aba Çalıştayı | güneş enerjisi sektöründeki temel ... · solarbaba Çalıştayı | güneş...

SolarBaba Çalıştayı | Güneş Enerjisi Sektöründeki Temel Problemler ve Çözüm Önerileri

SolarBaba | Türkiye Güneş Enerjisi Platformu | Turkish Solar Energy Society | www.solarbaba.com

18.04.2016

Değerli Güneş Enerjisi Dostları,

Türkiye güneş elektriği sektörünün çok büyük bir bölümünü temsil eden sektör paydaşları

ile birlikte gerçekleştirdiğimiz çalıştayın sonuçlarını ekte bilgilerinize sunuyoruz.

Raporun İngilizce ve Almanca versiyonunu da önümüzdeki günlerde bitirmiş olacağız.

Bu özet çalışmayı hiçbir ek yorum katmadan, bize iletildiği şekli ile sizlerle paylaşmaktayız.

Önemli bir çok konuda güneş enerjisi oyuncularının konsolide olduğunu görmekteyiz.

Artık bundan sonra hepimize düşen görev, hem hızlı hem de sağlıklı ve kaliteli bir şekilde

büyüyen bir güneş enerjisi pazarının önündeki engelleri kaldırmak için tek ses olmak ve

kurulu GES kapasitemizi hızla arttırmak olacaktır.

Katkılarınız için tekrar teşekkür ederim.

Saygılarımızla,

Ateş Uğurel, Platform Başkanı

[email protected]



01) Güneş Enerjisi Sektörünün En Büyük Üç Problemi

- Mevzuat ve yasal zorluklar

- Trafo kapasitelerinin yetersiz olması

- Finansman konusundaki sorunlar

Yedek Problemler

Sahada yapılan hatalı uygulamalar

Enerji sektöründen anlamayan fiyat odaklı yatırımcılar

Ulusal bir güneş enerjisi stratejisi ve yol planının olmaması

Çatı pazarının kapalı olması



02) Belediyelerin Güneş Enerjisi Sektöründeki Rolü

- Belediyelere yetki verilmiş, bilgi verilmemiş

- Belediyelerin referans alacakları yazılı bir metin, tebliğ vs. yok

- Standart uygulama yok, keyfi uygulamalar var her bölgede

- İmar harçları GES'ler için sıfır olsun, mümkün değilse standart fiyat belirlensin, online yayınlansın

- GES'lerin yapı olarak tanımlanması ve hukuki statüsünün belirlenmesi gerekiyor

- GES uygunluk yazılarını standart olarak belediye meclisleri versin, istisna olmasın

- GES kuracak yeni binalarda ruhsat ve vergi indirimi yapılsın

- Şablon statik onay formu, belgesi olsun

- Çok sayıda GES kurulacak bölgelerde belediye yeni uzman alsın veya mühendislik büroları yetkili olsun

- Yatırımcı veya EPC yapı projelerinin arşivine ulaşabilsin

- Küçük çatı projelerinde tüm yetki ve sorumluluk sadece yatırımcı ve EPC şirketinde olsun

- Belediyeler kendilerine örnek GES kursun

- Yeni binalar fırsat olabilir ilk pilot uygulamalar için



03) GES Kurulumu Sırasında Yaşanan Sorunlar ve Kalite Faktörü

- Bağımsız denetim kurumları projelendirme, kurulum öncesi ve esnasında devreye girmeli

- Saha ve zemin etüdü yapılmıyor, sertifikasız ürün kullanımı

- Bilhassa EPC taşeronları tecrübesiz montaj elemanları kullanıyor

- Yatırımcı bakım-servis için gerekli önemi vermiyor ve gerekli bütçeyi ayırmıyor

- Tedaş projelendirme süreci uluslararası standartlar ile uyum içinde olmalı

- EPC firmalarının akredite olması en çok talep edilen unsurlardan biri

- Maliyet düşümü için eğitimsiz taşaron ve kalitesiz işgücü kullanımı

- Tedaş projelerinin içeriği ve kalitesi denetlenmiyor

- Uluslararası proje formatı yok, bankalar için sorun yaratıyor, due diligence zor

- Çabuk bitirme isteği sorun yaratabiliyor

- Bakım onarm sözleşmelerinin standart hale gelmesi gerekiyor ,bu sigorta primlerini de etkileyecek

- 10 yıllık bakım-servis sözleşmesi bir mecburiyet olmalı ve bu sözleşme tedaş ve edaşa verilmeli

- Anahtar teslim hizmet sunan EPC firması en az 10 yıl boyunca bakım servis ile sorumlu olmalı



04) Gözetim Uygulaması ve Anti Damping Konusunda Düşünceler

- Bu tip uygulamalar tüm ülkelerde yatırımcıyı kaçırdı, bizde de aynısı olur

- Güneş enerjisi pazarı küçülür, büyüme oranı düşer

- Ceza yerine ödül mekanizmaları ile yerli üretim desteklenmeli

- Yatırım teşviği alamayan küçük güneş enerjisi şirketleri batma noktasına geldi

- Bu kadar ufak pazarda bu uygulamalar yanlış, pazar büyünce değerlendirme yapılmalı

- Gözetim uygulaması kaliteyi arttırmaz

- Gözetim vergisinin şartları çok ağır, amacını aşmış bir uygulama haline geldi

- Sektör paydaşlarına danışılmadan bu tip tebliğler yayınlanmamalı

- Yerli üretim katkısı hızla devreye alınmalı ve yerli üreticiye direkt destek verilmeli

- Asıl gözetim uygulaması işini kötü yapan EPC firmalarına gelmeli

- Yerli üreticiye KDV-SGK desteği verilmeli , kamu ihalelerinde öncelikli tercih olmalı

- Yerli üreticiye ihtisas bölgelerinden kapasite verilsin



05) Türkiye Güneş Enerjisi Sektöründe Yerli Üretim

- Elektrik depolama için destek verilmeli, gerekli komponentler ucuza temin edilmeli

- Taşıyıcı konstruksiyon tüm birimlerinin yerli üretilmesi hedeflensin

- Yerli üreticiye ucuz elektrik, arazi ve vergi muafiyeti gelmeli

- Güneş paneli üretecekler ölçek ekonomisi, katmadeğer yaratmalı ve ArGe yapmalı

- Yerli mühendislik de yerli üretimdir, uzun süreli ve kalıcı istihdam en önemli faktör olmalı

- Kamu ihalelerinde yerli ürünlere destek verilsin

- İhracat ve yurtdışı pazarda rekabet/satış potansiyeli olan ürürün ve teknolojiler seçilmeli

- Küçük üreticiler bir araya gelip daha güçlü tek bir şirket ve marka oluştursun

- Teknoloji transferi yapacak güçlü bir uluslararası markalar ile ortaklık modelleri teşvik edilsin

- Yerli üretimin en iyi tanımı GLOBAL MARKA yaratmaktır, bunu hedefleyelim

- Güç elektroniğinde iyi altyapımız var, inverter, elektrikli araba ana hedef olmalı

- İnce film güneş paneli yatırımı araştırılmalı

- Kristal güneş paneli üretiminde ingot-wafer üretimi desteklenmeli

- Henüz gelişmemiş, emekleme aşamasında olan yeni teknolojilere yatırım yapılmalı

- Yerli üretimin her aşamasında üniversiteler sürece dahil edilmeli

- 5 yıllık yerli üretim destek süresi 10 yıla çıkartılsın, kolay uygulansın.

- İnşaat sektörü ile birlikte çatılar için yerli ürün ve çözüm yöntemleri geliştirilsin



06) Güneş Enerjisi Santralleri İçin Uygun Arazi Bulma ve Geliştirme

- Halk bilinci yok, arazi sahiplerinde sorunlar var

- Bir arazinin onlarca sahibi var

- Tarım yapılmayan araziler tarım arazisi, tarım arazileri tarıma uygun olmayan arazi olarak gözüküyor

- Arazinin gerçek vasfı ile belgelerde gözüken farklı

- Hazine arazileri tekrar lisanssız GES kullanımına açılabilir

- Uygun kapasite olan yerlerde uygun arazi yok

- Uygun arazi olan yerlerde ise kapasite yok.

- GES kurulumuna uygun olmayan arazilere çağrı mektubu alınıyor, kapasite 2 yıl boşa gidiyor.

- Spekülasyon çok fazla var arazi fiyatları artıyor

- Enerji nakil hattı (ENH) geçen yerlerde problem var, kamulaştırma yok

- Yolu olmayan arazilere bağlantı izni verilmeliçağrı mektubu sürecinin şeffaf online olması

- Tarım kredileri yüzünden ipotek var ve sahiplik problemleri

- Proje ve arazi geliştiren için de akkreditasyon sistemi olmalı



07) Tedaş Proje Onayı ve Geçici Kabul İşlemleri

- Proje onay süreci çok hızlandı ama yine de personel artışı faydalı olacak

- Geçici kabul sürecinde büyük gecikmeler var, yeterli eleman yok

- Online başvuru ve takip sürecine geçilmeli, şeffaf bir şekilde takip edilmeli

- Tedaş bölge koordinatörlüklerinin bir bölümü yeterli eğitim ve bilgiye sahip değil

- Projeyi hangi ekip kontrol edip onaylıyor ise, geçici kabule de aynı ekip gelsin

- Proje onayı için gerekli 3 aylık süre uzatılsın, kurulum için gereken 24 aylık süre kısaltılsın

- Geçici kabul sırasındaki istenen maddeler tüm Türkiye için aynı olsun, standart olsun

- Mevzuat içinde yazmayan konular geçici kabul esnasında talep edilmesin

- Geçici kabul randevularında son zamanlarda gecikmeler oluyor

- Araziye kurulan GES'lerde talep edilen yangın sistemleri ile ilgili tutarsızlık ve belirsizlik var

- Proje şirketleri ve Tedaş arasındaki sorunlardan dolayı onay süreçleri 270 güne kadar çıkabiliyor

- Küçük GES'ler için onay bedelleri çok yüksek



08) Güneş Enerjisi Santrallerinin Finansı

- Türkiye'de gerçek proje finansı mevcut değil

- Mevcut yatırımcı (lisanssız GES) profili ile finans dünyası uyumsuz

- Türkiye ve dünyanın içinde bulunduğu ekonomik-sosyal şartlar finans yükünü arttırıyor

- Teminat ve kişisel kefalet şartları ağır

- Kitlesel fonlamada güven problemi var, uygun mevzuat çıkarılmalı

- Sistem kullanım bedeli yıllık artışı ne olacka belirlenmeliSPK ile görüşme yapılmalı

- 10 yıl sonra ne olacağının belirsiz olması, birçok finans kuruluşunu/fonu sektörden uzak tutuyor

- Sektörün toplam ekonomik büyüklüğü henüz çok küçük

- Yerel bankalar hem bilgisiz, hem de konuya ilgisiz.

- Leasing firmalarının yerel şubeleri yok

- Küçük GES yatırımcısı teminat mektubu bulamıyor

- Mevcut GES yatırımcılarının birçoğu finans araçlarından ve dünyasından habersiz

- Yatırımcı panel ve inverteri kendisi satın alınca finans sorunları yaşanabiliyor

- Kooperatif modellerinde güven problemi var, büyük sorunlar yaşandı geçmişte

- Borsa İstanbul özel pazarda melek yatırımcılar aracılığı ile finansman kaynağı sağlanabilir

- Özel bir temiz enerji fonu oluşturulmalı



09) Güneş Enerjisi Sektöründe Çatı Pazarı

- Özel muafiyet ve teşvikler getirilmeli

- Toki, Kiptaş gibi devlete ait bina stoklarında uygulama yapılmalı, kamuda mecburi olsun

- Örnek çatı projeleri yapılmalı ve kamuoyuna tanıtılmalı

- Çatıda büyük statik problemler var, binanın en son biten bölümü, kalite çok düşük

- Kat mülkiyeti kanunu yüzünden yatırım kararı almak çok zor

- OSB'ler için özel uygulama ve mevzuat olmalı, yüksek teşvik verilebilir

- 5 yıllık yerli üretim desteğinin çatı uygulamalarında 10 yıla çıkartılması

- Çatı kiralanmasının mevzuatsal olarak önü açılmalı

- Evsel uygulamaların kolaylaşması gerekiyor

- Öztüketim için özel vergi indirim paketi hazırlanır ve ilk yatırım maliyetleri düşer.

- GES uygulaması yapan binalardan daha az vergi alınır

- İkili anlaşma serbest bırakılmalı, öncelik sanayide olmalı

- 50kW altı çok kolay olmalı

- Büyük ölçekli konut projeleerinde güneş enerjisi zorunluluğu

- Küçük projelerde alım garantisi 20 yıla çıkartılabilir

- Küçük çatı projeleri için trafo merkezlerinde ayrı bir kota ayrılmalı

- Yeni tüm binaların çatıları GES kurulumuna uygun şekilde yapılmalı.

- Çatı yenileme programları içine entegre edilebilir

- Şahıs şirketi kurma zorunluluğu kaldırılmalı,bireyler çok rahat yapabilmeli

- Öztüketim taahhüt eden uygulamalar için trafo merkezi sınırlaması olmasın

- Küçük projeler için GES kurmak elektrik abonesi olmak kadar hızlı ve kolay olmalı

- kWh üzerine mahsuplaşma (net metering) mevzuatı oluşturulmalı



10) Güneş Enerjisi Sektöründe Düzenlenen Fuar, Konferans ve Seminerler

- Gerektiğinden çok daha fazla organizasyon var, sayısının azalması gerekiyor

- Artık kimse ürün tanıtımı istemiyor, eğitici ve bilgilendirici içerik aranıyor

- Sektör sorunlarına yönelik sonuçlar ve etkinlik raporları yayınlanmalı

- Ortak akıl yaratmak için tüm paydaşlar arasında çalıştaylar düzenlenmeli

- Ulusal medyada bu etkinlikler hiç yer almıyor, daha çok çaba harcanmalı

- Tematik konferanslar olmalı (örneğin sadece mevzuat, finans gibi)

- Dünya'daki uygulamalar ve örneklerin gösterilmesi iyi olur

- Lokal etkinlikler olmalı, örneğin tarımsal sulama, güneş enerjili aydınlatma gibi

- Başta Enerji Bakanlığı olmak üzere kanun yapıcı kurumlar etkinliklerde aktif olarak yer almalı

- Uluslararası ve yerel tüm yatırımcıların özel olarak davet edilmesi gerekiyor

- Fuarlar niteliğe değil niceliğe bakıyor, kalite düşüyor

- Kobiler, tüm okullar ve belediyeler özel olarak çağrılmalı

- Tedaş ve Belediyeler için (onay merci) özel etkinlik düzenlenmeli



11) Mevcut Teşvik Sistemi Değişirse

- 10 yıl sonra ikili sözleşme serbest olmalı

- 10 yıl sonra hangi şartlar altında lisanssız GES'ler lisans alabilecek, net olarak belli olsun

- İkinci 10 sene daha düşük bir alım garantisi belirlensin

- 20 yıl alım garantisi verilirse 0.09 USD/kWh gibi rakamlar telaffuz edilebilir

- Alım garantisinin minimum 20 yıl olması yabancı fon ve yatırımcıların ilgisini çekecektir

- Çatı sistemleri için daha yüksek teşvik verilebilir, kademeli fiyat tarifesi olabilir

- Kurulu güce göre fiyatlandırma yapılmalı, küçük sistemlere daha yüksek teşvik verilebilir

- Öztüketimi yüksek olan çatı sistemlerinde teşvik yüksek olabilir

- Lisanslı projelerde tüm yarışmalar ve tarife kWh üzerine olmalı

- İkinci 10 yıl ne olacak, şimdiden yasal olarak belirlenmeli



12) İhtisas Bölgelerinde Kurulacak Güneş Enerjisi Santralleri

- Esas amaç kapasiteyi arttırmak olmalı, yarışma yapılacaksa şeffaf olmalı ve kWh üzerine yapılmalı

- İhtisas alanlarında kurulacak GES'lerle ilgili Enerji Bakanlığı mevzuat yayınlamalı

- Firma başına MW sınırı olmalı.

- Daha çok yatırımcıya yer açılmalı

- Yurtdışından teknoloji transferi ve finans gelmesi için güzel bir fırsat

- Her ihtisas bölgesi en az 300 MW olmalı, kooperatif benzeri sistem olabilir

- Yabancı inverter, panel üreticilerine üretim teknoloji transferi ile kapasite verilebilir

- Belli bir kısım mevcut yerli üreticilere verilebilir

- Ufak yatırımcılar için de alan ayrılmalı, tabana yayılmalı

- ArGe çalışmalarını destekleyecek bir uygulama olmalı

- Yerli üreticilerin 3-4 yıllık üretimlerine denk kümülatif bir kapasite verilebilir

- Asıl öncelik inovasyon ve ArGe yapan, katma değer üreten gerçek üreticiye tanınmalı

- Global sektör oyuncusu/marka olmayı hedefleyen yerli üreticilere öncelik tanınmalı

- Finansal ve teknik yeterlilik ile ilgili doküman veremeyen firmalar dahil edilmemeli



13) Güneş Enerjisi Sektöründeki Sivil Toplum Örgütleri

- Yerel bilgilendirme, bölgesel faaliyetler yapsınlar ve kobilere bilgi verilmeli

- Mevcut STK'lar maddi kaygılar içinde, uzman kadroları yok

- Bağımsız olmaları lazım bağımsız değiller

- Yatırımcıyı temsil eden dernek yok

- Sektörde tüm paydaşları tek çatı altında toplayabilen bir dernek yok

- Kamuya yol gösterecek çalışmalar raporlar yapılmalı

- Kamu ve özel sektörü bir araya getirmeli

- Mevcut dernekler mevzuatı değiştirme konusunda hiçbir etkinlik gösteremedi, organize olamıyorlar

- Sektör ile dernekler arada bir buluşmalı

- Mevcut dernekler tarafsızlığını yitirmiş, kar amacı güdüyorlar, tek ses olamıyorlar

- Sektör oyuncularının ufak bir bölümüne ulaşıyorlar, dernekler aralarında çatışıyorlar

- Mevcut STK'lar belli şirketleri ve yönetim kurullarını kolluyorlar

- Lobi faaliyeti ve uzun vadeli vizyon yok

- Çalışma grupları oluşturulmalı

- Büyük projelere girmek için tarafsız, uzmanlar ve çalışanlar olmalı

- Tedarik zinciri ve kümelenme için çalışmalılar

- Bireysel küçük yatırımcılara ulaşması lazım, off grid pazar yatırım teşvik yok herkeste

- Cesaret yok, yurtdışında temsil yeteneği yok bilgisi birikimi yok



14) Güneş Enerjisi ve Medya

- Güneş enerjisi nasıl çalışıyor? sorusu ile ilgili eğitim videoları hazırlanmalı

- TV başta olmak üzere somut uygulama örnekleri tanıtılmalı

- Basın mensupları GES açılışlarına çağrılmalı

- RTÜK fonlarından yararlanarak kamu spotları hazırlanmalı

- Tanınmış köşe yazarları ziyaret edilerek güneş enerjisi tanıtılmalı

- Halk dilinde basit programlar yapılmalı

- Magazin ünlüleri ile tanıtım yapılabilir

- Basit cümle ve sloganların medya aracılığı ile yaygınlaşmasi temin edilebilir

- Büyük konferans ve fuarlara medya davet edilmeli

- Vatandaş su ısıtmayı biliyor, milyonlar güneş elektriğini bilmiyor

- Toplumun güvendiği kişilerin güneş enerjisini anlatması

- Örnek sosyal projeler yapılarak medyada tanıtılabilir

- Yerel kanallara da özel önem verilmeli



15) Çağrı Mektubu Alıp Projeyi Yapmayanlar ve Çantacılar

- Mutlaka teminat mektubu alınmalı, gayri ciddi olanlar elenmeli

- 3 ayda bir ilerleme raporu istenmeli, vermeyenin çağrı mektubu iptal olmalı

- 50kW üstü projelerde sadece finansal gücü olan şirketler başvurmalı

- TEDAŞ proje onayından önce saha ziyareti yapmalı, uygun olmayan projeler iptal edilmeli

- Geçici kabul yapılmadan proje satışı yasaklansın

- Alınacak teminat mektubu geçici kabul ile birlikte iade edilmeli

- Dağıtım şirketi çalışanları 50kW üstü projelere girmemeli

-Teminat mektubu muammen GES bedeli (1MW= 3milyon TL) üzerinden belli % ile alınmalı

- Bağlantı görüşü ve çağrı mektubu verilirken başvuru sahibinin incelenmesi



16) GES İnşaatı Sırasında Mekanik Konstruksiyon, Yanlış Planlama ve Ürün Seçimi

- TS 13381 belgesi almak şart olmalı

- Bazı EPC şirketleri kapasitelerinin üzerinde iş alıyor ve hata yapmaya başlıyorlar

- Zemin etüdü sırasında birçok hata yapılıyor

- Montaj yapan firmaların sertifikasyonu yapılmalı

- 3.parti bağımsız denetim şirketleri süreci kontrol etmeli

- Uygulama tecrübesi ve referanslar ciddi şekilde incelenmeli

- Bölgesel konstruksiyon seçimi çok önemli, örnek alınarak test edilmeli

- Konstruksiyonla ilgili mevcut standartların güncellenmesi gerekiyor

- Finans ve sigorta şirketleri "beyaz liste" oluşturabilir.



17) Güneş Enerjisi Sektörü ve Dağıtım Şirketleri

- Her bölgenin dağıtım şirketi farklı prosedürler uyguluyor, ortak bir uygulama metini oluşturulmalı

- Çağrı mektubu başvuruları online ve şeffaf olmalı, merkezi başvuru olabilir

- Kapasite tahsisinde yaşanan usulsuzluklar, epdk daha sıkı denetlemeli

- Bir dağıtım şirketi YEGM onayı olmadan çağrı mektubu veriyor, diğeri vermiyor

- OSB'lerde yönetmeliklere hakim teknik personel bulunmuyor

- ENH ile ilgili TEDAŞ ile yaşanan anlaşmazlıklar, bu konuda yetkilinin belirlenmesi

- Şebekeye bağlantı noktasında talep edilen donanım konusunda TEDAŞ ve EDAŞ uyumsuzluğu

- Gereken evraklar konusunda bir standart belirlenmesi ve web sitelerinde yayınlanması

- Dağıtım şirketlerinin mevcut kapasiteler hakkında daha şeffaf davranması

- Dağıtım şirketleri kendi çıkarlarına yönelik yatırımcıyı daha zor, uyumsuz bağlantı noktasına yönlendiriyor

- Başvuruları değerlendiren dağıtım şirketleri yönetmelik ve tebliğlere uygun değerlendirme yapmıyor

- Başvuruları oyalıyorlar, sıralama değişiyor, kendi tanıdıklarına yönlendiriyor

- Edaşlar kapasite ve yer kapatıyor



18) Performans Garantisi, EPC Firmaları ve Sigorta

- All risks (yangın, nakliye, doğal afet, terör vs) yeterli değil

- Hasar durumunda ekipman değişimi ve bundan kaynaklanan üretim kaybının telafisi yapılmalı

- Tanımlanan risklerin gerçekleşmemesine rağmen üretim miktarının tahminn altında kalması

- Üreticilerin ve bilhassa EPC firmalarının mali durumu kesinlikle kıstas olmalı

- Üretici firmaların iflasa karşı sigortalanması gerekiyor

- EPC firmasının teknik yeterliliği de sorgulanmalı, bunun için referansları ciddi bir şekilde incelenmeli

- Performans garantileri belli periyorlarla teminata bağlanmalı

- Uluslararası sigorta yapılmalı

- Mühendislik hatalarına karşı da sigorta olmalı, prim yatırımcı tarafından ödenmeli

- Meteorolojik veriler olmadan verilen enerji üretim taahhütleri geçerli değil

- TS 13381 zorunlu olmalı

- TSE, TUV gibi firmalardan güç tespiti yapılmamış panellerin geçici kabulu yapılmamalı

- Tedaş geçici kabul dosyasına 10 yıllık tesis işletme sigortası eklenebilir



ANKET CEVAPLARI

aba Çalıştayı | güneş enerjisi sektöründeki temel ... · solarbaba Çalıştayı | güneş...

Documents