พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร)...

พระมงคลเทพมน (สด จนทสโร) หลวงพอวดปากน�า

ผคนพบวชชาธรรมกาย

a1a1

สมเดจพระมหารชมงคลาจารย (ชวง วรปโ ป.ธ.๙)

เจาอาวาสวดปากน�า เขตภาษเจรญ กรงเทพฯ

a2a2

ค�าชแจง

คณะผจดท�าไดจดพมพหนงสอเทศนาตางเรองของพระมงคลเทพมน

ในวาระครบ ๑๐๐ ป วชชาธรรมกาย เพอรวบรวมพระธรรมเทศนาของ

พระเดชพระคณหลวงพอวดปากน�า พระมงคลเทพมนททางคณะผจดท�า

ไดคนพบเพมเตมนอกเหนอจากพระธรรมเทศนาจ�านวน๖๗กณฑทจดพมพ

กนมาแลวเพราะคณะผจดพมพเหนความส�าคญอยางยงของพระธรรมเทศนา

ทคนพบไดนจงน�าไปกราบเรยนทานพระครไกรสรวลาส(ณฐนนทกลศร)

รองพระอาจารยใหญฝายวปสสนาธระวดปากน�าภาษเจรญเพอขอค�าแนะน�า

การจดพมพ จนกระทงเปนหนงสอเทศนาตางเรอง พระมงคลเทพมน

ในวาระครบ๑๐๐ปวชชาธรรมกายเลมนโดยไดเรยบเรยงเนอหาแบงออก

เปนสสวนประกอบดวย

a3

สวนแรกเปนพระธรรมเทศนา โดย เจาพระคณสมเดจพระมหารช-

มงคลาจารย(ชวงวรปญโญป.ธ.๙)

สวนทสองเปนประวตของพระเดชพระคณพระมงคลเทพมน(หลวงพอ

วดปากน�า)และการสอนภาวนาวชชาธรรมกาย

สวนทสามเปนพระธรรมเทศนาของพระเดชพระคณพระมงคลเทพมน

(หลวงพอวดปากน�า)เรองวชชาธรรมกายซงเปนบทเทศนททรงคณคายงนก

จากหนงสออปกรณกมมฏฐาน โดยหลวงวศาลดรณกร เรยบเรยงค�าเทศน

สอนของหลวงพอ เมอวนท ๗ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๗๙ เปน

พระธรรมเทศนาเกาทสดทไดบนทกกนไว

สวนทส เปนพระธรรมเทศนาของพระเดชพระคณพระมงคลเทพมน

จ�านวน ๖ กณฑ ทคนพบไดเพมเตมจากหนงสอ ๓ เลม คอ เลมท ๑

หนงสอรมโพธ พมพเปนอนสรณในงานฌาปนกจศพนายสธน จงแยมปน

a4

คณะผจดพมพ

คณะผปฏบตธรรมบายวนพฤหสบด หอสงเวชนยมงคลเทพนรมต

วดปากน�า ภาษเจรญ กรงเทพมหานคร

นายนพดล ฐตพงษพานช

บตร ธดา หลาน ญาตมตรของคณพอกมเฮง คณแมหน แซล

พมพท:เมองราชการพมพจ.ราชบร๐๓๒-๓๒๓๗๗๗,๐๘๕-๑๙๓๗๒๗๙

๕ตลาคมพ.ศ.๒๕๑๐จ�านวน๔กณฑดงน

เรองท๑เทศนาเรองอรยธนกถาวนท๗กมภาพนธพ.ศ.๒๔๙๗

เรองท๒พระธรรมเทศนาของพระเดชพระคณทานเจาคณ

ภาวนาโกศลเถระวนท๒๗มกราคมพ.ศ.๒๔๙๗

เรองท๓เทศนาเรองมงคลสตรวนท๒๓กนยายนพ.ศ.๒๔๙๖

เรองท๔ เทศนาเรองของหาไดยากวนท๒๑กมภาพนธพ.ศ.๒๔๙๗

เลมท ๒ หนงสออนสรณคณแมพศ อารมภร ๒๑ ส.ค. ๒๕๑๙

จ�านวน ๑ กณฑ (เทศนาเรองพระพทธเจาบงเกดขนเปนเหตใหเกดสข

วนท๒๑กมภาพนธพ.ศ.๒๔๙๗)

และเลมท๓หนงสอเทศนาตางเรองของพระมงคลเทพมน(หลวงพอ

วดปากน�าภาษเจรญธนบร)อนสรณโยมจนตนาบรารกษ๗เมษายน๒๕๐๙

จ�านวน ๑ กณฑ (เทศนาเรอง ภทเทกรตตคาถา ตามวนท ๓ มนาคม

พ.ศ.๒๔๙๗)

ดวยกศลผลบญในการจดท�าหนงสอเพอเผยแผวชชาธรรมกายน

ขอจงเปนเหตใหไดเปนไปเพอบรรลมรรคผลเขาสนพพานเทอญ

"นพพานปจจโย โหต"

a5

พระนพพานนทรงประทบเขานโรธสงบกนตลอดหมด เพราะความเขานโรธน

เปนความสขอยางยง และความทอยในนพพานมกายอนยงยนนเองทานจงไดกลาววา

“นพพาน ปรม สข”

หนงสอ คมอสมภาร หลวงพอวดปากน�า

a6

ค�าน�า

อบาสกานวรตน หรญรกษ อบาสกาสมทรง สดสาคร

และน.ส.ฉลวยสมบตสขเปนศษยเรยนและปฏบตเจรญกมมฏฐาน

ในส�านกพระครสมณธรรมสมาทานวดปากน�าภาษเจรญจงหวดธนบร

ได เขยนเรองวธ เจรญกมมฏฐานทตนได ศกษาปฏบตมา

ถวายเจาพระคณสมเดจพระวชรญาณวงศ วดบวรนเวศวหาร

เพอทรงอานแตเพราะเปนเวลาทประชวรแพทยหามใชความคด

จงไดมอบใหขาพเจาพจารณาปฏบตการตามแตจะเหนสมควร

ขาพเจาไดอานดแลว เหนวาการปฏบตธรรมอนเปนไป

ในทางจต กมงหมายเพอท�าจตใหสงบอยางสงกเพอท�าจตให

หลดพนจากอาสวกเลส สวนอบายวธทจะท�าจตใหถงความเปน

เชนนน แมมพระบาลพทธภาษตแสดงไวแลว แตอาจารยผได

ศกษาเลาเรยนมา เขาใจความตางๆ กนไป และกสอนไปตาม

ความรความเหนและทตนไดปฏบต เมอเปนเชนนจงไดม

วธตางๆ กน เทาทปรากฏอยในเวลาน กมากคร มากอาจารย

มากส�านกและในบางแหงบางส�านกอาจผดไปจากหลกพระพทธศาสนา

กได แตของใครจะผดหรอถกดหรอไมด กแลวแตผทมปญญา

เอกสารอางองค�านพพานทปรากฏในพระไตรปฎก

จากหนงสอคมอสมภารหลวงพอวดปากน�า

a7

จะพงพจารณาเลอกถอเอาตามหลกพระพทธศาสนา,เพราะมต

หรอความเหนของอาจารยทานหนง ไมเหมอนกน และธรรม

ของพระพทธเจา ยอมเปนธรรมทจะพงร เหนจ�าเพาะตน

พระสมมาสมพทธเจา เมอใกลจะเสดจดบขนธปรนพพาน

ไดตรสมหาปเทสฝายพระสตร ไวเปนหลกแหงการพจารณา

แดภกษทงหลายความยอวาถามผกลาวอางวาภาษตนขาพเจา

ได ฟ งมาแล วในท เฉพาะพระพกตร พระผ มพระภาคกด ,

ฟงมาจากพระเถระผพหสตกดเปนตน,วานเปนธรรมนเปนวนย

นเปนค�าสอนของพระศาสดา ทานทงหลายไมควรรบรองไมควร

คดคานถอยค�านน ควรเรยนดวยด สอบสวนในพระสตร

เทยบเคยงในพระวนย ถาลงกนในพระสตรหรอพระวนยไมได

พงสนนษฐานวานไมใชพทธพจน เธอจ�ามาผดไมควรถอเอา

ถาลงกนไดพงสนนษฐานวานเปนพทธพจนโดยแทพงถอเอา

ส�าหรบพระครสมณธรรมสมาทานปรากฏวามศษยไปศกษา

ปฏบตกมากอบาสกาทง๓ทกลาวนามแลวขางตนไดเลาใหฟงวา

ตนไดปฏบตตามนยทแสดงไวในหนงสอเลมนจนไดปรากฏผล

เมอไดอานตลอดแลวจกน�าใหเหนวาการปฏบตตามแนวน

จะเหนเปนรปนมตตงแตนรก สวรรค จนถงนพพานและ

พระนพพาน

๑.ข.อ.๒๕/๒๑๖.๒.ว.มหา.๔/๘.

a8

อนงเรองพระนพพานนมพระบาลแสดงไวแมในหนงสอน

กไดยกขนกลาวไวบางแลว ในตอนนพพาน แตกหาหมดไม,

ขาพเจาจงไดคดมาไวในทนเพอทานผอานไดพจารณาอกสวนหนง

ดงตอไปน

อตถ ภกขเว ตทายตน�, ยตถ เนว ปว น อาโป

น เตโช น วาโย, น อากาสานญจายตน� น วญญาณญจายตน�

น อากญจญญายตน� น เนวสญญานาสญญายตน�, นาย� โลโก

น ปรโลโก น อโภ จนทมสรยา, ตมห� ภกขเว เนว อาคต วทาม

น คต น ต น จต น อปปตต อปปตฏฐ� อปปวตต� อนารมมณเมว ต�

เอเสวนโต ทกขสส.

ภกษทงหลายอายตนะนนมอยทดนน�าไฟลมไมมแล

อากาสานญจายตนะ วญญาณญจายตนะ อากญจญญายตนะ

เนวสญญานาสญญายตนะ กมใช โลกนกมใช โลกอนกมใช

ดวงจนทร ดวงอาทตยทง ๒ กมใช, อนง ภกษทงหลาย

เราไมกลาวเลยซงอายตนะนนวาเปนการมาเปนการไปเปนการ

ตงอย เปนการจต เปนการเกด,อายตนะนนหาทตงมไดมได

เปนไปหาอารมณมไดนนแลทสดแหงทกข.

๑.อง.อ.นวก.๒๓/๔๓๙.

a9

คมภโร จาย� ธมโม ทททโส ทรานโพโธ สนโต ปณโต

อตกกาวจโร นปโณ ปณฑตเวทนโย.

ธรรมนเปนสภาพลก เหนไดยากตรสรไดยาก เปนธรรม

สงบประณตคดเดาไมไดละเอยดเปนวสยทบณฑตพงร.

เอต� สนต� เอต� ปณต� ยทท� สพพสงขารสมโถ สพพปธปฏ-

นสสคโค ตณหกขโย วราโค นโรโธ นพพาน�.

ธรรมชาตนนสงบแลวธรรมชาตนนประณตธรรมชาตไรเลา

เปนทสงบแหงสงขารทงปวง เปนทสละคนอปธทงปวง เปนท

สนตณหาเปนทสนราคะเปนทดบคอนพพาน.

แตทไดแสดงไวในหนงสอน กปรากฏวาเปนวธหนง ของ

คณาจารยผหนง ในทางปฏบตทางพระพทธศาสนาทมผนยม

อยสวนหนง.

ขอผไดรบหนงสอนไปอานจงพจารณา และปฏบตตาม

สมควร.

พระสาธศลสงวร (สนธ กจจกาโร) วดบวรนเวศวหาร

๒๕กนยายน๒๔๙๒

a10

สารบญ

ค�าชแจง

ค�าน�า

เรอง หนา

๑.พระธรรมเทศนาโดยเจาพระคณสมเดจพระมหารชมงคลาจารย

(ชวงวรปญโญป.ธ.๙)วนท๔มนาคม๒๕๕๔

ณพระอโบสถวดปากน�าภาษเจรญกรงเทพฯ ๓

๒.พทธภาษตและคตธรรมของพระมงคลเทพมน

หลวงพอวดปากน�าภาษเจรญธนบร ๑๐

๓.พทธปรตรมงคลเทวมนปตตทานคาถา ๑๒

๔.ประวตยอของพระเดชพระคณ

พระมงคลเทพมน(สดจนทสโร) ๑๕

๕.ค�าชแจงกอนภาวนา ๒๒

วธบชาพระ ๒๗

ไหวพระตอไป ๒๘

ค�าอาราธนา ๒๙

ค�าอธษฐานตอไป ๓๐

วธนงตอไป ๓๐

๖.เทศนาตางเรอง

เรองท๑วชชาธรรมกายแสดงโดย

พระครสมณธรรมสมาทาน(สด)

วนท๗พฤศจกายนพ.ศ.๒๔๗๙ ๓๙

a11

สารบญ(ตอ)

เรอง หนา

๖.เทศนาตางเรอง(ตอ)

เรองท๒เทศนาเรองอรยธนกถาแสดงโดย

พระภาวนาโกศลเถระ

วนท๗กมภาพนธพ.ศ.๒๔๙๗ ๔๕

เรองท๓ธรรมเทศนาของพระเดชพระคณทาน

เจาคณพระภาวนาโกศลเถระ

วนท๒๗มกราคมพ.ศ.๒๔๙๗ ๖๓

เรองท๔เทศนาเรองมงคลสตรแสดงโดย


วนท๒๓กนยายนพ.ศ.๒๔๙๖ ๘๓

เรองท๕เทศนาเรองของหาไดยากแสดงโดย


วนท๒๑กมภาพนธพ.ศ.๒๔๙๗ ๑๐๑

เรองท๖ เทศนาเรองพระพทธเจาบงเกดขนเปนเหตใหเกดสข

แสดงโดยพระภาวนาโกศลเถระ

วนท๒๖ตลาคมพ.ศ.๒๔๙๗ ๑๒๙

เรองท๗เทศนาเรองภทเทกรตตคาถาแสดงโดย


วนท๓มนาคมพ.ศ.๒๔๙๗ ๑๔๙

บทกรวดน�า ๑๖๘

ค�าแปล ๑๖๙

a12

วะโร วะรญ วะระโท วะราหะโร

อะนตตะโร ธมมะวะรง อะเทสะย

อทมป พทเธ ระตะนง ปะณตง

เอเตนะ สจเจนะ สวตถ โหตฯ

พระธรรมเทศนา ทอาตมภาพไดแสดงนอยในบทสวดมนต

รตนสตร บทท ๒ รองจากมงคลสตร วนนเปนอกพระคาถาหนง

พระคาถานแสดงถงพระสจจะของพระอานนท อางสจจะของพระพทธ

ของพระธรรม ของพระสงฆแลวประพรมนาพระพทธมนต

ขจดปดเปาภยทงหลายในเมองไพสาลสมยนน ใหสงบระงบ

หมดไปหายไป เปนปกตสข ดวยพระรตนสตรอนน ตามทไดอาง

คาถารตนสตรไวน

วะโร วะรญ วะระโท วะราหะโร

อะนตตะโร ธมมะวะรง อะเทสะย

อทมป พทเธ ระตะนง ปะณตง

เอเตนะ สจเจนะ สวตถ โหตฯ

แปลเปนไทยวา พระสมมาสมพทธเจาผประเสรฐ ทรงรพระ-

นพพานแลว ทรงแสดงธรรรม คอ พระนพพานอนประเสรฐสงสดนน

และทรงแนะนาขอปฏบตอยางดเลศ พระสมมาสมพทธเจาพระองคนน

พระธรรมเทศนำ โดยเจำพระคณสมเดจพระมหำรชมงคลำจำรย (ชวง วรปโ ป.ธ.๙)

วนท ๔ มนำคม ๒๕๕๔ ณ พระอโบสถ วดปำกน�ำ ภำษเจรญ กรงเทพฯ

3

3

ผไมมใครอนยงกวา ไดแสดงธรรมคอพระนพพานแลวน กเปน

รตนะอนสงสดในพระพทธเจา ดวยวาจาแหงคาสจอนนขอความ

สวสดจงมเถดดงน

พระคาถาน พระอานนทซงเรยนจากพระสมมาสมพทธเจา

พระคาถานอางสจจะ สจจะนเปนประการสาคญ ขนชอวาสจจะ

เรามสจจะ ดวยกนทกคน ทาอะไรใหมความจรงใจ อยในความ

จรงใจ อนนนกเปนสจจะ เหมอนอยางพระเณรมความตงใจวา

ถงวนอโบสถ มพระธรรมเทศนาในอโบสถน ขาพเจาจะตองลงมา

เพอฟงเทศน ฟงธรรม ตงใจวาอยางน แลวเมอถงวนเชนน

กมาอนนกเปนสจจะ ญาตโยมทมาปฏบตธรรม ใหทาน รกษาศล

เจรญภาวนา ณ ทน กตามโยมมสจจะยอมตงใจจะมาในโอกาสน

ฉนจะไปปฏบตธรรมรกษาศลทวดปากนาสก ๓ วน สมมตวาอยางนน

ถงเวลากมาทาตามกาหนดกเปนสจจะ โยมบางทานมาทกวน

อโบสถกคงตงใจอธษฐานไววา ทกวนพระตองมา กเปนสจจะ

ของโยม เรามสจจะดวยกน ทกคนทาไดตามสจจะ ตงใจเอาไว

อยางใดอยางหนงและทาใหไดจรง สจจะมอานสงส

พระพทธมนตบทน พระอานนทตงสจจะของพระสมมา

สมพทธเจาวา พระองคตรสรพระนพพานแลวพระองคกประทาน

พระธรรมเทศนาคอพระนพพานและธรรมะตางๆ ทสงสดและ

ประทานขอแนะนาทดเลศในการประพฤตปฏบต ในการกระทา

ในนจะแสดงถงเรองนพพาน ทพระอานนทสวดวา "วะโร วะรญ

วะระโท วะราหะโร" วะโร แปลวา พระผเปนเจาอนประเสรฐ

4

4

วะรญ คอรพระนพพานแตบางทคนทวๆ ไป คดวาพระนพพาน

จะตองเปนอยางนน เปนอยางน จะตองอยทนน อยทน บางท

เราคดวาสวรรค ดาวดงส ยามา ดสต นมมานรด สวรรค ๖ ชน

ยอมมเปนชนๆ เรารวาสวรรคม ๖ ชน นพพานจะตองมเปนชนๆ

เหมอนกนทาใหรสกวาเทวดาอยชนดาวดงส เทวดามปราสาท

สวยงาม แตพระนพพานไมมอยางทว านพระนพพานทาน

กลาวในคมภรวาไมใช ดน นา ไฟ ลม ไมใชอากาสานญจายตนะ

วญญาณญจายตนะ ไมใชโลกนไมใชโลกอน ไมมการมา ไมมการไป

ไมมจต ไมมเกด ไมมอะไรทงนน แลวนพพานคออะไร โยมใน

พระบาลบทหนง พระองครบสงไววา

วสทธ สพพเกลเสห โหต ทกเขห นพพต

เจตโส โหต สา สนต นพพานมต วจจต

น เป นพระอรยาบถหนงทสมมาสมพทธเจารบสงไว

วสทธ สพพเกลเสห โหต ทกเขห นพพต เจตโส โหต สา สนต

แปลวาความบรสทธจากกเลสทงปวง ๑ ความดบทกขทงหลาย

ได ๑ ความสงบใจได ๑ อนนแหละ ตถาคต เรยกวา "นพพาน"

โยมจาไวนะ

วสทธ สพพเกลเสห ความบรสทธจากกเลสทงปวง ๑

โหต ทกเขห นพพต ความดบทกขทงหลาย ๑ เจตโส โหต สา สนต

มความสงบใจได ๑ นพพานมต วจจต อนนแหละเราตถาคต

เรยกวา "นพพาน" พระพทธเจาตรสไวอยางน พระองคไมได

บอกวาถาทาไดอยางนนะ จะไดไปอยทนนะไปอยทนนนะ บอกวา

5

5

อนนแหละคอนพพาน อนนอาตมาพดตามตาราพดตามปรยต

อาตมาไมไดพดตามปฏบต โยมมาศกษาสกเลกนอยไมตองมาก

เพราะวานพพานนนพดตามความจรงๆ แลว ยอมไมคอยอยาก

จะไป อยากไปแคหวสะพานทพดวาอยางนเวลาโยมรบศล ๓ ขอ

คอ สเลนะ สคะตง ยนต (ศลเปนปจจยใหมความสข) โยมรบสาธ

สเลนะ โภคะสมปะทา (ศลเปนปจจยใหมโภคสมบต) โยมรบสาธ

แตใหรบศลขอ ๓ สเลนะ นพพตง ยนต (ศลเปนปจจยใหเขาถง

พระนพพาน) โยมเงยบ ไมรบดวย เปนบางแหงซงเปนความ

ไมรของญาตโยม ณ ทนน วาตองรบ ทอาตมาพดเพอใหรบรไว

การทโยมมาศกษาไดคณธรรม ๓ ประการ ไดแก ความบรสทธ

จากกเลส ความดบทกข ความสงบใจ ๓ ประการน เปนนพพาน

ใครทาไดบาง กเลส ไดแก ความรก ความโลภ ความโกรธ ความหลง

ความตระหน ความอจฉา ความรษยา อะไรตางๆ ราคะ โทสะ

โมหะ มานะ ทฐ ทมอยในตวเรานน โยม มาฟงเทศนทกๆวน

แมชเปนตงแตสาวจนแก หมดหรอยง เจากเลสถาหมดนนแหละ

เปนนพพาน แตมใครยนยนไดไหมวาฉนไมมกเลสแลว อาตมา

กไมสามารถยนยนไดวามไหม ใครมบางไหม ถามบคคลทานนน

จะไมพดไมบอกวากเลสหมดแลว ถามคนพดคนบอกสงสยตอง

จบสงปากคลองสาน คนทหมดกเลสจะไมบอก

* ปากคลองสาน หมายถง "โรงพยาบาลสมเดจเจาพระยา"

6

6

สามเณรอาย ๗ ขวบนารกนาเอนด สมยพระพทธเจา

สามเณรเดนไปไหนพระกจบหวเลน พดหยอกเยาบาง แตเณร

องคนนเปนพระอรหนตแตกไมบอก ไมวาอะไร จนพระพทธเจา

ทรงรบสงวา เธอทงหลายกาลงเลนกบไฟ เพราะเณรเปนพระอรหนต

ไปทาลวงเกนพระอรหนต เปนบาปเปนกรรม พระเหลานนจงรวา

เณรเปนพระอรหนต แลวญาตโยมทปฏบตอย โยมบางคนอาจจะ

หมดกได แตโยมกไมบอกแลว เนอหาสาระโดยทวๆ ไปแลวมเตมเปยม

กนทงนน ไมมใครหมด บางคนบอกวาปฏบตอยางเครงครด

เหลอนอยแลว เหลอแค ๓ ตว คอ ราคะ โทสะ โมหะ ๓ ตวน

เปนตวรายกาจ เจากเลสมอยในตวบคคลทกคนถาปฏบตได

โดยดบไดละได ใหมนหมดไปไดจากอธยาศย จตใจของเรา

อนนนแหละทานทงหลายถาทาได กจะมนพพาน เปนนพพาน

แลวอยทไหน เมอเปนอยางนแลวกไมเกด ไมแก ไมเจบ ไมตาย

แตอยทไหนไมร อนนเรยกวา วสทธ สพพเกลเสห บรสทธจาก

กเลสทงหลาย ๑ โหต ทกเขห นพพต ดบทกขทงหลายได ๑

ทกขหลายอยาง ไดแก ความเกด ความแก ความเจบ ความตาย

ความไมสมดงปรารถนา กเปนทกข โดยสรป เบญจขนธ ๕ ประการ

เปนทกข เรองทกขทานทงหลาย เรองเกด เรามองไมเหนเปนทกข

เราเหนวาเปนสข มลกมหลาน ฉนไดลกสาว ฉนไดลกชาย

กดอกดใจทกคน แตแททจรงแลวเปนทกข คอ เกดมาตองอย

ในกองทกข ตองทามาหากน ตองหาเงนหาทอง ตองเจบไขไดปวย

ตองอยางนนอยางน มนเปนทกข ตายดไหม ด แตกไมอยากตาย

7

7

ความคบแคนใจ ความพลดพรากกเปนทกข ความประจวบกบของท

ไมเปนทรก ไมพบกบของทเปนทรก กเปนทกข ความพลดพราก

จากของทรก กเปนทกข หรอปรารถนาสงใดแลวไมไดดงสมหวง

กเปนทกข ทานทงหลาย เคยเกดขนกบทกทานหรอไม เคยทกคน

เมอพดโดยสรป เบญจขนธ ๕ ประการเหลานเปนทกข ไดแก

รปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ

เรามกนคนละ ๕ ขนธ ทงญาต ทงพระ ทงเณรมคนละ ๕ ขนธ

นเปนทกข ดงายๆ กได เวลานงนานๆ กเมอยมนกเปนทกข

การนงพบเพยบไมสบาย นานๆ กเปนทกข กเปลยนเปนนงขดสมาธ

นงนานๆ กไมเหมอนกบผอนเขา อยาไปฝนสงคมทาใหเหมอนเขา

การดบน ใหกาหนดรวามนเปนทกข ทกขนมนละไปไมได อยกบ

ตวเรา อยกบสงขารเรา แตใหกาหนดรวาเปนตวทกข นเรยกวา

“ละทกข” หรอ “กาหนดทกข” นกเปนนพพาน

อกประการหนง วสทธ สพพเกลเสห สงบใจ ทาใจใหสงบ

ใจของคนเรานน ธรรมชาตของใจ ใจมนคด คดเรอยไป ไมหยด

ตวอยน ใจคดถงไหนกได แตใจนน ทานเปรยบไววา ใจของคน

เหมอนกบลง โยมเหนลงนงพบเพยบ เรยบรอย อยเฉยๆ สงบเสงยม

บางหรอไม ไมม ลงอยไมสข เดยวมนกจบโนน จบน ใจของคน

เปนอยางนน เปนธรรมชาตของใจใหคด เขาเรยกวาใจไมสงบ

ฟงซาน พระสมมาสมพทธเจาวาตองทาใจใหสงบ สงบคอไมฟงซาน

พระ เณร ทกรปทบวชเขามานนตองเรยนกรรมฐานทกองค

* ทกขหลายอยาง - ดรายละเอยดทหนา ๕๕ เกยวกบ ทกขอรยสจ

8

8

ทเรยนกรรมฐานเพอทาใจใหสงบ เกสา โลมา นขา ทนตา ตโจ,

ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสา กรรมฐานนเพอรกษาใจทาใจใหสงบ

อยกบเนอกบตว เหมอนทหลวงพอวดปากนา สอนวชาธรรมกาย

เพอใหใจสงบ รกษาใจใหสงบ ทานทงหลายทมาปฏบตจตภาวนา

เชาบาง บายบาง เยนบาง อนนนแหละถกตอง เพอทาใจใหสงบ

ถาทาใจ รกษาใจใหสงบไดกเปนนพพาน วะโร วะรญ พระพทธเจา

ผประเสรฐทรงรธรรม คอนพพาน พระองค กกเลสไมม ความทกข

ไมม ใจสงบ พระองคตรสรอรยสจ ๔ ทกข สมทย นโรธ มรรค

ทานทงหลาย เราเรยนปฏบตตามเพอใหถงพระนพพาน

กตงใจทาความบรสทธจากกเลสของเรา ใหกเลสของเราหมดไป

ทาใจของเราใหสงบได อนนนแหละคอนพพาน แลวลองดวา

นพพานมอยไหม นพพานมตวตนหรอไม ไมมการปฏบตจะให

ถงทสดหรอไมนน ขอใหโยมตงสจจะไวกอน ตงความปรารถนา

ไวกอน โยมทมาปฏบตจตภาวนาทกวนๆ เชาบาง บายบาง เยนบาง

ตงจตภาวนาอยางนแหละวาปฏบตเพอนพพาน เพอทาใหแจง

ถงนพพาน แตจะทาใหถงนน ไดแคไหน กไมวากน เหมอนกบเดก

เรยนหนงสอวาจะเรยนใหถงปรญญาเอก กเรยนอนบาล ประถม

มธยม เรอยมา ถาไมถงปรญญาเอกนนกไมวากนแตตง

ความปรารถนาไวกอน กถอวาเปนความดอนหนง ขออนโมทนา

เจาของกณฑเทศน มา ณ ทนดวย

ทมา : สมเดจพระมหารชมงคลาจารย (ชวง วรปโญ ป.ธ. ๙) เจาอาวาสวดปากนา ภาษเจรญ กรงเทพฯ เทศน แรม ๑๔ คา เดอน ๓ ปขาล ศกรท ๔ มนาคม ๒๕๕๔ ณ พระอโบสถ วดปากนา ภาษเจรญ กรงเทพฯ

9

9

พทธภำษต และ คตธรรมของ

พระมงคลเทพมนหลวงพอวดปำกน�ำ ภำษเจรญ ธนบร

นโม ตสส ภควโต

อรหโต สมมาสมพทธสส ฯ

จงมตนเปนทพง จงมตนเปนทเกาะ จงมธรรมเปนทพง

จงมธรรมเปนทเกาะ

ความเพยร เครองเผากเลสควรทาในวนนทเดยวใคร

พงรไดวาความตายจกมในวนพรงน เพราะวา การผดเพยน

ดวยความตาย ซงมเสนาใหญนนไมมแตพวกเราเลยมนผสงบ

ยอมเรยกบคคลผมปกตอยอยางนน ผมความเพยรไมเกยจคราน

(ไมประมาท) ตลอดกลางวนและกลางคนนนแล วาผมราตรเดยวเจรญ.

จากหนงสอ : "พระธรรมเทศนา ของพระมงคลเทพมน (หลวงพอวดปากนา) พมพเปนอนสรณแจกในการฌาปนกจศพ คณแมอบาสกาเปยม สงสด วนท ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๖

10

10

อฎÒเนนปปมาเทน สเมน ทเมน จ

ทป กยราถ เมธาว ย โอโฆ นาภกรต

ดวยความหมนมนใจไมประมาท

รกษาอาตมขมใจไวเปนศร

ผฉลาดอาจตงหลกพานกด

อนหวงนาไมมมารงควาน

เกดมาวาจะมาหาแกว

พบแลวไมกาจะเกดมาทาอะไร

อายทอยากมนกหลอก

อายทหยอกมนกลวง

ทาใหจตเปนหวงเปนใย

เลกอยากลาหยอก

รบออกจากกาม

เดนตามขนธสามเรอยไป

เสรจกจสบหกไมตกกนดาร

เรยกวานพพานกได

ประกอบเหตสงเกตผล ทนเอาเถด ประเสรฐนก

ไมหยดไมถงพระ ตวหยดนแลเปนตวสาเรจ

ผลไมดกนกชม นาเยนปลาชอบอาศย

11

11

พทธปรตร

มงคลเทวมนปตตทำนคำถำ

โย โส จนทสโร เถโร สปปโ กรณายโก

ราชทนนาภธาเนน มงคลเทวมนวหโย

ชนาน อธ สพเพส อสสโร ปรหารโก

วนยสส จ ธมมสส ธมมกายสส โกวโท

ธมเมส ครโก ธโร สเลส สสมาหโต

สสสาน ภกขอาทน ปตฏาเน ปตฏโต

อาหาราทห วตถห เอเตส อนกมปโก

พหนน กลปตตาน อปชฌาโย วจกขโณ

โสทาน กาลมากาส กลยาณกตต ตฏต

ตมมย ยตกา เถรา มชฌมา นวกา จธ

นจจ อนสสรนตาว ตสส คเณน โจทตา

ปนตสส กรตวาน เทม ปตต อเสสโต

ย ย เตน กต ป ย ย อมเหห สจต

ตสส ตสสานภาเวน ตสส ตสเสว เตชสา

สทธมมฏตกาโม โส สขโต โหต สพพทา

สเจ ยตถ ปตฏาย น ลเภยย อม วร

ตตถ สพพ มเหสกขา เทว คนตวา นเวทย

อนโมทต โส ป ปตต ลเภต สพพโสตฯ

๑. พระครธรรมกถาสนทร (ทองหลอ สวณณรส ป.ธ.๘) แตง

12

12

12

...(หลวงพอวดปำกน�ำ) จงไดกรำบลำเจำคณสมเดจพระพฒำจำรย (เขม)

เจำอำวำสวดพระเชตพนไปจ�ำพรรษำวดบำงคเวยงในพรรษำท ๑๒

แตพอไดกงพรรษำกมำหวนระลกขนวำในเมอเรำตงใจจรงๆ ในกำรบวช

จ�ำเดมอำยสบเกำ เรำไดปฏญำณตนบวชจนตำย ขออยำใหตำยในระหวำง

กอนบวชบดนกไดบอกลำมำถง ๑๕ พรรษำยำงเขำพรรษำนแลวกพอแก

ควำมประสงคของเรำแลว บดนของจรงทพระพทธเจำทำนรทำนเหนเรำก

ยงไมไดบรรลยงไมร ไมเหนสมควรแลว ทจะตองกระท�ำอยำงจรงจง

เมอตกลงใจไดดงนแลววนนน เปนวนกลำงเดอน ๑๐ กเรมเขำโรงอโบสถ

แตเวลำเยน

ตงสจจาธษฐานแนนอนลงไปวา ถาเรานงลงไปครงน

ไมเหนธรรมทพระพทธเจาตองการ เปนอนไมลกจากทน

จนหมดชวต เมอตงจตมนลงแลว กเรมปรารภนง จงไดแสดง

ความออนวอนแดพระพทธเจาวา "ขอพระองคไดทรงพระกรณา

โปรดขาพระพทธเจาทรงประทานธรรมทพระองคไดทรงตรสร

อยางนอยทสด แลงายทสดทพระองคไดทรงรแลวแดขาพระพทธเจา

ถาขาพระพทธเจารธรรมของพระองคแลว เปนโทษแกศาสนา

ของพระองคแลว ขอพระองคอยาทรงพระราชทานเลย ถาเปน

คณแกศาสนาของพระองคแลว ขอพระองคไดทรงพระกรณา

โปรดพระราชทานแดขาพระองค ขาพระองครบเปนทนายศาสนา

ในศาสนาของพระองคจนตลอดชวต"

พระมงคลเทพมน (สด จนทสโร) หลวงพอวดปำกน�ำ

14

ประวตยอ*ของ

พระเดชพระคณ พระมงคลเทพมน(สด จนทสโร)

หลวงพอวดปำกน�ำ

ผคนพบวชชำธรรมกำย

ชาตภมเดมเปนพอคา เขาตงภมลาเนาอยทบานหมเหนอ

ของวดสองพนอง คอทศใตของวด แตตางฝงกบวด วดอย ตะวนออก

เฉยงเหนอ บานอยตะวนตกเฉยงใต มคลองกนระหวางวดกบบาน

คาขายมาตงแตอาย ๑๔ ปเศษๆ นบตงแตบดาลวงไปกเปนพอคา

แทนบดา เลยงมารดาจนถงอาย ๑๙ ป ตรงนไดปฏญาณตวบวช

จนตาย ดวยมามอปสรรคเกดขนในระหวางขายขาวแลวนาเรอเปลา

กลบบานเขาลดทคลองบางอแทน เหนอตลาดใหม แมนานครชยศร

จงหวดนครปฐม ในลดนไมสไกลนก แตพวกโจรชกชม แตพอ

เขาลดไปเลกนอย กมาคดแตในใจของตววา คลองกเลกโจรกราย

ทายเรอเขากไลเลยกบฝง ไมตาไมสงกวากนเทาไหรนก นาหวาดเสยว

อนตราย เมอโจรมากตองยงหรอทารายคนทายกอน ถาเขาทาเรา

เสยไดกอนกไมมทางทจะสเขา ถาเราเอาอาวธปนแปดนดไว

ทางหวเรอแลวเราไปถอเรอทางลกจางเสย เมอโจรมาทารายเราก

พระเดชพระคณพระมงคลเทพมน (เปนผบนทกเอง), ลงพมพในนตยมงคลสาร ปท ๑

เลม ๑, ๑ กนยายน พ.ศ. ๒๕๐๗, หนา ๔-๖ และ ๒๐.

15

15

15

จะมทางสไดบาง คดดงนแลวกเรยกลกจางทถอเรอแถบทราย

มาถอทาย เราออกไปถอแทน ถอเรอไปกคดไป เรอกเดนเขาไป

หาทเปลยวหนกขนทกท ความคดกถขนวา ลกจางทเราจางมาน

คนหนงกไมกบาท เพยง ๑๑ บาท หรอ ๑๒ บาทเทานน สวนตวเรา

เปนเจาของทรพยทงเรอหมด สวนตายจะใหลกจางตายกอนไมถก

เอาเปรยบลกจางมากเกนไปไมสมควร ถอไปกคดไปดงน และคด

ถหนกเขากตดสนใจเดดขาดออกไป เราเปนเจาของใหเราตายกอน

ดกวาจงจะสมควร คดตกลงแลวกเรยกลกจางใหมาถอ ตวกหยบ

ปนแปดนดทเอาไปไวขางหวเรอมาไวใกลตวขางทายเรอ กถอทาย

เรอยไป ใกลออกจากลดเตมท นากขนเรอขาวทหนกกตามหวนา

ขนสวนเขามาประดงกนแนน จนกสงเสยงแตวา ตอา ๆ ประดง

กนแนน ออกกไมได เขาไปไมได นากนอยเลยตองตางฝาย ตางก

ปกหลกกรานหนาจอดกนนงอย เราเปนคนทายผานพนอนตราย

มาแลวกมาคดวาการหาเงนทองนลาบากจรงๆ เจยวหนา บดา

ของเรากหามาดงน เรากหาซารอยบดาตามบดาบาง เงนแลทอง

ทหากนทงหมดดวยกนนตางคนกตางหาไมมเวลาหยดดวยกน

ทงนน ถาใครไมเรงรบหาใหมงมกเปนคนตาและเลว ไมมใคร

นบถอแลคบหา เขาหมเขากอายเขา เพราะเปนคนจนกวาเขา

ไมเทยมหนาเทยมบาเทยมไหลกบเขา

ปรพชนตนสกลของเรากทากนมาดงน เหมอนๆ กน

จนถงบดาของเราแลตวของเราบดน กบดนปรพชนแลบดาของเรา

ไปทางไหนหมด กปรากฏแกใจวาตายหมดแลวแลวตวของเราเลา

16

16

กตองตายเหมอนกน แตพอคดถงตายขนมาดงนแลว ใจก

ชกเสยวๆ นกถงความตายทจะมาถงตวโดยไมมสงสยเลย เราตอง

ตายแนๆ บดาเรากมาลองขาวขนจากเรอขาวกเจบมาจากตามทางแลว

ขนจากเรอขาวไมไดกวนกถงแกกรรม เมอถงแกกรรมแลว

เราทชวยพยาบาลอย ไมไดเหนเลยทจะเอาอะไรตดไป ผาทนง

แลรางกายของแก เรากดแลอยไมเหนมอะไรหายไป ทงตวเราแล

พนองของเราทเนองดวยแก ตลอดถงมารดาของเรากอยไมเหนม

อะไรเลยทไปดวยแก แกไปผเดยวแทๆ กตวเราเลาตองเปนดงน

เคลอนความเปนอยางนไปไมไดแน เมอคดตกลงใจดงนแลวก

ลองทาเปนตายด นอนแผลงไปททายเรอนนแลวกทาตาย ตายแลว

ทาไปหาคนทเปนญาตบาง พนองบาง เพอนทชอบกนบาง เขาก

ไมเหนเรา เพราะเราเปนผ เรากเอากอนดนบาง ไมบาง โยนหรอปา

เขาไปใหถก เพราะเขาไมเหนตวเรา เขากตองบอกผโยนมา

หรอปาเขามา ไปหาคนโนนกไมเหน มาหาคนนกไมเหน คดไป

ดงนแหละจนเผลอตว

แตพอรสกตวขนมา กรบลกขนจดธป อธษฐานในใจตวเอง

วา ขออยาใหเราตายเสยกอน ขอใหบวชเสยกอนเถด ถาบวชแลว

ไมสกจนตลอดชวต ตรงน บวชจรงมาเสยแตอาย ๑๙ ปเศษแลว

ตงแตนนกประกอบอาชพตามปกตของพอคา จนอายครบ ๒๒

โดยปแลว กปรารภถงการบวชในปนน พอถงเดอน ๘ ขางขนก

ขนขาวลงเรอเตมลาดแลว กบอกกบลกจางใหนาเอาขาวไปขาย

โรงสในกรงเทพฯ สวนตวกเขาอยวดเปนเจานาค ฝกหดเบองตน

17

17

แหงการอปสมบทในสานกปลดยง ผเปนหลวงตาของตวซงเปน

นองคนเลกของตานอย ผเปนมารดาของตวเอง ทานสงวนยยอ ๆ

ใหเปนหนงสอสมดขอย เขยนตวบรรจงสวยงามมาก กทองวธ

ขอบรรพชาแลดวนยไปดวยกนทเดยว พอจวนเขาพรรษากม

ผไปนมนตพระอปชฌายด วดประตศาล จงหวดสพรรณบร มาเปน

อปชฌาย กไดอปสมบทในตนเดอนแปด ของ พ.ศ. ๒๔๔๙ ได

อยจาพรรษาในวดนนรวมอยทอปสมบทนน ๗ เดอนเศษ ๆ

เทานน ออกจากวดทอปสมบทนนแลว กตรงมาอยจาพรรษา

ในวดเชตพนทเดยว เรยนมลกจจายน ถงสามจบ แลวเรยนธรรม

บททปนและสารสงคหะ แตพอเปนวาแปลออกพอสมควรแลว

กหยดการเรยนคนถธระ เรยนวปสสนาธระตอไป ถงในระหวาง

คนถธระอยกเรยนวปสสนาไปดวยเหมอนกน เวลาวนแปดคา

สบหาคา กมกแสวงหาครสอนฝายสมถวปสสนาอยเสมอ ๆ โดยมาก

แตทเรยนโดยตรงทเดยวตงแตบวชใหม ๆ กเรยนแตอนสาวนาจารย

ทหนง บวชแลวรงขนวนทสองกเรยนทหลวงพอเนยมวดนอย

จงหวดสพรรณ ทสามเจาคณสงวรานวงษ (เอยม) วดราชสทธาราม

ทสเรยนกบพระครญาณวรต (โป) วดพระเชตพน ทหาเรยนกบ

พระอาจารยสงห วดละครทา หลงวดระฆงโฆสตาราม ไดตามแบบ

ของทานสององคพระครญาณวรตแลพระอาจารยสงห ทานรบรอง

วาไดตามแบบของทาน ทานมอบใหเปนผสอนเขาไดทงสองอาจารย

แตกยงไมพอใจทจะเปนครสอนเขา จงคนควาหาตอไปอก

ถงพรรษา ๑๑ กสาเรจในการเลาเรยนคนถธระไดพอสมควร

18

18

แกทตงใจไววา ตองเรยนแปลใหออกจะไดคนธรรมในมคธภาษา

ไดตามตองการ กอนแตจะมาเรยนคนถธระนนไดตงหนงสอ

ใบลานมหาสตปฏฐานลานยาวไวทวดสองพนองผกหนงวา ถาไป

เลาเรยนคราวนตองแปลหนงสอผกนใหออก จงเปนทพอแกความ

ตองการ ถายงแปลไมออกกเปนอนไมหยดในการเรยน แตพอ

แปลออกกหยด ในพรรษาท ๑๑ เมอหยดตอการเรยนปรยตแลวก

เรมทาจรงจงในทางปฏบต กคดวาในวดพระเชตพนน ในอโบสถกด

มบรเวณกวางขวางดมาก เปนสถานทควรทาภาวนามาก แตมา

หวนระลกถงอปการคณของวดบางคเวยง (คอวดโบสถบนบางคเวยง)

ในคลองบางกอกนอย เจาอธการชมไดถวายมลกจจายนแลคมภร

พระธรรมบทให ในตอนเลาเรยนปรยตนน กมอปการคณอยมาก

ควรไปจาพรรษา แลวจะไดแสดงธรรม แจกแกภกษสามเณร อบาสก

อบาสกาเปนบรรณาการตออปการคณแกวดนน จงไดกราบลา

เจาคณสมเดจพระพฒาจารย (เขม) เจาอาวาสวดพระเชตพน

ไปจาพรรษาวดบางคเวยง ในพรรษาท ๑๒ แตพอไดกงพรรษา

กมาหวนระลกขนวา ในเมอเราตงใจจรงๆ ในการบวช จาเดม

อายสบเกา เราไดปฏญาณตนบวชจนตาย ขออยาใหตายในระหวาง

กอนบวช บดนกไดบอกลามาถง ๑๕ พรรษา ยางเขาพรรษา

นแลว กพอแกความประสงคของเราแลว บดนของจรงท

พระพทธเจาทานรทานเหน เรากยงไมไดบรรล ยงไมรไมเหน

สมควรแลวทจะตองกระทาอยางจรงจงเมอตกลงใจไดดงนแลว

วนนนเปนวนกลางเดอน ๑๐ กเรมเขาโรงอโบสถแตเวลาเยน

19

19

ตงสจจาธษฐานแนนอนลงไปวา ถาเรานงลงไปครงน ไมเหนธรรม

ทพระพทธเจาตองการเปนอนไมลกจากทนจนหมดชวต เมอตง

จตมนลงไปแลว กเรมปรารภนง จงไดแสดงความออนวอน

แดพระพทธเจาวา ขอพระองคไดทรงพระกรณาโปรดขาพระพทธเจา

ทรงประทานธรรมทพระองคไดทรงตรสรอยางนอยทสด แลงาย

ทสดทพระองคไดทรงรแลวแดขาพระพทธเจา ถาขาพระพทธเจา

รธรรมของพระองคแลว เปนโทษแกศาสนาของพระองคแลว

ขอพระองคอยาทรงพระราชทานเลย ถาเปนคณแกศาสนาของ

พระองคแลว ขอพระองคไดทรงพระกรณาโปรด พระราชทาน

แดขาพระองค ขาพระองครบเปนทนายศาสนา ในศาสนาของ

พระองคจนตลอดชวต แตพอออนวอนเสรจแลว กเรมปรารภ

เขาทนงสมาธตอไป มานกถงมดคทตามชองของแผนหนทยาวๆ

แลบนแผนหนบาง ไตไปมาอยบางแตไมมากนก จงหยบเอาขวด

นามนกาดมา เอานวจกเขาทปากขวด แลวตะแคงขวดใหเปยกนว

เขาแลวเอามาลากเปนทางใหรอบตวจะไดกนไมใหมาทาอนตราย

ในเวลานงลงไปแลว แตพอทางนวทเปยกนามนนนไมทนถงครง

ของวงตวทนง ความคดอนหนงเกดขนวา ชวตสละไดแตทาไม

ยงกลวมดคอยเลา กนกอายตวเองขนมา เลยวางขวดนามนเขาท

เลยในเดยวนน ประมาณครงหรอคอนคนไมมนาฬกา ไมแนก

เหนผงของจรงของพระพทธเจา ซงมอยในหนงสอธรรมกาย

ทคณพระทพยปรญญาเรยบเรยงพมพแจกไปแลวนน ในขณะนน

กมาปรวตกวา คมภรโรจายงธรรมเปนของลกถงเพยงน ใครจะ

20

20

ไปคดคาดคะเนเอาได พนวสยของความตรกนกคด ถายงตรก

นกคดอยกเขาไมถง ทจะเขาถงตองทาใหรตรก รนก รคดนน

หยดเปนจดเดยวกน แตพอหยดกดบ แตพอดบแลวกเกด

ถาไมดบแลวไมเกด ตรองดเถดทานทงหลาย นเปนของจรง

หวตอมเปนอยตรงน ถาไมถกสวนดงนกไมมไมเปนเดดขาด

วตกอยดงนสกครใหญๆ กกลววาความมความเปนนนจะเลอน

ไปเสย จงเขาทตอไปใหม ราวสกสามสบนาท กเหนวดบางปลา

ปรากฏเหมอนตวเองไปอยทวดนน แตพอชดดกรสกตวขนมา

จงมความรสกขนมาวาจะมผ ร เหนไดยากนนในวดบางปลาน

จะตองมผรเหนไดแนนอน จงมาปรากฏขนบดน ตอแตนนมาก

คานงทไปสอนทวดนนอยเรอยๆ มา จนถงออกพรรษารบกฐนแลว

กลาสมภารวดบางคเวยงไปสอนทวดบางปลาราวสเดอน มพระ

ทาเปนสามรป คฤหสถสคน นเรมตนแผธรรมกายของจรง

ทแสวงหาไดมาจรงปรากฏอยจนบดน.

21

21

ค�ำชแจงกอนภำวนำ

หนงสอทางมรรคผลน เปนหนงสอสมถวปสสนาวชชา

ธรรมกาย ซงดาเนนตามแนวทางการเสดจไปของพระพทธเจา

พระอรหนตทกๆ พระองค ทางนทางเดยวไมมสองทาง อนถกตอง

รองรอยความประสงคในพระพทธศาสนาอยางแทจรง มผศกษา

และปฏบตทงคฤหสถและบรรพชต อบาสก อบาสกา แพรหลาย

แทบทวประเทศไทย ซงไดรบผลของการปฏบตตางยนยนไดดวย

ตวของทานเอง ซงเรยกวา สนทฏฐโก อนผไดบรรลจะพงเหนเอง

สวนการทจะทาเปนหรอไมเปนนน เกยวกบผปฏบตจรงหรอ

ไมจรง ถาปฏบตจรงแลวตองเปนทกคน เพราะมนษยเราทงชาย

และหญง มดวงธรรมททาใหเปนกายมนษย เปนดวงใสบรสทธ

เทาฟองไขแดงของไก อยทศนยกลางกายทกๆ คน ถามนษย

คนใด เอาใจไปหยดนงแนนทศนยกลางกายใหเปนสมาธ ไมนกคด

ไปในสงตางๆ เอาใจหยดอย ทดวงธรรมนนใหมากทสดหรอ

นานทสด ตองเปนทกคน ทไมเกดไมเปนนนเพราะเหตวาใจไมหยด

ตวหยดนแลเปนตวสาเรจ

สวนการทใจไมหยดนน เพราะมอปกเลส ๑๑ ขอ ประจาอย

อนเปนเครองสาคญในเรองทจะเปนหรอไมเปน หรอไมไดบรรล

มรรคผล มดงน คอ

๑. วจกจฉา ความลงเลหรอความสงสย

๒. อะมะนะสการะ ความไมสนใจไวใหด

22

22

๓. ถนะมทธะ ความทอ และความเคลบเคลม

งวงนอน

๔. ฉมภตตตะ ความสะดงหวาดกลว

๕. อพพละ ความตนเตนดวยความยนด

๖. ทฏลละ ความไมสงบกาย

๗. อจจารทธวรยะ ความเพยรจดเกนไป

๘. อะตลนะวรยะ ความเพยรยอหยอนเกนไป

๙. อะภชปปา ความอยาก

๑๐. นานตตะสญญา ความนกไปในสงตางๆ

เรองราวตางๆ ทเคยผานมา

หรอจดจาไวมาผดขน ในขณะ

ทาสมาธ

๑๑. รปานง อะตนชฌายตตตะ ความเพงตอรปหรอเพงนมตนน

จนเกนไป

เมออปกเลสเหลาน แมอยางใดอยางหนงเกดขนแกเราแลว

สมาธของเรากเคลอนไป เพราะอปกเลสเหลานเปนตนเหต ฉะนน

ในการบาเพญภาวนา เราตองใชความเพยร ความอดทน ทง ๒ ขอน

เปนขอสาคญยง และคอยประคองคมสตไวไมใหเผลอ ใชปญญา

สอดสองดวาวธใดทจะทาใหอปกเลสเหลานเกดขนไมไดเรากจะ

ทาใจไวโดยวธนน จะวางใจของเราไวใหเปนกลางๆ คอมชฌมา

ปฏปทาใหเปนอเบกขา อยายนดและยนราย ใหพยายามละจาก

ความโลภ ความโกรธ ความหลง จงทาใจของเราใหใส เปนแกว

23

23

ใหเยอกเยน ใหแชมชนใหถกสวนเปนสมาธแนแนว เอาใจจดอยท

ดวงนมตทศนยกลางกายนนใหมากทสด ตองทาใหเสมอทาเนองๆ

ในทกอรยาบถ ไมวานง นอน เดน ยน ทาเรอยไปอยาหยด อยาละ

อยาทอดทง อยาทอแท มงรดหนาเรอยไป ผลจะเกดวนหนง

ไมตองสงสย ผลเกดอยางไรทานรดวยตวของทานเอง

อนงในการเจรญภาวนาน ขอใหทานจงประกอบเหต

สงเกตผลทนเอาเถดประเสรฐนก เพราะเปนมหคคตกศลหรอ

มหากศลอนยงใหญไพศาล เปนทางมรรคผลนพพาน ถงแมไมได

เหนอะไร กจะเปนอปนสยตดตวไปในปรภพเบองหนา ขอทาน

ทงหลายจงอตสาหมานะ วรยะ บาเพญเพยร ใหบงเกดมรรคแลผล

เพราะเปนวชชาทชวยและเปนทพงของตนเองไดอนเทยงแท

อยาไดเคลอบแคลงสงสยอยางหนงอยางใดเลย ขอความสขสวสด

จงบงเกดมและสมฤทธผลดงมโนรถปรารถนาแดทานทงหลาย

ทไดนาหนงสอทางมรรคผลนไปประพฤตและปฏบตโดยทวกน

จงทกๆ ประการฯ

รกษรางพอสรางราย รอดตน

ยอดเยยม “ธรรมกาย” ผล ผองแผว

เลอเลศลวงกศล ใดอน

เชญทานถอเอาแกว กองหลาเรองสกล

พระมงคลเทพมน

24

24

24

วธบชำพระวำกอนนงภำวนำทกครง

ยะมะหง สมมาสมพทธง, ภะคะวนตง สะระณง คะโต (ชาย),

คะตา (หญง)

อมนา สกกาเรนะ, ตง ภะคะวนตง อะภปชะยาม

ขาพเจาบชาบดน ซงพระผมพระภาคเจา ผตรสรแลวเอง

โดยชอบ ซงข าพเจ าถงว าเป นทพ ง กาจดทกข ได จรง

ดวยสกการะน

ยะมะหง สวากขาตง, ภะคะวะตา ธมมง สะระณง คะโต (ชาย),

คะตา (หญง)

อมนา สกกาเรนะ, ตง ธมมง อะภปชะยาม

ขาพเจาบชาบดน ซงพระธรรม อนพระผมพระภาคเจา

ตรสดแลว ซงขาพเจาถงวาเปนทพง กาจดภยไดจรง ดวยสกการะน

ยะมะหง สปะฏปนนง, สงฆง สะระณง คะโต (ชาย), คะตา

(หญง)

อมนา สกกาเรนะ, ตง สงฆง อะภปชะยาม

ขาพเจาบชาบดน ซงพระสงฆผปฏบตด ซงขาพเจาถงวา

เปนทพง กาจดโรคไดจรง ดวยสกการะน

27

27

27

ไหวพระตอไป อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา, พทธง ภะคะวนตง

อะภวาเทม (กราบลง ๑ หน)

สะวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, ธมมง นะมสสาม (กราบลง

๑ หน)

สปฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆงนะมาม (กราบลง

๑ หน)

ค�ำขอขมำโทษตงนะโม ๓ หน แลวขอขมำโทษดงตอไปน

อกาสะ, อจจะโย โน ภนเต, อจจกคะมา, ยถาพาเล, ยถามฬเห,

ยะถาอะกสะเล, เย มะยง กะรมหา, เอวง ภนเต มะยง, อจจะโย

โน ปะฏคคณหะถะ, อายะตง สงวะเรยยาม

ขาพระพทธเจา ขอวโรกาส ไดพลงพลาดดวยกาย วาจา

ใจ ในพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เพยงไร แตขาพระพทธเจา

เปนคนพาล คนหลง อกศลเขาสงจต ใหกระทาความผด ตอ

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอพระพทธ พระธรรม พระสงฆ

จงงดความผดทงหลายเหลานนแกขาพระพทธเจา จาเดมแตวนน

เปนตนไป ขาพระพทธเจาจกขอสารวมระวงซงกาย วาจา ใจ

สบตอไปในเบองหนา

28

28

ค�ำอำรำธนำ อกาสะ ขาพระพทธเจาขออาราธนา สมเดจพระพทธเจา

ทไดตรสรลวงไปแลว ในอดตกาล มากกวาเมลดทรายในทอง

พระมหาสมทรทง ๔ แลสมเดจพระพทธเจาอนจกไดตรสร

ในอนาคตกาลภายภาคเบองหนา แลสมเดจพระพทธเจา ทไดตรสร

ในปจจบนน ขอจงมาบงเกดในจกขทวาร โสตทวาร ฆานทวาร

ชวหาทวาร กายทวาร มโนทวาร แหงขาพเจาในกาลบดเดยวนเถด

อกาสะ ขาพระพทธเจาขออาราธนา พระนพโลกตตรธรรม

เจา ๙ ประการ ในอดตกาลลวงลบไปแลว จะนบจะประมาณมได

และพระนพโลกตตรธรรมเจา ๙ ประการ ในอนาคตกาล ภายภาค

เบองหนา และพระนพโลกตตรธรรมเจา ๙ ประการในปจจบนน

ขอจงมาบงเกดในจกขทวาร โสตทวาร ฆานทวาร ชวหาทวาร

กายทวาร มโนทวาร แหงขาพเจาในกาลบดเดยวนเถด

อกาสะ ขาพระพทธเจาขออาราธนา พระอรยสงฆ

กบสมมตสงฆในอดตกาลลวงลบไปแลว จะนบจะประมาณมได

และพระอรยสงฆกบสมมตสงฆ ในอนาคตกาลภายภาคเบองหนา

และพระอรยสงฆกบสมมตสงฆในปจจบนน ขอจงมาบงเกดใน

จกขทวาร โสตทวาร ฆานทวาร ชวหาทวาร กายทวาร มโนทวาร

แหงขาพระพทธเจาในกาลบดเดยวนเถด

29

29

ค�ำอธษฐำนตอไป ขอเดชคณพระพทธเจา คณพระธรรมเจา คณพระสงฆเจา

(ชาย) คณครอปชฌายอาจารย, (หญง) คณครบาอาจารย

คณมารดาบดา คณทานบารม ศลบารม เนกขมมบารม

ปญญาบารม วรยบารม ขนตบารม สจจบารม อธษฐานบารม

เมตตาบารม อเบกขาบารม ทขาพเจาไดบาเพญมา แตรอยชาต

พนชาต หมนชาต แสนชาตกด ทข าพเจาไดบาเพญมา

แต ต งแต เ ลกแต น อย ระลกได กด หรอระลกม ได กด

ขอบารมทงหลายเหลานน จงมาชวยประคบประคองขาพเจา

ขอใหขาพเจาไดสาเรจมรรคแลผล ในกาลบดเดยวนเถด นพพานะ

ปจจะโยโหต

จบวธบชาไหวพระ

วธนงตอไป คบลลงกขดสมาธ เทาขวาทบเทาซาย มอขวาทบมอซาย

เวนหวแมมอทงสองใหหางกนสององคล คอหวแมมอซายจดกบ

ปลายนวชขวา แลวตงกายใหตรง คอ วดตงแตปลายนวชของ

เทาขวาถงกลางลกสะบาของหวเขาขวานน แลวเอาเครองวดนน

จดลงทตรงบนตาตมขาขวา แลวเอาเครองวดอกขางหนงจดเขา

ทใตลกคาง นเปนสวนของกายตรง เรยกอชงกายง ปะณธายะ

ตงกายใหตรง ปะรมขงสะตงอปฏฐเปตวา เขาไปตงสตไวให

30

30

มหนารอบ คอเขาไปตงสตไวไมใหเผลอ (ตรงกบพระขณาสพ

ผ เปนสตวนย มสตทกเมอ) นเปนทางไปของพระพทธเจา

พระอรหนต สตไมเผลอจากบรกรรมภาวนาและบรกรรมนมต

ใหตดกนไมแยกแตกจากกน นแลเปนของสาคญในเรองทจะ

เปนหรอไมเปน สตไมเผลอจากบรกรรมทงสอง บรกรรมวา “สมมา

อะระหง” นเรยกวาบรกรรมภาวนา กาหนดเครองหมาย ใหใส

เหมอนเพชรลกทเจยระไนแลว ไมมขนแมว โตเทาแกวตาประมาณ

เทาวงของตาดา ใสขาวเหมอนกระจกทสองเงาหนา สณฐานกลม

รอบตว ไมมตาหนเรยบรอบตวเหมอนดวงแกวกายสทธ นเรยกวา

บรกรรมนมต บรกรรมทงสองนพรากจากกนไมได ตองใหตดกน

อยเสมอในอรยาบถทงส คอ ยน เดน นง นอน ไมเผลอ ใหมสต

อยเสมอมใหขาด เมอเหนดวงนมตเกดเปนดวงใสขนแลว ใหหยด

บรกรรมภาวนา เพงอยทกลางดวงนน แลวทาใจใหหยดในหยด

ทกลางดวงนนมจดเปนเครองหมายใหใสหนกขนทกท จนเปน

รศมคอแสงสวาง ถาไมหยดใหบรกรรมภาวนาไว วา “สมมา

อะระหงๆๆ” รอยครงพนครงจนกระทงใจคอยๆ รวมหยดอยทเดยว

ดงจะอธบายขางหนาเปนลาดบไป

31

31

32

32

รปดานขางคอผาซก

๓ จอมประสาท

แสดงทตงของดวงนมตจากฐานท ๑ ถงฐานท ๗

33

33

ฐานท ๑ ปากชองจมก หญงซาย ชายขวา ตรงกลางพอด

ไมลาเขาไป ไมเหลอมออกมา

ฐานท ๒ เพลาตา หญงซาย ชายขวา ตรงหวตาพอด

ตามชองลมเขาออกขางใน

ฐานท ๓ กลางกกศรษะ ใหไดระดบกบเพลาตา อยภายใน

ตรงศนยกลางของศรษะ

ฐานท ๔ ปากชองเพดาน ไมใหลาเหลอม ตรงชองท

รบประทานอาหารสาลก

ฐานท ๕ ปากชองคอ เหนอลกกระเดอก อยตรงกลางทเดยว

ฐานท ๖ สดลมหายใจเขาออก คอกลางตว ตรงกบสะดอ

แตอยภายใน

ฐานท ๗ ถอยหลงกลบมาเหนอสะดอ ประมาณ ๒ นวมอ

ในกลางตว

กาหนดดวงนมตเครองหมายไปหยดอยตามฐานนนๆ

พรอมกบภาวนาในใจวา “สมมา อะระหง” สามครง แลวจงเลอน

ดวงนมตนนตอไป สาหรบฐานท ๓ เวลาจะเลอนดวงนมตตอไป

ตองเหลอบตากลบเขาขางใน คลายๆ กบคนนอนกาลงจะหลบ

แตแลวกปลอยใหเปนไปตามปกต ทงนเพอจะใหความเหน ความจา

ความคด ความร (รวม ๔ อยางนเรยกวา ใจ) กลบเขาขางใน

เพราะจะตองดดวยตาละเอยดตอไป เมอเลอนดวงนมตกลบขน

มาอยฐานท ๗ แลว ใหเพงอยตรงนนทเดยว ใหคกนไปกบบรกรรม

ภาวนาวา “สมมา อะระหง” ถาหากรจกทางคอฐานทตงเหลานแลว

34

34

ในการทาคราวหลงๆ จะเอาใจไปจดฐานท ๗ เลยทเดยวกได

ตรงนนมศนยอย ๕ ศนย คอ

35

35

ศนยกลาง หนา ขวา หลง ซาย (ดรปลกษณะของฐานท ๗)

ศนยกลางคออากาศธาต เครองหมายทใสสะอาดลอยอยชอง

อากาศกลาง พรอมดวยความรทเรยกวา “วญญาณธาต” ศนยขางหนา

คอธาตนา ศนยขางขวาคอธาตดน ศนยขางหลงคอธาตไฟ

ศนยขางซายคอธาตลม นยมพรอมดวยธาตทง ๖ ธาตไมพรอมกน

ปฐมมรรคเกดไมได เมอไมมปฐมมรรค มรรคผลนพพานกไปไมถก

เหตนจงตองทาปฐมมรรคใหเกดใหมขน

36

36

36

วชชำธรรมกำยแสดงโดย

พระครสมณธรรมสมำทำน (สด) วนท ๗ พฤศจกำยน พ.ศ. ๒๔๗๙

(๑๑) พระครสมณธรรมสมาทาน (สด) เทศนทวดปากนาดาน

วนท ๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ (แลวอธบายประกอบ

นอกเวลาเทศนดวย) ความวาเกดแกเจบตายชอวาทกข ดวย

ไมเปนไปตามความปรารถนาและเบยดเบยนใหเรารอนลาบาก

กายมนษย กายทพย กายปฐมวญญาณหยาบ เปนกายทเกดขนแลว

ตองแตกดบ เพราะเปนกายทประกอบดวยทกข เราตองเหนอยหนาย

ปลอยวางกายทงสามนเสย สวนธรรมกายหาตายไมจงชอวา

ระงบทกข เมอจตเขาถงธรรมกายกพนทกขดวยไดธรรมกาย

เปนทพง การประชมพรอมแหงกศลชอวาเปนสงฆ ยอมระงบ

โรคทงหลายอนเปนบาปเสยได เวนไวแตกศลวบากทเปนกรรมเกา

39

39

39

อนกาลงใหผลอย ตณหานนเปนตวกายทพย ชอบสนกเฮฮาอยเสมอ

กายปฐมวญญาณหยาบเปนทนอนอยแหงตณหาทงหลาย ถา

ปฐมวญญาณหยาบดบกเปนนโรธคอตณหาดบหมด แตการทจะ

ดบตณหาได ตองใหไดธรรมกายเสยกอน จงจะรเหตเปนทดบ

แหงปฐมวญญาณหยาบนนได ดงนนธรรมกายจงเปนมคคสจจ

ทางปฏบตใหถงดบทกข

กายมนษยนนเขารปฌานไมได ถาจะเขารปฌานตอง

ใชกายทพย คอกายเทวดาและรปพรหม แลวไปเทวดาและ

รปพรหมได กายปฐมวญญาณหยาบเข ารปฌานแลวไป

อรปพรหมได ธรรมกายเข าโลกตตรฌานไปนพพานได

กธรรมกายนอนผมอารมณสงบระงบจากบาปแลว ยอมเหนได

ดงทพระพทธเจาตรสกบวกกลวา โย โข วกกล ธมม ปสสต โส ม

ปสสต วกกลผใดเหนธรรม ผนนชอวาเหนเราผตถาคต คาวา

ตถาคตในทนคอธรรมกาย

ดงนนผ ทปรารถนาจะพนทกขต องเรยนเรองกายน

ใหตลอด กายมนษยเกดขนโดยอาศยกายทพย กายทพยเมอ

จะมาสงกายมนษย ธาตเหนจาคดรสอยางนพรากจากกายทพย

แลวมาตกศนยทกลางกายบดากอน เปนดวงใสดวงโตเทาฟอง

ไขไก แลวจงเคลอนเขาสครรภมารดา และเมอจะตาย เหนจา

คดรกตกศนยกลางกายของผตายกอน กลายเปนดวงใสอยาง

เดยวกบเมอมาเกด ขาดจากหวตอทเชอมกนไวเมอมาเกด

40

40

กายมนษยจงตายแล อนวาเหนจาคดรของบคคล เมอมาสารวม

ใหลงในทอนเดยวกน ในทลมหยดนง ทเหนอศนย (สะดอ) แลว

กเกดเปนองคศลมลกษณะเปนดวงสวางรงเรองใสดงกระจกเงาท

สองเงาหนา เปนปฐมมรรค อยางเลกไมเลกกวาดวงดาวทเหน

ในอากาศ อยางโตไมเกนกวาดวงพระจนทรพระอาทตย เมอ

เพงดในปฐมมรรคน กเหนกายมนษยทละเอยดกบกายทพย

ทสงอยภายในกายมนษยได ครนเหนจาคดรสงบหนกเขากเหน

กายปฐมวญญาณหยาบทเปนตวอนสย สงอยในกายทพยได

ครนเมอเหนจาคดรสงบละเอยดหนกเขาอก ถงมชฌมาปฏปทา

คอเหนจาคดรหยดกได เหนธรรมกายทเปนพทธรตน พรอมทง

ดวงพระหฤทยของพทธรตนอนมในหองปฐมมรรค ปฐมมรรคน

เปนรวมยอดองคศลทมาจากวนยปฎก

ตอไปจะเหนดวงจตอนพรากจากสมทยมาตงอยภายใน

ดวงพระหฤทยของพระพทธรตนเปนมรรคจตต มรรคจตตน

เปนองคสมาธทรวบยอดมาจากพระสตตนตปฎก

ตอจากนไปจะรเหนดวงวญญาณทพรากจากสมทยมาตง

อยภายในจตของพทธรตนเปนมรรคปญญา มรรคปญญานเปน

ทรวบยอดองคปญญามาจากปรมตถปฎก

เนอความทงนเมอกลาวโดยยอตามปฏปทาแลวหองปฐม

มรรครเหนกายทพนจากสมทยเปนพทธรตนกบดวงพระหฤทย

ทพนจากสมทยอนตงอยในพทธกายเปนธรรมรตน

41

41

ในหองมรรคจตต รเหนดวงจตทพนจากสมทยอนตงอย

ภายในดวงพระหฤทยพทธรตนเปนสงฆรตน

ในหองมรรคปญญา รเหนดวงวญญาณทพนจากสมทย

อนตงอยภายในดวงจตพระพทธรตนเปนญาณรตน

อนวาวธดาเนนตามทางมชฌมาปฏปทานน ทานวา

อยาใหจต (เหนจาคดร) ตกไปในกามสขลลกานโยค คอสขเวทนา

ทเจอปนดวยกามราคานสยและอตตกลมถานโยค ทกขเวทนา

ทเจอปนดวยปฏฆานสย ใหดาเนนตามทางสายกลาง คอตงจตต

ไวในอเบกขาทไมเจอปนดวยอวชชานสย อนมอทธจจและ

วจกจฉาประกอบ ถาอเบกขานนประกอบดวยอทธจจกด วจกจฉา

กด อเบกขานนเปนโมหะ ไมสามารถจะตรสรได ตอเมออเบกขา

นนไมประกอบดวยอทธจจและวจกจฉาแลว เหนจาคดรทหยดนง

อยในอเบกขานนกเปนมชฌมาปฏปทาทจะใหบรรลธรรมกายแล

42

42

42

เทศนำ เรองอรยธนกถำแสดงโดย

พระภำวนำโกศลเถระวนท ๗ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๔๙๗

นโม ตสส ภควโต ฯลฯ

ยสส สทธา ตถาคเต อจลา สปตฏตา

สลจ ยสส กลยาณ อรยกนต ปสสต

สงเฆ ปสาโท ยสสตถ อชภตจ ทสสน

อทลทโทต ต อาห อโมฆนตสส ชวต

ตสมา สทธจ สลจ ปสาท ธมมทสสน

อนยเชถ เมธาว สร พทธาน สาสนนต ฯ

ณ บดนอาตมภาพจะได แสดงธรรมกถา แกด วย

อรยธนคาถาวาจาเครองกลาวปรารภถงทรพยของพระอรยเจา

45

45

45

ทรพยของพระอรยเจาในอรยธนกถาน ม ๔ ประการ จะชแจง

แสดงตามวาระพระบาล คลความเปนสยามภาษาตามมตยาธบาย

และจะแสดงเปนทางปรยต ปฏบต ปฏเวธ ใหสมกบพระสตร เรยกวา

อรยธนกถา กวาจะยตตการและโดยสมควรแกเวลาเรมตน

อรยธนกถา เพราะเราทานทงหลายหญงชายทกถวนหนา ทมา

ประสพพบพระพทธศาสนา นบวาเชอในพระพทธศาสนา ขอท ๑

ขอท ๒ กสารวมกาย วาจา เรยบรอยดไมมโทษ

ขอท ๓ เลอมใสศรทธาในพทธศาสนา

ขอท ๔ ทาความเหนใหตรงตอรองรอยทางพทธศาสนา

ไมใหผดไมใหพลาด ขอนเปนใจความสาคญ

ของอรยธนกถา

เพราะเราทานทงหลายเกดมา ประสพพบพทธศาสนาธรรม

๔ ขอนตองมนในขนธสนดาน ใหแนนอนในใจของตน ใหเปนหลก

เปนประธาน ตามวาระพระบาลทชไวเปนหลกฐานวา

ยสส สทธา ตถาคเต อจลา สปตฏตา ความเชอ

อนไมหวนไหวของบคคลใด ตงอยแลวในพระตถาคตดวยด

สลจ ยสส กลยาณ อรยกนต ปสสต ศลของบคคลใด

ดงาม เปนทยนดของพระอรยเจา อนพระอรยเจา สรรเสรญแลว

สงเฆ ปสาโท ยสสตถ ความเลอมใสของบคคลใดมอยใน

พระสงฆ

46

46

อชภตจ ทสสน ความเหนของบคคลใด เปนธรรมชาตตรง

อทลทโทต ต อาห นกปราชญทงหลายกลาวบคคลนนวา

เปนคนไมจน

อโมฆนตสส ชวต ความเปนอยของบคคลนนไมเปลา

จากผล

ตสมา สทธจ สลจ ปสาท ธมมทสสน เพราะเหตนน

เมอผ มปญญามาระลกถงคาสอนของพระพทธเจาทงหลาย

ควรประกอบความเชอ และศล ความเลอมใสความเหนธรรม

ไวเนองๆ ดวยประการดงน

นเนอความของพระบาล คลความเปนสยามภาษาไดความ

เทาน ตอแตนอรรถาธบายขยายความในทางพระปรยตผปฏบต

ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา ควรมธรรม ๔ ประการน

ตงใหมนไวในขนธสนดาน

ความเชอ ขอตน เราจะตงไวอยางไร เชอใคร ทานวาง

หลกไวแลว เชอในพระตถาคตเจาจะเชอทอนไมได เลอะเลอน

ไปใหเชอลงไวในพระตถาคตเจา อยากลบกลอก อยาลอกแลก

ใหมนคงใหด ตงความเชอทไมกลบกลอกใหมนคงลงไป ใน

พระตถาคตเจา อยางอนแงนอยาคลอนแคลนเชอในพระตถาคตเจา

เชออยางไร เชอใคร ใครเปนตวพระตถาคตเจานตองไดหลกฐาน

ดงน พระตถาคตเจา คอธรรมกาย เปนตวพระตถาคตเจา ททาน

47

47

ทรงรบสงโปรดพระวกกล ทานรบสงดวยพระองคเองวา ธมมกาโย

อห อตป เราผตถาคตคอ ธรรมกาย นรบสงดวยพระองคเอง

นยหนง อกนยหนง ตถาคตสส โข วาเสฏฐา อธวจน ธมมกาโย

อห อตป ดกรวาเสฏฐะโคตรทงหลาย คาว าธรรมกายๆ

เปนตถาคตโดยแท ใหเชอในธรรมกายอนนแหละ อยางอน

อยาคลอนแคลน ใหมนคงลงไป เชอลงไปในพระตถาคตเจา

เมอเชอลงไปในพระตถาคตเจาแลว ไดชอวาผมศรทธา เชอลงไป

ในพระตถาคตเจา สงอนนอกจากธรรมกายแลว ไมเลศไมประเสรฐ

เทาธรรมกาย ธรรมกายนเปนของเลศประเสรฐลนพน สงอน

จะวเศษเทาใดกไมถงธรรมกาย ธรรมกายอยเหนออานาจอน

ทงหมด อยในปกครองธรรมกายทงหมด ธรรมกายทวมทบหมด

ใหปรากฏเปนหนงลงไปไดดงน นไดเชอวาลงไปในพระตถาคตเจา

แตวาเชอลงไปตามความร ยงไมเหน นเปนทางปรยต ขอหนง

ขอสอง ศล ศลของบคคลใดดงาม เปนทยนดของพระอรยเจา

อนพระอรยเจาสรรเสรญแลว ประสงคชนดไหน อรยธนกถาศล

อนนเปนทรพยของพระอรยะเปนทรพยของพระอรยทเดยว ศล ๕ กด

ศล ๘ กด ศล ๑๐ กด ศล ๒๒๗ กด ศลทกชนใหมนคงลงไป

ดงามนนหมายถงความบรสทธ เรยกกลยาณศล อรยกนตศล

ศลทพระอรยเจาชอบใจ ปสงสตศล ศลทพระอรยเจาสรรเสรญ

กลยาณศล คอ ศลชนดไหน อรยกนตศล ศลชนดไหน ปสงสตศล

เปนศลชนดไหน ศลไมสะดดใจของพระอรยเจา ไมมทตาหน

48

48

เมอเขาถงศลแลว จะตเตยนกายของเรากไมม ตเตยนวาจากไมม

ตลอดจนกระทงถงเจตนาศล หาทตาหนตเตยนไมได นกเปน

กลยาณศลอยแลว ควรรกษาความบรสทธอนน ใหเราตเตยน

ตวเราเองไมได และคนอนกตเตยนเราไมได ทงตนและบคคลอน

ตเตยนไมไดทเดยว ความบรสทธอนนน ควรรกษาเปนพนอยเสมอ

ไปไมคลาดเคลอนพระอรยเจาตองการรกษาไวจนกระทง กวน

กคน กเดอน กป กตาม ไมมขาดตกบกพรอง สะอาดสะอาน

อยเนองนตย ทกอตรา ทาไดดงนพระอรยเจากสรรเสรญวา

ลาภา วต เต เปนลาภของทานหนอ เปนลาภทเดยว ดงน ใหมศล

มนอยอยางน นเรยกวาศล เปนขอทสอง

ขอท ๓ เลอมใส ความเลอมใส ในหมมอยในบคคลใด

หรอความเลอมใสมอย หรอความเลอมใสของบคคลใดมอยในหม

หรอความเลอมใสมอยในบคคลใด อยางนนกได ใชไดทกเหลยม

ความเลอมใสของบคคลใดมอยในสงฆ มอยในหม ความเลอมใส

ในหมเปนอยางไร ดวน ๘ คาละกมา มากนแนนทเดยว พอวนจรง

วนจงวนอาทตยกหายไปพรองไปเสยบาง กเพราะเขาไมเลอมใส

ในหม พระกด เณรกด พอถงวนทาวตรอาราธนากหายกนไปหมด

อยางนเรยกวาไมเลอมใสในหม ไมรกหมของตวเอง ไมเชดหม

ของตวเองไมทมเทใสหมของตวใหรงเรองเจรญ อบาสก อบาสกา

กแบบเดยวกน ไมรกหมของตวทอดธระเสย อยางนฆาตวเอง

ทาลายตวเอง พระพทธศาสนาจะเจรญร งเรองกเพราะภกษ

49

49

สามเณร อบาสก อบาสกาเลอมใสในหม ไมละหมทเดยวกลว

หมจะเสยไป จะนอยพวก นอยหม นอยคนไป เพยบพรอมอย

เสมอไมใหขาดเปอรเซนตทเดยว ลกษณะเลอมใสในหมเลอมใส

อยางน ไมใชเลอมใสอยางเหลวไหล เลอมใสกนจรงๆ อยางน

ไมทอดธระ ไมทงหมทเดยว พวกทงหมพวกจบจดไมแนนอนในหม

ลอกแลกในหมอยางนนเรยกวาไมเลอมใสในหม เรองนพระบรมคร

ทรงรบสงยงนก ลกษณะไมเลอมใสในหม ทอดทงธระเสยบาง

ไมเอาใจใสบาง เอาใจใสบางอยางน ภกษสามเณรกเรยกวา ภกษ

สามเณรจร ไมเรยกวาประจา หรออบาสก อบาสกา กเรยกวา

อบาสก อบาสกาจร ไมใชประจา ทางโลกกแนะนากนไววา

คบคนจรนอนหมอนหมน เหมอนนอนหมอนหมน ชาวบานเขาจะ

นนทาได เขายงวากนอยอยางนเลย เพราะฉะนน ภกษสามเณร

อยวดกด อบาสก อบาสกาอยวดกด ตองเปนคนประจา ใหรกหม

ใหเลอมใสในหม อยาใหขาดหม หมเขาทากนอยางไร กทาตามหม

ถาหมเขาทาอยางไรไมทาตามหมกขดจงหวะหม ไมเลอมใสในหม

กเปนการขดขอนเสยแลว ถาเลอมใสในหมไมขาดตกบกพรองใดๆ

ชอวา สงเฆ ปสาโท เลอมใสในหมแทๆ พระอรยเจาประสงค

อยางนน ไมใชประสงคอยางอน เมอเรารหลกอนน กจาไวในใจ

ถาเราขาดเวลาใด เรากทาลายหมเสยแลว ทาลายอยางไร หมเรา

๑๐๐ คน ลองขาดไปเสยหนงคน เปน ๙๙ คนไปแลว หมเรา ๑๐๐ คน

ขาดไป ๒ คนเหลอ ๙๘ คน อยางนทาใหหมเสอม ทาลายหม

อยางน เรยกวาทาลายจรงๆ ไมใชทาลายเลนๆ ถาเรารเชนนแลว

50

50

กตงใจไวใหมน พทธศาสนาประสงคอยางนน เรยกวา สงเฆ ปสาโท

ยสสตถ ความเลอมใสในหมของบคคลใดมอย บคคลนนไมใช

เปนคนจน นกปราชญทงหลายกลาววาไมเปนคนจน เพยบพรอม

อยเสมอ มแตเพมพนหมขนเชนนชกชวนหาคนโนนบาง ชกชวน

หาคนนบาง มาเพมหมอยเสมออยางน จะจนไดอยางไร วดปากนา

ไมมทใหอยถาคนเลอมใสหมมากๆ ถาคนเลอมใสหมนอยลงแลว

อยาวาวดปากนาเลย วดไหนๆ กโทรมทงนน วดหมดอาเภอ

ภาษเจรญ เลอมใสในหมมนอยวดปากนานบวาเลอมใสในหม

ยงมภาษกวาวดตางๆ ใหรอยางน บานกด ทจะเจรญขนได

เพราะอาศยเขาเลอมใสในหม เขารกในหมของเขา เมอไมให

ขาดตกบกพรอง แมบานพอบานฉลาดนก ใครเขาบาน เขาไปอย

ในบานของตวแลวใชวธปฏบตวตรฐาก แกไขใหเพลดเพลน

ใหเพลดเพลนเจรญหนกเขาบานนนกใหญโตขนไปทกทๆ

เพราะพอบาน แมบาน เขาเลอมใสในหม เขาไมขาดตกบกพรอง

คนไมเลอมใสในหม คนแกคนเฒาจะไปอาศยอยสกสองคนไมได

ขบไลเขาแลว ไมเลอมใสในหม พวกไมเลอมใสในหมกเปน

คนหวเดยวกระเทยมลบ ใครๆ เขากไมคบคาสมาคมดวย เหตน

สงเฆ ปสาโท ยสสตถ ความเลอมใสในหมมอยแกบคคลใด

บคคลนนไมใชเปนคนจน นกปราชญทงหลายยนยนทเดยว

เมอรจกหลกอนน ความจรงเปนดงน อชภตจ ทสสน ความเหน

ของบคคลใดเปนธรรมชาตตรง ความเหนตรง เหนอยางไร เหนตรง

เหนถกความเจรญ เหนถกรองรอยของพระพทธเจาพระอรหนต

51

51

เหนถกหลกจากความเสอมเสยทงหมด เหนถกตามทางมรรคผล

ปรากฏอยางนเรยกวาเหนตรง เหนตรง เหนอยางไร กเหนธรรม

นนแหละจงเรยกวาเหนตรง เหนผดธรรม กคอเหนคดไป

ความเหนนเปนหลกสาคญ เพราะตางทานมความเหน ภกษ

สามเณรกมความเหน อบาสก อบาสกากมความเหน ความเหน

ทงหลายเหลานนบางคนคด บางคนตรง แตในอรยธนกถาน

ประสงคเอาความเหนตรง ความเหนคดไมเอา

เพราะฉะนนในบททายน ทานจงยนยนวา ธมมทสสน

ความเหนธรรมนนเองเหนถกนนเอง เหนมอย ๒ อยางคอ ถก กบ

ผด ผดกเปนมจฉาทฏฐ ถกกเปนสมมาทฏฐ ม ๒ อยาง นเทานน

เหนผดกบเหนถก หมดทงสากลโลก ตองมคนเหน ๒ อยางน

เทานน เหนผดมอะไรเปนตวยน เหนถกมอะไรเปนตวยน มมรรคผล

เปนตวยน โสดามรรค สกทาคามรรค อนาคามรรค อรหตตมรรค

โสดาผล สกทาคาผล อนาคาผล อรหตตผล ตรงทางมรรคผลน

เรยกวา ธมมทสสน ทเรยกวา อชภตจ ทสสน ความเหนของ

บคคลนนเปนธรรมชาตตรง อทลทโทต ต อาห เมอพรอมดวย

ธรรม ๔ ประการดงน นกปราชญทงหลายยนยนวา ไมใชคนจน

เปนคนมงมทเดยว เมอรจกอนน ในคาถาเบองทายทานจง

รบรองวา ตสมา สทธจ สลจ ปสาท ธมมทสสน เพราะเหตนน

เมอผมปญญามาระลกถงคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลาย

ควรประกอบความเชอ และศล และความเลอมใส กบความเหนธรรม

52

52

ใหมนในขนธสนดาน ไวเนองๆ ดวยประการดงน เนอความ

ของพระปรยต ตรสเทศนาไดเทาน ตอแตนจะไดขยายปรยต

ใหเปนปฏบตตอไป

เรมตนปรยตใหเขาปฏบตนน ความเชอไมกลบกลอก

ตงมนแลวดวยดในพระตถาคตเจา มอยแกบคคลใดความเชอ

ตองเหน ถาไมเหนแลวกเชอไมสนท เขาวา ๑๐ ปากวาไมเทาตาเหน

๑๐ ตาเหนยงไมเทามอคลา แนกวานนอก เพราะฉะนนปฏบต

กตองเหน เปนแตรยงเปนปฏบตไมได รเทาไรๆ กเปนปรยต

อยนน ถาเหนดวยจงจะเปนปฏบตได เหนจะเหนอยางไร เหนจรงๆ

ไมใชวานกคาดคะเนดนเดาเอา วดปากนาเขาเหนกนมาก

เหนธรรมกาย เหนพระตถาคตเจาทเดยว ไมใชเหนอน แตกวา

จะเหนพระตถาคต จาจะตองเลาเรองไปตงแตตนจงจะเขาหลกฐาน

ความเหนลงไปในพระตถาคตเจา ความเหนตองม ถาไมมความ

เหนเชอไมสนท ทตองมความเหน เหนกายมนษยนไมใชเหน

อยางอน เราเชอกายมนษยน เชอไปตามหนาทของเขาคนใดเขา

กเชอไปตามหนาทของเขา นเราเหนกายมนษย เหนแลวกรจก

กายมนษย นเชอกายมนษยเพราะเหนกายมนษย ในกายมนษย

มอกกายหนง เขาเรยกวา กายมนษยละเอยด เวลาฝนออกไป

ถาเหนกายทฝนกเชอฝนอก เชออก เชอฝนนน เชอกนถงกบ

บนบานศาลกลาวทเดยว ถงกบตองแกสนบนกน ฝนอนนแหละ

เพราะเชอจรงๆ ไมใชเชอโลเล เมอเชอกายทฝนแลว ยงม

53

53

อกกายหนง เขาเรยกวากายทพยไปฝนถงกายทพยเขาฝนในฝน

กเชออก เพราะไปเหนเขา จะไมเชอไดอยางไร กายทพยละเอยด

มอก เพราะไปเหนกายทพยละเอยดฝนในฝนเขาอก กเชอกายทพย

ละเอยดอก ตองมจรงอยางน ฝนในฝนลงไปอกกเหนกาย

รปพรหม เชอกายรปพรหมอก เพราะไปเหนเขา เชอเหมอน

กายมนษยน เหนกายรปพรหมละเอยดเขา เชอกายรปพรหม

ละเอยดอก ไปเหนกายอรปพรหมเชอกายอรปพรหมอก เหนกาย

อรปพรหมละเอยดกเชอกายอรปพรหมละเอยดอก ไปเหน

กายธรรม กมนใจทเดยววา พระสทธตถราชกมารแสวงหา

พระพทธการกธรรม ไปพบทควงไมศรมหาโพธ มาพบพระพทธเจา

เปนอยางนเองนหรอพระพทธเจา เหนทเดยววา อโห พทโธ

นพระพทธเจาเหนชดทเดยว สาวเขาไปกจะเหนชดลงไปกวานน

นเพยงแตเชอพระพทธเจาไวทหนงกอนเหนธรรมกายกเชอ

ธรรมกาย เหนธรรมกายละเอยดกเชอธรรมกายละเอยด เหน

ธรรมกายโสดากเชอธรรมกายโสดา เหนธรรมกายโสดาละเอยด

กเชอธรรมกายโสดาละเอยด เหนธรรมกายพระสกทาคากเชอ

ธรรมกายพระสกทาคา เหนธรรมกายพระสกทาคาละเอยดกเชอ

ธรรมกายพระสกทาคาละเอยด เหนธรรมกายพระอนาคากเชอ

ธรรมกายพระอนาคา เหนธรรมกายพระอนาคาละเอยดกเชอ

ธรรมกายพระอนาคาละเอยด เหนธรรมกายพระอรหตตกเชอ

ธรรมกายพระอรหตต เหนธรรมกายพระอรหตตละเอยดกเชอ

ธรรมกายพระอรหตตละเอยด เชออยางน ตองมจรงอยางน

54

54

บดนวดปากนามตง ๑๐๐ เหนธรรมกายอยางน อนนตรงกบบาล

มไดคลาดเคลอนกนเลย วา ยสส สทธา ตถาคเต อจลา สปตฏตา

ความเชอไม กลบกลอกของบคคลผ ใดตงมนแล ว ตงมน

ในพระตถาคตเจาดวยดแลวอยางน มนลงไปอยางน ธรรมขอน

ทยงไมมธรรมกายยงไมเหนธรรมกาย เปนแตไดยนเขาเลา

เขาบอก ยงเปนทางปรยตอยเมอเหนแลว จงจะเปนทางปฏบต

ถาเหนเขาแลวเรยกวา ปฏบตศาสนาแลว นนตวจรงอยางนน

เปนทางปฏบตดงน ปรยต ปฏบต เมอเขาถงพระตถาคตเจาจะม

อะไรตอไป เขาถงธรรมกาย เขาถงธรรมกายๆ ทานไมมหนาท

อนอก ตงอยในศลไมคลาดเคลอน ตงอยในศลทเดยวทานรทเดยว

จะเขาถงธรรมกายนตองมาโดยทางศล มาในทางศลอะไร ทานก

เหนศล ไมใชเจตนาศล ศลอยในกลางดวงธรรมททาใหเปนกายมนษย

ใสบรสทธเทาฟองไขแดงของไก นนเปนธรรมของมนษย ในกลาง

ดวงธรรมททาใหเปนกายมนษยนนมดวงศล สมาธ ปญญา วมตต

วมตตญาณทสสนะ ทจะเขาถงกายทพยละเอยดตอง เดนไป

ในทาง ศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ จะเขาถง

กายทพย ตองเดนอยในทาง ศล สมาธ ปญญา วมตต วมตต-

ญาณทสสนะ ในกลางดวงธรรมททาใหเปนกายมนษยละเอยด

แลวกหยดนงอยในกลางดวงธรรมททาใหเปนกายทพย นงเขา

ไปในดวง ศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ

ถงกายทพยละเอยด ไปอยางน เขาถงดวงศล สมาธ ปญญา วมตต

วมตตญาณทสสนะ ในกายทพยละเอยดกเขาถงกายรปพรหม

55

55

นงอยในกลางดวงศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ

ในกายรปพรหม เขาถงกายรปพรหมละเอยด นงอยในดวงศล

สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ ในกายรปพรหมละเอยด

เขากายอรปพรหม นงอยในกลางดวงอรปพรหม ในกลางดวง

ศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ เขาถงกาย

อรปพรหมละเอยด นงอยในกลางดวง ศล สมาธ ปญญา วมตต

วมตตญาณทสสนะ ในกายอรปพรหมละเอยด เขาถงกายธรรม

ทเดยว รทเดยววา ศล ทจะเขามาถงกายธรรม มาดวยศล ผดศล

มาไมได มาไมถง มาไมถกทเดยว เพราะฉะนนความเหนเชอ

ลงไปในพระตถาคตเจาแลว กรทเดยววา เขามาถงพระตถาคตเจา

มาดวยศล ธรรมกายกไมดถกดหมนในเรองศล มนคงเพราะได

เหนศลเสยแลว โดยปฏบตเชนนน ปฏบตเขาไปถงธรรมกาย

เมอเขาถงธรรมกายแลว มศลแลว กเลอมใสในหมทเดยว

ธรรมกายนจะเจรญมากเพราะอาศยความพรกพรอมใจกน ภกษ

สามเณร ทพรกพรอมใจกน ธรรมกายกเจรญขนอบาสก อบาสกา

กพรกพรอมใจกน ธรรมกายกเจรญขน ไมเอาใจไปใชเรองอน

พวกเอาใจไปใชเรองอน ไมเขาถงธรรมกายกบเขา คนอนเขา

เขาถงสกเทาไรๆ กเขาไมถงกบเขา เพราะเอาใจไปใชทางอนเสย

เมอเอากายไปใชเรองอนเสยเชนนนแลว ความเลอมใสใน

ธรรมกายไมมเสยแลว เมอความเลอมใสในธรรมกายไมมเสยแลว

ขาดอรยธรรมไปขอหนง ตองใหมความมนเลอมใสในธรรมกาย

ตองทาธรรมกายใหเปนใหได ถาไมเปนกขาดความเลอมใสไป

56

56

ไมเปนเรากตาย เรายอมแนนอนทเดยว ถาวาไมเขาถงธรรมกาย

ไมเปนธรรมกายเราตองตายทเดยว ตายไปเถอะ ถอดกายตาย

ไปเสย เปนสมณเทพบตรตอไป ไมอยละในมนษย มนลงไปจรงๆ

เชนนนเขา กเขาถงธรรมกายจนได ไมยอมกนเชอมนลงอยางน

รกหมทเดยวพอมธรรมกาย กหาหมทเดยว ใครใกลเขามา ไมเปน

ธรรมกายนงอยไมไดไมสบายใจ ไมเขาเปนพวกเดยวกน ไมเขา

หมกน ใครใกลไมได เออ นงกนเถอะนา จะไดเหนของดบาง

นงเขาเถอะ อยาคยกนเรองอนเลยเสยเวลา เราคยกนเรองอนเลย

เสยเวลา เราคยกนมานานแลว นงใหเขาถงธรรมกายจะไดมทพง

จะไดพบทพง อนไมม นถาทาเขารปน เปนพระทฉลาด เปนเณร

ทฉลาด อบาสก อบาสกา กฉลาดเพราะเลอมใสในหม พวกมนอย

ไมยอมทเดยว ถาโงกคยแตเรองอน เรองธรรมกายไมถามหา

ไมตงใจทเดยว ไมเอาใจใสทเดยว นพวกทาลายศาสนา ทาหม

ใหแชเชอน ทาใหเลอะเลอน พวกจรงกตองจรงลงไป หาหมหาพวก

เรองธรรมกายอยางเดยว พระพทธเจา ในเวลาคอนรงพระองค

สองดธรรมปนสยของสตว หาพวกหาหมทานหาหมทกวนทเดยว

เพราะฉะนนศาสนาจงไดเจรญขนอยางน ตองเลอมใสอยางนจง

จะถกหลกฐาน รองรอยพระพทธศาสนา จงจะไดชอวาเปนผ

เลอมใส เลอมใสในหมเลอมใสในหมนเปนทางปฏบต เหนชด

ทเดยว ธรรมกายกเหนใครมธรรมกายกเหนปรากฏชด อยางนจง

เรยกวา สงเฆ ปสาโท เลอมใสในหม เปนทางปฏบตดงน อชภตจ

ทสสน เหนตรงหมดทงสากลพทธศาสนา ตองมาแนวเดยวกน

57

57

ทงนน ทางศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ มาจาก

กายมนษยเขาถงกายมนษยละเอยด จากกายมนษยละเอยดกเขา

ถงกายทพย มาจากกายทพยกเขาถงกายทพยละเอยด จาก

กายทพยละเอยด เขาถงกายรปพรหม จากกายรปพรหมเขาถง

กายรปพรหมละเอยด มาจากกายรปพรหมละเอยดเขาถง

กายอรปพรหม จากกายอรปพรหมเขาถงกายอรปพรหมละเอยด

จากกายอรปพรหมละเอยด เขาถงกายธรรม เขาถงกายธรรม

มาทางนเปนอนถก ใหเหนอยางน ทางอนไมของแวะ มงอย

ทางนเทานน ทางอนไมตอง จะเขาถงธรรมกายไดสมความปรารถนา

เพราะความเหนตรงเหนตามรองรอยของธรรม เหนตามธรรม

สมดวยบาลวา ธมมทสสน เหนธรรมนนเอง นทางปฏบต

ตองตรงลงไปอยางน ถาไดหลกอนนแนนอนแลว กไมเสยท

ทมาประสพพบพทธศาสนา เรยกวาคนรจกรองรอยพระพทธศาสนา

เรยกวาคนเหนตรง ถาเหนไปทางอนเสย เปนคนคด เปนอะไร

เปนมจฉาทฏฐ เหนตรงเปนอะไร เปนสมมาทฏฐ พงรชดทเดยว

วาตวเปนสมมาทฏฐ หรอมจฉาทฏฐ ทไมเหนยงเปนมจฉาทฏฐ

อยยงเหนผดอย เหนถกกเปนสมมาทฏฐทเดยว ใหรจกหลกชด

ดงน เมอรจกหลกชดดงน กสมดวยบาลวา อทลทโทต ต อาห

ถามวา มธรรมกาย หรอเขามเงนโกฏ เงนลานกชางปะไร

สธรรมกายไมได ธรรมกายเยนกายสบายใจอยกบธรรมกายเรอย

นนพระอรยธนกถา เปนทรพยของพระอรยเจาทานมแต บาตร

ไตรจวรเทานน ทานมแตผาน งผาหมพอสมควร อย ในปา

58

58

ในดอนในดง ไมกงวลอะไร มงแตธรรมกายเทานน ทานเอา

ตวรอดไดอยางน พวกเรารจกอนน กใหถงธรรมกายใหได ถาไม

เขาถงธรรมกายได กเปนอนวา อรยธนกถาทรพยของพระอรยเจา

ไมไดพบ เราประสพทรพยเขา มากนอยเทาไรกควรเอาใจ

ปลมแคไหน ดใจแคไหน ถาประสพธรรมกายเขา ปลมใจยงกวา

ทรพย ในสากลโลกได สละทรพย ไดหมด แตวาธรรมกาย

สละไดยาก พอเขาถงธรรมกายเขาแลวไมอาจสละไดทเดยวน

คนมปญญา คนโงอาจจะทงของดได เพราะฉะนนเขาจงได

วางบทเปนเพลงไว ธรรมกายเปนแกวน วา เกดมาจะมาหาแกว

พบแลวไมกาจะเกดมาทาไม วาหลกอยางน แกวนนคอธรรมกาย

บดนเรา มาพบแลวทวดปากนามธรรมกายกนมาก เรามาพบแกว

เขาแลว ถาพบแลวไมกาจะเกดมาทาอะไร นกสมกบคานแลว

ตองไปกาอนอยาไปกาๆ ไมได กาอนเปนมตร เปนกรสไปหมด

กาแกวนแหละ เปนของจรงของแทแนนอน จะพาเราพนจากทกขได

ถาวาไมกาแกวไวแลวจะพนทกขไดยาก เหตนสมเดจพระผม

พระภาคเจาจงไดทรงรบสงวา ตสมา สทธจ สลจ ปสาท ธมม-

ทสสน อนยเชถ เมธาว เพราะเหตนน เมอผมปญญา มาระลก

ถงคาสอนของพระพทธเจาทงหลายแลวควรประกอบความเชอ

ควรประกอบศล ควรประกอบความเลอมใส ควรประกอบความ

เหนธรรม ไวเนองๆ ในขนธสนดานของตน ดวยประการดงน

59

59

ไดชแจงแสดงมาในอรยธนกถา ตามวาระพระบาล คลความ

เปนสยามภาษา และตามมตยาธบายเปนปรยต และปฏบต

ปฏเวธ เปนลาดบมา สมควรแกเวลาโดยมคธภาษา ขยายความ

เปนสยามภาษาเพยงเทาน ทชแจงแสดงมานขอทานทงหลาย

ผเปนเมธมปญญา พงมนสการกาหนดไวในใจของตนทกถวนหนา

วาทรพยของอรยเจาไมใชอน คอ คณธรรม ๔ ประการน ความเชอ

และศล ความเลอมใส ความเหนธรรม ๔ ประการน เปนทรพย

ของอรยเจาโดยแท ดวยประการน ทไดชแจงแสดงมาน พอสมควร

แกเวลา สมมตวายตธรรมเทศนาโดยอรรถนยมเพยงเทาน.....

เอว กมดวยประการฉะน

60

60

60

ธรรมเทศนำ

ของ

พระเดชพระคณทำนเจำคณพระภำวนำโกศลเถระ

แสดง ณ วนท ๒๗ มกรำคม พ.ศ. ๒๔๙๗

นโม ตสส ฯลฯ

อธ วสส วสสสาม อธ เหมนตคมหส

อต พาโล วจนเตต อนตราย น พชฌต

ปปผาน เหว ปจนนต พยาสตตมนส นร

อตตต เยว กาเมส อนตโก กรเต วส

น สนต ปตตา ตาณาย น ปตา นป พนธวา

อนตเกนาธปนนสส นตถ าตส ตาณตา

เอตมตถวส ตวา ปณฑโต สลสวโต

นพพานคมน มคค ขปปเมว วโสธเย ฯ

63

63

63

ณ บดนอาตมภาพจกไดแสดงธรรมกถา แกดวยความร

ความเหนของคนพาล และความรความเหนของบณทต ดวย

หนทางคนพาลและบณฑตนยหนง อกนยหนง แกดวยหนทาง

เปนอปมงคล หนทางของคนพาล แกดวยหนทางทเปนมงคล

เปนหนทางของบณฑต จะชแจงแสดงตามวาระพระบาล ซงยกขน

ไวเปนนเขปกถา เรมตนวาระพระบาล วา อธ วสส วสสสาม

เปนอาท คนพาลยอมคดเสยดงน วาเราจกอยตลอดกาลฝน

ในทนในฤดหนาวตลอดหรอในฤดแลงตลอดในทนยอมไมเฉลยว

ถงอนตราย ผกระทาซงทสดคอความตาย ยอมกระทาคนทมใจ

มาของอยแลว ในอารมณตางๆ มวเลอกเกบดอกไมอยนนแหละ

ไมอมแลวในกามทงหลายทเดยวสอานาจของตน เมอบคคล

อนความตายครอบงาแลว บตรทงหลายมอยหาตานทานไดไม

แมญาตพวกพองมเทาไร กตานทานไมได ชอวาความตานทาน

ไมมในญาตทงหลายเลย บณฑตผรอานาจแหงเหตดแลว เปนผ

สารวมแลวในศล รบชาระทางเปนทไปสพระนพพาน ใหสะอาด

ดวยประการดงน นเนอความของพระบาล คลความเปนสยามภาษา

ตอแตนจะอรรถาธบายเปนลาดบไป คนพาลไมรจกทางของบณฑต

คนบณฑตยอมร จกทางของคนพาล นจะแสดงในเบองตน

ทางของคนพาลกอน คนพาลยอมคดแปลกดงน วาเราจะอย

ตลอดกาลฝน เราจะอยตลอดฤดฝนในทน หรอวาในฤดแลง

ในฤดหนาวตลอด ฤดแลงตลอดในทน คดเสยอยางน ไมเฉลยว

ถงอนตรายนไดแกพวกเราทงหลาย เกดมาเปนมนษย เปนคฤหสถ

64

64

กด บรรพชตกด คดวาวดปากนานแหละเปนทอยของเราเปนบาน

ของเรา เปนวดของเราเสยทเดยว ไมเฉลยววาเราผานมา มาใน

มนษยโลกเราผานมาแลว เรากจะผานไปผานมา ผานไปอยดงนแหละ

หมดทงสากลโลกแมจะเปนพระเจาแผนดนกผานไปผานมา

แลวกผานไปดงนแหละ แมจะเปนเศรษฐ คหบดใดๆ ผานมาแลว

กผานไปอยางนแหละ แมจะเปนชาวนา พอคา พอครวใดๆ กตาม

ผานมาแลวกผานไปอยางนแหละ ใครจะวาบานของใคร ใครจะ

วาทของใครไมไดทงนนแหละ เรามาชวคราวหนงเทานน นคน

พาลหาคดอยางนนไม คดวาเราจะเปนพระเณรอยนแหละ เราไม

แปรผนเปนอยางอนละ เปนอบาสก อบาสกา กจะเปนอบาสกา

อบาสก อยอยางนแหละ ไมแปรผนเปนอยางอนละ เปนมนษย

เปนหญงชายกจะเปนหญงชายอยอยางนแหละ ไมแปรผนเปน

อยางอน หาคดในเรองแปรผนไม ถงกบววาทบาดหมาง

ฆาฟนรนแทงซงกนและกน รบราฆาฟนกนกลมอยอยางนแหละ

และความคดความเหนของคนพาล ไมใชความคดความเหนของ

บณฑต ไมใชคนมปญญา คนออนปญญา เมอคนออนปญญา

เชนน พระยามจจราช กระทาซงทสดของชวตยอมทาคนทม

ใจของอย ในอารมณตางๆ ของอย ในรปารมณ สททารมณ

คนธารมณ รสารมณ โผฏฐพพารมณ ใจทของอยในอารมณตางๆ

เหลาน ผมวเลอกเกบดอกไมอยนนแหละ ไดแกเลอกดอกไมอะไร

เลอกเกบดอกไมรปบาง ดอกไมกลนบาง ดอกไมรสบาง ดอกไม

สมผสบาง เพลนอยดวยรป เสยง กลน รส สมผส นนแหละ

65

65

นนแหละมวเลอกเกบดอกไมอย เหมอนชาวสวนดอกไม เขาไป

ในสวนดอกไม มอสอดไปเกบดอกไมกอน แลวมอยในกอนนก

เกบดอกไมดอกน มอยงไมทนเดดเลย ตามองไปอยดอกโนนอกแลว

หรอมอพอจดดอกไมดอกนอยนนแหละ ตามองไปดดอกโนน

อกแลว มองดดงนแหละไมมเสอมไมมสางเมออย รวมดวย

สามภรรยาแลวกมองดตอไปอกๆ เปนถอยเปนความกนปนป

เพราะเหตอะไร เพราะมวเพลนในการเกบดอกไมกนไมรเดยงสา

อนใด เมอมวเลอกเกบดอกไมอยเชนนน เพราะเขาไมอม ไมพอ

ในกามเสยเลย ในกามทงหลายเขาไมอมไมพอเสยเลย เมอเปน

เชนน กตองไปสอานาจของพระยามจจราช จะไปทางไหนไปไมได

ไปไมรอด เรองพระยามจจราชแลว เมอบคคลอนพระยามจจราช

ทวมทบเขาแลวครอบงาเขาแลว บตรทงหลายมอยๆ มากๆ คน

แตวาหาชวยตานทานพระยามจจราชไดไม บดาหรอมารดากหา

ชวยตานทานพระยามจจราชไดไม พนองพงศาเผาพนธใดๆ กไม

ตานทานพระยามจจราชได ปองกนไมได ความตานทานและ

ปองกนพระยามจจราชในญาตทงหลายไมมเลย มาคนเดยว ตาย

คนเดยวทงนน มาคนเดยวไปคนเดยว ตายคนเดยว เกดคนเดยว

ทงนน แนแทไมตองสงสย แงนบณฑตทงหลายมปญญาเมอมา

ทราบอานาจแหงเหตนแลว เปนผสารวมแลวในศล สารวมแลว

ในศลมนคง สะอาดสะอานทเดยว ทาทางเปนทไปพระนพพานให

สะอาดราบรน ทาทางไปพระนพพานใหสะอาดราบรนนเปนทาง

บณฑต คดเหนอยางน คนพาลเหนอยางนน นเปนอรรถาธบาย

66

66

เนอความของวาระพระบาลคลความเปนสยามภาษา นเปนทางปรยต

หาใชทางปฏบตไม ศาสนามทาง ๓ ทาง ทางปรยต ทางปฏบต

ทางปฏเวธ จะเขาถงทางปฏบต นทางปรยตรแลว ทางปฏบต

เมอรชดวานนเปนหนทางของคนพาล นนเปนหนทางของบณฑต

ทางของคนพาลนนเปนทางอปมงคล ทางเสอมทรามไมใชทางเจรญ

ทางของบณฑตนนเปนมงคลเปนทางเจรญ เปนเครองถงซง

ความเจรญแท ทางของคนพาลนนเปนทางของคนโงเขลา ทางของ

บณฑตนนเปนทางของคนฉลาด ความเหนของคนพาลวา เมอ

มาเกดในกามภพ กามภพนแหละเปนทเกษมสาราญ อนยงกวา

กามภพไมม เมอเกดในรปภพ รปภพนแหละเปนทเกษมสาราญ

สงอนสไมได เมอไปเกดในอรปภพ กวาอรปภพนแหละเปนทาง

เกษมสาราญ เปนหนทางสาราญอนสไมได เหนอยางน เรยกวา

ความเหนออน หรอความคดออน ความรตาหาสงไม บณฑตไมเหน

ดงนน เหนวาสตว โลกทเกดในกามภพน ไดรบความทกข

แสนสาหสสากรรจ แมจะไปเกดในรปภพไดรบความสขแลวก

ตองไดรบความทกขอก ไปเกดในอรปภพไดรบความสขหมดอานาจ

อรปฌาณ กจะตองเวยนวายตายเกดในวฏสงสาร คอกามภพ

รปภพ อรปภพ อก ไปไมรอด บณฑตเหนดงน ถาใหพนจากภพ

๓ เสยจงจะเอาตวรอดได เพราะฉะนน เมอเปนคฤหสถกด

บรรพชตกด เมอเปนภกษ สามเณร อบาสกา กด เมอเกดขนแลว

จงไดเอาศลเขาสวมตวทเดยว อยางอนสไมได เมอเอาศลเขา

สวมตวแลว รบชาระศลใหบรสทธ วาทางศลนแหละจะหลกเลยง

67

67

จากกามภพ รปภพ อรปภพ ไปไดไมตองไปสงสยละ กเอาศลสวมเขา

ตงตนแตศล ๕ กบรสทธเปนสงสทธนไมมราคทเดยว สวมศล ๘

เขากศล ๘ นแหละใหเปนสงสทธนไมมราคทเดยว ศล ๑๐

เขาแลวศลนแหละ ใหเปนสงสทธนไมมราคทเดยว เมอสวมศล ๒๒๗

เขาแลว ๒๒๗ นแหละใหบรสทธใหเปนสงสทธนไมมราคทเดยว

ใหบรสทธสะอาด นแหละจงจะสามารถหลดพนจากกามภพ

รปภพ อรปภพ ไปได นแหละจงจะออกจากไตรวฏฏได รจก

หนทางชดเชนนกประคองศลเขาไว ถาประคองศลเปนทางปรยต

กยงไปไมรอด ตองประคองศลใหเขาถงทางปฏบตดวย นเปน

เงอนสาคญ ศลในทางปรยตกร จกตนศล กลางศล ปลายศล

รจกศล นศลหยาบ นศลกลาง นศลละเอยด นเปนศลเหน นเปน

ศลรไมใชศลเหน รอยางนแหละ แตวาเขาไมถงผปฏบตเขาถงศล

เหนศลทเดยว นตนศล บรสทธกาย วาจา นเปนตนศลภายนอก

นเปนปลายศลเปนภายนอก เขาถงเจตนา งดเวนจากศล ๕

ศล ๑๐ ตามหนาท ศล ๒๒๗ ตามหนาท นเปนเจตนาศลหรอ

เขาถงเนอหนงของศลทเดยว เขาถงดวงศล อยกลางดวงททาให

เปนกายมนษย ใสบรสทธเทาดวงจนทร ดวงอาทตย นนไปเหน

ศลในดวงธรรมททาใหเปนกายมนษยเขานเปนตนศล เมอเขาถง

ตนศล ใจกหยดอยทกลางดวงศลทเดยว นหนทางไปนพพานละ

นหนทางไปนพพานทเดยว ไมไดไปทางอน เมอเขาถงทางได

เชนนแลว ใจกไมละเวนหยดนงอยกลางศลนน ประคบประคอง

ไปจนกระทงถกสวนพอเขาถงดวงศลเทานน ใจกหยดกลางดวงศล

68

68

พอใจหยดกเขากลางของดวงหยดนนเทยว กลางของกลางๆ

ซาย ขวา หนา หลง ลาง บน นอก ใน ไมไป กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ

พอถกสวนเขาเทานนกจะเขาถงดวงสมาธ พอเขาถงดวงสมาธ

เขาเทานน เขาถงนแลว เขาถงดวงสมาธแลว พอเขาถงดวงสมาธ

แตพอใจหยดเทานน เขาตรงกลางของใจทหยดทเดยว กลางของ

กลาง ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ พอถกสวนเขา เขาถงดวงปญญากเทาดวงจนทร

ดวงอาทตยเทากนหยดอยกลางดวงปญญาอก ใจหยดทดวง

ปญญา กเขากลางดวงทหยดนน กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ

ซาย ขวา หนา หลง ลาง บน นอก ใน ไมไปกลางของกลาง

หนกทกท กลาง หนกเขาๆ ๆ กเขาถงดวงวมตต ถกสวนเขากถง

ดวงวมตต พอเขาถงดวงวมตต ใจกหยดอยกลางดวงวมตต

พอหยดเขากเขากลางดวงของใจทหยดทเดยว กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ

ซาย ขวา หนา หลง ลาง บน นอก ใน ไมไป กลางของกลาง

หนกเขา พอถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ เทาดวงจนทร

ดวงอาทตย เหมอนกน หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะอก

พอใจหยดเขา เขากลางของใจทหยดอก กลางของกลาง ๆ ๆ

ซาย ขวา หนา หลง ลาง บน นอก ใน ไมไป กลางของกลาง

หนกขน กลางของกลาง ๆ ๆ หนกเขา พอถกสวนเขา กเขาถง

กายมนษยละเอยด นจะไปนพพานละนะ ทงกายมนษยหยาบแลว

เขาถงกายมนษยละเอยด ใจกายมนษยละเอยดหยดอยศนยกลาง

ของธรรมททาใหเปนกายมนษยละเอยด พอถกสวนเขาเทานน

แหละ พอหยดเขา เขากลางของกลาง ๆ ๆ ๆ ๆ ใจหยดตรงเขา

69

69

ถงดวงศล หยดอยกลางดวงศลนน กลางดวงธรรมททาใหเปนกาย

มนษยนน กเขากลางดวงใจทหยดนน กเขาถงดวงสมาธ หยดอย

กลางดวงสมาธนน พอถกสวนเขากลางของกลางหนกเขาพอถก

สวนเขา เขาถงดวงปญญาหยดอยกลางดวงปญญา เขากลางของ

ใจทหยดนนแหละ กลางถงกลางหนกเขา พอถกสวนเขากเขาถง

ดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตต พอถกสวนเขากเขาถงดวง

วมตตญาณทสสนะ หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะนนแหละ

พอถกสวนเขา กเขาถงกายทพย กายทฝนในฝน นเขาไปชนท ๓

แลว ๓ ชนเขาไปแลว นจะไปนพพานละไปไดจรงๆ แทๆ วดปากนา

เขาไปไดนบจานวน ๑๐๐ ไปกนทางนแหละไมไดไปกนทางอน

ทางอนไปไมได ไปไดทางเดยวเทาน พอเขากลางกายทพยๆ

กหยดกลางดวงธรรมททาใหเปนกายทพยพอใจหยดถกสวนเขาก

เขาถงดวงศล หยดอยกลางดวงศลพอถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ

หยดอยกลางดวงสมาธ ใชวธหยดอนเดยว หยดอยกลางดวงสมาธ

พอถกสวนเขากเขาถงดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา

พอถกสวนเขา เขาถงดวงวมตต ดวงโตเปนลาดบขนไปละ

หยดอยศนยกลางดวงวมตต พอถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณ

ทสสนะ หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ พอถกสวนเขาๆ

ถงกายทพยละเอยด นเขาไป ๔ กายแลว นขยบเขาไปใกล

นพพานเขาทกทแลว ใจของกายทพยละเอยดหยดอยกลางดวง

ของดวงธรรมททาใหเปนกายทพยละเอยด ถกสวนเขาๆ ถง

กลางดวงศล หยดอยกลางดวงศล ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ

70

70

หยดอยกลางดวงสมาธถกสวนเขาๆ ถงดวงปญญา หยดอย

กลางดวงปญญา ถกสวนเขาถงดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตต

ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณทสสะ หยดอยกลางดวงวมตต

ญาณทสสนะ กเขาถงกายรปพรหม ๕ กายแลว ใกลนพพาน

เขาไปแลว หยดอยศนยกลางของดวงธรรมททาใหกายเปน

รปพรหม กลางนนแหละถกสวนเขา เขาถงดวงศล หยดอยกลาง

ดวงศลถกสวนเขาๆ ดวงสมาธ หยดอยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาๆ

ถงดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา ถกสวนเขากเขาถงดวงวมตต

หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ

หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขาๆ ถงกายรปพรหม

ละเอยด ใจกายรปพรหมละเอยดหยดอยศนยกลางของดวงธรรม

ททาใหเปนกายรปพรหมละเอยด หยดนงอยกลางนน ถกสวนเขาๆ

ถงดวงศลหยดอยกลางดวงศล ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ หยดอย

กลางดวงสมาธ เขาถงดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา

ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขา

กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดอยกลางวมตตญาณทสสนะ

ถกสวนเขาๆ ถงกายอรปพรหมเขาไป ๗ กายแลว ใจกายอรป

พรหม หยดอยศนยกลางของดวงธรรม ททาใหเปนกายอรปพรหม

แบบเดยวกนๆ ไมไดมเคลอนคลาดละ หยดอยกลางดวงธรรมท

ทาใหเปนกายอรปพรหม พอถกสวนเขาๆ ถงดวงศล หยดอยกลาง

ศลถกสวนเขาๆ ดวงสมาธหยดอยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาๆ

ถงดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต

71

71

หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณทสสนะ

หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ ถงกายอรป

พรหมละเอยด ใจกายอรปพรหมละเอยดหยดอยกลางดวงธรรม

ททาใหเปนกายอรปพรหมละเอยด ถกสวนเขาๆ ถงดวงศล หยด

อยกลางดวงศล ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ หยดอยกลางดวงสมาธ

ถกสวนเขาๆ ดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา ถกสวนเขาๆ ถง

ดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขาดวงวมตตญาณทสสนะ

หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ ถงกายธรรม

รปพระปฏมากรเกตดอกบวตม ใสเหมอนกระจกสองเงาหนา กาย

นนแหละไปนพพานได พอถกสวนพอทาใหชานาญกไปนพพาน

ได แตไปนพพานไดไมสถนดไมสคลองนก ตองทาใหเลยกวานไป

อก ใจกายธรรมกหยดอยกลางดวงธรรม ททาใหเปนธรรมกาย ใจ

กายธรรมหยดอยศนยกลางททาใหเปนธรรมกาย หยดนงพอถก

สวนเขาๆ ถงดวงศลดวงใหญ ดวงธรรมททาใหเปนธรรมกายนน

วดผาเสนศนยกลาง เทาหนาตกธรรมกาย หนาตกธรรมกาย

หยอนกวา ๕ วา แตไมถง ๕ วา แตวาโตกวามนษยธรรมดาแต

วาหยอนกวา ๕ วา ไมถง ๕ วา ถาวาหนาตกธรรมกายเทาไหน

ดวงธรรมททาใหเปนธรรมกายกเทานน ใจของกายธรรมกหยด

อยกลางดวงธรรมนน พอถกสวนเขาๆ ถงดวงศลเทาดวงธรรมท

ทาใหเปนธรรมกายนน ใหญออกไป ถาวา ๔ วา ก ๔ วา ดวยกน

เกอบถง ๕ วา กเกอบถง ๕ วาดวยกน ใหญขนาดนน หยดอย

ศนยกลางถกสวนเขา หยดอยศนยกลางดวงศลเขากเขากลาง

72

72

ของใจทหยดนนแหละ กลางของกลางๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ทอน

ไมไป ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ หยดอยกลางดวงของสมาธ

พอใจหยดกเขากลางของใจทหยดนน กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ ๆ

ๆ ๆ ๆ ๆ ถกสวนเขาๆ ถงดวงปญญา หยดอยกลางดวงปญญา

นนแหละ พอถกสวนเขาๆ กลางของใจทหยดนนแหละ พอใจหยด

กเขากลางของใจทหยดนนแหละ กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ

พอถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตตนนแหละ

มใจหยดกเขากลางของใจทหยดนนแหละ กลางของกลางๆ ๆ ๆ

ๆ ๆ ถกสวนเขากถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดอยกลางดวง

วมตตญาณทสสนะนนแหละ พอถกสวนเขากลางของกลาง

หนกเขาไป เขากลาง ของใจทหยดอยนนกลางของกลางๆ ๆ ๆ ๆ

พอถกสวนเขาๆ ถงกายธรรมละเอยดหนาตก ๕ สง ๕ วา

เกตดอกบวตมใสหนกขนไป ใสเกนใสๆ หนกขนไปใจของ

ธรรมกายละเอยดหยดอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายธรรม

หยดอยนน พอถกสวนเขาในกลางดวงนนเขาถงดวงศล วดผาเสน

ศนยกลาง ๕ วา แบบเดยวกนกลมรอบตวหยดอยกลางดวงศล

ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ ๕ วาเหมอนกน วดผาเสนศนยกลาง

๕ วา กลมรอบตวเหมอนกน หยดอยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาๆ

ถงดวงปญญา วดผาเสนศนยกลาง ๕ วากลมรอบตวเหมอนกน

หยดอยกลางดวงปญญาถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต วดผาเสน

ศนยกลางกลมรอบตวเหมอนกน หยดอยศนยกลางดวงวมตต

ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณทสสนะ วดผาเสนศนยกลางกลม

73

73

รอบตวเหมอนกน หยดอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวน

เขาๆ ถงกายธรรมพระโสดาหนาตก ๕ วา สง ๕ วา เกตดอกบวตม

ใสบรสทธหนกขนไปคราวนไปนพพานสะดวกละ ไปไดคลองแคลว

จะไปเทาไรกได อยไดนานเทาไรกได อยจนกระทงทงวนกได

ไมเปนไร เมอถงพระโสดาเขาแลวอยสบาย ใจกายพระโสดา

หยดนงอยศนยกลางของดวงธรรมททาใหเปนพระโสดา ถกสวนเขา

กเขาถงดวงศล วดผาเสนศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตว

หยดอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธวดผาเสน

ศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตว หยดศนยกลางดวงสมาธ

ถกสวนเขาๆ ถงดวงปญญา วดผาเสนศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตว

หยดอยศนยกลางดวงปญญา ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต วดผา

เสนศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตวเหมอนกนหยดอยศนยกลาง

ดวงวมตต ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณทสสนะ วดผาเสน

ศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตวเหมอนกนหยดอยศนยกลางของ

ดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ กลางของหยด ๆ ๆ หนก

เขาๆ ถงกายพระโสดาละเอยดหนาตก ๑๐ วา สง ๑๐ วา

เกตดอกบวตมใสหนกขนไปๆ ใจของกายพระโสดาละเอยด

หยดอยศนยกลางของดวงธรรม ททาใหเปนกายพระโสดาละเอยด

พอถกสวนเขาๆ ถงดวง ศล วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลม

รอบตว หยดอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ

วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว หยดอยศนยกลาง

ดวงสมาธถกสวนเขากเขาถงดวงปญญา วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา

74

74

กลมรอบตวหยดอยศนยกลางดวงปญญา ถกสวนเขาถงดวงวมตต

วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว หยดอยศนยกลาง

ดวงวมตต ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณทสสนะ วดผาเสน

ศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว ใจหยดอยศนยกลางดวงวมตต

ญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ ถงกายพระสกทาคาหนาตก ๑๐ วา

สง ๑๐ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไป ใจของพระสกทาคา

หยดนงอยในกลางดวงธรรมททาใหเปนกายพระสกทาคา พอถก

สวนเขา กเขาถงดวงศล วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว

หยดนงอยกลางดวงศลกเขาถงดวงสมาธ วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา

กลมรอบตว หยดอยศนยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาดวงปญญา

วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว หยดอยศนยกลางปญญา

ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตต วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว

หยดอยศนยกลางดวงวมตต ถกสวนเขาๆ ถงดวงวมตตญาณ

ทสสนะ วดผาเสนศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว หยดอย

กลางวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ ถงกายพระสกทาคา

ละเอยดหนาตก ๑๕ วา สง ๑๕ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไป

นไปนพพานจะสะดวกนกเทยว คลองใจพระสกทาคา กหยดอย

ศนยกลางของดวงธรรมททาใหเปนพระสกทาคา ถกสวนเขาๆ

ถงดวงศล วดผาเสนศนยกลาง ๑๕ วา กลมรอบตว หยดอย

ศนยกลางดวงศล ถกสวนเขาๆ ถงดวงสมาธ วดผาเสนศนยกลาง

๑๕ วา กลมรอบตว หยดอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขาๆ ถง

ดวงปญญา วดผาเสนศนยกลาง ๑๕ วา กลมรอบตว หยดอย

75

75

ศนยกลางดวงปญญากเขาถงดวงวมตต วดผาเสนศนยกลาง

๑๕ วา กลมรอบตว หยดอยศนยกลางดวงวมตต ถกสวนเขาๆ

ถงดวงวมตตญาณทสสนะ วดเสนศนยกลาง ๑๕ วา กลมรอบตว

หยดอยศนยกลางของดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขา กเหน

กายพระอนาคา หนาตก ๑๕ วา สง ๑๕ วา เกตดอกบวตมใส

หนกขนไป ใจของพระอนาคาหยดอยกลางดวงธรรมททาใหเปน

พระอนาคา วดผาเสนศนยกลางดวงธรรมนน ๑๕ วา กลมรอบตว

หยดอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายพระอนาคา ถกสวน

เขากเขาถงดวงศลเทากน หยดอยกลางดวงศล ถกสวนเขากถง

ดวงสมาธเทากน หยดอยศนยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาทถงดวง

ปญญาเทากน หยดอยศนยกลางดวงปญญาถงดวงวมตตเทากน

หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขากถงดวงวมตตญาณทสสนะ

เทากน หยดอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขาๆ

ถงกายพระอนาคาละเอยด หนาตก ๒๐ วา สง ๒๐ วา เกตดอกบว

ตมใสหนกขนไป ใจของพระอนาคาละเอยดหยดอยศนยกลางของ

ดวงธรรม ททาใหเปนพระอนาคาละเอยดพอถกสวนเขากเหน

ดวงธรรม วดผาเสนศนยกลาง ๒๐ วา กลมรอบตว หยดอย

ศนยกลางดวงธรรมนน ถกสวนเขากถงดวงศลเทากน หยดอย

กลางดวงศลกถงดวงสมาธเทากน หยดอยศนยกลางดวงสมาธ

ถกสวนเขากถงดวงปญญาเทากน หยดอยศนยกลางดวงปญญา

ถกสวนเขากถงดวงวมตต หยดอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขาก

ถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ

76

76

ถกสวนเขาๆ ถงกายพระอรหตต หนาตก ๒๐ สง ๒๐ วา เกต

ดอกบวตมใสหนกขนไป ใจของพระอรหตตหยดนงอยศนยกลาง

ของดวงธรรมททาใหเปนพระอรหตต วดผาเสนศนยกลาง ๒๐ วา

กลมรอบตว หยดอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายพระอรหตต

ถกสวนเขาๆ ถงดวงศลเทากน หยดอยศนยกลางดวงศล ถกสวน

เขากถงดวงสมาธ หยดอยศนยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขากเขาถง

ดวงปญญา หยดอยศนยกลางดวงปญญา ถกสวนเขากถงดวงวมตต

หยดอยศนยกลางดวงวมตต ถกสวนเขากถงดวงวมตตญาณทสสนะ

ดวงเทาๆ กน หยดอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะ ถกสวนเขา

กถงกายพระอรหตตละเอยด หนาตกเลย ๒๐ วา ไปเปนลาดบ

ไปอยางนเลยเรอยขนไปหนกขนไปนเขาถงพระอรหตตแลว

แตกกายทาลายขนธไปนพพานทเดยว เขาถงวราคธาตวราคธรรมแลว

นตวพระนพพานทเดยวๆ เปนนพพานตวพระนพพานเรยกวา

กายพระนพพานไมใชนพพาน กายพระนพพาน นพพาน

มอกเรองหนง นพพานเทากบภพสามน เหนอภพสามนขนไป

โลกนตเท ากบภพสามนอย ใต ภพสามลงไปแตว าสามชว

ระยะสามชว โลกนตกเทาภพสาม นพพานกเทาภพสามน

ภพสามนไมใชเปนของเลกๆ จกรวาฬ ทบรรทกอยในภพสามน

แสนโกฏจกรวาฬนบจกรวาฬไมถวนใหญโตมโหฬารๆ ภพสาม

นเป นทกกขงสตว ไว ถงสามภพ กามภพ รปภพ กอย ใน

ภพสามนแหละ กามภพพวกตดตาม ใจถอนจากกามไมได

รป เสยง กลน รส สมผส ถอนไมออก มนตดมนชมชนของมน

77

77

มนมรสมชาตแกะไมออก ถอนไมออกตดแนนทเดยว นตอง

เวยนวายตายเกดในภพสามนตดในกาม ถาตดในรปฌาณตองอย

ในรปภพ ๑๖ ชน ถาตดในอรปฌาณตองอยในอรปภพ ๔ ชน

นเรยกวาภพสามนแหละ เรยกวาไตรวฏฏ กรรมวฏฏ วบากวฏฏ

กเลสวฏฏ ไตรวฏฏละ กรรมวฏฏนะบงคบใหทาเรยกวา กรรมวฏฏ

วบากวฏฏนะทาเขาแลวมนเปนผล ผลนนแหละมกเลสขน

เมอทาขนแลว เมอทาลงไปมนเปนกรรมเปนกเลสอยางไร

เราทานาพอไดขาวแลว เปนผลพอไดขาวคดเปนเงนเปนทอง

สรางบานสรางเรอนทเดยว มผวมเมยทางานสมรสทเดยว

มนรวยขนไปมนเปนกเลสขน อยางนเปนกเลสขนชดๆ การ

กระทาเปนกรรม เปนกรรมวฏฏ เมอมเมดขาวขนแลวเปนผล

นแหละวบากวฏฏ เปนกเลสกคดในเรองรารวย สรางบาน

สรางเรอนกนตอไป นนเปนกเลสวฏฏ เหมอนเราเปนมนษย

อยากจะเปนเทวดากบเขาบาง กทาไปในเรองเทวดา นนเปน

กรรมวฏฏ ไปเปนเทวดาสมความปรารถนา เปนวบากวฏฏ

พอเปนเทวดาแลวกมกเลสในเรองกเลสของเทวดาตอไปอก

นเปนกเลสวฏฏ กรรมวฏฏ วบากวฏฏ กเลสวฏฏเหลาน

ถาไมไปนพพานพนไมได อยในภพสามน ภพสามน

สาหรบกกสตวททาดทาชว ทาไมดไมชว ดๆ ชวๆ ครงๆ กลางๆ

กนเหลานแหละ ไมดลวนไมชวลวน ถาดลวน เสยไมมชวเจอปน

เลย เทาเสนผมเสนขน นนกไปนพพาน ถาวาชวลวนไมดเขาไป

เจอปนเลยเทาเสนผมปลายขน แตกกายทาลายขนธกไปโลกนต

78

78

ชวลวนทเดยว ดลวนกไปนพพานชวลวนกไปโลกนต ดๆ ชวๆ

กอยในภพสามน กามภพ รปภพ อรปภพ นไมจบไมแลว

เพราะฉะนนทเราอยน ไมใชบานเมองของเราหนา อยาเขาใจวา

อยตลอดหนา มาชวคราวหนง แลวกตองไปกนทงนนแหละ เมอจะ

ทาอะไรทาเสย เมอจะใหศลบรสทธๆ เสยในศล ๕ ใหเปนสงสทธนย

เมอจะใหศลบรสทธๆ เสยศล ๘ ใหเปนสงสทธนย เมอจะให

ศล ๑๐ บรสทธๆ เสย เปนสงสทธนย เหลวไหลไมได เมอใหศล

๒๒๗ บรสทธๆ เสยใหเปนสงสทธนย จะเหลวไหลไมได ตอง

แตกกาย ทาลายขนธทงนน เมอศลบรสทธแลวกจะไดไปสทาง

พระนพพานดงกลาวแลว เขาถงตนศลทเดยว เขาถงดวงศล

สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ เปนลาดบไป

จนกระทงทางไปนพพานเปนชนๆ แตวาตองหยด หยดอย

ศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายมนษย นเขาถงกายทพย

ละเอยด กายรปพรหม รปพรหมละเอยด กายอรปพรหม

อรปพรหมละเอยด กายธรรม กายธรรมละเอยด โสดา โสดา

ละเอยด สกทาคา สกทาคาละเอยด อนาคา อนาคาละเอยด

อรหตต อรหตตละเอยด พอถงพระอรหตต กไปนพพานอยาง

ไมมปญหาอะไรละ นแหละทางไปพระนพพานแทๆ ทางอน

ไมม อยาเขาใจผดไป ถาเขาใจวาในมนษยโลกนเปนบานเมอง

ของเราเปนเมองของเราละกเสรจ มวหลงไหลอย เชนนนก

เสรจกน นนแหละจงไดแกเปลาไดดวยกนเอาอะไรไมได

79

79

เพราะเหตวาโงเขลาเบาปญญา การคดการอานเปนทางไป

ของคนพาลไปไมใชทางของบณฑต ทางของบณฑตกบรสทธ

ศล ๕ ศล ๑๐ ศล ๒๒๗ เปนสงสทธนไมมราคแลวกทาทาง

ไปพระนพพานทเดยว ไมมทางอนวดปากนามมากแลวนะ ทาทาง

ไปพระนพพานกน ไปถงพระนพพานกมากแลว นมตวอยางแลว

เปนอเนกอนนต

เพราะเหตนนทานทงหลายเมอไดพากนมาสดบหนทาง

ทงสองประการ หนทางบณฑตหนทางของคนพาล ทงสองประการน

ใหละเสยในทางพาล เปนปหาตพพธรรมเสย ใหเจรญขน

หนทางของบณฑต ใหเปนภาเวตพพธรรม ทชแจงแสดงมาน

ตามวาระพระบาล คลความเปนสยามภาษา พอสมควรแกเวลา

เอเตน สจจวชเชน ดวยอานาจความสจจ ทไดอางธรรมปฏบต

ตงแตตนจนอวสานน

ขอความสขสวสดจงบงเกดมแตทานทงหลาย บรรดามา

สโมสรในสถานทนทกถวนหนา รตนตตยานภาเวน ดวยอานภาพ

รตนทงสามคอ พทธรตนะ ธรรมรตนะ สงฆรตนะ ทงสามประการน

จงดลบนดาลความสขสวสด ใหอบตบงเกดแดทานทงหลาย

บรรดามาสโมสรในสถานทน ทกถวนหนา อาตมภาพนแจงแสดงมา

พอสมควรแกเวลา สมมตวายตธรรมกถาโดยอรรถนยมความ

เพยงเทาน ฯลฯ


80

80

เทศนำ เรอง มงคลสตร แสดงโดย

พระภำวนำโกศลเถระ ๒๓ กนยำยน พ.ศ. ๒๔๙๖


พาหสจจจ สปปจ วนโย จ สสกขโต

สภาสตา จ ยา วาจา เอตมมงคลมตตมนตฯ

ณ บดน อาตมภาพจกไดแสดงธรรมกา แกดวยมงคลสตร

สตรแสดงเหตเครองถงซงความเจรญเรองนไดดาเนนมาแลว

๒ พระคาถา วนนเปนพระคาถาท ๓ ตามลาดบลงมา จะชแจง

แสดงตามวาระพระบาลคลความเปนสยามภาษาตามมตยาธบาย

พอเปนเครองปฏการสนองประคองศรทธาประดบสตปญญา

คณสมบตของทานผพทธบรษท ทงคฤหสถ บรรพชตบรรดามาสโมสร

83

83

83

เพอทาสวนกจ ในสถานทนทกถวนหนา เรมตนแหงพระสตรวา

พาหสจจจ ความเปนผไดยนไดฟง ไดเลาเรยนศกษามาก

สปปจ ความเปนผ มศลปวทยามาก ไดศกษาแลว วนโย

จ สสกขโต เปนผมวนยอนศกษาดแลว สภาสตา จ ยา วาจา

มวาจาอนเปนสภาษต มงคล ๔ ขอน เปนเหตเครองถงซง

ความเจรญอนสงสด หรอเปนมงคลอนอดม เปนทนยมทกถวนหนา

ทกหมเหลา เพราะเหตนนเราทานทงหลาย เมอไดมาประสบ

พบพทธศาสนามารจกมงคลคาถา หนทางเสอมหนทางเจรญ

ไดเชนนแลว จงดาเนนตามขอมงคลนเปนลาดบไป พาหสจจจ

ความเปนผไดยนไดฟงมาก เกดมาเปนมนษยเปนบรษสตร

จาเดมแตนอยมา หญงกด ชายกด ตองเลาเรยนศกษาตามหนาท

หญงกตองเลาเรยนศกษาวชาของหญงตลอดไป ชายกตอง

เลาเรยนวชาของชายตลอดไปจนกระทงไดปรญญา ในหนาทนนๆ

นในทางโลกการเลาเรยนศกษากไดเชอวา เปนพหสตรพวกหนง

ในทางธรรมเมอเปนอบาสก อบาสกา ภกษ สามเณร ในพทธศาสนา

กตองเลาเรยนศกษาสดบรบฟง ในเรองธรรมวนยของพระบรมศาสดา

ตงตนแตพระวนย พระสตร พระปรมตถ เปนลาดบมา ในปฎกทง ๓

ในพระวนยใหเลาเรยนในเรองศล ใหร จกเรองศลในพระสตร

ใหเลาเรยนในเรองสมาธ ร จกในเรองสมาธในปรมตถปฎก

ใหเลาเรยนในทางปญญา ใหรจกในเรองปญญา ๓ ปฎกนเปน

วชาในพทธศาสนา ถายนยอสกลพทธศาสนาลงไว ไมทาความชว

84

84

ดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจนกเปนพทธศาสนา ยงกศลธรรม

ใหมใหเปนขน ใหสมบรณขน ทงกาย วาจา ใจ นกเปนพทธศาสนา

ทาใจของตนใหผองใสนกเปนพทธศาสนารวม ๓ ขอน เปนโอวาท

ของพระศาสดา ทงอดต ปจจบน อนาคต ยนยนเหมอนกนหมด

ปรากฏดงน ถาเขาใจดงนกไดชอวา เปนพหสตร แตวาความ

เปนพหสตรนกวางไมใชเปนแคบ ตองเปนคนรจกเดยงสาทเดยว

ตองเลาเรยนจรงๆ เปนชายกตองมวชาของชาย ตงตนแตอย

กบมารดา บดา เลาเรยนศกษาตามหนาท จนกระทงจบปรญญา

ถาจบปรญญาแลวหาวชาพเศษเปนเกลดของวชาใหสาเรจใน

วชานนๆ ใหเลยงชพของตนได ตงเนอตงตวได กนตองอาศย

ความเปนพหสตร หญงกตงอย ในปกครองของมารดาบดา

ตองทาตามโอวาทของมารดาบดาแนะนาสงสอน ดวยประการใด

ตองเลาเรยนศกษาอตสาหจนกระทงถงจบปรญญา เมอจบ

ปรญญาแลวหาวชาพเศษ ใหสาเรจเลยงชพของตนใหได เมอสาเรจ

เลยงชพของตนไดกไดชอวาเปนพหสตร พหสตรในทางพทธศาสนา

ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา เรมตน กตองเลาเรยนเรอง

ศลกน ใหรจกหลกของศล ศล ๕ ศล ๘ ศล ๑๐ ศล ๒๒๗ รจกศล

นนเบองตน ศลนนทามกลาง ศลนนเบองปลาย เบองตน ทามกลาง

เบองปลายของศลรตลอด รเหตรผลทเดยว รวารกษาศลเพอ

ประโยชนอะไร เพอประโยชนกาจดกเลส คนหยาบ แลวกเลาเรยน

ศกษาสมาธ เบองตนของสมาธ ทามกลางของสมาธ เบองปลาย

85

85

ของสมาธ ใหร จกเหตผลของสมาธ เมอเลาเรยนสมาธแลว

ตองการอะไรกเพอกาจดกเลสคนกลาง เรยกวาปรยฏฐานกเลส

ตงขนโดยรอบของจต ทาจตใหแปรผนเปนไปใหเลาเรยนศกษา

ในทางปญญา นเบองตนของปญญา ทามกลางของปญญา

เบองปลายของปญญา นเหตผลของปญญาเปนดงน เมอรจก

ทางปญญาชานชานาญเขาใจแลว วาเรยนปญญานตองการอะไร

เพอกาจดกเลส คนปลาย คนละเอยด เรยกวา อนสยกเลส กเลส

ม ๓ ชนด กเลสเบองตน ทามกลาง เบองปลาย เมอรจกเทาทน

พอสมควรแกปญญาของตนแลว โดยยอดงนกไดชอวา เปนผ

ไดยนไดฟงมากไดศกษามาก ถาจะศกษาเอาจรงเอาจง ตวอยาง

กตองเหมอนพระอานนท รธรรมของสมเดจพระทศพลตงแต

ตนจนอวสาน พระองคตรสเทศนา ณ ทไหน พระอานนทร

ทกสงทกประการ ถาวาพระอานนทไมไดอยในทนนดวย พระศาสดา

ตองมาแสดงแกพระอานนทอกกณฑหนง ดงทแสดงแลวนน

ทกกณฑไป เพราะพระอานนทตงแตรบเปนพทธปฎฐาก ขอพร

ตอพระศาสดาวา พระองคตรสเทศนา ณ สถานทใด ถาขาพระพทธเจา

อย ณ ทนนดวยกเปนอนขาพระพทธเจาไดฟงแลว ถาวาขาพระพทธเจา

ไมไดอย ณ ทนนดวย มไดฟงธรรมเทศนาของพระองค ขาพระองค

ขออาราธนาพระองคจงอนเคราะหขาพระพทธเจาตรสเทศนาอก

ครงหนง พระอานนทขอพรไวดงน พระศาสดากใหพร พระอานนท

เปนพหสตรแทๆ เรยกวา พหสจจจ เปนผไดยนไดฟงมาก

86

86

ไดศกษามาก ทรงจามาก อยกบพระอานนท พระบรมทศพล

เมอพราหมณคนหนง อย ในเมองราชคฤห สงสยในเรอง

บรจาคทานแกพระธรรม คดแตในใจของตนวาทานไดถวายแก

พระพทธเจากหลายครงหลายหน ถวายแกพระสงฆกหลายครง

หลายหน แตสวนจะถวายทานแกธรรมบาง จะถวายทานในท

เชนไรหนอ จงจะไดชอวาถวายทานแกธรรม พราหมณคดไมตก

ในใจของตวไมหายสงสย เสว ในเวลารงเชา เอโก พราหมโณ

พราหมณผหนงนน ไปเฝาสมเดจพระผมพระภาคเจาทวหารเวฬวน

ครนไปถงแลวจงกราบบงคมพระผมพระภาคเจาสถตประดษฐาน

ณ ทควรสวนขางหนงพระพทธเจา ขาพระพทธเจา จะถวายทาน

แดพระธรรม ไมรจะถวายทานแกใคร ในทเชนไร จงจะไดชอวา

ถวายทานแดพระธรรม พระองคกทรงแนะนาพราหมณนนวา

พราหมณ ถามงมาตรปรารถนาจะถวายทานแกพระธรรมแลว

จงถวายทานแกทานผ เปนพหสต จดไดชอวาถวายทานแก

พระธรรม พราหมณกถามอก ใครเลาพระพทธเจาขา เปนพหสต

พระบรมศาสดาทรงรบสงวา พระสงฆรจกทงนน ทานองคไหน

เปนพหสต ใหไปถามพระสงฆ พราหมณอาลาพระบรมศาสดา

จากสานกพระบรมศาสดาไปยงสานกของพระสงฆ ไปถามพระสงฆ

เจาขา ทานองคไหนเปนพหสต พระสงฆบอกเปนคาเดยวกนวา

พระอานนทเปนพหสต พราหมณกนอมไตรจวร ถวายแก

พระอานนท มคาพนกหาปานะ นนไดชอวาถวายทานแดพระธรรม

87

87

ตวอยางทานผเปนพหสต คอ พระอานนท เราเปนภกษ

สามเณร อบาสก อบาสกา มาประพฤตปฏบตในพระศาสนา

ในคาวา พาหสจจจ เปนทปรารถนาของเราทกถวนหนา

อยาเปนคนเกยจครานหาสมควรไม ตองหมนเลาเรยนศกษาทเดยว

หมนสดบตรบฟง หมนดตาราแบบแผนใหเปนคนรเขาใจในเรอง

ศล ๕ ศล ๘ ศล ๑๐ ศล ๒๒๗ ใหเขาเนอเขาใจ และใหรจกสมาธ

ใหรจกเรองจตเรองเจตสกเหลานใหเขาใจ ในเรองทาสมาธให

เขาใจทเดยว ใหถกใหรจกทางปญญาเปนลาดบไป วาทางปญญา

อะไรใหรใหเขาใจในเรองปญญาทเดยว ใหชานชานาญ นนแหละ

เหมอนทานทไดเลาเรยนศกษาเปนภกษ สามเณร เลาเรยน

คนถธระ ในเรองนกธรรมชนตร ชนโท ชนเอก นกเรมเปนพหสตแลว

เรยนหนกเขาๆ ไดนกธรรมชนตร ชนโท ชนเอก นกเปนพหสต

ตามกาลสมยแลว เปนเปรยญ ๓ ๔ ๕ ๖ ขนไป ๗ ๘ ๙ ขนไป

นนกไดชอวา เปนพหสตในประเทศไทยแลว ถง ๓ ประโยคแลว

กเปนพหสตแลว ไดเปนคนไดยนไดฟงมาก ไดศกษามากแลว

เปนคนมความรหลกฐานแลว รฐบาลยกยองเชดชแลววา พหสตโต

เปนพหสตถาวายงกวานนตองดพระไตรปฎกใหจบ ดพระวนย

พระสตรพระปรมตถ ใหเขาใจในเรอง พระวนย พระสตร

พระปรมตถ ใน ๓ ปฎกน ดเขาใจกตดสนตวเองได พหสตโต

เปนพหสตเหมอนพระอานนทแลว ใหทรงไวไดบอกกลาวได

ดแลวไมเขาใจไมได ดแลวตองใหเขาใจ ทรงไวได บอกได

88

88

กลาวได นนไดชอวา พหสตโต เปนผไดยนไดฟงมากศกษามาก

เลาเรยนมาก

สปปจ ขอท ๒ รองลาดบลงมา ทเรยกวา ศลปวทยา

สปปจ เปนผมศลปวทยาอนไดศกษาดแลว ศลปวทยาทกประการ

การประดษฐของใชดวยมอ การทาฤทธทาเดชดวยมอศลปวทยา

ความประดษฐทางวาจา ใชวาจาใหมฤทธเดชได นเปนศลปสาคญ

ศลปทางใจมอก ใจรจกคดรอบคอบประกอบวชานนๆ ใหปรากฏขน

เอามาใชไดใหปรากฏแกประชมชน สงทงมวลลวนแตสาเรจ

ดวยใจทงนนทานไดยนยนวา มโนมยา สาเรจแลวดวยใจ มโนเสฏา

มใจประเสรฐกวา ใจสาคญนก ระเบดปรมาณทมอานาจอยในโลก

กาลงน นนกสาเรจดวยใจ ใจคดคนเขา สาเรจดวยใจ เครองบน

กสาเรจดวยใจ เรอยนตกลไกกสาเรจดวยใจ ใจคดทงนน วทย

โทรเลข เหลานสาเรจดวยใจ เครองอดเสยงนกสาเรจดวยใจ

สาเรจดวยใจแลว กใชวาจาเขา ใชกายเขา นเปนศลปสาคญ

นกศลปออกจากใจทงนน นฝายขางปฏบตตองรชดดงน ศลปทาน

ยกศลปอยางตาๆ ปสปป ศลป ของบรษเปลย

บรษเปลยดดกรวดขนไปทตนไทร เปนรปชาง รปมาได

ตางๆ ปสปป บรษงอย ใชวชาอยางน ใชศลปอยางน เลยงตวได

เมอดดเปนตวสตวตางๆ แลว พวกเดกเลกกหวเราะคลนทเดยว

เขาพนอเจางออยนน มขนมนมเนยคนละชนคนละกอนเอามา

89

89

ใหบรษเปลยนน แลวทาแครเลกๆ ใหบรษเปลยขนนงบนแครนน

ชวยกนหาม หามไมไหวกหลายคนขางหนงชวยกน หามเอาไป

ดดตนไทร ใหเปนรปสตวพราวไปหมด ดเพลนสนกสนานกน

ตนนเตมแลว กหามไปตนโนนตอไปอก ใหเอากรวดไปดด

ตนโนนตอไป เมอคราวครงหนงตนไทรใหญ เดกหามบรษเปลย

ไปทตนไทรใหญนน ไปดดกรวดทตนนนเปนรปชาง รปมา รปสตวตางๆ

อยบนตนไทรพราวไปหมดแลว ภายหลงพระเจาแผนดนมเหต

จาเปนทจะตองเสดจไปประทบทตนไทรนน ฆองกลองตามกน

ออกมา พวกเดกไมรเดยงสาอะไร กพาบรษเปลยซอนไวเสย

โคนตนไทร เอาไปไมทน ตวกพากนหนไปพระเจาแผนดนเมอ

ทอดทสนาเหนเขา วารปสตวตางๆ ใครทาใหปรากฏบนตนไทรน

เปนรปสตวตางๆ เชนนใครทา กไดความวา บรษเปลยกระทา

รบสงใหหาตวทเดยวหาบรษเปลยคนไปกพบเขาในเชงของรากไทร

เอาตวไปเฝาพระเจาแผนดน พระเจาแผนดนกทรงรบสงวา

นเจาทาหรอ ขาพระพทธเจาทา รบสงวาดละ เรามพราหมณอย

คนหนงเราเดอดรอนมากสนกาลชานาน เราพดคาใดออกไปแลว

คาหนง ตอแตนนเราไมไดรบสงอกตอไปแลว มนพดเสยคนเดยว

ไมไดหยดไดหยอน เราจะพาทานไป ใหดดขแพะเขาปาก

พราหมณปโรหต ในคราวนนรบสงใหนาตวบรษเปลยไป พอถงเวลา

พระเจาแผนดนออกรบขนนางในทสมควรแลวกกนมาน แลวก

เจาะเขาพอมองเหน ใหบรษเปลยนงใหตรงคอยดดขแพะเขาปาก

90

90

เอาขแพะมาทะนานหนง พอจดการเรยบรอยแลวใหบรษเปลย

นงอยในมาน พระเจาแผนดนกรบสงพดกบพราหมณปโรหต

พราหมณปโรหตกพดผลอกเรอยๆ ไปเขาปากเรอยถงคอกลน

เรอยเขาไป จนกระทงขแพะหมดทะนานหนง พระเจาแผนดน

ทรงรบสงวาเอาไปถายมนออกเสยททองมนจะอดตาย ธาตมน

จะเสย เอาละเจาพรามหณ กอายเชยวนงกมหนา ขแพะเขาปาก

ทะนานหนงแลว พระเจาแผนดนกรางวลใหบรษเปลยใหอย

เปนสขสาราญ นเปนอยดวยเพราะ สปป อนน สปป ปสปป

บรษเปลยนม สปป ทดดไปบนตนไมทเปนรปสตวตางๆ นน

นนเปนวชาของเดกๆ ชอบนกทเดยว แตวาถงวชาเดกกอยาประมาท

เลยงชพไดชาตหนง นแหละวชาขนตา วชาสงขนไปกวานน

จกสานกด วชาเหลานเปนสปปะทงนน จะทากบขาวกด เปนสปปะ

ทงนน กบขาวทดนนสาคญนกทเดยว สปปะสาคญเทยว เปน

เสนหเลหลมสาคญเทยว กบขาวทมรสอรอยนน ฝมอดๆ เขาลอกน

ครงพทธกาล หลวงตา ๓ องค ถงกบกอดคอกนรองไหเชยว

แมมธรปราน ฝมอรสอรอยดตายไปเสย กอดคอกนรองไหเสยดาย

ฝมอดนน นสปปะเหลานไมใชเปนของพอดพอราย เราเปนหญงกด

เปนชายกด สปปะเหลานตามหนาทตองหาไวใสตวไว มอะไร

ไมวาบดนสปปะเขามมาก สปปะทดดผมกเปนเงนเปนทอง

สปปะทแกไขทาฟนใหดขนเรยกวาวทยาศาสตร ปรงรางกายของ

มนษยใหสะอาดขนกเปนสปปะอกเหมอนกน เปนเงนเปนทอง

91

91

บดนประเทศนอกเขาแกไขรางกายวทยาศาสตรของมนษยมาก

เนอหยอนทาใหเนอตงขน ฟนหกทาใหฟนดขน อวยวะไมสมบรณ

ทาใหสมบรณขน เขาแกไขไดอยางนนกเปนสปปะทงนน หรอสปปะ

อยางใดอยางหนงทเขาใชกนในโลก ทผลตขนใชไดนกเปนสปปะ

ทงนน สปปจ สปปะเหลานศกษาใหดใหเพยบพรอมไปในตว

จะอยในสารทศใดอยในสถานทใดไมอบปาง ไมตกตา ไมยอยยบ

ไมยบเยน ไปอยทไหนตองเจรญทนน

สปปจ วนโย จ สสกขโต มวนยอนศกษาดแลว นวเศษ

หนกขนไป นไดแกพวกเราชดๆ ทเดยว มาอยเปนภกษ สามเณร

อบาสก อบาสกาตองบรสทธในศล วนยตองถกตองรองรอย

ความประสงคเชยว เบองตนของวนย ทามกลางของวนย วนย

คอ บรสทธกาย บรสทธวาจา บรสทธใจ ใหมวนยไวเสมอ เมอ

มวนย มศลบรสทธ ศล ๕ ศล ๘ ศล ๑๐ ศล ๒๒๗ บรสทธ

บรบรณ ไมมขาดตกบกพรองดวยประการใดจบเสยหายไมได

ตวเองพนจพจารณาดวยตวของตวเองกอน กหาความผดในตวเอง

ไมได คนอนจะมาพจารณาจบความผดกไมได บรสทธอยในศล ๕

ศล ๘ ศล ๑๐ ศล ๒๒๗ เปนอบาสกจรงๆ เปนอบาสกาจรงๆ

เปนภกษจรงๆ เปนสามเณรจรงๆ ไมมเทจเขามาแทรกสง ไมม

สงไรเขามาองมาแทรกอยางนไดชอวามวนยอนศกษาดแลว รจก

วนยทงเหตทงผลทงตนทงปลายทงกลาง ไมขาดตกบกพรองใดๆ

เมอรจกวนยชดๆ อยางนกปฏบตใหอยในกรอบของวนย อยาให

92

92

คลาดเคลอน ออกไปจากวนยอยาใหพนไปจากวนย ในหนาท

ของวนย ถาวาเปนฆราวาสไมใหเคลอนจากกฎหมายไมใหผด

กฎหมายไมใหออกนอกกรอบกฎหมายได คกตารางไมมเมออย

ในพระวนยไมออกนอกพระวนย อยในกรอบพระวนยไมลนกรอบ

พระวนยไปได อยในวดไหนอยในหมไหน หมนนตเตยนครหาไมได

หาความผดใสไมได ตองมความดอยเสมอไปน วนโย จ สสกขโต

เจรญหรอไมเจรญ นเหนแลวเจรญ ผทไดยนไดฟงมาก ยอมถง

ซงความเจรญ พวกทมศลปดกถงซงความเจรญ พวกรกษาวนยด

กถงซงความเจรญเหมอนกน ไมตองสงสย เมอรจกหลกอนน

ใหประพฤตปฏบตตามหนาทดงแสดงมาน ใหถกตองรอยรอย

ความประสงค โดยยอๆ ดงนกอน แลวกการพนจพจารณา

การปฏบตใหพนจพจารณาไปหาเหตหาผล ไปประกอบเหตแลว

สงเกตผล ในวนหนงๆ ตองประกอบเหต แลวตองสงเกตผล อยราไป

เมอสมบรณบรบรณเปนพหสตรดวย เลศลนพนประมาณใครๆ

กนบถอ สปปจ มสปปะอนศกษาดแลว ฉลาดเปนทกสงทกอยาง

เปนสปปะทกสงทกอยาง สวนวนยเลารกษาวนยดทกสงทกอยาง

มวนยบรสทธ บรบรณ ทกสงทกอยาง สภาสตา วาจา แลวมวาจา

เปนสภาษตดวย เขาไปใกลวาจาไมมพษเลยแมแตนดเดยว วาจา

ไพเราะเสนาะโสตทงสน ทไหนหญงตองเขาไปสวามภกดอยดวย

ชายกตองเขาไปสวามภกดอยดวย เพราะถอยคาของแกไมครด

โสตใครไมกระทบหใคร ไมกระทบใจใครไมครดใจใคร วาจาของแก

93

93

นมนวลชวนสดบ ลวนแตเปนวาจาเปนสภาษต ดทกคาเบองตน

ของคากด ทามกลางของถอยคากด เบองปลายของถอยคากด

หาตในวาจานนไมได ไมวาพดกนครงใด เมอนกถงวาจาทพด

ของผพดนนกเหนเปนประโยชนไปหมดทเดยว แกพดใหเปน

ประโยชนไปหมด เหมอนธรรมกอบาสกในครงพทธกาล ปฏบตใน

พระพทธศาสนา ปฏบตไปๆ มพวกอบาสกทเปนบรวารถง ๕๐๐ คน

เพราะเหตวาจาเปนสภาษตไมกลาววาจาเปนพษ วาจาเปนพษ

วาจาฆาตวเอง วาจาทาลายหม วาจาทาลายพวก วาจาทาตวให

กาลงนอยลง ยอยกาลงของตวเอง เพราะวาจาสภาษต วาจาทพภาษต

ฆาตวเอง ถาวาจาเปนสภาษต วาจานนบารงตวเอง ผดงตวเอง

สนบสนนตวเองใหสง สนบสนนพวกมาก เพราะวาจาเปนสภาษตนน

สาคญนก วาจาเปนสภาษต กลาวเขาแลวทานยกวาจาเหมอนดง

มารดาบดา ดาลกหญงกด ลกชายกด ดาไมใหไปทาชว นกเปน

วาจาเปนสภาษตเหมอนกน หามไมใหทาชว แตวากลาว วาจานน

ไมนาฟง กลาววาจาดา กลาววาจาข กลาววาจาตะคอก เหลาน

เปนสภาษต เพราะเหตวา ประสงคจะใหคาทพดนนใหลกด

ไมใหลกชว วาจาทเปนสภาษตแทๆ หญงกด ชายกด เขาไปใกลแลว

กลาวแตวาจาใหเปนประโยชนผทเขาใกลทงนน กลาววาจาให

เปนประโยชนทงนน ถาวาไมฉลาดในอกขรสมยกแกไขใหเดกนน

ฉลาดในอกขรสมย ดวยวาจาของตน ถาวาไมฉลาดในศลปความร

ใดๆ กสอนเดกนนใหฉลาดในศลปนนๆ ใหเฉลยวฉลาดในศลปนนๆ

94

94

ถาวาความประพฤตไมสมาเสมอไมเรยบรอยผดธรรมวนย

ผดกฎหมาย แกไขใหถกกฎหมายเสยไมใหขาดตกบกพรองใดๆ

นกเปนวาจาสภาษต วาจาเหลานวาจาไมเปนพษ วาจาเปนประโยชน

แกผ ไดสดบตรบฟง เมอประพฤตตาอย วาจาเปนสภาษต

แนะนาใหประพฤตใหสงขน ใหประพฤตดเสยประพฤตเลว

อยแกไขใหประพฤตดเสย ประพฤตชวใหแกไขละเสยดวยวาจา

ของตว ประพฤตเปนทกระทบกระเทอนคนอน แกไขเสยไมให

กระทบกระเทอนคนอนเปนทแตกราว วาจาเปนทบาดหมาง

วาจาสอเสยด แกไขใหกลาววาจาสมานดงน ผทแตกราวฉาน

ในกนและกน กลาววาจานนใหสนทชดชมในกนและกน นเปน

สภาษตทงนน วาจาเหลานล วนแตเปนวาจาด วาจาเปน

สภาษตนแหละเปนวาจา ชวยตวของตวเองได วาจาทสนบสนน

ตวของตวเองใหมพวกมากได เปนวาจาทยกยองเชดชตวของตว

ใหสงขน ใหมผนบถอมนคงมากขน ใหเปนหลกเปนฐานขน

เพราะวาจาเปนสภาษต วาจาเปนทพภาษตแลวหนกเขากเหลอ

คนเดยว ใครเขาใกลไมได เขาราคาญถอยคามนครดหเขา

กระทบใจเขานตองระแวดระวง สภาษตวาจา วาจาเปนสภาษต

ใหรกษาไวเปนนจ เปนวาจาสาคญ วาจาเปนทพภาษต เปนวาจา

ของทวโลกไปมทพภาษตมาก มสภาษตนอย วาจาเปนสภาษต

ครงพทธกาลมธรรมกอบาสก จตคฤหบดปรารภวาจะไปถวายทาน

แดพระบรมศาสดา มวาจาดนกจตคฤหบดวาจาไพเราะเสนาะโสตนก

95

95

ไดเอาของบรรทกใสเกวยนนบเปน จานวน ๕๐๐ เลม บรรทก

กนมาในครงหนงๆ บรรทกเครองเทยยธรรมมาถวายพระบรมศาสดา

ในวหารเชตวนในเมองสาวตถภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา

เพราะจตคฤหบดอยไกลจากวหารเชตวน อยไกลเมองสาวตถ

พอปรารภวา จตคฤหบดจะมาเฝาพระบรมศาสดาในเมองสาวตถ

ชาวบานรานตลาดพากนตดตามจตคฤหบดมา ทงภกษ ภกษณ

อบาสก อบาสกา มากนมากมายกายกองนก มากมายทเดยว

แตถงกระนน จตคฤหบด จะไปจอดเกวยนลงในสถานทใดๆ

ปรารภจะหงอาหารเลยงกนในเวลาใดๆ ชาวบานรานตลาดท

จตคฤหบดจอดเกวยนนนแหละ เอาวตถดบขาวสก ขาวสาร

เนอปลามาทาบญกบจตคฤหบด มาถวายทานแดจตคฤหบด

ทภกษ ภกษณ ตามมา อบาสก อบาสกาตามมา เทยยธรรมวตถ

ของจตคฤหบดในเกวยนไมไดออกจายเลยสกครงเดยว ไมตอง

เอาออกจายเลย ความพดเพราะของจตคฤหบด พดเปนสภาษต

ทงนน จนกระทงถงวหารเชตวน วตถดบในเกวยนไมไดเอาออกจาย

เลยสกเวลาหนง มาตงบรจาคทานอยในวหารเชตวนอก ชาวบาน

รานตลาดในทใกลวหารเชตวน นนเอาเทยยธรรมวตถมาบรจาคทาน

กบจตคฤหบดเลยงพระทงวดหมดทงวหารเชตวน และพวก

จตคฤหบดกมาก เลยงไปไมหมดสน เขาเอามาใหพอใช

ไมไดเอาของในเกวยนทบรรทกมาเลยแมแตนอยหนงขนไป

เมอเปนดงน จตคฤหบดเมอจะกลบบานกถวายพระบรมศาสดาจารย

96

96

เทยยธรรม วตถขาพระพทธเจาบรรทกมา มาทาเปนวตถใหสกขน

สาเรจขน เปนสปพยญชนะถวายแกภกษ สามเณรจนบดน ไมได

ใชเลยในเกวยนขาพระพทธเจาทงหมดนถวายพระองคทงหมด

พระศาสดาตองรบสงตงคลงสงฆขนรบเสบยงของจตคฤหบดไว

เปนเสบยงของสงฆตอไป มเงนทองถวายอก จตคฤหบด

มถอยคาเปนสภาษตทพภาษตไมใช

บดนเราเขาใจ ภกษกด สามเณรกด อบาสกกด อบาสกา

กด ถาวาใชคาเปนสภาษตแลวไปอยทไหนกตาม มคนตด-

หอมลอมอยเปนนจ นนแหละเปนถอยคาสภาษต เขาไปฟง

คาสภาษต ทพภาษตเขาไมฟง ออกหางหมด หนหมด นตองคอย

ระแวดระวงตวทกทานดวยกน วา ถอยคาของเราใชได หรอไมได

แลวกดวาถอยคาของเราใชไดหรอไมได ถาถอยคาของเราใชได

กเปนสภาษต ถาถอยคาของเราใชไมไดกเปนทพภาษตเราไมรตว

เราตองแกไขของเราเสยใหม ใหเปนสภาษตไว อยาใหเปน

ทพภาษตได ทงหญงทงชาย ทงคฤหสถ บรรพชตทกถวนหนา

นแหละ ทานถงไดเชดชวา ความเปนพหสตร เปนเหตเครองถง

ซงความเจรญเปนมงคลอนอดม ความเปนผมศลปวทยามาก

เปนพหสตร เปนมงคลอนสงสด ความเปนผมศลปวทยามาก

เปนมงคลอนอดม ความเปนผมวนยอนศกษาดแลว กเปนมงคล

อนอดม ความกลาววาจาเปนสภาษตกเปนมงคลอนอดม นเปน

97

97

ทนยมของมหาชนคนทงหลาย ทกถวนหนาควรมนสการ

กาหนดได เปนขอเคาสาเนาความในทางพทธศาสนาวา เหตเครอง

ถงซงความเจรญ พระพทธเจาแนะนาใหดาเนนกนมาอยางน

ทไดชแจงแสดงมานตามวาระพระบาลคลความเปน

สยามภาษาตามมตยาธบาย พอสมควรแกเวลา เอเตน สจจวชเชน

ดวยอานาจความสจจทไดอางธรรมปฏบต ตงแตตนจนอวสานน

สทาโสตถ ภวนต เต ขอความสขสวสด จงบงเกดมแดทานทงหลาย

ทงคฤหสถบรรพชต บรรดามาสโมสร ณ สถานทนทกถวนหนา

อาตมภาพชแจงแสดงมา พอสมควรแกเวลา สมมตวายตธรรมกถา

โดยอรรถนยมความเพยงเทาน ฯ


98

98

98

เทศนำ เรอง ของหำไดยำกแสดงโดย

พระภำวนำโกศลเถระ๒๑ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๔๙๗


ทลลภจ มนสสตต พทธปปาโท จ ทลลโภ

ทลลภา ขณสมปตต สทธมโม ปรมทลลโภต ฯ

ณ บดนอาตมภาพ จกไดแสดงธรรมกถา เฉลมเพมเตม

ศรทธาและปสาทะความเลอมใส ของทานทงหลายทงภกษ

สามเณร อบาสก อบาสกา บรรดามาสโมสรสนนบาตประชม

พรอมกนในสถานทน เพอจะไดสดบสนทรพาทธรรมเทศนา

ขององคสมเดจพระบรมศาสดา วนนจะแสดงธรรมกถา แกดวย

ทลลภ ของหาไดยากทง ๔ ประการ เพราะเราทานทงหลาย

เกดมาเปนมนษยพบพทธศาสนา ของหาไดดวยยากอยางน

101

101

101

สมเดจพระมนออกพระโอษฐโปรดรบสงวา เปนของหาไดดวยยาก

ของหาไดดวยยากน บดนเราจะไดประสบสมเจตนา เราจะ

ไดประพฤตปฏบตใหสมกบพทธโอวาทเปนของหาไดยาก

ตองสงวนรกษาใหด ตองระมดระวงใหด รกษาใหบรสทธผองใส

ใหเปนไปตามความประสงคของพระบรมศาสดา บดนเจาภาพ

มเจตนาอยบาง เพราะวนนเปนวนอาทตยเปนวนธรรมสวนะ

วนหนงในวดปากนา เพราะทางรฐบาลไดมคาสงทวพระราช

อาณาจกร ใหมเทศนาในวนอาทตยเปนประจา ตงแตวนสงนนมา

จนถงบดนไมมขาดเลยแตวนหนง มนอยนก วดปากนาไมไดขาด

เลย คกบวนพระมาเปนเนองนตยอตรา เหตนเราทานทงหลาย

กเปนโอกาสทจะไดสดบตรบฟงพระสทธรรมเทศนา ในทลลภ

ทง ๔ ประการน สบตอไป ตามวาระพระบาลทยกขนไวใน

เบองตนวา

ทลลภจ มนสสตต ความไดเปนมนษยเปนของไดยาก

ประการหนง พทธปปาโท จ ทลลโภ ความบงเกดขนของ

พระพทธเจา เปนของไดยากอกประการหนง ทลลภา ขณสมปตต

ทจะถงพรอมดวยขณะดวยสมย กเปนของไดยากอกประการหนง

สทธมโม ปรมทลลโภ สทธรรมเปนของไดยากอยางยง ๔ ประการน

พระศาสดาจารยทรงประทานวาเปน ทลลภ หาไดยาก

ในขอตน ความบงเกดขนเปนมนษย เปนของไดยาก

ยากโดยประการไฉน มนษยเกลอนกลาดไป ถาจะเทยบกบสตว

102

102

ดรจฉานอนจากมนษย สตวดรจฉานมากกวา มดปลวก หรอ

มดรงเดยว มากกวามนษยในชมพทวป นเราจะวดไดแลววา

สตวดรจฉานมากจรง ในยานนาเลกนอยใหญ ตลอดมหาสมทร

สตวกยงมากทบทวหนกขนไปอก สตวนาสตวบกกมาก สตวสเทา

สองเทา เทาเหยน มากเหลอประมาณทจะนบ สตวเพยงมาก

อยแคน กพงรวาเกดมาเปนมนษยนนอยนกนอยหนา ไมใช

เปนของมากมายอนใด แตยากทเรยกวาเกดมาเปนมนษย เปนของ

ไดยากนนยากโดยประการไฉน ยากเหมอนอะไร ยากเหมอน

กบคนเดนหนทางไมรจกทาง คนเดนทางไมรจกทางผดทางถก

มนยากเพยงใด เดนไปไมได ทจะไดเปนมนษยตองรจกทางเปนมนษย

จงจะเปนมนษยได ถาไมรจกทางเปนมนษยแลวเปนมนษยไมได

แมถงเปนมนษยแลวกตองกลบไปเปนสตวเปนสงอนไป เปนมนษย

หาไดไม เพราะไมรจกทางเดนของมนษย ทางไปของมนษยม

ทางบรสทธทางเดยว บรสทธอะไร บรสทธกาย บรสทธวาจา

บรสทธใจ ไมมรองเสยเลย บรสทธกายเปนไฉน ฆาสตวดวยตวเอง

กไมม ชวนใหเขาฆากไมม ยนดในการฆากไมม สรรเสรญกไมม

นบรสทธสวนการฆาสตว ลกทรพยสมบตของคนอนมาเปนของๆ ตน

ตนลกดวยตนเองกไมม ชกชวนใหเขาลกกไมม ยนดในการลก

กไมม สรรเสรญกไมม นบรสทธในการลก ตนประพฤตผดลวงกาม

ผดในกามทงหลายดวยตนเองกไมม ชกชวนบคคลผอนให

ผดในกามกไมม ยนดในเรองการประพฤตผดในกามกไมม สรรเสรญ

ในเรองการประพฤตผดในกามกไมม นบรสทธในทางกาม

103

103

พดปดดวยตนเองกไมม ชกชวนบคคลอนใหพดปด

กไมม ยนดในการพดปดกไมม สรรเสรญในการพดปดกไมมน

บรสทธทางวาจา สอเสยด พดสอเสยดใหเขาแตกราวจากกน

ดวยตนของตนกไมม ชกชวนบคคลผอนใหสอเสยดกไมม ยนด

ในการสอเสยดกไมม สรรเสรญในการสอเสยดกไมม นบรสทธ

ทางวาจาอกสวนหนง กลาวคาหยาบดวยตนเองกไมม นยากจรง

ชกชวนบคคลผอนใหกลาวคาหยาบกไมม ยนดในการกลาว

คาหยาบกไมม สรรเสรญในการกลาวคาหยาบกไมม นบรสทธ

ทางวาจาอกสวนหนง พดเหลวไหลไมเปนธรรมไมเปนวนย

ประสามหาว เพอจะหวเราะตอกระซกเลนเปนครงเปนคราวเฮฮา

ไปเทานน ภาษาคนขเมา พวกคนตลกคนองเชนน พดเหลวไหล

เชนน เมอฟงแลวไมไดประโยชน เขาเรยกคาโปรยปรายประโยชน

คาเหลาน พดดวยตนกไมม ชกชวนบคคลผอนใหพดเชนนน

กไมม ยนดในการพดเชนนนกไมม สรรเสรญกไมม นบรสทธ

ทางวาจาอกสวนหนงเปน ๔ อยาง

โลภอยากไดของเขาดวยตนเองกไมม ชกชวนบคคล

ผอนใหโลภกไมม ยนดในการโลภกไมม สรรเสรญในการโลภ

กไมม นไดชอวาบรสทธใจสวนหนง เปนขอท ๘ พยาบาทปองราย

เขาใหถงความวบตพลดพรากดวยตนของตนเองกไมม ชกชวน

บคคลอนใหพยาบาทกไมม ยนดในการพยาบาทกไมม สรรเสรญ

ในการพยาบาทกไมม นบรสทธใจอกสวนหนงเปนขอท ๙ เหน

ผดจากครองธรรม เหนผดจากครองธรรม เหนผดจากทางธรรม

104

104

ดวยตนของตนเองกไมม ชกชวนบคคลอนใหเหนผดตามตน

กไมม ยนดในการเหนผดกไมม สรรเสรญในการเหนผดกไมม

นบรสทธใจอกสวนหนง เปนขอท ๑๐ เรยกวากศลกรรมบท ๑๐

บรสทธบรบรณเชนน จงจะไดอตภาพเปนมนษย ถาไมได

กศลกรรมบท ๑๐ บรสทธบรบรณเชนนแลว เปนมนษยไมได

นยากอยางน ยากถงไดอปมาวายากเหมอนคนไมร จกทาง

ถาไมรจกหนทางแลวกทาไมถกทเดยว ทางบรสทธทง ๑๐ น

ทาไมถกทเดยว ดาเนนไปไมไดทเดยว กจะเปนมนษยกบเขา

ไมไดเทานน ถาวาผ ทไดเลาเรยนศกษาร บรสทธไมบรสทธ

ทงกายทงวาจาทงใจ เชนนแลวหมนรกษาตงอกตงใจรกษาตงอย

ในสงวรตงอยในความระวงมนคงเปนอนด นนจงจะเปนมนษยได

ไมใชเปนของงาย ยากจรงอยางน นแหละทจะไดเกดเปนมนษย

เปนของยากอยางน เมอบรสทธดวยกายดวยวาจาดวยใจ ชอวา

บรสทธผองใส โอวาทของพระองคม ๓ ขอ กสลสสปสมปทา

เปนขอทสอง สจตตปรโยทปน ทาใจของตนใหบรสทธ เปนขอสาม

ไมทาความชวดวยกาย วาจา ใจ ดงกลาวแลวน กเปนพทธโอวาท

ถกความประสงคของพระพทธเจาพระอรหนตแลว แตวาควรทาด

ดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ เปนมนษยเมอไมทาชวดวยกาย

วาจา ใจแลว ควรทาดดวยกาย วาจา ใจ ทาดดวยกาย วาจา ใจ

แลวจะกระทาเปนไฉน เมอไมฆาสตว กชวยชวตสตวตลอดจน

กระทงเจบไขไดทกข ชวยดแลแกไขเอาใจใส นตรงกนขาม

จางาย เมอไมลกทรพยสมบตของคนอนมาเปนของของตน

105

105

ใหสมบตของตนแกคนอน สงเคราะหอนเคราะห บรจาคทาน

แกสมณพราหมณาจารย ยาจกวนพกคนกาพราอนาถา คนยาก

คนจนชวยสงเคราะหอนเคราะห นเปนวตตจรยาทพระพทธเจา

ทรงรบสงทเดยว ใหทาตรงกนขามอยางน เมอไมชวแลวทาความด

ดงกลาวแลวน ไมประพฤตผดในกามทงหลาย ประพฤตชอบ

ประกอบอย แตคสามภรรยาของตนไมกาวกายลนจากสามภรรยา

ของตนไป เพราะตนไมมสทธพอไปลวงเขา ผดกาเมสมจฉาจาร

ถาผดเชนนน กตองเวยนวายตายเกดในวฏฏะสงสาร ตองไป

ทนทกขเวทนาอยในอบายภม นนลาบากนกไมประพฤตผดในกาม

ประพฤตชอบอย ในกาม สงเคราะหอนเคราะหคนอนดวย

ถาบคคลผหนงผใด ทควรจะแนะนาสงสอนไดหามปรามเสย

ไมใหประพฤตผดในกามทงหลาย ใหประพฤตชอบในกามทงหลาย

เหมอนกบตวบางดงนน ตวประพฤตชอบแลวชวนผอนให

ประพฤตชอบบาง ยนดในการประพฤตชอบ สรรเสรญพวก

ประพฤตชอบ อยางนกเอาตวรอดไดสวนกายไมพดปดดวยตน

ของตน ตองพดจรง ตองพดจรงทงนนทกคาไป เมอตวพดจรง

แลวใครใกลเคยงไมเขาใจ ชกชวนใหเขาพดจรง สรรเสรญใหเขา

พดจรง ยนดใหเขาพดจรง ยนดพวกเขาพดจรงทงนนอยางน

เรยกวาถกตองรองรอยวาจาสจรต ถกตองทเดยวเมอเวนพด

ใหเขาแตกราวจากกนเสยแลว พดใหเขากลมเกลยวดดวยกน

และกน กลาวถอยคาใหเขาสมครสมานในกนและกน ใหเขารกใคร

ในกนและกน เปนนาหนงใจเดยวในกนและกน เรยกวา กลาววาจา

106

106

เปนทสมานคนทแตกสามคค ราวฉานใหกลบดในกนและกนเสย

เมอตนกลาวเชนนน ชกชวนบคคลผอนดวยใหกลาวเชนนน

ยนดในการชกชวนในการกลาวเชนนน สรรเสรญพวกกลาวคา

เชนนน ตรงกนขามอยางน เมอไมกลาวคาหยาบชาทารณ

หยาบชาดาตระกลดวยตนของตน กลาวถอยคาไพเราะเสนาะโสต

ออนหวานใครไดฟงแลวดงดดในใจ ใหเขามาใกลอย เสมอ

ไมอยากแตกแยกออกไป แลวกชกชวนบคคลผอนใหกลาวคา

ไพเราะเชนนน ยนดพวกกลาวคาไพเราะสรรเสรญพวกกลาว

คาไพเราะนกตรงกนขามไมกลาวคาเหลวไหลโปรยปราย

ประโยชนกลาวคาเปนหลกเปนธรรม เปนวนยไมโปรยปราย

ประโยชน ฟงเขาแลวเปนหลกเปนประธาน เปนทเคารพ

นบนอบเปนทนบถอแกมหาชนคนทงหลายทเดยว และชกชวน

บคคลผอนใหกลาวถอยคาเชนนน ยนดในการกลาวถอยคาเชนนน

สรรเสรญพวกกลาวถอยคาเชนนน สวนทางใจเมอไมโลภอยากได

ของเขาแลว คดจะบรจาคทานแกสมณพราหมณาจารยยาจก

วนพกคนกาพราอนาถาเนองนตยอตรา นใจเปนทานชกชวน

บคคลอนใหบรจาคทานเหมอนตนบาง เหมอนอยางกบเจาภาพ

ทไดบรจาคทานวนน บรจาคทานดวยตนดวย ชกชวนบคคล

ผ อนใหบรจาคดวย ไมใชแตเพยงวาบรจาคแตตวเทานน

พระสงวนเปนคนมศรทธาเลอมใสเปนเจาภาพใหพระภกษ

บวชใหม ใหสาเรจเปนภกษภาวะ ไดสาเรจเปนสามเณร เปนภกษ

ภาวะในพระพทธศาสนาขน กเพราะอาศยศรทธาความเลอมใส

107

107

ใหดวยตนเอง ชกชวนบคคลผอนใหไดดวย รวยทงสองฝาย

ทงโภคสมบตและบรวารสมบต การบรจาคทานในพทธศาสนา

พระศาสดายกยองสรรเสรญชมเชย พวกทาประโยชนทงสอง

คอประโยชนของตนดวยประโยชนของบคคลผอนดวย ประโยชน

ของตนพระพทธเจาเปนผรบสงดวยพระองคเอง ในทประชมบรษท

ทรงตรสเทศนาเมอทรงทาภตตกจสาเรจลง ทาภตตานโมทากถา

วา อตตนา ทาน เทต อปร น สมาทเปต บคคลผใด ใหทาน

ดวยตนมไดชกชวนผอน ในชาตทตอไปตองไดรบผลโภคสมบต

เหลอใชเหลอสอย มเงนทองสกเทาไรตองใชตวเอง อตตนา ทาน

น เทต ปร สมาทเปต บคคลผใด ไมบรจาคทานดวยตนของตนเอง

ชกชวนบคคลผ อนฝายเดยวใหบรจาคทาน เกดไปชาตใด

ในภายภาคหนาเบองหนาโนน โภคสมบตชกหนาไมถงหลง

ไมพอใชสอย แตวาบรวารสมบต มากมายเหลอใชเหลอสอย

อตตนา ทาน เทต ปร สมาทเปต ตวเองใหทานดวยของตนดวย

ชกชวนบคคลผอนใหทานดวย รวยทง ๒ ฝาย โภคสมบต

และบรวารสมบต ไมขาดตกบกพรอง แตอยางหนงอยางใด

อตตนา ทาน น เทต ปร น สมาทเปต ตวเองกมไดบรจาคทาน

คนอนกมไดชกชวนใหบรจาคทาน แมวตถสกวาปลายขาวกไมม

ตดทอง จนเตมทหรอนาขาวกไมมตดทอง ไมมเครองบรโภคทเดยว

ขดสนขนจนเตมท ทเจาภาพไดพากนบรจาคทานมากคนดวย

กนเขาหนกน เปนเนอเปนตวขน คอพระสงวนศกต อบาสกา

เจรญแลวกชกชวนบคคลอนใหดาเนนไป มากคนดวยกนเขาหน

108

108

เขาสวนกน ไดบรจาคทานกนไมใชนอย ตงฝายละ ๔,๐๐๐ มเศษอก

เขาชวยเหลอกนเปน ๘,๐๐๐ ไมใชนอยไดบรจาคทาน คดถง

อปการะวงศาคณาญาต หรอผอยบานใกลเรอนเคยง ทรจกมกคน

ซงกนและกน บอกกลาวปาวรองซงกนและกน มาบรจาคทานกน

แลวกเขยนชอเขามาวดปากนา เวลาเขาบรจาคทานทาบญ

ทากศลกน เขาใหสวนบญกนได เขาใหสวนบญกนถงมธรรมกาย

นาสวนบญไปใหอยในนรกกนาไปใหถง อยสวรรคกนาไปใหถง

แมเปนมนษยกนาใหถงกายละเอยดๆ นกเปนของอศจรรย

ไมเคยมขนในประเทศไทย เมอมขนเชนนกตางคนตางตระหนก

ตกใจถงวงศาคณาญาตของตน พวกพองของตน เสยเงนเสยทอง

สกเทาไรกไมวา ขอใหวงศาคณาญาตของตน ทรกทชอบของตน

ไดบญกศลแลวกเปนแลวกน กอตสาหพากนมาบรจาคทาน

มากมายหลายคนดวยกน อยางทเมอคนทลวงมาแลว ไดอาราธนา

พระมาสวดอภธรรม ๗ คมภร แลวกพากน ฟงอทศ สวนกศล

ไปให ทานผละโลก นแลวไปสปรโลกเบองหนา กไดสมเจตนา

ไดเอาชอของคนทไดทาบญทากศลนนอานขนใหผมธรรมกาย

ไดยนไดฟง ไปตามตวกนมา มาฟงธรรมมาบรจาคทาน แลวอทศ

สวนกศลใหไดพรอมกนพวกธรรมกายเขายงจะใหอก ทขาดตก

บกพรองดวยประการใดเขาใหตลอดทวกน นเจาภาพไดทาเออเฟอ

เผอแผเจอจานอยางน กไดชอวาแสดงความกวางขวาง แสดง

ความเออเฟอของตนนน วาเกดเปนคนเมอพบสงทเปนคณ

เปนประโยชนแลว ไมอบนงอยแตผเดยว เอาไปแจกจายเพอน

109

109

มนษยหญงชายทกถวนหนา แมตายไปแลวยงแจกจายดวย

ดงนเรยกวา เมตตาวหาร มความเมตตารกใคร ปรารถนาจะให

เปนสข ฝายบรรพชต กไดชอวาเปนผตงอยในเมตตาความรกใคร

ปรารถนาจะใหเปนสข จงไดชวยอตสาหขวนขวาย หาความด

สงไปให การทาเชนน ไมใชผดจากพทธฎกา ถกตองความประสงค

ของพระบรมศาสดา เรยกวา จตตวจะคดใหทาน บรจาคทาน

กคดกวางขวางออกไปถงกบชกชวนบคคลผอน ดงนกกวางขวาง

ออกไป ไดชอวาทาสมบตใหแกตวเอง ทงสองฝายไดทงโภคสมบต

และบรวารสมบต ไดทงสองฝาย ทพระองคทรงรบสงทเปนเปาหมาย

ใจดาของพทธศาสนา ถาวาหญงชายบรรพชตหรอคฤหสถไมวา

เมอร จกหลกอนนละกทาประโยชนในศาสนาไดทกคน ไมวา

คนชนไหน ทาไดทกคน ถาฟงเทานออกกทาประโยชนศาสนา

ไดทกคน เรองนพอจบธรรมเทศนาของพระบรมศาสดาลง

มบรษคนหนง เรยกวาบณฑตบรษ ทเรยกวาบณฑตบรษนน

พระพทธเจาทรงตงให พอบรษทฟงภตตานโมทนาเรยบรอยแลว

อบาสกนนทาผาสไบเฉยง เขาไปกราบพระบรมศาสดา ไดทรง

พระกรณาโปรดเถดพระพทธเจาขา พระองคพรอมดวยพระภกษสงฆ

๕๐๐ พรงนขาพระพทธเจา ขอถวายทานทงหมด พระองคก

ดษณยภาพนงอย บรษผนนกสาคญวาพระองคทรงรบแลว สมเจตนา

ลาพระบรมศาสดาออกไปจากสานกพระบรมศาสดา พอบรษนน

ลบหลงออกไปพระองครบสงแกพระภกษทงหลาย วา ปณฑโต ปรโส

คนดาเนนดวยคตของปญญา คนฉลาดมทรพยมากกวาเลก

110

110

นอย ทาบญใหญโตเหมอนคนมสมบตมากมาย มทรพยเลกนอย

เหมอนคนมสมบตมาก ทาบญเลยงพระ ๕๐๐ องคได ตวเอง

เลยงพระสก ๙ หรอ ๑๐ องคเทานน ดวยสามารถฟงธรรมเทศนาออก

กชกชวนเขาตอไป เขาตามตรอกรานตลาดใหญนอย พอคณ

แมคณเจาขา ใครจะบรจาคทานบาง ฉนไดอาราธนาพระภกษ

มพระบรมศาสดาเปนประธาน มประมาณ ๕๐๐ พอคณ แมคณ

เจาขา มกาลงจะรบไดเพยงกองคๆ ประกาศไป บางบานเขากรบ

๕ องค ๑๐ องค ๒๐ องค ๓๐ องค ๔๐ องค ตามกาลงศรทธาของเขา

พกเดยวเทานน พระ ๕๐๐ องคหมดแลวไมพอ แจกเสยหมด

แตวาเรองแปลกอยไปถงทคตบรษเขาคนหนง พอไปถงมหาทคตบรษ

บณฑต บรษจงพดวา ทานทคตบรษ จะบรจาคทานกบเขาบางไหม

สกองคหนง ทานมหาทคตบรษมองไปดหนาบณฑตทานบณฑตบรษ

เราจะบรจาคอยางไรละ หาเชากนคา เชาๆ เรากไปทางานสอง

สามภรรยาไดขาวสารมาคนละทะนาน ภรรยาของเรารบจาง

ตาขาว เรารบจางผาฟน พอมาถงบานกมาหงเสยทะนานหนง

กนคนละอมๆ แลวกหลบนอนไปตามหนาทพอรงขน เชาจะไป

ทางาน กเอาทะนานทเหลอนนมาหงอกมากนคนละอมอก

แลวกไปทางาน ทางานแลวกไดขาวมาสองทะนานอยางน

หาเชากนคาอยางนแลว เราจะไปหาอะไรมาทาทาน

คนทเรยกวา บณฑตบรษ คนดาเนนดวยปญญา คนฉลาด

ไมใชคนโง เขาเรยกวา สปา คนฉลาดเปนไปกบดวยปญญา

วท ฉลาดพด ฉลาดพด ดวย ปราศจากความตระหนดวย

111

111

อยางนน คนฉลาดเปนดงนน บณฑตบรษกตอบวา ทานมหาทคตบรษ

ถาชาตนทานมาพบพระพทธศาสนา พบพระพทธเจา ทาน

ไมบรจาคทานเสยบาง ไปชาตหนาทานจะจนยงกวาน ทานจะวากะไร

สองสามภรรยาดหนากน ทาหนาไมคอยด เหนจะจรง ถาวามนจน

ยงกวานเราจะทาอยางไรด นงมองตากนทงสองสามภรรยา

ภรรยากพดขนกอนวา เอาเถอะมนจะจนมนจะตายในชาตน

กตายไป เราจะบรจาคทานในวนน วนนเราอดกนกแลวกน

ตายกตายไป ตงอกตงใจอยางน เอาจรงเอาจงอยางน สามกตองยอม

เมอบรจาคสองทะนาน มนกอดกนวนหนง เชากไมไดบรโภค

เพลกไมไดบรโภค แลวเยนกไมไดบรโภค ไมมบรโภคละเลกกน

กยอมอดกน เมอยอมอดกนเชนนนเขา สมเจตนาเชนนนเขา

สองสามภรรยากดอกดใจกน นอนไมหลบคนวนนน จะบรจาคทานกน

ไมไปตาขาวไมไปทาการจาง ฝายภรรยากบอกวานาย เวลาเชา

ลกแตเชาแลวออกไปเกบผก ฉนจะเขาครว อาหารจะไมสมบรณ

จะนอยไปใหไปเกบผก พอต ๔ ตอนเชากลกขนเมยเขาครวบอก

ใหผวไปเกบผกชายแมนา ครนจะเลาเรองมหาทคตบรษใหยาวไป

เวลากจะไมพอ เรองเทศนนยงอยมาก เพราะฉนนเมอสาเรจแลว

เมอสามไปเกบผกไปพบกบนายเกวตตๆ กบอกวาทานจะมาเกบผก

ทาไม พระทานจะกนผกกนหญาไดอยางไร มาชวยกนรอยปลา

แลวเราจะให จงไปชวยเขารอยปลา คนโนนเขากซอพวงละ

๑ ๒ ๓ ๔ บาท รอยเทาไรหมดๆ หนกเขาหมดปลากหมดคน

มองไปดหนานายเกวตตๆ วาอยาวตกไปเลย ปลาตะเพยนอก

112

112

๗ ตว เราเอาไปหมกไวทรากไทร เดยวเราจะเอาไปใหทาน

นายเกวตต ไปควกปลาตะเพยนในเนนทรายมาอก ๗ ตว

ลางนาดแลวกสงใหมหาทคตบรษๆ นนกรบกลบบานทนท

พอถงบานจงสงใหพอครว ในครวนนพระอนทรมาชวยอยแลว

คอพระอนทรมาแสดงเปนคนจนผ แสวงหางานทาการจาง

ภรรยาอยขางหลง บอกวาไมมจาง จะทางานเลยงพระองคเดยว

เขาบอกวาถาเลยงพระองคเดยวกจะชวยแรง ไมเอาเงนเอาทอง

ชวยเปลาๆ ภรรยากไมยอมใหชวย พระอนทรเขาไปชวยทาอย

แลวในครวนน มหาทคตบรษสงปลาใหพอครวๆ ทาเสยเดยว

เดยว พระอนทรกเนรมตใหเรยบรอยเปนอนด พอเสรจแลว

ภรรยากบอกวานายไปนมนตพระมา พระทนายนมนตไวแลว

มหาทคตบรษจงแตงตวรบไปถงบณฑตบรษพระเขานมนตกน

ไปหมดแลว พระองคเดยวบณฑตบรษลมลงบญช มหาทคตบรษ

เสยใจลงนอนดนฝนฟง ไมไดพระไปจะทาอยางไรกน รองไหไป

ทเดยว ผดเศรษฐทเขาเลยงพระมคนมามากประชมกน มากนใหญ

มาดกนอยางละครชาตร สนกสนานกนใหญ คนผมปญญา เขาเขา

มาดแลวถามวา นเรองอะไรกน พอเขารเรองเขา เขากบอกวา

อยาตกใจไปทานมหาทคตบรษอยาตกใจไป พระพทธเจาทานไม

เขาบญชใคร ใครมาจดบญชทานไมได เขาเกรงพระทยทาน ทาน

อยทวหาร เขาไปเถอะ อาจสมเจตนาได เพราะไมมพระอกแลว

มหาทคตบรษกผลดลกไปทงนาตายงเตมตาอยทเดยว พอไปถง

พระพทธเจากกราบๆ ลง พระพทธเจาเหนทคตบรษ พระองค

113

113

ตรสถาม อสสมโข มหาทคคโต มหาทคตบรษ เปนอยางไรนาตา

จงเตมหนาอยละ จงกราบทลเลาถวายพระองคตงแตตนจนอวสาน

พระศาสดาจารยสงบาตรให มหาทคตบรษรบออกมา รบบาตร

ออกมาตามลาดบผคนคบคง เหมอนกบรบพระเจาแผนดนเสดจ

พอเหนมหาทคตบรษถอบาตรกใหเงนแกมหาทคตบรษ ใหพนบาท

สองพนบาท ทวขนไป จนกระทงแสนบาท ลานบาท โกฏหนง

ใหสมบตเศรษฐครงหนง เพอจะอาราธนาพระพทธเจาไปถวาย

ภตตาหารเพยงอยางเดยว ไมไดมงอะไรดอกดใจ ใหสมบตเศรษฐ

ทงหมดกไมเอาอกเหมอนกน อาราธนาพระพทธเจาไปเลยงจนได

ถงบานจนได พอจะไปแนเขา พระเจาแผนดนกเสดจตามไป

กลวพระพทธเจาจะไปฉนบานคนจนดวยอาหารทไมด ฉนไมได

แตพอไปเหนเครองไทยทานของมหาทคตบรษเขาแลว หนพระพกตร

กลบทนท เรากทาไมไดอยางน พระอนทรทา ไมใชมนษยทา

พระพทธเจาทาภตตกจสาเรจแลว ทาภตตานโมทนาใหมหาทคตบรษ

มหาทคตบรษรบบาตรกลบมาวหารดงกลาว พอกลบไปถงบาน

มหาทคตบรษกลบกลายไปแลว เปนมหาเศรษฐคหบดใหญโต

มโหฬารไปแลว เขาบานไมถก ไดสมบตใหญโตมโหฬารอยางนน

ททาทานตองทาจรงอยางนน ชวตจตใจจะตายชางมน เอาจรงๆ จงๆ

อยางนนกไดการ อยางมหาทคตบรษนนยอมตาย นนทาจรง

ถกจรงอยางน เพราะฉนนทานการใหมหาทคตบรษนนไปชวนเขาน

แกจงไดรวยกนยกใหญ มหาทคตบรษกถกบณฑตบรษชกชวนอก

รวยใหญอกเหมอนกน เพราะฉะนนเจาภาพทงหลายกชกชวน

114

114

กนมาหลายคนดวยกน บรจาคทานดวยกน ไดทงโภคสมบต

บรวารสมบต นสวนทาน และสวนใหบรรพชา เปนเจาภาพให

บวชเปนสามเณรเปนภกษภาวะในพระพทธศาสนา เปนภกษ

เปนสามเณรภาวะในพระพทธศาสนาอยางน เปนเปาหมายใจดา

ของพระบรมศาสดา ไดอบตบงเกดขนในโลกแลว มงมาตรปรารถนา

จะใหกลบตร ใหบรรพชาอปสมบทเหมอนพระองคบาง เรองน

เปนกลเมดสาคญ ถาวาอบาสก อบาสกาทงหลาย ภกษ สามเณร

ฉลาดฟงธรรมออก ตามธรรมดาเจาลทธเจาวชาไหนๆ มความร

ชนดใด เปนคนฉลาดกชกชวนหมมนษยใหตามลทธของตว

มานเปนคนฉลาดกอนพทธกาลกมอยอยางน ถาถอลทธอะไรกให

เปนหลกฐาน ยดลทธนนใหมน แลวกชกชวนบคคลอนใหเขาลทธ

อนเดยวกน ใหมความเหนเปนเอกฉนทแลว มพวกขนไดตง ๑๐๐

ตง ๑,๐๐๐ ตง ๑๐,๐๐๐ ตง ๑๐๐,๐๐๐ นนแหละถาวาหนกขนไปๆ

กชกชวนพวกมากขนไปๆ เตมประเทศ เตมประเทศเขากเปน

เจาแผนดน ลกซงขนาดนน ทเราไปทางถกไมใชไปทางผด ถาไป

ทางผดไปทางคอมมวนสตเปนอยางหนงอยางใดไมได ถกตดหว

หรอถกยงเปาทเดยว นทางถกทางพทธศาสนาเปนภกษสามเณร

ใครใกลภกษสามเณรใหจบตวมาบวชเปนภกษสามเณรเหมอนกน

เสยหมด กเปนพวกของตวหมดนนเอง ใครเขาใกลกใหเปนอบาสก

ใหจาศลใหทานฟงธรรมเสยหมด ถาเปนอบาสกา ใครเขาใกล

กใหเปนอบาสกาเสยใหหมด เมอเขาไปใกลกโกนหวนงขาวเสย

พวกของตวกมากเขาๆ ชกชวนใหจาศลใหทานฟงธรรมเสย นคนฉลาด

115

115

คนมปญญาหาพวกไมไดมากอยางน ถาคนหาพวกไมเปน

ตงแตหนมจนแกคนเดยวอยนนแหละ เขาใครไมตด ไมมปญญา

คนโง นนเปนอยางไรจะหามเสา สกตนหนงกไมไหว ตวคนเดยว

หามอยางไรหามไมได ไมมพวกไมฉลาด เพราะพระพทธเจา

ทานสอนมนษยใหฉลาด ไมใชสอนใหเปนคนโง ถาเปนอบาสก อบาสกา

กหาพวกอบาสก อบาสกาใหมากขน ถาเปนภกษ สามเณรกหา

พวกภกษ สามเณรใหมากขน เรองนครงพทธกาลปรากฏอย

บณฑตบรษไปชวนบรษวดโนนไปฟงธรรมวดโนนวดน

ไปไกลออกไปเรอยๆ ไป หมโนนหมนไปหนกเขาหนกเขา ไปเฝา

พระบรมศาสดาครบ ๕๐๐ พอครบ ๕๐๐ กไปเฝาพระบรมศาสดา

เมอไปเฝาพระบรมศาสดาคนกมากมายกายกอง จงเปนทเลาลอ

กนวา บณฑตบรษนนเปนคนหวหนาพระศาสดาใหนามสมมต

สมญญาวา บณฑตปรโส อกเหมอนกน วา ผดาเนนดวยคตของ

ปญญา คนมปญญา ชวนหมพวกไดถง ๕๐๐ เปนคนมชอเสยง

ในครงพทธกาล นตวอยางเปนหลกเปนประธานอยางน เมอ

รจกหลกดงน กการใหทาน หรอการเปนเจาภาพใหกลบตรบวช

ในธรรมวนยของพระศาสดา จงอตสาหทาดวยตนของตนดวย

ใหชกชวนบคคลผอนใหทาดวย กจะรวยทงสองฝาย เมอทา

ดวยตนของตนกแคบไป ตองทาใหกวางๆ สามคคเกดมากดวย

เมอสามคคเกดมากแลวความสขเกดมากดวย เพราะเหตวา

พระองครบสงวา สขา สงฆสส สามคค ความพรอมเพรยง

ซงกนและกนเปนเหตใหเกดสข แสวงหาความสขกตองสขกน

116

116

อยางน นทไหนไดมาวดมาวาหมเดยวพวกเดยวกนจาศลภาวนา

เมอมาทะเลาะกนเสย เรองอะไรกนแสนจะโง ไมโงเดยว หนงโง

สองโง สามโง สโง รอยโง พนโง หมนโง แสนโง แสนโงอยางไร

กคอฆาตวเองเสยทงเปน ฆาตวเองทงเปนอยางไร กไปโกรธกนเสย

กฆาตวเองทงเปนใครเขาจะเขาใกล เขามาทาบญทาทาน

มารกษาศลฟงธรรมกน ไประหองระแหงกนเสย นมนแสนจะโง

ไมฉลาด เขาเหนกยมเยาะ กมาอยในระหวางฟงเทศนฟงธรรม

จาศลภาวนา ถาวาไปแสดงโกรธเชนนน ชาตตอไปกมรปไมสวย

นาเกลยดนาชงใครเหนกไมอยากเขาใกล ถาวาหนายมอยราไป

เขากวา แมใจด พอใจด เลยงลกกสวยงดงาม อยทไหนกงดงาม

ทงนน เหตนใหอตสาหพยายาม อยาทะเลาะววาทบาดหมางกน

อยาแกงแยงกน เรอนเดยวหองเดยวกนอยไดตง ๑๐ คนเรยกวา

คบทอยไดคบใจอยยาก จะเปนอะไรอยไดกนทงนน ใจอยาใหคบ

ใจกวางขวาง นแหละเปนทางไปของพระพทธศาสนา ตองกลมเกลยว

นาหนงใจเดยวในกนและกน ฟงเทศนฟงธรรมจาศลภาวนากเปน

นาหนงใจเดยวกน กลมเกลยวในกนและกน ใหทานกพรกพรอม

กนทาใจใหด อยาทาใหอจฉารษยาอยาอวดดบอวดดในกนและกน

นนเปนพญามารบงคบใหเราเสยหาย ไมใชใหเปนคนหลกฐาน

ตองเปนผ ตงอยในการใหทานฟงธรรมจาศลภาวนานนเปน

ทางไปของพระพทธเจา พระอรหนต เพราะฉะนนการใหทาน

บรจาคทาน พระสงวนเปนผชกชวนเพอนสพรหมจารดวยกน

เปนเจาภาพใหอปสมบทพระภกษภาวะในพระพทธศาสนา

117

117

ภกษองคนนมธรรมกายดวย บวชสองชน มธรรมกายกวางขวางด

สอนคนอนกไดเปนครเขากไดมธรรมกายไปนรกไปสวรรค

ไปนพพานได พระสงวนกตาดหดเหมอนกน รวาองคนมธรรมด

กเปนเจาภาพบวชใหขางในกเปนพระพทธเจาปรากฏอย ขางนอก

กเปนภกษภาวะในพทธศาสนา บวชอยางนกเรยกวา ถาวาถง

นกเลงโตกเหลยมถกสองชน ถกเหลยมทถกเหลยมนนเพราะถก

คนอนบวชถาตวเอง ทาใหมธรรมกายขนแลว บวชตวเองเหมอน

อยางกบพระอยางนน กถกสามชนทเดยว แตนเปนคนอนเสยตว

คนอนเขามธรรมกาย แลวกเปนเจาภาพบวชใหแกเขานไดสองชน

เหตนพระสงวนกมปญญาสอดสองมองเหนไปในภายหนาวา

ทานองคนเมอบวชเปนภกษภาวะในพทธศาสนา เพราะเปนธรรมกาย

ตงแตเปนฆราวาสอยแลว กจะเปนอายพระศาสนาตอไป กจะเปน

อาจารยเขาทางวดโนน วดจนทรปะขาว เขาไปในคลองภาษเจรญ

เพราะเคยเขาไปอยกบพวกเขาเหลานน เคยอปการะเขาอยบางแลว

ตอไปกจะเปนครอาจารยในทโนน แตตอนนยงมคนรจกนอย

อยพงจะแผออกไป การใหอนนเรยกวาธรรมทาน แลวกไปเปน

ธรรมทานอกชนหนง ธรรมทานเปนทานทพระพทธเจาทรง

สรรเสรญนก ทานจดเปนสองอยาง อามสทาน ธรรมทาน

อามสทานใหอามส ทเราบรจาคทานททาแลวนเปนอามสทาน

ใหอปการะแกพระพทธศาสนา ถวายอาหารบณฑบาตแกภกษ

สามเณรเปนเนองนตย อตราอยกด เปนครงคราวกด เรยกวา

เปนกาลงของพทธศาสนาใหศาสนามกาลงเจรญรงเรองตอไป

118

118

เรยกวา อามสทาน อามสทานน ถาไมมศาสนากอย ไมได

เปนหลกพระศาสนาใหญโตเหมอนกน เปนฐานรองพระพทธศาสนา

ใหญโตเหมอนกน สวนธรรมทานพระศาสดาจารยเป นผ

ไดตรสรแลว กมธรรมทานดวย ธรรมทานนน ทาใหศาสนา

รงเรองยงใหญไพศาล ถาไมมธรรมทาน ใครจะไดมรรคผล

ธรรมทานเปนตวใหถงมรรคผลทเดยว แตผ ทจะไดมรรคผล

ถาหากวาไมไดอาหารเมอตอนตนจะไดมรรคผลอยางไร กอาศย

ซงกนและกน หนทางเบองตนหนทางเบองปลาย มรรคผล

เปนหนทางเบองปลาย ธรรมทานเปนหนทางเบองตน ธรรมทานน

พระองครบสงวาประเสรฐเลศกวาทานทงปวง เลศกวาทานทงปวง

เพราะทานในเบองปลายไมมผ หนงผ ใดจะใหได พระศาสดา

อบตขนในโลกจงใหได จงเปนธรรมทานสาคญ ถาวาเมอ

พระศาสดายงไมอบตขนในโลก ไมมผหนงผใดจะใหธรรมทาน

เหมอนพระศาสดาได แลวจะใหกทางมรรคผลไมม พระศาสดา

อบตขน ทางมรรคผลจงมปรากฏขน ธรรมทานในศาสนานจง

ไดชอวาประเสรฐเลศดวยประการดงน

เมอรจกหลกอนน เขาใจชดเชนน ทจะเปนมนษยตอง

ประพฤตบรสทธดวยกายดวยวาจาดวยใจ เมอประพฤตบรสทธ

ดวยกายดวยวาจาดวยใจแลว ใหเปนผคดใหสมบตของตน แก

บคคลผอนไมโลภอยากไดของเขายนดสรรเสรญพวกเหลานน

ไมโกรธประทษรายเขา มเมตตาปราณในเขาอยากใหเขาเปนสข

ทกถวนหนา แลวกชกชวนบคคลอนใหเมตตาปราณในเขา เหนชอบ

119

119

ประกอบดวยสจรตตามครองธรรม เหนชอบตามครองธรรมดวยตน

ของตนแลว ชกชวนบคคลผอนใหเหนชอบประกอบอยในความเหน

ในครองธรรม ยนดสรรเสรญพวกดาเนนตามครองธรรมนนๆ น

ไดชอวากระทาความดดวยกายวาจาใจ สมมาตรปรารถนา นเรา

รแลววาการเปนมนษยเปนของไดยากอยางน ความบงเกดขน

ของพระผมพระภาคเจาเปนของไดยาก ตองสรางบารม ๓๐ ทส

เครงครดทเดยว บารม ๓๐ ทสตองบรสทธบรบรณถาไมบรสทธ

บรบรณ เปนพระพทธเจาไมได กวาจะไดบารม ๓๐ ทส กตอง

สรางไมใชเปนของธรรมเลกๆ นอยๆ ทายงใหญไพศาล

บารม ๓๐ ทส คอ ทานบารม ทานอปบารม ทานปรมตถบารม

ทานบารมนน ต องกลนๆ บญท เราทาน กลนกนจรงๆ

กลนกนใหญทเดยว บญคบหนงรอบตวกลมรอบตว คบหนง

กลนเอามาเปนบารมไดนวเดยว บารมคบหนง กลมรอบตว

กลนเปนอปบารมไดนวเดยว อปบารมคบหนง กลมรอบตว

กลนมาเป นปรมตถบารมได นวเดยว จงต องสร างบารม

ไปกระทาบญสรางบารมไปอยางน ทานบารม ทานอปบารม

ทานปรมตถบารม สามดวง ดวงหนงวดผาเสนศนยกลาง ๒๐ วา

กลมรอบตว ดวงหนงวดผาเสนศนยกลางกลมรอบตวๆ นสวนทาน

แลวกตองศลอกไมใชอยางเดยว ศลสมบรณบรบรณแบบเดยวกน

ศลบารม ศลอปบารม ศลปรมตถบารม ถาวาไดบญมาโดยวธศลแลว

กลนแบบเดยวกนนนจนกระทงศลบารม ศลอปบารม ศลปรมตถ-

บารม สามดวงน ๒๐ วา กลมรอบตวเทาๆ กนกวาจะไดบารม

120

120

เตมเชนนน จะเปนเวลานานเทาไรพระพทธเจานบอสงไขยไมไหว

ทพระพทธเจาสรางบารมเปนเอนกอนนตมากนก เนกขมมบารม

การออกจากกามเปนนกบวชอยางน เมอไดบญมาจากนกบวชแลว

กลนแบบเดยวกน กลนเปนบารม อปบารม ปรมตถบารม ดวงเทาๆ กน

๒๐ วา กลมรอบตว เทาๆ กน ปญญาทเราใชปญญาเปนบญกศล

ทใชปญญาทชอบประกอบดวยสจรตทชกชวนบคคลผอนใหละ

ใหเลกความชวกระทาความด เรยกวาเปนปญญาบารม ปญญา

บารมทสงสมอบรมมามากนอยเทาไรกตาม ถาวาเปนบญเกด

จากปญญาแลวไดมากนอยเทาไรกกลนแบบเดยวกน จนกระทง

ไดดวงปญญา วดได ๒๐ วา กลมรอบตว สามดวงเหมอนกน

วรยะ ขนต สจจะ เมตตา อเบกขา แบบเดยวกนหมด จนกระทง

อเบกขาบารม บารม ๑๐ ทส แยกเปนอยางละสาม เปนบารม

๓๐ ทส ตองจดเปนดวงบญ บารม อปบารม ปรมตถบารม

วดผาศนยกลาง ๒๐ วา นนเรยกวาบารมเตมแลว พอบารมเตมแลว

ตองมอนอก ประกอบอกหลายประการ กวาจะเตมมากมายนก

กวาจะไดเปนพระพทธเจาแตละพระองค ทรงรบสงดวยพระองค-

เองวา เราตถาคตไดบรจาคทานบารมมา บรจาคตดศรษะของเรา

ใหเปนทาน ผลมะพราวในชมพทวปมากนอยเทาใด นอยกวาศรษะ

ทเราตดใหเปนทานมากมายนก นนเพยงแตตดศรษะ สวนเลอด

ทใหเปนทานนน นาในมหาสมทรมากนอยเทาใด นอยกวาเลอด

ของเราทเราใหเปนทานมากมายนก ใหเนอเปนทาน แผนดนปฐพ

มากนอยเทาใดในชมพทวป นอยกวาเนอของเราทใหเปนทานนน

121

121

มากมายนก ใหกระดกเปนทาน นบกระดกภเขาในชมพทวปนอย

กวากระดกของเรา ทเราควกลกตาใหเปนทาน ดวงดาวในอากาศ

นอยกวามากมายนก ทเราควกลกตาใหเปนทานมากกวานน

อศจรรยอยางน กวาจะไดเปนพระพทธเจาองคหนงองคหนง

ไมใชงาย ยากนกทานยนยนวา พทธปปาโท จ ทลลโภ ความบงเกดขน

ของพระพทธเจา เปนของไดยากประการทสอง ทลลภา ขณสมปตต

ทจะถงพรอมดวยขณะดวยสมย คนทบวช กวาจะไดบวชไมใชเปน

ของงาย ตองถงพรอมดวยขณะดวยสมยจงจะไดบวช ถงพรอม

ดวยขณะดวยสมยอยางไร ขณะสมยทจะถงนน พระพทธเจา

มาอบตขนในโลก ตนกมาเกดในมนษยโลกเหมอนกน แตไปเกดเสย

ปลายดงปลายปา บานแขมเมองดอน รอยวนพนปภกษ สามเณร

ไมไดกลายไปทางนนสกครงหนง แลวจะไดบวชอยางไรกน

ไมไดบวชแนนอน หมดอายเปลาๆ ไมไดบวชกบเขา นไดยาก

อยางนพระพทธเจามาอบตตรสขนในโลก แตไปเกดในอรปสตว

อสญญสตว อรปสตว อสญญสตวเปนอยางไร อรปสตวหมายถง

อรปพรหมชนทส อสญญสตวก รปพรหมชนท ๑๑ ชนท ๑๑

เมอเวลาจะตายได จตตถฌาน ฌาณทส เบอนามตดรป ทกขยาก

ลาบากกเพราะนาม ถาไมมนามเสยแลวกไมรเรองรราวอะไร

เหมอนกอนดนหนกรวดจะไปทกขอะไร เบอนามไปตดรปพอตาย

ไปเปนพรหมกเหมอนอยางกบคนนอนหลบ นอนหลบอยนน

เหมอนอยางทอนไมกอนหนอยางนน ถาวาไปนงตาย กไปนงอย

เหมอนตกตาหน ถานอนตายกไปนอนอย เหมอนตกตาหน

122

122

ทาอะไรไมได ไมรเหมอนคนนอนหลบนนเขาเรยกวาอสญญสตว

ต องไปเปนอสญญสตวรบความสขอย ๘,๔๐๐ มหากลป

พระพทธเจามาตรสในโลกนบไมถ วน ๘,๔๐๐ มหากลป

ถาอสญญสตว อรปสตว นนอรปสตว อสญญสตว เบอนาม

ตดรป ตองไปอยนนใน ๕๐๐ มหากลป อยทนน นานเหลอทน

แตวาไมถง ๘,๔๐๐ ซงมากมายนก ถาไปเปนเสยเชนนน กพระพทธเจา

มาอบตขนในโลกจะไดพบอยางไร กเปนไมถงพรอมดวยขณะสมย

ขาดขณะขาดสมยไป ไมถงพรอมดวยขณะดวยสมย พระพทธเจา

อบตตรสในโลก แตไปเกดในอเวจ เหมอนเทวทต หรอสตวท

อยในอเวจ จะไดมาบวชกนอยางไร บวชไมไดกนหรอในนรก

ทง ๔๕๖ ขมกบวชไมไดกน หรอไปเกดเปนเปรตเปนอสรกายเสย

กบวชไมได ไปเกดเปนสตวเดรจฉานกบวชไมได ในเรองนเราเกด

เปนมนษยแทๆ แตวาไมเลอมใสกไปเกดเปนมจฉาทฏฐเสย

เหมอนประเทศตางๆ เวลานมจาเพาะพทธศาสนาเทานน ทนบถอ

พระพทธศาสนาตวจรงอย ทไมถอพทธศาสนากเปนอขณะสมย

ทงนน ทเกดมาในมนษยโลกนเปนบาใบบอดหนวกเสย เขาก

ไมใหบวชมรางกายทพพลภาพวกลจรตเขากไมใหบวชอก ไมได

บวชกบเขาอก ฉะนนบดนพงรวา แตเพยงเปนผหญงเทานนจะ

บวชเปนภกษกไมได เขาเลกบวชกนเสยแลว เมอครงพทธกาล

เขาบวชกนได ถามพระอรหนต พระอรหนตเหาะเหนเดนอากาศได

แลวนน ผหญงจงจะกลบบวชไดอก นกยากอย รางกายสมบรณ

บรบรณดอยกบพอกบแม ละเมดพอแมไปมลกมเมยเสย หวงลก

123

123

หวงเมยบวชไมไดจนตายกมหลายรอยนบพนไมไหวในประเทศไทย

บวชกบเขาไมได นนเปนอขณะอสมยตอเมอใดไดมศรทธาเลอมใส

ขนเหมอนกบคนผบวชน มาพบพทธศาสนามศรทธาเลอมใส

ไดเหนพระรตนตรยมธรรมกายขน สงอนไมถง การบวชนเปน

ของเลศประเสรฐนก ตองรกใครขนาดนจงจะไดบวชสมมาตร

ปรารถนาเมอไดบวชสมเจตนาแลวใหรกษาธรรมทตนไดนน

ไวใหมนคงในขนธสนดาน บญกศลกจะเกดยงใหญไพศาลหนก

ขนไปกจะไดเปนครบาอาจารยเขาหนกขนไป ทาประโยชน

พทธศาสนาได ไมเสยททพอแมอาบนาปอนขาวอมทองมา

ไมหนกเปลา ไมเหนอยเปลา ไมลาบากเปลา ไดชอวาใหประโยชน

แกพอแมแทๆ แมบคคลผหนงผ ใดจะทลตวไวเหนอเกลาก

ไมหนกเปลาเพราะเปนคนทาประโยชนใหแกชาต ศาสนา ใหแก

พระพทธศาสนาโดยตรงทเดยว ใหตงใจใหมนอยางน เมอได

เปนสมณะแลว อตสาหตงอกตงใจ ไมไดเปนงาย ภกษสงฆทง

๒๕ ตองยกขน ตองมอปชฌายรบเขาหมไมไดเปนภกษไดงายๆ

เมอไดเปนแลวกรกษาไวเปนเกยรตสาคญของตว นฝ าย

คนผบวชไดอานสงสสาคญในชาตน ฝายเจาภาพผบวชกสาคญ

เหมอนกน เนองซงกนและกนดงน ทลลภจ มนสสตต ทลลภา

ขณสมปตต ทจะถงพรอมดวยขณะดวยสมยเปนของยาก บดน

ผบวชไดบวชสมเจตนา เจาภาพกพลอยไดบญไดกศลไปดวย

สมเจตนา

สทธมโม ปรมทลลโภ สทธรรมเปนของไดยากอยางยง

124

124

ไมใชพอดพอราย สทธรรมคออะไร ธรรมคอเครองสงบระงบ

เครองสงบระงบอะไร สทธรรมเครองสงบระงบ สงบระงบความโลภ

ความโลภเกดขนหรออภชชา เพงอยากไดสมบตของคนอน ตองม

สทธรรมจงสงบได ถาสงบระงบไมไดกตองลกขโมย ตองปลนเขา

ตองมสทธรรมจงสงบได สทธรรมเปนของอยางนน ความโลภ

อยากไดของๆ คนอนเกดขน ตองพนจพจารณา หากวาเราไปลก

เขาเขา เราไปปลนเขาเขา เขามาลกเรามาปลนเราเราชอบไหม

ไมชอบตองคดไปทวนมา ใหความทกขแกเขาไมดตองใหความสข

แกเขาจงจะด จนกระทงใจมนยอม วาไมเอาเลกลกเลกปลน

กนตอไป เลกลกสงบเสยไดเชนน เพราะสทธรรม ไมใชอน สงบ

ระงบ อภชฌาละโมภ ไมสมาเสมอพยาบาทเกดขน อาฆาตปองราย

หมายมาตรกน จะไปยงไปฆาไปฟน ไปแทง ใหเขาถงความวบต

พลดพรากตางๆ กตองใชวธพจารณาแบบเดยวกน ถาเขาถกฆา

เชนนนเขาเดอดรอนเขาทกข เราถกฆาเชนนน ถกประทษราย

เชนนน ถกทาลายเชนนนจะทกขไหม เปนทกขแน ตองคดทบไป

ทวนมาๆ จนกระทงไมไปประทษรายเขา ไมปองรายเขากเลก

ขาดจากใจ นสงบลงไดเพราะสทธรรม เหนผดจากครองธรรม

กแกไขหาครบาอาจารยหรอทานผหลกผใหญ ทานผเลาเรยนศกษา

เปนหลกเปนประธาน เปนคนดกเขาไปสใกล ตองพนจพจารณา

ศกษาไป จนกระทงทาความเหนถกตองรองรอยความประสงค

ทางพทธศาสนาใหได เมอความเหนถกตองรองรอยไดแลว กได

ชอวาสทธรรมอนสงบระงบ กลบความเหนผดใหเปนความเหน

ถกได ความโลภเกดขน สงบความโลภไดดวยวธอนใด วธนน

125

125

เปนสทธรรมความหลงเกดขนสงบระงบไดดวยวธอนใด วธนน

เปนสทธรรม สทธรรมแปลวา ความสงบ สงบความชว สงบชว

ดวยกาย ดดวยวาจา ดวยใจ เหลอแตดดวยกาย ดดวยวาจา

ดวยใจ นนเปนสทธรรม ของหาไดยากไมใชเปนของหาไดงาย

ครนจะชแจงแสดงในเทศนา ทลลภ ทง ๔ ประการ

ชแจงแสดงใหกวางขวางออกไปเวลากไมสพอเพราะเจาภาพ

ใจไมคอยสบายอยแลว ถงเวลาทจะเจรญพระพทธมนตตอไป

กตองไวเวลาไวโอกาสใหเขาใชเวลานนได เหตนผเทศนจงได

ขอเทศนา ในทลลภ ทง ๔ ประการทชแจงแสดงมาน ตามวาระ

พระบาล คลความเปนสยามภาษาตามมตยาธบาย ดวยอานาจ

สจจวาจาทไดอางธรรมเทศนาใน ทลลภ ๔ ประการน ตงแตตน

จนอวสาน ขอความสขวเศษสาราญทเบกบานใจจงบงเกดมแก

ทานเจาภาพ และสาธชนทงหลายบรรดามาสโมสรในสถานทน

ทกถวนหนา สพพพทธานภาเวน ดวยอานภาพพระพทธเจา

ทงปวง สพพธมมานภาเวน ดวยอานภาพพระธรรมทงปวง

สพพสงฆานภาเวน ดวยอานภาพพระสงฆทงปวง ปฏกตตยา

นภาเวน ดวยอานาจปฎกทง ๓ คอ วนยปฎก สตตนตปฎก

ปรมตถปฎก ชนสาวกานภาเวน ดวยอานภาพชนสาวก สาวก

ของทานผชนะมาร จงดลบรรดาลความสขสวสดใหอบตบงเกด

มแกทานผเปนเจาภาพ และสาธชนทงหลาย บรรดามาสโมสร

ในสถานทนทกถวนหนา อาตมภาพชแจงแสดงมาพอสมควร

แกเวลาสมมตวา ยตธรรมมกถาโดยอรรถนยมความเพยงเทาน


126

126

126

พระธรรมเทศนำ โดย

พระภำวนำโกศลเถระ วดปำกน�ำ ภำษเจรญ ธนบร

เทศนเรอง "พระพทธเจำบงเกดขนเปนเหตใหเกดสข"

เมอวนท ๒๖ ตลำคม ๒๔๙๗

นโม ฯลฯ

สโข พทธานมปปาโท สขา สทธมมเทสนา สขา สงฆสส

สามคค สมคคาน ตโป สโขตฯ

ณ บดนอาตมภาพจะได แสดงธรรมกถา แกดวย

พระพทธเจาบงเกดขนเปนเหตใหเกดสข พระองคทรงแสดง

ธรรมเทศนากเปนเหตใหเกดสข ธรรมเทศนาของพระองคได

สาเรจแกพทธบรษทปรากฏชด ทานผสาเรจดวยเทศนานรวมเขา

129

129

129

เปนหมวดหม ทเกดสขกเกดจากความพรอมเพรยงซงกนและกน

ความสขเปนตปปธรรมของความพรอมเพรยงโดยแทในกระแส

เทศนาน ออกจากพระโอษฐของพระบรมศาสดา พระองคได

ทรงบรรลพทธการกธรรมสมมาตรปรารถนา จงไดทรงเทศนา

วางเนตตแบบแผนเหนสภาวะปานฉะน กบดนเราทานทงหลาย

ทเปนภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา จะพงไดฟงพระธรรมเทศนา

เรองพทธปญญาปรากฏตอไปบดน

สโข พทธานมปปาโท ความบงเกดขนของพระพทธเจา

เปนสข สขา สทธมมเทสนา การแสดงพระสทธรรมของพระองค

เปนสข สขา สงฆสส สามคค ความพรอมเพรยงของหมเปนสข

สมคคาน ตโป สโข สขเปนตปปธรรม ธรรมของความพรอมเพรยง

ทงหลาย ธรรม ๔ ขอน เปนตารบตาราทเราทานทงหลายจะได

ประพฤตปฏบตตามพระบรมศาสดา ในขอนความบงเกดขนของ

พระพทธเจาเปนสขนน เปนไฉน? พระจอมไตรแสวงหาพทธ-

การกธรรมตงแตละราชสมบตคอเมองกบลพสดออกบาเพญ

ทกกรกรยาถวนหกพระพรรษา ไดบรรลเปนพระพทธเจาใตควง

ไมศรมหาโพธ ทไดบรรลความเปนพระพทธเจานน พระพทธเจา

มความรเหนความเหนแปลกออกไปอยางไร? เมอพระองคไดไป

ศกษาในสานกอาฬารดาบส และอทกดาบสพระองคไดบรรล

ฌานท ๑ ฌานท ๒ ฌานท ๓ ฌานท ๔ ฌานท ๕ ฌานท ๖

130

130

ฌานท ๗ ฌานท ๘ รปฌาน ๔ อรปฌาน ๔ เรยกวาสมาบต ๘

นนพระองคทรงทราบร จกกายรปพรหมทงหยาบทงละเอยด

แตวาเมอไดตรสร เปนพระพทธเจาใตควงไมศรมหาโพธนน

ทานเปนผรพเศษขนเมอไดรจกกายธรรมทงหยาบทงละเอยด

เปนชนๆ ขนไป แตพอรจกกายธรรมทงหยาบทงละเอยดแลว

ความรความเหนผดกบกายรปพรหม อรปพรหมทงหยาบทง

ละเอยด ยงละเอยดหนกเขา ยงเหนไกลหนกขน เหนลกซงหนกขน

ไมมกายใดกายหนงเขาไปถงกายธรรม ธรรมกายเมอเกดขนแลว

ในปฐมยามเบองตน พระองคกบรรล ปพเพนวาสานสสตาณ

ดวยตาธรรมกาย ดวยญาณธรรมกาย เหนความจต และปฏสนธ

เหนความบงเกดขนของตวเอง กายมนษย กายมนษยละเอยด

กายทพย กายทพยละเอยด กายรปพรหม กายรปพรหมละเอยด

กายอรปพรหม กายอรปพรหมละเอยด ทงแปดกายเหนตลอด

เหนชาตเดยวหรอ? เหนนบชาตไมไหว เหนเอนกชาตเหนตลอด

เหนดวยตาธรรมกายรดวยญาณธรรมกาย ทงหยาบทงละเอยด

เหนชดๆ นยามตน ยามทสองพระองคไดบรรลเปนลาดบขนไป

เขาถงกายธรรมทเปนโสดา สกทาคาทงหยาบทงละเอยด

เปนลาดบขนไป เขาถงกายธรรมทเปนโสดา สกทาคาทงหยาบ

ทงละเอยด พระองครละเมยดละไมเขาไปอก จตปปาตาณ

ญาณเครองปฏสนธของสตวในโลก ไปเกดมาเกดเหมอนกบคน

ยนอยในฝงแมนานท นาใสสะอาดเปนอนด ปลาจะวายไปใน

131

131

ทศเหนอ ทศใต กปรากฏดวยตาของบคคลผ ทยนอย ท

ฝงแมนานน เหนปรากฏชดดวยตา ธรรมกายโสดา โสดาละเอยด

สกทาคา สกทาคาละเอยด อนาคา อนาคาละเอยด เหนปรากฏ

ชดอยทปฏสนธของสตวปรากฏหมด ไปเกดมาเกด เกดจากสตว

พวกน ตายจากสตวพวกน ไปเกดเปนสตวพวกโนนกเหนปรากฏ

เกดจากสตวพวกโนน ตายจากสตวพวกโนนไปเกดเปนสตวพวกโนน

ไปเกดเปนกายมนษย กายทพย กายรปพรหม อรปพรหมเหน

ปรากฏชด เหนเหมอนปลาวายนาดงน ผดจากน ลงดานาไปเหน

ตววายเรอยไป ไปผดขนโนนกเหนปรากฏ หรอดาจากโนนไปผด

ขนท โน นกเหนปรากฏ เหนหมดทกสกลกายของปลานน

ในนานนเหนปรากฏหมด อยางนเรยกวา จตปปาตาณ

รจกปฏสนธของสตวอนแตวายงไมถง อาสวกขยาณ พอเขา

ปจฉมยาม ทายของพระองคไดบรรลอรหตตปนสสยไดบรรล

เป นพระอรหตต ตดกเลสเป นสมจเฉทปหานถงวราคธาต

วราคธรรมหมดรปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ อวชชาเขาถง

วชชาแทๆ เขาถงวชชาวมตตแทๆ เรยกวาวชชาวมตตหลดจาก

อาสวะนนตลอดถงอวชชา เมอไดบรรลโพธญาณเปนพระอรหตต

ตดกเลสเปนสมจเฉทปหานดงนแลว พระองคกรตลอดเหนตลอด

วาสขจรงสบายจรง พอเปนพระอรหนตตดกเลส เปนสมจเฉท-

ปหานแลว สขจรง สบายจรง นเปนปฏฐานท ๑ ของสตตมหาปฏฐาน

๗ แหง ในสถานทใกลเคยงกนเหลานน ไดทรงเสวยวมตตสข

132

132

แหงละ ๗ วน รวม ๔๙ วน คอไดตรวจตราเสยหมดทเดยว

ทไดเปนพระพทธเจาไดดวยธรรมอะไร พระองคทรงตรวจตลอด

ทรงตรวจตลอดแลว อยทอชปาลนโครธ (ตนไทร) นนจะไปโปรดสตว

นกถงอาฬารดาบส อทกดาบส ทราบวาทวงคตเสยแลว

ทรงเปลงวาจาวา "ฉบหายใหญ" ทานดาบสทงสองน มอก

กายเดยวเทานนกจะบรรลถงกายธรรมอยางตถาคตอยางน

นเธอทวงคตเสยแลว จะไปเสวยความสข อยในเนวสญญานา

สญญายตนะ นนเปนแปดหมนสพนมหากปป นเกดฉบหายใหญ

อยางน ทาไมจะแกตวไดเลาเปนสขอยอยางนน พระพทธเจา

มาตรสในโลก นบไมไหวกไมมาพบพระพทธเจารบความสข

อยอยางนน ไมเอาใจใสในเรองเหลาน เพลนสขเสย มวนอน-

หลบเสย เมอเปนเชนนน พระองคกสอดสองพระญาณตอไป

จะไปโปรดใครอกตอไปพระปญจวคคยทง ๕ ตามเรามานาน

เขาตามเรามานานเราจะตองไปสงเคราะหเขาใหเขารเหนเหมอน

อยางเราบาง เราจะเดนไปหรอจะเหาะไป หรอดาเนนไป ประเพณ

ของพระพทธเจาในปางกอน ไปอยางไร ไปโปรดสตว เมอได

ตรสรแลว นไปโปรดครงแรกกเหนวาทกๆ พระองคมาในอดต

ลวงแลวเทาไร ปจจบนนกด อนาคตกด เปนประโยชนทางไหน

ทานกไปทางนน ถาจะเปนประโยชนแกทานดวย เหาะเหน

เดนอากาศไปโปรดถาจะดาดน ไปโปรดทานกทรงดาดนไปโปรด

ถาจะดาเนนไปดวยยางพระบาทไปโปรด ทานกทรงดาเนนไปดวย

133

133

ยางพระบาท บดนเปนโอกาสทจะไปอยางไร ออ! เปนประโยชน

ทจะดาเนนไปดวยยางพระบาท จะไปพบอาชวกปจฉมสาวก

ของเรา จะไดสาเรจมรรคผลตอน เมอเราจะเสดจดบขนธ

ปรนพพานโนนเหนชดๆ กทรงดาเนนไปเปนลาดบ ไปถงทามกลาง

มรรคาไปพบอาชวกเขาจรงๆ อาชวกเมอเหนพระศาสดา

กแปลกประหลาดใจรศมพงพลานไปทวทงเนอตว ฉพพรรณรงส

สวางไสวนาเลอมใสนาไหวนาบชานกเขาไปใกลๆ ถามวา โภ ปรส

ดกอนบรษผเจรญ ทานเปนใคร ใครเปนศาสดาของทาน สงสอน

ทานใหไดเปนพระพทธเจาดงน พระองคทรงรบสงวา ใครจะเปน

ศาสดาเราไมม เราเปนสยมภผรเอง อาชวกสนศรษะกรอกหนา

ไมเชอหลกไป ถงอยางนนกขนในใจเสมอวา ไปพบมนษย

อศจรรยนกแตวาไมรจกวาเปนพระพทธเจา ตอจากนนพระองค

กทรงเสดจไปเปนลาดบ ไปถงอสปตนมฤคทายวน พระปญจวคคย

เหนพระศาสดาแตไกลวา กตกลงกนวาเราจะไมไหวไมบชา

ไมเคารพละ เธอคลายความเพยรเวยนมาเปนคนเลวแลวจะดไมได

จะรความจรงไมได ครนพอพระองคเสดจเขาไปใกล มความ

เกรงพระทย ตางคนตางขลกขลกชวยกนตงโนนตงนเขา บางก

ตกนา บางกหาภาชนะ บางกวางผาเชดเทาไวบาง ปอาสนะใหบาง

วางอาสนะไวหนาทนงบาง สดแตการตอนรบจะพงทาได ทพระองค

ทรงโปรดพระปญจวคคยในครงนน ดวยพระธรรมจกกปปวตตนสตร

คอทรงแสดงธรรมจกกปปวตตนสตร โปรดทานปญจวคคยทงหานน

134

134

พระปญจวคคยทงหาไดฟงพระธรรมเทศนานตอนหนง เปนตอนตน

สโข พทธานมปปาโท ความบงเกดขนของพระพทธเจาไดรบ

ความสขจรงๆ เสวยความสขอยสสบเกาวน ในทมหาปฏฐานนน

สขเสยจรงๆ คราวจะโปรดสตว สขา สทธมมเทสนาโปรดสตวให

ไดรบความสขตอไป แสดงธรรมใหพระปญจวคคยฟงวา เทว เม

ภกขเว อนตา ปพพชเตน น เสวตพพา วา ดกร ฤษปญจวคคย

ทงหา ทสดทงสองอนบรรพชตไมควรเสพ กามสขลลกานโยค

ยนดอยกบกาม รป เสยง กลน รส สมผส นเปนทสดอนหนง

อตตกลมถานโยค ยนดในการปฏบตทรมานรางกาย ผดธรรม

ผดวนยไมไดบรรลมรรคผล เปนทางไปของปถชน อนมกเลสหนา

ไมใชทางไปของพระอรยบคคลผมกเลสบาง เพราะฉะนนทาง

ทงสองนนบรรพชตไมควรเสพ ขอปฏบตเปนกลางไมเขาไปใกล

ทางนน ขอปฏบตเปนกลางเปนไฉน คอปญญาอนเหนชอบ

ดารชอบ กลาววาจาชอบ เพยรชอบ ประพฤตชอบ การงานชอบ

เลยงชพชอบ ตงใจไวชอบประกอบดวยองคแปดประการ ยอลงไป

เปน ศล สมาธ ปญญา นแหละบรรพชตควรเสพ เราไดดาเนน

มาแลว ศล สมาธ ปญญา ซงปรากฏอยกลางดวงธรรมททาให

เปนกายมนษยใสบรสทธ ขนาดดวงจนทร ดวงอาทตย บรสทธ

สนทเปนอนด พอเขาถงดวงศลไดแลว กลางดวงศลมดวงสมาธ

กลางดวงสมาธมดวงปญญา กลางดวงปญญามดวงวมตต

กลางดวงวมตตมดวงวมตตญาณทสสนะ พระองคกทรงแสดง

135

135

ตามทพระองคไดทรงบรรลมาแลว ตามความจรงทเดยว ปญจวคคย

กเหนตามดวย ตามเทศนานน เปนลาดบไปพระองคทรงแสดงเสรจ

ลงไปแลวในหนทางเปนกลางและทรงแสดงธรรมทงส ทกข สมทย

นโรธ มรรค อนไดแก ทกข เหตเกดทกข ความดบทกข ขอปฏบต

ถงความดบทกขแสดงโดยสจจญาณ กจจญาณ กตญาณ

สจจญาณ ทกขเปนของจรงควรกาหนดร ไดกาหนดรแลว สมทย

เปนเหตใหเกดทกขจรง ควรละ ไดละแลว นโรธเปนของจรง

ควรทาใหแจง ไดทาใหแจงแลว มรรคเขาถงความดบทกข

เปนของจรงควรเจรญ เปนของจรง ไดเจรญแลว ไดเจรญแลว

เมอจบพระธรรมเทศนาลงในครงนน พระอญญาโกณฑญญะ

ไดประกาศในทตอหนานนวา ยงกจ สมทยธมม สพพนต

นโรธธมม สงใดสงหนงซงมความเกดขน สงทงปวงนนกม

ความดบไปเหนเกดกบดบหมดทงสกลโลกตวเองกมเกดดบๆ

เมอเหนความจรง เกดดบดงนแลว เหนหมดทงสกลรางกาย

กายมนษยกเกดดบ กายมนษยละเอยดกเกดดบ กายทพย

กายทพยละเอยด กเกดดบ กายรปพรหม กายรปพรหมละเอยด

กเกดดบ กายอรปพรหม กายอรปพรหมละเอยดกเกดดบ เหน

ปรากฏชดกบรรลธรรมกายเหมอนกน บรรลเขาถงธรรมกาย

เปนโคตรภยงไมถงพระโสดา โคตรภบคคลมตาเหนเหมอน

พระองคแลว คราวนใน ปพเพนวาสานสสตาณ เหนเหมอนกน

แลวพระองคกไดทรงแสดงเปนลาดบไปใหพระปญจวคคย

อญญาโกณฑญญะไดเหนเปนลาดบขนไป ไดบรรลโสดาทง

136

136

กายหยาบกายละเอยด ทงมรรคทงผล สกทาคาทงมรรคทงผล

จนกระทงบรรลถงอรหตตผลไดมรรคผล รจกพระพทธเจาทเดยว

พระอญญาโกณฑญญะไดรบความสขเปนลนพน ตงแตได

เขาถงธรรมกาย กไดรบความสขเปนลนพนเปนลาดบขนไป

พอหมดกเลสเปนสมจเฉทปหานแลวกเหมอนพระศาสดาจารย

เปนพระอรหตตสมมาสมพทธเจา พระพทธเจาทานเปนพระอรหตต

มากอนทานเปนกอนนนแหละเรยกวาพระพทธเจา พระอรหตต

ทหลงกเปนพระพทธเจาเหมอนกน เรยกวาสาวกพระพทธเจา

ทานผรเองเหนเองเปนสพพญพทธ นถกทานผรเองเหนเอง

สงสอนเขาเรยกวาสาวกพทธ เปนแบบเดยวกน ธรรมกาย

แบบเดยวกนไมคลาดเคลอนกนเลยทเดยวพระอญญาโกณฑญญะ

ไดบรรลแลวก วปปะ ภททยะ มหานามะ อสสชไดบรรลตาม

เปนลาดบไป ทงหาไดอรหตตตดกเลสเปนสมจเฉทปหานเปนสาวก

พระพทธเจาไลๆ กน ททานไดบรรลแคน จะเปนสขแคไหน

สขา สทธมมเทสนา ธรรมเทศนาของพระองคทาใหสตวโลก

เปนสข อยางนเปนสขเหมอนพระองคไดอยางน เพราะไดฟง

พระธรรมเทศนาของพระองค เมอทรงแสดงเชนนนแลว พอโปรด

พระอญญาโกณฑญญะแลว โปรดปญจวคคยแลว กโปรดพระยสะ

หาสบหา ภททยะราชกมาร ๓๐ ชฎลสามพนองมบรวาร ๑,๐๐๐

ทรงแสดงเทศนาปาฏหารยตง ๒,๐๐๐ กวาอยาง ชฎลยอมจานน

ยอมเปนศษยพระบรมศาสดา ใหลอยบรขารลงแมนา แลวบวช

137

137

เสยในธรรมวนยของพระศาสดา แลวพาไปเมองราชคฤห

พรอมกน ๑,๐๐๓ รป ไปเมองราชคฤห พระเจาพมพสารเหนเขา

ราชบรพารของพระเจาพมพสารเหนเขาตะลงพรงเพรดตกอกตกใจ

โอนพระสมณโคดมจะเปนศษยของอรเวลกสสปะหรอ อรเวลกสสปะ

จะเปนศษยของสมณโคดม ใครจะเปนศษยของใครหนอนหนอ

ทงในใจไมตกลงใจ พระองคทรงทราบอธยาศยของราชบรพาร

ทงหลายเหล านน พระเจ าพมพสารยงสงสยเหมอนกน

กอนทจะเทศนาโปรดพระเจาพมพสาร ใหปราณชฎลภกษนน

กราบพระบรมพระศาสดา ประกาศตนวาเปนพระศาสดาของเรา

เราเปนสาวกของสมณโคดม พระสมณโคดมเปนศาสดาของเรา

ประกาศ ๓ ครงแลว เหาะไปในอากาศขนาดเจดชวลาตาลแลวก

ลงมากราบพระศาสดาอก ๓ ครง ประกาศอกวาเราเปนสาวกของ

สมณโคดม พระสมณโคดมเปนศาสดาของเรา ๓ ครง แลวเหาะ

ขนไปในอากาศเจดชวลาตาลอกแลวลงมากราบพระศาสดาอก

๒ ครง พอครบ ๓ ครง ราชบรพาร ๑๒ นหต มพระเจาพมพสาร

เปนประธานกราบพระศาสดาจารยดจเดยวกน ยอมหมดเหมอน

ราชคฤหดวยธรรมเทศนาของพระองค สงเคราะหชฎลแลว

ทรงสงเคราะหราชบรพารของพระเจาพมพสาร ตรสเทศนาจบลง

เทานน ราชบรพารของพระเจาพมพสาร ๑๒ นหต มพระเจา

พมพสารเปนประธานไดสาเรจมรรคผลเหลอนหตเดยวตงอยใน

ไตรสรณคมนนอกนนไดสาเรจมรรคผล ทตงอยในไตรสรณคมน

138

138

กมธรรมกาย พทธรตนะ ธรรมรตนะ สงฆรตนะ ยงเปนโคตรภ

ยงไมเปนพระโสดา ทงประเทศเปนสขหมด นกดวยพระธรรมเทศนา

ของพระศาสดาใหเกดสขจรง อยางนเปนสขจรงๆ อยางน

เมอเปนสขจรงๆ อยางนแลวไมใชแตเทานน ทรงตรสเทศนา

เปนลาดบไปจนถงพระเจาสรสทโธทนะใหอามาตยไปเชอเชญ

พระศาสดามาเมองกบลพสดตามเดมใหมาในชาตภมของพระองค

สงอามาตยไปเปนชนๆ กวาจะไดสสบกวาชน ชนละพนๆ สงไป

ถงพระศาสดา พากนบวชเสยหมดไมกลบมาเลย แกไขจนกระทง

อามาตยทฉลาดๆ ทจะพาพระศาสดากลบมาได จงไดอามาตย

ทฉลาดและกอาราธนาพระศาสดาเสดจมาเมองกบลพสดไดสาเรจ

เมอมาเมองกบลพสดแลวพระญาตทงหลาย มทฐในพระองค

วาพระองคเปนเดกยงหน มอย เปนเดกคราวลกคราวหลาน

จะนมสการนนไมสมควร มานงนงเฉยอยกม มาทากรยามารยาท

ตางๆ กนใหลกหลานขนหนาบาง ตวอยหลงไมกลานมสการ

เพราะถอทฐมานะมาก กษตรยในยคโนน พระองคทรงเหนวา

เปนพระญาตกน ยงไมเคารพเราในตถาคต ควรกระทาเชนไร

ทรงเหาะไปในอากาศเดนจงกรมแลวทรงเทศนา ทรงกระทา

ยมกปฏหารย ทรมานพระญาตทงหลายเหลานน พระญาตทงหลาย

นนเหนวาพระศาสดาเปนมหศจรรยเชนนน พระเจาสรสทโธทนะ

ยกพระหตถขนนมสการ พระญาตทงหลายกพรอมกน นมสการ

พระองค พระองคกเสดจกลบลงมา ฝนโบกขรพสตตกเปน

139

139

มหศจรรยเปนนาสแดง แตวาไมเปยกใครเลย เหมอนอยในรม

เวนเสยแตใครจะตองการใหเปยกกเปยกชมโชกไปหมดตาม

ชอบใจ ตกแลวไมเปอนบนพนแผนดนซมลงไปใตพนแผนดนกอน

ไมปรากฏเปนมหศจรรยเขาเรยกวาฝนโบกขรพสต บงเกดขน

ในครงนน กดวยพทธานภาพของพระองค พระองคทรงตรส

เทศนาโปรดสตวอยสสบหาพรรษา สตวผใดไดรบพระธรรมเทศนา

ของพระศาสดาแลวเปนมหศจรรยความรมเยนเปนสขเหลอทจะ

พรรณา ในระหวางทพระองคทรงตรสเทศนาอยมลกสาวเศรษฐ

คนหนง บดามารดาเอาไปรกษาอยบนปราสาทเจดชน มสมบตมาก

แตวาเปลยวใจเตมท แกทนไมไหว แกมองจากหนาตางของปราสาท

เหนนายพรานเขา แกตามนายพรานไพรในปา กไปอยกบคนปา

พอมบตรขนมา กคดถงความทคลอดจากมารดาออกมารอดมาได

เกดประสงคจะไปบานมารดา ใหมารดาอปถมภคาช มาไดครงทาง

อาวลกไดคลอดเสยแลว สามภรรยากพากนกลบไป นคนทหนง

คนทสองกเปนเชนนนอกไปไมถงครงทาง กคลอดเสยอก

คลอดคราวนเปนอศจรรยนกกาลงลกจะคลอด ฝนพายกเกด

ยกใหญเปนมหศจรรยนกมหาเมฆตงขนยงฝนใหตกใหญทเดยว

ฝนกตกใหญลกมนกจะคลอด สามกไปหาใบไมมา เพอจะแกไข

ปองกนภรรยาใหไดรบความสขไมใหเปยกฝน ไปทขางจอมปลวก

งเหากดตายเสยอกแลว ไอนกลกเลกคนหนงจงไวลกคลอดใหมๆ

นนกอกคนหนง ทาไงกนละฝนกตกจกๆ ลงมาใหสนกสนานนก

140

140

คราวนพอคลอดเรยบรอยแลวฝนเงยบเรยบรอยแลว ไปดสาม

ตายเสยแลวจะทาอยางไร เอาใบไมมาสะๆ ไวตามเรองมน

นนกลกออนออกใหมๆ ไปถงแมนาเขาทาอยางไรละ แมกอมลก

จงลกขลกขลกไปอยางนนแลวจะขามแมนาไดอยาง ไมมเรอขาม

จะวายขามไปเอาลกคนเลกไปไวฝงโนนกอน สวนลกคนโตเอาไว

ฝงน ลกคนเลกตวแดงๆ ออกใหมๆ นกเหยยวบนมาเหน นกวา

ชนเนอมนกจะจกกน มนกจะโฉบลกคนเลกเอาไป แมอยกลาง

แมนายกมอขนตบเพอจะใหนกตกใจ แตลกคนโตขางนนกวา

แมเรยก เดกกเดนลงไปในนา ถกกระแสนาพดเอาลกคนโต

ตายเสยแลว ลกขางโนนกเหยยวโฉบเอาไปเหลอแตตวคนเดยว

กเดนทางตอไปอก จนถงตาบลทตวอยครงกอนนน ไดทราบวา

บดามารดาตายเสยแลว เอาละคราวนมนทกขเหลอทนผานง

กไมมถงกบเปนบาผานงไมมตดกายเดนลอนจอนอยครงนน

พระศาสดากาลงเทศนาอย นางไดเดนทะเลอทะลาเปลอยกายเขาไป

ไมมใครจะวากระไรเฉยกนอยนางกเขาไป ในพทธบรษทนน

ครนไดฟงพระธรรมเทศนากนงลงพอฟงไปกไดบรรลมรรคผล

มความละอายบรษทอยใกลเขาสงสารเอาผาขาวมาสงให นางกนง

ไดมรรคผลในขณะนน เทศนาของพระพทธศาสดาเปนมหศจรรย

อยางน สตวนนไดรบความทกขเหลอทนหมดจากความทกข

เปนสขทเดยว ไดชอวาสขา ธมมเทสนา ธรรมเทศนา เปนสข

จรงๆ อยางน เหมอนพวกเราน ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา

141

141

เมอไดฟงธรรมเทศนาแลวใหเขาเนอเขาใจเสยจะไดมความสข

น สขา ธมมเทสนา แสดงพระธรรมเปนสขอยางน สขา สงฆสส

สามคค ความพรอมเพรยงของหมเปนสข ความพรอมเพรยง

ของหมเปนสขเปนไฉน? หมของพระพทธเจามเทาใดไดมรรคผล

มเทาใด เปนพวกเดยวหมเดยวนาหนงใจเดยว พดเปนคนเดยวกน

ไมขดแยงกนเลยคนหนงพดคนหนงกฟง จะถกจะผดอยางไรกชาง

ไมมการขดกน พรอมเพรยงกนมา พรอมเพรยงกนไป พรอมเพรยง

กนนงลกละมายคลายกน พรอมเพรยงกนอยางนเปนสขลนเหลอ

ทเดยว ในหมพระสงฆอยางนนอยสกกรอยกพนกหมนกแสนกชาง

ไมไดกระทบกระเทอนกนเลยเปนสขแทๆ นทานไดมรรคผล

แลวเปนสขอยางนความพรอมเพรยงของหมเปนสข ไมใชแต

พระอรยบคคลหมของปถชนนนแหละถาพรอมเพรยงกนเขา

เวลาใดจะเปนปถชนกเปนสข จะเปนโคตรภบคคลกเปนสขจะ

เปนโสดาบนกเปนสข สกทาคา อนาคากเปนสขทงนนขอให

พรอมเพรยงกนเทานนความพรอมเพรยงของหมเปนสข

ไมเปนทกขนเปนตวสาคญบานๆ หนงถาพรอมเพรยงกนทงบาน

แลวเปนสข วดหนงๆ ถาพรอมเพรยงกนทงหมละกเปนสข

แตวาความไมพรอมเพรยงกนนนละเปนขอสาคญนก ทาอะไร

ไมวาตามกนทาอะไรขดกนแยงกนเสย ถาวาตามกนแลวมนก

เปนสขจรงๆ สขา สงฆสส สามคค ความพรอมเพรยงเปนสข

ความไมพรอมเพรยงไมเปนสขเปนทกข สมคคาน ตโป สโข

142

142

ความสขเปนตปปธรรมของความพรอมเพรยงกน เวลาใด

ความพรอมเพรยงเปนเหต ใหเกดสขสาคญเปนเครองแผดเผา

กาจดซงความไมพรอมเพรยงไดโดยฉบพลน เมอเปนเชนนน

กเปนสขเปนยอดสขทเดยว อยทความพรอมเพรยง ภกษหมใด

มความพรอมเพรยงกน ภกษหมนนกเปนสข สามเณรหมใดกม

ความพรอมเพรยงกน สามเณรหมนนกเปนสข อบาสกหมใด

มความพรอมเพรยงกน อบาสกหมนนกเปนสข อบาสกาหมใด

มความพรอมเพรยงกน อบาสกาหมนนกเปนสข หากขดแยงกน

อยแลวไมเปนสข อยาวาแตมนษยเลย นกกเปนทกขเปนสขไมได

กลาวถงนกชนเดมมความพรอมเพรยงกน นายพรานตลบขาย

ดวยประการใด ครอบดวยตาขายดวยประการใด ตลบตดได

ดวยประการใด กบนผลบเดยวเทานนแหละ เอาตาขายเสยทงผน

ไปทกอไผเพราะความพรอมเพรยงกนเทานน หวหนานกบอกวา

อยาเพงออกกาลงเอาหวลอดตาขายใหพรอมกน เราบอกวา

ออกกาลงใหพรอมกนพอหวจกชองตาขายใหพรอมกนแลว

กผลบเดยวเทานนแหละ เชอกทผกหลกไวกจะลอยตดไปใน

อากาศหมด เอาขายไปทงหมดดวยกนสบเอดครง นายพรานตลบ

นนนาเงนไปซอดายมาอกเยบตลบใหไดเมยดาหลายครงวา

แกอยาบาหลงไปเลยไมไดกนมนหรอก นกมนฉลาดอยางน

แกจะเอาเงนไปใหพอคาดายเปลาๆ ไปทามาหากนอยางอนดกวา

แกอยาไปเพยรมนเลยเรองตลบขาย สามนนกไมยอม เอาเถอะ

143

143

มนมฤทธเดชเทาไร กลองดทเถอะ เราจะเอามนมาทาแกงกน

ใหได นายพรานกทาตาขายตลบอก ครงทสบสองสาเรจ เพราะนก

แตกฝงกนไมพรอมเพรยงกน ในวนหนงนกตวหนงบนลงมากอน

นกตวหนงบนลงทหลงเหยยบเอาคอนกตวแรกเขา มนบอกวา

ไมคดถงบญคณมนบางเลย ไดพนตลบมาหลายครงแลวดวย

กาลงของมนหากวา พลาดไปกวาเอาเถดไมไดแกลงเลย นกตวนน

กขนมายวเยาอย มนกวาเอาบาง ไมใชแตเจาจะออกแรงแตคนเดยว

เรากออกเหมอนกน นกกเลยแตกเปนสองพวกขน พวกหนง

กวาอกพวกหนง นายฝงทเคยประกาศอยกรสกวานกพวกนอย

รวมกนไมได เราตองแยกกนเถอะนายฝงมนกเทาไรกแยกไปหมด

พวกทไมไปกบนายฝงมเทาไหรกอยอกฝงหนง นกฝงเกากมา

อยางเกานกทแยกไปกไปยงทอน แตวาแตกฝงกนอยนนแหละ

คราวนถงกาหนดตดตลบขายของนายพรานอกแลว นกนนแยงกน

ยงไงละทานมแรงกออกแรงนาเอาซ เอาตาขายไปครอบกอไผพน

จากทกขดวยกนนนไงละ ตางตวตางสอดหวเขาทตาขายยอกแยก

ทละตวสองตว มนไหวอะไรได นกทงฝงไปไมได หมดทงฝง

เปนเหยอของนายพราน นความไมพรอมเพรยงเปนอยางน

ตายเปนเหยอนายพรานถาวาไมพรอมกนจรงๆ ละกเปนเหยอ

พญามจจราช บดนเขาประกาศกนในธรรมกาย วดปากนาใหม

ธรรมกายแลวกพนทกขกน ตองทาธรรมกายใหเปนมนจงจะเปน

หมเดยวกน พวกเดยวกนเปนนาหนงใจเดยวกนถาทาธรรมกาย

144

144

ไมเปน กเปนแยงเขาน เขาบอกทาอยางนไมทาเสยอกแลวไปทา

อนเสย ไปไถลทางอนเสยไมทาธรรมกายใหเปนขน ไมเอาใจใส

จดอยททาธรรมกาย เอาใจไปคดเรองอนเสย ธรรมกายมนกไมเปน

เมอธรรมกายไมเปนมนกออกแยกเหมอนนกกระจาบแตกฝง

นนแหละ ไมมความพรอมเพรยงกน ใหเขาใจอยางนนะ ภกษ

สามเณร อบาสก อบาสกา ทาธรรมกายใหเปน ถาทาธรรมกาย

เปนละกนนนแหละ สขา สงฆสส สามคค ความพรอมเพรยง

แหงหมเปนสข ทาธรรมกายเกดขนเทานนเรยกวา สโข พทธา

นมปปาโท พระพทธเจาเกดขนในตวของเราแลว เราจะมนบาต

บอกความตกใจวา อโห พทโธ ออนพระพทธเจา อโห ธมโม

ออนพระธรรม อโห สงโฆ ออนพระสงฆกจะเกดความตกใจ

ตนตวของตว เชนนพระพทธเจาเกดขนในตวของเราเอง สโข

พทธานมปปาโท พระพทธเจาเกดขนในตวของตวซ พระพทธเจา

โคตรภทงหยาบทงละเอยด พระพทธเจาทเปนโสดาทงหยาบ

ทงละเอยด สกทาคาทงหยาบทงละเอยด อนาคาทงหยาบทงละเอยด

อรหตตทงหยาบทงละเอยดแบบแผนทวดปากนาเขาทากนเปน

ตงรอยกวาคน เรายงไมเปนกรบทาใหเปนขน ถาไมเปนละก

เหมอนนกกระจาบแตกฝง ทาลายตวเองใหไดรบความทกขละ

ไมไดรบความสขถาเหนธรรมกายเสยแลว เขาถงธรรมกายแลวก

เปนสขเทานน เมอเปนสขแลว สขา สทธมมเทสนา สงใดเปนทกข

ผดธรรมผดวนยกสอนตวเองเทศนาตวเอง สอนตวเองไปแกไข

145

145

ตวเอง ตวของตวดวยธรรมกายของตวทมแลว มพระพทธเจา

ในตวแลว สขา สงฆสส สามคค ความพรอมเพรยงกนของตวเอง

เหน จา คด ร อยาเถยงตวเองอยาลงโทษตวเอง ใหถกตองรองรอย

ตามธรรม ธรรมไมใสไมสะอาดแลวกอยาไปทางนน ทาใหถกตอง

รองรอยใหใสใหสะอาดไมใหคลาดเคลอนของตวใหพรอมเพรยง

กนแนนอนในใจของตวอยางนนทงกาย ทาใจทงวาจาไมให

คลาดเคลอน ทกๆ กายใหพรอมกน สขา สงฆสส สามคค สมคคาน

ตโป สโข ความสขจะเกดขนดวยความเพยร เปนเครองแผดเผา

ของผพรอมเพรยงกน กาจดเสยซงความไมพรอมเพรยงกนกจะ

มความพรอมเพรยงกนอย สขกจะสมมาตรปรารถนา ทไดชแจง

แสดงมาในพระธรรมเทศนาทพระองคไดทรงประทานไวทวสกล

พทธศาสนา แกพทธบรษททงส ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา

ในพระบวรพทธศาสนา ทานทงหลายจงนมสการในใจทกถวนหนา

ทไดชแจงแสดงมานตามวาระพระบาลคลความเปนสยามภาษา

ตามมตตยาธบายพอสมควรแกเวลา เอเตน สจจวชเชน ดวยอานาจ

ความสจจทไดอางธรรมปฏบตตงแตตนจนอวสานน สทา โสตถ

ภวนต เต ขอความสขสวสดจงบงเกดมแตทานทงหลายบรรดา

มาสโมสรในสถานทนทกถวนหนา อาตมภาพชแจงแสดงมา

พอสมควรแกเวลาสมมตยตธรรมมกถา โดยอรรถนยมความ

เพยงเทาน


146

146

146

พระธรรมเทศนำ โดย

พระภำวนำโกศลเถระ วดปำกน�ำ ภำษเจรญ ธนบร

เทศนเรอง "ภทเทกรตตคำถำ"

เมอวนท ๓ มนำคม ๒๔๙๗

อตต นานวาคเมยย นปปฏกงเข อนาคต

ยทตตมปหนนต อปปตตจ อนาคต

ปจจปปนนจ โย ธมม ตตถ ตตถ วปสสต

อสหร อสงกปป ต วทธา มนพรหเย

อชเชว กจจมาตปป โก ชา มรณ สเว

น ห โน สงครนเตน มหาเสเนน มจจนา

เอว วหารมาตาป อโหรตตมตนทต

ต เว ภทเทกรตโตต สนโต อาจกขเต มนตฯ

149

149

149

ณ บดนอาตมภาพ จกไดแสดงธรรมกถา แกดวยภทเทกรตตคาถา วาจาเครองกลาวปรารภถงวนเดยวเจรญ หรอราตรเดยวเจรญ จะชแจงแสดงตามวาระพระบาล คลความเปนสยามภาษาและตามมตตยาธบาย เปนเครองปฏการสนองประคองศรทธา ประดบสตปญญาคณสมบต ของทานพทธบรษททงคฤหสถและบรรพชตบรรดามาสโมสรในสถานทน เปนวาจาเครองกลาวราตรเดยวเจรญ แมมนษยในสากลโลก หญงกดชายกด ไมวาบรรพชต คฤหสถเมอเดนตามภทเทกรตตคาถาน เปนอยวนเดยวคนเดยวเจรญเลศประเสรฐกวามนษยทเปนอย ๑๐๐ ป สไมได เหตนในพระสตรนเปนพระสตรกลนออกจากหทยของพระบรมศาสดาทเดยว เปนเปาหมายใจดาของพระพทธศาสนาหญงชายคฤหสถบรรพชตทกถวนหนา ถารกตวสงวนตวจะใหตวถงซงความเจรญแลว จงดาเนนเดนตามภทเทกรตตคาถานเถดประเสรฐนก ดงจะแสดงดงตอไปน

ตามวาระพระบาลวา อตต นานวาคเมยย บคคลไมควรคานงถงสงทลวงไปแลว นปปฏกงเข อนาคต ไมควรหวงสงทยงมาไมถง ยทตตมปหนนต สงใดทลวงไปแลว สงนนไดลบไปเสยแลวกลบมาไมได อปปตตจ อนาคต สงใดทไมถง สงนนกยงมาไมถงปจจปปนนจ โย ธมม ตตถ ตตถ วปสสต บคคลใดเหนแจงชดซงธรรม อนปรากฏเฉพาะหนาในทนนๆ อสหร อสงกปป ไมงอนแงนคลอนแคลน ต วทธา มนพรหเย บคคลนนเหนชดซงธรรมนนแลวควรเจรญเนองๆ อชเชว กจจมาตปป ความเพยรเครองใหกเลสเรารอนควรทาเสยในวนนแหละอยาใหชาไป โก ชา มรณ สเวใครเลาจะพงรความตายจะมในวนพรงน น ห โน สงครนเตน

150

150

มหาเสเนน มจจนา ความส รบดวยพระยามจจราช ดวยมเสนาใหญยอมไมมแกเราทงหลายเสยเลย เอว วหารมาตาปอโหรตตมตนทต ต เว ภทเทกรตโตต สนโต อาจกเขเต มนตนกปราชญผ ม ใจสงบระงบสรรเสรญซงบคคลผ มคณธรรมเปนเครองอย มความเพยรเผากเลสใหเรารอน ไมเกยจครานทงกลางวนและกลางคนอยางนนนแหละ วาผมราตรเดยวเจรญดวยประการดงน นเนอความของพระสตร ภทเทกรตตคาถา ขยายความเปนสยามภาษาแตวายงปนกบมคธภาษาอย

บดน จะขยายเนอความภาษาไทย ออกจากภาษามคธเสยทเดยว ใหเปนภาษาไทยลวนทวนอกบทหนงวา บคคลไมควรคานงถงสงทลวงไปแลว ไมควรหวงสงทยงมาไมถง สงใดทลวงไปเสยแลว สงนนละไปเสยแลว สงใดทยงไมถง สงนนกยงมาไมถง บคคลใดเหนแจงชดซงธรรมอนปรากฏเฉพาะหนาในทนนๆ อนไมงอนแงนไมคลอนแคลน บคคลนนมาเหนธรรมนนชดแลว ควรเจรญไวเนองๆ ความเพยรยงกเลสใหเรารอนควรทาเสยในวนนแล ใครเลาจะรจก ความตายจะมาถงในวนพรงน ความสรบดวยพระยามจจราชผมเสนาใหญ ยอมไมมแกเราทงหลายเลยนกปราชญผ มใจสงบสรรเสรญบคคลผ มธรรมเปนเครองอย มความเพยรยงกเลสใหเรารอน ไมเกยจครานแลวทงกลางวนทงกลางคนอยางนนนแหละผมราตรเดยวเจรญ นเนอความเปนภาษาไทยลวน ไมเกยวดวยมคธภาษาเลย

ตอน จะอรรถาธบายในภาษาไทยลวนนนตอไป บคคลไมควรหวง ไมควรคานงถงสงทลวงไปแลว แตวายงมคนๆ หนง

151

151

คานงถงสงทลวงไปแลว ทชอบใจกยมแยมแจมใสอยคนเดยวนอนอยในมงคนเดยวคานงถงสงทลวงไปแลว ถาไมชอบใจกนาตาไหลพรากๆ ไป ถาวาสงทกระทบกระเทอนใจกฮดฮดๆไมแตวามนลวงไปเสยแลว ใหนกไปเถอะตลอดวนแลวถาถามวาไดอะไรบาง ไมไดอะไรเลย เพราะเหตทวามนลวงไปเสยแลวจะไปนกเอาอะไร นมนเสยเวลาอยางน มนษยหมดทงสากลโลก ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา ความนกความคดมนไถลไปอยางนพระพทธเจาทานจงไดแนะนาวา ไมควรคานงนกถงทลวงไปแลว ถาไปคานงนกถงสงทลวงไปแลวมนเสยประโยชนเปลาอยางน นพวกหนง

อกพวกหนงหวงสงทยงไมมาถง นมเกลอนกลาดอกเหมอนกน การงานไมประกอบเขาใหเตมหนาท มวแตหวงวาเดอนนเถอะจะตองถกเบอรหนง หรอวาเดอนนไมถก เดอนหนาเถอะถกเบอรหนงแน หรอไมเชนนนเดอนโนนเถอะจะตอง ถกเบอรหนงนกอย อยางนแหละ งานการไมประกอบ คาขายกไมทาใหเปนหลกเปนฐานลงไป เรอกสวนไรนาไมทาลงไป ราชการไมทาเปนหลกเปนฐานลงไป นกอยแตสงทยงไมมาถง นกวาคงจะไดวนใดวนหนงแนนอนทเดยว อยางชนดนเขาเรยกวามงมในใจ แลนใบบนบก เอาจรงเอาแทแนนอนไมได มคนคดเกลอนกลนไมคดเปนหลกฐาน คนทหวงอยางนเปนคนทปราศจากปญญา ไมใชประกอบปญญา ยทตตมปหนนต เพราะสงทลวงไปเสยแลวกละไปเสยแลวนละจากตวไปเสยแลว จะไปเอาอะไรได มนลวงไปเสยแลว อปปตตจ อนาคต สงทยงไมมาถง มนกยงมาไมถง จะไปนกวามนจะถงอยางไรกน ไมไดเรอง

152

152

ไมไดราวทงนน จะตองชยนยนอยวา บคคลผเหนแจงซงธรรมอนปรากฏเฉพาะหนาในทนนๆ คอเหนดงน งานการอนหนงใดของเรามอย ลดสวนลงมา เมองานการในครอบครวมอย ตองรบทาเสยใหเสรจ อยาไปรอไวเสยเวลาเปลาๆ เวลานทาใหเสรจใหเรยบรอยทเดยวจะไดไปทากจการงานอนตอไป เมอทาการงานในครอบครวเสรจแลว งานการอะไรมกไปสวมกบงานนน อยาใหขาดมอทาไป เมอการงานในบานเรยบรอยทกสงทกอยางแลว การงานขางๆ บานมหรอไม ไปทาเสยใหเรยบรอย การงานขางบานเรยบรอยแลว การงานนอกบานมหรอไมม ถาการงานนอกบานมกรบไปทาเสยใหเรยบรอย เมอทาเรยบรอยทกสงทกอยางแลวถามกจการงานอนใดจะไดแกไข ดเครองอปกรณอนอก ผานงผาหมเครองสาหรบใชสอยตางๆ ไปทาเสยใหเรยบรอย อยาใหโสมมสกปรกอยอยางน คนอยางชนดนมงานปจจบน ไมใชหวงสงทลวงไปแลว หรอสงทยงมาไมถง ทาเฉพาะตอหนาทเดยว ถาหากวาเปนเดก ทางานเฉพาะถงเวลาเลาเรยน ใหหมดหนาทของการเรยนใหจบหลกสตรแลว จะทาอะไรกทาอยาใหขาด อยามกเทยวเตรเสย ทาใหสดสามารถของตน จะเปนคนชนสงไดเพราะทาจนสดความสามารถของตนแลว เปนหญงกเปนหญงชนสงได เปนชายกเปนชายชนสงได ถาหากวาเปนหญงเปนชายไมเอาการเอางาน มวคานงนกถงสงทลวงไปแลวหรอหวงสงทยงไมมาถง พวกเหลานนไมมการมงาน เดนเกะกะเทยวคยไปโลเกการงานกไมทาจรง อาศยพอแมอาศยผ หลกผ ใหญไปนนจะเปนเดกทเลว เพราะไมประกอบการงานเปนปจจบนจรงๆปลอยการงานใหลาชาเสย ไมขยนขนแขงไมมปญญา ถามปญญา

153

153

แลวละก ประกอบการงานทเกดขนเฉพาะหนาไมขาดมอ ถาวาการงานไมขาดเชนนน ไดชอวาคนหมนคนขยน จะเปนทนยมของคนทวไป พอแมจะมอบทรพยสมบตให เพราะเปนคนเอาใจใสในพอแม ไมเกยจครานในการงาน นลดชนลงมาอธบายใหพอแมบานฟงกพอไดความ ถาหากวาพอบานสงไปกวานนพอบานครองเรอนตองมการงานไมขาดสาย การงานขาดมอเวลาใดเงนกขาดเมอนน ถาพอบานมการงานไมขาดสายบานนนจะเจรญรงเรองสบตอไป ถาวาพอบานนนมการงานขาดมอบานนนจะทรดโทรมลงไป นเปนใจความใหญทเดยวตลอดจนกระทงวด วดกเหมอนกน ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกาเลาเรยนศกษาจรงๆ คนถธระ วปสสนาธระประกอบแนวทเดยวคนถธระกทาไปตามหนาท ของคนถธระ ไมรอเวลา ไมขาดมอไมขาดปาก ไมขาดใจ วปสสนากดจเดยวกน ไมขาดมอ ไมขาดปากไมขาดใจ ทาอยเสมอราไป ในคนถธระและวปสสนาธระ หรอมศลบรสทธไมขาดตกบกพรอง ศล ๕ กบรสทธอยในศล ๕ศล ๘ กบรสทธอยในศล ๘ ศล ๑๐ กบรสทธอยในศล ๑๐ศล ๒๒๗ กบรสทธอยในศล ๒๒๗ นกเปนพระด เณรด อบาสกดอบาสกา ดทเดยว เพราะประกอบอยในปจจบนธรรม ไมเฉอยชาเทยวคยกนเสย ฟงดกได คาลงบอกวาจะจาศลภาวนา คยกนเสยไมเอาจรงเอาจงกนน ทเขาทาธรรมปรากฏอย ตวไมทาเสยแลวไปคยกนเสย นมนไดเรองอะไร อยางนเพราะไมมปจจบนธรรม เปนคนเกยจครานเปนคนลาชา แมจะปกครองเหยาเรอนกลาชาเอาราเอารวยกบเขาไมได ไมมการงานทเปนปจจบนอย เพราะฉะนนพงรเถอะ การงานทเปนปจจบนนแหละเปนขอสาคญนก แตวา

154

154

ตามหลกของพระสตรน ไมโลเลเหลวไหลอยางทแสดงไวแลวนนทานยนยนทเดยววา ปคคโล อนวาบคคลใด เหนแจงชดซงธรรมอนประกอบเฉพาะหนา ธรรมอะไรซงปรากฏเฉพาะหนา นนแหละเปนปจจบนธรรม ธรรมทปรากฏเฉพาะหนา เชนคนถธระกาลงทองกาลงบนอยทเดยว คาปากคาใจอยทเดยว นนเปนปจจบนธรรม ถาวาผปฏบตในทางสมถะวปสสนา เหนแปลกประหลาดเปนนตยบงเกดขน ปรากฏเหนทเดยว เหนแจมอยกลางตวเปนดวงใส เทาดวงจนทรดวงอาทตยนนแหละ ใสบรสทธเหมอนยงกระจกคนฉองสองเงาหนา กลมรอบตวเหนขนาดนนแหละเปนปจจบนธรรมแทๆ ดวงนนแหละเรยกวาดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน เหนปรากฏอยกลางกายมนษยนน เมอเหนเขารปนนแลวละก ไมงอนแงนคลอนแคลนละ ธรรมดวงนนเหนแจมแจงชดทเดยว ผทเหนนนก มนคงตอธรรมนนทเดยว อชเชว กจจมาตปปเมอเหนดวงธรรมนนแลว ความเพยรเผากเลสควรทาเสยในวนน ไมถอนใจออกจากธรรมดวงนน ไมใหหลดจากธรรมดวงนนตดอยกบธรรมดวงนนเรอย นเรยกวา อชเชว กจจมาตปป

โก ชา มรณ สเว ใครเลาจะพงรความตายละมในวนพรงน เดยวนยงไมตายละ พรงนขาถงจะตาย วนนยงไมตายแน รจรงอยางนหรอ ถาร จรงอยางนกปลอยใจใหหลดจากธรรมดวงนนได แตนไมรจรง เชนนน คาดคะเนเอา ใจหลดจากธรรมดวงนนไมได ตองจดจาไว จะตายไปเสยเดยวนกไมร อยางนกตองจดกบธรรมดวงนนอยาใหหาย รกษาธรรมดวงนนหนกเขา หนกเขาๆไมปลอยกนละ ไมวางกนละ กรทเดยวเกยจครานจะเลกเสยบางกเอาเรองขเขามาอก น ห โน สงครนเตน มหาเสเนน มจจนา วา

155

155

ความตอสดวยพระยามจจราชผมเสนาใหญยอมไมมแกเราทงหลายเราสไมไดทเดยว เมอเราสไมได เราจะปลอยธรรมไมได จะตองยดธรรมทเดยวถาปลอยพระยามจจราชมนจะสงหารเสย ไมวางธระเมอไมวางธระละก นกปราชญทานยนยนวา ผมใจสงบระงบยอมสรรเสรญบคคลผมธรรมเปนเครองอย ใจตดอยกบดวงธรรมนนเรอยไมใหหลดไป ไมใหหายไปตดอยเรอยทเดยว อยกบธรรมนน ผมใจตดอยกบดวงธรรมนน กเพยรเผากเลสอยราไป ไมปลอยทงกลางวนกลางคนไมเกยจครานเลยอยางนแหละเรยกวาเปนผมราตรเดยวเจรญ เปนอยสกวนาทเดยวกชางเถอะ เปนอยสก ๒ ชวโมง กชางเถอะ นแหละประเสรฐนก ประเสรฐกวาคนเปนอยหลายรอยป แตไมมใจตดอยกบดวงธรรม

ใหฉลาดอยางน ใหมธรรมปจจบนอยราไป จะไปไหนกไปเถอะ เดนกได นงกได ยนกได ทาการงานกได แตวาใหใจไปตดอยกบธรรม ทวดปากนามปรากฏอยอยางนนะ ใจตดอยกบธรรมเขาม แตวามนอย ไมมากนกใจตดอยกบธรรมราไปไมใหหลดทเดยว พระอรหนตทานไมหยดเลย แตวาปถชนตดอยกบธรรมอยางน พระอรหนตทานตดอยกบดวงธรรมททาใหเปนพระอรหนตไมหลดเลยแนนเหมอนเสาเขอน ทปกอยทานาทเดยว ไมเขยอนตดอยกบดวงธรรมททาใหเปนพระอรหนตนนแหละ ลดสวนลงมาทานตดอยกบปจจบนธรรมเชนน ไมคลาดเคลอนทเดยวถาลดสวนลงมาถงพระอนาคาม พระอนาคาม มขยบเขยอนบางแตวาตดมากกวาขยบเขยอนทงหยาบทงละเอยด ลดสวนลงกวานนมาถงพระสกทาคา มขยบเขยอนมากกวาพระอนาคาหนอยไมตดทเดยว ลดสวนลงกวานนมาถงพระโสดา ขยบเขยอน

156

156

มากกวาพระสกทาคาลดสวนกวานน ลงมาถงพระโคตรภมธรรมกายขยบเขยอนมากกวาพระโสดาไปอก ถาแมวาบคคลผมธรรมกายนนแหละ ในวดปากนามรอยหาสบกวาคนนะ ทใจตดอยกบธรรมอยางน นแหละธรรมอยางนเขาเรยกวาปจจบนธรรมแทๆ

ในพระสตรนสอนใหคดใหตดแนนทเดยว ไมใหปลอยใหวาง ถาวาไมปลอยวางตดแนนอย เชนนละก ทาเบองหนาตอไปไมมเลกละกนทารดหนาตอไปในปจจบนธรรมนน เมอเหนดวงใสขนาดนน กลางดวงทใสนนแหละ ใจหยดหนกเขา ถกสวนเขาจะเหนดวงศลเทานน ดวงเทาดวงจนทรดวงอาทตยกหยดนงอยกลางดวงศล พอใจหยดอยกลางดวงศลนนหนกเขา ถกสวนเขาจะเขาถงดวงสมาธ ดวงเทาๆ กนใสสะอาดหนกขนไปอยกลางดวงศลนนแหละ ในหยดอยกลางดวงสมาธหยดนานๆ หนกเขาๆพอถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญาอยกลางดวงสมาธ หยดอยกลางดวงปญญานนแหละ หยดหนกเขาๆ พอถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตอยกลางดวงปญญานน หยดอยกลางดวงวมตตมนหยดหนกเขาๆ พอถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะอยกลางดวงวมตตนนแหละ ใจกหยดอยกลางดวงวมตตญาณ-ทสสนะหยดหนกเขา กจะเหนกายมนษยละเอยดในตวของตวเองเปนขนๆ ขนไปอยางน จนกระทงมรรคผลทเดยว ถาวาเปนขนๆขนไปอยางนละก ไมถอยไมหยดนงอยนงแนนหนกเขาไปนเขาเรยกชอวา อชเชว กจจมาตปป ความเพยรเครองยงกเลสใหเรารอนควรทาเสยเดยวนแหละเรารอนอยางไรละเมอเขาถงกายมนษยละเอยดแลว อภชฌา พยาบาท มจฉาทฏฐ ทเปนกเลสหยาบอยกบกายมนษยหายไป เหลอแต อภชฌา พยาบาท มจฉาทฏฐ

157

157

อยางละเอยดอยในกายละเอยดกไมพอเทานน ใชวธ อชเชวกจจมาตปป ความเพยรแผดเผากเลสทเปนอยเดยวนนนแหละทาเสยทเดยว ควรทาใจหยดหนกขนไป ใจของกายมนษยละเอยดกหยดหนกขน ศนยกลางของดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานดวงธรรมนน กมอยในกายทพยละเอยดแบบเดยวกน หยดนงหนกเขากเขาถงดวงศล หยดนงหนกเขากเขาถงดวงปญญาอยกลางดวงสมาธหยดนงหนกเขา เขาถงดวงวมตตอยกลางดวงปญญา หยดนงหนกเขากเหนดวงวมตตญาณทสสนะอยกลางดวงวมตต หยดนงหนกเขากเหนกายทพยพอถงกายทพยเขาอภชฌา พยาบาท มจฉาทฏฐ ไมเหลอเลย เรารอนทเดยวอยไมไดไปถง โลภะ โทสะ โมหะ แลว เมอเขาเขต โลภะ โทสะ โมหะ เชนนนกายทพยกไมเลนเลอเผลอตว ใจของกายทพย หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายทพย ตอไปกเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขากเหนดวงศล หยดนงอยกลางศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขาถงดวงปญญาหยดนงอยศนยกลางดวงปญญา ถกสวนเขากเขาถงดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอย ศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา กเขาถงกายทพยละเอยด

พอเขาถงกายทพยละเอยดเขา โลภะ โทสะ โมหะอยางหยาบหมดไปเหลอแตละเอยด ใจกายทพยละเอยด หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายทพยละเอยด ถกสวนเขากเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอย ศนยกลาง

158

158

ดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา กเหนดวงศลอยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยกลางดวงศลถกสวนเขากเขาถงดวงสมาธอยกลางดวงศล หยดนงอยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญาอยกลางดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตอยกลางดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะอยกลางดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา กเขาถงกายรปพรหมพนแลวจากโลภะ โทสะ โมหะ ทงหยาบทงละเอยดหมดไป เรารอนอยางนอยไมได กเลสอยไมไดหมดไปเปนชนๆ หมดไปแลว โลภะ โทสะโมหะ ทงหยาบทงละเอยด หมดไปจากกาย รปพรหมหยาบหยดนงอยศนยกลางดวงธรรม ททาใหเปนกายรปพรหมหยาบเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา เขาถงดวงศล หยดนงอยกลางดวงศลถกสวนเขากเขาถงดวงสมาธ หยดนงอยกลางดวงสมาธถกสวน กเขาดวงปญญาหยดนงอย กลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตหยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตต-ญาณทสสนะแบบเดยวกน หยดนงอย ศนยกลางดวงวมตต-ญาณทสสนะถกสวน เหนกายรปพรหมละเอยด ในกายรปพรหม-ละเอยดกหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายรปพรหม-ละเอยดถกสวนเขา เขาถงดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน ถกสวนเขากเขาถงดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางสมาธถกสวนเขา กเขาถง

159

159

ดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตหยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขากถงกายอรปพรหมหมดแลว โลภะ โทสะ โมหะทงหยาบทงละเอยดหมดไปแลว เรารอนอย ไมได กระเดนออกไปหมด เขาถงกายอรปพรหมเสยแลวหลดไปเปนชนๆ ดงนกเลสหลดไปเปนชนๆ จรงๆ อยางน ใจกหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายอรปพรหมถกสวนเขา กเข าถงดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมา-นปสสนาสตปฏฐาน ถกสวนเขา กเขาถงดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขากเขาถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขากเขาถงกายอรปพรหมละเอยด ใจกายอรปพรหมละเอยด กหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายอรปพรหมละเอยดถกสวนเขากเขาถงดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน ถกสวนเขา กเขาถงดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา เขาถง

160

160

กายโคตรภบคคล รปเหมอนพระปฏมากร เกตดอกบวตมใสเหมอนกระจกคนฉองสองเงาหนา หนาตกโตเลกตามสวน ถาคนทาไดกหนาตก ๔ วา ๕ วา หนาตกไมหยอนกวา ๔ วา ทเดยวบางคนเขาไดกหนาตกเพยงศอก ๒ ศอกไปตามหนาทไมเหมอนกนในโคตรภบคคล เมอถงโคตรภบคคลแลว ราคะ โทสะ โมหะ หมดไป ไมใชหมดแต ราคะ โทสะ โมหะ เมอเขาถงกายอรปพรหมทงหยาบทงละเอยด ราคะ โทสะ โมหะหมดไป

พอเขาถงกายธรรมเขาเทานนแหละ กามราคานสยปฏฆานสย อวชชานสย ทงหยาบทงละเอยด ไมไดตดเขาไปเลยหลดหมดทเดยว กเลสในภพหมดไปแลว ยงเหลอแตกเลสนอกภพอกสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส อยในธรรมกายเปนสงโยชนเบองบนทพระโสดาจะละได กเลสเหลานมอยในธรรมกายไมไดมในกายทงหมด ทกลาวมาแลว กายมนษยหนง สองกายมนษยละเอยดนสวน สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาสไมม พวกนตาเกนไป สามกายทพย สกายทพยละเอยด ไมมกายนกไมม หากายรปพรหม หกกายรปพรหมละเอยด ในสองกายนกไมมเจดกายอรปพรหมหยาบ แปดกายอรปพรหมละเอยด ทง ๘ กายนสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาสไมม ทเขาถงธรรมกายนนอยในธรรมกาย จงไดชอวา สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาสเปนสงโยชนของกายธรรมไมใชของกายทง ๘ นน

ธรรมกายกไมหยดยง ใจธรรมกายหยดนงอยในศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนธรรมกาย ดวงธรรมททาใหเปนธรรมกายนนใหญ ใหญโตไมเทาดวงจนทรดวงอาทตยละคราวน หนาตก

161

161

ธรรมกายนนวาหนง วดผาเสนศนยกลางวาหนงกลมรอบตวถาธรรมกายหนาตก ๔ วา ดวงธรรมททาใหเปนธรรมกายวดผาเสนศนยกลางก ๔ วา กลมรอบตว หนาตกธรรมกายเทาไหน ดวงธรรมททาใหเปนธรรมกายกโตเทานน วดผาเสนศนยกลางโตเทากนกลมรอบตว ใจของธรรมกายกหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนธรรมกาย ถกสวนเขากเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานโตเทาดวงเทากบดวงททาใหเปนธรรมกายนนหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกเขา กเขาถงดวงศลหยดนงอยศนยกลางดวงศลเทากน เขาถงดวงสมาธอยกลางดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญาอยกลางดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตอยกลางดวงปญญา หยดนงอยกลางดวงวมตตถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะอยกลางดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขากเหนธรรมกายละเอยด หนาตก ๕ วา สง ๕ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไปนเขาถงแลว

คราวนสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส ยงอยทงหยาบทงละเอยด แตวาธรรมกายละเอยดไมไดรออยเนนชาอชเชว กจจมาตปป เหตเครองยงกเลสใหเรารอน ความเพยรเครองยงกเลสใหเรารอน ไมถอนทเดยวทาเดยวนนไมไดหยดไมไดลดละทาตอขนไป เมอทาตอขนไป ใจของธรรมกายละเอยดหยดนงอยศนยกลางดวงธรรม ททาใหเปนธรรมกายละเอยดถกสวนเขา กเขาถงธรรมานปสสนาสตปฏฐานดวงเทากนวดผาเสนศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตว หยดนงอยศนยกลาง

162

162

ดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา กเขาถงดวงศลหยดนงอย ศนยกลางดวงศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธหยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญาหยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตหยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา เขาถงกายพระโสดา หนาตก ๕ วา สง ๕ วาเกตดอกบวตมใสหนกขนไป นหลดแลวจาก สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส หลดขาดจากใจทเดยว แตวากามราคะพยาบาท มลกเตานนยงมอย ในพระโสดา นางวสาขา มลก ๒๐ คนพระโสดากไมประมาท ใจพระโสดาหยดนงอยกลางดวงธรรมททาใหเปนพระโสดา วดผาเสนศนยกลาง ๕ วา กลมรอบตว หยดนงอยกลางนนพอถกสวนเขา กเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานดวงเทากน กลมเทากน หยดนงอยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานพอถกสวนเขากเขาถงดวงศล หยดนงอยกลางดวงศลพอถกสวนเขากเขาถงดวงสมาธ หยดนงอย กลางดวงสมาธถกสวนเขากเขาถงดวงปญญา หยดนงอยกลางดวงปญญาถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตหยดนงอยกลางดวงวมตต ถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา กเขาถงกายพระโสดาละเอยด หนาตก ๑๐ วาสง ๑๐ วา เกตดอกบวตมใสหนกขน แตวากามราคะ พยาบาท อยางหยาบอยางละเอยดยงมอย กกายพระโสดาอยางละเอยดยงมอย

163

163

ใจของพระโสดาละเอยดกหยดอยกลางดวงธรรมททาใหเปนพระโสดาละเอยดพอถกสวนเขา กเขาถงดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานดวงเทากน วดผาเสนศนยกลางกลมรอบตว หยดนงอยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา กเขาถงดวงศลดวงเทากนหยดนงอยกลางดวงศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธ หยดนงอย กลางดวงสมาธ พอถกสวนเขาเขาถงดวงปญญาหยดนงอยกลางดวงปญญาถกสวนเขา เขาถงดวงวมตต หยดนงอยกลางวมตต ถกสวนเขาเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขาเทานน เขาถงกายพระสกทาคา หนาตก ๑๐ วา สง ๑๐ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไป

คราวนหลดละ กามราคะ พยาบาท หยาบและละเอยดในขนนนหลด แตวาละเอยดจรงๆ ขนสกทาคายงไมหลด ใจของพระสกทาคา กหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายพระสกทาคา วดผาศนยกลาง ๑๐ วา กลมรอบตว พอถกสวนเขาเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน พอถกสวนเขาเหนดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงศล ถกสวนเขา เขาถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา เขาถงดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางดวงปญญา ถกสวนเขา เขาถงดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตต ถกสวนเขา เขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา กเขาถงกายพระสกทาคาละเอยด หนาตก ๑๕ วา สง ๑๕ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไป

164

164

ใจของพระสกทาคาละเอยด กหยดนงอย ศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนกายพระสกทาคาละเอยด ๑๕ วา ดวงธรรมททาใหเปนกายพระสกทาคาละเอยด วดผาเสนศนยกลาง ๑๕ วา กลมรอบตวใจของพระสกทาคาละเอยด กหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนพระสกทาคาละเอยด พอถกสวนเขา กเขาถงดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน พอถกสวนเขา กเหนดวงศล หยดนงอยศนยกลางดวงศล ถกสวนเขากถงดวงสมาธ หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขา กเขาถงดวงปญญา หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา เขาถงดวงวมตต หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา เขาถงกายพระอนาคาหนาตก ๑๕ วา สง ๑๕ วา เกตดอกบวตมใสหนกขนไป

คราวน กามราคะ พยาบาท ขนละเอยดกไมเหลอเลย เขาถงพระอนาคาแลวหลดไป กเลสทาลายออกไปอยางน แตวาอปกเลสยงอย รปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ อวชชา รปราคะยงกาหนดยนดในรปฌาน อรปราคะ ยงกาหนดยนดในอรปฌานมานะ ยงยกเนอยกตวอย อทธจจะ ฟงซานยงมอยบาง แตทาใหเหนพระอรหนต อวชชา มอย ยงไมสนสงสย ยงไมรทสดของพระอรหนต ตอแตนนพระอนาคากไมหยด ใจของพระอนาคากหยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนพระอนาคา วดผาเสนศนยกลาง ๑๕ วา กลมรอบตว พอถกสวนเขาเทานนเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน ดวงเทาธรรมดวงนน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา กเขาถง

165

165

ดวงศลดวงเทากน หยดนงอยศนยกลางดวงศลถกสวนเขา กเขาถงดวงสมาธดวงเทากน หยดนงอยศนยกลางดวงสมาธถกสวนเขากเขาถงดวงปญญาดวงเทากน หยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขากเขาถงดวงวมตตดวงเทากน หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา กเขาถงดวงวมตตญาณทสสนะ หยดนงอยศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขาเทานนแหละเขาถงกายธรรมพระอนาคาละเอยด หนก ๒๐ วา สง ๒๐เกตดอกบวตม ใสหนกขนไป ใจของพระอนาคาละเอยด หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมททาใหเปนพระอนาคาละเอยด พอถกสวนเขา กเหนดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐาน หยดนงอยศนยกลางดวงธรรมานปสสนาสตปฏฐานถกสวนเขา กเขาถงดวงศลหยดนงอย ศนยกลางดวงศล ถกสวนเขาเขาถงดวงสมาธหยดนงอยศนยกลางดวงสมาธ ถกสวนเขา เขาถงดวงปญญาหยดนงอยศนยกลางดวงปญญาถกสวนเขา เขาถงดวงวมตตหยดนงอยศนยกลางดวงวมตตถกสวนเขา เขาถงดวงวมตต-ญาณทสสนะ หยดนงอย ศนยกลางดวงวมตตญาณทสสนะถกสวนเขา เหนกายธรรมพระอรหตต หนาตก ๒๐ วา สง ๒๐ วาเกตดอกบวตมใสหนกขนไป นหมดแลว รปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ อวชชา หลดหมดแลว นแหละความเพยรเครองยงกเลสใหเรารอนทาเสยเดยวน ทาชาไมได

เคยสอนสามเณรบวชใหมๆ ไดชวบวชประเดยวเดยวครงชวโมงเทานน ทาใหถงนทเดยว รจกทางอยางน เมอรจกแคนใจของพระอรหตตกไมประมาทหมดความประมาทแลว เปนวราคธาตวราคธรรมแลว นแหละไดชอวาความเพยรเครองยงกเลสให

166

166

เรารอนนแหละ ภทเทกรตตคาถา วาจาเครองกลาวปรารภเหตเครองถงซงความเจรญของบคคลผมราตรเดยวเจรญแทๆ ทเดยว ใหจรงแนลงไปอยางนนะอยาไดคลาดเคลอน ถาไมคลาดเคลอนอยางน ไมเสยททไดเกดมาเปนมนษยพบพระพทธศาสนานไดตวจรงละ ถาผดจากนละกเปนเหลวละ ไมถกทางไปของพระพทธเจา พระอรหตตขอเตอนทานทงหลายจงอยานงนอนใจเลยเพราะวาความผดเพยนหรอผอนผนหรอสรบดวยพระยามจจราชผมเสนาหมใหญสไมได ถาจะสรบไดตองมธรรมกายดงกลาวมาแลวน จงจะสรบกนได ถาไมมธรรมกายสรบไมได ปถชนธรรมดานาสงสารใหเขาโขกเขาสบนาสมเพช ถามธรรมกายซเราจะเหนใหหมนขยนอยาเกยจคราน ไมมสถานทไหนทใดทหนง หมดประเทศไทยนะ มสพระยามจจราชได มอยวดปากนาวดเดยว ตองขมขมนทเดยว เมอไมประมาทเชนนจะสพระยามจจราชได

ทไดชแจงแสดงมาน ตามวาระพระบาลคลความเปนสยามภาษาตามมตตยาธบาย พอสมควรแกเวลา เอเตน สจจวชเชนดวยอานาจความสจจ ไดอางธรรมปฏบตตงแตตน จนอวสานนสทา โสตถ ภวนต เต ขอความสขสวสด จงบงเกดมแดทานทงหลายบรรดามาสโมสรในสถานทนทกถวนหนา อาตมภาพชแจงแสดงมาพอสมควรแกเวลา สมมตวายตธรรมกถาโดยอรรถนยมความเพยงเทานฯ

เอว กมดวยประการฉะนฯ

167

167

บทกรวดน�ำ

อมนา ปกมเมน อปชฌายา คณตตราอาจรยปการา จ มาตา ปตา จ าตกา(นามของผทจะอทศให) ปยา มมสรโย จนทมา ราชา คณวนตา นราป จพรหมมารา จ อนทา จ โลกปาลา จ เทวตายโม มตตา มนสสา จ มชฌตตา เวรกาป จสพเพ สตตา สข โหนต ปาน ปกตาน เมสข จ ตวธ เทนต ขปป ปาเปถ โวมตอมนา ปกมเมน อมนา อททเสน จขปปาห สลเภ เจว ตณหปาทานเฉทนเย สนตาเน หนา ธมมา ยาว นพพานโต มมนสสนต สพพทา เยว ยตถ ชาโต ภเว ภเวอชจตต สตปา สลเลโข วรยมหนามารา ลภนต โนกาส กาตจ วรเยส เมพทโธ ทปวโร นาโถ ธมโม นาโถ วรตตโมนาโถ ปจเจกพทโธ จ สงโฆ นาโถตตโร มมเตโสตตมานภาเวน มาโรกาส ลภนต มา ฯ

168

168

ค�ำแปล ดวยผลบญทข าพเจากระทาน ขอพระอปชฌายผ มพระคณ

อนยงใหญไพศาล อกทงอาจารยผไดสงสอนขาพเจามา ทงมารดาบดา

และคณาญาตทงสน ตลอดจนพระอาทตยพระจนทร และพระเจาแผนดน

ผเปนใหญในเอกเทศแหงเมทนดล และนรชนผมคณงามความดทงหลาย

ทกถนฐาน อกทาวมหาพรหมกบหมมาร และทาวมฆวานเทวราช

ทงเทพเจาผฉกาจรกษาโลกทงสทศ และพระยายมราช อกมวลมตรสหาย

ทงผขวนขวาย วางตนเปนกลาง และผเปนศตรของขาพเจาทกๆ เหลา

จงมความเกษมสขนราศภย ขอบญทขาพเจากระทาไวดวยไตรทวาร

จงบนดาลใหสาเรจไตรพธสข ถงความเกษมปราศจากทกข คอ

พระอมตมหานฤพานโดยพลนอกโสดหนงนน

ดวยบญกรรมน และอทศเจตนาน ขอใหขาพเจาบรรลทนท

ซงการตดขาดตณหาอปาทาน ธรรมอนชวในสนดานจงพนาศไปหมด

จนตราบเทาถงนพพานสนกาลทกเมอเทยว แมวาขาพเจายงจะทองเทยว

ไปเกด ในภพใดๆ กขอใหมจตซอตรงดารงสตปญญาไวชาญฉลาด

ใหมความเพยรกลาสามารถขดเกลากเลสใหสญหาย ขอหมมารเหลาราย

อยาไดกลากรายสบโอกาสเพอทาใหขาพเจาพนาศคลายเพยรได

อนงไซร พระพทธเจาผเปนทพงอนยงอยางประเสรฐ พระธรรม

เปนทพงอนลาเลศยงประมาณ พระปจเจกพทธเจาเปนทพงอนไพศาล

และพระสงฆเปนทพงอนอดมยงประมาณของขาพเจาน ดวยอานภาพ

อนอดมดพเศษสงสดของพระรตนตรย ขออยาใหหมมารไดโอกาส

ทกเมอไปเทอญ.

169

169

เกดมำวำจะมำหำแกว

พบแลวไมก�ำจะเกดมำท�ำอะไร

อำยทอยำกมนกหลอก

อำยทหยอกมนกลวง

ท�ำใหจตเปนหวงเปนใย

เลกอยำกลำหยอก

รบออกจำกกำม

เดนตำมขนธสำมเรอยไป

เสรจกจสบหกไมตกกนดำร

เรยกวำนพพำนกได

พระมงคลเทพมน (สด จนทสโร)


171

หยดนนแหละคอตวส�ำเรจ

พระมงคลเทพมน (สด จนทสโร)


172

พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร)...

Documents