บทบรรณาธิการ · ทักษะในศตวรรษที่21...

ทกบทความในเลมนนาสนใจมาก คงจะคมคากบท ทานรอคอยจลสารของเรานะคะ ดฉนหวงวาคงจะถกใจทาน ผอานทชอบอานเรองราวเกยวกบแนวคดในเชงการจดการ การศกษาและในเชงเนอหาวชาการนะคะ ในเลมน ประเดนหลกทนำเสนอคอ หากเราใชactivelearningมาจดกระบวนการเรยนการสอนผเรยนจะ ไดรบประโยชนมากและจะเปนบณฑตในอดมคตของเรา อยางชดเจน เพราะในยคทโลกของเรามพลเมองเพมขนมาก ทรพยากรธรรมชาตเรมขาดแคลน มความขดแยงในหลายจด ของโลก โลกมการเปลยนแปลงในเชงกายภาพคอนขางมาก ดวยโลกเผชญกบสภาวะโลกรอนทเกดจากมนษยอยางพวกเรา มภยพบตในรปแบบตางๆ ทงจากฝมอมนษยและจากธรรมชาต ทตองปรบเปลยนบณฑตของเราจงตองเปนคนทคดเปนคด วเคราะหสงเคราะหเปน และแกปญหาเปน คดสรางสรรคได อยางมประสทธภาพ เพอจะไดอยในโลกอนาคตไดอยางม คณภาพชวต ภาระนตกเปนของผใหการศกษาทกคนนะคะ ตองมารวมดวยชวยกนปฏบตภารกจนใหสำเรจนะคะ บทความทนำเสนอเรมดวย แนวคดเกยวกบการ พฒนาทกษะการคดโดยอาจารยดร.ทพยวลยสทนการสอนเพอ พฒนาทกษะการคดขนสง เสนอโดย ผศ.ดร.ปยะพงค โชตพนธ การจดการเรยนการสอนในลกษณะการเรยนรเชงรก(ActiveLearning)“การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน(Problem-based

Learning) ผสมผสานกบการเรยนร แบบปฏบตการ (LaboratoryMethod) ทอาจารย ดร.สวทย ดวงมะโน ใช การเรยนการสอนเพอทกษะการสรางสรรค โดยอาจารย ฐตกา แกวสมวงศ ทกบทความชวา การสอนโดยการพฒนา ทกษะการคดมความจำเปนอยางยงคะ นอกจากนนเราจะ ตองเปลยนมมมองของการเรยนการสอนไปจากการตองร ขอมลใหมากทสดผานการทองจำ ซงเปนรปแบบการเรยนร ของศตวรรษทผานมา และหนมาพฒนาทกษะการคนควาหา ขอมล จากแหลงทเชอถอไดโดยไมตองจำขอมลทงหมดแต ตองวเคราะหขอมลใหไดซงเปนทกษะทจำเปนของโลก ยคใหมรวมถงทกษะการใชสารสนเทศในการเขาถงขอมล อยางฉลาด ตองอาน ปฏวตการเรยนการสอน IT สการพฒนา ทกษะในศตวรรษท 21 โดยอาจารยดร.ฐะปะนย ตรรตนภรณ และตองไมพลาด โดดเดยวแตไมเดยวดาย: วถการ เรยนร ดวยตนเองทามกลางความสบสนโดยอาจารยสรพรสมบรณบรณะ ซงแสดงใหเหนวาการเรยนรทดทสดไมไดเกดในหองเรยน เพยงอยางเดยว อกทกษะทสำคญคอทกษะการสอสาร ขอเชญชวนอานบทความเรองการพฒนาความสามารถใน ดานการสอสารของผเรยนไทยทดฉนนำเสนอดวยคะ ขอใหมความสขกบการอานนะคะ Enjoy yourreading!

สวสดคะ ทานผอาน จลสาร PBL Newsletter

บทบรรณาธการ

สารบญ

ผศ.ดร.อญชล ชยานวชร

แนวคดเกยวกบการพฒนาทกษะการคด

การพฒนาความสามารถในดานการสอสารของผเรยนไทย

การสอนเพอพฒนาทกษะการคดขนสง

ปฏวตการเรยนการสอนITสการพฒนาทกษะในศตวรรษท21

3

6

8

10

การเรยนการสอนเพอทกษะการสรางสรรค

“โดดเดยวแตไมเดยวดาย:วถการเรยนร

ดวยตนเองทามกลางความสบสน”

บอกเลากจกรรมActiveLearningมวล.

13

14

18

ปจจบนโลกและสงคมมนษยเผชญกบการเปลยนแปลง และปญหาตางๆ มากมายและรวดเรวแบบไมเคยพบมากอน เนองจากสาเหตสำคญหลายประการไดแกความจำกดของ ทรพยากรธรรมชาต ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอม การ เพมจำนวนประชากร ความซบซอนของสงคมและความสมพนธ ระหวางมนษย ความกาวหนาอยางรวดเรวเหลอเชอของความ รวทยาศาสตรและเทคโนโลยผลกระทบทงดานบวกและดาน ลบของการเปลยนแปลงตางๆ ผลกดนใหมนษยจำเปนตอง อาศยแนวคดและวธการใหมๆความตองการคนทคดเปนและมความคดสรางสรรคจงยงมความจำเปนมากขน หากยอนมองระบบการศกษาทผานมาทมกระบวน ทศนผสอนเปนศนยกลาง(Teacher-centered)กจะมลกษณะ ผสอนทถายทอดความรสผเรยน(transmittingknowledge)บทบาทของอาจารยเปนผสอนผใหขอมลขนตน(fillingtheknowledgeintotheemptybucket)ผเรยนเปนฝายรบ ขอมล (passive receiver) เนนคำตอบทถกเพยงคำตอบเดยว (convergent thinking emphasizing theonly correctanswer)จงไมแปลกทผลลพธทเกดขนคอไดผเรยนทมลกษณะ เปนผเรยนเชงรบ (passive) เรยนในสงทมอยแลวรกษาถายทอด ความรเดม เปนผทคดในกรอบ ยดกรอบความคด ความเชอเดม คดแบบเอกนย ระบบการศกษาปจจบนนมความจำเปนอยางยงทจะ ตองทำใหผเรยนมความสามารถในการทาทาย ขอเทจจรงท ไดรบ แสวงหาในสงทยงไมร จบประเดนปญหาได สามารถ มองภาพรวมและบรณาการสการปฏบตได มความสามารถ สรางสรรคสรางนวตกรรมไดมทกษะการทำงานเปนทมและเปนผเรยนเชงรก (active learner) ซงความสามารถเหลาน ลวนมความจำเปนและสำคญในการดำรงชวตในศตวรรษท21 ผเขยนมความเชอวาการพฒนาผเรยนใหมทกษะ แหงศตวรรษท 21 ได จะมทกษะสำคญทเปนปจจยรวมคอ ทกษะการคด (thinking skills) เพราะหากผเรยนมทกษะ การคดในระดบทสงผเรยนจะสามารถสรางความรโดยผาน

การรวบรวมและลำดบขอมลบรณาการเขากบทกษะการคนควา การใชวจารณญาณ และการแกปญหา จงเรยนรดวยตนเอง ไดอยางมประสทธภาพ และสามารถสอสารความร เพอใช อธบายประเดนทเก ยวของ และแกปญหาทจะเกดขนใน บรบทของชวตจรงได ดงนนโจทยใหญในการพฒนาผเรยนใหเปนผทม ทกษะการคดทกษะการตงคำถามสบเสาะหาสงทยงไมรสามารถ พฒนาสงทมอยแลวใหดยงขน สามารถคดนอกกรอบหาแนวทาง ใหมนอกกรอบเดมทครอบงำอยมองไปขางหนาคดคาดคะเนปญหาและการทาทายใหมๆ จงเปนโจทยททกฝายตองรวมกน คดเพอหาหนทางทสรางสรรคและมแผนงานสการปฏบตท ตองทำใหสำเรจ เพราะสงคมยคใหมตองการคนทมความคด สรางสรรค มวสยทศนกวางไกล มองไปขางหนาวานาจะม อะไรเกดขน คดถงอนาคตมากกวาอดตหรอปจจบน การคด มงอนาคตเปนลกษณะทการวจยทงหลายไดชชดวาเปน คณลกษณะทพงประสงคและเอออำนวยตอการพฒนาสงคม เมอกลาวถงกระบวนการพฒนาทกษะการคดผเขยน คดวากรดานนถาไมกลาวถงDr.EdwarddeBonoกคงจะ ตกสมยไป ทานไดใหความหมายของการคดวา การคด “เปนทกษะของสมองในการใชสตปญญาแปลความหมาย ประสบการณ” (The Opening Skill with Intelligence ActsuponExperience) Dr. Edward de Bono เนนวาการคดเปนสงท สามารถเรยนร ฝกหดและสอนกนไดเหมอนทกษะอน เชน การเรยนบวกลบเรว ทกษะกฬา ทกษะการขจกรยาน เปนตน และเสนอความคดวาการเปลยนแปลงของโลกและความ กาวหนาของศลปวทยาการดานตางๆเปนผลมาจากความคด ของคนโดยเขาไดตงศพทและจำแนกการคดออกเปน2ชนดทสำคญคอ 1.การคดในกรอบ(Verticalthinking)เปนการคด เชงตรรกะ (Logical thinking) การคดวพากษวจารณ (Criticalthinking)ระเบยบวธวทยาศาสตร(Scientificmethod)

แนวคดเกยวกบการพฒนาทกษะการคดอาจารย ดร.ทพยวลย สทนสำนกวชาศลปศาสตร

PBL WU Newsletter 3

2.การคดเพอกอใหเกดการสรางแนวคดหลากหลายแนวคด(Lateralthinking)ซงจะทำใหไดแนวคดแปลกใหมทนำไปสรางผลผลตทมความคดสรางสรรคได กระบวนการคดทง 2 ลกษณะไมไดแยกออกจากกน อยางเดดขาด แตการคดทง 2 ระบบมการสนบสนนซงกน และกนในการทจะนำความคดไปสรางสรรคสงตางๆ กระบวน การคด2ระบบคอ การคดระยะท 1 (First-stage thinking) กระบวน การคดนอกกรอบ (Lateral thinking) เปนการคดใหเกด แนวคดในการพจารณาปญหาเพอจะไดกำหนดใหชดเจนวาปญหา ทแทจรงคออะไร(definetheproblem)และสามารถมอง หามโนทศน สรางแนวคด (generating the problem)ทจะใชแกปญหา การคดระยะท2 (Second-stagethinking)กระบวน การคดในกรอบ(Verticalthinking)เมอใชการคดระยะท1 แลวจะเกดการสรางแนวคดทจะนำมาใชแกปญหาการคดระยะ ท2จะเปนการทดสอบแนวคดเหลานนวาแนวคดใดเหมาะสม ทสดแลวพฒนาใหสามารถนำไปใชแกปญหาทตองการได สงคมยคใหมตองการคนททกษะทง 2 แบบในสดสวน ทเหมาะสมเพอแกปญหาอยางสรางสรรคในโลกทสลบซบซอน ซงปญหาทเกดขนยากกวาในอดต ในระบบการศกษาทผานมา ไมคอยใหความสำคญกบการคดแบบทสองซงเปนทกษะการคดทสำคญตอความสามารถสรางสรรคอยางยงซงเทคนคใน การทจะพฒนาทกษะการคดแบบทสองนนม เสนอไว หลากหลายเชน •เทคนคการระดมOsbornไดเสนอวธการระดมสมอง (Brainstorming) เพอสงเสรมความคดสรางสรรคตงแต ค.ศ.1957ซงยงเปนวธทยงใชไดผลดและมผลการศกษาวจย เกยวกบการระดมสมองสวนใหญพบวาเมอใชวธการระดม สมองจะมความคดสรางสรรคเพมขนทงในดานคณภาพและปรมาณ •เทคนคอปมาอปมยGordonไดเสนอวธSynectics ในป 1961 ในการพฒนาความคดสรางสรรค โดยเสนอวา พนฐานของการ Synecticsคอการใชการเปรยบเทยบอปมา(analogy) ซงในวงการอตสาหกรรมนำไปใชและไดผลในการแกปญหาและเกดผลตภณฑใหมๆ •Dr.EdwarddeBonoไดเสนอเครองมอพฒนา ทกษะการคดไวมากมาย เชน เทคนคการสรางความคดใหมเทคนคการคดอยางมประสทธภาพเทคนคการคดแบบหมวก6 ใบ เปนตน ในบทความนผเขยนขอกลาวถงเครองมอใน พฒนาทกษะการคดอยางมประสทธภาพ ท เสนอโดย Dr. Edward de Bono ทเชอวาสามารถพฒนาผเรยนได

ตงแตระดบอนบาลจนถงมหาวทยาลย เพราะสามารถนำไป ประยกตใชไดงายและจากประสบการณของผเขยนไดใชกบ ผเรยนในระดบอดมศกษากพบวาผเรยนสามารถพฒนาทกษะการคดไดอยางเปนรปธรรมในเวลาไมนาน เทคนคการคด อยางมประสทธภาพ7ขนของDeBonoมดงน 1.PMI(plus,minusinteresting)วธคดในดานบวกดานลบดานอนๆไมบวกไมลบทนาสนใจคดนอกกรอบ 2.CAF (considering all factors) วธคด โดย พจารณาปจจยทงหมดโดยใหคำนงถงทกดานทจะเกยวของ หรอเปนไปได 3.C&S(consequencesandsequel)วธคดโดย ใหคดถงผลทจะเกดขนโดยคำนงถงผลในระยะสนระยะกลางระยะยาว 4. AGO (aims, goals, objectives) วธคดทให คำนงถงจดมงหมายเปาหมายวตถประสงค 5.FIP(firstimportantpriority)วธคดโดยจดเรยงลำดบความสำคญ 6. APC (alternatives, possibilities, choices)วธคดถงทางเลอกอนความเปนไปไดโอกาส 7. OPV (other point of view) วธคดเมอมผล ของความคดออกมาทงหมดแลว ใหคดวาถาหากมองจาก มมมองอนทตางจากทคดมาแลวจะเกดความคดอะไรอกบาง อยางไรกตามการพฒนาทกษะการคดใหเกดขนใน ตวผเรยนไดนนผเขยนมความคดเหนวาในฐานะอาจารยใน ระดบอดมศกษาสามารถพฒนาใหผเรยนเกดทกษะการคด ระดบสง(higherorderofthinking)ไดหลายหนทางทจะ ขอเสนอโดยประมวลจากประสบการณตรงทไดนำไปใชกบ นกศกษาไดอยางนอยสามแนวทางคอ แนวทางแรก การเปด โอกาสใหผเรยนไดมโอกาสฝกอบรมเชงปฏบตการ(workshop) ในเรองเครองมอการคด (thinking tools) แบบตางๆ เชนการทำMindmapการแกปญหาแบบTO–LO-PO-SO-GOการคดแบบหมวกหกใบ(sixthinkinghats)การคดนอกกรอบ(lateral thinking) เปนตน ซงการอบรมตองเปนการอบรม ทไดลงมอปฏบตอยางเขมขนจนสามารถนำไปใชไดในชวต ของเขาได แนวทางทสองคอการการออกแบบรายวชาหรอ หลกสตรทเนนใหผเรยนใหเรยนรผานกระบวนการทตองคด แกปญหาตวอยางความสำเรจทพบไดแกการออกแบบการ เรยนรแบบการใชปญหาเปนฐาน(Problem-basedlearning) การเรยนรผานกระบวนการวจย (Research-based Learning) การเรยนรทเนนการทำโครงงาน เชน Senior project ทม ขนตอนการออกแบบการเรยนรแบบอยางเปนระบบของการ เรยนแบบ (Project–based learning) สรปวาในแนวทาง

4

ทสองหากผสอนออกแบบการเรยนรใหเปนลกษณะการเรยนรเชงรก (active learning) จะเปนหนทางทจะพฒนาทกษะ การคดขนสงได อกแนวทางหนงทผเขยนเชอวาสามารถพฒนาทกษะการคดไดดเชนกนคอ การสนบสนนใหผเรยน ไดทำกจกรรมเสรมหลกสตรทมผชวยเหลอเกอหนน ใหนกศกษาไดผานกระบวนการเรยนรเชงประสบการณ ทครบถวนอนประกอบ ดวย 4 ขนตอนคอ ทำกจกรรม ทบทวนกจกรรมททำ นำมาวเคราะห และสรปเพอแกไขและพฒนา ทกษะการคดเปนทกษะทสำคญยงในโลกยคปจจบน เพราะผท สรางองคความรใหมสรางนวตกรรมหรอแกปญหาทสรางสรรคไดสำเรจจะ เปนผทมบทบาทสำคญในการพฒนาสงคมไมเพยงสงคมชาตแตเปนสวน สำคญของสงคมโลกดวย ผทมความสามารถดงทกลาวมาน จำเปนตองม ความสามารถในการใชปรบขอมลขาวสารใหอยในรปขององคความรและ นำมาใชประกอบการดำเนนชวตดานตางๆ ไดอยางเกดประโยชนสงสด ซงผทจะสามารถเปนเชนนนได จะตองมคณสมบตประการหนงในชวตนน คอ“คดเปน”

หากตามกระแส พฤตกรรมเชอไวกอนตนเตน ผลกจะเปนทาสขอมล

หากทนกระแส พฤตกรรมรมากไวกอน ตนตว ผลกจะเปนนายขอมล

หากนำกระแส พฤตกรรมยอยไวกอน ตนดวยปญญา ผลกจะทำใหเปนเพอนขอมล

คนทคดเปนมกจะไมตามกระแสแตมกจะตนดวยปญญา PBL WU Newsletter 5

การพฒนาความสามารถในดานการสอสารของผเรยนไทย

ผศ.ดร.อญชล ชยานวชร สำนกวชาศลปศาสตร

หากดฉนจะถามผอานวาถาเราตองเสนอชอคนทมความสามารถในการสอสารสกคนทานนกถงใครบางคะและคนๆนนมลกษณะอยางไรในประเทศไทยเราคงจะไดรายชอยาวพอสมควรและทานเหลานนถอเปนตวอยางทดของผมความสามารถในการสอสารสวนใหญทเรารจกทานเพราะเปนผนำอยในวงการตางๆมโอกาสไดนำเสนอแนวคดสำคญๆเพอชวยในการพฒนาประเทศของเรากลาวกนวาความสามารถในการสอสารเปนคณลกษณะสำคญของผนำและเปนทกษะสำคญของบณฑตของศตวรรษท21 การสอสารเพอใหบรรลเปาหมายตองใชทกษะมากมายหลายประการ คนทประสบความสำเรจในการสอสารม คณลกษณะดงตอไปน มความเขาใจเรองตางๆ เปนอยางด ชางสงเกต เรยนรไดเรวและมความจำด ซอตรง มความกลาทจะ ทำในสงทถกตอง มความคดสขมรอบคอบ มความคดรเรมสรางสรรค คดและแกไขปญหาเฉพาะหนาไดด มความสามารถ แยกแยะและจดระเบยบขาวสารตางๆ มความสามารถในการเขยนไดรวดเรวและมประสทธภาพ มศลปะและเทคนคการจงใจคน รขนตอนการทำงานและมมนษยสมพนธทด (ขอมลจากฝายสอสาร สำนกงานชลประทานท 17 กรมชลประทาน จงหวด นราธวาส) ภาษาองกฤษจดอยในกลมของรายวชาทเนนพฒนาทกษะการสอสาร (Communication Skill) ในฐานะทดฉนเปน อาจารยสอนภาษาองกฤษคนหนงจะขอเสนอขอสงเกตทเกยวกบการเรยนการสอนภาษาองกฤษในประเทศไทยวาเราอาจจะ ตองมาทบทวนความเขาใจของพวกเรากนเอง วาจดเนนของสงทเราสอนและผลลพธทตองการใหเกดขนคออะไร เชน เราจะ เนนความรเกยวกบภาษา หรอรปแบบการสอสาร หรอเราใหความสำคญกบแนวคดทผสงสารตองการนำเสนอ หรอเราวด ความสามารถในการสอสารจากขอมลทลมลกจากความสามารถในการวเคราะหสงเคราะหของผสงสาร ผสอนภาษาองกฤษ ทกคนคงจะตระหนกถงความสำคญของทกษะอนๆ ทมาประกอบใหการสอสารสำเรจ แตมบอยครงไหมทผสอนจะลมเลอน หวใจหลกของสงทตองการพฒนาใหเกดในตวผเรยนและหนกลบมาเนนเรองของไวยากรณภาษาแทนเพราะแมอยากจะไปใหไกล

กวานนกทำไมไดเพราะวาผเรยนไมสามารถสอสารแมในเชงบอกเลาขอมลตามธรรมดา การเรยนการสอนในระดบมหาวทยาลย สวนใหญจงทำไดเพยง “Learning about the language” คอการเรยนเกยวกบโครงสรางของภาษา เราไมสามารถไปถงฝน ใหผเรยนนำความรเกยวกบโครงสรางของภาษาทเรยนมาสอสารอยางมประสทธภาพซงเปนทกษะหลกทสถานประกอบการ ตองการ เพราะเปนผสอนเราตองไมหมดกำลงใจและตองสกบปญหาน โดยเฉพาะผลประเมนจากหลายองคกรทวาคนไทยม ความสามารถในการใชภาษาองกฤษในระดบทายๆ คงจะทำใหเราอยากจะเลกเปนผสอนภาษาองกฤษไปเลย ดฉนขอเสนอ ใหเรามาวเคราะหงานสอนภาษากนใหมวา ถาอยากจะใหผเรยนมความสามารถในการสอสารอยางมประสทธภาพ เนอหา รายวชาจะเปนอยางไร ผเรยนตองทำอะไรไดและเราจะวดผลอยางไร และทสำคญเราจะเอาจรงเอาจงกนแคไหน หนงสอชอ “TalentIsOverrated”(Colvin,2008)พดถงความสำเรจวาทเราเชอกนวาพรสวรรคคอสงทกำหนดความสำเรจอาจจะไม

6

ถกตอง ขอใหหนมาพจารณาความสำเรจซงเกดจากการฝกฝนหรอพรแสวงกนด กวาไหมเพราะคนทประสบความสำเรจจำนวนมากในแทบทกวงการตองฝกฝน อยางหนกเพอสรางความสามารถนนๆ ซงหนงสอเลมนเรยกวา Deliberate practice ซงมลกษณะดงนคอ 1)มการออกแบบเปนพเศษเพอใหพฒนาสมรรถนะทมงหมาย 2)ดแลโดยผสอนหรอผฝกซงสามารถวเคราะหจดออนจดแขงได 3)ฝกปฏบตซำไปซำมาจนเกดความชำนาญ 4)ตองไดขอตชมอยางตอเนองและทนเวลา 5)ไมวาจะเปนกจกรรมเชงวชาการหรอไมกตามตองเปนแบบฝกของ สมองดวยเปนการบงคบใหสมองตองทำงานอยางเอาจรงเอาจง 6)ไมใชการฝกเพอความสนกสนานบนเทงแตเปนการฝกเพอใหเชยวชาญ บางครงอาจจะเกดความเครยดบาง ผเรยนหลายคนมกจะกลาวเมอตนเองไมประสบความสำเรจ วา “กเขาเกง…. กหนไมเกง…. กอาจารยเกงอาจารยจงวาภาษาองกฤษไมยาก” จะมสกกคนไหมทร วาการจะเกงอะไรสกอยางตองทำอยางไร ตองใชความพยายามมากเพยงใด คนไทย

ทเกงภาษาองกฤษแทบทกคน ฝกฝนตวเองตลอดเวลาทงในหองเรยนและนอกหองเรยน อาศยคณครชวยชแนะ แตสวนใหญทำแบบฝกหดเองเพมเตมจนเชยวชาญ และ เรยนรอยางจรงจงตลอดชวต หากผจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ ไดคำนงถง Deliberate practice ซงมลกษณะ 6 ประการ ดงทไดกลาวขางตนอาจจะชวยให ผเรยนไทยจำนวนมากสามารถใชภาษาองกฤษเพอสอสารอยางมประสทธภาพกได เราพรอมจะเหน อย(อยางเตมใจ)กนรยงคะ เพราะการจดการเรยนการสอน ภาษาองกฤษอยางผวเผน(ศพทของดฉนเองคอsurfacepractice)จะไมชวยเราใหหลดพนจากผลการประเมนความสามารถในการใชภาษาองกฤษในระดบตำ คณลกษณะสำคญทผเรยนไทยมคอ ความขยนหมนเพยร ความอดทน

ความพยายาม แตอาจจะเจอจางไปในยคทคนทวไปสามารถเขาถงเทคโนโลยได รวดเรวและชวตสะดวกสบายขนทำใหละเลยคณคาของความขยนหมนเพยร ลอง อานขอความทคดลอกมาจากปกหลงของหนงสอทพดถงDeliberatepracticeคะ Greatness doesn’t come from DNA but from practice and perseverancehonedoverdecades.This‘deliberatepractice’isn’tthe kind of hard work that your parents told you about. It’s difficult. Ithurts.Butmoreof itequalsbetterperformance.Tonsof itequalsgreatperformance.

อก 10 - 20 ป เดกไทยไมวา

ในการศกษาระดบใด เวลาทเขามาหองเรยน

เขาจะมาเพอโตตอบกบคร มาสนทนากบครเทานน

แตในแงเนอหาวชาความร เขาสามารถไดมาจากสอทเปนอเลกทรอนกส

หรอสอสงพมพตางๆ

ดร.กฤษณพงศ กรตกร

PBL WU Newsletter 7

การสอนเพอพฒนาทกษะการคดขนสงผศ.ดร.ปยะพงค โชตพนธ สำนกวชาเทคโนโลยการเกษตร

ทกษะการคด เปนความสามารถทเกดขนเฉพาะในสตวทมการพฒนาของสมองในระดบสง ทตองใชสมองมากกวา

เพอการอยรอดและดำรงเผาพนธการอยรวมกนของมนษยในสงคมทมกจกรรมตางๆมากมายทจำเปนตองใชทกษะหลายดาน

ประกอบกน ทกษะนเปนองคประกอบของกระบวนการคดทสลบซบซอน ซงอาจแบงออกไดเปน 2 ระดบคอ ทกษะพนฐาน

(basicskills)และทกษะการคดขนสง(higherorderthinkingskills)ทกษะการคดขนสงมขนตอนหลายชนและตองอาศย

ทกษะการสอความหมายและทกษะการคดทเปนแกนหลายๆ ทกษะในแตละขน การทบคคลจะมทกษะการคดขนสงตองได

รบการฝกฝนทกษะพนฐานดานตางๆ จนมความชำนาญพอสมควรแลว ทกษะพนฐานทกลาวถงประกอบดวย การคดรเรม

สรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณการคดตามกระบวนการทางวทยาศาสตร การคดเลยนแบบอรยสจ 4 (ประกอบดวย

สวนทเปนเนอหาซงเปนเรองทเปนความจรงทเกยวของกบชวตของทกคนและสวนทเปนวธการแหงปญญา) การคดทาง

คณตศาสตร การคดทางบรหารและการจดการ การคดเชงกลยทธ การคดเชงอนาคต การคดเชงสงเคราะห การคดเชงมโนทศน

การคดเชงประยกตและการคดเชงระบบ

การเรยนการสอนใหผเรยนมทกษะการคดขนสง

จะตองสอดแทรกเนอหาททำใหเกดทกษะขนพนฐานโดย

รอบดาน และตองทำตอเนองจนเกดความชำนาญหรอท

เรยกวาจนมประสบการณมากพอ เรามกจะพบอยเสมอวา

นกศกษาในขนอดมศกษาสวนหนงไมสามารถวเคราะห และ

สงเคราะหเนอหาจากขอความหรอขอมลทไดรบ นนเปนเพราะ

การเรยนการสอนในระดบตนสวนใหญเนนการถายทอด

ความรและวดองคความร โดยละเลยการสรางทกษะขนพนฐาน

ทจรงแลวทกษะพนฐานนสามารถสอดแทรกเขาไปได ในทก

รายวชามากบางนอยบางตามธรรมชาตของรายวชา ในทน

จะขอยกตวอยางการเรยนแบบเรยนรเชงรก(activelearning)

ทฝกใหผเรยนใชทกษะพนฐานตางๆ อยางเปนขนตอน การ

เรยนรลกษณะนผเรยนจะมสวนรวมในกระบวนทงหมด

โดยมการนำเนอหาหรอเรองราวทมลกษณะผสมของขอเทจจรง

และขอมลทคลมเครอ ใหผเรยนฝกอานและกรองขอมล

8

ทละประโยค ลองวเคราะหวาอะไรทเปนขอเทจจรง (fact) อะไร

ทเปนความคดเหน (opinion) ขอความใดมนยวาอยางไร ขอความใดขยาย

ความของขอความใดใหผเรยนตงขอสงเกตโดยเอาคำถาม(อะไรเมอไหรทไหน

เพราะอะไรอยางไร)เขาไปจบขอความทละประโยคใหเกดคำถามทตรงประเดน

กบวตถประสงคของรายวชา ยกตวอยางเชน จากขอความทวา “การทำนากง

ตองหมนคราดบออยางสมำเสมอ” ผเรยนควรตองตงคำถามตอไปนได เชน

คราดบอหมายถงอะไรมวธการอยางไรมขอดขอเสยอยางไรบางตองทำเมอไหร

หรอบอยแคไหนใชกำลงคนหรอเครองจกรหาซอเครองมอไดทไหนมคาใชจาย

มากนอยเพยงใด เปนตน จากนนใหลองตอบคำถามทตนเองสรางขนโดยการ

คาดคะเนหรอใชความรเดมหรอประสบการณทมอยเดม ใหผเรยนมปฏสมพนธ

ระหวางเรยนกบผอน มรบฟง การอภปราย โตตอบอยางอสระ ในขณะทผสอน

จะคอยกระตนใหกระบวนการนดำเนนไปอยางราบรน ผสอนจะไมบอกองคความร

โดยตรงแตใหผเรยนไปคนควาเองตามขอสงสยทตนสรางขนหากพบวาผเรยนไม

สามารถคนหาองคความรไดตรงวตถประสงค ผสอนจงจะเสรมใหโดยสอดแทรก

เขาไปใหกลมกลนอยางแยบยลโดยทผเรยนไมรสกวาเปนการถายทอดความร

หรอทำใหผเรยนขาดความมนใจในตนเอง เชน อาจกลาววา “ครมขอมลทจะ

เสรม ใหนกศกษาลองคดตามนะครบวา จะทำใหคำตอบสมบรณขนหรอไม” ท

สำคญผสอนตองนำขอมลทไดจากการคนควาของผเรยนมาแจกแจงหรอ

วเคราะหใหเหนในชนเรยนและสดทายตองสงเคราะหใหไดขอความหรอขอมลใหม

โดยทำใหดเปนตวอยาง ทำซำๆ จนผเรยนจบหลกการได ผสอนในสถาบน

อดมศกษามกบนอย เสมอวานกศกษาไมรจกว เคราะหและสงเคราะห

ทงๆทวธการสอนของตนไมไดฝกทกษะนใหกบผเรยนแมแตนอย

อาจสรปไดวาการสอนเพอสรางทกษะการคดขนสงกคอสอนใหผเรยน

เกดความชำนาญในทกษะการคดขนพนฐานจนสามารถทำความเขาใจ แยกแยะ

ตงขอสงเกต คนควา และสงเคราะหขอความหรอสงใหมทเปนของตนเองได

และผสอนควรจะเปนผทมความชำนาญในเรองน

การศกษา

โดยไมมความคด

เปนของไรประโยชน

มความคด

แตไมมการศกษา

เปนของอนตราย

(ขงจอ)

PBL WU Newsletter 9

ปฏวตการเรยนการสอน IT สการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21

อาจารย ดร.ฐะปะนย ตรรตนภรณ สำนกวชาสารสนเทศศาสตร

โลกปจจบนมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตอเนอง การใชชวตประจำวนกเชนกนตองมการปรบตวเพอใหสอดคลอง กบการเปลยนแปลงอยเสมอ การเรยนรในยคปจจบนจงไมใช เพยงเรยนเฉพาะความร ทกษะเพอใหสามารถดำรงชวตใน โลกปจจบนอยางเทาทนตองไดรบการพฒนาดวยเชนกน เมอ สงคมประชากรโลกมการปรบตว ประเทศของเรากตองปรบตาม โรงเรยนหรอมหาวทยาลยของเราตองปรบใหสอดคลองกนไปดวยแตเราทงอาจารยและนกเรยนนกศกษาเตรยมพรอมรบสถานการณเหลานหรอยง? เราควรจะปรบตวหรอปฏวตการ เรยนรไปสการพฒนาทกษะทจำเปนในยคปจจบนนอยางไร ผเขยนขอยกแนวคดทนำเสนอทกษะและกระบวน การเรยนรเพอใหทนกบการเปลยนแปลงของโลกในยคนหรอ ศตวรรษท 21 ซงกำลงไดรบความสนใจเปนอยางมาก ทนำ เสนอโดยภาคเพอทกษะแหงศตวรรษท 21 (Partnership for 21st Century Skills) แนวคดดงกลาวระบวา ทกษะซง จำเปนในศตวรรษนม 3ทกษะทสำคญ ไดแก 1)ทกษะการ เรยนรและนวตกรรม (Learning and Innovation Skills) ทกษะดานนเนนพนฐานแหงการสรางสรรค การคดแบบม วจารณญาณ การสอสาร และการมสวนรวมในการทำงาน 2)ทกษะชวตและงานอาชพ(LifeandCareerSkills)ทกษะ ดานนเนนความยดหยนและการปรบตว การเปนผมความคดรเรมและเปนผนำ การรจกสงคมและการเรยนรขามวฒนธรรม พรอมทงความรบผดชอบและ3)ทกษะดานสารสนเทศสอและเทคโนโลย (Information, Media and TechnologySkills) ผเขยนเปนอาจารยหลกสตรเทคโนโลยสารสนเทศ ซงรบผดชอบเนอหาวชาดานเทคโนโลยและสารสนเทศ ดงนน ผเขยนขอกลาวถงรายละเอยดถงประเดนในหวขอทสามซง ผเขยนมความเชยวชาญมากกวาประเดนอนๆคอทกษะดาน สารสนเทศสอและเทคโนโลย (Information,MediaandTechnologySkills)

ภาคเพอทกษะแหงศตวรรษท 21 (Partnership for 21st

CenturySkills)กลาววาทกษะดานนจะมองคประกอบหลกสำคญอยสามประการคอ1)ความรพนฐานดานสารสนเทศ(InformationLiteracy),2)ความรพนฐานดานสอ(MediaLiteracy)และ3)ความรพนฐานดานไอซท(ICT:Information, CommunicationandTechnologyLiteracy) องคประกอบท 1 ความรพนฐานดานสารสนเทศ (InformationLiteracy)ประกอบดวย การเขาถงและการประเมนสารสนเทศ (AccessandEvaluateInformation) • สามารถเขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลหมายความวาอยางไรคำวาประสทธภาพ(Efficiency) คอ การไดผลงานหนงเทยบกบทรพยากรทใช เชนจากจำนวนผลงานเทากนแตคนทใชเวลาในการหาขอมล นอยกวา คอ คนนนมประสทธภาพมากกวา และเกด ประสทธผล (Effectiveness) คอ สามารถหาขอมลจาก แหลงขอมลสารสนเทศทใหผลลพธทถกตอง • สามารถประเมนสารสนเทศไดอยางมวจารณญาณ ตามสมรรถนะทเกดขน การใชและการจดการสารสนเทศ(UseandManage Information)โดย • สามารถเพมประสทธภาพการใชสารสนเทศ อยาง สรางสรรคและตรงกบประเดนปญหาทเกดขน • สามารถจดการกบสารเทศไดอยางตอเนอง จาก แหลงขอมลทมอยมากมายหลากหลาย • มความรพนฐานทจะประยกตใชสารสนเทศตาม กรอบแหงคณธรรมจรยธรรมทมปจจยเสรมอยรอบดาน ในประเดนนเราทานทราบดวาปจจบนขอมลสารสนเทศ มมากมายมหาศาล เราสามารถเสาะแสวงหาสงเหลานมาได จากหลายแหลงหลายทแตการเลอกการเขาถงการประเมน

10

ใหไดมาซงขอมลสารสนเทศเปนสงทตองพจารณา ตวอยาง ทผเขยนยกมาอภปรายกบนกศกษาในหองเรยนเสมอๆ เชน ปจจบนชาเขยวเปนเครองดมทไดรบความนยมมากนกศกษา เองกชอบดมเชนกน นกศกษาไมรจกชาเขยวมากนก รแตวา อรอยด นกศกษาอยากไดขอมลเพมเตมจงลองเขาไปคนหา ขอมลจากอนเทอรเนต ขอมลจากแหลงแรกบอกวาชาเขยว ดมาก มสารแอนตออกซแดนซสงควรดมทกวนผวจะขาวขน อยางเดนชด กบอกแหลงกลาววาชาเขยวมแทนนนสงมาก เกนไปอาจจะทำใหขบถายไมสะดวกไมควรดมทกวน ถาทาน เปนนกศกษาควรจะเชอใคร? ถาแหลงแรกมาจากเวบไซตท ลงทายดวย .comและแหลงสองมาจาก .govใชคะทาน ควรจะเชอถอขอมลจากแหลงทเชอถอได คอ .gov เพราะ ขอมลจาก .com อาจไมใชขอเทจจรงทงหมด อาจหวงผล ประโยชนทางการคาดวย ดงนนครผสอนควรเนนยำปลกฝง และสอดแทรกความคดแกลกศษยของทาน สอนใหเดกรจกเลอก รจกจดการสารสนเทศและรจกคดอยางมวจารณญาณ องคประกอบท 2 ความรพนฐานดานสอ (MediaLiteracy)ประกอบดวย ความสามารถในการวเคราะหสอ (AnalyzeMedia) โดย • เขาใจวธการใชและการผลตสอเพอใหตรงกบเปา ประสงคทกำหนด • สามารถใชสอเพอตอบสนองตอความแตกตางของ ปจเจกชนรคณคาและสรางจดเนนรถงอทธพลของสอทมตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภคสอ • มความรพนฐานทจะประยกตใชสอไดตามกรอบ แหงคณธรรมจรยธรรมทมปจจยเสรมอยรอบดาน ความสามารถในการผลตสอสรางสรรค (Create MediaProducts)โดย • มความรความเขาใจตอการใชสออยางสรางสรรค และเหมาะสมตามคณลกษณะเฉพาะของตวสอประเภทนนๆ •มความรความเขาใจตอการใชสอไดอยางมประสทธภาพ และสนองตอความแตกตางในเชงวฒนธรรมอยางรอบดาน สำหรบประเดนนเราจะพบวาสอในปจจบนมผล อยางมากตอพฤตกรรมของคนในสงคม สอทกวนนมหลากหลาย มทงสอทดและไมด หวงผลทางธรกจเพยงอยางเดยวหรอคน กำไรใหสงคมบาง สงเหลานเปนเรองจำเปนทพอแม ครบาอาจารย ควรจะสอนบตรหลานนกศกษาใหรเทาทนสอ รวาสอนนตอง การจะสออะไร มเปาหมายทสำคญคออะไร และทอยากเนน คอครอาจารยผสอนทางดานนไมวาจะเปนสาขานเทศศาสตร

สอประสมหรอสาขาอนๆ ทเกยวของกด ควรจะปลกฝงแนวคด แกนกเรยนนกศกษาใหรจกสรางและใชสออยางสรางสรรค และเหมาะสม รถงอทธพลของสอทมตอการเปลยนแปลง พฤตกรรมของผบรโภคสอ ควรทจะประยกตใชสอไดตาม กรอบแหงคณธรรมจรยธรรม องคประกอบท 3 ความรพนฐานดานไอซท (ICT:Information,CommunicationandTechnologyLiteracy) ประกอบดวย การประยกตใชเทคโนโลย(ApplyTechnology) โดย •สามารถใชเทคโนโลยเปนเครองมอเพอการวจย การจดการองคกรการประเมนและการสอสารทางสารสนเทศ •สามารถใชเทคโนโลยดจทล (คอมพวเตอร,PDAs, Media Players etc.) ในการสอสารและการสรางเครอขาย รวมทงการเขาถงสอทางสงคม (Social Media) ไดอยาง เหมาะสม •มความรพนฐานในการประยกตใชICTไดตามกรอบ แหงคณธรรมจรยธรรมทมขอมลหลากหลายรอบดาน ในประเดนนขอเนนวาคนในยคปจจบนตองใชเทคโนโลย ใหเปน ไมวาจะเปนเทคโนโลยดจทล เชน คอมพวเตอร แทบเลตPDAหรอSmartPhoneเปนตนนอกจากนตอง มการสอสารและการสรางเครอขาย เชน มอเมล, เวบบลอกและ/หรอรวมถงการเขาถงสอทางสงคม (Social Media) ไดอยางเหมาะสม เพราะการตดตอในปจจบนเราจะตดตอ ผานโลกเสมอนเปนสวนใหญ เราตองใชใหเปน รใหทนและ ทสำคญเมอประยกตใช ICT ควรประพฤตตามกรอบแหง คณธรรมจรยธรรมเชนไมละเมดลขสทธเปนตน ในปจจบนสวนใหญใชงานสงเหลานอยแลว เพยงแต ตองหมนฝกฝนหาความรเพมเตมอยเสมอและฝกฝนพฒนา ทกษะนใหเกดขนใหไดคอยๆพฒนาจากใชพอไดใชพอเปนเปนใชไดคลองและใชไดดเปนลำดบนะคะ

PBL WU Newsletter 11

สดทายนผเขยนขอฝากหนงสออานเพมเตมเพอเปนแหลงเรยนรสำหรบการเรยนรแหงศตวรรษท21(21stCentury

Learning)นดวยนะคะ

เลมแรกชอ“TeachingOutsidetheBox:HowtoGrabYourStudentsbytheirBrains”โดยLouAnne

Johnsonเลมนนาอานมากคะมการยกตวอยางการสรางแรงจงใจใหเกดกบศษยโดยครผสอน

ผรเรมและเปนกำลงสำคญในการผลกดนการพฒนาทกษะแหงอนาคตใหมในประเทศไทย ผทสนใจจะฝกทกษะดาน

สารสนเทศ สอ และเทคโนโลย (Information, Media and Technology Skills) สามารถดาวนโหลดมลตมเดย หวขอ

“ChangingEducationParadigms”โดยKenRobinsonจากhttp://sirkenrobinson.com/skr/rsa-animate-chang-

ing-education-paradigms ไดคะ เนอหานาสนใจมากเปน Animation เลาถงการเปลยนแปลงแนวคดดานการศกษาใน

ศตวรรษท 21 มรปภาพสวยงาม นาตดตามชม และ อกหนงสอคอเรอง “วถสรางการเรยนรครเพอศษยในศตวรรษท 21”

โดย ศ.นพ.วจารณ พานช จาก http://www.youtube.com เปนอกหนงทางเลอกคะ จะไดฝกทกษะสารสนเทศสอ และ

เทคโนโลยไปในตวดวยนะคะ

เอกสารอางอง

•Partnershipfor21stCenturySkills-FrameworkDefinitions.(online)Availablefrom

http://www.p21.org/storage/documents/P21-Framework-Definitions.pdf

•Frameworkfor21stCenturyLearning.(online)Availablefrom

http://www.21stCenturyskills.org.pdf.

•วรพจนวงศกจรงเรองและอธปจตตฤกษ(แปล).ทกษะแหงอนาคตใหม:การศกษาเพอศตวรรษท21.

กรงเทพฯ:สานกพมพOpenWorlds.,2554.

เลมทสอง“วถสรางการเรยนรครเพอศษยในศตวรรษท21”

โดยศ.นพ.วจารณพานช

12

การเรยนการสอนเพอทกษะการสรางสรรค

อาจารยฐตกา แกวสมวงศสำนกวชาสถาปตยกรรมศาสตรและการออกแบบ

ความคดสรางสรรคในอาชพสถาปนก คอ การออกแบบผลงานใหนาสนใจไมใชเปนเพยงการคดใหแปลกและแตกตาง ในการออกแบบคณคาของผลงานเกดจากการออกแบบทดซงตอบสนองตอความตองการพนฐานหลกๆ3ดาน 1. ปจจยดานความงาม (Aesthetic) เกดจากสดสวนขององคประกอบตางๆ ทประกอบขนเปนชนงาน วาดวยเรองของ รปทรงเสนระนาบสผวสมผสปรมาตรทวางฯลฯ 2. ปจจยเชงสญลกษณ (Symbolic) งานออกแบบสามารถสอสารและสอความหมายบอกความเปนตวตนได รบรและเขาใจได 3. ปจจยดานการใชงาน (Functional)สามารถตอบสนองตอหนาทใชสอยไดดคลองตวใชงานสะดวกเปนการออกแบบ โดยคำนงถงขนาดและสดสวนของงานออกแบบผใชงานและพฤตกรรมการใชงาน การเรยนการสอนเพอใหนกศกษาเกดทกษะ เขาใจ และนำปจจยทง 3 ดานทกลาวมาแลวใชในกระบวนการออกแบบได ตองอาศยการฝกฝน สรางประสบการณเรยนร ฝกกระบวนแกปญหาและลองผดลองถก ซงทงหมดนเปนกระบวนการทกอใหเกดการ รการเรยนร และความชำนาญ สวนประสบการณจากขอมลหรอจากสภาพแวดลอมเปนตวแปรทสรางแรงบลดาลใจ (Inspiration) หรอแนวความคด (Conceptual Idea) ททำใหงานออกแบบนนๆ ขนอยกบแตละบคคล เนองจากทกคนมความคด มวธคด และ กระบวนการทแตกตางกนในแตละรปแบบ ความสนกและความสขทจะคดควรไดรบการกระตนโดยแสดงใหเหนถงความคดสรางสรรค ทอยเบองหลงรปแบบกระบวนการเรยนการสอน ในระบบการเรยนการสอนเพอทกษะการสรางสรรค (Creativity Skill) ผสอนควรจะตองเขาใจกอนวาความสขและสนกคอ พนฐานการคดอยางสรางสรรคโดยแทจากประสบการณการสอนของผเขยนพบวานกศกษาจะออกแบบไดดมาจากตวแปร4ขอหลก สวนท 1 อาจารยผสอนตองเปดใจใหโอกาสเชอและยอมรบในความคดของผเรยนสามารถแนะแนวเพอการตอยอดและพฒนาแนวความคดนนจนถงทสด สวนท 2 นกศกษานกศกษาเปนตวแปรทหลากหลายมทกษะความเชอทศนคตประสบการณและรสนยมทแตกตางแต โดยพนฐานผเรยนตองมความเขาใจในสงทเรยนกอนถงจะกอใหเกดกระบวนการสรางสรรค สวนท 3 สภาพแวดลอมทางกายภาพโอกาสคณสมบตและตำแหนงสภาพแวดลอมเปนปจจยกระตนใหเกดการเรยนการสอนเพอทกษะการสรางสรรค(CreativitySkill)เอออำนวยตอกจกรรมการคดการสรางสรรคลงมอทำและลองผดลองถก สวนท 4 แหลงเรยนร คอขอมลหรอตวกระตนทกอใหเกดการเรยนรอยางสรางสรรคซงในปจจบนมมากมายไมใชเพยงหนงสอในหองสมดหรอการคนควาในระบบอนเทอรเนตตวกระตนการเรยนรอาจมาจากเหตการณสมมตการทดลองการลงพนทหรอชมชนขนอยกบวาผสอนจะสามารถนำเอาสงตางๆรอบๆตวมาใชในการเรยนการสอนอยางสรางสรรคหรอไม


“โดดเดยว แตไมเดยวดาย: วถการเรยนรดวยตนเองทามกลางความสบสน”

อาจารยสรพร สมบรณบรณะสำนกวชาศลปศาสตร

“ทำไมตองไปเรยนทอนเดยดวย”

“ไปอนเดยลำบากนะ”

“จะอยไดเหรอ..เหนแขกกบง..กตองตแขกกอน”

“มาตรฐานการเรยนสตะวนตกอเมรกาฮองกง

หรอสงคโปรไมไดหรอก”

สารพดจะมทงคำถามและคำแนะนำทเปนขอกงขา

เกยวกบอนเดย แตสงหนงทดฉนไดเรยนรจากศาสตราจารย

ชาวไตหวนทานหนง.. ทานถามเราวา “คณสนใจเรองอะไร...

คณเรยนจบอะไรมา..”

เรากตอบไปวา “ฉนเรยนจบมานษยวทยา สนใจ

เรองเกยวกบคนชายขอบ...ปญหาสงคม..ฯลฯ”

ศาสตราจารย : “แลวทำไมคณคดจะไปเรยนทแถบ

ตะวนตกองกฤษอเมรกาละ...คณทำไมไมเรยนรเรองเอเชย

ดวยกนเรองราวใกลตวคณปญหาใกลเคยงกน...ศาสตราจารย

ชอดงระดบเจาพอทฤษฎทสนใจเรองชายขอบ คนทถกกดทบ

ของสงคมกอยในเอเชย“อนเดย”ไงละ”

จากวนนนทำให เราม งความสนใจไปทอนเดย

ซงแนนอนการเรยนตอระดบปรญญาเอกในอนเดยนน

หมายความวา คณตองชวยเหลอตนเองอยางสง นนคอ

การทำวจย มงเนนการคนควาขอมลไมวาจะเปนในหองสมด

หรอการเกบขอมลภาคสนาม อยางไรกตามอนเดยถอวาเปน

ประเทศหนงทมนกศกษาไทยนยมไปเรยนทกระดบ ตงแต

ระดบประถม มธยมศกษา ปรญญาตร-โท-เอก หรอเรยน

เฉพาะดานภาษา ถอวาเปนแหลงเรยนรทใกลบานเรา (เมองไทย)

ราคาถก คาใชจายคาครองชพไมสงนก ซงในความเปนจรงแลว

กลมนกศกษาไทยทไปบกเบกอนเดยกลมแรก อาจเรยกไดวา

เปนกลมพระสงฆนนเองตอมาเรมมฆราวาสจำนวนเพมมากขน

และบางเมองมนองๆมสลมไปเลาเรยนไมตำกวา50คนตอป

ในทกๆ ระดบเชนกน และในชวงหลายปมาน ทางรฐบาลอนเดย

ไดใหทนการศกษาแกนกศกษาไทยทงในระดบปรญญาโท

และปรญญาเอกจำนวนมาก ทำใหในปจจบนมนกศกษาไทย

กระจดกระจายอยในหลายๆรฐของอนเดย

แนนอนการเรยนตางบานตางเมองของแตละทกไม

ตางกนมากนกแตถาพดถงอนเดยแลวตางแนๆไมวาจะเปน

การใชชวต อาหารการกน ภาษา วฒนธรรม ชนชนวรรณะ

ปญหาคนจนขางถนนจำนวนมาก ปญหาความแออด การแยงชง

ความไมเปนระเบยบการแซงควความสกปรกความเจาเลห ฯลฯ

แตอาจเปนความโชคดทไดมาเรยนในมหาวทยาลยทลอมรอบ

ดวยผนปา ระบบของมหาวทยาลยทนสมย (เมอเทยบกบ

มหาวทยาลยอนๆ ในอนเดยดวยกน แตไมสามารถเทยบเทา

ไดกบความทนสมยของมหาวทยาลยในบานเรา) การใชภาษา

องกฤษในการเรยนการสอน หองสมดพรอมทรพยากรเกาใหม

และระบบอนเตอรเนต เปนตน แตนนไมไดหมายความวา

การเรยนทนจะปพรมดวยดอกไมทสวยงาม ไมวาจะเปนระบบ

การเรยนการสอน การลงทะเบยน การลาลายเซน การคบ

เพอนตางชาตตางภาษาการสอบเปนตน

สำหรบพวกเราการเรยนทนการปรบตวเปนเรอง

สำคญ ไมวาจะเปนภาษาองกฤษสำเนยงแขก (อนเดย) ท

เรวมาก การสอนของอาจารยในหองเรยนชวงหนงชวโมงแรก

เนนการสอนแบบบรรยาย สวนครงชวโมงหลงเนนการซกถาม

แลกเปลยนถกเถยง สงทปรากฏใหเหนกคอ นกศกษาแขก

(อนเดย) จะแยงกนยกมอซกถามอาจารย บางกถกเถยง

อาจารยทงในและนอกประเดน สวนพวกเรากไดแตกมหนา

หงดๆ เพราะกลวอาจารยถาม หรอไมกกลวตอบอะไรผดๆ

โงๆไปแตทไหนไดคำถามและคำตอบของเราดกวานกศกษา

อนเดยบางคนดวยซำไปแตปญหาของพวกเรากคอ“ภาษา”

นนเองไมวาจะเปนการฟงอานพดหรอแมแตการยมเลคเชอร

ทเพอนบางคนแสนจะหวง แตบางคนกยนดเพราะเขาใจปญหา

14

ของพวกเรา เปนตน อยางไรกตามการเรยนการสอนใน

หองเรยนไมเพยงพอสำหรบเรา อาจารยจะมอบหมายงานให

อานใหคนควาและทำการบานสงรวมทงการทำงานกลมเพอ

ชวยกนอานชวยกนตว แบบเพอนชวยเพอน ซงแนนอนกไม

ตางจากเดกไทยมากนก เพราะกมทงผทเอาเปรยบไมชวยงาน

กลมกมเหมอนกน แตสำหรบพวกเราเดกไทยทนแลว ถอวา

งานนเปนสงทจะชวยพฒนาศกยภาพเรามากขน

สงหนงททำใหพวกเรายอมเดกแขก (อนเดย) ไมได

คอ “การคนควา” นนหมายถง เวลาวางมากกวารอยละ 60

ทมอยกจะคลกอยกบการคนควาและอานหนงสอไมวาจะเปน

ในหองสมด หรอในหองพกทตองลงทนในการตดตงอนเตอรเนต

ความเรวสง แตสำหรบทนถอวาหองสมดเปนศนยรวมทกอยาง

ไมวาจะเปนเอกสารประเภทใดชนดใด เกาใหม รวมถงเอกสาร

วารสารทเปน e-book และ e-journal กสามารถเขาถงได

อยางงายดาย ฯลฯ ดงนนการใชหองสมดจงเปนแหลงเรยนร

ทนกศกษาจำนวนมากเขาไปคนควา อานหนงสอ ฯลฯ

อยางเตมท ทงนเพราะหองสมดในสวนหลกจะเปดตงแต

9.00-23.30น.(ปหนงจะปดเพยงแควนหยดสำคญๆเพยงแค

2-3วนเทานน)และมหองอานหนงสอขนาดใหญทเปดตลอด

24 ชวโมง หองสมดจงไมเคยวางเวนจากการมนกศกษาเขา

ไปใชบรการตลอดเวลา แมวาหองสมดจะไมเรดหรอลงการ

เหมอนหองสมดในประเทศไทย ททกหองตองเปนหองแอร

มทนงสบายๆ มหนงสอจดวางโชวอยางสวยงามบนหง แตไม

มใครแตะหรอหยบมาอานใหชำจนยบเยน(บรรณารกษนาจะ

ยนดกบการทหนงสอถกหยบจนยบเยน มากกวาจะดแล

ถนอมไวอยางสวยงาม) สำหรบหองสมดทนแลวหนงสอแต

ละเลมผานการใชงานอยางคมคาและโชกโชน ยบเยน อกทง

แตละหองมเพยงแคแอรเกาๆ เสยงดง บางหองมแตพดลม

เพดานพดเสยงดง ตรกๆๆๆ เหมอนจะหลด หรอแมแตโตะ

เกาอทนงจนกนทะลแยงชงกนเหมอนเลนเกาอดนตรแตกเปน

เสมอนสวรรคสำหรบนกศกษาอยางเราๆทนแลว

นอกจากนยงมหองสมดเฉพาะดานอกมากมาย

นอกมหาวทยาลยทรองรบการบรการในการคนควา ถอวา

เปนแหลงคนควาเปนปจจยทสำคญในการเรยนรดวยตนเอง

หองสมดเฉพาะดานแตละแหงนนมการจดการ ใหสอดคลอง

กบแนวคดใหมจำนวนและคณภาพของหนงสอวารสารเทป

วดทศนตลอดจนอปกรณทชวยในการคนควาเชนคอมพวเตอร

การตดตอกบหองสมดอน โสตทศนปกรณตางๆ เหลาน

ซงเปนตวชวยอยางมากในการเสรมใหพวกเราไดเรยนรดวย

ตนเองสามารถนำตนเองไดเปนอยางด

แตการใชชวตในหองสมดไมไดเปนปจจยเดยวทจะ

ทำใหเราประสบความสำเรจในโลกวชาการและการเรยนรได

เทานน แตสงหนงทจะเปนตวชวยไดคอ “เพอน” ไมเฉพาะ

เพอนทเรยนดวยกนในชนเรยนเทานน แตหมายถงเพอน

ตางสาขาตางคณะตางภาษาดวยเชนกน ดงนนทกมมของ

มหาวทยาลยจะมรานนำชา (พวกเราจะเรยกวา ดาบา

หมายถงรานคา)และเปนทๆนดคยแลกเปลยนทกทายกน

สงทเราไดเรยนรคอ สงคมของการแลกเปลยนเรยนรนอก

หองเรยน หรอแมแตการจดเสวนาและสมมนามทงกลางวน

และกลางคน โดยเฉพาะถาเปนประเดนรอนๆแรงๆกมกจะ

จดชวงเวลาตงแต21.00 -24.00น.ทำใหเรารวา เพอนตาง

สาขาตางภาษาตางวฒนธรรมคดอยางไรกบเรองโนนนนน

สารพดทพดคย ตงแตเรองเลกๆ จนกระทงเรองการเมอง

ระดบโลก ซงแตละครงกมกจะตบทายดวยความคดเครยดๆ

ในการวเคราะหสถานการณทางการเมองทงในอนเดยและ

สถานการณโลกและถาหากเกดอะไรทไมพอใจตอระบบหรอ

ความไมเปนธรรมกจะนดรวมตวกนเดนประทวงและตะโกน

ไปรอบๆ มหาวทยาลย และบอยครงทปดตกเรยนไมใหม

การเรยนการสอน กลายเปนบทเรยนจากสถานการณท

เกดขนจรง


อาจจะไมงายนกกบการเรยนรดวยตนเองอยางโดดเดยวทพวก

เราตองพยายามพฒนาทงความคด ภาษาและการปรบตวใหอยกบโลก

แหงความเปนจรงใหได แตขณะเดยวกนเรากไมเดยวดายกบการตอสกบ

สงเหลาน เพราะเรายงมสงคมเพอน และอาจารยทแนะแนวทางใหการ

เรยนรในแงวชาการและวธการคนควา โดยการใหความสำคญกบการ

เรยนรดวยตนเอง อนตงอยบนพนฐานของปจเจกบคคลทกคนมความสามารถ

ในการพฒนาและตอสกบทกษะการเรยนรดวยตนเอง จงทำใหเราในฐานะ

นกศกษาสามารถคนหาประสบการณการเรยนรทยงใหญแมวาการเรยน

รทผานมาในเมองไทยเรามงเนนการบรรยายของอาจารย และนกศกษา

ไมตองรบผดชอบอะไรมากนกทำงานกลมกทำๆไปโดยไมสนใจมากนก

วาความรทไดจะเปนอยางไร ซงความเคยชนเหลานสะทอนตอผลของ

การเรยนรดวยตนเองวาเราเองตองสามารถเปลยนผานจากความเคยชน

เหลานนใหได เพราะฉะนนบทบาทของอาจารยจะเปนผชวยนกศกษาใน

การพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเองโดยการใหโดยตรงและการ

สนบสนนทขนอยกบความตองการของนกศกษาและกจกรรมทเกยวของ

นนๆ

สำหรบอาจารยไมเพยงแตใหนกศกษาไดเรยนรดวยตนเองแต

เพยงฝายเดยวเทานน แตเปนผถกรอยกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบ

ความสามารถทหลากหลายของนกศกษาทจะเรยนรดวยตนเอง จงทำให

พวกเราไดมโอกาสพฒนาทกษะชวต เรยนและสรางนสยการเรยนรทจะ

ชวยใหพวกเรากลายเปนผเรยนทเปนอสระอกดวย

แมยามออนแอทอถอย เรามกจะตงคำถามอยเสมอวา “ฉนตองการอะไร”“เมอไปถงณจดนนจะเปนอยางไร”

“ฉนตองทำอยางไร เพอใหไปถง ณ จดนน” “ฉนตองใชทรพยากรอะไร” “ฉนมความสามารถทำอะไรไดบาง” “แลวฉนจะ

ตองทำอยางไรจงจะประสบความสำเรจ” และทสำคญคอ คำเยาะเยยทมตอตนเองเมอยามทเราเกยจครานกคอ “มาทน

ทำไมมานอนเหรอ? มเวลาใหนอนเยอะแยะ เขาใหเรามาคนควาหาความร หาประสบการณ ไมไดมานอนนะ” สงหนงทเรา

จะตองมกคอ ความตองการเปนตวของตวเอง และในขณะเดยวกนกตองการใหผอนเหนวา เราเปนตวของตวเองดวย ดงนน

สงทปรากฏใหเราเหนอยางหนงคอ อาจารยสวนใหญมกจะไมนำความคดของตนไปจำกดนกศกษา แตสงเสรมใหมความ

16

รบผดชอบตอการเรยนมาจากตวของนกศกษาเอง โดยจะตองใหนกศกษามสวนเกยวของมากทสด พวกเราเองจงมความรสก

อยากเรยน เมอมสภาพแวดลอมทอำนวยแมวาจะไมสะดวกและพรอมมากนกแตกคนพบและมเปาหมายในการเรยนของตนเอง

ยอมรบทจะมความรบผดชอบในการวางแผนการเรยนของตน และปฏบตในการเรยนรวมทงแสดงความกาวหนาในการเรยน

ของตนสงสำคญทเราไดจากภาวะทอยภายใตความกดดนและสบสนตางๆนนทำใหพวกเรากลบมาคดวา“แลวชวตการเรยน

ทผานมาเราทำอะไร เรยนเหมอนไมไดเรยนเตมท เหมอนไมมความรอะไรเลย” แตเมออยในสถานการณทไมมอะไร

สะดวกสบายมากนกนนแลวทำไมเรารสกไดถงการเรยนรอยางแทจรงและแนนอนเราเองกรวาจะเรยนอะไรจากใครและจาก

ทไหน จะสามารถแสวงหาแหลงความรหรอเขาถงขอมลทตนเองตองการได สามารถวจารณและสามารถคดสรรไดวา

สารสนเทศตางๆทไดมานนมคาตอการเรยนรใชคำถามเปนสามารถถายทอดความรสอความไดดมแนวคดและนำความรมา

ใชในการแกปญหาใหความสำคญกบเพอนและสามารถทำงานกลมไดและทสำคญมความอดทนมทกษะในการเขาถงเรองยากๆ

การทเราอยทามกลางความสบสน ในสงคมทแออด แยงชง ไรซงระเบยบกฎเกณฑตางภาษาตางวฒนธรรม ทำใหเรารสกถง

“ความโดดเดยว”ทตองดนรนกระเสอกกระสนกบการเรยนแตเราเองกมได “เดยวดาย” เพราะเรามทงอาจารยและเพอนๆ

ทสนบสนนการเรยนรทงจากในและนอกหองเรยนจากประสบการณจรงทสอนเราทงทางตรงและทางออมและแลวสงเหลาน

กกลายเปนสงททาทายการเรยนรการคนหาและสรางประสบการณใหมๆอนนาจะเรยกไดวาเปน“วถการเรยนรดวยตนเอง”

กวาได

เราไมควรเรยนสงตางๆ อยางเปนความรตายตว และอยางเปนความจำ เพราะการเรยนทำนองนน จะทำใหเราเปนคนรอะไรมากๆ เทานน แตไมรวาอยางไหนถกอยางไหนผด

(อนช อาภาภรม)


บอกเลากจกรรม Active Learnin

g มวล.

เรยบเรยงโดย นนทวฒน ฟองมณ สวนสงเสรมวชาการ

การจดการเรยนการสอนในลกษณะการเรยนรเชงรก(ActiveLearning)

“การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน(Problem-basedLearning)ผสมผสานกบ

การเรยนรแบบปฏบตการ(LaboratoryMethod)”

ผมวาขอดของการเรยนแบบนคอ แบบการเรยนรเชงรก หรอ Active Learning เดกจะเรยนรดวยตวเอง จะทำความเขาใจดวยตวเองคอเคาจะเขาใจจรงๆ

อาจารย ดร.สวทย ดวงมะโน อาจารยหลกสตรเทคนคการแพทย สำนกวชาสหเวชศาสตรและสาธารณสขศาสตรผประสานงานรายวชา และผสอน รายวชา MTH-353: โลหตวทยา 3

สวสดครบทานผอาน จลสาร PBL วลยลกษณ ฉบบน เปนฉบบปฐมฤกษของการเขาสปท 6 แลวนะครบ และคอลมน บอกเลากจกรรม PBL มวล. คงตองขอปรบเปลยนชอใหมเปน คอลมนบอกเลากจกรรมActiveLearningมวล.เนองจากPBL เปนสวนหนงของ Active Learning นนเองครบ แตสำหรบ เรองราวดๆ ของการศกษายงคงมมาบอกเลากนเชนเคย วนนผม ขอนำเรองราวดๆ ของการจดการเรยนการสอนในลกษณะการ เรยนรเชงรก หรอ Active Learning ของอาจารยทานหนง มาบอกเลาใหผอานไดทราบ ซงผมมโอกาสไดพดคยกบอาจารย ดร.สวทย ดวงมะโน อาจารยหลกสตรเทคนคการแพทย สำนก วชาสหเวชศาสตรและสาธารณสขศาสตร โดยอาจารยสวทย เลาใหฟงวา อาจารยมแนวคดทจะนำกระบวนการเรยนรแบบใช ปญหาเปนฐาน หรอ Problem-based Learning (PBL) และ กระบวนการเรยนรแบบปฏบตการ หรอ Laboratory Method เขามาผสมผสานและปรบใชในการจดการเรยนการสอนแทนการ บรรยาย (Lecture) ซงผมขอสรปเรองราวทงหมดใหทานผอาน เขาใจและเหนภาพมากขนนะครบ รายวชาโลหตวทยา3เปดสอนในภาคการศกษาท3/2555 สำหรบนกศกษาหลกสตรเทคนคการแพทยชนปท 3 ไดลงทะเบยนเรยน รายวชานมการจดกระบวนการเรยนการสอนแบบ PBL และ ปฏบตการผมขอเลาถงการเรยนรแบบPBLกอนนะครบการเรยน แบบนอาจารยผประสานงานรายวชาตองเตรยมความพรอมใน ดานตางๆ โดยเรมจากการเตรยมความพรอมทมอาจารยผรวมสอน หรอเรยกวา อาจารยประจำกลม/อาจารยเกอหนน (Facilittor)

ซงในรายวชานมอาจารยเกอหนนทงสน 7 ทาน (รวมอาจารยสวทย) ไดแก อาจารย ดร.วรางคณา จงลก อาจารย ดร.นรดนา จารง อาจารย ดร.มานตย นยนน อาจารย ดร.ดวงใจ ผวคำ อาจารย ดร.อปสร สตยาคม และ อาจารยอรวรรณ สาระกล เมอไดทม อาจารยเกอหนนเรยบรอยแลว จะมการประชมหารอเพอทบทวน เนอหาของรายวชา ตลอดจนขอตกลงตางๆ ในการจดการเรยน การสอน เรมจากรวมกนเขยนโจทยปญหา (Scenario) มทงสน 5 โจทยปญหา แตละโจทยปญหาแบงยอยเปน 3 กรณศกษา จากนนทำการแบงกลมยอยของนกศกษากลมละ 9-10 คน โดย ใชหลกเกณฑการคละนกศกษาเกงกลางออนในดานผลการเรยน และความสามารถในทกษะตางๆเชนการพดการนำเสนอฯลฯ แตละกลมยอยมอาจารยเกอหนน1คนในสวนของกระบวนการ เรยนรแบบPBLใชกระบวนการ7ขนตอนประกอบดวยขนตอน ท1อธบายคำศพททไมเขาใจขนตอนท2ตงปญหาขนตอนท3 ระดมสมอง ขนตอนท 4 วเคราะหปญหา ขนตอนท 5 สราง ประเดนการเรยนร(ขนตอนท1-5เรยนเปนกลมยอยในหองเรยน)ขนตอนท6คนควาหาความรดวยตนเอง(คนควานอกหองเรยน)และขนตอนท 7 รายงานตอกลม (กลบมานำเสนอขอมลใน หองเรยนอกครง) ทงนอาจารยและนกศกษามความรและทกษะ ในการเรยนแบบ PBL อยแลว เนองจากการเรยนแบบนจะเรยน เปนกลมยอย ดงนนนกศกษาตองแบงบทบาทหนาทกนรบผดชอบ เรมตงแตบทบาทประธาน เลขานการ และสมาชก ซงหมนเวยน สบเปลยนกนไปในการเรยนแตละครงเพอใหทกคนในกลมยอยม โอกาสไดฝกฝนและมประสบการณเทาเทยมกน ทานผอานไดรจก

18

กระบวนการเรยนรแบบ PBL ไปแลว ตอไปเรามารจกกระบวน การเรยนรแบบปฏบตการกนตอเลยครบ เนองจากธรรมชาตของ รายวชานจะเนนใหนกศกษาไดฝกทำการตรวจวเคราะหหรอ เรยกเปนภาษาพดวาทำแลปนนเองในการทำแลปแตละครงจะใช หวขอทตองการศกษาเหมอนกบโจทยปญหาทใชการเรยนแบบ PBL ซงนกศกษาจำเปนตองอาศยความรเดมทมอยจากรายวชาตางๆ ทเรยนมากอนหนาน นกศกษาทกคนจะรขนตอนในการทำแลป ของแตละหวขออยแลว ดงนนนกศกษาแตละกลมยอยจะชวยกน เพอหาผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการของแตละแลป ดวยตนเอง อาจารยเปนเพยงผใหขอเสนอแนะหรอคำแนะนำเพมเตม เมอไดทราบสวนของกระบวนการเรยนการสอนไปแลว เรามาด วธการวดและประเมนผลกนบางวาเปนอยางไร วธการวดและ ประเมนผลจะสอดคลองกบวธการจดการเรยนการสอนตามแบบ PBL และ ปฏบตการ โดยการเรยนแบบ PBL จะใชเครองมอท เปนแบบประเมนแบบRatingScale4ระดบแบงประเดนการ ประเมนเปน 2 สวน คอ อาจารยเกอหนนเปนผประเมนความร ความสามารถในกระบวนการPBLของนกศกษาและนกศกษา ประเมนความรความสามารถในกระบวนการ PBL ของตนเอง และเพอนในกลมยอย จากประสบการณทผานมาในสวนของคะแนน ทนกศกษาประเมนเพอนจะมคาเฉลยคอนขางสง เนองจากจะม ความเกรงใจเพอน จงมการปรบเปลยนวธการใหคะแนนใหม โดย อาจารยจะใหนกศกษากรอกคะแนนลงในไฟลแบบประเมนทเปน ดจตอลไฟลและสงคะแนนใหอาจารยผานทางอเมลทำใหนกศกษา ประเมนใหคะแนนเพอนตามความเปนจรงมากขน นอกจากนจะ มการประเมนจากการนำเสนอขอมลตามกระบวนการ PBL ขนตอนท7โดยอาจารยจะเลอกสมนกศกษาออกมานำเสนอแทนท นกศกษาจะเปนผสงตวแทน จากวธการนทำใหนกศกษาทกคน

เหนความสำคญของการศกษาคนควาและเตรยมขอมลเปนอยางด สวนการเรยนแบบปฏบตการนน อาจารยจะสงเกตขนตอนการทำ การตรวจวเคราะหของนกศกษาตลอดจนผลการตรวจวเคราะห ทางหองปฏบตการ นอกจากนยงมการทำสอบเพอวดความร ความเขาใจโดยการสอบยอย (Quiz) การสอบวดกอนและหลงเรยน (Pre-testandPost-test)กาสอบกลางภาคและสอบปลายภาค เมออานมาถงตอนนคงทราบแลวนะครบวารายวชา โลหตวทยา 3 ออกแบบการจดการเรยนการสอน ตลอดจนการ วดและประเมนผลมความสอดคลองกน กลาวไดวา สอนอยางไร กวดและประเมนผลอยางนน เรามาดกนตอเลยครบ วานกศกษา ทเรยนรายวชานเคามพฒนาการอยางไร อาจารยสวทยบอกกบ ผมวา “เดกกลาแสดงออกมากขน ทงกลาพดมากขน กลาถาม” “มทกษะการคนควาขอมลทดขน รจกสบคนขอมลจากแหลงตางๆ ทนาเชอถอ สามารถอางองได ซงอาจารยกใหคำแนะนำในการ สบคนไปบางเหมอนกน” “เดกคดเปนระบบมากขนนะ รสกวา คดเปนขนเปนตอน ไมสะเปะสะปะ เคาจะคดตามกระบวนการPBL” “พฤตกรรมเหลานจะสงเกตพบไดเมอเรยนผานไปสกระยะ” และชวงทายกอนทจะจากกนไป อาจารย ดร.สวทย ยงฝากทงทาย ไวดวยครบ “ผมวาขอดของการเรยนแบบน คอ แบบการเรยนร เชงรก หรอ Active Learning เดกจะเรยนรดวยตวเอง จะทำ ความเขาใจดวยตวเอง คอเคาจะเขาใจจรงๆ แตถาเรยนแบบ เลคเชอร อาจารยกพดอยคนเดยว เดกนงฟงบางไมฟงบาง ไดบาง ไมไดบาง และอกสวนหนงคอ ชวงทเดกเคาไปศกษาคนควาขอมล แลวนำมาเสนอดวยวาจา เรากจะรเลยวาเคาเขาใจหรอไม อาจมบาง ทเขาอาจจะคนควาไมครบทกประเดนเรากจะเสรมเตมเตมใหเขา ไดครบทกเนอหา”


บรรณาธการ : ผชวยศาสตราจารย ดร.อญชล ชยานวชร

กองบรรณาธการ : ผชวยศาสตราจารย ดร.อญชล ชยานวชร : ผชวยศาสตราจารย ดร.ปยะพงค โชตพนธ :

อาจารย ดร.ฐะปะนย ตรรตนภรณ : อาจารยฐตกา แกวสมวงศ : อาจารยสรพร สมบรณะ :

นายนนทวฒน ฟองมณ : นางพณชา โสพรรณรตน

พสจนอกษร : นางสาวปรมประภา เขมะกะ : นางสาวทตพชา เอกาพนธ

งานสงเสรมการเรยนรเชงรกสวนสงเสรมวชาการชน3อาคารบรหารมหาวทยาลยวลยลกษณ222ต.ไทยบรอ.ทาศาลาจ.นครศรธรรมราช80160โทร.0-7567-3790โทรสาร0-7567-3756อเมล:[email protected],[email protected]เวบไซต:http://active-learning.wu.ac.thfacebook:http://www.facebook.com/activelearning.wu

ชำระคาฝากสงเปนรายเดอนใบอนญาตท 26-2536

ปณจ.ทาศาลา

บทบรรณาธิการ · ทักษะในศตวรรษที่21...

Documents