บทท� 4

การวเคราะหขอมล ในการวจยเร� อง การยอมรบเกษตรอนทรยในทศนะของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�

การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ในฐานะท�เปน

วธการวจยเชงผสมผสาน ผวจ ยขอเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบ ดงน�

1. สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล

2. การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

3. ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล

X แทน คาคะแนนเฉล�ย

SD. แทน สวนความเบ�ยงเบนมาตรฐาน

n แทน จานวนกลมตวอยาง

การเสนอผลการวเคราะหขอมล

ในการเสนอผลการวเคราะหขอมลคร� งน� ผวจยขอเสนอเปนตอนๆ ดงน�

ตอนท� 1 สภาพบรบทของชมชนคมบาง

ตอนท� 2 ผลการวเคราะหขอมลเบ�องตนของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามเพศ

อาย รายไดตอป จานวนสมาชกในครวเรอน ขนาดพ�นท�ในการทาเกษตร

ตอนท� 3 ผลการวเคราะหขอมลเก�ยวกบระดบการยอมรบเกษตรอนทรยในทศนะของ

เกษตรกรรายยอย ในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง

จงหวดจนทบร จานวน 19 ขอ

ตอนท� 4 ผลการวเคราะหขอมลเก�ยวกบปจจยท�มผลตอการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรย

ในทศนะของเกษตรกรรายยอย ในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง

อาเภอเมอง จงหวดจนทบร จานวน 16 ขอ

37

ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท� 1 สภาพบรบทของชมชนคมบาง ประวตความเปนมาของคมบาง แตเดมน�นในตาบลจะมหญาชนดหน� งข�นเปนจานวนมาก

เรยกวา “หญาคมบาง” ซ� งหญาคมบางเปนพชลมลกจาพวกกก มเหงาใตดน ลาตนเปนสามเหล�ยม

สง 60 - 150 ซม.ใบเปนใบเด�ยว แตกจากโคนกอ ตรงกลางเปนรอง รปขอบขนานแคบ ยาวเรยว

ขอบใบคมจกเปนซ�ละเอยด ดอกสเขยวออนออกเปนชอ มแขนงมาก ผลสแดงเขม ทรงกลม

ปลายยอดแหลม เรยงแนนบนแกนชอดอก ข� นปกคลมกระจายท�วไปโดยรอบพ�นท�ของตาบล

จงเปนท�มาของช�อตาบลคมบาง

ตาบลคมบาง เปนตาบลในเขตการปกครองของอาเภอเมองจนทบร ประกอบไปดวย

10 หมบาน ไดแก

หม 1 บานแถว, หม 2 บานคมบาง, หม 3 บานคมบาง, หมท� 4 บานดอน, หมท� 5

บานคมบางลาง, หมท� 6 บานหนองขอน, หมท� 7 บานหนองขอน, หมท� 8 บานเขานอย, หมท� 9

บานแถวคลอง, หมท� 10 บานแถวคลอง

จากสภาพความเปนจรงกนาจะทาใหมองเหนชวต ความคดความเปนอยของผคน

อกกลมหน�งท�เหน�อยยากเพ�อการผลตอาหารแทนผอ�น เปนอกหน�งกระดกสนหลงท�หลายคนมองขาม

และตองเผชญกบสภาพความเส�ยงทางสขภาพท�ตองจดการกบมนทามกลางสารเคมท�อยในหนาท�

การทางาน โดยแบงการอธบายเปน

1. บรบทพ'นท�

พ�นท�ทางกายภาพ วฒนธรรมการทาสวนผลไมของชาวสวน 1.1 พ�นท�ทางกายภาพของชาวสวนผลไมในตาบลคมบาง ตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร เปนตาบลท�อยใกลตวเมองจงหวดจนทบร ดวยสภาพพ�นท�ท�อานวยทาใหอาชพสวนใหญของคนตาบลคมบางแตเดม ลวนเปนอาชพจากการพ�งพงทรพยากร เชน การเพาะปลก ประมง การเกบของปา ทาสวนผลไม ซ� งไมใชเพยง การตกตวงนามาใช แตยงแฝงความภมใจในพ�นท�ของตนท�นาพาความอดมสมบรณมาใหดวย ปจจบนตาบลคมบางจะข�นช�อเร� องการผลตผลไม พ�นท�ทางการเกษตรท�เปน สวนผลไมของชาวสวนผลไมในตาบลคมบางน�นมความเฉพาะตวของพ�นท�ซ� งแตกตางกนออกไปจากชาวสวนในภาคอ�นเพราะมความช�นท�พอเหมาะและมดนท�อดมสมบรณ นอกจากจะเปนจงหวดท�มพ�นดนเปนดนดา (ดนสแดงเขม) เหมาะแกการเพาะปลกโดยคนรนกอน กลาววาเปนดนภเขาไฟแลว ยงมพ�นท�ตดทะเลทาใหมภมอากาศรอนช�นตลอดท�งป ในอดตรปแบบการเกษตร ซ� งเปนพ�นฐาน

38

ของการเพาะปลกท�ไมใชเพ�อการคา แตเพ�อการบรโภคจงเนนการปลกไมผลท�ข�นงาย อยางไรกดสวนผลไมท�พบเหลาน� กวา 90 เปอรเซนต ลวนเปนสวนผลไมท�สบทอดกนมาจากบรรพบรษ สลกหลาน พ�นท�ศกษาเปนตาบลท�หางจากตวตลาดของอาเภอเมองไมมากนก ประมาณ 8 กโลเมตร เปนพ�นท�ท�มความอดมสมบรณมากแหงหน� งในจงหวดจนทบร เพราะอยใกล เชงเขาสระบาป (ยอดเขาหน�งของเทอกเขาบรรทด) จงมท�งพ�นดนท�สมบรณ และน� าด ในอดตสามารถใชน� าท�ไหลมาจากภเขาในการทาการเกษตรดวย ไมผลของท�น�จงมความสงมากกวาท�อ�นเพราะปลกมานาน ลาตนผลไมมความสมบรณ 1.2 ความผกพนตอพ�นท�ในฐานะแผนดนของบรรพบรษ เดมทตามคาบอกเลาของผใหญในพ�นท�กอนหนาน� ราวสองช�วอายคน พ�นท� ทางการเกษตรในจงหวดจนทบรไมใชพ�นท�สวนผลไม ประเภทผลไมฤดรอนท�จดแบงอยางเปนระบบตามการจดรปแบบการผลตแบบเกษตรเชงเด�ยว แตประกอบดวย นาขาว และสวนปา คอ สวนท�มพชผลตามธรรมชาตข�นอยมากมาย ไมวาจะเปนกลวยปา พรกไทย เรวหอม พชสมนไพรตางๆ กลวยไมปา ไมตะเคยน ไมแดง เปนตน และการจบจองท�ดนทางธรรมชาตเหลาน� เปนไป แบบถอยทถอยอาศย คอ เลอกจบจองพ�นท�กนเองในหมชาวบาน กอนการจดสรรท�ดนโดยรฐ จะเกดข�น และวถการดารงชวตของผคนท�เปนไปในสมยกอนกพ�งพงธรรมชาตอยางเตมรปแบบ ใชพ�นท�ของตนปลกพช และประกอบอาหารจากพชผกผลไมท�มในพ�นท� มการแลกเปล�ยนกน ในชมชนท� งอาหารและการชวยเหลอเก�อกลกนในการทางานเกษตรตางๆ ท�เกนกาลงของ คนในครอบครว เชน การทานาในข�นตอนการดานา และการเกบเก�ยวท�จะมการเวยนกนชวย “ลงแขก” โดยคนในหมบานผลดกนไปชวยลงนาของแตละบานตามลาดบกอนหลงของเวลา ท�ขาวจะสก เพราะนาขาวแตละแหงน�นจะมระยะเวลาใกลสกไมพรอมกนโดยชวยกนลงแขกเก�ยวขาว และชวยกนนวดขาวตอนเยนจนถงเชาของอกวน พรอมกบรองราทาเพลงเปนการสรางความบนเทงในชวงเวลาทางานไปดวย และเปนการสรางความสมพนธใหกบคนทกรน ต�งแตผใหญในหมบาน คนวยทางาน จนกระท�งถงเดกๆ ลกหลาน กไดมสวนรวมในงานชมชนท�เปนกจกรรม ทางการเกษตรเหลาน�และเตบโตมาเปนผใหญในชวงรนพอแมในปจจบนท�มอายระหวาง 40 - 60 ปซ� งเปนวยของกรณศกษาสวนใหญท�สมภาษณ ตอมาราว พ.ศ. 2504 การเกษตรเชงเด�ยวกเร�มเกดข�นในประเทศไทย โดยการสงเสรมอยางจรงจงจากภาครฐ การเกษตรเชงเด�ยว หมายถง การทา การเกษตรเพยงอยางใดอยางหน� ง คอเลอกปลกพชหรอเล� ยงสตว ประเภทเดยว หรอ ชนดเดยว ซ� งแตกตางจากการเกษตรผสมผสาน คอ การเกษตรท�มการทาการเกษตรหลายๆ อยางอยดวยกน เชน การเล�ยงไก ควบคไปกบการปลกขาว ผลไม และ การเล�ยงปลา เปนตน และการเกษตรเชงเด�ยวน�น

39

หากมโรคหรอแมลง เขาทาลายกจะทาใหเกดความสญเสยไปท�งหมด (ประดษฐ แกวทรพย. สมภาษณ. 2556) การเขามาของเกษตรเชงเด�ยว ทาใหเกดการเปล�ยนแปลงอยางใหญหลวงตอ รปแบบการเกษตรของเกษตรกรท�วประเทศ สาหรบในจงหวดจนทบรท�มสภาพภมประเทศ และภมอากาศใกลเคยงกบภาคใต คอ เปนเขตรอนช�น ดนดและมปรมาณน� าฝนมาก ทาใหไดรบ การสงเสรมโดยรฐใหปลกไมผลเขตรอน ไดแก ทเรยน เงาะ มงคด และลองกอง กลายเปนผลผลตหลก ทางการเกษตรของภาคตะวนออก เกษตรกร หรอชาวบานผปลกพชเพ�อการเล�ยงชพ และรบพ�นท�ทางการเกษตรสบตอมาจากบรรพบรษ จงเร�มมการเปล�ยนแปลงพ�นท�ทางการเกษตรของตนเปนพ�นท� ปลกผลไมเพ�อสรางรายไดจากการขายผลผลตเขาสตลาด นามาสการใชสารเคมเพ�อควบคมผลผลต และใชสารเคมเพ�อปรบผลผลตใหพรอมกบการแขงขน อยางไรกดวฒนธรรมความผกพนตอพ�นท� และแนวทางการทางานเกษตรของบรรพบรษ ยงคงอยในจตใจชาวสวนผลไมจงหวดจนทบร เพราะสวนผลไมท�ถกแปรสภาพมาน�นลวนเปนพ�นท�ทามาหากนมาชานานของป ยา ตา ยาย ดงในคาบอกเลาของกรณศกษาน�นพบวา หากมการขายพ�นท� หรอ ท�ดนเกดข�นในครอบครวใดน�นมกเกดจาก ความคดของลกเขย หรอ ลกสะใภ ท�แตงงานเขามา และมามสวนในการจดการพ�นท�ในภายหลง โดยไมไดเหนความเปนมาเปนไปของพ�นท� หรอ ไมเหนความยากลาบากในการจดการพ�นท� ของบรรพบรษในสมยกอน ทาใหไมมความผกพนกบชมชนมาต�งแตแรก ประกอบกบการทา เกษตรเชงเด�ยวทาใหเกดการแขงขนกนเองในหมชาวสวนผลไม และมปญหาราคาผลผลตตกต�า เปนแรงผลกดน แตสาหรบเจาของสวนท�เปนลกหลานของคนในพ�นท�โดยตรงจะพยายามไมใหม การขายสวน แตจะเกบสวนไวเปนท�ดนมรดกใหลกหลานตอไป 1.3 รปแบบการทางานของชาวสวนผลไม ชดทางานของชาวสวนผลไม ปกตเวลาเขาสวนชาวสวนท�งหลายจะมชด ท�มรปแบบคลายๆ กน คอ “เส�อเช�ตแขนยาว-กางเกงขายาวสเขม” และ “รองเทาบตสดา” หรอ มสสนอ�นบางตามชอบ และ “หมวกปกกวาง” เพราะเปนลกษณะของชดท�ทางานไดสะดวก เน�องจากงานสวนจะตองอยกบแดด และมรปแบบการทางานท�เปยกสลบแหง คอ มการรดน� า ปลอยน� า ท�เรยกวา “ใหน�าของ” หรอ ทางานกลางแดดจนตวแหง สลบกนไปมา ดงน�นเม�อชาวสวนออกจากบานเพ�อท�จะไปสวน คนในพ�นท�กจะทราบไดในทนทวากาลงจะออกไปทางานดวยชดท�เปรยบเสมอน “ชดยนฟอรม” ซ� งตรงกบลกษณะการแตงกายท�ควรจะเปนในรปแบบของชดท�เกษตรกร ควรสวมใสเม�อทาการฉดพนสารเคม แตการสวม “ถงมอ” น�น ไมไดใสทกคน บางคนไปใสท�สวน หรอใสเฉพาะการทางานท�มการสมผสสารเคม หรอ บางคนในขณะผสมสารเคมใสถงผสมจะใช ก�งไมยาวในการกวนผสมสารเคมแตไมใสถงมอ สวนอปกรณท�กรณศกษาใหความสาคญ คอ

40

“หนากากฟองน� า” เพราะทกคนสวมใส โดยเช�อวาปองกนกล�นเหมนและละอองสารเคมได ไมใหเขาจมก โดยบางบานหรอบางสวนเลอกใส “หมวกกนนอก” ท�ใชในการขบข�มอเตอรไซด เปนอกหน�งอปกรณปองกนละอองสารเคมไมใหสมผสศรษะและใบหนาขณะฉดพน แตมกจะหยดการพน เปนระยะๆ คอ พกถ�กวาคนท�ใสหนากากฟองน�า เพราะกรณศกษากลาววามนทาใหรอนหว 2. บรบทท�เก�ยวกบคน บรบทท�เก�ยวกบคน แบงเปน 2.1 กลมผนาในหมบานกบ การทางานดานการเกษตรท�สงผลตอชาวสวนผลไม โดยตรง การจดกลมทางการเกษตรในหมบานน�นสวนใหญจะเกดจากผนาหมบาน คอ กลมผใหญบานและกานน โดยมกเปนกลมอานาจเกาของพ�นท� ทาใหรปแบบการจดสรรทรพยากรตาง ๆ เปนไปเพ�อประโยชนของกลมพวกพอง มากกวาท�จะมการกระจายรายไดหรอผลประโยชนจากโครงการไปสลกบานอยางแทจรง อยางไรกดในการศกษาและสมภาษณในคร� งน� พบวา โดยสวนใหญแลวเงนกองทนหมบานหรอเงนท�เปนงบจดสรรจากรฐบาลจะมาถงมอเกษตรกร หรอกรณศกษามากท�สดกมาจาก โครงการเงนกองทน SML หรอโครงการจดการเพ�อความเจรญของหมบาน โดยการจดสรรเงนเปนไปตามความตองการของหมบานซ� งไมจาเปนวาจะตองเหมอนกนในแตละหมบาน สาหรบในหมบานตางๆ ในจงหวดจนทบรซ� งเปนเมองผลไมน�น โดยมากแลว จดเปนการซ�อปย และยาฆาแมลงมาไวท�กองกลางของหมบาน และแตละปจะมการเรยกประชม ลกบาน ประมาณ 1 - 3 คร� ง เพ�อแบงวตถดบหลกสองอยางน� ใหในรปของสนคาเงนเช�อ ใหลกบานในแตละสวนหรอแตละบานนาไปใชกน โดยสวนใหญ จะไดปย กบยาฆาแมลงและสารเคม ทางการเกษตรตอป ซ� งจานวนน� แนนอนวาไมพอสาหรบการผลตในสวน และชาวสวนผลไม ตองไปแสวงหาจากแหลงอ�นคอ รานเคมเกษตรท�งหลายในจงหวด 2.2 รานขายสารเคมทางการเกษตร แหลงวตถดบเงนเช�อ และความรดานเคมเกษตร รานขายสารเคมทางการเกษตรมความสาคญในการทาเกษตรของชาวสวนผลไมในจงหวดจนทบร คอ รานขายสารเคมทางการเกษตร หรอ ในพ�นท�เรยกวา “รานขายปยขายยา (ยาฆาแมลง)” เพราะสาหรบเกษตรกรท�ทาสวนผลไมในระบบเกษตรเชงเด�ยวมานานน�น สารเคมทางการเกษตรหรอปยและยาฆาแมลงน�นเปนอปกรณการผลตท�สาคญในการสรางมาตรฐานใหกบผลผลตเพ�อเขาสการแขงขนของระบบตลาด และมอทธพลในการสรางความรความเขาใจท�งตอการใชสารเคม และ ความเขาใจในอนตรายเก�ยวกบสารเคม รวมท�งสามารถสรางความผกพนโดยการใหเช�อสนคาไปใชกอน กบการสมนาคณท�ทาใหชาวสวนหลายรายกลายเปนลกคาประจาได ในจงหวดจนทบรเมองผลไมซ� งมสวนผลไมอยท �วท�งจงหวดน�น จะสามารถพบเหนรานขายสารเคม

41

ทางการเกษตรท�กระจายสาขาอยท�วทกอาเภอของจงหวดดวย โดยเฉพาะถนนเสนท�มสวนผลไมหนาแนน กบรานขายเคมเกษตรท�งเลกและใหญ ดวยขายสารเคมทางการเกษตรเหลาน�มายาวนาน และสามารถผกขาดการเปนตวแทนจาหนายสารเคมจากบรษทใหญของตางประเทศดวย และท�สาคญไดแรงสนบสนนอยางดจาก รปแบบเกษตรเชงเด�ยวท�มมายาวนานกวา 50 ปของชาวสวนผลไม ในจงหวดทาใหธรกจการขายสารเคมในจงหวดจนทบรซ� งเปนจงหวดท�มสวนผลไมมาก เจรญรงเรองตามไปดวยเพราะเกษตรเชงเด�ยวน�น มสารเคมทางการเกษตรเปนวตถดบท�สาคญในการผลต ชาวสวนผลไมไมเพยงคนเคยกบการใชสารเคมในการทางานเกษตร แมแตตนผลไมกคนเคยกบ การถกกระตนใหออกลกดวยปย ฮอรโมน และคนเคยกบการควบคมแมลงและวชพชดวย กลมยาฆาแมลงและยาฆาหญา ประชากรมากกวาคร� งหน�งของจงหวดจากทกอาเภอ จงเปนกลมลกคาของรานขายสารเคมทางการเกษตรเหลาน�ท�งขาประจาและขาจร นอกจากการขายสารเคมทางการเกษตรอยางเปนล�าเปนสนแลว รานเคมเกษตร กยงมการสารองทางเลอกใหกบตนเองโดยมผลตภณฑจาพวกชวภาพไวจาหนายดวย “ท�น�กม ชวภาพขาย “บาซลสทเยนซส” เปนตวชวภาพท�รานขายอย เผ�อบางคนอยากได ใชผสม ๆ กน เพราะชวภาพอยางเดยวมนเอาไมอยหรอก แลวระยะเวลาท�ยามนจะหมดกม ชาวสวนเขาจะฉดท�งไว หน� งเดอนกอนขายอยแลว จรงๆ แลวยามนหมดฤทธX ภายใน 15 วน ดวยซ� า ไมมผลตอการขายนะเพราะเรากมใหเขาท�งสองอยาง มเหมอนกนลกคาท�เปล�ยนไปทาชวภาพแลวกกลบมา เพราะมนออก แตใบชวภาพมนจะมไนโตรเจนเยอะ ทาใหใบออกมาก มนจะไปเล� ยงลาตนมากกวาตนมนจะสมบรณ แตดอกไมออก” และทราบสภาพชวตของชาวสวนผลไมผเปนลกคาด ท�งในเร�องชวตครอบครว การจดการสขภาพบางสวน “สวนใหญชาวสวนเขาจะทากบขาวกนกนเอง ไมกนขาวนอกบาน ลก ๆ กสงเรยนในเมอง ใครไมเรยนกมาทาสวนตอจากพอแม พดจากพดกนงาย ๆ ภาษาชาวบาน สวนใหญเปนหน� กนเยอะ (ชาวสวน) ใครไมมหน�กหายาก หน�แบงคเยอะ รองมากหน� เราน�แหละ รายยอยก 60,000 - 100,000 บาท บางคนเครยดมกนยาฆาตวตายกมกนกรมมอกโซน ลางออกไมได หรออวก ออกมากไมไดเพราะจะไหม (อวยวะท�สารเคมผาน) ตองกนดนใหมนไปดดพษ แลนเนตน�แคใชธรรมดากมคนแพเยอะมากอย (ในหมชาวสวนเอง) หรอ พวกสมนไพร แกพษท�เขากนกนกม กน “วานรางจดลางพษ” เทคนคการขายอยางหน�งท�สาคญมากสาหรบลกคาผเปนชาวสวนผลไมท�ไมได มรายไดมากตลอดท�งปคอ การผอนผนการชาระหน� ท�จะใหจายในชวง 8 - 10 เดอนหลงนาสนคาสารเคมและปยไปใชกอน โดยรานเคมเกษตรเหลาน� จะทราบปรมาณการใชสารเคมจากพ�นท� ทางการเกษตรของแตละสวน หรอแตละครอบครวและรายไดคราวๆ ของชาวสวนผลไมอยแลว

42

“สวนใหญจะเปนปยท�ซ�อกนมาก ปหน� งจะหมดคาปยมากกวา คายานอย ถาเปนสวน 10 ไร นาจะตกอยท�ประมาณ ปย 60,000 บาท ยาประมาณ 40,000 บาท ตอป ปลอยเช�อ เราปลอยไมไหวท�งป ท�รานจะปลอยแค 8 เดอน (ต.ค. - พ.ค.) แตขนาดปลอยอยางน�กยงหน� สญไปประมาณ 2 ลานแลวต�งแตขายมา 10 กวาป เราปลอยท�งหมดตลอดปไมไดเพราะตองมสารองไว จายบรษทยาดวย เพราะเรากเช�อยามาจากบรษทยาเหมอนกน แตปยเราจะไมใหซ�อเช�อ ขายเงนสด เทาน�นเพราะเราซ�อเงนสดมาเหมอนกน และเพราะชาวสวนจะจายเงนไดแคปละคร� ง ถาเราสารองจายตลอดปเขาจะไมมเงนมาคนเรา ท�รานจะจดไวหมด ขอมลลกคามละเอยด” และดวยเพราะความละเอยดของขอมลท�มน�ทาใหรานขายยา หรอ รานขายสารเคมทางการเกษตรเหลาน� เปนท�นยมมากในจงหวด เน�องจากเม�อมขอมลท�ละเอยดของลกคากจะทาใหจดจาลกคาไดดต�งแต หนาตา ช�อ ประวตสวนตว ครอบครว ฐานะ ชนด ย�หอของสารเคมทางการเกษตรท�ใชบอย ท�อย มสวนอยท�ไหนบาง และสามารถเพ�มเขาไปเปนสวนประกอบของเทคนคการขาย ท�สาคญคอ การเอาใจลกคา “เราขายดเพราะเรารจกลกคา อยางเขาเคยซ�อแลวเดนเขามาอกเน�ย เราจาหนาได เรากจะเรยกช�อเขาเลย เขากจะประทบใจ แลวกของเรามคณภาพ เราถนดขายพชสวน (สารเคม ทางการเกษตรท�เก�ยวกบสวนผลไม) แนะนาถกตามอาการ ไมมผด ถาเครดตลกคาดเรากใหเขาเช�อ คนมาขอผอนผนกมมาก เรากคยดวย เราอาศยการรอมชอม เรากอยได ถงจะมหน� สญเยอะเหมอนกนอยางท�บอก แลวอยางเคกน�กแจกทกป เราทาเอง แม(ผกอต�งรานรนแรก) จะทาเองทาหนาเคกเองเปนมะเขอเทศแชอ�ม หนาแยมตางๆ เราทาเองไดเรากจะทาแจกลกคา ชวงปใหมเดอนธนวาน�จะทาวนอาทตยทกอาทตยท�งวน วนหน�ง 180 กอนสงใหดวยถงบานลกคาเลย ใหทนทกบานกอนหมดชวงปใหม” นอกจากจะสามารถเรยกช�อลกคาไดอยางถกตองในคร� งท�สองท�ลกคา หรอ ชาวสวนผลไมมาซ�อสารเคมท�รานแลว ทกชวงปใหมยงมการสมนาคณลกคาโดยการทาเคก แจกบานละ 2 ปอนด 2 - 3 ช�น ตอป รวมในเทศกาลอ�นดวย รวมตลอดท�งปก 1,000 กวาช�นสาหรบลกคาประจา นอกจากน� งานสาคญๆ ตางๆ ของครอบครวลกคา ทางรานกจะสงของขวญให หรอ ไปรวมงานดวยเชน งานแตงงาน ข�นบานใหม ฯลฯ รวมไปถงข�นตอนแรกในการขาย คอ การพดคยและแนะนาสนคาท�ตองแสดงความเปนกนเอง มอธยาศยดดวย นอกจากน�การกาหนดราคาขายกเปนไปตามประเภทของลกคา “การคดราคาขายสนคาใหกบชาวสวนลกคาประจาจะคดพเศษ คอ คดในราคาสง ซ� งถกกวาลกคาท�วไปหรอขาจร แตสาหรบลกคาท�ซ�อเช�อกจะคดราคาปลก แตบางคนกใหเครดต

43

คอเปนลกคาประจาแตขอซ�อเงนเช�อในบางปท�ขายผลผลตไดไมดกจะจายของใหกอนแตคดราคาสง หรอลกคาบางคนเรามประวตอยบาง (ประวตการจายเงนไมคอยด) ถงจะขอเช�อกไมให หรอบางคร� ง ลกคาซ�อสดแลวซ�อมาก และดทาทางจะเปนลกคาประจาได เรากจะขายราคาสงให สวนใหญลกคาเกาเรากคดราคาเดมให คอพจารณาตามกรณแลวแตลกษณะของลกคาแตละคน โดยพจารณาตามประวตท�เรามดวย แตเราจะไมใหเช�อปย ใหเช�อเฉพาะยา เพราะปยเราซ�อเงนสด มาเหมอนกน บรษทยาใหเครดตเราเอามาขายกอนอยแลว” และมวธการทวงหน� สารพดวธ โดยอาศยท�งความสนทคนเคย และความเช�อตางๆ แตยงไมถงกบใชวธทางกฎหมาย ซ� งท�งหมดอยในนยามท�ผขายเรยกวาตองรจกรอมชอม ใหลกคาเราถงจะอยได “วธการทวงหน� บางทเรากใชวธใหหมอดไปทวง เปนหมอดท�เคารจกอยแลว หรอไมกถอบลไปแลวไปน�งคยดๆ ชวงท�เขาขายผลผลตไดแลวชวงหนาผลไม กไปคยกบเขาวาตอนน�กขายของไดแลวนะนาจะมเงนแลว (ขายผลไมไดแลว).... อะไรอยางน� เขากจะยอมจาย” ผลตอบแทนท�รานคาเคมภณฑเหลาน� ได ไมเพยงเปนรายไดมากมายท�กอใหเกดความร� ารวยจากการขายยาฆาแมลง ปยฮอรโมน และสารเคมทางการเกษตรตางๆ จากลกคา คอ เหลาชาวสวนผลไมเทาน�น ถาทางรานสามารถทายอดการจาหนายระดบสง บรษทผผลตสารเคมตางประเทศยงใหเท�ยวตางประเทศฟร ปละคร� งถงสองคร� งท�งครอบครว และในโอกาสพเศษ ของครอบครว บรษทผผลตสารเคมตางประเทศกจะรวมแสดงความยนดดวยโดยการใหเท�ยว ตางประเทศเปนของขวญแตงงาน เชน ฮนนมนท�ประเทศสวสเซอรแลนด หรอ เกาะมลดฟ ยงไมรวมของขวญเลกๆ นอยๆ ท�รานตวแทนจาหนาย หรอ รานผกขาดการเปนตวแทนจาหนายแตเพยงผเดยวเหลาน� ไดรบ เชน ทอง และเส�อโปโลนบไมถวน ดงในตอนหน�งท�ผศกษา กาลงพดคยอยกบผขาย ถงประเภทของยาฆาแมลงท�ขายไดบอยวามาจากบรษทไหนบาง ผขายกพดคย ตอบคาถามผศกษาไปดวยพรอมกบ การแบงสมาธอกสวนไปกบการเลอกเส�อ โปโลสตางๆ และไซสท�หลากหลาย ท�บรษทยาเพ�งสงมาให จงปฏเสธไมไดวารานเคมเกษตรเหลาน� มอทธพลมากตอการทาการเกษตรแบบใชสารเคมของชาวสวนผลไมโดยเฉพาะในจนทบร เพราะนอกจากเปนแหลงวตถดบ แลวกยงมความสนทสนม และอยในความคนเคยในวถชวตของชาวสวนผลไม รจกครอบครวของลกคา ชาวสวนผลไมเปนอยางด และพรอมใหคาปรกษาทางการเกษตรดวยอธยาศย ใจคอท�ดเย�ยม มการผอนผนรอมชอมเร�องการจายคาสารเคมท�เปนจานวนเงนท�มากใหชาวสวนผลไมท�เปนลกคาประจาอย เสมอเหลาน� ท าใหชาวสวนผลไมรสกถงความผกพนกบรานเคมเกษตรเหลาน� ท�อยในอาชพของพวกเขาในขณะท�รานขายสารเคมทางการเกษตรเองกไดรบผลตอบแทนมหาศาล โดยเฉพาะรานท�เปนตวแทนจาหนายสารเคมทางการเกษตรจากบรษทยาของตางประเทศโดยตรง

44

ย�งไดรบสทธการผกขาดการขายและไดรบการผลตอบแทนจากบรษทยามากมาย เชน การไดทองเท�ยวตางประเทศฟรปละหลายคร� งท�งครอบครว การไดรบผลตอบแทนเปนผลกาไรสงจากยอดการขายแตละป รานขายสารเคมทางการเกษตรเหลาน� จงเปนอกแรงสงเสรมสนบสนนใหเกดการใชสารเคมทางการเกษตรในเกษตรเชงเด�ยวเปนสาคญและคงอย ยากท�จะเปล�ยนแปลงเปนเกษตรปลอดสารหรอเกษตรเชงเด�ยวได 2.3 แรงงานเกษตรในสวนผลไม แรงงานในหมการจางงานของชาวสวนผลไมน�น โดยท�วไปแลวเปนแรงงาน เกบผลไม ซ� งจะจางเฉพาะหนาผลไมซ� งมงานมากเทาน�น กบแรงงานฉดพนสารเคม ซ� งมกเปนคนในกลมชาวสวนผลไมดวยกนท� “รบพนยา” ใหกบสวนผลไมอ�นดวย ซ� งอยในการรบจางท�วไป แตโดยมากแลวหากไมมความจาเปนเกษตรกรชาวสวนผลไม โดยเฉพาะในกรณศกษาของงานน� มกไมคอยมการจางแรงงานทางการเกษตรเน�องจากเปนการเพ�มคาใชจายท�ถอวาสงมากทเดยวสาหรบเกษตรกรรายยอย แตเลอกท�จะทาเองเพ�อเปนการประหยดคาใชจาย สาหรบคาจางพน สารเคมกนแมลง หรอ คาพนยาฆาแมลง คดคาจางพน วนละ 300บาท/คน/การทางานฉดพนสารเคมท�งวน ซ� งคดเปน 1 คร� ง และตองมคนลากสายพน ซ� งมความจาเปนในข�นตอนฉดพนสารเคมท�ตองเคล�อนไหวตอเน�อง คดคาจางลากสาย วนละ 200 บาท รวม คาจาง 500 บาท/1 คร� ง/1 วน และตลอดท�งปตองมการพนสารเคมเหลาน� เปนชวงๆ ตลอด เพ�อปองกนแมลงทาลายลก หรอ ปองกนเพล� ย ปองกนราดา ปองกนหนอน หากจะมการจางแรงงานชวยงาน หรอ พนยาฆาแมลง ตลอดท�งปน�น ถอเปนคาใชจายท�สงมาก เปนหลกหม�น ซ� งมากกวาคาเชาสวนขนาด 1 - 2 ไรตอป เสยอก เหลาน�เปนคาใชจายท�ชาวสวนผลไมตองเลอกจาย ชาวสวนผลไมรายยอยผเปนเจาของสวนจงมกเลอก ท�จะใชกาลงกายของตนทางานเอง เพ�อประหยดคาใชจาย เพราะรายไดจากการขายผลผลตน�น ไดมาอยางยากลาบากจากการขายผลผลตท�ราคามกข�นๆ ลงๆ และไมคมกบรายจาย ดงน�นแลว ในมมมองชาวสวนผลไมรายยอยผเปนเจาของสวน แรงงานเกษตร จงไมเพยงไมชวยแบงเบาภาระการทางาน หรอเปนผถกผลกภาระความเส�ยงจากอนตรายเก�ยวกบสารเคมไปให แตมสวนทาใหผลผลตเสยหายมากบาง นอยบางจากความรบผดชอบท�แตกตางกนไปของแรงงานแตละคน แตคร� นจะไมมการจางแรงงานเลย งานสวนผลไมหรองานเกษตรท�วไปน�นเปนงานท�หนก และตองใชรางกาย หรอ กาลงกายของตนในการทางาน กรณศกษาหรอ ชาวสวนผลไมรายยอยผเปนเจาของสวนจงตองมการจางแรงงานมาชวยงานตามความจาเปน เชนหนาผลไม ท�ผลไมออกมากเกนกาลงท�จะเกบคนเดยวหรอสองคน ตามแรงงานของครอบครวกรณศกษาท�มอยกจะตองมการจางแรงงานมาชวย หรอ การฉดพนสารเคม ท�หากมการพนสารเคมตดตอกนหลายวน

45

กจะมการจางแรงงานมาแบงวนทางานการพนยาน�นออกไปบาง เพราะหากชาวสวนผลไมพนเองตดตอกน จะรสกไมคอยสบาย จงตองทางานสลบกบคนงาน ในบรบทน� ใหเหนถงสภาพการทางานของชาวสวนผลไม และบรบทแวดลอม ท�งทางพ�นท�กายภาพ และบคคล เร�มจากบรบทพ�นท� เพ�อแสดงใหเหนวาตาบลคมบางท�ม ภมประเทศเหมาะแกการปลกไมผล และทากนมาแตด�งเดม พ�นท�ทางกายภาพไมเพยงทาใหไมผลเตบโตไดด แตปลกความผกพนกบผลไม กบบรรยากาศตลาดผลไมท�มการตอรองแขงขน กาหนดรปแบบ ขนาดของผลไมอกท�งทาใหชาวสวนตองมการสรางความเช�อม�นดวยการรบประกน รปแบบผลไมใหรานรบซ�อเจาประจา แตชาวสวนไมสามารถกาหนดราคาดวยตนเองไดเลย กบกลมผนาในหมบานท�เปนท�งผนาชมชน เปนเพ�อนบาน และเปนเพ�อนเกษตรกรชาวสวนดวยกน ซ� งมผลตอแนวทางการเกษตร เปนแหลงพ� งพาทางวตถดบการเกษตรคอ ปยและยาฆาแมลง รานเคมเกษตรแหลงท�ปรกษาดานการเกษตร แหลงวตถดบการเกษตรหลก และแรงงานเกษตร ท�อาจไมไดอยในมมมองท�เปนผถกผลกภาระความเส�ยงจากสารเคมไปใหดงเชนมมมองท�วไป แตเปนอกตนทน การผลตท�แพงและตองพจารณาการทางานและคาจางใหด สาหรบเกษตรกร เจาของสวนรายยอย ซ� งบรบทเหลาน� มอทธพลตอวถการดาเนนชวต นอกจากครอบครวของ ชาวสวนเอง ซ� งกลาวไดวาเปนวฒนธรรมรอบตวท�สรางความคนเคย มผลตอความรสกนกคด การกระทา การเลอกแสดงพฤตกรรมตาง ๆ เพราะไมไดมผลเพยงการทางานการทาสวนเทาน�น แตบรบทเหลาน�อยในวถชวตท�วไปของเขาดวย เพราะบรบทเหลาน� คอ สงคม หรอ ชมชนขนาดใหญของพวกเขาเอง ตอนท� 2 ผลการวเคราะหขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม ตาราง 2 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ

เพศ จานวน (n = 274) รอยละ ชาย 139 50.70 หญง 135 49.30

รวม 274 100.00

จากตาราง 2 แสดงวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชายมากกวา เพศหญง โดยเพศชาย คดเปนรอยละ 50.70 และเพศหญง คดเปนรอยละ 49.30

46

ตาราง 3 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย

อาย จานวน (n = 274) รอยละ ต�ากวา 21 ป 1 0.40 21 - 30 ป 7 2.60 31 - 40 ป 26 9.50 41 - 50 ป 68 24.80 51 ปข�นไป 172 62.80

รวม 274 100.00

จากตาราง 3 แสดงวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาย 51 ปข�นไป คดเปนรอยละ 62.80 รองลงมาอาย 41 - 50 ป คดเปนรอยละ 24.80 และอาย 31 - 40 ป คดเปน รอยละ 9.50 ตาราง 4 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามจานวนสมาชกในครวเรอน

จานวนสมาชกในครวเรอน จานวน (n = 274) รอยละ 1 - 5 คน 233 85.00 6 - 10 คน 40 14.60 11 คนข�นไป 1 0.40

รวม 274 100.00

จากตาราง 4 แสดงวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนใหญมสมาชกในครวเรอน 1 - 5 คน คดเปนรอยละ 85.00 รองลงมามสมาชกในครวเรอน 6 - 10 คน คดเปนรอยละ 14.60 และมสมาชกในครวเรอน 11 คนข�นไป คดเปนรอยละ 0.40

47

ตาราง 5 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามรายได

รายได จานวน (n = 274) รอยละ ต�ากวา 100,001 บาท 183 66.80 100,001 - 200,000 บาท 43 15.70 200,001 - 300,000 บาท 24 8.80 300,001 - 400,000 บาท 9 3.30 400,001 บาทข�นไป 15 5.50

รวม 274 100.00

จากตาราง 5 แสดงวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนใหญมรายได ต�ากวา 100,001 บาท คดเปนรอยละ 66.80 รองลงมามรายได 100,001 - 200,000 บาท คดเปนรอยละ 15.70 และมรายได 200,001 - 300,000 บาท คดเปนรอยละ 8.80 ตาราง 6 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามขนาดพ�นท�ในการทาเกษตร

ขนาดพ�นท�ในการทาเกษตร จานวน (n = 274) รอยละ นอยกวา 6 ไร 149 54.40 6 - 10 ไร 78 28.50 11 - 15 ไร 20 7.30 16 - 20 ไร 8 2.90 21 ไรข�นไป 19 6.90

รวม 274 100.00

จากตาราง 6 แสดงวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนใหญมพ�นท�ในการทาเกษตร นอยกวา 6 ไร คดเปนรอยละ 54.40 รองลงมามพ�นท�ในการทาเกษตร 6 - 10 ไร คดเปนรอยละ 28.50 และมพ�นท�ในการทาเกษตร 11 – 15 ไร คดเปนรอยละ 7.30

48

ตอนท� 3 ผลการวเคราะหขอมลเก�ยวกบระดบการยอมรบเกษตรอนทรยในทศนะของเกษตรกรรายยอย ในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ดงตาราง 7 - 10

ตาราง 7 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามดานการยอมรบ

ดาน X การตความ ลาดบท� 1. แนวความคดเก�ยวกบเกษตรอนทรย 4.58 ยอมรบมากท�สด 1 2. ส�งประดษฐเก�ยวกบเกษตรอนทรย 4.54 ยอมรบมากท�สด 2 3. รปแบบการปฏบตเก�ยวกบเกษตรอนทรย 4.36 ยอมรบมาก 3

รวม 4.49 ยอมรบมาก

จากตาราง 7 แสดงวา กลมตวอยางเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร มการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรย โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.49) เม�อพจารณาเปนรายดานพบวายอมรบมากท�สด 2 ดาน คอ 1) แนวความคดเก�ยวกบเกษตรอนทรย 2) ส�งประดษฐเก�ยวกบเกษตรอนทรย และยอมรบมาก คอ รปแบบการปฏบตเก�ยวกบเกษตรอนทรย จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา การท�กลมตวอยางเกษตรกรคมบางยอมรบ แนวความคดและส�งประดษฐเก�ยวกบเกษตรอนทรยมากกกวาการปฏบตน�น สะทอนถงการยอมรบเกษตรอนทรยในระดบแนวความคดและส� งประดษฐท�ไดท ามาแลวมากกวาการลงมอทา เกษตรอนทรยจรง ท�เปนเชนน� อาจมสาเหตมาจากความเคยชนของชาวบานในการใชเกษตรเคม ท�เปนความสะดวกในการปฏบต เม�อเปรยบเทยบเกษตรอนทรยน�น ในการลงมอทาจะมกรรมวธ หลายข�นตอนและตองใชเวลา เชน การทาปยอนทรย เม�อทาเสรจแลวตองใชเวลาในการหมกท�งไวเปนเวลา อยางนอย 3 เดอน เปนอยางนอย จงจะสามารถนามาใชได เปนตน

49

ตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามแนวคดเกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. เกษตรอนทรยเนนการปองกนปญหามากกวา

การแกไข 4.57 ยอมรบมากท�สด 5 2. การทาเกษตรอนทรยเพ�อความปลอดภยของชวต

และสขภาพ 4.85 ยอมรบมากท�สด 1 3. เกษตรอนทรยเนนคณภาพของผลผลตมากกวา

ปรมาณของผลผลต 4.50 ยอมรบมากท�สด 7 4. เกษตรอนทรยมงฟ� นฟสภาพดนและส�งแวดลอม 4.82 ยอมรบมากท�สด 2 5. การทาการเกษตรอนทรยตองเปนเกษตรแบบ

ผสมผสาน 4.66 ยอมรบมากท�สด 4 6. เกษตรอนทรยใหความสาคญตอหลกธรรมชาต 4.81 ยอมรบมากท�สด 3 7. เกษตรอนทรยไมเนนความสวยงามของผลผลต 3.91 ยอมรบมาก 8 8. การทาเกษตรอนทรยตองหวงผลระยะยาวมากกวา

ระยะส�น 4.55 ยอมรบมากท�สด 6 รวม 4.58 ยอมรบมากท�สด

จากตาราง 8 แสดงวา กลมตวอยาง เกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร มการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรย จาแนกตามแนวคดเกษตรอนทรย โดยภาพรวมอยในระดบมากท�สด ( X = 4.58) เม�อพจารณาเปนรายขอ พบวา ยอมรบมากท�สด 7 ขอ คอ 1) การทาเกษตรอนทรยเพ�อความปลอดภยของชวตและสขภาพ2) เกษตรอนทรยมงฟ� นฟสภาพดนและส� งแวดลอม 3) เกษตรอนทรยใหความสาคญตอ หลกธรรมชาต 4) การทาการเกษตรอนทรยตองเปนเกษตรแบบผสมผสาน 5) เกษตรอนทรย เนนการปองกนปญหามากกวาการแกไข 6) การทาเกษตรอนทรยตองหวงผลระยะยาวมากกวาระยะส�น และยอมรบมาก คอ เกษตรอนทรยไมเนนความสวยงามของผลผลต การท�กลมตวอยางยอมรบแนวคดเกษตรอนทรยมากท�สดแตจะยอมรบเร�องการไมเนนความสวยงามของผลผลตนอยกวาเร�องอ�นน�น จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา การท�เปนเชนน� อาจเกดจากการท�กลมตวอยางเกษตรกรดงกลาวตองการความสวยงามของผลผลตเน�องจาก มผลตอราคาขายท�สงและเปนท�นยมของตลาดสงออก ซ� งถอเปนตลาดหลกของผลไมในชมชน

50

คมบาง ในการผลตใหไดผลผลตท�มความสวยงามน�น ถาใชเกษตรอนทรยเพยงอยางเดยวจะไมไดผลเทาท�ควร จงจาเปนตองใชสารเคมรวมกบเกษตรอนทรย เชน มงคดเม�อเร�มเปนผลจะมเพล� ยไฟ เขาทาลายผวท�ยงออน จะตองใชยาฉดฆา ซ� งตองใชสารเคมเพราะใชเกษตรอนทรยจะทาลายไมได จะทาใหผวเสย ไมสวย ขายไมไดราคา เปนตน ตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามส�งประดษฐเก�ยวกบ

เกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. น�าสมควนไม 4.66 ยอมรบมากท�สด 2 2. ปยหมก 4.77 ยอมรบมากท�สด 1 3. ปลาหมก 4.59 ยอมรบมากท�สด 4 4. น�ากรดชวภาพ 4.05 ยอมรบมาก 5 5. น�าหมก 4.62 ยอมรบมากท�สด 3

รวม 4.54 ยอมรบมากท�สด

จากตาราง 9 แสดงวา กลมตวอยาง เกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร มการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรย จาแนกตามส�งประดษฐเก�ยวกบเกษตรอนทรย โดยภาพรวมอยในระดบมากท�สด ( X = 4.54) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวายอมรบมากท�สด 4 ขอ คอ 1) ปยหมก 2) น�าสมควนไม 3) น� าหมก 4) ปลาหมก และยอมรบมากคอ น�ากรดชวภาพ จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา กลมตวอยางเกษตรกรรายยอยคมบางยอมรบ น� ากรดชวภาพนอยกวาส�งประดษฐของเกษตรอนทรยอ�น ๆ เชนปยหมกกอาจเน�องมาจากน� ากรด ชวภาพยงไมเปนท�รจกในตาบลคมบางเทาใดนก ทาใหอาจจะตความวา “น� ากรด” เปนส� งท� อาจจะเปนอนตราย จงยอมรบนอยกวาเร�องอ�น

51

ตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามรปแบบการปฏบต เก�ยวกบเกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. การตองทาปยเอง 4.56 ยอมรบมากท�สด 3 2. การไมใชสารเคมในการปรบปรงดน 4.58 ยอมรบมากท�สด 2 3. การไมใชสารเคมในการควบคมศตรพช 4.47 ยอมรบมาก 4 4. การดแลสวนตองปฏบตสม�าเสมอ 4.70 ยอมรบมากท�สด 1 5. การทาเกษตรไดในพชท�เลก ๆ 3.86 ยอมรบมาก 6 6. การกาจดวชพชโดยการตดตกแตง 3.97 ยอมรบมาก 5

รวม 4.36 ยอมรบมาก

จากตาราง 10 แสดงวา กลมตวอยาง เกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร มการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรย ตวอยาง จาแนกตามรปแบบการปฏบตเก�ยวกบเกษตรอนทรย โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.36) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวายอมรบมากท�สด 3 ขอ คอ 1) การดแลสวนตองปฏบตสม�าเสมอ 2) การไมใชสารเคมในการปรบปรงดน 3) การตองทาปยเอง และยอมรบมาก 3 ขอ คอ 1) การไมใชสารเคมในการควบคมศตรพช 2) การกาจดวชพชโดยการตดตกแตง 3) การทาเกษตรไดในพช ท�เลก ๆ จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา การท�กลมตวอยางเกษตรกรรายยอยคมบางยอมรบการตองเขาดแลสวนอยางสม�าเสมอ การบารงดนโดยไมใชสารเคม การทาปยเอง มากกวาการควบคมศตรพชและการกาจดวชพชโดยวธของเกษตรอนทรย รวมถงการทาเกษตรในพ�นท�ไมใหญนก ท�เปนเชนน� เน�องจากในการควบคมศตรพชและการกาจดวชพชน�น การใชวธการของเกษตรอนทรยเชน น� าสมควนไม มประสทธภาพต�ากวา “เอาไมอย” การใชวธการของเกษตรเคม ตวอยางเชน เม�อมเพล�ยไฟเขาเกาะผวมงคดตอนผลยงเลกอย ผวจะออนทาใหผวเสย มผลตอราคาขาย ในอนาคต ในการท�จะจดการเพล�ยไฟใหไดผลน�น ถาใชน� าสมควนไม ตองใชอยางสม�าเสมอ ทก 7 วนตอ 1 คร� ง แตถาใชสารเคม โปรวาโดร จะสามารถใช 15 วนตอ 1 คร� ง เปนตน

52

ตอนท� 3 ผลการวเคราะหขอมลเก�ยวกบปจจยท�มผลตอการยอมรบแนวคดเกษตรอนทรยในทศนะของเกษตรกรรายยอย ในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ดงตาราง 11 - 15 ตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามปจจยท�มผลตอการยอมรบ

เกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. ประโยชนเชงสมพทธของเกษตรอนทรย 4.39 มผลมาก 2 2. ความเขากนไดของเกษตรอนทรย 4.54 มผลมากท�สด 1 3. ความซบซอนของเกษตรอนทรย 3.60 มผลมาก 3 4. ความสามารถทดลองได 4.54 มผลมากท�สด 1

รวม 4.27 มาก

จากตาราง 11 แสดงวา กลมตวอยางในทศนะของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ปจจยท�ผลตอการยอมรบ เกษตรอนทรย โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.27) เม�อพจารณาเปนรายดานพบวา ท�มผล มากท�สด 2 ดาน คอ 1) ความเขากนไดของเกษตรอนทรย 2) ความสามารถทดลองได และ ท�มผลมาก 2 ดาน คอ 1) ประโยชนเชงสมพทธของเกษตรอนทรย 2) ความซบซอนของ เกษตรอนทรย จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา การท�กลมตวอยางเกษตรกรรายยอยคมบางเหนวาความเขากนไดของเกษตรอนทรย และความสามารถทดลองได เปนปจจยท�มผลตอการยอมรบเกษตรอนทรยมากกวาประโยชนสมพทธของเกษตรอนทรยและความซบซอนของเกษตรอนทรยเน�องมาจากเกษตรกรคมบางมการใชเกษตรเคมมาเปนเวลาหลายสบป ดงน�นเม�อมเกษตรอนทรย เขามาและวธการของเกษตรอนทรยกสามารถทดลองใชกอนได หากไมดกไมใชตอ แตถาไดผล ก ใชตอไป ในขณะเดยวกน การใช เกษตรอนทรยไมจ า เ ปนตองท� ง เกษตรเคมไปทนท โดยชาวเกษตรกร สามารถใชผสมผสานรวมกนระหวางเกษตรเคมและเกษตรอนทรยได เชน ในการปลกสละ กอนปลกตองใสปยอนทรยกนหลม จะทาใหดนรวนซยมากกวาใชสารเคม และเม�อระยะใหผลตองใชปยเคม รวมกบปยอนทรยเพ�อบารงตนใหอวบ ใบใหญ ซ� งจะสงผลใหได สละท�ผลใหญ เปนตน

53

ดงน�น ปจจยท�งสองท�กลาวมาขางตนจงเปนปจจยท�มผลตอการยอมรบเกษตรอนทรยมากกวา ประโยชนเชงสมพทธของเกษตรอนทรย และความซบซอนของเกษตรอนทรย เชน ราคาของปยอนทรยถกกวาปยเคม เปนตน ตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามประโยชนเชงสมพทธ

ของเกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. เกษตรอนทรยชวยบารงดนมากกวา เกษตรเคม 4.74 มผลมากท�สด 1 2. การทาเกษตรอนทรยทาใหประชาชนสขภาพดกวา

เกษตรเคม 4.72 มผลมากท�สด 2 3. เกษตรอนทรยถกกวาเกษตรเคม 4.59 มผลมากท�สด 3 4. คาใชจายยากาจดศตรพชของเกษตรอนทรยถกกวา

เกษตรเคม 4.51 มผลมากท�สด 4 5. ราคาขายตอหนวยของผลผลตเกษตรอนทรยสงกวา

เกษตรเคม 3.69 มผลมาก 6 6. การทาเกษตรอนทรยทาใหการระบายน� าดข� นกวา

เกษตรเคม 4.08 มผลมาก 5 รวม 4.39 มผลมาก

จากตาราง 12 แสดงวา กลมตวอยางของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองของ องคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร เหนวา ปจจยดานประโยชน เชงสมพทธมผลมากตอการยอมรบเกษตรอนทรย ( X = 4.39) แตเม�อพจารณาเปนรายขอพบวา มความแตกตางกนรายขอ ไดแกขอท�มผลมากท�สด 4 ขอ คอ 1) เกษตรอนทรยชวยบารงดน มากกวา เกษตรเคม 2) การทาเกษตรอนทรยทาใหประชาชนสขภาพดกวาเกษตรเคม 3) เกษตรอนทรยถกกวาเกษตรเคม 4) คาใชจายยากาจดศตรพชของเกษตรอนทรยถกกวาเกษตรเคม สวนขอท�ม ผลมาก 2 ขอ ไดแก 1) การทาเกษตรอนทรยทาใหการระบายน� าดข�นกวาเกษตรเคม 2) ราคาขายตอหนวยของผลผลตเกษตรอนทรยสงกวาเกษตรเคม การท�กลมตวอยางยอมรบเกษตรอนทรยจากปจจย 2 กลม แตกตางกนกอาจเน�องมาจากกลมตวอยางเกษตรกรใหความสาคญของความอดมสมบรณของดน โดยวธทางธรรมชาต ปฏเสธการใชสารเคม จากประสบการณท�ผานมาเกษตรกรประสบปญหาในดานสขภาพ ประกอบกบ

54

ตองลงทนสงในการซ�อสารเคม แตผลผลตท�ไดมความไมแนนอนจะข� นอยกบสภาพแวดลอม นอกจากน� สารเคม ท� ใชย งไปทาลายส� งแวดลอมตามธรรมชาตเปนผลใหระบบนเวศน เกดความไมสมดลอกดวย ตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามความเขากนได

ของเกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. การทาเกษตรอนทรยสามารถใชวสดเหลอใชจาก

สวนตวเองได เชน ใบไม 4.84 มผลมากท�สด 1 2. พ�นท�เมองจนทบรสวนใหญเหมาะสมสาหรบการทา

เกษตรอนทรย 4.46 มผลมาก 2 3. ความสอดคลองของเกษตรกรรายยอยในการเนนใช

แรงงานในครอบครว 4.46 มผลมาก 2 4. การใชเกษตรเคมควบคกบเกษตรอนทรยได 4.39 มผลมาก 3

รวม 4.54 มผลมากท�สด

จากตาราง 13 แสดงวา กลมตวอยางในทศนะของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครอง ขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ปจจยท�ผลตอการยอมรบ เกษตรอนทรย จาแนกตามความเขากนไดของเกษตรอนทรยโดยภาพรวมอยในระดบมากท�สด ( X = 4.54) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวามผลมากท�สด คอ การทาเกษตรอนทรยสามารถใช วสดเหลอใชจากสวนตวเองได เชน ใบไม สวนปจจยความเขากนไดของเกษตรอนทรยท�มผลตอ การยอมรบมาก ม 3 ขอ คอ 1) พ�นท�เมองจนทบรสวนใหญเหมาะสมสาหรบการทาเกษตรอนทรย 2) ความสอดคลองของเกษตรกรรายยอยในการเนนใชแรงงานในครอบครว 3) การใชเกษตรเคมควบคกบเกษตรอนทรยได จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวาการท�เกษตรกรคมบางเหนวาการทาเกษตรอนทรยสามารถใชวสดท�เหลอจากสวนได เปนปจจยในการยอมรบเกษตรอนทรยกเน�องจากเปนการชวยใหชาวสวนประหยดคาใชจายไดมาก กลาวคอ ในการทาสวนท�คมบางน� นจะมวสดท� เหลอใช จากสวนมาก เชน ใบไม ก�งไม หญา ท�ตดท�ง เปนตน วสดดงกลาวสามารถนามาเปนวตถดบ ในการทาปยอนทรยได จงลดคาใชจายในการตองไปซ�อวตถดบ

55

ตาราง 14 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามความซบซอนของเกษตรอนทรย

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. เกษตรอนทรยมความยงยากในการทาปย 3.61 มผลมาก 2 2. การกาจดศตรพชของเกษตรอนทรยไมสามารถ

เจาะจงได 3.61 มผลมาก 2 3. การทาเกษตรอนทรยตองดแลบอยคร� งมาก 3.74 มผลมาก 1 4. การทาเกษตรอนทรยไมสะดวกในการหาปย 3.43 มผลปานกลาง 3

รวม 3.60 มผลมาก

จากตาราง 14 แสดงวา กลมตวอยางในทศนะของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ปจจยท�ผลตอการยอมรบเกษตรอนทรยจาแนกตามความซบซอนของเกษตรอนทรยโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.60) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวามผลมาก 3 ขอ คอ 1) การทาเกษตรอนทรยตองดแลบอยคร� งมาก 2) เกษตรอนทรยมความยงยากในการทาปย 3) การกาจดศตรพชของเกษตรอนทรยไมสามารถเจาะจงได และมผลปานกลาง คอ การทาเกษตรอนทรยไมสะดวกในการหาปย จากประสบการณในพ�นท� ผ วจ ยพบวา การท�ความไมสะดวกในการหาปยอนทรย เปนปจจยท�มผลตอการยอมรบเกษตรอนทรยนอยกวาการทาเกษตรอนทรยตองดแลบอยคร� งมาก ความยงยากในการทาปยอนทรยและปญหาในการกาจดศตรพช เน�องจากตลาดการขายปยอนทรยยงอยในวงจากดมาก คอชาวบานหาแหลงซ�อปยอนทรยลาบาก นอกจากน� ปยอนทรยยงไมไดรบการควบคมมาตรฐานคณภาพปยอยางเปนทางการ ดงน�นถาชาวบานไปซ�อปยกมโอกาสท�จะไดปย ท�มคณภาพต�า

56

ตาราง 15 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามความสามารถทดลองได

เร�อง/ประเดน X การตความ ลาดบท� 1. การทาเกษตรอนทรยจะเลกเม�อไรกได 4.56 มผลมากท�สด 1 2. การทาเกษตรอนทรยสามารถลองทาไดโดยไมตอง

เสยคาใชจายมาก 4.52 มผลมากท�สด 2 รวม 4.54 มผลมากท�สด

จากตาราง 15 แสดงวา กลมตวอยางในทศนะของเกษตรกรรายยอยในพ�นท�การปกครองขององคการบรหารสวนตาบลคมบาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ปจจยท�ผลตอการยอมรบเกษตรอนทรยจาแนกตามความสามารถทดลองไดโดยภาพรวมอยในระดบมากท�สด ( X = 4.54) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวามผลมากท�สดทกขอ คอ 1) การทาเกษตรอนทรยจะเลกเม�อไรกได 2) การทาเกษตรอนทรยสามารถลองทาไดโดยไมตองเสยคาใชจายมาก จากประสบการณในพ�นท� ผวจยพบวา การท�เกษตรอนทรยเปนเร�องเม�อใชแลวจะเลกใชเม�อไรกไดและถาจะลองใชกไมตองเสยคาใชจายมากนก น� นเปนปจจยท�มผลตอการยอมรบ เกษตรอนทรยอยางมาก เน�องมาจาก การทาเกษตรในเขตคมบางปจจบนน�นตองลงทนเสยคาใชจาย เก�ยวกบปยยาสารเคมมาก ดงน�น หากจะเปล�ยนมาใชเกษตรอนทรยแนวโนมเกษตรกรคมบาง จงชอบท�จะทดลองใชเกษตรอนทรยโดยเสยคาใชจายไมมากนก นอกจากน� การทาเกษตรในเขต อบต. คมบางน� น ไดมการทาสวนผลไมมาเปนเวลานาน บางสวนรวมรอยป ดงน� น การนา เกษตรอนทรยมาใชแลวเลกไดทนท ถาเกดผลเสยกเปนการไมเส�ยงเกนไป ท�จะทาความเสยหาย ใหกบสวนผลไมท�มอยเดม