##8,GEODEZIJA

#NNREPETITORIJ NIŽE GEODEZIJE

N a p i s a o :

# A A N i k o l a N e i d h a r d t profesor Poljoprivredno-šumarskog fakulteta u Zagrebu

#ZZDRUGO IZDANJE

I | | 3 |

\

# M M Z A G R E B #GG1947

# P P P O L J O P R I V R E D N I N A K L A D N I Z A V O D

P O L J O P R I V R E D N I N A K L A D N I Z A V O D

Š U M A R S K A K N J I Ž N I C A

S v e z a k 4

U r e d n i k :

Irig J O S I P Š A F A R

»Tipografija«, g r a f i č k o - n a k l a d n i zavod . — Z a g r e b

•V . V mt

S A D R Ž A J

Str. Str. PREDGOVOR Stativ "". . . . . ' . -i 35 UVOD ..• . . . . . , -7 i Mjerenje . . . . . . . . 36 MJERE . . . . . . . . . r $ 7 Formular . . . . . . . 44 PROJEKCIJA- . . . . . . . 8 V i še girusa . 44 VISAKT^LIBELA . . . . . 8 Mrtvi b o d v i j a k a 4b TRASIRKE (ZNAČKE) ̂ . . . 9 Čišćenje teodolita 45 DIREKTNO MJERENJE Rekt i f ikac i ja 46

DUŽINA . . 9 Moderni teodolit i . . . . 48 Letve . . . . - . . . ; 9 Klasif ikacija po točnosti 50 Lanac 10 . GEODETSKI STOL . . . . . 50 Vrpca . . . . . . . . . 11 50 Komparacija 11 Pribor, . . . 51 Dozvoljena odstupanja Ш 11 Glavne metode snimanja . . 52

OKOMIOE . . . . . . . . 12 tfUSOLA - . . 54 Kutni bubanj . . . . . . 12 Općenito . . . . . . . . 54

' Kutno zrcalo (ogledalo) . . 13 Busola ža nanašanje . 65 Ukrštena zrcala (ogledala) 14 Mjerenje busolnib v l a k o v a . 56 Pravokutna prizma ' ... 15 Nanašanje . . . . . . • • 58 Ukrštene prizme . . . . . 15 60 Pentagonalna prizma . . . 16 ELEMENTI KOORDINATNOG Ukrštene pent, prizme 17 RAČUNA : . 63 Dulj ine okomica . . . . 1T Koordinatni sus tav . . . .. 63

ORTOGONALNA METODA . . 17 Prvi osnovni zadatak . . . 64 Pribor 17 Drugi osnovni zadatak . . 65 Radnici . . . . . . . . - 19 TRIANGULAOIJA 67 Skica ; % . . . - - > • 19 Princip ; . . . . 1 i . . . 67

MJERILA I NONIUSI . . . . 22 Klas i f ikaci ja . . j . • i . 68 Linearna mjeri la (razmjerniei) 22 \ Signal izacija 68 Transverza lna (složena). Vrs te presijecanja . . . . 69

22 Stat ičko načelo 70 23 Broj pravaca^. . . . . 71

LUPA, DURBIN . . . . . . 26 Mjerenje kutova . . . . . 74 26 Orijentacija smjerova . . . 74

Običan durbfn . . . . . . 26 Račun jednostrukog presije--Durbini s ta lne dulj ine . . ч 28 canja naprijed . . . . . 74 Povećanje durbina . 28 Račun jednostrukog presije-

75 OPTIČKO MJERENJE canja unazad ... . . . . . 75 DULJINA . , . . . . . 29 Višes truko presijecanje . . 75 Reichenbachov način • « . . 29 Točnost - . . . . . . . . - 4b Stakleni k l in 31 POLIGONI . . . . . . . . 75 Zenitne k u t n e udaljenost i . 32 4b Precizni , dalj inomjeri . . . 32 п Aütoiredukcioni daljinomjeri 32 Mjerenje kutova . . . . . 76

Konstante dalj inomjera . . . 32 Mjerenje duljina Ti 32 Evidencija . . . . . . . . чч

TEODOLIT . . . . . ' ... . . 33 TI Teodolit . , . . ... . 33 Poligoni bez triangulacije 82

3

Str. Str. Priključak samo po koordi- Kvadratna mreža . . . . 114

natama '. . . - 83 Komparacija 116 ćvorne točke . . . . . 83 Dozvoljena odstupanja 116 Račun koordinata busolnih Određivanje v i š e parcela . 116

v lakova 84 Površina po koordinatama 118 ISKOLCIYANJE PROSJEKA . 85 Dodatci i odbitci . . . . 121

Bez koordinata . . . . . . 85 DEFORMACIJE P A P I R A . 124 Sa koordinatama 88 PROMJENE MEĐA . . . 126

LINIJSKA MREŽA 86 Parcelacija kod jednakog Linije mjerenja . . . . . 86 boniteta . . . . . . . 126 Male točke 87 Parcelacija kod raznog Račun koordinata . . v- 87. boniteta . . . . . . . 127

POLARNA METODA . . . . 88 . Arondacije . . 128 Princip 88 Komasacije . . . .' . . 129 Radnici 90 Reambulacije 129 Postupak kod Reichenbacha 90 NIVELACIJA 131

SPRAVE ZA NANAŠANJE . 90 Princip 131 Mjerilo s noniusom . . . . 90 Udaljene točke . . . . . 132 Mali koordinatograf . . . 91 Uzdužni profil 133 Veliki koordinatograf . . . 92 Poprečni profili . . . . 136 Majzakovi trokuti . . . 92 Plošna nivelaci ja . t . . 137 Trokutići za okomice . . . 93 Kontrola . . . . . . 139 Transporteri , - . 93 Dozvoljena odstupanja 139

KARTIRANJE 93 Nivelacioni instrumenti 139 Detaljna sekcija . . . . . 93 Rekt i f ikaci ja -140 Konstrukcija sekcije . . . 93 VERTIKALNI KUTOVI . . 141 Kvadratna mreža . . . . 94 Vert ikalni krug 141 Nanašanje . . . . . . . . 94 TAH IMETRIJ A 142 Dozvoljena odstupanja . . . 95 Tahi,metrički vlaci . . . 144 Topografski opis i 95 Kartiranje . . . . . . 146 Konvencionalni znaci . . . 96 SLOJNICE 147 Vrste drveća 100 Općenito 147

UMNAŽANJE PLANOVA . _ 100 Interpolacija . . . . . 148 Precrtavanjem 100 PADOMJERI 150 Heliografski 100 Princip . 150 Fotografski . . . . . . . . 100 Roubičekov padom jer . . 151 Litografski . . . . . . . 100 Padomjer s l ibelom . . 152 Oinkografski " * . 100 . Rektif ikacija 152

UVEĆAVANJE I UMANJIVA- / TRIGONOMETRIÖKO MJERE-NJE PLANOVA 100 NJE VISINA . . . . , 153 Redukcioni šestar . . . . . 100 Male udaljenosti . . . . 153 Pantograf . . . . . . . 101 Veće udaljenosti . . . . 158 Fotografski 104 BAROMETRICKO MJERENJE

HACUN POVRŠINA . . . . 104 VISINA 155 Klasif ikacija 104 Metoda interpolacije . . 155

Geometrijska pravila . . . 104 FOTOGRAMETRIJA . 155 Ekvldistante 106 Terestička . . , . . . Nitni planimetar . . . . . 107 Aerofotogrametrija . . . 156 Polarni planimetri , . . . . .

4

108 KAZALO . . . . . . . m 157

PREDGOVOR DRUGOM IZDANJU

God. 1945. napisao sam ovaj Repetitorij niže geodezije. Objelodanjen je god. 1946, u Šumarskom Priručniku, a izdan istovremeno i separatno kao posebna knjižica. Dva do tri mjeseca iza izlazenja potonja je bila posve rasprodana.

U ožujku ove godine predložio mi je stoga urednik ŠUMARSKE KNJIŽNICE Ing. Josip Šafar, da Repetitorij izadje u novom izdanju. Isprva se na to nisam mogao odlučiti. Pripremao sam baš za štampu drugi (od pet svezaka) OSNOVA GEODEZIJE, a i Geodetska sekcija D1TH-a sprema prvi svezak Geodetskog Priručnika.

Na novo izdanje REPETITORIJA §am se ipak odlučio: prvo, jer će još potrajati, dok izad ju kompletni je geodezije; drugo, slušači Poljoprivredno-šumarskog fakulteta u Zagrebu trebaju Repetitorij već ove jeseni; treće, i uz druge knjige iz geodezije može kratak podsjetnik dobro doći naročito onim studentima, kojima geodezija nije glavno zanimanje (poljo-privredno-šumarskih fakulteta, srednjih šumarskih, poljopri-vrednih i tehničkih škola a eventualno i tehničkih fakulteta)-

Razlika izmedju prvog i ovog drugog izdanja je u glavnom samo u tome, što le potonjem dan priručriiji t. j. džepni oblik. V

U Zagrebu, mjeseca srpnja 1947.

. \ PISAC

5

smreka 100 soč ivo (leća) 26 srednja š u m a 100 srednjica 104—108 s tac ionarna metoda 56 stabil izacija točaka 68, 76 s tacioniranje 133 s ta lak 35 Stativ 35 s ta t i čko načelo 70 stol geodetsk i 50 s topa 7 s tot injar 107 s tranice po l igonske 73—82 stroj za računanje 65, 82 s tupnjev i 7, 33—50

šab lona za sekc i je 94 šes tar 108

Tahimetr i ja 142 tahimetr ički logar i tmar 30, 52 tabimetr ički v lac i 143 temeljni krug 111 teodolit 33—50 terena kategor i je 11 teres t ička fo togrametr i ja 155 topografski k l juč 96 transverza lna mjeri la 22 transporter 59, 93, 146 trapez 105 tras irke (značke) 8 tr iangulaci ja 67 tr igonometr ičko mjerenje, v is ina 153 tr igonometr ičke točke 67—75, 94, 96 trokut (površina) 104 tronog 35 tuš 19, 100

Ugađanje durbina 27, 39, 40 ugao (kut) 7, Зб-тбО, 141 ukrš tena zrcala (ogledala) 14 umanj ivanje 100

umnažanje 100 univerzalni teodol i t 33 univerzalni n ive l ir 35 unutarnj i pravc i 69 usuk (usuh) 124 u v e ć a n j e 100 uzdužna nive lac i ja 133, 134 uzdužni prof i l 133; 134 uzurpacije 130

Vanjsk i pravci 69 v e r t i k a l a 8, 32 ver t ika ln i k r u g 33, 141 v e r t i k a l n a os in s t rume nta 33 vert ika ln i k u t o v i 141 v i d n o polje 31 ' v i jc i (zavrtnji) Jat v i jc i podnožni 33 v i sak 8, 37 v i s i n s k e razl ike 131—141, 153 v i s i n o m j e r s t v o 8 v i s insk i k r u g 34, 141 v i š e s t r u k o pres i jecanje 75 v iz iranje 36—45 v izure 74 v izuran pravac 27 v izurna ravnina 12 v l a k o v i buso ln i 56—62 v l a k o v i po l igonsk i -15—86 v o d o r a v n a os 33—50 vrhu njen je 9 vrpca 11

Zakriv l jenost zemlje 7 Zeiss 49 zavrtnj i (vijci) 34, 139 zeni tne udal jenost i 32, 141 Zemljina zakr iv l j enos t 7, 154 zemlj i šne k n j i g e 8 značke ( trasirke) 8, 17 znakov i konvenc iona ln i 96 zrcalo (ogledalo) k u t n o 13

\

#KK160