1

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำของปญหำ ปจจบนการเปลยนแปลงของโลกในยคโลกาภวตน เปนไปอยางรวดเรวดวยอทธพลของความเจรญกาวหนาทางวทยาการดานการสอสารโทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศ วทยาศาสตรจงมบทบาทส าคญอยางยงทงในโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรท าใหเกดการพฒนาเทคโนโลย ซงสงผลเกยวของกบการด ารงชวตประจ าวนของทกคน ทงการประกอบการงานอาชพการผลตเครองมอเครองใช ตลอดจนเครองอ านวยความสะดวกตางๆ ในชวตประจ าวน ผทจะคดคนและสรางเทคโนโลยตองเปนบคคลทมนสยคนควาหาความร คดหาวธการทดลองเพอหาวธการแกปญหาตางๆ อยเสมอ ซงคณสมบตเหลานควรทจะไดรบการปลกฝงตงแตอยในวยศกษาอยางตอเนองเพอสงสมจนเปนคณลกษณะประจ าตวไปจนถงผใหญ อนจะท าใหเปนพลเมองทมคณภาพ และพฒนาประเทศชาตตอไป การจดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนเรองของการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต ส ารวจ ตรวจสอบ และทดลองเกยวกบปรากฏการณธรรมชาต และน าผลมาจดระบบ หลกการ แนวคดและทฤษฎ ดงนน การเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหนกเรยนไดเรยนรและคนพบดวยตนเองมากทสด (กระทรวงศกษาธการ. 2545: 1-5 ) นนคอ มงหวงใหนกเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนกระบวนการไปสการสรางองคความร โดยนกเรยนมสวนรวมในการเรยนทกขนตอน นกเรยนไดท ากจกรรมทหลากหลาย ทงเปนกลมและเปนรายบคคล โดยครผสอนมบทบาทในการวางแผนการเรยนร กระตน แนะน า ชวยเหลอใหนกเรยนเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความตองการของตนเอง และพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมท (วฒนาพร ระงบทกข.2541:2) จากการจดการเรยนการสอนทผานมาจะเนนทการอธบายซงเดกมการตงใจเรยนไมสม าเสมอ การท างานไมสงตามก าหนดเวลาและผลคะแนนสอบกลางภาคทผานมากมผลการเรยนทไมเปนทพอใจเทาไรนก ผสอนจงหาวธทการสอนในรปแบบอนๆ ทจะเปนการกระตนและพฒนาศกยภาพของนกเรยนใหสงยงขน และชดกจกรรม เปนอกทางเลอกหนงทน ามาใช ในการเรยนการสอนวทยาศาสตร เพราะชดกจกรรมเปนนวตกรรมทางการศกษารปแบบหนง ทจดกจกรรมใหผ เรยนไดศกษาคนควาดวยตนเอง ตามความสามารถและความสนใจ มอสระในการคดทกคนมโอกาสใชความคดอยางเตมทโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ในการน าเสนอขอมลตางๆ ชวยใหผเรยนเปนอสระ สามารถประกอบกจกรรมการเรยนดวยตนเอง มากกวาทจะใหครบอกหรอก าหนดให โดยครเปนผสรางโอกาสทางการเรยนการสอน มกจกรรมใหนกเรยนเปนรายบคคล หรอรายกลม ซงผเรยนจะด าเนนการเรยน จากค าแนะน าทปรากฏอยในชดกจกรรมเปนไปตามล าดบขนดวยตนเอง

2

จากความส าคญดงกลาว ผวจยจงสนใจศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรในระดบชนมธยมศกษาปท 4 พอใชเปนแนวทางในการจดการเรยนรและพฒนาการสอนใหมประสทธภาพและเกดประโยชนกบผเรยนมากทสด ควำมมงหมำยของกำรศกษำคนควำ

เพ อ ศ กษาผลส มฤท ธท างก าร เ ร ยนวทย าศ าสต รของนก เ ร ยนช นมธ ยม ศกษา ป ท 4 ช เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ควำมส ำคญของกำรศกษำคนควำ

ผลการศกษาคนควาครงนจะท าใหทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ขอบเขตของกำรศกษำคนควำ ประชำกร

ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนหวยกระเจาพทยาคม อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 จ านวน 1 หองเรยน รวมจ านวนนกเรยนทงหมด 48 คน

กลมตวอยำง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนหวยกระเจาพทยาคม

อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 จ านวน 1 หองเรยน จ านวนนกเรยน 48 คน ซงไดจากการสมแบบเจาะจง (purposive sampling)

ระยะเวลำทใชในกำรศกษำคนควำ ระยะเวลาทใชในการทดลอง ผวจยใชเวลาด าเนนการจ านวน 6 ชวโมงใน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2554 เนอหำทใชในกำรวจย เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาหลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศสตร ตาม

หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และเอกสารหลกสตรแกนกลางของกระทรวงศกษาธการ ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนร เรองนเวศวทยา

ตวแปรทศกษำ 1. ตวแปรอสระ ไดแก การสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เรองการถายทอดพลงงานในระบบ

นเวศ

3

2. ตวแปรตาม ไดแก ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร นยำมศพทเฉพำะ

1. การสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาสาสตร หมายถง การสอนโดยใชสอการสอนวทยาศาสตร ซงเปนนวตกรรมทางการศกษาทผวจยสรางขนเพอใชในกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตร โดยปรบปรงขนตอน และหลกการสรางชดกจกรรมของ บทส (Butts. 1974:85) เนลสน และ ลอดเบยร (Nelson ; & Lorbeer. 1975:247) เดอวโต และครอก โคเวอร (Devito ; & Krockover.1976:388) เพอใชในกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรทเนนใหผเรยนไดคดวเคราะหพฒนาทกษะขบวนการทางวทยาสาสตร ใชกระบวนการสบเสาะหาคงวามร เพอสรางองคความรใหม และเชอมโยงสงทเรยนรเขากบประสบการณ หรอความรเดมไดอยางเหมาะสม และมความสามารถในการคดอยางมเหตผลตาขบวนการทางวทยาสาสตร การจดการเรยนรในชดกจจกรมนประกอบดวย 1.1 ชอชดกจกกรรมวทยาศาสตร เปนสวนทระบชอชดกจกรรม 1.2 ค าชแจงในการใชชดกจกรรม เปนสวนทอธบายวธการใชชดกจกรรม 1.3 จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทตองการใหนกเรยน 1.4 สาระนาร เปนสวนทระบรายละเอยดเกยวกบสาระความร ความรเพมเตมทตองการใหผเรยน

ศกษาและท ากจกรรมแตละกจกรรม 1.5 ค าถามทายกจกรรม เปนสวนทระบขอค าถามหลงการปฏบตกจกรรม

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาสาสตร หมายถง ความรความเขาใจของนกเรยนในการเรยนซงวดไดจากคะแนน ในการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบปรนย 4 ในรายวชาวทยาศาสตรชววทยาพนฐาน หนวยการเรยนร ระบบนเวศ เรอง การถายทอดพลงานในระบบนเวศ โดยวดความสามารถ 4 2.1 ดานความร ความจ า หมายถงความสามารถในการระลกถงสงทเคยเรยนมาแลวในเรองระบบ

นเวศ 2.2 ดานความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการอธบายความหมาย ขยายความ ตความ และ

แปลความ โดยอาศยขอเทจจรง ขอตกลง ค าศพท หลกการ กฎ และทฤษฏทางวทยาศาสตร เกยวกบเรองระบบนเวศ

2.3 ดานการน าไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความรเกยวกบเรองระบบนเวศ และวธการทางวทยาศาสตรไปใชในการแกปญหาในสถานการณใหมทแตกตางจากทเคยเรยนรมาแลว โดยเฉพาะอยางยงการน าไปใชในชวตประจ าวน

2.4 ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของบคคล ในการสบเสาะหาความรเกยวกบเรองระบบนเวศ โดยผานการปฏบตและฝกฝนความคดอยางมระบบจนเกด

4

ความช านาญ สามารถเลอกใชกจกรรมตางๆ ไดอยางเหมาะสม ซงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสอดคลองกบเนอหาการวจยครงน ประกอบดวย 5 ษ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการลงความเหนขอมล ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการทดลอง ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป

กรอบแนวคดในกำรวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภำพประกอบ 1 สมมตฐำนในกำรวจย

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ชดกจกรรมวทยาศาตร ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

5

บทท 2 เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดคนควาเอกสาร ต ารา และงานวจยทเกยวของ ดงน

1. เอกสารทเกยวกบชดกจกรรม 2. งานวจยทเกยวกบชดกจกรรม 3. เอกสารทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน 4. งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน

1. เอกสำรกยวกบชดกจกรรม 1.1 ควำมหมำยของชดกจกรรม

ชดการสอนหรอชดการเรยนมาจากค าวา Instructional Packages Learning Packages เดมทเดยวมกใชค าวา ชดการสอน เพราะเปนสอทครน ามาใชประกอบการสอน แตตอมาแนวคดในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางไดเขามามบทบาทมากขนนกการศกษา จงเปลยนมาใชค าวาชดการเรยน (Learning Packages) เพราะการเรยนรเปนกจกรรมของนกเรยนและการสอนเปนกจกรรมของคร กจกรรมของครและนกเรยนจะตองเกดควบคกน(กาญจนาภรณ เกยรตประวต. 2542:60 - 61) ในการวจยผวจยจงใชค าวา “ชดกจกรรม” ซงมผใหความหมายของชดกจกรรมไวดงน

พลทรพย โพธสข (2546:21) กลาววา ชดกจกรรมเปนสอการเรยนการสอน ซงเปนนวตกรรมทางการศกษาชวยใหผเรยนเรยนไดดวยตนเอง ท าใหเกดทกษะในการแสวงหาความร และเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยนร

นารรตน ฟกสมบรณ (2541: 26) ใหความหมายของชดการเรยนการสอน หรอชดกจกรรมวา คอ สอการเรยนหลายอยางประกอบกนจดเขาเปนชด (Package) เรยกวา สอประสม (Multi – Media) เพอใหผเรยนเรยนเปนรายบคคลแลว ยงใชประกอบการเรยนการสอนแบบอนหรอใชส าหรบการเรยนเปนกลมยอย

หนงนช กาฬภคด (2543: 14) ชดการเรยน หรอชดกจกรรมเปนสอการเรยนส าเรจรปประกอบดวยอปกรณหลายชนดทผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง ตามขนตอนทระบไวในชด โดยพงครนอยทสด นกเรยนสามารถเขยนไดอยางอสระตามความสามารถของแตละบคคลซงเปนการฝกใหผเรยนไดรจกพงพาตนเองในการศกษาหาความร

ชลสต จนทาส (2543: 10) ไดใหความหมายของชดการเรยนหรอชดกจกรรมวาเปนการรวบรวมสอการเรยนส าเรจรป ซงสวนมากประกอบดวย ค าชแจง ชอเรอง กจกรรม จดมงหมาย

6

และการประเมนผล สามารถศกษาไดดวยตนเองตามความสามารถและความสนใจทเปนขนตอนตามทก าหนดไวในชดการเรยนนนๆเพอพฒนาการเรยนรของตนเองใหบรรลเปาหมายทตงไว

เพรชรตตา เทพพทกษ (2545: 30) กลาววา ชดกจกรรม คอ ชดการเรยน หรอ ชดการสอนนนเอง ซงหมายถง สอการสอนทครเปนผสรางประกอบดวย วสดอปกรณหลายชนดและองคประกอบอน เพอใหนกเรยนไดศกษาและประกอบปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เกดการเรยนรดวยตนเอง โดยครเปนผ แนะน าชวยเหลอ และมการน าหลกการทางจตวทยามาใชในการประกอบการเรยน เพอสงเสรมใหผเรยนไดรบความส าเรจ

แคปเฟอร และ แคปเฟอร (Kapfer ; & Kapfer. 1972: 3 - 10) ใหความหมายวาชดกจกรรมเปนรปแบบการสอสารระหวางครและนกเรยน ซงประกอบดวยค าแนะน าทใหนกเรยนไดท ากจกรรมการเรยนจนบรรลพฤตกรรมทเปนผลการเรยนร และเนอหาทน ามาสรางชดกจกรรมนนไดขอบขายของความรทหลกสตรตองการใหนกเรยนเรยนรเนอหาจะตองตรง และชดเจนทจะสอความหมายใหผเรยนไดเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยน

บราวน และคณะ (Brown ; & others. 1973: 338) ไดใหความหมายไววา ชดกจกรรม คอ ชดของสอแบบประสมทสรางขน เพอชวยเหลอครใหสามารถสอนไดอยางมประสทธภาพในกลอง หรอชดกจกรรมมกจะประกอบไปดวยอปกรณหลายๆอยางเชน ภาพโปรงใส ฟลมสตรป รปภาพ โปสเตอร สไลด และแผนภม บางชดอาจประกอบดวยเอกสารเพยงอยางเดยว บางชดอาจจะเปนโปรแกรมทมบตรค าสงใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง

กด (Good. 1973: 306) ไดอธบายถงชดกจกรรมวา ชดกจกรรม คอ โปรแกรมการสอนทกอยางทจดไว โดยเฉพาะมวสดอปกรณทใชในการสอน อปกรณทใชในการเรยน คมอคร เนอหา แบบทดสอบ ขอมลทเชอถอได มการก าหนดจดมงหมายของการเรยนไวอยางชดเจน ชดกจกรรมนครเปนผจดใหผเรยนแตละคนไดศกษาและฝกฝนตนเอง โดยครเปนผแนะน าเทานน

จากการศกษาความหมายขางตนดงกลาวพอสรปไดวา ชดกจกรรม คอ สอการเรยนรชนดหนงทครเปนผสรางขนเพอสงเสรมกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยกนะบวนการทางวทยาสาสตรและแกปญหาไดดวยตนเอง โดยครเปนผวางแผนก าหนดเปาหมายของการเรยนใหกบนกเรยน ผเรยนสามารถเรยนรไดอยางอสระ โดยมครเปนผแนะน าในการเรยนรเทานน 1.2 หลกกำรและทฤษฎทเกยวของกบชดกจกรรม

บลม กลาวไววา การสอนทมคณภาพ จะตองอาศยจตวทยาการเรยนรเขามาเกยวของดวย ซงประอบดวยลกษณะ 4 ป (วชย ดสสระ. 2533)

1. การใหแนวทางหรอค าอธบายของครทท าใหนกเรยนเขาใจชดเจนวา เมอเรยนเรองนนๆ แลว จะตองมความสามารถอยางไร ตองท าอะไรบาง

7

2. การมสวนรวมในกจกรรมการเรยน กจกรรมการเรยนจะเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมมาก

3. การเสรมแรง ทงการเสรมแรงภายนอก เชน สงของ ค าชม หรอการเสรมแรงภายใน เชน ความอยากรอยากเหน

4. การใหผลยอนกลบ และการแกไขสงบกพรอง การแจงผลการเรยนของแตละหนวยการเรยน เพอใหทราบวาตนเองบกพรองในเรองใด และครตองฝกเพมเตมตรงไหน จากแนวคดของนกวชาการสามารถสรปไดวา การน าทฤษฎหรอหลกการตางๆน ามาสการ

ผลตชดกจกรรมเปนการใชความแตกตางระหวางบคคลเปนแกนหลกในการสราง เปลยนแปลงจากการจดการเรยนการสอนทครผสอนเปนหลกเปลยนเปนวการทสราง และจดปราสบการณใหผเรยน โดยอาศยการเรยนรทางภมทศน แหลงเรยนร ตลอดจนการรบรจากการสอสาร และสอประสมหลายๆอยาง มาเปนวธการใหการเรยนร และผสอนมทกษะในการจดกจกรรมการเรยนใหมประสทธภาพเปนระบบเปนขนตอน ตลอดจนมการพฒนาและปรบปรงใหเกดประสทธภาพอยเสมอ 1.3 ประเภทของชดกจกรรม

ในการทผสรางจะตดสนใจวา จะสรางชดกจกรรมในรปแบบใดนน จะตองศกษารปแบบ และประเภทของชดกจกรรมวามอยกประเภท ในแตละประเภทมจดมงหมาย ในการใชแตกตางกนตามแตละประเภทของชดกจกรรมนน มนกการศกษาหลายทานไดแบงประเภทของชดกจกรรมไว ดงน

คณะอนกรรมการพมนาการสอน และผลตอปกรณการสอนวทยาศาสตร (2524: 250-251) ไดแบงประเภทของชดกจกรรมออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ป ซงพรอมทจะน าไปใชสอนใหนกเรยนเกดพฤตกรรมทคาดหวง ครเปนผ ด าเนนการควบคมดแลกจกรรมทงหมด นกเรยนมสวนรวมในการท ากจกรรมโดยมครเปนผดแล

2. ชดกจกรรมส าหรบนกเรยน เปนชดกจกรรมส าหรบจดใหนกเรยนเรยนดวยตนเอง ครมหนาทเพยงจดอปกรณและมอบชดกจกรรมใหแลวคอยรบรายงานเปนระยะๆ ใหค าแนะน าเมอมปญหาและประเมนผลชดกจกรรมน จะฝกการเรยนดวยตนเองเมอนกเรยนเรยนจบการศกษาจากโรงเรยนไปแลวกสามารถเรยนร หรอศกษาสงตางๆไดดวยตนเอง

3. ชดกจกรรมทครและนกเรยนใชรวมกน ชดนมลกษณะผสมผสานระหวางชดแบบท 1 2 ครเปนผคอยดแล และกจกรรมบางอยางครตองเปนผแสดงน าใหนกเรยนด และกจกรรมบางอยางตองท าดวยตนเอง ชดกจกรรมแบบนเหมาะอยางยงทจะใชกบนกเรยนระดบมธยมศกษา ซงจะเรมฝกใหรจกการเรยนดวยตนเอง โดยมครดแลเปนพเศษ

8

ศศเกษม ทองยงค และ ลลา สนานเคราะห (2524:65 - 66) ไดกลาวถงประเภทของชดกจกรรม แบงตามลกษณะของการใช ได 3 ป

1. ชดกจกรรมส าหรบประกอบการบรรยาย หรอเรยกอกอยางหนงวา ชดกจกรรมส าหรบครใช คอเปนชดกจกรรมส าหรบก าหนดกจกรรมและสอการเรยนใหครใชประกอบการบรรยาย เพอเปลยนบทบาทการพดของครใหลดนอยลง และเปดโอกาสใหนกเรยนรวมกจกรรมการเรยนมากขน ชดกจกรรมการสอนนจะมเนอหาเพยงอยางเดยว และใชกบนกเรยนทงชน

2. ชดกจกรรมส าหรบกจกรรมแบบกลม ชดกจกรรมน มงเนนทตวผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกนและอาจจดการเรยนการสอนในรปศนยการเรยน ชดกจกรรมแบบกจกรรมกลมจะประกอบดวยชดกจกรรมยอยทมจ านวนเทากบศนยการเรยนทแบงไวแตละหนวย ในแตละศนย มสอการเรยนหรอบทเรยนครบชดตามจ านวนผเรยนในศนยกจกรรมนน การเรยนอาจจดอยในรปของรายบคคล หรอผเรยนทงศนยใชรวมกนกได ผทเรยนจากชดกจกรรมแบบกจกรรมกลม อาจจะตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอยในระยะเรมตนเทานน หลงจากเคยชนตอวการใชแลวผเรยนจะสามารถชวยเหลอซงกนและกนไดเอง ในขณะท ากจกรรมการเรยน หากมปญหาผเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนอาจสนใจการเรยนเสรม เพอเจาะลกถงสงทอยากเรยนรไดอก จากศนยส ารองทครจดเตรยมไวเพอเปนการไมเสยเวลาทจะตองรอคอยผอน

3. ชดกจกรรมส าหรบรายบคคล เปนชดกจกรรมทจดระบบขนตอนเพอใหผเรยนใชเรยนดวยตนเองตามล าดบขนของความสามารถของแตละบคคล เมอศกษาจบแลวจะท าการทดสอบประเมนผลความกาวหนา และศกษาชดกจกรรมอนตอไปตามล าดบ เมอมปญหาผเรยนจะปรกษากนไดในระหวางผเรยน และผสอนพรอมจะใหความชวยเหลอทนทในฐานะผ ประสานงานหรอผชแนะแนวทาง ในการเรยนดวยชดกจกรรมนจดขน เพอสงเสรมศกยภาพการเรยนรของแตละบคคล ใหพฒนาการเรยนรของตนเองไปไดจนสดขดความสามารถ โดยไมตองเสยเวลารอคอยผอนอนเปนความถกตองและยตธรรม ในการจดการเรยนการสอนในปจจบนน ชดกจกรรมแบบนบางครงเรยกวา “บทเรยนโมดล” ชยยงค พรหมวงศ และคณะ (2521: 53-54)กมล ประทปธรนนต (2530: 12) สรปไดวา

3.1 ชดกจกรรมส าหรบประกอบการบรรยาย หรอชดการสอนของครใชสอนผเรยนกลมใหญ มลกษณะเปนกลองในกลองมเอกสารประกอบการบรรยายเพอเปลยนบทบาทของครใหมลดบทบาทการพดของครใหนอยลง เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมมากยงขน โดยมเนอหาแบงหวขอทจะท ากจกรรมตามล าดบขนตอน สงทใชชดเจนหรอไดยนทวถง เชน แผนภาพ แผนทโทรทศน สไลดประกอบเสยง

9

บรรยาย วดโอและกจกรรมทผเรยนอภปรายตามหวขอทครก าหนดใหเอกสารทใหผเรยนอภปราย สอทงหมดรวมบรรจอยในกลองใชกบนกเรยนทงชนโดยครเปนผดแล 3.2 ชดกจกรรมส าหรบกจกรรมแบบกลม เปดโอกาสใหผ เรยนไดรวมกลมกนประมาณ 5-7 ไดประกอบกจกรรมรวมกน ประกอบดวยชดยอยๆ ตามจ านวนคนในแตละกลม ในแตละศนยจะจดสอการสอนไวในรปสอประสมใชรายบคคล หรอสอส าหรบกลมผเรยน ทงศนยใชรวมกน ซงผเรยนอาจจะตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอยในระยะเรมตนเทานน หลงจากเคยชนกบการเรยนนแลว ผเรยนจะสามารถชวยเหลอซงกนและกนไดเอง และปรกษากนภายในกลมเมอมปญหา และมศนยส ารองเตรยมไว เพอไมเสยเวลาทจะรอคอยผอน 3.3 ชดกจกรรมส าหรบรายบคคล เปนชดกจกรรมทผเรยนสามารถเรยนดวยตนเองตามล าดบขนตอนทระบไวเมอมปญหาผเรยนสามารถปรกษาหารอซงกนและกนได เมอศกษาจบผเรยนสามารถประเมนผลการเรยน และเปดโอกาสศกษาเพมเตมดวยตนเอง โดยครผสอนท าหนาทเปนผชแนะแนวทาง หรอคอยใหค าปรกษา ชดกจกรรมรายบคคลนชวยฝกและสงเสรมศกยภาพการเรยนร และสงเสรมนสยการแสวงหาความรเพอพฒนาการเรยนรของตนเองจนสดขดความสามารถ

จากทกลาวมาสรปไดวา ชดกจกรรมในแตละประเภทนน จะเปนตวก าหนดบทบาทหนาทของครและนกเรยนแตกตางกนออกไป การจะเลอกผลตชดกจกรรมชดใดนนขนอยกบดลพนจของครหรอผผลตนนเอง ดงนน ในการสรางชดกจกรรมวทยาศาสตร ผวจยจงยดบทบาทใหผเรยนเปนผท าการศกษาเนอหาและปฏบตการทดลองดวยตนเอง ในรปแบบของชดกจกรรมรายบคคล ซงครผสอนท าหนาทเปนผชแนะแนวทาง หรอคอยใหค าปรกษาเมอนกเรยนพบปญหา หรอขอสงสยทเกดจากการเรยนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรทผวจยสรางขน 1.4 องคประกอบของชดกจกรรม

เนลสน และ เลอเบยร (Nelson ; & Lorbeer. 1975: 247) ไดสรางชดกจกรรมวทยาศาสตรส าหรบแนะน าคร ซงประกอบดวยกจกรรมทางดานวทยาศาสตร ซงครสามารถน ากจกรรมนมาใชในหองเรยน หรอใชเปนหนงสออางองเพมเตม ใชฝกฝนทกษะการท าโครงงานในการสรางชดการเรยนแตละกจกรรมประกอบไปดวยปญหา เพอน าเขาสกจกรรมค าถาม การทมปญหาและค าถามจะชวยใหครเลอกกจกรรมตางๆ ทเหมาะสมมาใชในการสอบถามความคดเหนของเดกๆ ได ค าถามทางดานความคดสรางสรรคจะรวบรวมไวทายกจกรรมแตละกจกรรม ค าถามเหลาน จะชกจงเดกและคร เพอใหคดเชงวพากษวจารณใหมการทดลองกวางขวางออกไป ถานกเรยนสนใจจะศกษาตอไปอก ทกกจกรรมทสรางขนอยกบระดบชน กลม และความสนใจของเดก ลกษณะของชดการเรยนกจกรรมประกอบดวย

10

1. ป ป 2. วสดอปกรณ 3. วธด าเนนการทดลอง

3.1 รายละเอยดเพมเตมประกอบดวยการอางองกฎเกณฑทางวทยาศาสตร และค าแนะน าตาง ๆในการศกษาตอไป

3.2 ค าถามทายกจกรรมเพอใหนกเรยนเกดความคด ค าถามเราใจเดกท าใหเกดการซกถามและคดหาวธการเพอหาค าตอบเหลานน

สมจต สวธนไพบลย (2537:43) ไดกลาวถง องคประกอบของชดกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยประกอบดวย ดงน

1. ชอชด หมายถง ล าดบทของชดและหวเรอง 2. เวลา หมายถง ก าหนดเวลาเรยนเปน50 100 ษ 3. จดประสงคการเรยนร หมายถง การระบพฤตกรรมการเรยนรตามหลกสตร 4. ขอชวนคด หมายถง การก าหนดคตพจนใหคดน าไปสการสรางจตส านกการพงพาตนเอง 5. กจกรรม หมายถง การก าหนดงานปฏบต การอานคนควาจากเอกสารหนงสอเรยน การ

ทดลองโดยมวสดอปกรณ 6. การตรวจสอบบทสรป หมายถง การตรวจสอบขอความทสรปไวใหวาถกตองกบความ

เขาใจมากนอยเพยงใด 7. การท ากจกรรมสะสมคะแนน หมายถง การใหนกเรยนเลอกท ากจกรรมตามล าดบความ

สนใจ 8. การตอบค าถามทายกจกรรม หมายถง การก าหนดค าถามตามจดประสงคใหนกเรยนตอบ 9. การตรวจค าตอบ หมายถง การใหนกเรยนตรวจค าตอบกดวยตนเอง โดยดจากแบบเฉลย

ค าตอบทใหไว 10. แบบประเมนผลตนเอง หมายถง แบบฟอรมใหนกเรยนกรอกคะแนนทไดจากการ

ประเมนผลดวยตนเอง กรรณกา ไผทฉนท (2541: 83 -84) ไดจดท าชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยม

สวนประกอบ ดงน 1. ชอกจกรรมเปนสวนทระบเนอหาทเรยน 2. ค าชแจง เปนสวนทอธบายการใชชดกจกรรม เพอใหบรรลจดมงหมายทวางไว 3. จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทนกเรยนตองท าใหบรรลผลเมอจบ

กจกรรม 4. เวลาทใช เปนสวนทระบเวลาในการเรยนชดกจกรรม

11

5. สอ เปนสวนทระบถงวสด อปกรณทใชในการด าเนนการกบชดกจกรรมนนๆ 6. เนอหา เปนรายละเอยดทตองการใหนกเรยนทราบ 7. กจกรรม เปนสวนทนกเรยนปฏบตตามขนตอนทก าหนดไวในชดกจกรรม

ทศนา แขมณ (2534: 10 -12) กลาววา ชดการเรยนหรอชดกจกรรมประกอบดวยสวนตางๆ ดงน

1. ชอกจกรรม ประกอบดวย หมายเลขกจกรรม ชอของกจกรรม และเนอหาของกจกรรมนน 2. ค าชแจง เปนสวนทอธบายความมงหมายหลกของกจกรรมและลกษณะของการจดกจกรรม

เพอใหบรรลจดมงหมาย 3. จดมงหมาย เปนสวนทระบจดมงหมายทส าคญของกจกรรมนน แนวคดเปนสวนทระบ

เนอหา หรอมโนทศนของกจกรรมนน สวนนควรไดรบการย าหรอเนนพเศษเปนสวนทระบถงวสดอปกรณ ทจ าเปนในการด าเนนกจกรรมเพอใหครทราบวา ตองเตรยมอะไรบาง

4. ขนตอนในการด าเนนกจกรรมเปนสวนทระบ วธด าเนนกจกรรม เพอใหบรรลตามวตถประสงคทตงไววธการจดกจกรรมน ไดจดไวเปนขนตอน จากการทมนกการศกษาหลายทาน ไดศกษาเกยวกบองคประกอบของชดกจกรรม ผวจย

สรปไดดงน องคประกอบของชดกจกรรมทส าคญ ไดแก ชอกจกรรม ค าชแจง วตถประสงคของกจกรรม เนอหา สอ เวลา และการประเมนผล 1.5 ขนตอนในกำรสรำงชดกจกรรม

บททส (Butts. 1974: 85) เสนอหลกการสรางไว ดงน 1. กอนทจะสรางจะก าหนดโครงรางคราว ๆกอนวา จะเขยนเกยวกบเ รองอะไร ม

วตถประสงคอะไร 2. ศกษางานดวยวทยาศาสตรและเอกสารทเกยวกบเรองทจะท า 3. เขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมและเนอหาทสอดคลองกน 4. แจงวตถประสงคเชงพฤตกรรมออกเปนกจกรรมยอยๆ โดยค านงถงความเหมาะสมของ

ผเรยน 5. ก าหนดอปกรณทจะใชในกจกรรมแตละตอนใหเหมาะสมกบแบบฝก 6. ก าหนดเวลาทใชในแบบฝกแตละตอนใหเหมาะสม 7. ก าหนดการประเมนผลวาจะประเมนผลกอนหรอหลงเรยน

เดอวโต และ ครอกโกเวอร (Dervito; & Krockover. 1976: 388) ไดจดท าชดการเรยนกจกรรมวทยาศาสตร เพอพฒนาความคดสรางสรรคมชอวา “Creative Science Ideas Activities for Teacher and Children” กจกรรมทสรางขนไดน ากระบวนการทางวทยาศาสตรมาสมพนธกบความรทางวทยาศาสตร กจกรรมแตละกจกรรมสรางขนเพอกระตนใหผอานเกดความคดเพอให

12

เกดกจกรรมอนๆ ตามมาอก ชดกจกรรมนจะชวยประหยดคาใชจาย ชวยใหครมทกษะและเทคนทางวทยาศาสตรเพอใหกจกรรมทางวทยาศาสตรประสบความส าเรจ

รงทวา จกรกร (2527:89 -92) ไดกลาวถง การสรางชดกจกรรมประกอบดวยขนตอน ดงน 1. ก าหนดเรองเพอท าการสอน อาจจะก าหนดเรอง ตามหลกสตร หรอก าหนดเรองขนใหม

ตามความเหมาะสมกได จะแบงเนอหาอยางไรขนอยกบลกษณะของเนอหาและใชชดกจกรรม ซงในการจดแบงเนอเรองเพอท าชดกจกรมในแตละระดบยอมไมเหมอนกน

2. จดหมวดหมเนอหาและประสบการณ แลวแตความตองการและความเหมาะสม 3. จดหนวยการสอน จะแบงเปนกหนวย หนวยหนงๆ ควรใชเวลานานเทาไรใชเวลาเรยน

เปนกคาบ หรอสปดาห หรอตามความเหมาะสมกบวย และระดบของผเรยน ทงนโดยค านงถงจตวทยาพฒนาผเรยน

4. ก าหนดหวเรอง จดแบงหนวยการสอนใหเปนหวขอยอยๆ เพอสะดวกแกการเรยนแตละหนวย จะประกอบดวยประสบการณในการเรยนรอะไรบาง ก าหนดหวขอแตละหนวยนน

5. ความคดรวบยอดหรอหลกการตองก าหนดใหชดเจนวา ผเรยนมความคดรวบยอดหรอหลกการอะไร

6. ก าหนดจดประสงคในการสอน ซงหมายถง จดประสงคในการสอนทวไป และจดประสงคเชงพฤตกรรม มเกณฑการตดสนผลสมฤทธทางการเรยน

7. การวเคราะหงาน โดยน าจดประสงคเชงพฤตกรรมแตละขอมาวเคราะหกจกรรมวาควรท าอะไรกอนหลงแลวจงจดกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมสอดคลองกบจดประสงคทก าหนดไว

8. ล าดบกจกรรมการเรยน หลงจากพจารณาจดประสงคของแตละหวขอวา จดกจกรรมการเรยนรอยางไร จงจะบรรลจดประสงคตามทก าหนดไว และตองพจารณาถงกจกรรมทจะเสรมสรางความสนใจ และความสามารถใหกบนกเรยนอกดวย

9. ก าหนดแบบประเมนผล ครตองหาวธในการประเมนผล จะใชวธใดจงจะประเมนผลไดอยางแนนอนตามจดประสงคทก าหนดไว

10. เลอกผลตสอการสอนโดยพจารณาจากขอ 7 เมอพบวาใชสอการสอนอะไรแลวกจดหาหรอผลตสอใหไดตามตองการจดเปนหมวดหมเพอสะดวกแกการใชงาน

11. หาประสทธภาพของชดกจกรรม เมอสรางชดกจกรรมเสรจแลวท าการหาประสทธภาพ โดยการทดลองใชกอนน าไปใชจรง

12. ในกรณทใชชดกจกรรมแบบกลม ตองหากจกรรมส ารองซงเตรยมไวเพอเสรมความรส าหรบเดกทเรยนเรวหรอกลมทท ากจกรรมเสรจกอน จะไดมกจกรรมท า

13. สรางแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน พรอมเฉลย

13

14. ขนาดรปแบบของชดกจกรรม ควรมขนาดมาตรฐาน เพอความสะดวกในการใชและความเปนระเบยบในการเกบรกษา โดยพจารณาในดานประโยชน ประหยด สะดวก และความคงทนถาวร พรอมทงความสวยงาม ดานหนาและดานหลงของชดกจกรรม ควรเขยนขอความใหเรยบรอย เพอความสะดวกในการน าไปใช

จากการศกษาการสรางชดกจกรรม ในการสรางชดกจกรรมจะตองศกษาเนอหาของรายวชาเพอน าไปใชในการจดกจกรรมใหสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง เลอกใชสอทเหมาะสม จดกจกรรมทหลากหลาย และน าชดกจกรรมไปทดลองใชเพอหาประสทธภาพกอนน าไปใชจรง 1.6 ประโยชนของชดกจกรรม อษา ค าประกอบ (2530: 33) ไดกลาวถง คณคาของชดการเรยน หรอชดกจกรรมตามแนวคดของ แฮรส เบอเกอร ไว 5 ป คอ

1. นกเรยนสามารถทดสอบตวเองกอนวามความสามารถอยในระดบใด หลงจากนนกเรมตนเรยนในสงทตนเองไมทราบ ท าใหไมตองเสยเวลากลบมาเรยนในสงทผเรยนเรบนยรแลว

2. นกเรยนสามารถน าบทเรยนไปเรยนทไหนกไดตามความพอใจไมจ ากดในเรองของเวลา สถานท

3. เมอรเยนจบแลวผเรยนสามารถทดสอบตวเองไดทนท เวลาไหนกได และไดทราบการเรยนของตนเองทนท

4. นกเรยนมโอกาสไดพบปะกบผสอนมากขน เพราะผเรยนเรยนดวยตนเอง ครกมเวลาใหค าแนะน ากบผมปญหาในขณะทใชชดการเรยนทเรยนดวยตนเอง

5. นกเรยนจะไดรบคะแนนอะไรนนอยกบความสามารถของผเรยนหรอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนเอง ไมมค าวาสอบตกส าหรบผเรยนไมส าเรจ แตจะใหผเรยนกลบไปศกษาเรองเดมนนใหม จนผลการเรยนไดตามมาตรฐานทตงไว

สมจต สวธนไพบลย (2535: 39) ไดกลาวถงขอดของชดการเรยนหรอชดกจกรรมไว ดงน 1. อ 2. ชวยแกปญหาขาดแคลนคร 3. ใชสอนซอมเสรมใหแกนกเรยนทยงเรยนไมทน 4. ชวยเพมประสทธภาพในการอาน 5. ชวยไมใหเกดความเบอหนายจากการเรยนทครตองทบทวนซ าซาก 6. สนองความแตกตางระหวางบคคล ไมจ าเปนตองเรยนพรอมกน 7. นกเรยนตอบผดไมมผเยาะเยย 8. นกเรยนไมตองคอยฟงการสอนของคร

14

9. ชวยลดภาระของครในการสอน 10. ชวยประหยดรายจายอปกรณทมนกเรยนจ านวนมาก 11. ผเรยนจะเรยนเมอไรกไดไมตองฟงครสอน 12. การเรยนไมจ ากดเวลา สถานท 13. สงเสรมความรบผดชอบของผเรยน

ธงชย ตนทพไทย (2548: 15) ไดกลาวถงประโยชนของชดกจกรรมวา เปนสอการสอนทมคณภาพ เพอชวยเพมประสทธภาพของการจดกจกรรมการเรยนรของผสอน และสงเสรมพฒนาใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง มโอกาสฝกปฏบต และแสดงความคดอยางสรางสรรค ทกษะการสอสานทางวทยาศาสตรตามศกยภาพของแตละบคคลไดอยางเตมความสามารถ โดยเนนผเรยนเปนส าคญ เพอใหผเรยนมคณลกษณะสมบรณทงดานความร เปนคนด และมความสข เสรมสรางมนษยสมพนธแบบกลยาณมตรกบบคคลอน อารม โพธพฒน (2550: 23) กลาววา ชดกจกรรมชวยเพมประสทธภาพการสอนของคร เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาดวยตนเองเตมศกยภาพ สนองความแตกตางระหวางบคคลฝกทกษะการคดการปฏบต การแกปญหา ลดบทบาทของผสอน และสะดวกตอการน าไปใช จากค ากลาวขางตน สรปไดวา ชดการเรยนหรอชดกจกรรมนน มประโยชนหลายประการดงน

1. ผเรยนสามารถเรยนรๆดอยางอสระตามความสนใจและความตองการ 2. ผเรยนสามารถศกษาคนควา เรยนรและสรปองคความร คนพบควมรดวยตนเอง 3. สามารถเรยนรไดตลอดเวลา ทกเวลา ทกสถานท ไมจ ากดในหองเรยนหรอในชวโมง

เรยนนนๆ 4. สามารถทบบทวนและศกษาเรองทไมเขาใจหรอเรองทสนใจไดอยเสมอ 5. ผเรยนไดฝกกระบวนการคดดานตางๆอยางเตมศกยภาพ 6. สามารถประเมนผลการเรยนรของตนเองไดทนท 7. ลดบทบาทหนาทในการสอนของครโดยใหนกเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนรแทน คร

เปนผแนะน าในการเรยนเทานน 8. เปนการพฒนาสอการเรยนการสอนทเพมประสทธภาพในการเรยนการสอน 9. ลดความกดดนใหกบผเรยนทเรยนไมทนเพอน 10. ชวยพฒนาศกยภาพการเรยนรของผเรยนใหเกดประสทธภาพ

2. งำนวจยทเกยวของกบชดกจกรรม

2.1 งำนวจยตำงประเทศ

15

วลสน (Wilson. 1989: 416) ไดท าการวจยเกยวกบการวเคราะหผลการใชชดการสอนของคร เพอแกปญหาในการเรยนของเดกเรยนชาดานคณตศาสตรเกยวกบ การบวก การลบ ผลการวจยพบวา ครผสอนยอมรบวาการใชชดการสอนมผลดมากกวาการสอนตามปกต อนเปนวธการหนงทชวยใหครสามารถแกปญหาการสอนทอยในหลกสตรคณตศาสตรส าหรบเดกเรยนชา

มค (Meek. 1972: 4296 – 4296 -A) ไดศกษาเปรยบเทยบวธการสอนแบบใชชดกจกรรมกบวธการสอนแบบธรรมดา ผลการวจยพบวา วธการสอนโดยใชชดกจกรรมมประสธภาพมากกวาการสอนดวยวธการสอนแบบธรรมดา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และผวจยไดส ารวจความคดเหนของผทอยในกลมทดลองทกคนโดยท าการส ารวจทงกอนและหลงทดลอง ผลการวเคราะหชใหเหนวา ทกคนมพฒนาการทางเจตคตทดตอการสอน โดยใชชดกจกรรมเพมขน อยางมนยส าคญทางสถต 2.2 งำนวจยภำยในประเทศ

วนดา อยยน (2539: บทคดยอ) ไดท าการวจยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบการสอนตามครมอคร พบวา นกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบนกเรยนทไดรบการสอนตามครมอครมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถในการประดษฐแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถต .05

สมาล โชตชม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร และเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ศ ทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอครผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอครมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมสถต.01 จากรายงานการวจยทกลาวมาขางตนนน สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดกจกรรมสามารถแกปญหาการสอน และยงสงผลใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการคดวเคราะหดขน เรองจากการสอนโดยใชชดกจกรรมนน สามารถท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง

3. เอกสำรทเกยวกบผลสมฤทธทำงกำรเรยน

3.1 ควำมหมำยของผลสมฤทธทำงกำรเรยน กระทรวงศกษาธการ (2521: 131) ไดระบผลสมฤทธทางการเรยนไวในหนงสอประมวลศพททางการศกษาวาผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความส าเรจหรอความสามารถในกระท าใดๆ ทตองอาศยทกษะ หรอมฉะนนกตองอาศยความรอบรในวชาใดวชาหนงโดยเฉพาะ

16

เดชา พลกนยม (2535: 20) กลาววาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร หมายถง ความรความสามารถทผเรยนไดรบหลงการเรยนวชาวทยาศาสตรซงจะทราบวามปรมาณมากนอยเพยงใดกอาจกระท าได โดยวดจากการแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร จากการศกษาขางตน ผวจยจงสรปความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน วาคอความรความสามารถ ของผเรยนหลงจากไดมการเรยนร วดไดจากแบบทดสอบทางการเรยนในวชานนๆ 3.2 กำรประเมนพฤตกรรมกำรเรยนร ประวตร ชศลป (2524: 21-31) ไดจ าแนกเกณฑการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของผ เรนยดงน

1. ความจ า หมายถง ความสามารถระลกถงสงทเคยเรยนรมาแลวเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ กฎ และทฤษฎ

2. ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจ าแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหม และความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปเปนอกสญลกษณหนง

3. การน าความรไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความรและวธการตางๆ ทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆ หรอ จากทแตกตาง ไปจากทเคยเรยนรมาแลว โดยเฉพาะอยางยง คอการน าไปใชในชวตประจ าวน

4. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดานการจ าแนกประเภท การลงความคดเหนจากขอมล การตงสมมตฐาน การก าหนดและควบคมตวแปร และการทดลอง การตความหมายขอมลและการลงขอสรป การลงความคดเหนจากขอมล

จากเอกสารขางตนผวจยไดน าพฤตกรรมการเรยนร ทง 4 คอ ความร- ป ษ มาเปนหลกในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรในหวขอเรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ โดยพจารณาใหครอบคลมจดประสงคและผลการเรยนรทคาดหวงในรายวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

4. งำนวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทำงกำรเรยน

4.1 งำนวจยในตำงประเทศ โอลาลนอย (Olalinoye. 1979: 4348 - A) ไดท าการวจยเพอเปรยบเทยบผลการสอน 3 แบบ คอ การสอนแบบสบเสาะหาความรทมการชแนวทาง (Guided Inquiry) การสอนแบบปกต (Traditional) และแบบสบเสาะหาความรทนกเรยนเปนผด าเนนการเอง ในวชาฟสกสโดยใหกลมควบคมไดรบการสอนปกต กลมทดลองท 1 ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรทมการชแนะ

17

แนวทางและลมทดลองท 2 ไดรบการทดลองแบบสบเสาะหาความรทนกเรยนเปนผด าเนนการเอง พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนทงสามกลมไมแตกตางกน ยง (Young. 1970: 53) ไดท าการศกษาการใชอปกรณการสอนส าหรบพฒนาความคดแบบสบเสาะหาความร สอนใหนกเรยนคดอยางอสระ จดเหตการณใหนกเรยนคาดหวง และเรงเราใหนกเรยนอยากรอยากเหน นกเรยนตองพยายามหาค าอธบายส าหรบเหตการณทเกดขนอยางขดแยง โดยเปรยบเทยบผลระหวางสงทใชความคดแบบสบเสาะหาความรหลายทางดวยกน โดยทดลอง 2 ป 4 71 ป 3 กลม กลมท 1 ป 2 ป ษ ป สวนอยางอนแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต 4.2 มณรตน เกตไสว (2540: บทคดยอ) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการทดลองทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ดานมโนมตทางวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ข นบ รณาการของนก เ รยนช นมธยมศกษาป ท 4 ดานมโนมตทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนดวยการจดกจกรรมการทดลองทนกเรยนออกแบบการทดลองและปฏบตการทดลอง ตามทไดออกแบบไวพรอมทงเลอกรปแบบการบนทกขอมลจากการทดลองแตกตางจากกลมทไดรบการสอนดวยการจดกจกรรมการทดลอง ตามคมอครของ สสวท. อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อรสา เอยมสะอาด (2548: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการ คดอย า ง ม ว จ า รณญาณของนก เ ร ยนช นมธ ยม ศกษา ป ท 1 เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สมาล โชตชม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร พบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณและผลสมฤทธทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

18

บทท 3 วธด ำเนนกำรศกษำคนควำ

ในการวจยครงนผวจยไดด าเนนตามขนตอน ดงตอไปน

1. ก าหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. ระยะเวลาทใชในการศกษาคนควา 3. เนอหาทใชในการศกษาคนควา 4. แบบแผนการทดลอง 5. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 6. การด าเนนการทดลอง 7. การจดกระท าและวเคราะหขอมล

1. ก ำหนดประชำกรและกลมตวอยำง

ประชำกร ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนหวยกระเจา

พทยาคม อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ภาคเรยนท 1 ป ษา 2554 จ านวน 1 หองเรยน จ านวนนกเรยนทงหมด 48 คน กลมตวอยำง กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนหวยกระเจาพทยาคม อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ภาคเรยนท 1 ป ษา 2554 จ านวน 1 48

2. ระยะเวลำทใชในกำรศกษำคนควำ ระยะเวลาทใชในการทดลอง ผวจยใชเวลาด าเนนการจ านวน 6 50 1 ป ษ 2554

3. เนอหำทใชในกำรศกษำคนควำ เนอหาทใชในการวจยครงน เปนเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาข นพนฐานพทธศกราช 2551 และเอกสารหลกสตรแกนกลางของก ร ะ ท ร ว ง ศ ก ษ า ธ ก า ร ช น มธ ย ม ศ กษ า ป ท 4

19

4. แบบแผนกำรทดลอง การศกษาคนควาครงนเปนการวจยเชงทดลอง ซงท าการทดลอตามแบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest - Postest Design ซงเปนรปแบบการวจย ดงน ตาราง 1 ประชากรกลมตวอยาง ทดสอบกอนเรยน ทดลอง ทดสอบหลงเรยน

E T1 X T2

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง E แทน ประชากรกลมตวอยาง X แทน การทดลองโดยใชชดกจกรรม T1 แทน การทดสอบกอนเรยน T2 แทน การทดสอบหลงเรยน

5. กำรสรำงเครองมอทใชในกำรศกษำคนควำ เครองมอทใชในการศกษาครงน ประกอบดวย

1. ชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง

ถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ขนตอนในกำรสรำงเครองมอ

1. ชดกจกรรมวทยาศาสตร วชาวทยาศาสตร หนวยการเรยนรนเวศวทยา เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 1.1 ษ ขอมลรายละเอยดเกยวกบการท าชดกจกรรมวทยาศาสตร จากหนงสอ แหลง

การเรยนรและผเชยวชาญดานตางๆทเกยวของ 1.2 ศกษาหลกสตร มาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวงในการจดท าชดกจกรรม 1.3 ศกษาเนอหาสาระทน ามาสรางเปนชดกจกรรม 1.4 สรางชดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตร

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางารเรยนวทยาศาสตร เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

20

2.1 ศกษาเทคนคการสรางขอสอบ จากหนงสอตางๆ ทเกยวกบการสรางขอสอบ หนงสอการวดและประเมนผล เพอเปนแนวทางในการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและการสรางขอสอบวทยาศาสตร

2.2 ศกษาผลการเรยนรทคาดหวง จดประสงคเชงพฤตกรรมชนมธยมศกษาปท 4 2.3 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตรชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10

ขอ 6. กำรด ำเนนกำรทดลอง

ในการศกษาคนควาครงนผวจยไดก าหนดขนตอนการทดลอง ดงน 1. เลอกนกเรยนมาหนงกลมโดยการเลอกแบบเจาะจง 2. ทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง

การถายทอดพลงานในระบบนเวศ 3. ด าเนนการทดลองกบกลมเปาหมาย โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรทไดสรางขน เรอง

การถายทอดพลงานในระบบนเวศ เปนเวลา 6 4. ทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง

การถายทอดพลงานในระบบนเวศ 5. ตรวจสอบผลจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

7. กำรจดกระท ำวเครำะหขอมล

7.1 สถตพนฐาน 7.1.1 หาคาคะแนนเฉลยของคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (ลวน สายยศ ; และองครา

สายยศ. 2538: 73) จากสตร

เมอ แทน คาเฉลยของคะแนน ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

21

7.1.2 คาเบยงเบนมาตรฐาน จากสตร

S.D. = 1-

22

ΣΧΣ

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด 2 แทน ผลรวมของคะแนนยกก าลงสอน N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

22

บทท 4 ผลกำรวเครำะหขอมล

สญลกษณทใชในกำรวเครำะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสญลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน n แทน จ านวนนกเรยนกลมตวอยาง แทน คาเฉลยของคะแนนของกลมตวอยาง S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน ผลกำรวเครำะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมล และการแปรผลขอมล ผวจยไดเสนอผลการสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร ผวจยไดน าคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทงกอนเรยน และหลงเรยนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร มาเปรยบเทยบกนโดยวธการทางสถต ไดผลดงใน ตาราง 2 ตาราง 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการสอนโดยใชชด

กจกรรมวทยาศาสตร ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาสาสตร n S.D. กอนเรยน 48 6.23 2.18 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยน 48 15.15 3.55

จากตารางท 2 แสดงวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนกอนเรยนและหลง

เรยนไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร ซงกอนเรยนคดเปนคาเฉลย 9.85 และ หลงเรยนคดเปนคาเฉลย 15.15 นนคอ ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนทไดรบการสอนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตร ซงเปนไปตามสมมตฐาน

23

บทท 5 สรปผล อภปรำยผลและขอเสนอแนะ

ควำมมงหมำยของกำรศกษำคนควำ เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร สมมตฐำนในกำรศกษำคนควำ นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนรยน วธกำรด ำเนนกำรศกษำคนควำ

1. ป ษ ป 4 โรงเรยนหวยกระเจาพทยาคม อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ภาคเรยนท 1 ป ษา 2554 จ านวน 1 48

2. เครองมอทใชในการวจย 2.1 ชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคดวเคราะห 2.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเปนแบบปรนย 4 30 ขอ

3. วธด าเนนการทดลอง ผวจยด าเนนการตามขนตอน ดงน 3.1 สมนกเรยนชนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ป 48 3.2 กอนการสอนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร ทดสอบกอนเรยน (Pretest) ดวยแบบทดสอบวด

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.3 ด าเนนการสอนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคดวเคราะหโดยใชเวลาในการ

จดการเรยนรจ านวน 6 3.4 เมอสนสดการจดการเรยนรตามขนตอนทระบในชดกจกรรมวทยาศาสตรจงท าการทดสอบ

(Posttest) ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.5 น าผลคะแนนจากการตรวจแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร มาวเคราะห

โดยใชวธการทางสถตเพอทดสอบสมมตฐานตอไป

24

กำรวเครำะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ใหด าเนนการดงตอไปน

1. หาคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลยเลขคณต และคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

2. หาคาสถตตรวจสอบเครองมอ ไดแก คาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวยาศาสตร

3. ตรวจสอบสมมตฐานเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาสาสตร ระหวางกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 สรปผลกำรศกษำคนควำ การ ศกษาผลส มฤท ธท างก าร เ ร ยนวทย าศ าสต รของนก เ ร ยนช นมธ ยม ศกษา ป ท 4 ป นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนซงคดเปนผลตางเฉลย 5.57 อภปรำยผลกำรศกษำคนควำ การสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เปนการสอนโดยใชนวตกรรมทางการศกษาทผวจยสรางขน ซงชดกจกรรมมลกษณะเนนผเรยนเปนส าคญ โดยปรบปรงขนตอนและหลกการสรางชดกจกรรมของ บทส (Buttts. 1974:85) เนลสน (Nelson.1975:85) เดอวโต และ ครอกโคเวอร (Devito ; & Krockover.1976:388) เพอใชในกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรทเนนใหเรยนเปนผสรางความรดวยตนเองดวยกระบวนการคดวเคราะห และปฏบตกจกรรมการทดลองดวยตนเอง โดยใชขนตอนของการแกปญหาทางวทยาศาสตร นกเรยนจะตองคนควาหาค าตอบดวยตนเอง เปนการเตรยมพรอมในการพฒนากระบวนการคดใหมศกยภาพสงขน ท าใหเกดการเรยนรทด รจกกระบวนการคดวเคราะห จ าแนกแยกแยะสวนตางๆ ไดอยางถกตอง ซงสอดคลองกบผลการวจยของลาวรรณ โฮมแพลน (2550: บทคดยอ) พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอสงเสรมการคดวเคราะหหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ดวยเหตผลดงกลาว จงเปนการสนบสนนวา การสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร มสวนชวยในการพฒนาการเรยนรของนกเรยนจนสามารถมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

25

ขอเสนอแนะ จากผลการศกษาคนควาครงน ผวจยมขอเสนอแนะซงอาจเปนประโยชนตอการจดการเรยนร และการศกษาวจย ดงน

1. 1.1 ครผสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรควรน าชดกจกรรมวทยาศาสตรไปใชในการ

จดการเรยนรวทยาศาสตร ทงนเพราะชดกจกรรมนจะชวยใหผสอนสามารถพฒนาการเรยนรของผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรได

1.2 ครผสอน ควรมความเขาใจในวธการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมและมความเตรยมพรอมโดยการศกษาเนอหา กระบวนการทางวทยาศาสตรและวธการสรางกจกรรมทเหมาะกบผเรยนโดยค านงถงความแตกตางของแตละบคคล จดเตรยมอปกรณ และเตรยมความพรอมทเปนผทเออตอการอ านวยความสะดวกใหกบผเรยน เพอใหเกดการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมความสามารถดานการคดวเคราะหอยางมประสทธภาพ

1.3 ครผสอนควรสรางบรรยากาศในการจดการเรยนรใหผเรยนมอสระดานการเรยนร ดานการคด การปฏบต เพอกระตนกระบวนการคด เพอเปนการเชอมโยงและพฒนาสมอง

1.4 ครควรสงเสรมใหนกเรยนแตละคนมสวนรวมและยทยาทในการเรยนร และฝกใหแสดงความคดเหน ใหเกดการเรยนรดวยการปฏบตจรง แมวา ชวงแรกการเรยนรจะลาชา แตเมอนกเรยนเกดความคนเคยและเขาใจ นกเรยนจะเรยนรไดเรวขน และการเรยนรนนนกเรยนสามารถน าไปประยกตในชวตประจ าวนและกลมสาระการเรยนรอนได

1.5 กจกรรมทใชฝกคดควรเปนกจกรรมทสรางความเพลดเพลน และสนกสนานเพอเปนการกระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะเรยนร และการฝกคดควรเรมจากทกษะงายๆ เชน การจ าแนก ไปจนถงการฝกคดในทกษะระดบสงและควรใชค าถามทกระตนใหนกเรยนฝกคดอยตลอดเวลามความกลมกลนตามวตถประสงคในการเรยนของแตละกลมสาระวชา

2. ขอเสนอแนะส ำหรบกำรท ำวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาตร กบตวแปรอนๆ เชน กระบวนการ

ทางวทยาศาสตร ความคดอยางมเหตผล ความคดอยางมวจารณญาณ ความคงทนทางการเรยน จตวทยาศาสตร เปนตน

2.2 ควรศกษาการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาตรกบนกเรยนระดบชนอน 2.3 ควรศกษาการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาตรในเนอหาอนๆเพอสะดวกในการ

จดการเรยนรและเกดประสทธภาพมากยงขน

26

บรรณำนกรม

27

กรรณกา ไผทฉนท. (2541). ผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธวจยในการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอสงแวดลอมในกจกรรมชมนมวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 . ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

กระทรวงศกษาธการ. (2546). คมอจดการเรยนร กล มสาระการเรยนรวทยาศาสตร . กรงเทพฯ: .

กาญจนาภรณ เ กยรตประวต . (2542) . ว ธสอนทวไปและทกษะการสอน. กรงเทพฯ : ษ .

ชลสต จนทาส. (2543). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการตดสนใจอยางสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชยยงค พรหมวงศ. (2523). การผลตชดกจกรรมวทยาศาสตรการสอน เทคโนโลยและสอการศกษา เลม 3 11 -15. หนา 118 – 119. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ทศนา แขมมณ. (2545). คมอครรปแบบการฝกทกษะการท างานกลมส าหรบชนประถมศกษาปท 5 . กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย

นารรตน ฟกสมบรณ. (2541). การใชชดสงเสรมศกยภาพทางวทยาศาสตรในการพฒนาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรและบคลกภาพนกวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประวตร ชศลป. (2524). หลกการประเมนผลวชาวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหด.

เพชรรตดา เทพพทกษ. (2545). การพฒนาชดกจกรรม เรองเทคโนโบยทเหมาะสมเพอการคดท าโครงงานวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

ลวน สายยศ; . (2539). เทคนควจยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สวรยาสาสร. วชย ดสระ. (2533). การพฒนาหลกสตรและการสอน. กรงเทพฯ:

. สมจต สวธนไพบลย. (2535).ธรรมชาตวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ.

28

สมาล โชตชม. (2544). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 . ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

หนงนช กาฬภคด. (2543). การเปรยบเทยบความสามารถในการคดระดบสงและผลสมฤทธทางการเรยนวชา วทยาศาสตรแบบปฏบ ตการตามแนวคอนสตรค ต ว ซมกบการสอนตาม ค มอค ร . . ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

อรสา เอยมสะอาด. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

อารม โพธพฒน. (2550). การศกษษผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและความสามารถ ในกาคดวเคราะห ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมการเขยนแผนผงมโนมต.ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ.

อษา ค าประกอบ. (2530). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตตทางวชาวทยาศาสตรดานความมเหตผลของนกเรยนชนมธยมสษาปท 1 สอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ. ถายเอกสาร.

Butts, Davis D. (1974). The teacher of Science A Self Directea Planning Guide. New York: Harper and Row.

Meeks, Eija Bruce. (1972). Learning Package Versus Conventional Method of Instruction. Dissertation Abstracts International. 33: 4295 – A.

Nelson ; & Lorbeer. (1975). NUDP Workshop on the Estabisment National. Substainable Development Network (SDN).

Olarinoye, Rapple Dale. (1979). A Comparative Study of the Effectiveness of Teaching. A Secondary School. Dissertation Abstracts International.

Wilson, Cynthia Lovise. (1989, August). An Analysis of a Direct Instruction in Teaching Word Problem-Solving to Learning Disabled Student. Dissertracts Abstracts Interational. 50(02A):

29

ภำคผนวก

30

ภำคผนวก ก รำยชอผเชยวชำญในกำรตรวจเครองมอวจย

31

รำยชอผเชยวชำญในกำรตรวจเครองมอวจย

1. อาจารยปรยาภรณ เลองชยเชวง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนบานคาวทยา ราชบร

2. อาจารยอภรกษ ขนอม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนสวนผงวทยา ราชบร

3. อาจารยกนกพร พราหมณนอย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนสายธรรมจนทร ราชบร

32

ภำคผนวก ข เครองมอทใชในกำรวจย

33

เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

ชดกจกรรมวทยาศาสตร

ชอ___________________________นามสกล_______________

ชนม. 4 เลขท_________

34

ชดกจกรรมนไดก าหนดสถาณการณใหนกเรยนไดศกษา ต งค าถามทนกเรยนสงสยและหาวธ

แกปญหาเพอหาค าตอบดวยตนเอง ซงนกเรยนจะตองศกษาจดประสงคของกจกรรม เวลาทใชปฏบต

กจกรรมและเนอหาของกจกรรมใหเขาใจเพอเปนแนวทางในการศกษาและปฏบตกจกรรม ดงน

1. ชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ใชเวลา 2 คาบ 100 นาท

2. นกเรยนจดกลมๆละ 8 คน

3. นกเรยนศกษาจดประสงคของกจกรรม

4. นกเรยนศกษาสาระนารในชดกจกรรม และตอบค าถามทอยในสาระนาร

5. นกเรยนท าค าถามทายกจกรรม

6. ขณะทนกเรยนศกษาชดกจกรรมถามปญหาหรอขอสงสย สามารถปรกษาครผสอนได

เมอนกศกษาชดกจกรรมวทยาศาสตร เรองการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ แลวนกเรยนสามารถ

1. อธบายการถายทอดพลงงานในระบบนเวศได 2. เขยนแผนภาพแสดงความสมพนธของการถายทอดพลงงานในรปแบบหวงโซอาหาร สายใยอาหาร

และพระมดพลงงานได

ค าชแจง

จดประสงคของกจกรรม

35

สาระนาร

ในระบบนเวศตางๆจะประกอบดวยสงมชวตและสงไมมชวตอยรวมกนเสมอและม

ความสมพนธซงกนและกนโดยแบงออกเปน 2 แบบ คอ ความสมพนธระหวางสงมชวตดวยกนซง

ความสมพนธอยางหนงระหวางสงมชวตดวยกนกคอดานการกนอาหารความสมพนธเกยวกบการกน

อาหารของสงมชวตในระบบนเวศเปนการถายทอดพลงงาน ซงบทบาทดานการถายทอดพลงงานของ

สงมชวตในระบบนเวศอาจเปน ผผลต ผบรโภค หรอผยอยสลายอนทรยสารกได ดงแผนภาพตอไปน

6CO2+12H2O C6H12O6 + 6H20 + 6O2

ผผลต (Producer) หมายถง สงมชวตทสามารถสรางอาหารไดเองตามธรรมชาตโดยกระบวนการสง เคราะหแสง ไดแก พชสเขยว สาหรายตางๆ และแบคทเรยบางชนด

แสง

คลอโรฟลต (น าตาลกลโคส)

แบคทเรย

ผยอยสลาย (Decomposer)

หมายถงสงมชวตทท าหนาทยอย

สลายซากพชซากสตวใหเนาเปอยผ

พงกลายเปนแรธาตตางๆลงสดน

และน า

บทบาทของสงมชวตดานการ

ถายทอดพลงงานในระบบ

นเวศ

ผบรโภค (Consumer) หมายถง ส ง ม ช ว ต ท ส ร า ง อ า ห า ร เ อ ง ไ ม ไ ดจ าเปนตองกนผ ผลตหรอผ บรโภคดวยกนเองเปนอาหาร ไดแก คนและสตวตางๆ

ผบรโภคพช (Herbivore)

()

ผบรโภคสตว (Carnivore)

ผบรโภคทงพชและสตว (Omnivore)

ผบรโภคซากพชซากสตว (Scavenger)

เหดรา

36

นกเรยนส ารวจอาหารของสงมชวตตอไปน แลวเตมขอความลงในตารางใหถกตอง (5 คะแนน)

ชนดของสงมชวต ประเภทของอาหารทกน บทบาททมตอระบบนเวศ

เหด

กบ

เหยยว

นกแกว

ปาไม

37

พลงงานเรมตนในระบบนเวศสวนใหญ คอ แสงอาทตย โดยผ ผลตซงเปนพชสเขยวจะใช

แสงอาทตยเปลยนน าและแกสคารบอนไดออกไซดใหเปนโมเลกลของน าตาลกลโคส ดงแผนภาพตอไปน

6CO2 + 12H2O C6H12O6 + 6H20 + 6O2

พลงงานจากผผลตจะถายทอดไปยงผบรโภค การถายทอดพลงงานในระบบนเวศแสดงไดดวยหวง

โซอาหาร (Food Chain) ดงภาพ

หญา กระตาย สนขจงจอก

แผนภาพแสดงความสมพนธกนของหวงโซอาหารในระบบนเวศทงหญา พลงงานถกถายทอดจาก

ผผลตสผบรโภคเขยนแทนดวยลกสร

หญา กระตาย สนขจงจอก

จากหวงโซอาหารขางบนน หญาจดเปนผผลต กระตายจดเปนผบรโภคล าดบ 1 และสนขจงจอก

จดเปนผบรโภคล าดบท 2 หรอเปนผบรโภคล าดบสดทาย

หวงโซอาหารและสายใย

อาหาร

แสง

คารบอนไดออกไซด น า คลอโรฟลด กลโคส น า ออกซเจน

หลกการเขยนแผนผงแสดงหวงโซอาหารนยมใหผกนหรอเหยออย

ทางซายมอ และผกนหรอผลาอยทางขวามอ มลกศรอยระหวางผถกกนกบผ

กน โดยใหหวลกศรชไปทางผกนหรอผลาเสมอ

38

1. ใหนกเรยนเขยนและวาดภาพประกอบหวงโซอาหารมา 4 หวงโซ โดยใหมผผลต ผบรโภคล าดบท 1 และผบรโภคล าดบท 2 (4 คะแนน)

39

สำยใยอำหำรประกอบดวยควำมสมพนธระหวำงหวงโซอำหำรหลำยหวงโซ

การถายทอดพลงงานโดยการกนกนเปนทอดๆของสงมชวตในธรรมชาตนนไมไดเปนล าดบงายๆอยางหวงโซอาหารแตจะมความซบซอนมากกวา เรยกวา สายใยอาหาร (Food Web) ทงนเพราะสงมชวตหนงมกกนสงมชวตหลายชนดเปนอาหาร เชน งกนทงกบ หน และนก และสงมชวตชนดหนงอาจเปนอาหารของสงมชวตไดหลายชนด เชน กบ เปนอาหารของงและเหยยว ซงสายใยอาหารกคอ หวงโซอาหารมากมายหลายเสนมาสมพนธกนนนเอง ยงสายใยอาหารมความซบซอนมากเพยงใด กแสดงวาระบบนเวศนนมความสมดลมากขนเพยงนน ดงภาพ

40

2.ใหนกเรยนน าหวงโซอาหารทง 4 หวงโซทเขยนไวแลวในกจกรรมทผานมา น ามาเขยนเปนสายใยอาหาร โดยใหมผผลต ผบรโภค และผยอยสลาย พรอมทงวาดภาพประกอบ (4 คะแนน)

41

แผนภำพพระมดพลงงำนแสดงกำรถำยทอดพลงงำน

ซงจะถำยทอดพลงงำนจำกล ำดบหนงไปสอกล ำดบหนงทสงขนไปเพยง 10% เทำนน

พระมดพลงงาน (Energy Pyramid)

สงมชวตกนอาหารเพอใหไดพลงงานไปใชในการเคลอนไหว การเจรญเตบโต การสบพนธ และด าเนนกจกรรมในการด ารงชวต จงมพลงงานเพยงบางสวนเทานนทไดถายทอดพลงงานใหกบสงมชวตล าดบถดมาในสายใยอาหาร ซงพลงงานจะมมากทสดในล าดบผผลต และในแตละล าดบทสงขนไปของพระมดจะมพลงงานนอยกวาในล าดบทต ากวาลงมา สายใยอาหารสวนใหญจงมล าดบการกนไมเกน 4 ล าดบ เมอน ามาเขยนเปนแผนภาพจะมลกษณะคลายพระมด

42

3. จดล าดบผบรโภคจากหวงโซอาหารทเขยนไวในขอ 2 แลวเขยนเปนแผนภาพพระมดพลงงานพรอมทงวาดภาพผบรโภคในล าดบตางๆลงในพระมดพลงงานใหสวยงาม (2 คะแนน)

43

ตอนท 1 สำยใยอำหำร

ค าชแจง :

1. ขอใดอธบายการถายทอดพลงงานในสงมชวตอยางถกตอง

ก. พลงงานแสง พลงงานเคม พลงงานความรอน

ข. พลงงานแสง พลงงานความรอน พลงงานเคม

ค. พลงงานเคม พลงงานความรอน พลงงานแสง

ง. พลงงานความรอน พลงงานแสง พลงงานเคม

จ. พลงงานความรอน พลงงานเคม พลงงานแสง

2. สายใยอาหารหมายถง

ก. การแสดงล าดบการบรโภค

ข. ผผลตซงมหลายชนดทงพชและสตว

ค.การถายทอดพลงงานอยางเปนล าดบ

ง. ความสมพนธกนในหวงโซอาหารแตละหวงโซ

จ.หวงโซอาหารหลายหวงโซมความสมพนธกน

3. แผนภาพนแสดงใหเหนถงสงใด

ก. ประชากร ข. แหลงทอย ค. หวงโซอาหาร ง.สายใยอาหาร

จ. ระบบนเวศ

ค าถามทายกจกรรม

หญา

คน ปลา

นก สาหราย

44

4. ขอใดแสดงฐานะของผบรโภคล าดบทหนงไดชดเจนทสด

ก. ววกนหญา ข. งกนไก ค. เสอกนวว ง. ปลวกกนไม จ. ไกกนหนอน

5. ความสมพนธในแงใดมมากทสดของสงมชวตทอยรวมกน

ก. เปนผผลตเหมอนกน

ข. เปนผบรโภคเหมอนกน

ค. การถายทอดพลงงาน

ง. เปนสงมชวตเหมอนกน

จ. อยในระบบนเวศเดยวกน

45

ตอนท 2

ค ำชแจง : อธบายอยางชดเจน

จากภาพทก าหนดให จงบอกบทบาทของสงมชวตทมตอการถายทอดพลงงานในระบบนเวศทง

หญาลงใน ตอบค าถาม

1.

.............................................................................................................................................................

2. ผบรโภคล าดบท 1 ป ป

.............................................................................................................................................................

3. ผบรโภคล าดบท 2 ป ป หรอ อาจกนอาหารประเภท

.............................................................................................................................................................

4. ผบรโภคล าดบท 3 ป ป

.............................................................................................................................................................

4

3

2

1

46

ตอนท 1 สำยใยอำหำร

1. ก

2. จ

3. ง

4. ก

5. ค

ตอนท 2 ก ำหนดจงบอกบทบำทของสงมชวตทมตอกำรถำยทอดพลงงำนในระบบนเวศทงหญำ

ลงใน และตอบค ำถำม

1. ผผลต

2. ผบรโภคล าดบท 1

3. ผบรโภคล าดบท 2

4. ผบรโภคล าดบสดทาย

..........................................................................................................................................................................

1. หญา ตกแตน หน เหยยว

2. ผบรโภคล าดบท 1 เปนสตวทกนอาหารประเภท พช

3. ผบรโภคล าดบท 1 เปนสตวทกนอาหารประเภท พช หรออาจกนอาหารประเภทสตว

4. ผบรโภคล าดบท 1 เปนสตวทกนอาหารประเภท สตว

เฉลยค าถามทายกจกรรม

47

ขอสอบ เรอง ควำมสมพนธเชงอำหำรของสงมชวต

ค ำชแจง จงเลอกค ำตอบขอทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวกำกบำทลงในกระดำษค ำตอบ

1.ขอใดเปนผรบการถายทอดพลงงานจากอาหารเปนอนดบสดทาย

1) ผผลต 2) ผบรโภคพช

3) ผบรโภคสตว 4) ผยอยสลาย

2.สงมชวตในระยะตางๆ มการกนกนเปนทอดๆ เรยกวาอยางไร

1) ระบบนเวศ 2) ผบรโภค

3) หวงโซอาหาร 4) สายใยอาหาร

3. 1) ป ป ป

2) ป

3) ป

4)

4.ขอใดตอไปนคอความหมายของผผลต

1) สตวทกชนด เนองจากหาอาหารเองได

2) พชสเขยว เนองจากสามารถสงเคราะหดวยแสงได

3) มนษย เนองจากสามารถสราง ปรบเปลยน และสามารถปรงอาหารเองได

4) พชทกชนด เนองจากสามารถปรงอาหารเองไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

Pre test – Post test

48

5. หวงโซอาหารเกยวของกบเรองใดมากทสด

1) การมระดบของสงมชวต

2) ความสมพนธระหวางกน

3) การถายทอดพลงงานตอกนไป

4) ความเกยวของของระดบชวต

พจารณา ป แลว ขอ 6-7

6.

1) 2)

3) 4)

7. 1) 2)

3) 4)

8. ผผลตทยงใหญแหงทองทะเลคออะไร 1) สาหราย 2) ปะการง 3) ไดอะตอม 4) ชาวประมง

49

9. ทางผานของสารอาหารจากสงมชวตหนงไปสสงมชวตอนเรอยๆ ไปในกลมสงมชวตเรยกวาอะไร 1) สายใยอาหาร 2) หวงโซอาหาร 3) พระมดจ านวน 4) วฏจกรอาหาร

10. ขอใดท ไม ถกตองเกยวกบการถายทอดพลงงาน 1) ผผลตเปนตวเรมของหวงโซอาหารทกชนด 2) ในระบบนเวศใดทมสายใยอาหารซบซอนมากแสดงระบบนเวศนนมความสมดลมาก 3) จลนทรยมบทบาทในการยอยสลายสารอนทรย แตไมไดมสวนในการถายทอดพลงงาน 4) หวงโซอาหารทมจ านวนสงมชวตยงมาก สงมชวตทายๆ หวงโซอาหารยงไดรบพลงงานนอยลง

50

ภำคผนวก ค ตวอยำงแบบประเมนเครองมอทใชในกำรวจยโดยผเชยวชำญ

51

ตำรำง 3 แบบประเมนควำมคดเหนของผเชยวชำญทประเมนชดกจกรรมวทยำศำสตร

ขอท

หวขอในกำรประเมน

ควำมคดเหน

ขอเสนอแนะ -1 0 +1

จดประสงคกำรเรยนรและผลกำรเรยนรทคำดหวง 1 เนอหาสาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงคของชดกจกรรม

วทยาศาสตร

2 เนอหาสาระการเรยนรสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและ ผลการเรยนรทคาดหวง

เนอหำ สำระกำรเรยนร 1 เนอหามความสอดคลองกบกจกรรมการสอน 2 ล าดบของเนอหามความเหมาะสมตอการเรยน 3 เนอหความเหมาะสมกบระดบชนของผเรยน 4 เนอหามควากระชบ ครอบคลมเนอหา มความนาสนใจ สอกำรเรยนกำรสอน

1 ชดกจกรรมเหมาะสมกบเนอหา 2 ชดกจกรรมเปนแนวทางน าไปสการปฏบตไดจรง 3 กจกรรมการเรยนรตอบสนองความตองการของผเรยน 4 ระยะเวลาทใชในการใชชดกจกรรมส าหรบการเรยนรมความเหมาะสม กำรน ำไปใช

1 ชดกจกรรม เหมาะสมตอการน าไปใชส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาปท 4

2 ชดกจกรรม มความสะดวกตอการน าไปใช ส าหรบครผสอน 3 ชดกจกรรม มความสะดวกตอการน าไปใช ส าหรบครผสอน 4 รปแบบของชดกจกรรมมความนาสนใจ

ลงชอ……………………………ผประเมน

( ) …………/…………/…………

52

ภำคผนวก ง ผลกำรประเมนเครองมอทใชในกำรวจยโดยผเชยวชำญ

53

ตำรำง 4 ผลกำรวเครำะหคำดชนควำมสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมวทยำศำสตร

ขอท

หวขอในกำรประเมน

ผเชยวชำญ รวม

คำ

IOC

สรป คนท 1 คนท 1 คนท 1

จดประสงคกำรเรยนรและผลกำรเรยนรทคำดหวง 1 เนอหาสาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงค

ของชดกจกรรมวทยาศาสตร 1 1 1 3 1 ใชได

2 เนอหาสาระการเรยนรสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร และผลการเรยนรทคาดหวง

1 1 1 3 1 ใชได

เนอหำ สำระกำรเรยนร 1 เนอหามความสอดคลองกบกจกรรมการสอน 1 1 1 3 1 ใชได 2 ล าดบของเนอหามความเหมาะสมตอการเรยน 0 1 1 2 0.6 ใชได 3 เนอหความเหมาะสมกบระดบชนของผเรยน 1 1 1 3 1 ใชได 4 เนอหามควากระชบ ครอบคลมเนอหา มความนาสนใจ 1 1 1 3 1 ใชได สอกำรเรยนกำรสอน

1 ชดกจกรรมเหมาะสมกบเนอหา 1 1 1 3 1 ใชได 2 ชดกจกรรมเปนแนวทางน าไปสการปฏบตไดจรง 0 1 1 2 0.6 ใชได 3 กจกรรมการเรยนรตอบสนองความตองการของผเรยน 1 1 1 3 1 ใชได 4 ระยะเวลาทใชในการใชชดกจกรรมส าหรบการเรยนร

มความเหมาะสม 1 1 1 3 1 ใชได

กำรน ำไปใช 1 ชดกจกรรม เหมาะสมตอการน าไปใชส าหรบนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาปท 4 1 1 1 3 1 ใชได

2 ชดกจกรรม มความสะดวกตอการน าไปใช ส าหรบครผสอน

1 0 1 2 0.6 ใชได

3 ชดกจกรรม มความสะดวกตอการน าไปใช ส าหรบครผสอน

1 1 1 3 1 ใชได

4 รปแบบของชดกจกรรมมความนาสนใจ 1 1 1 3 1 ใชได

54

ประวตผวจย ชอ-สกล นางสาวฐตรตน กนนะ วน เดอน ป เกด วนท 18 เดอน มกราคม พ.ศ. 2530 สถำนทอยปจจบน 119 หม 5 ต.บานฆอง อ.โพธาราม จ.ราชบร 70120 สถำนทท ำงำนปจจบน โรงเรยนหวยกระเจาพทยาคม 121 หม 2 ต าบลสระลงเรอ อ าเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร 71170 ประวตกำรศกษำ ประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดหนองออ จงหวดราชบร มธยมศกษาปท 3 โรงเรยนโพธาวฒนาเสน จงหวดราชบร มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย จงหวดเพชรบร อดมศกษา ปรญญาการศกษาบณฑต (กศ.บ)

สาขาวทยาศาสตร-ชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ