ไซนัสในประชากรไทย ÿ îÖ ÿö éÖ ú Ü ·...

การศกษาหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของ

โพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย

โดย พนตารวจโทหญง รตตกาล กมสทธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

การศกษาหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของ

โพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย

โดย พนตารวจโทหญง รตตกาล กมสทธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


A STUDY OF RELATIONSHIP BETWEEN HEIGHT AND GENDER

WITH SIZE OF FRONTAL SINUS IN THAI POPULATION

By

Pol. Lt. Col. Ruttikal Kummasitt

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Science Program of Forensic Science

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การศกษาหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย” เสนอโดยพนตารวจโทหญง รตตกาล กมสทธ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขานตวทยาศาสตร

................................................................. (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน......................พ.ศ............

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

พนตารวจโท ดร.สฤษด สบพงษศร

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

...................................................ประธานคณะกรรมการ (รองศาสตราจารย พนตารวจเอกสนต สขวจน) .........../......................./............... ...................................................กรรมการ (รองศาสตราจารย พนตารวจเอกวรธช วชชวาณชย) .........../......................./...............

...................................................กรรมการ (ดร.ชยชาญ ไชยรงสนนท) .........../......................./............... ...................................................กรรมการ (พนตารวจโท ดร.สฤษด สบพงษศร) .........../......................./...............

สำนกหอ


ง

54312316: สาขาวชานตวทยาศาสตร

คาสาคญ: ฟรอนทล ไซนส/การพยากรณเพศและสวนสงจากโครงกระดก รตตกาล กมสทธ : การศกษาหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : พ.ต.ท. ดร.สฤษด

สบพงษศร. หนา

การพยากรณเพศและประมาณสวนสงของบคคลไมทราบชอนนนบวาเปนเรองทสาคญทสดอยางหนงในทางนตวทยาศาสตร แมปจจบนการตรวจพสจนเอกลกษณบคคลจะมอยหลายวธ เชนการตรวจลายพมพนวมอและการตรวจวเคราะหดเอนเอ แมการพยากรณเพศและสวนสงจะสามารถทาไดดจากโครงกระดกยาว แตในกรณทเกดภยพบตทางธรรมชาต รวมไปถงคดฆาตกรรมทมการซอนเรนทาลายศพอาจทาใหสภาพศพของผเสยชวตไดรบความเสยหายมากหรอสญหายจนโอกาสทจะพบโครงกระดกทสมบรณมนอยลง การตรวจพสจนบคคลดวยขนาดของ Frontal Sinus

เพอพยากรณเพศและสวนสงจงเปนตวแปรสาคญทเพมโอกาสในการระบตวบคคลไดมากขน การศกษานมวตถประสงคเพอหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส และสรางสมการทจะสามารถใชพยากรณเพศและประมาณสวนสงในประชากรไทย โดยใชกลมตวอยางเปนขนาดอางอง ตาแหนงจากการวดขนาดของฟรอนทล ไซนส จากภาพถายรงสทางการแพทยของผปวยจานวน 56 ราย และนามาคานวณดวยวธการทางสถตโดยใช Logistic Regression เพอหาความสมพนธกบเพศ และใช Linear Regression หาความสมพนธกบสวนสง และหาตวแปรทมคาความสมพนธกบสวนสงและเพศมากทสด จากนนใชเทคนค Stepwise method วเคราะหหาสมการทคาความสมพนธกบเพศและสวนสงมากทสด, มคาความคลาดเคลอนมาตรฐานตาทสด ผลการศกษาพบวาตวแบบทม Rt.สง และ Lt. กวางเปนตวแปรอสระนนสามารถแยกเพศไดถกตองรอยละ 6. อยางมนยสาคญทางสถต เมอทดสอบความเหมาะสมของตวแบบ พบวาคาไคส-แควรมคา . , คา sig. = 0.489 > 0.05, แตพยากรณสวนสงในเพศชายไดรอยละ . และพยากรณสวนสงในเพศหญงไดรอยละ . โดยมความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณเทากบ + 6.708 แปลผลไดวาขนาดของฟรอนทล ไซนสมความสมพนธและสามารถใชพยากรณเพศไดอยางมนยสาคญทางสถต แตไมเหมาะทจะนาไปใชในการประมาณสวนสงของมนษย

สาขาวชานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2556

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ.............................................

สำนกหอ


จ

54312316: MAJOR: FORENSIC SCIENCE

KEYWORD: FRONTAL SINUS / GENDER AND HEIGHT FORECASTING FROM BONE

RUTTIKAL KUMMASITT : A STUDY OF RELATIONSHIP BETWEEN

HEIGHT AND GENDER WITH SIZE OF FRONTAL SINUS IN THAI POPULATION. A THESIS ADVISOR: Pol. Lt. Col. SARIT SUEBPONGSIRI. pp.

Height and gender forecasting of an unidentified person, which is the most important

in forensic science. Although, there are several ways to identify people such as a fingerprint or

DNA. The height and gender forecasting can be made from the long bones. However in the event

of natural disasters or major accidents, and including the murder of a underhand mutilated body

may cause the state funeral of the deceased have been damaged or lost as an opportunity to find a

complete skeleton has fewer. Therefore an using the size of Frontal Sinus to predict gender and

height is an important factor that increases the probability of correctly identifying.

This study aims to examine the relationship between gender and height to the size of

the frontal sinus, and create equation to be used in Thai population gender and height forecasting.

The sample size by 4 positions of measurements from 156 radiographic photo of frontal sinus. Then

calculated by statistical methods using Logistic Regression to find the relationship to gender, and

Linear Regression correlation with height. And the variables that have the most sex and height.

Then using the Stepwise method to find the equation that correlated with most relationship with

gender and high and the standard error is minimum. The results showed that the model with Rt.

High- Lt. Broad as independent variables that can separate sex and 76.5 % accuracy statistically

significant, when testing the fit of the model, and the chi - square values = 7.453, sig. = 0.489>

0.05. But the forecast of high is 20.4 % and the standard error of prediction was + 6.708.

Interpretation that size of frontal sinus correlated with and forcasting gender accuracy statistically

significant, but it not suitable to be applied for human ‘s height forecasting.

Program of Forensic Science Graduate School, Silpakorn University

Student ‘s signature…………………………… Academic Year 2013

Thesis Advisor ‘s signature…….………..……………….

สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลงไดดวยความกรณาของพนตารวจโท ดร.สฤษด สบพงษศร ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และคณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธทไดกรณาในการใหคาแนะนาและเปนทปรกษาในทกขนตอนของการทาวทยานพนธฉบบน และใหความชวยเหลอในการปรบปรงแกไขวทยานพนธใหมความสมบรณและสาเรจลงไดดวยด ตลอดทงคณาจารยจากโรงเรยนนายรอยตารวจและคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน ทใหความชวยเหลอและเปนกาลงใจใหผวจยตลอดมา จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงทกทานไว ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณเจาหนาทแผนกรงสวทยา โรงพยาบาลตารวจทกทาน ทกรณาใหความอนเคราะหและอานวยความสะดวกในการเกบรวบรวมขอมลการวจยครงน

ขอขอบพระคณรองศาสตราจารย พนตารวจเอกสนต สขวจน ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ, รองศาสตราจารย พนตารวจเอกวรธช วชชวาณชย และ ดร.ชยชาญ ไชยรงสตนนทกรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาสละเวลาอนมคาของทานมาเปนกรรมการสอบวทยานพนธครงน รวมถงใหคาแนะนา ทาใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณยงขน คณประโยชนอนพงมจากงานวจยครงน ผวจยขอมอบแด บดา มารดา คณาจารยผ ถายทอดวชาความรทกทานทไดอบรมสงสอน ผทใหโอกาสและสงทดในชวต จนทาใหผวจยบรรลผลสาเรจในการทาวทยานพนธนจนสาเรจลงดวยด

สำนกหอ


ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ..................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................. จ

กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................... ฉ

สารบญตาราง ............................................................................................................................. ฌ

สารบญภาพ ................................................................................................................................ ญ

บทท

1 บทนา ................................................................................................................................ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ................................................................. วตถประสงคของการศกษาวจย .............................................................................. คาถามของการวจย .................................................................................................

ขอบเขตของการศกษาวจย ...................................................................................... นยามศพททใชในการศกษา ................................................................................... ขอจากดการวจย ..................................................................................................... ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................... 5

2 วรรณกรรมทเกยวของ ...................................................................................................... 6

การตรวจพสจนเอกลกษณบคคลจากโครงกระดก (Personal Identification) 6

นตมานษยวทยา (Forensic Anthropology) …………………….......……............. กายวภาคของกะโหลกศรษะ (Anatomy of skull)………………..…..…............... กายวภาคของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนส (Anatomy of Frontal sinus).............. 1 ภาพถายรงสทางการแพทย (Medical Radiography) .……….…………............…

การถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะ ( plain skull )………..…………............

งานวจยทเกยวของในตางประเทศ ...................................................................... 3 วธดาเนนการศกษาวจย ...................................................................................................

ประชากรและกลมตวอยาง ................................................................................... วธการสมตวอยาง .................................................................................................

เครองมอในการศกษาวจย ....................................................................................

การเกบรวบรวมขอมล .........................................................................................

การวเคราะหขอมล ..............................................................................................

สำนกหอ


ซ

บทท หนา 4 ผลการวเคราะหขอมล ...................................................................................................

ขอมลทวไปของกลมตวอยาง..............................................................................

การวเคราะหหาความสมพนธระหวางเพศของประชากรกบขนาดความกวางและ

ความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในกะโหลกศรษะมนษย.....................

การวเคราะหหาความสมพนธระหวางสวนสงและขนาดความกวางและความสง

ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในกะโหลกศรษะมนษย .................................. 4

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ................................................................................ สรปผลการศกษา ................................................................................................ อภปรายผลการศกษา ........................................................................................... ขอเสนอแนะจากการวจย ..................................................................................... ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป ............................................................. รายการอางอง ............................................................................................................................ ภาคผนวก .................................................................................................................................. ภาคผนวก ก แบบบนทกขอมลและสถต........................................................................ ภาคผนวก ข เครองมอและอปกรณทใชในงานวจย........................................................

ประวตผวจย ..............................................................................................................................

สำนกหอ


ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 ตวอยางตารางบนทกขอมลการวดขนาดอางองทง ตาแหนงของกลมตวอยาง........

คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของขอมลโดยรวมจาแนกตามเพศ.....................

คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยโลจสตกระหวางเพศกบขนาด

ความกวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส.................................

คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยโลจสตกระหวางเพศกบขนาด

ความกวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสแบบลดรป................

คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงกบขนาด

ความกวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนลในเพศชาย...............


ความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศชายแบบลดรป


ความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศหญง............... 44

คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงและขนาด

ความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนสในเพศหญง แบบลดรป................ 45

แสดงขอมลการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส ทง ตาแหนง

จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศหญง ....................................... แสดงขอมลการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส ทง ตาแหนง

จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศชาย ........................................

กรณศกษา (Blind test).............................................................................................. 7

สำนกหอ


ญ

สารบญภาพ ภาพท หนา 1 กระดกแกนและกระดกรยางค................................................................................. 7

2 แสดงตาแหนงบนกระดกกะโหลกทใชในการระบเพศ........................................... 8

3 แสดงรปรางคาง ในเพศชายและเพศหญง...............................................................

4 แสดงมมตรงบรเวณกระดกหวหนาว................ ....................................................

5 แสดงรปรางของ greater sciatic notch....................................................................

6 อตราสวนระหวาง body กบ wing........................................................................... 1

7 แสดงกระดกกะโหลกศรษะดานขาง....................................................................... 1

8 แสดงกระดกกะโหลกศรษะดานหนา...................................................................... 1

9 แสดงกระดกทประกอบเปนหนา............................................................................. 1

10 แสดงกายวภาคของโพรงอากาศ(sinus)ตางๆในมนษย............................................ 1

11 แสดงกายวภาคของโพรงอากาศ(sinus) ทสาคญในมนษย ทงมมมองดานหนาและ

มมมองดานขาง................................................................................................ 1

12 แสดงการทางานของเครองเอกซเรยทางการแพทย.................................................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Caldwell view..........................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Posteroanterior view................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Lateral view.............................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Towne's view...........................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Base view................................. 2

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Water's view.............................

แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Stenver's view..........................

2 แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยศรษะในทา Law's view .............................. 2 แสดงเสนอางองตางๆและการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส 3

2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงขวา..................... 3

2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงขวา................. 3

2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงซาย..................... 3

2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงซาย................. 3

2 แบบบนทกขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง..........................................................

สำนกหอ


ฎ

ภาพท หนา 27 ภาพรวมภายนอกของเครองเอกซเรยทวไป แบบ Ceiling ยหอ SHIMADZU…….. 76

28 แกนของเครองเอกซเรยทสามารถหมนไดรอบทศทาง……………………………... 76

29 ความสามารถในการรบนาหนกของเตยงสาหรบเอกซเรย(Bucking)………………. 77

30 าจอแสดงผลทสามารถรบไฟลภาพเอกซเรยและแสดงผลทนท……………………. 77

31 ระบบการทางานทประสานกนระหวาง PACS กบการเอกซเรย และการเรยกดภาพ 79

สำนกหอ


1

บทท 1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในวงการนตวทยาศาสตรนนการตรวจพสจนเอกลกษณบคคลสามารถทาไดหลายวธตามแตความเหมาะสมของแตละคด แตในกรณทพบเพยงโครงกระดกอาจนาไปสการพสจนบคคลดวยวธการของภาพเชงซอน หรอการตรวจโครงกระดกฟน ในปจจบนไดมการนาความรในดานโครงสรางรางกายและความแตกตางระหวาง 2 เพศมาใชในสวนของงานทางนตวทยาศาสตรเรยกวา นตมานษยวทยา(forensic antropology) โดยเปนศาสตรทนาเอาความรทางดานกระดกวทยา

(osteology) ซงเปนสวนหนงขององคความรทางดานกายวภาคศาสตร (anatomy) มาบรณาการเขากบความรทางดานนตเวชศาสตร (forensic medicine) เพอใชในการพสจนบคคลกรณพบศพโครงกระดก ปจจบนเปนทนยมกนอยางแพรหลายและเปนประโยชนอยางมากในการคลคลายคดตางๆ

ในกระบวนการยตธรรม โดยเฉพาะดานการพสจนเอกลกษณบคคลจากโครงกระดก นามาใชในกรณทสภาพศพไมสามารถระบตวบคคล เพศ หรอ อายได เชน ศพถกทาลายทงจากตวบคคลและจากธรรมชาตไมวาจะโดยวธการเผาทาลายศพ, การนาศพไปฝงดนจนยอยสลายเหลอแตโครงกระดก, การนาศพไปทงในแหลงนาตางๆจนเนาเปอย หรอแมแตการชาแหละศพ แยกชนสวนทง เปนตน นอกจากนในกรณทเกดภยพบตทางธรรมชาต เชน แผนดนไหว คลนยกษสนาม ฯลฯ หรอแมกระทงอบตเหตหม เชน เครองบนตก, รถแกสระเบด เปนตน ลวนเปนเหตการณทอาจทาใหมผเสยชวตเปนจานวนมาก และโดยสวนใหญสภาพศพของผเสยชวตเหลานมกไดรบความเสยหายเปนอยางมากจนไมสามารถทาการพสจนไดดวยวธพนฐาน อาทเชน การตรวจลายพมพนวมอ, การตรวจวเคราะหสารพนธกรรม (DNA), และการตรวจโครงสรางของฟน จงเหลอเพยงการตรวจพสจนดวยโครงสรางของกระดกรางกายซงตาแหนงทนยมใชในการตรวจพสจนเอกลกษณบคคลนนมทงทกระดกไขสนหลง(Vertebrae), กระดกขากรรไกรและฟน(Mandible & Teeth) และกระดกโพรงจมก(Nasal bone) รวมถงฟรอนทล ไซนส(Frontal Sinus) แตในกรณทพบเพยงกะโหลกศรษะ หรอกะโหลกทไมมขากรรไกรลางซงจะไมสามารถนาไปทาภาพเชงซอนได การพยากรณเพศและสวนสงดวยการวดขนาดของฟรอนทล ไซนสจงนบเปนตวแปรสาคญทชวยเพมโอกาสในการระบตวบคคลไดมากขน

สำนกหอ


2

การศกษาโครงกระดกเหลานตามหลกมานษยวทยารวมกบการชนสตร (autopsy ) จงพบความแตกตางระหวางโครงกระดกเพศชายกบหญง สามารถนามาใชในการแยกเพศและพสจนเอกลกษณบคคลได และแมการพยากรณเพศและสวนสงจะสามารถทาไดดจากโครงกระดกยาว แตในกรณทพบเพยงกะโหลกศรษะและหากเปนกะโหลกทไมมขากรรไกรลางกจะไมสามารถนาไปพสจนดวยวธการตรวจภาพเชงซอนได การพยากรณเพศและประมาณสวนสงดวยการวดขนาดของฟรอนทล ไซนสจงนบเปนตวแปรสาคญทชวยเพมโอกาสในการระบตวบคคลไดมากขน โดยปกตมนษยจะมไซนสหรอทเรยกวาโพรงอากาศขางๆจมก (Paranasal sinuses) ทงหมด 4 ค เปนโพรงอากาศทอยในกะโหลกสวนใบหนา ในบรเวณรอบๆจมก (มฝงซายและขวา) ประกอบดวย ไซนส/โพรงอากาศแมกซลลา ไซนส/โพรงอากาศเอธมอยด ไซนส/โพรงอากาศฟรอนทล และไซนส/โพรงอากาศสฟนอยด สาหรบโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสนนมตาแหนงอยบรเวณหนาผากระหวางควทงสองขาง ขนาดบรรจในผใหญ ขางซายและขางขวา ขางละประมาณ 6-7 มลลลตร เรมเจรญตงแตทารกในครรภอาย 4 เดอน และจะหยดเจรญเมออาย 15-20 ป โดยจะเรมเหนไซนสนจาก เอกซเรยเมออาย 6-8 ป อยางไรกตาม 4-20% ของคนทวไป ไซนสนไมพฒนาใหเหนเปนโพรงอากาศ

ในตางประเทศเชน บราซล, อนเดย เปนตน พบวาการศกษาเกยวกบการใชขนาดของโพรงฟรอนทล ไซนสทวดไดจากภาพถายเอกซเรยบรเวณกะโหลกศรษะเพอใชพยากรณเพศหรอประมาณสวนสงกาลงเปนประเดนทไดรบความสนใจ เนองจากเมอนามาเปรยบเทยบกนมแนวโนมสงทจะเปนไปไดวาขนาดของโพรงฟรอนทล ไซนสของเพศหญงนาจะมขนาดทเลกกวาของเพศชาย ในการศกษาลกษณะทางกายวภาคของกระดกโคนลนเพอใชในการระบเพศน ไดอางองถงการศกษาของ Camargo, JR., Daruge, E., Prado, FB. และคณะ เปนการหาความสมพนธระหวางเพศกบขนาดและพนทของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรบราซล โดยพวกเขาใชตวอยางประชากรในบราซล เปนเพศชายและเพศหญงอยางละ รายทมอาย ปขนไป และวดขนาดความกวาง ความสง และพนทของฟรอนทลไซนสทงสองขางจากภาพถายเอกซเรยกะโหลกของกลมตวอยาง และพบวา คา Concordance index = 79.7% โดยใชสมการการถดถอยในการพยากรณเพศของบคคลจากการคาการวดขนาดความสง, ความกวางและขนาดพนทของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทย และเมอนาสมการมาทดลองใชกบกรณศกษาพบวา ผลการพยากรณทผดพลาดเปน % ซงใกลเคยงกบคาความแมนยาในการพยากรณทคานวณไดแตการศกษานทาในกลมประชากรบราซล ไมสามารถนามาใชอางองกบกลมประชากรอนๆได

เนองมาจากความแตกตางทางดานเชอชาตหรอชาตพนธ ซงมผลตอโครงสรางของมนษยในแตละทวปโลก และยงไมพบการศกษาเกยวกบเรองนในประเทศไทยหรอในแถบเอเชย จงทาใหขาดแหลงอางองทนาเชอถอในกลมประชากรภมภาคเอเชยหรอแมแตในประเทศไทย ผวจยจงได

สำนกหอ


3

เลงเหนความสาคญในขอน หากมการนามาปรบใชกบประชากรไทย จะทาใหสามารถใชอางองหรอเปนแนวทางในการศกษาตอยอดเกยวกบการพสจนบคคล การพยากรณเพศและการประมาณสวนสงขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทยและเพมองคความรในสาขาวชานตวทยาศาสตรไดตอไป

2. วตถประสงคการวจย

2.1. เพอศกษาหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย

2.2 เพอศกษาแนวทางในการพยากรณเพศและการประมาณสวนสงจากขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย

2. เพอสรางสมการทมคาความสมพนธกบเพศและสวนสงมากทสด และมคาความคลาดเคลอนมาตรฐานตาทสด ทจะสามารถนาไปใชพยากรณเพศและประมาณสวนสงจากขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสในมนษยได

3. ขอบเขตการวจย

การวจยครงนเปนการศกษาเพอหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในประชากรไทย ศกษาโดยใชขนาดอางอง ตาแหนงทไดมาจากการวดขนาดของฟรอนทล ไซนส จากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทยของกลมตวอยางทมเชอชาตไทยและมอายมากกวา 20 ปขนไปจานวน ราย โดยแบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง

ราย โดยกลมตวอยางเปนภาพถายรงสทางการแพทยบรเวณกะโหลกศรษะในทาหนาตรงของผปวยทเขามารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจ และผปวยทกรายตองไมมประวตการประสบอบตเหตบรเวณใบหนาหรอกะโหลกศรษะมากอน

4. นยามศพททใชในการศกษา “Frontal sinus” หมายความวา โพรงอากาศทอยในกระดกหนาผาก (Frontal bone) โดยเรมเกดขนเมออาย 4 เดอน และสามารถมองเหนไดในภาพถายรงสเมออาย 6 ป และเจรญเตมทเมออาย 18 – 20 ป โพรงอากาศนอาจไมเกดขนเลยกได หรออาจเจรญขางใดขางหนงเพยงขางเดยว มขนาดตางกนไดมาก มผนงกนระหวางขางซายและขางขวา แตมกจะเอยงไปขางใดขางหนง (eccentric) ลกษณะทแตกตางกนไปอยางมากทงขนาดและรปรางของโพรงอากาศ Frontal sinus นสามารถใชระบตวบคคลไดเหมอนลายนวมอ

สำนกหอ


4

“นตเวชศาสตร” (Forensic Medicine) หมายถง วชาแพทยทนามาใชหรอเกยวของกบงานทางดานกระบวนการยตธรรม ในพจนานกรมกฎหมายของแบลค(Black’s Law Dictionary) ใหความหมายของคาว า Forensic Medicine ดง น “That science which teaches the application of

medical knowledge to the purpose of law” นนหมายความถงการนาความรทางการแพทยมาใชเพอตอบสนองวตถประสงคของกฎหมายเชน การตรวจผบาดเจบเพอใหความเหนทางคดตามกฎหมายทเกยวของกบชวต หรอการตรวจศพหาสาเหตการตายอนมาจากเหตอนไมเปนธรรมชาตเชน ฆาตวตาย ถกฆาตาย อบตเหต ไมทราบเหตหรอการตายขณะถกคมขง (พชรา สนลอยมา, )

“น ต ม า น ษ ย ว ท ย า ” (forensic anthropology) น ต ม า น ษ ย ว ท ย า ( Forensic

Anthropology) เปนสาขาวชาทประยกตใชความรทางดานมานษยวทยากายภาพ (Physical

Anthropology) และหลกการดานกระดกวทยาของมนษย (Human Osteology) เพอใชในการระบบคคลหรอการพสจนเอกลกษณบคคล (Human Identification) ประกอบการพจารณาในเรองท

เกยวของกบกฎหมาย เมอมการคนพบกระดกทตองสงสยวาเปนมนษยหรอไม ณ.ทใด โอกาสทจะเรยกใชนกวทยาศาสตรในสาขามนษยวทยานนมมาก ไดแก กรณการเกดอบตภยซงมผประสบเคราะหกรรมจานวนมาก และไมอาจทราบไดจากรางกายทหลงเหลออยวาเปนของผใดบางนน นกมนษยวทยาจะมบทบาทเปนอยางมากเพราะไมเพยงแตตองเปนผยนยนการตายเทานน ยงตองระบใหแนชดวาเปนผใด เพอการตดสนเกยวกบสนไหมทดแทนประกอบการฟองรองทางแพงหรอการจดการเกยวกบทรพยสน การจดทะเบยนสมรสใหม บคคลทจะทาหนาทนมกจะเปนนกมนษยวทยาในสาขาวชาการตรวจวเคราะหเกยวกบกระดกโครงรางมนษย โดยเรมตนศกษาตงแตมนษยสมยดกดาบรรพเปนตนมา เทคนคตางๆไดถกพฒนาขนมาเพอใหสามารถบอกอาย เพศ เชอชาตและโครงรางของผตายนนนบเปนสงทเปนประโยชนอยางมากในการสบสวนสอบสวน นกมนษยวทยามกจะประจาอยในมหาวทยาลยตางๆทาหนาทดานการสอนและวจยในสาขาทเกยวของ ในขณะเดยวกนกรบปรกษากบหนวยงานตางๆเปนรายเรองโดยคดคาธรรมเนยม สวนหนงของผประกอบอาชพสาขานอาจทางานอยกบหองปฏบตการสถาบนนตเวชวทยาขนาดใหญ อกสวนหนงอาจประจาอยในหนวยงานกระทรวงกลาโหมเพอทาหนาทตรวจโครงรางกระดกของทหารสญหายในระหวางสงคราม(พชรา สนลอยมา, )

“ การพสจนเอกลกษณบคคล ” (Personal Identification) (องกฤษ: biometrics) คอการใชความรทางวทยาศาสตรการแพทยและวทยาศาสตรแขนงตาง ๆ ในการตรวจพสจนยนยนตวบคคล วาบคคลมชวต ศพ เศษชนสวนของศพ โครงกระดก เศษชนสวนกระดก เลอดหรอเนอเยอ ตลอดจนคราบตาง ๆ ทเกดจากเนอเยอหรอสารคดหลงจากมนษย เปนใครหรอเปนของใคร ความรทางดานการพสจนเอกลกษณบคคล กอใหเกดประโยชนอยางมากในการระบตวของศพหรอบคคล

สำนกหอ


5

วกลจรตหรอหมดสต และยงนามาใชประโยชนอยางมากในกระบวนการสบสวนสอบสวนเพอยนยนตวบคคลผกระทาผดกฎหมาย

ปจจบนมวธการตรวจพสจนบคคลหลายวธเชน การใชความจาของมนษยซงอาจจาไดวาบคคลหรอศพทพบเหนเปนใคร โดยใชเสอผาเครองแตงกายเครองประดบและรปพรรณสณฐาน เชอชาต รอยสก รองรอยแผลเปนและความพการของรางกาย ในการยนยนตวบคคล ตลอดจนการใชวทยาการภาพเชงซอนมาชวยในการตรวจพสจนบคคล แตทไดรบการยอมรบอยางเปนสากล ไดแก การตรวจพสจนยนยนดวยเอกลกษณลายพมพนวมอ เอกลกษณฟน หรอเอกลกษณดเอนเอ อยางใดอยางหนง กลาวโดยสรปคอ เราสามารถใชวธการอน ๆ เปนแนวทาง แลวใชลายพมพนวมอหรอลกษณะฟนหรอดเอนเอเปนสงยนยนในการพสจนเอกลกษณบคคล

5. ขอจากดการวจย . กลมตวอยางทเกบรวบรวมอาจมคณสมบตไมครบตรงตามทผวจยกาหนด เชน มโพรงอากาศฟรอนทลไซนสขางใดขางหนงเพยงขางเดยวหรอไมมเลย อายตากวา ป เปนตน . ดวยระยะเวลาทจากดอาจทาใหขนาดของกลมตวอยางมขนาดเลก และจากดเพยงกลมประชากรทเปนคนไทยบางสวนเทานน 6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

. สามารถพยากรณเพศและ/หรอประมาณสวนสงของมนษยไดจากการใชภาพถายรงสทางการแพทยของกะโหลกทมฟรอนทล ไซนส ทยงอยในสภาพสมบรณ

. นกนตมานษยวทยาสามารถนาสมการทไดไป ใชเปนขอมลอางองและเปนประโยชนตอการพยากรณเพศและ/หรอประมาณสวนสงของมนษยโดยใชเพยงขนาดของกระดก Frontal Sinus ไดแมกะโหลกของมนษยนรนามนนอาจจะมสภาพอนๆไมสมบรณกตาม

. นาไปใชประโยชนในการตรวจพสจนทางนตวทยาศาสตร การสบสวนสอบสวน และใชเปนขอมลทเปนประโยชนประกอบคด

สำนกหอ


6

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ

การทบทวนทฤษฎและวรรณกรรมในการศกษาครงน ไดเสนอแนวคดทฤษฎทเกยวของ

กบหาความสมพนธระหวางเพศและสวนสงกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย โดยจดหมวดหมในการนาเสนอดงตอไปน

. การตรวจพสจนเอกลกษณบคคลจากโครงกระดก(Personal Identification)

. นตมานษยวทยา(Forensic Anthropology)

. กายวภาคของกะโหลกศรษะ(Anatomy of skull)

. กายวภาคของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส(Anatomy of Frontal sinus)

. การถายภาพรงสเอกซเรยทางการแพทย(Medical Radiography)

. การถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะ(plain skull)

. งานวจยทเกยวของในตางประเทศ

1. การพสจนเอกลกษณบคคลจากโครงกระดก (Personal Identification) เมอกลาวถงการศกษากระดกของมนษยในวชามานษยวทยา(anthropology) จะมการศกษาเรองของมนษยโดยเฉพาะตงแตเกดจนเสยชวต ประวตศาสตรววฒนาการของมนษยทงในทางชววทยา วฒนธรรม ภาษา การเมอง และทมาของมนษย อาจแบงไดเปน กลมใหญ คอ )มานษยวทยากายภาพ (physical anthropology), )มานษยวทยาวฒนธรรม(cultural anthropology),

)มานษยวทยาภาษาศาสตร(linguistic anthropology) และ )โบราณคด(archaeology)โดยเฉพาะการศกษาในกลมมานษยวทยากายภาพและกลมโบราณคดทมกขดพบกระดกของมนษยอยบอยๆ ทาใหมการพฒนาวธประมาณอาย ระบเพศ หรอระบเชอชาต (race) ขน ซงวธดงกลาวสามารถนามาประยกตใชในการพสจนเอกลกษณบคคล

กระดกมนษยเมอเจรญเตมทจะมชนสวนกระดกทเลกและใหญรวมกนทงสน ชน โดยกระดกชนใหญทสดคอ กระดกตนขา(femur) และชนทเลกทสดคอ กระดกโกลน(stapes) ซงเปนกระดกในหชนกลางนนเอง

สำนกหอ


กระดกในรางกายของมนษยสามารถแบงออกไดเปน กลม คอ . กระดกแกน(axial

skeleton) มจานวน ชน เปนกระดกทวางตวในแนวแกนกลางของลาตว เชน กระดกกะโหลกศรษะ(skull) กระดกซโครง(rib) กระดกอก(sternum) กระดกสนหลง (vertebra) จากคอถงกนกบ และ . กระดกรยางค(appendicular skeleton) มจานวน ชน เปนกระดกแขนและกระดกขา ชวยในการเคลอนไหว และกระดกเชงกราน (pelvic)(ปาณก เวยงชย, )

ภาพท 1 กระดกแกนและกระดกรยางค ทมา: เสรมสรางกระดก, accessed October 16, 2013, available from

http://bfsave .wordpress.com/ขาวสารนาร-by-bf-save/

1.1 แนวคดการระบเพศจากโครงกระดก กระดกทสามารถระบเพศและนาเชอถอไดมากทสด คอกระดกกะโหลกศรษะและกระดกเชงกราน สวนสาเหตทใชกระดก สวนน เนองจากการศกษาพบวาฮอรโมนเทสโทสเทอโรนมผลตอการเจรญของเตบโตทงระบบกระดกและกลามเนอทาใหกระดกในเพศชายมขนาดใหญและแขงแรงกวาเพศหญง อกทงความสมพนธกบหนาทการทางานในแตละเพศ เชน กระดกเชงกรานบรเวณทางเขาเชงกราน (pelvis inlet) ของเพศหญงจะกวางกวาเพศชาย เนองจากมหนาทหลกคอการคลอดลกนนเอง

การระบเพศนจะมความถกตองกตอเมอกระดกแตละสวนเจรญเตบโตเตมทแลว ซงหากเปนกระดกของทารกหรอกระดกเดกจะระบเพศไดยากกวาเนองจากฮอรโมนเทสโทสเทอโรนในเดกนอยกวาเมอเทยบกบผใหญ และจะตองคานงถงเชอชาตของเจาของกระดกนนกอน ซงแบงได เชอชาตใหญ คอ คอเคซอยด มองโกลอยด และนกรอยด โดยเชอชาตคอเคซอยด (ยโรป) จะมกระดกใหญกวาเชอชาตมองโกลอยด (เอเชย) และนกรอยด (แอฟรกา) แตลกษณะสาคญหรอตาแหนงทใชในการระบเพศของกระดกทงสองสวนนเหมอนกน

. . กระดกทนยมใชเพอการระบเพศ . . . กระดกกะโหลกศรษะ ปกตมจานวน ชน ไมรวมกระดกห(ear

ossicle) โดยหากสงเกตลกษณะภายนอกดวยตาเปลา (non – metrical charactor) กระดกทจะนามาพจารณา ไดแก . กระดกสนคว (supraorbital ridge) ในเพศชายจะโหนกนนมากกวาในเพศหญง,

. กระดกขมบ (temporal lobe) บรเวณ mastoid process (กระดกทดดอกไม) ในเพศชายจะใหญกวาเพศหญง, . สนบนกระดกทายทอย (nuchal crest) ในเพศชายจะนนเดนชดกวาเพศหญง, . กระดกขากรรไกรลาง (mandible) บรเวณ ramus ในเพศชายมลกษณะกวางและเปนมมแคบกวา

องศา ในเพศหญงจะมมมปานกวา และ . คาง(chin)ของเพศชายมกจะเปนเหลยม สวนของเพศหญงจะกลมมน

ภาพท 2 แสดงตาแหนงบนกระดกกะโหลกทใชในการระบเพศ

ทมา: โครงกระดก....บอกเพศได, accessed October 16, 2013, available from

http://biology.ipst.ac.th/index.php/about-the-year-2557/408-2014-02-26-02-32-05.html

ภาพท 3 แสดงรปรางคาง ในเพศชายและเพศหญง



. . . กระดกเชงกราน กระดกชนนเปนกระดกทแตกตางกนชดเจน เนองจากมความสมพนธกบหนาทการทางานในแตละเพศ ตาแหนงทใชระบม จดสาคญ คอ รปทรงของกระดกเชงกรานเมอวางเชอมตอกนกบกระดกใตกระเบนเหนบ(sacrum) หรอเรยกวา pelvis inlet

ของเพศชายมลกษณะเปนรปหวใจ สวนของเพศหญงเปนรปไข, subpubic angle หรอมมตรงบรเวณกระดกหวหนาวดานซายและขวาเมอชนกน ในเพศชายจะแคบกวาเพศหญง มมกางนอยกวา องศา หรอมลกษณะคลาย อกษรตว V เราอาจใชนวชและนวกลางกางขนทาบเปรยบเทยบได ในเพศหญงมมกางมากกวา องศา หรอมลกษณะคลาย อกษรตว U ซงสามารถใชนวหวแมมอและนวชกางขนทาบเปรยบเทยบไดเชนเดยวกน และ รปรางของ greater sciatic notch ในเพศหญงมลกษณะกวางสวนในเพศชายจะมลกษณะแคบ

ภาพท 4 แสดงมมตรงบรเวณกระดกหวหนาว



ภาพท 5 แสดงรปรางของ greater sciatic notch



. . . กระดกใตกระเบนเหนบ สามารถแยกเพศไดเชนเดยวกน โดยสงเกตบรเวณทเรยกวา body และ wing โดยอตราความกวางสวนของ body และ wing จะแตกตางตามเพศโดย ในเพศชายสวนของ body จะกวางกวา wing แตเพศหญงความกวางของ wing จะมสดสวนเทยบเทากบ body ดงภาพท

ภาพท 6 อตราสวนระหวาง body กบ wing



1.2 การประมาณสวนสงจากโครงกระดก แมการประมาณสวนสงของรางกายมนษยจะสามารถทาไดดจากโครงกระดกยาว

แตยงมผศกษาจากกระดกสวนอนๆ เชน กระดกตนขา (femur), กระดกตนแขน (humerus), กระดกอก (sternum) ซงตองใชวธการวด (metric character) ออกมาเปนตวเลข แลวนามาคานวณเขาสมการทางคณตศาสตรของผทเคยศกษาไวกอนแลว แมวาการระบเพศดวยวธสงเกตดวยตาเปลาในกระดกกระโหลกศรษะและกระดกเชงกรานนนมความนาเชอถอมากกวาการใชวธการวด แตกมขอดอยทสาคญคอ มบางตาแหนงเทานนทใชสงเกตได เพราะฉะนนกระดกทใชวธนจะตองคอนขางสมบรณ แตวธการวดสามารถทาไดหลายตาแหนงในกระดกหนงชน แมวากระดกบางชนไมสมบรณกสามารถวดได แตขอควรระวงททาใหการระบเพศอาจคลาดเคลอนไดนน ไดแก การเปนโรคเกยวกบกระดก เชน กระดกพรน การบรโภคอาหาร ฮอรโมนเพศชาย และกรรมพนธ

การประมาณสวนสงจากกระดกทาเพอใหทราบสวนสงเปรยบเทยบกบขอมลของผเสยชวตกอนตาย เพอใหระบตวผเสยชวตไดงายขน การประมาณสวนสงมวธการดงน

1.2.1 วธการทางกายวภาค (Anatomical method) เปนวธทประมาณความสงไดแมนยาทสดทาโดยนากระดกทพบมาเรยงกนตามตาแหนงทางกายวภาคแลวประมาณความสง

ใชไดดเมอกระดกทพบมความเสยหายนอย และไมทราบเพศของโครงกระดก แตอาจพบปญหาจานวนชนของกระดกสนหลงผดปกต หรอ กระดกยาว มขนาดผดปกตทาใหมความคลาดเคลอนในการประมาณความสง

1.2. วธการทางคณตศาสตร (Mathematical method) เปนวธการประมาณความสงจากการวดความยาวของกระดกยาวทงชนแลวเลอกสมการถดถอยมาประมาณความสงทเฉพาะเจาะจงกบเพศและชนชาตของศพนนๆโดยสมการถดถอยทเหมาะสมกบการประมาณสวนสงควรมคาความคลาดเคลอนตากวารอยละ - หากมกระดกยาวหลายชนควรวดทกชนแลวประมาณคาความสงทไดจากสมการถดถอยของกระดกแตละชน

ในกรณทตองประมาณความสงจากสวนของกระดกทไมสมบรณ ใหทาการวดคาเพอเขาสตรของสมการถดถอยเพอหาความยาวของกระดกทงชนกอน แลวจงนาคาความยาวของกระดกทงชนประมาณความสงในลาดบตอไป

การประมาณความสงจากกระดกควรคานงถงสวนสงทคานวณไดจะเปนความสง ณ เวลากอนตายเทานน การทานายสวนสงจากสมการถดถอยอาจใหผลทไดคามากกวาปกตในผสงอาย เนองจากกระดกยาวทวดมขนาดคงท แตกระดสนหลงของผสงอายมการทรดลงเสมอ หรอผทมอาการปวยอาจทาใหสวนสงลดลง และการประมาณความสงในวยรนหรอเดกควรทาอยางระมดระวง และตองใชขอมลเฉพาะกลมของวยรนเพอสรางสมการของวยรนดวย

ขอควรระวง การประมาณสวนสงไมควรรายงานคาประมาณคาเดยว ตองรายงานชวงของความคลาดเคลอนของสวนสงไปดวย โดยการวดขนาดกระดกเพอคานวณความสง ควรเลอกใชสมการเพยงสมการเดยวทมคาความคลาดเคลอนนอยทสดไมควรจะวดหลายสตรแลวนาผลทไดมาเฉลยกน

2. นตมานษยวทยา (Forensic Anthropology)

นตมานษยวทยา (Forensic Anthropology) เมอมการคนพบกระดกทตองสงสยวาเปนมนษยหรอไม ณ. ทใด โอกาสทจะเรยกใชนกวทยาศาสตรทอยในสาขามนษยวทยานนมมากทเดยว ทจะเหนไดเดนชด ไดแก กรณการเกดอบตภยซงมผประสบเคราะหกรรมเปนจานวนมากและไมอาจทราบจากสภาพรางกายทหลงเหลออยวาเปนของผใดบางนน นกมนษยวทยาจะมบทบาทเปนอยางมาก เพราะไมเพยงแตตองเปนผยนยนการตายเทานนยงตองระบใหแนชดวาเปนผใด เพอการตดสนเกยวกบสนไหมทดแทนประกอบการฟองรองทางแพงหรอการจดการเกยวกบทรพยสน การจดทะเบยนสมรสใหม เปนตน

บคคลททาหนาทนมกจะเปนนกมนษยวทยาในสาขาวชาการตรวจวเคราะหเกยวกบกระดกโครงรางมนษย โดยเรมตนศกษาตงแตมนษยสมยดกดาบรรพเปนตนมา เทคนคตางๆ ไดถกพฒนาขนมาเพอใหสามารถบอกอาย เพศ เชอชาต และโครงรางของผตายนนนบเปนสงทเปนประโยชนเปนอยางมากในการสบสวนสอบสวน นกมนษยวทยามกจะประจาอยในมหาวทยาลยตางๆ ทาหนาทดานการสอนและวจยในสาขาวชาทเกยวของ ในขณะเดยวกนกรบปรกษากบหนวยงานตางๆเปนรายเรองโดยคดคาธรรมเนยม สวนหนงของผประกอบอาชพสาขานอาจประจาทางานอยกบหองปฏบตการสถาบนนตเวชวทยาทมขนาดใหญ อกสวนหนงอาจประจาอยในหนวยงานกระทรวงกลาโหมเพอทาหนาทตรวจโครงรางกระดกของทหารสญหายในระหวางสงคราม

. กายวภาคของกะโหลกศรษะ (Anatomy of skull) กะโหลกศรษะประกอบไปดวยกระดกชนดตางๆมาประกอบกน ดงน

. กระดกกะโหลกศรษะ (Cranium) ม 8 ชน คอ

. . กระดกหนาผาก (frontal bone) 1 ชน เปนสวนบนของเบาตา ภายในมโพรงอากาศ เรยกวา frontal sinus

. . กระดกขางศรษะ (Parietal bones) 2 ชน ซงเชอมกนบรเวณกลางตวเรยกวา sagittal sutureเปนกระดกทอยระหวางกระดกหนาผาก และกระดกทายทอย

. . กระดกทายทอย (Occipital bones) 1 ชน มแนวเชอมตอกบกระดกขางศรษะ

เรยกวา lamboidal suture ทฐานของกระดกนมรเปดขนาดใหญเรยกวา foramen magnum

. . กระดกขมบ (Temporal bones) ม 2 ชน

. . กระดกรปผเสอ (Sphenoid bone) 1 ชน มลกษณะคลายผเสอโดยตวผเสอประกอบเปนฐานของกะโหลกศรษะอยตรงกลาง และมสวนปกยนออกไปทง 2 ขางตดกบกระดกขมบในกระดกนจะมโพรงอากาศดวย

. . กระดกขอจมกหรอใตสนจมก (Ethmoid bone) 1 ชน เปนแผนบางๆโปรงพรนประกอบเปนหลงคาของจมก และปดฐานของศรษะดานหนา ภายในมโพรงอากาศหลายกลม

ภาพท แสดงกระดกกะโหลกศรษะดานขาง

ทมา: Anatomy Of The Human Skull, accessed October 16, 2013,

available from http://face-and-emotion.com/dataface/anatomy/cranium.jsp

ภาพท แสดงกระดกกะโหลกศรษะดานหนา ทมา: Anatomy Of The Human Skull, accessed October 16, 2013,

Available from http://face-and-emotion.com/dataface/anatomy/cranium.jsp

. กระดกทประกอบกนเปนหนา (Face) ม 14 ชนคอ

. . กระดกสนจมก (Nasal bones) 2 ชน เปนกระดกทบรเวณสวนบนของจมกตอกบหนาผาก

. . กระดกตรงกลางจมกภายใน(Vomer bone) 1 ชน เปนกระดกสวนลางของผนงกนจมก

. . กระดกขางในจมก(Inferior conchae) 2 ชน เปนกระดกโคงทยนออกจากบรเวณผนงดานขางของจมก

. . กระดกขางถงนาตา(Lacrimal bones) 2 ชน อยทผนงดานในของเบาตาและมรองเปนทางผานของนาตา

. . กระดกโหนกแกม (Zygomatic bones หรอ Molar bones) 2 ชน อยทบรเวณแกมและผนงดานขางของเบาตา

. . กระดกเพดาน(Palatine bones) 2 ชน เปนสวนหลงของเพดานแขง (hard

palate)สวนหนาของเพดานแขงคอ กระดก Maxilla

. . กระดกขากรรไกรบน (Maxilla bones) 2 ชน กระดกขากรรไกรบน เปนพนของเบาตา และผนงดานขางของจมก

. . กระดกขากรรไกรลาง (Mandible bone) 1 ชน กระดกขากรรไกรลางมแองเปนทตงของฟน

ภาพท แสดงกระดกทประกอบเปนหนา ทมา: Anatomy – Cranium, accessed October 16, 2013, available from

http://www.studyblue.com/notes/note/n/anatomy--cranium/deck/2927038

4. กายวภาคของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนส (Anatomy of Frontal sinus)

ไซนสในทนหมายถง โพรงอากาศขางๆจมก (Paranasal sinuses) เปนโพรงอากาศทอยในกะโหลกสวนใบหนา ในบรเวณรอบๆจมก จงไดชอวา โพรงอากาศขางจมก มทงหมด 4 ค (ซายและขวา) คอ ไซนส/โพรงอากาศแมกซลลา ไซนส/โพรงอากาศเอธมอยด ไซนส/โพรงอากาศฟรอนตล และไซนส/โพรงอากาศสฟนอยด (พชย พวเพมพนศร, )

ภาพท 1 แสดงกายวภาคของโพรงอากาศ(sinus) ตางๆในมนษย

ทมา: Paranasal Sinus Diseases, accessed October 16, 2013, available from

http://lookfordiagnosis.com/mesh_info.php?term=Paranasal+Sinus+Diseases&lang=1

4.1 ไซนส/โพรงอากาศขางจมกแมกซลลา (Maxillary sinuses)

ไซนสแมกซลลา เปนโพรงอากาศทอยบนใบหนา ในกระดกโหนกแกมทงสองขางใตตอดวงตาและเหนอตอเพดานปาก

ไซนสแมกซลลา เรมเกดตงแตเปนทารกในครรภ อายประมาณ 3 เดอน แรกเกดมขนาดประมาณ 7-8 มลลเมตร (มม.) 4-6 มม. แตยงไมสามารถเหนไดจากภาพเอกซเรยจนกวาทารกในครรภจะมอายได 4-5 เดอน ไซนสแมกซลลานจะเจรญใหญขนเรอยๆไปจนถงอาย 18 ป จงหยดเจรญ

ไซนสแมกซลลา มรปรางเหมอนปรามด (Pyramid) มขนาดบรรจในผ ใหญประมาณ 15 มลลลตร (มล.) สวนฐานของโพรงอากาศคอ เพดานปาก ดงนนจงสมพนธกบรากฟนบนโดยเฉพาะ ฟนกรามซท 1, 2 และฟนกรามนอย (Premolar) ซท 2 ซงในบางครงจะมเพยงเยอบบางๆกนอยระหวางไซนสแมกซลลากบรากฟนเทานน ดงนน เวลาทมการตดเชอของรากฟน เชอโรคจงสามารถเขาสไซนสแมกซลลาไดงาย ทงน ไซนสนแตละขางซายและขวา จะมรเปดเขาโพรงจมกทงดานซายและดานขวาตามลาดบ โดยรเปดจะอยทผนงดานขางของโพรงจมก

หลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดาของไซนสแมกซลลา ไดมาจากแขนงของหลอดเลอดของศรษะ (Maxillary artery และ Maxillary vein)

เสนประสาทของไซนสคอ แขนงของเสนประสาทสมองเสนท 5 (Cranial nerve

V, แขนงทเรยกวา V2)

4.2 ไซนส/โพรงอากาศเอธมอยด (Ethmoid sinuses)

ไซนสเอธมอยด เปนโพรงอากาศทอยตรงตาแหนงระหวางเบาตากบดานขางของจมกทงดานซายและดานขวา

ไซนสเอธมอยด เรมเจรญเมอทารกในครรภอาย 3-4 เดอนไปจนถงอาย 12-14 ปหลงคลอด โดยเมอแรกเกดจะมเพยง 3-4 ชอง/โพรง/เซลลอากาศ (Air cells) แตเมอโตขนจงมไดมากมายหลายเซลลอากาศ โดยในผใหญ ไซนสเอธมอยดในแตละขาง (ซายและขวา) จะมขนาดบรรจ ประมาณ 14-15 มลลลตร

ไซนสเอธมอยดแตละขางซายและขวา แบงเปน 2 กลม คอ กลมทอยดานหนา (Anterior group) และกลมทอยดานหลง (Posterior group) โดยแตละกลมจะมรเปดเขาดาน ขางของโพรงจมกดานซายและดานขวาตามลาดบ แตคนละตาแหนงกน

หลอดเลอดแดงทมาเลยงไซนสน มาจากแขนงของหลอดเลอดแดงทหลอเลยงสมอง (Internal carotid artery) หลอดเลอดดาของไซนสน จะนาเลอดดากลบเขาสหวใจทางหลอดเลอดดาของศรษะทเรยกวา Maxillary vein และทางโพรงเลอดดาทฐานสมองชอ Cavernous sinus

เสนประสาทของไซนสน เปนแขนงมาจากเสนประสาทสมองเสนท 5 (Cranial

nerve V, แขนงทเรยกวา V1 และ V2)

4.3 ไซนส/โพรงอากาศฟรอนตล (Frontal sinuses)

ไซนสฟรอนตล อยบรเวณหนาผาก ระหวางควทงสองขาง ขนาดบรรจในผใหญ ขางซายและขางขวา ขางละประมาณ 6-7 มลลลตร

ไซนสฟรอนตล เรมเจรญตงแตทารกในครรภอาย 4 เดอน และจะหยดเจรญเมออาย 15-18 ป โดยจะเรมเหนไซนสนจาก เอกซเรยเมออาย 6-8 ป อยางไรกตาม 4-20% ของคนทวไป

ไซนสนไมพฒนาใหเหนเปนโพรงอากาศ ไซนสนในแตละขางซายและขวา มรเปดเขาดานขางของโพรงจมกทงซายและขวาตามลาดบ เชนกน

หลอดเลอดแดงทมาเลยงไซนสนไดมาจากแขนงของหลอดเลอดทไปเลยงสมอง (Internal carotid artery)

หลอดเลอดดา จะนาเลอดเสยกลบเขาสหวใจทางโพรงเลอดดาทฐานสมอง ทเรยกวา Cavernous sinus

เสนประสาทของไซนสนเปนแขนงหนงของเสนประสาทสมองเสนท 5 ( Cranial

nerve V, แขนงทเรยกวา V1)

ภาพท แสดงกายวภาคของโพรงอากาศ(sinus) ทสาคญในมนษย ทงมมมองดานหนาและ ดานขาง

ทมา: Sinus Anatomy & Function, accessed October 16, 2013, available from

http://www.ohiosinus.com/patient-info/sinus-anatomy-and-function

4.4 ไซนส/โพรงอากาศขางจมก สฟนอยด (sphenoid sinuses)

ไซนส สฟนอยด เปนโพรงอากาศทอยทกระดกสวนฐานกะโหลก ในบรเวณเหนอตอโพรงหลงจมก โดยเรมเจรญตงแตเปนทารกในครรภอาย 3 เดอน มขนาดเลกในชวงอาย 3 ปแรก แตไซนสจะเจรญโตเรวหลงอาย 7 ป และหยดโตเมอเขาสวยหนมสาว อาย 12-15 ป ซงไซนสน ในผใหญจะมขนาดบรรจประมาณ 7.5 มลลลตร และมรเปดเขาสดานขางตอนบนของโพรงจมก

อวยวะใกลเคยงสาคญทอยตดกบไซนสน คอ โพรงเลอดดาทฐานสมอง Cave

rnous sinus และ ตอมใตสมอง (Pituitary gland)

หลอดเลอดแดงทมาเลยงไซนสน มาจากแขนงของหลอดเลอดสมอง (Internal

carotid)

หลอดเลอดดาของไซนสน จะนาเลอดดากลบสหวใจผานทางหลอดเลอดดาของศรษะ

เสนประสาทบรเวณไซนสน เปนแขนงมาจากเสนประสาทสมองเสนท 5 (Cranial

nerve V, แขนงทเรยกวา V1 และ V2)

4.5 หนาทของไซนสหรอโพรงอากาศขางจมก

4.5. ชวยทาใหเสยงของเรากองกงวานขน

4.5. ชวยปรบสภาพอากาศทหายใจเขาใหพอเหมาะแกความตองการของรางกาย

4.5. เพมขนาดของพนทรบกลน

4.5. ลดความรนแรงเมอเกดการกระทบกระแทก เปรยบเสมอนฉนวนกนความแรงทจะไปถงสมองและถงประสาทสาคญตางๆ เชน ประสาทสมอง (Cranial nerve)

4.5. เปนฉนวนปองกนไมใหศนยประสาทตางๆบรเวณใบหนาและฐานสมองตองกระทบกบความรอน หรอความเยนเกนไป

4.5. เพมความชมชนใหแก จมก โดยสรางมก/สารคดหลง แลวใหขนของเซลลขน (Cilia) ขบดนสารคดหลงออกมาทางรเปดของไซนสตลอดเวลา

4.5. ชวยในการเจรญเตบโตและปรบโครงสรางของใบหนา

. . ทาใหกะโหลกศรษะเบาขน และอยในสมดลกบรางกาย

. . อาจเปนสวนทเหลออยของววฒนาการมนษยโดยไมมความสาคญเลยกได

. กลไกในการปองกนการตดเชอในไซนส/โพรงอากาศขางจมก ประกอบดวย

. . รจมก (Nares) จะมขนจมกไวจบผงธล (Particles) ขนาดใหญ ทผานเขามาในจมก

. . เยอบจมกซงจะสรางนาเมอก/มก/สารคดหลงไวจบผงธลขนาดเลก ขนาดประมาณ 5-10 ไมครอน (Micron) ไดด แลวขนของเซลลขน จะทาหนาทพดโบกผงธลไปสโพรงหลงจมก (Nasopharynx) ดวยอตราเรว 6-7 มลลเมตรตอวนาท เพอไมใหผงธลผานเขาไซนสทางรเปดตดตอระหวางไซนสและโพรงจมก

. . สารคดหลงในจมก ซงจะมเอนไซม เชน Lysozyme ทสามารถสลายเชอโรคบางชนดได มสารภมตานทาน (Antibody) เชน Secretory IgA , IgG ซง สามารถยบยงการเจรญเตบโตของไวรสบางชนดได

5. ภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทย (Medical Radiography)

รงสเอกซ (X-ray หรอ X-radiation) คอ รงส หรอ แสงชนดหนงทเราไมสามารถมองเหน ไดดวยตาเปลา เชน เดยวกบแสงสวางธรรมดา เอกซเรยนมลกษณะเปนทงคลนและอนภาค ของเแมเหลกไฟฟา ทมชวงคลนสนมาก ความยาวชวงคลนตงแต 0.04-1000 องสตรอม (Angstrom) (องสตรอม คอ หนวยวดความยาวชองคลน 1 องสตรอม (A) เทากบ 10-7 เซนตเมตร) หรอ อยระหวางรงสแกมมา กบรงสอลตราไวโอเลต คณสมบตของเอกซเรย คลายคลงกบแสงสวางธรรมดาเปนสวนใหญ แตคณสมบตพเศษ ของมน คอ มอานาจทะลทะลวงผานวตถตาง ๆ ไดมากบางนอยบาง ขนอยกบ ความแนนทบ และนาหนกอะตอมของ วตถทมนผาน นอกจากนน ยงทาใหเกดการเปลยนแปลง ทงทางเคมชวะและอน ๆ อกดวย

เปนรงสทนามาใชทางการแพทยเพอชวยวนจฉยโรค จดอยในรงสประเภทไอออนไนซ/Ionizing radiation (ผลของรงสจากการตรวจโรค) โดยนามาถายภาพอวยวะตางๆทแพทยสงสยวาจะมโรค ทาใหแพทยมองเหนภาพอวยวะนนๆได เครองถายภาพดวยเอกซเรยน เรยกวาเครองเอกซเรย เอกซเรยเปนการตรวจโรคทใชมานานแลว เรมตงแตการคนพบรงสชนดนในป ค.ศ.1895 (พ .ศ. 2438) โดยนกฟสกสชาวเยอรมนชอ Wilhelm Conrad Rontgen โดยใชมอของภรรยาเขาเองเปนแบบ ดงนนบางประเทศจงเรยกรงสเอกซนวา รงสเรนเกน (Rontgen radiation)

เมอเนอเยอไดรบรงสเอกซ เนอเยอจะดดซมรงสเอกซไว และเมอเปนการถายภาพลงบนแผนฟลม (Film) จะสงผลใหเกดภาพบนแผนฟลมเปนส ดา เทาหรอขาว ขนกบความหนาแนนของอะตอม (Atom) และชนดของแรธาตในแตละเนอเยอ ซงเมอเนอเยอใดมแคลเซยมสง ภาพอวยวะทเหนจากเอกซเรยจะเปนสขาว เชน กระดก แตถาเนอเยอมอากาศอย ภาพจะเปนสดา เชน ปอด และเมอเปนเนอเยออนๆทมความหนาแนนของแรธาตผสมระหวางกระดกกบอากาศ ภาพกจะเปนสเทาลดหลนกน ทาใหสามารถมองเหนเนอเยอ/อวยวะ(เซลล เนอเยอ อวยวะ) ตางๆไดทงในภาวะปกตและในภาวะเกดโรค แพทยจงนามาใชชวยในการวนจฉยโรคได(พวงทอง ไกรพบลย,

)

ภาพท แสดงการทางานของเครองเอกซเรยทางการแพทย

ทมา: การตรวจสอบโดยวธถายภาพดวยรงส, accessed April 16, 2014, available from

http://www .tint.or.th/application/apply-rt.html

. การถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะ

ภาพเอกซเรยของกะโหลกศรษะมความแตกตางจากการถายภาพเอกซเรยของสวนอนๆของรางกายเนองมาจากกะโหลกศรษะประกอบดวยกระดกหลายชนสลบซบซอนแตละชนมความหนาบางไมเทากน ภาพเอกซเรยทออกมาจงมลกษณะของกระดกบงกนหรอบางอนซอนกนและกระดกตางๆมความทบตอแสงรงสตางกน ในการถายภาพเอกซเรยของกะโหลกจงตองใชเทคนคการถายหลายๆทาเชน skull AP , PA , Lateral , Town’s ,Water’s ฯลฯ แลวแตแพทยตองการสงตรวจ เพอใหสามารถวนจฉยโรคไดถกตอง(ขนษฐา ชชาวนา, )

การทจะใหไดภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะทดนนนกรงสเทคนคตองทาการถายภาพใหถกตองตามเทคนคซงประกอบดวยการจดทา(Position)การจดการกบเครองเอกซเรย(การกาหนดปรมาณรงสในการถายเชน (exposer facter) กระบวนการลางฟลม (film processing)

สวนประกอบเหลานมความสาคญมากนกรงสเทคนคตองควบคมอยางด

ในหลกวชาการภาพเอกซเรยกระโหลกศรษะทมความเหมาะสมกบการวนจฉยและการรกษาโรคนน ภาพเอกซเรยตองมความคมชด (Sharpness Definition )คอ ภาพตองไมมว(Blur) และมเงา(penumbra) นอยทสด มคอนทราสตสง(High contrast) คอ ภาพตองมความแตกตางของความดาระหวางพนทตางๆบนฟลมสง มความดาพอเหมาะ(Adequate Density )คอ ภาพตอง

ไมดา หรอจางเกนไป และ มความบดเบอนนอยทสด(Minimum Distortion) คอ ภาพเอกซเรยตองมภาพเหมอนจรง สงทงหมดทกลาวมาจะเรมตนทการจดทา (Position) กอนเปนอนดบแรก

. การจดทา (Position) ในการถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะใหไดดนนตองคานงถงสงตางๆ ดงน

. . รปลกษณของกะโหลกศรษะแตละคน กะโหลกศรษะของคนมรปรางตางกนและมหลายแบบ บางคนศรษะแบน บางคนศรษะกลม บางคนแคบเขาทางดานขางซงลกษณะทตางกนเหลานทาไห Structure ตางๆภายในกะโหลกศรษะไมเหมอนกน นอกจากนบางคนศรษะสองซกยงไมเหมอนกน เชนคางเบยวหรอจมกคดไปดานใดดานหนง

. . การจดวางทาของลาตวผปวยทมผลกบการวางศรษะ การจดทาของลาตวของผปวยนนมความสาคญในการถายภาพเอกซเรยของกะโหลกศรษะการจดทาของลาตวผดทาใหผปวยรสกไมสบายซงมผลใหศรษะเปลยนทาเมอจดเสรจแลวหรอบางครงเกดภาพไหว(เมอผปวยนอนไมสบาย) ฉะนนเมอจะจดทาของศรษะจะตองใหความสาคญตอทาของลาตวกอนเพราะถากลามเนอของลาตวเกรงผปวยจะไมสามารถทาศรษะใหอยในทาทจดไวแลวได การจดศรษะตองจด ล า ต ว ให อ ย ก ล าง เต ย ง แ ล ะ ต อ ง จด ให เส น แ น ว ( long axis )ข อ งก ร ะ ด ก ค อ (cervical vertebrae) อยทระดบเดยวกนกบ foramen magnum เพอไมใหคางยกขนหรอตาลง

. . รปรางผปวยทมผลกบการวางศรษะ ผปวยทมรปรางตางๆกน การจดทาของลาตวจะไมเหมอนกน ถาเปนคนผอมตองใชหมอนเลกๆหนนหนาอก สาหรบคนอวนมปญหามากกวาคนผอมเพราะไหลหนาและคอสน บางทอาจจาเปนตองหนนศรษะขนดวยฟองนาท non-

opaque pad ซงจะทาใหเกดปญหาระยะของวตถ(O.F.D. ) ยาวออกภาพกจะผดจากความเปนจรง

กรณผปวยบาดเจบทศรษะการจดทาตางๆมกจะพบปญหาจากการไมรวมมอของผปวย นกรงสเทคนคตองมทกษะและความชานาญคอนขางสงเพอใหทาตางๆถกตองแพทยอานผลได เพราะกระดกตางๆในกะโหลกศรษะมหลายชนทลกษณะแตกตางกน มกจะซอนกนจนไมสามารถเหนภาพตางๆไดชดเจน ยงถาผปวยไมใหความรวมมอใหกนหนา ใหเงยหนาหรออยนงๆ จะจดทาถายภาพลาบากมาก นกรงสเทคนคตองมทกษะในการถายภาพอยางสงเพอใหภาพรงสสาหรบแพทยอานและวนจฉยโรคได เทคนคพเศษเชน การถายทา skull AP และ lateral

crosstable ซงในการถายทา AP ผปวยทไมใหความรวมมออาจมอาการทางสมองรวมดวยในการจดทาจงตองใชความชานาญและทกษะสงมากตองใหบรการทรวดเรวและไดถาพทแพทยอานผลได

. . วธการจดกะโหลกศรษะ( skull )ให median sagittal plane ตงฉากกบเตยง ใหวางมอของผ จ ดทาบนเตยง ฝามอตงฉากชดศรษะคนไขทงสองดาน กางนวโปง

ออก ปลายนวโปงแตะตรง tragus จดศรษะใหเอนไปมาจนนวโปงทงสองขางกางออกจากฝามอเทาๆ กน

สาหรบ routine ของ skull ควรใชทา P.A. เพราะจดให base line ตงฉากกบฟลมไดงายแตถาผปวยไมอยในสภาพทจะนอนควาได กใชทา A.P. และควรจะพยายามจดทาใหถกตอง โดยใหผปวยกมหนาจน orbitomeatal line หรอ radiographic base line ตงฉากกบเตยง ถาผ ปวยอกหรอไหลหนามกจะกมหนาให base line ตงฉากไมไดจงตองใชฟองนาทเปน non-

opaque pad หนนศรษะใหสง หรอถาไมไดตองเอยง tube ใหcentral ray ขนานกบ base line ถาคนไขบงคบตวของไมไดกจะใชเทปยาวๆ คาดลกคางและสองปลายแปะใหตดกบขางเตยงเพอบงคบใหศรษะอยนงๆ

การจดทา skull lateral ถาเปนผปวยอบตเหตฉกเฉน ผปวยจะมาในสภาพนอนหงาย ในการจดทาตอง หนนศรษะและหวไหลใหสงขน 2-3 นว(ขอควรระวง พนเตยงเอกซเรยอาจจะไมแบนราบตองใสไมไปไตศรษะเพราะทาใหฟลมไมตงฉากกบแสงเอกซเรย ถาพนเตยงเอยง และเวลายกผปวยตองระวงเรองของกระดกคอ การเกดอบตเหตอาจมพยาธสภาพของกระดกคอรวมดวย) วางคาสเซตทมGrid ประกบอย(ระวงGrid ไมแนบคาสเซตและไมตงฉากกบแสงเอกซเรย ทาใหเกด Grid cut off) ตงชดศรษะ และ shoot แสงในแนว horizontal ตองตงฉากกบฟลม

. . ตาแหนงทยนของนกรงสเทคนคเวลาจดทากะโหลกศรษะ เมอจดทาผปวย นกรงสเทคนคจะตองยนในตาแหนงทจะดสวนทจะถายเหนชดเจนเชน จะตองยนหวเตยงเมอจะถายทา PA หรอ AP เพอจะไดมองเหนเสนกลางเตยง และจด sagittal plane ของศรษะใหอยกลางเตยงไดถกตอง หรอเมอจดทา lateral ตองยนในตาแหนงทจะมองเหนหนาผปวยไดเพอทจะจด interpupillary line ใหตงฉากกบฟลม

. . การใชฟลมการถายผปวยปกตใสฟลมทถาดของเตยงเอกซเรยมกจะพบวาปญหาคอภาพจะขยายเนองจากกะโหลกศรษะจะหางฟลมมาก ทางทดควรใช Grid หรอ Grid

cassettes เพราะภาพจะใหรายละเอยดไดชดเจนกวา . . สวนตางๆทไดจากภาพในทา(position) ตางๆ ภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะถาถายภาพไดดตองสามารถเหนสวนตางๆดงตอไปน

. . . Skull PA view เทคนคการถายตองสามารถเหน petrous bone,

frontal bone, frontal sinus, sagittal suture, sphenoid wing, parietal foramen

. . . Skull Lateral view เทคนคการถายตองสามารถเหน inner table,

coronal suture, lambdoid suture, sphenoid sinus, sellar turcica, clivus, pachionian granulation,

internal occipial protuberance, nasopharynx, dens, posterior rim of foramen magnum, vascular

marking, floor of anterior cranial fossa

. ทาทางตางทใชในการถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะ

. . Inclined PA view (Caldwell)

Caldwell's projection ลารงสทามม15o กบ orbitomeatal line ทางดานเทา Petrous ridges จะอยบรเวณขอบลางของ orbits ทาใหมองเหน orbits ไดชดเจนยงขน lesser และ greater wings ของ sphenoid bone จะเหนผานทาง orbit ดงภาพท

ภาพท 3 แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Caldwell view

ทมา: Approach to Differential Diagnosis in Musculoskeletal Imaging, accessed April 16,

2014, available from http://www.reocities.com/omfsesan/facialfracture.htm

6.2.2. PA view 0

ในทา PA หนาผากของคนไขอยชดถาดฟลม ชนกระดกทเหนไดดในทานคอ สวนของ orbits, frontal bones และบางสวนของ parietal และ occipital bones, Petrous ridges

จะอยบรเวณขอบบนของ orbits และจะซอนกบ sphenoid ridges ทาใหเหนสวนตางๆ ภายใน orbit

ไมชดเจน

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Posteroanterior view

ทมา: Normal Roentgenographic Anatomy of The Skull and Face, accessed April 16, 2014.

Available from http://www.cai.md.chula.ac.th/lesson/lesson4508/data/center.htm

6.2.3. Lateral view

ในทา lateral (รปท 4) ผปวยหนดานขางของศรษะชดฟลม ทานใชประเมนกระดก parietal bone, temporal bone และบางสวนของ occipital bone ควรเชคดวา true lateral

หรอไม ดวยการดวา mandibular rami หรอ orbital roofs ทงสองขางซอนกน อาจ coned-down เพอด sellae

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Lateral view

ทมา: Approach to Differential Diagnosis in Musculoskeletal Imaging, accessed April 16,

2014, available from http://www.reocities.com/omfsesan/facialfracture.htm

6.2.4. Towne's view (half axial)

Towne's projection ลารงสทามม 30o กบ orbitomeatal line ทางดานเทาใชดกระดก occipital จะเหน dorsum sellae และ posterior clinoid processes ซอนอย ใต foramen

magnum

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Towne's view

ทมา: Normal Roentgenographic Anatomy of The Skull and Face, accessed April 16, 2014,

available from http://www.cai.md.chula.ac.th/lesson/lesson4508/data/center.htm

6.2.5. Base view (submentovertex)

Base view, orbitomeatal line ขนานกบ film ลารงสตกตงฉากกบฟลมผาน

submental - vertex ใชดกระดกของฐานกระโหลกและสามารถใชด zygomatic arches ไดดวย ถาถายรวมกบ lateral neck film กจะเปน nasopharynx film

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Base view



2.2.6. Water's view (Parietoacanthial projection)

ใชด facial bones และ paranasal sinuses การถายด paranasal sinuses ใช upright position และ coned-down views ใน Water's, inclined PA และ lateral

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Water's view

ทมา: Approach to Differential Diagnosis in Musculoskeletal Imaging, accessed April 16, 2014, available from http://www.reocities.com/omfsesan/facialfracture.htm

2.2.7. Stenver's view

Stenver's view วางศรษะผปวยให midsagittal plane ทามม 45O กบแผนฟลม, infraorbitalmeatal ขนานกบ transverse axis ของแผนฟลมและลารงสทามม12O ทางศรษะ ใชด petrous ridge ของ temporal bone, mastoid air cells และ internal acoustic canal

ภาพท แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Stenver's view



2.2.8. Law's view

Law's view วางศรษะผปวยให infraorbitalmeatal ขนานกบแผนฟลม,

midsagittal plane ทามม 15O และลารงสทามม15O ไปทางเทา ใชด mastoid process จะเหน internal

และ external auditory meatus ซอนกน

ภาพท 2 แสดงสวนตางๆทไดจากภาพเอกซเรยในทา Law's view



. งานวจยทเกยวของในตางประเทศ

ง า น ว จ ย Camargo, JR., แ ล ะ ค ณ ะ ( Camargo, JR., et al., 2008) เ ป น ก า ร ห าความสมพนธระหวางเพศกบขนาดพนทของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรบราซล พวกเขาใชตวอยางประชากรในบราซล เปนเพศชายและเพศหญงอยางละ รายทมอาย ปขนไป โดยวดขนาดความกวาง ความสง และพนทของฟรอนทลไซนสทงสองขางจากภาพถายเอกซเรยศรษะของกลมตวอยาง และพบวาคา Concordance index = 79.7% โดยใชสมการการถดถอยในการพยากรณเพศของบคคลจากการคาขนาดความสง, ความกวางและขนาดพนทของฟรอนทล ไซนส และเมอนาสมการมาทดลองใชกบกรณศกษาพบวา ผลการพยากรณทผดพลาดเปน % ซงใกลเคยงกบคาความแมนยาในการพยากรณทคานวณได

Megha Goyal BDS, MDS Assistant Professor a,c และคณะ (Megha Goyal BDS, et

al., 2013) โดยพวกเขาใชตวอยางประชากรเปนชนดงเดมในประเทศอนเดย แบงเปนเพศชายและเพศหญงอยางละ รายทมอาย - ป ไดทาการวจยเรองการหาความสมพนธระหวางเพศกบจานวนรอยหยกของขอบบนของฟรอนทล ไซนส และเสนแบงรอยหยกทงหมดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสทงฝงซายและฝงขวา ในประชากรอนเดย โดยใชสมการการถดถอยในการพยากรณเพศของบคคล และพบวาสามารถพยากรณไดถกตอง % ในเพศชาย และ % ในเพศหญง และถาคดรวมกนจะสามารถพยากรณเพศไดถกตองท %

31

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยเรอง การศกษาการหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทยเปนการวจยเชงการทดลอง โดยมวตถประสงคเพอหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทย เพอหาแนวทางและสรางสมการทสามารถนาไปใชในการพยากรณเพศและการประมาณสวนสงของมนษยไดโดยใชเพยงขนาดของกระดก Frontal Sinus ใชวธการเปรยบเทยบหาความสมพนธระหวางขนาดอางอง ตาแหนงทไดมาจากการวดขนาดของฟรอนทล ไซนส จากภาพถายรงสทางการแพทยของกลมตวอยางซงเปนผปวยทเขารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจและมคณสมบตครบถวนสมบรณตรงตามทผวจยกาหนด เปรยบเทยบกบเพศและสวนสง

ขณะททาการวดขนาดอางองตางๆของฟรอนทล ไซนส ไดกาหนดระยะเวลาในการเกบตวอยางโดยเกบจากภาพถายรงสทางการแพทยบรเวณกะโหลกศรษะของผ ปวยทเขารบการรกษา ณ .โรงพยาบาลตารวจและรบการถายภาพรงสเอกซเรยบรเวณกะโหลกศรษะในชวงเวลาตงแตเดอนพฤศจกายน – มนาคม พบวามผปวยทเขารบการเอกซเรยกะโหลกศรษะทงสนจานวน

ราย แตเนองจากภาพถายรงสทางการแพทยบางรายมคณสมบตไมครบถวนตรงตามทผวจยกาหนด กลาวคอ ไมมฟรอนทล ไซนสจานวน ราย, มฟรอนทล ไซนสขางใดขางหนงเพยงขางเดยวจานวน ราย, อายตากวา ป จานวน ราย และฟรอนทล ไซนสมขนาดเลก และอยตากวาเสนอางองพนฐาน(Base line : A-line)จานวน ราย จงทาการคดกลมเหลานออก และไดทาการเกบขอมลเฉพาะกลมตวอยางทมคณสมบตครบถวนตรงตามทผวจยกาหนดภาพมาไดทงหมดจานวน ราย แบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย โดยมขนตอนในการดาเนนการวจย ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง

2. วธการสมตวอยาง

3. เครองมอในการศกษาวจย 4. การเกบรวบรวมขอมล

5. การวเคราะหขอมล 6. การทาการทดสอบสมการสาหรบกรณศกษา (Blind Test)

32

1. ประชากรและกลมตวอยาง ผวจยไดกาหนดกลมประชากรเปาหมายไดแก ภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทย

บรเวณกะโหลกศรษะทถายดวยเทคนค PA Skull (Caldwell technique) ของผปวยทเขารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจในชวงเวลาตงแตเดอนพฤศจกายน – มนาคม โดยกลมตวอยางตองมคณสมบตครบถวนตามทผวจยกาหนด กลาวคอ เปนภาพถายรงสทางการแพทยของผปวยทมคณสมบต ดงน เปนบคคลเชอชาตไทย, มอาย 20 ป บรบรณขนไป(ณ.วนททาการถายภาพรงสทางการแพทย),ไมเคยมประวตประสบอบตเหตหรอไดรบการผาตดททาใหเกดความเสยหายตอกะโหลกศรษะบรเวณหนาผาก,เปนบคคลทมรปแบบของ frontal sinus แบบ Bilateral คอมครบทงฝงซายและขวา และมพนทอยเหนอเสนสมมตทลากผานจดสงสดของเสนขอบบนของกระดกเบาตาเทานน,การถายภาพรงสตองทาการถายดวยเทคนค PA Skull (Caldwell technique) ดวยเทคนค, ระยะหางและมมทใชถายแบบเดยวกนในทกๆราย ผวจยเลอกศกษากลมประชากรดงกลาวเนองจากในประเทศไทยยงไมมหนวยงานใดททาการศกษาและเกบรวบรวมขอมลภาพถายรงสเอกซเรยของบรเวณโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ทสามารถนามาคานวณอางองขนาดของกลมตวอยาง ผวจยจงกาหนดขนาดของกลมตวอยางเฉพาะภาพถายรงสเอกซเรยบรเวณกะโหลกศรษะของผปวยทเขารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจในชวงเวลาตงแตเดอนพฤศจกายน – มนาคม โดยตองมคณสมบตครบถวนตรงตามทผวจยกาหนด กลาวคอ ตองมเชอชาตไทย มรปแบบของ frontal sinus แบบ Bilateral เทานน เปนผ ทไมเคยมประวตประสบอบตเหตหรอไดรบการผาตดททาใหเกดความเสยหายตอกะโหลกศรษะบรเวณหนาผาก และตองมอาย 20 ปบรบรณขนไป(ณ.วนททาการถายภาพรงสทางการแพทย) ทงนเพราะจากการทบทวนวรรณกรรมพบวาโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสจะเจรญและพฒนาเตมทเมออายประมาณ 20 ป และจะคงสภาพเชนนนตลอดชวต 2. วธการสมตวอยาง

การศกษาวจยครงนผวจยไดทาการเกบขอมลจากกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยทาการชแจงวตถประสงค ขนตอนและรายละเอยดของการวจยเพอขอความรวมมอและการประสานงานในการเกบตวอยางอยางถกตองเหมาะสมจากเจาหนาทผเกยวของภายในแผนกรงสวทยา โรงพยาบาลตารวจ กลาวคอ ผวจ ยไดทาการกาหนดคณสมบตของกลมประชากรเปาหมายซงเปนผปวยทเขารบถายภาพรงสเอกซเรยทางการแพทยบรเวณกะโหลกศรษะ และตองเปนผทมคณสมบตครบถวน ดงน ) เปนบคคลเชอชาตไทยทมอาย 20 ปบรบรณขนไป, ไมเคยมประวตประสบอบตเหตหรอไดรบการผาตดบรเวณกะโหลกศรษะ, ตองมfrontal sinus แบบ

33

Bilateral คอมครบทงฝงซายและฝงขวา และไดรบการถายภาพรงสเอกซเรยบรเวณกะโหลกศรษะดวยเทคนค PA Skull หรอ Caldwell technique ตามมาตรฐานทางรงสวทยา(มระยะหางระหวางหลอดจายรงสกบเตยงทผปวยนอน = 100 เซนตเมตร และกาหนดความเขมของรงสท KVP) ซงจากการรวบรวมขอมลพบวามผปวยทเขารบการเอกซเรยกะโหลกศรษะทงสนจานวน ราย แตเนองจากภาพถายรงสทางการแพทยบางรายมคณสมบตไมครบถวนตรงตามทผวจยกาหนด กลาวคอ )ไมมฟรอนทล ไซนสจานวน ราย ) มฟรอนทล ไซนสขางใดขางหนงเพยงขางเดยวจานวน ราย )อายตากวา ป จานวน ราย )ฟรอนทล ไซนสมขนาดเลก และอยตากวาเสนอางองพนฐาน(Base line : A-line)จานวน ราย จงทาการคดกลมเหลานออก และไดทาการเกบขอมลเฉพาะกลมตวอยางทมคณสมบตครบถวนตรงตามทผวจยกาหนดไวมาไดทงหมดจานวน ราย แบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย และผวจยไดทาการกาหนดหมายเลขใหกบแตละหนวยของประชากรเรมตงแตเลข เรอยไป และทาเชนเดยวกนทงในกลมเพศชายและกลมเพศหญง การทดสอบสมการทไดกบกรณศกษา(Blind test) เมอทาการวดขนาดอางองตางๆของ ฟรอนทล ไซนส จากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทยและบนทกขอมลตางๆของกลมตวอยางมาครบแลว ผวจยจะทาการคดตวอยางออกสวนหนงแยกไวสาหรบทา Blind test โดยใชวธการสมแบบเปนระบบ (Systemic sampling) โดยทง กลมเพศนนผวจยจะทาการเลอกหนวยตวอยางทกๆ

หนวย และหนวยตวอยางแรกทเลอกไดคอหนวยท ทาใหตวอยางทจะถกเลอกตอไปคอ , , ...ฯลฯ ไปจนครบ ราย/ตอกลมเพศตามทตองการ ซงจะทาใหไดกลมตวอยางแยกเกบไว

จานวน ราย แบงเปนเพศชาย รายและเพศหญง ราย เพอทจะนามาเขาสมการทหามาไดเพอทดสอบความแมนยาและความสามารถทจะนาสมการไปใชเพอพยากรณเพศและประมาณสวนสงตอไปในอนาคต

3. เครองมอในการศกษาวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบไปดวย 3.1 เครองมอทใชในการถายภาพรงสทางการแพทย

. . เครองเอกซเรยทวไปแบบ Ceiling ยหอ SHIMADZU รน RADSPEED MC ซงตงคาพลงงานทปลอยรงสไวท 80 KVP.

. . เสอสาหรบปองกนรงสเอกซ 3.2 เครองมอสาหรบใชวดขนาดความกวาง, ความยาวและมมตางๆทวดไดจากภาพถาย

รงสเอกซเรย

34

. . ระบบบรหารจดการจดเกบและรบสงภาพทางการแพทยในรปแบบดจตอล หรอระบบ PACS ของบรษท Philips รน IntelliSpacs PACS DCX Viewer R3.1

. . แบบบนทกผลการวด ตารางท ตวอยางตารางบนทกขอมลการวดขนาดอางองทง ตาแหนงของกลมตวอยาง ลาดบท เลขประจาตว

ผปวย อาย สวนสง B-line F-line C-line G-line

4. การเกบรวบรวมขอมล

4.1 การถายภาพรงสทางการแพทยของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส มขอกาหนดและขนตอนตางๆ ดงน

4.1. เสยบปลกไฟของเครองถายภาพดวยรงส X-rays ยหอ SHIMADZU รน RADSPEED MC ซงตงคาพลงงานทปลอยรงสไวท KVP.

4.1. เจาหนาทผทาการถายภาพรงสทางการแพทยสวมถงมอยาง สวมเสอปองกนรงส

4.1. จดทาทางของผปวยใหอยในทาทสขสบาย นอนหงายราบ หนาตรง การจดศรษะตองจดลาตวใหอยกลางเตยงและตองจดใหเสนแนว (long axis) ของกระดกคออยทระดบเดยวกนกบ foramen magnum เพอไมใหคางยกขนหรอตาลง สาหรบการจดแนวลาตวถาเปนคนผอมตองใชหมอนเลกๆหนนหนาอก สาหรบคนอวนมปญหามากกวาคนผอมเพราะไหลหนาและคอสนบางทอาจจาเปนตองหนนศรษะขนดวยฟองนาตามมาตรฐานวชาชพของนกรงสวทยา

4.1. เลอนแทนแหลงกาเนดสญญาณใหจดกงกลางของแทนมาอยเหนอศรษะของกลมตวอยางตรงตาแหนงกงกลางระหวางคว มระยะหางระหวางแหลงกาเนดสญญาณและแผนฟลมเทากบ เซนตเมตร

4.1. ทาการถายภาพดวยรงสเอกซเรย

35

4.1. ตรวจสอบความคมชดและความสมบรณของภาพบนจอคอมพวเตอร หากภาพทไดไมคมชดหรอมองเหนรปรางและขอบเขตของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสไมชดเจนใหทาการถายภาพรงสอกครงตามขนตอนท 4.1.4 – 4.1.6

. . นกรงสวทยาทาการจดเกบภาพถายรงสทไดในรปแบบไฟลภาพลงในระบบ PACS (Picture Archives and Communication System) ซงเปนระบบทใชเพอการบรหารและจดเกบขอมลภาพทางการแพทยซงเปนระบบดจตอลทมฟงกชนตางๆในการจดการภาพ เชน การโฟกส การปรบแสงและความคมชด การวดขนาด(มความละเอยดในหนวยการวดเปนมลลเมตรและมทศนยมถง ตาแหนง) การวดองศา เปนตน

4.1.8 ทาการจดบนทกรายละเอยดสวนบคคลของกลมตวอยาง เชน ชอ นามสกล วนเดอนปเกด อาย เพศ เชอชาต วนเดอนปททาการถายภาพรงสลงในแบบบนทกประวตสวนตวทไดจดทาขนเฉพาะสารบงานวจยน

4. ทาการวดขนาดความกวางและความยาวของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสของกลมตวอยางโดยอางองการวดแบบผสมผสานของ Camargo, JR., Daruge, E., Prado, FB. และคณะ(Camargo, JR., Daruge, E., ) โดยใชวธการวดดวยระบบดจตอลของระบบ PACS และใชการกาหนดจดอางองและเสนอางองในการวดขอบเขตของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสเพอใหเกดความถกตองและแมนยาในการวดและไดขอมลทถกตอง ทาการกาหนดจดอางองและเสนอางองตามบรเวณสวนตางๆของกระดกเบาตา (Orbit bone) และเสนขอบของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส(Frontal sinus) ดงน

4.2.1 เสนอางองพนฐาน (Base line: A-line) หมายถง เสนตรงทลากสมผสกบเสนขอบดานในของจดทสงทสดของกระดกเบาตาดานบน (Superior border of the orbit bone) ทง 2 ขางในแนวแกน X

4.2.2 เสนอางองดานขาง (Lateral line: E-line, D-line) หมายถง เสนตรง 2 เสนทลากตงฉากกบเสนอางองพนฐานและอยตรงตาแหนงขอบนอกสดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส (Frontal sinus) ทงฝงซายและฝงขวา

4.2.3 เสนแนวแกน x (x- axis) หมายถง เสนตรงทลากสมผสกบเสนขอบดานในสดของกระดกเบาตาฝงซาย (Inferior border of the left orbit bone) ไปสมผสเสนขอบดานในสดของกระดกเบาตาฝงขวา (Inferior border of the right orbit bone) ในแนวแกน X

4.2.4 เสนแนวแกน y (y- axis) หมายถง เสนตรงทลากตงฉากและแบงครงเสนแนวแกน x (x- axis)

36

ภาพท 2 แสดงเสนอางองตางๆและการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส

4.2.5 ความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา(Right Frontal sinus height: B-line) หมายถง ระยะการวดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงขวาจากเสนอางองพนฐาน(Base line)ไปยงจดทสงทสดของฟรอนทล ไซนสฝงขวา โดยเสนนตองลากตงฉากกบเสนอางองพนฐานเสมอ

ภาพท 2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงขวา

Y -axis

X -axis

A- Line

D- Line E- Line

B- Line C- Line

G- Line F- Line

B- Line

90 A- Line

37

4.2.6 ความกวางของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา(Right Frontal sinus width: F-line) หมายถง ระยะการวดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงขวาจากเสนอางองดานขางขวา (Right Lateral line)ไปยงจดทกวางทสดของฟรอนทล ไซนสฝงขวา

ภาพท 2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงขวา

4.2.7 ความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงซาย(Left Frontal sinus height: C-line) หมายถง ระยะการวดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงซายจากเสนอางองพนฐาน (Base line)]ไปยงจดทสงทสดของฟรอนทล ไซนสฝงซาย โดยเสนนตองลากตงฉากกบเสนอางองพนฐานเสมอ

ภาพท 2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความสงของฟรอนทล ไซนสฝงซาย

F- Line

90 90

D- Line E- Line

A- Line

C - Line

90

A- Line

38

4.2.8 ความกวางของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงซาย(Left Frontal sinus width: G-line) หมายถง ระยะการวดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงซายจากเสนอางองดานขางซาย (Left Lateral line)ไปยงจดทกวางทสดของฟรอนทล ไซนสฝงซาย

ภาพท 2 แสดงเสนอางองและการวดขนาดความกวางของฟรอนทล ไซนสฝงซาย

4. ทาการเกบบนทกขอมลตางของกลมตวอยางลงในแบบบนทก ไดแก ชอ นามสกล อาย เพศ เลขประจาตวผปวย สวนสง และขนาดอางองตางๆของฟรอนทล ไซนส ทง ตาแหนง

. วธการวดโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส วธการวดขนาดโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสประกอบไปดวยการวดความกวาง

และความยาว ทง ชด ดงน . . การวดความกวางของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงซาย (Left Frontal

sinus width: G-line) . . การวดความกวางของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา (Right Frontal

sinus width: F-line) . . การวดความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงซาย (Left Frontal sinus

height: C-line) . . การวดความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา (Right Frontal sinus

height: B-line) ทาการวดและเกบรวบรวมขอมลการวดทง รปแบบ บนภาพถายเอกซเรยของ

ฟรอนทล ไซนสของกลมตวอยางทมคณสมบตครบถวนตรงตามทผวจยกาหนดจนครบ 5 ราย

G- Line

E- Line D- Line

90 90

A- Line

39

5. การวเคราะหขอมล สถตทผวจยใชในการศกษาวจยในครงน ไดแก Logistic Regression สาหรบการหา

ความสมพนธระหวางขนาดอางองกบเพศ, Linear Regression สาหรบการหาความสมพนธระหวางขนาดอางองกบความสงของประชากร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Windows version 17.0 เพอเปรยบเทยบหาความสมพนธระหวางขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสจากภาพถายเอกซเรยกะโหลกศรษะของกลมตวอยางทง 136 รายเปรยบเทยบกบเพศและสวนสงของประชากร

6. การทาการทดสอบสมการสาหรบกรณศกษา (Blind Test)

หลงจากทไดสมการออกมาจากการคานวณทางสถต ผวจ ยไดนาขอมลของกลมตวอยางทคดแยกไวตงแตแรกสาหรบทา Blind test ดวยวธการสมแบบเปนระบบ (Systemic sampling) จานวนทงสน ราย แบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย มาเขาสมการเพอทดสอบความแมนยาและความสามารถทจะนาสมการไปใชเพอพยากรณเพศและประมาณสวนสง

40

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การศกษาวจยเรองการศกษาการหาความสมพนธระหวางเพศและสวนสงกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทยเปนการวจยเชงการทดลอง(Experimental research) ผวจยไดทาการศกษาโดยการเกบรวบรวมขอมลคอคาการวดขนาดอางองทง ตาแหนงของ ฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสทางการแพทย (X-ray Radiography) ประกอบดวย ความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา(Right Frontal sinus height: B-line), ความกวางของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา(Right Frontal sinus width: F-line) ความสงของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสฝงซาย(Left Frontal sinus height: C-line) และความกวางของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสฝงซาย(Left Frontal sinus width: G-line) โดยไดกาหนดระยะเวลาในการเกบตวอยางโดยเกบจากภาพถายรงสทางการแพทยของผปวยทเขารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจและรบการถายภาพรงสในชวงเวลาตงแตเดอนพฤศจกายน – มนาคม พบวามผปวยทเขารบการเอกซเรยกะโหลกศรษะทงสนจานวน ราย แตเนองจากภาพถายรงสทางการแพทยบางรายมคณสมบตไมครบถวนตรงตามทผวจยกาหนด กลาวคอ ไมมฟรอนทล ไซนสจานวน ราย, มฟรอนทล ไซนสขางใดขางหนงเพยงขางเดยวจานวน ราย, อายตากวา ป จานวน ราย, ฟรอนทล ไซนสมขนาดเลกและอยตากวาเสนอางองพนฐาน(Base line : A-line)จานวน ราย จงทาการคดกลมเหลานออก และไดทาการเกบขอมลเฉพาะกลมตวอยางทมคณสมบตครบถวนตรงตามทผวจยกาหนดไวมาไดทงหมดจานวน ราย แบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย เพอศกษาหาความสมพนธระหวางเพศและสวนสงกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสทวดจากภาพถายรงสทางการแพทย ในประชากรไทย นาขอมลตางๆทไดมาวเคราะหโดยผวจยไดใชสถต ไดแก Logistic Regression สาหรบการหาความสมพนธระหวางขนาดอางองกบเพศ , Linear Regression สาหรบการหาความสมพนธระหวางขนาดอางองกบเพศ โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Windows version 17.0 เพอเปรยบเทยบหาความสมพนธระหวางขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสจากภาพถายเอกซเรยกะโหลกศรษะของกลมตวอยางทง 136 ราย แลวนาเสนอผลการวจยตามลาดบดงน

41

1. ความสมพนธระหวางขนาดอางอง ตาแหนงทไดมาจากการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส ทงฝงซายและฝงขวาจากภาพถายรงสทางการแพทยของกลมตวอยาง เพอเปรยบเทยบหาความสมพนธกบเพศและสวนสง

2. การหาสมการถดถอยทจะสามารถนามาใชในการพยากรณเพศ และสมการถดถอยทจะสามารถนามาใชในการประมาณสวนสงของประชากรในประเทศไทย 1.ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตารางท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของขอมลโดยรวมจาแนกตามเพศ

ขอมล เพศชาย (n=69) เพศหญง (n=67)

MEAN S.D. MEAN S.D.

อาย 44.19 18.992 45.37 17.728 สวนสง 168.86 6.873 155.33 5.052

Right Frontal sinus height: B-line

21.26 6.918 12.61 5.684

Right Frontal sinus width: F-line

36.77 10.770 26.87 9.111

Left Frontal sinus height : C-line

22.27 8.066 15.55 5.904

Left Frontal sinus width: G-line

40.08 11.396 31.53 8.831

จากตารางท 2 พบวา ในกลมตวอยางเพศชายมรายละเอยด ดงน 1. อายโดยเฉลยคอ

. 9 ป, 2. สวนสงโดยเฉลย 8.86 เซนตเมตร, 3. คา B-line โดยเฉลย 1.26 มลลเมตร และ คา F-line โดยเฉลย .77 มลลเมตร และ . คา C-line โดยเฉลย 2.27 มลลเมตร และ คา G-line โดยเฉลย 40.08 มลลเมตร

ในกลมตวอยางเพศหญงมรายละเอยด ดงน . อายโดยเฉลยคอ 5.37 ป, 2. สวนสงโดยเฉลย .33 เซนตเมตร, 3. คา B-line โดยเฉลย 2.61 มลลเมตร และ F-line โดยเฉลย 6.87 มลลเมตร และ . คา C-line โดยเฉลย 5.55 มลลเมตร และ คา G-line โดยเฉลย 1.53 มลลเมตร

42

. การวเคราะหหาความสมพนธระหวางเพศของประชากรกบขนาดความกวางและความสงของ โพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในกะโหลกศรษะมนษย

ตารางท 3 คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยโลจสตกระหวางเพศกบขนาดความกวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ตวแปร B S.E. Wald df Sig. Exp(B)


-0.230 0.066 12.13 1.00 0.000* 0.79


-0.002 0.034 0.00 1.00 0.963 1.00


0.026 0.058 0.21 1.00 0.648 1.03


-0.092 0.037 6.19 1.00 0.013* 0.91

* แตกตางกนอยางมนยสาคญ .

จากตารางท . พบวา ไดสมการการถดถอยดงน Logit(Y) = 6.585 – 0.230(Rt.สง) – 0.002(Rt.กวาง) + 0.026(Lt.สง) – 0.092(Lt.กวาง) ดงนน

เมอพจารณาคาสมประสทธถดถอยของตวแปรทมนยสาคญหรอมความสาคญทอยตวแบบ พบวามอย ตวแปรทมความสาคญ ไดแก คาสมประสทธถดถอยของตวแปร Rt.สง = -0.230 ซงมคา sig. = 0.000 < 0.05 และคาสมประสทธถดถอยของตวแปร Lt.กวาง = -0.092 ซงมคา sig = 0.013 < 0.05 และสามารถทานายเพศจากสมการถดถอยเมอกาหนด Y=1 เปนหญง โดยเมอผลลพธของสมการมากกวา . ถอวาเปนเพศหญงดงนนผวจยจงจะทาการลดรปของสมการโลจสตกไดดงน

43

ตารางท คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยโลจสตกระหวางเพศกบขนาดความกวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสแบบลดรป (Reduced Model)

ตวแปร B S.E. Wald df Sig. Exp(B)


-0.223 0.044 25.86 1 0.000* 0.800107


-0.079 0.025 9.89 1 0.002* 0.92381

Constant 6.474 1.247 26.94 1 0.000* 647.893

* แตกตางกนอยางมนยสาคญ . จากตารางท พบวา ไดสมการการถดถอยแบบลดรปดงน Logit (Y1) = 6.474 – 0.223(Rt.สง) – 0.079(Lt.กวาง) ดงนน

การเปรยบเทยบตวแบบลดรป (Reduced model) กบตวแบบเตมรป (Full model) เพอ

หาตวแบบทสอดคลองกบขอมลมากทสดโดยทใชจานวนตวแปรอสระทนอยทสด โดยทาการเปรยบเทยบโดยใชคา Likelihood ratio test

G = [-2log likelihood (Reduced model)] – [-2log likelihood (Full model)]

ถาคา P[ 2 (df ของ Full model – df ของ Reduced model) > G] > 0.05 แสดงวา Reduced Model ดเทาๆ กบ Full Model

ผลการวเคราะห ไดคา G = 123.852 – 123.633 = 0.219 ซงคา P[ 2 ( - ) > 0.219] = 0.896 มคามากกวา . แสดงวาตวแบบลดรปดเทาๆกบตวแบบเตมรป ดงนนสมการถดถอยโลจสตกระหวางเพศและขนาดพนทของโพรงอากาศฟรอนทลทเหมาะสมคอ

Logit (Y) = 6.474 – 0.223(Rt.สง) – 0.079(Lt.กวาง) ดงนนสตรในการพยากรณเพศ คอ

44

โดยตวแบบทม Rt.สง และ Lt. กวาง เปนตวแปรอสระนน สามารถจาแนกกลมได

ถกตอง 76.5% และเมอทดสอบความเหมาะสมของตวแบบโดยใชตาราง Homer and Lemeshow พบวาคาไคส-แควร มคา 4.372 คา sig. = 0.822 > 0.05 สามารถสรปไดวา Model มความเหมาะสมดแลว

. การวเคราะหหาความสมพนธระหวางสวนสงและขนาดความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในกะโหลกศรษะมนษย ตารางท คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงกบขนาดความ

กวางและความสง ของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศชาย ตวแปร Unstandardized

Coefficients Standardized Coefficients t Sig.

B S.E. Beta Right Frontal sinus height:

B-line 0.174 0.190 0.175 0.917 0.362


0.013 0.109 0.021 0.122 0.903


0.235 0.184 0.276 1.274 0.207


-0.125 0.117 -0.208 -1.070 0.289

คาคงท . ; SE = + 6.708 R = 0.322 R2 = 0.104 ; F = 1.849 ; sig. = 0.130


จากตารางท พบวา ตวแปรทง ตว มระดบความสมพนธกบสวนสงของเพศชายในระดบคอนขางนอย โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน .322 และสามารถพยากรณสวนสงของเพศชายไดรอยละ . สมการทมตวแปรทง ตวไมมความสมพนธกบสวนสงของเพศชายอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .

45

เมอพจารณาคาสมประสทธถดถอยของตวแปรทมนยสาคญหรอมความสาคญทอยตวแบบ พบวา ไมมตวแปรไหนเลยทมนยสาคญหรอมความสาคญทอยในตวแบบ ดงนนผวจยจงทาการเลอกวเคราะหเฉพาะบางตวแปรเทานนโดยใชวธการ Stepwise

ตารางท คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงและขนาด

ความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศชายแบบลดรป (Reduced Model) ตวแปร Unstandardized



B-line 0.282 0.116 0.284 2.424 0.018*

คาคงท . ; SE = + 6.640 R = 0.284 R2 = 0.081 ; F = 5.875 ; sig. = 0.018


จากตารางท ตวแปร Rt.สง มระดบความสมพนธกบสวนสงของเพศชายในระดบทคอนขางมากเมอเทยบกบตวแปรทง ตวในตารางท โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเปน .284 และสามารถพยากรณสวนสงของเพศชายไดรอยละ 8.1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ . โดยมความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณในการพยากรณ เทากบ + 6.640

เมอเปรยบเทยบตวแบบลดรป (Reduced model) กบตวแบบเตมรป (Full model) แลวพบวา ตวแบบ ลดรปทมตวแปร Rt.สง แคตวแปรเดยวสามารถพยากรณสวนสงของเพศชายไดรอยละ 8.1 ในขณะท ตวแบบเตมรปสามารถพยากรณสวนสงไดรอยละ 10.4 หมายความวาตวแปรอก ตวทเหลอ คอ Rt.กวาง Lt.สง และ Lt.กวาง มความสมพนธกบสวนสงคอนขางนอยมาก ดงนน สมการในการพยากรณสงสงคอ

สวนสง(เพศชาย) = 162.859 + 0.282 Rt.สง

46

ตารางท คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงกบขนาดความ

กวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศหญง ตวแปร Unstandardized



B-line 0.025 0.191 0.028 0.132 0.895


0.016 0.104 0.029 0.156 0.876


-.250 0.218 -0.292 -1.145 0.257


0.130 0.131 0.227 0.991 0.325

คาคงท . ; SE = + 5.148 R = 0.158 R2 = 0.025 ; F = 0.395 ; sig. = 0.812

* แตกตางกนอยางมนยสาคญ . จากตารางท พบวา ตวแปรทง ตว มระดบความสมพนธกบสวนสงของเพศหญงใน

ระดบคอนขางนอย โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน .158 และสามารถพยากรณสวนสงของเพศหญงไดรอยละ . สมการทมตวแปรทง ตวไมมความสมพนธกบสวนสงของเพศหญงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .

เมอพจารณาคาสมประสทธถดถอยของตวแปรทมนยสาคญหรอมความสาคญทอยตวแบบ พบวา ไมมตวแปรไหนเลยทมนยสาคญหรอมความสาคญทอยในตวแบบ ดงนนผวจยจงทาการเลอกวเคราะหเฉพาะบางตวแปรเทานนโดยใชวธการ Stepwise

47

ตารางท คาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยเชงเสนระหวางสวนสงและขนาด ความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในเพศหญง แบบลดรป (Reduced Model) ตวแปร Unstandardized


B S.E. Beta Left Frontal sinus height :

C-line -0.075 0.106 -0.088 -0.714 0.478

คาคงท . ; SE = + 5.071 R = 0.088 R2 = 0.008 ; F = 0.510 ; sig. = 0.478

จากตารางท พบวา ตวแปร Lt.สง มระดบความสมพนธกบสวนสงของเพศหญงใน

ระดบทคอนขางมากเมอเทยบกบตวแปรทง ตวในตารางท โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเปน . และสามารถพยากรณสวนสงของเพศหญงไดรอยละ 0.8 แตตวแปร Lt.สงไมสามารถพยากรณสวนสงของเพศหญงไดเนองจากคา sig = 0.478 > 0.05 หมายความวาสวนสงของเพศหญงไมสามารถพยากรณไดจากขนาดความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสโดยมสมการเปน

สวนสง(เพศหญง) = . -0.075Rt.สง

48

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

1. สรปผลการศกษา การวจยเรอง การศกษาการหาความสมพนธระหวางเพศและสวนสงกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทยเปนการวจยเชงการทดลอง โดยมวตถประสงคเพอหาแนวทางและสรางสมการทสามารถนาไปใชในการพยากรณเพศและการประมาณสวนสงของมนษยไดโดยใชเพยงขนาดของกระดก Frontal Sinus ทวดไดจากภาพถายรงสเอกซเรยบรเวณกะโหลกศรษะของมนษย ใชวธการเปรยบเทยบหาความสมพนธระหวางขนาดอางอง ตาแหนงทไดมาจากการวดขนาดของฟรอนทล ไซนส จากภาพถายรงสทางการแพทยของกลมตวอยางจานวน

ราย ซงเปนผปวยทเขารบการรกษา ณ.โรงพยาบาลตารวจและมคณสมบตครบถวนสมบรณตรงตามทผวจยกาหนด เปรยบเทยบกบเพศ และสวนสง จากการศกษานไดผลสรป ดงน

. ความสมพนธระหวางขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสกบการพยากรณเพศในประชากรไทย

จากการศกษาครงนพบวาขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสทวดไดจากภาพถายรงสเอกซเรยของกลมตวอยางมความสมพนธอยางมากกบเพศของมนษย และสามารถนาไปสการพยากรณเพศในมนษยได เมอทาการหาคาสมประสทธการถดถอยของสมการการถดถอยโลจสตกแบบลดรป(Reduce model) พบวาความกวางและความยาวของฟรอนทล ไซนส(โดยเฉพาะคา B-line และ G-line) แสดงถงความเกยวเนองทชดเจนขนกบเพศ คากลาวนไดรบการยนยนโดยคา Sig 0.000 (สาหรบคาของ Right Frontal sinus height: B-line) และ Sig 0.00 (สาหรบคาของ Left Frontal sinus widht: G-line) และตวแบบทม B-line และ G-line เปนตวแปรอสระนน สามารถจาแนกกลมไดถกตองถง 76.5% นอกจากนในการทา Blind testสามารถจาแนกเพศไดถกตอง 80% (พยากรณเพศไดถกตอง 16 ราย จาก 2 ราย) ซงใกลเคยงกบทคาทางสถตไดแสดงไว จงเปนการยนยนไดวาสมการทไดจากการคานวณทางสถตของการศกษาครงนสามารถนาไปประยกตใชไดกบการพยากรณเพศได อยางไรกดควรระลกวาการคาดคะเนทแนนอนของเพศจากการวดขนาดความกวางและความยาวของฟรอนทล ไซนส อาจใชเปนเพยงสวนประกอบหรอเปนตวชแนวทางในการสบสวนเทานน ทงนเพราะมความสามารถในการพยากรณเพศไดถกตอง

49

โดยประมาณรอยละ . และสมการทใชในการคานวณครงนใชไดเฉพาะกบประชากรททาการศกษานเทานนไมสามารถใชกบประชากรอนในโลกได

สมการการถดถอยแบบลดรป สาหรบพยากรณเพศ

การนาสมการทไดมาไปใชเพอพยากรณเพศ คอ การนาคาความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสฝงขวา (Right Frontal sinus height) และคาความกวางของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสฝงซาย (Left Frontal sinus width) ทวดไดจากภาพถายรงสเอกซเรยของแตละบคคลมาแทนคาในสมการ ซงจะไดคา P(Y) ออกมา หากคา P(Y) < 0.5 แปลผลไดวากะโหลกชนนนมความนาจะเปนทจะเปนเพศชาย และหากคา P(Y) > 0.5 แปลผลไดวากะโหลกชนนนมความนาจะเปนทจะเปนเพศหญง

. ความสมพนธระหวางขนาดของโพรงอากาศ ฟรอนทล ไซนสกบการประมาณสวนสงในประชากรไทย

จากการศกษาครงนพบวาขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ทวดไดจากภาพถายรงสเอกซเรยของกลมตวอยางมความสมพนธคอนขางนอยกบสวนสงของมนษย และมความสามารถในการประมาณความสงไดคอนขางตา จงไมแนะนาใหนาไปใชในการประมาณความสงของมนษย คากลาวนไดรบการยนยนโดยคาสถตความสามารถในการประมาณสวนสงของเพศชายไดรอยละ 1 . อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ . โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน .322, คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณในการพยากรณ เทากบ + 6.708 และในสวนของการประมาณสวนสงของเพศหญงสามารถทาไดเพยงรอยละ . โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน . , คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณในการพยากรณ เทากบ + . และมคา sig = 0.478 > 0.05 หมายความวาสวนสงของมนษยทงในเพศชายและเพศหญงไมสามารถพยากรณไดจากขนาดความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส

2. อภปรายผลการศกษา

ผลการศกษาแสดงใหเหนวาเราสามารถพยากรณเพศของบคคลไดจากการคาการวดขนาดความสงและความกวางของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทย แตไมสามารถนามาใชในการประมาณสวนสงได โดยเฉพาะอยางยงในสถานการณทพบชนสวนของ

50

กระดกใบหนาทยงหลงเหลออยและถกนามาตรวจสอบทางนตวทยาศาสตร การพยากรณเพศของบคคลในกรณเหลานสามารถสนบสนน สงเสรม เพมเตม ขอมลการจาแนกบคคลอนๆ เชนการประมาณ อาย เพศ เชอชาต และการตรวจพสจนบคคลจากลกษณะของโครงสรางของใบหนาและลกษณะเฉพาะของแตละบคคล

การวดขอมลสาหรบการวดคาความสงและความกวางของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทยถกวดดวยความระมดระวงและวดผลดวยระบบ PACs (ระบบทใชเพอการบรหารและจดเกบขอมลภาพทางการแพทย) ซงจดเกบภาพเอกซเรยเปนระบบดจตอลจงไดคณภาพของภาพทคมชดและสามารถทาการวดคาไดละเอยดถงระดบมลลเมตรและไมโครเมตร ขอมลทงหมดถกวดโดยผวจยแตเพยงผเดยวเพอหลกเลยงขอผดพลาดจากความไมเทยงของบคคล การวดทงหมดของแตละ sample เกดขนสองครง เพอตรวจทานขอผดพลาดของผวจยเอง คาทไดของขอผดพลาดภายในจากผวจยอยภายในขดจากดทกาหนดไว ไมเกน มลลเมตร ซงแสดงวาการวดสามารถทาไดอกโดยไมมขอผดพลาดภายในจากผทาการวดอยางมาก

จากการศกษาครงนทาใหพบวาการวดขนาดความสงและความกวางของฟรอนทล ไซนสมความเกยวเนองอยางมากกบเพศของมนษย ความกวางยาวของฟรอนทล ไซนส(โดยเฉพาะคา B-line และ G-line) แสดงถงความเกยวเนองทชดเจนขนกบเพศ คากลาวนไดรบการยนยนโดยคา Sig 0.000 (สาหรบคาของ Right Frontal sinus height: B-line) และ Sig 0.00 (สาหรบคาของ Left Frontal sinus widht: G-line) และตวแบบทม B-line และ G-line เปนตวแปรอสระนน สามารถจาแนกกลมไดถกตองถง 76.5%

สวนในกรณการเปรยบเทยบหาความสมพนธของการวดขนาดความสงและความกวางของฟรอนทล ไซนส กบสวนสงของมนษยทงในเพศชายและเพศหญงพบวาอยในระดบคอนขางตามาก และไมแนะนาใหนาไปใชเปนเครองมอในการชวยคาดคะเนสวนสงของบคคลหรอกะโหลกนรนามได คากลาวนไดรบการยนยนโดยคาสถตความสามารถในการพยากรณสวนสงของเพศชายไดรอยละ 1 . อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ . โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน .322, คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณในการพยากรณ เทากบ + 6.708 และในสวนของการประมาณสวนสงของเพศหญงสามารถทาไดเพยงรอยละ . โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเปน . , คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณในการพยากรณ เทากบ + . และมคา sig = 0.478 > 0.05 หมายความวาสวนสงของมนษยทงในเพศชายและเพศหญงไมสามารถพยากรณไดจากขนาดความกวางและความสงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส

51

การคนพบของการศกษานไดรบการสนบสนนจาก Camargo, JR., Daruge, E., Prado, FB. และคณะ(Camargo, JR., et al., 2008) ซงพยากรณเพศของบคคลจากการคาการวดขนาดความสง, ขนาดความกวาง และขนาดพนทของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทยของประชากรในบราซลเปนเพศชายและเพศหญงอยางละ ราย พวกเขาใชการวดความสง, ความกวางของฟรอนทล ไซนส ตาแหนง และขนาดพนทของฟรอนทล ไซนสทงฝงซายและฝงขวา อยางไรกตามในการศกษานพจาราณาใชแคการความสง, ความกวางของ ฟรอนทล ไซนส ตาแหนงเทานน

จากการวด ตาแหนงทสาคญนขนอยกบววฒนาการ โภชนาการ ความสมพนธทางชววทยาและเชอชาต ยงไปกวานนการทดลองนใชประชากรชาวไทยแบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย เปนตวอยางทใหญกวาของ Camargo, JR., Daruge, E., Prado, FB. และคณะ พวกเขาใชตวอยางประชากรในบราซล เปนเพศชายและเพศหญงอยางละ รายทมอาย ปขนไป จากการศกษานสตรสมการถดถอยถกคดขนมาใหมในตวอยางประชากรทเปนคนไทยซงเปนชาตพนธ Mongoloid ในขณะทประชากรในบราซลซงเปนชาตพนธ Caucasian ในอกทางหนงความแตกตางทางชาตพนธมผลตอความแตกตางของโครงสรางรางกายรวมไปถงขนาดของขนาดของฟรอนทล ไซนสดวยทาใหมผลตอการพยากรณเพศจากการคาการวดขนาดความสง, ความกวางของฟรอนทล ไซนสอาจไดคาความนาเชอถอทแตกตางกนไปไดบาง

ผลจากการศกษานสามารถนาไปเปรยบเทยบกบการศกษาทคลายกนแตใชประชากรทแตกตางในโลกได เชน Camargo, JR., Daruge, E., Prado, FB. และคณะ(Camargo, JR., et al., 2008) รายงานคา Concordance index = 79.7% โดยใชสมการการถดถอยในการพยากรณเพศของบคคลจากการคาการวดขนาดความสง, ความกวางและขนาดพนทของฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยทางการแพทยของประชากรในบราซล

Megha Goyal BDS, MDS Assistant Professor a,c และคณะ(Megha Goyal BDS, et al., 20 ) ไดทาการวจยเรองการหาความสมพนธระหวางเพศกบจานวนรอยหยกและเสนแบงของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรอนเดย โดยใชสมการการถดถอยในการพยากรณเพศของบคคล และพบวาสามารถพยากรณไดถกตอง % ในเพศชาย และ % ในเพศหญง และถาคดรวมกนจะสามารถพยากรณเพศไดถกตองท %

52

3. ขอเสนอแนะ 3.1 ขอเสนอแนะจากการวจย

การวจยขางตนเปนการเสนอวธการใหมในการพยากรณเพศและประมาณสวนสงของบคคลหรอกะโหลกนรนามโดยใชขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสจากกลมตวอยาง จากผลการศกษาใหผลทสอดคลองกบสมมตฐาน ซงจากการเปรยบเทยบระหวางภาพถายรงสเอกซเรยของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ของกลมตวอยางแตละรายนนใหผลทนาสนใจและนาไปสรางองคความรใหมเกยวกบการพยากรณเพศของบคคลดวยภาพถายรงสเอกซเรยของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสในประเทศไทย ซงในตางประเทศหลายประเทศไดมการศกษาและมการยอมรบวธนเพอใชในการตรวจพสจนเอกลกษณบคคล ผวจยจงขอเสนอแนะดงน

3.1. กลมตวอยางในการศกษาครงนอาจมขนาดเลกเนองจากขอจากดในเรองของกลมประชากรทเปนคนไทยบางกลมเทานน และในกลมประชากรเองอาจมคณสมบตไมครบถวนตามทผวจยตองควบคมและไมสามารถนามาใชเปนกลมตวอยางได เชน Unilateral FS., FS. มขนาดเลก, อายตากวา ป เปนตน ประกอบกบระยะเวลาในการศกษาทจากด ดงนนในการทจะนาวธการนมาใชอยางกวางขวางในประเทศไทย จาเปนทจะตองมการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทมปรมาณมากและหลากหลายมากกวานเพอใหเกดนยสาคญทางสถตทสามารถยอมรบได ดงนนงานวจยครงนจงมประโยชนในแงของการนาไปใชเปนขอมลอางองสาหรบการศกษาวจยทกวางขวางตอไป

3.1. วธการตรวจเปรยบเทยบดวยเทคนคการวดขนาดความกวาง, ความยาวและมมตางๆของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสมการกาหนดถงจดอางองตางๆทจะใชเปนหลกมาตรฐานในการวดเพอใหไดขอมลทถกตองทสด ดงนนผทาการตรวจเปรยบเทยบและเจาหนาททเกยวของจงควรทาการศกษาและฝกฝนเพอใหสามรถปฏบตงานไดอยางมคณภาพและมความถกตองแมนยาทสด

3.1. เพอใหผลการทดลองมความถกตองและเชอถอไดเพอใหสามารถนาไปใชไดจรง ผเกบขอมลควรศกษาเกยวกบวธการและเทคนคในการถายภาพรงสเอกซเรยทางการแพทยใหดเสยกอน เพอเปนองคความรและเปนทกษะในการเกบรวบรวมขอมล ทงนเพอใหไดภาพถายรงสเอกซเรยของบรเวณโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสทมคณภาพทด ไดมาตรฐานเหมาะสมกบการนาไปใชในการตรวจเปรยบเทยบเพอระบตวบคคล

53

3.2 ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป 3.2.1 ควรเพมจานวนกลมตวอยางใหมากขน มความหลากหลายมากขนและทา

การเกบรวบรวมไวเปนฐานขอมลพนฐาน เนองจากวจยเรองการศกษาการหาความสมพนธระหวางเพศและสวนสงกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส ในประชากรไทยนเปนวธทงาย ไมซบซอน คาใชจายไมสง และไมตองใชเครองมอทมเทคโนโลยสง เจาหนาทผตรวจพสจนสามารถศกษาและนาไปใชไดงาย

3.2.2 ควรศกษาหาวธการวดในรปแบบใหมๆเพอเพมวธการวด เชน วดขนาดพนท เปนตน

3.2.3 ควรศกษาเพมเตมในแงของการใชวธของการตรวจภาพเชงซอนโดยใชการเปรยบเทยบรปรางและขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสจากภาพถายรงสเอกซเรยกะโหลกบรเวณศรษะของกลมตวอยางทงกอน – หลง การเสยชวต เพอใชการพสจนเอกลกษณบคคล เนองจากผลจากการทบทวนวรรณกรรมพบวา รปรางและขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสมความเปนเอกลกษณเฉพาะบคคล ไมมมนษยผใดบนโลกนทจะมทงรปรางและขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนสซากนแมแตแฝดทเกดจากไขใบเดยวกน

3.2.4 ควรศกษาหาวธการพยากรณเพศและสวนสงจากกระดกชนอน เชน กระดกจมก (Nasal bone) เปนตน

54

รายการอางอง

ภาษาไทย กนกธร ปยะธารงรตน . ( 42). ระบบอวยวะของรางกาย. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส. เกลดแกว ดานววฒน. ( ). มหากายวภาคศาสตรพนฐาน(ฉบบยอ). กรงเทพมหานคร: บคเนท.ขนษฐา ชชาวนา. ( ). การถายภาพเอกซเรยกะโหลกศรษะ. เขาถงเมอ เมษายน. เขาถงไดจาก http://www.gotoknow.org/posts/

บงอร ฉางทรพย. ( ). กายวภาคศาสตร . พมพครงท . กรงเทพมหานคร: โรงพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปาณก เวยงชย. ( ). โครงกระดก....บอกเพศได. เขาถงเมอ เมษายน. เขาถงไดจาก

http://biology.ipst.ac.th/index.php/about-the-year-2557/408-2014-02-26-02-32-

05.html

ปรยา กาญจนษฐต และอนนต สองแสง. (2522) รงสวทยาของกะโหลกศรษะ. กรงเทพฯ: โครงการตารา-ศรราช.

ผาสก มหรรฆานเคราะห. (2541). ประสาท กายวภาคศาสครขนพนฐาน. เชยงใหม: ภาควชา กายวภาคศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. ___________. (25 ). กายวภาคศาสครและนตมานษยวทยาของกระดกมนษย. เชยงใหม: ภาควชา กายวภาคศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. พรชย สธรคณ. ( ). การพสจนเอกลกษณบคคล. เขาถงเมอ กนยายน. เขาถงไดจาก http://www.ifm.go.th/articles/article004_001p1.php

พรทพย โรจนสนนท. ( ). นตเวชศาสตรการชนสตรศพ. กรงเทพฯ: วญ ชน. มงขวญ มงเมอง. ( ). โครงสรางและระบบการทางานของรางกาย. พมพครงท . กรงเทพฯ: ยไนเตดบคส มชย ศรใสและคณะ. (2541). มหกายวภาคศาสตร เลมท (ศรษะและคอ). พมพครงท . กรงเทพฯ: เยยรบคพบลชเชอร.

เลยง หยประเสรฐ. ( ). การพสจนเอกลกษณบคคลเบองตน. เขาถงเมอ กนยายน. เขาถงไดจาก http://www.ifm.go.th/articles/article _ p .php

วรรณพร สาราญพฒน. ( ). กายวภาคศาสตรและสรรวทยาของมนษย. เขาถงเมอ เมษายน

เขาถงไดจาก http://www.edu.msu.ac.th/ss/wp-content/uploads/ /- -skeleton.pdf

55

ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตน. ( ). ระบบ PACS. เขาถงเมอ พฤษภาคม. เขาถงไดจาก

http://med.mahidol.ac.th/sdmc/th/technology/PAC-th

ศนยผลตและพฒนาสอคอมพวเตอรเพอการศกษา(C.A.I) คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ( ). Normal Roentgenographic Anatomy of The Skull and

Face. เขาถงเมอ เมษายน. เขาถงไดจาก http://www.cai.md.chula.ac.th/lesson

/lesson /data/center.htm

สฤษด สบพงษสร. ( ). แนวคดและทฤษฎเกยวกบการพสจนหลกฐาน. เขาถงเมอ กนยายน. เขาถงไดจาก http://www.forensic.police.go.th

อรรถพล แชมสวรรณ และคณะ. ( ). นตวทยาศาสตรเพอการสบสวนสอบสวน

(นตวทยาศาสตร). พมพครงท . กรงเทพมหานคร: ดาวฤกษ.

ภาษาตางประเทศ Camargo, JR., et al. (2008). “The frontal sinus morphology in radiographs of Brazilian

subjects: its forensic importance.” Brazil: Braz. J. Morphol. Sci., 24,

4(December): 239-243.

Kavanagh, Brian D. Timmerman, and Robert D. (2005). Stereotactic Body Radiation

Therapy. New York: Lippincott Williams & Wilkins.

Kullman, L., Eklund, E. and Grundin, R. (1990). “The value of the frontal sinuses in the

identification of the unknown persons.” J. Forensic Odonstostomatol., 8, 1, 3-10.

Lee,Henry C.et al. (2001). Henry Lee’s Crime Scene Handbook. Barcelona: Academic Press.

Goyal Megha., et al. (2013). “Are frontal sinuses useful indicators of sex?” Journal of

Forensic and Legal Medicine. 20, 91-94.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบบนทกขอมลและสถต

58

เลขท…………….

แบบบนทกขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางสาหรบงานวจยเรอง การหาความสมพนธระหวางสวนสงและเพศกบขนาดของโพรงอากาศฟรอนทล ไซนส

ในประชากรไทย ___________________________________________________________________

สาหรบเพอการศกษาวจยประกอบหลกสตรปรญญาโทสาขาวชานตวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

วน เดอน ป ททาการถายภาพเอกซเรยฟรอนทล ไซนส................................................................. เลขบตรประจาตวประชาชน - - - - ชอ..........................................นามสกล..................................................เพศ ............................... เกดวนท......................เดอน.............................พ.ศ..............................อาย..........ป.............เดอน

เชอชาต.......................................สญชาต.............................................. สาเหตการเสยชวต........................................................................................................................... นาหนกตว............กโลกรม สวนสง............เซนตเมตร

โรคประจาตว.................................................................................................................................. ประวตการรกษาโรคทางสมอง ไมม , ม กรณาระบรายละเอยด …………………….....

……………………………………………………………………………………………………

ประวตการรบการผาตดบรเวณกะโหลกศรษะ ไมม , ม กรณาระบรายละเอยด ...…….....

……………………………………………………………………………………………………

ทอยปจจบน บานเลขท.....................หมท..........ถนน.............................ตาบล/แขวง.................... อาเภอ/เขต......................... จงหวด........................... รายละเอยดญาตทสามารถตดตอได บานเลขท.....................หมท..........ถนน............................. ตาบล/แขวง.....................อาเภอ/เขต......................... จงหวด.............................. เบอรโทร (บาน)...............................เบอรโทร (มอถอ)........................................

ภาพท แบบบนทกขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

59

ตารางท แสดงขอมลการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส ทง ตาแหนง

จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศหญง จานวน ราย

ลาดบท เลขประจาตวผปวย

อาย สวนสง B-line F-line C-line G-line

560061275 34 160 . 16.77 14.49 31.7

531023847 76 150 13.85 32.17 23.24 38.5

560037893 42 155 22.12 35.49 13.35 31.6

560021157 33 165 11.84 32.47 14.93 29.9

531029102 46 155 27.35 42.7 22.18 37

531037168 45 158 5.19 17.98 11.13 33.9

550032938 38 154 12.97 6.73 15.71 35.2

531047361 75 150 11.23 21.62 17.06 37.2

550103875 35 153 10.22 27.17 17.64 35.5

560051440 43 147 3.89 20.12 15.09 35.9

560044080 23 153 8.96 20.18 9.3 21.3

531502501 18 159 16.57 30.2 25.62 40.6

531151308 23 161 13.62 25.49 18.25 33.6

570008630 55 156 14.96 29.03 25.05 48.1

531481712 49 150 11.97 31.93 4.67 16

531593250 48 156 16.83 26.7 16.98 30.4

560058753 29 165 5.3 11.15 6.44 18.4

531288866 48 146 13.8 20.81 15.99 26.3

531060879 84 143 14.72 28.14 25.29 44

570005727 60 156 10.78 28.2 8.52 15.8

550071381 27 155 11.14 27.67 5.21 18.5

531356360 52 160 6.73 25.12 8.52 21.5

531094157 76 155 7.92 30.44 5.63 22.2

540005894 26 156 6.36 20.79 21.2 40.3

531162632 42 165 15.89 34.48 9.76 28.1

60


จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศหญง จานวน ราย (ตอ) ลาดบท เลขประจาตว

ผปวย


531078326 70 150 17.13 36.01 15.39 22.4

570000644 29 152 3.12 9.54 14.61 29.6

540011813 58 150 32.72 37.16 21.35 29.4

531132891 69 153 15.15 38.83 7.66 22.1

570006424 20 160 10.05 26.01 18.35 38.9

531347146 34 155 20 49.04 16.64 33.9

560053067 29 161 5.49 16.67 15.1 41.8

531181007 45 149 7.93 20.44 3.34 10

560051351 70 156 1.89 7.29 9.27 32

531044186 50 158 17.56 39.1 19.63 36.6

531059645 27 169 13.71 26.42 18.74 34.6

531437035 44 153 14.69 31.77 13.32 22.7

570005735 40 149 11.76 26.14 14.37 33.5

531502375 46 156 6.44 15.92 9.12 26.5

570007715 44 156 15.26 29.71 15.44 39

531298460 52 152 11.37 27.93 9.42 22.6

550100720 63 160 16.38 49.19 21.76 49.2

531416417 71 156 16.35 26.54 20.15 38.4

531349401 24 155 13.83 33.43 19.56 41

560034231 27 155 4.89 14.68 15.09 39.6

560061323 35 162 11.85 24.78 8.2 22.6

531550344 25 152 9.56 11.72 21.52 33

531042830 56 157 24.99 31.95 25.21 40.4

531234314 53 156 17.37 29.29 20.83 30.5

531382609 60 150 11.95 26.88 12.48 23.7

61


จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศหญง จานวน ราย (ตอ) ลาดบท เลขประจาตว

ผปวย


550033609 83 149 16.76 35.81 18.03 40.5

550035419 30 155 20.57 41.37 19.69 35.7

560029412 42 150 13.64 42.34 15.02 33.8

531538930 30 154 9.17 16.84 14.26 34.7

570006584 41 158 12.15 20.31 14.32 34.8

560033929 18 156 13.24 26.27 19.65 38.9

570002934 25 153 12.6 31.68 19.64 43.9

531298218 42 165 20 37.3 18.49 33.2

531599337 60 157 16.58 27.08 20.96 35.1

531499789 31 158 12.37 24.64 11.03 26.8

540007479 23 158 7.77 14.59 17.66 38

560060117 28 163 13.02 30.83 13.98 12.8

531015449 71 149 6.87 21.67 7.41 16

531460837 52 159 6.92 23.95 11.17 23.7

531255781 80 150 10.33 22.13 33.2 48

531592139 69 150 14.01 26.86 18.71 26.2

531212383 43 158 7.87 26.65 10.74 25.4

62

ตาราง แสดงขอมลการวดขนาดความกวางและความสงของฟรอนทล ไซนส ทง ตาแหนง

จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศชาย จานวน ราย

ลาดบท เลขประจาตวผปวย


531272350 43 178 16.52 21.6 14.23 27.01

560061566 19 176 22.06 47.01 13.74 26.47

531226168 31 176 39.02 61.09 51.09 72.42

531409957 53 168 13.35 23.03 23.6 42.76

560062558 19 164 20.23 39.31 19.17 33.86

531014650 71 160 15.22 31.48 24.9 40.81

560054636 36 171 19.26 25.75 21.17 25.77

560062542 22 181 16.51 34.65 31.05 46.68

570002826 58 158 6.54 22.65 26.79 60.76

531123290 48 171 21.31 37.65 23.33 38.94

531390854 35 165 27.7 47.35 34.96 54.45

570003795 18 167 11.16 22.97 8.82 26.61

560060365 26 168 33.96 43.32 38.07 53.61

560021222 32 162 15.36 31.84 20.53 37.41

560035000 43 171 18.59 34.79 27.01 52.12

531240562 18 172 31.29 40.39 28.62 39.05

560060282 35 163 14.52 38.66 11.31 26.28

531384853 50 170 33.67 45.54 9.92 20.01

550011240 43 173 15.46 29.79 19.86 32.85

531607491 34 165 14.43 31.09 16.83 35.55

560062641 74 165 19.82 22.56 19.58 37.57

531062758 46 160 26.33 45.14 21.76 42.72

531532851 68 168 19.65 35.97 20.76 36.8

531528460 54 167 20.72 44.6 17.32 29.54

531018274 68 178 18.23 35.87 12.26 28.7

63


จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศชาย จานวน ราย (ตอ) ลาดบท เลขประจาตว

ผปวย


531056787 54 167 17.96 30.67 30.68 47.32

560056876 56 162 19.18 33.87 33.88 44.8

560054616 50 170 23.88 42.05 21.36 34.31

531016160 82 162 19.9 36.14 22.87 44.85

531070229 53 174 31.98 42.9 25.34 43.84

531199070 56 172 27.14 46.65 22.05 40.01

531416065 73 159 15.94 31.15 22.81 49.3

531377761 83 170 23.27 33.56 21.64 30.95

531025130 73 155 15.32 42.01 23.59 47.6

550077116 27 171 22.13 31.2 23.26 44.07

570001621 21 156 21.07 8.74 18.61 45.97

531177078 54 164 31.16 50.24 20.93 42.09

531154119 64 170 19.51 40.26 19.92 44.78

531317185 25 170 26 34.88 17.78 24.22

550019769 47 167 24.13 49.67 20.62 51.31

531185640 65 164 29.52 26.33 29.26 51.6

531353916 53 164 19.02 38.33 22.64 48.31

560054670 25 180 28.48 52.06 22.72 42.41

531578051 30 175 26.25 42.25 33.74 20.25

570001145 40 180 17.64 23.7 16.08 41.91

570001016 72 180 10.88 13.66 21.76 52.13

570000879 28 195 40.17 59.13 40.47 56.86

57000879 29 166 26.53 39.92 39.72 73.77

560062557 20 173 8.28 16.81 20.59 46.86

531593683 21 172 25.24 46.6 31.31 49.27

64


จากภาพถายเอกซเรยของกลมตวอยางทเปนเพศชาย จานวน ราย (ตอ) ลาดบท เลขประจาตว

ผปวย


570005700 28 181 26.07 44.65 35.81 53.5

531566655 20 170 26.5 60.53 14.65 38.13

560062528 28 172 22.66 48.27 13.14 25.61

550013333 30 172 8.64 21.04 16.5 34.68

531146176 44 165 19.05 47.09 12.55 29.84

531365321 83 165 10.51 21.03 13.52 35.86

560061675 30 172 20.29 38.46 20.54 32.2

560054628 40 163 17.69 43.81 18.71 28.76

531354260 52 170 27.09 46.65 26.1 42.98

550081287 35 168 22.02 38.51 19.67 38.48

560060244 48 160 17.48 27.56 15.11 31.11

531056218 78 160 28.91 37.7 20.03 32.73

531235295 64 164 14.53 34.91 22.27 52.18

531552777 26 172 17.15 37.06 8.46 23.1

560061881 20 163 24.73 44.42 10.37 16.23

531541652 35 168 26.53 47.09 28.52 41.01

531607884 75 165 16.91 28.96 19.92 37.86

570002316 20 173 17.1 24.34 24.09 46.03

531562938 42 173 21.32 37.88 16.53 37.68

หมายเหต ; กลมตวอยางนเปนกลมทผวจยจะไดนาไปใชเพอการคานวณหาความสมพนธกบเพศ

และสวนสงดวยวธการทางสถต ภายหลงจากทไดทาการคดตวอยางทเปนกรณศกษา (Blind test) ออกไวแลวจานวน ตวอยาง แบงเปนเพศชาย ราย และเพศหญง ราย ดวยวธการสมแบบเปนระบบ (Systemic sampling) เพอทดสอบความถกตอง

แมนยาของสมการทไดมาจากการคานวณทางสถตของงานวจยน

65

ผลการทดลองดวยวธการคานวณขอมลทางสถตสาหรบพยากรณเพศ Descriptive ststistic Case Processing Summary

Cases

Included Excluded Total

N Percent N Percent N Percent

อาย * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

สวนสง * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

RT.สง * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

RT.กวาง * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

LT.สง * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

LT.กวาง * เพศ 136 100.0% 0 .0% 136 100.0%

Case Summaries

เพศ อาย สวนสง RT.สง RT.กวาง LT.สง LT.กวาง

ชาย N 69 69 69 69 69 69

Mean 44.19 168.86 21.2561 36.766 22.2725 40.0799

Std.

Deviation 18.992 6.873 6.91837 10.7696 8.06637 11.39570

หญง N 67 67 67 67 67 67

Mean 45.37 155.33 12.6103 26.870 15.5487 31.5319

Std.

Deviation 17.728 5.052 5.68368 9.1108 5.90398 8.83056

Total N 136 136 136 136 136 136

Mean 44.77 162.19 16.9968 31.891 18.9600 35.8688

Std.

Deviation 18.322 9.075 7.66317 11.1202 7.82298 11.04232

66

Logistic Regression (Full Model) Case Processing Summary

Unweighted Cases(a) N Percent

Selected Cases Included in Analysis 136 100.0

Missing Cases 0 .0

Total 136 100.0

Unselected Cases 0 .0

Total 136 100.0

a If weight is in effect, see classification table for the total number of cases.

Dependent Variable Encoding Original Value Internal Value

0 0

1 1

Block 0: Beginning Block

Classification Table(a,b)

Observed Predicted

เพศ Percentage Correct

0 1

Step 0 เพศ 0 69 0 100.0

1 67 0 .0

Overall Percentage 50.7

a Constant is included in the model, b The cut value is .500

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 0 Constant -.029 .172 .029 1 .864 .971

67

Variables not in the Equation

Score df Sig.

Step 0 Variables RT.สง 43.590 1 .000

RT.กวาง 27.117 1 .000

LT.สง 25.297 1 .000

LT.กวาง 20.521 1 .000

Overall Statistics 49.519 4 .000

Block 1: Method = Enter

Omnibus Tests of Model Coefficients

Chi-square df Sig.

Step 1 Step 64.873 4 .000

Block 64.873 4 .000

Model 64.873 4 .000

Model Summary

Step

-2 Log

likelihood

Cox & Snell

R Square

Nagelkerke

R Square

1 123.633 .379 .506

Hosmer and Lemeshow Test

Step Chi-square df Sig.

1 5.685 8 .682

68

Classification Table(a)

Observed Predicted

เพศ % Correct

0 1

Step 1 เพศ 0 53 16 76.8

1 15 52 77.6


a The cut value is .500



Step 1(a) RT.สง -.230 .066 12.132 1 .000 .794

RT.กวาง -.002 .034 .002 1 .963 .998

LT.สง .026 .058 .208 1 .648 1.027

LT.กวาง -.092 .037 6.192 1 .013 .912

Constant 6.585 1.332 24.460 1 .000 724.422

a Variable(s) entered on step 1: RT.สง, RT.กวาง, LT.สง, LT.กวาง.

Logistic Regression (Reduced model) Case Processing Summary

Unweighted Cases(a) N Percent

Selected Cases Included in Analysis 136 100.0

Missing Cases 0 .0

Total 136 100.0

Unselected Cases 0 .0

Total 136 100.0

a If weight is in effect, see classification table for the total number of cases.

69

Dependent Variable Encoding

Original Value Internal Value

0 0

1 1

Block 0: Beginning Block

Classification Table(a,b)

Observed Predicted


0 1

Step 0 เพศ 0 69 0 100.0

1 67 0 .0


a Constant is included in the model, b The cut value is .500



Step 0 Constan

t -.029 .172 .029 1 .864 .971

Variables not in the Equation

Score df Sig.

Step 0 Variables RT.สง 43.590 1 .000

LT.กวาง 20.521 1 .000

Overall Statistics 48.984 2 .000

Block 1: Method = Enter

70

Omnibus Tests of Model Coefficients

Chi-square df Sig.

Step 1 Step 64.655 2 .000

Block 64.655 2 .000

Model 64.655 2 .000

Model Summary

Step

-2 Log

likelihood

Cox & Snell

R Square

Nagelkerke

R Square

1 123.852 .378 .505

Hosmer and Lemeshow Test

Step Chi-square df Sig.

1 4.372 8 .822

Classification Table(a)

Observed Predicted


0 1

Step 1 เพศ 0 53 16 76.8

1 16 51 76.1


a The cut value is .500



Step 1(a) RT.สง -.223 .044 25.858 1 .000 .800

LT.กวาง -.079 .025 9.893 1 .002 .924

Constant 6.474 1.247 26.939 1 .000 647.893

a Variable(s) entered on step 1: RT.สง, LT.กวาง.

71

ผลการทดลองดวยวธการคานวณขอมลทางสถตสาหรบการคาดคะเนสวนสง Regression (Full Model) Variables Entered/Removed(b)

Model

Variables

Entered

Variables

Removed Method

1 LT.กวาง,

RT.กวาง,

RT.สง, LT.

สง(a)

. Enter

a All requested variables entered.

b Dependent Variable: สวนสง

Model Summary

Model R R Square

Adjusted

R Square

Std. Error of

the Estimate

1 .530(a) .281 .259 7.810

a Predictors: (Constant), LT.กวาง, RT.กวาง, RT.สง, LT.สง

ANOVA(b)

Model

Sum of

Squares df Mean Square F Sig.

1 Regressio

n 3126.650 4 781.663 12.815 .000(a)

Residual 7990.379 131 60.995

Total 11117.02

9 135

a Predictors: (Constant), LT.กวาง, RT.กวาง, RT.สง, LT.สง


72

Coefficients(a)

Model

Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients

t Sig. B Std. Error Beta

1 (Constan

t) 148.359 2.839 52.254 .000

RT.สง .509 .166 .430 3.071 .003

RT.กวาง .033 .099 .041 .336 .737

LT.สง .008 .179 .007 .043 .966

LT.กวาง .111 .109 .135 1.015 .312

a Dependent Variable: สวนสง

Regression (Reduced Model) Variables Entered/Removed(b)

Model

Variables

Entered

Variables

Removed Method

1 RT.สง(a) . Enter

a All requested variables entered.


Model Summary

Model R R Square

Adjusted

R Square

Std. Error of

the Estimate

1 .514(a) .264 .259 7.814

a Predictors: (Constant), RT.สง

73

ANOVA(b)

Model

Sum of

Squares df Mean Square F Sig.

1 Regressio

n 2935.968 1 2935.968 48.089 .000(a)

Residual 8181.061 134 61.053

Total 11117.02

9 135

a Predictors: (Constant), RT.สง


Coefficients(a)

Model

Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients

t Sig. B Std. Error Beta

1 (Constan

t) 151.848 1.635 92.865 .000

RT.สง .609 .088 .514 6.935 .000

a Dependent Variable: สวนสง

74

ตาราง ก. กรณศกษา (Blind test)

ลาดบท เพศจรง Rt.สง Lt.กวาง P(Y=หญง) การพยากรณ ผลการพยากรณ

หญง 12.97 35.16 0.620 หญง ถก

หญง 14.96 48.14 0.391 ชาย ผด

หญง 10.78 15.78 0.856 หญง ถก

หญง 3.12 29.6 0.886 หญง ถก

หญง 1.89 31.98 0.889 หญง ถก

หญง 15.26 39.04 0.498 ชาย ผด

หญง 9.56 32.99 0.739 หญง ถก

หญง 9.17 34.67 0.732 หญง ถก

หญง 25.74 42.21 0.179 ชาย ผด

หญง 7.87 25.41 0.839 หญง ถก

ชาย 31.6 42.84 0.019 ชาย ถก

ชาย 14.45 24.52 0.788 หญง ผด

ชาย 20.19 30.42 0.394 ชาย ถก

ชาย 20.15 45.42 0.167 ชาย ถก

ชาย 32.46 53.93 0.007 ชาย ถก

ชาย 22.13 32.08 0.270 ชาย ถก

ชาย 23.71 39.88 0.123 ชาย ถก

ชาย 20.12 42 0.209 ชาย ถก

ชาย 18.94 43.58 0.233 ชาย ถก

ชาย 19.56 43.27 0.213 ชาย ถก

ภาคผนวก ข เครองมอและอปกรณทใชในงานวจย

76

เครองมอและอปกรณทใชในการวจย

. เครองเอกซเรยทวไป แบบ Ceiling ยหอ SHIMADZU รน RADSPEED MC

ภาพท ภาพรวมภายนอกของเครองเอกซเรยทวไป แบบ Ceiling ยหอ SHIMADZU

คณลกษณะของเครองเปนระบบสงการแบบอตโนมต ซงจะควบคมการเคลอนยายตาแหนงของหลอดจายรงสเอกซเรยดวยระบบ APRsฟงกชนในการกดปมเพยงครงเดยว สามารถดาเนนการดวยตนเองไดงายดาย ชวยใหนกรงสวทยาสามารถมงเนนไปทการดแลผปวยไดอยางเตมท

ภาพท แสดงแกนของเครองเอกซเรยทสามารถหมนไดรอบทศทาง

สามารถปรบแทนหลอดเอกซเรยใหอยในแนวตง และตาลงมาจากเพดาน 1,600

มม. เพอเปนการสะดวกตอผปวยทอยในทายนและตองการไดภาพทรางกายชวงลาง

นอกจากนยงสามารถหมนแกนทงแนวตงและแนวนอนทนอกเหนอไปจากการวางตาแหนงปกตทวไป ทาใหไดมมทซบซอนสาหรบการใชงานเกยวกบศลยกรรมกระดก

77

ภาพท ความสามารถในการรบนาหนกของเตยงสาหรบเอกซเรย(Bucking)

เตยงนอนสาหรบผปวย(Bucky)สามารถรองรบนาหนกไดถง295 กโลกรม(650 ปอนด) ใชระบบ DR เพอชวยลดขนตอนการทางาน เพราะการลงทะเบยนผปวยและไฟลภาพจะถกบนทกเขาสระบบ PACs เพอสะดวกตอแพทยในการอาผลและดภาพไดจากเครองคอมพวเตอรทกเครองทกระจายตวอยในทกหอผปวย

ภาพท หนาจอแสดงผลทสามารถรบไฟลภาพเอกซเรยและแสดงผลทนท

นอกจากนในกรณทภาพทถายในขณะทแกวงหลอด X-ray และภาพเคลอนไหว จะมการประมวลผลรวมอตโนมตเพอใหไดภาพทคมชดและหลากหลายตามแกนของรางกายไดทนท

78

2. ระบบ Picture Archives and Communication System (PACS) ระบบ PACS ยอมาจากคาวา (Picture Archiving and Communication System) เปน

ระบบทใชเพอการบรหารและจดเกบขอมลภาพทางการแพทย (Medical Images) โดยมการรบสงขอมลภาพในรปแบบดจตอล PACS ใชการจดการรบสงขอมล ผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร โดยการสงภาพขอมลตามมาตรฐาน DICOM และเปนตวกลางระหวางระบบ Hospital Information

System (HIS) และเครองสแกนภาพทางการแพทย เชน เครอง MRI Scan, CT Scan และ X-Ray

เปนตน

ในปจจบนเราจะเหนไดวา เทคโนโลยสารสนเทศเขามามบทบาทในทางการแพทยเปนอยางมาก ระบบ PACS กเปนระบบเทคโนโลยสารสนเทศทางการแพทยอยางหนงทพฒนามาเพอใชกบแผนกรงสโดยตรง เนองจากภาพถายทางรงสมความจาเปนในการชวยวเคราะหโรค และรกษาผปวย ระบบ PACS จะชวยใหแพทยไดรบภาพถายทางรงสและผลวเคราะหจากรงสแพทยอยางรวดเรว ทาใหแพทยวนจฉยโรคและใหการรกษาผปวยไดเรวยงขน โดยเฉพาะผปวยหนก นอกจากน ปญหาการจดเกบและคนหาฟลมเอกซเรย กทาใหเกดความลาชาของการรายงานผลเอกซเรยได บางครงเราอาจจะพบวามการสญหายของฟลมเอกซเรย ซงมความจาเปนในการใชเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของโรค ระบบ PACS มการจดเกบขอมลไวในคอมพวเตอรซงมระบบเกบขอมลสารอง จงชวยแกปญหานได

. ขอดของระบบPACS . . ผลดตอกระบวนการรกษาพยาบาล

ลดเวลาในการตรวจและรอคอยผลการเอกซเรยเนองจากการลางฟลมและการคนหาฟลมเกาและไดรบการวนจฉยโรค และไดรบการรกษาพยาบาลทเรวขน เนองจากสามารถเรยกขอมลเกาทเกบไวในระบบไดตลอดเวลา ทาใหแพทยสามารถเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของโรคไดตลอดเวลา ซงจะชวยใหการวนจฉยแมนยายงขน และชวยในการวางแผนการรกษาไดอยางตอเนอง ลดปรมาณรงสทผปวย และบคลากรทางการแพทยจะไดรบเนองจากการถายฟลมซาทเกดจากการตงคาเทคนคไมเหมาะสมกบผปวย

2.1.2 ประหยดทรพยากรและรกษาสงแวดลอม

ลดอตราการสญเสยฟลมในการเอกซเรยซา เพราะระบบการถายเอกซเรยทเกบภาพแบบ Digital ทาใหรงสแพทยสามารถทจะทาการปรบคาความสวางของภาพได ลดการสญหายของฟลมเอกซเรยทจะเกดขนในระบบเกา ลดการทาลายสงแวดลอมทเกดขนจากกระบวนการลางฟลม (นายาลางฟลมและนาเสยจากเครองลางฟลม) ลดพนทในการจดเกบฟลมเอกซเรย จะไมมการเสอมสภาพของภาพรงสเพราะวาขอมลภาพถายทางรงสจะถกเกบในรปแบบ Digital

79

. . การดงภาพสาหรบฟลมเอกซเรย

บางครงเราจะบใพบวา มผปวยตองการฟลมเอกซเรยไปใชในการรกษาตอยงสถานพยาบาลอน ซงตองใชฟลมในการรกษาตอเนอง ในระบบ PACS สามารถทจะทาการพมพภาพถายทางรงสออกมาได โดยใชเครอง Dry Thermal Imager ซงตอเชอมโยงกบระบบ PACS ทใชสาหรบพมพภาพถายทางเอกซเรยพเศษได นอกจากนผปวยยงสามารถขอรบภาพถายทางรงสในรปแบบของแผน CD แทนแผนฟลมเพอนาไปทาการรกษาตอเนองไดโดยไมตองถอฟลมจานวนมากอกตอไป (ในกรณทสถานพยาบาลทจะใชขอมลภาพเหลานมระบบคอมพวเตอรทรองรบได

ภาพท ระบบการทางานทประสานกนระหวาง PACS กบการเอกซเรย และการเรยกดภาพ

. หนาทการทางานของระบบ PACS

เพอใหระบบ PACS สามารถทางานรวมกบระบบ HIS และเครองสแกนภาพของโรงพยาบาลไดอยางมประสทธภาพและทาใหผปวยไดรบบรการทดขนจากโรงพยาบาลทางผวจยไดออกแบบใหระบบ PACS มหนาทการทางานทงหมด 3 อยางดงตอไปน

2.2.1. ระบบ HIS จะสงขอมลของผปวยทตองการตรวจรกษามาใหกบระบบ

PACS เชน ชอผปวย, ชอแพทย, ชอโรงพยาบาล, และชนดของเครองสแกนภาพเชน MRI หรอ X-

Ray เปนตน จากนนระบบ PACS จะนาขอมลดงกลาวมาสรางเปน DICOM Worklist (DMWL)

และสงตอไปใหกบเครองสแกนภาพทผปวยถกสงตวไปตรวจรกษา

80

2.2.2. เนองจากในการสแกนผปวยหนงครงจะไดผลลพธเปนภาพเปนจานวนมาก

โดยทแตละภาพจะแยกเกบไวในไฟล DICOM แตละไฟล ภาพเหลานมความสมพนธซงกนและกนไมสามารถแยกออกจากกนได

ดงนนภาพทงหมดทไดจากเครอง CT Scan จงมความสมพนธกนเปนลาดบชน (หรอเรยกวาDirectory) ดงน Patient → Study → Series → Image ซงระบบ PACS จะรบไฟล DICOM ของภาพทงหมดทไดจากเครอง CT Scan มาสรางเปน DICOM Directory และเกบ

DICOM Directory และไฟล DICOM ทงหมดไวในฐานขอมลของระบบ PACS

2.2.3. เมอแพทยตองการดผลการสแกน แพทยจะสงผานระบบ HIS มายงระบบ

PACS จากนนระบบ PACS จะทาการคนหา DICOM Directory และไฟล DICOM ในฐานขอมลทตรงกบความตองการของแพทย แลวนามาแสดงใน DICOM Viewer

81

ประวตผวจย ชอ – สกล พนตารวจโทหญง รตตกาล กมสทธ ทอย / หมท ตาบลบางกระสอ อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร ททางาน โรงพยาบาลตารวจ เขตปทมวน กรงเทพมหานครฯ ประวตการศกษา พ.ศ. พยาบาลศาสตรบณฑต วทยาลยพยาบาลตารวจ (สถาบนสมทบจฬาลงกรณมหาวทยาลย) ประวตการทางาน พ.ศ. - พยาบาลวชาชพ(สบ ) หองผาตดหวใจ โรงพยาบาลตารวจ พ.ศ. – ศกษาดงานหองผาตด โรงพยาบาล Saint Antoine ปารส ประเทศฝรงเศส พ.ศ. - พยาบาลวชาชพ(สบ ) หองผาตดหวใจ โรงพยาบาลตารวจ พ.ศ. – ปจจบน พยาบาลวชาชพ(สบ ) หองผาตดหวใจ โรงพยาบาลตารวจ

ไซนัสในประชากรไทย ÿ îÖ ÿö éÖ ú Ü ·...

Documents