บทคัดย่อ...

บทคดยอ

การพฒนาสอการศกษาเพอการเรยนรแหลงโบราณคด

กอนประวตศาสตรบานโนนวด ตำบลพลสงคราม

อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

แหลงโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรบานโนนวดมอายเกาแก

ทสดในจงหวดนครราชสมา และมความสำคญมากทสดแหงหนงของประเทศ

ไทย เพราะเปนทต งของสงคมเกษตรสงคมแรก ตงแตยคหนใหม สำรด เหลก

จนถงยคประวตศาสตรตอนตน ผลของการขดคนทสำคญคอ การคนพบโครง

กระดกในพนทเดยวกน 635 โครง โบราณวตถจำนวนมากกวา 20,000 ชน

ภายในพนทยงไดมการพบเครองป��นดนเผาทยงมความสมบรณจำนวน4,000ชน

จดประสงคของการวจยคอ การพฒนาสอการศกษาเพอการเรยนร

แหลงโบราณคดกอนประวตศาสตรบานโนนวด โดยประยกตขอมลทางโบราณ-

คด หลกสตรการศกษา และสอการศกษาในพพธภณฑ มกลมเป�าหมายคอ

นกเรยนในทองถนระดบชนประถมศกษาปท4-6สอการศกษานมจดมงหมาย

เพอสรางความเขาใจในแหลงโบราณคดบานโนนวดดวยรปแบบทเขาใจงาย

กระตนใหนกเรยนรจกและเขาใจทองถนของตนเอง

ในการวจยผวจยไดศกษาทงภาคเอกสารและภาคสนาม ในรปแบบ

งานโบราณคด งานพพธภณฑ และหลกสตรการศกษา นำมาพฒนาเปน

ชดสอการเรยนร ประกอบดวย คมอคร สมดกจกรรม ใบงาน แผนกระดาษ

แสนสนก เกมกระดาน สอสมผส และชดลงมอสนก ชดสอการเรยนรน

สามารถนำไปใชในแหลงโบราณคดบานโนนวดและพพธภณฑของบาน

โนนวด เพอเปนสวนเสรมเนอหา และสรางความเขาใจในแหลงโบราณคด

อยางลกซง

ABSTRACT

THE DEVELOPMENT OF EDUCATIONAL TOOLKIT FOR

BAN NON WAT PREHISTORIC ARCHAEOLOGICAL SITE,

NAKHON RATCHASIMA PROVINCE

The Ban Non Wat Prehistoric Archaeological Site is the oldest

site in Nakhon Ratchasima and one of the most important sites in

ThailandasitisthelocationofthefirstAgriculturalsocietyinThailand,

which dates from theNeolithic Age, through theBronzeAge and

Metal Age to the Early Historic Period. These significant excavations

foundsixhundredandthirtyfiveburials,twentythousandartefacts

and four thousand completed vessels found in the site.

The main purpose of the research is to develop an educational

toolkit to assist with learning about the Ban Non Wat Prehistoric

ArchaeologicalSitebyapplyingarchaeologicalresources,theschool

curriculum and the museum toolkit simultaneously. The target group

arelocalstudentsinPrathom4–6.Thiseducationaltoolkitaimsto

create an easily applied understanding of the site to stimulate the

learning and awareness of their land.

Intheresearchprocess,Istudiedbothdocumentsandfield

resourcesfromthearchaeologicaldig,themuseumsandtheschool

curriculum and applied them in order to create an Educational Toolkit

which included a Teacher’s Resource, an Activity Booklet, Work-

sheets,FunHandouts,BoardGames,TouchandLearnHands-on

and Craft Activities. This education toolkit can be used in both the

Ban Non Wat Archaeological site and the Ban Non Wat Museum. It

can support the museum content and create a deeper understanding

of the site.

การพฒนาสอการศกษาเพอการเรยนรแหลงโบราณคด

กอนประวตศาสตรบานโนนวด ตำบลพลสงคราม

อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

ป�ฐยารช ธรรมวงษา*

Pattayarach Thamwongsa

ความเปนมาและความสำคญของการศกษา

ประเทศไทยไดมการคนพบแหลงโบราณคดจำนวนมาก ทงแหลง

โบราณคดสมยกอนประวตศาสตร และแหลงโบราณคดสมยประวตศาสตร

หลกฐานทางโบราณคดทมการคนพบอยางตอเนอง มประโยชนตอการสบสาว

เรองราว ความเปนมาของคนในอดต แสดงถงประวตศาสตร การตงถนฐาน

และพฒนาการของสงคมซงเปนทมาของมนษยในป�จจบน

ในจงหวดนครราชสมา ไดมการสำรวจและขดคนแหลงโบราณคด

จำนวนมาก แหลงโบราณสมยกอนประวตศาสตรทพบ สวนใหญมอายอยใน

สมยสำรด และสมยเหลก โดยแหลงโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรทม

อายเกาแกทสด คอ แหลงโบราณคดบานโนนวด ซงมอายอยในสมยหนใหม

แหลงโบราณคดบานโนนวดมการดำเนนการขดคนทางโบราณคดมาอยาง

ตอเนอง ผลของการขดคนทสำคญคอ การคนพบโครงกระดกในพนทเดยว

กนจำนวน635โครงโบราณวตถจำนวนมากกวา20,000ชนภายในพนท

ยงไดมการพบเครองป��นดนเผาทยงมความสมบรณจำนวน 4,000 ชน และ

*ศศ.ม.(วฒนธรรมศกษา)สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชยมหาวทยาลยมหดล

151การพฒนาสอการศกษาเพอการเรยนรแหลงโบราณคดกอนประวตศาสตรบานโนนวด

ตำบลพลสงคราม อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

แวดนเผาจำนวนมากกวา 1,000 ชน1 แหลงขดคนนมความสำคญมากทสด

แหงหนงของประเทศไทย เนองจากมหลกฐานของการเขามาตงถนฐานของ

ชมชนเกษตรกรรมในบรเวณนตอเนองกนมาตงแตสมยหนใหมเมอประมาณ

4,000 ปมาแลว ผานสมยสำรด สมยเหลก จนเขาสสมยประวตศาสตรตอนตน

และมการตงหมบานเรอยมาจนถงป�จจบน นอกจากนยงปรากฏหลกฐาน

ของเทคโนโลยโลหกรรม การเลยงและใชประโยชนจากสตวตางๆ2 และท

สำคญคอชนดนทอยอาศยและหลมฝ�งศพสมยหนใหมซงไดยากมากในแหลง

โบราณคดแหงอนของประเทศไทย3

แหลงโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรบานโนนวดเปนทสนใจ

ของนกวจยทางโบราณคดทงชาวไทยและตางประเทศอยางมาก ในระยะ10

ปทผานมาไดมผเชยวชาญเขามาทำการศกษาในพนทดวยรปแบบทหลาก

หลายทำใหความรขยายวงกวางไปสนกวจยตางสาขาวชา ทางสำนกงาน

1C.F.WHigham,A.Kijngam,The Origins of the Civilization of Angkor Vol-

umeVII: theExcavationofBanNonWat.: Introduction, (Bangkok:TheFine

ArtsDepartment,2009),251.2วรชยวรยารมภ, “ความสำคญของแหลงโบราณคดบานโนนวดทมตอการศกษาทาง

ดานโบราณคดของจงหวดนครราชสมา,” รายงานการสมมนาเชงปฏบตการเผยแพร

ผลงานวจยของนกวจยชาวตางประเทศ ดานโบราณคดในจงหวดนครราชสมา

เอกสารจากการสมมนาทางวชาการเรองการสมมนาเชงปฏบตการเผยแพรผลงานวจย

ของนกวจยตางประเทศดานโบราณคดในจงหวดนครราชสมา,21-23มกราคม2552,

(ม.ป.ท.,ม.ป.ป.),25.3ไนเจลชาง,สรปขอมลการทำงานทวไปของแหลงโบราณคดบานโนนวด,(ม.ป.ท.,

ม.ป.ป.),(เอกสารเยบเลม),2.

152 ดำรงวชาการ

คณะกรรมการวจยแหงชาต ไดเลงเหนความสำคญในการจดตงศนยขอมล

สมยกอนประวตศาสตรขน เพอเปนแหลงเรยนรสำหรบนกวจย และประชาชน

ทวไป จนเกด “โครงการวจย: การศกษาเพอพฒนารปแบบศนยการเรยนร

ทองถน สมยกอนประวตศาสตร แหลงอารยธรรมบานโนนวด ตำบลพล

สงคราม อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา” โดยมความรวมมอของภาค

ตางๆ ทงระดบชมชน ทองถน มหาวทยาลย ระดบชาตและตางชาต จนม

การกอตงอาคารพพธภณฑขนอยางถาวร เพอดำเนนการจดแสดงนทรรศการ

ความรทางวชาการดานโบราณคดทบานโนนวด กระบวนการขดคนทาง

โบราณคด สงทคนพบ และหลมการขดคนทางโบราณคดจำลองทนกโบราณคด

ไดขดคนบนพนทและไดปดหลมไปแลว นอกจากนนยงจดแสดงถงวถชวต

ของคนในพนทบานโนนวดจากอดตถงป�จจบน

ความสำคญของแหลงโบราณคดบานโนนวด ทมองคประกอบทนา

สนใจทงทางดานวชาการโบราณคด การพฒนาโดยมชมชนเปนแกนหลก และ

การจดตงศนยการเรยนร กระตนใหผวจยมความสนใจในแหลงโบราณคด

กอนประวตศาสตรบานโนนวดแหงนจากการเขาไปมสวนรวมในการทำงาน

ของผวจยไดพบวา สถานศกษาในบรเวณใกลเคยงไดใหความสนใจในแหลง

โบราณคดแหงนเปนอยางมาก โดยเฉพาะโรงเรยนในชมชน คอ โรงเรยน

บานมะรม ซงเปนโรงเรยนระดบประถมศกษา และโรงเรยนมะคาวทยา ซง

เปนโรงเรยนระดบมธยมศกษา โรงเรยนเหลานไดจดกลมนกเรยนมาเยยม

ชมหลมขดคนอยางตอเนอง ซงประสบป�ญหาเกยวกบขอมลจากนทรรศการ

ในอาคารชวคราวทยากตอการเขาใจ ในอนาคตหากงานโบราณคดทบาน

โนนวดเสรจสน หลมขดคนทกหลมจะถกกลบ เหลอเพยงการจดนทรรศการ

ถาวรอาจเปนการยากในการเขาถงขอมลมากขน



จากป�ญหาดงกลาว ผวจยจงมความสนใจในการพฒนาสอการศกษา

เพอการเรยนรแหลงโบราณคดกอนประวตศาสตรบานโนนวดขน เพอประยกต

ขอมลทางโบราณคดทเปนขอมลทางวชาการ และยากตอการเขาใจ นำมา

ปรบใหเขากบหลกสตรการศกษา โดยสอการศกษาดงกลาวน มงเนนการ

พฒนาสอสำหรบนกเรยนชวงชนท 2 (ชนประถมศกษาปท 4-6) โดยใชกลม

การศกษาเปนนกเรยนในทองถน นอกจากนสอการเรยนรดงกลาวนตองการ

พฒนาใหสามารถนำไปใชไดจรง โดยเหมาะสมกบนกเรยนในทองถน สอ

การศกษาทพฒนาขนมงเนนการสรางความเขาใจในแหลงโบราณคดบาน

โนนวด ตลอดจนกระบวนการของงานโบราณคดในรปแบบทเขาใจไดงาย

เพอใหนกเรยนรจกทองถนของตนเอง เขาใจทองถนตนเอง เกดความรก

หวงแหนและอนรกษวฒนธรรมของตนไว

ผลการวจย

ในจงหวดนครราชสมาไดมการคนพบแหลงโบราณคดสมยกอน

ประวตศาสตรจำนวนมาก แตละแหลงมความสำคญและมการคนพบโบราณ-

วตถหลายชนทมเอกลกษณเฉพาะของกลมคนทเคยอาศยอยในพนทแหงน

แหลงโบราณคดมยกอนประวตศาสตร บานโนนวดเปนแหลงทไดคนพบ

หลกฐานทสมบรณทำใหปะตดปะตอเรองราวของผคน ชมชนและสงคมใน

สมยนนไดอยางสมบรณแหงหนง

ป�จจบนแหลงโบราณคดบานโนนวดเปนทต งของหมบานชาวนา

ขนาดเลก ชอหมบานโนนวด หมท 11 อยในเขตการปกครองของตำบลพล

สงคราม อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ชอบานโนนวดมาจากลกษณะ

ภมประเทศในแถบบรเวณนนซงเปนเนนดน และบรเวณทางดานทศใตของ

หมบานเคยเปนวดเกา มโบสถอยบรเวณศาลากลางหมบาน จงเรยกวาบาน


โนนวด4

การขดคนทางโบราณคดทบานโนนวดไดดำเนนการตอเนองมา

เปนระยะเวลานานประกอบดวย 2 โครงการหลกคอ โครงการชวงท 1 ชอ

โครงการTheDevelopmentofan IronAgeChiefdom5ระยะเวลาตงแต

พ.ศ.2545 – 2550 โครงการนดำเนนการโดย ศจ.ชารลส ไฮแอม (Prof.

CharlesHigham) จากมหาวทยาลยโอทาโกประเทศนวซแลนด รวมกบ

กรมศลปากรโดยดร.รชนทศรตนและดร.อำพนกจงามนกโบราณคด

จากการขดคนทางโบราณคดจำนวน 7 ครง หลกฐานทพบทำใหทราบวา

แหลงโบราณคดบานโนนวดมการตงรกรากของชมชนกอนประวตศาสตร

ทบานโนนวด จงหวดนครราชสมา แหลงขดคนนมความสำคญมากทสด

แหงหนงในประเทศไทย เนองจากเปนทต งรกรากของสงคมเกษตรกรรมสงคม

แรก ซงครอบคลมตงแตสมยหนใหม, สำรด, เหลก จนถงสมยประวตศาสตร

ตอนตน(วฒนธรรมทวารวดและวฒนธรรมขอม)โครงการชวงท2ชอโครงการ

Environment Change and Society before Angkor: Ban Non Wat and

theUpperMunRiverCatchmentsinPrehistoryระยะเวลาพ.ศ.2550-

4สำนกศลปะและวฒนธรรมมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา, โครงการศกษาพฒนา

รปแบบศนยการเรยนรทองถน สมยกอนประวตศาสตร (ชวคราว) แหลงอารยธรรม

บานโนนวด ตำบลพลสงคราม อำเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา,(ม.ป.ท.,ม.ป.ป.),

(เอกสารเยบเลม).5 รายละเอยดของโครงการพรอมผลการขดคนอยางละเอยด สามารถดเพมเตมไดจาก

C.F.WHigham,A.Kijngam,The Origins of the Civilization of Angkor Volume

VII:theExcavationofBanNonWat.:Introduction,(Bangkok:TheFineArts

Department,2009).



2555 โครงการนดำเนนการโดย ดร.ไนเจล ชาง (Dr.Nigel Chang) จาก

มหาวทยาลยเจมสคก ประเทศออสเตรเลย รวมกบ ผชวยศาสตราจารย

วรชย วรยาภรมย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โครงการนมจดประสงคเพอ

ขดคนทบานโนนวดเพมเตมอยางละเอยดและสำรวจชนดนในอำเภอตางๆ

ของจงหวดนครราชสมา

สวนของผลการศกษาผวจยไดทำการศกษาขอมลจากแหลงโบราณ-

คดสมยกอนประวตศาสตรบานโนนวด กบหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ

วฒนธรรม(ชนประถมศกษาปท4-6)ไดพบวาขอมลจากผลการศกษาแหลง

โบราณคดสมยกอนประวตศาสตรบานโนนวดสามารถนำมาเชอมโยงกบ

หลกสตรดงกลาว ในวชาประวตศาสตรของชวงชนประถมศกษาปท 4 - 6 ได

อยางด เนองจากนกเรยนมพนฐานความรเบองตนจากในหองเรยนทงเนอหา

วชาการ และการฝกปฏบต โดยสามารถใชสอการเรยนรเกยวกบแหลงโบราณ-

คดสมยกอนประวตศาสตรบานโนนวด ในการชวยเสรมความรในหองเรยน

ตามเป�าหมายการเรยนทกลาวมา ซงเนอหาสาระของสอการเรยนร และ

รปแบบสอการเรยนรทเหมาะสม

ขณะเดยวกนผวจยไดศกษาสอการเรยนรภายในพพธภณฑทงใน

และตางประเทศ เพอวเคราะหถงเนอหาและรปแบบของสอการเรยนรท

เหมาะสมกบแหลงโบราณคดบานโนนวดโดยศกษาจากสอในรปแบบเอกสาร

ตางๆ คอ ประเภท Handout เปนแผนกระดาษแผนเดยว หรอมจำนวน

หนาไมมากนก สวนใหญเรยกกนวา ใบงาน, Work sheet หรอ Handout

โดยทวไปพพธภณฑมกแจกใหใชโดยไมเสยคาใชจาย ประเภท Booklet เปน

สมดเลมบาง มจำนวนหนาไมมาก สวนใหญเรยกกนวา Activity Booklet

หรอ Activity Guide บางพพธภณฑจะคดคาใชจาย และประเภท Set หรอ


ชดสอ มกประกอบดวยสอทหลากหลายอยในชดเดยวกน มคำเรยกหลายแบบ

ไดแก Toolkit,ResourceKit,EducationPackage,ResourcePacket

รวมถงเกมตางๆ เปนสอทตองเสยคาใชจาย จากการศกษาพบวา แตละพพธ-

ภณฑมการนำเสนอเนอหาทางโบราณคด โดยผานวธการทแตกตางกนไป

ทงการนำเสนอเรองราวทางโบราณคดโดยตรง เพอการทำความเขาใจงาน

โบราณคด การนำเสนอผานการเปรยบเทยบ เพอใหเกดความเขาใจทงาย

ขน หรอการใชโบราณวตถบอกเลาเรองราว และสอดแทรกเนอหาของกระบวน

การทางโบราณคดเขาไปดวย ซงทำใหเขาใจงายจากการไดเหนวตถจรง ซง

นำไปสการจนตนาการตอไป

ทงนสอการศกษาทเกยวของกบเดกมกตองมกจกรรมทสนกสนาน

และสอดแทรกความรเขาไปทละนอยสวนสอการศกษาทครนำสามารถไป

ใชได ตองมความละเอยดในดานเนอหา วธการใชงาน และการเชอมโยงกบ

หลกสตรการศกษา เพอทำใหครเขาใจในสอการศกษาไดอยางลกซง และ

สามารถนำไปใชในการเรยนการสอนโดยมพนฐานความรทเพยงพอ และ

ควรมกจกรรมทหลากหลายใหครเลอกใชได รวมทงแนะนำแหลงความร

เพมเตมทครอาจจะตองไปคนควาเพมเตมนอกจากนการใชภาพประกอบ

ทนาสนใจ และสสนทสดใสกบเอกสารตางๆ จะกระตนความสนใจตอการ

เรยนร ภาพการตน ลายเสนตางๆ ทนารกจะสรางความผอนคลายในการ

เรยนรมากขน

ในการออกแบบสอการเรยนร ผวจยไดใชแนวคดหลกของการ

ออกแบบสอเพอการเรยนรแหลงโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรบาน

โนนวดคอ ไดร ไดคด ไดสนก (Know–Think–Fun) โดยแตละสอ

ตองการนำเสนอใหนกเรยนรจกคด (Thinking)รจกถาม (Question)รจก

จนตนาการ(Imagine)และรจกสรางสรรค(Creativity)



กอนการออกแบบสอเพอการเรยนร ผวจยไดสรางปรมาตรวดความ

สนกของสอแตละชนกบเนอหาสาระภายในสอนนๆ เรยนวา Fun Rating

เพอเปนการสรางขอบเขตของความสนกกบความจรงจง เนองจากเนอหา

สาระของแหลงโบราณคดมกมความยากในการทำความเขาใจ โดยเฉพาะ

กบนกเรยนในระดบชนประถมศกษาตอนปลาย เชน คมอครมสาระ 100%

ความสนก 0%, สมดกจกรรมมสาระ 30% ความสนก 70%, Fun handout

มสาระ10%ความสนก90%เปนตน

ผวจยไดกำหนดการใชตวอกษรทใชในสอไว 2 แบบคอ ตวอกษร

สำหรบใชในคมอคร ใชTHK2DJuly8และตวอกษรสำหรบใชในสอของ

นกเรยนใช Layiji Mahaniyom BAO 1.2 โดยมพนฐานจากลกษณะอกษร

ทอานงาย ไมนาเบอ และเปนกนเอง สวนโปรแกรมคอมพวเตอรทผวจย

ใชในการจดทำสอการเรยนรตางๆ เหลาน คอ โปรแกรม Microsoft Office

Publisher ใชในการจดการการออกแบบหนาเอกสาร โปรแกรมAdobe

PhotoshopและโปรแกรมAdobeIllustratorในการจดภาพตกแตงภาพ

และลายเสนตางๆ

ภาพทใชในการจดทำสอการเรยนรเปนภาพวาดขนเองสวนหนง

และภาพถายจากการลงพนทศกษา นอกจากนยงมภาพจากเวบไซตตางๆ

จากเอกสารทเกยวของ โดยมการปรบภาพเพอใหเหมาะสมกบสอ ภายใน

สอการเรยนรไดใชตวการตนคาแรคเตอรบอกเรองราว (ภาพท 1) โดยกำหนด

ใหมตวละครหลก2ตวคอ “เอะ” (เดกผชาย) เปนตวแทนของการตงคำถาม

กบ “ออ” เปนตวแทนของการรบรเขาใจ (เดกผหญง)ตวการตนคาแรคเตอร

นเปนการตนลายเสนงายๆ ใชเปนตวละครนำเรองใหดนาสนใจมากขน รวม

ถงภาพลายเสนการตนประกอบอนๆ (ภาพท 2) เพอทำใหองคประกอบของ

ภาพนาสนใจเชนภาพธรรมชาตนกหอยทากเปนตน


การเลอกใชสในสอการศกษา ผวจยไดใชสหลกคอส Earth tone

ประกอบดวยสนำตาลนำตาลเขมเทาเขยวสมขาวฟ�าและสแดงบางโทนส

ส earth tone เปนชดสทมความคลายคลงกบสของธรรมชาต เชน สของ

หญา สของตนไม สของกอนหน สของพนดน เปนตน ทงนเพอเชอมโยงกบ

บรบทของสมยกอนประวตศาสตร

ในการจดทำโครงเรอง และเนอหา ผวจยไดใชคำสำคญ (keywords)

คอ อาชพ หลอเครองมอสำรด หลอมเหลก เลยงสตว ทำนา ป�นหมอ

หาของปาลาสตวปาสตวนำเกลอชมชนสงคมสตวในชมชนคนำคนดน

แตงตว เครองป�นดนเผา กน บาน โลหะ คำสำคญเหลานจะนำไปขยายความ

เพอใหเกดความรความเขาใจในแหลงโบราณคดสมยกอนประวตศาสตร

บานโนนวดไดงายขน

นอกจากคำสำคญ ผวจยยงไดศกษาถงจดเดนหรอสงทแปลกและ

แตกตางของ บานโนนวด (Highlight) คอ ไขอาย 2,000 ป จำนวนโครง

กระดกมนษย ศพผใหญบรรจในโองขนาดใหญ การพบเมลดขาวปลก ลกษณะ

ชมชนเกษตรกรรมทตอเนองยาวนาน ตงแตยคหนใหม สำรด เหลก จนถง

ยคประวตศาสตรการมคนำคนดนลอมรอบชมชนแสดงถงการแกป�ญหานำ

และการใชแรงงานรวมกนทำงาน การพบภาชนะดนเผาลายตว S และตว

C การใสกระดกปลาชอนในหลมฝ�งศพ และการพบวตถทยงไมรวาใชทำ

อะไรจำนวนมาก จดเดนเหลานถอเปนเนอหาสำคญทจำเปนตองกลาวใน

สอการศกษา

สอการศกษานผวจยเนนการใชกระดาษเปนหลก เนองจากคณคร

หรอผสนใจสามารถนำไปใชสอยไดงาย และไมมข นตอนทยงยาก โดยผวจย

ไดใชการเกบขอมลในรปแบบ PDF (Portable Document Format) สามารถ

ใชโปรแกรมคอมพวเตอรAdobeAcrobatReader,FoxitReader,Nitro



PDFReaderฯลฯอานไดซงโปรแกรมเหลานตดต��งในคอมพวเตอรทวไป

หรอสามารถdownloadไดจากเวบไซต

จากนนไดออกแบบสอเพอการเรยนรทมลกษณะเปนชด เรยกวา

Toolkitในชดประกอบดวยสอการเรยนรยอยตางๆดงน

คมอคร (Teacher Resource) เปนคมอความรสำหรบคณครโดย

เฉพาะ ภายในคมอครจะมเนอหาเชงลกเกยวกบแหลงโบราณคดสมยกอน

ประวตศาสตรบานโนนวด พรอมทงรายละเอยดวธการใช การเชอมโยงกบ

วชาทสอน ชวงชนทสอน และยงเปนคมอพรอมคำเฉลยของสมดกจกรรม

ใบงาน และเกม โดยแสดงขนตอนการใชงานดวย เพออำนวยความสะดวก

สำหรบคณครทนำสอการเรยนรนไปใชในหองเรยน

สมดกจกรรม (Activity Booklet) (ภาพท 3) สำหรบนกเรยน เปน

สมดกจกรรมทใชไดทงในหองเรยน ประกอบการสอนของคณคร หรอใช

ประกอบการศกษาภายในพพธภณฑ ในการจดทำสมดกจกรรมมจดประสงค

เพอใหนกเรยนไดเรยนรถงภาพรวมของสมยกอนประวตศาสตรทบานโนนวด

โดยเนนวถชวตของคนในสมยนน ภายในเปนเนอหาพรอมกจกรรมสนก

เพอใหนกเรยนเพลดเพลนกบการเรยนร

ใบงาน (Worksheet) สำหรบนกเรยน เปนใบงานเสรมความร เนน

ขอมลเฉพาะเรองตามประเดนตางๆ ดงน ใบงานเรอง “โลหะเปลยนโลก”

(ภาพท 4) เปนเรองราวเกยวกบโลหะในสมยกอนประวตศาสตร ใบงานเรอง

“ป��นขดวาด เผา” (ภาพท 5) เปนเรองราวเกยวกบเครองป��นดนเผาสมย

กอนประวตศาสตรทบานโนนวด ใบงานเรอง “สบจากศพ” (ภาพท 6) เปน

เรองราวเกยวกบพธกรรมการฝ�งศพในสมยกอนประวตศาสตรทบานโนนวด

ใบงานเรอง “ประดบประดา” (ภาพท 7) เปนเรองเกยวกบเครองแตงกายของ

คนสมยกอนประวตศาสตรทบานโนนวด ใบงานเรอง “บานโนนวดในอดต”


(ภาพท 8) เปนเรองราวเกยวกบชมชนโบราณบานโนนวด และสภาพแวดลอม

ของบานโนนวดในอดต ใบงานเรอง “ของดทบานโนนวด” (ภาพท 9) เปน

เรองเกยวกบโบราณวตถชนสำคญและชนทไมรวาใชทำอะไรของบานโนนวด

และใบงานเรอง “เรองเคมๆ” (ภาพท 10) เปนเรองเกยวกบการทำเกลอ

สนเธาวแบบดงเดมในพนทบานโนนวด ภายในใบงานทกชดประกอบดวย

เนอหาและกจกรรมสนก ซงเปนเนอหาเสรมใหกบสมดกจกรรม ในแตละใบงาน

มตวการตนประกอบ คอ “เอะ” ทำหนาทสรางคำถาม เพอใหเกดการคด แตละ

คำถามมเฉลยคำตอบใหทายใบงาน และบางสวนเปนคำถามเพอสรางจนต-

นาการ ไมตองมคำตอบทชดเจน สวน “ออ” ทำหนาทบอกเลาขอมลเพมเตม

แบบสนและเขาใจงาย

นอกจากนผวจยยงไดออกแบบเกม (Games) (ภาพท 11) ชดเกม

กระดานจากกระดาษแบบงาย ชอ เกมบนไดสายรง สามารถตดกระดาษ

จากแบบใชเปนหมากเดน และสามารถตดและพบกลองลกเตาสำหรบทอย

แตมเดน กตกาคลายกบบนไดงคอ ผลดกนทอยเตา และเดนไปตามชอง

เทาททอยลกเตาได อปสรรคระหวางเกมคอ การเดนถอยหลง และโชคชวย

คอ การเดนไปขางหนา เมอตกทชองทมภาพโบราณวตถจากบานโนนวด

ใหพดชอวตถนนขนมาดงๆ เปนการเรยนรโบราณวตถไปพรอมกบความ

สนก ภายในเกมมตวการตน “เอะ” และ “ออ” ประกอบ พรอมกบลายเสน

การตนประกอบอนๆ เชน ตนหญา หอยทาก ดอกไม ธงเสนชย กจกรรมน

มจดประสงคเพอใหนกเรยนเรยนรเกยวกบโบราณวตถทพบทบานโนนวด

ผานความสนกสนาน

แผนกระดาษแสนสนก (Funhandout) (ภาพท12) เปนแผนกระดาษ

ทใชทำกจกรรมสนกตางๆ เชน การแตงตวตกตาเปนชดคนป�จจบนกบคน

ในสมยกอนประวตศาสตร มจดประสงคเพอใหนกเรยนรจกความแตกตาง



ของเสอผาเครองแตงกายของคนในอดตและป�จจบน รวมถงรจกสรางสรรค

สสนบนตกตาของตนเอง การระบายสและตดกระดาษทำเปนกำไลแบบกอน

ประวตศาสตร และการระบายสภาชนะดนเผา มจดประสงคเพอใหนกเรยน

ไดสงเกตโบราณวตถ และนำมาสรางสรรครปแบบสสนตามความเขาใจของ

ตนการวาด และการระบายสสภาพแวดลอมของบานโนนวดในอดต จดประสงค

เพอใหนกเรยนจนตนาการถงภาพบานโนนวดในอดต และสรางสรรคออกมา

เปนภาพตามความเขาใจของตนเอง

ชดลงมอสนก (Craft activities handout) (ภาพท 13) เปนแผน

กระดาษงานหตถกรรมแบบงาย โดยเปนกจกรรมทเชอมโยงกบโบราณวตถ

ทพบทบานโนนวด เชน การทำลกป�ดจากดนอบ การทำลกป�ดจากกระดาษ

กจกรรมนมจดประสงคเพอใหนกเรยนไดเรยนรรปแบบของเครองประดบ

ทพบทบานโนนวด โดยสามารถศกษารปแบบและส แลวนำมาประดษฐเปน

ลกป�ดของตนเอง และการทำทค นหนงสอลายทนกเรยนสรางสรรคเองจาก

การเรยนรแหลงโบราณคด กจกรรมนมจดประสงคเพอใหนกเรยนจนตนาการ

ถงภาพบานโนนวดในอดต และสรางสรรคออกมาเปนภาพตามความเขาใจ

ของตนเอง

ผวจยยงไดนำเสนอตวอยางสอสมผส (Mini Hands on set - Touch

andlearn)(ภาพท14)เปนชดเรยนรเครองป��นดนเผาลายตางๆโดยการ

สมผสพนผว ไดแก ลายเชอกทาบลายขดขด ลายขดมน ลายเขยนสแบบ

ธรรมดา เพอใหนกเรยนไดรจกความแตกตาง และสรางจนตนาการถงผว

สมผสจรงของโบราณวตถ สอสมผสนคณครสามารถพฒนาเปนชดสอสมผส

ไดดวยตวเอง

การใชประโยชนจากสอการศกษาเพอการเรยนรแหลงโบราณคด

บานโนนวดน สามารถนำไปใชไดทงในหองเรยน เพอประกอบการเรยนตาม


หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการ

เรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สำหรบวชาประวตศาสตร ชน

ประถมศกษาท 4 - 6 และสามารถใชประกอบการเรยนรพพธภณฑแหลง

โบราณคดบานโนนวดไดโดยตรงอกดวย นอกจากนผทสนใจยงสามารถพมพ

จากไฟลเอกสารประเภท PDF (Portable Document Format) โดยสามารถ

download จากเวบไซตของสำนกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏ

นครราชสมาไดโดยตรง ไดแก http://www.facebook.com/บานโนนวด,

http://www.koratcultural.com/ เมอนกเรยนหรอผทสนใจไดเรยนรจากสอการ

เรยนรชดนแลว จะสามารถเขาใจแหลงโบราณคดบานโนนวดในดานตางๆ

ไดอยางด โดยเฉพาะผทอยใกลเคยงกบแหลงโบราณคดทไดสมผสสภาพ

แวดลอม และสามารถเทยบเคยงความรป�จจบนกบขอมลในอดตได อนจะ

ทำใหเขาถงขอมลไดอยางลกซง

ขอเสนอแนะ

การพฒนาสอการเรยนรสำหรบเดก จำเปนตองศกษาเนอหาของ

หลกสตรการศกษาอยางละเอยด เพอเลอกสรรเนอหาและนำไปปรบใชได

อยางเหมาะสม สอการเรยนรนนอกจากสามารถนำไปใชในแหลงโบราณคด

และพพธภณฑบานโนนวด เพอเปนสวนเสรมเนอหา และสรางความเขาใจ

ในขอมลทางโบราณคดของบานโนนวดแลวยงสามารถนำไปปรบใชกบ

แหลงโบราณคดอนๆ ทมสภาพแวดลอมและบรบททใกลเคยงกนได แตผ

นำไปใชควรประยกตเนอหาบางสวนใหสอดคลองกบแหลงโบราณคดนนๆ

อกทงควรใชการสอสารทไมซบซอน งายตอการเขาใจ และมสงทนาสนใจ

ในสอเพอกระตนความสนใจ เชน ภาพการตน เกม เปนตน การทำสอการ

เรยนรในรปแบบกระดาษไมมความยงยาก ทงสะดวกและประหยด เพยง



แตเพมสสนความนาสนใจลงไปจะทำใหนกเรยนมความสนใจในสอมากขน

นอกจากผลจากงานวจยทได ผวจยมความเหนวา สอการศกษาใน

ทางโบราณคดสามารถสรางสรรคขนไดหลากหลาย และไมมขอจำกด หาก

เพยงตองปรบใหงาย และไมซบซอนจนเกนไป ทงนในหลกสตรการศกษา

ของนกเรยนหลายชนเรยน ไดมการเรยนรเกยวกบโบราณคดและประวต-

ศาสตร ทำใหงายตอการเชอมโยงขอมล และยอยความรใหนกเรยนเขาใจ

ไดงาย

พพธภณฑควรมพนทในการสงเสรมการศกษาสำหรบเดก เชน มม

ความร มมเรยนรผานการเลน ซงใชพนทไมมากในพพธภณฑ การมพนท

เชนนจะทำใหเดกไมเบอในการชมพพธภณฑทมเนอหายากตอการเขาใจ

และเปนการสอดแทรกขอมลจากพพธภณฑไปในตว ทงนเนอหาทนำเสนอ

ขนอยกบทางพพธภณฑตองการนำเสนอสงใดใหกบเดก

เนองจากขอมลทางโบราณคดมกมการเปลยนแปลงตามการศกษา

คนควาทไมหยดนง การศกษาขอมลใหมจงจำเปนสำหรบผทพฒนาสอการ

เรยนรเพอใหสอการเรยนรทนสมยและเปนประโยชนอยางแทจรง


ภาพประกอบ

ภาพท 1 ตวภาพการตนคาแรคเตอร

ภาพท 2 ตวอยางภาพการตนประกอบ



ภาพท 3 สมดกจกรรม

ภาพท 4 ใบงานเรอง “โลหะเปลยนโลก”


ภาพท 5 ใบงานเรอง “ป ��น ขด วาด เผา”

ภาพท 6 ใบงานเรอง “สบจากศพ”

ภาพท 7 ใบงานเรอง “ประดบประดา”



ภาพท 8 ใบงานเรอง “บานโนนวดในอดต”

ภาพท 9 ใบงานเรอง “ของดทบานโนนวด”

ภาพท 10 ใบงานเรอง “เรองเคมๆ”


ภาพท 11 เกมกระดาน

ภาพท 12 แผนกระดาษแสนสนก



ภาพท 13 ชดสอลงมอสนก

ภาพท 14 สอสมผส

บทคัดย่อ...

Documents