บทท 2 เอกสารและงานประเมนทเกยวของ

การตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนงานมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

ประจ าปงบประมาณ 2560 คณะกรรมการด าเนนงานขอน าเสนอเอกสารและงานประเมนทเกยวของตามล าดบ ดงน

1. ยทธศาสตรการพฒนามหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 1.1 ปรชญา วสยทศน พนธกจ อตลกษณ ของมหาวทยาลย 1.2 ยทธศาสตรมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

2. การบรหารการศกษาในระดบอดมศกษา 2.1 มาตรฐานสถาบนอดมศกษาในการผลตบณฑต 2.2 บทบาทหนาทของผบรหารระดบอดมศกษา 2.3 หลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด 2.4 แนวคดเกยวกบภาวะผน าและลกษณะองคการทประสบความส าเรจ

3. แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม คณะ / ส านก

4. การบรหารงบประมาณ 5. แนวความคดทเกยวของกบการประเมน

5.1 ความหมายของการประเมน 5.2 ความเปนมาของการประเมน 5.3 กระบวนการประเมน 5.4 ประเภทของการประเมน 5.5 เกณฑการประเมน

8

1. ยทธศาสตรการพฒนาของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ระหวางปการศกษา 2559 - 2564 มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ไดก าหนดปรชญา

วสยทศน พนธกจและอตลกษณ ตลอดจนแผนยทธศาสตรในการบรหารจดการ ดงน 1.1 ปรชญา วสยทศน พนธกจ อตลกษณของมหาวทยาลย

ปรชญา : สถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน วสยทศน : เปนมหาวทยาลยราชภฏตนแบบ ทนอมน าคณธรรม จรยธรรมและความร

ตามแนวพระราชด าร บรณาการกบการปฏบตภารกจ การผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม ทมคณคาสทองถน ท าใหชมชนเขมแขง พรอมกาวสประชาคมอาเซยน

พนธกจ : มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ก าหนดพนธกจไว 4 พนธกจ คอ 1. เพมคณคาการผลตบณฑต การว จย การบรการวชาการ และการท านบ ารง

ศลปวฒนธรรมแบบบรณาการโดยการนอมน าคณธรรม จรยธรรมและความรตามแนวพระราชด าร 2. ผลตบณฑตโดยเนนบณฑตนกปฏบตดวยกระบวนการบรณาการการวจยและพฒนา

แกไขปญหาทองถน 3. สรางองคความร ดวยหลกสตรทสามารถรองรบสถานการณปจจบน และการ

เปลยนแปลงในอนาคต 4. จดการระบบการภายในโดยเนนการบรหารแบบจดการตว เอง เพอพฒนาองคการ

อยางยงยน อตลกษณ : บณฑตนกปฏบต ซอสตย อดทน พรอมพฒนาตน เอกลกษณ : มหาวทยาลยสรางคนพฒนาทองถน

1.2 ยทธศาสตรของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ในปการศกษา 2560 มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามมแผนยทธศาสตรในการบรหาร

จดการ 4 ยทธศาสตร และมแนวทางในการด าเนนการตามประเดนยทธศาสตร ดงน 1.2.1 ประเดนยทธศาสตรท 1 พฒนากระบวนการเรยนรสบณฑตนกปฏบตอยางมอ

อาชพ เพอการพฒนาชมชนทองถน เปาประสงค 1. บคลากรสายวชาการ มศกยภาพและจตวญญาณความเปนคร สามารถเปน

ตนแบบได 2. บณฑตนกปฏบตมออาชพ มความร คคณธรรม เปนทพงของชมชน และ

ทองถนโดยใชการวจยเปนฐาน 3. บณฑตมวนย ซอสตย ม จตสาธารณะ รกษ สงแวดลอม ภาคภมใจตอ

มหาวทยาลย และทองถน 4. บณฑตมทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 กลยทธและมาตรการด าเนนงาน 1. พฒนากระบวนการสรรหานกศกษาและบคลากรทเออใหเกดการพฒนา

ศกยภาพ 1.1 พฒนาระบบการสรรหาและการเตรยมความพรอมนกศกษาทเขมแขงให

สอดคลองกบศาสตรและภารกจของมหาวทยาลย

9

1.2 พฒนากระบวนการสรรหาบคลากรทมความสามารถและเปนนกปฏบตเพอเปนตนแบบแกนกศกษา

1.3 พฒนาหลกสตรโดยนอมน าคณธรรมจรยธรรมและความร ตามแนวพระราชด ารมาบรณาการใหทนตอการเปลยนแปลงโดยการมสวนรวมทกภาคสวนและอยบนฐาน

ความตองการทแทจรงจากทองถนโดยเนนกลมวชาตามยทธศาสตรมหาวทยาลยราชภฏระยะ 10 ป

2. พฒนากระบวนการเรยนรบนฐานของทองถน 2.1 จดการเรยนรใหเหมาะสมกบนกศกษาทมความสามารถหลากหลาย

ใหสามารถเรยนรไดเตมศกยภาพและเรยนรไดตลอดเวลา 2.2 ออกแบบและจดประสบการณการเรยนรและสภาพแวดลอม การเรยนใน

สภาพจรงเพอใหนกศกษารเขาใจและสามารถลงมอปฏบต 2.3 สรางแผนพฒนาการจดกจกรรมนกศกษาทบรณาการเนอหารายวชากบ

งานกจกรรมใหเปนเนอเดยวกนเพอหนนเสรมคณลกษณะบณฑตตามกรอบมาตรฐานคณวฒอดมศกษาและความเปนราชภฏ โดยเนนกจกรรมทเสรมสราง คณธรรม จรยธรรม ตามแนวพระราชด ารทเกดเปนรปธรรมตามหลกวชาเพอแกปญหาได

2.4 สรางระบบเสรมสรางคณคาและเชดชนกศกษาและศษยเกาทมวนยซอสตยมจตสาธารณะรกษสงแวดลอมภาคภมใจสถาบนและทองถน (คณธรรมจรยธรรม) เพอสรางตนแบบทจะเปนแรงจงใจในการลงมอท าดแกนกศกษาอนๆ

2.5 พฒนาเทคโนโลยสารสนเทศเพอชวยถายทอดเนอหาและกจกรรมการเรยนรผานระบบการเรยนการสอนออนไลน

1.2.2 ประเดนยทธศาสตรท 2 ปฏรปการวจยและการบรการวชาการของมหาวทยาลยโดยใชแนวทางตามพระราชด าร

เปาประสงค 1. มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามเปนทพงของทองถนไดอยางแทจรง 2. มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม มงานวจยและการบรการวชาการทเปน

ตนแบบและมชอเสยงดานการพฒนาทองถน กลยทธและมาตรการด าเนนงาน 1. ปฏรประบบการบรหารจดการงานวจย

1.1 ปรบแผนและระบบการบรหารการวจย โดยเนนการพฒนาคณภาพการศกษารวมกบการแกปญหาของทองถน โดยนอมน าความรตาม แนวพระราชด ารมาบรณาการ ใหชมชนทองถนอยอยางยงยนและเขมแขง ทสอดคลองกบความตองการของสงคม

1.2 พฒนาระบบสารสนเทศเพอการบรหารงานวจยทสามารถน าไปใชประโยชนในการบรหารงานวจยหรองานสรางสรรค

1.3 ปรบกลไก กฎ ระเบยบภายในใหเออตอการไดมาซงงบวจยและการใชจากแหลงทนภายในและภายนอก รวมถงการคมครองสทธของงานวจยหรองานสรางสรรคทน าไปใชประโยชน และด าเนนการตามระบบทก าหนด

10

1.4 สรางเครอขายการบรหารการวจยในลกษณะ Node การวจยภายในมหาวทยาลย โดยใหอสระการบรหารจดการงานวจยดวยตนเอง

2. สรางความเขมแขง และขดความสามารถในการวจยของบคลากรและองคการ

2.1 สนบสนนนกว จยทท างานว จยเพอพฒนาชมชนทองถนโดยใชกระบวนการวจยแบบมสวนรวม

2.2 สรางนกวจยเฉพาะทางทมความเชยวชาญใหสามารถผลตและเผยแพรผลงานคณภาพในระดบสากล

2.3 สงเสรมการท าความตกลง Memorandum of Understanding (MOU) เพอสรางเครอขายการบรณาการการวจย บรการวชาการศลปะและวฒนธรรม และภารกจหลกทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยและเครอขายระดบสากล

2.4 สงเสรมการใชประโยชนจากงานวจยไปสการพาณชยจากความเชยวชาญของอาจารยผานกระบวนการวจย สทธบตร ลขสทธและการบรการวชาการ

2.5 จดใหมหนวยงานเสรมสรางคณคาการท างานดวยการวจยและพฒนาเพอเพมประสทธภาพการท างานขององคการทงในระยะสนและระยะยาว

3. ยกระดบการบรการวชาการเพอน าไปสการพฒนาทองถนใหเขมแขงและยงยน

3.1 จดท าแผนและโครงการบรการวชาการเพอพฒนาชมชนตนแบบและแหลงเรยนรทตรงตามความตองการของทองถน

3.2 ยกระดบระบบบรหารจดการงานบรการวชาการใหมความรวดเรวและยดหยน

3.3 สรางเครอขายการบรการวชาการกบหนวยงานของรฐทองถนเอกชน และระดบสากล

3.4 จดใหมงานบรการวชาการทมมาตรฐานคณภาพการใหบรการสงกดสถาบนวจยและพฒนา

1.2.3 ประเดนยทธศาสตรท 3 ยกระดบการท านบ ารงงานดานศลปะและวฒนธรรมภาคเหนอตอนลาง

เปาประสงค : มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามเปนแหลงองคความร เชดช ภมปญญาในชมชนทองถนทสรางความภมใจในวฒนธรรมของทองถนและของชาต และด ารงอยไดภายใตความเปลยนแปลง

กลยทธและมาตรการด าเนนงาน 1. ทบทวน ปรบระบบกลไกการบรหารงานทเออตอการท านบ ารงศลปะและ

วฒนธรรม 1.1 ทบทวนโครงสราง พรอมวเคราะหงานของศนยวฒนธรรมภาคเหนอ

ตอนลางและส านกศลปวฒนธรรมใหสามารถเชอมโยงมตทางวฒนธรรมกบภารกจหลกของมหาวทยาลย 1.2 จดท าแผนงาน โครงการ/กจกรรม และแหลงเรยนรดานการท านบ ารง

ศลปะและวฒนธรรม

11

1.3 จดบคลากรทมความเชยวชาญ ใหครอบคลมทกภารกจการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม ใหสามารถสรางเครอขายทางศลปวฒนธรรมกบชมชนทองถนและประชาคมอาเซยน

1.4 ทบทวนภารกจการจดกจกรรมของกองพฒนานกศกษาและกจกรรมระดบคณะ ดานวฒนธรรมทซบซอน โดยบรณาการงานท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมกบงานวชาการ

1.5 ศกษาความเปนไปไดในการจดตงคณะศลปกรรมศาสตรและวฒนธรรมเพอเสรมสรางความรความเขาใจในคณคา ความส านกและความภมใจในวฒนธรรมของทองถนและของชาตอยางยงยน

2. บรณาการการท านบ ารงงานดาน ศลปะและวฒนธรรม กบภารกจหลก 2.1 นอมน าคณธรรม จรยธรรมและความรตามแนวพระราชด ารมาบรณาการ

การท านบ ารงงานดานศลปะและวฒนธรรม 2.2 พฒนามาตรฐานดานศลปะและวฒนธรรมทเปนทยอมรบในระดบชาต 2.3 มอบหมายภารกจใหศนยวฒนธรรมภาคเหนอตอนลางและส านกศลปะ

และวฒนธรรม สงเสรม สนบสนนจดกจกรรม รวมถงเวทการน าเสนอดานท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม และการทองเทยวทเชอมโยงบรณาการกบภารกจของโรงแรมวงจนทนรเวอรววและงานวชาการทเปนรปธรรม

2.4 จดท ากรอบและทศทางการจดสรรงบประมาณทรองรบการท านบ ารง ศลปะและวฒนธรรมและศาสนา โดยบรณาการกบการเรยนการสอนและเครอขายทงภายในและภายนอก ทหนวยงานภายในสามารถเสนอโครงการเพอด าเนนงานตามศกยภาพและความพรอมของแตละหนวยงาน

1.2.4 ประเดนยทธศาสตรท 4 เพมประสทธภาพดานการบรหารจดการตามหลก ธรรมาภบาล เพอพฒนาองคการอยางยงยน

เปาประสงค 1. มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามเปนตนแบบในการพฒนาองคการ

อยางยงยน 2. บคลากรทมคณภาพ มความสขในการท างานและรกองคการ 3. เปนมหาวทยาลยสเขยวสมบรณแบบ กลยทธและมาตรการด าเนนงาน 1. พฒนาบคลากรใหสามารถใชศกยภาพของตนไดสงสดคณภาพชวตอยางสมดล

และยงยน 1.1 ทบทวนกฎ ระเบยบและเกณฑภาระงานของบคลากรใหเออตอการ

พฒนาสงสดตามภารกจหลก 1.2 สรางระบบการบรหารทรพยากรมนษยทไดมาตรฐานสอดคลองกบบรบท

และวฒนธรรมของมหาวทยาลยโดยเนนจตวญญาณความเปนคร ความภาคภมใจในความเปนมหาวทยาลยราชภฏเพอการพฒนาทองถน โดยนอมน าคณธรรม จรยธรรมและความรตามแนวพระราชด ารมาบรณาการ

12

1.3 สรางวฒนธรรมองคการทสงเสรมการเพมขดความสามารถของบคลากรเพอเพมความช านาญ โดยใหอสระในการบรหารจดการตนเองและเสรมสรางการท างานเปนทม

1.4 จดสรรงบประมาณในการพฒนาทกษะดานภาษาตางประเทศใหบคลากร แบบรายหวโดยเปดโอกาสใหสรางวธการพฒนาตนเองทหลากหลายวธการและชองทางตามศกยภาพและเวลาในการบรหารจดการตนเอง

1.5 พฒนา สงเสรมและสนบสนนใหบคลากรมความคดสรางสรรครวมถงนวตกรรมใหมๆ เพอเปนองคการแหงนวตกรรม

1.6 เปดชองทางและสรางเวทใหบคลากรสามารถแสดงความคดเหนค าแนะน า ค าปรกษาตางๆ และเวทตรวจสอบผลการด าเนนการของมหาวทยาลยในเชงสรางสรรค

2. พฒนากระบวนการสรางคณคาเพอเพมประสทธภาพการบรหารงบประมาณทงระยะสนและระยะยาวตามแนวคดการพงพาตนเอง

2.1 วเคราะหคาใชจายและความคมคา เพอการลดตนทนและการเพมรายได 2.2 วเคราะหหาแนวทางการบรหาร การจดท าแผนเพมประสทธภาพการ

บรหารจดการรวมถงแผนกลยทธทางการเงน และการพฒนากองทนตางๆ อยางมประสทธภาพ 2.3 ชมชน และสากล เพอใหเกดประโยชนสงสดและมนคง

3. บรหารจดการภายใตหลกการบรหารจดการทด 3.1 กระจายอ านาจการตดสนใจและทรพยากรอยางมสวนรวมกบผมสวนได

สวนเสยกบมหาวทยาลยภายใตหลกการบรหารจดการทด 3.2 ปรบกฎระเบยบ และพฒนาโครงสรางหนวยงานภายในทเออตอการ

ปฏบตงานใหเหมาะสมกบรปแบบการบรหารองคการทสอดคลองเชอมโยงกบภารกจของมหาวทยาลยภายใตหลกการบรหารจดการทด

3.3 สนบสนนใหทกหนวยงานด าเนนการจดการความรตามระบบและด าเนนงานดานการประกนคณภาพภายใน ตามระบบกลไกทมหาวทยาลยก าหนด

4. บรหารจดการองคการเพอน าไปสมหาวทยาลยสเขยว (Green University) ทสอดคลองตามแนวพระราชด าร

4.1 ทบทวนพฒนาผงแมบททางกายภาพ เพอรองรบการขยายตวใหทนสมยและเสรมความเขมแขงของชมชนทองถนและสอดคลองกบเกณฑมหาวทยาลยสเขยว

4.2 พฒนาและบรหารโครงสรางพนฐาน ระบบสาธารณปโภคใหสามารถรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต และลงทนเพอความคมทนในระยะยาวกบหนวยงานภายนอก

4.3 สรางระบบการบรหารอาคารสถานทและวสดครภณฑทมประสทธภาพ 4.4 พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอชวยในการเรยนการสอน

การบรหารจดการ การสอสารองคการและการตดสนใจอยางรวดเรวมประสทธภาพ 4.5 พฒนาหลกสตรดานการจดการพลงงานและเทคโนโลยนเวศเพอการ

พฒนาทยงยน

13

สรปไดวา ระหวางปการศกษา 2559 –2564 มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามไดก าหนด แนวทางการด าเนนการบรหารจดการตามปรชญาทวาเปนสถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถนโดยมวสยทศน คอ เปนมหาวทยาลยราชภฏตนแบบทนอมน าคณธรรม จรยธรรมและความร ตามแนวพระราชด าร บรณาการกบการปฏบตภารกจ การผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรมทมคณคาสทองถน ท าใหชมชนเขมแขง พรอมกาวสประชาคมอาเซยน มพนธกจ 4 ดาน คอ 1) เพมคณคาการผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรมแบบบรณาการโดยการนอมน าคณธรรม จรยธรรมและความรตามแนวพระราชด ารฯ 2) ผลตบณฑตโดยเนนบณฑตนกปฏบต ดวยกระบวนการบรณาการการวจยและพฒนา แกไขปญหาทองถน 3) สรางองคความร ดวยหลกสตรทสามารถรองรบสถานการณปจจบน และการเปลยนแปลงในอนาคต 4) จดการระบบการภายในโดยเนนการบรหารแบบจดการตวเอง เพอพฒนาองคการอยางยงยน และไดก าหนดประเดนยทธศาสตรเปน 4 ประเดน ไดแก 1) พฒนากระบวนการเรยนรสบณฑตนกปฏบตอยางมออาชพ เพอการพฒนาชมชนทองถน 2) ปฏรปการวจยและการบรการวชาการของมหาวทยาลยโดยใชแนวทางตามพระราชด าร 3) ยกระดบการท านบ ารงงานดานศลปะและวฒนธรรมภาคเหนอตอนลาง 4) เพมประสทธภาพดานการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล เพอพฒนาองคการอยางยงยน มเปาประสงคเพอเปนองคการแหงการเรยนร บรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล

2. การบรหารการศกษาในระดบอดมศกษา

2.1 มาตรฐานสถาบนอดมศกษาในการผลตบณฑต ตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2544

มาตรา 34 ก าหนดใหคณะกรรมการอดมศกษาเสนอมาตรฐานอดมศกษาทสอดคลองกบความตองการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนการศกษาแหงชาตโดยค านงถงความเปนอสระความเปนเลศทางวชาการของสถาบนอดมศกษาระดบปรญญาตามกฎหมายวาดวยการจดตงสถานศกษาแตละแหงและกฎหมายทเกยวของคณะกรรมการการอดมศกษาจงไดด าเนนการจดท ามาตรฐานสถาบนอดมศกษาเพอน าไปสการพฒนาสถาบนอดมศกษา ตามกลมสถาบนทมปรชญา วตถประสงค และพนธกจในการจดตงทแตกตางกน เพอใหสถาบนอดมศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล แลวประกาศเปนมาตรฐานสถาบนอดมศกษาไว 2 ดาน คอ มาตรฐานดานศกยภาพและความพรอมในการจดการศกษา และมาตรฐานดานการด าเนนการตามภารกจของสถาบนอดมศกษา ดงรายละเอยดตอไปน (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 1-3)

2.1.1 มาตรฐานดานศกยภาพและความพรอมในการจดการศกษา มาตรฐานดานศกยภาพ และความพรอมในการจดการศกษา ประกอบดวย

มาตรฐานยอยดานตางๆ 4 ดาน ดงน 1. ดานกายภาพ สถาบนอดมศกษามอาคารทประกอบดวยลกษณะส าคญของ

อาคารเรยนทด มหองครบทกประเภท พนทใชสอยทใชในการเรยนการสอนและการจดกจกรรมทกประเภทมจ านวนเพยงพอและเหมาะสมกบจ านวนอาจารยประจ า จ านวนนกศกษาในแตละหลกสตรและจ านวนนกศกษาตามแผนการรบนกศกษา ตามเกณฑพนทใชสอยอาคารโดยประมาณรวมทงตองจดใหมหองสมดตามเกณฑมาตรฐาน มครภณฑประจ าอาคาร ครภณฑการศกษาและคอมพวเตอรจ านวน

14

เพยงพอตอการจดการศกษา ทงนอาคารและบรเวณอาคารจะตองมความมนคงปลอดภย ถกสขลกษณะหรอความจ าเปนอยางอนๆ ตามทกฎหมายก าหนด

2. ดานวชาการ สถาบนอดมศกษามศกยภาพและความพรอมในการปฏบตภารกจดานวชาการสอดคลองกบวสยทศน พนธกจของสถาบนอดมศกษาและแผนการผลตบณฑตทตอบสนองความตองการของประเทศและของผใชบณฑตโดยรวม มหลกประกนวาผเรยนจะไดรบการบรการการศกษาทด สามารถแสวงหาความรไดอยางมคณภาพสถาบนตองมการบรหารวชาการทมคณภาพ ประสทธภาพ ประสทธผลทงในดานการวางแผนรบนกศกษาและการผลตบณฑต และการจดกจกรรมการเรยนการสอน การประเมนผล การเรยนร การประกนคณภาพการเรยนการสอนและการพฒนาปรบปรงการบรหารวชาการ

3. ดานการเงน สถาบนอดมศกษามความพรอมดานการเงน ทงงบการเงนรวมและงบทจ าแนกตามกองทน มแผนการเงนทมนคงเปนหลกประกนไดวาสถาบนจะสามารถจดการศกษาไดตามพนธกจและเปาหมายทก าหนดไว รวมทงสอดคลองกบแผนการพฒนาในอนาคต เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผเรยนและผใชบรการอดมศกษา สถาบนมการจดท ารายงานการเงนทแสดงถงการไดมาของรายได รายรบ การจดสรร การใชจายทมประสทธภาพและทวถงเปนธรรมอยางชดเจน รวมทงการน ารายไดไปลงทนภายใตการประเมนและวเคราะหความเสยง มระบบการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลการปฏบตงานควบคไปกบการใชเงนทกประเภท และมระบบการตดตามตรวจสอบผลประโยชนทบซอนของบคลากรทกระดบ

4. ดานการบรหารจดการ สถาบนอดมศกษามระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพในการถายทอด วสยทศน คานยมไปสการปฏบตทสอดคลองไปในแนวทางเดยวกน เพอใหบรรลวตถประสงคและพนธกจทก าหนดไว โดยมสถาบนท าหนาทก ากบนโยบาย การด าเนนการตามแผน การบรหารบคคล การบรหารงบประมาณและทรพยสน การบรหารสวสดการทจดใหกบนกศกษาและบคลากรทกระดบ รวมทงก ากบตดตามตรวจสอบประเมนผลการด าเนนงานใหเปนไปตาม ก ฎ ระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมายทก าหนดไวมการเผยแพรผลการก ากบการด าเนนงานสถาบนและการบรหารจดการของผบรหารทกระดบสประชาคมในสถาบนและภายนอกสถาบน ภายใตหลกธรรมาภบาลทประกอบดวยหลกความโปรงใส หลกความรบผดชอบ หลกการตรวจสอบได หลกการมสวนรวมและหลกความคมคา

2.1.2 มาตรฐานดานการด าเนนการตามภารกจของสถาบนอดมศกษา มาตรฐานดานการด าเนนการตามภารกจของสถาบนอดมศกษา ประกอบดวย

มาตรฐานยอยดานตางๆ 4 ดาน ดงน 1. ดานการผลตบณฑต สถาบนอดมศกษาด าเนนการรบนกศกษาเขาเรยนทม

คณสมบตและจ านวนตรงตามแผนรบนกศกษาและสอดคลองกบเปาหมายการผลตบณฑตอยางมคณภาพ สถาบนผลตบณฑตไดตามคณลกษณะ จดเนนของสถาบนตรงตามเปาหมายทก าหนด และจดใหมขอสนเทศทชดเจน เผยแพรตอสาธารณะในเรองหลกสตรและตอบสนองความตองการของนกศกษา

2. ดานการวจย สถาบนอดมศกษามการด าเนนพนธกจดานการวจยอยางมคณภาพ ประสทธภาพและภายใตจดเนนเฉพาะโดยมการด าเนนการตามนโยบาย แผน งบประมาณ มการบรหารจดการ เพอสงเสรมและสนบสนนคณาจารย นกวจย บคลากรใหมสมรรถนะในการท าวจย สงเสรมและสรางเครอขายการท าวจยกบหนวยงานภายนอกสถาบนเพอใหไดผลงานวจย ผลงาน

15

ประดษฐ และงานรเรมสรางสรรคทมคณภาพ มประโยชน สนองยทธศาสตรการพฒนาประเทศสามารถตอบสนองความตองการของสงคมไดในวงกวางและกอใหเกดประโยชนแกสาธารณชน

3. ดานการใหบรการวชาการแกสงคม สถาบนอดมศกษามการใหบรการทางวชาการทครอบคลมกลมเปาหมายทงในวงกวาง และกลมเปาหมายทเฉพาะเจาะจงทงในและตางประเทศ ซงอาจใหบรการโดยการใชทรพยากรรวมกนทงในระดบสถาบนและระดบบคคลไดในหลายลกษณะ อาท การใหค าปรกษา การศกษาวจย การคนควาเพอแสวงหาค าตอบใหกบสงคม

การใหบรการฝกอบรมหลกสตรระยะสนตางๆ การจดใหมการศกษาตอเนองบรการแกประชาชนทวไป การใหบรการทางวชาการนสามารถจดในรปแบบการใหบรการแบบใหเปลาหรอเปนการใหบรการเชงพาณชยทใหผลตอบแทนเปนรายไดหรอเปนขอมลยอนกลบมาพฒนาและปรบปรง เพอใหเกดองคความรใหม

4. ดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม สถาบนอดมศกษามการด าเนนการท านบ ารงศลปะ และวฒนธรรมของชาตทงในระดบหนวยงานและสถาบน มระบบและกลไกในการสงเสรมและสนบสนนใหศลปะและวฒนธรรมเปนสวนหนงของการจดการเรยนการสอนโดยตรงหรอโดยออมเพอใหผเรยนและบคลากรของสถาบนไดรบการปลกฝงใหมความร ตระหนกถงคณคาเกดความซาบซงและมสนทรยะตอศลปะและวฒนธรรมของชาต สามารถน าไปใชเปนเครองจรรโลงความดงาม ในการด ารงชวตและประกอบอาชพ มวถชวตทปรารถนา และเรยนรวธการจดการวฒนธรรมและวถชวตทไมพงปรารถนาได สถาบนมการควบคมการด าเนนงานดานนอยางมคณภาพ และประสทธภาพตามเปาหมายของแผนยทธศาสตรการด าเนนงานดานการท านบ ารง ศลปะ และวฒนธรรมของสถาบน

สรปไดวา สถาบนอดมศกษาตองมมาตรฐานดานศกยภาพและความพรอมในการจดการศกษา ทงในดานกายภาพ ดานวชาการ ดานการเงน และดานการบรหารจดการ และตองมมาตรฐานดานการด าเนนการตามภารกจของสถาบนอดมศกษาซงประกอบดวย มาตรฐานดานการผลตบณฑต ดานการวจย ดานการบรการทางวชาการแกสงคม และดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม

2.2 บทบาทหนาทของผบรหารระดบอดมศกษา ดวยสถานภาพและบทบาทของมหาวทยาลยราชภฏ ทก าหนดไวในพระราชบญญต

มหาวทยาลยราชภฏ มาตรา 7 ใหมหาวทยาลยเปนสถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน ทเสรมสรางพลงปญญาของแผนดน ฟนฟพลงการเรยนร เชดชภมปญญาของทองถน สรางสรรคศลปวทยา เพอความเจรญกาวหนาอยางมนคงและยงยนของปวงชนมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน (ราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา, 2547 : 2)

ในการบรหารด าเนนการใหบทบาทหนาทดงกลาวประสบความส าเรจตามเจตนารมณของพระราชบญญตนน ตองมผบรหารทมความรความสามารถ มคณธรรม มภาวะผน า และมประสบการณมาท าหนาทบรหารราชการใหมหาวทยาลยเปนสถาบนอดมศกษา เพอการพฒนาทองถนอยางยงยน ดงนน จงจ าเปนตองคดสรรผบรหารทเขาใจมหาวทยาลยราชภฏอยางแทจรง กระบวนการไดมาซงผบรหารต าแหนงส าคญ ตองมกระบวนการผานกรรมการสภามหาวทยาลยใหเปนผคดเลอกและตดสนขนสดทาย ผบรหารแตละคนทประสงคเขาสต าแหนง มโอกาสน าเสนอวสยทศนและยทธศาสตรในการบรหารงานตอกรรมการสภามหาวทยาลย เพอพจารณาผสมควรด ารงต าแหนงตางๆ ใหเหมาะสมทสด

16

ต าแหนงผบรหารส าคญของมหาวทยาลย ไดแก 1. อธการบด 2. คณบด 3. ผอ านวยการส านกและสถาบน โดยผบรหารดงกลาวจะด ารงต าแหนงตามโครงสรางการบรหารของหนวยงาน ดงน 2.2.1 อธการบด

ผทจะด ารงต าแหนงอธการบดของมหาวทยาลยราชภฏ ควรเปนผทมคณสมบตดเดน เนองจากเปนต าแหนงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯแตงตง โดยค าแนะน าของสภามหาวทยาลยจากผมคณสมบตตามมาตรา 29 ซงก าหนดเกยวกบคณวฒดานการศกษา และจากประสบการณการบรหารการศกษาและมาตรา 28 ระบวาตองค านงถงหลกเกณฑ ดงตอไปน (พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 : 12)

1. เปนผมความร ความช านาญ และคณสมบตเหมาะสมกบวตถประสงคและภาระหนาทของมหาวทยาลย และเปนทยอมรบนบถอของบคลากรของมหาวทยาลยและบคคลในทองถนทมสวนเกยวของกบกจการของมหาวทยาลย

2. กระบวนการสรรหาจะตองเนน เรองการม สวนรวมของบคลากรของมหาวทยาลย และบคคลในทองถนทม สวนเกยวของกบกจการของมหาวทยาลย นอกจากน พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 มาตรา 31 ก าหนดใหอธการบดมอ านาจและหนาท ดงน

2.1 บรหารกจการของมหาวทยาลยใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของทางราชการและของมหาวทยาลย ทงน ใหสอดคลองกบนโยบายและวตถประสงคของมหาวทยาลย

2.2 ควบคมดแลบคลากร การเงน การพสด สถานทและทรพยสนอนของมหาวทยาลยใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของทางราชการและของมหาวทยาลย

2.3 จดท าแผนพฒนามหาวทยาลย และปฏบตตามนโยบายและแผนงาน รวมทงตดตามประเมนผลการด าเนนงานดานตางๆ ของมหาวทยาลย

2.4 รกษาระเบยบวนย จรรยาบรรณ และมารยาทแหงวชาชพของขาราชการพลเรอนในมหาวทยาลย

2.5 เปนผแทนมหาวทยาลยในกจการทวไป 2.6 เสนอรายงานประจ าปเกยวกบกจการดานตางๆ ของมหาวทยาลยตอสภา

มหาวทยาลย 2.7 แตงตงและถอดถอนผชวยอธการบด รองคณบด รองผอ านวยการสถาบน

รองผอ านวยการส านก รองผอ านวยการศนย รองหวหนาสวนราชการหรอรองหวหนาหนวยงานทชออยางอนทมฐานะเทยบเทาคณะ และอาจารยพเศษ

2.8 สงเสรมและสนบสนนการด าเนนงานของสภาวชาการ สภาคณาจารยและขาราชการรวมทงสงเสรมกจการนกศกษา

17

2.9 ปฏบตหนาทอนตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของมหาวทยาลยหรอตามทสภามหาวทยาลยมอบหมาย

นอกจากน สภามหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ยงไดตราขอบงคบเพมเตมเกยวกบคณสมบตของอธการบดไวอก 4 ประการดงน (ขอบงคบ ระเบยบ ประกาศ ค าสง มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามพ.ศ. 2547-2550, 2552 : 1)

1. มคณธรรม และจรยธรรมเปนทยอมรบในสงคม 2. มแนวความคดรเรมสรางสรรค และเปนผทยอมรบในความส าคญและ

สนบสนนการพฒนาวชาการ หรอวชาชพในทกสาขา 3. มความสนใจ และเหนความส าคญของการศกษาในระดบอดมศกษา

หรอการศกษาเพอพฒนาทองถน หรอเทคโนโลยสารสนเทศ 4. สามารถอทศเวลาใหแกกจการของมหาวทยาลย

2.2.2 คณบด พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 มาตรา 36 (2547 : 15)

ก าหนดใหคณะหนงมคณบดเปนผบงคบบญชาและรบผดชอบงาน โดยมคณสมบตตามความในมาตรา 37 วาดวยคณวฒและประสบการณ และขอบงคบของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม วาดวยหลกเกณฑและวธสรรหาคณบด (2547 : 35) ขอ 4 วาดวยคณสมบตของคณบดความวา ผด ารงต าแหนงคณบดตองมคณสมบตเพมเตมดงน

1. มคณธรรม และจรยธรรมเปนทยอมรบในสงคม 2. มความรความสามารถเปนผน าทางวชาการหรอวชาชพทเกยวของกบการ

ด าเนนงานของคณะ 3. เปนผทมความคดรเรม สนใจ และเลงเหนความส าคญของกจการในคณะนน 4. สามารถอทศเวลาใหแกกจการของคณะ ขอบงคบมหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามวาดวยคณะกรรมการประจ าคณะและ

การจดระบบบรหารในคณะ พ.ศ. 2550 หมวด 2 การจดระบบบรหารงาน กลาวถงบทบาท ภาระหนาทของคณบด ดงน (มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม, 2552 : 153)

1. บรหารกจการของคณะใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของทางราชการและของมหาวทยาลย

2. ควบคม ดแลบคลากร การเงน การพสด สถานทและทรพยสนอนของคณะใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของทางราชการและของมหาวทยาลย

3. จดท าแผนพฒนาคณะ ปฏบตตามนโยบายและแผนงาน ตดตามประเมนผลการด าเนนงานดานตางๆ ของคณะ

4. รกษาระเบยบวนย มารยาทและจรรยาบรรณคณาจารยและวชาชพของพนกงาน

5. เปนผแทนคณะในกจการทวไป 6. จดท าและเสนอรายงานประจ าปเกยวกบกจการดานตางๆ ของมหาวทยาลยตอ

สภามหาวทยาลย

18

7. เสนอแตงตงและถอดถอนรองคณบด ประธานหลกสตรสาขาวชาและอาจารยพเศษ

8. สงเสรมและสนบสนนการด าเนนงานของสโมสรนกศกษาคณะ กลมหรอชมรมคณาจารยและเจาหนาท

9. ปฏบตหนาทอนตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศและขอบงคบของมหาวทยาลยหรอตามทมหาวทยาลยมอบหมาย

2.3 หลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ธรรมาภบาล ตามความหมายทสถาบนวจยเพอพฒนาประเทศหรอ TDRI ไดใหความหมาย

ไวคอ ธรรมาภบาลมาจากค าวา “ธรรม” (แปลวา คณความด) รวมถงค าวา “อภ” (แปลวายง) และค าวา “บาล” (แปลวา ปกครองหรอเลยงด) จงมความหมายรวมกนวา “การบรหารหรอการปกครองทมความถกตอง มความยตธรรม และมคณความดอยางยง” ซงตรงกบภาษาองกฤษวา “Good Governance” โดยหลกธรรมภบาลน ในไทยเดมน ามาใชกบบรษทเอกชนเรยกว า “บรรษทภบาล” ตอมาหนวยงานในภาครฐไดน ามาปรบใชแตเรยกชอวา “ธรรมาภบาล” หรอ การบรหารกจการบานเมองทด และมการตราพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 และวางแนวทางในการปฏบตราชการเพอใหบรรลเปาหมายไวในมาตรา 6 กลาวคอ (เพลนตา ตนรงสรรค, 2556 : ออนไลน) ...มาตรา 6 การบรหารกจการบานเมองทด ไดแก

การบรหารราชการเพอบรรลเปาหมาย ดงตอไปน 1. เกดผลประโยชนสขของประชาชน 2. เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 3. มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ 4. ไมมขนตอนในการปฏบตงานเกนความจ าเปน 5. มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ 6. ประชาชนไดรบการอ านวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ 7. มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสม าเสมอ ส านกงาน ก.พ.ร. (ส านกงานคณะกรรมกการพฒนาระบบราชการ, 2556 : ออนไลน) ได

ท าการศกษาขอมลเกยวกบการสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทดเพอปรบปรงหลก ธรรมภบาลของ การบรหารกจการบานเมองทดซงประกอบไปดวย 10 หลก ไดแก หลกการตอบสนอง

(Responsiveness) หลกประสทธผล (Effectiveness) หลกประสทธภาพ/คมคา (Efficiency/ Value for money) หลก

ความเสมอภาค (Equity) หลกมงเนนฉนทามต (Consensus Oriented) หลกการตรวจสอบได / มภาระรบผดชอบ (Accountability) หลกเปดเผยโปรงใส (Transparency) หลกการกระจายอ านาจ (Decentralization) หลกการมสวนรวม (Participation) และหลกนตธรรม (Rule of Law) แลวจากการประชมครงท 3 /2554 วนท 13 กนยายน 2554 มขอสงเกตวา หลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด 10 หลกดงกลาว จ าไดยากจงควรจดกลมใหม เพอใหจ าไดและเขาใจงายขน โดยไดน าเอาประเดนทมความสมพนธเกยวของกนรวมกนไวเปนหมวดหม และเพมเตมเรองการสรางจตส านกดานคณธรรม จรยธรรมอนเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 279 ซงไดก าหนดมาตรฐานทางจรยธรรมสาหรบผด ารงต าแหนงทางการ เมอง

19

ขาราชการ หรอเจาหนาทของรฐแตละประเภทไวดวย จงท าใหหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ประกอบไปดวย 4 หลกการส าคญ และ 10 หลกการยอย ซงคณะรฐมนตรในการประชมเมอวนท 24 เมษายน 2555 ไดมมตเหนชอบกบขอเสนอแผนการสงเสรมและพฒนาธรรมาภบาลในภาคราชการเพอการบรหารกจการบานเมองทดอยางยงยน

ส าหรบความหมายของหลกธรรมภบาลของการบรหารกจการบานเมอง ทด ( GG Framework) ทง 4 หลกการส าคญและ 10 หลกการยอย มดงน

1. การบรหารจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) ประกอบดวย 1.1 ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ในการปฏบตราชการตองใชทรพยากรอยาง

ประหยด เกดผลตภาพทคมคาตอการลงทนและบงเกดประโยชนสงสดตอสวนรวม ทงน ตองมการลดขนตอนและระยะเวลาในการปฏบตงานเพออ านวยความสะดวก และลดภาระคาใชจาย ตลอดจนยกเลกภารกจทลาสมยและไมมความจ าเปน

1.2 ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ในการปฏบตราชการตองมวสยทศนเชงยทธศาสตรเพอตอบสนองความตองการของประชาชนและผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ปฏบตหนาทตามพนธกจใหบรรลวตถประสงคขององคการ มการวางเปาหมายการปฏบตงานทชดเจนและอยในระดบทตอบสนองตอความคาดหวงของประชาชน สรางกระบวนการปฏบตงานอยางเปนระบบและมมาตรฐาน มการจดการความเสยงและมงเนนผลการปฏบตงานเปนเลศ รวมถงมการตดตามประเมนผลและพฒนาปรบปรงการปฏบตงานใหดขนอยางตอเนอง

1.3 การตอบสนอง (Responsiveness) หมายถง ในการปฏบตราชการตองสามารถใหบรการไดอยางมคณภาพ สามารถด าเนนการแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนด สรางความเชอมนไววางใจ รวมถงตอบสนองความคาดหวง/ความตองการของประชาชนผรบบรการ และผมสวนได สวนเสยทมความหลากหลายและมความแตกตางกนไดอยางเหมาะสม

2. คานยมประชาธปไตย (Democratic Value) ประกอบดวย 2.1 ภาระรบผดชอบ/สามารถตรวจสอบได (Accountability) หมายถง ในการปฏบต

ราชการตองสามารถตอบค าถามและชแจงไดเมอมขอสงสย รวมทงตองการมก ารจดวางระบบการรายงานความกาวหนาและผลสมฤทธตามเปาหมายทก าหนดไวตอสาธารณะเพอประโยชนในการตรวจสอบและการใหคณใหโทษ ตลอดจนมการจดเตรยมระบบการแกไขหรอบรรเทาปญหาและผลกระทบใดๆ ทอาจจะเกดขน

2.2 เปดเผย/โปรงใส (Transparency) หมายถง ในการปฏบตราชการตองปฏบตงานดวยความซอสตย สจรต ตรงไปตรงมา รวมทงตองมการเปดเผยขอมลขาวสารทจ าเปนและเชอถอไดใหประชาชนไดรบทราบอยางสม าเสมอ ตลอดจนวางระบบใหมการเขาถงขอมลขาวสารดงกลาวเปนไปไดโดยงาย

2.3 หลกนตธรรม (Rule of Law) หมายถง ในการปฏบตราชการตองใชอ านาจของกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบในการปฏบตงานอยางเครงครด ดวยความเปนธรรม ไมเลอกปฏบต และค านงถงสทธเสรภาพของประชาชนและผมสวนไดสวนเสยฝายตางๆ

2.4 ความเสมอภาค (Equity) หมายถง ในการปฏบตราชการตองใหบรการอยางเทาเทยมกน ไมมการแบงแยกดานชายหญง ถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคลฐานะทางเศรษฐกจและสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรมและอนๆ อกทงยง

20

ตองค านงถงโอกาสความเทาเทยมกนของการเขาถงบรการสาธารณะของกลมบคคลผดอยโอกาสในสงคมดวย

3. ประชารฐ (Participatory State) ประกอบดวย 3.1 การมสวนรวม/การพยายามแสวงหาฉนทามต (Participation/Consensus

Oriented) หมายถง ในการปฏบตราชการตองรบฟงความคดเหนของประชาชน รวมทงเปดใหประชาชนมสวนรวมในการรบร เรยนรท าความเขาใจ รวมแสดงทศนะ รวมเสนอปญหา/ประเดนทส าคญทเกยวของรวมคดแกไขปญหารวมในกระบวนการตดสนใจและการด าเนนงานและรวมตรวจสอบผลการปฏบตงาน ทงนตองมความพยายามในการแสวงหาฉนทามตหรอขอตกลงรวมกนระหวางกลมผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ โดยเฉพาะกลมทไดรบผลกระทบโดยตรงจะตองไมมขอคดคานทหาขอยตไมไดในประเดนทส าคญ

3.2 การกระจายอ านาจ (Decentralization) หมายถง ในการปฏบตราชการควรมการมอบอ านาจและกระจายความรบผดชอบในการตดสนใจและการด าเนนการใหผปฏบตงานในระดบตางๆ ไดอยางเหมาะสมรวมทงมการโอนถายบทบาทและภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนหรอภาคสวนอนๆ ในสงคม

4. ความรบผดชอบทางการบรหาร (Administrative Responsibility) ประกอบดวย คณธรรม/จรยธรรม (Morality /Ethics) หมายถง ในการปฏบตราชการตองมจตส านก

ความรบผดชอบในการปฏบตหนาทใหเปนไปอยางมศลธรรม คณธรรม และตรงตามความคาดหวงของสงคม รวมทงยดมนในคานยมหลกของมาตรฐานจรยธรรมส าหรบผด ารงต าแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐ ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน และจรรยาบรรณวชาชพ ตลอดจนคณลกษณะทพงประสงคของระบบราชการไทย 8 ประการ (I AM READY) ไดแก

I – Integrity ซอสตยและกลายนหยดในสงทถกตอง A – Activeness ท างานเชงรก คดเชงบวกและมจตบรการ M – Morality มศลธรรม คณธรรมและจรยธรรม R – Responsiveness ค านงถงประโยชนสขของประชาชนเปนทตง E – Efficiency มงเนนประสทธภาพ A – Accountability ตรวจสอบได D – Democracy ยดมนในหลกประชาธปไตย Y – Yield มงผลสมฤทธ จากการศกษาเกยวกบการบรหารงานภาครฐกบการสรางธรรมาภบาล ปธานสวรรณ

มงคล (2558 : 105-108) ไดใหขอเสนอแนะไววา การสงเสรมธรรมาภบาลในภาครฐควรเปน “วาระแหงชาต” ซงตองใชกระบวนการกลอมเกลาทางสงคมใหคนไดระลกรในหนาทของตน (Socialization) การคดเลอกคนตองเลอก “คนด” กอน “คนเกง” เพราะคนดสามารถพฒนาเปนคนเกงได และตองสรางแรงจงใจทเหมาะสม ใหความมนคงในอาชพ มบรรยากาศของการท างานทมมตรภาพ ความรก และความเคารพนบถอ (Friendship Love and Esteems) และระบบบรหารภาครฐ ตองยดระบบคณธรรม (Merit System) เปนพนฐาน ปองกนและปราบปรามระบบอปถมภ

สรปไดวา หลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ลาสดทคณะรฐมนตรมมตเหนชอบประกอบดวย 4 หลกการส าคญ และ 10 หลกการยอย ไดแก

21

1. การบรหารจดการ ภาครฐแนวใหม ประกอบดวย หลกประสทธภาพ ประสทธผล และการตอบสนอง

2. คานยมประชาธปไตย ประกอบดวย การรบผดชอบ/สามารถตรวจสอบได เปดเผยโปรงใส หลกนตธรรมความเสมอภาค

3. ประชารฐ ประกอบดวย การมสวนรวม/การพยายามแสวงหาฉนทามต และการกระจายอ านาจ

4. ความรบผดชอบทางการบรหาร ประกอบดวย การมคณธรรม /จรยธรรม ซงการบรหารจดการสถาบนอดมศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผล กควรยดหลกการดงกลาวเชนกน

2.4 แนวคดเกยวกบภาวะผน าและลกษณะองคการทประสบความส าเรจ 2.4.1 ความหมายของภาวะผน า

จากการศกษาของชาน (Chand, 2016 : online) เกยวกบนยามของภาวะผน า หรอความเปนผน า (Leadership) พบวามผใหความหมายไวหลากหลายเชน กลาววา “ภาวะผน าคอคณภาพของพฤตกรรมของบคคลทสามารถน าหรอมอทธพลเหนอบคคลอนในองคการ” หรอ “ภาวะผน าคอกระบวนการซงผบรหารน าและมอทธพลตอการท างานของบคคลอนในองคกรเพอบรรลเปาหมายทตองการ” และ The American Heritage Dictionary (1985 : 719 อางถงใน ศกดชย ภเจรญ, 2552 : ออนไลน) ใหความหมายวา หมายถง “ความสามารถในการน า ซงเปนความส าเรจอยางยงส าหรบความส าเรจของผน า” และ พชาภพ พนธแพ (2554 : 12) ไดใหความเหนหลงจากการเรยบเรยงเกยวกบความหมายอนหลากหลายของภาวะผน าไววา ภาวะผน าหมายถง “ศาสตรและศลปะในการจงใจคนใหกระท าตามมตรวมระหวางผน าและผตาม โดยทผตามเตมใจและมความสข เพอน าไปสความส าเรจตามวตถประสงคทวางไว

2.4.2 ลกษณะและพฤตกรรมของภาวะผน า รงสรรค ประเสรฐศร (2549 : 223) ไดอธบายถงลกษณะความเปนผน าและ

พฤตกรรมความเปนผน า (Leadership Traits and Behaviors) ไววา จากการศกษาของนกวชาการ เพอคนลกษณะเฉพาะของบคคลทประสบผลส าเรจในการเปนผน า พบวา มลกษณะดงน

1. มแรงผลกดน (Drive) คอมพลงทจะยนหยดในการท างาน 2. มความเชอมน (Self-confidence) คอมความมนใจในตวเอง และเชอมนในขด

ความสามารถของทมงาน 3. มความคดสรางสรรค (Creativity) มความเปนเลศในการบรณาการ และ

ตความสารสนเทศตางๆ 4. มความสามารถในการรบร (Cognitive Ability) มความฉลาดและเขาใจในการ

รบรขอมลตางๆ 5. มความรทางธรกจ (Business Knowledge) มความรดานอตสาหกรรมและ

หลกพนฐานทางเทคนค 6. มแรงจงใจ (Motivation) สามารถจงใจใหบคคลอนบรรลเปาหมายตางๆ

รวมกน 7. มความยดหยน (Flexibility) รจกปรบสงตางๆ ใหเหมาะสมกบความตองการ

ของผตาม และความจ าเปนของสถานการณตางๆ

22

8. มความซอสตยและคณธรรม (Honesty and Integrity) มความซอสตย จรงใจ เชอถอได เปนทไววางใจ และสามารถวเคราะหลกษณะของบคคลได

นอกจากน ศกดชย ภเจรญ (2552 : ออนไลน) ยงอธบายวา ผน าทดความมลกษณะท “ครองตน ครองคน ครองงาน” ดงน

ครองตน ไดแก 1. มความประพฤตด 2. มความรความสามารถ เขาใจเหตการณ 3. มความซอสตย สจรต 4. มความอดทนอดกลน 5. มเหต มผล 6. มการควบคมอารมณด (EQ = Emotional Quotient) ครองคน ไดแก 1. มมนษยสมพนธด 2. มความเสยสละ 3. มความจรงใจ 4. มความสามารถในการจงใจ 5. มความปรารถนาสงเสรมใหลกนองกาวหนา ครองงาน ไดแก 1. มความคดรเรมสรางสรรค 2. มความรบผดชอบ 3. มความตรงตอเวลา 4. มความมงมนในการสรางผลงาน 5. มผลงานเปนทประจกษ 6. มความกลาหาญ

2.4.3 ลกษณะผน าทดในการเปลยนแปลงองคการ ดาฟท (Daft, 2005 : 635 อางถงใน พชาภพ พนธแพ , 2554 : 157) กลาววา

ลกษณะทดของผน าทสามารถเปลยนแปลงองคการได คอ 1. สามารถแสดงใหบคลากรเหนวาตนเปนผน าการเปลยนแปลงมากกวาผน าตาม

ต าแหนง 2. กลาหาญ 3. เชอมนในความสามารถของบคลากรในองคการ 4. สามารถถายทอดคานยมในการสงเสรมใหองคการปรบตวไดในสภาพแวดลอมท

มการเปลยนแปลงอยางรวดเรวได 5. เหนความผดพลาดของตนเองเปนบทเรยนและเรยนรได 6. สามารถจดการองคการได เมออยในสภาพแวดลอมทคลมเครอ 7. มวสยทศน และสามารถถายทอดใหบคลากรไดชดเจน 8. มความคดสรางสรรค

23

2.4.4 ลกษณะองคการทประสบความส าเรจ จอหน พ. คอทเลอร (John P. Kotler) จากมหาวทยาลยฮารวาด (Harvard

University) ไดเสนอแนวคดวา องคการทจะประสบความส าเรจในศตวรรษท 21 ตองมลกษณะส าคญ 7 ประการ ดงน (Kotler, 1996 : 163-173 อางถงใน รงสรรค ประเสรฐศร, 2549 : 328-331)

1. มความฉบพลนอยตลอดเวลา (A persistent sense of urgency) หลกการเปลยนแปลงทท าใหเกดความส าเรจจะตองอยบนพนฐานความพงพอใจของลกคา พนกงาน และผเกยวของ ซงตองอาศยกระบวนการแปลงสภาพ (Transformation Process) อยางฉบพลนมงการตดตอสอสาร ทงภายในและภายนอกองคการทกอใหเกดการปอนกลบอยางรวดเรว เพอใหงายตอการเปลยนแปลงองคการ การบรหารจดการทสอดคลองกบการเปลยนแปลง

2. มการท างานเปนทมของผบรหารระดบสง (Teamwork at the top) บคคลเพยงคนเดยวแมจะมความเปนเลศกไมอาจมเวลาหรอความเชยวชาญพอทจะตองสกบคแขง ลกคา และ เทคโนโลยทเปลยนแปลงตลอดเวลาได จ าเปนตองอาศยการท างานเปนทม

3. มบคคลทสามารถสรางสรรคและสอสารวสยทศน (People who can create and communicate vision) ในศตวรรษท 21 องคการจ าเปนตองมการสรางผน าทมทกษะ (Skills) มวสยทศน (Vision) มการสอสาร (Communication) มการมอบอ านาจ (Empowerment) เพอสามารถน าการเปลยนแปลงในองคการไดรวดเรวพอทจะตอบสนองความตองการและความคาดหวงไดองคการทมงผลส าเรจในการพฒนาและสนบสนนความเปนผน าของบคลากรจะตองมโครงสรางตามแนวนอน (Flat organization) เพอใหเกดการควบคมทนอยลง มวฒนธรรมทเผชญความเสยงมากขน พนกงานตองไดรบการสนบสนนใหใชความพยายามเปนผน า เพอชวยใหองคการสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลง ใหโอกาสพนกงานไดกาวหนาดวยวธการลองผดลองถก (Trial and error) จงตองใชการสอนงาน (Coaching) และการกระตน (Encouragement) ใหใชความพยายามเพอประสบผลส าเรจ

4. มการมอบอ านาจใหอยางกวางขวาง (Broad based empowerment) มการบรหารงานแนวราบมากขน มการมอบอ านาจและความรบผดชอบจากระดบสงสระดบลางใหแกพนกงาน เพอใหเกดการเปลยนแปลงและพอใจทจะเสยงมากขน

5. มการบรหารจดการโดยมอบหนาทให เพอผลการปฏบตงานในระยะสนทดเลศ (Delegated management for excellent short-term performance) การมอบอ านาจจะท าใหเกดความเปนเลศดานการบรหารจดการ เพราะบคคลทไดรบมอบอ านาจจะสามารถจดการกบงานทเขาไดรบมอบได ซงในขณะเดยวกนเขาตองไดรบการฝกฝนอบรมใหมความร และไดรบความชวยเหลออน ๆ ทพอเพยง เหมาะสมดวย

6. ตดการตดตอภายในทไมจ าเปน (No unnecessary interdependence) ปจจบนมการสอสารผานทางอนเทอรเนต ท าใหมการตดตอสอสารไดรวดเรว และมตนทนทต าลง ซงการตดตอภายในระหวางกนในองคการจะมลกษณะ

6.1. มการประสานงานกบหนวยยอยอยางรวดเรว ประหยด 6.2. เนนความฉบไว มงความส าคญของการตดตอ 6.3. มโครงสรางองคการไมซบซอน 6.4. มกระบวนการปฏบตงานทงาย

24

6.5. ไดรบการสงเสรมในสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวมากขน 6.6. มการตรวจสอบอยางสม าเสมอและก าจดสงทไมเกยวของ

7. มวฒนธรรมขององคการทสามารถปรบตวได (An adaptive corporate culture) การสรางใหเกดวฒนธรรมองคการทมการเปลยนแปลงจะชวยใหองคการสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดโดย

7.1. ใหคณคากบการปฏบตงานทดส าหรบผปฏบตงานทกคนขององคการ 7.2. มการสงเสรมการบรหารจดการและความเปนผน าทมความสามารถหรอม

ภาวะผน าอยางจรงจง 7.3. สนบสนนใหผบรหารระดบสงท างานเปนทม 7.4. ลดขนตอนของกฎเกณฑการท างาน หรอใชระบบราชการนอยทสดเทาท

จะท าได จากแนวคดเกยวกบภาวะผน า ซงหมายถงคณลกษณะของบคคลทม

อทธพลตอบคคลอนใหคลอยตามและลกษณะองคการทประสบความส าเรจดงกลาว จะเหนไดว าองคการทประสบความส าเรจไดในยคทความเปลยนแปลงตางๆ เกดขนอยางรวดเรวนน ผบรหารตองมภาวะผน าทเออตอการเปลยนแปลง ซงนอกจากมลกษณะและพฤตกรรมดงน คอ มแรงผลกดน มความเชอมน มความคดสรางสรรค มความฉลาดสามารถในการรบร มความรทางธรกจ มแรงจงใจ มความยดหยน มความซอสตยและคณธรรมแลว ยงตองมคณลกษณะทเปนผ “ครองตน ครองคน ครองงาน” “มลกษณะของผน าทดในการเปลยนแปลงองคการ” รวมไปถงสามารถน าองคการไปสการเปลยนแปลงใหประสบผลส าเรจได ซงประกอบดวย สามารถท าใหเกดความพงพอใจของผทเกยวของ ความสามารถจดการใหเกดการท างานเปนทมของผบรหารระดบสง มวสยทศน มทกษะในการสอสาร มการกระจายอ านาจ กลาคด กลาตดสนใจเพอการเปลยนแปลง สงเสรมความเปนผน าของคนในองคการและการสอสารในแนวราบ ลดขนตอน กฎเกณฑในการท างาน

3. วสยทศน (Vision) และนโยบาย (Policy) ของผบรหารของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

วสยทศนและนโยบายทเสนอโดยผบรหารของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ทด ารงต าแหนงในปงบประมาณ 2560 ซงประกอบดวยต าแหนงและรายนามผบรหาร ดงน

ต าแหนง รายนาม อธการบดมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม อาจารย ดร.สาคร สรอยสงวาลย คณบดคณะครศาสตร ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนสาร เพงพม คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย รองศาสตราจารย ดร.ธชคณน จงจตรวมล คณบดคณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร ผชวยศาสตราจารย ดร.ธวชชย ศภวทตพฒนา คณบดคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม ผชวยศาสตราจารย ดร. สนท ปนสกล คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ผชวยศาสตราจารยปถมา เอยมสอาด คณบดคณะวทยาการจดการ ผชวยศาสตราจารย ดร.อษณย เสงพานช วทยาลยการจดการและพฒนาทองถน ผชวยศาสตราจารย ดร. โชต บดรฐ คณบดบณฑตวทยาลย รองศาสตราจารย ดร.สวารย วงศวฒนา ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรสภา เอมหยวก

25

ผอ านวยการส านกวทยบรการ และเทคโนโลยสารสนเทศ ผชวยศาสตราจารย ดร. บญชา ศรสมบต ผอ านวยการส านกศลปะและวฒนธรรม ผชวยศาสตราจารย ดร.ชมพล เสมาขนธ ผอ านวยการส านกงานอธการบด นายสรนทร วจตรพงษา

ผบรหารดงกลาว มบทบาทหนาทแตกตางและคลายคลงกนตามภารกจทพระราชบญญตก าหนดไว ผนวกกบวสยทศนและยทธศาสตรของผบรหารทน าเสนอตอสภามหาวทยาลย ในทนจงน าเสนอรายละเอยดเกยวกบวสยทศนและนโยบาย และ/หรอยทธศาสตรของผบรหารในต าแหนงตางๆ ตามล าดบดงน

3.1 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของอธการบด ยทธศาสตรท 1 ดานการพฒนากระบวนการเรยนรสบณฑตนกปฏบตอยางมออาชพเพอ

การพฒนาชมชน ทองถน 1.1 พฒนากระบวนการสรรหานกศกษาและบคลากรทเออใหเกดการพฒนาศกยภาพ 1.2 พฒนากระบวนการเรยนรบนฐานของทองถน ยทธศาสตรท 2 ปฏรปการวจยและการบรการวชาการของมหาวทยาลยโดยใชแนวทาง

ตามพระราชด าร 2.1 ปฏรประบบการบรหารจดการงานวจย 2.2 สรางความเขมแขงและขดความสามารถในการวจยของบคลากรและองคการ ยทธศาสตรท 3 ยกระดบการท านบ ารงงานดานศลปะและวฒนธรรมภาคเหนอตอนลาง 3.1 ทบทวน ปรบระบบกลไกการบรหารงานทเออตอการท านบ ารง ศลปะและ

วฒนธรรม 3.2 บรณาการการท านบ ารงงานดานศลปะและวฒนธรรมกบภารกจหลก ยทธศาสตรท 4 เพมประสทธภาพดานการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล เพอพฒนา

องคการอยางยงยน 4.1 พฒนาบคลากรใหสามารถใชศกยภาพของตนไดสงสดมคณภาพชวตอยางสมดลและ

ยงยน 4.2 พฒนากระบวนการสรางคณคาเพอเพมประสทธภาพการบรหารงบประมาณทงระยะ

สนและระยะยาวตามแนวคดการพงพาตนเอง 4.3 บรหารจดการภายใตหลกการบรหารจดการทด 4.4 บรหารจดการองคการเพอน าไปสมหาวทยาลยสเขยว (Green University) ท

สอดคลองตามแนวพระราชด าร 3.2 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดคณะครศาสตร

ยทธศาสตรท 1 ยกระดบการผลตและพฒนาคณลกษณะของบณฑตตามมาตรฐานวชาชพครโดยมงเนนคณธรรม คณภาพ และความเปนเลศดานทกษะการจดการเรยนร

1.1 พฒนานกศกษาใหมคณธรรม จรยธรรม (ภมฐาน ภมร ภมธรรม + ภาวะผน า) สามารถปรบตวไดทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลก

1.1.1 จดกจกรรมพฒนานกศกษาใหมคณธรรม จรยธรรม (ภมฐาน ภมร ภมธรรม + ภาวะผน า) และมกจกรรมทสงเสรมความเขมแขงดานศลปวฒนธรรม

26

1.1.2 สนบสนนใหนกศกษาแลกเปลยนเรยนรในกลมประเทศอาเซยน 1.2 พฒนาคณาจารยและนกศกษาดานทกษะการจดการเรยนรสความเปนเลศ และ

พฒนาสงเสรมใหบณฑตสายครมทกษะการใชภาษา 3 ภาษา 1.2.1 จดกจกรรมสนบสนน สงเสรมการพฒนาทกษะการจดการเรยนรใหกบ

คณาจารยและนกศกษาเพอพฒนาความเปนเลศ 1.2.2 ยกระดบความรนกศกษาสายคร ใหมทกษะภาษา 3 ภาษา 1.2.3 จดตงศนยจตปญญาศกษา เพอเปนศนยกลางในการพฒนาความเปนมนษยท

สมบรณใหกบคณาจารย นกศกษา ครและบคลากรทางการศกษา 1.3 พฒนาระบบการเรยนการสอนโดยน าเทคโนโลยมาใชเพอการจดการเรยนการสอนให

มประสทธภาพมากยงขน 1.3.1 จดหาทรพยากรและเทคโนโลยสารสนเทศเพอสนบสนนการจดการศกษา

และการบ ารงรกษา 1.3.2 สงเสรม สนบสนนอาจารย พฒนาทกษะการสอนโดยการน าเทคโนโลยมาใช

1.4 ทบทวน ปรบปรง และพฒนาหลกสตรใหไดมาตรฐานมความสอดคลองกบทองถนและความตองการของสงคมทเปลยนแปลง

1.4.1 ปรบปรงและพฒนาหลกสตร เพอเตรยมรบการเปลยนแปลงของประชาคมอาเซยน

1.4.2 สงเสรมการผลตต าราและสอการสอนทมคณภาพ 1.5 เพมความเขมแขงและขดความสามารถของอาจารยใหมคณภาพตามมาตรฐาน

อดมศกษา 1.5.1 จดอบรมทกษะและเทคนคการเรยนการสอนและการวดผล ประเมนผล ตาม

กรอบมาตรฐานคณวฒ 1.5.2 สงเสรมคณาจารยแลกเปลยนประสบการณกบอาจารยในกลมประเทศ

อาเซยน ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบการวจย โดยมการบรณาการวจยสการเรยนการสอนและการ

บรการวชาการซงมงเนนการพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการทแทจรง โดยมรปแบบการบรการวชาการทหลากหลายและการสรางเครอขายสสถานศกษา ทองถน และอาเซยน

2.1 สงเสรมสนบสนนการพฒนาขดความสามารถของนกวจย 2.1.1 พฒนานกวจยรนใหมและใหมสวนรวมกบนกวจยทมประสบการณของคณะ 2.2.2 พฒนาศกยภาพนกวจยดานการเขยนบทความวจยเพอตพมพเผยแพรใน

วารสารวชาการ 2.2 เรงรดการผลตงานวจยทมคณภาพเพอการพฒนาทองถน (พษณโลกและสโขทย)

และสรางความเขมแขงทางวชาการของคณะครศาสตร 2.2.1 สนบสนนการสรางชดโครงการวจยรวมกบชมชนและผใชประโยชน 2.2.2 สงเคราะหความรจากการวจยสการน าไปใชประโยชน (ลงสชมชนและทองถน) 2.2.3 สงเสรมการสรางคลนกนกวจย

27

2.2.4 เตรยมการจดท าวารสารวชาการ คณะครศาสตร และเขาสฐานขอมล TCI 2.2.5 ยกยองเชดชนกวจยดเดน 2.2.6 สนบสนนและใหรางวลการตพมพเผยแพรผลงานวจย การจดลขสทธ และ

สทธบตร 2.3 สนบสนนการใหบรการวชาการเพอการเรยนรการพฒนาการเรยนการสอน การวจย

และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน 2.3.1 อบรมเชงปฏบตการการพฒนาคณาจารยคณะครศาสตร ดานการเรยนการ

สอนดวยกระบวนการวจย และสงเสรมสนบสนนการเผยแพรถายทอดความรจากการวจย 2.3.2 ใหบรการวชาการทตรงตารความตองการของสถานศกษา ชมชนและทองถน 2.3.3 เผยแพรผลการวจยไปสสถานศกษา ชมชน และทองถน 2.3.4 สนบสนนการพฒนาวทยฐานะครและบคลากรทางการศกษา

2.4 เรงรดการสรางผลการวจย ถายทอดความรจากโครงการสบสานงานอนเนองมาจากพระราชด ารลงสทองถน (พษณโลกและสโขทย)

2.4.1 สงเสรมสนบสนนใหด าเนนกจกรรมสบสานความรจากโครงการตามพระราชด าร และถายทอดความรสชมชน

2.4.2 สงเสรมการวจยเพอสรางองคความรจากหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2.5 พฒนาเครอขายความรวมมอการวจยและการบรการวชาการใหมประสทธภาพ

2.5.1 สนบสนนการมสวนรวมระหวางคณะครศาสตร องคกรภาครฐ เอกชน ประชาชน องคกรปกครองสวนทองถนในการด าเนนการวจยและถายทอดความร

2.5.2 สงเสรมความรวมมอกบเครอขายในการใหบรการวชาการทงบคลากร งบประมาณ หรอทรพยากรอนๆ

2.6 พฒนาระบบบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการใหมประสทธภาพและประสทธผล

2.6.1 พฒนาระบบบรหารการจดการงานวจยและบรการวชาการเพอพฒนาทองถน 2.6.2 พฒนาระบบสารสนเทศการวจยและการบรหารวชาการ

ยทธศาสตร ท 3 สง เสรมการม สวนร วมท านบ าร ง ศลปวฒนธรรม อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของคณาจารยและนกศกษา

3.1 สงเสรมกจกรรมทางศลปวฒนธรรมใหนกศกษา สถานศกษา ชมชนและทองถน 3.1.1 สงเสรมการจดกจกรรมดานศลปะและวฒนธรรม แกนกศกษา สถานศกษา

และชมชนภายนอก 3.1.2 ประสานความรวมมอกบหนวยงานภายนอกเพอสนบสนนทางวฒนธรรมและ

สรางเครอขายทางวฒนธรรม 3.2 อนรกษ ศาสนา ศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน และมการบรณาการสกจกรรม

การเรยนการสอน/ กจกรรมนกศกษา/ การวจย/ การบรการวชาการ 3.2.1 บรณาการงานศลปวฒนธรรม ศาสนา และภมปญญาทองถน 3.2.2 สบสานประเพณและวนส าคญของไทย ใหกบนกศกษาและบคลากรของคณะ

ครศาสตร

28

3.2.3 จดการแสดงศลปะ ดนตร และนาฏศลป ตามขอบขายของวชาชพคร ของคณะครศาสตร

3.2.4 สงเสรมใหนกศกษารวมกจกรรมกบศนยวฒนธรรมภาคเหนอตอนลาง 3.3 สรางคณภาพงานดานศลปะและวฒนธรรม และมผลงานเปนทยอมรบ

3.3.1 สงเสรมการจดกจกรรมทางศลปวฒนธรรมทมคณภาพเปนทยอมรบในระดบชาต

ยทธศาสตรท 4 สงเสรมการเปนองคการแหงการเรยนร ภายใตสภาพแวดลอมทด และบรหารจดการโดยยดหลกธรรมาภบาล

4.1 พฒนาระบบบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล 4.1.1 การพฒนาระบบคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA ในคณะครศาสตร 4.1.2 ถ ายทอดความรเรองการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA

และตวชวดทเกยวของ ลงสระดบบคคล 4.2 ยกระดบประสทธภาพการท างานเพอพฒนาคณะครศาสตรใหเปนองคกรแหงการ

เรยนร 4.2.1 พฒนาระบบการจดการความรของคณะครศาสตรดานการพฒนาคณลกษณะ

บณฑตและการวจย 4.3 พฒนาโครงสรางพนฐานและสภาพแวดลอมภายในคณะครศาสตร เพอใหสอดคลอง

กบการเปนมหาวทยาลยสเขยว (Green University) 4.3.1 จดท าแผนแมบท (Master Plan) ทางกายภาพ คณะครศาสตร 4.3.2 พฒนาและปรบปรงสภาพแวดลอมภายในคณะครศาสตรใหเกดสนทรยภาพ

มมตทสะทอนศลปวฒนธรรมอนดงาม เชน อาคารเรยน หองเรยน พนทสวนวงจนทรในความรบผดชอบของคณะ สะทอนถงการเปนมหาวทยาลยสเขยว

3.3 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ยทธศาสตรท 1 พฒนากระบวนการผลตบณฑตสการเปนนกวจย 1.1 การพฒนานกศกษา 1.2 การพฒนาบคลากร 1.3 การพฒนาหลกสตร ยทธศาสตรท 2 ยกระดบการสอนและการบรการวชาการดวยกระบวนการวจย 2.1 สรางจดเดนดานวจย 2.2 บรณาการวจยกบพนธกจการสอนและหรอบรการวชาการ ยทธศาสตรท 3 สงเสรมการท านบ ารงศลปวฒนธรรมและอนรกษสงแวดลอม 3.1 ทบทวนระบบและกลไกการท านบ ารงศลปวฒนธรรมและหรออนรกษสงแวดลอม 3.2 กระบวนการมสวนรวมของชมชนทองถน ยทธศาสตรท 4 ผสมผสานองคความรทองถนกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4.1 การอนรกษ และการฟนฟองคความรทองถน 4.2 เชดชภมปญญาของทองถน

29

ยทธศาสตรท 5 พฒนาการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล 5.1 บรหารจดการภายใตหลกการบรหารจดการทด 5.2 สรางองคกรแหงการเรยนร

3 . 4 แผนปฏ บ ต ร าชการประจ าป งบประมาณ พ .ศ . 2560 ขอ งคณบดคณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร

ยทธศาสตรท 1 พฒนากระบวนการผลตบณฑตนกปฏบตใหมคณธรรม จรยธรรม คณภาพและสามารถแขงขนไดในประชาคมอาเซยน

คณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร ตองด าเนนการพฒนากระบวนการผลตบณฑตเพอเพมขดความสามารถของบณฑตใหมคณภาพมาตรฐานสามารถแขงขนไดในประชาคมอาเซยน โดยจดการเรยนรแบบมสวนรวม(participatory learning ทสงเสรมการผลตบณฑตนกปฏบต เนนการใชเทคโนโลยและนวตกรรมเพอเพมมลคาสนคาและบรการ สามารถขจดลกษณะทไมพงประสงคและเสรมสรางลกษณะทพงประสงคส าหรบบณฑตในการเปนพลเมองอาเซยน ตลอดจนพฒนาสภาพแวดลอมการเรยนร (learning environment) ทเออตอการบมเพาะดานวชาการ คณธรรมและจรยธรรมของนกศกษา เพอใหสามารถพฒนาตนเองและสรางงานบนฐานวทยาศาสตรการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ยทธศาสตรท 2 พฒนาความเขมแขงทางวชาการและสงเสรมการวจย เพอสรางบคลากรทมคณภาพสประชาคมอาเซยน

คณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร ตองด าเนนการพฒนาบคลากรทงสายวชาการและสายสนบสนนใหเปนผมความร เปนผน าการเปลยนแปลงสการเปนประชาคมอาเซยน อกทงคณะฯ ตองพฒนาระบบบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการแบบบรณาการเชอมโยงการเรยนการสอน เพอเปนกลไกในการ ก าหนดทศทาง สงเสรม สรางแรงจงใจ จดการใหมการพฒนางาน และมงานวจยปฏบตการ (action research) เชงพนท (area base) ด าเนนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม (participation action research; PAR) ทท าใหเกดการชน า ตอบสนองความตองการและสรางผลกระทบทชดเจนตอการพฒนาความเขมแขงและความมนคงทางดานการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรของผใชประโยชน

ยทธศาสตรท 3 นอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอพฒนาชมชนทองถนใหมความเขมแขงและยงยน

คณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร ตองด าเนนงานบรการวชาการแบบบรณาการกบการเรยนการสอนและงานวจย รวบรวมองคความร ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยททรงพระราชทานตามโครงการพระราชด ารฯ จดแหลงเรยนร พฒนาหลกสตรฝกอบรม จดตงศนยใหค าปรกษาทางดานการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร โดยมงเนนการใหค าปรกษา แกไขปญหา เพอสนองตอบความตองการของผรบบรการ สรางเครอขายระดบบคคล/ครวเรอน ระดบชมชน และหนวยงานเพอเสรมสรางความเขมแขง ความมนคงยงยนและพงตนเองได บนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และสรางภมคมกนใหกบชมชน

ยทธศาสตรท 4 พฒนาตอยอดปญญา ผสมผสานองคความรทางวทยาศาสตรการเกษตรและอตสาหกรรมในเชงศลปะและวฒนธรรมแบบบรณาการสการเปนประชาคมอาเซยน

30

คณะเทคโนโลยการเกษตรและอาหาร ตองด าเนนการบรณาการดานท านบ ารงศลปวฒนธรรมและภมปญญา ทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถนกบภารกจหลกดานการเรยนการสอนและการจดกจกรรมนกศกษา ทผสมผสานองคความรทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรในเชงศลปะและวฒนธรรมบนฐานภมปญญาไทย และประเทศในกลมประชาคมอาเซยน เพอสรางงานและเพมคณคาผลตผลและผลตภณฑของชมชนสตลาดประชาคมอาเซยน

ยทธศาสตรท 5 พฒนาระบบบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล บรหารจดการคณะฯ ตามหลกธรรมาภบาล มงพฒนาและปรบปรงการบรหารจดการตาม

หลกการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) สรางและพฒนาวฒนธรรมองคกรทด โดยแบงปนและแลกเปลยนเรยนรจากองคความร ทกษะของผมประสบการณตรง (tacit knowledge) รวบรวมองคความร จดเกบอยางเปนระบบ และเผยแพรออกมาเปนลายลกษณอกษร ( explicit knowledge) เพอพฒนาสองคกรการเรยนร จดใหมระบบฐานขอมลเพอการตดสนใจและการบรการสารสนเทศทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร

3.5 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม

ยทธศาสตรท 1 ยกระดบการผลตบณฑตใหมคณธรรม คณภาพ มคณลกษณะสอดคลองกบประชาคมอาเซยน

1.1 พฒนาหลกสตรและการสอน สงเสรมระบบและกลไกในการพฒนาและการบรหารหลกสตรใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานและกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา

1.2 สนบสนนโครงการหรอกจกรรมทสนบสนนการพฒนาหลกสตร 1.3 สนบสนนการจดการเรยนการสอนทเกดจากการมสวนรวมของบคคล องคกร และ

ชมชนนอกมหาวทยาลย 1.4 ผลตบณฑตทมคณลกษณะสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานดาน

เทคโนโลยอตสาหกรรม 1.5 เพมศกยภาพในการเปนผประกอบการเพอรองรบประชาคมอาเซยน 1.6 พฒนาหองปฏบตการใหไดมาตรฐานตามหลกการเรยนการสอนดานวชาชพ 1.7 จดหาเครองจกรและวสดอปกรณใหเพยงพอส าหรบใชในการเรยนการสอนทสอด

คลองกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยใหสามารถน าความรไปพฒนาทองถนอยางยงยน 1.8 เรงพฒนานกศกษาใหมทกษะทางดานวชาการ วชาชพ และมทกษะการใชภาษา 3

ภาษา(ภาษาไทย ภาษาองกฤษ และภาษาคอมพวเตอร) ควบคกนเพอใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทางการศกษาและกลมประชาคมอาเซยน

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาการวจย และสบสานโครงการอนเนองมาจากแนวพระราชด าร บรณาการไปสการเรยนการสอนและการบรการวชาการเพอการพฒนาทองถน

2.1 พฒนาการผลต ผลงานวจย และงานสรางสรรค 2.2 สงเสรมใหบคลากรพฒนาทกษะในการท าวจยอยางตอเนองและผลตผลงานทาง

วชาการ เพอใหสามารถบรณาการงานวจยและงานสรางสรรคของอาจารยกบการเรยนการสอนและการบรการวชาการทตอบสนองความตองการของชมชนและทองถน และสามารถน าไปตอยอดท าใหเกดการพฒนาเพอสรางมลคาเพมในเชงพาณชยได

31

2.3 เพมทกษะบคลากรดานระบบการจดการความรจากงานวจย โดยสามารถเผยแพรและสามารถน าไปใชประโยชนตองานวชาการทงหนวยงานภาครฐและเอกชนตลอดจนชมชนและทองถนไดอยางเหมาะสม

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาสการเปนศนยกลางวชาการดานเครองปนดนเผาของประเทศไทย และสงเสรมสบสานการท านบ ารงศลปวฒนธรรม

3.1 พฒนาศกยภาพสาขาวชาเซรามกสใหมความพรอมสการเปนศนยกลางวชาการดานเครองปนดนเผาของภาคเหนอตอนลาง

3.2 สรางเครอขายการเผยแพรศลปวฒนธรรมเครองปนดนเผาวดตาปะขาวหาย 3.3 อนรกษ ศาสนา ศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถนผานกจกรรมนกศกษา ยทธศาสตรท 4 การพฒนาคณะใหเปนองคการแหงการเรยนรภายใตสภาพแวดลอมทด

และบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล 4.1 การสงเสรมใหมการใชหลกธรรมภบาลในการบรหารจดการโดยการสรางองคกรแหง

การเรยนรและใชเทคโนโลยมาชวยในการสนบสนนการท างานใหมประสทธภาพมากยงขน 4.2 พฒนาระบบสารสนเทศเพอประกอบการตดสนใจส าหรบผบรหารใหเกดการบรหาร

จดการทดมประสทธภาพตามหลกธรรมาภบาล สงเสรมการประชาสมพนธ และสงเสรมภาพลกษณทดของคณะ

ยทธศาสตรท 5 การพฒนาศกยภาพของบคลากรใหไดมาตรฐาน สรางขวญก าลงใจและสมพนธภาพทดในองคการ

5.1 สงเสรมใหบคลากรไดรบการพฒนาในการท างานเปนทม ยกระดบศกยภาพบคลากรและมการสรางขวญก าลงใจในการปฏบตงาน

5.2 สงเสรมบคลากรใหมความรความสามารถเฉพาะดานตามมาตรฐานวชาชพพฒนาทกษะการใชภาษาองกฤษ โดยสนบสนนการศกษาดงานทางเทคโนโลยทงในประเทศหรอตางประเทศ

5.3 เรงจดหางบประมาณ สงเสรมสนบสนน การพฒนาอาจารยและบคลากรสายสนบสนนอยางเพยงพอและตอเนอง เพอเพมศกยภาพในการปฏบตภารกจตามยทธศาสตร

3.6 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ยทธศาสตรท 1 พฒนากระบวนการผลตบณฑตใหมคณภาพ มความรคคณธรรมเปนทยอมรบและตรงตามความตองการของทองถน และภมภาคอาเซยน

1.1 พฒนาระบบและวางแผนการจดการศกษา เพอความเขมแขงในการผลตบณฑตใหไดมาตรฐาน

1.2 เพมศกยภาพในการสอนและสรางเครอขายในการแลกเปลยนเรยนรเพอการพฒนาบณฑต

ยทธศาสตรท 2 พฒนาและสงเสรมความเขมแขงทางวชาการ วจย และบรการวชาการอยางยงยน

2.1 สงเสรมใหอาจารยมคณวฒทสงขน และผลตผลงานวชาการเพอกาวสต าแหนงวชาการ

2.2 สงเสรมและสนบสนนใหอาจารยท าผลงานวจย

32

2.3 ใหการบรการวชาการทมคณภาพและสอดคลองกบความตองการของชมชน ยทธศาสตร ท 3 ท านบ ารงศลปวฒนธรรมบนพนฐานภมปญญาทองถน เสรมสราง

วฒนธรรม และคานยมทพงประสงค 3.1 อนรกษ สบสาน พฒนา สงเสรมงานศลปวฒนธรรมเพอธ ารงเอกลกษณไทย ยทธศาสตรท 4 พฒนาระบบการบรหารจดการคณะใหมประสทธภาพ และมความพรอมท

จะเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม 4.1 พฒนาระบบบรหารจดการองคกรใหมประสทธภาพ และมความพรอม เพอรองรบการ

เปลยนแปลงจากบรบทสภาพแวดลอมภายนอก 4.2 พฒนาระบบการตดตามและการประเมนผล

3.7 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดคณะวทยาการจดการ ยทธศาสตรท 1 พฒนากระบวนการผลตบณฑตนกปฏบตเพอพฒนาอนภมภาคลมน าโขง 1.1 พฒนาการจดการศกษาเชงบรณาการกบการท างาน (Work-integrateed Learning

)ใหมคณภาพตามมาตรฐานของหลกสตร 1.2 สงเสรมกจกรรมพฒนานกศกษาใหสอดคลองกบบณฑตทพงประสงค 1.3. พฒนาและสงเสรมการบรหารจดการศกษาเชงบรณาการกบการท างาน 6 ดาน คอ

หลกสตรการเรยนการสอน ผเรยน ผสอน สถานประกอบการ และการสนบสนนทางการเงน 1.4 สนบสนนและพฒนาบคลากรใหมศกยภาพตามมาตรฐานวชาชพ และมคณธรรม

จรยธรรม ยทธศาสตรท 2 บรณาการการวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม

เพอสรางความเปนเลศทางวชาการและการพฒนาสอนภมภาคลมน าโขง 2.1 สงเสรมและสนบสนนการบรณาการการเรยนการสอนกบการวจย การบรการ

วชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม 2.2 สนบสนนงบประมาณและสนบสนนอนๆ เพอการวจยและการท าผลงานทางวชาการ 2.3 พฒนาและสรางแรงจงใจใหแกบคลากรดานการวจยและการท าผลงานทางวชากายทธศาสตรท 3 พฒนาการบรหารจดการคณะตามหลกธรรมาภบาลทด 3.1 บรหารจดการคณะตามหลกธรรมาภบาลทดและเสรมสรางความสขภายในคณะ

3.8 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดวทยาลยการจดการและพฒนาทองถน

ยทธศาสตรท 1 : พฒนากระบวนการผลตบณฑตใหมคณภาพ มความรคคณธรรมเปนทยอมรบและตรงตามความตองการของทองถน และภมภาคอาเซยน

กลยทธ 1 พฒนาระบบและวางแผนการจดการศกษา เพอความเขมแขงในการผลตบณฑตใหไดมาตรฐาน

1.1 ปรบปรงหลกสตรใหไดตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษาทงในระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา และสอดคลองกบความตองการ ของทองถนและภมภาคอาเซยน

1.2 จดท าระบบงานวชาการ ใหมความเชอมโยงกบแผนพฒนานกศกษาเพอสรางมาตรฐานบณฑตคณธรรม คณภาพ

33

1.3 ผลกดนใหการวางแผนการจดการเรยนการสอนเนนกจกรรม/ปฏบตจรงตามแนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21 และมกจกรรมทพฒนาคณลกษณะบณฑตทพงประสงค

1.4 สงเสรมและผลกดนใหมกจกรรมนกศกษาทสงเสรมวชาการ และบรณาการกบศลปวฒนธรรม ประเพณ และกจกรรมจตอาสา

1.5 สงเสรมการแลกเปลยนอาจารยและนกศกษาในกลมประเทศอาเซยนและสามารถ เทยบโอนหนวยกตได

1.6 พฒนาระบบสารสนเทศใหเปนเครองมอในการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ และจดบรการขาวสารทเปนประโยชนตอนกศกษาและศษยเกา

1.7 ยกยองเชดชเกยรตนกศกษาทมคณลกษณะบณฑตทพงประสงคเพอเปนตนแบบทดแกนกศกษา

1.8 พฒนาระบบอาจารยทปรกษาใหเขมแขง กลยทธ 2 เพมสมรรถนะและศกยภาพของบคลากรในดานการเรยนการสอน และ

การสรางเครอขายในการแลกเปลยนเรยนรเพอการพฒนาบณฑต 2.1 ผลกดนใหบคลากรไดเขารบการอบรมพฒนาทกษะการสอนทเนนผเรยนเปน

ส าคญและพฒนาสอาจารยมออาชพ 2.2 สนบสนนระบบอาจารยพเลยงเพอคอยดแลและใหคาแนะนาการจดการเรยน

การสอนกบอาจารยรนใหม 2.3 สงเสรมใหมการผลตต ารา เอกสารประกอบการสอน สอทมคณภาพ และมการ

ใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ 2.4 จดใหมเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางอาจารยเกยวกบนวตกรรมการจด การ

เรยนการสอน เทคนคการสอน และแนวปฏบตทดในการสอน 2.5 แสวงหาเครอขายความรวมมอทางดานการผลตบณฑตกบสถาบนอดมศกษา

อนๆ ทงในประเทศและตางประเทศ 2.6 สรางเครอขายดานวชาการกบศษยเกา เพอรวมพฒนาหลกสตร / การสอน /

และพฒนาศกยภาพนกศกษา ยทธศาสตรท 2 : พฒนาและสงเสรมความเขมแขงทางวชาการ วจย และบรการวชาการ

ในแนวทางทยงยน กลยทธ 1 สงเสรมใหอาจารยมคณวฒทสงขน และผลตผลงานวชาการเพอกาวส

ต าแหนงวชาการ 1.1 วางแผนการพฒนาศกยภาพอาจารยใหมคณวฒและมต าแหนงทางวชาการท

สงขน 1.2 จดทปรกษาในการเขยนเอกสารวชาการ เพอใหค าชแนะแกอาจารยในการเขยน

เอกสารวชาการ 1.3 ปรบปรงการบรหาร และการบรการใหเกดความคลองตว เพอเออตออาจารยใน

การศกษาตอ และการเขยนผลงานทางวชาการ 1.4 จดสรรงบประมาณสนบสนนเปนเงนรางวลแกอาจารยทสงผลงานเพอเสนอขอ

ต าแหนงทางวชาการ

34

กลยทธ 2 สงเสรมและสนบสนนใหอาจารยท าผลงานวจย 2.1 จดท าแผนยทธศาสตรการวจยของคณะใหสอดคลองกบยทธศาสตรดานการวจย

ของมหาวทยาลย 2.2 สนบสนนขดความสามารถของนกวจยและสงเสรมการสรางนกวจยรนใหม 2.3 สงเสรมใหอาจารยเขยนขอเสนอโครงการวจยแบบชดโครงการวจย และสงเสรม

การวจยเปนทม 2.4 สนบสนนใหอาจารยเขารบการอบรม แลกเปลยนการท าวจยในกลมประเทศ

อาเซยน 2.5 สงเสรมและผลกดนการผลตผลงานวจยทมคณภาพ การตพมพเผยแพรและการ

น าไปใชประโยชนในการพฒนาทองถนและสรางความเขมแขงทางวชาการ 2.6 ผลกดนใหอาจารยวางแผนการวจยบรณาการกบการเรยนการสอน 2.7 แสวงหาแหลงทนวจยภายนอกเพอใหไดงบอดหนนการวจยในสายมนษยศาสตร

ไมนอยกวาเกณฑทก าหนด กลยทธ 3 การบรการวชาการทมคณภาพและสอดคลองกบความตองการของชมชน 3.1 ส ารวจความตองการของชมชนและจดทาแผนบรการวชาการใหสอดคลองกบ

ความตองการเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชน 3.2 ผลกดนการวางแผนโครงการบรการวชาการใหบรณาการกบการเรยนการสอน

และการวจย 3.3 พฒนาระบบสารสนเทศเพอใหชมชนสามารถเขาถงขอมลทางวชาการไดสะดวก

รวดเรว 3.4 สนบสนนการแลกเปลยนเรยนรเพอการพฒนาศกยภาพอาจารยดานการบรการ

วชาการ ยทธศาสตรท 3 : ท านบ ารงศลปวฒนธรรมบนพนฐานภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน

เสรมสรางวฒนธรรม และคานยมทพงประสงค กลยทธ 1 อนรกษ สบสาน พฒนา สงเสรมงานศลปวฒนธรรม เพอธ ารงเอกลกษณ

ไทย 1.1 จดท าแผนบรหารงานท านบ ารงศลปวฒนธรรม 1.2 ผลกดนการบรณาการดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน กบ

การเรยนการสอนและกจกรรมนกศกษา 1.3 เสรมสรางสภาพแวดลอมใหแสดงถงศลปวฒนธรรม ภมปญญาไทย ภมปญญา

ทองถน เพอใหนกศกษาและบคลากรไดซมซบศลปวฒนธรรมไทยและเปนตนแบบทดใหกบสงคมภายนอก

1.4 จดกจกรรมทปลกฝงใหบคลากรและนกศกษาเขาไปมสวนรวมในการท านบ ารงศลปวฒนธรรม ภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน อนน าไปสความภาคภมใจ ความหวงแหน และพรอมจะสบสานใหยงยน

1.5 สรางเครอขายในกจกรรมและเผยแพรความรดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน

35

ยทธศาสตรท 4 : พฒนาระบบการบรหารจดการคณะใหมประสทธภาพ และมความพรอมทจะเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย

กลยทธ 1 พฒนาระบบบรหารจดการองคกรใหมประสทธภาพ และมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลงจากบรบทสภาพแวดลอมภายนอก

1.1 พฒนาระบบสารสนเทศเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ 1.2 สงเสรมใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผนพฒนาระบบการบรหารจดการ

คณะ ใหมประสทธภาพตามหลกธรรมาภบาล มการกระจายอ านาจเพอความคลองตวในการท างาน อยางมประสทธภาพประสทธผล

1.3 บรหารจดการองคกร โดยใชหลกการประกนคณภาพการศกษา การจดการความร การบรหารความเสยง ระบบฐานขอมล ระบบสารสนเทศ และการประชาสมพนธเปนเครองมอ

1.4 สบสานวฒนธรรมองคกรทเขมแขงและเออตอการทางานของบคลากรสรางกจกรรมเพอพฒนาความสมพนธของบคลากร และสรางบรรยากาศการทางาน ทเปนมตร อบอน จรงใจ และเชอมนในกนและกน

กลยทธ 2 พฒนาระบบการตดตามและการประเมนผล 2.1 จดระบบการประเมนผลการปฏบตแบบหลายมต ทมประสทธภาพประสทธผล

และมธรรมาภบาล 2.2 ก าหนดแนวทางและวธการตดตาม ประเมนผล โดยการมสวนรวมของผมสวนได

สวนเสย (Stake-Holders) ทกภาคสวน 3.9 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของคณบดบณฑตวทยาลย

ยทธศาสตรท 1 พฒนาและควบคมคณภาพการจดการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษาใหไดมาตรฐาน

1.1 พฒนาหลกสตรใหเปนไปตามกรอบมาตรฐานคณวฒอดมศกษาแหงชาต(TQF) และตอบสนองตอความตองการของทองถน

1.2 ควบคมคณภาพหลกสตรเปนไปตามกรอบมาตรฐานคณวฒอดมศกษาแหงชาต (TQF)

1.3 พฒนาความรวมมอกบมหาวทยาลยในการจดการศกษาระดบบณฑตศกษา 1.4 พฒนานกศกษาระดบบณฑตศกษาใหมศกยภาพดานการวจยและมคณลกษณะของ

บณฑตทพงประสงค 1.5 พฒนาระบบการตดตามการเรยนการสอนใหนกศกษาเรยนจบตามเวลาทหลกสตร

ก าหนด ยทธศาสตรท 2 พฒนาศกยภาพนกศกษาและอาจารยระดบบณฑตศกษาในการท าวจยให

มคณภาพสอดคลองกบแนวทางตามพระราชด าร 2.1 พฒนาความรวมมอทางการวจยกบหนวยงานภายในประเทศและตางประเทศ 2.2 พฒนานกศกษาและอาจารยในระดบบณฑตศกษาใหสรางงานวจยจากปญหาทองถน

และงานตามแนวพระราชด าร 2.3 พฒนานกศกษาและอาจารยในระดบบณฑตศกษาใหมผลงานวจยใหมคณภาพเปนท

ยอมรบในระดบชาตหรอระดบนานาชาต

36

ยทธศาสตรท 3 บรณาการการวจยกบการท านบ ารงศลปวฒนธรรม และภมปญญาทองถน 3.1 พฒนางานวจยทางดานศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน 3.2 พฒนากจกรรมทเกยวของกบการท านบ ารงศลปวฒนธรรมรวมกนระหวางอาจารย

และนกศกษา ยทธศาสตรท 4 พฒนาการบรหารจดการบณฑตวทยาลยใหมประสทธภาพตามหลกธรร

มาภบาล 4.1 พฒนาการบรหารจดการอยางเปนระบบและมประสทธภาพตามหลกธรรมาภบาล 4.2 พฒนาภาพลกษณบณฑตวทยาลยใหเปนทยอมรบตอสงคมและทองถน 4.3 พฒนาสมรรถนะในการปฏบตงานของบคลากรโดยยดหลกธรรมาภบาล 4.4 สรางบรรยากาศในการท างานภายในองคการโดยยดหลกธรรมาภบาล

3.10 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา

ยทธศาสตรท 1 พฒนาระบบบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการทกอใหเกดผลตอการแกปญหาและตอบสนองตอความตองการในระดบทองถนและระดบประเทศ

1.1 ทบทวนกรอบและแนวทางการบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการใหเกดผลงานเชงบรณาการเพอแกไขปญหาทองถนของมหาวทยาลย

1.1.1 จดทาขอมลความตองการและสภาพปญหาของพนทรบผดชอบ 1.1.2 ก าหนดหวขอการวจยและบรการวชาการของมหาวทยาลยทตรงกบปญหา

ของชมชนและแบงกลม ดงน - ตามประเดนเรงดวนของประเทศซงมหาวทยาลยมงเนนใหการสนบสนน

อยางเตมท - ตามประเดนทมความส าคญ สอดคลองกบยทธศาสตรการวจยของชาต และ

เปนศกยภาพความเขมแขงของมหาวทยาลยฯ ซงมหาวทยาลยฯ สนบสนนใหด าเนนการ 1.1.3 ทบทวนเกณฑการสนบสนนงบประมาณการวจยและบรการวชาการตาม

สดสวนเหมาะสมตามจดเนนของมหาวทยาลย 1.1.4 จดท าคมอการวจย และคมอการใหบรการวชาการ 1.1.5 ตดตามความคมคาในการสนบสนนทนโครงการวจย 1.1.6 ตดตามผลกระทบจากการใหบรการวชาการ

1.2 พฒนาระบบสารสนเทศงานวจยและบรการวชาการเพอเปนศนยกลางรวบรวมและใหบรการสารสนเทศงานวจยของมหาวทยาลย

1.2.1 พฒนาระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจในการบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการ

1.2.2 พฒนาระบบสารสนเทศงานวจยเพอการสบคนครอบคลมทกดาน - ฐานขอมลความเชยวชาญของนกวจย - ฐานขอมลทนวจย ผลงานตพมพเผยแพร - สารสนเทศหองสมดงานวจย

37

1.2.3 ก าหนดมาตรการใหนกวจยใหขอมลงานวจยเพอใหฐานขอมลมความสมบรณ 1.3 ก าหนดแนวทางการใหบรการวชาการเพอพฒนาชมชนตนแบบ และแหลงเรยนรท

ตรงตามความตองการของทองถน 1.3.1 ปรบขนตอนการใหบรการวชาการเพอพฒนาชมชนตนแบบ ดงน

1. ส ารวจความตองการของพนทและก าหนดพนทการใหบรการวชาการ 2. สรางความรวมมอดานการบรการวชาการกบหนวยงานภายในและกบ

ชมชนในพนท - วเคราะหปญหารวมกบชมชน - ก าหนดกรอบการจดสรรงบประมาณโครงการบรการวชาการตามสภาพ

ปญหา - ตดตามการน าผลงานใชประโยชน

3. ผลตสอเพอเผยแพรถายทอดผลงานวจยและบรการวชาการดวยสออยางมประสทธภาพและทนสมยกบเหตการณ และความตองการของสงคม และสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดอยางแทจรง สะดวกและรวดเรว

4. จดนทรรศการหรอพพธภณฑขนาดเลกจดแสดงผลงานตนแบบการเรยนรในลกษณะหมนเวยน

5. การจดหลกสตรฝกอบรมเพอถายทอดความรแกผรบบรการจากแหลงเรยนร

1.4 เชอมโยงเครอขายการวจยและบรการวชาการทงภายในและภายนอกเพอเพมแหลงทนสนบสนน

1.4.1 กจกรรมการจดตงหนวยประสานงานวจยและบรการวชาการระดบคณะ 1.4.2 สรางเครอขายจดการความร งานวจยและบรการวชาการระหวาง ผ

ประสานงานดานวจยและบรการวชาการในหนวยงานตางๆ 1.4.3 สรางเครอขายการวจยและบรการวชาการกบชมชนหรอองคกรราชการ และ

ภาคอตสาหกรรม ระดบทองถน ระดบชาต และนานาชาต และมการประสานการดาเนนงานอยางตอเนอง/มการทา MOU

1.4.4 รวมสนบสนนทนวจยกบแหลงทนตางๆ เพอเพมโอกาสรบทนและเพมศกยภาพนกวจย

1.4.5 จดเวทใหนกวจยพบแหลงทนส าคญๆ และตดตามขอมลแหลงทนภายนอก และประชาสมพนธอยางรวดเรว

1.4.6 จดท าคลงโครงรางขอเสนอการวจยเพอรองรบแหลงทนตางๆ ยทธศาสตรท 2 เรงพฒนานกวจยทกศาสตรตามความเชยวชาญเพอใหเกดผลงานวจยเชง

บรณาการทตอบสนองความตองการของทองถนและมคณภาพในระดบสากล 2.1 พฒนานกวจยทกศาสตรเพอบมเพาะนกวจยใหมและพฒนานกวจยมออาชพตาม

ความเชยวชาญ

38

2.1.1 พฒนาศกยภาพนกวจยตามความเชยวชาญ (ระบบพเลยง) - นกวจยรนใหม - นกวจยรนกลาง - นกวจยอาวโส

2.1.2 ผลกดนใหมการรวมกลมนกวจยภายในและภายนอกทหลากหลายสาขาเชยวชาญ เพอพฒนาชดโครงการในลกษณะบรณาการรวมกบผใชประโยชน

2.2 สงเสรมใหเกดกจกรรมในการเผยแพรผลงานวจยและสรางแรงจงใจในการเผยแพรผลงานวจย งานบรการวชาการ และผลงานสรางสรรค

2.2.1 ประกาศเกยรตคณ/ใหเงนรางวลและยกยองเชดชเกยรตนกวจยและหนวยงานวจยทมผลงานดเดนดานการวจย และนวตกรรม

2.2.2 ประกาศเกยรตคณ/ใหเงนรางวลและยกยองเชดชเกยรตผใหบรการวชาการทใหการบรการวชาการและเกดผลกระทบเชงบวกตอกลมเปาหมายอยางชดเจน

2.2.3 สนบสนนใหทกคณะนาผลงานวจยทไดรบการตพมพเผยแพรมาใชประโยชนกบการใหบรการวชาการ

2.2.4 สงเสรมใหมการจดประชมวชาการระดบชาตหรอนานาชาต ยทธศาสตรท 3 พฒนาระบบและกลไกเพอสนบสนนใหเกดงานวจยและงานบรการ

วชาการในเชงพาณชย 3.1 จดตงหนวยจดการผลผลตในระดบมหาวทยาลยเพอกอใหเกดระบบและกลไกในการ

ผลกดนผลการวจยสการน าไปใชประโยชน 3.1.1 วางแนวทางในการดาเนนงานของหนวยจดการผลผลต โดยมภารกจ

ครอบคลมดงน - วเคราะหความตองการของหนวยงานภาครฐ เอกชน เขาพบแหลงทนเพอ

เสนองาน - จดท าฐานขอมลผลงานวจย จ าแนกตามการน าไปใชประโยชนในดานตางๆ - สงเสรมใหมสารสนเทศเพอบรหารจดการงานบรการวชาการเชงพาณชย

เตรยมขอมลในการขนทะเบยนทปรกษาและผเชยวชาญและทะเบยนผลงานวจยและบรการวชาการทสามารถน าไปใชประโยชนเชงพาณชยได

- เชอมโยงฐานขอมล (Database) กบหนวยงานทเกยวของกบภาคเอกชน อาทศนยวจยสภาอตสาหกรรม

- ด าเนนการยกรางค าขอ การยนค าขอ แกไข เปลยนแปลง และประสานเพอขอรบการคมครอง

3.2 สรางเครอขายความรวมมอกบภาคธรกจเอกชนเพอผลกดนงานวจยและบรการวชาการสเชงพาณชย

3.2.1 ผลกดนงานวจยและงานบรการวชาการ ตอยอดและพฒนาผลตภณฑ รวมกบภาคอตสาหกรรม และเกดสญญาแบงรายไดจากสญญาการขายสทธและโอนสทธ

3.2.2 สงเสรมชองทางเพอน าเสนอผลตภณฑผลงานวจยหรองานสรางสรรค เพอเสนอขายผลตภณฑกบภาคอตสาหกรรม (Matching)

39

3.2.3 กจกรรมประชมรวมกบภาคอตสาหกรรม เพอเสนอขายผลตภณฑและ Idea จากงานวจยและสรางความรวมมอในการพฒนาผลตภณฑ

3.2.4 ออกบธจดนทรรศการรวมกบภาคอตสาหกรรม ยทธศาสตร ท 4 พฒนาระบบรหารจดการองคกรใหมประสทธภาพโดยยดหลก

ธรรมาภบาล 4.1 ทบทวนโครงสรางองคกรเพอเพมประสทธภาพและความคลองตวในการบรหาร

จดการงานวจยและบรการวชาการ 4.1.1 ทบทวนกรอบโครงสรางองคกรของสถาบนวจยและพฒนา

- แบงสวนโครงสรางองคกรและก าหนดภาระงานของบคลากรใหสอดคลองและครอบคลมตามภารกจหนวยงาน

- มอบหมายภาระงานตามศกยภาพของบคลากร 4.2 พฒนาระบบสารสนเทศเพอเออใหการบรหารจดการองคกรมความคลองตว

4.2.1 พฒนาระบบสารสนเทศเพอการตดตามโครงการตามแผนปฏบตการ 4.2.2 พฒนาระบบสารสนเทศรองรบงานดานการบรหารงานบคคล

4.3 เพมประสทธภาพกลไกการบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการ 4.3.1 ทบทวนแผนการด าเนนงานครอบคลมพนธกจทกดานของหนวยงานอยาง

ตอเนอง เพอก าหนดนโยบายในเชงรก 4.3.2 พฒนาระบบประกนคณภาพขององคกรใหมความสอดคลองตามยทธศาสตร 4.3.3 เพมทกษะและความเชยวชาญตามสายงานของบคลากรควบคไปกบการ

ปฏบตทจะกอใหเกดการปรบปรงผลการด าเนนงาน 4.3.4 สงเสรมใหเกดการจดการความรในองคกร เพอเพมประสทธภาพและความ

คลองตวในการบรหารจดการงานวจยและบรการวชาการ 3.11 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของผอ านวยการส านก

วทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ ยทธศาสตรท 1 การสรางแหลงเรยนรทมคณภาพ 1.1 พฒนาระบบจดหาทรพยากรสารสนเทศ ททนสมยครอบคลมทกสาขาวชาทเปดสอน

และตรงกบความตองการของผใชบรการ 1.2 การเพมและพฒนาแหลงเรยนรดวยตนเอง พรอมทงสรางบรรยากาศและสงแวดลอม

ทเออตอการเรยนรดวยการพฒนาส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศใหเปนหองสมดมชวตและหองสมดสเขย

1.3 การจดการหาทรพยากรสารสนเทศในรปแบบอเลกทรอนกส และบรการในรปแบบ Full Text

1.4 การสงเสรมการอาน และการเรยนรตลอดชวต ยทธศาสตรท 2 การบรการสารสนเทศทเปนเลศ 2.1 บรการสารสนเทศทนสมยหลากหลายรปแบบเพอการคนควาและวจย 2.2 สรางวฒนธรรมและคานยมทใหความส าคญกบผใชบรการ 2.3 พฒนาประสทธภาพการใหบรการแกบคลากรผใหบรการสารสนเทศเพอการตดสนใจ

40

2.4 พฒนาระบบขอมลบรการ ยทธศาสตรท 3 เปนคลงขอมลทองถน และจดหมายเหตของมหาวทยาลย 3.1 พฒนาระบบใหบรการสารสนเทศทองถนภาคเหนอตอนลาง อนรกษสบสาน เผยแพร

ศลปวฒนธรรมและภมปญญาภาคเหนอตอนลาง 3.2 สงเสรมใหผใชบรการและบคลากรหองสมดเทดทนสถาบนหลกของชาต 3.3 จดตงหอจดหมายเหตมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 3.4 สบสานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร ยทธศาสตรท 4 การใหบรการวชาการดานวชาชพแกชมชน และสงคม เพอสนบสนน

ภารกจดานการ ใหบรการวชาการแกสงคม 4.1 จดใหมบรการวชาการแบบมสวนรวมบนฐานความตองการของชมชน 4.2 สรางเครอขายความรวมมอกบหองสมดหรอศนยสารสนเทศตางๆในชมชน 4.3 ด าเนนงานพฒนาหองสมดโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน สงกด กองก ากบการ

ต ารวจตระเวนชายแดน ชายแดนท 31 ตามโครงการสงเสรมคณภาพการศกษาใน พระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

ยทธศาสตรท 5 บรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล 5.1 การเปดโอกาสใหบคลากรมสวนรวมใน การบรหาร 5.2 การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการบรหาร 5.3 การบรหารส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศตามหลกธรรมาภบาล 5.4 การพฒนาหองสมดไปสองคกรแหงการเรยนร

3.12 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของผอ านวยการส านกศลปะและวฒนธรรม

ยทธศาสตรท 1 แหลงเรยนรสการเชอมโยงภาคเหนอตอนลาง 1.1 อนรกษและจดกจกรรมทางศาสนาศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถนอยางตอเนอง 1.2 .สงเสรมการจดกจกรรมนกศกษาเพอบรณาการกบศลปวฒนธรรม 1.3 บรณาการศลปวฒนธรรมสการเรยนการสอน 1.4 สนบสนนการศกษา คนควา รวบรวมและเผยแพรองคความรและภมปญญาทองถน 1.5 สรางเครอขายการเผยแพรศลปวฒนธรรม ยทธศาสตร ท 2 การพฒนาส านกศลปะและวฒนธรรมใหเปนองคการแหงการเรยนร

ภายใตสภาพแวดลอมทด บรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล 2.1 บรหารจดการและดาเนนงานตามหลกธรรมาภบาล

3.13 แผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของผอ านวยการส านกงานอธการบด

ยทธศาสตรท 1 : พฒนาบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลใหมประสทธภาพ 1.1 พฒนาความสามารถในการควบคมภายในและปรบปรงระบบรหารความเสยงของ

ส านกงานอธการบด 1.2 พฒนาการจดการความรอยางเปนระบบในส านกงานฯ

41

1.3 สงเสรมใหทกหนวยงานในส านกงานฯมการพฒนาส านกงานสส านกงานสเขยว (Green Office)

ยทธศาสตรท 2 : เสรมสรางสมรรถนะบคลากรใหมประสทธภาพ 2.1 พฒนาใหมการจดท าภาระงานและมการประเมนคางานในหนาทรายต าแหนงของ

บคลากรส านกงานอธการบด 2.2 สรางเครอขายและมกจกรรมรวมกนระหวางบคลากร 2.3 สงเสรมใหความรดานภาษา ตางประเทศและดานเทคโนโลยสารสนเทศแกบคลากร 2.4 สงเสรมใหบคลากรมความกาวหนาในวชาชพ 2.5 สงเสรมสขภาพของบคลากร ยทธศาสตรท 3 : สงเสรมการน าเทคโนโลยมาพฒนากระบวนการปฏบตงานและการ

บรการทมคณภาพ 3.1 สงเสรมใหมการพฒนาระบบเทคโนโลยเพอการใชงานรวมกนเปนเครอขายระหวาง

หนวยงาน 3.2 สงเสรมและสนบสนนการน าระบบเทคโนโลยมาใชในการปฏบตงาน 3.3 พฒนาปรบปรงขนตอนกระบวนการปฏบตงาน

4. การบรหารงบประมาณ

4.1 ความหมายของงบประมาณ นงลกษณ สทธวฒนพนธ (2544 : 17) ไดนยามค าวา งบประมาณ หมายถง การวางแผน

การบรหารของรฐบาลโดยแสดงถงกจกรรมโครงการทจะจดท าและหนวยงานทรบผดชอบ มการประมาณคาใชจายและทมาของรายไดเพอการใชจายนน ๆ ตามระยะเวลาทแนนอนทเ รยกวา ปงบประมาณ และเปนแผนบรหารทฝายบรหารจดท าขนเพอเสนอขออนมตจากรฐสภา

Sherwood (1964 อางถงใน นงลกษณ สทธวฒนพนธ , 2544 : 16) ใหทศนะวางบประมาณ คอ แผนเบดเสรจ ซงแสดงออกในรปของตวเงน แสดงโครงการการด าเนนงานทงหมดในระยะเวลาหนง แผนนจะรวมถงการกะประมาณ บรการ กจกรรม โครงการ และการใชจายตลอดจนทรพยากรทจ าเปนในการสนบสนนการด าเนนงานใหบรรลเปาหมายตามแผนนซงประกอบดวยการกระท า 3 ขนตอน คอ การจดเตรยม การอนมต และการบรหารงบประมาณ

เบญจมาศ ขจรค า และประจวบ เพมสวรรณ (อางถงใน พรชย ลขตธรรมโรจน, 2550 : 21) ไดใหความหมายของงบประมาณวา หมายถง แผนการเงนซงแสดงวตถประสงคและจ านวนของรายจายและแหลงทมา และจ านวนของรายรบในระยะเวลาหนง

ชาญชย มสกนศากร (อางถงใน พรชย ลขตธรรมโรจน, 2550 : 21) อธบายวางบประมาณเปนเอกสารประมาณการรายได-รายจายทมระยะเวลาก าหนดจดเรมตนและสนสดทแนนอนโดยปกต 1 ป

เกรกเกยรต พพฒนเสนธรรม (อางถงใน พรชย ลขตธรรมโรจน , 2550 : 21) ไดนยามค าวา งบประมาณวา หมายถง แผนการปฏบตงานของรฐบาล แสดงในรปตวเงนทเสนอตอรฐสภาในชวงระยะเวลาหนง

42

สรปงบประมาณ คอ การวางแผนการบรหารของรฐบาล ซงแสดงออกในรปของตวเงน โดยแสดงถงกจกรรมโครงการทจะจดท าและหนวยงานทรบผดชอบ มการประมาณคาใชจาย และทมาของรายไดเพอการใชจายนนๆ ตามระยะเวลาทแนนอนทเรยกวา ปงบประมาณ และเปนแผนบรหารทฝายบรหารจดท าขนเพอเสนอขออนมตจากรฐสภา

4.2 การบรหารงบประมาณ ส านกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กลมพฒนาระบบงานคลง (ส านกงาน

ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ: ออนไลน: 17) กลาวถงการบรหารงบประมาณ คอ การใชจายงบประมาณใหเปนไปตามทฝายนตบญญตหรอรฐสภาอนมต โดยสวนราชการรฐวสาหกจจะจดท าแผนปฏบตงานและแผนการใชจายเงนงบประมาณเสนอส านกงบประมาณ เพอขอความเหนชอบและส านกงบประมาณจะจดสรรเงนงบประมาณ ผานระบบ GFMIS รวมทงวางฎกาขอเบกจายเงนจาก กรมบญชกลาง เพอน าเงนมาใชจายตอไป

กระทรวงศกษาธการ (2546 : 39-40) กลาวถงการบรหารงบประมาณวา การบรหารงบประมาณของสถานศกษามงเนนความเปนอสระในการบรหารจดการมความคลองตวโปรงใส ตรวจสอบได ยดหลกการบรหารมงเนนผลสมฤทธ และการบรหารงบประมาณแบบมงเนนผลงาน

ไดก าหนดขอบขายภารกจ ของการบรหารงบประมาณ ไวดงน 1. การจดท าและเสนอของบประมาณ 2. การจดสรรงบประมาณ 3. การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน 4. การระดมทรพยากร และการลงทนเพอการศกษา 5. การบรหารการเงน 6. การบรหารบญช 7. การบรหารพสดและสนทรพย

4.3 ประเภทของงบประมาณ ส านกกฎหมายและระเบยบ ส านกงบประมาณ (ส านกกฎหมายและระเบยบ: ออนไลน:1-

11) เรองหลกการจ าแนกประเภทรายจายตามงบประมาณ จ าแนกงบประมาณรายจายของสวนราชการและรฐวสาหกจออกเปน 5 ประเภทงบรายจาย คอ

4.3.1 งบบคลากร หมายถง รายจายทก าหนดใหจายเพอการบรหารงานบคคลภาครฐ ไดแก รายจายทจายในลกษณะเงนเดอน คาจางประจ า คาจางชวคราว และคาตอบแทนพนกงานราชการ รวมถงรายจายทก าหนดใหจายจากงบรายจายอนใดในลกษณะรายจายดงกลาว

4.3.2 งบด าเนนงาน หมายถง รายจายทก าหนดใหจายเพอการบรหารงานประจ า ไดแก รายจายทจายในลกษณะคาตอบแทน คาใชสอย คาวสด และคาสาธารณปโภค รวมถงรายจายทก าหนดใหจายจากงบรายจายอนใดในลกษณะรายจายดงกลาว

4.3.3 งบลงทน หมายถง รายจายทก าหนดใหจายเพอการลงทน ไดแก รายจายทจายในลกษณะคาครภณฑ คาทดนและสงกอสราง รวมถงรายจายทก าหนดใหจายจากงบรายจายอนใดในลกษณะรายจายดงกลาว

4.3.4 งบเงนอดหนน หมายถง รายจายทก าหนดใหจายเปนคาบ ารงหรอเพอชวยเหลอ สนบสนนการด าเนนงานของหนวยงานอสระตามรฐธรรมนญหรอหนวยงานของรฐซงมใชราชการ

43

สวนกลางตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน หนวยงานในกากบของรฐองคการมหาชน รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน สภาต าบล องคการระหวางประเทศ นตบคคล เอกชนหรอกจการอนเปนสาธารณประโยชน รวมถง เงนอดหนน งบพระมหากษตรย เงนอดหนนการศาสนา และรายจายทสานกงบประมาณก าหนดใหใชจายในงบรายจายน

4.3.5 งบรายจายอน หมายถง รายจายทไมเขาลกษณะประเภทงบรายจายใดรายจายหนงหรอรายจายทส านกงบประมาณก าหนดใหใชจายในงบรายจายน เชน เงนราชการลบ คาจางทปรกษาเพอศกษา วจย ประเมนผล คาใชจายในการเดนทางไปราชการตางประเทศชวคราว เปนตน ระยะเวลาการด าเนนการใชงบประมาณในรอบ 1 ป งบประมาณแผนดน เรมตงแตเดอนตลาคมถงเดอนกนยายนของปตอไป งบประมาณเงนรายไดใชตามปการศกษา

5. แนวความคดทเกยวของกบการประเมน

การประเมนเปนมาตรการหนง ทจะน าไปสการตดตามผลและพฒนางานในองคการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามซงเปนหนวยงานทอาศยพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 มาตรา 49 ก าหนดใหมคณะกรรมการการตดตามตรวจสอบและประเมนผลของมหาว ทยาลย (พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ 2547 : 17) โดยคณะกรรมการท าหนาทตดตามตรวจสอบและประเมนผลงานของมหาวทยาลยและของอธการบด (ขอบงคบ ระเบยบ ประกาศ ค าสง มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม พ.ศ. 2547 – 2550 : 87) ส าหรบแนวคดการประเมนทน าเสนอในตอนน ม 4 หวขอ ประกอบดวย 1) ความหมายของการประเมน 2) ความเปนมาของการประเมน 3) กระบวนการประเมน และ 4) ประเภทของการประเมน ทงการประเมนเชงปรมาณ และ การประเมนเชงคณภาพ และ 5) มโนทศนทเกยวของกบการประเมน ดงน

5.1 ความหมายของการประเมน ค าวา การประเมน หรอ การประเมนผล ตรงกบภาษาองกฤษวา Evaluation ซง

นกวชาการดานการประเมนใหค าจ ากดความหรอความหมายไวดงตอไปน Suchman (1967 อางถงใน Stufflebeam & Shinkfieeld, 1990 : 93) ใหความหมาย

ของการประเมนโครงการวา หมายถง การใชกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอการใชเทคนคการวจยทางสงคมศาสตรเพอหาขอมลทเปนจรงและเชอถอไดเกยวกบโครงการ เพอการตดสนใจวาโครงการดงกลาวดหรอไมดอยางไร หรอเปนการคนหาวาผลของกจกรรมทวางไวในโครงการประสบความส าเรจตรงตามวตถประสงคหรอความมงหมายของโครงการหรอไม

Stufflebeam (อางถงใน Stufflebeam & Shinkfield, 1990 : 159) กลาวถงการประเมนโครงการวา เปนกระบวนการบรรยาย เกบรวบรวมขอมลเกยวกบเปาหมาย การวางแผน การด าเนนการ และผลกระทบ เพอน าไปเปนแนวทางในการตดสนใจ เพอสรางความนาเชอถอ และเพอสงเสรมใหเกดความเขาใจในสถานการณของโครงการ

Alkin (อางถงใน Worthen & Sander, 1987 : 150) ใหความหมายวา เปนกระบวนการก าหนดขอบเขตการตดสนใจ การเลอกขอมลทเหมาะสม การเกบรวบรวมขอมล ตลอดจนการเขยนรายงานสรปเพอใหผมอ านาจในการตดสนใจไดใชเปนแนวทางในการเลอกวธการปฏบต

Stufflebeam & Shinkfieeld (1990 : 3)ใหความหมายของการประเมนวา เปนการก าหนดคณคาหรอขอดของบางสงบางอยางอยางเปนระบบ

44

Worthen & Sander (1987 : 19) ใหความหมายของการประเมนโครงการวาเปนการพจารณาคณคาของสงๆ หนง ประกอบดวยการจดหาสารสนเทศเพอตดสนคณคาของแผนงาน ผลผลต กระบวนการ หรอการบรรลวตถประสงค หรอการพจารณาศกยภาพของทางเลอกตางทใชในการด าเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงค

สมหวง พธยานวฒน (2544 : 21) อธบายความหมายของการประเมน หมายถงกระบวนการทกอใหเกดสารสนเทศ (เชงคณคา) เพอชวยใหผมอ านาจตดสนใจไดตดสนใจเลอกทางเลอกอยางมประสทธภาพสงสด

ศรชย กาญจนวาส (2545 : 20) ใหความหมายของการประเมนวา การประเมนคอการตดสนคณคาของสงทมงประเมน

สรปการประเมน หมายถง กระบวนการทมระบบซงประกอบดวยการรวบรวมขอมลสารสนเทศเพออธบาย ใหความหมาย และตดสนคณคาของสงทประเมนวามความสอดคลองกบเกณฑ (criteria) และมาตรฐาน (standard) ทก าหนดไวหรอไม อยางไร

5.2 ความเปนมาของการประเมน Guba and Lincoln (1998) ไดแบงพฒนาการของการประเมนเปน 4 ยค โดยนก

ประเมนมบทบาทแตกตางกนไปในแตละยค ไดแก ยคแรก เปนยคการวด เนนความส าคญของการวดและการประเมนควบคกน โดยการใชแบบทดสอบมาตรฐานเปนเครองมอในการวดคณลกษณะตางๆ และน าผลการวดไปตดสนผล นกประเมนมบทบาทในฐานะผพฒนาเครองมอการวดและประเมน ยคทสอง เรมตนชวงหลงสงครามโลกครงท 1 เปนยคการประเมนทองวตถประสงค เพออธบายถงจดแขงจดออนของโครงการ บทบาทนกประเมนเปนผบรรยายลกษณะของโครงการ ยคทสาม อยในชวงทศวรรษท 1960-1980 เปนยคการประเมนเพอการตดสนคณคา มการพฒนาโมเดลการประเมนหลากหลาย เนนการก าหนดมาตรฐานเพอตดสนคณคา นกประเมนมบทบาทเพมในฐานะผตดสนคณคาของโครงการ และยคทส เปนชวงปลายศตวรรษท 20 เปนยคทนกประเมนใหความส าคญกบการประเมน โดยมโครงสราง

ทตอบสนองตอความตองการรอบดาน ค านงประโยชนของ ผม สวนไดสวนเสย (stakeholders) และมการใชประโยชนจากผลการประเมนเพอพฒนางาน บทบาทของนกประเมนอยในฐานะผรวมงาน ผรวมเรยนร และผน าการเปลยนแปลง

5.3 กระบวนการประเมน นงลกษณ วรชชย และคณะ (2546) ไดสรปขนตอนการด าเนนงานในการประเมน วาม

ขนตอนด าเนนงานทส าคญ 5 ขนตอน คอ ขนการวางแผนการประเมน ขนการสรางเครองมอ ขนด าเนนการประเมน ขนตความและใชผลการประเมน และขนปรบปรงการประเมนเพอน าไปใชครงตอไป และการประเมนในยคหลง ไดเพมขนตอนใหมรายละเอยดทชดเจนในการด าเนนการเปน 8 ขนตอน ดงน

5.3.1 การระบเหตผลของการประเมน นกประเมนตองสามารถบอกเหตผลการประเมนโครงการได โดยทวไปผรบผดชอบโครงการท าการประเมนเพอตดสนคณคา เรยนรผลการด าเนนงานและน าไปใชปรบปรงโครงการ

5.3.2 การระบผมสวนไดเสยกบโครงการ ผมสวนไดสวนเสย หมายถง ผทเปนเจาของหรอผรบผดชอบหรอผมสวนรวมในการด าเนนโครงการ และผทไดรบผลประโยชนหรอผลกระทบจาก

45

โครงการ อาจรวมทงผทมความสนใจ ตองการทราบผลการด าเนนโครงการดวย นกประเมนตองรจกและรวบรวมขอมลจากบคคลเหลานน ขอมลทไดจากผมสวนไดสวนเสยทกกลม จะเปนประโยชนมากส าหรบการประเมน

5.3.3 การก าหนดวตถประสงค และค าถามการประเมน ซงนยมท าเปนสองขนตอน โดยขนตอนแรกเปนการศกษาโครงการ และการส ารวจความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยกบโครงการ โดยอาจส ารวจทงวตถประสงคและเกณฑในการประเมนความส าเรจของโครงการ แลวน าขอมลทไดจากการส ารวจมาจดเตรยมเปนรายการวตถประสงค และค าถามการประเมน ขนตอนทสองเปนการประชมเฉพาะผมสวนไดเสยทเปนบคคลส าคญ เพอพจารณาจดล าดบความส าคญของวตถประสงคและค าถามการประเมน แลวตดสนใจเลอก เฉพาะวตถประสงคและค าถามการประเมนทส าคญและมจ านวนเหมาะสมทจะท าการประเมน

5.3.4 การวเคราะหหรอบรรยายสภาพโครงการ เปนการศกษารายละเอยด รวมทงทฤษฎทใชเปนพนฐานในการพฒนาโครงการ เพอศกษาความเหมาะสม และความเปนไปไดในประเดนตางๆ ไดแก เปาหมายของโครงการ หลกการ/ทฤษฎพนฐานการด าเนนงานของโครงการ กระบวนการด าเนนงาน (ยทธศาสตร เทคนควธ การด าเนนงานและกจกรรม รวมทงผรบผดชอบด าเ นนงาน) ทรพยากรทใชในการด าเนนงาน การบรหารจดการโครงการ และการประเมนโครงการ

5.3.5 การออกแบบการประเมน นกประเมนตองศกษาแนวคดทฤษฎ เพอก าหนดตวบงชส าคญของความส าเรจในการด าเนนโครงการ และแนวทางการประเมนแบบตางๆ เพอตดสนใจเลอกใช และ ออกแบบการประเมน โดยพจารณาวาจะใหความส าคญกบความตรงภายในหรอความตรงภายนอกของการประเมนมากนอยเพยงใด หากเนนความส าคญของความตรงภายใน เพอตรวจสอบอทธพลของโครงการ ตองออกแบบการประเมนองการทดลองโดยมกลมควบคม หากเนนความส าคญของความตรงภายนอกเพออางองไปสกลมประชากร ตองพจารณาเลอกกลมตวอยางทเปนตวแทนของประชากร สาระในการออกแบบการประเมนตองครอบคลมหวขอแนวทางการประเมน ตวบงชหรอตวแปรในการประเมน ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอและวธการรวบรวมขอมล เกณฑการประเมน การวเคราะหขอมล และการก าหนดกรอบเวลาในการด าเนนงาน

5.3.6 การสรางเครองมอและการรวบรวมเครองมอ เครองมอทส าคญในยคแรกของการประเมน คอ แบบทดสอบ (test) แบบวดหรอมาตร (scales) ซงเนนความส าคญของความเปนปรนยและมาตรฐาน แตเครองมอประเมนในปจจบนใหความส าคญกบการรวบรวมสารสนเทศตามแนวโครงสรางนยม มการรวบรวมสารสนเทศจากผมสวนไดเสยจากทกกลม โดยใชวธการหลากหลาย เครองมอประเมนทส าคญ คอ ตวนกประเมนเอง และวธการรวบรวมสารสนเทศ คอ วธทนกประเมนใชประสาทสมผสทกสวน รบรสภาพความจรง เหตการณ และความร สกนกคดของผมสวนไดเสยทกกลมเพอหาความหมายทแทจรง วธการทใชเปนหลก ไดแก การสงเกต (observation) การสมภาษณ (interview) การศกษาเอกสาร (documentary study) เครองมอส าหรบรวบรวมขอมลนนอาจใชเครองมอทมอยแลวหรอสรางขนใหมกได แตตองเปนเครองมอทมคณภาพ เหมาะสมกบค าถามและวตถประสงคของการประเมน และเหมาะสมทจะใชกบกลมตวอยางภายในเงอนไขเวลาและงบประมาณทก าหนด

5.3.7 การก าหนดเกณฑการประเมนและการวเคราะหขอมล ส าหรบเกณฑการประเมน (evaluation criteria) หมายถง มาตรฐานการปฏบตงานหรอผลงานทใชเปนหลกในการเปรยบเทยบวา

46

สงทประเมนมคณภาพตามทตองการหรอไม เกณฑการประเมนมหลายแบบ เชน เกณฑแบบองกลมหรอเกณฑแบบสมพทธ เกณฑแบบองมาตรฐานหรอเกณฑแบบสมบรณ และเกณฑแบบองตน ในการประเมนอาจใชเกณฑทมอยแลวหรอสรางขนใหมกไดแตตองเปนทยอมรบของผทมสวนไดเสย สวนการวเคราะหขอมลในการประเมนเปนการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบกบเกณฑทก าหนด เพอตดสนคณคาของผลการด าเนนโครงการ และการอธบายสาเหตปจจยและเงอนไขของความส าเรจและความลมเหลว

5.3.8 การรายงานผลและการใชประโยชน การรายงานผลการประเมนโดยทว ๆ ไป นกประเมนนยมท ารายงานอยางนอย 3 ฉบบ ไดแก รายงานการประเมนฉบบผบรหารเปนรายงานฉบบยอ ทมการยอ (digest) ผลการประเมนเพอผลประโยชนในการก าหนดนโยบาย รายงานการประเมนฉบบสมบรณทมรายละเอยดทางเทคนค รวมทงผลการวเคราะหโดยละเอยด ส าหรบผมสวนไดสวนเสยน าไปใชประโยชน และรายงานสรปการประเมนส าหรบผใชประโยชน ทมการสรปประเดนการประเมน และประเดนทตองพจารณาตอเนองในการปรบปรงโครงการ

5.4 ประเภทของการประเมน การจดจ าแนกประเภทการประเมน จ าแนกไดเปนสองกลมใหญ คอ การประเมนเชง

ปรมาณและการประเมนเชงคณภาพ ในแตละกลมประกอบดวยแนวทางการประเมนแตกตางกนอกหลายแบบ นงลกษณ วรชชย ไดสรปแนวทางการประเมนทใชกนมากในปจจบน (Gall, Borg and Gall, 1996; Worthen and Sander, 1973; Marsh, 2001; Waters, 1998; Cousins and Eart, 1992; Brandon, 1998; Cousins, Donohue and Bloom, 1996; ศรชย กาญจนวาส, 2536; นศา ชโต, 2536; สมคด พรมจย, 2544 อางถงใน นงลกษณ วรชชย, 2545) ดงน

5.4.1 การประเมนเชงปรมาณ หรอการประเมนเชงระบบ (quantitative or systematic evaluation) เปนการแสวงหาค าตอบส าหรบค าถามการประเมน โดยใชกระบวนการมระบบ ทองปรชญาปฏฐานนยม (positivism) ใหความส าคญกบการวดและการรวบรวมขอมล ดวยวธการทเปนปรนย โดยใชเครองมอทมมาตรฐาน มการควบคมความแปรปรวนจากตวแปรแทรกซอน และการวเคราะหขอมลเชงปรมาณดวยสถตวเคราะหเพอตอบค าถามการประเมน รปแบบการประเมนทส าคญมดงน

ก. การประเมนองวตถประสงค (objective-based evaluation) Tyler เสนอหลกการส าหรบการประเมนหลกสตร เมอครสตทศวรรษท 1940

วาควรเปนการประเมนเพอเปรยบเทยบพฤตกรรมกบจดมงหมายเชงพฤตกรรม ( behavioral objective) ซงมอทธพลตอการพฒนาแนวทางและรปแบบของการประเมนในระยะหลงเปนอนมาก มการกอตงโครงการชอ The National Assessment of Education Progress เพอวดผลสมฤทธทางวชาการของเดกอเมรกนโดยใชขอสอบสมรรถฐาน (competency test) เพอน าผลทไดมาเปรยบเทยบกบเปาหมายในการพฒนาการศกษา แมในระยะหลง Tyler จะไดพฒนารปแบบการประเมนรปแบบอน เชน การประเมนผลลพธ (evaluation of outcome) การประเมนแผนการเรยน (evaluation of learning plan) แตกยงใหความส าคญกบการประเมนองวตถประสงค

ข. การประเมนความแตกตาง (discrepancy evaluation) Provus เสนอหลกการการประเมนความแตกตาง โดยมหลกเชนเดยวกบ

หลกการของ Tyler มการด าเนนงานแยกเปน 4 ขนตอน คอ การประเมนการออกแบบโครงการ การประเมนเตรยมความพรอม การประเมนการด าเนนการ และการประเมนผลผลต ทกขนตอนของการ

47

ประเมนเปนการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางระหวางขอมลกบมาตรฐานทก าหนดไว โดยเรมประเมนจากขนตอนแรก ถาผลการประเมนไดตามมาตรฐานจงจะผานไปขนตอนตอไป กรณทไมไดผลตามมาตรฐาน ตองน าผลการประเมนเปนขอมลปอนกลบไปปรบปรงพฒนาการด าเนนงานทกขนตอน

ค. การประเมนความตองการจ าเปน (needs assessment) Alkin ไดน าแนวคดเรองการประเมนความแตกตางมาใชในการประเมนความ

ตองการจ าเปน โดยนยามวา ความตองการจ าเปน (needs) หมายถง ความแตกตางระหวางสภาวะหรอพฤตกรรมทเปนอยในปจจบนกบสภาวะหรอพฤตกรรมทควรจะเปนตามเปาหมายนกประเมน สามารถน าการประเมนความตองการจ าเปนไปใชประโยชนในการประเมน โดยอาจใชก าหนดสมมตฐานและใชเปนเกณฑตดสนคณคาโครงการ/องคการได

ง. การวเคราะหประสทธผล-ตนทน (cost-effectiveness) และการวเคราะหผลประโยชน-ตนทน (cost-benefit analysis) การวเคราะหประสทธผล-ตนทน และและการวเคราะหผลประโยชน-ตนทน เปนเทคนคการวเคราะหตนทน (cost analysis) ทสอดคลองกบความตองการของ Tyler มขนตอนการประเมนแยกเปน 4 ขนตอน คอ การประเมนปฏกรยาหรอการกระท าตอบโต (reaction evaluation) การประเมนการเรยนร (learning evaluation) การประเมนพฤตกรรมทเปลยนแปลง (changed behavior evaluation) การประเมนผลทไดรบ (result evaluation) ของผเขารบการฝกอบรม ผลการประเมนใชจดมงหมายเปนหลกในการเปรยบเทยบ เพอน าผลการประเมนไปใชในการปรบปรงโครงการฝกอบรม

ฉ. การประเมนเปนอสระจากเปาหมาย (goal-free evaluation) Scriven ไดพฒนารปแบบการประเมนแบบใหมทสนใจทกองคประกอบของ

โครงการ เรยกวา การประเมนเปนอสระจากเปาหมาย (goal-free evaluation) นกประเมนตองสนใจทงเปาหมายของโครงการ การด าเนนงาน ผลทเกดขน ผลกระทบ และอทธพลจากโครงการทกองคประกอบ การก าหนดประเดนการประเมนจงอาจมขอบเขตกวางเกนกวาเปาหมายของโครงการ ผลการประเมนจงไดขอคนพบเกยวกบผลกระทบและผลพลอยไดจากโครงการดวยขนตอนการประเมน เรมจากการศกษาวตถประสงคและผลทคาดวาจะเกดขน การก าหนดประเดนและเกณฑการประเมน การออกแบบใหมกลมควบคมส าหรบการเปรยบเทยบ เพอศกษาอทธพลของโครงการ การสรางเครองมอ และรวบรวมขอมล การว เคราะหเปรยบเทยบระหวางกลมในโครงการทไดรบการแทรกแซง (intervention) กบกลมควบคมและการจดท ารายงาน

ช. รปแบบการประเมนเนนการตดสนใจ (decision-oriented evaluation) Stufflebeam ไดเสนอรปแบบการประเมนแบบ CIPP (CIPP Model =

context, input, process and product model) ส าหรบใชผลการประเมนในการตดสนใจบรหารจดการโครงการ การประเมนแบงออกเปน 4 ดานตามทฤษฎระบบ (system theory) คอ การประเมนบรบท การประเมนปจจย การประเมนกระบวนการ และการประเมนผลผลต การประเมนแตละดานแยกเปน 3 กจกรรม คอ การก าหนดขอบขายทตองการ การรวบรวมขอมลสารสนเทศ การวเคราะหเปรยบเทยบกบเกณฑและการสงเคราะหผลเพอใชในการตดสนใจ กจกรรมแรกและกจกรรมสดทายนกประเมนตองท างานรวมพลงรวมกบผมสวนไดเสย ลกษณะการประเมนตามรปแบบ CIPP มสวนคลายกบการประเมนองวตถประสงคการประเมนความตองการจ าเปน การประเมนความกาวหนา

48

(formative evaluation) และการประเมนผลสรป (summative evaluation) จดเดนของการประเมนตามรปแบบ CIPP คอ การประเมนทเปนกระบวนการตอเนองทมความสมบรณในตว

การประเมนเนนการตดสนใจอกรปแบบหนง คอ แนวคดในการประเมนของ Alkin การประเมนแบบนเนนการตงศนยการประเมนทประกอบดวยการประเมน 5 ประเภท ไดแก การประเมนระบบ (system) การประเมนการวางแผนโครงการ (program planning) การประเมน

การด าเนนการตามแผน ( implementation) การประเมนเพอการปรบปรงโครงการ (program improvement)

5.4.2 การประเมนเชงคณภาพ หรอการประเมนเชงธรรมชาต (qualitative or naturalistic evaluation) เปนการแสวงหาค าตอบส าหรบค าถามการประเมนโดยกระบวนการมระบบ ทองปรชญาปรากฏการณนยม (phenomenologism) และโครงสราง (constructivism) โดยใหความส าคญกบความหมายของปรากฏการณในภาพรวม และการรวบรวมสารสนเทศจากภาคสนามดวยวธการตามหลกการวจยเชงคณภาพ ขอมลอาจจะเปนขอมลเชงปรมาณหรอเชงคณภาพกได แตเนนการวเคราะหตามหลกการวจยเชงคณภาพ โดยการวเคราะหเปรยบเทยบ และการวเคราะหเนอหาโดยไมใชสถตวเคราะห จดเนนของการประเมนเชงคณภาพอยทคณคาและมมมองของผมสวนรวมในการประเมน โดยไมเนนการเปรยบเทยบกบเกณฑเหมอนการประเมนเชงปรมาณ รปแบบการประเมนทส าคญมดงน

ก. การประเมนแบบตอบสนอง (responsive evaluation) Stake เปนนกประเมนคนแรก ทรเรมใชการประเมนแบบตอบสนอง ทสนอง

ความตองการของผมสวนไดสวนเสยอยางครบถวน หลกการในการประเมนมขอบขายกวางขวางกวาการประเมนองวตถประสงค เพราะครอบคลมเรองทสนใจ (concern) และประเดน (issue) ส าคญทงหมดทผมสวนไดเสยตองการ กระบวนการประเมนม 4 ขนตอน ขนตอนแรกเปนขนการเรมตนและการจดระเบยบการประเมนประกอบดวยการระบผมสวนไดเสย การเจรจาตอรองการท าสญญาระบรายละเอยดของการประเมนและรบประกนการประเมน ขนตอนทสองเปนการระบเรองทสนใจและประเดนส าคญ ขนตอนทสาม เปนการรวบรวมสารสนเทศทเปนประโยชนตอการประเมนโดยใชวธการหลากหลายจากหลายแหลง และการวเคราะหขนตอนสดทาย เปนการรายงานผลการประเมนและใชประโยชนผลการประเมน จะเหนวาขนตอนการประเมนมไดเรมตนดวยการออกแบบการประเมน เพราะนกประเมนอาจปรบเปลยนแบบการประเมนไดตลอดเวลา

ข. การประเมนยคทส (fourth generation evaluation) Guba and Lincoln พฒนาหลกการของ Stake ใหเปนการประเมนในยค

ทส โดยใชกลมการตความ (hermeneutic circle) ตามหลกการวจยเชงคณภาพ ขนตอนการด าเนนงานม 12 ขนตอน ซงอาจท าแตละขนตอนซ ากลบไปกลบมาได แตละขนตอนตองมการตความสารสนเทศทไดทงในสวนยอยละในภาพรวมเพอหาความหมาย (meaning) ขนตอนทงหมด ไดแก ขนท าสญญาการประกน จดระเบยบการประเมน ระบผมสวนไดเสยกบโครงการ พฒนากลมการตความเพอหาความหมาย ขยายขอบเขตกลมการตความ จดเรยงล าดบเรองทสนใจและประเดนทไดรบการตความและเหนพองตองกน จดล าดบความส าเรจของประเดนทยงไมไดผลสรป การรวบรวมสารสนเทศ เตรยมวาระการถกแถลงและการเจรจาตอรอง ด าเนนการเจรจาตอรอง การจดท ารายงานประเมน และด าเนนการซ าตามวงจรการด าเนนงาน

49

ค. รปแบบการประเมนกงกฎหมาย (quasi-legal model of evaluation) รปแบบการประเมนกงกฎหมายทส าคญม 2 แบบ คอ การประเมน

คปรปกษ (adversary evaluation) และการประเมนแบบตลาการ (judicial evaluation) หลกการของการประเมนคปรปกษคอการใชสารสรเทศจากทกแหลง โดยเฉพาะจากผมสวนไดเสยทมความคดเหนทางบวกและลบทงสองฝาย ขนตอนการประเมนม 4 ขนตอน ขนตอนแรก เปนการส ารวจประเดนการประเมน ขนตอนทสองเปนการจดล าดบความส าคญและคดเลอกเฉพาะประเดนส าคญ ขนตอนทสาม เปนการรวบรวมสารสนเทศจากทมประเมนสองฝายทมความเหนตรงกนขาม ขนตอนทส เปนการจดประชมเพอรบฟงความคดเหนทงสองาย หลกการของการประเมนแบบตลาการ คอการประเมนประยกตใชกระบวนการทางศาล การด าเนนงานมการประชมรบฟงขอมลทงสองดาน เหมอนกบการรบฟงขอมลจากโจทยและจ าเลยในศาล มการซกคาน และโตแยงได ขนตอนสดทายเปนการสรปผลและใหขอเสนอแนะโดยคณะนกประเมน

ง. การประเมนความเชยวชาญ (expertise based evaluation) Eisner ซงเปนนกศลปศกษา ไดพฒนาวธการประเมนองความเชยวชาญ

ของผทรงคณวฒ กระบวนการประเมนม 2 ขนตอน ขนตอนแรก เปนการตดสนของผทรงคณวฒ (connoisseurship) โดยผมสวนไดเสยเปนครงแรกทรงคณวฒทคดสรรแลวรวมกนพจารณาขอมลสารสนเทศตามประเดนการประเมนทก าหนดไว แลวอธบายความหมายใหกระจาง ใหแนวคดและใหคณคาแกโครงการ ขนตอนทสอง เปนการวพากษ (criticism) โดยผทรงคณวฒใหขอคดในเชงวพากษ วจารณ ถงจดเดนและจดดอย ผล และ ผลกระทบ รวมทงแนวทางพฒนาโครงการ

จ. การประเมนองผมสวนไดเสย (stakeholder-based evaluation) Cousins and Earl และ Brandon รายงานวา National Institution of

Education (NIE) รเรมและสนบสนนการประเมนองผมสวนไดเสยเปนครงแรกในชวงครสตทศวรรษท 1970 เพอแกไขปญหาทผลการประเมนมไดถกน าไปใชประโยชน หลกการประเมนองผมสวนไดเสยเปนการรวมผมสวนไดเสยทงหมดเขามามสวนรวมในการประเมนตงแตขนวางแผน ขนก าหนดค าถามการประเมน ขนการออกแบบการประเมน และขนการใชผลการประเมน สวนในขนตอนทตองใชเทคนคการประเมนยงเปนหนาทของนกประเมนฝายเดยว ผลจากความพยายามดงกลาวท าใหมการใชผลการประเมนใหเปนประโยชนมากขน จงไดมการพฒนาปรบปรงหลกการของการประเมนองผมสวนไดเสยตอไปอก

ผลการพฒนาในชวงเวลาตอมา คอ การประเมนแบบม สวนรวม (participatory evaluation) ซงมลกษณะตางจากการประเมนองผมสวนไดเสย 3 ประการ ประการแรก การประเมนองผมสวนไดเสยมผเขารวมโครงการจ านวนมากกวาการประเมนแบบมสวนรวม ประการทสอง ระดบการมสวนรวมในการประเมนองผมสวนไดเสยเนนการใหค าปรกษา และใหสารสนเทศเฉพาะในขนตอนทไมไดใชเทคนคการประเมนเทานน แตการประเมนแบบมสวนรวมนนผมสวนไดเสยทเขามามสวนรวมตองรวมกจกรรมการประเมนทกขนตอน ประการทสาม ในการประเมนองผมสวนไดเสย นกประเมนมบทบาทเปนนกประเมนแบบมวนรวม คอการทผมสวนไดเสยทเขารวมการประเมนเกดการเรยนรเทคนคการประเมนจากการปฏบตจรง ผลการประเมนตอบสนองความตองการของผมสวนไดเสยมากขน และมการ าผลการประเมนไปใชประโยชนอยางกวางขวาง

50

การประเมนเปนกระบวนการส าคญในระบบประกนคณภาพการศกษา ทชวยใหผปฏบตงานและผเกยวของไดสารสนเทศเกยวกบ โครงการ/สถาบน/การปฏบตงาน วาในการด าเนนงานไดผลตามเปาหมายมากนอยเพยงไร มปญหาอปสรรคทตองแกไขปรบปรงอยางไร มคณคาอยางไร เพอเปนขอมลส าหรบการด าเนนการตอไป

5.5 เกณฑการประเมน สวมล ตรกานนท (2544 : 59-67) อธบายวา การก าหนดเกณฑทจะใชในการจดระดบของ

ตวชวดเหลานนน เพราะการประเมนจะตองมการจดล าดบทพงประสงค หรอตดสนคณคา เกณฑทนยมใชในการประเมนม 2 ลกษณะ คอ

1. เกณฑสมบรณหรอมาตรฐาน (Absolute Criteria) เปนการก าหนดระดบทควรจะมควรจะเปนหรอควรจะไดจากโครงการ การก าหนดอาจท าโดยผจดท าโครงการหรอผเชยวชาญในสาขา

ทปะเมน เชน การก าหนดผลสมฤทธในการอบรม 80% ระดบทก าหนดขนตองเปนทยอมรบโดยทวกน มาตรฐานนจะไมคงทแตจะเปลยนไปตามสถานการณและเวลาทท าการประเมน เชน ระดบ cholesterol ทเดมก าหนดไววาไมควรเกน 250 หนวย

2. เกณฑสมพทธ (Relative Criteria) ในบางกรณผประเมนไมสามารถก าหนด เกณฑสมบรณได จ าเปนตองเทยบเคยงจากโครงการทมลกษณะใกลเคยงกนและเปน

โครงการทจดวาประสบความส าเรจ และทส าคญจะตองเปนโครงการทเปนทยอมรบกนวามคณภาพเหมาะสมทจะน ามาเปรยบเทยบ

ศรชย กาญจนวาส (2545 : 95-98) เสนอมโนทศนทเกยวของกบการประเมนไวดงตอไปน 1. เกณฑ หมายถง ระดบหรอมาตรฐานทถอวาเปนความส าเรจของการด าเนนงานหรอผล

การด าเนนงาน เกณฑจงเปนตวตดสนคณภาพของการปฏบตหรอผลทไดรบ เกณฑอาจไดมาจากมาตรฐานทางวชาชพ มาตรฐานการกระท า หรอระดบความคาดหวงทพงประสงคของกลมผเกยวของตางๆ เชน มาตรฐานทก าหนดโดยผเชยวชาญ ความตองการทแทจรงของผรบบรหาร คานยมของสงคม เปนตน

2. ตวบงชผลส าเรจของโครงการ การวดผลส าเรจรวมสรปของโครงการตงอยบนหลกการทวาโครงการเปนกจกรรมทมระบบแบบแผน ซงมงทจะบรรลผลส าเรจตามทก าหนดไวโดยมเปาหมายในการน าผลการประเมนไปใชใหเปนประโยชนตอระบบการบรหารโครงการ และสงแวดลอมภายนอกซงสมพนธกบระบบโครงการทประสบความส าเรจจงตองมองคประกอบทสอดคลองกนระหวางบรบท ปจจยเบองตน การด าเนนงาน และผลทไดรบ ความเหมาะสมของผลทไดรบยอมอยบนพนฐานความเหมาะสมของบรบท ปจจยเบองตน และการด าเนนงาน ตามล าดบ ความเหมาะสมของผลทไดนนสามารถประเมนไดจากตวบงชส าคญคอประสทธผล (Effectiveness) และประสทธภาพ (Efficiency)

2.1. ประสทธผล (Effectiveness) วธหนงในการตดสนคณคาของสงทประเมน เชน คณคาของโครงการเปนตน สามารถกระท าไดโดยการเปรยบเทยบผลทไดจากโครงการกบวตถประสงคของโครงการทตงไวอยางครอบคลม ตวแปรทเปนประโยชนตอการพฒนาโครงการอยางแทจรงโครงการจะถอวามประสทธผลกตอเมอผลของโครงการ บรรลเปาหมาย ทก าหนดไว ความส าเรจของผลทไดยอมอยบนพนฐานความเหมาะสมของบรบท การวางแผน และการด าเนนงานตามล าดบ

2.2. ประสทธภาพ (Efficiency) ในทางเศรษฐศาสตรนยมพจารณาผลส าเรจดานประสทธภาพของโครงการ โดยดจากความสมพนธระหวางปจจยเบองตน (input) กบผลผลต (output)

51

ของโครงการ ความสมพนธดงกลาวสามารถวเคราะหออกมาเปน ประสทธภาพภายใน ( internal efficiency) ซงพจารณาภายในบรบทของโครงการหรอสงคมภายในและประสทธภาพภายนอก (external efficiency) ซงพจารณาในแงสงแวดลอมภายนอกของโครงการหรอระบบสงคมภายนอก

2.2.1. ประสทธภาพภายใน เปนผลของโครงการจากความสมพนธระหวางปจจยเบองตนกบผลผลตภายในบรบทของโครงการหรอสงแวดลอมของโครงการโดยตรง เปนการศกษาวาภายใตคาใชจายทไดรบทงปรมาณและคณภาพของปจจยเบองตนและผลผลตมความสมพนธกนอยางไร และสอดคลองหรอเปนไปตามวตถประสงคของโครงการหรอไมจงเปนการวเคราะหทงในดานประสทธผล (Effectiveness) และฟงกชนการผลต (Production Function)

2.2.2. ประสทธภาพภายนอก เปนการศกษาคณคาของผลผลต (Output) ทสนองตอสงแวดลอมภายนอกของโครงการหรอสงคมภายนอก ซงสามารถตดสนไดจากความสมดลของคาใชจายทางสงคม (Social Costs) และผลประโยชนทางสงคม (Social Benefits) หรอความส าเรจของโครงการในการตอบสนองความตองการจากภายนอก เชน ความพงพอใจของผบรโภค ตลาดแรงงาน ระบบสงคมอนๆ เปนตน นกประเมนจะตองท าความเขาใจใหชดเจนวาผลของโครงการทตองการทราบนนเปนผลผลต (Output) หรอผลลพธ (Outcome) ถาเปนผลผลต จะตองมองในแงของผลโดยตรงจากโครงการ เชน คณภาพของผลผลต สมรรถภาพของบณฑตหรอผผานการฝกอบรม เปนตน แตถาเปนผลลพธ จะตองมองในแงของผลภายนอก (External effect) หรอผลกระทบทเกดจากการมผลผลตนนๆ เชน ความพงพอใจของผบรโภค ความสามารถในการท างานของบณฑต รายไดจากการท างาน เปนตน

3. คณภาพ ประสทธภาพ และประสทธผลของการด าเนนงาน ในการประเมนงานหรอโครงการนน มค าทถกน ามาใชเปนตวชวดผลการดาเนนงานในการประเมนอยเสมอ ไดแก คณภาพ ประสทธภาพ และประสทธผล ซงนกวชาการไดใหความหมายไวดงน

3.1. คณภาพ (Quality) พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542 (2546 : 253) ใหความหมายของ “คณภาพ” วาหมายถงลกษณะทดเดน ซงในการด าเนนงานใดๆ องคการ หรอผด าเนนงานตางกหวงใหผลของการด าเนนงานมคณภาพ ส าหรบในการประเมนนน ฟลนน (Flynn, 1977 : 164-165 อางถงใน ศรชย กาญจนวาส, 2552 : 144-145) ไดอธบายคาวา “คณภาพ” ไว 2 ความหมายคอ คณภาพในความหมายแรก หมายถง “ผลการปฏบตทไดตามคณลกษณะทก าหนดไว บรการหรอผลผลตทเกดขนเปนไปตามขอก าหนดทวางไวลวงหนา…” คณภาพในความหมายทสอง หมายถง “ผลการปฏบตอนเปนทพงพอใจของผใช (ผเกยวของ) และเกดผลสมฤทธตามทคาดหวง…” ซงค าวาผล หรอผลสมฤทธ (Results) เปนค ารวมของสงทเกดขนทงหมดอนเนองมาจากการด าเนนงาน ซงแบงออกไดเปน 3 สวน ไดแก ผลผลต (Output) หมายถงผลทเกดขนทนท (Immediate Outputs) โดยตรงอนเนองมาจากการด าเนนงาน ผลกระทบ ( Impact) หมายถง ผลระยะกลาง (Intermediate Outputs) อนเปนผลตอเนองมาจากผลผลต และ ผลลพธ (Outcome) หมายถงผลระยะยาว (Long Term Outputs) ซงเปนผลจดหมายปลายทาง (Ultimate Outputs) อนเปนผลทเกดตอเนองมาจากผลกระทบ

3.2. ประสทธภาพ (Efficiency) ประสทธภาพของโครงการหรอการด าเนนงานใดๆ หมายถง คณภาพของกระบวนการปฏบตงานในการสรางผลผลต ซงประกอบไปดวยประสทธภาพในการประหยด คอความสามารถในการใชทรพยากรอยางคมคา กอใหเกดประโยชนสงสดและ

52

ประสทธภาพในการผลต คอความสามารถในการลดคาใชจายตอหนงหนวยผลต (ศรชย กาญจนวาส , 2552 : 138-139)

3.3. ประสทธผล (Effectiveness) ประสทธผลของโครงการหรอการด าเนนงานใดๆ หมายถง คณภาพของการบรรลผลสมฤทธตามเปาหมาย กลาวคอ ผลของการปฏบตงาน ทงผลผลต ผลกระทบ และผลลพธไดผลตรงตามทคาดหวงและเปนทพงพอใจของผเกยวของทงผรบบรการ ผบรโภค และผปฏบตงาน (ศรชย กาญจนวาส, 2552 : 139)

ในการประเมนคณภาพ ประสทธภาพ และประสทธผลดงกลาวนน มกตองเกยวของกบค าวาปกตวสย มาตรฐาน และเกณฑ ซงสมหวง พธยานวฒน (2544 : 79-80) ไดใหความหมายไวดงน

3.4. ปกตวสย (Norms) หมายถง “ตวบงชสภาพปจจบนของสงใดสงหนงทสรางจากกลมมาตรฐาน” เชน ปกตวสยของคณภาพของโรงเรยนมธยมศกษา กจะแสดงถงสภาพปจจบนของคณภาพของโรงเรยนมธยมศกษาของประเทศไทยทแสดงออกในรปของคาเฉลย

3.5. มาตรฐาน (Standard) หมายถง “สภาพสงทควรจะเปน เปนสภาพอนประกอบดวยคณภาพ” เมอกลาวถงสภาพทคาดหวง หรอตองการจะใหเปนตามอดมคตของสงนนเชน โรงเรยนทไดมาตรฐานตองประกอบไปดวย ครทมความรความสามารถ มวสดอปกรณครบถวน และมบรรยากาศทเอออ านวยตอการเรยนรเปนตน

3.6. เกณฑ (Criteria) หมายถง “สงทใชก าหนดคณภาพของผลลพธทได ซงอาจแสดงออกมาในรปของพฤตกรรมทเรายอมรบ” เชนก าหนดไววา พนกงานพมพดดทมคณภาพจะตองพมพดดภาษาไทยไดอยางถกตอง ไมต ากวานาทละ 40 ค า ปญหากคอ ถาก าหนดเกณฑไวสงมากส าหรบมาตรฐาน อาจไมมทรพยากรเพยงพอท าใหทกคนบรรล แตถาตงเกณฑต าเกนไปกจะไมมอ านาจในการท านายพฤตกรรมและมปญหาในเรองของการผานเกณฑ