aiaraldea egunkaria 44. zenbakia

7/25/2019 Aiaraldea Egunkaria 44. zenbakia

1/16

GAME ERAUNTSIA: Bideo-jokoetan euskaraz aritu

nahi dutenentzako topagunea 10 or.

Miru gorria:Neguarekin baterabisitan datorren hegaztia

Aiaraldekohamabostekaria

2016 /// Urtarrilak 14 ///OSTEGUNA

44. zenbakia ///Doan ///

www.aiaraldea.eus

Iritziak:TXEMAURKIJO 2. or.

ITZIARLARRAZABAL6. or.ASIERAMONDO 10.orJONMUOZ

11. or

ITZIARURKIJO16.or

KulturaBurubio, musikariekkudeatutakopabilioia,sortzaileentzako 11. or.

LaudioLaudion izango daGazte Danbadatopagunea,martxoan 3. or.

_kirolaEneko Martinez

Motokrosean aritzen denEuskal Herriko kirolaririkgazteena da, Murgakoa

Lau urte baino ez zituenmotor batera lehenaldiz igo zenean

EspainiakoTxapelketanlehiatu da

12 or.

Argazkia: Alfredo Conde

Aiaraldea Urtero 3.460tona zabor zerura2014AN GUARDIAN IZAN ZEN ESKUALDEAN

ATMOSFERARA GAS-EMISIO GEHIEN EGIN ZITUENA

NUBIOLA PIGMENTOS, BERRIZ, URETARA ZABORGEHIEN ISURI ZUENA. HONDAKIN GEHIEN SORTU

ZUENA ALDIZ AMURRIOKO TUBOS REUNIDOSENPRESA IZAN ZEN


2/16

Aiaraldea /// 2016ko urtarrilaren 14a /// 44. ZENBAKIA2

_iritzia

TxemaUrkijoABOKATUA

_Leihotik

Benetako elkarrizketa

A

zken hauteskunde oro-

korren emaitzek urdu-

ritasun sakon bateanmurgildu dute klase

politiko espainiarra. Lider han-

diek gobernu egonkor bat osa-

tzearen erronkari egin beharko

diote aurre, eta hori hainbat al-

derdiren arteko akordioen bidez

lortu daiteke soilik, horrek da-

kartzan zailtasunekin. Inoiz ez

zen gertatu hautestontziek orain

ekarritako hauteskunde zatike-

ta bezalakorik. Hori dela eta, ez-

berdinen arteko akordioak egin

beharra inposatzen da eta (ene!)

oso zaila da hori egitea euren ar-

teko harremana horrenbeste

tenkatu eta gaiztotu denean.

Gaur egungo politikak gabezia

penagarri bat duela deritzot. Kul-

tura demokratiko baten gabezia,

pentsamendu ezberdinak zin-

tzotasunez eta ondorio guztiekin

onartu eta toleratzearen alde-

koa. Are gehiago helburua akor-

dioak lortzeari begira elkarrizke-

tan jardutea denean. Hala zioen

Zygmunt Bauman soziologoak

orain dela gutxi eginiko elkarriz-

keta batean: benetako elkarriz-

keta ez da zu bezala pentsatzen

duenarekin hitz egitea.

Hauteskunde-zatikatzea ez daberria beste leku batzuetan (gure

udala baino ez da ikusi behar),

eta esaten ari naizen guztia apli-

kagarria da baita beste leku ho-

rietan. Entzun dut tentsioa han-

diagotzen ari dela Laudioko ple-

noetan. Bost zinegotzirenga-

tik gobernatuak izaten jarraitzen

dugu (guztira 17 direnean), he-

rriarentzat garrantzitsuak diren

etorkizunerako proiektuak aurre-

ra eramateko akordio handirik

gabe. Bide luzea daukagu orain-

dik ibiltzeko behar bezalako mini-

mo batzuetara iristeko Bauma-

nek aipatzen duen benetako el-

karrizketaren eremuan.

IurdanaTabernaria

Zertarako behar duguMercadona bat? Badaude dendaugari herrian, eta baita saltokihandiak ere. Horregatik uste dutsoberan egongo litzatekeela.Hemengo merkataritza kaltetukoluke, Mercadonak fama handiahartu duelako eta merkeagosaldu dezakeelako.

Juan LuisFabrikako langilea

Mercadona i rek i tzeakkonpetentzia handiagotzea ekarridezake, eta hori mesedegarriaizan daiteke kontsumitzaileentzat.Dena den, ikusi beharko da ea zernolako lan baldintzak ezartzendituzten, lan-esplotazioarekinerlazionatutako zenbait kontu

entzun ditut eta. Horrelako saltokibatek tokiko merkataritza txikiaere ito dezake.

IbonKazetaria

Nik uste dut krisi garaietan mer-katari txikiengana jo egin behar-ko genukeela, eurak direlako kri-sia pairatzen ari direnak. Nik ustedut Mercadona irekitzen dute-nean hasieran jendea bertarajoango dela, baina gero modahori pasatzean betiko merkata-

ritzara itzuliko direlakoan nago,konfiantzazkoak eta gertukoakdirelako.

?_ASTEKOGALDERAZer iruditzen zai-

zu eskualdean eus-kara hutsean argi-taratuko den egun-karia?

SwatiIkaslea

Ondo iruditzen zait dendaberri bat irekitzea. Horrekjende bati lanpostu bat izatekoaukera eman diezaioke, etazerbitzu batzuk gertuago izateaahalbidetu dezake. Prezioenmerkealdi bat ekarri dezakebaita, edo agian ez, hori jendeakikusi beharko du.

?_GALDERALaudion saltoki batirekitzeko asmoadu Mercadonak. Zerderitzozu?

BIDEOA WEB -GUNEAN

Proposatu zuk ere [email protected] idatzita.

CristinaJagolea

Niri, bezero moduan, ondoiruditzen zait denda gehiagojartzea. Baina beste aldetikulertzen dut baita Mercadonabezalako saloki baten irekierakaltegarria izan daitekeela tokikomerkataritza txikiarentzako,konpetentzia handitu egiten

delako eta horrelako saltokihandien aurka lehiatzea zailadelako.

Egunkari hau laguntzen dute:

Argitaratzailea:Aiaraldea Komunikazio LeihoaTirada:10.000 ale.Maiztasuna:

HamabostekariaLege gordailua:BI-1230-2013Posta elektronikoa:[email protected]@[email protected]:[email protected]: 688 62 53 94Web-gunea:www.aiaraldea.eusHelbidea:Nerbioi Kalea 1, 3. esk.Laudio. Araba. 01400Telefonoak:Tel: 94 656 85 54/688 62 59 00

ERREDAKZIO OHARRA:Aiaraldea Egunkariak ez du bere gainhartzen iritzi artikuluetan, gutunetan

zein egindako elkarrizketetanadierazitakoaren erantzukizuna.

JEZ Sistemas FerroviariosArantzar, z/g LAUDIO (Araba)

Tel.: 946 721 200 // [email protected]

CuadraBusZankueta Poligonoa z/g Amurrio,

Araba. Tlfnoa: 902 210 [email protected]

Uribarri etorbidea 3520500 [email protected]

Graf!k Koop.Telleria 2 01400 Laudio (Araba)

94 672 65 [email protected]

_gutunakRokodromoa LaudionAaron Garmendia (Laudio)

Kirola paisaia balitz Laudiokoa basamortualitzateke. Horrelakoa da tamalez gure lureremuan topa dezakeguna, ezer hutsa. Bi-

zitza gabekoak diruditen lurrak dira, baina erein izandenean uzta oparoak bildu izan ditugu.

Lur hauek badituzte hainbat jauntxo, lau urteanbehin aldatu egiten direnak. Beraien boterea herria-ren eskutik jasotzen dute, euren konpromisoenga-tik. Agintariz hainbatetan aldatu izan da baina hareahondar bihurtu eta hondarra harea bilakatu da soi-lik.

Zorionez, oasi txikiak topa ditzakegu gurean. Hain-batek gutxitan, batzuetan edo maiz ureztatu dutela-ko haien eremua. Urteak pasa dira, baina jauntxoekez dute ura ekartzeko asmo handirik.

Negu lehor honetan elkarte bat, jauntxoen la-guntzarik gabe, ur emari berri batekin dator. Likidogarden kopurua handia dakar, oasi berri bat sortze-ko adinakoa.

Ura eskalada da eta hura Goikogane mendi tal-dea. Herri gabezia horri aurre egiteko, bazkideekaho batez rokodromoa eraikitzea erabaki dute, ban-

ketxeen kreditua eskatu behar badute ere.Eskalada maite duen baten eskerrik beroena. Milaesker.

Mercadonari ez!Aitor Martinez (Laudio)

Bi dira Mercadonari baietza emateko erabili-ko diren argudio nagusiak: 1) lanpostu berriaksortuko ditu, eta 2) prezioen beherakada eka-

rriko du. Biak partzialki eta epe batez zuzenak, osota-sunean okerrak.

Mercadona ez da merkatu behar bat asetzera eto-rriko, merkatuan behar berriak sortzera baizik, eta ezi-nezko badu, daudenengatik lehiatzera. Lehia horretanprezioen beherakada produktuen kalitatearen edo/etalangileen soldaten beherakadan oinarritu behar da; ezsoilik enpresa berrian, harekin lehiatu behar dutene-tan ere eragingo du. Gainera, bi enpresa handi man-tentzeko gaitasunik ez duen merkatuan, lehiak batbehera ekarriko du, ez baditu biak murrizten. Horre-la, azpiegitura txikitu eta langileak berriz ere kanpora-tu, hasierara bueltatuz, hasieran baino egoera okerra-goan: lan baldintzak eta soldata murriztuta. Enpresenerorketa krisiaren kausa eta ondorio da aldi berean:ekinbidea aurrera eramateko kapital birtuala eska-tu edo/eta bueltatu ezinaren aurrean aurkitzen gara.Mercadonak epe laburrera ekar ditzakeen ustezkoonurak epe ertainera kalte bilakatzen dira, beraz; kapi-

talismoan egungo ogia biharko miseria baita.[ Testua osorik: aiaraldea.eus/komunitatea/artiku-lua/mercadonari-ez ]


3/16

3 44. ZENBAKIA /// 2016ko urtarrilaren 14a /// Aiaraldea

_herriz herriLaudio

Laudion ospatuko da martxoa-ren 25etik 28ra Gazte Danbada; Ai-tzina eta Ernai gazte erakundeek

antolatutako topagunea.Lau egunetan eduki politikoa eta

aisialdia uztartuko dituen ekimenazgozatzeko aukera izango dute Lau-dion bilduko diren Euskal Herri oso-ko milaka gaztek. Tailer, hitzaldi etaeztabaida oparoez gain, musika es-kaintza zabala ere iragarri dute.

Esna harrapa gaitzala da aur-tengo Gazte Danbadaren leloa.Gazteek bizi duten egoera preka-rioari aurre egiteko esna egoteaezinbestekoa dela adierazi dute an-tolatzaileek, gazteria itotzen duenzurrunbilotik irten eta bere bidepropioari ekiteko. Bestelako herrieredu baten aldeko apustua jarrinahi dute mahai gainean Gazte Dan-badan. Teoria eta praktikaren ar-teko koherentzia mantentzeko as-moa plazaratu dute antolatzaileek.

Aurreko edizioekiko hiru aldake-ta nagusi dakartza aurtengo topa-ketak. Batetik, zaintza erdigunera

ekartzeko apustua egingo dute.Bestetik, elikadurari dagokionez,bertoko produktuak kontsumitu-ko dira. Eta azkenik, musikaren alo-rrean, Gazte Oihua dinamika jarri-ko dute aurten ere martxan, Eus-kal Herriko sortzaile gazteei pla-za emateko lehiaketa egingo dute,parte hartuko duten talde guztieiGazte Danbadan bertan jotzeko au-kera eskainiz. Talde guztietatik 15aukeratuko ditu publikoak, eta ho-rietatik hiruk karpa nagusian jotze-ko aukera izango dute.

Aurrekariak2013ko martxoan Gazte Danba-

daren lehen edizioa ospatu zen Ur-duan eta 2007an Gazte MartxakAiaraldea zeharkatu zuen, Untza-gan hasita Laudion bukatzeko.

Gazte Danbada egingodute martxoan Ernaiketa Aitzinak

Gazte ugari etorriko dira Laudiora akanpatzera. Argazkia: Aiaraldea

ERREDAKZIOA I Aimar Gutierrez Bidarte

Ezintasun fisikoa dutenentzako termaeta hondartza eskaintza ugaritu dute

ERREDAKZIOA IMiren Ayesa AranoaCOCEMFE Ezintasun Fisiko eta

Organikoa duten Pertsonen Es-painiako Konfederazioak 16 urtetikgora eta %33 baino gehiagoko mu-gikortasun-urritasuna duten per-tsonentzako hondartza eta termaeskaintza areagotuko du.

Oporraldietan parte hartzekointeresa dutenek udaleko Herrita-rren Arreta Bulegora jo beharkodute goizeko ordutegian.

Eskaera egiteko epea irteeraeguna baino bi hilabete lehena-go itxiko da. Hondartzara edo ter-

metara joan nahi duenak 16 urte-tik gora eta %33 baino gehiago-ko mugikortasun-urritasuna izanbeharko du. Hala eta guztiz ere,%50etik gorako urritasuna dute-nek lehentasuna izaten jarraitukodutela adierazi dute arduradunek.

Ekainean eta maiatzeanAurreikusitako bi txandetan edo-

zein pertsonak parte hartu ahal-ko du, baita 2015eko programanparte hartu zutenek ere (2015ekoekaina-2016ko maiatza). Informa-zio gehiagorako www.cocemfe.eswebgunea kontsulta daiteke.

Hiltegia eraberritzeko lanakhasiko dituzte urtarrilean

ERREDAKZIOA I

Astebete edo bi aste barruemango diete hasiera Laudiokohiltegia eraberritzeko lanei. La-nen bidez fatxaden eta hegaleneraberritze partziala gauzatukodute.Obrak 33.030,05 euroko ba-lioa izango du eta gauzatzea sei etazortzi aste artean luzatuko da. Fa-txadei dagokionez, agertzen dituz-ten arrakalak estaliko dituzte.

Arrakalek, eraikinaren alde es-tetikoa kaltetzen dute. Hegalen ka-suan, aldiz, arteken eta amilduta-ko zatien ondorioz egoera okerra-goan daude, eta berrosatzea ezin-bestekoa da. Lanak egin ondoreneraikina margotu ahal izateko. Ho-rrez gain, estalkiko urak jasotzekoerretenak eta lurrera bideratzekozorrotenak aldatuko dituzte.

Hiltegian hainbat lan egin dituzte azken urteotan. Argazkia: Aiaraldea

Eusko Jaurlaritzaketa Foru AldundiakEtnografia Museoadiruz lagundu dute

ERREDAKZIOA I

Artziniega Museoak Eusko Jaur-tziniega Museoak Eusko Jaur-laritzako eta Arabako Foru Aldun-diko finantzazioa eskuratu du 2016urterako. Hala, Eusko Jaurlaritza-ren aurrekontuan 30.000 euroaurreikusi dituzte eta ArabakoForu Aldundiak 35.000 eurore-kin lagunduko du. Museoaren ku-deatzailea den Artea Elkarte Et-nografikoak egoera ekonomikoaazaltzen zuen gutuna bidali zienEusko Legebiltzarreko, BatzarNagusietako eta Udalbatzako tal-de politiko guztiei; aurrekontuetanArtziniega Museoaren proiektua-ren finantzaziorako diru sail batsar zezaten. Hala, bi instituzioen

aurrekontuak eztabaidatu ziren bi-tartean, Legebiltzarrean PSE-EEketa EH Bilduk aurreko urtean be-zala Museora 30.000 euro bidera-tzeko eskaera egin zuten. ArabakoBiltzar Nagusietan, berriz, EH Bil-duk, PSE-EEk eta Irabazik 30.000inbertitzeko eskatu zuten, Ahal Du-guk 35.000 euroko proposamenaegin zuen bitartean

Artziniega

Errepidekokonkorreklarrialdietan duteneragina aztertu dute

ERREDAKZIOA IXabi Zalbide Etxeberria

Artziniegatik Bilborako bideandauden konkorrei buruzko azter-lan oso bat burutu du Mateo La-fraguak. Larunbat honetan (urta-rrilak 16) aurkeztuko du bere lanaArtziniega Museoan.

19 konkor edo baden daude BI-2604 errepidearen Gordexolakotartean, eta guzti-guztiak gaindi-tu behar dituzte Artziniegatik Bilboaldera joan nahi duten herritarrek.Azken urteotan hainbat polemikapiztu ditu auzi horrek, baina Gorde-xolako Udalak (berak baitu errepi-de horren gaineko eskumena) en-

tzungor egin die protesta eta es-kaerei eta abiadura kontrolatzekosistema honi tinko eutsi dio.


4/16


_herriz herri

Urdua

Amurrioko udalak herri ingu-ruko hainbat tokitan hobekun-tzak egin ditu bide batzuk asfalta-tuta. Zoru horiek egokitzeko egin-dako obren aurrekontua guztira60.080,03 eurokoa izan da.

Asfaltatze lanak Etxegoien, JosePikatza, Larra, Mendiko eta Zara-ten egin dituzte. Jose Pikatzakoobran, Aiara Etorbidearekin bat

egiten duen bidegurutzea igo duteespaloiarekin eta fresaketarekinberdindu ahal izateko.

Gainera, kaleko bide nagusia ereberritu dute. Zarate bidean, aldiz,hilerritik San Jose auzora doan za-tia. Obra hori, auzokideek eginda-ko eskaeraren ondorioz gauzatudute, eremu horretarako sarbideaerrazteko xedez.

Asfaltatze konponketakegitera 60.080 euro bideratuditu udalak

Asfaltatze lanak egin dituzte. / Amurrioko Udala

ERREDAKZIOA I Irati Moreno Fernandez

Amurrio

Maria Luisa Goikoetxeak bur-muineko hemorragia izan zuen2014an eta mugikortasun ara-zoak dauzka geroztik. Errehabili-tazioa egiteko Bilbora jo behar du

baina Renfek ez du bere zerbitzuaegokitu.

Nola bururatu zitzaizun sina-dura bilketa hastea?

Egunero idazten diet lankideeimezu elektroniko bat, asko la-gundu nautelako. Nirekin osoondo portatu dira. Kontua da ni-rekin lan egiten zuen fisiotera-peuta batek aipatu zidala Aban-don badaukatela mugikorta-sun-urritasuna duten pertsonen-tzako gailua -distantzia luzekozerbitzuan erabiltzen dute-.

Telefonoa eskegi bezain lasterhasi nintzen honekin. Egia esan-da, faltan botatzen dut nire lanaeta gainera errehabilitazio zen-trora joateko erabili nahi dut tre-na.

Duela egun gutxi abiatu zenuenekimena eta dagoeneko 1000 per-tsona baino gehiagoren babesajaso duzu. Zein da hurrengo urra-tsa?

Hoberena da ahalik eta gehienjasotzea. Dena den, ni ez naiz adi-tua eta sare sozialak ez ditut men-peratzen. Ekimena abiatu nueneanez nekien 1000 sinadura asko zirenedo ez. Ezusteko atsegina izan dajendearen erantzuna.

Jendearen harrera oso ona izanda eta gertatutakoaren alde onada maitasun asko jaso dudala.

Zer da eskatzen duzuna?Nik ez dut obra handirik eska-

tzen. Tren bakoitzeko soilik bagoibat egokituko balute nahikoa li-tzateke. Arrapala bat jar dezake-te geltoki bakoitzean aipatutakogailua jarri nahi ez badute. Nik ez

dut uste hain zaila denik. Ez dutulertzen zergatik ez duten orain-dik egin, gainera jende orok esa-ten dit legez egin beharko lukete-la. Ez dakit zergatik enpresa pu-bliko batek ez duen legea bete-tzen. Finean, ez dauka zentzurik...

Zer suposatzen du zuretzat tre-na ez erabiltzeak?

Urduan harrapatuta nago.Jendearen menpe nago Urdua-tik ateratzeko eta herria oso ede-rra bada ere bada bizitza kanpoan.Ospitaleratu nindutenean faltanbotatzen nuen herria baina orainapur bat itota sentitzen naiz...

Zer nolako maiztasuna dau-ka zure errehabilitazio tratamen-duak?

Astean hiru aldiz joan behar dutBilbora, Aitamendiko zentrora. Au-kera izan ezean etxean egiten duterrehabilitazioa, baina Bilbon ja-rraitu nahi dut, zehatzagoa bai-ta -Yoga egokitua egiten dut, adi-bidez-, etxean mugatuta nago. Hi-poterapia ere egiten dut Lezaman.Hori guztia baino lehen, Gurutze-tan, Gorliz eta Arrasaten -Aita-mendin- egon naiz ospitaleratu-ta. Trena erabiltzeko paradarik ezdudanez nire senarrak lan egiteariutzi behar izan dio eta semeak ika-si gabe geratu behar du ni Bilboraeramateko. Batzuetan ez dut egin

errehabilitaziorik. Tren zerbitzuaegokituko balute nire kabuz joate-ko parada izango nuke.

SINADURA BILKETA

Tren zerbitzua behar duterrehabilitazioa egitekoMARIA LUISA GOIKOETXEAk (Urdua, 1960) sinadurabilketa abiatu du Renfek tren zerbitzua egokitu dezan.

ERREDAKZIOA I Aitor AspuruSaez

Maria Luisa Ibarrolak ezin du ibilgailua trenean sartu. / M. L. G.

ERREDAKZIOA IPedagogia eta maitasuna. Bi-zipozaz hezi lelopean AresketaIkastolak XVI. Hezkuntza Jardu-naldi Irekia gauzatuko du urtarri-laren 18tik eta 22ra bitartean. Hi-tzaldiak 19:00etan izango dira Ka-tekesi Aretoan eta sarrera doakoaizango da.

Lehenengo solasaldia MartaMacho-Stadlerrek gidatuko du;EHUko matematika doktorea daeta zientziarekiko jakin-mina etagrina pizten saiatuko da.

Bigarren hitzaldia Umorea,adierazmena eta sormena Nes-tor Muzo klown argentinarrak es-kainiko du hurrengo egunean, urta-rrilaren 19an, hain zuzen ere.

Asteazkenean, urtarrilaren20an, Violeta Gallego psikologoa-ren txanda helduko da. Bere hitzal-diak jolasaren garrantzia goraipa-tuko du, umeek ikasten segi deza-ten. Ez bakarrik hezkuntza arau-tuan, baita emozioak lantzeko ere,azaldu dute.

Ostegunean, Jose Maria Toro ira-kasle eta trebatzaileak hitz egingodu. Aurreratu dutenez Lehen ira-kaskuntzan aritzeko beharrezkoaden grina berpiztea izango da hiz-lariaren helburua.

Joaquin Jimenez gorputz-psi-koanalistak itxiko du jardunaldia.Jakintzatik kargugabetzea. Hezi-tzailearen jarrera etikoa izangoda bere hitzaldiaren izenburua etaelkarrizketaren balioa nabarmen-duko du.

Maitasuna etabizipoza landukodituzte AresketaIkastolakojardunaldietan

IPARRALDEKO ZUBIAN KONPONKETAK: Amurrioko Udalak 7.041, 22euro inbertitu ditu Iparralde geltokiaren gainetik igarotzen den zubiakonpontzeko. Juan Aranoa eta Olako guneak lotzen ditu azpiegiturahorrek, eta barandak jarri dituzte segurtasuna bermatzeko.


5/16


_herriz herri

Aiaraldea

Udalak Aiarako baserrien inben-tarioa egin du eraikin bakoitzakGPSaren bitartez kokatu ahal iza-teko.

Hala, informatika aplikazio batsortuko dute eta ibilgailuetako na-bigatzaileentzako fitxategiak zeinwebgune bat. Horrek larrialdi ka-suetan lekura heltzeko erraztasu-na emango du.

Informatika programak baserriguztiak Google maps bidez ko-katzea ahalbidetu du eta horieta-ra heltzeko bideak zehaztuko ditu.Gainera, horretarako webgune batsortuko da eta ibilgailuetako nabi-gatzaileetan erabiltzeko pdi fitxa-tegiak (interes puntuak).

LarrialdiakAplikazio honen helburua la-

rrialdi kasuetan baserria ondo ko-katzea eta ahalik eta azkarren iris-tea da, egoera horiei erantzutekobeharrezkoa den denbora murriz-tea, alegia.

Programa sortuko duen enpre-sa Geotech izango da eta Araba-ko Foru Aldundiak diruz lagundu-

ko du.

Aiara, bigarren udalerriaBaserriak GPSren bidez kokatze-

ko proiektua Aramaion hasi zen etaAiara bigarren gunea izango da.Ondoren, Araba osora zabaldu-ko dute.

Baserriak GPS sistemarenbitartez kokatzeko aukeraegongo da

Baserriak aurkitzen lagunduko du GPS-ak. / Jose Antonio Romero

ERREDAKZIOA I Miren Ayesa

Aiara

Aiara Oinez Foro soziosanita-rioak mapa komunitarioa sortze-ko ikerketa abiatu du. Horretara-ko, herritarren iritzia jasotzeko in-kesta sortu du. Galderak aiaraoi-nez.es.tl webgunean, Saraubealdizkarian edota Foroaren Fa-cebook orrialdean daude. Eran-tzunak Luiaondoko zein Arespal-ditzako osasun zentroetan, udalbulegoetan edo Arespalditzakofarmazian jarri dituzten poston-tzietan utz daitezke urtarrilaren31 arte.

Aiara Oinez pertsonen ongiza-tea hobetzeko sortu zen, helburunagusia osasun komunitarioa da.Komunitatearekin zerikusia duten

alderdiez eztabaidatu, informatueta aholkatzen du foroak. Bertan,udalak, bizilagun, kultur eta kirol

elkarteek eta oro har, kontzien-tziatuak dauden herritarrek par-te hartzen dute.

Herritarren ekarpenen zainInkestako galderak hauek izan-

go dira: Zer da zuretzat osasuna?Zure ustez, hirian beharrean he-rrian bizitzeak zein abantailak dituosasunerako? Zer egin liteke he-rrian osasuna (fsikoa, mentala,soziala...) hobetzeko? Zein da zureustez osasun arloan gure herrikoarazorik garrantzitsuena? Zein ba-liabide sozial/ kultural ezagutzendituzu zure komunitatean, zer jar-duera egiten dituzu eta zure ustez,zein da komunitatearen parte-har-

tzea jarduera hauetan? Nola lagunzenezake komunitatearen osasu-na hobetzen?

Osasun mapa komunitarioaosatzeko herritarren iritziajasoko du Aiara OinezekERREDAKZIOA I Miren Ayesa

Tokiko elikagaien inguruko diagnostikoarenI. Fasea otsailean bukatuko dute

ERREDAKZIOA IAitor Aspuru SaezTokiko Elikagaien Kontseiluak

-hau da, elikadura burujabetzasustatzeko plataformak- Ner-bioigoiena Tokiko Elikagaien Sis-temaren Diagnostikoaren I. Fa-sea abiatu du eta laster bukatu-tzat ematea espero dute; otsai-lean, alegia.Eskualdeko 9 uda-

lek 10.800 euroko inbertsioa egindute proiektuan. Horretarako,Arakaldok 300 euroko ekarpe-na egin du eta Amurriok 1.619,68

eurokoa, Aiarak 1.162,12 eurokoa,Arrankudiaga-Zollok 1.045,50 eu-rokoa, Artziniegak 1.098,21 euro-koa, Laudiok 2.129,65 eurokoa,Okondok 1.055,51 eurokoa, Oroz-kok 1.146,54 eurokoa eta Urduak1.242,84 eurokoa.

Aiarako Koadrilak kontratatu dudiagnostikoa egiten ari den enpre-sa. Ekimen horren eskutik eskual-

deko elikagaien autonomia area-gotzea eta eskualdeko elikagai-zi-kloak ixteko urratsak eman nahidituzte. Horrekin tokiko ekoizleak

babestu eta elikagaiek garraiatzendituzten ibilbideak murriztu nahi di-tuzte, besteak beste. Aldi berean,enplegurako txoko berriak identifi-katzeko eta sortzeko aukera emannahi dute, eta eskualdeko erakun-deen arteko lankidetza areagotu.

Kontseiluaren osaeraTokiko erakundeetako ordezka-

ri politikoek eta teknikoek ez ezik,ekoizleek eta zenbait eragilek-kontsumitzaileek, adibidez-. ereparte hartzen dute Kontseiluan.


6/16


ItziarLarrazabalELA

_Argia

Piratak

ELAk pauso bat aurre-

ra eman du, eta aur-pegiak, izena eta abi-zenak jarri dizkie langi-

leriarentzat eredu prekario eta

zekena sustatzen dutenei. Yo-landa Barcina (Telefnica), Pe-llo Gibelalde (Adegi), Alber-

to Garca Erauzkin (Euskaltel),Jose Antonio Sarria (CEN), JosuJon Imaz (Repsol), Florentino

Perez (ACS), Ignacio SanchezGalan (Iberdrola), Gregorio Vi-llalabeitia (Kutxabank)... dira

seinalatuetako batzuk.

Badakigu ez zaiela bate-re gustatu. Baliteke telefonoa

hartu eta gobernuko beren la-gunei deitu izana... Edo, areokerrago, euskal gobernuak

ofizioz jardun izana.Edonola ere, Eusko Jaur-

laritzaren Enplegu sailburua

den Angel Toak aitaren ba-tean bere elkartasuna ager-tu die, eta sindikatuari eginda-

koa aurpegiratu dio. Gure us-tez beste batzuen kontura di-rua erruz irabazten dutenak pi-

ratak dira.Beste gertakari batzuetan

ere prestutasun berbera ager-tzea gustatuko litzaiguke. Esa-terako, duela bi urte bainogehiago aurkeztu genuen Le-gegintza Herri Ekimenean.

Zertarako aurkeztu genuen?lanaren jarraipena bermatzekosubrogazioa ezartzeko, euskal

eremuko lan-hitzarmenak apli-katzeko eta baldintza-agirietanjasotakoa betetzen ez bada zi-

gorrak aurreikusteko.Pasa denabenduaren 4ko batzordearenondoren argi daukagu HLEa ez

dela aurrera aterako. Izan ere,gaur gaurkoz EH Bilduren ba-besa baino ez du jaso legegin-

tza ekimen horrek.

_sozioekonomia

1543,257 tona hondakin isuri zi-tuen atmosferara Laudioko Guar-dian enpresaren fabrikak 2014an.Hori diote PRTR erregistroarenweb-gunean argitaratutako da-tuek. Ke-emisio horien gehiengoanitrogeno (836,22 tona) eta sufre(175,115 tona) oxidoek osatzen zu-ten. Nitrogeno oxido gasak eraginhandia dauka berotegi-efektuarensorreran.

Guardian ez da, baina, PRTR erre-gistroan azaltzen den Aiaralde-ko enpresa bakarra. Beste hama-bi ere agertzen dira, Laudioko lau(Nubiola Pigmentos, Aiala Vidrio,Jez eta Tubacex-en lantegiak) etaAmurrioko zortzi (Tubos Reunidos,Kime, Amurrio Ferrocarril y equi-pos, TTI Amurrio, Industria AuxiliarAlavesa (Inauxa), Castinox, Aceria delava eta Deguisa). Hamahiru lan-tegiek batera 3460,030 tona zaborbota zituzten zerura 2014an. Hon-dakinen gehiengoa (2266,782 tona)arestian(1)aipatutako nitrogeno oxi-

doaz konposatua zegoen.Uretara eginiko isurketen(2)da-tuak ere jasotzen ditu PRTR erre-

gistroak. Nubiola Pigmentos izanzen 2014an eskualdeko txapeldunmota horretako isurketetan, artse-nikozko konposatuen 8,5 tona botabaitzituen uretara. Uretara isurke-ta handiak egin zituen enpresa ba-kanetako bat izan zen gainera, Aia-la Vidriorekin batera. Azken horrek104,692 kilo hidrokarburo lurrintsubota zituen konketan behera.

Kutsadurarekin erlazionatuta-ko beste hainbat datu interesgarrieskaintzen ditu PRTR erregistroak,tartean enpresa bakoitzak sortzenduen hondakin kopurua. Zifra altuakberriz ere: 123.400 tona hondakinsortu zituzten 2014an erregistroanazaltzen diren 13 lantegi aiaraldea-rrek, horietako 17.066 tona arrisku-tsu moduan katalogatuak.

Arlo horretan Tubos ReunidosIndustrial S.L.U. enpresa gailendu(3)zen besteen artetik. Berak bakarrik69.750 tona hondakin sortu zituen,horietatik 6.442 arriskutsuak.

Euskal Herrian, Petronor nagusiGuardian enpresa Aiaraldeko txa-pelduna bada, Petronor da Euskal

Herriko enpresa kutsatzaileen erre-ge. Hala dio Berria egunkariak ar-gitaratutako artikulu batek. Ber-tan azaltzen diren datuen arabera,2013an 2,3 milioi CO2igorri zituenatmosferara Petronorren finde-giak, Hego Euskal Herriko enpre-sa guztien artean isurtzen dutena-ren % 10a.

Azaroaren 15a gorriz markatu-tako eguna da PRTR erregistroarenegutegian. Egun horretan argitara-tzen baititu Espainiar GobernuarenNekazaritza, Elikadura eta Ingurugi-ro Ministerioaren baitako erakundehorrek aurreko urteko emisio etaiturri kutsatzaileei buruzko datuak.Iaz ere ez zuen hutsik egin erre-gistroak, eta Estatu Espainiarrekoehunka fabriken datuak plazaratuzituen, aipatutako 13 aiaraldearraktartean.

Enpresak derrigortuak daudePRTR erregistroak eskatzen dueninformazioa ematera, baldin etaerregistroak ezartzen dituen muga

batzuk (815/2013 errege dekretuanzehazten direnak) gainditzen badi-tuzte.

Guardian da aiaraldean atmosferara gas kutsakor gehien igortzen dituen enpresa. Argazkia: Iban Pagalday

ERREDAKZIOA I Txabi Alvarado Baares

Aiaraldeko 13 fabrika daude enpresa kutsakorren PRTR erregistroan. 2014an Guardianizan zen hamahiruetatik atmosferara gas-emisio gehien egin zituena, 1543,257 tonaguztira. Nubiola Pigmentos, berriz, uretara zabor gehien isuri zuena izan zen, 8,5 tona.

AIARALDEKO ENPRESEN KUTSADURA

13 enpresa euren kutsaduradatuak ematera behartuak

NubiolaPigmentosda ur gehienkutsatzen

duena. 2014anartsenikokonposatuen8,5 tona isurizituen


7/16


NUBIOLA PIGMENTOS S.L.

Urera isurketak:8,51 tonaHondakin arriskutsuak:122 tona

AIALA VIDRIO S.A. (VIDRALA)

Atmosferara emisioak:836,723 tonaUrera isurketak: 104,692 kgHondakin arriskutsuak:274 tona

GUARDIAN LLODIO UNO S.L.

Atmosferara emisioak:1543,257 tonaHondakin arriskutsuak:205 tona

JEZ SISTEMAS FERROVIARIOS S.L.

Hondakin arriskutsuak:4 tonaHondakin ez-arriskutsuak:2.017 tona

TTI. LLODIO S.A. (TUBACEXTUBOS INOXIDABLES)

Hondakin arriskutsuak:5.230 tona

ACERIA DE ALAVA S.A.

Atmosferara emisioak:617,994 tonaHondakin arriskutsuak:2.237 tonaHondakin ez-arriskutsuak:33.390 tona

2014ko datuak,enpresaz enpresa

TUBOS REUNIDOSINDUSTRIAL S.L.U.

Atmosferara emisioak:287,141 tonaHondakin arriskutsuak:6.442 tonaHondakin ez-arriskutsuak:63.308 tona

AMURRIO FERROCARRIL YEQUIPOS S.A.

Atmosferara emisioak:64,47638 kgHondakin arriskutsuak:37 tonaHondakin ez-arriskutsuak:4.528 tona

TTI. AMURRIO S.A.

Hondakin arriskutsuak:2.407 tona

INDUSTRIA AUXILIARALAVESA S.A (INAUXA)

Hondakin arriskutsuak:47 tonaHondakin ez arriskutsuak:3.091 tona

CASTINOX S.A.

Hondakin arriskutsuak: 10tona

DEGUISA

Hondakin arriskutsuak:51 tona

8.614TONAsustantzia jaurtizituzten uretara2014an eskualdekofabrikek. NubiolaPIgmentos eta AialaVidrio dira kutsatzaileizarrak Iturria: PRTR

17.066TONAHondakin arriskutsubarraiatu zituzten2014an PRTRerregistroan azaltzendiren Aiaraldekolantegiek

3.460TONAgas isuri zituzten atmosferara2014an PRTR erregistroan azaltzendiren Aiaraldeko lantegiek Iturria:PRTR

Kontsumoa ere, altuaKutsadura datuak soilik ez, en-

presen energia-kontsumo datuakere biltzen ditu PRTR erregistroak.

Esanguratsuak(3)dira, adibidez,ur-kontsumo datuak. Erregistroanazaltzen diren aiaraldeko 13 enpre-sek batera 1.103.999 metro kubikour xahutzen(4)dituzte. Tubos Reuni-dos da ur gehien erabiltzen duena:76.730 litro hartzen ditu udal ur-sa-retik eta 253.520 azaleko ubidetik (5).

Gasolina gastua ere altua da fa-briketan. 2014an guztira 520,69tona gasolio erabili ziren aipatuta-ko 13 enpresetan. Elektrizitate gas-tua handia da baita, hamahiru lante-gi horien artean 599832,312 MWhgastatzen baitituzte.

Paris baino urrunagoAbendu hasieran ospatu zen Pa-

risen COP21 mundu-gailurra. Klimaaldaketaren aurkako Kyotoko pro-tokoloa sinatu zuten herrialdeak bil-du ziren bertan, mugimendu sozia-

lek deituriko protestez inguraturik.Helburu komun bat zehaztu zu-ten bilkura horretan: neutraltasun

klimatikora heltzea. Hau da, giza-kiek isurtzen dituzten gasen eta kar-bono xurgatzaileek (zuhaitzek zeinhorretarako diseinatutako aparai-luek) hartzen dituztenen arteko ore-ka bat emango den egoerara iristea.Baina ez zuten helburu hori lortze-ko epe zehatzik jarri, ez eta helbu-ru hori betetzeko derrigortasunikezarri ere. Aiaraldeko, Euskal He-rriko zein munduko datuei begiratubat ematerik baino ez dago helbu-ru hori Paris baino askoz urrunagodagoela ohartzeko.

ERREPORTAJE

BEREZIA: Gaiariburuzko errepor-taje interaktiboa,datu gehiagorekin

Tubos Reunidosda hondakingehien sortzendituen fabrika.

2014an 69.750tona zaborsortu zituen,horietatik6.442arriskutsumoduankatalogatuak

Hiztegi lagungarriaArestian(1), lehen / Isurketa(2), ja-

rio / Gailendu(3), nagusitu / Esangu-

ratsuak(3), nabarmen / Xahutu(4),gastatu / Ubide(5), ur-kanal

OHARRA:IPTR erregistroak informazio publikoa izatera pasatzeko mugagainditzen duten kutsadura datuak baino ez ditu biltzen. Muga horiekgainditu gabe egiten diren isurketa eta abarrei buruzko daturik ez dago.

Irudia: Freepik


8/16


_erreportajea

Hegan egiten maisua da miru go-rria. Buztana lema modura erabil-tzen du, hegalak ia batere mugitubarik. Surf, parapente, dantza edojolas egiten duela dirudi. Edo agiandenetik apur bat. Horrexegatik eza-gutzen dute ingelesek red kite izena-rekin. Kometa gorria esaten diote, ai-rean flotatu egiten duelako, zintzilikbalego bezala.

Galzorian dagoen hegaztia da, osourria, alegia, eta zorrozki babestua.Ez da gure eskualdean umetzen, bai-na sasoi honetan berrehundik goraikus daitezke hainbat bazterreta-tik sakabanatuta: Agiaga, Urdua,Zuaza, Lezama, Untzaga... Izan ere,ugaltze garaian bikotean bizi dira, bai-na Europako iparraldeko herrietaneguraldia kaskartzen(1)hasi ordukogurera etortzen zaizkigu negua iga-rotzera. Eta lo egiteko orduan kolo-nia handiak osatzen dituztenez, ikus-kizuna liluragarria da.

Baserri arteanHarraparien artean, miru gorria da

hegalari trebeenetakoa. Eta gaine-ra, oso erraza da hegaka ikustea, as-tiro-astiro eta lurzorutik metro gu-txira joateko ohitura baitu; etengabeplaneatzen eta bat-bateko norabidealdaketak egiten. Bere hegal-zabale-ra handia da, metro eta erditik gora-

koa. Pisua, ordea, kilo betekoa beste-rik ez. Airean, beraz, oso energia gu-txi gastatzen du.

Tamaina ertaineko harrapari ho-nek eguna argitzearekin batera eki-ten dio janaria topatzeari. Patxadazaztertuko du lurraldea edozein sa-gutxo, sator, hegazti txiki, anfibio edoornogabe ustekabean atzeman ahalizateko. Sarraskiari ere ez dio muzin(2)egingo, ezta autoek harrapatutaerrepide bazterretan geratzen direnanimalien gorpuei ere, arriskutsuaizan arren. Gustuko du baserri ingu-ruetatik eta abeltzaintza-ustiategie-tatik hurbil ibiltzea, eta sarritan ar-di-txakur handiei ematen zaien oke-laren hondakinen zain egon ohi da.

Hegalari aparta izateaz gain, he-gazti ederra ere bada, erreporta-je honetako argazkietan ikus dai-tekeenez. Akaso, gure faunako ha-rraparirik dotoreena dena Afrikakoiparraldean eta Europan baino ez dabizi. Munduko miru gorrien popula-zioaren % 90 Alemanian, Frantzianeta Espainian dago. Euskal Herrianere badira umetzen diren bikote ba-tzuk, baina ale gehienak migratzai-leak dira, hau da, negupasa egiteraetortzen dira iparretik.

Miru-buztanaEdonola ere, euskaldunentzat as-

palditik aski ezaguna den hegaztia da.Zurgintzan, adibidez, miru-buztanadeitzen zaio bi enbor lotzeko era bati,

eta artzaintzan ardien belarriko mar-kari ere miru-buztana esaten zaio.Arbasoen modura, beraz, buzta-

nari erreparatuta jakin liteke hegazdoan harraparia mirua den ala ez. Etaareago, miru gorria ala miru beltza(Milvus migrans) ote den ere bai.Itxuraz bi miruen arteko antza han-dia da, gorria apur bat handixeagoaeta lumaje argiagoa duen arren. Bai-na buztanetan jarriz gero arreta, ezdago dudarik, gorriak urkilatuagoa(v itxura handiagoa) du beltzak bai-no. Horixe da espezie biak ezberdin-tzeko ezaugarri nagusietakoa. Nola-nahi ere, sasoi honetan biak nahas-tea ezinezkoa da, miru beltza Afrikanigarotzen baitu negua, eta udaberriraarte ez da ostera ere itzuliko. Ordu-rako miru gorria joanda egongo da.

Zalantzarik gabe, miru gorria gurefaunaren bitxietako bat da, baina zo-ritxarrez kinka larrian dago, galtze-ko arriskuan. Ehiztarien tiro galduak,auto-harrapatzeak, elektrokuzioak,nekazaritzan erabiltzen diren pesti-zidak, habitaten suntsipena, pozoi-naren erabilera... Hamaika dira kal-te egiten dioten faktoreak. Gizakiakeragindakoak guztiak. Hortaz, giza-kiena da egoera aldatzearen ardu-ra miru gorria gure paisaiatik beti-ko gal ez dadin. Barkaezina litzatekemugaz gaindiko kometa gorri bizidu-naren hegaldi paregabeaz gozatze-ko aukerarik gabe geratzea.

Buztana da miru gorria eta beltza ezberdintzeko elementu nagusia. Miru gorriaren buztanak v letraren itxura handiagoa dauka. Argazkia: Alfredo Conde

ERREDAKZIOA INaturayala

Kometa gorria deitzen diote ingelesek miru gorriari. Hegan egiteko duen abileziagatik jarri diote ezizen hori. Udaiparraldean igarotzen dute miru gorriek, baina neguarekin batera ehunka gerturatzen dira Aiaraldera. Galzoriandagoen hegaztia da, ugariak baitira bere biziraupena jokoan jartzen duten faktoreak.

Galzoriandagoenhegaztia da,oso urria. Ezda Aiaraldeanumetzen, bainagarai honetanberrehundikgora

etortzen diraeskualdera,neguaigarotzera

Kometa gorriak zeruan

Galtzekoarriskuan dagomiru gorria.Ehiztarientiro galduak,elektrokuzioak,nekazaritzanerabiltzen direnpestizidak,

habitatensuntsipena...hamaikadira kalteegiten diotenfaktoreak

Hiztegi lagungarriaKaskartzen(1), okertzen / Muzin

egin(2), uko egin


9/16


Miru gorria espezie arruntadugu gure inguruan, baina ez daberton umetzen, zergatik?

Oso urria da Iberiar Penintsu-lako gune atlantikoan ugaltzendiren miru gorrien populazioa.Gure ingurua oso egokia delauste dugun arren, ez dago datu

ziurrik Aiaraldean ugaltzen delaesateko. Mena haranean, adibi-dez, umetu egiten da.

Zer egin dezakegu gure es-kualdean umetu dadin?

Beharrezkoa da miru gorria-ren populazioari kalte egitendioten faktoreak desagerra-raztea joera negatiboari buel-ta eman ahal izateko. Dena den,inoiz umetzen bada ere, oso gu-txi izango dira.

Udazkenean asko dira neguaigarotzera datozkigunak...

Euskal Herriko populazio ne-gutarra Erdialdeko Europa-tik (Alemania, Frantzia eta Po-lonia) etorri ohi da, eta 2014koerroldaren arabera 900 batalez osatuta dago. Zorionez, zi-fra hori sano(1)hazi da azken ho-gei urteotan.

Eta Aiaraldean?Negua igarotzera Aiaralde-

ra datozkigun miru gorrien ko-puruak ere gora egin du nabar-men. Gogoan daukat 90. ha-markadaren hasieran bitxikeriazela miru gorria ikustea. Gauregun, aldiz, guztira berrehundikgora aurki ditzakegu eskualde-ko lo-lekuetan. Aiaraldea Euska-diko tokirik onenetarikoa da he-gaztientzat negua igarotzeko.

Nora jo beharko genuke mi-ruak ikusteko?

Oso erraz ikus daitezke. Loegiteko orduan taldeak sortzendituzte elkarrekin gaua pasa-tzeko. Agiagan, Lezaman, Ur-duan eta Zuahtzan, adibidez, lo-lekuak aurkitu ditugu. Batzue-tan dozena bat ale besterik ezdago, baina besteetan, ia ehun

ere bai, Horrelako zen, esate ba-terako, Untzagakoa. Laburbil-duz, baserri inguruetan, landazabaletan, larreetan eta edozeingune irekitan ikus daitezke.

Galzorian dagoen harrapariada, zergatik?

Galzorian(2)dago, bai, XX. men-deko amaieratik jasan duenbeherakada ikaragarriaren on-dorioz. Ia erdira gutxitu da es-pezie honen populazioa ordutikhona. Zergatik? Ba, linea elektri-koetan elektrokutatzen direla-ko, lurzoruaren erabilera alda-tu egiten dugulako, edo pozoitu-tako jakiak erabiltzen direlako.Agiagan markatutako Pobesizenekoa, esaterako, pozoia jan-da hil zen Alsazian.

Miru gorri negutar

talderik onenetariko batdugu AiaraldeanGUSTAVO ABASCAL ESCUZA (Amurrio, 1967) Natura-yalako kidea eta Miru Gorriaren Estatuko III. Erroldakokoordinatzailea da.

ERREDAKZIOA I Naturayala

Urteak daramatza Abascalek miru gorrien ibilbideak ikertzen. / Alfredo Conde

Oso errazikus daitezke.Batzuetan dozenabat ale besterikez dago, baina,besteetan, ia ehunere bai

Hiztegi lagungarria

Sano(1), asko / Galzorian(2), galtze-ko arriskuan

Udazkenero berrehundik goramiru gorri etorri ohi da Aiaralde-ra. Nahiz eta euren bizimodua geroeta hobeto ezagutzen dugun, gal-dera ugari dugu oraindik argitu ba-rik: Nondik nora doaz? Non ugal-tzen dira? Zenbat denbora behardute bidaian? Non ematen dute ne-gua? Toki berberetara itzultzen aldira beti?

Itaun(1)horiei guztiei eta besteaskori erantzuteko, 2014an eta2015ean Seo/Birdlife erakunde-ko teknikariek bost miru gorrimarkatu zituzten Aiarako Agia-

ga herrian Migra ize-neko programa ba-

liatuta. GPS irratitransmisore

bana ja-

rri zieten harrapari dotore hauenmugimenduak hobeto ezagutuahal izateko, eta lortu egin dute.Tologorri izenaz bataiatua izanzenak, adibidez, Poloniako ipar-mendebaldean igaro du aurten-go uda, Euskal Herritik 1.700 kilo-metrotara. Ungino eta AgiagaAlemaniako iparraldetik ibili dira,eta Ataria Suitzatik.

Pobes, berriz, ez da sekula gu-rera bueltatuko. Zoritxarrez, mar-katu eta bi hilabetera hilik azalduzen Frantzian pozoituta zegoenzerbait jateagatik.

PoloniatikEuskal Herrira

ERREDAKZIOA INaturayala

Ehunka miru gorri datoz udazkenean Aiaraldera. Argazkia: Alfredo Conde

DATUAK

Izen zientifikoa:Milvus milvus

Egoera: Galzorian

Identifikazioa:Harrapari ertaina da,gorrixka, hegaletanorban argiak ditu etauve itxurako buztanadu

Neurriak:60-66 cm bitartekoluzera eta 154-170 cmarteko hego-zabalera.

Zer jaten du?Ugaztun eta hegaztitxikiak, sarraskia,

anfibioak, arrainak etaornogabeak

Non ikusi?Oso erraza da hegakaikustea Aiaraldekolandazabaletaneta Gorobelmendilerroareninguruan

Noiz ikusi?Udazkenean etaneguan lurretikhurbil planeatzen

Nondik dator?Europakoiparraldetik etortzendira gurera neguapasatzera

Antzeko espezieak:Miru beltza, Milvusmigrans

Hiztegi lagungarria

Itaun(1), galdera / Sekula(2), inoiz

Argazkia: Alfredo Conde


10/16


_kultura

AsierAmondoAEK

_Hankamotz

Hurrengourtera arte

Joan dira Gabonak. Opari-tu beharreko guztia opari-tu dugu, oraindik behera-penak gelditzen zaizkigun

arren. Eta opariak egin eta jaso-tzeko garai honetan era guztie-tako astakeriak ikusteko auke-

ra izan dut, euskarari dagokio-nez behinik behin. Horrelakoakirakurri ahal izan ditut han he-men Euskal Herriaren luze za-

baleran Venta de decimos/sal-menta diogu, Cazadoras 50%/Ehiztariak %50. Hauek bi baino

ez dira gehiago baitaude. Horre-lakoak ikusten nituen bakoitzean,

sutu egiten nintzen, egun horre-lako itzulpenak egiteko hainbattresna ditugu, baina mesedez ezerabili edozein gauza, egongo da

inguruan euskara dakien norbait,irizpide zuzenagoa izan dezakee-na horrelako terminoak itzultze-

ko orduan. Eta edozein itzultzai-le erabiltzen bada ondo legokehitza egoki idaztea, decimos/d-

cimos kasuan oso garrantzitsuabaita azentuaren nabardura, ho-rrek hitzaren esanahia erabat al-

datzen baitu.Beraz, urte berriarekin horre-

lakoak bota dituzuenoi eskatu-

ko nizueke: erretzeari utzi, kiro-la egin,... urtea asmo berriekinhasten baitugu, eta asmo horiei

asmo berria gehitzea: euska-ra egoki eta jatorrean plazara-tuko dugu publizitatea. Horre-

la euskaldunok saltoki horietarahurbilduko gara, baina antipu-blizitate egingo baduzue gugan-dik ezin izango duzue zentimo-

rik jaso berriro ere euskara be-rrogeigarren mailan kokatzenduzuelako, desprestigiatu egiten

duzuelako, eta euskaldunon hiz-kuntz eskubideak urratzen ditu-zuelako. 2016ko asmoetan azken

hauek jasoko zenituztelakoan...Olentzero

Zergatik Game Erauntsia? Non-dik dator izen hori?

Game Erauntsia bi hitzez osa-tua dago. Lehena ingelesetik datoreta jokoa esan nahi du. Euskaraz-koa da bigarrena, eta zaparradaesan nahi du. Euskarazko bideo-jo-

ko zaparrada sortzea zen helbu-rua. 2014ko iraila amaieran sortugenuen proiektua lagun talde ba-tek, Interneten bideo-jokotan eus-karaz aritzeko zegoen gabeziaz(1)ohartuta.

Hasierako helburua txikia zen, la-gun batzuen bideo-jokoei buruzkoeuskarazko bideoak sarean eskegi-tzea. Hortik hasi ginen. Hasieran ezgenuen komunitatea sortzeko as-morik, baina pixkanaka-pixkanakahandituz joan da proiektua. Jendeberria batu da eta ideia berriak sor-tzen hasi dira, gaur egungo egoera-ra iritsi arte. Gaur egun komunitatebat garela esan dezakegu, horretangabiltza: Bideo-jokoei buruz sareaneuskaraz aritzen eta zegoen gabe-

zia hori estaltzen.

Bide luzea urtebetean egiteko.Zeintzuk dira eman dituzuen pau-soak?

Nahiko arrapaladan(2)etorri dadena. Guk ez genuen ezer espero,webgune sinple bat eraikitzea bai-no ez genuen buruan. Baina pixka-naka-pixkanaka jendea gerturatzenhasi zen, ideia eta helburuak handi-tzen hasi ziren eta azkenean Duran-goko Azokako 2014ko edizioan aur-kezpen bat egitera animatu ginen.

Horra jende gehiago hurbilduzen. Minecraft jokoan aritze-ko euskarazko zerbitza-ri bat martxan jartze-ko proposamena iritsizitzaigun ondoren, etaurte hasierarekin baterajarri genuen martxan. GTBtelebista etorri zen gero. Du-rangoko Azokaren azken edi-zioan goiz osoko tailer bat pres-tatu genuen... espero genuenabaino onarpen handiagoa izandugu. Hasi baino ez gara egin,baina gustura gaude.

Harrituta izandako harre-rarekin?

Ba bai. Hiru lagunek hasigenuen proiektua eta urteamaierarako 15 lagunekolan-taldea osatua genuen.Espero genuena, topikoe-

tan erorita, zera zen: gehie-nak bizkaitarrak edo gipuz-koarrak izatea.

Baina ez da guztiz horrela izan,badaude arabar eta nafarrak ere.Iparraldeko jendea falta zaigu, bai-na askotariko jendea dago, eta es-pero ez genuen lekuetatik aterata-koa gainera. Zentzu horretan, bai,sorpresa ugari jaso ditugu.

Zein daeuskarazko bideo-jokoenekoizpenaren egoera?

Egia esatea nahi baduzu, oso gutxidago eginda. Baina pixkanaka-pixka-naka eta urtetik urtera gauza berriakikusten ditugu, eta badirudi hemen-go garatzaileak euskara kontuanizaten ari direla.

Egia da orain arte garatu den iadena umeei bideratua dagoela, bi-deo-joko didaktikoak. Baina pixkana-ka ikusten dira bestelako proiektuak.Badakit garatzaileek buruan dutenlehen hizkuntza ingelesa dela nor-malean, ingelesez programatu ohidelako eta beste hizkuntzak geroa-go sartzen direlako. Ikusten dira in-gelesez eginiko joko handiak, gero

gaztelaniaz azpititulatzen direnak.Baina hemendik animatu nahiko ni-tuzke garatzaileak bideo-jokoakeuskaraz egitera, azpititulatutabada ere.

2016a hasi berri, zer erronka di-tuzue mahai gainean?

Baditugu 2016rako erronka ba-tzuk. Oraindik ez ditugu helbu-

ru zehatzak adostu, baina. Zerbi-tzu berriak jarri nahi ditugu mar-txan, beste joko baten zerbitza-ria tartean. Mugikorrerako apli-kazio bat ere garatzen gabiltza...baina punturik garrantzitsuenada hausnarketa prozesu txiki

bat martxan jartzera goaze-la. Guk euskaraz jolasten

dugu eta

gainontzeko jendea animatu nahidugu gurekin euskaraz jolastera.

Hori lortzeko lana egin behar du-gula ikusten dugu, jolasteko aukeraeman arren jendea erakartzeko zail-tasunak ditugulako. Hori nola gain-ditu aztertu beharko dugu.

BIDEO-JOKOAK

Euskarazko bideo-joko zaparrada eragitekohelburuarekin sortu genuen Game ErauntsiaURTZI ORDRIOZOLA LIZASO (Zarautz, 1986) Laudion bizi den informatikaria da. Duela urtebete Game Erauntsiaproiektua sortu zuen lagun talde batekin, bideo-jokoetan euskaraz aritzeko gune baten falta sumatzen zutelako.

Hiztegi lagungarriaGabezia(1), falta / Arrapala-

dan(2), bat batean, azkar

ERREDAKZIOA ITxabi Alvarado Baares

Nahikoarrapaladanetorri da dena.Askotariko jendea

gerturatu dakomunitatera,espero genuenabaino onarpenhandiagoa izandugu

Euskarazkobideo-jokogintzanoso gutxi dagoeginda, bainapixkanaka aridira proiektuaksortzen

Hainbat egitasmo etaatal topatu daitezkegamerauntsia.info atarian.

GTB WEB TELEBISTAAstero egiten dutenweb-telebista saioa,bideo-jokoei buruzkoa

BLOGABideo-jokoei buruzko edukiakigotzeko atala.

FOROABideo-jokoei buruzkodebateak izateko espazioa.

BIDEO IRUZKINDUAKBideo-jokoen trukuak etaantzekoak erakusten dituztenbideoak.

TXAPELKETAKErabiltzaileen artekotxapelketak bideratzekoatala, egutegi etasailkapenekin.

MINECRAFT ZERBITZARIAMinecraft jokoan euskaraz

aritzeko zerbitzaria.300 erabiltzaile baino

gehiago ditu eta doakoada. Aurten Counter

Strike edo antzekojoko batentzako

zerbitzaria eremartxan jartzeko

asmoa dute.


11/16


_kultura

Lander ArteagaZINEMA

Star Wars VII. atala:Indarraren iratzartzea

_kultur leihoa

Zuzendaria: J.J. AbramsGidoilaria:J.J. Abrams, Lawren-ce Kasdan eta Michael ArndtAktoreak:Daisy Ridley, John Bo-yega, Harrison Ford...

Herrialdea: AEBIraupena:135 minutu

Filmaren magia ez apurtzeko,ezer gutxi kontatu daiteke pelikulahonen inguruan. Agian, 30 urte pasadirela Endorreko gudutik eta orainInperioa kLehenengo Ordena ize-na duela. Nahiz eta erreboltariek bi-garren Heriotzako Izarra deusez-tatu eta enperadorea hil, galaxianzehar badira oraindik gertakari ho-rien berri ez dutenak, eta ondoriozIndarra eta Jedi zaldunen itzuleraezagutzen ez dutenak. Horien ar-tean, Jakku planetan, Rey gaztea.Bere familiaren itzulera itxarotenbizi den neska bat

Ikusgarria. Zoragarria. Liluraga-rria. Benetako gozamena. Lau ad-jektibo lau adibide. Indarra bueltanda eta berarekin batera Star Warssagaren xarma eta magia. Bikainaizan da, dudarik gabe, JJ Abrams zu-zendariaren lana. Harena eta Law-rence Kasdan gidoilariarena da me-ritu osoa. Ez da urte honetako filmikonena, baina bai ikusi beharreko bat.Han Solo (Harrison Ford), Leia (Ca-rrie Fisher), Luke Skywalker (MarkHamill) eta Chewbaccaren itzulerakjarraitzaile guztien ilusioen itzuleraizango dira, eurek bai dira (Finn, Reyeta Poe Dameron pertsonai berrie-kin batera) istorioaren arima.

Agian, Izarretako Gerren antzahandia dauka filma honek, baina horida ideia. Kondaira berri bat hastea

jatorriaren xarma berreskuratuz.Filma Amurrio Antzokian eskaini-

ko dute hilaren 25an, 20:00etan.

Jon Muoz

IRAKASLEA

_Lurpetik

Ume soldadua (II)

Gudalozte karlistetan borrokan zebilen ume laudioarrak ofizial li-beralaren bizia barkatu ondoren, beste karlistek hil ez zezaten, haukupel batean sartu eta zelaian behera bultzatu zuen, gerra eremutikurrunduz. Ume soldadua pozik zegoen ekintza on bat burutu zuela-ko, baina bere barruan galdera batzuk sortu zitzaizkion: beste karlis-ta batek egindakoa ikusiko zuen? Kupelarekin zer gertatuko zen? Al-derantziz izan balitz ofizial liberalak bizia barkatuko zion?

Umeak gerran borrokatzen jarraitu zuen, ofizial liberalaren ger-takaria ahaztuz, eta gerraz nazkatuta birritan ihes egiten saiatu zen.Saiatu zen, baina ingurua ezezaguna zenez bietan soldadu karlis-tekin topatu eta galdu zelaren aitzakia erabilita bere unitatera era-man zuten. Bere unitatera bueltatuta liberalen posizioak eta inguruabehatzen hasi zen eta ziur egotearekin batera hirugarren ihesaldiariekin zion. Oraingokoan liberalekin aurkitu zen eta atxilotuta frontetikurrun eraman zuten, Lizarrara.

Lizarran, atxilotuta zegoela, soldadu liberal batek Jeneralaren au-rrean lerrokatu zaitezte! oihukatu eta presoak lerroetan jarri ziren,zer gertatuko zen jakin gabe. Jenerala, presoen aurpegiak begiratuz,lerroetatik pasatzen hasi zen, gure umearen aurrera heldu zen arte.Une horretan gelditu eta hau nire bulegora eraman esan zien sol-dadu liberalei. Gure umea beldurtuta zegoen, berarekin zer egingozuten ez zekielako. Jeneralaren aurrean zegoenean honek zera esanzion umeari ez dakit nola deitzen zaren ezta nor zaren, baina argi

dudana da zure aurpegia ezingo zaidala ahaztu. Elkarrizketan ateraziren kontuekin umea berehala konturatu zen bizia barkatu zion per-tsona zela jenerala, biak besarkada bero batean batu zirelarik.

PINTURA:Antonio Aldamarenlanak Bilboko Itsasadarra

Museoan ikusgai,#Burdinkolorea-n

Gaur (urtarrilak 14) inaugura-tuko da Bilboko Itsasadarra Mu-seoan #Burdinkolorea erakuske-ta. Hiru artistaren lanak bildukoditu esposizio horrek, tartean An-tonio Aldama margolari laudioa-rrarenak. Bilbo itsastar eta indus-trialarekiko duen ikuspegia islatu-ko du Aldamak bertan.

ERREDAKZIOA I Izar Mendiguren Cosgaya

Reggaea nagusi 10musikarik osatutako Gwa

Ya taldearen lehen diskoan

Aiaraldeko hainbat musikarikosatutako Gwa Ya taldeak lehen-dabiziko diskoa argitaratu du.

Besteak beste, Xabi Eguiluz, Txe-ma Suarez, Ibai Madaria, Iaki Riaeta Ramon Diaz urduarrek hartzendute parte taldean. Guztira, 10 mu-sikari elkartu ditu taldeak.

Musika estiloari dagokionez, reg-gae soinuak nagusitzen dira dis-koan. Aurkeztu berri duten lanak In-dividiuos de la misma especieizenadu, eta 9 abesti bildu dituzte. AleakInterneten eta Aiaraldeko hainbat

tabernatan daude eskura, hamareuroren truke . Gwa Ya musika tal-

dea duela bi urte sortu zen, eta hain-bat tokitan eskaini dituzte kontzer-

tuak dagoeneko, eskualdean zeineskualdetik kanpo.

LITERATURA:Aiaraldean girotutakoumorezko eleberria

argitaratu du AmadoGomez Ugartek

Amado Gomez Ugarte idazle lau-dioarrak nobela berri bat plazara-tu du. Los verdes campos du ize-na eta Aiaraldean girotutako is-torio umoretsu bat kontatzendu. Alfonso XIII.a Erregea, Urquijomarkesa eta Alejandro Lerroux be-zalako pertsonaia historikoak azal-tzen dira.

Amurrioko mendi bat da Buru-bio, eta mendi horretatik hurbildagoen pabilioi batean sortu daizen bereko elkartea. Pabilioi ho-rretan dauden entsegu lokaletandabiltzan musika-taldeetako ki-deek sortu dute, duela bi hilabe-te pabilioi osoa alokatzeko auke-ra mahai gainean jarri zitzaienean.

Hala ere, aspaldikoak dira elkar-tea sortzeko dituzten arrazoiak.Duela lau urte inguru UdalakGoya etxean zeuden lokalak uz-teko agindua eman zigun, eta or-duan Amurrioko talde askok lo-kal pribatuetara jo behar izan ge-nuen. Hala ekarri du gogora En-dika Diazek, proiektuaren susta-tzaileetako(1)batek.

Grabaketa estudioaEraikinak, baina, ez ditu entse-

gu lokalak soilik. Badaude baitakamerinoak, grabaketa estudioaeta areto zabal bat ere (eszenato-ki eta guzti) antzerkiak edota zu-

zeneko emanaldiak entseatzekoerabili daitekeena. Grabaketa es-tudioa elkarteko zein elkartetik

kanpoko musika taldeen diskoakgrabatzeko erabili nahi dute. Ezda estudio profesionala, adierazidu Burubioko kidea den Egoitz Pa-laciosek, baina material eta gelaegokiak ditugu, proiektu onak ga-ratzeko haina(2).

Musikariek eginaMomentu honetan egitasmoa

zabaltzen dihardute elkarteko ki-deek. Proiektura batzeko inte-resa izan dezakeen jendearekinharremanetan jartzen ari gara,azaldu du Palaciosek. Burubiokokideek azpimarratu dute proiek-tua irabazi asmorik gabekoa dela,musikariek sortzaileentzako pen-tsatua. Zentsu horretan, adiera-zi dute estudiotik lortutako diruaedota entsegu lokalak erabiltzea-gatik ordaindu beharreko kuotakpabilioiaren alokairu gastuei aurreegiteko erabiliko diztuztela.

Hiztegi lagungarria

MUSIKA

Burubio, musikariek

sortzaileentzakosortutako egitasmoaPabilioi bat alokatu dute Burubio elkarteko kideek, bes-teak beste, eskualdeko musikari eta sortzaileentzakoentsegu-gelak edota grabaketa estudioa abian jartzeko.

ERREDAKZIOA ITxabi Alvarado Baares

Grabaketa estudioa ere jarri dute martxan Burubioko kideek/ Burubio elkartea

Sustatzaile(1), bultzatzaile / Hai-na(2), nahikoa


12/16


_kirolaMOTOKROSA

Aiararra da Euskal Herrikomotokros kirolaririk gazteenaENEKO MARTINEZek (Murga, 2008) 7 urte egin berri ditu eta motokrosean oso ondo aritzen da. Adin horretakoEuskal Herriko ume bakarra da kirol horretan aritzen dena eta estatuko txapelketetan ere askotan izan dagazteena. 2015eko martxoan hasi zen lehiatzen.


Lau urte besterik ez zituen Ene-kok motorrera igo zen lehen al-dian. Bere lehen lasterketa Espai-niako Txapelketa izan zen. Kirola-ririk gazteena zen, eta aurretik se-

kula lehiatu gabe. Bertan 12 edo 13.postua lortu zuen (ez du zehazki go-goratzen zein izan zen), eta hori izanzen motorrarekin izan zuen lehenkontaktua, bere aitak baieztatu due-nez. Horren ostean, gertuago edourrunago lehiatzen dihardu gaz-teak; Madrilen, Gaztela eta Leo-nen, La Riojan, Katalunian eta Leri-dan batez ere. Lasterketa ia guztie-tan aurreko postuetan egotea lor-tu du gazteak.

Bere aitaren arabera, Katalunia-ko kirolariek oso maila altua dutea.Izan ere, han motokrosak futbolabezain besteko indarra dauka. Horidela eta, datorren urteari begirabertan gehiago lehiatzea gustatu-ko litzaioke Enekori.

Guztira 3 motor ditu gazteak. Batentrenatzeko erabiltzen du eta bes-tea lehiatzeko. Orain, gainera, tria-lean hasi da eta horretarako bestemotor bat du. Asteartero eta larun-bat edo igande goizetan irakasle ba-tekin dago trialean ikasten, gazteariasko gustatzen zaion kategoria bai-ta. Datorren urtean ere modalitatehorretan lehiatu nahiko luke.

Enekori motokrosetik gehiengustatzen zaiona saltoak egitea da.Etorkizunean salto bikoitzak egi-tea gustatuko litzaioke; hauda, bi menditxo txiki saltobakar batean pasatu

ahal izatea. Erortzea da bere beldu-rrik handiena. Erortzea ez zait ba-tere gustatzen eta kontuz ibili behardut, erortzekotan zerbait apurtudezakedalako eta ezingo nintza-

tekeelako motokrosean aritu den-boraldi batez. Gainera, txapelketenhasieran askotan ez du bere buruakapaz ikusten besteek egiten dute-na egin ahal izateko, eta horrek ereizutzen(1)du, baina gero dena egite-ko gai dela konturatzen da.

Entrenamenduak oinarriEntrenatzeko zirkuitu txiki bat

du Etxaurrenen. Baina argi dagobatzuetan kanpora jo behar due-la beste zirkuitu batean aritu ahalizateko. Aiaraldean ez dago lekurikmotokrosean entrenatzeko. Aitare-kin aritzen da, baina urte bat dara-matzate elkarrekin eta Enekok askohobetu duenez, Euskadiko txapel-

dunarekin entrenatzen du az-

ken aldian. Niri moto-rrak asko gustatzen

zaizkit eta oinarriz-koa dena eraku-

tsi diot, bai-na oso mun-du konplexuada eta hain-

bat kontutan ezindiot lagundu azaldudu bere aitak.

Gaztea, bainaguztirako kapaza

Ez da erraza

7 urteko ume batentzat eta harenfamiliarentzat urrunera jo beharizatea lehiatu ahal izateko. Fami-lia osoa txapelketetara moldatzenda: asteburuetan denak karabanan

sartu eta behar den herrira doaz.Enekok eta haren arrebak bidaiakaprobetxatzen dituzte ikasteko, gai-nerako denbora ia guztia entrena-tzen eta lehiatzen ematen baitu-te. Normalean ia astebururo mu-gitzen dira.

Lagunek eta irakasleek ereumeari laguntzen diotela esan dubere aitak. Astero birritan entrena-tzen du Enekok, astearte eta oste-gunetan. Neguan argiaren presen-tzia garrantzitsua da eta hori delaeta, bi egun horietako batean ez doaklasera arratsaldez, baina bere la-gunek eta irakasleek oso ondo zain-tzen dute eta horri esker ez du ino-lako arazorik izaten.

Ilusioak ez dauka preziorikKontuak aterata, kirol gares-

ti samarra(2)dela argi dago: mo-torrek eta horiek zaintzeak, lizen-tziek, izen-emateek eta asteburu-ko bidaia guztiek, azken finean, gas-tu handia suposatzen dute. Bere ai-taren arabera, Enekok oso ondodaki zer nolako gastua suposa-tzen duen guzti horrek eta umeaaurrera doala nabaritzen da. Ilu-sioz beterik dago, nahiz eta entre-namenduen kontu guztia oso gogo-rra egiten zaion; ezinezkoa da Ene-ko horrela egonda, gastu horiei au-rre ez egitea, azaldu du.

Atzerrian ere, euskaldunaMadrilgo indargetzaile(3)enpresa

batek bere taldean sartzeko aukeraeman dio Enekori. Baina enpresakbaldintza bat zuen: Madrilgoa balitzbezala lehiatu behar zuen gazteak.Enekok oso argi du euskal herrita-rra dela. Gainera, ezagutzen duenpertsona berri bakoitzari nongoaden galdetzen dio, bera euskaldu-na dela erantzun ahal izateko. Horidela eta, oraingoz, taldean ez sar-tzea erabaki du, berak euskaldungisa lehiatu nahi duelako.

EGITARUA: EnekoMartinezi elkarrizketa

Hiztegi lagungarria

Izutu(1), beldurtu / Samar(2), nahi-ko / Indargetzaile(3)motelgailu

Motorretikerortzea eta

min egitea danire beldurrikhandiena

Etorkizuneansalto bikoitzakegiten ikasteagustatukolitzaidake

KOMUNITATEA

Kamarakak berepilotari berriakaurkeztu ditu

Arrankudiagako KamarakaPilota Elkarteak urtarrilaren2an aurkeztu zituen taldekopilotari berriak.

Portugalera bidaiaprestatzen dabilMendiko LagunakTaldeak

Aste Santuko bidaiamartxoaren 24tik apirilaren1a bitartean izango da.

CD Altzarratek ezdu garaipena lortu

asteburu honetakopartidan

Gogorra eta lehiatuaaurreikusten zen partida gurenesken porrotarekin amaituzen igandean San Martinen.

XX. HerriarenLehiaketa

Urtarrilaren 9ko partidenemaitzakGaztetxoak:Muguruza Barbara 22Orue Duandikoetxea 13

19 urtez azpikoak:Salaberria - Aranguren 11Zubizarreta - Garmendia 22

Seniorrak:Azpiri - Gorrotxategi 22Iriarte Linzoain 7

+info: Argitaratu zure kirol

taldeari buruz-

ko edukiak aia-

raldea.eus-eko

komunitatea-

ren leihoan


13/16


_kirolaATLETISMOA:Arabako Kros Txapelketaantolatuko du LaudiokoAtletismo KlubakOkondon hilaren 17an

10 lasterketa egongo dira, goi-zeko 10:00etan hasi eta 13:10eanizango da azkena. Kategoria guz-tiak lehiatuko dira. Bi zirkuitu egon-go dira. Bata txikia (690 metro) etabestea handia, 1424 metrokoa. Txi-kienek 700 metro egin beharko di-tuzte; senior eta promesek, aldiz,9.900 metro egingo dituzte.

ARETO HOCKEYA:Areto HockeyekoEuskadiko Txapelketairabazi du Ganbegi 6-2hockey taldeak

Santo Tomas Lizeoa menderatuzuten laudioarrek; 4-2 eta 1-5 pun-tuazioekin. Horri esker, Ganbegi Es-painiako Sektor Fasean parte har-tzeko sailkatu da, Fase hori Lau-dion jokatuko dute datorren urta-rrilaren 23an eta 24an, EspaniakoFederazioari laguntza eskatu on-doren,

FUTBOLA:Futbol taldeko jokalarieta teknikarien kromosorta aurkeztu du CDOrduak

Guztira, 210 kromo egin dituzte.Kromoak Arantza liburu-dendan,Partxis goxoki-dendan eta Nanuokindegian jarriko dituzte salgai.Gutun-azal bakoitzean 6 kromoegongo dira, eta euro batean sal-duko dituzte. Azaldu dutenez, fitxabakoitzean jokalariaren datuak, ar-gazkia eta taldea jaso dituzte.

Zurie Etxebarria Plazaolak etaNaia Ugarriza Astobizak eskolar mai-lako kadetehaurren eta Euskadikohaurren mailako pala txapelketak ira-bazi zituzten aurreko denboraldian.

Bizkaiko Txapelketan 10 bikote arituziren. Orozkoko Olgetan klubeko laubikoteetatik bi sailkatu ziren lau one-nen artean. Hori dela-eta, Euskal He-

rriko txapelketa jokatuko du Olgeta-neko taldeak.

ERREDAKZIOA IEndika Arribas Gulias

PALA

Zurie Etxeberria eta Naia

Ugarrizak Bizkaiko PalaTxapelketa irabazi dute

Nahiz eta iragarritako egural-dia txarra izan, azkenean euria-ri muzin egin eta eguraldi onaizan da Amurrioko Berdintasu-naren Aldeko IV. Herri Lasterke-tan. Horrek, parte hartzearen al-detik, aurtengo herri lasterketajendetsuena izatea ahalbidetu du.Guztira ia 600 kirolari izan diraAmurrion, 350 inguru herri las-terketan (nagusien lasterketan)eta 200etik gora txikien kasuan.

Nagusien lasterketak eman diohasiera goizari, 12:00etan. Las-terketaren hasieratik 9 korrika-lariz osatutako taldetxoak au-rrera jo du, eta lehenengo me-tro horietan Sergio Markina Oin-kariak taldeko korrikalariak errit-moa eraman du. Bigarren bueltahasi bezain pronto, Landako au-zoaren inguruan, talde hori era-bat lehertu egin da eta azkenean,Unai Saez de la Fuente izan daazkarrena. Mutilen podiuma Jo-seba Plagarok eta Kepa Vallejokosatu dute (Kepa Amurrioko ko-rrikalaririk azkarrena izan da).Nesken kasuan, Oihane del Va-lle korrikalari laudioarra izan dalasterketa burua hasiera-hasie-ratik eta lortutako abantailariera erosoan eutsi egin dio. Nes-ken podiuma Zurie Frutosek etaPatricia Kortazarrek osatu dute.Amurrioko neskarik azkarrenaLaura Hidalgo izan da.

Nahiz eta lasterketa herrikoiaizan eta gehienbat Aiaraldeko ko-rrikalariei zuzenduta egon, Eus-kal Herriko hainbat lekutatik hur-bildu dira kirolariak Amurriora:Gernika, Zalla, Getxo, Bilbo, Eibar,Gasteiz edota Lekeitiotik.

Amurrioko Herri lasterketarenhelburu garrantzitsuena berdin-tasunaren alde borrokatzea da,eta alde horretatik poz-pozikgaude, nagusien lasterketan 82

emakumek parte hartu baitute.Lasterketa aurrera erama-teko ezinbestekoa da bolunta-

rioen laguntza, eta lan horre-tan Oinkariak Atletismo Taldekokideok Amurrioko hainbat tal-deren laguntza jaso dugu, halanola; Amurrio Trail Taldea, Ap-dema (haientzat izango da aur-ten lortutako dirua) edo Amu-rrioko Udala.

Garaikurrak eman ostean, Oin-kariak eta Amurrio Trail taldeeta-ko kidea den Mikel Letonari ome-

naldia egin zaio bere kirol ibilbi-dea dela-eta. Amurrio OinkariakTaldeak eskerrak eman nahi diz-kie Amurriora hurbildu diren per-tsona guztiei eta bere laguntzaeskaini duen boluntario orori..

Sailkapenak wwww.sailkape-nak.com webgunean daude eta

argazkiak Amurrioko Herri Las-terketaren Facebook-eko orrial-dean.

Nagusiek zein txikiek disfrutatu zuten ibilbideaz.Argazkiak: Maddi Isasi

BERDINTASUNAREN ALDEKO HERRI LASTERKETA

Arrakastatsua izan da

aurtengo Amurrioko HerriLasterketaPABLO MAS MOLINA


ZIKLOKROSALuisa Ibarrolak EspainiakoTxapelketa irabazi du

Asteburuan egin da Torrelave-gan Espainiako Ziklokros Txapel-keta. Larunbat goizean lehiatu zenLuisa Ibarrola kadete saratxoarra.

Elite Sub 23, junior eta kadete ka-tegoriek elkarrekin egin zuten las-terketaren irteera, baina kadeteekbuelta bat gutxiago eman beharizan zuten. Ibarrolak ez zuen irteeraoso ona egin, baina azkenean, bereetsai nagusia zena, Saio Gil (Bizkaia),harrapatzea lortu zuen. AzkeneanGil baino 1:08 minutu lehenago hel-

mugaratu zen Ibarrola. Bien artekoborroka gehiago egongo zela ustenuen, baina atzean uztean nahiko

erraz lortu nuen, baieztatu du ki-rolariak.

Garaipenarekin oso pozik dagoe-la gaineratu du saratxoarrak. IosuIsasi arespalditzarrak ere podiumaegitea lortu zuen, 3.postuarekin.

Julen Latorre 5. postuanIrteera oso ona egin arren, Julen

Latorre amurrioarrak erorketa batizan zuen eta horren erruz gurpilabere lekutik atera zitzaion. Arazoakonponduta, 20. postuan jarri zen,

baina barruan zituen indar guztiakatera eta gero 5. postuan bukatzealortu zuen.

Podiumeko lehen postua lotu zuen Ibarrolak.


14/16


_Herriko plaza

ItziarUrteko egun guztietan koadrila-

ri zoriona ekartzeagatik, muxu bateta 19 tirakada belarrietatik!

Koadrila

2

3

7

8 5

3

4

85

7

8

346

24

2

8 5 37

4

2

8

34

2

9

6

4 35

6

7

75

9 1

6 7

2

5

7

1 6

26

4

3 5

3

_denborapasak

GALTZAGORRIAK02.19-03.20Beste urte bat joan denez egin ezduzun guztiaz jabetu zara. Eginduzunaz ez damutzea garrantzi-tsua da, eta egin ez duzuna egite-ko inoiz ez da berandu izango, be-raz... zergatik ez dastatu 2016anesperientzia berriekin datozen za-pore berriak?

LAMIA04.21 - 05.20Zorionak zuri urte berriaospatzeko hartu duzunerabakiarengatik! Zure bihotzean

sartzen utzi duzun pertsonarekinsentitzen dituzun ilusio etagogoak ez dira bakarrik amodiokontu huts bat, zure burua erealdatzera iritsi baitzara!

BASANDERE06.21 - 07.20Merezi al du beti eztabaidan ibil-tzeak? Egun politak izan osteannormaltasunera bueltatu etaumore aldaketekin hasi zara? Argidago oporretan egoteak edonorzoriontsu egiten duela, baina ez alda errazagoa oztopoak era positi-boan gainditzen badituzu?

JENTILAK08.22 - 09.22Beste urte batez faltan izan ditugugurekin ez daudenak. Errudun sen-titzen zara gainera ospakizun guz-

tietan. Euren desioak kontuan har-tu nahi badituzu, galdetu zure bu-ruari ea zer nahiko luketen maitedituzun horiek zuretzako. Badakizuerantzuna, eta zure esku dago.

MARI10.23 - 11.22Eskerrak Gabonetako buruhaus-te eta lan guztiak bukatu direla!Urte berri honetarako helburu be-rri hau izan behar duzu: ez dut be-rriro guztientzako lana nik bakarrikegingo, hori egiten uzten didanakez nau behar beste maite.

SUGAAR12.20 - 01.19Nobedadeen zain egoteak ez dizubizitzen usten. Zure urteak ospa-tu ezinean zaude oparirik garran-tzitsuenaren zain zaudelako. Zure

ingurura begiratu, ez al duzu zo-riontsu egoteko arrazoirik? Betikojendea hor izango duzu beti.

TARTALO01.20 - 02.18Buelta gogorra iruditzen zaizu?Gabonetan bizi izandako mo-mentu bereziak urrun egotea-gatik gehiago baloratzen ditu-zu, ez al dira aurtengo oporrakaurrekoak baino magikoagoakizan? Magia polita familiaren in-guruan sortzen dena, ezta?

HERENSUGE03.21-04.20Tripa handitu zaizula? Tira,Gabonetan hori gertatzeanormala da. Betiko ohiturekin

hasterakoan lehengo egoerarabueltatuko zara berehala, lasai.Bai gozoak amonaren kroketak,amaren piperrak... ez damutujandakoaz!

BASAJAUN05.21 - 06.20Opari gutxi ekarri al dizkizuOlentzerok? Baina zuregustukoak izan dira? Berdin dukantitatea kalitatezko detaileakjasotzen ditugunean. Ez izanmaterialista eta disfrutatu,gehiago izanda duzunakgarrantzia galduko luke eta.

GAUEKOAK07.21 - 08.21Urte berria gogotsu hasiduzu ezta? Betiko lagunekematen diguten ilusio eta

konfiantza maiz ahaztendugu, baina urte berrikoparrandan haiekin biltzerakoanoinarri garrantzitsua direlagogorarazten digute.

AKERBELTZ09.23 - 10.22Utziozu gastatzeari eta haszaitez dirua aurrezten! Gabonakaitzakia, behar baino gehiagoerosi zenien etxekoei etabaita zure buruari ere. Etabeherapenak orain? Hausnartu,hausnartu...

ZIRIPOT11.23 - 12.20Oraindik ez da ekaitza hasi etadagoeneko zirimiriaz kexa-tzen ari zara. Une guztiek da-kartzaten gauza positiboez eli-

katzen ikasi behar duzu. Zirimi-riaren ostean askotan ortzada-rra dago!

_horoskopoa

EugenioZorionak uge, euke, eugenito,

aita!! Muxu bat zure hiru ames-gaizto eta kuttunenen partez!

Familia

Aita eta OnintzeZorionak Aita eta Onintze!

Ederto pasa maite zaituztegunonartean. Musu handi bana!

Etxekoak

@_agurrak

SOLUZIOAKSudoku, hitz-gurutzatueta hitz gezidunensoluzioak web-guneanikusgai:http://www.aiaraldea.eus/users/denborapasak

ZAILA OSO ZAILA

OSO ERRAZA ERRAZA

9

7

1 9 37 2 61 9

99

85

4 83 68

6 5

85 4

7 8 6

5 76 2 4 1

2 9 5 8

3 7 2 5434 6

5 9 7

3 2 78 4

2 5 1 9

2 87 5 2 6

98 4 7

36

5 74 3 5

7 8 6

3

4 6 5 8

_Argitaratu zuk zeukzorion-agurrakaiaraldea.eus atarian,nahierara!

Zorion-agurrentzako txoko berezia prestatudugu sarean. Erabili nahi? Egin zaitezaiaraldea.eus atariko komunitateko erabil-tzaile eta argitaratu maite dituzun horientza-ko zorion agurrak nahi duzunean eta nahiera-ra! Guk sare sozialen bidez zabalduko dugu!


15/16


_irakurlearen txokoa

22:00 LAUDIOBAKARRIZKETAJuanMuoz (Cruz yRayako kidea)Sorgin Taberna

22:00 LAUDIOKONTZERTUAHammerKillers, diskoberriaren aurkezpenaDrumgorri Aretoa

01.17IGANDEA08:00 LAUDIOOXIGENOA EUSKARARIZugaztietara txangoaInstitutua

10:00 OKONDOKROSA

Arabako KrosTxapelketaHerrigunea

10:00 AMURRIOSAN ANTON AZOKAAzoka, enkantea...SanAnton plaza

13:30 BARANBIOSAN ANTON JAIAKPoteoaSan Anton baseliza

19:00 LAUDIOANTZERKIA13 gezur, OihalaZabaltzenErdigunea

20:00 MAROOJAIAKDantzaldiaHerrigunea

01.18ASTELEHENA15:00 LAUDIOHEZKUNTZA TOPAKETAHeziketa osasungarriagurasoentzatErabilera anitzeko aretoa

19:00 AMURRIOHEZKUNTZAEz dizu zirrarariksortzen zientziak?Katekesi aretoa

01.19ASTEARTEA19:00 ARESPALDITZAAIARAKO UDAL BILERAElkarte etaherritarrentzatUdaletxea

19:00 AMURRIOHEZKUNTZAUmorea, adierazpenaeta sormenaKatekesi aretoa

01.20ASTEAZKENA12:30 OKONDOJAIAKMeza eta hamaiketakoaOtaolaauzoa

19:00 LAUDIOLIBURU AURKEZPENALos verdescampos,Amado GomezErabilera anitzeko aretoa

19:00LAUDIOHITZALDIAPresoen borrokarenibilbidehistorikoaGure Aukera

19:00 AMURRIOHEZKUNTZAJolasa eta bizipozaKatekesi aretoa

01.21OSTEGUNA19:00 AMURRIOHEZKUNTZABihotzaz hezi, gogoz biziikasizKatekesi aretoa

01.22OSTIRALA19:00 LAUDIOBAKARRIZKETAZergatik praktikatzendugu sexua gazteleraz?Lanbide Heziketa (3 euro)

_agenda

_ezin galdu

01.14OSTEGUNA10:30 BILBOERAKUSKETA#BurdinkoloreItsas Museoa

18:00 LAUDIOHITZALDIAEmakumea eta osasunaKultur Etxea

19:00 ARESPALDITZAHITZALDIAGabirel Ezkurdia: Parisekoatentatuak... eta gero zer?Udaletxea

01.15OSTIRALA16:00 LAUDIOHEZKUNTZAOrientazio akademiko etaprofesionalerako azokaLaudio Ikastola

19:00 LAUDIOANTZERKIA13 gezur, Oihala Zabaltzentaldearen eskutikLanbide Heziketa

19:00 OROZKOARGAZKI ERAKUSKETACan I take you a picture?Orozko Museoa

19:30 OROZKOBILERAADIEren batzarinformatiboaDonibane Aretoa

20:30 AMURRIOENTSEGUAKintoakMatias Landaburu

01.16LARUNBATA10:00 DELIKABERBABENTURAOrientazio lasterketaNerbioi ibaiaren ur-jauzikoarroanEl Infierno taberna

17:30 LAUDIOSORGIN ZAPATUAK

Eskulanak eta askariaLudoteka (Lamuza Parkea)

19:00 ARTZINIEGAHITZALDIAKonkorrak, larrialdiak etaaukerak, Mateo LafraguaArtziniega Museoa

20:00 LAUDIOINMUNDiCIA FESTIVALBatalla, Obducion de laAmenaza, Take Warning,Hardflip, Un dia de FuriaOrbeko Etxea (4 euro)

20:30 LAUDIOSURF KONTZERTUAThe LongboardsKeska Taberna

SAN ANTON AZOKA: Igandean San Anton elkarteak azoka egingo du

Amurrion, Gobernuz Kanpoko Erakunde bat laguntzeko. Enkanteagauzatuko dute ekoizleek oparitutako produktuekin, 12:30etatikaurrera nahi duenak bere eskaintza egiteko aukera izango du.

GABIREL EZKURDIAREN HITZALDIA: Pariseko atentatuak... eta

gero zer? lelopean Gabirel Ezkurdia nazioarteko analistak EkialdeHurbileko gatazken arrazoiak eta ondorioak azalduko ditu, 19:00etanizango da hitzordua gaur -urtarrilak 14- Aiarako udaletxean.

SAN ANTON JAIAK

01.16LARUNBATABaranbioko San Antonbaseliza

18:00 Umeentzakoigel-toka lehiaketa19:00Helduentzakoigel-toka txapelketa20:00 Herri afaria23:00Erromeria04:00Txintxortada

01.16 LARUNBATA

SUFRAGISTASLAUDIOKO LANBIDEHEZIKETA 17:30ean eta20:00etan (3 )

01.17 IGANDEA

7. IPOTXA OROZKOKODONIBANE ARETOA16:30ean (3 )

YOKO ETA BERELAGUNAK AMURRIOANTZOKIA 17:30ean (3,6 )

PAPA O MAMAOROZKOKO DONIBANEARETOA 19:00etan (3 )

EL PUENTE DE LOSESPIAS AMURRIOANTZOKIA 19:30ean(4,8 )

01.18 ASTELEHENA

EL PUENTE DE LOSESPIAS AMURRIOANTZOKIA 20:0etan (3,6 )

01.23 LARUNBATA

WHIPLASHLAUDIOKO LANBIDEHEZIKETA17:30ean eta20:00etan (2 )

01.24 IGANDEA

KOKO, DRAGOI TXIKIAOROZKOKO DONIBANEARETOA 16:30ean (3)

HOTEL TRANSILVANIA2 AMURRIO ANTZOKIA17:30ean (3,60 )

DE PADRE A HIJASOROZKOKO DONIBANEARETOA 19:00etan (3)

STAR WARS: ELDESPERTAR DE LAFUERZA AMURRIOANTZOKIA 19:30ean(4,8 )

ZINEMAGAZTETXE EGUNA

01.16LARUNBATAUrduako Gaztetxea

13:00 Poteoa15:00Bazkaria17:00 Futbolin txapelketa20:00Kontzertua: ElSonido de la Metralla,Marianitoz Blai, Akerbeltz


16/16


_kontra

GorkaBelasko

Zuen proiektua ezagututa, nor-mala arabarrei patatero deitzea...

Jakina! Horregatik erabaki ge-nuen egitea! Oporretan Dubai-ra joan ginen behin eta han patatapostu bat ikusi genuen, oso ondomuntatua. Gure lehen ideia lo-kal finko bat jartzea izan zen, bai-

na gero jendearen zain egon or-dez gu bertaratzea erabaki ge-nuen. Horregatik sortu genuenPapamovila.

Zuek egina eta diseinatua al daPapamovila?

Bai, marka, diseinua... dena egindugu hasieratik amaierara. Ize-na perfektua zelako aukeratu ge-nuen, ezin hobea da! Patata errebeteak mugitzen ditugu-eta! Fur-gonetaren diseinua ere guk egingenuen, Francisca Isabel Naran-joren laguntzarekin. Barrutik bal-dintza tekniko bereziak izan beharzituenez, bi urte behar izan ge-nituen. Izan ere, arau asko betebehar dira: elikagaien kate hotza-rena, elektrizitatearekiko autono-moa izatea, garbiketa pautak...

Mozkorraren eta ajearen kon-trako errezeta al da zuena?

Ez. Papamovila kalitate altukojanaria da, gure produktuen pro-pietateak maximoki bermatzendituena. Eusko Label produktuakbakarrik erabiltzen ditugu. Hor-taz, gure salmenta ez dago moz-

korrei zuzendua, nahiz eta haiekere gure bezeroak izan.

Patata pobreen lehengaia deladiote. Nola lortu duzue elikagaieta proiektu aberats bat atera-tzea hortik?

Gure lema Baratzetik zureahora da. Ez dugu elikagairik ma-nipulatzen, patata errea gure lu-rreko bestelako produktuekin es-kainia, hori da gurea: Eusko La-beldun hirugiharra, txorizoa, ola-garroa...

Festa askotan parte hartu du-zue. Zein da egon zareten toki be-reziena?

Lekurik bereziena niretzatAmurrio da, hemen hasi zelakodena, Txakolin Egunean. Proiek-

tuak Amurrio Bideanen babesadu, eta Amurriori esker atera daaurrera. Gu Lekamaan bizi gara.2014Ko Arabako ekintzaileen sa-ria guri eman ziguten. Asko zordiogu eskualde honi.

Bi denboraldi soilik daramatza-

zue merkatuan. Zelakoa izan dauzta edo ibilbidea?

Aurten oso harrera ona iza-ten ari gara. Gogorra izaten arida, gauza berria delako. Jendea ezdago ohituta patata beteak ikus-ten, baina pixkanaka gure beze-roak areagotzen ari gara. Ibilaldia,Korrika, Araba euskaraz...

Aurrera begira ba al duzueproiektu berririk

buruan?

Bai. Labe handiago bat jarrinahiko genuke hainbeste ilararikez egoteko.

Patatak duen alde txarra berepuntuan atera behar den produk-tua dela da, ez gutxiegi ez gehie-gi egina. Beredenbora

behardu.

Nora Calzada Aldekoa

Papamovil izena perfektua da, patata errebeteak mugitzen ditugu-etaNORA CALZADA ALDEKOA (Bilbo, 1986) Lekamaan bizi da, eta Papamovil proiektua sortu zuen duela bi urte.Eusko Labeleko produktuekin patata erreak bete eta saltzen dituzte furgoneta ibiltari batean.

ERREDAKZIOA I Izar Mendiguren Cosgaya

ItziarUrkijo CelaPSIKOPEDAGOGOA

_Leihotik

Galtzeari beldur

J

ohnny Cash ongi baino ho-

beto aritu zen honetaz,

hark ederto ezagutzen bai-tzuen gizakion beldur sen-

tsazio hura. Lehenengo arnas-ketekin batera eratzen da, bizi-tza jaso eta berehala hura gal-tzearen ikara garatuz. Denboran

zehar ereindakoa noizbait hon-datuko den galdezka, ahnedoniabatean murgiltzearen arriskuan.

Elkarbizitza gizarteratze proze-suaren parte denetik, psikolo-giaren munduan folie a deux de-

ritzon sindromea ere eman da,pertsonen artean partekatutakozoramena galtzearen beldurra.

Laztasun eta gozotasunez bete-

tako errealitatea neurri berean.Zein latza galera baten esperoan

jada daukagunaren zaporea ezdastatzea. Norbaiten ihesarenzain egoteagatik, erdibanatutako

arnasketak galtzea.Azken finean, galtzearen ekin-

tza izandakoaren ondorio bai-

no ez da. Horretarako gaude he-men, izandakoaren seinalea in-primatzeko. Inprimazio sendoa,

iraunkorra eta tinkoa. Beldurraaztarna hori ezabatzen doa pix-kanaka, muga batzuen barruan

atzituz gure gaitasun guztiak.Bestela, pentsa, zenbat gauza

galdu ohi ditugu galtzearen bel-dur?Argazkia: @rhodelinda

aiaraldea egunkaria 44. zenbakia

Documents