aÇiklamali yÖnetİm zamandİzİnİ 1929 – 1939kayaum.politics.ankara.edu.tr/1931.pdf ·...

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2

Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)

AÇIKLAMALI YÖNETİM ZAMANDİZİNİ

1929 – 1939

Birgül A. GÜLER (Editör) Tekin AVANER

M. Murat BASKICI Sonay BAYRAMOĞLU

Tayfun ÇINAR Bülent DURU

Nuray E. KESKİN Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN

(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)

Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939

Ankara, 2007

Yönetim Zamandizini II

Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2

Ankara, 2007

Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd.

Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU

Dr. Tayfun ÇINAR Dr. Bülent DURU Tekin AVANER Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN

ISBN: 978-975-482-743-9

1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939

Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı Kapak Tasarım: Fikret Sarı

Baskı Yeri:

Ankara Üniversitesi Basımevi İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA

Tel: 0 (312) 213 66 55 Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007

Yayın Yeri:

AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi KAYAUM Müdürlüğü

Cebeci – Ankara

Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: [email protected] Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr

Bu çalışma Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş

ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

1931 Yılı III

İÇİNDEKİLER Kısaltmalar..........................................................................................................v Sunuş vii

Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1 Birgül A. GÜLER

1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21 Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU

1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107 Nuray Ertürk KESKİN

1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229 Bülent DURU

1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303 Tayfun ÇINAR

1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413 Ceren KALFA

1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521 Menaf TURAN

1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617 Tekin AVANER

1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705 Ozan ZENGİN

1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811 Barış ÖVGÜN

1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895 M.Murat BASKICI

1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979 T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN

Genel Kaynaklar...........................................................................................1075 Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083

1931 Yılı 229

1931 TASARRUF YILI: TEK PARTİLİ DÖNEMİN BAŞLANGICI

Bülent DURU∗

1931 yılının yönetsel ve siyasal açıdan en büyük özelliği tek partili döne-min başlangıcını simgelemesidir. Cumhuriyet Halk Fırkası’nın (CHF) III. Büyük Kongresi’nin yapılarak genel sekreterliğe otoriter eğilimleri ile tanınan Recep Bey’in (Peker) getirilmesiyle Türkiye’de yeni bir dönemin başlamış olduğu söy-lenebilir. Menemen Olayı’nın da etkisiyle özellikle basın üzerinde denetim artı-rılmış, baskıcı nitelikleri ağır basan yeni bir Matbuat Kanunu çıkarılmış ve Türk Ocakları kapatılarak Halkevlerine katılmıştır. Mustafa Kemal’in 3. kez Cumhur-başkanlığına seçilmesi, genel seçimlerin yapılması ve Menemen sanıklarının yargılanmaya başlaması bu yıla denk gelir. Ölçüler Kanunu’nun çıkarılmasını, Merkez Bankası’nın açılmasını, Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti ile Ziraat Veka-leti’nin kurulmasını da yılın önemli olayları arasında saymak gerekir.

EKONOMİ Dünya Bunalımının Etkisi. 1931, bütün dünyada yaşanan ekonomik buna-

lımın olumsuz etkilerinin yoğun biçimde hissedildiği bir yıldır. “Ekonomik” açıdan bu yılı herhalde “tasarruf” sözcüğü ile nitelemek yanlış olmaz. Uzun sü-ren savaş döneminin yaraları henüz sarılmadan uluslararası bir ekonomik buna-lımın etkisi altında kalmak ülke ekonomisinin gelişmesini engellemiş, kısa süre içinde en temel gereksinimlerin karşılanmasında bile sıkıntı yaşanmaya başlan-mıştır. Aşağıda daha ayrıntılı biçimde izlenebileceği gibi, yıl içinde ekonomik açıdan en büyük çaba ithalatın azaltılmasında gösterilmiş, bu amaca ulaşmak için de hemen her alanda tasarruf önlemleri alınmaya başlanmış, yerli malı kul-lanımı özendirilmek istenmiştir.1 Ağır ekonomik koşulların gündelik yaşama yansımasını yılın gazetelerinden okumak olanaklıdır; yaşam koşullarının zorlu-ğu, sağlık önlemlerinin etkisizliği, kent hizmetlerinin yetersizliği gibi konular gündemin baş köşesine yerleşmiştir.

Tasarruf Önlemleri. 1929 ekonomik bunalımı, öteden beri hüküm süren geçim sıkıntısının ve maddi yetersizliklerin daha da ağırlaşmasına yol açmış, böyle bir ortamda tasarruf önlemlerine başvurmak akla ilk gelen çözüm yolu olmuştur. Bu yazının odaklandığı 1931 yılına ilişkin gazeteler, zabıt cerideleri ve arşiv belgeleri incelendiğinde, “tasarruf” sözcüğünün ağırlıklı bir yeri olduğu

∗ Dr., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi. 1 Yerli malı kullanmanın özendirilmesi gibi ithalatı azaltıcı önlemler kısa sürede sonuç vermiş,

örneğin 1930-1938 yılları arasında ihracat rakamları ithalattan yüksek çıkmıştır. Bkz. Çağlar Keyder, Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, 11. Baskı, İstanbul, 2005, s.142.

Yönetim Zamandizini 230

hemen görülecektir. Devlet yönetiminden belediyelere, dış politikadan gündelik yaşama değin hemen her alanda tasarruf önlemleri alınmaya çalışılmaktadır. Ta-sarrufu sağlamak ve yerli malı kullanılmasını özendirmek için cemiyetler ku-rulmakta, haftalar düzenlenmekte, yeminler edilmekte, yerli mallardan vitrin müsabakaları düzenlenmektedir. Bir bölümü uygulanamasa da, ekonomik yeter-sizlikler sonucunda alınan önlemler yaşamın her alanına ilişkindir.

Özellikle hükümet yandaşı gazetelerde, sade yaşamı ve tasarruf etmeyi özendiren, harcamaları azaltmayı ve yerli malı kullanmayı teşvik eden dizi yazı-lara, karikatürlere, yorumlara yer verilmektedir. Muhalif basında kimi zaman, tasarruf önlemlerinin olumsuz yönlerine dikkatleri çeken ya da kimi uygulama-ları eleştiren yazılar, karikatürler yayınlansa da -dönemin ağır ekonomik koşul-ları içinde- getirilen önlemlere güçlü bir muhalefetin olmadığını belirtmek gere-kir.

Alınması düşünülen tasarruf önlemlerini merkezi yönetimden yerel yöne-timlere değin kamu yönetiminin bütün düzeylerinde görmek olanaklıdır. Gider-leri kısmanın yalnızca yönetim harcamalarındaki indirimle gerçekleşmeyeceği bilindiğinden halkın gündelik yaşantısında tüketimi en aza indirmenin yolları aranmaya çalışılmıştır. Kamu yönetiminde ve gündelik yaşamda alınmaya çalışı-lan tasarruf önlemlerine daha yakından bakmak gerekirse:

Merkezi Yönetimde Giderleri azaltmak için akla gelen önlemlerden biri il sayısının azaltılması-

dır. Dahiliye Vekaleti bu doğrultuda 63 olan vilayet sayısını 45'e indirecek bir kanun tasarısı bile hazırlamıştır. Bakanlıkların tümünün tasarruf önlemlerinden payına düşeni aldığı söylenebilir. Sözgelimi Hariciye Vekaleti’nde, elçilik ve konsolosluklarda çalışanların elbiselerinin yerli maldan gönderilmesi kararı alınmış; diğer kamu kurumlarında da masrafları kısmak için kökten değişiklikle-re gidilmiştir. Örneğin, Tapu ve Kadastro İşleri teşkilatının ve Devlet Demiryol-ları Umum Müdürlüğü'nün tasarrufu sağlamak ve işleri hızlandırmak için yeni-den düzenlenmesi gündeme gelmiştir. Demiryollarında, tren seferlerinin azaltıl-ması ve çalışanların maaşlarının düşürülmesi sonucunda yarım milyon lira tasar-ruf edileceği beklenmektedir. Bu arada, Vekalet maaş ve otomobillerinin kaldı-rılmasının Fırka Grubu’nda uygun görülmediğini de hemen belirtmek gerekir.

Kamu Personeli Üzerinde Ekonomik bunalımı aşma yolunda alınan önlemlerin başında memur maaş-

larının azaltılmasının geldiği söylenebilir. Yıl boyunca gazete manşetlerinden düşmeyen bu konuda bulunan çözüm, memurların maaşlarından kimi oranlarda kazanç vergisinin kesilmesi olmuştur. 30 yılını dolduran memurların emeklilik-lerinin ertelenmesi ve tekel çalışanlarının maaşlarının indirilmesi gibi önlemlerin de gündeme geldiği bu kampanya sonucunda 6.5 milyon lira tasarruf edilmesi beklenmektedir. Çalışanlara ilişkin olarak getirilen yeni bir kural da, memurların ihtiyaca göre, vekaletler arasında ‘seyyar vaziyette’ bulunmalarıdır.

1931 Yılı 231

Tek parti dönemi için genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, bunalım dönemini en az zararla atlatan toplumsal kümelerden birinin bürokrasi olduğunu söylemek gerekecektir. Taner Timur, 1929 Barem Kanunu’nda yapılan düzen-lemeler ve genel fiyat düzeyinin düşmesiyle memurların dönem boyunca “mü-reffeh bir zümre” oluşturduklarını yazmaktadır.2 Çağlar Keyder de, 1929-1934 döneminde devlet gelirlerinin %40’ın üzerinde artmasını, bürokrasinin ülkede üretilenlerin daha büyük bölümünü kontrol etmeye başlamasının bir göstergesi olarak sunmaktadır.3

Yerel Yönetimlerde Belediye ve il özel idareleri bütçeleri hazırlanırken tasarruf önlemlerine

dikkat edilmesi istenmektedir; bu yolda il özel idarelerinin giderlerini kısmaları-na ilişkin bir tamim yayımlanmıştır. Kimi memur kadrolarının boş bırakılması ya da belediye çalışanlarına verilen elbise parasının kaldırılması söz konusu ta-sarruf önlemlerine örnek verilebilir.

Eğitimde Tasarruf önlemlerinden Maarif Vekaleti de payına düşeni almıştır. Yılın ga-

zetelerine “Mülkiye Mektebi lağvediliyor” biçiminde yansıyan haberi de bu çer-çevede düşünmek gerekir. Bakanlığın bütçe tasarruf önlemlerinden biri olarak gündeme gelen tasarı tepkiyle karşılanmış ve gerçekleşme olanağına kavuşa-mamıştır. Ancak, gazetelere yalnızca bir tasarruf önlemi olarak yansıyan olayın siyasal boyutlarının araştırılmaya muhtaç olduğu da belirtilmelidir. Orta mektep-lerde iki olan muavin sayısının bire indirilmesi de bir diğer tasarruf önlemidir. Yıl boyunca önemli sorunlardan birini oluşturan ilkokul öğretmenlerinin maaşla-rının ödenmesinde yaşanan sıkıntıları ise bir tasarruf önleminden çok maddi kaynak yetersizliğinin doğurduğu bir sorun olarak değerlendirmek gerekir. Bü-tün illerde rastlanmayan bu sorunun yalnızca kimi il özel idarelerinin bütçeleri-nin yetersizliğinden ve bürokratik engellerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Bütçe 1931 yılı bütçesinin büyüklüğü yaklaşık 187 milyon TL’dir. Aşağıdaki çi-

zelgeden de görülebileceği gibi en büyük harcama kalemini savunma giderleri ve borç ödemeleri oluşturmaktadır. Bütçenin yaklaşık üçte biri, kara, hava, deniz müsteşarlıkları ve askeri fabrikalar gibi savunmaya ilişkin kurumlara ayrılmış, Düyunu Umumiye’ye yapılacak ödemeler ise %14.2’ye ulaşmıştır. Nafıa (ba-yındırlık) işlerine ayrılan paranın görece yüksek oluşu, modern Türkiye’yi kur-ma yolunda başlatılan çalışmalara, özellikle de Ankara’nın imarına bağlanabilir. Gelirler bölümünde ise bunalımdan bir kaçış yolu olarak görülen tüketim vergi-lerinin yüksek oluşu dikkat çekmektedir.

2 Taner Timur, Türk Devrimi ve Sonrası, 5. Baskı, İmge, Ankara, 2001, s. 137. 3 Çağlar Keyder, a.g.k., s.147.


Çizelge: 1931 Yılı Bütçesi Masraf Bütçesi TL % Varidat Bütçesi TL % Büyük Millet Meclisi 2.423.467 1,3 İrat ve Servet Vergileri 40.622.300 21,8 Riyaseticumhur 324.452 0,2 İstihlak ve Muamele

Vergileri 82.140.500 44,0

Divanı Muhasebat 675.020 0,4 Mülga Vergiler Bakayasından

500.000 0,3

Başvekalet 810.162 0,4 İnhisarların Safi Hasılatı

39.117.700 21,0

Şurayı Devlet 206.386 0,1 Devlete Ait Emlak ve Emval Hasılatı

4.085.000 2,2

İstatistik Umum Müdürlüğü

43.296 0,0 Devlet Tarafından İdare Olunan Mües. Has.

8.985.300 4,8

Diyanet İşleri Riyaseti

640.350 0,3 Umum Mües. ve Şirket-ler Has. Devlet Hissesi

1.047.500 0,6

Maliye Vekaleti 12.261.965 6,6 Müteferrik Varidat 3.785.000 2,0 Düyunu Umumiye 26.450.534 14,2 Diğer Müteferrik

Hasılat 2.000.000 1,1

Gümrükler Umum Müdürlüğü

4.226.358 2,3 Fevkalade Varidat 4.422.299 2,4

Tapu ve Kadastro U.Md.lüğü

1.111.018 0,6

Dahiliye Vekaleti 4.150.569 2,2 Emniyet işleri umumi md.

4.185.524 2,2

Umum Jandarma Kumandanlığı

8.723.268 4,7

Hariciye Vekaleti 3.101.791 1,7 Sıhhat Vekaleti 3.721.043 2,0 Adliye Vekaleti 7.377.833 4,0 Maarif Vekaleti 6.593.749 3,5 Nafia Vekaleti 26.406.377 14,2 İktisat Vekaleti 8.515.280 4,6 Milli Müdafaa Kara Müsteşarlığı

44.134.743 23,7

Hava Müsteşarlığı 3.456.814 1,9 Deniz Müsteşarlığı 7.860.451 4,2 Askeri Fabrikalar 3.467.417 1,9 Harita Umumi Müdürlüğü

646.479 0,3

Posta ve Telgraf 5.067.659 2,7 Umumi Yekun 186.582.005 100,0 Umumi Yekun 186.705.599 100,0

1931 Yılı 233

Mustafa Kemal’in Afet İnan’a yazdırdığı “Medeni Bilgiler” kitabında, 1931 yılının ortalarında, hükümetin çeşitli nedenlerin etkisi altında ortaya çıkan gelir eksikliğini gidermek üzere, “iktisadi buhran vergisi” adı altında, geçici nitelikte yeni vergiler getirdiği ya da var olan vergiler üzerine belli oranlar koyduğu be-lirtilmektedir. Buna göre, 1931’de getirilen iktisadi bunalım vergileri şöyledir:

“1) Alelûmum memur ve müstahdemlerin maaş ve ücretlerinden kendilerine sair suretlerle yapılan tediyelerden %10’dan başlamak üzere artar nispetli yeni bir vergi,

2) Bina vergilerine %50 zam, (meskenlerde bu miktarın nısfı), 3) Muamele vergisinin (%6’dan %10’a çıkarılması), 4) Şeker istihlâk vergisine kilo başına 2 kuruş zam, 5) Bilûmum maaşlı, ücretli memur ve müstahdemlerin maaş ve ücretlerinden,

başkaca müvazene vergisi.”4

SİYASET Tek Partili Dönemin Başlaması. 1931 yılı için “siyasal” açıdan yapılabi-

lecek en doğru niteleme tek partili yaşama geçişin somut adımlarının bu yılda atılmaya başlanmış olmasıdır. Resmi olarak tek partinin doğumunu simgeleyen CHF III. Kongresi (10-18 Mayıs) 1931’de yapılmıştır. Yönetimde tek partiye gidişin adımları olarak değerlendirilebilecek pek çok olay bu yılda gerçekleş-miştir. Önce, 1930’da, Serbest Cumhuriyet Fırkası kapanmıştı; bunu, 1931’de, kimi gazete ve dergilerin kapatılması ve cemiyetlerin feshedilmesi izlemiştir. Örneğin, bir muhalefet odağı haline gelmesinden çekinilen Türk Ocakları’nın varlığına son verilerek Halkevlerine dönüştürülmüş, “Türk Matbuat”, “Türk İh-tiyat Zabitleri” cemiyetleri ve “Türk Kadınlar Birliği” de kapanmıştır.5 Otoriter kişiliği ile tanınan Recep Peker’in parti genel sekreterliği görevine başlaması da bu yıla denk gelmektedir.

1930’da yapılan yerel seçimlerde SCF’nin büyük başarı göstermesi ve bir iktidar potansiyeli haline gelmesi partinin kapatılmasında önemli rol oynamıştır. Aralık 1930’da Menemen Olayı’nın patlak vermesinin, kısa bir süre önce SCF’nin kapanmasına meşruluk kazandırdığı söylenebilir.

III. Kongre’nin özelliği 6 okun tamamlanmış olmasıdır. Daha önce, 1927’de yapılan II. kongrede Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık ve Laik-lik ilkeleri benimsenmişti. Bu kez Devletçilik ve İnkılapçılık da parti programı-na alınmıştır. Bu arada, CHF’nin ilk kez bu kongrede bir program hazırlamış ol-duğunu da belirtmek gerekir.

Milletvekili Seçimleri. 24 Nisan 1931’de milletvekili seçimleri yapılmıştır. Seçimlerin bir özelliği, CHF’nin çiftçiler, ameleler ve bağımsız adaylar için kon- 4 Afetinan, Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, TTK Basımevi, Ankara, 1969,

s.176-177. 5 Ayrıca Bkz. Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-

1931), 3. Basım, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1999, s.307 ve Çağlar Keyder, a.g.k., s.138.


tenjan ayırmasıdır. Seçimin sonucunda meclisin yaklaşık üçte biri değişmiş, yeni vekillerin önemli bölümünü de işçiler oluşturmaya başlamıştır. Ancak bu seçim-lerin iki dereceli olduğunu, önceden belirlenmiş listelerin onaylanması biçimin-de gerçekleştiğini ve kadınların oy hakkı bulunmadığını belirtmek gerekir. De-ğinilmesi gereken bir başka konu da, kapatılan SCF’de görev almış bulunanlara yeni Meclis’te yer verilmemesi ve bu partinin güçlü olduğu yerlerdeki vekillerin değiştirilmesidir.6

Hükümetler. İlk turu 8 Nisan'da yapılan IV. TBMM seçimleri 24 Nisan’da 22 seçim dairesinde gerçekleştirilmiştir. Seçimlerde 30 müstakil mebus adaylığı öngörülmüş, bunlardan ancak 20’si seçilebilmiş, kalan 10 aday için sonradan tekrar seçim yapılması kararı alınmıştır.7 Bağımsız adayların seçim döneminde özgürce propaganda yapamadığı görülmektedir. Sözgelimi, Eski Şehremini Ce-mil Paşa'ya seçim beyannamesi dağıtmak istediği zaman Polis Müdürü Ali Rıza Bey, "Beyannameler dağıtılırken halk heyecana düşürülürse derhal tatbikata baş-larız." yanıtını vermiştir. Buna karşılık olarak Vali muavini Fazlı Bey’in, “kanu-nen böyle bir şeyin mahzuru yoktur” demesi de gazetelerde yer bulmuştur. Yeni meclisin açıldığı 4 Mayıs’da İsmet Paşa Başvekaletten istifa etmiş ve yeniden kabine kurma görevini üstlenmiştir. Böylece 1931 yılı içinde iki hükümet görev almıştır:

V. İnönü Hükümeti Bakanlar Kurulu (27.09.1930-04.05.1931)

Başvekil Mustafa İsmet İnönü (Malatya) Adliye Vekili Yusuf Kemal Tengirşenk (Sinop) Milli Müdafaa Vekili Mustafa Abdülhalik Renda (Çankırı) 27.09.1930-25.12.1930 Aziz Zekai Apaydın (Diyarbakır) 29.12.1930-04.05.1931 Dahiliye Vekili Şükrü Kaya (Muğla) Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras (İzmir)

Maarif Vekili Esat Sagay (Bursa) Maliye Vekili Mehmet Şükrü Saracoğlu (İzmir) 27.09.1930-25.12.1930 Mustafa Abdülhalik Renda (Çankırı) 25.12.1930-04.05.1931 Nafıa Vekili Aziz Zekai Apaydın (Diyarbakır) 27.09.1930-29.12.1930 Hilmi Uran (Adana) 29.12.1930-04.05.1931 İktisat Vekili Mustafa Şeref Özkan (Burdur) Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Refik Saydam (İstanbul)

6 Çetin Yetkin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1983, s. 66. 7 Cumhuriyet, 26 Nisan 1931.

1931 Yılı 235

VI. İnönü Hükümeti Bakanlar Kurulu (04.05.1931-01.03.1935)

Başvekil: Mustafa İsmet İnönü (Malatya) Adliye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk (Sinop) 04.05.1931-23.05.1933 Mehmet Şükrü Saraçoğlu (İzmir) 23.05.1933-01.03.1935 Milli Müdafaa Vekili: Aziz Zekai Apaydın (Diyarbakır) Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya (Muğla) Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras (İzmir) Maliye Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda (Çankırı) 04.05.1931-03.02.1934 Fuat Ağralı (Elazığ) 03.02.1934-01.03.1935 Maarif Vekili: Esat Sagay (Bursa ) 04.05.1931-19.09.1932 Reşit Galip (Aydın) 10.11.1932-13.08.1933 Yusuf Hikmet Bayur (Manisa) 27.10.1933-09.07.1934

Zeynel Abidin Özmen (Aydın) 09.07.1934-01.03.1935 Nafıa Vekili: Hilmi Uran (Adana) 04.05.1931-26.10.1933 Çetinkaya (Afyonkarahisar) 16.02.1934-01.03.1935 İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan (Bur-dur) 04.05.1931-08.09.1932 Mahmut Celal Bayar (İzmir) 10.11.1932-01.03.1935 Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili: Re-fik Saydam (İstanbul) Ziraat Vekili: Muhlis Erkmen (Kütahya) 31.12.1931-01.03.1935 Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan (İstanbul) 31.12.1931-01.03.1935

KAMU YÖNETİMİ 1580 Sayılı Yeni Belediye Kanunu. Kamu yönetimi açısından yılın en

önemli özelliği, bir yıl önce, 1930’da çıkarılan 1580 sayılı yeni Belediye Kanu-nu’nun uygulamada doğurduğu sonuçları göstermekte olmasıdır. Gazetelerdeki belediye haberlerinden, yeni düzenlemenin yaşama geçirilmesinde önemli mali ve teknik güçlüklerle karşılaşıldığı anlaşılmaktadır. Örneğin, yeni yasa uyarınca, Cuma günü açık olan işyerlerinden fazla vergi alınmasına yoğun tepkiler veril-mektedir. Hatta Berberler Kongresi toplanarak bu günü tatil ilan etme kararı al-mış, belediye yetkilileri ise böyle bir eyleme izin vermeyeceklerini belirtmişler-dir. Arşiv belgeleri, gazeteler ve meclis tutanaklarına yansıdığı biçimiyle 1580 sayılı yeni yasanın uygulanmasında karşılaşılan kimi güçlükler ve bu konuda alınmaya çalışılan önlemler şöyle özetlenebilir:

Gazete haberlerinden, belediyelerle ilgili yasaların kimi durumlarda gerek-sinimlere yanıt veremediği anlaşılmaktadır. Daha çok kamulaştırma, cezalar ve et kaçakçılığı ile ilgili konularda yoğunlaşan bu sorunu çözmek için İstanbul Be-lediyesi, yeni Belediye Kanunu çerçevesinde bir yasa taslağı bile hazırlamıştır. Yeni düzenlemeler kapsamındaki uygulamalarda karşılaşılan sıkıntılara örnek olarak, Belediye Kanunu’na göre vakıfların mezarlıkları belediyeye devretmeleri gerekmesini, ancak devir işlemlerinin bir türlü gerçekleşememesini verebiliriz.

Belediye ve Valiliğin Birleştirilmesi. İstanbul’da belediye ve valiliğin bir-leştirilmesi bir diğer önemli olaydır. Yılın gelişmelerinden, bu durumun uygu-lamaya yansıyış biçimini ve ortaya çıkan sorunları görebiliriz. İlk olarak, vilayet ve belediyenin birleştirilmesinden dolayı kimi memurların açıkta kaldığını, bun-lardan 150’sinin başka yerlere yerleştirilmesinin söz konusu olduğunu belirtmek


gerekir. Örneğin, eskiden belediye tarafından tek elden yürütülen temizlik hiz-metleri, yeni belediye yasası uyarınca kaymakamlıklara (belediye ve vilayet bir-leştiği için) verilir. Ancak bundan başarılı sonuç alınamayınca tekrar eski yön-teme dönülür; yani temizlik işlerini belediyenin temizlik müdürlüğü yapacaktır. İşleri hızlandırmak için belediye daimi encümenindeki işlerin vilayet ve beledi-ye olmak üzere ikiye ayrılması kararı verilmiş ve bu karara uygun olarak iki dosya açılmıştır. Buna göre, haftada üç gün vilayet, üç gün de belediye işlerine bakılacaktır. CHF’nin İstanbul’un ihtiyaçları için hazırladığı rapor da benzer yo-lu izlemekte, İstanbul'un ihtiyaçlarını iki bölüme ayırmaktadır: Doğrudan doğ-ruya vilayet ve belediye tarafından yapılacak işler ve umumi meclisin salahiyeti dışındaki işler. Bunlardan ikinci gruptaki işler Ankara'ya bildirilecektir.

Belediyelerin Mali Kaynak Sorunu. Yönetsel faaliyetlerin etkili biçimde yerine getirilememesinin baş nedeninin de kaynak yetersizliği olduğu görülmek-tedir. Örneğin İstanbul Belediye Reisi Muhittin Bey, “şehir neden yönetilemi-yor?” sorusuna yanıt verirken önce maddi yetersizlikleri hatırlatmakta, sonra da dönemin Avrupa belediyelerinin mali kaynaklarından söz etmektedir:

"Büyük şehirler mevcut varidatlarile imar edilebilmiştir. Bu varidat şunlardır: İm-tiyazlı şirketlerin hisseleri, liman dahilindeki kabotaj varidatı, liman işleri ve şehir namına tertip edilecek büyük piyangolar vesaire. Biz bunların hepsinden mahru-muz... Nihayet birgün gelecek bu varidattan hiç olmazsa bir bölümü bize verilecek-tir..."8

Öğretmen Maaşları. Bilindiği gibi o dönemde ilkokul öğretmenlerinin maaşları il özel idareleri tarafından ödenmektedir. 1931 yılında gazetelere sıkça yansıyan haberlerin bir bölümü il özel idarelerinin öğretmen maaşlarını zama-nında verememelerine ilişkindir. Türlü illerde maaşların düzenli olarak ödene-memesinin maddi yetersizlikler ya da bürokratik nedenlerden kaynaklandığı an-laşılmaktadır.

Kamu Yönetimini Yeniden Düzenleme Girişimleri. 1931 yılı gazetele-rinde, tıpkı günümüzde olduğu gibi, kamu yönetiminde yeniden yapılanma ha-berlerine sıkça rastlanmaktadır. Merkezi yönetimden yerel yönetimlere değin, yönetimin hemen her alanında yeniden düzenleme kaygısı duyulmaktadır. Bu hareketliliğin ardında başlıca iki hızlandırıcı gücün bulunduğu anlaşılmaktadır: 1930’da çıkarılan yeni Belediye Kanunu ve bütçeyi kısmak için alınan tasarruf önlemleri. Yeni Belediye Kanunu’nun yönetim sistemine getirdiği kimi sorunla-ra yukarıda kısaca değinilmişti. Tasarruf önlemleri alma isteği kamu yönetimi-nin özellikle personel boyutunda etkili olmuştur. Bir bölümüne yukarıdaki satır-larda da değinilen bu önlemler arasında çalışanlardan kazanç vergisi kesilmesi, memurların gerekli görüldüğü takdirde merkez emrine alınabilme yetkisinin ta-nınması, Avrupa’ya gidecek memurların yevmiyelerinde indirim yapılması gibi gelişmeler bulunmaktadır. Bütçede kısıntı yapma, tasarruf önlemleri alma zorun-luluğunun kamu yönetimine bir başka etkisi “mülki taksimat” konusunda olmuş-tur. 1931 yılı gazetelerinde, bütün bir yıl boyunca vilayet sayısını azaltmaya yö-

8 Cumhuriyet, 9 Kanunusani 1931.

1931 Yılı 237

nelik girişimlerden, kanun tasarılarından söz edilmektedir. İl sayısını 30-50 ara-sında yeniden düzenlemeyi öngören söz konusu girişimler başarılı olamamış ama bu arada, vilayet idare şube reislerini ve valilerin yetkilerini yeniden ele alan bir düzenleme, Vilayet İdaresi Kanununun Bazı Maddelerini Muaddil 1851 sayılı Kanun, kabul edilmiştir.

Yabancı Uzmanlar. Özellikle teknik alanlarda yetişmiş işgücü gereksini-mini karşılayabilmek için yurtdışına, daha çok da Avrupa’ya başvurulmuştur. Yurt içinde eğitim olanaklarının ve teknik gelişmenin yeterli düzeye gelmemiş olmasının sonucunda çok geniş bir alanda yabancı uzman çalıştırılmak zorunda kalınmıştır. Savunmadan tarıma, mimarlıktan mühendisliğe, teknik eğitim ge-rektiren bütün alanlar yabancı uzmanlara açılmıştır. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri ve Resmi Gazete’de yapılan taramalarda, yabancı betonarme mühendi-si, harita uzmanı, ziraat mühendisi, rasat uzmanı, bombardıman öğretmeni, ma-kine mühendisi ve hatta hemşireye rastlanmıştır.

İstanbul’un ‘Su Meselesi’ ya da Terkos. Gazete sayfalarındaki yerel ha-berler arasında İstanbul’un “su meselesi” ve “Terkos” başlıkları en çok dikkati çekenlerdir. O dönemde İstanbul’un sorunları arasında hiç kuşkusuz içme suyu başta gelmektedir. İçme suyu imtiyazı bir yabancı şirket olan Terkos’a verilmiş-tir. Antalya Belediyesi’nin 1990’lı yıllarda yaptığı özelleştirmeye benzeyen bir durumun söz konusu olduğu anlaşılmaktadır. Bu örnekte de şirket hizmeti tam olarak yerine getirememekte ve çok pahalıya sunmaktadır. Gazetelerde olaya ilişkin çok sayıda yorum yazısı ve karikatüre rastlanmaktadır. Aşağıdaki gazete yazısı durumu ana hatlarıyla özetlemektedir:9

"Belediye su işini bizzat kendi görmek istediğinden Terkos'u satın almak istemek-tedir. Şirket muamelatı tasfiye edilecek ve tesisatı 1933 senesi iptidasında beledi-yeye teslim eyleyecektir. Fakat şayet herhangi bir şirket çok müsait şartlarla bu işe talip olursa Belediye şirketle anlaşamamazlık da etmiyecektir. Diğer taraftan Elekt-rik Şirketinin Terkosu işletmeye talip olduğu da anlaşılmakta, fakat dikkate şayan görülmemektedir. Terkos şirketi müdürü M. Kastelno bu işlerle meşgul olmak için tekrar Ankara'ya gitmiştir. Müdür, Terkos’u elektrik şirketine kaptırmamak için uğraşmaktadır. Kastelno, şehrin su işini belediye ile ortaklaşa idare etmeye taraftar görünmektedir."

Ankara’nın İmarı. Yılın önemli tartışma konularından biri de başkentin imarıdır. Jansen ve diğer yabancı mimarların Ankara ve İstanbul’daki gezileri, açıklamaları, yorumları çok önemsenmektedir. Gazetelerden hemen her hafta “Ankara’nın imarı”, “İstanbul’un planı” başlıklı haberleri ya da bir yabancı uz-manın Ankara ve İstanbul’u ziyareti hakkındaki yorumlarını okumak mümkün-dür. Ankara’nın imarına o kadar önem verilmektedir ki, belediyelerin gelirleri-nin %2’sini Ankara Belediyesi’ne devretmelerini öngören bir kanun tasarısı bile hazırlanmıştır.10

9 Son Posta, 21Teşrinievvel 1931. 10 Son Posta, 4 Şubat 1931.


ULUSLARARASI İLİŞKİLER Uluslararası Antlaşmalar. İki büyük savaş arasındaki tek parti döneminde

uluslararası alanda bir denge politikasının izlendiği, var olan ittifaklara katılmak yerine, Batı’ya sırt çevirmeden güç dengelerini gözeten adımların atıldığı bilin-mektedir. 1931’de imzalanan antlaşmalar da söz konusu genel eğilimi yansıtır niteliktedir. Bu yıl içinde, Çekoslovakya, SSCB, Norveç ve Polonya ile ticaret, ulaştırma, Belçika ve ABD ile ikamet, Yunanistan ile taşınmazlar, SSCB ve Yu-nanistan ile dostluk, Çekoslovakya, Belçika ve İngiltere ile adalet alanında ant-laşma imzalanmıştır.

Türkiye-AB İlişkileri. Avrupa Birliği’nin, tıpkı günümüzde olduğu gibi, dış politika sayfalarını süsleyen haberlerin başında geldiği söylenebilir. Örneğin Son Posta Gazetesi’nde Ocak 1931’deki bir haberin başlığı, “Fransanın muhale-fetine rağmen Avrupa Birliğine dahil olduk” biçimindedir. Ancak Avrupa Birli-ği’nin, yaşanan 1929 ekonomik bunalımı karşısında, Amerika'ya karşı bir eko-nomik birlik kurmak için gündeme getirildiği anlaşılıyor. Birliğin komisyonu-nun adının “Avrupa Komisyonu” olduğunu da belirtmek gerekir.

TOPLUM Halkın Tasarrufa Özendirilmesi ve Yerli Malı Kullanımı. Hükümetin,

Fırka’nın ve yönetime yakın basının öncülüğünde başlatılan tasarruf kampanya-sıyla alınan önlemlere halkın da katılması amaçlanmıştır. Bu yolda basının önemli bir işlev edindiği görülmektedir. Halkı tasarrufa özendiren haber, yazı, yorum ve karikatürleri bütün bir yılın gazetelerinde görmek olanaklıdır. Bu du-rum reklamlara da yansımıştır. Örneğin, "Avrupa'ya Para Vermeyiniz, Günahtır: ‘Fayda’ Daha Ucuz… Yerli Malıdır…" biçiminde bir ilaç reklamına bile rastla-nabilmektedir.

Tasarrufu halkın gündelik yaşamına katabilmek ve yerli malı kullanımını özendirmek için alınan önlemler arasında ‘tasarruf haftası’ düzenlemenin, ‘yerli malı kullanılması mitingi’ yapmanın ve ‘yerli mallardan vitrin müsabakası’ ger-çekleştirmenin bulunduğundan söz edilmişti. Tasarruf önlemlerinin halkın gün-delik yaşamına yansıtılmasında ve halk katılımının sağlanmasında Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nden yararlanılmakta olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu derneğin, Eskişehir'deki toplantısına katılanların yerli malı kullanacaklarına dair yemin etmelerini dönemin ruhunu yansıtan ilginç olaylardan biri olarak değer-lendirmek gerekir.

Nüfus Yetersizliği. Çocuk sahibi olmanın özendirilmesi 1931’e özgü bir diğer önemli olaydır. İlk bakışta, yoksulluğun ve ekonomik bunalımın olumsuz etkilerinin hüküm sürdüğü bir dönemde böyle bir çaba yadırganabilir. Ancak, o yıllarda, nüfus yetersizliğinin önemli sorun alanlarından biri olarak görüldüğü-nü, ekonominin ve savunmanın güçlenmesinin ancak nüfusun artmasıyla gerçek-leşebileceğinin düşünüldüğünü anımsamak gerekir. Çocuk sahibi olmayı özen-dirmek için gazetelerde bu yönde yazılar yayımlanmakta, hatta her hafta çok ço-cuklu ailelerin fotoğrafları basılarak altına aileyi övücü hoş açıklamalar yazıla-

1931 Yılı 239

bilmektedir. Çok çocuklu ailelere devlet yardımı da yapılmaktadır. 25-45 yaş arasındaki bekar erkeklere ek vergiler yüklemeyi amaçlayan “Bekarlık Vergisi” tasarısı bu çerçevede düşünülebilir. Bir anlamda bekar erkeklerin evlenmesi ve nüfus artışına katkı sağlaması istenmektedir.

Türkçe Sevdası. Yerli malı kullanımı gibi Türkçe de önem verilen konu-lardan birini oluşturmaktadır. Bir yandan Latin alfabesini yaygınlaştırmak için çaba harcanırken bir yandan da dilin yabancı sözcüklerden arındırılmasına çalı-şılmaktadır. Örneğin bu yolda, bazı yabancı sokak isimleri değiştirilmekte, veri-len nutuklarda Türkçe konuşmanın önemine dikkat çekilmektedir. Arşiv tarama-sında da konuya ilişkin kimi örneklere rastlanmıştır. Sözgelimi, “Bağçecik'in bir köyünde çocuklara Arapça harflerle ders veren bir imamın görevinde kalmasının uygun olmayacağı”na ya da “Orta ve yüksekokul talebeleriyle öğretmen ve öğ-retim üyelerinin ders notlarını Arapça harflerle tutmamaları için ikaz edilmele-ri”ne ilişkin kararnameler bulunmaktadır. Bu konuda arşivde bulunan bir belge de, ‘yabancı dillerde yazılan beynelmilel ilmi terimlerle fenni tabirlerin Türkçe yazılmaları hakkında’ Prof. Dr. Kemal Cenap'ın bir yazısıdır.

Basına Çekidüzen. Gazete ve dergilerin kapatılması, yöneticilerinin yargı-lanması ya da ağır para cezasına çarptırılması, kimi yayınların, dergi ve gazete-lerin yurda sokulmasının yasaklanması yıl boyunca çok sık karşımıza çıkan ge-lişmelerdendir. Özellikle Menemen Olayı’nın ardından basın denetim altına alınmak istenmiş, bu yolda, baskıcı hükümler getiren Matbuat Kanunu çıkarıl-mıştır. Örneğin Yeni Asır gazetesi hakkında yapılan takibatın nedeni, gazetenin “hadiseyi gayet ehemmiyetsiz göstermesi ve bunun alelade bir vaka olduğunu” yazmasıdır. Aslında yasaklamaların gerekçesi yakın tarihimizde sıkça karşımıza çıkanlardan çok da farklı değildir: Komünizm, şeriatçılık, Kürtçülük, muzır neş-riyat vb. Ancak yasaklamalar yalnızca bu konularla sınırlı değildir. Kimi zaman da yasaklama dolaylı yoldan gelmekte, gazeteler otosansür uygulamakta ya da yayınlarına ara verebilmektedir. Yılmaz Gazetesi’nin kapanması bu konuya ör-nek verilebilir. İlk bakışta gazetenin sahipleri arasındaki bir anlaşmazlık sonu-cunda kapandığı sanılmakta; ancak ayrıntılara inildiğinde olayın ardında yeni Matbuat Kanunu’nun bulunduğu anlaşılmaktadır.11

Basın üzerinde kurulan baskıyı haberlerin veriliş biçiminden de anlamak mümkündür. Eleştiriler genelde herhangi bir kurumun iyi işlememesine, kimi bürokratlara ve imtiyaz alan yabancı şirketlere yöneliktir. Devletin yönetim tar-zına, dış politikaya, Mustafa Kemal’e ya da İsmet İnönü’ye ilişkin hiçbir eleşti-riye, olumsuz habere rastlanmamaktadır. Belediye ve yerel nitelikli hizmetlerse 11 Yılmaz Gazetesi, Ahmet Kadri ve Celal Nuri Bey ortaklığında çıkarılmaktadır. Ahmet Kadri'-

nin yaptığı açıklamalardan anladığımıza göre gazeteyi kapatma kararı almasında ortağı Celal Nuri Bey ile yaşadığı anlaşmazlık önemli rol oynamıştır. Ancak Ahmet Kadri, bunda yeni Matbuat Kanunu'nun da payı bulunduğunu belirtmektedir: "Mesele bundan ibaret olup... hem bu vaziyetin tasfiyesine intizaren, hem de birkaç muvafık muharrire arız olan tağlit, tahrif ve isnat hastalığının bana da sirayetini men için "Yılmaz" ı muvakkaten kapadığımı arzederim efendim." Son Posta, 2 Temmuz 1931.


en çok tepki yöneltilen konuları oluşturmaktadırlar. Özellikle muhalif gazeteler-de, İstanbul Belediyesi’nin uygulamaları ağır biçimde eleştirilebilmektedir.

Değinilmesi gereken bir konu da dönemin gazeteleri arasındaki ayrımdır. Burada, “muhalif basın” nitelemesinin bugüne ait bir değerlendirme olmadığını belirtmek gerekiyor. Daha o yıllardaki yazı ve karikatürlerden böyle bir ayrıma gidildiği anlaşılmaktadır. Hükümet taraftarı gazeteler arasında Cumhuriyet, Yeni Gün ve Ulus bulunmakta, muhalif basını ise Son Posta, Yarın gibi yayınlar oluş-turmaktadır. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri, Resmi Gazete, Meclis Tutanak-ları ve günlük gazetelere dayanılarak hazırlanan 1931 yılı kronolojisine göre ba-sın üzerinde uygulanan baskının sonuçları şöyledir:

- 15 Ocak 1931’de Serbes Cumhuriyet Gazetesi kapandı. - 16 Ocak 1931’de Yarın Gazetesi aleyhine musanna neşriyat davası açıldı. - 16 Ocak 1931’de Karagöz Gazetesi mesul müdürü hapse mahkum oldu. - 22 Ocak 1931’de Yeni Asır Gazetesi hakkında takibata başlandı. - 26 Ocak 1931’de Kızıl İstanbul Gazetesi'ne soruşturma açıldı. - 29 Ocak 1931’de Son Posta Gazetesi’nin Adana muhabiri tevkif edildi. - 31 Ocak 1931’de Yarın Gazetesi başyazarı Arif Oruç ve sorumlu müdürü

mahkum oldu. - 01 Şubat 1931’de Yarın Gazetesi davası sonuçlandı. - 25 Nisan 1931’de Bıldırcın Gazetesi mahkemeye verildi. - 02 Temmuz 1931’de Yılmaz Gazetesi kapandı. - 18 Ağustos 1931’de "Kilis" Gazetesi sahibi hakkındaki mahkumiyet kara-

rı nakzolundu. - 19 Ağustos 1931’de Yarın Gazetesi neşriyatına ara verdi. - 24 Ağustos 1931’de Akşam Gazetesine dava açıldı. - 24 Ağustos 1931’de "Allo, Allo" Gazetesi sahibi bir aya mahkum oldu,

cezası tecil edildi. - 24 Ağustos 1931’de Vakit Gazetesi sahibinin mesul müdürü para cezası-

na çarptırıldı. - 02 Eylül 1931’de Son Posta beraat etti. Mustafa Kemal’in Yurt Gezileri. Bu yıla damgasını vuran en önemli

olaylardan biri Atatürk’ün yurt gezileridir. Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın taraf-tarlarını artırması ve bunun sonucunda Fethi Bey’e 1930’da kapattırılmasının ardından M. Kemal halkın giderek büyüyen hoşnutsuzluğunun nedenlerini an-lamak için uzun sürecek bir yurt gezisine çıkmaya karar verir. Gezi, Kasım 1930’da başlar ve 1931 yılı Martı’na kadar sürer:

I.Aşama: 17 Kasım 1930 - 31 Aralık 1930 Kayseri-Sivas-Tokat-Turhal-Amasya-Samsun-Bafra-Trabzon-İstanbul II.Aşama: 26 Ocak 1931 - Ocak 1931 İstanbul-Kırklareli-Edirne-Bursa-İzmir

1931 Yılı 241

III. Aşama: Ocak 1931 - 4 Mart 1931 İzmir-Aydın-Denizli-Balıkesir-Muğla-Antalya-Mersin-Malatya-Adana-Konya-Afyon Boratav, söz konusu gezinin, yöneticilerin halkın içinde bulunduğu güç du-

rumu anlamasına yardımcı olduğunu, bir bakıma, devletçi ekonomi politikaları-nın benimsenmesini kolaylaştırdığını düşünmektedir.12

Değişmeyen Türkiye. Aradan yaklaşık 80 yıl geçmesine karşın kimi sorun-ların hiç değişmeden varlığını koruduğunu görüyoruz. Aşağıda bunlardan bir bö-lümüne yer verilmektedir:

- Haliç’in kirliliği. - İstanbul’un su sorunu. - İstanbul-Ankara arasında tren hızlandırma çalışmaları. - Trafik kazalarının önüne geçmek için kanun hazırlanması. - Gazetelerde özel rakı reklamlarının yer alması (Rakı Bomonti). - Kaçak rakı vakasına rastlanması (iki ay içinde 376 adet). - Komünizm, şeriatçılık, Kürtçülük, muzır neşriyat vb. gerekçelerle gazete

kapatılması. - Belediye memurlarının özel şirkete sigorta ettirilmesi. - Elektrik ve su hizmetlerinin özel şirketlerce sunulması. - Camilerin elektrik faturalarının ödenmesinde sorun yaşanması. - Cumhurbaşkanı ziyarete gelecek diye acelece yaptırılan köprünün yıkıl-

ması. - Kamu yönetiminde yeniden düzenleme çalışmalarına başlanması. - Tasarruf önlemleri arasında vekaletlerin arabalarının kaldırılmasının da

yer alması, gösterilen tepkiler üzerine bundan vazgeçilmesi. - Yabancı ülkelerden hayat kadınlarının gelmesi.

12 Korkut Boratav, Türkiye’de Devletçilik, 2. Baskı, İmge, Ankara, 2006, s.144, 145.


1931 YILINDA YÖNETİM

G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Ocak Menemen kazası ile Mani-sa ve Balıkesir merkez ka-zalarında sıkıyönetim ilan edildi.

Menemen olayları nedeniyle ilan edilen sıkıyöneti-min süresi bir aydır.

RG, 1 Kanunusani 1931

1 Ocak Divanı Harb faaliyete baş-ladı.

Menemen'de kurulan Divanı Harb'in başkanlığını Korgeneral Mustafa (Muğlalı) yapmaktadır.

ATDK; C, 1 Kanunusani 1931

1 Ocak İstanbul'da muhtarlık se-çimlerinin sonucu beli oldu.

Muhtarlık seçimleri 31 Aralık 1930'da sona erdi; CHF adayları her yerde seçimi kazandı.

C, 1 Kanunusani 1931

1 Ocak Manisa, Menemen ve Balı-kesir kazalarında ilan edi-len İdarei Örfiye Amirliği-ne İkinci Ordu Müfettişi Birinci Fahrettin Paşa atandı.

Ayrıca İdarei Örfiye Divanı-Harbi Reis aza ve aza mülazimliklerine (6 kişi) atama daha yapıldı


1 Ocak Belediye Reisliğine Ekrem Beyin intihabı hakkında Edirne Belediyesince itti-haz olunan karar tasvip olundu.

1931 yılı içinde diğer belediye reisliği seçimleri için verilen onaylar şöyledir: 11 Kanunusani Zonguldak, Gazi Antep, İçel; 13 Kanunusani Aydın, Burdur, Si-nop, Van, Muğla, 14 Kanunusani Muş; 4 Haziran Aydın, Balıkesir; Bursa; 9 Temmuz Trabzon, Çanak-kale; 15 Ağustos Zonguldak; 27 Ağustos Ordu; 5 Teşrinievvel Gazi Ayıntap; 22 Teşrinievvel Kırşehir; 30 Kanunuevvel Bilecik.


2 Ocak Yılbaşında Beyoğlu çok canlı bir gece geçirdi.

Eğlenmeye gelenler daha çok Musevi ve Türkler'den oluşuyordu. Bunalım döneminin olağanüstü koşulla-rında Beyoğlu'nun canlı olması önemli bir haber ola-bilmektedir.


3 Ocak CHF Merkezinde Spor Kongresi yapıldı.

Kongreye daha sonra Türk Ocağı binasında devam edilmiştir.

C, 3, 6 Kanunusani 1931

3 Ocak Şehir meclisi daimi encü-meninin verdiği bir karara göre seyyar satıcılar büyük caddeleri ve yangın yerle-rindeki arsaları işgal ede-meyeceklerdir.

Ekonomik sıkıntılar yüzünden İstanbul'da seyyar sa-tıcıların sayısı oldukça artmıştır.


3 Ocak Atatürk Bursa'ya gitti. Atatürk Bursa'da mahalli ihtiyaçları tetkik edecektir. C, 4 Kanunusani 1931

3 Ocak Kocaeli Maarif Müdürlü-ğüne Faik Doğan Bey atandı.

1931 yılı içinde Maarif Müdürlüğüne yapılan diğer atamalar şöyledir: 3 Kanunusani Tokat, 20 Kanunu-sani Kars; 22 Şubat Manisa; 18 Mart İçel, Rize, Bur-dur, Balıkesir; 8 Haziran Maraş; 22 Haziran Aksaray; 27 Haziran Aydın; 13 Ağustos Muş; 29 Ağustos Konya; 2 Eylül Kırşehir, Afyonkarahisar; 14 Eylül Çanakkale; 4 Teşrinievvel Urfa; 15 Teşrinisani Erzu-rum; 23 Teşrinisani Gazi Ayıntap; 30 Kanunuevvel Zonguldak.


1931 Yılı 243


3 Ocak Zat İşleri Müdürlüğüne Cafer Bey atandı.


3 Ocak İstatistik Müdürlüğüne Cemil Bey atandı.


3 Ocak Darülfünun Fen Fakülte-si'ndeki serbest müderrisli-ğe atama yapıldı.


4 Ocak CHF teşkilatı nahiye kong-relerine başlandı.


4 Ocak Özel İdare bütçelerinde yapılması kararlaştırılan tasarruf sebebiyle boş bıra-kılacak memurlukların, mecburi hizmetleri bulunan öğretmenleri kapsamama-sı.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, söz ko-nusu tasarruf tedbirlerinin öğretmenleri kapsamasının caiz olmadığı belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/24.73..4./ 75-69/

5 Ocak Ziraat Kongresi açıldı. C, 5 Kanunusani 1931

5 Ocak Hükümete hakaret eden pamukçu Mustafa Ağa hakkında takibat yapılması.

Yılın arşiv belgeleri tarandığında 200 dolayında taki-bat davasının açıldığı görülmektedir. Bunlardan 87'si hükümete hakaret, 79'u Türklüğe hakaret, 45'i kanun-lara hakaret ve 17'si de Meclise hakaret takibatların-dan oluşmaktadır.

BCA: 30..10.0.0/38.229..9./301101

6 Ocak Hudut ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğünün Tahsisat Harici Taahhüda-tının Sureti Terbiyesine Dair 1733 sayılı Kanun ya-yımlandı.

1930 yılı bütçesindeki tahsisattan 6,518 Lira 7 kuru-şun söz konusu müdürlük bütçesine aktarılmasına ilişkin bir düzenleme.

BULMAÇ

7 Ocak İstanbul Darülfünunu'nun 1926 mali senesi hesabı kat'i hakkında 1734 sayılı kanun yayımlandı.

İstanbul Darülfünunu'nun 1926 mali senesi geliri 919, 047 Liradır.


7 Ocak Gazete köşesi: Çok çocuklu ailelere yardım vadinden istifade etmek isteyenler…

1931 yılı boyunca gazetelerde bu tür yazı ve yorum-lara rastlamak mümkündür. Çok çocuklu aileler ör-nek gösterilerek çocuk sahibi olma özendiriliyor.

SP, 7 Kanunusani 1931

7 Ocak Bulgar tabiyetine geçen Salomon oğlu Moiz Benrey vatandaşlıktan çıkarıldı.

Arşiv kayıtlarına göre 1931 yılı içinde 870 kişi va-tandaşlıktan çıkarılmıştır. Vatandaşlıktan çıkarma nedenlerinin başında izin almadan tabiyet değiştirme ve milli mücadeleye katılmama gelmektedir.

BCA: 30.18.1.2/ 17.1.9/ 2-195/

7 Ocak Kırklareli'nde 8 nahiye ipkaen, 4 nahiye ise müceddeden kuruldu.




9 Ocak İstanbul belediye reisi Mu-hittin Bey'in gelir kaynak-larının azlığından şikayetçi olması ('Şehir neden imar edilemiyor?' sorusuna yanıt olarak)

"Büyük şehirler mevcut varidatlarile imar edilebil-miştir. Bu varidat şunlardır: İmtiyazlı şirketlerin his-seleri, liman dahilindeki kabotaj varidatı, liman işleri ve şehir namına tertip edilecek büyük piyangolar ve-saire. Biz bunların hepsinden mahrumuz... Nihayet birgün gelecek bu varidattan hiç olmazsa bir bölümü bize verilecektir..."


10 Ocak İdarei Umumiyei Vilayat Kanununun 116 ve 140. Maddeleri Makamına Kaim 99 Numaralı Kanunun 4. Maddesinin Tefsiri yayım-landı.

Maddenin tefsiri şöyledir: İçtimalarda bulunmayan ve izinsiz Vilayet merkezinden ayrılan daimi encü-men azasına, aylık tahsisatından o günlere isabet eden miktarı verilemez.


10 Ocak CHF Kırklar Heyeti top-landı.

"Halk fırkası teşkilatına memur edilen kırklar heyeti bugün parti binasında ... müzakeratta bulunmuştur."


12 Ocak Bazı şark vilayetlerindeki valilerin garp vilayetlerine nakilleri yapılacaktır.

"Kanun mucibince Şark vilayetlerinde müddetlerini ikmal eden valilerin Garp vilayetlerine nakilleri ta-karrür etmiştir. Bu husustaki kararname Dahiliye Vekaletince Başvekalete verilmiştir."


12 Ocak Manisa, Menemen ve Balı-kesir kazalarında ilan edi-len İdarei Örfiye münasebetile teşekkül eden Divanı-Harbi Örfisi Müd-dei Umumiliğine atamalar yapıldı.


13 Ocak Askeri şahıslar tarafından işlenip askeri mahkemeler-ce rü'yet ve hükme raptedi-len veya henüz görülmekte olan suçların af ve teciline dair 1741 sayılı kanun ya-yımlandı.

Söz konusu af düzenlemesi, "kabahat ef'alinden maznun veya mahkum olan askeri şahıslar"ı kapsa-maktadır.


14 Ocak Kayseri Polis Müdürlüğüne Celal Bey atandı.

1931 yılı içinde polis müdürlüklerine yapılan diğer atamalar şöyledir:14 Kanunusani Kayseri, Mersin; 25 Şubat Sivas, İzmir; 18 Mart Antalya; 31 Ağustos Mardin; 13 Teşrinievvel Kocaeli, Eskişehir.


14 Ocak Trabzon Gümrükleri Baş-müdürlüğüne Enver Bey atandı.

1931 yılı içinde ayrıca 3 Mart'da Mersin Başmüdür-lüğüne atama yapılmıştır.


14 Ocak Kastamonu Tapu Müdürlü-ğüne Faik Bey atandı.

1931 yılı içinde Tapu Müdürlüğüne yapılan diğer atamalar şöyledir: 14 Kanunusani Kastamonu, Kırk-lareli; 3 Haziran İçel, Antalya; 4 Teşrinisani Muş; 5 Teşrinisani Elaziz, Sivas, Kastamonu, Denizli, Niğ-de, Bilecik.


15 Ocak Menemen sanıkları Divanı Harb'de yargılanmaya baş-ladı.

ATDK

1931 Yılı 245


15 Ocak Serbes Cumhuriyet gazete-si kapandı.

A; 15 Kanunusani 1931

16 Ocak Yarın gazetesi aleyhine musanna neşriyat davası açıldı.

"İki üç gün evvel "Yarın" gazetesinde Ankara'dan çekilen bir telgrafa atfen üç milyon Liralık bir pul sahtekarlığı yapıldığı hakkında bir havadis vardı. Kat'eyyen aslı ve esası olmayan bu haberi neşrinden ve yapılan tekziplere rağmen bu haberin sıhhatinde ısrar ettiğinden dolayı mezkur gazete aleyhine Müd-deiumumilik tarafından musanna neşriyat davası ikame olunmuştur."


16 Ocak Belediye daimi encüme-nindeki işler için iki ayrı dosya açıldı.

Belediyede işlerin süratle yapılması için alınan ön-lemlerle ilgili bir haber: "Belediye daimi encümenin-deki işlerin bir kısmı vilayete ve diğeri de belediyeye ait olmak üzere iki kısma tefrik olunmuş ve iki dosya açılmıştır. Haftada üç gün vilayet ve üç gün de bele-diye işlerine bakılacaktır... Encümen için belediyede yeni bir daire tefrik olunmuştur."


16 Ocak Karagöz gazetesi mesul müdürü hapse mahkum oldu.

"Vakit ve Köroğlu gazeteleri aleyhine açılan davalar henüz neticelenmemiştir."


18 Ocak 1931 senesi güzellik krali-çesi seçildi.

Naşide Saffet birinci seçilmiştir. C, 18 Kanunusani 1931

18 Ocak İstanbul'da kanalizasyon inşaatı bitti.

"İstanbul kanalizasyonunun projelerini belediye na-mına yapan M. Vilt iki üç güne kadar Avrupa'dan ge-lecek ve bu sene yapılan kanalizasyon inşaatını teftiş edecektir. M. Vilt belediyeye karşı aynı zamanda inşatı da teftiş etmeği deruhde eylemişti."


18 Ocak İstanbul şehir bütçesi bu sene 12 milyon Lirayı ge-çecek.

"1931 şehir bütçesinin hazırlığı devam etmektedir. Gerek vilayet ve gerek belediye şuabatı bütçelerini dün akşama kadar tamamen belediyeye teslim etmiş-lerdir."


18 Ocak Müddeiumumi Arif Oruç ve arkadaşlarının hapsini istedi.

Kaymakam Şerafettin Beyle refikasının açtığı haka-ret davasından söz edilmektedir. Muhalif Vakit gaze-tesinin sahibi ve başyazarı olan Arif Oruç bu yılda aynı zamanda İşçi ve Çiftçi Fırkası'nın kuruluşu için başvuru yapmıştır.


18 Ocak Betonarme mühendisi Felix Pfeifer'in sözleşmesi bir yıl daha uzatıldı.

Maarif Vekaleti inşaat dairesinde uzman olarak çalı-şan betonarme mühendisi Felix Pfeifer'in sözleşmesi bir yıl daha uzatıldı (İcra Vekilleri Heyetinin onay kararnamesi.)

BCA: 30..18.1.2/17.3..9./ 242-89/

18 Ocak Galatasaray Lisesi Fransız-ca öğretmeni Rolland'ın Mülkiye Mektebi'nde de ders vermesine izin verildi.

BCA: 30..18.1.2/17.3..10./ 242-90/

18 Ocak Gazi geliyor diye yapılan yol nehre döndü.

Tokat'da Mustafa Kemal'in gelişine yetiştirmek için hızla yapılan yolun kısa sürede bozulması ile ilgili haber.




18 Ocak Muğla'nın Fethiye ve Köy-ceğiz kazalarının Bezkese ve Kargıfoça çiftlikleri da-hilinde bulunan krom ma-deninin 12 hissesinin İstanli Paterson'a devrine izin verildi.

Resmi Gazete ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri kayıtlarına göre, 1931 yılı içinde 8 maden imtiyazı devrine izin verilmiştir.

BCA: 30..18.1.2/17.3..6./ 194-86

19 Ocak Orman Kanunu bir türlü çıkarılamamaktadır.

24 seneden beri Mecliste kalan Orman Kanunu'nun, ormandan yararlanmayı kısıtladığı için çıkarılamadı-ğı anlaşılmaktadır.


19 Ocak Bazı Kaymakamlıklara atama yapıldı.

19 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 19 Kanunusani 1931

19 Ocak Afyohkarahisar Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür-lüğüne atama yapıldı.

1931 yılı içinde Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür-lüğüne yapılan diğer atamalar şöyledir: 20 Kanunu-sani Kastamonu; 3 Teşrinievvel Ordu; 11 Teşriniev-vel Çanakkale; 1 Teşrinisani Ankara, Edirne; 12 Ni-san Manisa, Muş; 9 Teşrinisani Cebelibereket; 13 Kanunuevvel Mersin, Trabzon; 16 Kanunuevvel Mardin, Urfa; 20 Kanunuevvel Adana, Kars.


20 Ocak CHF İstanbul Vilayet Kongresi yapıldı.


20 Ocak Elaziz Evkaf Müdürlüğüne Asım Bey atandı.

1931 yılı içinde Evkaf Müdürlüklerine yapılan diğer atamalar şöyledir: 17 Kanunusani Elaziz, Tekirdağı; 12 Nisan Elaziz, Mardin, Gazi Ayıntap, Maraş, Kas-tamonu; 13 Ağustos Kayseri, Siirt, Gümüşane, Gazi-antep, Kastamonu; 27 Ağustos Samsun, Erzurum; 1 Teşrinievvel Gazi Ayıntap, Kocaeli, Maraş, Muğla, Antalya; 21 Teşrinievvel Kayseri; 30 Kanunuevvel Manisa, Afyon, Bursa, Eskişehir, Niğde, Adana, Ri-ze.


20 Ocak Adalet Vekaleti Ceza İşleri Müdürlüğüne atama yapıl-dı.


20 Ocak İstanbul'da Fatih kazasında Karagümrük'te nahiye ku-ruldu.


21 Ocak İstanbul'da otomatik tele-fon tesisatı için hazırlıklar devam etmektedir.


21 Ocak Yeni Adana gazetesi hak-kında soruşturma açıldı.

BMM Reisliği'nden Başvekalete gönderilen yazıda, gazetenin 7 Kanunuevvel 1930 tarihli sayısında yer alan bir makalede Meclis Heyetinin şahsiyeti maneviyesini tahkir edici bazı cümleler bulunduğun-dan gazete hakkında gereken takibatın yapılması is-tenmektedir.

BCA: 30..10.0.0/86.567..15./8630/

1931 Yılı 247


21 Ocak Avrupa Birliği'ne Türkiye ve Rusya da dahil edilecek.

Bunalım karşısında ABD'ye karşı birleşmek için Av-rupa çapında bir ekonomik birlik oluşturulmak iste-niyor. Avrupa Birliği haberlerine yılın bütün gazete-lerinde sıkça rastlamak mümkündür. Hatta Birliğin komisyonunun adı da Avrupa Komisyonu'dur: "Av-rupa Birliği Komisyonu bir karar projesi kabul etmiş-tir. Bunda, hali hazırdaki iktisadi buhranın Avrupa devletlerini alakadar etmesi noktai nazardan tetkiki ve İrlanda, Türkiye ve Rusya'nın katibi umumilik vasıtasıile komisyonun mesaisine iştirake davet edilmesi kararlaştırılmıştır."


22 Ocak Yeni Asır gazetesi hakkın-da takibat yapılıyor.

Cumhuriyet gazetesinde, "Yeni Asır gazetesi Mene-men vakasını ehemmiyetsiz göstermiş ve bunun ale-lade bir vaka olduğunu yazmıştı" denilmektedir.


24 Ocak İzmir gazetelerinin son altı aylık nüshaları tetkik edile-rek soruşturma yapılıp ya-pılmayacağına karar verile-cektir...

İzmir'deki Hürriyet gazetesi hakkında da bir karika-türden dolayı tahkikat yapılmaktadır.


26 Ocak Kızıl İstanbul gazetesine soruşturma açıldı.

BÜK

26 Ocak Muallim Maaşları İçin Vi-layetlere İkraz Mezuniyeti-ne Dair 1743 sayılı kanun yayımlandı.

Yasa, öğretmen maaşlarını zamanında veremeyen vi-layetlere bu maaşların tediyesine karşılık olmak ve iki yılda ödenmek üzere 843 nolu kanunla açılmış olan fasıldan 80, 000 Liraya kadar borçlanmaya izin vermektedir.


26 Ocak Atatürk'ün Konya Gezisi 26 Ocak-26 Ocak 1931: "İzmir tren yolculuklarının birinde… Uşak yakınlarındaki Uşak Şeker Fabrikası önünde durmuş; fabrikayı gezerek ilgililerden bilgi almıştı." Duraklama 20 dakika sürmüştür.

AYG

26 Ocak Özel idareler öğretmenlerin maaşlarını geç vermektedir.

Ekonomik nedenler ve kimi bürokratik engeller yü-zünden öğretmen maaşlarının ödenmesinde güçlükler yaşanmaktadır. Gazetelerde bu durumu eleştiren ya-zılara sıklıkla rastlamak mümkündür.


26 Ocak Atatürk İzmir'e vardı. C 27 Kanunusani 1931

26 Ocak Mülki taksimat için iki pro-je hazırlanmaktadır.

Vilayet sayısını yeniden düzenlemeyi amaçlayan bu projelere göre il sayısı 30 yahut 50 olacaktır.


26 Ocak Bazı Hakimliklere, müdde-iumumiliklere, azalıklara, müstantikliklere atama ya-pıldı.

1931 yılı içinde yapılan diğer atamalar şöyledir: 26 Kanunusani 10 kişi; 1 Mart 34 kişi; 7 Nisan 93 kişi; 19 Nisan 2 kişi; 5 Temmuz 184 kişi; 28 Eylül 102 ki-şi; 17 Kanunuevvel 242 kişi.


27 Ocak Sinemalar Hakkında 602 sayılı TBMM Kararı ya-yımlandı.

Türkiye'ye getirilecek sinema filmlerinin "inkılabı-mızın gayelerine, içtimai vaziyetimize uygun olması-nı ve bilhassa çocukların ve gençlerin terbiye ve ten-virine hadim filimler celbedecek müesseselerin daha fazla müsaaderelere mazhar edilmelerini temin eyliyecek surette" bir kanun tasarısı hazırlanmasına ilişkin bir karardır.




27 Ocak Atatürk'ün İzmir Gezisi 27 Ocak-4 Şubat 1931 tarihleri arasında yapılan ge-zide Mustafa Kemal CHF İzmir Kongresi'nde bir ko-nuşma yapmış, kadınların askerlik yapmaları konu-suna da değinmiştir.

AYG

28 Ocak Yol yapılırken ağaç kesil-meyecektir.

Vilayet, İstanbul'da yol yapılan yerlerde ağaçların kesilmemesini emretti.


29 Ocak Menemen'de 27 kişi beraat kararı aldı.

Menemen Olayı için kurulan Divanı Harb'de 105 ki-şiden 27 kişi beraat kararı almıştır.


29 Ocak Yeni teşkilat projesi hazır-landı.

"Dahiliye Vekaletince ikmal edilen teşkilatı mülkiye projesine göre Şark'ta bazı küçük vilayetler lağıv, ka-zalar tezyit ve bütün nahiyeler tam teşekküllü nahiye haline ifrağ olunacaktır."


29 Ocak Son Posta'nın Adana mu-habiri tevkif ediliyor.

Hükümet aleyhinde tefevvühatta bulunmakla maznun olarak...


29 Ocak Vilayetlerin idaresi hakkındaki kanun tasarısı hazırlanıyor.

Dahiliye vekaleti, vilayetlerin idaresi hakkında hazır-ladığı kanun layihasını başvekalete göndermiştir.


30 Ocak Belediye Kanunu'nun gerektirdiği ihtisas komis-yonları kurulamamıştır.

"Yeni belediye kanunu mucibince şehrin imarı için ihtisas komisyonları teşkil edilecekti. Fakat bu ko-misyonlar bazı masrafları icap ettirdiğinden teşkili gelecek seneye kalmıştır. Bu seneki bütçede buna ait tahsisat yoktur. 931 bütçesine bunun için tahsisat konmuştur."


1 Şubat Yarın gazetesi davası sonuçlandı.

Başmuharrir ve Mes'ul Müdür birer seneden fazla hapse ve nakti cezaya mahkum oldular.

C, 2 Şubat 1931

1 Şubat Elazığ'ın Ovacık İlçesi Be-lediye Başkanlığı görevinin Kaymakam'a verilmesi.

İcra Vekilleri Heyeti kararına göre, "Belediye Kanu-nu'nun 94. maddesinin B, D fıkrasına tevfiken kay-makam uhdesine tevdi…" tasvip ve kabul olunmuş-tur.

BCA: /30..18.1.2/17.5..18.

1 Şubat Elçilik ve Konsolosluk müstahdemlerinin elbisele-rinin yerli maldan gönde-rilmesi.

Ekonomik bunalım döneminde alınan tasarruf önlem-lerinden biri.

BCA: 30..18.1.2/17.8..7./ 109-59/

1 Şubat İl Özel İdarelerinden maaş alan memur ve öğretmenle-rin maaş cetvellerinin tas-diki.

BCA: 30..18.1.2/17.8..1./ 11054/

1 Şubat Güzel Sanatlar Akademi-si'nde ders veren mimar Prof. Egli'in sözleşmesinin iki sene uzatıldı.

Maarif Vekaleti'nce yaptırılan binanın planlarını ha-zırlayan ve inşaatı denetlemek üzere getirilen, aynı zamanda Güzel Sanatlar Akademisi'nde ders veren mimar Prof. Egli'nin sözleşmesinin iki sene uzatılma-sına ilişkin İcra Vekilleri Heyeti onay Kararnamesi.

BCA: 30..18.1.2/17.7..2./ 242-91/

1 Şubat Eskihisar'daki çimento fab-rikaları için iki uzmanın gelmesine izin verildi.

Eskihisar'daki çimento fabrikalarına getirilen maki-nelerin işlemlerini kontrol etmek için Alman Karl Schindler ve Otta Schneiderman adlı iki uzmanın gelmesine izin verildi.

BCA: 30..18.1.2/17.5..5./ 67-44/

1931 Yılı 249


1 Şubat Alman Hemşire Sotto Kemma'nın çalışmasına izin verildi.

İstanbul'daki Yenibahçe Gureba Hastanesi'nde boşa-lan yabancı başhemşireliğe Alman Hemşire Sotto Kemma tayin edildi.

BCA: /30..18.1.2/17.7..18.

2 Şubat Menemen ile Manisa ve Balıkesir merkez kazala-rında ilan edilen örfi idare-nin bir ay uzatılmasına iliş-kin BMM kararı.

ATDK

3 Şubat Menemen sanıklarının idam edilmesi.

Menemen olayı sanığı 28 kişi Divanı Harb kararıyla Menemen'de idam edildi.

ATDK

3 Şubat Atatürk'ün Aydın Gezisi 3 Şubat-4 Şubat 1931: "Çok partili demokrasinin ilk denemesi olan Serbest Fırka hareketinden sonra bu fırkanın yaptığı eleştiriler üzerine; sorunları yerinde incelemek ve görmek üzere CHF Genel Sekreteri Recep Zühdü'nün başkanlığı altında; çeşitli bakanlık-lardan uzmanları içine alan bir komisyon kurulmuş; bu komisyon üç ay çalışarak; Atatürk'le birlikte Ana-dolu gezilerine katılmış; ayrınıtlı bir rapor hazırla-mıştı. Atatürk'ün 3 Şubat 1931 günü İzmir'den Ay-dın'a gelişi bu nedenle idi.

AYG

3 Şubat Valilerin salahiyetlerinin nasıl tevsi edileceği üzerine bir haber.

Vilayetlerin sayısını 63'ten 45'e indirmeyi tasarlayan bir yeniden düzenleme projesi.

C, 3 Şubat 1931

4 Şubat Atatürk'ün Denizli Gezisi 4 Şubat-5 Şubat 1931: "Atatürk bir fırsatını bulup da Denizli'ye gelememişti. Bir keresinde İzmir'deyken Denizli Heyetini kabul etmiş … geleceğim demişti." Özel treniyle gider; yanında Prof.Afet İnan; Recep (Peker); Vasıf (Çınar) ve yaverleri vardır. Fırka bina-sında kalır.

AYG

4 Şubat Ankara-Eskişehir şimendi-fer hattı ormanlık alan ha-line getirilecektir.

C, 4 Şubat 1931

4 Şubat Ankara'nın imarı için kay-nak bulma çabaları devam etmektedir.

Hükümet merkezinin imarı için belediyelerin % 2 va-ridatları Ankara Belediyesine verilecektir.

SP, 4 Şubat 1931

4 Şubat Kooperatif sayısı artmakta-dır.

Kooperatiflerin miktarının çok arttığı, adetlerinin 350'yi bulduğu belirtilmektedir.

SP, 4 Şubat 1931

5 Şubat Memnu Mıntıkalarda yapı-lan istimlak bedellerinin tesviyesi hakkında 1744 sayılı kanun yayımlandı.

Askeri yasak bölgelerde kamulaştırılmış olan taşın-mazın bedellerinin 1930 ve 1931 yılları bütçelerinde "memnu mıntıkalar istimlak bedeli" adıyla açılacak fasıllardan ödenmesine ilişkin bir düzenleme.

RG; 5 Şubat 1931

5 Şubat Atatürk İzmir'den Denizli'-ye geldi.

C, 6 Şubat 1931

7 Şubat Atatürk'ün Balıkesir Gezisi 7 Şubat 1931-8 Şubat 1931: İzmir'den Balıkesir'e gelir. AYG; C, 7..02.1931

7 Şubat Yugoslavya ve Bulgaris-tan'dan gelen 104 Müslü-man'ın vatandaşlığa alın-ması.

Arşiv kayıtlarına göre 1931 yılı içinde 4252 kişi va-tandaşlığa alınmıştır. Daha çok Yugoslavya, Bulga-ristan, Romanya, Yunanistan gibi ülkelerden gelen kişilerin hemen hepsi müslümandır.

BCA: 30.18.1.2/17.8.20/ 1-273



7 Şubat Mersin'in Tömük nahiyesi Saraç ve Köypınar köyle-rinde krom ve simlikurşun aramak için izin isteyen İn-giliz James Russel'in isteği reddedildi.

Resmi Gazete ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri kayıtlarına göre, 1931 yılı içinde toplam arama ruh-satı sayısı, 4’ü “krom”, 2’si “amyant”, biri de “civa” ve “kükürt” olmak üzere toplam 8’dir. Bir arama ruhsatı iptal edilmiş, iki arama izni geri çevrilmiş, bir arama ruhsatının satışına da izin verilmiştir.

BCA: 30..18.1.2/17.9..15./ 194-87

8 Şubat Atatürk Balıkesir'den İz-mir'e geldi.

C, 9 Şubat 1931

8 Şubat Atatürk vapurla İzmir'den Antalya'ya hareket etti

C, 10 Şubat 1931

10 Şubat İstanbul'da 12 komünist ağır hapis cezasına mah-kum edildi.

BÜK

10 Şubat Atatürk Antalya'ya geldi. C, 11 Şubat 1931

10 Şubat İstanbul'da bulunan bazı camilerin elektrik borçları-na ilişkin Diyanet İşleri Re-isliği'nin yazışmaları.

Diyanet İşleri Reisliği'nin Başbakanlık ve Evkaf Umum Müdürlüğü ile yaptığı yazışmalardan camile-rin borçlarının Elektrik Şirketine ödendiği, camilerin elektrik faturalarının bugün gibi sorun yarattığı anla-şılmaktadır.

BCA: 30..10.0.0/189.293.. 18./22417/

11 Şubat Atatürk'ün Mersin Gezisi 11 Şubat-12 Şubat 1931: Serbest Fırka'nın kapanı-şından sonra memleket sorunlarını yerinde görmek amacıyla yapılan gezinin bir parçasıdır.

AYG

11 Şubat Balıkesir Belediye Heyeti istifa etti; yeni intihabat yapılacak.

Cmhuriyet gazetesindeki haberde başka bir açıkla-maya rastlanmamaktadır.

C, 11 Şubat 1931

11 Şubat Memleketimizde şarapçılık konusunda incelemelerde bulunacak olan Fransız Emil Boffard'ın Çatalca'da-ki yasak bölgeye girmesine izin verildi.

Söz konusu İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde izin verilen askeri bölge tanımlanmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/17.10..11./69-46/

12 Şubat Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununun 47. Maddesine Bir Fıkra Tezyiline Dair 1746 sayılı kanun yayım-landı.

Eklenen fıkra şöyledir: "Yetim maaşı almakta olup, umumi, mülhak veya hususi bütçelerden ücret alanla-rın yetim maaşlarının nısfı ve bunlardan maaşlı bir hizmete tayin edilenlerin maaşının tamamı kesilir. Bu suretle maaşları kesilen yetimlerin -aldıkları maaş ve ücretten mahrum kaldıkları takdirde- kanunen hakla-rının sukutuna kadar, muhassas maaşlarının tekrar itasına devam olunur."

RG, 12 Şubat 1931

12 Şubat Bazı yabancı sokak isimleri değişiyor.

Dilde sadeleşme çabalarının bir sonucu. C, 12 Şubat 1931

12 Şubat Türk-Yunan dostluk mua-yedesi yapıldı.

C, 12 Şubat 1931

13 Şubat Mustafa Kemal'in Malatya Türkocağı konuşması

Demiryollarının önemi hakkında bir konuşma ATDK

1931 Yılı 251


13 Şubat Atatürk'ün Malatya Gezisi 13 Şubat-14 Şubat 1931: Anadolu'yu birbaştan öte-başa saracak demiryolu programı nedeniyle. "10 Şu-bat 1931 günü İzmir'den Ege vapuru ile Akdeniz ge-zisine çıkan Atatürk Mersin'e geldiği zaman özel tre-nine binmiş, yeni açılan demiryolundan Malatya'ya kadar uzanmıştı. Yanında Prof. Afet İnan, Ordu Mü-fettişi Fahrettin (Altay), İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, milletvekillerinden Recep (Peker), Vasıf (Çınar), Dr.Reşit Galip ve Cumhurbaşkanlığı erkanı vardı."

AYG

13 Şubat Yeni mülki teşkilat projesi üzerine çalışmalar devam etmektedir.

Vilayetlerin sayısının 30'a indirilmesi tasarlanmakta-dır.

C, 13 Şubat 1931

13 Şubat Haliç doluyor ve ölüyor. Yeni kanalizasyon hizmete geçtiği zaman durum da-ha da kötü olacaktıır. Kanalizasyon yanlış yapılmış-tır.

SP, 13 Şubat 1931

14 Şubat Cumhurbaşkanı Gazi Mus-tafa Kemal'in, isabetli imar faaliyetinden dolayı Baş-bakan İsmet Paşa'ya tebrik telgrafı ve cevabi telgraf.

"Yeni yapılan demir yol ile malatyaya vardığım bu-günde size takip ettiğiniz pek isabetli imar faaliyetin-den dolayı bir daha tebrik ve takdirlerimi arz ede-rim." İmza: Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal … "Yüksek takdiriniz bizim için cihan değer. Eser bü-yük reisindir. Türk milleti sizi yetiştirmiş olmakla asırlara karşı iftihar edecektir." İmza: İsmet

BCA: 30..10.0.0/45.290..30./3730/

15 Şubat Gölbaşı-Malatya demiryolu açıldı.

TTY

15 Şubat Aksaray'ın Sarıkaraman Karyesinde Bekir Sami Efendi ile İbrahim Efendi'-ye verilen kurşun madeni-nin imal edilmesine ilişkin imtiyaz feshedildi.

Resmi Gazete ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri kayıtlarına göre, 1931 yılı içinde 11 imtiyaz sözleş-mesi feshedilmiştir.

RG, 15 Şubat 1931; BCA

16 Şubat Atatürk'ün Adana Gezisi 16 Şubat-18 Şubat 1931: "Uzun bir gezide Adana du-rak: Atatürk 8 Şubat 1931'de Ege Vapuru ile İzmir'-den başlattığı uzun süreli yurt gezisi sırasında, An-talya ve Mersin'e uğradı. 12 Şubat'ta Adana üzerin-den trenle Malatya'ya kadar uzandı. Malatya dönüşü; 16 Şubat 1931 günü Adana'ya gelen Atatürk, Adana Türkocağı başkanı Fahri Bey'in evine misafir oldu." Adana Türkocağı'nda Türkçe konuşmanın önemine dikkat çekerek; Adana'da Türkçe konuşmayan yakla-şık 20 bin kişi olduğunu, ileride bu insanların aynı dili konuşan başka insanlarla beraber hareket edebi-leceği uyarısında bulunmuştur. Türk Ocaklarının CHF'ye katılması kararı da bu geziden hemen sonra-ya denk gelir.

AYG; C, 19 Şubat 1931

17 Şubat İstanbul'da tifo sorunu sürmektedir.

"Şehir meclisinde elim bir itiraf: İstanbul'da sıhhi şe-raiti haiz yoktur: Artik niçin tifo var diye sormağa lüzum var mıdır?"

C, 17 Şubat 1931

17 Şubat Vilayetlerde intihap usulü basitleştirilecek.

Meclis umumi intihabına muvakkaten yalnız erkek-ler iştirak edecektir.

C, 17 Şubat 1931



18 Şubat Atatürk'ün Konya Gezisi 18 Şubat-1 Mart 1931: "O günlerde Atatürk uzun bir yurt gezisine çıkmıştı. Serbest Fıkra denemesinden sonra; memleketin sosyal ve ekonomik sorunlarını yerinde incelemek üzere bir uzmanlar heyeti de Atatürk'le birlikte gezileri izliyordu. Bu günlerde Atatürk; 18 Şubat 1931'de Adana'dan Konya'ya gel-di."

AYG

18 Şubat Atatürk Konya'da Arabayla Adana'dan Konya'ya geçmiştir. C, 19 Şubat 1931

19 Şubat CHF Merkez teşkilatı yeni-den yapılanacak

C, 19 Şubat 1931

22 Şubat Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyat Şubesi Müdüriyeti Başkatipliğine Ali Bey atandı.

RG, 22 Şubat 1931

22 Şubat Maliye Teftiş Heyeti Reis-liğine Adil Bey atandı.

RG, 22 Şubat 1931

23 Şubat İnhisar İdareleri Murakıp-lıklarına 4 kişinin ataması yapıldı.

24 Şubat'ta da 1 kişinin ataması yapılmıştır. RG, 23 Şubat 1931

24 Şubat Kütahya-Balıkesir demir-yolu hattı inşaatı bitti

C, 25 Şubat 1931

24 Şubat Hariciye Vekaletinde ata-malar yapıldı.

1931 yılı içinde yapılan diğer atamalar şöyledir: 1 Ocak daire umum müdürlüklerine 2 kişi ve türlü konsolosluklara 3 kişi; 24 Şubat 1 kişi vekalet emrine alınma; 22 Nisan: Sofya Elçiliği Başkatibi; 15 Ağus-tos Moskova Büyük Elçiliği Konsolosluk Şubesi Müdürü (Maliye Müfettişi raporu üzerine), Londra Büyük Elçiliği Müsteşarı; 18 Ağustos 34 kişi (mer-keze nakil); 18 Ağustos 5 kişi (merkeze tayin); 4 Mayıs Sofya Birinci Elçiliği; 25 Mayıs Rodos ikinci sınıf konsolosluğu; 10 Haziran Prag ikinci sınıf elçi-lik; 27 Haziran Kahire Elçiliği Başkatipliği; 4 Tem-muz Barselon Kançılarya, Anvers Kançılarya; 17 Ağustos 12 kişi; 18 Ağustos 48 kişi; 29 Ağustos 5 ki-şi; 13 Eylül 6 kişi; 28 Teşrinisani 1 kişi; 7 Kanunu-evvel 1 kişi; 12 Kanunuevvel 1 kişi.

RG, 24 Şubat 1931

24 Şubat Matbuat Umum Müdürlüğü Matbuat Şubesi Tetkik Memurluğuna Mehmet Ali Bey atandı.

RG, 24 Şubat 1931

25 Şubat Elektrik fiyatlarına zam bekleniyor.

Belediyenin eksilen varidatına bir karşılık olmak üze-re elektrik fiyatlarına zam yapılması düşünülüyor

C, 25 Şubat 1931

25 Şubat Menemen ilçesinde sıkıyö-netimin 8 Mart'a kadar uza-tılması konusunun Büyük Millet Meclisi'nin tasdikine sunulması.

BCA: 30..18.1.2/18.13..2.

1931 Yılı 253


25 Şubat İstanbul Polis Dördüncü Şube Müdürlüğüne atama yapıldı.

Tarsus Kaymakamı Daniş Bey müdür olarak atan-mıştır.

RG, 25 Şubat 1931

26 Şubat Manisa ve Balıkesir mer-kez kazalarında örfi idare-nin kaldırılmasına; Mene-men kazasında ise 8 Mart 1931'e kadar uzatılmasına ilişkin TBMM kararı.

ATDK; C, 26 Şubat 1931

26 Şubat CHF, İstanbul'un ihtiyaçları hakkında bir rapor hazırla-dı.

İstanbul'un ihtiyaçları iki kısma ayrılıyor: Doğrudan doğruya vilayet ve belediye tarafından yapılacak işler ve umumi meclisin salahiyeti dışındaki işler. İkinci gruptaki işler Ankara'ya bildirilecektir.

A; 26 Şubat 1931

26 Şubat Memurin Kanununda me-murların siyasetle uğraşa-mayacaklarına dair değişik-lik yapılacak.

C, 26 Şubat 1931

26 Şubat Menemen Kaymakamı Cevdet Bey Vekalet emrine alındı.

Diğer göreve alınma işlemleri şöyledir: 9 Temmuz Bünyan; 2 Eylül Akşehir.

RG, 26 Şubat 1931

26 Şubat Van Vilayeti Mektupçulu-ğuna Sadettin Bey atandı.

1931 yılı içinde mektupçuluklara yapılan diğer ata-malar şöyledir: 1 Mart Erzurum; 18 Mart Ankara; 31 Ağustos İstanbul, Giresun, Bilecik; 2 Eylül Sivas, Konya, Çankırı

RG, 26 Şubat Mart 1931

27 Şubat Valilerin yetkileri artırılı-yor.

"Valilere fevkalade yetkiler verilecektir. Valiler, as-keri adli işlerden gayri her türlü umurun nazımı olu-yorlar."

C, 27 Şu-bat 1931

28 Şubat 865 Numaralı Ticaret Ka-nununun 386. Maddesinin Tadili Hakkında 1749 sayı-lı kanun yayımlandı.

Şirketlerin genel kurullarının toplanma yöntemine ilişkin maddede yapılan bir değişiklik.

RG, 28 Şubat 1931

28 Şubat Emlaki Metruke Müdürlü-ğü lağvedildi.

"Emlaki Metruke Müdürlüğü lağvedildi. Yirmi me-mur açıkta: Dün, Maliye vekaletinden defterdarlığa gelen bir emir üzerine Emlaki Metruke Müdüriyeti lağvedilerek Milli Emlak İdaresine raptedilmiştir…"

C, 1 Mart 1931

1 Mart Yeni Belediye Kanunu uyarınca Cuma günü açık olan işyerlerinden fazla vergi alınmasına şikayetler gelmektedir...

Berberlerin Cuma günü tatil istemelerinin ardında Belediye Kanununun 17. maddesinin bulunduğu an-laşılmaktadır.

C, 1 Mart 1931

1 Mart Atatürk Konya'dan Afyonkarahisar'a hareket etti.

C, 2 Mart 1931

1 Mart Orta Tedrisat Umum Mü-dürlüğüne Fuat Bey naklen atandı.

Fuat Bey, İzmir eski Mıntıka Maarif Eminidir. RG, 1 Mart 1931



1 Mart Maarif Müfettişliğine ata-ma yapıldı.

1931 yılı içinde Maarif Müfettişliklerine yapılan di-ğer atamalar şöyledir: 1 Mart 1 kişi; 14 Eylül 1 kişi.

RG, 1 Mart 1931

1 Mart Konya Sulama İdaresi Mü-dürlüğüne Aziz Bey atandı.

RG, 1 Mart 1931

1 Mart Denizli'de köy bağlılıkları-nın değiştirilmesi.

Denizli Tavas'tan 11 köy alınarak aynı vilayetin Acı-payam kazasına bağlandı.

RG, 1 Mart 1931

1 Mart Ordu vilayeti merkez kaza-sında Kabadüz ve Uzunisa köylerinde birer nahiye ku-ruldu.

RG, 1 Mart 1931

2 Mart Valiler doğrudan doğruya Heyeti Vekilece tayin edi-lecek.

"Yeni vilayetler kanunu layihasına göre valiler doğ-rudan doğruya Heyeti vekilece tayin edilecektir. Hü-kümet memurin kanununu tadil eden yeni bir layiha hazırlamaktadır. Bu layihaya göre memurlar azledi-lebileceklerdir."

C, 2 Mart 1931

3 Mart Bazı Kaymakamlıklara atama yapıldı.

Bir kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 3 Mart 1931

3 Mart Berberler Kongresi'nde berberlerin Cuma günleri tatil yapması kabul edildi.

BÜK

3 Mart Çine Kaymakamı tasfiye edildi.

Sakıp Bey, görülen aczi idaresine binaen tasfiye edilmiştir.

RG, 3 Mart 1931

3 Mart Gazi Antep Tapu Müdürlü-ğüne Abdülkadir Bey atandı.

29 Ağustos'ta da Aydın Tapu Müdürlüğü'ne atanma yapılmıştır.

RG, 3 Mart 1931

3 Mart Dördüncü sınıf Gümrük Müfettişliğine Tevfik Bey atandı.

RG, 3 Mart 1931

4 Mart Sınai Mülkiyet Gazetesi Hakkında 10575 sayılı Ta-limatname

La Haye Konferansı'nda tadil edilmiş olan Uluslara-rası Sınai Mülkiyet Mukavelenamesi tadilatına göre yayınlanması gereken bir talimatnamedir.

RG, 4 Mart 1931

5 Mart Deniz Levazım Sınıfı Tesi-sine Dair 10570 sayılı Ta-limatname

Kara ordusunda olduğu gibi deniz ordusunda da De-niz Levazım Zabiti yetiştirmek ve Deniz ordusunun hazarda ve seferde bütün ihtiyacatını temin etmek üzere hazırlanan bir talimatnamedir.

RG, 5 Mart 1931

5 Mart Meclis seçim için fesih ka-rarı verdi.

C, 5 Mart 1931

5 Mart İstanbul Belediyesi, fırın ve berberler Cuma günü kapa-namaz diyor.

C, 5 Mart 1931

6 Mart Memur maaşlarında cüzi miktarda indirim yapılacağı tahmin ediliyor.

C, 6 Mart 1931

7 Mart İktisat Vekaleti ormancılık tahsili için Avrupa'ya 11 memur gönderiyor.

Bunlardan 6'sı Almanya; 5'i de Fransa'ya gidecek. A, 7 Mart 1931

1931 Yılı 255


7 Mart 17 Kanunuevvel 1929 ta-rihli Ankara Protokolüne zeyil olmak üzere TC ile Sosyalist Sovyetist Cumhu-riyetleri ittihadı arasında Karadeniz'de ve Karadenize mücavir denizlerde bahri teslihadın tahdidi için pro-tokol imzalandı.

TAR

7 Mart Zabıtai Saydiye Nizamna-mesinin 29. Maddesinin 168 nolu tefsiri yayımlandı.

Sünger avcılığının denetlenmesi ile ilgili bir düzen-leme.

RG, 7 Mart 1931; ZC 12.11.1931 31-39. İnikat, Cilt 26

7 Mart Memur maaşlarının duru-mu.

"İsmet Paşa: Memur maaşları indirilmeyecek." C, 7 Mart 1931

7 Mart Menemen'de örfi idare kal-dırıldı.

C, 8 Mart 1931

8 Mart Kabotaj Kanununun 3. Maddesinin Tefsiri yayım-landı.

Kabotaj Kanununda yabancıların yapayacakları işler arasında kaptanlık, çarkçılık, taifelik vb. sayılmakta-dır. Ancak bu düzenleme, bu işleri Türklere öğrete-cek yabancıları engellemektedir. Söz konusu sakın-cayı aşmak için bir düzenlemeye gidilmektedir.

BULMAÇ; ZC, 23.11.1931, 32.İnikat, C.26.

8 Mart Ziraatte Kullanılan Bazı Maddelerin Gümrük Res-minden Muafiyeti Hakkın-da 1756 sayılı kanun ya-yımlandı.

Potas (karboniyeti potas), kükürt ve göztaşı gibi kimi maddelerin gümrük resminden muaf olmasına ilişkin bir düzenleme.

RG, 8 Mart 1931

8 Mart Nakil Vasıtaları Hakkında-ki Kanuna Merbut Cetvel-lerin Tadiline Dair 1753 sayılı kanun yayımlandı.

Devletin elinde bulunan nakliye araçları ile ilgili bir düzenleme.

RG, 8 Mart 1931

8 Mart Askeri Memurlar Kanunu 10569 sayılı Talimatnamesi yayımlandı.

Askeri memurlar hakkındaki 1455 numaralı kanuna göre hazırlanan bir talimatname.

BULMAÇ

8 Mart Tahlisiye İdaresinin Teşki-lat ve Vazifelerine Dair Olan Kanunun 3. Maddesi-nin Tadiline Dair 1908 sa-yılı kanun yayımlandı.

Gemilerden alınan vergileri düzenleyen bir madde. RG, 8 Mart 1931

8 Mart Seyyar Küçük Sıhhat Me-murlarına Yem Bedeli Ve-rilmesine Dair 1754 sayılı kanun yayımlandı.

Seyyar küçük sıhhat memurlarına tedarikine mecbur bulundukları hayvanlar için ayda maktu olarak 10 Li-ra yem bedeli verilmesine ilişkin bir düzenleme.

RG, 8 Mart 1931

9 Mart Askeri Sanatkar Yetiştiril-mesine Dair Talimatname yayımlandı.

Talimatnameden, askeri sanatkar yetiştirmek için başlıca kaynağın Askeri Fabrikalar Çırak Mektebi olduğu anlaşılmaktadır.

RG, 9 Mart 1931



10 Mart Eczacılar ve Eczahaneler Kanununun Sureti Tatbiki-ne Mütedair Talimatname yayımlandı.

24.1.1927 tarih ve 964 sayılı Eczacılar ve Eczahaneler Kanununa dayanılarak hazırlanan bir ta-limatname.

RG, 10 Mart 1931

10 Mart CHF Katibi Umumiliğine Recep Bey getirildi.

C, 11 Mart 1931

10 Mart Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız dergileri aleyhinde da-va açıldı.

Dava, söz konusu dergilerin müstehcen yayın olduğu gerekçesiyle açılmıştır.

C, 11 Mart 1931

11 Mart İntihabı Mebusan Kanunu Muvakkatinin 10. Madde-sine Bir Fıkra İlavesi Hak-kında 1760 sayılı kanun yayımlandı.

Belediye meclisinin seçimi ile ilgili bir düzenleme. RG, 11 Mart 1931

11 Mart Büyük Millet Meclisi Aza-sının Tahsisat ve Harcırah-ları Hakkındaki 1613 Nu-maralı Kanunun Birinci Maddesini Muaddil 1757 sayılı Kanun yayımlandı.

Düzenlemeye göre, Büyük Millet Meclisi azasının senelik tahsilatı 4, 200 Liradır. Bu tahsisat her ay ba-şında 350 Lira olarak tahakkuk ettirilip verilir.

BULMAÇ

11 Mart Kırıkkale Mermi Fabrika-sı'na Uzman Frans Vassol'un celbi ve istihdamı.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde Frans Vassol'un 200 Lira harcırah ve şehri 500 Lira ücret ile istihdam edilmesinin tasvip ve kabul olduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.16..11./241-39/

11 Mart Hafif suçlu mahkumların hasat ve nadas mevsimle-rinde tahliye edilmesi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, geçen senelerde olduğu gibi, bu sene de hasat mevsiminde iki, zer'iyat ve nadas mevsiminde de bir ay müddetle cezaların tecilinin uygun bulunduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.16..3./ 30-32/

11 Mart İstanbul'daki sanat eserleri-nin topoğrafik haritasını yapmak üzere Avusturya tebasından Blauestiner ve Staid'e izin verilmesi.

Konuya ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde şehir hudutları dahilinde olmak üzere bu iznin veril-mesinin uygun olacağı belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.16..2./ 259-9/

11 Mart Türkiye'de pamukçuluk, bağcılık ve kuru üzümcü-lük tarımının geliştirilmesi ve ıslahı için yabancı uz-man getirtilmesi.

Söz konusu İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, Amerika'dan getirtilecek pamukçuluk mütehassısının 437, bağcılık ve kuru üzümcülük mütehassısınınsa 334 Dolar ile istihdam edileceği belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.15..19.

11 Mart Bir Amerikan sinema şirke-tinin Türkiye'nin dünü ve bugünü hakkında film çekmesine izin verilmesi.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, "… çekilecek filimin senaryosu işe başlamadan evvel tarafımızdan teşkil edilecek bir komisyonca tetkik ve kabul edil-mek, filimin memlekette çekilen kısmı ayrıca sansör edilmek ve film teşhir edilmezden evvel Hükümeti-mizce muayene edilerek iyi telakki edilmiyecek kı-sımların kesilerek imhası..." koşulu ile istenen iznin verildiği belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.16..1./ 150-33/

12 Mart Denizde Meni Müsademe Nizamnamesi yayımlandı.

1929 Senesinde Londra'da Münakit Deniz Hayat Se-lameti Konferensında Bazı Maddeleri Tadil Edilen Beynelmilel Denizde Meni Müsademe Nizamname-sini Tadilen Teklif Olunan Merbut Denizde Meni Müsademe ilişkin Nizamnamedir.

RG, 12 Mart 1931

1931 Yılı 257


15 Mart Gölbaşı-Malatya demiryolu açıldı.

ATDK

16 Mart Türkiye ile Sovyet Rusya arasında Moskova'da "Ti-caret ve Seyrisefain Ant-laşması"nın yapılması.

22 Temmuz 1931'de TBMM'de onaylandı. ATDK

16 Mart Türkiye ile Norveç arasın-da Ankara'da "İkamet, Ti-caret ve Seyrisefain Söz-leşmesi"nin imzalanması.

27 Haziran 1932'de TBMM'de onaylandı. ATDK

16 Mart Caddeler her gün yıkana-cak… (Yeni Belediye Ka-nunu’nun temizlik işlerinde bir sakıncası)

"Yakın zamanlara kadar İstanbul'un temizlik işi bir elden idare edeilirdi. Yeni belediye kanunu tabik edildikten sonra bu işler kaymakamlara devredilmiş-tir. Belediye yeni tarzın mahsurlu olduğuna kanaat getirdiğinden tekrar temizlik işlerini temizlik müdür-lüğüne vermek fikrindedir."

A, 16 Mart 1931

16 Mart Ankara su tesisatı layihası ve borçlanma

Ankara su tesisatı için hazırlanan layiha şöyledir: "1. Ankara şehri su tesisatının ikmali için 1712 sayılı kanunla verilen mezuniyete müsteniden yapılacak sarfiyata hazinede mevcut hisse senetleri ve tahville-rin satış bedelleri veya bunların mukabilinde aktolunacak istikraz hasılının karşılık ittihazına Ma-liye vekili mezundur. 2. Satış bedelleri ve ya istikraz hasılı cari sene bütçelerine bir taraftan irat diğer ta-raftan Ankara su tesisatı unvanı altında açılacak bir fasla tahsisat ilave olunur."

A, 16 Mart 1931

16 Mart Nafia Vekaleti Su İşleri Umumi Müdürü Felemenk-li M. Tubergen'in Nilüfer Köprüsü inşasını gezmesi

Haber, Su İşleri Umumi Müdürü'nün bir yabancı ol-duğunu gösteriyor.

A, 16 Mart 1931

16 Mart SSCB ile uluslararası ant-laşma imzalandı.

TC ile Sovyetist Sosyalist Cumhuriyetleri ittihadı hükümeti arasında münekit ticaret ve seyrüsefain mukavelenamesi.

TAR

16 Mart Merinos koç ve koyunları-nın yetiştiricilere sureti tev-zii hakkındaki 1703 numa-ralı kanunun sureti tatbikını gösterir talimatname ya-yımlandı.

Avrupa'dan getirilerek köylüye dağıtılmış olan Meri-nos koç ve koyunlarının bakım, iskan ve tağdiye şe-raiti kontrol ve teftiş edilmek üzere hazırlanmış bir talimatnamedir.

RG, 16 Mart 1931

16 Mart Avukatlar Kanunu kabul edildi.

C, 17 Mart 1931

16 Mart Bazı vilayetlerde Cumhuri-yet Halk Fırkası teşkilatının genel durumu ile bunların düzenlenme ve genişletme çalışmalarına dair inceleme raporları.

BCA: 490..1.0.0/724.478..1.4.BÜRO/

17 Mart Çekoslovakya ile uluslara-rası antlaşma imzalandı.

Türkiye ile Çekoslovakya arasında münakit adli tes-viye, hakem ve uzlaşma muahedesi

TAR



17 Mart Askeri Memnu Mıntıkalar Kanununun birinci madde-sinin A fıkrasiyle 14. mad-desinin tadili hakkında 1764 sayılı kanun yayımlandı.

Askeri yasak bölgelerde, güvenlik bölgelerinin belir-lenmesine yönelik bir düzenleme.

RG, 17 Mart 1931

17 Mart Islahı Hayvanat Kanunu-nun 4. Maddesini Muaddil Kanun yayımlandı. (no: 1761)

Islahı Hayvanat Kanunu'nda "her nevi hayvanatın damızlığa elverişli erkek ve dişilerinin her ne suretle olursa olsun memeliki ecnebiyeye ihracı memnudur" biçimindeki kuralın ihracatı engellediği düşüncesiyle yapılan bir değişiklik.

BULMAÇ; ZC, 3.11.1931, 26. İnikat, C.26

17 Mart 947 Numaralı Kanunun 2. Maddesinin Tadiline Dair 1750 sayılı kanun yayım-landı.

Jandarma ve hudut kıtaatı küçük zabitan ve neferatı-nın usulü iaşeleri hakkındaki 15 kanunuevvel 1926 tarih ve 947 numaralı kanunun 2. maddesinin değişti-rilmesi.

RG, 17 Mart 1931

18 Mart İstanbul Belediyesi kanali-zasyon hizmetleri kullanım bedeli sorun olmaktadır.

İstanbul Fen Heyeti'in hazırladığı bir raporda, kanali-zasyon hizmetinden yararlananların bunu bedelini ödemeleri gerektiği ama bunun için de kanun çıkar-manın şart olduğu belirtiliyor.

A, 18 Mart 1931

18 Mart İstanbul'daki erkek seçmen sayısı beklenenden az çık-mıştır.

Seçim dolayısıyla yapılan sayımlarda İstanbul'un er-kek nüfusunun 100 bin azaldığı görülüyor. Ancak kayıtlardaki kimi sorunlar dolayısıyla bu rakamın gerçeği yansıtmamış olabileceği belirtiliyor

C, 18 Mart 1931

18 Mart İstanbul Gureba Hastahanesi için Alman-ya'dan bir hemşire getirildi.

Konuya ilişkin İcra Vekilleri Heyetinin onay Karar-namesinde başka bir bilgiye yer verilmemektedir.

BCA: 30..18.1.2/18.19..3. /201-25/

18 Mart Tıp Fakültesi Reisliğine Recep Tevfik Bey atandı.

Mephasürrüşeyn Müderrisi Tevfik Bey Darülfünun tarafından seçilmiştir.

RG, 18 Mart 1931

18 Mart İzmir Mıntıkası Maarif Emirliğine Mithat Bey atandı.

Mithat Bey Ankara Erkek Lisesi müdürüydü. RG, 18 Mart 1931

18 Mart 18 Mart'ta Elaziz vali mua-vinliğine atama yapılmıştır.

RG, 18 Mart 1931

19 Mart Belediye Muhasebe Usulü Nizamnamesi yayımlandı.

1580 sayılı yasa uyarınca belediye maliyesini düzen-leyen bir nizamname.

RG, 19 Mart 1931

19 Mart Mübadele Tasfiye Kanunu kabul edildi.

C, 20 Mart 1931

19 Mart Belediye tiyatrosu parasız-lık nedeniyle yapılamıyor.

Belediye tiyatrosu yapılamamasının nedeni beş mil-yon Liraya ihtiyaç göstermesidir.

SP, 19 Mart 1931

21 Mart Memur ve çalışanların en az ilkokul mezunu olması gerekiyor.

"1 Mayıs 1931 tarihinden itibaren okuyup yazma bilmiyenlerin resmi ve hususi hiçbir işe alınmamaları mecburi olduğundan halk dersanelerinde imtihanlar devam etmektedir."

C, 21 Mart 1931

21 Mart Tayin edilecek köy imam-larında aranılacak nitelikle-re özelliklere dikkat edil-mesi hususunun müftülük-lere bildirilmesi.

Dahiliye Vekaletinden gönderilen yazıda imamların umumi ahvallerinin düzgün olması, atanmalarından önce o şahıs hakkında idare amirlerinin de görüşleri-nin alınması gerektiği bildirilmektedir.

BCA: 30..10.0.0/192.315..5./22944

1931 Yılı 259


22 Mart Türk Ocaklarının CHF'ye katılması hakkında bir de-ğerlendirme.

Türk Ocaklarının CHF'ye katılmasının nedeni Ocak-ların faşist teşkilatı olacağı değildir.

A, 22 Mart 1931

22 Mart Bütün memurlar laik cum-huriyetçi olacak

"Millet meclisi memurin kanununu tadil edecektir. Yeni tadilat bütün memurların laik Cumhuriyetçi ol-malarını ve icabında vekalet emrine alınmalarını te-min edecektir."

A, 22 Mart 1931

24 Mart Bağçecik'in bir köyünde çocuklara Arapça harflerle ders veren bir imamın gö-revinde kalmasının uygun olmayacağına ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kararı.

Latin alfabesine geçişte yaşanan uygulamalara bir örnek.

BCA: 51..0.0.0/ 8.69..32.

24 Mart Vefat eden memurların ai-lelerinden maaş ödenecek-lerin tespiti için nüfus tez-keresi sureti yerine nüfus kaydı suretinin istenmesi gerektiği.

Başvekaletten diğer vekaletlere yollanan yazıda ka-yıtların daha doğru tutulması için bu tür bir yol iz-lenmesi gerektiği söylenmektedir.

BCA: 30..10.0.0/133.953..15./11845/

25 Mart Urfa ili Birecik kazası Be-lediye Başkanlığı'nın Kay-makamlığa bağlanması üzerine İcra Vekilleri He-yeti Kararı.

İcra Vekilleri Heyetinin "mahallen görülen lüzüm ve icaba binaen" aldığı bağlama kararı.

BCA: 30..18.1.2/18.20..18./82-19/

25 Mart Memurin Kanunu ceza fas-lında değişiklik yapıldı.

"Millet Meclisi, memurin kanunu ceza faslında yapı-lan değişikliği kabul etmiştir. Yeni tadilata göre her derece ve sınıftaki mezunlar lüzum görüldüğü tak-dirde mensup olduğu vekalet emrine alınabilecekler-dir."

SP, 25 Mart 1931

26 Mart Nakliye Vasıtaları Hakkın-daki Kanuna Merbut Cet-velin Tadiline Dair 1772 sayılı kanun yayımlandı.

Cetvele, Temyiz Mahkemesi Birinci Reisliği, Şurayı Devlet Reisliği ve Divanı Muhasebat'a olmak üzere üç adet aracın eklenmesine ilişkin kanun.

RG, 26 Mart 1931

26 Mart Maarif Vekaleti Emrinde Bulunan Meslek Mekteple-ri Atelye ve Satış Yerleri İçin Tahsis Olunacak Mü-tedavil Sermaye Hakkında 1774 sayılı kanun yayım-landı.

Maarif Vekaleti 1930 yılı bütçesinin 561. meslek mektepleri masrafından 9.000 Liranın meslek mek-tepleri atelye ve satış evleri sermayesi olarak ayrıl-masına ilişkin düzenleme.

RG, 26 Mart 1931

26 Mart Hazineden Taksitle Gayri-menkul Mal Satın Almış Olanların Taksit Bedelleri-nin Tecili Hakkında 1773 sayılı kanun yayımlandı.

Bedeli taksitle ödenmek üzere hazineden, tarım, sa-nayi vb. amaçlarla taşınmaz alanların borcunun, yıl-lık %5 faizle 12 yıla kadar uzatılmasına ilişkin dü-zenleme.

RG, 26 Mart 1931

26 Mart Vakıflar mezarlıkları bele-diyeye devretmemektedir.

Yeni belediye kanununa göre vakıfların mezarlıkları belediyeye devretmeleri gerekmektedir; ancak bu he-nüz gerçekleşmemiştir.

C, 26 Mart 1931



27 Mart İstanbul'un planı için hazır-lıklar sürüyor.

"Yeni belediye kanunu mucibince İstanbul'un ileride alacağı şekle dair bir plan hazırlanması lazım geliyor. Belediye bu ciheti düşünerek bir komisyon toplama-ya karar vermiş…"

A; 27 Mart 1931

27 Mart Belediye, şehrin imarı için beş senelik bir mesai prog-ramı hazırladı.

C, 27 Mart 1931

28 Mart Mübadele ve Tefviz İşleri-nin Kat'i Tasfiyesi ve İntacı Hakkında 1771 sayılı ka-nun yayımlandı.

Mübadeleye tabi ahaliye verilecek taşınmazlar hak-kında bir düzenleme.

RG, 28 Mart 1931

28 Mart Konya'nın Ereğli kazasın-dan bir köy alınıp Niğde'-nin Bor kazasına bağlandı.

RG, 28 Mart 1931

28 Mart Antalya merkez kazasında Döşeme Altı, Akseki kaza-sında ise Kağras adıyla bi-rer nahiye kuruldu.

RG, 28 Mart 1931

29 Mart Hakimler Kanununun 20. maddesinin Tefsiri

Tefsir şöyledir: "1927 senesi Muvazenei Umumiye Kanununun 9. maddesinin ve 1930 bütçe kanununa merbut (H) cetvelinin işaret ettiği, Memurin Kanunu-nun 25. maddesindeki tekdirnamelerin müecceliyeti hakkındaki hüküm, hakimlere şamil değildir."

RG, 29 Mart 1931

29 Mart Hayvanların Sağlık Zabıta-sı Kanununun 22, 46 ve 48. Maddelerinin Tadili Hak-kında 1775 sayılı kanun yayımlandı.

Aşılama ve serumlama işlerinin yalnız hükümet bay-tarlarınca değil serbest baytarlarca da yapılmasına ve hayvan sağlığı ile ilgili bazı teknik düzenlemelere ilişkin bir kanun.

BULMAÇ; ZC 9.11.1931, 35. İnikat, Cilt 26.

29 Mart Türkiye'de İlk Tahsillerini Mektepte Yapacak Türk Vatandaşı Çocukların Türk Mekteplerine Girmelerine Dair ve 23 Eylül 1329 Ta-rihli Tedrisatı İptidaiye Kanununa ilişkin 1778 sa-yılı Müzeyyel Kanun ya-yımlandı.

Türk vatandaşı çocukların ancak Türk okullarına gi-debilmelerine ilişkin düzenleme.

RG, 29 Mart 1931

29 Mart Memurin Kanununun Bazı Maddelerinin Tadili Hak-kında 1777 sayılı kanun yayımlandı.

Memurların cezalandırılmaları, atanmaları ve vekalet emrine alınmalarına ilişkin yeni kurallar getiren bir düzenleme.

RG, 29 Mart 1931

29 Mart 1776 sayılı Kuvvetli Tayın Kanunu yayımlandı.

Seferde ve büyük manevralarda askerlerin günlük yemek ve temizlik ihtiyaçlarının karşılanmasına iliş-kin düzenleme.

RG, 29 Mart 1931

29 Mart Ankara Şehri Su Tesisatı İçin Yapılacak istikraza Ait 1779 sayılı Kanun yayım-landı.

Maliye Bakanı'na verilecek yetki, kanunda şöyle be-lirtilmektedir: "Ankara şehri su tesisatının ikmali için 1712 numaralı kanunla verilen mezuniyete müsteni-den yapılacak sarfiyata hazinede mevcut hisse senet-leri ve tahvillerin satış bedelleri veya bunların muka-bilinde aktolunacak istikraz hasılının karşılık ittiha-zına Maliye Vekili mezundur."

RG, 29 Mart 1931

1931 Yılı 261


30 Mart CHF seçimlerde 10 amele mebusu aday gösterecektir.

"Halk fırkası son teşkilatında amele ile yakından ilgi-li olmaya karar verdiği için yeni intihatta fırkanın namzetleri arasında amele isimleri de bulunduracak-tır."

C, 30 Mart 1930; A, 30 Mart 1931

30 Mart Yol işaretleri hakkında uluslararası antlaşma imza-landı.

Yol işaretlerinin tevhidi hakkında beynelmilel söz-leşme imzalandı.

TAR

30 Mart Yaybancı otomobillerin mali mükellefiyeti hakkın-da antlaşma imzalandı.

Ecnebi otomobil arabalarının tabi olacakları mali mükellefiyet hakkında beynelmilel mukavelename imzalandı.

TAR

30 Mart Hukuk Usulü Muhakeme-leri Kanununun 193. mad-desinin 171 sayılı Tefsiri

Kararların kesinlik kazanması yöntemi üzerine bir düzenleme.

RG, 30 Mart 1931

1 Nisan Eski şehremini Cemil Paşa ile yapılan mülakat.

İstanbul'a planın yarışma ile yapılmasının anlamsız bulunduğu, İstanbul belediyesinin bütün çalışmaları-nın eleştirildiği, bütçenin en az üçte birinin lüzumsuz harcamalara gittiği, tiyatro binası, stadyum gibi tesis-lerin yer seçimi kararlarının yanlış olduğunu belirten önemli bir yazı. Meclis üyelerinin aldığı para da çok bulunuyor, Avrupa'da hiçbir meclis üyesinin bu ka-dar çok para almadığından yakınılıyor: "Şimdiki be-lediye bütçesi 7 milyona yakındır, idarei hususiye ile birlikte 12 milyona baliğ oluyor."

A, 31 Mart, 1 Nisan 1931

1 Nisan 1927 Mali Senesi Nihaye-tine Kadar Milli Hükümet Bütçelerine Müteallik Borçlar Hakkındaki 1513 Numaralı Kanun hakkında 1783 sayılı Müzeyyel Ka-nun

2.6.1929 tarih ve 1513 numaralı kanuna göre yapılan borçlanmanın ödenme koşullarını gösteren bir düzen-leme.

RG, 1 Nisan 1931

1 Nisan 26 Mart 1322 Tarihli Maadin Nizamnamesinin 50. Maddesinin Tadiline Dair 1794 sayılı kanun ya-yımlandı.

Yabancı ülkelere gönderilmek üzere hazırlanmış ve-ya dahilde kal ve izabe edilmek için kırılmış, ayırt edilip cinsine göre yıkanmış olan cevherden alınacak vergiye ilişkin bir düzenleme.

BULMAÇ

1 Nisan Türkiye Dahilinde Otoma-tik Oyuncak Makineleri İt-hal Etmek ve Bunları İş-letmek Hakkının Himayei Etfal Cemiyetine Münhasır Olduğuna Dair 1787 sayılı kanun yayımlandı.

"Oyuncak makineleri" ile otomatik satış makineleri kastedilmektedir.

ZC 12.3.1931, 39.İnikat, C.26; BULMAÇ

2 Nisan Muallim sayısına ilişkin rakamlar

1928-1929 ders senesinde, 13.635 erkek, 4.848 adet öğretmen bulunmaktadır. Muallim adedi dört senede 2234 kişi artmıştır…

C, 2 Nisan 1931; A, 2 Nisan 1931

2 Nisan Belediyenin tefecilikle mü-cadelesi için bir öneri.

Sigorta komiseri Saim Nuri Bey'in beyanatı: Tefeci-likle mücadele için belediye tasarruf sandığı kursun; Avrupa'da böyle yapılmaktadır

A, 2 Nisan 1931



2 Nisan 1336 Senesinden 1929 Se-nesi Nihayetine Kadar Mahsubu Yapılmayan Sar-fiyatın Sureti Mahsubuna Dair 1801 sayılı kanun ya-yımlandı.

Yasanın birinci maddesinde, "1336 senesinden 1929 mali senesi nihayetine kadar umumi bütçeden avans sureti ile yapılan sarfiyattan şimdiye kadar mahsup muamelesi yapılmayan mebaliğ, bütçelerinde karşılı-ğı olmak şartile 1930, 1931 seneleri bütçelerinde (1336-1929 seneleri mehsubatı) namile açılacak bir fasıldan mahsup olunur." denilmektedir.

RG, 2 Nisan 1931

2 Nisan 13 Mayıs 1926 tarih ve 840 numaralı Kanunun 2. Mad-desine Bir Fıkra Zeyline Dair 1798 sayılı kanun ya-yımlandı.

Balkan Konferansı ve Balkan haftalarına gelecek Balkan Devletleri vatandaşlarına vize verilmesiyle ilgili bir düzenleme.

RG, 2 Nisan 1931

2 Nisan 1797 sayılı Pulluk Kanunu yayımlandı.

Yerli pulluk imalathanelerine prim verilmesiyle ilgili bir düzenleme.

BULMAÇ

3 Nisan Ticaret Odası istatistikleri-ne göre hayat %1 ucuzla-mıştır.

C, 2 Nisan 1931

4 Nisan İstanbul'da belediyenin se-nelik programına eleştiriler yöneltilmektedir.

Akşam gazetesindeki bir yazıda yapılan yorum şöy-ledir: "Belediye Kanunu, her belediyenin 5 senelik program yapmasını istiyor. Ancak İstanbul Belediye-si "beş senelik program" adı altında sekiz sahifelik bir karalama hazırlamıştır."

A, 4 Nisan 1931

4 Nisan Devlet Demiryolları ve Limanları Umumi İdaresi-nin Teşkilat ve Vezaifine Dair Olan 1042 numaralı Kanunun Tadili Hakkında-ki 1483 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline Dair 1784 sayılı kanun ya-yımlandı.

Devlet Demiryolları ve Limanları Umumi İdaresinin üst düzey memurlarının atanma yöntemini ve bütçe-sini düzenleyen bir kanun.

A, 4 Nisan 1931

4 Nisan 1782 sayılı Ölçüler Kanunu yayımlandı.

Kullanılacak ölçülerde metre sistemini getiren düzen-leme.

RG, 4 Nisan 1931

5 Nisan “İstanbul - Ankara trenile seyahat müddetinin kısal-tılması için bir proje hazır-lanmıştır.”

C, 5 Nisan 1931

5 Nisan Tüccar elinde bulunan tü-tünlerin Tütün İnhisar İda-resi'nce satın alınması.

Buhran ortamında tütün yetiştiricilerinin ellerinde ka-lan tütünler satın alınarak üreticilerin sıkıntıya düş-memesi ve tütünün piyasa fiyatının çok altından dış pazarlara satılmaması amaçlanmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/19.24..10./216-60/

5 Nisan Milli Seferberlik Yönetme-liği'nin yürürlüğe konulma-sı.

Mahrem İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, Milli Müdafa Vekaletince tanzim ve tevdi olunan merbut "Milli Seferberlik Talimatnamesi"nin mer'iyete vazı tasvip ve kabul olunmuştur denilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/19.24..1./ 74-102/

6 Nisan Ordu İkramiyesi Nizam-namesi yayımlandı.

Bir talim senesi içinde, muhtelif atışlar ile talim ve terbiyede en çok muvaffak olanlara İkramiye Kanu-nu'na göre verilmesi gereken hediye ve ikramiyeleri gösteren düzenleme.

RG, 6 Nisan 1931

1931 Yılı 263


8 Nisan Türkiye ile Belçika arasın-da uzlaşma, hakem ve adli tesviye mukavelesi

TAR

8 Nisan Musiki Muallim Mektebi hakkında Talimatname ya-yımlandı.

İlk ve orta derecedeki mektepler için musiki mualli-mi yetiştirmek amacıyla açılan "Musiki Muallim Mektebi"ni düzenleyen kanun.

RG, 8 Nisan 1931

8 Nisan Milletvekili seçimleri ya-pıldı.

"Müntehibisani intihabatı bu sabah (Perşembe) başlıyacak ve Cuma akşamı bitecektir."

C, 8 Nisan 1931

8 Nisan Çernemorska Komüna adlı gazetenin Türkiye'ye so-kulmaması.

"Yazdığı yazılarla memleketimizin iktisadi vaziyetini fena gösteren ve Türk amelesinin vaziyetini tahlil bahanesile Türkiye'de Komonist propagandası yapan Odesa'da münteşir (Çernemorska Komüna) isimli ga-zetenin memleketimize sokulmaması; … İcra Vekil-leri Heyeti'nin 8/4/1931 tarihli içtimaında tasvip ve kabul olunmuştur."

BCA: 30..18.1.2/19.24..13./86-107/

9 Nisan Haliç'in kirliliği önemli so-runlardan biridir.

Cemil Paşa: "Haliç cennet gibi bir yer olabilir, bunun için limanı, depoları, fabrikaları buradan kaldırmak lazımdır."

A, 9 Nisan 1931

9 Nisan Adalara elektrik ile beraber su da gelecek.

A, 9 Nisan 1931

9 Nisan İstatistik Kursları hakkında 10648 sayılı Talimatname

1554 sayılı İstatistik Kanunu’nun 17. maddesine göre düzenlenebilecek istatistik kurslarına ilişkin kanun.

RG, 9 Nisan 1931

10 Nisan Belediye, banka kurmak is-tiyor.

İstanbul Belediyesi, kanunun emrettiği Belediye Bankası'nı kurmak için sermaye arıyor.

A, 10 Nisan 1931

10 Nisan Türk Ocakları Partiye ilti-hak etti.

C, 10 Nisan 1931

11 Nisan İstanbul Limanı Talimat-namesinin Tadiline Dair İc-ra Vekilleri Kararnamesi.

Limanın yönetimine ilişkin kurallar üzerine bir dü-zenleme.

RG, 11 Nisan 1931

11 Nisan Kadınlara oy hakkı veril-mesinin birinci yıldönümü ile ilgili bir gelişme.

Türk Kadın Birliği kadınlara belediye seçimlerde oy hakkı verilmesinin birinci yıldönümünü kutladı.

C, 12 Nisan 1931

12 Nisan Türk Tarihi Tetkik Cemi-yeti Kuruldu

BÜK

12 Nisan Türkiye'de mevcut eski eserlerin korunması ve za-rar görenlerin de tamir etti-rilmesi için alınacak tedbir-leri tespit etmek gayesiyle bir komisyon kuruldu.

Konuya ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesi 1.4.1931 tarihini taşımaktadır. Komisyon, Dahiliye ve Maarif müsteşarları, Evkaf Umum Müdürü, Mü-zeler Müdürü ve Etnoğrafya Müzesi Müdüründen oluşmaktadır.

BCA: 30..10.0.0/213.445..11./2599 M/

12 Nisan Maliye kırtasiye deposun-dan, ihtiyaçları ölçüsünde belediyelere kırtasiye mal-zemesi satılmasına ilişkin İcra Vekilleri Heyeti kararı yayımlandı.

Söz konusu izne ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kara-rı'nda başka bir açıklamaya rastlanmamaktadır.

BCA: 30..18.1.2/19.26..11./123-27/



12 Nisan Muş Evkaf Müdürü hak-kında Memurin Kanununun muvakkat 1. maddesi uygu-landı.

Aczi, kabiliyetsizliği ve sicili itibarile kendisinden istifade temini mümkün olmayacağı anlaşılmıştır.

RG, 12 Nisan 1931

13 Nisan İstanbul belediye encümeni toplantısında İstanbul'un planı için Avrupa'dan 3-5 şehir uzmanının getirilmesi kararlaştırılmıştır.

A, 13 Nisan 1931

13 Nisan İstanbul'un eski bir imar planı olduğu anlaşıldı.

"… sabık şehremini operatör Emin Bey kendi zama-nında bir şehir planı tanzim edildiğini ve planın tat-bik edilmesini tavsiye ediyordu. Emin Bey'in bu pla-nı belediyedeki dosyada mevcuttur. Ancak bu planın 3 ayda ve masa başında yapıldığı, şehrin hakiki ihti-yaçları nazarı dikkate alınmaksızın tanzim edildiği için tatbikine imkan olmadığı iddia ediliyor... "

A, 13 Ni-san 1931

13 Nisan İstanbul'da oy veren kişi sayısı bazı gazetelerin yaz-dığı gibi önceki seçimlerin üçte biri oranında değildir.

"Bu nisbetin hakikati şudur: İstanbul şehrinde 168,400 birinci müntehipten 143,000'i reye iştirak etmiştir. Yüzde nispeti (48) tür. İstanbul vilayetinin kazalarında 26,600 birinci müntehipten 23,200ü reye iştirak etmiştir. Yüzde nisbeti 89'dur."

C, 13 Nisan 1931

13 Nisan Birinci Umumi Müfettişlik Asayiş şubesi Müdür Mua-vinliğine atama yapıldı.

Reşat Bey, Şemdinan kaymakamlığı yapıyordu. RG, 13 Nisan 1931

13 Nisan Bazı kaymakamlar hakkın-da Memurin Kanununun muvakkat 1. maddesi uygu-landı.

1931 yılı içinde, 13 Nisan'da 3 kişi, 6 Eylül'de 2 kişi, 12 Eylül'de ise 32 kişi için bu işlem uygulanmıştır.

RG, 13 Nisan 1931

13 Nisan İçel ve Konya'da köy bağlı-lıkları değişimi.

İçel'in Anamur kazasından bir köy alınarak Konya vilayeti Ermenek kazasına bağlandı.

RG, 13 Nisan 1931

17 Nisan Halk Fırkası 22 intihab dai-resinde 30 kadar mebusluk için namzet göstermeye-cektir.

Çiftçiler ve amelelerden sonra bir kontenjan da müs-takil (bağımsız) mebuslara açılıyor.

C, 17 Nisan 1931

18 Nisan Bazı kaymakamlıklara atama yapıldı.

2 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 18 Nisan 1931

20 Nisan CHF genel başkanı Gazi Mustafa Kemal seçim bil-dirisinde "yurtta sulh ci-handa sulh" ilkesine yer verdi.

kronoloji. gen.tr

20 Nisan Mustafa Kemal'in CHF programını açıklayan seçim beyannamesi.

ATDK

21 Nisan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Kongresi yapıldı.

BÜK

21 Nisan Yeni mecliste işçiler de bu-lunmaktadır.

Eski mebusların takriben üçte biri değişmiştir. Yeni-lerin çoğu işçidir.

C, 21 Nisan 1931

1931 Yılı 265


22 Nisan Darülfünun Tıp Fakültesi Emrazı Memaliki Harre Müderrisliğine atama ya-pıldı.

Göreve Sait Cemil Bey getirilmiştir. RG, 22 Nisan 1931

22 Nisan Ali Rıza Beyin uhdesine fahri Maliye Müfettişi un-vanı tevcih olundu.

Ali Rıza Bey birinci sınıf maliye müfettişliğinde bu-lunmuştur.

RG, 12 Nisan 1931

23 Nisan Kütahya-Balıkesir, Fevzipaşa-Malatya ve Ir-mak-Çankırı demiryolu hizmete girdi.

kronoloji. gen.tr

23 Nisan Gazete'de 23 Nisan ile ilgili hiç bir haber yer almamak-tadır.

Akşam ve Son Posta gazetelerinde 23 Nisan ya da Çocuk Haftası ile ilgili herhangi bir habere yer ve-rilmemektedir.

A, 23 Nisan 1931; SP, 23 Nisan 1931

23 Nisan Çocuk haftası başladı. Meclisin açılışının 12. yıldönümü baş sayfada, sağda, görece küçük bir haber olarak verilmektedir.

C, 23 Nisan 1931

23 Nisan Sabık şehremini Cemil Pa-şa bağımsız milletvekili adayı oldu.

SP, 23 Nisan 1931

24 Nisan Çocuk haftasının ilk günü. A, 25 Nisan 1931

24 Nisan Seçimlere 47 müstakil namzet katılıyor.

C, 24 Nisan 1931

24 Nisan İstanbul'un nüfusu için vi-layet bir istatistik yapmaya başladı.

Nüfus sayımı yeni kaza teşkilatına göre yapılacaktır. C, 24 Nisan 1931

24 Nisan Mebus intihabatı yapıldı. İlk turu 8 Nisan'da yapılan IV. TBMM seçimleri 22 seçim dairesinde gerçekleştirilmiştir. Seçimlerde 30 müstakil mebus adaylığı öngörülmüştür.

C, 25 Nisan 1931

24 Nisan Seçimlerde bağımsız aday-lar üzerindeki baskı.

"Beyannameler dağıtılırken halk heyecana düşürülür-se derhal tatbikata başlarız." Polis müdürü Ali Rıza Bey'in, eski şehremini Cemil Paşa'ya seçim beyan-namesi dağıtmak istediği sırada verdiği yanıt. Ancak Vali muavini Fazlı Bey, kanunen böyle bir şeyin mahzuru yoktur demiştir.

SP, 24 Nisan 1931

25 Nisan 10 vilayetten 13 müstakil mebus seçildi.

C, 25 Nisan 1931

25 Nisan Orta ve yüksekokul talebe-leriyle öğretmen ve öğretim üyelerinin ders notlarını Arapça harflerle tutmama-ları için ikaz edilmeleri.

Dahiliye Vekaleti'nden Başvekalete, Maarif ve Adli-ye Vekaletlerine gönderilen yazıda eski yazı kulla-nıma karşı dikkatli olunması istenmektedir.

BCA: 30..10.0.0/144.32..10./14710/

25 Nisan Bıldırcın gazetesi mahke-mede.

Mizah dergisi olduğu anlaşılıyor. SP, 25 Nisan 1931



26 Nisan İstanbul'da likör fabrikası açıldı.

BÜK

26 Nisan Seçimlerde 20 bağımsız aday başarılı oldu.

"Kati netice anlaşıldı: Müstakillerden 20 kişi ka-zandı, 10 münhal var. Bunlar için yeni seçim yapıla-cak."

C, 26 Nisan 1931

3 Mayıs Dahiliye Vekaletinin hazır-ladığı kanunla 63 vilayet 45'e indirilecek.

Bütçe tasarrufu için böyle bir düzenlemeye gidileceği anlaşılıyor.

C, 3 Mayıs 1931

4 Mayıs Mustafa Kemal üçüncü de-fa Cumhurbaşkanlığına se-çildi.

ATDK

4 Mayıs İsmet Paşa Başvekaletten istifa etti ve yeniden kabine kurma görevini üstlendi.

ATDK

4 Mayıs Şehir meclisi sıhhiye en-cümeni mühim kararlar al-dı.

"Encümen, Terkos su tesisatının mutlaka belediye ta-rafından idare edilmesi fikrindedir. Terkos belediye-ye geçtikten sonra Kıkçeşme ve Halkalı sularının terkos suyu ile birleştirilmesi düşünülüyor. Encü-menler menba başında bir hekimin hiç olmazsa bir sıhhiye memurunun bulunarak suları daimi surette kontrol etmesini istiyor."

A, 4 Mayıs 1931

4 Mayıs Yeni Meclis açıldı. C, 5 Mayıs 1931

4 Mayıs Muhtelit Mübadele Komis-yonundaki Heyeti Murah-hasa Riyasetine atama ya-pıldı.

Riyasete atanan Ali Şevki Bey Tokat Mebusudur. RG, 4 Mayıs 1931

7 Mayıs Resmi dairelerde yaz ça-lışma saatlerinin düzen-lenmesine ilişkin İcra Ve-killeri Heyeti Kararnamesi.

O dönemde vilayetlerin çalışma saatlerini düzenleye-bilmelerini göstermesi açısından önemli bir karar: "10.6.1931 tarihinden itibaren yaz mevsimi için mer-kezdeki resmi daireler memurlarının 9dan 12ye ve 13.5den 18.5e kadar sekiz saat çalışmaları tasvip edilmiş ve vilayetler memurlarına ait sekiz saatlik ça-lışmanın da mahallin icabına ve memurin kanunu ah-kamına göre valiler tarafından tayin edilmesi... İcra Vekilleri Heyetinin 7.5.1931 tarihli içtimaında karar-laştırılmıştır."

BCA: 30..18.1.2/19.27..1.

8 Mayıs Memur kadrolarının % 30 nisbetinde azaltılacağı doğ-ru değildir.

C, 8 Mayıs 1931

10 Mayıs CHF üçüncü büyük kong-resi açıldı.

CHF III. Kongresi Tek Parti döneminin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Burada kabul edilen prog-ram CHF'nin ilk resmi programıdır. Programın içeri-ğine dünya ekonomik bunalımı ve Cumhuriyetçi Serbest Fırka deneyimi etkide bulunmuştur. Kongre'-de benimsenen programın özelliği CHF'nin altı ilke-sini ve devletçiliği kabul etmesidir.

C, 11 Mayıs 1931; TD, s.95.

1931 Yılı 267


11 Mayıs Orman Bekçi ve Bekçibaşı-larının Bekçi Mekteplerin-de Yetiştirilmesine ve Bun-ların Vazife ve Sureti İstih-damlarına Dair 10826 sayı-lı Kararname

BULMAÇ

11 Mayıs CHF Programı ve laiklik. "Din: Vicdani olduğundan, fırka, din fikirlerini dev-let ve dünya işlerinden ve bilhassa siyasetten ayrı tutmayı milletimizin muasır terakkide başlıca muvaf-fakiyet amili görür."

SP, 11 Mayıs 1931

16 Mayıs Kütahya ili için kinin satın alınması.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, bedeli Kütah-ya Vilayeti İdarei Hususiyesine mevzu tahsisatten ve-rilmek üzere… 500 Liralık kinin için muktezi kam-biyonun tedarikine izin verilmesi tasvip ve kabul olunmuştur denilmektedir."

BCA: 30..18.1.2/19.29..6./ 76-152/

16 Mayıs Kahire'de yayınlanan ve Kürtcülük propogandası yapan La Question adlı Fransızca derginin memle-ketimize sokulmamasına ilişkin İcra Vekilleri Heyeti kararı.

Söz konusu izne ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kara-rı'nda başka bir açıklamaya rastlanmamaktadır.

BCA: 30..18.1.2/19.30..2./ 86-108/

17 Mayıs CHF Kongresi'nde Yeni Fırka Tüzüğü benimsendi.

BÜK

18 Mayıs Mülkiye Mektebi'nin lağvı düşünülüyor.

"… Bu tasavvura göre mektebin leyli talebesi Ankara Hukukuna, nehari talebe de Ankara ve İstanbul Hu-kuk fakültelerinde tahsil etmekte serbest bırakılacak-tır. Bundan sonra Hukuk fakültelerinde açılacak Mülkiye şubelerile mülkiye mektebi vazifesini de gö-receklerdir."

A, 18 Mayıs 1931

18 Mayıs Maarif Vekaleti Mülkiye'-nin lağvini düşünüyor.

Maarif vekaleti bütçesindeki tasarruf önlemlerinden biri olarak Mülkiye'nin lağvı gündeme gelmiş, ancak bunu gerçekleştirmek mümkün olmamıştır.

C, 18 Mayıs 1931

18 Mayıs Ankara'nın gelecekteki planı için Yenişehir'de kimi alanların istimlak edilmesi.

İmar Müdürlüğü'nce Ankara'da yapılacak kamulaş-tırmaları onaylayan İcra Vekilleri Heyeti Kararname-sinde söz konusu yerler ile ilgili ayrıntılı bilgiye yer verilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.31..9.t/ 101-23/

19 Mayıs CHF III. Büyük Kongresi İsmet Paşa hazretlerinin nutku ile kapandı.

A, 20 Mayıs 1931

19 Mayıs Mülkiye lağvedilmeyecek. "Ankara'dan verilen habere göre mülkiye mektebinin lağvı mevzuu bahis değildir. Bu kıymetli müessese-nin Cumhuriyet devrinde ilgası hatıra bile gelmez."

C, 19 Mayıs 1931

19 Mayıs 1927 nüfus sayımı sonuçla-rı ile 1931 mebus seçimi defterlerindeki erkek nüfu-sun mukayesesi.

"U. M. Vekilinin başvekalete gönderdiği yazıya göre, son seçimde belirlenen erkek nüfus 282, 341 noksan-dır. Tahrire nazaran 319 mebus çıkması icap ederken 317 mebus çıkmıştır. Ancak yazıda, söz konusu nü-fus azalışının muhtarların seçim defterlerindeki hata-lardan kaynaklandığı, tam tersine nüfusun artmakta olduğu belirtilmektedir."

BCA: 30..10.0.0/24.135..15./2034/



20 Mayıs 1930 Senesi Bütçesinde Münakale Yapılması Hak-kında Kanun

1930 yılı bütçesinde muhtelif fasıl ve maddeleri ara-sında 629,680 Liralık akatarma yapılmasına ilişkin düzenleme.

RG, 20 Mayıs 1931

20 Mayıs İstanbul Planı ve Yansen. İstanbul planı için Yansen'in çağırılmasına itiraz edenler var. Henüz belediye fen heyeti bu konudaki kararını vermiş değildir.

A, 20 Mayıs 1931

20 Mayıs Muzır Hayvanlarla Müca-dele Kanununun Sureti Tatbikine Dair Talimatna-meye Müzeyyel 10629 sa-yılı Talimatname

Özellikle tarla farelerinin çoğalmasını engellemeye yönelik önlemleri düzenleyen bir talimatname.

RG, 20 Mayıs 1931

20 Mayıs Tapu ve Kadastro işleri ye-niden düzenlenecek.

Tapu ve kadastro işleri teşkilatı, tasarufu sağlamak ve işleri hızlandırmak için yeniden düzenlenecek.

C, 20 Mayıs 1931

20 Mayıs Türk Kooperatifçilik Ce-miyeti mesaisine başladı.

C, 21 Mayıs 1931

20 Mayıs Hamdullah Suphi'nin 1. sı-nıf elçi olarak Bükreş'e ta-yini.

Türk Ocakları kapatıldıktan sonra başkan Hamdullah Suphi Bükreş'e tayin edilmiştir. Arşiv belgesi yalnız-ca atama kararnamesidir, başka bilgi içermemektedir.

BCA: 30..18.1.2/19.30..8.

20 Mayıs Harita uzmanı Monte'nin sözleşmesinin bir yıl daha uzatılması.

Uzatmayı onaylayan İcra Vekilleri Heyeti Kararna-mesinde ücretin 500 Lira olduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.33..11./241-43/

20 Mayıs Dr.Fadıl Haldun ve Müm-taz ile Eczacı Necmettin'in ihtisas için Avrupa'ya gön-derilmesi.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, Tıp Fakültesi asistanlarının tahsil ve ihtisaslarını yapmak üzere Avrupa'ya gönderilmelerinin uygun bulunduğu belir-tilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.32..10./42-30/

20 Mayıs Devlet Demiryolları da ta-sarrufa gidiyor.

Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü'nün Hazi-ran'dan itibaren alacağı yeni şekilden sonra idare büt-çesinde yarım milyon tasarruf edeceği söyleniyor.

SP, 20 Mayıs 1931

21 Mayıs Çanakkale'nin Biga kaza-sındaki simli kurşun ve çinko madenleri imtiyazı Ömer Lütfi Bey'e ihale edildi.

Resmi Gazete ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri kayıtlarına göre, 1931 yılı içinde, 13’ü “krom”, 6’sı “simli kurşun”, 4’ü “demir ve krom”, 2'si bakır, birer de “civa”, “demir ve linyit” ve "çinko" olmak üzere toplam 27 yer için işletme ruhsatı verilmiştir. Bu yıl-da, 8 imtiyaz devrine izin verilmiş ve 11 imtiyaz söz-leşmesi de feshedilmiştir. Toplam 8 yer için arama ruhsatı verilmiş, bir arama ruhsatı iptal edilmiş, iki arama izni geri çevrilmiş, bir arama ruhsatının satışı-na da izin verilmiştir. Maden arama ve işletme faali-yetlerinde yabancıların önemli ağırlıklarının bulun-duğu göze çarpmaktadır.

RG, 21 Mayıs 1931; BCA

24 Mayıs Bütçe görüşmelerinden: "Yeni bütçe ile birlikte bir de tasarruf layihası hazır-lanmıştır…"

Layihada, 30 senesini dolduran memurların emekliye sevkedilmeleri gibi önemli hükümler var.

A, 24 Mayıs 1931

24 Mayıs Memurların vekaletler ara-sında seyyar vaziyette bu-lunmaları tasarrufa muva-fık görülmüştür.

SP, 24 Mayıs 1931

1931 Yılı 269


24 Mayıs Darülfünun İlahiyat Fakül-tesi Reisliğine atama yapıl-dı.

Darülfünun Eminliğinin inhasına binaen Müderris İzmirli İsmail Hakkı Bey göreve getirilmiştir.

RG, 24 Mayıs 1931

24 Mayıs Bazı Kaymakamlıklara atama yapıldı.

3 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 24 Mayıs 1931

25 Mayıs İstanbul'un belediye hudut-larının tespitine ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kararı.

İstanbul'un 10 belediye şubesi hududu ile ilgili Şura-yı Devlet Reisliğinin kararı üzerine çıkarılan onay kararnamesi.

BCA: 30..18.1.2/20.34..20./82-21/

25 Mayıs Bilecik'te köy bağlılığı de-ğişimi.

Bilecik'in Söğüt kazasının bir köyü Bozüyük kazası-na bağlandı.

RG, 25 Mayıs 1931

26 Mayıs Türk Gemilerinin Tescili Hakkında Nizamname

Deniz Ticareti Kanunu’nun 1461. maddesine göre, Trabzon, Samsun, Zonguldak, İstanbul, Bandırma, İzmir, Antalya ve Mersin limanlarında birer tescil da-iresi kurulmuştur. Bu nizamname söz konusu tescil dairelerinin çalışma şartlarını düzenlemektedir.

RG, 26 Mayıs 1931

26 Mayıs Hükümet, son tasarruf esasları karşısında memur-ların yeni vaziyetlerini tesbit etti: 1931 bütçesinin layihasında memurlara ait birçok hükümler var.

SP, 26 Mayıs 1931

27 Mayıs Gümrük varidatı 70'ten 57 milyona indi.

C, 27 Mayıs 1931

28 Mayıs TC Merkez Bankası Kanu-nunun 63. Maddesinin (E) fıkrasile 66. Maddesi Mu-cibince Mezkur Banka Meclisi İdaresine İntihap Olunacak iki Azanın Sureti İntihabına Müteallik Tali-matname.

Söz konusu iki üyenin seçiminde izlenecek yolu gös-teren bir düzenleme.

RG, 28 Mayıs 1931

28 Mayıs TC Merkez Bankası Kanu-nunun 63. Maddesinin (D) fıkrasna tevfikan Banka Meclisi İdare Azalığına Ti-caret Odaları Murahhasları Tarafından İntihab Oluna-cak Bir Azanın Sureti İnti-habına Müteallik Talimat-name.

Söz konusu üyenin seçiminde izlenecek yolu göste-ren bir düzenleme.

RG, 28 Mayıs 1931

28 Mayıs Aksaray'da nahiyelerin ku-rulması.

Aksaray'ın Ortaköy, Gelveri ve Arapsun kazasına bağlı Alemli köylerinde birer nahiye kuruldu.

RG, 28 Mayıs 1931

30 Mayıs Nafia Müfettişleri Talimat-namesinin Beşinci Madde-sinin Tadili Hakkında 11057 sayılı Kararname

Nafia Müfettişleri Talimatnamesi'nin beşinci madde-si hakkında biçimsel bir düzeltme.

RG, 30 Mayıs 1931



31 Mayıs 1806 sayılı 1931 Senesi Haziran ve Temmuz Ayla-rına Ait Muvakkat Bütçe Kanunu yayımlandı.

1931 mali senesinin Haziran ve Temmuz ayları zar-fında Devlet umumi hizmetlerinin ifası için 31, 629,550 Lira muvakkat tahsisat verilmiştir.

RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Tahlisiye Umum Müdürlü-ğünün 1931 Senesi Bütçe-sine ilişkin 1813 sayılı ka-nun yayımlandı.

Tahlisiye Umum Müdürlüğü bütçesinin 400,000 Lira olduğu tahmin edilmektedir.

RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Valilerin yetkileri artırılı-yor.

Vilayetlere yeniden mühim salahiyetler veren layiha Meclise gönderilecektir.

A, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Mudanya-Bursa Demiryolu Mubayaası Hakkında 1815 sayılı kanun yayımlandı.

Mudanya-Bursa Demiryolunun satın alınmasına yö-nelik bir düzenlemedir. Hükümet, Mudanya-Bursa Demiryolu Türk Anonim Şirketine ait demiryolunun devrine karşılık 50, 000 Lira vermiştir.

RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Devlet Demiryolları ve Limanları Umumi İdaresi-nin Teşkilat ve Vezaifine Dair Olan 1042 numaralı Kanunun 37. Maddesine Bir Fıkra İlavesi Hakkında 1803 sayılı kanun yayım-landı.

Sefer vaktinde askeri nakliyat ile ilgili bir düzenleme. RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Devlet Memurları Maşatı-nın Tevhit ve Teadülü hak-kındaki 1452 Numaralı Kanun ile Müzeyyelatının Tahlisiye Umum Müdürlü-ğü Memurlarına da Tatbi-katı Hakkında 1804 sayılı kanun yayımlandı.

Tahlisiye Umum Müdürlüğü memurlarının maaşları-na ilişkin bir düzenleme.

RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Şehir ve Köy Yatı Mektep-lerinin 1931 Haziran ve Temmuz Ayları Masarifile San'at Mekteplerine Yapı-lacak Muavenet Hakkında 1816 sayılı kanun yayım-landı.

BULMAÇ

31 Mayıs 26 Nisan 1926 Tarih ve 827 Numaralı Kanun Mu-cibince Kinin Alım Satımı-nın Faslı Mahsusuna Tahsi-sat Kaydının Tasdikına Da-ir 1811 sayılı kanun yayım-landı.

Kanuna göre satılan kinin bedeli 107,569 Lira 50 ku-ruştur.

RG, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Yüksek Mühendis Mekte-binin Tahsisat Harici Taahhüdatının Sureti Tedi-yesine Dair 1808 sayılı ka-nun yayımlandı.

Yüksek Mühendis Mektebinin 1930 senesi bütçesin-den 860 Lira 44 kuruş alınarak sözü edilen okulun bütçesinde tahsisat (harici borç) adı ile açılan fasla aktarılmıştır.

RG, 31 Mayıs 1931

1931 Yılı 271


31 Mayıs Vilayetlerin idaresi hak-kındaki kanun layihası ile valilere büyük yetkiler ve-riliyor.

C, 31 Mayıs 1931

31 Mayıs Yurtdışına gönderilecek memurlara verilecek yev-miye miktarları.

Yurt dışına gidecek memurlardan, BMM Reisi, Baş-vekil, Vekiller ve mebuslar dahil olduğu halde bare-min 1, 2 ve 3. derecesindeki memurlara 5; bunlardan müşavir olarak gideceklere 4; baremin 4, 5 ve 6. de-recesindeki memurlara 3,5 ve baremde 7'den 19. de-receye kadar olan memurlara 3 İngiliz Lirası verile-cektir.

BCA: 30..18.1.2/20.36..9.

1 Haziran Tekel Genel Müdürlüğü kuruldu.

BÜK

1 Haziran Mudanya-Bursa demiryolu satın alındı.

TTY

2 Haziran Denizcilik yönetiminde ye-niden yapılanma.

Devlet Denizyolları İdaresi ve Liman İşletmesi birbi-rinden ayrıldı.

kronoloji. gen.tr

2 Haziran Halil Ethem Beye İstanbul Darülfünununun Arkeoloji fahri müderrisi ünvanı ve-rildi.

Halil Ethem Bey İstanbul Asarı Atika Müzesi'nin es-ki müdürüdür.

RG, 2 Haziran 1931

2 Haziran Tıp Fakültesi Emrazı Umumiye Muallimliğine atama yapıldı.

Göreve Seririyatı Dahiliye Müderris Muavini Nec-mettin Bey getirilmiştir.

RG, 2 Haziran 1931

3 Haziran İstanbul Terkos'dan kur-tulmak üzere.

"İstanbullulara müjde: Terkos derdinden kurtulmak üzereyiz: Tesisat belediye vasıtası ile yeni bir şirkete verilecek, Avrupa'dan mütehassıs getirilecektir."

SP

4 Haziran Kadın Birliği kongresi ya-pıldı.

C, 5 Haziran 1931

4 Haziran İstanbul'da Yunan Futbol Takımı ile Fenerbahçe ara-sında yapılan maç esnasın-da Yunan kalecisine yum-ruk vuran Gülhane Hasta-nesi Hekimi Yüzbaşı Hil-mi'nin cezalandırılması.

M.M.V. Zt. İş.D.Mehakim Şubesi'nden Başvekalete gönderilen yazıda, ilgili kişinin yirmi gün oda hapsi ile cezalandırıldığı belirtilmektedir.

BCA: 30..10.0.0/47.301..6./3995/

5 Haziran Altı vilayetteki münhal 11 mebusluk için seçim yapıl-dı.

C, 4 Haziran 1931

5 Haziran Hariciye Vekaleti'nde ye-niden yapılanma.

Hariciye Vekaletinde tasarruf teşkilatına başlanıyor. SP, 6 Haziran 1931

6 Haziran Bazı kaymakamlıklara atama yapıldı.

1 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 6 Haziran 1931



7 Haziran Londra'da çıkartılan The Islamic Review adlı mec-muanın yurda sokulması yasaklandı.

"Londra'da Vokin İslam misyonu tarafından çıkarıl-makta olan (The Islamic Review) ünvanlı İngilizce mecmuanın, Hükümeti Cumhuriyetimizin layık esas-larını ve memleketimizin bugünkü idare şeklini ve Inkılabımızı şiddetle tenkit ve layık prensiplerin Hü-kümeti Cumhuriyetimizi inhilal ve izmihlale sürükliyeceği yolunda muzır neşriyatta görüldüğün-den memleketimize sokulmasının meni... kabul olunmuştur."

BCA: 30..18.1.2/20.40..5./ 86-111/

7 Haziran Yunan sanatkarlarından bir grubun İstanbul'da Türk meslektaşları ile birlikte bir sergi açmalarına izin ve-rilmesine ilişkin İcra Vekil-leri Heyeti kararı yayım-landı.

İlgili İcra Vekilleri Kararnamesinde başka bir açık-lamaya yer verilmemektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.38..7. /186-22/

7 Haziran Özel İdare bütçelerinden maaş alan hemşirelerin ma-aşlarının değiştirilmesi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinden, maaş listeleri hakkında bürokratik nedenlerden ötürü yeni bir düzenlemeye gidildiği anlaşılmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/20.40..1./ 75-68/

7 Haziran Trabzon ve Rize illeri dahi-linde böceklerin tahribatına uğramış devlet ormanları pazarlıkla satılabilecek.

Söz konusu İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, "kağıt hamuru ve selloloz imal ve istihsaline yaraya-cak o havali ormanlarından salim olanları haşere isti-lasından koruyacak tathirat icrası ve tedabiri fenniye ve idariye ittihazı olmasına göre müzayede icrasına tehammülü olmadığı ve bir nevi hususiyet ve müsta-celiyeti haiz bulunduğu cihetle bunların bir an evvel tathiri ve icabında odun bedelile verilmesi için... pa-zarlıkla satılması... tasvip ve kabul olunmuştur" de-nilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.39..5./ 215-73/

7 Haziran Mersin'in yaz çalışma saat-leri yeniden düzenlendi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, yaz ayla-rındaki sıcaklar nedeniyle Mersin'de üç ay için altı saatlik çalışmanın uygun bulunduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/20.37..20./14-55/

7 Haziran Bulgaristan'da yayınlanan Açık Söz gazetesinin yurda sokulması yasaklandı.

"Bulgaristan'ın Filibe Kasabasında münteşir (Açık Söz) gazetesinin muzır neşriyatına binaen memleke-timize ithalinin men'i … İcra Vekilleri Heyetinin 7.6.1931 tarihli içtimaında kabul olunmuştur."

BCA: 30..18.1.2/20.37..16./86-109/

8 Haziran İstanbul'un şehir hudutları değişiyor.

Bazı köylerin hudut haricinde bırakılacağı anlaşıl-maktadır.

C, 8 Haziran 1931

8 Haziran Muhasebat Umum Müdür-lüğü Kavanin ve Muamelat Müdürlüğüne atama yapıl-dı.

Göreve kurumun Muavinliğinde bulunan Fahri Bey getirilmiştir.

RG, 8 Haziran 1931

8 Haziran Sivas'ta nahiyeler kurulma-sı.

Sivas'ın Kangal kazasına bağlı Killik ve Akpınar köylerinde bu adlarla birer nahiye kuruldu.

RG, 8 Haziran 1931

8 Haziran Çorum'da köy bağlılıkları-nın değiştirilmesi.

Çorum'un Mecidözü kazasının Cemilbey nahiyesin-den bir köy alınarak Hüseynabat kazasına bağlandı.

RG, 8 Haziran 1931

1931 Yılı 273


8 Haziran Amasya'nın Merzifon ka-zasının Alıcak köyünde ay-nı adla bir nahiye kuruldu.

RG, 8 Ha-ziran 1931

9 Haziran Uyuşturucu Maddeler Ya-pan Fabrikalar Hakkındaki 10642 Numaralı Kararna-menin Tatbikatına Dair Ta-limatname yayımlandı.

Uyuşturucu maddeler hakkındaki 15.2.1931 tarih ve 10642 numaralı kararnamenin uygulanmasını kolay-laştırmak ve bu maddelerin ihracı için yapılacak iş-lemleri düzenlemek için çıkarılan bir talimatnamedir.

RG, 9 Haziran 1931

10 Haziran Ziraat Bankası Umum Mü-dürlüğü'ne atama yapıldı.

Göreve, Umum Müdür muavini Selahattin Bey 1.000 Lira maaşla getirilmiştir.

RG, 10 Haziran 1931

11 Haziran Ankara civarını su bastı, 20 kişi boğuldu.

"Şiddetli yağan yağmurlardan bent deresi taşmış, su-lar civar köylerin üzerine yüklenmiştir. Sular Akköprü civarını ve o civardaki fabrikaları basmış, fabrikalar su altında kalmıştır."

C, 11 Haziran 1931

11 Haziran İstanbul valisi kapısına, "sormadan girilebilir" lev-hası astı.

"Vali muavinliği odasının kapısında "sormadan giri-lebilir" levhası vardı. Defterdar Bey de dünden itiba-ren kapısına ayni levhayı talik etmiştir."

C, 11 Haziran 1931

11 Haziran Dilsizler Cemiyeti kendini feshetti.

Dilsizler aralarında çıkan ihtilaf yüzünden cemiyetle-rini feshe karar vermişlerdir.

C, 11 Haziran 1931

11 Haziran Memur maaşlarında indi-rim gündemde.

"Memur maaşatında 6.5 milyon Lira tasarruf var: 30 seneliklerin tekaütleri tehir edilecek, inhisarlarda ma-aşlar indirilecek."

C, 11 Haziran 1931

12 Haziran Memur maaşlarının indiri-mi konusu.

"Memur maaşlarından kazanç vergisi kesilecek: Kü-çük memurlardan % 5, büyüklerden % 7 kesilmesi kararlaştırıldı."

C, 12 Haziran 1931

12 Haziran Vekalet maaş ve otomobil-lerinin kaldırılması uygun görülmedi.

CHF Grubunda söz konusu önermenin kabul edilme-diği anlaşılmaktadır.

C, 12 Haziran 1931

12 Haziran Memur maaşları konusun-da hükümetin görüşü.

"Memur maaşları tenzil edilmeyecek." C, Haziran 1931

12 Haziran Avrupa'ya gidecek memur-ların yevmiyelerinde indi-rim yapılacak.

"Heyeti Vekile Avrupa'ya seyahat eden memurlara verilen yevmiyelerin tenziline karar vermiştir. En büyük devlet memurları vazifeten Avrupa'ya gittiği zaman beş sterlin yevmiye alacaklardır."

C, Haziran 1931

13 Haziran Muvazzaf Deniz Zabitleri Yetiştirmek ve Deniz Za-bitlerine Yüksek İktidar ve Tahsil Verme hakkında Ta-limatname

Muharip ve muavin sınıflara muvazzaf deniz zabiti yetiştiren ve bu zabitlere yüksek iktidar ve tahsil ve-ren müeesselerle ilgili bir düzenleme.

BULMAÇ

13 Haziran Türk Kooperatifçilik Ce-miyeti faaliyete geçti.

C, 13 Haziran 1931

15 Haziran Yüksek Sağlık Şurası ilk kez toplandı.

BÜK



17 Haziran Arif Oruç'un İşçi ve Çiftçi Fırkası için kuruluş başvu-rusu yapıldı.

Arif Oruç, Vakit gazetesi'nin sahibidir. BÜK

17 Haziran Vilayetle belediyenin bir-leştirilmesinden sonra me-murlar açıkta kaldı.

Yaklaşık 150 kadar memurun başka yerlere yerleşti-rilmesinden söz ediliyor.

C, 17 Haziran 1931

17 Haziran Tarihi kıymeti haiz türbe ve mimari binalarla, hara-belerin muhafazası için is-tihdamlarına lüzum görülen bekçilere ait kadro tasdik edildi.

İcra Vekilleri Heyetinin onay kararnamesinde başka bir açıklamaya yer verilmemiştir.

BCA: 30..18.1.2/21.42..11./143-96/

17 Haziran Mardin'in Koçhisar kazası-nın adı Kızıltepe olarak de-ğiştirildi.

RG, 17 Haziran 1931

18 Haziran Ticaret ve Sanayi Odaları Nizamnamesinin Tadili Hakkında 11177 sayılı Ni-zamname yayımlandı.

RG, 18 Haziran 1931

18 Haziran Küçük Zabit ve Onbaşı Ta-limatnamesinin 8, 9, 10 ve 15. Maddelerinin Tadili Hakkında 11173 sayılı Ka-rarname

Küçük zabit ve onbaşılarla ilgili düzenlemelerde bir-takım değişiklikler yapılmaktadır.

RG, 18 Haziran 1931

20 Haziran Adliye Vekaleti 1931 Hazi-ran ve Temmuz aylarına mahsus muvakkat bütçesi-ne 750 adet süvari mübaşi-rinin ilavesi hakkında 1829 sayılı kanun yayımlandı.

40'ar Lira ücretli, 750 adet süvari mübaşiri ile ilgili bir düzenleme.

RG, 20 Haziran 1931

20 Haziran Rehin Üzerine Ödünç Para Verenler Hakkında Nizam-name yayımlandı.

RG, 20 Haziran 1931

20 Haziran Tütün İnhisar Kanununun 42. Maddesi hakkında 1828 sayılı Müzeyyel Kanun ya-yımlandı.

Tütün İnhisar Kanununa bir cümle eklenmiştir: "Gazi Ayıntap ve Maraş Vilayetlerinde yetişen Hısnıkey tü-tünlerinden azami yüzde 45 çöp firesi tenzil edilir."

RG, 20 Haziran 1931

20 Haziran Tren seferleri azaltıldı. "Ankara-İstanbul exispresinin seferleri tasarrufu sağ-lamak için hergünden haftada 3 defaya indirilmiştir. Karar 20 Temmuz'dan itibaren geçerlidir."

C, 20 Haziran 1931

20 Haziran İstatistik Umum Müdürlü-ğü'nün Ankara'da 26 gıda maddesi üzerinde yaptığı istatistiğe göre son aylarda fiyatlarda büyük bir düşüş yaşandı.

İstatistik Umum Müdürlüğü'nden Başvekalete gönde-rilen yazıda, 1927 başında değeri 100 kabul edilen bir gıda maddesinin fiyatı 1930 Mayısı'na kadar 102-120 arasında artmışken, bu tarihten sonra sürekli ola-rak azalmaya başlamıştır.

BCA: 30..10.0.0/26.147..8./2151/

1931 Yılı 275


21 Haziran Muvazzaf Zabit Yetiştir-mek ve Ordu Zabitlerine Yüksek İktidar Vermek Hakkındaki 6791 Numaralı Talimatnamenin 7, 10 ve 15. Maddelerinin Tadili Hakkında 11174 sayılı Ka-rarname yayımlandı.

Talimatnamenin üç maddesi değiştirilmiştir. RG, 21 Haziran 1931

22 Haziran Teşviki Sanayi Kanununun 11. Maddesi Mucibince Tanzim Olunan Talimat-namenin 2. Maddesinin Tadili Hakkında 11278 sa-yılı Kararname yayımlandı.

Teşviki Sanayi Kanunu çerçevesinde verilen prim-lerden yararlanmak için izlenmesi gereken bürokratik yollar hakkında bir düzenleme.

RG, 22 Haziran 1931

23 Haziran İki milletvekilinin mazba-taları reddedildi.

"Kütahya mebusluklarına intihap olunan Alaettin ve Halil Beylerin mazbataları, seçim başlamadan iki ay önce istifa etmiş olmadıkları için reddedilmiştir. Yer-lerine yeniden seçim yapılacaktır."

RG, 23 Haziran 1931

24 Haziran Tayyare Cemiyeti Tarafın-dan Milli Müdafa Vekale-tine Teberrü Edilen Mebla-ğın Sureti Sarfına Dair 1831 sayılı kanun yayımlandı.

Tayyare Cemiyeti tarafından Milli Müdafa Vekaleti-ne Teberrü edilen paranın kullanılmasına ilişkin bir düzenleme.

RG, 24 Haziran 1931

24 Haziran Tohum ıslahı ve bitki has-talıkları konusunda çalış-malar yapmak üzere Almanyadan getirtilecek Dr. Schwarz ve Dr. Scheibe'ye verilecek ücret belirlendi.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde 633'er Lira ile istihdam edilmelerinin uygun bulunduğu belirtilmek-tedir.

BCA: 30..18.1.2/22.52..6./ 243-85/

24 Haziran Yabancı uzman ve öğret-menlere ait iki aylık kadro-lar tasdik edildi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesiyle kadrolar onaylanmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/21.46..12./242-103/

25 Haziran Demiryolları çalışanları güç durumdadır.

"Demiryolları müstahdemleri memur mu değil mi?: Şurayı devlet Muhakemat Encümeni'nden, hakkı te-kaütten istifade etmeleri lazım gelmez mi?"

C, 25 Haziran 1931

27 Haziran Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdür Muavinliğine atama yapıldı.

Göreve, yeni teşkilat kadrosunda zazifesi ilga edilmiş olan İşletme Umum Reisi Mühendis Vasfi Bey geti-rilmiştir.

RG, 27 Haziran 1931

27 Haziran Kütahya ve Uşak'ta köy bağlılıkları değişimi.

Kütahya'nın Uşak kazasının Ulubey nahiyesine bağlı iki köy Denizli'nin Çal kazasına bağlandı.

RG, 27 Haziran 1931

29 Haziran Meclise giren işçi vekille-rin muhalif tutum takınaca-ğı haberi asılsızdır.

"İşçi vekillerin hizip yapacağı, sinsi muhaliflerin uy-durduğu büyük bir yalandır."

C, 29 Haziran 1931

29 Haziran Evkaf Umum Müdürlüğüne atama yapıldı.

Göreve, sabık Diyarbekir Mebusu Rüştü Bey getiril-miştir.

RG, 29 Haziran 1931



29 Haziran Çorum'da nahiye bağlılığı değişimi.

Çorum'un Merkez kazasına bağlı Kızılviran nahiyesi İskilip kazasına bağlandı.

RG, 29 Haziran 1931

30 Haziran Yeni partinin (Serbest Cumhuriyet Fırkası) prog-ramının Yarın gazetesi'nde tekrar yayınlanmasına dair yazı.

Dahiliye Vekaleti'nden Başvekalete gönderilen yazı-da, Yarın gazetesinin 22.6.1931 tarihinde, 3.500 ci-varında nüshasının İstanbul'da, bir o kadarının da di-ğer vilayetlerde satıldığı, 23.6.1931 günü ise 8.000 nüshanın basıldığı bildirilmektedir.

BCA: 30..10.0.0/79.522..3./7935/

1 Temmuz Mezarlıklar hakkındaki tü-zük yürürlüğe konuldu.

BCA: 30..18.1.2/21.48..12.

1 Temmuz İmar Müdüriyeti planı ge-reğince Ankara'nın eski yangın yerinde ve bazı ma-hallerde yapılacak istimlak tasdik edildi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, eski yangun yerinde ve bazı mahallelerde caddeye isabet eden yerlerin istimlak edilmesinin uygun bulunduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/21.47..5./ 101-24/

1 Temmuz Verem önemli bir sorun-dur.

1931 yılı Son Posta gazetesinde verem, tifo, kolera gibi hastalıklara ilişkin haberlere çok rastlanılmakta-dır. Verem'in çok yaygın olduğu anlaşılmaktadır. Ti-fo ve kolera salgınları söylentisi olduğuna ilişkin ha-berler de çıkmakta, ancak bu durum hükümet tarafın-dan doğrulanmamaktadır.

SP, 1 Temmuz 1931

1 Temmuz Konya'da nahiye merkezi değişimi.

Konya'nın Merkez kazasına bağlı Tömek nahiyesinin merkezi, nahiye mülhakatından Pınarbaşı köyüne nakledildi.

RG, 1 Temmuz 1931

1 Temmuz Konya'da nahiye merkezi değişimi.

Konya'nın Karaman kazasına bağlı Başkışla nahiye-sinin merkezi, nahiye mülhakatından Kızılyaka kö-yüne nakledildi.

RG, 1 Temmuz 1931

2 Temmuz Maarif Eminliklerinin İlga-sı Hakkında 1834 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

2 Temmuz Yılmaz gazetesi kapandı. Yılmaz gazetesi, Ahmet Kadri ve Celal Nuri Bey or-taklığında çıkarılmaktadır. Ahmet Kadri'nin yaptığı açıklamalardan anladığımıza göre gazeteyi kapatma kararı almasında ortağı Celal Nuri Bey ile yaşadığı anlaşmazlık önemli rol oynamıştır. Ancak Ahmet Kadri, bunda yeni Matbuat Kanunu'nun da payı bu-lunduğunu belirtmektedir: "Mesele bundan iberet olup... hem bu vaziyetin tasfiyesine intizaren, hem de birkaç muvafık muharrire arız olan tağlit, tahrif ve isnat hastalığının bana da sirayetini men için "Yıl-maz" ı muvakkaten kapadığımı arzederim efendim."

SP, 2 Temmuz 1931

3 Temmuz İstanbul Belediyesi verem hastanesi kurmak için ilk adımı attı.

Belediye, Cerrahpaşa'da 15 bin Liraya bir arsa satın almaya karar vermiştir.

SP, 3 Temmuz 1931

4 Temmuz Feshedilen Serbest Fırka-nın yeniden kurulması ça-balarına dair haberlerin doğru olmadığına ilişkin yazı.

Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü'nden İçişleri Ba-kanlığı ve oradan da Başbakanlığa gönderilen yazıda, yapılan soruşturma sonucunda, Aydın'da Serbest Fır-ka'yı yeniden kurma çabalarına dair haberlerin doğru olmadığı bildirilmektedir.

BCA: 30..10.0.0/79.522..4. 7936/

1931 Yılı 277


4 Temmuz Urfa Gümrük Başmüdürlü-ğüne atama yapıldı.

Göreve Galata İthalat Gümrüğü Müdür Muavini Sü-leyman Vasfi Bey getirilmiştir.

RG, 4 Temmuz 1931

4 Temmuz Darülfünun Edebiyat Fa-kültesi "Orta zaman tarihi" Müderrisliğine atama ya-pıldı.

Göreve eski müderrislerden Behçet Bey 50 Lira ma-aşla getirilmiştir.

RG, 4 Temmuz 1931

4 Temmuz Darülfünun Tıp Fakülte-sinde "Dahili hastalıklar" Müderrisliğine atama ya-pıldı.

Göreve eski müderrislerden Tevfik Salim Paşa 50 Li-ra maaşla getirilmiştir.

RG, 4 Temmuz 1931

4 Temmuz İktisat Vekaleti Müsteşarlı-ğına atama yapıldı.

Göreve Zonguldak Mebusu Hüsnü Bey getirilmiştir. RG, 4 Temmuz 1931

6 Temmuz 1833 sayılı Arazi Vergisi Kanunu yayımlandı.

RG, 6 Temmuz 1931

7 Temmuz Adana ve Kayseri'de köy bağlılığı değişimi.

Adana'nın Saimbeyli kazasına bağlı beş köy Kayse-ri'nin Develi kazasına bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

7 Temmuz Bursa'da nahiye bağlılığı değişimi.

Bursa'nın İnegöl kazasının Domaniç nahiyesi Kütah-ya'nın Tavşanlı kazasına bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

7 Temmuz Bursa'da köy bağlılığı deği-şimi.

Bursa'nın İnegöl kazasının Domaniç nahiyesinin iki köyü Bilecik'in Bozüyük kazasının Pazarcık nahiye-sine bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

7 Temmuz Kütahya ve Bilecik'te köy bağlılığı değişimi.

Kütahya'nın Tavşanlı kazasının altı köyü Bilecik'in Bozüyük kazası merkezine bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

7 Temmuz Eskişehir ve Bilecik'te köy bağlılığı değişimi.

Eskişehir Merkez kazasının Yarımca nahiyesine bağ-lı beş köy Bilecik'in Söğüt kazasının Mihalgazi nahi-yesine bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

7 Temmuz Bilecik'te köy bağlılığı de-ğişimi.

Bilecik'in Gölpazarı kazası merkezinin bir köyü Os-maneli kazası merkezine bağlandı.

RG, 7 Temmuz 1931

8 Temmuz Demiryol memurlarının maaşı % 5 ila 20 nisbetinde tenzil ediliyor.

C, 8 Temmuz 1931

8 Temmuz Merkez Bankası Umum Müdür Muavinliğine atama yapıldı.

Göreve Maliye Müfettişlerinden Namık Zeki Bey ge-tirilmiştir. 19 Teşrinievvel'de Namık Zeki Bey'in sağ-lık sorunları nedeniyle istifa etmesinin ardından gö-reve İdare Meclisi azasından Cevdet Bey 800 Lira maaşla getirilmiştir.

RG, 4 Temmuz 1931

9 Temmuz Gemi Tabiplerine Mahsus Talimatname yayımlandı.

RG, 6 Temmuz 1931



9 Temmuz Merkez Hıfzıssıhha Mües-sesesi'ndeki yabancı uzman kimyager, ayniyat mesul muhasibi ve levazım me-murlarının ücretlerinin artı-rılması.

BCA: 30..18.1.2/21.50..7./ 227-92/

9 Temmuz İş ve işçi bulma konusunda belediyeye müracaat edil-mesi ve bunun için bir büro kurulması.

"Muhtelif dairelerden açıkta kalan memurlardan ba-zılarının amelelik gibi işleri yapmak için Ankara'ya geldikleri görülmüş, belediyede de bunlar için bir bü-ro kurulmuştur. Başvekil, bütün vekaletlere ve müs-takil ve mülhak makamlara bir yazı göndererek ihti-yacı olan resmi daire ve müesseselerin bu konuda be-lediyeye müracat etmelerini istemektedir."

BCA: 30..10.0.0/15.87..11./1434/

9 Temmuz Konya'da köy bağlılığı de-ğişimi.

Konya'nın Saideli kazasının Sarayönü nahiyesinin bir köyü Merkez kazasının Tömek nahiyesine bağlandı.

RG, 9 Temmuz 1931

9 Temmuz Ankara'da nahiye bağlılığı değişimi.

Ankara'nın merkez kazasına bağlı Karalar nahiyesi-nin merkezi nahiye mülhakatından Bitik köyüne nak-ledildi.

RG, 9 Temmuz 1931

11 Temmuz Belediye şoförleri artık se-kiz saat çalışacaklar.

İstanbul Belediyesi'nin hazırladığı otobüs talimatna-mesinde artık otobüs şoförlerinin günde en fazla 8 saat çalışacakları belirtilmektedir. Daha önce şoförler günde 16-18 saat çalışıyorlar, bu da kazalara neden oluyordu.

SP, 11 Temmuz 1931

12 Temmuz Maarif Vekaleti Tarafından İdare Edilecek Mektep Pansiyonları Hakkında 1838 sayılı kanun yayım-landı.

Düzenlemeye göre, yatılı lise, muallim mektepleri ve orta mekteplerle yüksek ve mesleki mekteplere… mülhak olarak pansiyonlar tesis olunur.

BULMAÇ

13 Temmuz Basınla ilgili yeni düzen-lemelerle denetim artırıl-maktadır.

"Her önüne gelen gazete neşredemeyecektir. Yeni kanun hangi neşriyatın cürüm olduğunu tayin ede-cektir."

C, 13 Temmuz 1931

14 Temmuz 1837 sayılı Bina Vergisi Kanunu yayımlandı.

RG, 14 Temmuz 1931

14 Temmuz Belediye çalışanlarına veri-len elbise parası kaldırıla-caktır.

Bunalım dönemindeki tasarruf tedbirlerinin bir par-çası.

C, 14 Temmuz 1931

14 Temmuz Yeni Matbuat Kanunu ba-sına sıkı denetim getiriyor.

Gazete çıkarmak için ve idare etmek için bir çok ka-yıt altına girmenin gerekli olduğu belirtilmektedir.

C, 14 Temmuz 1931

15 Temmuz 1839 sayılı Hayvanlar Ver-gisi Kanunu yayımlandı.

Davar, deve, sığır, manda, at, eşek, domuz... gibi hayvanların sahiplerinden vergi alınmaya başlanıyor.

BULMAÇ; ZC, 6.7.1931, 23.İnikat, C.3

16 Temmuz Türk Ceza Kanununun 160. maddesini değiştiren 1840 sayılı kanun yayımlandı.

Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına sövme, Türklüğü ve Türk Ordusu'nu tahkir ve tezyif ile ilgili bir dü-zenleme.

RG, 16 Temmuz 1931

1931 Yılı 279


16 Temmuz Veraset ve İntikal Vergisi Hakkındaki Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Bazılarının İlgasına Dair 1836 sayılı kanun yayım-landı.

26.1.1937 Tarihli ve 3517 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.

RG, 16 Temmuz 1931

17 Temmuz Memurlardan kazanç ver-gisi kesilmesine ilişkin ka-nun kabul edildi.

C, 17 Temmuz 1931

17 Temmuz Belediye memurları sigorta edecek.

"Yeni tekaüt kanunu 1930 Eylülünden sonra alınan ücretli memurlara tekaüt hakkı vermemektedir… Memurların 65 yaşından sonra mağdur olmamaları için her ay maaşlarından kesilecek bir paranın bir si-gorta şirketine yatırılması şeklini tasavvur etmekte-dir."

C, 17 Temmuz 1931

18 Temmuz Türkiye'yi dış ülkelerde ta-nıtacak filmlerin yapılması için bir tetkik heyeti oluştu-ruldu.

Tetkik Heyeti, filmin denetlenmesinden ve zararlı unsurların ayıklanmasından sorumlu olacaktır. İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesi 21 Haziran 1931 tarihini taşımaktadır.

BCA: 30..10.0.0/146.43..17./15017/

18 Temmuz Afyohkarahisar'ın Aziziye kazasının adı Emirdağı ola-rak değiştirildi.

RG, 18 Temmuz 1931

19 Temmuz Yerli mallar sergisi açıldı. C, 20 Temmuz 1931

21 Temmuz Atatürk'ün İstanbul Gezisi 21 Temmuz-25 Eylül 1931: Atatürk 2 ay 5 gün İs-tanbul'da kalmıştır.

AYG

22 Temmuz Kırtasiye Talimatmesinin Tadiline Dair 11463 sayılı İcra Vekilleri Kararnamesi.

Kırtasiye Talimatmesinin bir maddesinin değiştiril-mesi ile ilgili bir düzenleme.

RG, 22 Temmuz 1931

25 Temmuz 1856 sayılı 1931 Senesi Bütçe Kanunu yayımlandı.

1848 sayılı 1931 Senesi Bütçe Kanunu'na göre mas-raflar için 186.582.005 Lira tahsisat verilmiştir.

RG, 25 Temmuz 1931

26 Temmuz Diyanet İşleri Reisliğinin 1683 numaralı Tekaüt Ka-nununun 3. Maddesinin Mülki Memurlara Ait Olan Kısmının A Fıkrası Hük-münden İstisnasına Dair 1842 sayılı kanun yayım-landı.

RG, 26 Temmuz 1931

26 Temmuz Hakimlerin Ayrı Ayrı Tas-nife Tabi Tutulmaları Hak-kında 650 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

BULMAÇ



26 Temmuz Jandarma Sınıfına Mensup Sivil Memurlarla Jandarma Kadroları Hakkında 1844 sayılı kanun yayımlandı.

Zabitan ve askeri memurların maaşatı hakkındaki 1453 numaralı kanun ile askeri memurlar hakkındaki 1455 numaralı kanunun hükümlerinin Jandarma sını-fına mensup sivil memurlar hakkında da uygulanma-sına ilişkin düzenleme.

RG, 26 Temmuz 1931

26 Temmuz Nakliye Vasıtaları Hakkın-daki Kanuna Merbut Cet-velin Tadiline Dair 1845 sayılı kanun yayımlandı.

24 Mart 1931 tarih ve 1772 numaralı kanun ilga edilmiştir.

RG, 26 Temmuz 1931

26 Temmuz Maaşatın Tevhit ve Teadü-lü Hakkındaki 1452 ve 1498 Numaralı Kanunlar hakkında 1843 sayılı Müzeyyel Kanun yayım-landı.

Maaşatın Tevhit ve Teadülü Hakkındaki kanunda de-receleri birbirinin aynı olan Hariciye Vekaleti Mer-kez, Elçilik, Konsolosluk ve Matbuat Umum Müdür-lüğü memurlarının unvanları, dereceleri ve temsil tahsisatları ile ilgili bir düzenleme.

RG, 26 Temmuz 1931

26 Temmuz Umumi, Mülhak ve Hususi Bütçelerden Verilen Maaş, Ücret, Tahsisat, Hakkı Hu-zur, Tazminat, Yevmiye, İkramiye ve İhbariyelerden Alınacak Kazanç vergisi Hakkında 1847 sayılı ka-nun yayımlandı.

Bunalım döneminde devlet gelirlerini artırmak için başvurulan en radikal yollardan biridir. Kamu çalı-şanlarından kesilen kazanç vergisinin oranı şöyledir: 100 Liraya kadar %5; 101-200 Liraya kadar %6; 201-300 Liraya kadar %7; 301-400 Liraya kadar %8; 401 Liradan fazlası için %9.

RG, 26 Temmuz 1931

26 Temmuz Avrupa ülkelerinden gelen fahişe kadınlara vize verir-ken dikkat edilmesi.

İçişleri Vekaletinden Hariciye Vekaletine yazılan ya-zıda, "Artist namı altında bazı ecnebi memleketler-den ve bilhassa Macaristan, Bulgaristan ve Avustur-ya'dan akın halinde memleketimize gelmekte olan kadınların çoğunluğunun fuhş ile meluf oldukları" gerekçesiyle vize işlemlerinde dikkatli olunması is-tenmektedir.

BCA: 30..10.0.0/107.705.. 21./9321/

27 Temmuz Gümrük Muhafaza Memur-larının Askeri Teşkilata Göre Tensiki Hakkında 1841 sayılı kanun yayım-landı.

Gümrük muhafaza memurlarının, asıl vazifeleri de-ğişmemek üzere askeri usullere göre düzenleme ve sıralamaya koyulabileceğine ilişkin düzenleme.

RG, 27 Temmuz 1931

27 Temmuz 15 Mayıs 1335 Tarihli Harcırah Kararnamesi ve Müzeyyelatının Tadili Hakkında 1846 sayılı ka-nun yayımlandı.

Memurların yol masrafı ile ilgili bir düzenleme. RG, 27 Temmuz 1931

27 Temmuz Üç yabancı öğrenciye ül-kemize yapacakları seya-hatte demiryollarında indi-rim yapılması.

Çekoslovakya'nın Brno Mimari Akademisi'nden üç öğrenciye, milli eserlerimizi incelemek üzere ülke-mizde yapacakları seyahatte demiryollarında indirim yapılması kararlaştırılmıştır.

BCA: 30..18.1.2/22.54..20./154-51/

27 Temmuz Ankara içme suyu dağıtım şebekesi projesi için Viya-na Üniversitesi Prof. Sheaffermark'ın geçici ola-rak Türkiye'ye getirtilmesi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde yevmiye-nin 50 Lira olarak belirlendiği yazmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/22.54..5.

1931 Yılı 281


27 Temmuz TBMM'de, Şurayı Devlet'in bazı makamlarına seçim yapıldı.

Mülkiye Dairesi Reisliğine Mithat, Deavi Dairesi Re-isliğine Saffet, Tanzimat Dairesi Reisliğine İsmail Hakkı ve Umumi Katipliğine de Edip Cemil Beyler seçilmiştir.

RG, 27 Temmuz 1931

27 Temmuz TBMM, 1 Teşrinievvel 1931 tarihine kadar tatil edildi.

Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca. RG, 27 Temmuz 1931

29 Temmuz İsyan Mıntıkasında İşlenen Ef'alin Suç Sayılmayacağı-na Dair 1850 sayılı kanun yayımlandı.

Erciş, Zilan ve Ağrıdağ'daki isyanlardan sonra çıka-rılmış bir kanun. 20 Haziran 1930'dan 1 Kanunuev-vel 1930 tarihleri arasında geçerli. Askeri kuvvetler, devlet memurları ve bunlarla birlikte hareket eden bekçi, korucu, milis gibi kuvvetleri kapsıyor.

RG, 29 Temmuz 1931; ZC, 1.7.1931, 32.İnikat, C.3.

29 Temmuz Vilayet İdaresi Kanununun Bazı Maddelerini Muaddil 1851 sayılı Kanun yayım-landı.

Vilayet idare şube reislerini ve valilerin yetkilerini yeniden düzenleyen bir kanun.

RG, 29 Temmuz 1931

30 Temmuz Belçika ile uluslararası ant-laşma imzalandı.

Türkiye ile Belçika arasında İkamet Sözleşmesi im-zalandı. (14 Ocak 1933'de TBMM'de onaylandı.)

ATDK

30 Temmuz 26 Mayıs 1927 Tarih ve 1050 Numaralı Muhasebei Umumiye Kanununun 83. Maddesine Bir fıkra İlave-sine Dair 1856 sayılı kanun yayımlandı.

RG, 30 Temmuz 1931

30 Temmuz Mübadele ve Tefviz İşleri-nin Kat'i Tasfiyesi ve İntacı Hakkında Kanuna Müzeyyel 1866 sayılı Ka-nun yayımlandı.

"Mübadele ve tefviz işlerinin kat'i tasfiyesi ve intacı hakkındaki 19.3.1931 tarih ve 1771 numaralı kanu-nun 2. maddesi veçhile istihkaklarından fazla mal tefevvüz etmiş olup fazlasını borçlanan veya borç-lanmak vaziyetinde bulunan mübadillerin ve harp ve işgal dolayısile iltica eden veya herhangi bir sebeple naklonulanların yalnız meskene mahsus olmak üzere iskanı adi derecesine kadar olan borçları affolunmuş-tur."

RG, 30 Temmuz 1931

30 Temmuz 1861 sayılı Jandarma Efra-dı Kanunu yayımlandı.

Jandarma erlerini düzenleyen bu kanunda yer alan "efrat ve küçük zabit dereceleri" şunlardır: Jandarma namzedi; jandarma neferi; onbaşı; gedikli çavuş; ge-dikli başçavuş muavini; gedikli başçavuş; başgedikli.

RG, 30 Temmuz 1931

30 Temmuz Yeniden Tam Teşekküllü Elli Nahiye Teşkiline ve 1452 Numaralı Kanuna Merbut 2 Numaralı Cetve-lin Tadiline Dair 1857 sayı-lı kanun yayımlandı.

50 yeni nahiye kurulmasına ilişkin yasada öngörülen maaşlar şöyle: Birinci sınıf nahiye müdürü 25 Lira; Nahiye tahrirat katibi 10 Lira; Nahiye nüfus memuru 10 Lira.

RG, 30 Temmuz 1931

1 Ağustos Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun Bazı Maddele-rini Değiştiren 1876 sayılı Kanun

Yasa ile hakim karşısına çıkma, sorguya çekilme, va-lilerin yetkileri gibi konularda değişiklik yapılmakta-dır.

RG, 1 Ağustos 1931



1 Ağustos Ticaret Mukavelesi veya Modus Vivendi Akdetmiyen Devletler Ül-kesinden Türkiyeye Yapı-lacak İthalata Memnuiyet-ler veya Tahdit veyahut Takyitler Tatbikine Dair 1873 sayılı kanun yayım-landı.

İthalatı azaltmaya yönelik önlemler kapsamında ger-çekleştirilen bir düzenlemedir.

RG, 1 Ağustos 1931

1 Ağustos 1617 Numaralı Kanuna Merbut "1" Numaralı Kad-ro Cetvelinin Tadili Hak-kında 1869 sayılı kanun yayımlandı.

Maarif Vekaleti bütçesine 5. dereceden 80 Lira maaş-la üç muallimin daha eklenmesine ilişkin düzenleme.

RG, 1 Ağustos 1931

1 Ağustos Sanat ve Yapı Mektepleri-nin İdaresi Hakkında 1867 sayılı kanun yayımlandı.

Düzenlemede, san'at mekteplerinin maaş ve masraf-larının vilayetler hususi idare bütçelerinden karşıla-nacağı belirtilmektedir.

RG, 1 Ağustos 1931

1 Ağustos Şehir ve Köy Yatı Mektep-leri Maaş ve Ücretleriyle Sanat Mekteplerine Yardım Hakkındaki 1816 Sayılı Kanuna Müzeyyel Kanun 1875 sayılı kanun yayım-landı.

1816 sayılı söz konusu kanun hükmü Eylül 1931'e ertelenmektedir.

RG, 1 Ağustos 1931

1 Ağustos 14 Haziran 1930 Tarih ve 1718 Numaralı Dahili İstih-lak Vergisi Kanununun 2. Maddesine Bir Fıkra ile Müstakil Bazı Maddelerin İlavesine dair 1871 sayılı kanun yayımlandı.

Maden ürünleri satışına, elektrik ve havagazı üreti-mine getirilen yeni vergilerle ilgili düzenleme.

RG, 1 Ağustos 1931

2 Ağustos Şurayı Devlet Kanununun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Tayyına ve Kanuna İla-ve Edilecek Bazı Maddeler Hakkında 1859 sayılı ka-nun yayımlandı.

Şurayı Devlet'in yapısını kapsamlı biçimde değiştiren bir düzenleme.

RG, 2 Ağustos 1931

2 Ağustos 1525 Numaralı Şose ve Köprüler Kanununun Bazı Maddelerinin Tadili Hak-kında 1882 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

2 Ağustos 1860 sayılı Muamele Ver-gisi Kanunu yayımlandı.

Kaynak sıkıntısını aşma çabalarından biri olarak de-ğerlendirilebilir. Mali işlemleri ve ithalatı vergilendi-ren bir düzenleme.

RG, 2 Ağustos 1931

2 Ağustos Dağlara çıkan Refahiye'nin Taşdibi köyü ahalisinin köylerine iadesi ile iskanla-rı.

İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde, köyün Kürt ve Kızılbaştan oluşan ahalisinin 885 sayılı İskan Kanu-nunun 3. maddesi mucibince eski köylerine iadeleriy-le iskanlarının tasvip ve kabul olunduğu belirtilmek-tedir.

BCA: 30..18.1.2/22.57..1./ 81-3/

1931 Yılı 283


3 Ağustos Türk Ceza Kanununun 158. maddesine iki fıkra ilavesi-ne dair 1884 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

3 Ağustos 10 Haziran 1930 Tarihli Mukavelenameye Göre İa-desi Lazım Gelen Emval Hakkında 1885 sayılı ka-nun yayımlandı.

Türkiye ile Yunanistan arasında 1930'da imzalanan sözleşmeye göre sahiplerine iade edilmesi gereken taşınmazlar hakkında bir düzenleme.

RG, 3 Ağustos 1931

3 Ağustos 1706 Numaralı Jandarma Kanununun 9. Maddesinin Son Fıkrasının Tadiline da-ir 1886 sayılı kanun yayım-landı.

Yasanın bir cümlesinde değişiklik yapılmıştır. RG, 3 Ağustos 1931

3 Ağustos İlk ve Orta Tedrisat Mual-limlerinin Terfi ve Tecziye-leri Hakkındaki Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline Dair 1880 sayılı kanun ya-yımlandı.

1702 numara ve 10 Haziran 1930 tarihli kanunda ya-pılan değişiklikle öğretmenlerin çalışma koşulları yeniden düzenlenmiştir.

RG, 3 Ağustos 1931

3 Ağustos İkinci Balkan Konferansı Hatırası Olarak Çıkarılacak Posta Pulları Hakkında 1888 sayılı kanun yayımlandı.

Söz konusu pulların satış bedelinden 100.000 Liraya kadar olan miktarı Balkan Birliği Cemiyeti'ne tahsis edilmiştir.

RG, 3 Ağustos 1931

3 Ağustos Ankara Şehri İmar Müdür-lüğünce Yapılacak İstikraz Hakkında 1883 sayılı ka-nun yayımlandı.

Ankara şehri İmar Müdürlüğü'nün milli bankalardan borç olarak 150,000 Lira almasına izin verilmektedir.

RG, 3 Ağustos 1931

3 Ağustos Devlet dairelerinin işlerini kolaylaştırma ve hızlan-dırma amacını taşıyan Da-nıştay tamimi yayımlandı.

Mühür, imza gibi bürokratik işlemlerin hızlandırıl-ması için çıkartılan bir tamimdir.

BCA: 30..10.0.0/15.83..17./1342/

7 Ağustos İstanbul'da vilayet ve bele-diye birleştirildikten sonra kaymakamlıkların iş yükü çok arttı.

Vilayet ve belediyenin birleşmesinden sonra bütün işlerin kaymakamlıklara devredildiğini, dolayısıyla belediyenin zayıflatılması gerektiğini söyleyenlere karşı yazılmış bir yazı.

C, 7 Ağustos 1931

8 Ağustos 1881 sayılı Matbuat Kanu-nu yayımlandı.

Basın üzerinde denetimi artıran, baskıcı hükümleri bulunan ve dönem boyunca eleştirileri üzerinde top-layan bir düzenlemedir.

RG, 8 Ağustos 1931

8 Ağustos Lise ücretlerinde indirime gidilmektedir.

C, 8 Ağustos 1931

9 Ağustos Belediye Mezarlıklar Ni-zamnamesi yayımlandı.

Yeni Belediye Kanunu’ndan sonra belediyeye devro-lunan mezarlıklarla ilgili bir düzenlemedir.

C, 9 Ağustos 1931

10 Ağustos İnhisar Muamelatının İcrası ve Murakabesi Hakkında 11418 sayılı Nizamname yayımlandı.

Tekel ürünleri ve inhisar idareleri ile ilgili kapsamlı bir düzenleme.

C, 10 Ağustos 1931



11 Ağustos Ankara, büyümesine rağ-men yaz mevsiminde bo-şalmaktadır.

Bunca çabaya rağmen Ankara'nın cazibe merkezi ha-line gelememesini vurgulayan bir yazı.

C, 12 Ağustos 1931

13 Ağustos Şurayı Devlet'te Başmuavinliğe ve birinci sınıf muavinliğe atama ya-pıldı.

Göreve birinci sınıf muavinlerden Seyfettin Raşit, onun yerine de ikinci sınıf muavinlerden Alaettin ge-tirilmiştir.

RG, 13 Ağustos 1931

13 Ağustos İktisat Vekaleti Teftiş He-yeti Reis ve Başmüfettişli-ğine atama yapıldı.

Göreve Ziraat Umum Müdürü Naki Bey getirilmiştir. RG, 13 Ağustos 1931

13 Ağustos İktisat Vekaleti Ziraat Umum Müdürlüğüne atama yapıldı.

Göreve Ziraat Umum Müdürü Muavini Tevfik Bey getirilmiştir.


13 Ağustos İktisat Vekaleti Hukuk Mü-şavirliğine atama yapıldı.

Göreve Paris Hukuk Fakültesi mezunlarından ve Be-yoğlu Sulh hakimlerinden Kemal Galip Bey getiril-miştir.


14 Ağustos Temyiz Mahkemesi azalı-ğına Temyiz Umumi Heye-tince yapılan seçme netice-sinde iki kişi getirilmiştir.


16 Ağustos Malatya'da nahiye bağlılığı değişimi.

Malatya'nın Merkez kazasının bir köyü Arapkir ka-zasının Mutmur nahiyesine bağlandı.


16 Ağustos Erzurum'da nahiye bağlılığı değişimi.

Erzurum'un Tortum kazasına bağlı Narman nahiyesi-nin bir köyü Oltu kazasının Pitgir nahiyesine bağlan-dı.


16 Ağustos Balıkesir'de köy bağlılığı değişimi.

Balıkesir'in Bandırma kazasının üç köyü Gönen ka-zasına bağlandı.


16 Ağustos Balıkesir'de köy bağlılığı değişimi.

Balıkesir'in Gönen kazasının üç köyü Bandırma ka-zasının Edincik nahiyesine bağlandı.


17 Ağustos Bina ruhsatı almada yeni şartlar getirildi.

"Üç veya daha az katlı binaların inşası için kayma-kamlıklar heyeti fenniyesi tarafından verilen ruhsati-yelerin merkez heyeti fenniyesi tarafından tasdik edilmesi takarrür etmiştir."

C, 17 Ağustos 1931

17 Ağustos İl özel idarelerinin boş kad-roları ile ilgili bir karar ya-yımlandı.

Özel idarelerin boş kadrolarına tayin yapılmaması ile ilgili 11432 nolu Kararname hükümlerinden, sıhhi memur ve müstahdemlerin hariç tutulması ile ilgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesi yayımlandı.

BCA: 30..18.1.2/22.60..11.

17 Ağustos Komşu ve dost hükümetler aleyhine neşriyatta bulunan Yeni Kafkas, Otlu Yurt, Bildiriş ve Azeri Türk adlı gazete ve dergilerin kapa-tılmasına ilişkin İcra Vekil-leri Heyeti Kararnamesi yayımlandı.

BCA: 30..18.1.2/22.59..13./86-112/

1931 Yılı 285


17 Ağustos Hariciye Vekaleti Protokol Umum Müdürü ve Siyasi Müşavir Vekalet emrine alındı.

Vekalet emrine alınmalarının nedeni yeni teşkilata geçilmesidir.


18 Ağustos İki yeni sözlü Türk filmi çekildi.

"Bu kış sözlü iki Türk filmi göreceğiz: İstanbul So-kakları ve Kaçakçılar"

C, 18 Ağustos 1931

18 Ağustos Yunan Başbakanı M. Venizelos Türkocağı'na ve Hilal-i Ahmer'e para yar-dımında bulundu.

Yunan Başbakanı M. Venizelos ve eşinin Ankara'da bulundukları sırada Türkocağına 5000 Lira, İstan-bul'da ise Hilal-i Ahmer'e 5 Lira yardım yapmışlar-dır.

BCA: 30..10.0.0/254.712..39./433294/

18 Ağustos "Kilis" gazetesi sahibi hak-kındaki mahkumiyet kararı nakzolundu.

Kilis gazetesi sahip ve müdürü Ragıp Bey geçenlerde kaymakam Cemil Bey'i tahkir iddiası ile muhakeme edilmiş ve 7 ay 4 gün hapse, 500 Lira da manevi tazminata mahkum olmuştu.

SP, 18 Ağustos 1931

19 Ağustos Yarın gazetesi neşriyatına ara verdi.

Gazetenin sahibi Arif Oruç Bey, "yeni matbuat ka-nunu tatbikat tecrübelerinden sonra tadil edilecek olursa neşriyata başlayacağız" açıklamasında bulun-du. Temmuz ve Ağustos ayları içinde "Politika" ve "Yılmaz" gazetelerinin de kapandığını belirtmek ge-rekir.


19 Ağustos İstanbul'da 55 gazetenin olduğu anlaşıldı.

Yeni Matbuat Kanunu’ndan sonra "Gazeteleri tetkik bürosu" kuruluyor. Bu büro, İstanbul'daki bütün ga-zete ve dergileri günü gününe tetkik ediyor. Buna gö-re İstanbul'da çeşitli dillerde 55 gazete bulunmakta-dır. Bunlardan 11'i Rumca, Ermenice ve Musevice'dir.


20 Ağustos Mülkiye mezunlarının ta-yinleri yapıldı.

Mektebi Mülkiyenin bu seneki mezunlarından Baki Bey İstanbul Vilayeti Maiyyet memurluğuna tayin edilmiştir. Diğer mezunlar da muhtelif vilayetler ve maiyyet memurluklarına tayin edilmişlerdir.

C, 20 Ağustos 1931

22 Ağustos Kayseri'nin Develi kazası-na bağlı Sarıca köyü, aynı kazanın Karacaviran köyü-ne nakledildi.

Genellikle seylaba maruz kaldığı ve içme suyu bu-lunmadığı için 885 numaralı İskan Kanununun 3. maddesi uyarınca böyle bir karar alınmıştır.


24 Ağustos Bazı kaymakamlar görev-den alındı.

Üçlü kararnamede fazla açıklama yapılmamakta, yalnızca "Sicilleri itibariyle kendilerinden istifade olunamayan ve acizleri tahakkuk eden … (30 küsür)… hakkında memurin kanununun muvakkat birinci maddesi mucibince muamele ifası tensip edilmiştir." ibaresi geçmektedir.

BCA: 30..11.1.0/64.21..2.

24 Ağustos Ankara'da Konya Caddesi'-nin inşaası için İmar Mü-dürlüğü'nden Belediye'ye ödenek verilmesi.

BCA: 30..18.1.2/23.61..17./101-25/

24 Ağustos Bıldırcın mecmuası kapa-tıldı.

Yeni Matbuat Kanunu uyarınca, müstehcen yayın yaptığı için.




24 Ağustos Akşam gazetesine dava açıldı.

Sadık ve neşriyat müdürü Enis Tahsin Beyler aley-hindeki dava, İ.F. imzasıyla çıkan bir yazıda eşkiyalığın metedildiği iddiasıyla açılmıştır.


24 Ağustos "Allo, Allo" gazetesi sahibi bir aya mahkum oldu, ce-zası tecil edildi.

Yeni matbuat kanunu uyarınca; çıplak resim için. SP, 25 Ağustos 1931

24 Ağustos Vakit gazetesi sahibinin mesul müdürü para cezası-na çarptırıldı.

"Vakit gazetesi, yeni matbuat kanunu resmi gazetede çıkmadan evvel neşrettiği için açılan dava tetkik olunmuştur. Neticede suçun sabit olduğu görülerek gazetenin mesul müdürü Refik Ahmet Bey 2 Lira pa-ra cezasına mahkum edilmiştir."


25 Ağustos İlk ve orta mektep hocaları arasında 169 muallimin maaş dereceleri yükseltildi.

C, 25 Ağustos 1931

25 Ağustos Zafer Bayramı heyecanla tes'it edildi.

Birinci sayfa bütünüyle bu olaya ayrılmış. 30 Ağus-tos, 23 Nisan'a göre çok daha önemli görülüyor. Bu-nu gazetelerin haberi veriş biçiminden anlayabiliriz

C, 25 Ağustos 1931

26 Ağustos Nafia Müfettişleri Talimat-namesinin Beşinci Madde-sine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 11594 sayılı Karar-name yayımlandı.

Nafia müfettişlerinden birinin Birinci Umumi Müfet-tişliğin fenni müşavirliğini ifa etmesine ve merkezi-nin umumi müfettişlik merkezi olmasına ilişkin bir kararname.

BULMAÇ

26 Ağustos Eğitimde bir tasarruf önle-mi.

Tasarruf sağlamak için orta mekteplerde iki olan mu-avin sayısı bire indiriliyor.

C, 26 Ağustos 1931

29 Ağustos Türkiye ile Polonya arasın-da "Ticaret Seyrisefain ve İkamet Sözleşmeleri" imza-landı.

28 Haziran 1932 ve 28 Mayıs 1933'de TBMM'de onaylandı.

ATDK; TAR

29 Ağustos Sebze fiyatları % 50 indi-rildi.

Zaruri ihtiyaç maddelerinde ucuzluk sağlamak için belediye böyle bir önlem almıştır.

C, 29 Ağustos 1931

29 Ağustos Tuz İnhisarı Umum Mü-dürlüğüne atama yapıldı.

Göreve 400 Lira ücretle Fevzi Bey getirilmiştir. RG, 29 Ağustos 1931

30 Ağustos Ankara-Sofya, İstanbul-Sofya telefonu görüşmeye açıldı.

C, 31 Ağustos 1931

1 Eylül Pulluk Kanunu Talimatna-mesi yayımlandı.

1797 numaralı Pulluk Kanunu uyarınca yayımlan-mıştır.

RG, 1 Eylül 1931

1 Eylül Muallimlerin maaşlarının ödenmesinde sıkıntı ya-şanmaktadır.

O dönemde ilkokul öğretmenlerinin maaşlarını vila-yet yani il özel idaresi vermektedir. Ancak kimi iller-de, özellikle de İstanbul'da bürokratik gecikmeler yü-zünden ödemelerin aylarca geciktiği görülmektedir. Buna ilişkin haberleri de 1931 yılının bütününde görmek mümkündür.

C, 1 Eylül 1931

1931 Yılı 287


2 Eylül Son Posta beraat etti. "Afyon piyasasının 5 Liraya kadar düştüğü hakkın-daki bir havadis neşreden gazete aleyhine dava açıl-mıştı. Neşriyat müdürü Selim Ragıp Bey beraet et-miştir. "

C, 2 Eylül 1931

2 Eylül Bazı kaymakamlıklara atama yapıldı.

34 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 2 Eylül 1931

3 Eylül Vali Muavini Şişmanlar Cemiyetinden çıkarılıyor.

"Vali muavini Fazlı B. son günlerde sıkı bir perhiz neticesinde 120 kilodan 90 kiloya düşmüştür. Bunu haber alan Şişmanlar Cemiyeti, azasının behemehal 120 kilo olması şartını hatırlayarak Fazlı Beyi azalık-tan çıkarmağa karar vermiştir."

C, 3 Eylül 1931

5 Eylül Yabancı dillerde yazılan beynelmilel ilmi terimlerle fenni tabirlerin Türkçe ya-zılmaları hakkında Prof. Dr. Kemal Cenap'ın yazısı.

"Tıp Fakültesi Fisiologia Müderrisi Kemal Cenap, yaptığı çalışmanın birer nüshasını Maarif Vekaleti ve Darülfünun Emanetine verdikten sonra bir kopyasını da Başvekilliğe göndermiştir."

BCA: 30..10.0.0/144.32..11./14711/



5 Eylül Bazı Umuru Hukukiye Müdürlüklerine atama ya-pıldı.

Ayrıca 5 Eylül'de Adana ve Bursa'ya atama yapılmış-tır.

RG, 5 Eylül 1931

6 Eylül Bazı memurlar hakkında Memurin Kanununun mu-vakkat birinci maddesi uy-gulandı.

"Aciz ve kabiliyetsizlikleri tahakkuk eden Kars vila-yeti mektupçusu Şevket, Tirebolu Kaymakamı Sü-leyman ve Pazarcık Kaymakamı Ali Rıza Beyler hakkında Memurin Kanununun muvakkat birinci maddesi mucibince muamele ifası tensip edilmiştir."

RG, 6 Eylül 1931

6 Eylül Antalya'nın Elmalı kaza-sında Bayat adlı bir nahiye kuruldu.

RG, 6 Eylül 1931

7 Eylül Orman Talimatnamesinin 7. Maddesine Merbut Fık-ranın Zeylen İlavesine Dair 11619 sayılı Kararname yayımlandı.

Kerestecilerin ormandan nakledecekleri eşçar ve ke-reste ile ilgili bir düzenleme.

RG, 7 Eylül 1931

7 Eylül Mücadele adında yeni bir gazete çıkacaktır.

BCA: 490..1.0.0/2.7..27./ 1.BÜRO/

9 Eylül Ordu İkramiye Nizamna-mesinin Birinci Maddesi-nin (c) Fıkrasının Tashih ve Altıncı Maddesinin (a) Fık-rasına İlave Hakkında 11639 sayılı Kararname yayımlandı.

Ordu ikramiyesinden yararlanma koşullarında küçük bir değişiklik yapılmıştır.

RG, 9 Eylül 1931

12 Eylül Maarif Vekaleti müfettişlik kadrosuna atama yaptı.

RG, 12 Eylül 1931



14 Eylül Müftüye af kararı. Halkı hükümet aleyhine isyana teşvik etmekten 3 yıla mahkum eski müftü Yusuf Ziya'nın hastalığı dolayısiyle geri kalan cezası affedildi.

BCA: 30..18.1.2/23.64..14./31-299/

14 Eylül Ders kitaplarının basımı için kırtasiye levazım de-posundan Devlet Matbaası adına kredi açılması.

BCA: 30..18.1.2/23.64..9.

14 Eylül Alman hemşire Else Schauman'ın, İstanbul Gureba Hastahanesi'nde 3 yıl görevlendirilmesine ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesi.

İlgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde Schauman'ın 90 Lira ücretle görevlendirileceğinin uygun bulunduğu belirtilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/23.64..18./242-112/

14 Eylül Darülfünun Edebiyat Fa-kültesi Reisliğine Ali Mu-zaffer Bey getirildi.

Ali Muzaffer Bey Edebiyat Fakültesi Müderrisler Meclisi'nde 12 rey almıştır.

RG, 14 Eylül 1931

16 Eylül Halk Bilgisi Derneği'nin Etnografya Cemiyeti adını alacağı söylenmektedir.

C, 16 Eylül 1931

17 Eylül Hayvan Sağlık Zabıtası Ni-zamnamesi yayımlandı.

Hayvan Sağlık Zabıtası Kanununa göre yayımlan-mıştır.

RG, 17 Eylül 1931

20 Eylül TC Merkez Bankası Nizamnamei Esasisi ya-yımlandı.

RG, 20 Eylül 1931

20 Eylül Bu haftanın ekmek fiyatları belediyede tetkik olunmuştur.

Belediyenin her hafta ekmek fiyatlarını, un fiyatına göre belirlediği anlaşılmaktadır.

C, 21 Eylül 1931

21 Eylül Evlenme Muayenesi Hak-kında Nizamname yayım-landı.

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'na göre çıkarılmıştır. Evlilik öncesi muayanesinin oldukça kapsamlı bi-çimde düzenlendiği görülmektedir.

C, 21 Eylül 1931

21 Eylül İstanbul Terkos Su Şirketi'-nin satın alınmasına ilişkin İcra Vekilleri Heyeti Ka-rarnamesi yayımlandı.

Kararnamede, "senelerden beri devam eden şikayet ve hoşnutsuzluk ve halk nazarında hasıl olan emni-yetsizlik dolayısiyle şebekenin aynı şirket tarafından tevsii muvafık olmadığından Belediyeye veya Bele-diyeye teşkil ettirilecek ayrı ve mütehassıs bir şirkete tevsi ettirilerek işletilmesi için... şebekenin mubayası için bir karar ittihatı teklif olunmuştur" denilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/23.66..14.

22 Eylül IV. Milli Türk Tıp Kongre-si açıldı.

ATDK



24 Eylül Balina balığı avcılığının tanzimine dair mukavele-name imzalandı.

TAR

24 Eylül Mülkiye Mektebi Müdür-lüğü müsabaka imtihanı için gazete ilanı vermiştir.

C, 24 Eylül 1931

1931 Yılı 289


28 Eylül CHF Ocak Kongreleri top-lanıyor.

Halk Fırkaları Ocak Kongreleri 1 Teşrinisanide top-lanacak.

C, 28 Eylül 1931

28 Eylül Kış mevsimi memur çalış-ma saatleri hakkında İcra Vekilleri Heyeti Kararna-mesi yayımlandı.

Kararnamede, 1 teşrinievvelden itibaren kış mevsimi için merkezdeki resmi daire memurlarının 9'dan 12'ye ve 13'den 17'ye kadar yedi saat çalışmaları ve vilayetler memurlarına ait yedi saat çalışmanın da mahallin icaplarına ve memurin kanunu ahkamına göre Valiler tarafından tayin edilmesi gerektiği belir-tilmektedir.

BCA: 30..18.1.2/23.67..5./ 14-56/

28 Eylül Adliye Müfettişliğine ata-ma yapıldı.

Göreve İzmir İcra Reisi Visalettin Bey getirilmiştir. RG, 28 Eylül 1931

29 Eylül 22 Teşrinievvelde İstanbul otomatik telefona kavuşa-cak.

C, 29 Eylül 1931

29 Eylül Malatya'da köy bağlılığı değişimi.

Malatya'nın Akçadağ kazasına bağlı Kürecik nahiye-sinin merkezi Körsüleymanlı köyüne ve Arapkir ka-zasına bağlı Bırık nahiyesinin merkezi Şotik köyüne nakledildi.

RG, 29 Eylül 1931

30 Eylül Türk-Sovyet Dostluk Ant-laşması 5 yıllığına yenilendi.

TTY

30 Eylül Bilecik'te köy bağlılığı de-ğişimi.

Bilecik'in Söğüt kazasının Mihalgazi nahiyesinin dört köyü Eskişehir'in Merkez kazasının Yarımca nahiye-sine bağlandı.

RG, 30 Eylül 1931



1 Ekim İstanbul'un kurtuluşu şen-likleri için elektrikler bir dakikalığına kesilecek.

Amaç tramvayların durmasını sağlamak. A, 5 Teşrinievvel 1931

1 Ekim Yansen, İstanbul'daki yük-sek binaların şehrin güzel-liğini bozduğunu, tarihi eserlere zarar verdiğini söylüyor.

A, 1 Teşrinievvel 1931

3 Ekim Merkez Bankası açıldı. Banka'nın resmi kuruluş tarihi ise 1 Ocak 1932'dir. BÜK, TTY

4 Ekim Maarif Vekaleti Başmüfet-tişliğine atama yapıldı.

Göreve Milli Talim ve Terbiye Azasından Rıdvan Nafiz Bey getirilmiştir.

RG, 4 Teşrinievvel 1931

5 Ekim Adliye Başmüfettişliğine atama yapıldı.

Göreve Birinci Umum Müfettişlik Adli Müşaviri Ta-lat Bey getirilmiştir.


8 Ekim Mülhak Vakıflar Akaratı-nın da Mazbut Vakıflar Gi-bi Müzayede ve İhaleleri Lazım geleceği Hakkında Talimatname yayımlandı.




8 Ekim Vakıf Orman ve Arazi Md.ü Hilmi'nin yerine Ma-cit ve Fen Müfettişliğinede Remzi'nin tayini edilmesi ve Zeytinlikler Müdürlü-ğünün kaldırılması.

BCA: 30..11.1.0/66.27..8.

8 Ekim Bazı valiliklere atama ya-pıldı.

18 ile yeni vali atanmıştır. RG, 8 Teşrinievvel 1931

10 Ekim Muvazzaf Zabit Yetiştir-mek ve Ordu Zabitlerine Yüksek İktidar ve Tahsil Vermek Hakkındaki Tali-matnamenin Tadiline Dair 11476 sayılı Kararname yayımlandı.


13 Ekim İstanbul Belediyesi otobüs işletme imtiyazını almak istiyor.

İstanbul Belediyesi şehir dahilinde otobüs işletmek imtiyazını almak üzere hükümet nezdinde teşebbüste bulunmuştur.

C, 13 Teşrinievvel 1931

13 Ekim Emniyet İşleri Umum Mü-dürlüğü'nde çeşitli makam-lara atama yapıldı.


13 Ekim Bazı kaymakamlıklara atama yapıldı.

4 kaymakamın ataması yapılmıştır. RG, 13 Teşrinievvel 1931

14 Ekim Balkan Konferansı başladı. C, Teşrinievvel 1931

14 Ekim Belediye yeni İstanbul hari-tası yaptırdı.

"Vilayetle belediyenin birleştirilmesinden sonra teş-kil olunan yeni kaza ve nahiye hudutlarını gösteren yeni ve renkli bir harita bastırmıştır. Haritalar bütün kaza ve nahiyelerle mahalle muhtarlarına dağıtılacak-tır."

SP, 14 Teşrinievvel 1931

17 Ekim Çeşitli illerde Posta ve Te-lefon Başmüdürlüklerine atama yapıldı.

4 makama atama yapılmıştır. RG, 17 Teşrinievvel 1931

17 Ekim Nafia Vekaleti Şirketler Umum Müdürlüğüne atama yapıldı.

Göreve Demiryolları Umum Müdürlüğünden açık maaşı almakta bulunan Mühendis Ziya Bey getirildi.


18 Ekim Terkos şirketi İstanbul'u susuz bırakıyor.

"Terkos kumpanyası koca şehri susuz bırakıyor. İs-tanbul'un yegane imtiyazlı su şirketi olan Terkos Kumpanyası bu şehre senelerden beri susuzluk derdi çektirdi ve hala da çektirmektedir." İstanbul'a su sağ-layan Terkos su şirketi hakkında bütün gazetelerde olumsuz haberler yayınlanmaktadır. Kimi gazeteler-de bu durum "İstanbul'un su meselesi", kimilerinde de "Terkos meselesi" başlığıyla dizi haberlere konu olmaktadır. Terkos'un sahibi bir yabancı. Belediye-lerde suyun özelleştirmesinin ilk örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir.


1931 Yılı 291


18 Ekim Nafia Vekaleti Başmüfet-tişliğine atama yapıldı.

Göreve Şirketler Umum Müdürü Fehmi Bey getiril-miştir.


18 Ekim Tokat'da nahiye bağlılığı değişimi.

Tokat'ın Erbaa kazasına bağlı Alinek nahiyesi mer-kezi Ziğdi köyüne nakledildi.


19 Ekim Başvekalete bağlı Vakıf Orman ve Arazi Müdürlü-ğüne atama yapıldı.

Eski müdürün kendi isteği ile emekliye ayrılmasının ardından göreve fen müfettişi Mecit Bey getirilmiştir.


19 Ekim Başvekalete bağlı Vakıf Orman ve Arazi Müdürlü-ğü Fen Müfettişliğine ata-ma yapıldı.

Göreve Zeytinlikler Müdürü Hüseyin Remzi Bey ge-tirilmiştir.


19 Ekim Başvekalete bağlı Zeytin-likler Müdürlüğü lağvedildi.


20 Ekim İkinci Balkan Konferansı açıldı


20 Ekim İstanbul telefon santrali otomatik olarak işlemeye başladı.


20 Ekim İstanbul'da nahiye kurul-ması.

İstanbul'da Fatih, Eminönü, Beyoğlu kazalarının merkezlerinde merkez nahiyesi adı ile birer ve Be-yoğlu kazası mıntıkasında Taksim'de bu adla birer nahiye kuruldu.


21 Ekim Kıbrıslı Rumlar Enosis için ayaklandı. İngilizler sert önlemlerle ayaklanmayı bastırdı.

kronoloji. gen.tr

21 Ekim Trafik kazalarının önüne geçmek için hazırlanan la-yihada şoförlerin evli ol-ması şartı getirilecek.


21 Ekim Terkos suyu belediyeye devrediliyor.

"Belediye su işini bizzat kendi görmek istediğinden Terkos'u satın almak istemektedir. Şirket muamelatı tasfiye edilecek ve tesisatı 1933 senesi iptidasında belediyeye teslim eyleyecektir. Fakat şayet herhangi bir şirket çok müsait şartlarla bu işe talip olursa Be-lediye şirketle anlaşamamazlık da etmiyecektir. Di-ğer taraftan Elektrik Şirketinin Terkosu işletmeye ta-lip olduğu da anlaşılmakta, fakat dikkate şayan gö-rülmemektedir. Terkos şirketi müdürü M. Kastelno bu işlerle meşgul olmak için tekrar Ankara'ya gitmiş-tir. Müdür, terkosu elektrik şirketine kaptırmamak için uğraşmaktadır. Kastelno, şehrin su işini belediye ile ortaklaşa idare etmeye taraftar görünmektedir."


21 Ekim Sivas'ta nahiye bağlılığı değişimi.

Sivas'ın merkez kazasına bağlı Hıdıranlı nahiyesi Ka-raçayır köyüne nakledildi.




23 Ekim Kaçakçıları muhakeme için istiklal mahkemeleri teşkili gündeme geldi.

"İktisadi buhrana karşı masrafın en aza indirilmesine çalışılıyor: Kaçakçıları muhakeme için istiklal mah-kemeleri teşkili isteniyor."

A, 23 Teşrinisani 1931

26 Ekim Genelkurmay'da açılacak kütüphaneye asılması için Başbakan İsmet Paşa'nın fotoğrafının gönderilmesi.

BCA: 30..10.0.0/45.290..31./3731/

26 Ekim Devlet Demiryollarında şenlikler için indirim.

Sivas'ta Halk Şairleri Koruma Derneği'nin düzenle-diği şenliklere katılacaklara Devlet Demiryollarında %50 tenzilat yapılmasına karar verildi.

BCA: 30..18.1.2/24.71..20. 154-61/

28 Ekim Amerika Müttehit Devlet-leri ile uluslararası antlaş-ma imzalandı.

TC ile Amerika Müttehit Devletleri arasında münakit ikamet Mukavelesi imzalandı. 4 Haziran 1932'de TBMM'de onaylandı.

ATDK; TCAMA; TTOUAR

28 Ekim Yansen Ankara'ya geldi. C, 28 Teşrinievvel 1931

29 Ekim Ankara'da Genelkurmay Başkanlığı binası açıldı.

ATDK

29 Ekim Hayat pahalılığı için mecli-se takrir verildi.


29 Ekim Polis alımında bekarlar ter-cih edilecek.


30 Ekim Sovyet Rusya ile uluslara-rası antlaşma imzalandı.

Türkiye ile Sovyet Rusya arasında 17 Aralık 1925 ve 17 Aralık 1929 Antlaşma ve protokollerini uzatma hakkında protokol imzalandı. 25 Haziran 1932'de TBMM'de onaylandı.

ATDK

30 Ekim 7 Mart 1931 tarihli Bahri Protokolün temdidi Zım-nında Ankara'da 30 Teşrinevvel 1931 tarihinde protokol imzalandı.

Gündüz Ökçün

1 Kasım Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'in TBMM IV. Dö-nem I. Toplanma yılını açış konuşması.

ATDK

1 Kasım Harf İnkılabından bu yana İstanbul vilayetinden 129 gazete imtiyazı alınmıştır.


2 Kasım IV. TBMM açıldı V, 2-3 Teşrinisani 1931

2 Kasım Vergi Kanunu dün kabul edildi.

Bunalım döneminde hükümetin ek gelir elde etmek için başvurduğu yollardan biri.

C, 2 Teşrinisani 1931

1931 Yılı 293


3 Kasım Adaların içme suyu sorunu devam ediyor.

1926'da "Kadıköy Su Şirketi" ile belediye arasında sözleşme yapılıyor ve şirket adalarda su çıkarmaya başlıyor. Şirket, 2.500 Lira masraf yaptığı sırada doktorlar çıkarılan suların pis ve içilemeyecek du-rumda olduğunu belediyeye rapor ediyorlar. Şirket bunun üzerine belediyeden sözleşmenin feshini iste-yip 2.500 Liranın kendisine verilmesini talep ediyor.

V, 3 Teşrinisani 1931

3 Kasım Amerika Müttehit Devlet-leri ile uluslararası antlaş-ma imzalandı.

Hava Kuvvetleri'nde çalıştırılan yabancı uzman kad-rosunun tasdiki ile ilgili İcra Vekilleri Heyeti Karar-namesi TC ile Amerika Müttehit Devletleri arasında münakit ikamet Mukavelesi imzalandı.

BCA: 30..18.1.2/24.72..16./241-52/

4 Kasım Ankara su şebekesi için yabancı uzman çalıştırıl-ması.

Ankara su şebekesi projesini düzenlemek üzere Vi-yana'dan gelecek olan Prof. Şofermak'a harcırah ve-rilmesine karar verilmiştir.

BCA: 30..18.1.2/24.73..10.

4 Kasım Java'da çıkan 2 derginin muhabiri Mustafa Raden'e, okullarımızda yapacağı in-celemeler sebebiyle permi verilmesi.

İcra Vekilleri Heyeti'nin izin kararını verdiği Mustafa Raden, Java'da çıkan Pandiji Poestaka ve Pandeo mecmualarının muhabiridir.

BCA: 30..18.1.2/24.73..13./154-62/

4 Kasım İstanbul Darülfünunu Hu-kuk Fakültesi Müderrisli-ğine atama yapıldı.

Göreve Fakülte Müderrisler Meclisince intihap olu-nan makama Müderris Ağa oğlu Amet Bey getirildi.

RG, 4 Teşrinisani 1931

6 Kasım İstanbul belediyesi otobüs imtiyazını almak istiyor.

"İstanbul Belediyesi'nin otobüs işletme imtiyazını almak için Dahiliye vekaletine yaptığı müracat tetkik olunuyor. Belediyenin bu düşüncede olmasının ne-deni, vatandaşın otobüslerden çok şikayetçi olması-dır. Belediye yetkilileri bu işi daha ucuza yapacakla-rını belirtmektedirler."

SP, 6 Teşrinisani 1931

6 Kasım İstanbul gibi İzmir'de de belediye ile vilayetin bir-leştirilmesi düşünülmekte-dir.

SP, 6 Teşrinisani 1931

9 Kasım Mülkiye Müfettişi Kemal Bey tasfiye edildi.

Kemal Bey, sicili itibarile tasfiye edilmiştir. RG, 9 Teşrinisani 1931

10 Kasım İstanbul Planı için Yansen'le görüşüldü.


10 Kasım İzmir Belediye Reisi bütçe nedeniyle istifa etti.


11 Kasım Yeni iş kanunu ile amele-nin çalışma saatleri Avrupanınki gibi 8 saat olacak.


12 Kasım Yansen: "Şehrin umumi bir planı çizilmeden büyük bir stadyum, köprü ve liman yapılamaz."

İstanbul'daki İnönü Sadyumu'ndan söz edilmektedir. V, 12 Teşrinisani 1931



12 Kasım Yansen'in İstanbul'daki yüksek binalar hakkındaki görüşleri.

"Ebniye Kanunu yetersiz olduğu için binaların yük-seklikleri denetim altına alınamıyor. Bu sakıncayı or-tadan kaldıracak yeni bir ebniye kanunu çıkarılacak-tır." Yansen'in İstanbul'un yapılanmasına getirdiği eleştirilerin bu tasarının hazırlanmasında etkili oldu-ğu söylenebilir.


12 Kasım İktisadi durumun korunma-sı için alınacak tedbirleri belirleyen 6 maddelik kara-rın yürürlüğe konulması.

BCA: 30..18.1.2/24.75..2.

14 Kasım Devlet dairelerinde hazır-lanacak istatistiklerin İsta-tistik Genel Müdürlüğü'nün görüşü alınmadan basıl-maması ve yayınlanmama-sına dair tamim yayımlan-dı.

BCA: 30..10.0.0/26.147..11./2154/

15 Kasım Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğüne atama yapıl-dı.

Göreve Devlet Şurası azasından Cemal Bey getiril-miştir.

RG, 15 Teşrinisani 1931

16 Kasım Belediye encümenlerinin yetkilerini artıran bir layiha hazırlanıyor.


19 Kasım Türkiye'nin 1929, 1930, 1931 seneleri ilk 10 aylık ithalat ve ihracatını göste-ren cetvel.

BCA: 30..10.0.0/160.126.. 13./17229/

20 Kasım İstanbul'da tramvay şirketi otobüs de işletmek istiyor.


20 Kasım "Belediye İstanbul'da in-şaatın men'ini istiyor: Buna sebep şehrin istikbalde ala-cağı şeklin belli olmaması-dır."


22 Kasım Bunalım nedeniyle kazanç vergisi alınacaktır.

Bunalım döneminde gelir elde etmek için bütün çalı-şanlardan kazanç vergisi kesiliyor. Böylece memurla-rın maaşının indirilip indirilmeyeceği tartışmaları so-na eriyor. Zaten o dönemde, belki de halkı alıştırmak için, memur maaşlarında indirim yapan ülkelerin ha-berlerine Cumhuriyet gazetesinde sık sık yer veril-mektedir.


22 Kasım Mülkiye Mektebinin elli beşinci yıldönümü kutlan-dı.

Mülkiye Mektebinin elli beşinci yıldönümü: "Mülki-yeliler günü" dün, emsalsiz bir samimiyet içinde tes'it edildi."


23 Kasım Belediye İstanbul'da ete narh koymaya karar verdi.


1931 Yılı 295


24 Kasım Yerli mallardan vitrin mü-sabakası yapılacaktır.

"Tasarruf Haftası dolayısıyla bu sene de yerli mallar-dan vitrin müsabakası yapılacaktır."


25 Kasım Vakit gazetesinin önerisi: "Belediye eti ucuzlatmak için et satsın"


25 Kasım İsmet Paşa otomobil kazası geçirdi.

"İsmet Paşa Hz. bir otomobil kazasında yaralandı." A, 26 Teşrinisani 1931

27 Kasım Edirne'ye de plan yapıla-caktır.

Ankara ve İstanbul'dan sonra Edirne'nin imar planı gündeme geldi.


28 Kasım Belediye İktisat İşleri Mü-dürü: Vakit'in teklifi müm-kün değildir. (Et Meselesi)

Vakit gazetesinin önerisi, "Belediye eti ucuzlatmak için et satsın" biçimindeydi.


28 Kasım Gazete haberi: Yalnız hü-kümet değil halk da tasar-ruf etmeli

"...verilen mühim kararlardan biri şudur: Hilaliahmer yılbaşı gecesi Ankarapalasta bir balo verecektir. Hilaliahmer merkezi bu münasebetle baloya davet edilen hanımlara birer mektup göndermiş ve balo için yeni elbise yaptırılmamasını, yerli kumaştan elbise ile gelinmesini rica etmiştir."


28 Kasım İngiltere ile uluslararası antlaşma imzalandı.

TC ile İngiltere Hükümeti arasında münakit Muzahe-reti Adliye mukavelenamesi imzalandı.

TAR

28 Kasım İkişer nüsha olarak gönde-rilen üç imzalı kararların, üçer nüsha olarak gönde-rilmesi hakkında tamim yayımlandı.

Bu kararların bir tanesi Resmi Gazete'ye gönderildiği için böyle bir uygulamaya geçilmiştir.

BCA: 30..10.0.0/15.83..19.t/1344/

29 Kasım İktisat vekili Ahmet İhsan Bey, ithalatı sınırlamak için getirilen yeni vergi hakkın-da bilgi verdi.

1930 senesinin dokuz aylık ithalatı 105 milyon Lira, 1931 senesinin 9 aylık ithalatı 100 milyon Lira.1930 senesinin 9 aylık ihracatı 100 milyon Lira, 1931 se-nesinin 9 aylık ihracatı 82 milyon Lira.


29 Kasım Milli Tasarruf Cemiyeti Eskişehir'de toplandı.

Milli Tasarruf Cemiyeti'nin Eskişehir'deki toplantısı-na katılanlar yerli malı kullanacaklarına dair yemin ettiler.


1 Aralık Erkekler Birliği Cemiyeti kuruldu.

İzmir'de kadınlar birliğine karşı bir Erkekler Birliği Cemiyeti kurulmuştur. Birlik, erkeklerin kadınlara karşı haklarını müdafaya ve kadınlara kendi hakları hududunu göstermeğe çalışacaktır. Yeni cemiyet fi-kirlerini müdafa için bir mecmua da neşredecektir.

A, 3 Kanunu-evvel 1931

1 Aralık 1890 sayılı İktisadi Buhran Vergisi Kanunu yayımlan-dı.

Mali bunalım sonucunda çıkarılmış bir vergi. Bütün çalışanların istihkakları, şirket ve müesseselerin mu-kavelenameleri, temettü ve ikramiyeler vb. vergiye tabi tutulmuştur. Oranları şöyle düzenlenmiştir: 150 Liraya kadar %10, 151 Liradan 350 Liraya kadar %12, 351 Liradan 600 Liraya kadar %16.601 Liradan yukarısı için %24.

RG, 1 Kanunu-evvel 1931



1 Aralık Bekarlık vergisinin teklif edilmesinin nedeni nüfusun azlığıdır.

Bekarlık vergisinin teklif edilmesinin nüfus azlığıyla ilgili olduğunu belirten bir yazı.

C, 1 Kanunu-evvel 1931

1 Aralık Polis kadrosuna kadınlar da giriyor.

Polis kanununda yapılacak değişiklikle kadınların da polis olabilmesi sağlanacaktır.

SP, 1 Kanunu-evvel 1931

2 Aralık Belediye, ete narh koymak istiyor.

V, 2 Kanunu-evvel 1931

5 Aralık 1930 Türk-Yunan Dostluk Anlaşması yürürlüğe kondu.

kronoloji. gen.tr

6 Aralık Belediye ete azami bir fiyat koyuyor.


6 Aralık İki ay içinde 376 kaçak rakı vakasına rastlanmıştır.


6 Aralık İnhisar idareleri kuruluyor. C, 6 Kanunu-evvel 1931

6 Aralık Adliye Vekaleti Müsteşarı Vekalet emrine alındı.

Müsteşar Ferit Bey lüzum üzerine merkeze alınmış-tır.


8 Aralık Şehirlerde mimar ve mü-hendis odaları açılacak.

Nafia Vekaletinden verilen layihaya göre tıpkı avu-katlar gibi mimar ve mühendisler de bu odalara kay-dedileceklerdir.


8 Aralık İlk Türkçe sözlü film olan "İstanbul Sokaklarında" bir haftadan beri iki sinemada birden gösteriliyor.

"Herşeyden evvel bize bu filmi hazırlıyanlara teşek-kür etmek bir borçtur. Henüz bir çok milletler kendi lisanlarına film vücude getirmemiş iken Türkçe film yapılabilmesi yük bir muvaffakiyettir. Bu muvaffa-kiyeti temin edenler tabii takdir ve teşvike layıktırlar. İstanbul sokaklarında nasıl bir filmdir? Şüphesiz her tarafı güzel, kusursuz bir film değil. Vasat, hatta va-sattan biraz aşağı. Fakat bunu söylerken Avrupa ve Amerikadan bundan daha aşağı bir çok filimler gel-diğini ve burada gösterildiğini unutmamak lazımdır."


9 Aralık Adalara elektrik geldi. A, 10 Kanunu-evvel 1931

9 Aralık 2740 sayılı Kararnameye ek talimatname ile kurulan Ankara Adliye Hukuk Mektebi'nin adının Ankara Hukuk Fakültesi olarak de-ğiştirildi.

BCA: 30..18.1.2/24.78..9.

10 Aralık Bekarlık Vergisi layihası veriliyor.

Bekarlık Vergisi: Yozgat mebusu Süleyman Sırrı Bey, 25-45 yaş arasındaki bekar erkeklerin kazanç, arazi, musakkafat ve yol vergisinin bir mislini ver-melerini öngören bir layiha hazırlamıştır.


1931 Yılı 297


11 Aralık Tasarruf Haftası başladı. V 12 Kanunu-evvel 1931; A, 10 Kanu-nuevvel 1931

12 Aralık Şehir suları sağlıklı değil-dir.

Şehir suları hakkında haber: "Şehir suları altı sene evvel çıkan bir kanunla belediyeye devredilmişti. Şe-hir suları çok fena bir vaziyettedir... Gerek bentlerin gerek mecraların tamiratını idame masrafları devro-lunmadı…"


14 Aralık Ermenice yayın yapan Şarjom gazetesi kapatıldı.

"Ermenice haftalık Şarjom gazetesinin vaziyeti yeni matbuat kanununa uymadığından Vilayetçe tatil edilmiştir."


15 Aralık Teşkilatı Esasiye Kanunu-nun 95. Maddesinin Tadili-ne Dair 1893 sayılı kanun yayımlandı.

Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 95. maddesi şöyle de-ğiştirilmiştir: "Muvazenei Umumiye Kanunu layihası ve buna bağlı bütçeler ve cetveller ile mülhak bütçe-ler Meclise mali yıl başından en az üç ay evvel tak-dim olunur."


15 Aralık 04.02.1929 Tarihli ve 1389 Numaralı Kanunun Birinci Maddesine Merbut Cetvele Bir Fıkra İlavesi Hakkında 1891 sayılı kanun yayım-landı.

Devlet davalarını intaç eden avukat ve saireye verile-cek ücreti vekalet hakkında kanunla ilgilidir.


17 Aralık Türkiyenin 1931 yılı ilk 11 aylık dış ticareti.

İhracat Ofisi'nin hazırladığı, 1929-1931 dönemi ihra-cat ve ithalat rakamlarını içeren bir liste. Hangi ülke-lere ne kadar ihracat ve ithalat yapıldığı da gösterili-yor.

BCA: 30..10.0.0/160.126..15./17231/

18 Aralık Kadınlar polis olabilecek. Yeni polis teşkilatı kanunu layihasında sivil sınıfta kadın polis istihdam edilebileceği hükmü vardır.


18 Aralık Gümrük idaresi ile inhisar-ların müstakil bir vekalette toplanması gündeme geldi.

"Gümrük idaresi ile inhisarların müstakil bir vekalet-te toplanması ve ziraat, baytar ve orman işlerinin de eskiden olduğu gibi müstakil bir ziraat vekaletine bağlanılması düşünülüyor..."


19 Aralık Belediye narhsız ve kont-rolsüz ekmek satışına taraf-tar değil.


20 Aralık İthalat sınırlaması sonu-cunda Aralık ayı ihracatı ithalattan fazla oldu.


21 Aralık Belediyede de memur sicili fişleri tanzim edilecek.

"Hükümet, bütün devlet memurlarının sicillerini tan-zime karar vermiştir. İstatistik Umumi Müdürlüğü'n-den gelen bir emir üzerine belediye memurlarına ait bir memurin istatistiği tanzim edilecektir. Bu istatis-tiklerde memurların ailevi vaziyetleri, çocuk miktarı, doğum, ölüm nispetleri olacaktır. Bunun için matbu fişler yapılacak ve bu fişler 15 Kanunisaniden itiba-ren doldurulmağa başlanacaktır."




21 Aralık Balya-Karaaydın Şirketi Namına İthal Olunacak (Gazöyl)ün Üç Sene Müd-detle Gümrük Resminden ve Muamele Vergisinden Muafiyeti Hakkında 1895 sayılı kanun yayımlandı.

Söz konusu şirketin işletmekte olduğu madenlerde kullanmak üzere dışarıdan getireceği gazöyl üç sene müddetle gümrük resminden muaf tutulmaktadır.


21 Aralık Rasat uzmanı ve bombar-dıman öğretmeni olarak ge-tirtilecek 2 uzmana ait kad-ronun tasdik edilmesi.

Konuyla ilgili İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesinde herhangi bir açıklama bulunmamaktadır.

BCA: 30..18.1.2/24.80..16./241-55/

21 Aralık Danıştay'a yazılan dilekçe-lerin eksiksiz olarak gönde-rilmesi gerektiği hakkında tamim.

Yargı sürecinin hızlandırılması için dava dilekçeleri-nin, kaymakamlık ve valiliklerce usulüne uygun gönderilmesine ilişkin bir tamim.

BCA: 30..10.0.0/15.83..20./1345/

22 Aralık Belediye ve idarei hususiye bütçelerinde son derece ta-sarrufa riayet edilecektir.


22 Aralık CHF kaza kongreleri baş-ladı.


22 Aralık Yatılı okullarda ailesi ile kalacak öğretmenlere pa-zarlıkla daire kiralanması.

BCA: 30..18.1.2/24.81..6.

23 Aralık Hususi idare layihası Mec-lise verildi.

"Bu layihaya göre hükmi şahsiyetlere malik olan vi-layetlere bu hükmi şahsiyetin haiz olduğu müessese-lerde olduğu gibi hükümler ve vazifeler verilecek, hükümetin murakebe hakkı tevsi edilecek, işler mer-kezileşmekten kurtulacaktır."


23 Aralık Ehliyetnamesiz çalgıcılar çalışamayacaklardır.

"Bazı gazino ve bahçeler gibi umumi yerlerde çalgı çalanlar belediye tarafından imtihan edilerek ellerine ehliyet vesikası verilecektir. Bazı çalgıcıların hala imtihana girmedikleri görülmüştür. Belediye bunlar hakkında şiddetli takibat yapacak ve ehliyetnameyi almayanlar, çalışmaktan menedileceklerdir."


23 Aralık "Eğlencelik" adlı mecmua aleyhine müstehcen neşri-yat davası açıldı.


23 Aralık Darülfünun Edebiyat Fa-kültesi Tabii Coğrafya Kürsüsü'nde çalıştırılan Prof. Chaput ile yeni söz-leşme yapıldı.

BCA: 30..18.1.2/24.81..5./ 138-36/

23 Aralık Arap harfleriyle öğretim yapmak için dershane açan-lara dair düzenlenen tali-matnamenin yürürlüğe ko-nulması.

BCA: 30..18.1.2/24.81..15./147-22/

1931 Yılı 299


23 Aralık Edebiyatçı Mehmet Rauf Bey vefat etti.

"Eylül" romanının yazarı. SP, 24 Kanunu-evvel 1931

25 Aralık Belediye bütçeye fakirlere yardım için daha fazla tah-sisat koyacaktır.


27 Aralık Belediye bazı yeni kanun-lara ihtiyaç duyuyor.

"Belediye şehir işlerinde bazen hukuki müşküller karşısında kalıyor. Eldeki kanunlar bütün ihtiyaçlara kafi gelmediğinden belediye, yeni bazı kanun layiha-larını tanzim ettirmek için hükümete müracatta bu-lunmuştur. Bunlardan biri istimlak usüllerinin değiş-tirilmesi, diğeri de belediye cezalarına aittir. Beledi-yenin hazırladığı bu layihalar Ankara'ya gönderilmiş-tir. Bundan başka bazı layihalar daha hazırlanmakta-dır. Bu layihalardan biri et kaçakçılığı etrafında alı-nacak tedbirlere dairdir. Kanunlar yeni belediye ka-nunu esasına göre tanzim edilmektedir."


27 Aralık Ekonomik bunalım yüzün-den eğlence hayatı sönük geçiyor.

"Bu sene yılbaşı münasebetile bar, otel ve birahane-lerin pek tenha olacağı tahmin ediliyor."


27 Aralık Dışsatımda yeniden yapı-lanma.

Hükümet ihracat işlerini bizzat idare edecek teşkilat yapmayı düşünüyor.


27 Aralık Ermenice haftalık Şarjom gazetesi kapatıldı.

Gazete yeni Matbuat Kanunu'na aykırılıktan dolayı kapatılmıştır.


29 Aralık İstanbul'un planı için Av-rupa'da beynelmilel şöhreti olan plancılara müracat edilmiştir. Bunların bir kısmından cevap gelmiştir.

"Belediye, bu müracatlara fazla kıymet vermektedir. Belediye… mütehassasların müracatlarını ilmi bir heyete tetkik ettirecek, bu iş bittikten sonra bu zeva-tın her birine İstanbul planının tanzimi işi teklif olu-nacaktır."


29 Aralık 4 Şubat 1340 Tarihli ve 406 numaralı Telgraf ve Telefon Kanununun 7. Maddesinin Tadiline ve 29. Maddesine Bazı Fıkralar İlavesine Dair 1899 sayılı kanun yayımlandı.

"Telli ve telsiz telgraf ve telefon muhabereler ile ko-nuşmalarının yazma, alma ve başlama işlerindeki ön-celik sırasını düzenlemektedir. Buna göre, önceliği devletin emniyetine ve umumi asayişe ve insanların hayatının selameti ile ilgili haberleşme ve konuşma-lara öncelik verilecektir."


29 Aralık 4 Şubat 1340 Tarihli ve 406 numaralı Telgraf ve Telefon Kanununa Bazı Maddelerin Tezyiline Dair 1900 sayılı kanun yayım-landı.

Telgraf ve telefonla ilgili çeşitli hükümler yeniden düzenlenmiştir.


29 Aralık 876 Numaralı Ankara Şehri Otomatik Telefon Kanunu-nun, 1366 Numaralı Ka-nunla Tadil Edilmiş Olan 1. Maddesiyle 2. Maddesinin 1 ve 2. Fıkralarının Tadili-ne ve Bu Kanuna Bir Mad-de İlavesine Dair 1901 sa-yılı kanun yayımlandı.

Telefon görüşme fiyatlarında indirim yapılmıştır. RG, 29 Kanunu-evvel 1931



30 Aralık Gümrük ve İnhisarlar Ve-kaletine Rana B. (İstanbul), Ziraat vekaletine Muhlis Bey (Kütahya) getirildi.


30 Aralık Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Tea-dülü hakkındaki 1452 Nu-maralı Kanuna Müzeyyel ve Gümrükler Bütçesine Tahsisat İlavesine Dair 1911 sayılı kanun yayımlandı.

Gümrük işleri için yeni kadrolar öngörülmektedir. RG, 30 Kanunu-evvel 1931

30 Aralık Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Tea-dülü hakkındaki 1452 Nu-maralı Kanuna Müzeyyel ve İktisat Vekaleti Bütçesi-ne Tahsisat İlavesine Dair 1912 sayılı kanun yayım-landı.

İktisat Vekaleti'ne yeni kadrolar öngörülmektedir. RG, 30 Kanunu-evvel 1931

30 Aralık Ziraat Vekaleti Teşkiline Dair 1910 sayılı kanun ya-yımlandı.

Bakanlık tek madde ile düzenlenmiştir: "Ziraat işleri İktisat Vekaletinden ayrılarak bu işlerle meşgul ol-mak üzere Ziraat Vekaleti namile yeniden bir Veka-let teşkil olunmuştur."


30 Aralık Gümrük ve İnhisarlar Ve-kaleti Teşkiline Dair 1909 sayılı kanun yayımlandı.

Bakanlık tek madde ile düzenlenmiştir: "Gümrük ve Tekel İnhisarları işlerile (Posta, telgraf ve telefon ha-riç) meşgul olmak üzere Gümrük ve İnhisarlar Veka-leti teşkil edilmiştir.""


30 Aralık Borsa ve Osmanlı Bankası Müdürlüğüne atama yapıldı.

Göreve Gümrükler Umum Müdürü İhsan Rifat Bey getirilmiştir.


31 Aralık Taksim Meydanı'nda, Yerli Malı Kullanılması Mitingi yapıldı.

BÜK

31 Aralık Ziraat Vekilliğine Muhlis Erkmen atandı. Gümrük ve İnhisarlar Vekilliğine Ali Rana Tarhan atandı.

Ziraat Vekilliğine ilk bakan getirilmiş olur. kronoloji. gen.tr

31 Aralık 1931 Senesi hakkında Tan gazetesinin yorumu.

1931 senesinin siyasi bilançosunu yapan "Temps" gazetesi, geçen senenin siyasi, iktisadi ve mali buh-ranlar havası içinde geçtiğinive bu suretle sarfedilen bütün gayretleri beyhude bırakan gayet ağır ve cihan-şümul bir sıkıntı vücut bulmasına sebep olduğunu müşahede etmektedir."


31 Aralık Ecnebi Memleketlerde Hizmet Etmekte Olan Me-mur ve Müstahdemlerin Maaş, Ücret ve Tahsisatla-rının Sureti Tediyesi Hak-kında 1906 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

1931 Yılı 301


31 Aralık Gazi Hazretlerinin Samsu-na Rekzedilmek Üzere Vü-rut Eden Heykellerinin Gümrük Resmiyle Muame-le Vergisinden Muafiyeti hakkında 1908 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

31 Aralık Manisada 'Beynelmilel Moris Şinasi Hastanesi' Namı Altında İnşa ve Tesis Edilecek Hastane İçin Ha-riçten Getirilecek Eşyanın Gümrük Resminden İstis-nasına Dair 1907 sayılı ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

31 Aralık Menkul ve Gayrimenkul Emval ile Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergi-lerinin Mektumlarını Haber Verenlere Verilecek İkra-miyelere Dair 1905 sayılı kanun yayımlandı.

16.1.1932 Tarihli ve 2003 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.

BULMAÇ


KAYNAKÇA AFETİNAN, Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, TTK Basımevi, Anka-

ra 1969. BORATAV, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, 2. Baskı, İmge, Ankara 2006. KEYDER, Çağlar, Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, 11. Baskı, İstanbul 2005. KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türk Devrimi Kronolojisi, Türk İnkılap Tarihi Enstitü-

sü Yayınları, Ankara 1973. KONGAR, Emre, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, C.2, Remzi Kitabevi, İstanbul 1985. ÖKÇÜN, A. Gündüz, Ahmet R. Ökçün, Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.

SBF Yayınları, Ankara 1974. ÖKÇÜN, A. Gündüz, Türkiyenin Taraf Olduğu Uluslararası Andlaşmalar Rehberi

(1920-1961), Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası, Ankara 1962. ÖNDER, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Anka-

ra 1975. ÖZŞEN, Tayfur, Bulmaç: Mevzuat Kılavuzu, C.2, TAKAV Matbaacılık, Ankara 1996. TBMM Tutanak Dergisi (Zabıt Ceridesi) 1931. TİMUR, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, 5. Baskı, İmge, Ankara 2001. TUNÇAY, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-

1931), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, İstanbul 1999. YAVUZ, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar

(20 Nisan 1920-1 Temmuz 1976, Dışişleri Bakanlığı, Ankara 1976. YETKİN, Çetin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1983.

Arşiv Belgeleri T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924-1949), Ankara 1999. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkan-

lığı, Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Diyanet İşleri Başkanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-

ğı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu 1870-1951, Ankara 2001.

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-ğı, Müşterek Kararnameler Kataloğu.

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-ğı, Toprak İskan Müdürlüğü Kataloğu.

Gazeteler Akşam Cumhuriyet Son Posta Vakit

aÇiklamali yÖnetİm zamandİzİnİ 1929 – 1939kayaum.politics.ankara.edu.tr/1931.pdf ·...

Documents