รายงานบริการวิชาการresearch.pcru.ac.th/service/pro_data/files/58-018-00.pdfบรรยาย...

งานบรการวชาการฉบบนไดรบทนอดหนนจากสถาบนวจยและพฒนา

มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

ประจาปการศกษา 2557

รายงานบรการวชาการ เรอง

โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร(ฟสกส)

ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน

ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ

โดย

ผชวยศาสตราจารยสพจน เกดมและคณะ

รายงานบรการวชาการ เรอง

โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบ

ประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน


โดย


งานบรการวชาการฉบบนไดรบทนอดหนนจากสถาบนวจยและพฒนา


ประจาปการศกษา 2557

หวขอบรการวชาการ

ชอผดาเนนการ

หนวยงาน

ปการศกษา

โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส)

ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน



หลกสตรสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย


2557

บทคดยอ

แบบประเมนความพงพอใจโครงการบรการวชาการ เรองโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอน

วทยาศาสตร(ฟสกส)ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษา

เพชรบรณ โดยแยกแตละประเดน ในดาน หวขอการบรรยายสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท

ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการและ ดานการนาความร

ไปใชประโยชนไดผลการประเมนของผเขารบการอบรม ดงน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานหวขอการ

บรรยาย คะแนนระดบความพงพอใจมาก คอความจความรอนของโลหะ และแรงและการเคลอนท คาเฉลย

4.44 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯ ดานสถานท/

ดานการบรการใหบรการของเจาหนาทคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอการเปดโอกาสใหผฟงซกถาม

หรอมสวนรวม คาเฉลย 4.84 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดาน

กระบวนการ ขนตอนการใหบรการ คะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอมเอกสาร/แผนพบ/ขอมลตางๆ

ประกอบการอบรมใหบรการ คาเฉลย 4.60 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานความร

ความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอไดรบตรงตามวตถประสงค/ความ

ตองการของผเขาอบรมคาเฉลย 4.64

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานการนา

ความรไปใชประโยชน

คะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอเนอหาทไดรบสามารถนาไปใชประโยชนในชวตประจาวนและ

การทางานได คาเฉลย 4.56 คะแนน

คานา

หลกสตรสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ ไดตระหนก

ถงความสาคญของการเรยนการสอน ทางดานฟสกสและวทยาศาสตรเปนอยางยง จงไดจดโครงการบรการ

วชาการ เรองโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยน

ขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตนในเขตพนทการศกษาเพชรบรณเปนการพฒนาเกยวกบทกษะปฏบตการ

ทดลองของคร อาจารยผสอนใหมศกยภาพ ความเชยวชาญ และเพอพฒนาการเรยนการสอนมากยงขนทงนให

เปนไปตามแผนการบรการวชาการเพอสรางความเขมแขงใหแกองคกรและชมชน

หลกสตรสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ขอขอบพระคณ คณาจารย บคลากรและ

นกศกษา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกทาน และสถาบนวจยและพฒนาทใหความรวมมอและสนบสนน

การดาเนนโครงการดงกลาวสาเรจลลวงไปดวยด

คณะผดาเนนโครงการ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย

สารบญ

บทท 1 บทนา 1

หลกการและเหตผล 1

วตถประสงค 2

ลกษณะของโครงการ 2

ผรวมโครงการ 2

การบรณาการเขากบการเรยนการสอน 2

กลมเปาหมายการดาเนนโครงการ 2

หนวยงานทรบผดชอบ 2

ระยะเวลาและสถานทดาเนนโครงการ 3

ตวชวด 3

กจกรรมและแผนการดาเนนงาน 3

งบประมาณ 3

การตดตามผลการการดาเนนงานโครงการ 4

ผลทคาดวาจะไดรบ 5

กาหนดการ 6

บทท 2 เอกสารทเกยวของในการอบรม 8

กจกรรมท 1 ความจความรอนของโลหะ 8

กจกรรมท 2 แผนทดาวและกลมดาว 13

กจกรรมท 3 เครองมอวดทางไฟฟา 28

กจกรรมท 4 กฎของโอหม 33

กจกรรมท 5 แรงและการเคลอนท 37

บทท 3วธดาเนนการบรการวชาการ 58

วธประเมนโครงการ 58

กลมตวอยาง 59

เครองมอทใชในการประเมน 59

สรางแบบประเมนความพงพอใจในโครงการจดการเรยนร 59

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 50

เกณฑการประเมน 60

สารบญ(ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการดาเนนการบรการวชาการ 61

แบบประเมน 61

ผลการประเมน 61

จานวนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการ 62

ตามหวขอ

คะแนนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการ 63


คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจ 64

โครงการบรการวชาการฯดานหวขอการบรรยาย


โครงการบรการวชาการฯ ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท


โครงการบรการวชาการฯดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ


โครงการบรการวชาการฯดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ


โครงการบรการวชาการฯดานการนาความรไปใชประโยชน

บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ 69

สรปผล อภปรายผล 69

ขอเสนอแนะ 70

ภาคผนวก 71

ภาคผนวก ก.การบรณาการเขากบการเรยนการสอน 72 ภาคผนวก ข.รายชอผเขารบการอบรม โครงการบรการวชาการ 82 ภาคผนวก ค.ประมวลภาพโครงการบรการวชาการ 84

ภาคผนวก ง.แบบประเมนความพงพอใจ 90

สารบญตาราง

ตารางท หนา

3.1 การอานคาแถบ 28

4.1 จานวนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการ 62


4.2คะแนนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการ 63


4.3 คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจ 64

โครงการบรการวชาการฯดานหวขอการบรรยาย


โครงการบรการวชาการฯ ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการ

ของเจาหนาท

4.5คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจ 66

โครงการบรการวชาการฯดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ


โครงการบรการวชาการฯดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ


โครงการบรการวชาการฯดานการนาความรไปใชประโยชน

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 แผนแผนท (แบบลาง) 14

2.2 แผนแผนท (แบบบน) 15

2.3 การวดเชงมม 16

2.4 การวดเชงมมแบบตางๆ 17

2.5มลตมเตอรแบบเขม 27

2.6สเกลการวดเรยงลาดบจากบนสดลงลาง 30

2.7แสดงการวดกระแสและความตางศกย 34

2.8ความเรวเฉลยระหวางหลายชวงจดบนแถบกระดาษหลายชวงจด 45

2.9แรงรวมทางดานขวามอมคามากกวาแรงรวมทางดานซายมอ 47

2.10แรงคกรยา – ปฏกรยาทกระทาระหวางคนและโลก 48

เมอคนยนอยบนผวโลก

2.11 การชงนาหนกใกลและไกลหางจากจดหมน 54

2.12 โมเมนตของแรง 54

2.13 โมเมนตของแรงหลายแรงทกระทาตอคาน 55

1

บทท 1

บทนา

โครงการใชเงนงบประมาณ มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ ประเภทงบประมาณ [ ] แผนดน [ ]บ.กศ. [ ]กศ.ปช. [ ] อน ๆ

ชอโครงการ โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร(ฟสกส) ระดบประถมศกษา

โรงเรยนขยายโอกาสและระดบประถมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ

ผลผลตหลก ผเขารบการอบรม

ผรบผดชอบโครงการ ผชวยศาสตราจารยสพจน เกดม

สาขา/ฝาย หลกสตรสาขาวชาฟสกส

คณะ/สานก/สถาบน วทยาศาสตรและเทคโนโลย โทรศพท 086-1992928

1. หลกการและเหตผล

ความสาคญของโครงการ

สาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดเลงเหนถงความสาคญของครผสอนทางดานฟสกส และ

วทยาศาสตรทวไป ในการใชวชาความรและการใชเหตผลประกอบกบการใชวสดอปกรณในการเรยนการสอน

เพอใหผเรยนและผสอนมความเขาใจมากขน เพอเปนการศกษาและใหเกดความรทางดานทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตรสาหรบครผสอน สามารถนาความรไปใชในการเรยนการสอนอยางม

ประสทธภาพและสามารถนาความรและหลกการไปใชในชวตประจาวน การศกษาและวจย สามารถบรณา

การความรไปใชในการประกอบอาชพ และเพมทกษะกระบวนการทางดานการปฏบต สามารถสรางเปนแหลง

เรยนรในชนเรยนไดอยางมประสทธภาพ

ขอมลปญหาทจาเปน

สบเนองมาจากในการอบรมเรองโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสาหรบ

ครผสอนฟสกสและวทยาศาสตร สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเขต๑, เขต๒, และ เขต๓

เพชรบรณ ครงทแลว ครอาจารยผสอนทางดานกลมสาระวทยาศาสตร ไดมความสนใจทจะเพมเตมความร

มากยงขน เพราะคร อาจารยผสอนบางทานไมไดจบสายวทยาศาสตรโดยตรงมาทาการสอน จงเกดปญหาใน

การถายทอดความรใหแกนกเรยน จากการประเมนคราวทแลวในดานขอเสนอแนะ อยากใหมการอบรมใหแก

คร ผสอนใหหลากหลายสาขาวชา จงไดมการสงแบบสอบถามไปยงสถานศกษาตางๆในจงหวดเพชรบรณ และ

ไดมการตอบรบมาในการอบรมครงนจงไดขอจดโครงการบรการวชาการ เรอง “โครงการอบรมเชงปฏบตการ

วบ. 001/4

2

ทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน ใน

เขตพนทการศกษาเพชรบรณ” ดงกลาวขน

เพอใหโครงการ ดงกลาวเกดประโยชนและประสทธภาพสงสด คณะผดาเนนงานไดมการวางแผนทจะบรณา

การเขากบกระบวนการเรยนการสอน ในรายวชา ฟสกส ๑ และปฏบตการฟสกส ๑

2. วตถประสงค

2.1 เพอพฒนาดานการเรยนการสอนของครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรและวชาท

เกยวของเปนไปอยางตอเนอง

2.2 เพอพฒนาศกยภาพของครผสอน ทงทางดานวชาการ , ดานการวจย ใหมประสทธภาพ

มากยงขน

2.3 เพอศกษาการใชวสดอปกรณ ทมประสทธภาพตอการเรยนการสอน

3. ลกษณะโครงการ

โครงการใหม โครงการตอเนอง โครงการยงยน

4. ผรวมโครงการ

4.1 ชอ ดร.ตรนช สกล เอลลส .ตาแหนง อาจารย โทรศพท-

4.2 ชอ นายเทพบชชา สกล เสลาหอม .ตาแหนง อาจารย โทรศพท-

4.3 ชอ นายสชน สกล อนทรสา .ตาแหนงอาจารย โทรศพท-

4.4 ชอ ดร.ชนญ สกล ศรชวน .ตาแหนง อาจารย โทรศพท-

4.5 ชอ นายอาทตย สกล ฮเตม .ตาแหนง อาจารย โทรศพท-

4.6 ชอ นายไพฑรย สกล บานเยนงาม .ตาแหนงพนกงานฯ โทรศพท-

5. การบรณาการเขากบ

ไมม

การเรยนการสอน

รหสวชา PHYS301 วชา ฟสกส1 จานวน นศ.90 คน

รหสวชา PHYS601 วชา ปฏบตการฟสกส1 จานวน นศ.90 คน

การวจย

เรอง

ทนวจย ประเภท ประจาปงบประมาณ

งบประมาณ บาท

การทานบารงศลปวฒนธรรม

3

เรอง

งบประมาณ บาท

6. กลมเปาหมายการดาเนนโครงการ

ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตนและ โรงเรยนขยาย

โอกาส ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ จานวน 25 คน

และนกศกษาทเรยนรายวชา ฟสกส1 และวชาปฏบตการฟสกส1 จานวน 5 คน รวมทงหมด 30 คน

7. หนวยงานทรบผดชอบ

หลกสตรสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

8.ระยะเวลาและสถานทดาเนนโครงการ

ระยะเวลา 2 วน ระหวางวนท 19 – 20 มนาคม 2558

สถานท อาคารสรนธร หอง 16205 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

9. ตวชวด :

9.1 เชงปรมาณ : 1.) ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

ตอนตนและ โรงเรยนขยายโอกาส ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ จานวน 25 คน

2.) นกศกษาทเรยนรายวชา ฟสกส1 และวชาปฏบตการฟสกส1 จานวน 5

คน

9.2 เชงคณภาพ: 1.) ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

ตอนตนและ โรงเรยนขยายโอกาส ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณมความรทางดานทฤษฎและ

ขนตอนการปฏบตการทดลองมากยงขน

2.) ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

ตอนตนและ โรงเรยนขยายโอกาส สามารถนาไปเผยแพรใหแกชมชนในทองถนได

10. กจกรรมและแผนการดาเนนงาน :

การ

ดาเนนงาน

พ.ศ.2557 พ.ศ.2558

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. เขยนโครงการ

2. ประชมชแจง วางแผน

4

3. เตรยมการอบรม

4.ดาเนนการอบรม

5. สรป/ประเมนผล

11. งบประมาณ

งบประมาณทงสน 20,000 บาท โดยเบกจายจากโครงการ บรการวชาการแก

สงคม รหสงบประมาณ มรายละเอยดคาใชจายดงน

1. คาตอบแทนวทยากร จานวน 2 คน รวม 2 วนๆละ 6 ชวโมงๆละ 600 บาทรวม 12 ชวโมง

เปนเงน 7,200 บาท

2. คาอาหารกลางวน 2 วนๆละ 1 มอ รวม 2 มอๆละ 80 บาท จานวน 30 คน

เปนเงน4,800 บาท

3. คาอาหารวาง 2 วนๆละ 2 มอ รวม 4 มอๆละ 25 บาท จานวน 30 คน

เปนเงน 3,000 บาท

4. คาถายเอกสารและเขาเลม จานวน 30 เลมๆละ 60 บาท เปนเงน..1,800 บาท

5. คาวสด อปกรณ การอบรม

- แฟมเอกสาร 30 ใบๆละ 25 บาท เปนเงน 750 บาท

- ถานไฟฉาย 40 กอนๆละ 12.50 บาท เปนเงน 500 บาท

- ปากกา 30 ดามๆละ 10 บาท เปนเงน 300 บาท

- ดนสอ 30 แทงๆละ 5 บาทเปนเงน 150 บาท

- ยางลบ 30 อนๆละ 5 บาท เปนเงน 150 บาท

- ไมบรรทดยาว 30 อนๆละ 5 บาทเปนเงน 150 บาท

- แผนทดาว 30 อนๆละ 40 บาทเปนเงน 1,200 บาท

รวมเปนเงน 3,200 บาท หมายเหต: ขอถวเฉลยจายทกรายการ

12. การตดตามผลการดาเนนงานโครงการ

12.1 ประเมนผลการจดโครงการ

ตวชวดความสาเรจ วธการประเมน เครองมอทใชประเมน

ครผสอนในระดบมธยมศกษา ดจานวนครผสอน รายชอจานวนครผสอน

5

ตอนตน ในเขตพนทการศกษา

เพชรบรณ

นกศกษาเขารบการอบรม ดจานวนนกศกษา รายชอจานวนนกศกษา

ประเมนความพงพอใจ การตอบแบบประเมนความพง

พอใจ

แบบประเมนความพงพอใจ

12.2 แผนการประเมนผลสาเรจของโครงการ (กรณใชงบประมาณแผนดนจากสถาบนวจยและพฒนาผรบผดชอบ

โครงการตองรายงานการประเมนผลสาเรจตามระยะเวลาทระบ) ประเมนผลความสาเรจของการบรณาการงานบรการวชาการแกสงคมกบการเรยนการสอน

และการวจยและนาผลการประเมนไปปรบปรงการบรณาการ (วบ.003) (สกอ.5.1)

เดอน พฤษภาคม - กนยายน พ.ศ. 2558

- รายวชา PHYS 601 รายวชาปฏบตการฟสกส 1

- การวจย

ประเมนผลกระทบทเกดประโยชนและสรางคณคาตอชมชน/องคกร ใหมความเขมแขง

หลงเสรจสนโครงการ (วบ.004 และ วบ.005) (สกอ.5.2) (สมศ.9)

เดอน พ.ศ.

- ดาน

- วธการ

ประเมนผลการพฒนาตนเองโดยคงอตลกษณและวฒนธรรมของชมชนหรอองคกร (สมศ.9)

เดอน พ.ศ.

- เรอง

ประเมนผลดานอน ๆ โปรดระบ ตดตามการนาไปใชประโยชนหลกจากอบรม

เดอน พฤษภาคม - กนยายน พ.ศ. 2558

13. ผลทคาดวาจะไดรบ

13.1 ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรมความรและทกษะกระบวนการทางดานการทดลองปฏบต

เพมขน

13.2 ครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรสามารถนาไปประยกตใชในการเรยนการสอนได

13.3นกเรยนนกศกษามความรและทกษะกระบวนการเพมมากขน

ลงชอ…………………………………………….ผเสนอและรบผดชอบโครงการ

( ผชวยศาสตราจารยสพจน เกดม )

6

.………..…/.………..….. /……………

ลงชอ…………………………………………........….ผเหนชอบโครงการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปยรตน มลศร)

คณบด/ผอ.สานก/สถาบน

ลงชอ…………………..........………………………….ผกากบดแลโครงการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. วนย เชอมวราศาสตร)

รองอธการบดฝายวางแผนและพฒนา

ลงชอ……………..…………………….........………….ผอนมตโครงการ

(รองศาสตราจารย ดร. เปรอง จนดา)

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

กาหนดการ

โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา

โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ

วนท 19 มนาคม พ.ศ. 2558

ณ อาคารสรนธร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

7

วนท ๑๙ มนาคม ๒๕๕๘

๐๗.๓๐ – ๐๘.๐๐ น. รายงานตว

๐๘.๐๐ – ๐๘.๓๐ น. พธเปด

๐๘.๓๐ – ๑๐.๓๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง ความรอน

แบงเปน ๕ กลม โดยมวทยากรประจากลม

กลมท ๑. ผศ.สพจน เกดม กลมท ๒. อาจารย ดร.ชนญ ศรชวน

กลมท ๓. นายเทพบญชา เสลาหอมกลมท ๔. นายอาทตย หเตม

กลมท ๕. อาจารย ดร.ตรนช เอลลส ,นายไพฑรย บานเยนงาม

๑๐.๓๐ – ๑๐.๔๕ น. พกรบประทานอาหารวาง

๑๐.๔๕ – ๑๒.๐๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง การหาความจความรอน




กลมท ๕. อาจารย ดร.ตรนช เอลลส ,นายไพฑรย บานเยนงาม๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐ น. พก

รบประทานอาหารกลางวน

๑๓.๐๐ – ๑๔.๓๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง ผลของความรอนและการถายเทความรอน




กลมท ๕. อาจารย ดร.ตรนช เอลลส ,นายไพฑรย บานเยนงาม๑๔.๓๐ – ๑๔.๔๕ น. พก

รบประทานอาหารวาง

๑๔.๔๕ – ๑๖.๔๕ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง ปฏบตการดาราศาสตร





8

วนท ๒๐ มนาคม ๒๕๕๘

๐๘.๓๐ – ๑๐.๓๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง ไฟฟากระแส





๑๐.๓๐ – ๑๐.๔๕ น. พกรบประทานอาหารวาง

๑๐.๔๕ – ๑๒.๐๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง มาตรวดไฟฟา และกฎของโอหม





๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐ น. พกรบประทานอาหารกลางวน

๑๓.๐๐ – ๑๔.๓๐ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง การเคลอนทและแรง





๑๔.๓๐ – ๑๔.๔๕ น. พกรบประทานอาหารวาง

๑๔.๔๕ – ๑๖.๔๕ น. แบงกลมฝกปฏบตการเรอง การเคลอนทและแรง (ตอ)





8

บทท 2

เอกสารทเกยวของในการอบรม

เอกสารประกอบการอบรม เรองโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส)

ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาส และมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณประกอบ

ไปดวยเนอหา ดงน

1. ความจความรอนจาเพาะของโลหะ

2. แผนทดาวและกลมดาว

3. เครองมอวดทางไฟฟา

4. กฎของโอหม

5. แรงและการเคลอนท

เนอหาในการอบรม

กจกรรมท 1 เรอง ความจความรอนจาเพาะของโลหะ

วตถประสงค

1. เพอหาความรอนของแคลอรมเตอร

2. เพอหาความจความรอนและความจความรอนจาเพาะของโลหะ

ทฤษฎ

เมอวตถไดรบความรอน Q จะทาใหอณหภมเพมขน T วตถแตละชนดเมอมอณหภมเพมขน

เทากนจะใชปรมาณความรอนเพอใหอณหภมเปลยนไปนแตกตางกน ปรมาณความรอนททาใหวตถมวล 1

หนวยมอณหภมเปลยนไป 1 องศาเรยกวา ความจความรอนจาเพาะ (Specific heat capacity) ของวตถ

แทนดวยสญลกษณ s ดงนนถาวตถมวล m หนวย มอณหภมเปลยนไป T หนวย จงตองใชปรมาณความ

รอน ms T ถาปรมาณความรอนทงหมดทวตถไดรบเปน Q จะได

Q =ms T ………………………………….(1)

Qsm T

………………………………….(2)

9

ความจความรอนจาเพาะจะมหนวยเปนจลตอกโลกรม.เคลวน ความจความรอนจาเพาะขนอยกบชนด

ของสารความจความรอน (heat capacity) ใชสญลกษณ C คอปรมาณความรอน ทไหลเขาหรอไหลแลว

ทาใหอณหภมเพมขนหรอลดลงตอหนงหนวยองศา

Qc

T

………………………………….(3)

ความจความรอนมหนวยเปนจลตอเคลวน ความจความรอนขนอยกบมวลและชนดของสาร

ความสมพนธระหวางความจความรอนและความจความรอนจาเพาะจากสมการ (2)และ (3) จะไดวา

Csm

หรอ C sm ………………….(4)

วตถทงสองชนดททมอณหภมตางกน เมอสมผสกนจะเกดการถายเทความรอนจากวตถทมอณหภม

สงใหกบวตถทมอณหภมตากวา เมอวตถทงสองมอณหภมเทากนจงหยดการถายเท ถาในกระบวนการน

ปรมาณความรอนไมมการสญเสยใหกบสงแวดลอมใดๆแลวปรมาณความรอนทลดลงของวตถทมอณหภมสง

จะเทากบปรมาณความรอนทเพมขนของวตถทมอณหภมตากวาไดรบหรอกลาววา

ปรมาณความรอนลดลง = ปรมาณความรอนเพม

ในการหาคาความจความรอนของแคลอรมเตอร ความจความรอนจาเพาะของโลหะกใชหลกการ

ดงกลาวน

ถาเตมนามวล 1wm ลงในแคลอรมเตอรมวล cm มวลทงไวสกครนาและแคลอรมเตอรจะมอณหภม

เทากน ใหอณหภมเปน 1T เมอเตมนารอนมวล 2wm อณหภมลงในแคลอรมเตอรจะเกดการถายเทความรอน

ระหวางกน จนมอณหภมผสมเปน 1 2( )T T T T ขณะนนาเยนและแคลอรมเตอรจะมอณหภมเพมขน

1T T และนารอนจะมอณหภมลดลง 1T T หรอ

ปรมารความรอนทลดลงของนารอน= ปรมาณความรอนทเพมขนของนาเยนและแคลอรมเตอร

2 2 1 2 1( ) ( ) ( )w w w w cm s T T m s T T C T T

หรอ 2 2 1 2

1

( ) ( )w w w wc

m s T T m s T TC

T T

………………………………..(5)

เมอ cC เปนคาความจความรอนของแคลอรมเตอร

ws เปนคาความจความรอนจาเพาะของนา (ท 15๐C) มคา 4.18 KJ/kg.K

10

คาวาองศา หรอสญลกษณ deg ในขณะนจะเปน ๐C หรอ K กได

ถาตองการทราบคาความจความรอน หรอความจความรอนจาเพาะของโลหะมวล m ทมอณหภม 2T

ใสลงในแคลอรมเตอร cm ซงบรรจนามวล 1wm อณหภม 1T เมอเกดการถายเทความรอนจนอณหภมผสม

เปน 2 1( )T T T T จะได

ปรมาณความรอนทลดลงของโลหะ = ปรมาณความรอนทเพมขนของแคลอรมเตอร

2 1 1 1( ) ( ) ( )w w cC T T m s T T C T T

1 1 1

2

( ) ( )

( )w w cm s T T C T T

CT T

………………………………..(6)

C คอคาความจความรอนของโลหะ

Csm

………………………………..(7)

S คอ ความจความรอนจาเพาะของโลหะ

อปกรณการทดลอง

1. กอนโลหะชนดตางๆ

2. แคลอรมเตอร

3. ตาชง

4. เทอรโมมเตอร

5. หมออลมเนยม

6. บกเกอร

7. ลกแกว

วธทาการทดลอง

ตอนท 1. ความจความรอนของแคลอรมเตอร

1. ชงแคลอรมเตอรพรอมทกวนบนทกคามวล

2. เตมนาเยนลงไปประมาณ 1/3 ของปรมาณแคลอรมเตอร บนทกคามวล

3. เตมนารอนททราบคาอณหภมและมวลลงในแคลอรมเตอร ใหมนาประมาณ2/3ของปรมาณ

แคลอรมเตอร ใชทกวนกวนนาจนมอณหภมคงท บนทกคาอณหภม

11

4. หาคาความจความรอนของแคลอรมเตอร โดยใชสมการท 5

ตอนท 2. ความจความรอนจาเพาะและความจความรอนของโลหะ

1. ชงแคลอรมเตอรพรอมทกวน บนทกคามวล

2. เตมนาเยนลงไปประมาณ 2/3 ของปรมาณแคลอรมเตอร นาไปชง บนทกคามวลและวดอณหภม

3. นากอนโลหะไปชง บนทกคามวล แลวนาไปตมในนารอน โดยใชหมออลมเนยมทใสเมดลกแกวท

กอนหมอ และใหกอนโลหะอยบนเมดลกแกวหรอจะใชบกเกอรตมกได

4. วดอณหภมของนารอน แลวนากอนโลหะใสลงในแคลอรมเตอร ใชทกวนๆนาจนมอณหภมคงท

บนทกคาอณหภม

5. หาคาความจความรอนจาเพาะและความจความรอนของโลหะแตละชนดโดยใชสมการท 6 และ7

ผลการทดลองและการคานวณ

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

12

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

จงตอบคาถามตอไปน

1. ทาไมวตถแตละชนดจงมคาความจความรอนจาเพาะตางกน

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

2. ในการตมกอนโลหะใสเมดลกแกวเพออะไร

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

3. ถาวตถแตละชนดมมวลมากขน จะทาใหคาความจความรอนจาเพาะของวตถมากขนหรอไม

เพราะเหตใด

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

4. ความจความรอนนาไปอธบายปรากฏการณใดในธรรมชาต จงอธบายพรอมยกตวอยาง

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

13

สรปผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

กจกรรมท 2 เรองแผนทดาวและกลมดาว


1. เพอศกษาการใชแผนทดาว

2. สามารถอธบายการใชแผนทดาวไดอยางถกตอง

3. สามารถพยากรณเกยวกบการขนตกของกลมดาวและการขนตกของดวงอาทตยได

4. เพอศกษาลกษณะของกลมดาว

5. สามารถบอกชอกลมดาวได

14

6. สามารถอธบายเกยวกบการขนตกของกลมดาว

ทฤษฎ

ตอนท 1 แผนทดาว

แผนทดาว คอ แผนทแสดงตาแหนงของดวงดาวบนทองฟาทครอบโลกของเราอย จะมลกษณะ

เปนทรงกลมไมวาเราจะดดวงดาวทตาแหนงใดของโลก ตวผดจะเปนศนยกลางของทองฟาเสมอ

การทาแผนท

เราอาจทาแผนทดาวไดโดยใชทรงกลมทองฟาเชนเดยวกบการทาแผนทโลก ซงในการใชแผนทดาว

หาวตาแหนงดาวหรอการอานแผนทดาวจะตองทราบสงตางๆ ดงน

1. ทศบนทองฟา (direction) เกดจากการหมนรอบตวเองของโลกจากทางทศตะวนตกไปทาง

ทศตะวนออกและลบของฟาทางทศตะวนตก

2. เสนขอบฟา (Horizon) คอ เสนวงกลมบนพนโลกจรดของฟาลอมรอบตวเรา

3. เสนเมอรเดยนทองฟา (meridian) เปนเสนทแบงครงทองฟาออกเปน 2 สวน คอ ซกทาง

ตะวนออกและตะวนตก

4. เสนศนยสตรทองฟา (celestial equator) จะอยในระนาบเดยวกบเสนศนยสตรของ

โลก และจะมจดผาน 3 จด คอ ขอบฟาทศตะวนตกและขอบฟาทศตะวนออก และจดท 3

คอ จดเหนอศรษะ

5. จดยอดทองฟา (zenith) คอ จดสงสดบนทองฟาจะอยเหนอศรษะพอดหรอเรยกวาจดเหนอ

ศรษะ

การอานแผนทดาว

การอานแผนทดาวเปน ทาใหผดดาวรจกกลมดาวบนทองฟาอยางถกตองวากลมดาว แตละกลมนน

มดาวทสาคญอยกดวง จนตนาการเหนเปนรปอะไรกลมดาวแตละกลมนนอยใกลกนในลกษณะอยางไร แผนท

ดาวไมเหมอนแผนทโลกเพราะแผนทโลกเรายนอยบนผวโลก แลวกมมองลงไปยงพนผวโลก ทเราอยแตแผนท

ดาวเรานอนหงายบนพนผวโลกแลวแหงนขนไปดดวงดาว ซงดเสมอนตดอยทขอบฟาสดสายตา การดดาวม

ความจาเปนมากทจะตองอานแผนทดาวเปนเพราะไมสามารถใชมอหรอ เครองมอใด ๆชกลมดาวบนทองฟาให

ผอนดเหนไดอยางถกตอง นอกจากจะ ใชปากพดวาตรงมอชทอยใกล ๆ กบดวงสนนสน รปรางเหมอนอยางนน

อยางนเหตทเปน เชนนเพราะทองฟาทครอบเราอยนน มรศมเปนอนนต คน 2 คนชดาวดวงเดยวกน จะชไม

ตรงกน และถาเราลากเสนตรง จากมอทใชชดาวของคน 2 คน ไปยงดาว ดวงเดยวกนนนจะปรากฏวาเสน 2

เสน นขนานกน

15

เมอเหนแผนทดาว วธอานทถกตอง ตองนอนหงายอาน หนศรษะไปทศเหนอ ดานขวามอจะเปนทศ

ตะวนตก ดานซายมอเปนทศตะวนออก แลวหนทศเหนอในแผนทดาวไปทางศรษะ เมอจาแผนทดาวไดแลว ไป

ด กลมดาวจรง ๆบนทองฟาจะเหนตรงกน ถากมลงอานแผนทอยางอานหนงสอธรรมดาจะเหนภาพกลมดาว

กลบซายเปนขวา ขวาเปนซาย ไมตรงกน

วธอานแผนทดาวเปรยบเทยบทองฟาจรง ๆ ควรปฏบตดงน ขนแรกหาทศเหนอจรง ๆ ใหไดเสยกอนอยทไหน

ถาจะนอนหงายดดาวตองหนศรษะไปทางทศเหนอถายนดดาวหนหนาไปทางทศใต ยกแผนทดาวขนอานเหนอ

ศรษะหนทศในแผนทดาวไปทางทศเหนอใหตรงกน จะเหนกลมดาวในแผนทดาว และในทองฟาตรงกน

แผนทดาววงกลม

แผนทดาววงกลมเปนอปกรณอยางงายทชวยในการวางแผนและสงเกตการณทองฟา แผนทดาวชนดน

ประกอบดวยแผนกระดาษสองใบคอ แผนแผนท (แผนลาง) และแผนขอบฟา (แผนบน) ซอนกนอย และยด

ตดกนดวยตาไกทตรงจดศนยกลาง

ภาพท2.1 แผนแผนท (แผนลาง)

แผนแผนท (ภาพท 1) มจดศนยกลางอยทขวฟาเหนอดาวเหนออยตรงตาไกพอดตรงปลายหางของกลมดาวหม

เลก เสนทบรปวงกลมทกงกลางของรศมของแผนทดาว เปนเสนศนยสตรฟา ภายในวงกลมเปนซกฟาเหนอ

ภายนอกวงกลมเปนซกฟาใตใกลๆกบเสนศนยสตรฟามเสนประรปวงกลมเปน เสนสรยะวถ

กลมดาวทอยบนเสนสรยะวถเปนกลมดาวจกราศ 12 กลม แถบสเทาออนรปวงรบนแผนทดาวแสดง

ตาแหนงของทางชางเผอก และทขอบของแผนแผนทเปนสเกล “ปฏทน” บอก “วนท” และ “เดอน”

16

ภาพท 2.2 แผนขอบฟา (แผนบน)

แผนขอบฟา (ภาพท 2) เปนแผนเจาะชองแสดงอาณาเขตของทองฟาเสนขอบฟาทศเหนอ (N),

ตะวนออกเฉยงเหนอ (NE), ตะวนออก (E), ตะวนออกเฉยงใต (SE), ใต (S), ตะวนตกเฉยงใต (SW), ตะวนตก

(W), ตะวนตกเฉยงเหนอ (NW) ตามลาดบ ทขอบของแผนทองฟาเปนสเกลนาฬกา บอกเวลาเปน ชวโมงและ

มสเกลยอยขดละ 10 นาท

วธการใชงาน:

ตงเวลาทจะสงเกตการณโดยหมนเวลา (นาฬกา) ทขอบแผนขอบฟา ใหตรงวนเดอนป (ปฏทน) ทขอบ

แผนแผนท ตวอยางเชนตองการดดาวในเวลา 05.00 น. ของวนท 5 เดอนมกราคมกใหหมนแผนขอบฟามา

จนกระทงเวลา 05.00 ตรงกบวนท 5 เดอนมกราคมของแผนแผนท จบแผนทดาวแหงนขนโดยใหทศเหนอ

และทศใตบนแผนทดาวชตรงกบทศเหนอและทศใตของภมประเทศจรงควรระลกไวเสมอวาการอาน

แผนทดาวมใชการกมอานหนงสอแตเปนการแหงนขนดเพอเปรยบเทยบทองฟาในแผนทกบทองฟาจรง เมอ

เวลาเปลยนไปใหหมนแผนขอบฟา (แผนบน) ในทศตามเขมนาฬกาไปยงเวลาปจจบน จะเหนไดวากลมดาว

ทางทศตะวนออกของแผนทจะเคลอนทหางจากขอบฟา (E) มากขน ในขณะทกลมดาวในทศตะวนตกจะ

เคลอนทเขาหาขอบฟา (W) เสมอนการเคลอนทขน-ตกของดาวบนทองฟาจรง

จะสงเกตเหนวาไมวาจะหมนแผนขอบฟาไปอยางไรกตามเสนศนยสตรฟาจะอยตรงแนวทศตะวนออก

(E) และตะวนตก (W) เสมอ เพราะนนคอเสนแบงซกทองฟา และเสนสรยะวถตรงกลมดาวคนคจะอยคอน

17

ไปทางเหนอ (โซลสตสฤดรอน) และเสนสรยวถตรงกลมดาวคนยงธนจะอยคอนไปทางใต (โซลสตซฤดหนาว)

วงกลมทงสองเอยงตดกนเปนมม 23.5° เนองเพราะแกนของโลกเอยงขณะโคจรรอบดวงอาทตย

ขอพงระวง: แผนทดาวแบบวงกลมนมขอจากดเนองจากสรางขนโดยการตแผทรงกลมออกเปนระนาบสองมต

(360° projection) ทาใหระยะทางเชงมมคลาดเคลอนจากความเปนจรง

- กลมดาวในซกฟาเหนอจะมขนาดเลกกวาความเปนจรง และกลมดาวในซกฟาใตจะขยายถางเกนสดสวน

จรง ดงนนถาหากใชแผนทดาวนดดาวทอยใกลขอบฟาใต

ขอแนะนาใหดดาวสวาง เปนดวงๆ แลวคอยไลเปรยบเทยบไปกบทองฟาจรง

- ตาแหนงบอกทศทงแปด มไดหางเทาๆ กน สเกลระหวางทศเหนอ (N) ไปยงทศ

ตะวนออก (E) และทศตะวนตก (W) จะอยใกลชดกนมาก สวนสเกลไปทางทศใต (S) จะมระยะหาง

ออกไป กวางกวาหลายเทา

- หากหนหนาดดาวทางทศเหนอ ใหหนเอาดานอกษร N ลง

- หากหนหนาดดาวทางทศใต ใหหนกลบดานเอาอกษร S ลง

- หากหนหนาไปทางทศอน ใหพยายามตรงแนว N – S ใหขนานกบทศเหนอ – ใต ของ

ภมประเทศจรงไวตลอดเวลา

การใชมอวดระยะทางเชงมมของดาว

การวดระยะทางเชงมม เปนการบอกตาแหนงของดาวหรอวตถทองฟาโดยบอกเปนมม (ซงหมายถงมมระหวาง

เสนตรง 2 เสนทลากจากตาของเราบนโลกไปยงดวงดาวบนทองฟา) เชนดาวเหนออยสงจากขอบฟา 13 องศา

ดวงจนทรเฉยดดาวเสาร 1 องศา เปนตน

ถาเราไปดดาวกบเพอนแลวเขาบอกวา"นนไงดาวไรเจล อยสงจากขอบฟาทศตะวนออก 22 องศา" เราจะร

ไดอยางไรวา 22 องศานนแคไหน กใชมอของเรานนแหละวดไดเลยจะใชมอซายหรอมอขวากไดแลวแตถนดแต

ขอใหเหยยดแขนใหตรง แลวกางมอเหยยดนวใหเตมทใชตาขางใดขางหนงเลงผานนวกอยและนวโปงไปบน

ทองฟา โดยใหปลายนวกอยชทขอบฟาระยะทางเชงมมบนทองฟาจากปลายนวกอยถงปลายนวโปงจะ

ประมาณ 22 องศา

18

ภาพท 2.3 การวดเชงมม

นอกจากนกยงมการทามอในลกษณะอน ๆ อกไดแก

กาปน = 10 องศากางนวออกปลายนวโปงถงปลายนวกอย = 22 องศา

ปลายนวชถงปลายนวกอย = 15 องศา นวช = 2 องศา

นวชกบนวกลาง = 4 องศา นวชกบนวกลางและนวนาง = 5 องศา

19

นวกอย = 1 องศา

ภาพท 2.4 การวดเชงมมแบบตางๆ

หนงสออางอง

นพนธทรายเพชร,การดดาวขนตน, นานมบคส, 2538

อารสวสด,ดน ฟา เวลา ดาว, เอกสารประกอบการอบรม"นกดาราศาสตรในอนาคต รน 3"

สมาคมดาราศาสตรไทย, 2539


1. แผนทดาว

วธการศกษา

1. นาเอาแผนทดาว โดยหนหนาผศกษาไปทางทศเหนอหงายแผนทดาวเขาหาตวผสงเกต โดยใหทศ

เหนอของแผนทดาวตรงกบทศเหนอ

2. หมนแผนทดาวตาม วน เดอนและ เวลา ทศกษาจะเหนกลมดาวขน (ใกลเคยงกบกลมดาวจรง

บนทองฟา)บนทกผลในตาราง

3. ปฏบตตามขอ 2 .โดยหาดาวกลมใหมบนทกผล

บนทกผลการศกษา

1. กลมดาวคางคาวและ กลมดาวหมใหญ ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............

มลกษณะอยางไร (วาดภาพประกอบ) ขนเหนอเสนขอบฟาทมมเงย (Altitude) เทาใด

กลมดาวคางคาว กลมดาวหมใหญ

20

วดมมเงยได = ...........องศา เวลา………..


2. กลมดาวนายพราน และ กลมดาววว ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............


กลมดาวนายพราน กลมดาววว



3. กลมดาวสารถและกลมดาวคนค ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............


ดาวสารถ กลมดาวคนค



21

4. กลมดาวสนขใหญ และกลมดาวสนขเลก ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............


กลมดาวสนขใหญ กลมดาวสนขเลก



5. กลมดาวสงโต และกลมดาวนกอนทร ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............


กลมดาวสงโต กลมดาวนกอนทร



6. กลมดาวหงสและกลมดาวพณ ในวนท......... เดอน…..…………พ.ศ.............


ดาวหงส กลมดาวพณ

22



4. เมอ ดาวซรอส ขนมาทางทศตะวนออก เหนอเสนของฟา เราใชมอวดลกษณะดงรป

วดมมเงยไดกองศา

ดาวซรอส

วดมมเงยได..................องศา

ตอนท 2 กลมดาวบนทองฟา

ทฤษฎ

23

กลมดาว คอ กลมของดาวฤกษ ทสามารถเชอมตอกนเปนรปรางตาง ๆ ตามแตจนตนาการในอวกาศสามมต

สวนใหญแลว ดาวฤกษในกลมดาวเดยวกนทเราเหนอยใกลกนบนทรงกลมฟา ไมไดมความเกยวของกน และ

หางไกลกนมากในอวกาศ. กลมดาวอยาง "ไมเปนทางการ" ทเปนทรจกกนอยางกวางขวาง แตไมไดรบการ

รบรองโดยนกดาราศาสตร หรอสหพนธดาราศาสตรสากล เรยกวา ดาวเรยงเดน (asterism) ตวอยางเชน

กระบวยใหญ

คนไทยรจกและตงชอกลมดาวอยบาง แตไมทวทงทรงกลมฟา สวนใหญเปนกลมดาวทมดาวฤกษสวางเปน

สมาชก และมกใชคาวา "ดาว" นาหนา เชน ดาวจระเข ดาวเตา ดาวไถ ดาวโลง เปนตน

สหพนธดาราศาสตรสากล (IAU) (International Astronomical Union)แบงพนทในทองฟาออกเปนกลมดาว

88 กลม โดยกาหนดเขตแดนทแนนอนและแมนยา กลมดาวในซกฟาเหนอสวนใหญมาจากกรกโบราณจนถง

สมยกลาง


1. แผนทดาว

วธการศกษา

1. นาเอาแผนทดาว โดยหนหนาผศกษาไปทางทศเหนอหงายแผนทดาวเขาหาตวผสงเกต โดยใหทศ

เหนอของแผนทดาวตรงกบทศเหนอ หากลมดาวทสงเกตเหน บนทกขอมล

2. หมนแผนทดาวตาม วน เดอนและ เวลา ทศกษาจะเหนกลมดาวขน (ใกลเคยงกบกลมดาวจรง

บนทองฟา)

3. บนทกผลการศกษา

กลมดาวคางคาว (Cassiopeia)

เปนกลมดาวเดนทางซกฟาเหนอ ประกอบดวยดาวฤกษอยางนอย 5 ดวง เรยงกนเปนรป ตวเอม

หรอทคนไทยมองเหนเปนรปดาวคางคาวทกาลงบนวนรอบ ดาวเหนอ

24

กลมดาวหมใหญ(UrsaMajor)

กลมดาวทมนษยรจกดทสด และใชประโยชนไดมากทสด คอ กลมดาวจระเขดาวกลมนม 7 ดวง มลกษณะ

คลายกระบวยตกนา 4 ดวงเปนตวกระบวย อก 3 ดวงเปนดาน ชาวจนและชาวยโรปเขาเหนเปนรปกระบวย

จงเรยกกลมดาวกลมนวา “กระบวยใหญ” (Big Dipper) ชาวกรกซงเปนดนแดนแหงเทพนยายอนเกยวกบ

ดวงดาวตาง ๆ เหนเปน “หมใหญ” (Ursa Major) คนไทยเหนเปน “จระเข” ทงกรกและไทย เหน

เหมอนกนอย 1 อยางคอ เหนดาว 3 ดวงทางดามกระบวยเปนหางหม และหางจระเขเหมอนกน

กลมดาวพณ ( Lyra)

เปนกลมดาวขนาดเลก มดาว vegaซงเปนดาวทอยในกลมดาว นทสวางทสด มความสวาง 0.1 แมก

นจดเหนไดชดเจนมากในฤดรอน ซงทนาสนใจมากกคอ กลมดาวพณนมดาวค(Double Star) ซงมการบงกน

และกนทกๆ 13 วน ทาใหความสวาง ของกลมดาวนมไมแนนอน บางครงมความสวาง 3.4 แมกนจด แต

บางครงกลบลดลงเหลอ 4.3 แมกนจด มการขนๆลงๆตลอดเวลา ประกอบดวยดาวฤกษ 6 ดวง เรยงเปนรป

ขนมเปยกปน

25

กลมดาวหงส (Cygnus)

บางทเรยกกลมดาวนวา กลมดาวกางเขนเหนอ ทมชอภาษาองกฤษวา "NorthernCross" เพราะมลกษณะ

คลายไมกางเขน ประกอบดวยดาวฤกษ 6 ดวง ยอดของไมกางเขนจะมดาว Deneb เปนดาวทสวางทสด

ทามมเปนสามเหลยม กบดาว Vega ในกลมดาวพณ และดาว Altair ในกลมดาวนกอนทร บรเวณ

กลม ดาวหงส น จะมากไปดวยดาวค กระจกดาว และกลมดาวหลากสตางๆมากมาย กาแลกซทางชางเผอกก

แยกออกเปนเสนขนานมองดเปนสายอยในทองฟากเรมทจดนเอง

กลมดาวนกอนทร (Aquila)

เปนกลมดาวทมขนาดใหญอยทางทศใตของกลมดาวกางเขน และกลมดาวพณ ประกอบดวย

ดาวฤกษ 7 ดวง ดาวทสวางทสดคอดาว Altair มความสวาง 0.8 แมกนจด อยหางจากโลก 16 ปแสง

ระหวางกลมดาวนกอนทรกบกลมดาวกางเขนเหนอหรอกลมดาวหงสจะมกลมดาวลกธน (Sagitta) ปรากฏอย

ทางทศตะวนออกจะมกลมดาวปลาโลมา(Delphinus)อย ทาใหมองดเปนรปสามเหลยม ระหวางกลมดาว

ปลาโลมา กลมดาวนกอนทร และกลมดาวลกธน

26

กลมดาวนายพราน(Orion)

เปนกลมดาวทมความงามบนทองฟากลมหนงในชวงฤดหนาว คนไทยรจกกนด เรยกกลมดาวนวา

กลมดาวเตา หรอ ดาวไถ ประกอบดวยดาวฤกษอยางนอยประมาณ 8 ดวง มดวงทสวางทสดอย 2 ดวง ม

ชอวา บเทลจส คอสวนทเปนหวไหล และไรเจล คอสวนทเปนขาหลงขวา

กลมดาวสนขใหญ(CANIS Major)

เปนกลมดาวทประกอบดวยดาวฤกษทมองเหนไดชด 5 ดวง มดาวฤกษทสวางทสดอยตรงสวนคอม

ชอวา ซรอส ซงคนไทยรจกกนด เราเรยกดาวดวงนวา ดาวโจร

27

กลมดาวสนขเลก(CANIS MINOR)

เปนกลมดาวขนาดเลก ทประกอบไปดวยดาวฤกษทมองเหนไดชด 2 ดวงเปนรปสนขเลกสมชอ กลมดาวสนข

เลก จะขน - ตก ทางทศตะวนออก - ตะวนตกพอดซงจะเหนไดชดเจนมาก สามารถบอกทศไดเปนอยางดแต

เมอขนไปอยสงสดจะอยเยองจากจดกลางศรษะไปทางทศใตประมาณ 10 องศารวมเวลาทกลมดาวสนขเลกอย

บนทองฟานานประมาณ 12 ชวโมงดวยกน

ดาวฤกษทสวางทสดในกลมดาวสนขเลกมชอวา ดาวโปรไซออน (Procyon) เปนดาวฤกษสขาว

แกมเหลอง มอนดบความสวาง 0.38 อยอนดบ 8 ใน 25 ดาวฤกษทสวางทสดบนทองฟา ดาวโปรไซออนน อย

หางจากโลกเราประมาณ 11.4 ปแสง

กลมดาววว(Taurus)

เปนกลมดาวทประกอบไปดวยดาวฤกษอยางนอยประมาณ 9 ดวง มดวงทสวางอย 1 ดวง มชอ

วา อลดบะแรน เราเรยกวา ดาวตาวว ซงอยตรงโหนกวว บรเวณทเปนโหนกววเปนกลมดาวทรจกดคอ

กลมดาวลกไก

กลมดาวคนค(Gemini)

28

เปนกลมดาวท ซงมลกษณะเปนรปสเหลยมผนผาขนาดใหญ คนไทยรจกกนมาตงแตโบราณแลว

เรยกกลมดาวนวา ดาวโลง ประกอบไปดวยดาวฤกษอยางนอยประมาณ 8 ดวง มดวงทสวางอย 2 ดวง

คอ ดาวพอลลกซ และ ดาวคาสเตอร

กลมดาวสารถ(Auriga)

เปนกลมดาวเดน ซงมลกษณะเปนรปหาเหลยมมองเหนไดบนทองฟา การจนตนาการเปนรปคนขบรถ

คอนขางยาก ประกอบไปดวยดาวฤกษอยางนอยประมาณ 5 ดวง ซงจะมดวงทสวางทสดในกลมดาวนม

ชอวา คะเพลลา ซงแปลวาแพะตวเมย

กลมดาวแมงปอง(Scorpius)

หากอยทางซกโลกใตจะเหนกลมดาวนไดชดเจน ในกลมดาวนจะมดาวแอนทาเรส(Antares) เปนดาว

ทมแสงสวางมากทสดตงอยใจกลางของแมงปอง มความสวาง 1 แมกนจด ดาว นมเสนผาศนยกลางมากกวา

ดวงอาทตยเราถง 390 เทา อยหางจากโลก 410 ปแสง ประกอบไปดวยดาวฤกษอยางนอยประมาณ 15 ดวง

คนไทยเรยกวา ดาวปารชาต

29

กลมดาว สามเหลยมฤดรอนประกอบดวยกลมดาวอะไรบาง

กลมดาว สามเหลยมฤดหนาวประกอบดวยกลมดาวอะไรบาง

30


....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

กจกรรมท 3 เรอง เครองมอวดทางไฟฟา

31

จดประสงค

1. เพอฝกทกษะการอานคาความตานทานจากแถบสของตวตานทาน

2. เพอฝกทกษะการใชมลตมเตอร

ทฤษฎ

การอานคาแถบส สามารถอานไดตามแถบสทกากบไว พรอมแถบสตวคณและแถบสเปอรเซนต

ความผดพลาด แบบ 4 แถบส แสดงดงตารางท 3.1 ดงน

แถบสท 1แถบสท 2

แถบสท3แถบสท4

ส แถบสท 1 แถบสท 2 แถบสท 3 แถบสท 4

ดา 0 0 10 -

นาตาล 1 1 10 ±1% แดง 2 2 10 ±2% สม 3 3 10 ±3% เหลอง 4 4 10 ±4% เขยว 5 5 10 -

นาเงน 6 6 10 -

มวง 7 7 10 -

เทา 8 8 10 -

ขาว 9 9 10 -

ทอง - - 10 ±5% เงน - - 10 ±10% ไมมส - - ±20%

ตารางท 2.1 การอานคาแถบ

มลตมเตอร (Multimeter)

มลตมเตอรถอวาเปนเครองมอวดทจาเปนสาหรบงานดานอเลคทรอนกสเพราะวาเปนเครองวดทใชคา

พนฐานทางไฟฟาคอ แรงดนไฟฟากระแสไฟฟาและความตานทานไฟฟา ไมวาจะเปนการทดสอบหรอการตรวจ

32

ซอมวงจรตาง ๆกจาเปนตองวดคาเหลานนทงสน มลตมเตอรเปนการรวม Voltmeter Ammeter และ

Ohmmeter ไวในตวเดยวกน และใชมฟเมนต (Movement) ตวเดยวจงเรยก “VOM” (Volt-Ohm-

Milliammeter)

นอกจากน VOM ยงสามารถนาไปวดคาอน ๆไดอก เชน วดอตราการขยายกระแสของทรานซสเตอร

(hFE) วดคาความดง (Decibel: dB) ฯลฯ ปจจบนมลตมเตอรมดวยกน 2 แบบคอ

1. แบบเขมช (Analog multimeter)

2. แบบตวเลข (Digital multimeter)

มลตมเตอรทง 2 แบบนมขอด ขอเสยตางกน บางคนชอบแบบเขมชเพราะวามองเหนการเปลยนแปลง

ขนลงอยางชดเจน ตางกบแบบดจตอลซงตวเลขจะวงสงเกตคาตวเลขทแนนอนไดยาก ยกเวน Digital

multimeterบางรนทสามารถอานคาตวเลขออกมาไดทนทสะดวกสบายไมตองคานงถงขวมเตอรวาวดถกหรอ

ผดเพราะวามเครองหมายบอกใหเสรจ สวนแบบแอนาลอกจะมปญหาเรองน และการไมเปนเชงเสน (Non-

linear) ของสเกลดวย

มลตมเตอรแบบเขม (analog multimeter, AMM) เปนเครองมอวดปรมาณทางไฟฟาหลายประเภทรวมอยใน

เครองเดยวกนโดยทวไปแลวมลตมเตอรจะสามารถใชวดปรมาณตอไปน

- ความตางศกยกระแสตรง (DC voltage)

- ความตางศกยกระแสสลบ (AC voltage)

- ปรมาณกระแสตรง (DC current)

- ความตานทานไฟฟา (electrical resistance)

อยางไรกตามมลตมเตอรบางแบบสามารถใชวดปรมาณอนๆ ไดอก เชน กาลงออกของสญญาณความถเสยง

(AF output) การขยายกระแสตรงของทรานซสเตอร (DC current amplification, hFE) กระแสรวของ

ทรานซสเตอร (leakage current, lCEO) ความจทางไฟฟา (capacitance) ฯลฯมลตมเตอรแบบเขม มลกษณะ

ดงภาพขางลาง

33

ภาพท 2.5 มลตมเตอรแบบเขม

สวนประกอบสาคญของมลตมเตอรแบบเขม

1. ทปรบการชศนย (indicator zero corrector):ใชสาหรบการปรบใหเขมชศนยขณะยงไมไดใชทาการวด

2. สวตชเลอกปรมาณทจะวดและระดบขนาด (range selector switch knob) :เปนสวตชทผใช

จะตองบดเลอกวาจะใชเครองวดปรมาณใดซงมทงหมด 4 ปรมาณแตละปรมาณมชวงการวดใหเลอก ดงน

ACV : 0-10V, 0-50 V, 0-250 V และ 0-1000 V (รวม 4 ชวงการวด)

DCV : 0-0.1 V, 0-0.5 V, 0-2.5 V, 0-10 V, 0-50 V, 0-250 V และ 0-1000 V

(รวม 7 ชวงการวด)

DCA :0-50 A,0-2.5 mA,0-25mA,และ0-0.25 A (รวม 4 ชวงการวด)

Resistance ( ) : x 1 (อานได 0-2k )

x 10 (อานได 0-20k )

x 1k (อานได 0-2000k หรอ 2 M )

x 10k (อานได 0-20 M )( รวม 4 ชวงการวด)

3. ชองเสยบสายวดขวบวก (measuring terminal +)

4. ชองเสยบสายวดขวลบ (measuring terminal -COM)

5. ชองเสยบสายวดขวบวกกรณวดกาลงออกของสญญาณความถเสยง (output terminal)

6. ปมปรบแกศนยโอหม (0 adjust knob) :ใชเพอปรบใหเขมชศนยโอหมเมอนาปลายวดทงค

มาแตะกนกอน ทาการวดคาความตานทานในแตละชวงการวด

34

7. แผงหนาปด (panel)

8. เขมช (indicator pointer)

9. สายวด (test lead) :ประกอบดวยสาย 2 เสนสแดงสาหรบขวบวกและสดาสาหรบขวลบ

10. สเกลการวด (reading scales) :ประกอบดวย 7 สเกลการวดเรยงลาดบจากบนสดลงลางดงน

(ดจากเครองวดประกอบดวย)

ภาพท 2.6 สเกลการวดเรยงลาดบจากบนสดลงลาง

สเกลการวด

1. สเกลวดความตานทาน ( ) ดานลางของสเกลนมกระจกเงาเพอชวยแกความคลาดเคลอนใน

การอานเนองจากแพรลแลกซ

2. สเกลวดความตางศกยกระแสตรง (DCV) และปรมาณกระแสตรง (DCA) มสดา

3. สเกลวดความตางศกยกระแสสลบ (ACV) มสแดง

4. สเกลวดการขยายกระแสตรงของทรานซสเตอร (hFE) มสนาเงน

5. สเกลวดกระแสรวของทรานซสเตอร (LEAK, ICEO, Ll) มสนาเงน

6. สเกลวดความตางศกยระหวางปลายขณะวดความตานทาน (LV) มสนาเงน

7. สเกลวดกาลงออกของสญญาณความถเสยง (dB) มสแดง

การเตรยมกอนทาการวด

การปรบแกการชศนยของเขมชใหดาเนนการดงน

1. วางเครองวดบนพนโตะใหอยในแนวราบ (เพอใหแกนการหมนของเขมชอยในแนวดง)

2. ยงไมตองตอสายเสยบใดๆ กบเครองวด

3. กมดทเขมชวาอยในแนวทบกบขดศนย (ทางดานซายสดของสเกล DCV,A) หรอไม ใหสงเกต

ภาพเสมอนของเขมชในกระจกเงาเหนอสเกล DCV,A ดวยวาเขมชซอนทบบนภาพเสมอนของ

35

เขมชหรอไม

4. ถาเขมชตรงขดศนยพอดเครองวดพรอมทจะใชงานได

5. แตถาเขมชไมตรงขดศนยจะตองใชไขควงปลายแบนหมนปรบทปรบการชศนย

ขอควรระวงในการวด

1. เมอการวดเกยวของกบความตางศกยสง (ตงแต 50 V ขนไป)อยาใหนวมอหรอสวนใดของรางกาย

สมผสสวนทเปนโลหะของปลายวดเพราะอาจเปนอนตรายได

2. กอนวดปรมาณใดตองแนใจวาไดหมนสวตชเลอกปรมาณทจะวดตรงตามปรมาณทจะวดแลว

มฉะนนแลวเครองวดอาจชารดเสยหาย

3. ตองแนใจวาหมนสวตชเลอกชวงการวดใหอยในชวงทสงมากกวาปรมาณทจะวดเชน จะวดความ

ตางศกยระหวางขวแบตเตอร 12V กตองตงปมเลอกชวงการวดไวท DCV ชวง 0-50V ถาไมทราบขนาด

โดยประมาณของปรมาณทจะวดใหตงเลอกชวงการวดใหสงทสดกอน (เชน ตงท 0-1000V) แลวคอยลดระดบ

ชวงการวดตาลงมาทละชวง

4. ถาในการวด DCV หรอ DCA เขมชไมเบนไปทางขวาแตพยายามเบนมาทางซายแสดงวากระแส

ผานเครองวดในทศทางไมถกตองใหสลบขวปลายวด

5. ถาเขมชไมขยบจากการชศนยหรอเบนออกมาเพยงเลกนอยแสดงวากระแสผานเครองวดนอย

เกนไปใหปรบลดชวงการวดตาลงกวาเดมทละขนจนกระทงเขมชอยประมาณกลางสเกล

อปกรณ

1.ตวตานทาน

2. มลตมเตอร

วธการทดลอง

1. นาตวตานทานมาเขยนแถบสและอานคาในแตละสบนทกผลลงในตาราง

2. คานวณหาคาทไดบนทกผลลงในตาราง

3. นามลตมเตอรมาวดหาคาบนทกผลลงในตาราง

4.

ตารางบนทกผลการทดลอง

ตว

ตานทานท แถบส แทนคาแถบส

คาทได

จากการ

คานวณ

คาความ

คลาดเคลอน

(%)

คาทไดจาก

การใชมลต

มเตอรวด

ผลตางจาก

การคานวณ

กบ

36

มลตมเตอร

1

2

3

4

5

คาถามทายบท

1. จาการทดลองคาทไดจากการอานคากบการวดสอดคลองกนหรอไม อยางไร

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................


.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

กจกรรมท 4 เรองกฎของโอหม

จดประสงค

1. เพอศกษาความสมพนธระหวางกระแสไฟฟา (I) และความตางศกย(v) เมอความตานทาน(R)

คงท

37

2. เพอหาความตานทานจากกราฟระหวาง I กบV

ทฤษฎ

นกฟสกสชาวเยอรมนชอ จอรจ ไซมอนโอหม (George Simon Ohm) ไดคนพบความสมพนธ

ระหวางปรมาณไฟฟาหรอความตางศกย (V) ตวตานทานไฟฟา (R) เขาไดสรปความสมพนธไววา

ในวงจรไฟฟาใดๆ ขณะทอณหภมคงท ผลของกระแสไฟฟาจะแปรตามแรงดนไฟฟา หรอความตาง

ศกย และแปรผกผนกบความตานทาน

กรณความตานทานคงทกระแสจะแปรผกผนตรงกบความตางศกย

∝

= ( K คอคาคงท)

=

=

1

= (

1

= )

=

อปกรณ

1. ถานไฟฉาย 4 กอน หรอหมอแปลงไฟฟากระแสตรง

2. ตวตานทาน

3. แอมมเตอร

4. โวลตมเตอร

5. สวตซ, สายไฟ

38

วธการทดลอง

v

R

A

S E

ภาพ 2.7แสดงการวดกระแสและความตางศกย

1. ตอแอมมเตอร A อนกรมกบตวตานทาน R

2. ตอโวลตมเตอร V แบบขนานกบตวตานทาน R

3. ตอเซลไฟฟา (E) ทปรบคาได (ถานไฟฉายหรอหมอแปลง)เขาเปนวงจรตามรปท 1

4. สบสวทซ S ลง อานกระแสผานตวตานทานจาก A และอานความตางศกยจาก V

บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง (ทาซา 3 ครง)

5. เพมแรงดนไฟฟาโดยเพมจานวนถานไฟฉายเปน 2 , 3 และ 4 กอนตามลาดบ แลวบนทกผลการ

ทดลอง เหมอนขอ 4

6. นาขอมลของกระแสไฟฟาและความตางศกยในตารางบนทกผลการทดลองไปเขยนกราฟ

7. สรปผลการทดลองและคาความตานทานจากความชนของกราฟ

ตารางบนทกผลการทดลอง

คาความตานทาน

R(Ω)

แรงเคลอนไฟฟา

E(V)

ความตางศกย

V(v)

กระแสไฟฟา

I ( mA )

100

100

100

100

39

กราฟความสมพนธระหวางกระแสไฟฟา (I) และความตางศกย (V)

คาถามทายบท

1. จากกราฟความสมพนธระหวางกระแสไฟฟา (I) และความตางศกย (V) เปนอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

40

2. จงหาคาความตานทาน (R)จากความชนของกราฟ กระแสไฟฟาและความตางศกย

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. ถาเพมความตานทาน (R) กระแสไฟ (I) และความตางศกย (v) จะเปนอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

41

กจกรรมท 5 เรอง แรงและการเคลอนท

ทฤษฎ

ปรมาณทางฟสกสหรอเรยกวาปรมาณกายภาพ (Physical Quantity) ไดแก การกระจด, ระยะทาง,

มวล, เวลา, ความเรว, อตราเรว, ความเรง, แรง, สนามแมเหลก, สนามไฟฟา เปนตน

ปรมาณทางฟสกสแบงเปน 2 ชนด คอ

1. ปรมาณเวกเตอร (Vector Quantity) หมายถง ปรมาณทมทงขนาดและทศทาง เชน การกระจด,

ความเรว, ความเรง, แรง, โมเมนต เปนตน

2. ปรมาณสเกลาร(Scalar Quantity) หมายถง ปรมาณทมแตขนาดอยางเดยว ไมมทศทาง เชน

ระยะทาง, อตราเรว,มวล, เวลา, อณหภม เปนตน

การวมปรมาณเวกเตอรตองรวมทงขนาดและทศทาง เชน แรง เปนตน ซงแรงเปนปรมาณเวกเตอร แรงรวมเรา

จะเรยกวาแรงลพธ (Resultant Force) แรงทนามารวมกนเรยกวา แรงยอยหรอแรงองคประกอบ

(Component Force)

กรณท 1เมอมแรงยอยทมทศทางเดยวกน ใหนาแรงยอยมารวมกนสามารถเขยนเวกเตอรแทนแรงไดดวย

เสนตรงและหวลกศร

1= 1F N

2= 2F N

42

กรณท 2 เมอมแรงยอยทมทศทางตรงกนขาม ใหนาคาของแรงยอยมาหกลางกน เวกเตอรของแรงลพธมทศไป

ทางแรงทมคามากกวา คาของแรงลพธเทากบผลตางของแรงยอยทงสอง

1= 1F N

2= 2F N

กรณท 3 เมอมแรงยอยทมขนาดเทากน แตมทศทางตรงกนขาม จะไดแรงลพธทมคาเปนศนยและไมมความเรง

ดงนนวตถจะคงสภาพเดม

1= 2F N

2= 2F N

วธการหาแรงลพธ ม 2 วธ

1. การเขยนรป (โดยแทนแรงดวยลกศร)ดงน ใชหางตอหวคอ เอาหางของลกศรทแทนแรงท 2 มาตอหว

ลกศรทแทนแรงท 1 แลวเอาหางลกศรทแทนแรงท 3 มาตอหวลกศรทแทนแรงท 2 ...ตอกนไปจน

หมดโดยทศของลกศรทแทนแรงเดมไมเปลยนแปลง ขนาดของแรงลพธคอ ความยาวลกศรทลากจาก

จดเรมตน ไปยงจดสดทายมทศจากจดเรมตนไปจดสดทาย

ตวอยางท 1 เมอมแรง A, B, และ C มากระทาตอวตถ ดงรป จงหาแรงลพธโดยการเขยนรป

A

B

C

ตวอยางท 2 กาหนดให rF แสดงขนาดและทศทางของแรง ดงรปจงหาแรงลพธของ

1 2+F F

r r

1F

2F

43

2. วธการคานวณ

กรณท 1 เมอมแรงยอยกระทามมตอกน 0 องศา และมทศทางเดยวกน

= 3P N = 5Q N

กรณท 2 เมอมแรงยอยกระทามมกน 180 องศา และมทศทางตรงกนขาม

แรงลพธเทากบแรงทมคามากลบดวยแรงทมคานอย ทศทางของแรงลพธมทศเดยวกบแรงทมคามาก

= 3P N = 5Q N

กรณท 3เมอมแรงยอยกระทามมกน 90 องศา หาแรงลพธโดยใชทฤษฎบทของปทากอรส

= 3P N

= 4Q N

R

2 2 2R P Q

กรณท 4เมอมแรงสองแรงกระทามม q หาขนาดของแรงลพธโดยใชสเหลยมดานขนานใหแรงทงสองเปน

ดานประกอบของสเหลยมดานขนาน เสนทแยงมมคอแรงลพธมสตรดงน

2 2 2 2 cos( )R P Q PQ q= + +

P

Q R

หาทศทางแรงลพธทกากบเวกเตอร sin( )tan( )

cos( )

Q

P Q

qa

q=

+

ตวอยางท 3 แรง 2 แรงมขนาดเทากบ 10 นวตน และ 20 นวตน กระทารวมกนทจดจดหนงเปนมม 60 องศา

จงหาคาของแรงลพธ

44

20P N

10Q N

60

การเคลอนท

ในชวตประจาวนนอกจากเราเคลอนทในลกษณะตาง ๆ แลว เชน การเดน, การวง, การเคลอนทของ

ยานพาหนะ เปนตน เรายงเหนการเคลอนทของวตถตาง ๆ หลายรปแบบ เชน การเคลอนทของวตถทถกขวาง

ออกไปแนวดง(การเคลอนทในแนวเสนตรง) ในแนวราบ(การเคลอนทแบบโพรเจกไทล) การแกวงของลกตม

การหมนของพดลม การเคลอนทของดวงดาวและวตถในทองฟา เปนตน

อยางไรกตาม ในเบองตนเรามกจะศกษาการเคลอนทของวตถในแนวเสนตรงกอน เพราะมความซบซอน

นอยทสด และเขาใจไดงายทสด ดงนนเรามาศกษาปรมาณทางฟสกสทใชการเคลอนทในแนวเสนตรง

1. ระยะทาง (Distance) คอ ความยาวตามเสนทางทวตถเคลอนทไปไดทงหมด เปนปรมาณสเกลาร

มหนวยเปนเมตร (m) โดยทวไปเราใชสญลกษณเปน s

2. การกระจด (Displacement) คอ เสนตรงทเชอมโยงระหวางจดเรมตน และจดสดทายของการเคลอนท

เปนปรมาณเวกเตอร คอตองคานงถงทศทางดวย มหนวยเปนเมตร (m)โดยทวไปเราใชสญลกษณเปน sr

ตวอยางท 4ชายคนหนงเดนทางจากจด ก ไปยง ข แลวเดนตอจาก ข ไปยง ค และเดนตอจาก ค ไปยง ง ดง

รปจงหาระยะทาง และการกระจดของชายคนน

ตวอยางท 5 จงหาระยะทาง และการกระจดของนาย x เมอเดนทางตามเสนทางตอไปน โดยการวาดรป

ก. นาย x เดนไปทางทศตะวนออก 4 กโลเมตร หยดพกเมอหายเหนอยกเดนตอไปอกในทศทางเดม 3

กโลเมตร

45

ข. นาย x เดนทางไปทางทศตะวนออก 4 กโลเมตร แลวเดนไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ 60 องศา

ค. นาย x เดนทางไปทางทศตะวนออก 4 กโลเมตร แลวเดนขนตรงไปทางทศเหนออก 3 กโลเมตร

ง. นาย x เดนทางไปทางทศตะวนออก 4 กโลเมตร แลวเดนไปทางทศตะวนตกเฉยงเหนออก 3 กโลเมตร

จ. นาย x เดนทางไปทางทศตะวนออก 4 กโลเมตร แลวเดนกลบมาทศตะวนตกอก 3 กโลเมตร

46

1. อตราเรว (Speed) คอ การเปลยนแปลงระยะทางตอหนงหนวยเวลา มหนวยเปนเมตรตอวนาท เปน

ปรมาณสเกลาร

sv

t

D=D

2. ความเรว (Velocity) คอ การเปลยนแปลงการกระจดตอหนงหนวยเวลา มหนวยเปนเมตรตอวนาท

เปนปรมาณเวกเตอร

sv

t

D=D

rr

3. ความเรง (acceleration) คอ การเปลยนแปลงความเรวตอหนงหนวยเวลา มหนวยเปน

เมตรตอ(วนาท)2เปนปรมาณเวกเตอร

va

t

D=D

rr

ตวอยางท 6นาย x เดนไปทางทศเหนอ 5 กโลเมตร แลวเลยวไปทางทศตะวนออก 12 กโลเมตร ใชเวลา

ทงหมด 4 ชวโมง จงหา การกระจด ระยะทาง ความเรว อตราเรว

ตวอยางท 7 นาย y วงในสนามวงกลมซงมรศม 35 เมตร

ก. เมอวงไปไดครงรอบใชเวลา 10 วนาท จงหา การกระจด ระยะทาง ความเรว อตราเรว

ข. เมอวงครบรอบใชเวลา 22 วนาท จงหา การกระจด ระยะทาง ความเรว อตราเรว

47

กจกรรม 5.1 การศกษาความเรวในการตกของวตถ

จดประสงคของกจกรรม

เพอศกษาความเรวของวตถทตกในแนวดงดวยเครองเคาะสญญาณเวลา

เวลาทใช 60 นาท

วสดอปกรณ

รายการ จานวนตอกลม

1. เครองเคาะสญญาณเวลา

2. หมอแปลงโวลตตา 4 - 6 โวลต

3. แถบกระดาษ

4. กระดาษคารบอน

5. กระดาษกาว (หรอลวดเสยบกระดาษ)

6. ถงทราย

1 เครอง

1 เครอง

2 - 3 แผน

1 แผน

1 มวน

1 ถง

การอภปรายกอนการทดลอง

1. ครอธบายและแนะนาวธการใชหมอแปลงไฟฟาโวลตตา การใชสายไฟฟา เครองเคาะสญญาณเวลา

แถบกระดาษ พรอมทงขอควรระวงทเกยวกบการใชอปกรณดงกลาว

2. ครอธบายการทางานของเครองเคาะสญญาณเวลาวา มการเคาะ 50 ครง ในเวลา 1 วนาท ใน 1

วนาทจงเกดจดบนแถบกระดาษ 50 ชวงจด แตละ 1 ชวงจดใชเวลา (50)-1วนาท ระยะหางระหวางชวงจดเปน

ระยะทางทวตถเคลอนท

3. ครอธบายวธการทดลองตามทระบในกจกรรม 1.1 และใหนกเรยนพยายามคนหาคาตอบทตงไวใน

จดประสงคของการทากจกรรม

48

4. ครแนะนาการวางเครองเคาะสญญาณเวลา โดยใหชองสอดแถบกระดาษอยในแนวดงดงภาพใน

หนงสอเรยน ขณะททาการทดลองตองยดเครองเคาะสญญาณเวลาใหอยกบทโดยใชมอยด หรอใชมอจบรปตว

C (C-clamp)

5. ในการยดถงทรายใหตดกบปลายแถบกระดาษใหสอดปลายแถบกระดาษเขาในหวงถงทราย แลวใช

กระดาษกาวหรอลวดเสยบกระดาษหนบกระดาษใหตดกบหวง

6. ควรจบกระดาษใหตรงและใหแถบกระดาษอยในแนวดง ทดลองปลอยถงทราย เปดสวตชเครอง

เคาะสญญาณเวลาทางานแลวปลอยถงทรายใหตกอยางอสระจนกวาตกกระทบพน

7. แนะนานกเรยนวาในการทากจกรรม ควรตอวงจรไฟฟาใหเรยบรอยกอนเปดสวตชของหมอแปลง

โวลตตาใหเครองทางาน และยาใหนกเรยนใชสวตชของหมอแปลงโวลตตาเพอปด-เปดวงจร

8. หลงทากจกรรมเสรจแลว ครใหนกเรยนทกกลมเขยนรายงานผลการทากจกรรม แลวนาไปตดไวท

กระดานและใหนกเรยนดรายงานผลการทากจกรรมของกลมอนทกกลมเพอเปรยบเทยบผลการทดลอง

ตวอยางผลการทากจกรรม

ความยาวแถบกระดาษ (cm)

1 2 3 4 5 ชวงแถบกระดาษ

1.5

3.1

49

อภปรายหลงกจกรรม

หลงจากนกเรยนทกคนไดดผลการทากจกรรมของทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนอภปรายโดยใช

แนวคาถามตามคาถามทายการทดลองดงตอไปน

- ลกษณะของตาแหนงของจดบนแถบกระดาษเปนอยางไร

แนวการตอบ

- จากลกษณะของตาแหนงของจด แสดงวา ความเรวของวตถมการเปลยนแปลงหรอไม อยางไร


- เมอนาแถบกระดาษมาตดเปนชวง ตามจากกจกรรม 1.1 แลวไปตดบนกระดาษกราฟ ความยาวของ

แถบกระดาษแตละชวง มลกษณะอยางไร


- จากกจกรรม 1.1 ถาทดลองใหม แตตดแถบกระดาษครงละ 2 ชวงจด การเปลยนแปลงของ

ระยะทางทกๆ 2/50 วนาท ทไดมลกษณะเหมอนเดมหรอไม อยางไร


1 2 3 4 5


ชวงแถบกระดาษ

1.5

3.1


50


การขยายความร

ครนาอภปรายเพอขยายความรจากการทดลองในประเดนตางๆ เชน ถาวตถทมมวลตางกน ตกจากระดบ

ความสงเดยวกน จะตกถงพนพรอมกนหรอไม อยางไร

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบ การหาอตราเรวเฉลย หรอขนาดของความเรวเฉลย

ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนใชขอมลจากแถบกระดาษหาความเรวเฉลย (จากจดเรมตน 6 ชวงจด) ของถง

ทรายจากการทดลอง

ครเปดประเดนขยายแนวคด จากการหาขนาดความเรวเฉลยระหวางหลายชวงจดบนแถบกระดาษหลายชวง

จด เขามาสการหาขนาดความเรวเฉลยใน 2 ชวงจด เพอหาความเรวทจดใดจดหนง เชน การหาความเรวทจด

B หรอ จด E ดงภาพ

A B C D E F

หาขนาดความเรวทจด หาขนาดความเรวทจด

E

ขนาดการกระจดจาก A ไป C

ในชวงเวลา วนาท

ขนาดการกระจดจาก D ไป F

ในชวงเวลา วนาท

ทศทางการ

เคลอนท

51

ภาพ 2.8ความเรวเฉลยระหวางหลายชวงจดบนแถบกระดาษหลายชวงจด

ครแสดงวธการคานวณหาความเรวทจด B และ E ตามตวอยางในหนงสอเรยน จากนนครและนกเรยนรวมกน

อภปรายเกยวกบการหาความเรวขณะหนงดงน

การหาความเรวทจดใดจดหนงหรอความเรวขณะหนง จากขอมลบนแถบกระดาษเปนการหาความเรว

เฉลยในชวงสนๆ ในทนถอวาความเรวเฉลยในชวงเวลา 2/50 วนาท เปนชวงเวลาทสนเพยงพอทจะอนมาน

ไดวา ความเรวเฉลยระหวางวนาทท 0 ถงวนาทท 2/50 เปนความเรวขณะหนง ณ วนาทท 1/50

สวนความเรวขณะหนงในสองชวงเวลาอนๆ ทตอเนองกน กคดในทานองเดยวกน

ความเรง

ครนาเขาสเรองความเรง โดยใชขอมลตวเลขของนกเรยนกลมใดกลมหนง จากนนยกตวอยางการหาขนาด

ความเรวเฉลยทเปลยนไป ระหวางจด B และจด E ครชใหเหนวาการเปลยนแปลงขนาดความเรวเฉลยระหวาง

จด B และจด E เกดขนในชวงเวลา 3/50 วนาท

ครใหความรวาอตราสวนระหวางขนาดของความเรวทเปลยนไปกบชวงเวลาทใชเรยกวา ความเรง การทถง

ทรายเคลอนทลงมาโดยมความเรงประมาณ 10 เมตร/วนาทกาลงสอง ทศทางดงลงมา ความเรงใน

การเคลอนทของวตถมทศทางเดยวกบทศทางของแรงลพธเสมอ

กฎการเคลอนทของนวตน

เซอรไอแซกนวตน (Sir Isaac Newton) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ไดศกษาธรรมชาตของแรงทมผลตอ

สภาพการเคลอนทของวตถ และไดตงกฎการเคลอนท 3 ขอ เพออธบายถงสภาพการเคลอนทและการ

เปลยนแปลงสภาพการเคลอนทของวตถ ดงตอไปน

กฎการเคลอนทขอท 1

ตามกฎบอกการเปลยนแปลงสภาพการเคลอนทของวตถไววา ถามวตถวางนงอยบนพนราบแลวไมม

แรงภายนอกอนมากระทาตอวตถ วตถจะยงคงหยดนงเชนนนตอไป หรอถาใหแรงสองแรงมากระทาตอวตถกฎ

การเคลอนทขอท 1 ของนวตนไดใหความสมพนธระหวางแรงกบแรงทงสองมขนาดเทากนและมทศทางตรงกน

52

ขาม ซงเปนผลใหแรงลพธเปนศนย จะพบวาวตถจะยงคงสภาพหยดนงเชนเดม จงสามารถสรปไดวา “ถาไมม

แรงภายนอกมากระทาตอวตถ หรอแรงลพธทมากระทามคาเปนศนย วตถจะไมเปลยนสภาพการเคลอนท”

เชน ถาวตถหยดนงกจะหยดนงตอไป ถากาลงเคลอนทกจะเคลอนทตอไปดวยความเรวคงตว (a = 0) โดยม

ความสมพนธตามสมการ

= 0Fr

å

1F 2

F

1 2=F F

v

1F 2

F

v

1 2=F F

กฎการเคลอนทขอท 1 ของนวตนน เรยกอกอยางหนงวา“กฎความเฉอย” (Inertia Law)

หมายความวา วตถจะพยายามรกษาสภาพเดมของมนเอาไว เชน หยดนงกจะพยายามรกษาการนงเอาไว ถา

เดมเคลอนทอยดวยความเรวคงตวเทาใดกจะพยายามรกษาสภาพการเคลอนทดวยความเรวคงตวนนไว แต

การทวตถจะรกษาสภาพเดมของมนไวไดดมากนอยเพยงใด กขนอยกบมวลของวตถนน โดยวตถทมมวลมาก

จะรกษาสภาพการเคลอนทไดมากกวาวตถทมมวลนอย นนคอ วตถทมมวลมากจะทาใหหยดไดงายกวาวตถทม

มวลนอย


จากการศกษาพบวาวตถเมอถกแรงภายนอกทมคาไมเปนศนยมากระทา และแรงภายนอกนนมคามาก

พอ จะทาใหวตถเปลยนสภาพการเคลอนทจากเดมเชนถาเดมวตถหยดนงเมอถกแรงภายนอกมากระทาจะ

สงผลใหวตถเคลอนทหรอเดมถาวตถเคลอนทอยแลวเมอถกแรงภายนอกกระทากจะสงผลใหวตถเคลอนทเรว

ขนหรอชาลงหรอหยดนงกไดซงการเปลยนสภาพการเคลอนทเดมของวตถจะมากหรอนอยจงขนกบ ปรมาณ

ของแรงภายนอกทมากระทาตอวตถและมวลของวตถนวตนไดใหความสมพนธระหวางแรงกบการเปลยนสภาพ

การเคลอนทของวตถไววา “ถาแรงลพธทกระทาตอวตถมคาไมเปนศนย วตถจะเปลยนสภาพการเคลอนท”

53

นนคอ ความเรวของวตถอาจจะเพมขนหรอลดลงหรออาจเปลยนแปลงทศทางการเคลอนท เรยกวา“วตถ

เคลอนทดวยความเรง”

ภาพ 2.9 แรงรวมทางดานขวามอมคามากกวาแรงรวมทางดานซายมอ

เมอแรงลพธทกระทามคาไมเปนศนยจะเกดการเปลยนสภาพการเคลอนท จากรปจะเหนวาแรงรวม

ทางดานขวามอมคามากกวาแรงรวมทางดานซายมอจงทาใหเกดการเคลอนทไปทางขวามอดวยความเรงคา

หนง โดยความเรงนจะมคามากหรอนอยขนอยกบขนาดของแรงลพธทกระทาตอวตถและมวลของวตถ จาก

ความสมพนธระหวางแรง มวล และความเรงขางตน สามารถสรปเปน "กฎการเคลอนทขอท 2 ของนวตน" ได

วา"เมอมแรงลพธทมขนาดไมเปนศนยมากระทากบวตถ จะทาใหวตถเคลอนทดวยความเรงในทศทาง

เดยวกบแรงลพธทมากระทา และขนาดของความเรงจะแปรผนตรงกบขนาดของแรงลพธ และแปรผกผน

กบมวลของวตถ"โดยมความสมพนธตามสมการ

=F m ar r

å


ตามกฎการเคลอนทขอท 1 และ 2 ของนวตนเปนการอธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเปลยน

สภาพการเคลอนทของวตถ เมอแรงภายนอกมากระทาตอวตถ นอกจากนนวตนยงพบวาในขณะทมแรงกระทา

ตอวตถ วตถจะออกแรงโตตอบตอแรงทมากระทานนโดยทนททนใด เชน ถาเรายนบนสเกตบอรดหนหนาเขา

หาผนงแลวออกแรงผลกฝาผนง เราจะเคลอนทออกจากฝาผนง การทเราสามารถเคลอนทไดแสดงวาจะตองม

แรงจากฝาผนงกระทาตอเรา ถาเราผลกฝาผนงดวยขนาดแรงมากขน แรงทฝาผนงกระทากบเรากมากขนตาม

ไปดวย โดยเราจะเคลอนทออกหางจากผนงเรวขน หรอเมอเราออกแรงดงเครองชงสปรง เราจะมความรสกวา

เครองชงสปรงกดงมอเราดวย และถาเราดงเครองชงสปรงดวยแรงมากเทาใด เครองชงสปรงกจะดงเรากลบ

ดวยแรงทมขนาดเทากบแรงทเราดงแตมทศตรงกนขามจากตวอยางและลกษณะการเกดแรงกระทาระหวาง

วตถทกลาวไวดานบน ทาใหสามารถสรปไดวา เมอมแรงกระทาตอวตถหนง วตถนนจะออกแรงโตตอบในทศ

54

ตรงกนขามกบแรงทมากระทา แรงทงสองนเกดขนพรอมกนเสมอ เราเรยกแรงทมากระทาตอวตถวา “แรง

กรยา” (Action Force)และเรยกแรงทวตถโตตอบตอแรงทมากระทาวา “แรงปฏกรยา” (Reaction Force)

และแรงทงสองนรวมเรยกวา“แรงคกรยา - ปฏกรยา” (Action – Reaction Pair)

จากการศกษาพบวา แรงกรยาและแรงปฏกรยามขนาดเทากน แตมทศทางตรงกนขามเสมอ นวตนไดสรป

ความสมพนธระหวางแรงกรยาและแรงปฏกรยาไวเปนกฎการเคลอนทขอท 3 ของนวตน ซงมใจความวา“ทก

แรงกรยาจะตองมแรงปฏกรยาทมขนาดเทากนและทศตรงขามกนเสมอ”ตามความสมพนธตอไปน

12 21= -F F

r r

ภาพ 2.10แรงคกรยา – ปฏกรยาทกระทาระหวางคนและโลก เมอคนยนอยบนผวโลก

จากภาพ 2.10 สามารถสรปไดวา

1. แรงกรยาและแรงปฏกรยาจะเกดพรอมกนเสมอ

2. แรงคกรยา – ปฏกรยาเปนแรงทกระทาตอวตถคนละวตถกน ดงนนแรงคนจงรวมกนไมได

3. แรงคกรยา - ปฏกรยาเกดขนไดทงกรณทวตถสมผสกนหรอไมสมผสกนกได

แรงเสยดทาน

ครนาเขาสบทเรยน โดยการยกสถานการณวา เมอออกแรงผลกวตถ แลวปลอยใหวตถไถลไปตามพนราบใน

แนวระดบ ดงภาพ

55

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายโดยครถามนาดงน

- วตถจะเคลอนทไประยะหนงแลวหยด นกเรยนคดวา ทาไมวตถจงหยดการเคลอนท

แนวการตอบ มแรงตานการเคลอนทกระทาระหวางผววตถกบพน

กจกรรม 5.2 แรงเสยดทาน


- เพอศกษาทศทางของแรงเสยดทานและปจจยทสงผลตอแรงเสยดทาน


วสดอปกรณและสารเคม

รายการ ปรมาณตอกลม


2. เครองชงสปรง

3. ถงพลาสตก

3 ถง

1 เครอง

1 ถง

อภปรายกอนกจกรรม

ครนาอภปรายกอนทากจกรรมดงน

1. ครอธบายและแนะนาวธการใชเครองชงสปรง

2. ครเนนใหนกเรยนวางถงทรายในตาแหนงเดยวกน

3. ครอธบายวธการทดลองตามทระบในกจกรรมและใหนกเรยนพยายามคนหาคาตอบทตงไวใน

จดประสงคของการทากจกรรม เชนแนะวธสงเกตวาถงทรายเคลอนทดวยความเรวคงตว โดยพจารณาจาก

ขนาดของแรงทอานไดจากเครองชงสปรงมคาคงตวตลอดการเคลอนท

4. หลงทากจกรรมเสรจแลว ครใหนกเรยนทกกลมเขยนรายงานผลการทากจกรรม แลวนาไปตดไว

ทกระดานและใหนกเรยนพจารณาผลการทากจกรรมของกลมอนทกกลมเพอเปรยบเทยบผลการทดลองของ

กลมของนกเรยน


จานวนถงทราย

(ถง)

แรงดงถงทราย (N) ขณะทถงทราย

หยดนง เรมจะเคลอนท เคลอนทดวยความเรวคงตว

1

56

2

3

เมอหมถงทรายทอยลางสดดวยพลาสตก

จานวนถงทราย

(ถง)

แรงดงถงทราย (N) ขณะทถงทราย

หยดนง เรมจะเคลอนท เคลอนทดวยความเรวคงตว

1

2

3




- ขณะถงทรายวางนงบนพนโตะ โดยทยงไมออกแรงดงถงทราย มแรงใดกระทาตอถงทรายบาง

- จงเขยนแผนภาพประกอบ และแรงลพธทกระทาตอถงทรายเปนเทาใด


- ขณะออกแรงดงถงทราย แตถงทรายไมเคลอนท มแรงใดกระทาตอถงทรายบาง จงเขยนแผนภาพ

ประกอบ และแรงลพธทกระทาตอถงทรายเปนเทาใด


57

- ขณะออกแรงดงถงทรายใหเคลอนทดวยความเรวคงตว มแรงใดกระทาตอถงทรายบาง

จงเขยนแผนภาพประกอบ และแรงลพธทกระทาตอถงทรายเปนเทาใด


-แรงเสยดทานเกดขนตรงสวนใดของถงทรายและมทศทางอยางไร


- ขนาดของแรงทใชดงถงทรายมคาสงสดเทาใด ขณะนนถงทรายเคลอนทหรอไม อยางไร


- ขณะทแรงดงถงทรายมคาสงสด แรงเสยดทานทกระทาตอถงทรายมคาเทาใด ทราบไดอยางไร

58


- การเพมจานวนถงทราย มผลตอแรงเสยดทานหรอไม อยางไร


- การหมถงทรายดวยถงพลาสตกมผลตอแรงเสยดทานหรอไม อยางไร



ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทากจกรรม ตามจดประสงคการทดลองทตงไว ซงควรสรปไดดงน

1. แรงเสยดทานเปนแรงทตานการเคลอนทของวตถ เกดขนระหวางผวสมผส มทศทางตรงขามกบ

ทศทางทผวสมผสเคลอนท

2. แรงเสยดทานทเกดขนในขณะทมแรงกระทาแตวตถยงไมเคลอนทเรยกวาแรงเสยดทานสถต

ขนาดของแรงเสยดทานสถตขนกบขนาดแรงภายนอกทมากระทา ลกษณะผวสมผส และขนาดของแรงกระทา

ในแนวตงฉากกบผวสมผส และขนาดของแรงกระทาในแนวตงฉากกบผวสมผส

3. แรงเสยดทานทเกดขนในขณะวตถกาลงเคลอนท เรยกวาแรงเสยดทานจลน ขนาดของแรงเสยด

ทานขนอยกบลกษณะผวสมผส และขนาดของแรงทกระทาในแนวตงฉากกบผวสมผส

59

กจกรรม 5.3 โมเมนตของแรง


- เพอศกษาโมเมนตของแรงทกระทาตอวตถ



รายการ ปรมาณตอกลม

1. ไมเมตร



4. เสนเอน ความยาว 30 cm

1 อน

1 เครอง

1 ถง

1 เสน



1. ครอธบายและแนะนาวธการใชเครองชงสปรง และขอควรระวงในการใช

2. ครอธบายวธการทดลองตามทระบในกจกรรม และใหนกเรยนพยายามคนหาคาตอบทตงไวในจดประสงค

ของการทากจกรรม

3. หลงทากจกรรมเสรจแลว ครใหนกเรยนทกกลมเขยนรายงานผลการทากจกรรม แลวนาไปตดไวทกระดาน

และใหนกเรยนดรายงานผลการทากจกรรมของกลมอนทกกลมเพอเปรยบเทยบผลการทดลอง


เมอคานสมดลในแนวระดบ

1. นาหนกถงทราย 1 ถง = 5.0 นวตน

2. ระยะระหวางจดแขวนคานถงจดแขวนถงทราย = 0.15 เมตร

3. แรงดงเครองชงสปรงในแนวดง = 4.9 นวตน

4. ระยะระหวางจดเกยวเครองชงสปรงกบจดแขวนคาน = 0.15 เมตร

60




- ผลคณระหวางแรงทวดไดจากเครองชงสปรงกบระยะจากแนวแรงไปยงจดแขวนคาน และผลคณ

ระหวางนาหนกของถงทรายกบระยะจากจดแขวนถงทรายไปยงจดแขวนคานมความสมพนธกนหรอไม อยางไร


- ในกรณทเปลยนตาแหนงของถงทราย โดยเครองชงสปรงอยทเดม แลวทาใหคานอยนงในแนวระดบ

คาทอานไดจากเครองชงสปรงจะเปลยนแปลงหรอไม อยางไร



เมอคานสมดลในแนวระดบ ผลคณระหวางแรงทวดไดจากเครองชงสปรงกบระยะจากแนวแรงไปยง

จดแขวนคาน และผลคณระหวางนาหนกของถงทรายกบระยะจากจดแขวนถงทรายไปยงจดแขวนคาน มคา

เทากน


ครใหความรเพมเตมดงน

61

เมอแขวนคานใหอยนงในแนวระดบ คานจะอยในสภาพสมดล ถาออกแรงดงปลายดานใดดานหนง คานจะ

หมนรอบจดทแขวนคาน เรยกจดทแขวนคานนวา จดหมน (fulcrum) ดงภาพ 1.19และเรยกผลคณระหวาง

แรงกบระยะทวดจากจดหมนมาตงฉากกบแนวแรงวาโมเมนตของแรง ซงมหนวย นวตนเมตร

เมอคานสมดลในแนวระดบ แลวแขวนถงทราย 1 ถงหางจากจดหมนไปทางซาย พบวาถาตองการใหคานอย

ในสภาพสมดลจะตองเกยวเครองชงสปรงทางดานขวาของจดหมน แลวออกแรงดงจนคานสมดล โดยแรงดงจะ

มคามากหรอนอยขนอยกบระยะจากจดหมนถงตาแหนงทเกยวเครองชงสปรง

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายวา ถาเกยวเครองชงสปรงใกลจดหมนจะออกแรงดงคานมาก แตถาเกยวเครอง

ชงสปรงไกลจากจดหมนจะออกแรงดงคานนอยลง เชน แขวนถงทราย 1 ถง (หนก 5.0 นวตน) หางจากจด

หมน 20 เซนตเมตร ถาเกยวเครองชงสปรงหางจากจดหมน 10 เซนตเมตร จะตองดงคานดวยแรง 10.0 นวตน

ในแนวตงฉากกบคาน จงทาใหคานอยในสภาพสมดล ดงภาพ

ภาพ 2.11 การชงนาหนกใกลและไกลหางจากจดหมน

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายวธการคานวณตามรายละเอยดในหนงสอเรยน

ครใหความรแกนกเรยนเกยวกบนยามของโมเมนต โดยใชภาพประกอบดงน

ภาพ 2.12 โมเมนตของแรง

ผลคณระหวางขนาดของแรงกบระยะตงฉากจากจดหมนถงแนวแรง เรยกวา โมเมนตของแรง (M) ซงโมเมนต

เปนผลของแรงททาใหวตถเกดการหมน เขยนเปนความสมพนธไดดงน

โมเมนตรของแรง = แรง x ระยะตงฉากจากจดหมนถงแนวแรง

M = F

62

เมอ F คอ แรง มหนวยเปน นวตน(N)

คอ ระยะตงฉากจากจดหมนถงแนวแรง มหนวยเปน เมตร(m)

M คอ โมเมนตของแรง มหนวยเปน นวตน เมตร (N m)

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายกรณทมแรงหลายแรงกระทาตอคาน เชน เมอผกเชอกทจดกงกลางของคาน

แลว แขวนกระถางตนไมไวทตาแหนงตาง ๆ ของคาน ดงภาพ

ภาพ 2.13โมเมนตของแรงหลายแรงทกระทาตอคาน

ครถามนกเรยนดงน

- จากภาพ ขางบน ผลรวมของโมเมนตของแรงทางซายของจดหมน และผลรวมของโมเมนตของแรงทางขวาของจด

หมน เทากนหรอไม อยางไร


- จากภาพขางบนคานอยในสภาพสมดลหรอไม เพราะเหตใด


- ยกตวอยาง สงประดษฐในชวตประจาวนทใชหลกการโมเมนตของแรง


63

กจกรรม 5.4แรงพยง


เพอศกษาแรงพยงทกระทาตอวตถ



รายการ จานวนตอกลม

1. ดนนามน

2. เชอก ยาว 30 cm


4. บกเกอร 250 ml

5. ถวยยเรกา

1 กอน

1 เสน

1 เครอง

1 ใบ

1 ใบ



1. ครอธบายวธการทดลองตามทระบในกจกรรม และใหนกเรยนพยายามคนหาคาตอบทตงไวใน

จดประสงคของการทากจกรรม

2. ครแนะนาวธการใชถวยยเรกาและวธการชงนาหนกของนาทลนออกมา

3. ครใหนกเรยนระวงไมใหเครองชงสปรงเปยกนา และในขณะทอานคาเครองชงสปรง ดนนามนไมควรจะแตะ

ผนงบกเกอร และอานคานาหนก ในขณะทดนนามนอยนงทกครง

4. หลงทากจกรรมเสรจแลว ครใหนกเรยนทกกลมเขยนรายงานผลการทากจกรรม แลวนาไปตดไวทกระดาน

และใหนกเรยนดรายงานผลการทากจกรรมของกลมอนทกกลมเพอเปรยบเทยบผลการทดลอง


นาหนกดนนามน เมอชงในอากาศ = 4.8 N

นาหนกดนนามน ขณะจมครงกอน = 4.5 N

นาหนกดนนามน ขณะจมทงกอน = 4.2 N




64

- นาหนกกอนดนนามนทชงในอากาศ และชงในนาเทากนหรอไม เพราะเหตใด

แนวคาตอบ

- จากการเปรยบเทยบนาหนกของนาทลนออกมา กบผลตางของนาหนกกอนดนนามน เมอชงใน

อากาศกบชงขณะอยในนาจะมขอสรปไดอยางไร

แนวคาตอบ


ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทากจกรรม ตามจดประสงคการทดลองทตงไว


ครและนกเรยนรวมกนวเคราะหและอภปรายเกยวกบแรงพยง

ครใหนกเรยนสบคนเสนอหวขอรายงานเรองการประยกตหลกอารคมดสในงานดานตางๆ เชนเมองลอยนา

การกเรอทจมใหลอย

ผลการศกษา

58

บทท 3

วธดาเนนการบรการวชาการ

3.1 วธดาเนนการ จากการดาเนนการบรการวชาการเรองโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร

(ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ

ระหวางวนท 19 – 20 มนาคม 2558 ณ อาคารสรนธร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลย

ราชภฏเพชรบรณ

3.2 วธประเมนโครงการ

มรายละเอยดวธการประเมนดงน


ของการประเมน

ตวชวด แหลง

ขอมล

วธรวบรวม

ขอมล

การวเคราะห

ขอมล

เกณฑในการ

ประเมน 1.เพอประเมนผล

ความสาเรจตาม

วตถประสงคของ

การจดอบรม

2. เพอศกษาความ

คดเหนของผเขา

รวมกจกรรมตอ

การจดอบรม

3. เพอศกษาปญหา

อปสรรค และ

ขอเสนอแนะในการ

จดอบรม

ความพงพอใจ

ของผเขารบ

การอบรม

ความคดเหน



ความคดเหน



ผเขารบ


ผเขารบ


ผเขารบ


แบบสอบถาม



คาเฉลยของ

เกณฑการ

พจารณา


สรปขอคดเหน

สรปขอคดเหน

เกณฑการพจารณา


1.00-1.50 ปรบปรง

1.51-2.50 พอใช

2.51-3.50 ปานกลาง

3.51-4.50 ด

4.51-5.00 ดมาก

59

3.3 กลมตวอยาง

กาหนดกลมตวอยางเปนครผสอนสาระวทยาศาสตร เขารวมโครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการ

สอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนท

การศกษาเพชรบรณ จานวน 30 คนแตผเขารวมโครงการตอบแบบประเมนมทงหมด 25 คน

3.4 เครองมอทใชในการประเมน

หลกสตรสาขาวชาฟสกส คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ ไดดาเนนการจด

โครงในสปดาหงานราชภฏวชาการเพอพฒนาทองถนสประชาคมอาเซยน เรอง “โครงการอบรมเชงปฏบตการ

ทกษะการสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตนในเขต

พนทการศกษาเพชรบรณ”ณ มหาวทยาลยราชภฎเพชรบรณ อาเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ โดยม

วตถประสงคเพอ (1) เพอพฒนาดานการเรยนการสอนของครผสอนในกลมสาระวทยาศาสตรและวชาท

เกยวของเปนไปอยางตอเนอง (2) เพอพฒนาศกยภาพของครผสอน ทงทางดานวชาการ,ดานการวจยใหม

ประสทธภาพมากยงขน (3) เพอศกษาการใชวสดอปกรณทมประสทธภาพตอการเรยนการสอน

เมอเสรจสนโครงการอบรม ไดมการประเมนผลดวยแบบสอบถาม โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะ

การสอนวทยาศาสตร (ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนท

การศกษาเพชรบรณ และไดมการประเมนความคดเหน ในดานสถานท/ระยะเวลา/อาหาร ดานการบรการ

ดานความรความเขาใจ ดานการนาความรไปใช แกผเขารวมโครงการ จานวน 30 คน ไดรบแบบสอบถาม

กลบคน จานวน 25 ชด ขอมลทไดนามาวเคราะหสถตเชงพรรณนา (descriptive statistic) ดวยการแจก

แจงความถ เรยงลาดบความถ หาคารอยละ และคากลางเลขคณต ()

การคานวณหาตวกลางเลขคณต คานวณไดจาก fx

N

= ตวกลางเลขคณตทตองการหา

f =จานวนขอมลในแตละชด (ความถ)

x =ระดบคะแนนแตละตวในขอมลชดหนง (5,4,3,2,1)

60

N = จานวนขอมลทงหมดในขอมลชดนน

3.5 สรางแบบประเมนความพงพอใจโครงการจดการความร

ตอนท 1. สถานภาพทวไป

1. เพศ

2. สงกด

3. การศกษา

4. อาชพ

ตอนท 2. ระดบความพงพอใจ ตอการเขารวมโครงการ ฯ

ประเดนความคดเหนตางๆ ดงน

1. ดานสถานท/ระยะเวลา/อาหาร

2. ดานการบรการ

3. ดานความรความเขาใจ

4. ดานการนาความรไปใช

ตอนท 3. ขอเสนอแนะอนๆ

ลกษณะของแบบประเมน มตวเลอก 5 ตวเลอก คอ ระดบความพงพอใจความรความเขาใจ/การนาความรไป

ใช มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

พงพอใจมากทสด ให 5 คะแนน

พงพอใจมาก ให 4 คะแนน

พงพอใจปานกลาง ให 3 คะแนน

พงพอใจนอย ให 2 คะแนน

พงพอใจนอยทสด ให 1 คะแนน

3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลยของคาตวกลางเลขคณตทตองการหา และเปอรเซนต

ของผเขารวมโครงการ

3.7 เกณฑการประเมน

61

การสรปผลตวกลางเลขคณตจะอยในรปทศนยม มเกณฑในการประเมน ดงน

คาเฉลย ระดบความพงพอใจ

4.51 – 5.00 พงพอใจมากทสด

3.51 – 4.50 พงพอใจมาก

2.51 – 3.50 พงพอใจปานกลาง

1.51 – 2.50 พงพอใจนอย

1.00 – 1.50 พงพอใจนอยทสด

บทท 4

ผลการดาเนนการบรการวชาการ

แบบประเมนความพงพอใจโครงการจดการความร คดสรร วเคราะห สงเคราะห องคความรจาก

บรการวชาการ มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอนวทยาศาสตร

(ฟสกส) ระดบประถมศกษา โรงเรยนขยายโอกาสและมธยมศกษาตอนตน ในเขตพนทการศกษาเพชรบรณ

จานวน 30 คนไดรบแบบสอบถามกลบคน จานวน 25 ชด

4.1 แบบประเมน

ตอนท 1. สถานภาพทวไป

1. เพศ

2. สงกด

3. การศกษา

4. อาชพ

ตอนท 2. ระดบความพงพอใจ ตอการเขารวมโครงการ ฯ

ประเดนความคดเหนตางๆ ดงน

1. หวขอการบรรยาย

62

2. สถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท

3. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ

4. ดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ

5. ดานการนาความรไปใชประโยชน

4.2 ผลการประเมน



เพชรบรณโดยแยกแตละประเดน ในดาน หวขอการบรรยายสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท

ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการและ ดานการนา

ความรไปใชประโยชนไดผลการประเมนของผเขารบการอบรม ดงน

ตารางท 4.1จานวนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานหวขอการบรรยาย

ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการดานความรความ

เขาใจ/คณภาพในการใหบรการดานการนาความรไปใชประโยชน

ประเดนความคดเหน

ระดบความพงพอใจ/ความรความเขาใจ/

การนาไปใชประโยชน

มากทสด

5

มาก

4

ปานกลาง

3

นอย

2

นอยทสด

1

1. ดานหวขอการบรรยาย

1.1 ความจความรอนของโลหะ 11 14 - - -

1.2 แผนทดาวและกลมดาว 9 14 2 - -

1.3 เครองมอวดและกฎของโอหม 14 9 - - -

1.4 แรงและการเคลอนท 11 14 - - -

2. ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท 2.1 สถานทจดอบรมมความเหมาะสมกบรปแบบ

โครงการ

4 19 2 - -

2.2 เจาหนาทใหบรการดวยความสภาพ เปนมตร 17 8 - - -

63

กระตอรอรน เตมใจใหบรการ

2.3 การชแจงและใหคาแนะนาเกยวกบการ

ใหบรการทชดเจน

9 16 - - -

2.4 ความสามารถของวทยากรในการถายทอด

ความร

19 6 - - -

2.5 การเปดโอกาสใหผฟงซกถามหรอมสวนรวม 21 4 - - -

3. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 3.1 มกระบวนการและขนตอนเปนระบบชดเจน 13 12 - - -

3.2 ระยะเวลาดาเนนการมความเหมาะสม 11 10 3 - -

3.3 มการประสานงานและการประชาสมพนธ 11 12 2 - -

3.4 มเอกสาร/แผนพบ/ขอมลตางๆประกอบการ

อบรมใหบรการ

15 10 - - -

4. ดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ 4.1 ความรท ไดรบตรงตามวตถประสงค/ความ

ตองการของผเขาอบรม

16 7 2 - 2

4.2 ความรความเขาใจ กอน เขาอบรม 4 4 12 3 -

4.3 ความรความเขาใจ หลง เขาอบรม 12 12 1 - -

5. ดานการนาความรไปใชประโยชน 5.1 เนอหาทไดรบสามารถนาไปใชประโยชนใน

ชวตประจาวนและการทางานได

14 11 - - -

5.2 เอกสาร/สอ/นวตกรรมทไดรบ สามารถนาไปใช

ประโยชนได

10 15 - - -

5.3 ความรจากการอบรมสามารถนาไปพฒนาตอ

ยอดเปนองคความรใหมได

12 13 - - -

ตารางท 4.2คะแนนผตอบแบบประเมนระดบความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานหวขอการบรรยาย

ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการดานความรความ

เขาใจ/คณภาพในการใหบรการดานการนาความรไปใชประโยชน




มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

1. ดานหวขอการบรรยาย

1.1 ความจความรอนของโลหะ 55 56 - - -

1.2 แผนทดาวและกลมดาว 45 56 6 - -

64

1.3 เครองมอวดและกฎของโอหม 70 36 - - -

1.4 แรงและการเคลอนท 55 56 - - -

2. ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท 2.1 สถานทจดอบรมมความเหมาะสมกบรปแบบ

โครงการ

20 76 6 - -

2.2 เจาหนาทใหบรการดวยความสภาพ เปนมตร

กระตอรอรน เตมใจใหบรการ

85 32 - - -

2.3 การชแจงและใหคาแนะนาเกยวกบการ

ใหบรการทชดเจน

45 64 - - -

2.4 ความสามารถของวทยากรในการถายทอด

ความร

95 24 - - -

2.5 การเปดโอกาสใหผฟงซกถามหรอมสวนรวม 105 16 - - -

3. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 3.1 มกระบวนการและขนตอนเปนระบบชดเจน 65 48 - - -

3.2 ระยะเวลาดาเนนการมความเหมาะสม 55 40 9 - -

3.3 มการประสานงานและการประชาสมพนธ 55 48 6 - -

3.4 มเอกสาร/แผนพบ/ขอมลตางๆประกอบการ

อบรมใหบรการ

75 40 - - -

4. ดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ 4.1 ความรท ไดรบตรงตามวตถประสงค/ความ

ตองการของผเขาอบรม

80 28 6 - 2

4.2 ความรความเขาใจ กอน เขาอบรม 20 16 36 6 -

4.3 ความรความเขาใจ หลง เขาอบรม 60 48 3 - -

5. ดานการนาความรไปใชประโยชน 5.1 เนอหาทไดรบสามารถนาไปใชประโยชนใน

ชวตประจาวนและการทางานได

70 44 - - -

5.2 เอกสาร/สอ/นวตกรรมทไดรบ สามารถนาไปใช

ประโยชนได

50 60 - - -

5.3 ความรจากการอบรมสามารถนาไปพฒนาตอ

ยอดเปนองคความรใหมได

60 52 - - -

ตารางท 4.3คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯ

ดานหวขอการบรรยาย

ประเดนความคดเหน ระดบความพงพอใจ/ความรความเขาใจ/

65


มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

คาเฉลย

1. ความจความรอนของโลหะ 55 56 - - - 4.44

2. แผนทดาวและกลมดาว 45 56 6 - - 4.28

3. เครองมอวดและกฎของโอหม 70 36 - - - 4.24

4. แรงและการเคลอนท 55 56 - - - 4.44

จากตารางท 3คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการ

ฯดานหวขอการบรรยาย คะแนนระดบความพงพอใจมาก คอความจความรอนของโลหะ และแรงและการ

เคลอนท คาเฉลย 4.44 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ แผนทดาวและกลมดาว

ระดบ คาเฉลย 4.28 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ เครองมอวดและกฎของ

โอหม คาเฉลย 4.24 คะแนน

66


ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท




มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

คาเฉลย

1. สถานทจดอบรมมความเหมาะสม

กบรปแบบโครงการ

20 76 6 - - 4.08

2. เจาหนาทใหบรการดวยความ

สภาพ เปนมตร กระตอรอรน เตมใจ

ใหบรการ

85 32 - - - 4.68

3. การชแจงและใหคาแนะนา

เกยวกบการใหบรการทชดเจน

45 64 - - - 4.36

4. ความสามารถของวทยากรใน

การถายทอดความร

95 24 - - - 4.76

5. การเปดโอกาสใหผฟงซกถามหรอ

มสวนรวม

105 16 - - - 4.84


ฯ ดานสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาทคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอการเปดโอกาส

ใหผฟงซกถามหรอมสวนรวม คาเฉลย 4.84 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอ

ความสามารถของวทยากรในการถายทอดความร คาเฉลย 4.76 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความ

พงพอใจมาก คอ สถานทจดอบรมมความเหมาะสมกบรปแบบโครงการ คาเฉลย 4.08 คะแนน

67

ตารางท 4.5 คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯ

ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ




มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

คาเฉลย

1. มกระบวนการและขนตอนเปน

ระบบชดเจน

65 48 - - - 4.52

2. ระยะเวลาดาเนนการมความ

เหมาะสม

55 40 9 - - 4.56

3. มการประสานงานและการ

ประชาสมพนธ

55 48 6 - - 4.36

4. มเอกสาร/แผนพบ/ขอมลตางๆ

ประกอบการอบรมใหบรการ

75 40 - - - 4.60


ฯดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอมเอกสาร/แผนพบ/ขอมล

ตางๆประกอบการอบรมใหบรการ คาเฉลย 4.60 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด

ระยะเวลาดาเนนการมความเหมาะสม คาเฉลย 4.56 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจมาก

คอ มการประสานงานและการประชาสมพนธ คาเฉลย 4.36 คะแนน

68


ดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการ




มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

คาเฉลย

1. ความรทไดรบตรงตาม

วตถประสงค/ความตองการของผ

เขาอบรม

80 28 6 - 2 4.64

2. ความรความเขาใจกอน เขา

อบรม

20 16 36 6 - 3.12

3. ความรความเขาใจหลง เขา

อบรม

60 48 3 - - 4.44

จากตารางท 6 คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการ

วชาการฯดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอไดรบ

ตรงตามวตถประสงค/ความตองการของผเขาอบรมคาเฉลย 4.64 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความ

69

พงพอใจมาก ความรความเขาใจหลง เขาอบรม คาเฉลย 4.44 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพง

พอใจปานกลาง คอ มความรความเขาใจกอน เขาอบรม คาเฉลย 3.12 คะแนน


ดานการนาความรไปใชประโยชน




มากทสด

5

มาก

4


3

นอย

2

นอยทสด

1

คาเฉลย

1. เนอหาทไดรบสามารถนาไปใช

ประโยชนในชวตประจาวนและการ

ทางานได

70 44 - - - 4.56

2. เอกสาร/สอ/นวตกรรมทไดรบ

สามารถนาไปใชประโยชนได

50 60 - - - 4.40

3. ความรจากการอบรมสามารถ

นาไปพฒนาตอยอดเปนองคความร

60 52 - - - 4.48

70

ใหมได

จากตารางท 7 คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการ

วชาการฯดานการนาความรไปใชประโยชนคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอเนอหาทไดรบสามารถ

นาไปใชประโยชนในชวตประจาวนและการทางานไดคาเฉลย 4.56 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความ

พงพอใจมากความรจากการอบรมสามารถนาไปพฒนาตอยอดเปนองคความรใหมได คาเฉลย 4.48 คะแนน

และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ เอกสาร/สอ/นวตกรรมทไดรบ สามารถนาไปใชประโยชนได

คาเฉลย 4.40 คะแนน

บทท 5

สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผล อภปรายผล



เพชรบรณ โดยแยกแตละประเดน ในดาน หวขอการบรรยายสถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาท

71

ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการดานความรความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการและ ดานการนา

ความรไปใชประโยชนไดผลการประเมนของผเขารบการอบรม ดงน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานหวขอ

การบรรยาย คะแนนระดบความพงพอใจมาก คอความจความรอนของโลหะ และแรงและการเคลอนท

คาเฉลย 4.44 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ แผนทดาวและกลมดาวระดบ

คาเฉลย 4.28 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ เครองมอวดและกฎของโอหม

คาเฉลย 4.24 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯ ดาน

สถานท/ดานการบรการใหบรการของเจาหนาทคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอการเปดโอกาสให

ผฟงซกถามหรอมสวนรวม คาเฉลย 4.84 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอ

ความสามารถของวทยากรในการถายทอดความร คาเฉลย 4.76 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความ

พงพอใจมาก คอ สถานทจดอบรมมความเหมาะสมกบรปแบบโครงการ คาเฉลย 4.08 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดาน

กระบวนการ ขนตอนการใหบรการ คะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอมเอกสาร/แผนพบ/ขอมลตางๆ

ประกอบการอบรมใหบรการ คาเฉลย 4.60 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด

ระยะเวลาดาเนนการมความเหมาะสม คาเฉลย 4.56 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจมาก

คอ มการประสานงานและการประชาสมพนธ คาเฉลย 4.36 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานความร

ความเขาใจ/คณภาพในการใหบรการคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอไดรบตรงตามวตถประสงค/

ความตองการของผเขาอบรมคาเฉลย 4.64 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมาก ความร

ความเขาใจหลง เขาอบรม คาเฉลย 4.44 คะแนน และนอยทสดคะแนนระดบความพงพอใจปานกลาง คอ ม

ความรความเขาใจกอน เขาอบรม คาเฉลย 3.12 คะแนน

คะแนนของผตอบแบบประเมนแยกตามประเดนความพงพอใจโครงการบรการวชาการฯดานการนา

ความรไปใชประโยชนคะแนนระดบความพงพอใจมากทสด คอเนอหาทไดรบสามารถนาไปใชประโยชนใน

ชวตประจาวนและการทางานได คาเฉลย 4.56 คะแนน รองลงมาคะแนนระดบความพงพอใจมาก

ความรจากการอบรมสามารถนาไปพฒนาตอยอดเปนองคความรใหมได คาเฉลย 4.48 คะแนน และนอยทสด

72

คะแนนระดบความพงพอใจมาก คอ เอกสาร/สอ/นวตกรรมทไดรบ สามารถนาไปใชประโยชนได คาเฉลย

4.40 คะแนน

5.2 ขอเสนอแนะ

จากการดาเนนโครงการบรการวชาการในเรอง“โครงการอบรมเชงปฏบตการทกษะการสอน


เพชรบรณ” จานวน 30คนในการตอบแบบสอบถามจานวน25คน

ไดขอเสนอแนะไดดงน

1. อยากใหมหองอบรมเปนหองแอร เพราะอากาศรอนมาก

2. อยากใหมการจดอบรมบอยๆและตอเนอง

3. ระยะเวลาในการอบรมนอยเกนไป

4. อยากใหเพมเนอหาในการอบรมอก

5. อยากใหแจงรายชอผมสทธเขารวมอบรมใหทราบกอน

6. อยากใหมการอบรมทกภาคเรยนหรอทกป

7. อยากใหไปจดใหครในกลมโรงเรยนแถวนอกๆ

รายงานบริการวิชาการresearch.pcru.ac.th/service/pro_data/files/58-018-00.pdfบรรยาย...

Documents