4. NADZÓR NAD ŻYWNOŚCIĄ I ŻYWIENIEM W 2014 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu obejmowała nadzorem 345 obiekty żywności, żywienia i przedmiotów użytku. Skontrolowano łącznie 233 zakłady, co stanowi 67,5% obiektów w ewidencji. W skontrolowanych obiektach przeprowadzono 319 kontroli sanitarnych. Nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 700 złotych. Nadzorem obejmowano również stołówki w placówkach wypoczynku letniego dzieci i młodzieży. Na podstawie arkuszy ocen zakładu produkcji, obrotu żywnością lub materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, dokonanych w oparciu o jednolite kryteria w całej inspekcji sanitarnej, pomimo stwierdzanych uchybień, w 2014 roku nie sklasyfikowano żadnego obiektu jako „niezgodnych z wymaganiami prawa”. W celu poprawy warunków sanitarno-technicznych w nadzorowanych obiektach wydano 11 decyzji merytorycznych, 43 decyzji płatniczych. Tabela poniżej przedstawia strukturę obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi funkcjonujących na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w 2014 roku.

L.p. Grupa obiektów Liczba obiektów

Liczba obiektów

skontrolowa- nych

Liczba obiektów

ocenianych na

podstawie arkuszy oceny stanu

sanitarnego

Liczba obiektów

niezgodnych

Liczba przeprowadzonych

kontroli i rekontroli

I Obiekty produkcji żywności 17 17 13 0 25 1 Automaty do lodów 2 2 1 0 2 2 Piekarnie 6 6 5 0 8 3 Ciastkarnie 3 3 3 0 5

4 Przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe 1 1 1 0 1

5 Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego 2 2 2 0 6

6 Wytwórnie chrupek, chipsów i prażynek 1 1 1 0 1

7 Inne wytwórnie żywności 2 2 0 0 2 II Obiekty obrotu żywnością 243 140 120 0 210

1 Sklepy spożywcze w tym super, hipermarkety

181 8

119 8

109 8

0 0

187 27

2 Kioski 3 0 0 0 0 3 Środki transportu 34 9 9 0 9 4 Obiekty ruchome i tymczasowe 5 2 2 0 2 5 Inne obiekty obrotu żywnością 20 10 0 0 12

III Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 47 38 37 0 44

47 38 37 0 44

1

Zakłady żywienia zbiorowego otwarte w tym zakłady małej gastronomii

39 30 30 0 36

IV Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 38 38 18 0 40

2

23 23 9 0 23 1

Stołówki szkolne w tym żywienie w systemie cateringowym 14 2 0 0 0

13 13 7 0 13 2

Stołówki w przedszkolach w tym żywienie w systemie cateringowym 6 6 0 0 0

3 Zakłady usług cateringowych 2 2 2 0 4 RAZEM 345 233 188 0 319

4.1. Stan sanitarny obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz żywienia zbiorowego

4.1.1. Obiekty produkcji żywności

• Automaty do lodów W 2014 roku nadzorem objęte były 2 zakłady, funkcjonujące tylko w okresie letnim. Zatwierdzono 1 obiekt nowopowstały. Zakłady posiadają wdrożone zasady GHP (Dobra Praktyka Produkcyjna). W obiekcie przeprowadzono 2 kontrole. W kontrolowanych obiektach nieprawidłowości nie stwierdzono, nie prowadzono postępowania administracyjnego.

• Piekarnie Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2014 roku obejmowała nadzorem sanitarnym 6 zakładów piekarniczych, które oprócz produkcji pieczywa prowadziły także produkcję wyrobów ciastkarskich. Zatwierdzono 1 nowy obiekt. Wszystkie piekarnie zostały skontrolowane, 5 obiektów poddano ocenie według arkusza oceny zakładu produkcji. Ogółem w zakładach piekarniczych przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych. W piekarniach stwierdzono m.in. następujące uchybienia:

− niewłaściwy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń piekarni (zniszczona podłoga, ściany i sufity z zaciekami i odpadającą farbą),

− niewłaściwie doposażone stanowiska mycia rąk, − zużyty i zniszczony sprzęt pomocniczy.

W celu wyegzekwowania usunięcia uchybień stwierdzonych w piekarniach wydano 1 decyzję administracyjną.

• Ciastkarnie

Działalność produkcyjna prowadzona była w 3 zakładach. W wyniku oceny zgodności z arkuszem stanu sanitarnego wszystkie oceniono jako zgodne. Wszystkie obiekty mają wdrożone procedury GHP (Dobra Praktyka Higieniczna)/GMP (Dobra Praktyka Produkcyjna) oraz system HACCP (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). W tej grupie obiektów pobrano 1 próbkę do badań laboratoryjnych, która została zakwestionowana ze względu na nieoznakowaną zawartość GMO (Organizm Genetycznie Modyfikowany). Najczęstsze uchybienia stwierdzone podczas kontroli:

− brak zabezpieczenia drzwi, okien w części produkcyjnej przed dostępem owadów i źródeł zanieczyszczeń zewnętrznych.

3

− dokumentacja zakładu dotycząca GHP, GMP, HACCP prowadzona niesystematycznie, wymaga weryfikacji.

− niewłaściwe warunki przechowywania surowców. W celu wyegzekwowania usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych w piekarniach wydano 1 decyzję administracyjną.

• Przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe Nadzorem sanitarnym objęty był 1 zakład. W obiekcie tym prowadzona jest działalność polegająca na przetwórstwie owoców i warzyw z upraw ekologicznych. Wprowadzono zasady GHP, GMP i opracowywano system HACCP. Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną. W kontrolowanym obiekcie nieprawidłowości nie stwierdzono. Decyzji administracyjnych nie wydawano. Interwencji nie odnotowano.

• Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego

Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w 2014 roku nadzorem sanitarnym objęte były 2 zakłady zbożowo-młynarskie. Są to zakłady, które posiadają wdrożone zasady GHP/GMP, a jeden- system HACCP. Przeprowadzono w nich 6 kontroli, w tym 4 kontrole interwencyjne związane z powiadomieniami w ramach systemu RASFF (Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Paszach). Przeprowadzone kontrole wykazały następujące nieprawidłowości:

− niewłaściwy stan sanitarno-techniczny sufitu i podłogi w magazynie gotowego wyrobu.

− niewłaściwy stanu sanitarno-techniczny terenu w obrębie zakładu. W tej grupie obiektów pobrano 2 próby do badań laboratoryjnych, żadnej nie kwestionowano. Wydano 1 decyzję administracyjną, sankcji karnych nie stosowano.

• Wytwórnie chrupek, chipsów i prażonek W 2014 r. pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu znajdował się 1 zakład, w którym odbywa się produkcja chrupek kukurydzianych z grysiku kukurydzianego z dodatkami smakowymi. Zakład posiada wdrożone procedury GHP/GMP, a system HACCP w trakcie opracowywania i wdrażania. W kontrolowanym obiekcie nieprawidłowości nie stwierdzono. Decyzji administracyjnych nie wydawano. Interwencji nie odnotowano.

4.1.2. Obiekty obrotu żywnością

• Sklepy spożywcze Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego działalność prowadziło 181 sklepów spożywczych, w tym 8 supermarketów. W bieżącym roku zatwierdzono 16 nowych obiektów. W 104 sklepach wdrożono zasady GHP, a system HACCP wdrożono w 98 sklepach. W omawianej grupie obiektów przeprowadzono 187 kontroli, w tym 50 kontroli interwencyjnych. W celu wyegzekwowania od przedsiębiorców usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości wydano 5 decyzji administracyjnych. Ponadto przeprowadzono 1 kontrolę interwencyjną w związku z anonimową interwencją klienta na zanieczyszczenie terenu wokół sklepu. W trakcie kontroli interwencyjnej skontrolowano sposób składowania odpadów, częstotliwość ich usuwania. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Zalecono właścicielowi

4

sklepu zwiększenie częstotliwości dezynfekcji kontenerów w okresie letnim. W ciągu 2014 roku pobrano 109 prób (108 prób artykułów spożywczych, 1 kosmetyk) do badań laboratoryjnych, żadnej nie kwestionowano. Do najczęściej odnotowywanych nieprawidłowości należały:

− nieprawidłowy stan techniczny pomieszczeń, urządzeń i sprzętu, − przechowywanie środków spożywczych w niewłaściwych warunkach,

tj. w temperaturach niezgodnych z deklaracją producenta i narażenie tej żywności na zanieczyszczenie,

− brak czystości i porządku w pomieszczeniach, − brak monitoringu temperatur w urządzeniach chłodniczych, − brak zachowanej segregacji asortymentowej środków spożywczych (głównie

w urządzeniach chłodniczych), − nie zapewnienie właściwych warunków do przechowywania odzieży ochronnej

i osobistej, − brak systematyczności w prowadzeniu zapisów z GHP (Dobrej Praktyki

Higienicznej), − brak dokumentacji z zakresu zasad Dobrej Praktyki Higienicznej.

Przyczyn w/w nieprawidłowości można upatrywać częściowo w braku świadomości zatrudnionego personelu, a częściowo także w braku właściwego ich zaangażowania. Czasem zadecydowały o nich niedopatrzenia właściciela jak i pracowników, częściowo również niekorzystna sytuacja finansowa przedsiębiorcy, nie pozwalająca na częste remonty lub wymianę zużytego wyposażenia czy sprzętu.

• Kioski spożywcze W roku 2014 nadzorem sanitarnym objęto 3 kioski. Są to obiekty znajdujące się w szkołach prowadzące sprzedaż artykułów spożywczych w opakowaniach jednostkowych w ograniczonym zakresie. Pomieszczenia dzierżawione były przez osoby zewnętrzne, które mają zarejestrowaną działalność gospodarczą. Nie zaplanowano w nich kontroli w roku sprawozdawczym. Kontroli interwencyjnych także nie przeprowadzano w tych obiektach.

• Obiekty ruchome i tymczasowe W 2014 r. pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu znajdowało się 5 obiektów. Przeprowadzono 2 kontrole sanitarne w tej grupie obiektów. W kontrolowanych obiektach nie stwierdzono nieprawidłowości. Na działalność obiektów nie otrzymano interwencji.

• Środki transportu W ewidencji obiektów nadzorowanych znajdowało się 34 firm transportowych, dysponujących środkami transportu do przewodu artykułów spożywczych. W roku 2014 zatwierdzono 9 nowych firm transportowych, w których stan sanitarny skontrolowanych pojazdów służących do przewozu artykułów spożywczych nie budził zastrzeżeń. Nie prowadzono postępowania administracyjnego.

• Inne obiekty obrotu żywnością W tej grupie obiektów znajdowało się 20 obiektów (apteki, gospodarstwa rolne-produkcja pierwotna). Przeprowadzono 12 kontroli sanitarnych, w tym 2 interwencyjne, w związku ze

5

zgłoszeniami w systemie RASFF (Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Paszach). Nieprawidłowości nie stwierdzono. Decyzji administracyjnych nie wydawano.

4.1.3. Obiekty żywienia zbiorowego - otwarte Nadzorem objętych było 47 zakładów, w tym 39 zakładów małej gastronomii. W roku 2014 zatwierdzono 14 nowych zakładów żywienia zbiorowego otwartego, w tym 13 zakładów małej gastronomii. Skontrolowano 38 zakładów żywienia zbiorowego otwartego, w tym 30 zakładów małej gastronomii. 35 zakładów żywienia zbiorowego otwartego, w tym 28 małej gastronomii miały wdrożone zasady GHP (Dobra Praktyka Higieniczna)/GMP (Dobra Praktyka Produkcyjna) oraz system HACCP (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). W zakładach żywienia zbiorowego otwartego najczęściej powtarzały się nieprawidłowości dotyczące:

− nieprawidłowego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń, − niewłaściwych warunków przechowywania półproduktów i surowców, − nie zapewnienia właściwych warunków do przechowywania odzieży ochronnej

i osobistej, − braku systematyczności w prowadzeniu zapisów GHP/GMP i HACCP.

Powyższe nieprawidłowości występowały sporadycznie, aczkolwiek stwarzały zagrożenie spożycia żywności nie spełniającej wymagań zdrowotnych. W zakładach żywienia zbiorowego otwartego przeprowadzono 44 kontrole sanitarne (w tym 36 kontroli w zakładach małej gastronomii). Przeprowadzono 4 kontrole interwencyjne w związku z powiadomieniami w ramach systemu RASFF. Wydano 2 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie nieprawidłowości.

4.1.4. Zakłady żywienia zbiorowego - zamknięte Pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 było 38 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego. Dwa zakłady jako nowopowstałe zostały zatwierdzone w roku sprawozdawczym. W roku 2014 skontrolowano 38 zakładów, w tym poddano ocenie według arkusza oceny stanu sanitarnego 18 zakładów. Wszystkie skontrolowane zakłady posiadały wdrożone zasady GHP/GMP oraz system HACCP. W zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego przeprowadzono łącznie 40 kontroli, w tym 2 kontrole sanitarne interwencyjne w zakładzie usług cateringowych, w związku z dochodzeniem epidemiologicznym dotyczącym zatrucia na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu. Postępowania administracyjnego nie prowadzono.

• Stołówki szkolne Łącznie nadzorowano 23 stołówki szkolne, w tym 14 z żywieniem cateringowym. Zatwierdzono 1 stołówkę. W 9 stołówkach wdrożone są zasady GHP/GMP. Obiekty te prowadzą działalność produkcyjną w zakresie przygotowywania posiłków dla dzieci i młodzieży- są to obiady w większości jednodaniowe finansowane przez MOPS lub GOPS. W dalszym ciągu tę grupę obiektów charakteryzuje:

− brak funkcjonalności, występuje krzyżowanie prac i dróg technologicznych czystych i brudnych,

6

− brak wydzielonych, w odpowiedniej ilości przygotowalni wstępnych, pomieszczenia zbyt małe w stosunku do potrzeb.

Istniejący stan sanitarno-higieniczny wynika z braku możliwości wydzielenia pomieszczeń w związku z ograniczoną powierzchnią użytkową stołówek. W stołówkach szkolnych przeprowadzono 23 kontrole sanitarne, kontroli interwencyjnych nie przeprowadzano. Decyzji administracyjnych nie wydawano. Zauważa się w dalszym ciągu wzrost żywienia w systemie cateringowym.

• Stołówki na obozach i koloniach W 2014r. funkcjonowały 4 stołówki na koloniach w okresie letnim. W wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych nie stwierdzono nieprawidłowości dotyczących stanu sanitarno-technicznego. W większości przypadków wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany jest w placówkach nauczania, które są przygotowane do prowadzenia żywienia dzieci i młodzieży.

• Stołówki przedszkolne W roku 2014 nadzorowano 13 stołówek w przedszkolach, w tym 6 w systemie cateringowym. Jest to grupa obiektów, w których w szczególny sposób przestrzegany jest reżim sanitarny, ponieważ obiekty te mieszczą się w starym budownictwie, Aby zapobiec powstawaniu nieprawidłowości czy zbiorowych zatruć pokarmowych w obiektach tych reżim sanitarny jest podwyższony oraz opracowuje się procedury i instrukcje dotyczące właściwego prowadzenia procesów technologicznych. W wyniku przeprowadzonych kontroli obiektów nie stwierdzono nieprawidłowości. Zasady GHP/GMP w pełni realizowało 7 stołówek, wdrażany jest także system HACCP. W trzech obiektach przeprowadzono ocenę żywienia w oparciu o jadłospisy dekadowe. Nie stwierdzono nieprawidłowości.

• Zakłady usług cateringowych W roku 2014 pod nadzorem znajdowały się dwa obiekty. W wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych nieprawidłowości nie stwierdzono. Jeden zakład ukierunkowany jest na obsługę imprez okolicznościowych, zaś drugi dostarcza posiłki głównie do szkół i przedszkoli.

4.2. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

W 2014 roku do badań laboratoryjnych w kontrolowanych obiektach żywności, żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetyków pobrano i zbadano łącznie 119 prób, w tym 115 prób artykułów spożywczych, 3 przedmioty użytku, 1 kosmetyk. Próby te poddane były badaniom laboratoryjnym, ukierunkowanym m.in. na wykrycie występowania w nich pestycydów, metali, azotanów, mikotoksyn, substancji dodatkowych oraz mikrobiologii. Jedną próbkę zakwestionowano ze względu na nieoznakowaną zawartość GMO (Organizm Genetycznie Modyfikowany).

7

Spośród wysłanych do badań laboratoryjnych 3 próby stanowiły przedmioty użytku- kubeczki plastikowe jednorazowe, czajnik elektryczny oraz talerze płaskie. Prób kwestionowanych nie odnotowano w przypadku badań laboratoryjnych przedmiotów użytku.

4.3. Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej w zakładach produkcji i obrotu żywnością W dalszym ciągu Państwowa Inspekcja Sanitarna nadzoruje przestrzeganie przez producentów i dystrybutorów środków spożywczych przepisów w zakresie wdrażania i realizacji systemów kontroli wewnętrznej, zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne żywności, w tym zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) oraz wdrażania systemu HACCP (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). Stopień realizacji zasad GHP/GMP oraz HACCP w nadzorowanych obiektach w roku 2014 wyglądał następująco:

L.p. Grupa obiektów Liczba

obiektów

Liczba obiektów

skontrolowa nych

Liczba obiektów z

wdrożonymi zasadami

GHP/GMP

Liczba obiektów z

wdrożonymi zasadami HACCP

I Obiekty produkcji żywności 17 17 15 12 1 Automaty do lodów 2 2 1 1 2 Piekarnie 6 6 5 5 3 Ciastkarnie 3 3 3 3 4 Przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe 1 1 1 1 5 Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego 2 2 2 1 6 Wytwórnie chrupek, chipsów i prażynek 1 1 1 1 7 Inne wytwórnie żywności 2 2 2 0 II Obiekty obrotu żywnością 243 140 125 100

1 Sklepy spożywcze w tym super, hipermarkety

181 8

119 8

104 8

98 8

2 Kioski 3 0 0 0 3 Środki transportu 34 9 9 0 4 Obiekty ruchome i tymczasowe 5 2 2 2 5 Inne obiekty obrotu żywnością 20 10 10 0 III Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 47 38 35 35

1 Zakłady żywienia zbiorowego otwarte w tym zakłady małej gastronomii

47 39

38 38

35 28

35 28

IV Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 38 38 18 18

1 Stołówki szkolne w tym żywienie w systemie cateringowym

23 14

23 2

9 0

9 0

2 Stołówki w przedszkolach w tym żywienie w systemie cateringowym

13 6

13 6

7 0

7 0

3 Zakłady usług cateringowych 2 2 2 2 RAZEM 345 233 193 165 Wyniki kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną w Golubiu-Dobrzyniu w zakresie wprowadzania systemów kontroli wewnętrznej, zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne żywności wskazują, że liczba zakładów z wdrożonym systemem HACCP

8

ponownie wzrosła (2012r. - 22 obiekty, 2013r. - 124 obiekty, 2014r. - 165 obiektów). Wzrost ten zawdzięczamy wprowadzeniem systemu HACCP w obiektach obrotu żywnością. W 56% obiektów nadzorowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 wprowadzono zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP). W obiektach produkcji żywności i zakładach żywienia zbiorowego otwartego system kontroli GHP/GMP został wprowadzony odpowiednio w 88,2% i 74,5% obiektów. Połowa obiektów zajmujących się obrotem żywności stosuje systemy kontroli wewnętrznej. Na tym samym poziomie, co w roku poprzednim, utrzymała się liczba zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego z wdrożonymi zasadami GHP/GMP ( 47,4% obiektów). Przeprowadzane kontrole obiektów, w których wprowadzono GHP/GMP i HACCP, wymagają w niektórych obiektach weryfikacji, a w niektórych wykazują braki w systematyczności w prowadzeniu dokumentacji.

4.4. Funkcjonowanie systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach - RASFF, Unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych - RAPEX Powiadomienia w systemie RASFF zobligowały pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu do przeprowadzenia 55 kontroli interwencyjnych (rok 2013 - 93 kontrole interwencyjne), w związku z wprowadzeniem do obrotu następujących produktów:

• Lody śmietankowe Algida „Big Milk” , zakwestionowane z uwagi na stwierdzenie obecności bakterii Salmonella

• Herbata czarna liściasta „ASSAM INDIA” – GREEN HILLS, zakwestionowanego z uwagi na przekroczonie najwyższego poziomu pozostałości ditiokarbaminianów

• Kakao Emix Słodka Pasja, zakwestionowanego z uwagi na przekroczonie najwyższego dopuszczalnego poziomu WWA i benzo(a)pirenu

• „Czosnek sproszkowany”, zakwestionowanego z uwagi na wysoki poziom ochratoksyny A

• „M ąka kukurydziana”, zakwestionowanego z uwagi na przekroczonie maksymalnego dopuszczalnego poziomu fumonizyn (suma B1 i B2)

• „Rodzynki Sułtanki 100g”, zakwestionowanego ze względu na obecność dwutlenku siarki – brak deklaracji o składniku alergennym na etykiecie produktu

• „Rekin bł ękitny (prionace glauca)” , zakwestionowanego ze względu na przekroczenie dopuszczalnego poziomu rtęci

• Chrupki zbożowe o smaku czekoladowych ciasteczek „Magusie”, zakwestionowanego ze względu na stwierdzenie obecności odłamków plastiku

• Naturalna woda mineralna, niegazowana, średniozmineralizowana POLARIS, zakwestionowanego ze względu na obecność bakterii grupy coli

• Woda mineralna Magne Vita, zakwestionowanego ze względu na obecność paciorkowców kałowych

• Naturalna woda mineralna niegazowana „Krystynka”1,5l- zakwestionowanego ze względu na obecność bakterii grupy coli

• „Otr ęby pszenne SANTE”, zakwestionowanego ze względu na przekroczenie dopuszczalnego poziomu deoksyniwalenolu

• „M ąka kukurydziana Melvit”, zakwestionowanego ze względu na obecność substancji alergennej-gluten

9

• „FLIPS pałeczki kukurydziane produkt bezglutenowy” , zakwestionowanego ze względu na obecność substancji alergennej-gluten. Przeprowadzono dochodzenie wyjaśniające.

• „KROS Płatki owsiane błyskawiczne,,Super Pump Max’’ zakwestionowanego ze względu na stwierdzenie nieautoryzowanych składników w produkcie

Przeprowadzone kontrole w tym zakresie wykazały brak zgłaszanych produktów w obrocie ze względu na ich sprzedaż klientowi finalnemu lub zwrot do producenta albo hurtownika. Nie doszło na nadzorowanym terenie do sytuacji zagrożenia życia i zdrowia w związku z wprowadzanie do obrotu niebezpiecznych produktów żywnościowych. System RAPEX funkcjonuje w Polsce od dnia wejścia do Unii Europejskiej i ma za zadanie gromadzenie i wymianę danych o produktach stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów, z wyłączeniem farmaceutyków, urządzeń medycznych oraz żywności i pasz. Dzięki szybkiej wymianie informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie istnieje możliwość podjęcia działań, by wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek lub wycofać z rynku. W roku 2014 przeprowadzono 6 kontroli sanitarnych w związku z nadesłanymi przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Bydgoszczy notyfikacjami wyrobów umieszczanych w systemie RAPEX (Unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych), stwarzających zagrożenie dla zdrowia konsumentów- nie stwierdzono poszukiwanych wyrobów w obrocie. W rejestrze zakładów nadzorowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Golubiu-Dobrzyniu znajdują się 3 obiekty obrotu kosmetykami, w których oceniane jest oznakowanie opakowań jednostkowych. Nie stwierdzono niezgodności.

4.5. Nadzór nad suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego

Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w roku 2014 nie stwierdzono podmiotów reklamujących i sprzedających suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego za pośrednictwem internetu. Nie stwierdzono także produktów nieprawidłowo oznakowanych oraz reklamowanych z wyraźnym naruszeniem przepisów ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. Pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu nie funkcjonują dystrybutorzy po raz pierwszy wprowadzający do obrotu środki spożywcze oraz nie stwierdzono takich produktów. Przeprowadzono 24 kontrole sanitarne w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego oraz kontroli interwencyjnych w systemie RASFF. Pobierano próbki środków wzbogaconych w witaminy i składniki mineralne, suplementów diety oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

4.6. Podsumowanie W 2014r. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu obejmowała nadzorem 348 obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku (2013r. - 334 obiekty). Skontrolowano 233 obiekty ujęte w ewidencji (w 2013r. - 274 obiekty). Przeprowadzono 319 kontroli sanitarnych i rekontroli, w tym 65 kontroli interwencyjnych (w 2013r. - 398 kontroli sanitarnych, w tym 102 kontrole interwencyjne).

10

Kontrole interwencyjne przeprowadzano w związku: • z otrzymywaniem powiadomień w systemie RASFF (System wczesnego ostrzegania

o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach) o wprowadzeniu do obrotu niebezpiecznej żywności (2014r. - 55 kontroli, 2013r. - 93 kontrole),

• w związku z interwencją konsumenta dotyczącą niewłaściwej jakości produktu pn.: „Mąka krupczatka” typ 450 (4 kontrole).

• z nadesłanymi przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Bydgoszczy notyfikacjami wyrobów umieszczanych w systemie RAPEX (Unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych), stwarzających zagrożenie dla zdrowia konsumentów (w 2014r. - 6 kontroli, w 2013r. - 9 kontroli).

W wyniku przeprowadzonych kontroli interwencyjnych stwierdzono brak zgłaszanych produktów w obrocie, ze względu na ich sprzedaż klientowi finalnemu lub zwrot do producenta albo hurtownika. Nie doszło na nadzorowanym terenie do sytuacji zagrożenia życia i zdrowia w związku z wprowadzanie do obrotu niebezpiecznych produktów żywnościowych. Ocenie stanu sanitarnego według arkusza oceny stanu sanitarnego poddano 188 obiektów. Na podstawie ocen stanu sanitarnego, dokonanych w oparciu o jednolite kryteria, pomimo stwierdzanych uchybień w 2014 roku nie sklasyfikowano żadnego obiektu jako „niezgodnego z wymaganiami prawa”. Zatwierdzono 50 nowych obiektów (w roku 2013 - 58 obiektów). W celu poprawy warunków sanitarno-technicznych w zakresie bezpieczeństwa żywności wydano 11 decyzji merytorycznych, nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Za stwierdzone naruszenia wymagań higieniczno-sanitarnych nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 700 złotych. Łącznie w 2014 roku wydano 104 decyzje (w roku 2013-122 decyzje), w tym:

• 43 decyzje płatnicze (w roku 2013 - 50 decyzji płatniczych), • 11 decyzji administracyjnych (w roku 2013 - 50 decyzji), • 50 decyzji zatwierdzających zakład (w roku 2013 - 58 decyzji).

Sytuacja w obszarze bezpieczeństwa produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności na terenie powiatu jest zadowalająca, co potwierdziły przeprowadzone kontrole sanitarne. Sukcesywnie zmniejsza się liczba stwierdzanych nieprawidłowości sanitarno-technicznych i higienicznych w obiektach produkcji i obrotu żywnością, co potwierdza się spadkiem liczby wydanych decyzji administracyjnych i płatniczych w stosunku do roku ubiegłego. Właściciele zakładów przeprowadzają prace modernizacyjne na miarę swoich możliwości finansowych i usuwają bieżące niezgodności, a w ramach opracowanych i wdrożonych systemów GHP (Dobra Praktyka Higieniczna) i GMP (Dobra Praktyka Produkcyjna) zapewniają by produkowana i wprowadzana do obrotu żywność była bezpieczna. W wyniku prowadzonego nadzoru stwierdzono, że w 193 zakładach produkcji i obrotu żywnością wdrożono zasady GHP/GMP (w roku 2013 - w 270 obiektach), natomiast w 165 obiektach - system HACCP (w 2013r. - w 124 zakładach) na ogólną liczbę 233 skontrolowanych zakładów. W trosce o zdrowie konsumenta zbadano laboratoryjnie i oceniono ogółem 119 prób środków spożywczych, w tym:

• 107 prób żywności krajowej, • 8 prób żywności pochodzącej z krajów UE bądź importowanej z krajów spoza Unii

Europejskiej, • 3 próby przedmiotów użytkowych, • 1 próbę kosmetyków pobranych w ramach urzędowej kontroli i monitoringu.

11

Zakwestionowano 1 próbę krajowych środków spożywczych. Przyczyną dyskwalifikacji była nieoznakowana zawartość GMO, co nie stanowiło bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia konsumentów. W celu zapewnienia prawidłowego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny szczególnie w zakresie:

• prawidłowego znakowania środków spożywczych, w tym suplementów diety i produktów zawierających GMO, żywności bezglutenowej oraz kosmetyków,

• stosowania systemów kontroli wewnętrznej - zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) oraz systemu HACCP w obiektach żywnościowo-żywieniowych,

• identyfikowalności surowców i produktów, • zachowania łańcucha chłodniczego od surowca do gotowego produktu, co ma

szczególne znaczenie w przypadku środków spożywczych łatwo psujących się, • nadzoru nad jakością mikrobiologiczną i chemiczną środków spożywczych,

przedmiotów użytku, kosmetyków.

5. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYC H PLACÓWKACH O ŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH

Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie higieny dzieci i młodzieży miała na celu zapewnienie bezpiecznych warunków i odpowiedniego standardu higienicznego nauki, pobytu i wypoczynku dzieci i młodzieży w publicznych i niepublicznych szkołach i innych placówkach. Nadzorem w zakresie higieny dzieci i młodzieży w roku 2014 ogółem objęto 50 placówek, w tym:

• 45 placówek nauczania i wychowania, do których uczęszczało 5602 dzieci i młodzieży,

• 1 placówkę wsparcia dziennego, do których uczęszczało 30 dzieci i młodzieży, • 4 placówki letniego wypoczynku dzieci i młodzieży, z których skorzystało 253

uczestników. Łącznie przeprowadzono w nich 142 kontrole, które nie wykazały usterek i nieprawidłowości. Wydano 1 decyzję zmieniającą termin wykonania nakazów, nałożonych w decyzji merytorycznej wydanej w roku 2011. Należy zauważyć, że liczba uczniów i wychowanków przebywających w kontrolowanych placówkach nauczania i wychowania powiatu golubsko-dobrzyńskiego charakteryzuje się tendencją spadkową (2011- 5838, 2012-5720, 2013-5714, 2014-5632). W roku 2014 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego: • powstał punkt przedszkolny w pomieszczeniach Szkoły Podstawowej w Wielkim

Rychnowie gm. Kowalewo Pomorskie, • utworzono Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ostrowitym gm. Golub-Dobrzyń z połączenia

działającej tam szkoły podstawowej i przedszkola, • oddano do użytku boisko sportowe wielofunkcyjne przy Gimnazjum i Zespole Szkół

w Zbójnie gm. Zbójno. W czasie wolnym od zajęć dydaktycznych zorganizowane były placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży. W czasie ich trwania przeprowadzono 4 kontrole sanitarne, w czasie których oceniano spełnianie wymogów sanitarno-higienicznych przez organizatorów

12

wypoczynku. Sprawując bieżący nadzór sanitarny skontrolowano 4 placówki wypoczynku letniego, w których wypoczywało 253 uczestników.

5.1 Stan techniczny oraz sanitarny budynków

Stan sanitarno-techniczny placówek oświatowo-wychowawczych ulega z każdym rokiem znacznej poprawie. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono usterek i nieprawidłowości, co przedstawiono w poniższej tabeli.

Liczba placówek

Liczba placówek skontrolowanych, w których stwierdzono:

Budynki w złym stanie

Niewłaściwe warunki do utrzymania higieny

tylko Rodzaj placówek

obję

tych

ew

iden

cją

skon

trol

owan

ych

Licz

ba d

ziec

i i m

łodz

ieży

w

skon

trol

owan

ych

plac

ówka

ch

hig

ien

iczn

o-sa

nita

rnym

o

raz t

ech

nic

znym

h

igie

nic

zno

-sa

nita

rnym

tech

nic

znym

ogó

łem

Ko

rzys

tan

ie

z u

stępó

w

zew

nętr

znyc

h

Nie

zach

ow

ani

e

stan

dard

ów

do

stępn

ości

do

urząd

zeń

san

itarn

ych

Bra

k d

ostę

pu

do c

iepł

ejw

ody

w s

ani

taria

tach

Żłobki 2 2 16 0 0 0 0 0 0 0 Przedszkola/inne formy wychowania przedszkolnego

17 17 634 0 0 0 0 0 0 0

Szkoły podstawowe 16 16 2109 0 0 0 0 0 0 0 Gimnazja 5 5 1118 0 0 0 0 0 0 0 Zespoły szkół 5 5 1545 0 0 0 0 0 0 0 Placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego

1 1 30 0 0 0 0 0 0 0

RAZEM 46 46 5632 0 0 0 0 0 0 0 Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego wszystkie placówki oświatowe posiadały skanalizowane pomieszczenia sanitarne. W Szkole Podstawowej nr 1 w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2013 zakończono adaptację kolejnych pomieszczeń na łazienki uczniowskie, w związku z czym wyłączono z użytku sanitariaty zewnętrzne. W roku 2014 oceniono stan sanitarno-higieniczny wszystkich nadzorowanych placówek. W okresie wakacyjnym, w większości placówek światowych przeprowadzane są prace remontowe i modernizacyjne, poprawiające ich stan sanitarno-techniczny. Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2014/2015 przeprowadzono w niżej wymienionych placówkach następujące prace remontowe oraz doposażono w meble, sprzęt sportowy i komputerowy: Szkoła Podstawowa w Nowogrodzie gm. Golub-Dobrzyń:

• wymieniono pokrycie dachowe oraz orynnowanie, • ocieplono budynek i pomalowano elewację, • wymieniono drzwi wejściowe do budynku i drzwi do kotłowni;

Szkoła Podstawowa w Węgiersku gm. Golub-Dobrzyń: • ocieplono budynek i pomalowano elewację, • założono solary, • wymieniono instalację grzewczą,

13

• wymieniono część ogrodzenia terenu szkoły; Szkoła Podstawowa w Pluskowęsach gm. Kowalewo Pomorskie:

• ocieplono budynek i pomalowano elewację, • odnowiono parkiet w sali gimnastycznej, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych i korytarza;

Szkoła Podstawowa w Wielkim Rychnowie gm. Kowalewo Pomorskie: • wymieniono instalację grzewczą, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych i korytarza;

Szkoła Podstawowa w Kowalewie Pomorskim: • wymieniono odcinek kanału sanitarnego, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych;

Szkoła Podstawowa Nr 1 w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Zamkowa 19: • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych, korytarzy, sali gimnastycznej, • odnowiono schody zewnętrzne od strony boiska, • odnowiono podłogę w sali gimnastycznej;

Zespół Szkolno-Przedszkolnym w Ostrowitem gm. Golub-Dobrzyń: • przeprowadzono remont sanitariatów, • wymieniono część stolarki okiennej, • ocieplono budynek i pomalowano elewację;

Szkoła Podstawowa w Płonnem gm. Radomin: • wymieniono oświetlenie w całej szkole, • przeprowadzono remont sanitariatów, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych, • zakupiono sprzęt komputerowy, • zakupiono meble do biblioteki;

Szkoła Podstawowa we Wrockach gm. Golub-Dobrzyń: • zakupiono sprzęt komputerowy, • zakupiono meble do jednej z sal dydaktycznych, • zamontowano siłownię zewnętrzną, • wymieniono część ogrodzenia;

Szkoła Podstawowa w Świętosławiu gm. Ciechocin: • zakupiono meble edukacyjne do jednej z sal dydaktycznych, • wymieniono podłogę na korytarzu, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych;

Szkoła Podstawowa w Wielkiej Łące gm. Kowalewo Pomorskie: • przeprowadzono remont malarski bloku sportowego, szatni i korytarza;

Szkoła Podstawowa w Rużu gm. Zbójno: • wymieniono ogrodzenie, • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych i korytarza;

Gimnazjum im. Jana Pawła II w Kowalewie Pomorskim: • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych, • docieplenie dachu na łączniku, • remont malarski szatni i części korytarza;

Gimnazjum w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Szkolna 37: • przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych, • remont malarski części korytarzy;

Gimnazjum w Zbójnie gm. Zbójno: • wymieniono część stolarki okiennej;

14

Gimnazjum w Nowej Wsi gm. Ciechocin:

• przeprowadzono remont malarski zaplecza kuchennego oraz części korytarza; Zespół Szkół w Działyniu gm. Zbójno:

• przeprowadzono remont malarski szatni i części korytarza; Zespół Szkół w Zbójnie gm. Zbójno:

• przeprowadzono remont malarski sal dydaktycznych. We wszystkich placówkach powiatu golubsko-dobrzyńskiego przed 1 września 2014 roku wykonano również prace konserwatorsko- porządkowe.

5.2. Ocena warunków pobytu i nauki

Oceniając warunki pobytu i nauki brano pod uwagę m.in.: infrastrukturę do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego, wyniki badań środowiska szkolnego, opiekę medyczną, dożywianie dzieci i młodzieży oraz nadzór nad gospodarką substancjami i preparatami chemicznymi w szkołach.

5.2.1. Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego W ramach oceny infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego stwierdzono, że salę gimnastyczną z pełnym zapleczem sanitarnym (przebieralnie, sanitariaty, natryski) posiadało 14 placówek, w tym 5 szkół podstawowych, 5 gimnazjów i 4 zespoły szkół. Sposób wykorzystania przez uczniów natrysków po zajęciach sportowych przedstawia tabela poniżej.

w tym, z natryskami: Liczba placówek

czynnymi (z ciepłą wodą)

Rodzaj placówek skontrolowa-

nych

posiadających salę

gimnastyczną

nieczynnymi nieużywanymi

używanymi tylko po

dodatkowych zajęciach

sportowych szkoły podstawowe 16 16 - 5 0 gimnazja 5 5 - 3 2 zespoły szkół 5 5 - 3 1 Razem 26 26 0 11 3 Stwierdzono w trakcie prowadzenia bieżącego nadzoru sanitarnego nad placówkami oświatowymi, że z natrysków korzysta się w 3 placówkach (2 gimnazjach i 1 zespole szkół) tylko po dodatkowych zajęciach sportowych. W pozostałych 11 placówkach natryski są nie używane.

5.2.2. Ergonomia w placówkach nauczania i wychowania Tworzeniu jak najlepszych warunków nauki uzyskuje się poprzez przestrzeganie zasad ergonomii. Uzyskuje się to przez stosowanie w placówkach nauczania i wychowania mebli właściwie dobranych do wysokości ciała, posiadających certyfikaty zgodności, oznakowanych i prawidłowo zestawionych. Ocenę dostosowania mebli do wzrostu uczniów przeprowadzono w 4 placówkach (szkoły podstawowe) w 11 oddziałach. Wykonano 209 badań (627 oznaczeń). Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono.

15

W powiecie nie funkcjonują placówki nie posiadające certyfikatów na sprzęt sportowy i meble. Odsetek mebli z certyfikatami:

• w 100% posiadało 20 placówek, w tym 15 przedszkoli, 3 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum oraz 1 zespół szkół,

• powyżej 50% posiadało 17 placówek, w tym 2 przedszkola, 8 szkól podstawowych, 4 gimnazja i 3 zespoły szkół,

• do 50% mebli z certyfikatami stwierdzono w 5 szkołach podstawowych i 1 zespole szkół.

W przypadku urządzeń i sprzętu sportowego sytuacja przedstawia się następująco: • 100% urządzeń i sprzętu sportowego z certyfikatami posiada 16 placówek

(10 przedszkoli, 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja), • powyżej 50%- 20 placówek (7 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 3 gimnazja,

3 zespoły szkół), • do 50% - 6 placówek (5 szkół podstawowych, 1 zespół szkół).

5.2.3.Tygodniowy rozkład zajęć Prawidłowo skonstruowany rozkład zajęć lekcyjnych wpływa na zdrowie oraz możliwości psychofizyczne dzieci i młodzieży, a co za tym idzie na prawidłowy proces uczenia się i osiągane wyniki w nauce. Dla zaspokojenia podstawowych potrzeb fizjologicznych uczniów przy układaniu planów lekcji należy przestrzegać następujących zasad:

• stałe godziny rozpoczynania lekcji w każdym dniu tygodnia, • równomierne rozłożenie liczby lekcji w poszczególnych dniach tygodnia, • unikanie łączenia 2-3 jednostek tego samego przedmiotu, zwłaszcza wyeliminowania

podwójnego zdwojenia lekcji, • uwzględnianie w planie lekcji naprzemiennie zajęć o rożnej skali trudności i o rożnym

charakterze. Należy brać pod uwagę zmiany dyspozycji do pracy uczniów w czasie każdej lekcji, dnia i tygodnia. W ramach higienicznej oceny rozkładów zajęć lekcyjnych przeprowadzono 376 badań (752 oznaczenia) w 26 placówkach (16 szkołach podstawowych, 5 gimnazjach, 5 zespołach szkół). Na ich podstawie stwierdzono, że rozkłady zajęć szkolnych we wszystkich placówkach ułożono zgodnie, z obowiązującymi w tej kwestii przepisami prawnymi.

5.2.4. Możliwość pozostawienia podręczników w szkole Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r., nr 6, poz. 69 z późn. zm.) w 29 skontrolowanych szkołach (22 szkoły podstawowe, 7 gimnazjów) w pomieszczeniach placówek, zapewniono uczniom możliwość pozostawiania części podręczników i przyborów szkolnych.

5.2.5. Opieka medyczna W 12 szkołach działają gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, które spełniają wymagania określone w przepisach prawnych. W 14 szkołach, gabinety takie utworzono w pomieszczeniach zastępczych na terenie placówki. Skontrolowane szkoły

16

zapewniały opiekę pielęgniarki/higienistki we wszystkich placówkach. Identyczna sytuacja miała miejsce w roku 2013.

5.2.6. Dożywianie dzieci i młodzieży W trakcie kontroli sanitarnych oceniono działalność placówek szkolnych w zakresie żywienia oraz dożywiania dzieci i młodzieży. W 2014 roku w 23 placówkach wydawano ciepłe posiłki (14 szkól podstawowych, 4 gimnazja, 5 zespołów szkół). 6 placówek wydawało wyłącznie posiłki jednodaniowe (3 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum, 2 zespoły szkół). Z pełnych obiadów korzystało 1257 uczniów, a posiłki jednodaniowe otrzymywało 521 uczniów szkół powiatu golubsko-dobrzyńskiego. W stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się liczba uczniów korzystających ze śniadań szkolnych, organizowanych w placówkach (w 2013r. - 73 uczniów, w 2014r. - 102 uczniów). Nie zmieniła się liczba placówek wydających napoje, ale o 25% zmniejszyła się liczba uczniów z nich korzystających (w 2013r. - 23 placówki, 2540 uczniów; w 2014r. - 23 placówki, 1912 uczniów). Zmniejszyła się liczba uczniów korzystających z posiłków dofinansowywanych (w 2013r. - 1306 uczniów, w 2014r. - 1141 uczniów).

5.2.7. Substancje i preparaty chemiczne w szkolnych pracowniach chemicznych Corocznie pracownik Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Golubiu-Dobrzyniu ocenia prawidłowość prowadzonej przez szkoły gospodarki substancjami i preparatami chemicznymi wykorzystywanymi w pracy dydaktycznej. W roku 2014 placówki posiadały aktualny spis w/w substancji i preparatów. Pozostające na stanie substancje i preparaty chemiczne były oznakowane, zgodnie z wymaganiami zawartymi w karcie charakterystyki oraz przechowywane właściwie w zamkniętych pomieszczeniach. Nie było wśród nich preparatów przeterminowanych.

5.2.8. Inne działania

Dowóz dzieci do szkół podstawowych i gimnazjów odbywa się na ogół autokarami szkolnymi. Dzieci przebywają pod opieką wychowawców bądź innych zatrudnionych osób. Należy zauważyć, że nie ma przestojów i długich oczekiwań dzieci na odjazdy autobusów. W sporadycznych przypadkach uczniowie mieli możliwość skorzystania ze świetlicy szkolnej. W nadzorowanych placówkach zwracano uwagę na mikroklimat w pomieszczeniach nie stwierdzono nadmiernego zagęszczenia w salach dydaktycznych, wilgotność oraz temperatura były w normie. Sale lekcyjne były wietrzone po każdej przerwie, nie było również zmianowości. W placówkach przedszkolnych w okresie ferii zimowych, w związku z niskimi temperaturami powietrza, przeprowadzono kontrole oceny temperatury w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt dzieci. Nie stwierdzono nieprawidłowości w/w wymienionym zakresie. Pomiar temperatury przeprowadzono w 4 placówkach (26 pomieszczeń). Oceniono warunki do utrzymania higieny osobistej. Nadzorowane placówki oświatowo-wychowawcze w wyniku wzmożonej profilaktyki grypy zapewniły właściwe warunki higieniczne. We wszystkich placówkach stwierdzono dostęp do bieżącej ciepłej wody, mydła w dozownikach, papieru toaletowego oraz suszarki lub ręczników jednorazowych do rąk.

17

Podczas kontroli w podległych placówkach udzielano instruktaży dotyczących właściwego doboru stanowiska pracy ucznia/przedszkolaka, przestrzegania zasad higieny osobistej oraz pozostawiono materiały edukacyjne dotyczące w/w zagadnienia. We wszystkich placówkach pozostawiono materiały edukacyjne opracowane przez Główny Inspektorat Sanitarny dotyczące wszawicy, grypy, udzielano instruktaży dotyczących przestrzegania zasad higieny osobistej. W związku z programem edukacyjnym „Trzymaj Formę” promowano zdrowy styl życia – aktywność fizyczną oraz zasady zdrowego odżywiania. W szkołach, które miały sklepiki zwracano uwagę na asortyment znajdujący się w sprzedaży. W placówkach oświatowych oceniano przestrzeganie zakazu palenia tytoniu, pozostawiano materiały edukacyjne.

5.3. Podsumowanie

Wszystkie skontrolowane szkoły zapewniały uczniom bezpieczne i higieniczne warunki do nauki. W miarę możliwości finansowych systematycznie są remontowane pomieszczenia dydaktyczne, pomieszczenia higieniczno-sanitarne, sale gimnastyczne, wymieniane na nowe meble (ławki, stoliki regulowane, szafki). We wszystkich nadzorowanych placówkach oświatowych stwierdzono właściwe warunki do utrzymania higieny osobistej, zapewniony jest właściwy stan techniczny oraz sanitarno-higieniczny pomieszczeń i armatury sanitarnej. Dzieci i młodzież mają dostęp do ciepłej bieżącej wody, mydła w dozownikach, suszarek do rąk lub ręczników jednorazowych, papieru toaletowego. W 2014r.oddano do użytku 1 boisko sportowe wielofunkcyjne: przy Gimnazjum i Zespole Szkół w Zbójnie gm. Zbójno. Oceniając sytuację dotyczącą opieki medycznej w szkołach w porównaniu do lat ubiegłych stwierdzono, że nie uległa ona zmianie. Gabinety profilaktycznej opieki zdrowotnej znajdują się w 12 placówkach, a gabinet stomatologiczny funkcjonuje tylko w 1 placówce. Większość placówek oświatowo-wychowawczych wyposażonych jest w meble certyfikowane i tak:

• w 20 placówkach odsetek mebli z certyfikatami wynosi 100 %, • w 17 placówkach powyżej 50%, • w 6 placówkach do 50%.

Nadal znajdują się w użytkowaniu meble, urządzenia i sprzęt sportowy bez certyfikatów, które zakupione zostały przed 2002r. Są one jednak w dobrym stanie technicznym. Odsetek urządzeń i sprzętu sportowego z certyfikatami w skontrolowanych placówkach w 100% stwierdzono 16 placówkach, powyżej 50% w 20 placówkach i poniżej 50% w 6 placówkach. W 2014r. w porównaniu do lat ubiegłych liczba uczniów korzystających z pełnych obiadów i posiłków jednodaniowych oraz korzystających z posiłków dofinansowanych przez władze samorządowe i organizacje pozarządowe utrzymuje się na podobnym poziomie. Ogółem z różnych form dożywiania korzystało 1778 dzieci i młodzieży, co stanowiło 37,25% dzieci i młodzieży uczęszczającej do szkół. Nie stwierdzono niezgodności tygodniowego rozkładu lekcji z przepisami prawnymi oraz zasadami higieny. Rozkłady zajęć lekcyjnych z roku na rok bardziej spełniają wymagania higieniczne uczniów. Wszystkie szkoły zapewniają uczniom możliwość pozostawiania części podręczników i przyborów szkolnych. Nadzorowi sanitarnemu podlega wypoczynek zimowy i letni dzieci i młodzieży zgłoszony w elektronicznej bazie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

18

Liczba dzieci młodzieży korzystająca z różnych form wypoczynku letniego w porównaniu do lat ubiegłych zwiększyła się (w 2012r. - 115 dzieci i młodzieży, w 2013r. - 163 dzieci i młodzieży, w 2014r. - 253 dzieci i młodzieży). Dzieciom i młodzieży zapewniono właściwe warunki higieniczno-sanitarne w trakcie trwania wypoczynku. Stan techniczny oraz sanitarny budynków placówek oświatowo-wychowawczych ulega z każdym rokiem znacznej poprawie. W placówkach oświatowych przed rozpoczęciem roku szkolnego 2014/2015, dzięki dotacjom unijnym oraz środkom finansowym przekazanym przez samorządy, przeprowadzono szereg prac remontowych i modernizacyjnych, które poprawiały ich stan sanitarno-techniczny oraz zapewniły bezpieczny i higieniczny proces nauczania.

6. CHOROBY ZAWODWE, PREWENCJA CHORÓB ZAWODOWYCH, ŚRODOWISKO PRACY

6.1. Choroby zawodowe

Do celów ustalenia orzeczenia w sprawie rozpoznania choroby zawodowej przez uprawnione placówki medyczne, pracownicy inspekcji sanitarnej sporządzają oceny narażenia zawodowego u pracowników występujących o stwierdzenie choroby zawodowej, w oparciu o informacje dotyczącego całkowitego przebiegu zatrudnienia w narażeniu na czynnik szkodliwy, który może być przyczyną zaistnienia choroby zawodowej, bądź też w związku ze sposobem wykonywania pracy.

W 2014 roku do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu wpłynęły 2 podejrzenia chorób zawodowych. Przeprowadzono 2 postępowania wyjaśniające i na tej podstawie organ I instancji wydał 3 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej (w 2 przypadkach dochodzenie przeprowadzono w 2013r.) oraz 2 decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej (również w stosunku do dochodzeń rozpoczętych w 2013 r.). Pozytywnie rozpatrzone wnioski o stwierdzenie choroby zawodowej stanowiły choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa (2 decyzje) oraz kontaktowe zapalenie skóry z podrażnieniem (1 decyzja). W pierwszym przypadku choroby zawodowe powstały w następstwie boreliozy u osób zawodowo związanych z leśnictwem. Okres narażenia osób na czynniki, które wskazuje się jako przyczynę choroby zawodowej, wynosił 15 i 26 lat. Kontaktowe zapalenie skóry powstało na skutek narażenia na czynniki drażniące podczas prac związanych z obróbką ziemi i trwało 8 lat. Choroby zawodowe stwierdzone zostały u mężczyzn z grup wiekowych 40-49 lat (2 osoby) i 50-59 lat (1 osoba).

6.2. Środowisko pracy

W ewidencji obiektów Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 znajdowały się 162 zakłady pracy zatrudniające 3559 osób. Mimo niewielkiego spadku liczby zakładów pracy, liczba zatrudnionych w nich pracowników wzrosła o 35% (2013r. - 2630 pracowników, 2014r. - 3559 pracowników). Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego dominują zakłady małe, zatrudniające do 9 pracowników. Stanowią one 59,9% zakładów w ewidencji. Ich liczba zmniejszyła się w stosunku do poprzedniego roku (2014r. - 97 zakładów, 2013r. - 101 zakładów). Struktura liczbowa pozostałych zakładów pracy w roku 2014 i 2013 pozostawała na jednakowym poziomie.

19

Kontrole sanitarne przeprowadzono w 81 zakładach pracy ujętych w ewidencji obiektów (w roku 2013 - w 79 zakładach pracy), zatrudniających 2004 pracowników. Łącznie przeprowadzono w nich 102 kontrole sanitarne.

Strukturę podmiotów gospodarczych objętych ewidencją wg działów PKD przedstawia następująca tabela:

Liczba zakładów w ewidencji

wszystkich skontrolowanych

Liczba

zatrudnionych w zakładach

Liczba

zatrudniających pracowników

zatrudniających pracowników

PKD

razem do 9

10 do 49

50 do 249

250 i

więcej

razem do 9

10 do 49

50 do 249

250 i

więcej

wg ewi-dencji

skon-trolo-wa-nych

kon-troli

decy-zji

zakładów w których stwierdzo-no prze-kroczenia

NDSiN

01 Rolnictwo 9 7 2 1 1 55 10 1

02 Leśnictwo 4 2 2 1 1 66 49 1

10 Produkcja artykułów spożywczych

15 5 9 1 11 3 7 1 243 207 14 3

13 Produkcja wyrobów tekstylnych

1 1

16 Produkcja wyrobów z drewna

8 6 2 5 3 2 57 48 8 3 2

18 Poligrafia 3 1 2 2 2 35 32 3 2 1

20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych

4 1 3 3 1 2 92 61 3 1

22 Produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych

13 7 4 1 1 5 1 2 1 1 1362 485 7 1

23 Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemeta-licznych

7 5 2 6 4 2 192 183 7 3 1

25 Produkcja metalowych wyrobów gotowych

19 9 7 3 11 3 4 4 665 592 12 2 1

28 Produkcja maszyn i urządzeń

2 1 1 2 1 1 84 84 2

31Produkcja mebli 5 1 4 1 1 64 16 2

35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych

3 2 1 1 1 36 26 1

37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków

2 1 1 42

38 Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów, odzysk surowców

4 1 3 2 1 1 86 50 1 2

43 Roboty budowlane 4 3 1 1 1 21 13 1

20

specjalistyczne 45 Naprawa pojazdów samochodowych

13 12 1 5 5 48 11 6 1

46 Handel hurtowy 4 2 1 1 3 3 95 22 4

47 Handel detaliczny 23 22 1 16 16 53 26 18

49 Transport lądowy 1 1 1 1 40 40 2 1

68 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości

3 3 2 2 53 27 3 1

85 Edukacja 1 1 1 1 11 11 2

86 Opieka zdrowotna 8 6 2

94 Działalność organizacji członkowskich

2 1 1 1 1 11 11 1

96 Pozostała indywidualna działalność usługowa

1 1 3

RAZEM 162 97 54 10 1 81 42 29 9 1 3559 2004 102 19 6 Bieżący nadzór sanitarny nad zakładami pracy polegał na ocenie środowiska pracy oraz kontroli przestrzegania przez pracodawców przepisów dotyczących higieny i warunków środowiska pracy, kontroli stosowania i dystrybucję substancji i mieszanin niebezpiecznych, kontroli warunków pracy pracowników eksponowanych na czynniki rakotwórcze. Przeprowadzane kontrole dotyczyły:

• 31 kontroli w ramach nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, w tym: 1 kontrolę u producenta (producent alkoholu etylowego 96,6%), 2 kontrole u formulatorów (kleje do systemu dociepleń, farby emulsyjne, akrylowe wewnętrzne i zewnętrzne, grunty, tynki akrylowe, produkty biobójcze powstające poprzez łączenie poszczególnych składników rozlewaniu lub pakowaniu ich w opakowania jednostkowe), 7 kontroli u dystrybutorów (sprzedaż detaliczna), 21 kontroli u stosujących substancje chemiczne i ich mieszaniny,

• 10 kontroli pod kątem narażenia na działanie substancji biobójczych, u podmiotów wprowadzających do obrotu (handel detaliczny, hurtownie),

• 16 kontroli warunki pracy pod względem narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych gr. 2 i 3. Skontrolowano m.in. producentów środków spożywczych, wyrobów z drewna, zakład zajmujący się zbieraniem i unieszkodliwianiem odpadów,

• 1 kontrolę w zakładzie, gdzie występuje narażenie na działanie substancji rakotwórczych (tlenek etylenu - wykorzystany do sterylizacji niskotemperaturowej wyprodukowanych wyrobów medycznych w zakładzie produkcji materiałów opatrunkowych oraz wyrobów medycznych).

W celu poprawy warunków higieniczno-zdrowotnych wydano 19 decyzji administracyjnych, w tym 2 decyzje zmieniające termin wykonania zaleceń (w 2013r. - 19 decyzji administracyjnych, w tym 1 zmieniająca). Nie wydano decyzji unieruchamiających stanowiska pracy, oddziały czy zakłady. Najczęściej występujące nieprawidłowości w skontrolowanych w roku 2014 zakładach pracy to:

• brak aktualnych pomiarów czynników szkodliwych na stanowisku pracy, • uchybienia w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin,

21

• przekroczenia NDS (Najwyższe Dopuszczalne Stężenie) i NDN (Najwyższe Dopuszczalne Natężenie) na stanowisku pracy,

• brak lub nieprawidłowa ocena ryzyka zawodowego, • zły stan sanitarno-higieniczny pomieszczeń, • uchybienia w zakresie produktów biobójczych, • brak aktualnych badań lekarskich.

W zakładach najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym w środowisku pracy był hałas. Przekroczenia dopuszczalnego poziomu najwyższego dopuszczalnego stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w roku 2014 stwierdzono w 6 zakładach pracy. Łącznie narażonych było 76 osób.

6.3. Podsumowanie W 2014 r. w ewidencji obiektów znajdowały się 162 podmioty gospodarcze, prowadzące działalność m. in. w branżach (w roku 2013 - 166 podmiotów):

- przemysł drzewny, - przetwórstwo tworzyw sztucznych, - produkcja wyrobów betonowych, - produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych, - produkcja substancji i mieszanin chemicznych, - handel detaliczny w zakresie wprowadzania do obrotu mieszanin chemicznych, w tym produktów biobójczych, -działalność usługowa (m. in. przemysł meblarski, naprawa pojazdów mechanicznych).

W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru sanitarnego nad wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych nie stwierdzono na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego punktów wprowadzających dopalacze do obrotu. W 2014 r. przeprowadzono łącznie 102 kontrole sanitarne (w 2013r. - 96 kontroli sanitarnych). Zakres kontroli obejmował m.in tematykę:

− przestrzeganie przez pracodawców przepisów bhp, − przestrzeganie wykonywania badań środowiskowych, − przestrzeganie przepisów w zakresie wprowadzania substancji chemicznych i ich

mieszanin, W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w roku 2014 wydano łącznie 17 decyzji administracyjnych nakazujących wykonanie zaleceń, 2 decyzje zmieniające termin wykonania zaleceń oraz 19 decyzji płatniczych. W roku 2013 liczba ta kształtowała się na identycznym poziomie, poza liczbą decyzji zmieniających (w 2013r. - 1 decyzja zmieniająca). Spośród nieprawidłowości w kontrolowanych w roku 2014 zakładach pracy powiatu golubsko-dobrzyńskiego należy wymienić m.in.:

− przekroczenia wartości NDS (Najwyższe Dopuszczalne Stężenie) i NDN (Najwyższe Dopuszczalne Natężenie)- w 2014r. - w 9 zakładach pracy, w 2013r.- w 6 zakładach pracy,

− brak aktualnych badań środowiskowych, − brak aktualnych badań lekarskich okresowych, − brak właściwych instrukcji bhp, − brak lub nieprawidłowo wykonana ocena ryzyka zawodowego.

Liczba osób narażonych nie uległa radykalnej zmianie (w 2014 r. - 298 osób, w 2013 r. - 334 osoby).

22

W 2014r., podobnie jak w roku ubiegłym, poprawę higieny i środowiska pracy uzyskano w 12 zakładach pracy, w tym w 2 zakładach pracy w zakresie obniżenia czynnika szkodliwego do wartości dopuszczalnej (w 2013 r. liczba ta kształtowała się podobnie). W porównaniu do roku ubiegłego w zakresie chorób zawodowych nastąpił spadek liczby stwierdzonych chorób zawodowych (w 2013r.- wydano 6 decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej, w 2014 r. wydano 3 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej).

7. STAN SANITARNY OBIEKTÓW U ŻYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego funkcjonują obiekty użyteczności publicznej, należące do różnorodnych grup rodzajowych o zróżnicowanych wymaganiach higieniczno-sanitarnych, jakim powinny odpowiadać, aby zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne osobom z nich korzystających.

W roku 2014 w ewidencji obiektów Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu znajdowało się 110 obiektów użyteczności publicznej. Strukturę oraz stan sanitarny skontrolowanych w roku 2014 obiektów użyteczności publicznej przedstawiono w tabeli poniżej.

Liczba urządzeń i obiektów

skontrolowanych

Ze stwierdzonym złym stanem Wyszczególnienie wg. ewidencji na 31.XII ogółem higieniczno-

sanitarnym i technicznym

tylko higieniczno-sanitarnym

tylko technicznym

Ustępy publiczne 3 3 - - - Pływalnie kryte 2 2 - - - Inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej

1 1 - - -

Hotele 2 2 - - - Inne obiekty świadczące usługi hotelarskie

14 14 - - -

Zakłady fryzjerskie 15 15 - - - Zakłady kosmetyczne 4 4 - - - Zakłady odnowy biologicznej 2 2 - - - Inne zakłady, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna z usług fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu.

10 10 - - -

Dworce autobusowe 1 1 - - - Cmentarze 20 13 - - - Domy przedpogrzebowe 2 3 - - - Inne obiekty użyteczności publicznej 34 57 - - - Razem 110 126 - - - W obiektach użyteczności publicznej przeprowadzono 126 kontroli sanitarnych. Stwierdzono zróżnicowany stan sanitarny, drobne usterki sanitarne i techniczne, ale żaden z obiektów nie

23

został zdyskwalifikowany pod względem sanitarnym jako zły. Postępowania administracyjnego nie prowadzono. Stan sanitarny w 8 obiektach uległ poprawie:

• w 2 zakładach fryzjerskich- przeprowadzono remont malarski pomieszczeń, • w 3 zakładach fryzjersko-kosmetycznych – remont malarski pomieszczeń, • w Domu Kultury w Golubiu-Dobrzyniu przeprowadzono remont dachu oraz remont

malarski części pomieszczeń, • w Ośrodku Sportu i Rekreacji Golub-Dobrzyń- oddano do użytku nową halę

widowiskowo-sportową, • w Centrum Rekreacji i Sportu w Kowalewie Pomorskim – przy w/w kompleksie

sportowym oddano do użytku pływalnię krytą. Ponadto w roku 2014 wydano:

• 24 decyzji zezwalających na przeprowadzenie ekshumacji zwłok, • 2 postanowienia dotyczące opinii sanitarnej n/t sprowadzenia zwłok i prochów

z zagranicy. W sezonie kąpieliskowym 2014r. na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie funkcjonowało żadne kąpielisko, funkcjonowały 2 miejsca wykorzystywane do kąpieli (ocenione w punkcie 2.2.).

7.1. Stan sanitarno-techniczny poszczególnych grup obiektów 7.1.1. Ustępy publiczne W powiecie golubsko-dobrzyńskim rolę ustępów publicznych pełnią ogólnodostępne toalety zlokalizowane w budynku Urzędu Miasta Golubia-Dobrzynia, czynne w godzinach pracy urzędu, w Ośrodku Sportu i Rekreacji w Golubiu-Dobrzyniu oraz ustawiona przy ul. Chopina toaleta typu TOI-TOI, tymczasowo skanalizowana. W obiektach tych stan sanitarno-higieniczny nie budził zastrzeżeń. Przed sezonem letnim w obiektach wykonano drobne prace remontowe, polegające na wymianie zniszczonej armatury sanitarnej oraz wykonaniu remontu malarskiego.

7.1.2.Pływalnie kryte

W 2013 roku w ewidencji znajdowała się 1 pływalnia kryta (Osada Karbówko w Elgiszewie gmina Ciechocin). Dnia 29 października 2014 roku oddano do użytku krytą pływalnię w Kowalewie Pomorskim. Mieści się ona przy Centrum Rekreacji i Sportu. Pływalnia zawiera dwie kondygnacje, w tym: 1 podziemną pełniącą funkcję podbasenia i pomieszczeń technicznych oraz 1 naziemną pełniąca funkcję hali basenowej z węzłami szatniowo-sanitarnymi. Hala basenowa obejmuje: basen pływacki 6 torowy, basen dla osób niepływających, brodzik oraz wannę z hydromasażem. Obiekty te ze względu na zwiększone ryzyko zakażeń objęte są szczególnym nadzorem sanitarnym. Kontrolowana jest również jakość wody w nieckach basenowych. Czterokrotnie oceniano wodę z pływalni w Osadzie Karbówko w Elgiszewie. Właściciele Osady Karbówko przeprowadzają również wewnętrzne kontrole jakości wody. Żadne próby wody nie wykazywały odchyleń od norm w zakresie parametrów fizyko-chemicznych i biologicznych. W roku 2014 nie oceniano jakości wody z pływalni krytej w Kowalewie Pomorskim, z uwagi na termin odbioru obiektu do użytkowania w październiku 2014 roku. Pierwsze próby wody

24

z niecek basenowych były pobrane w ramach kontroli wewnętrznej, których skład fizyko-chemiczny i bakteriologiczny był dobry. 7.1.3. Inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej

W Golubiu-Dobrzyniu funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Stowarzyszenie „Szansa na Zdrowie”. Środowiskowy Dom Samopomocy jako ośrodek wsparcia dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi i neurologicznymi przeznaczony dla 45 osób przewlekle psychicznie chorych, upośledzonych umysłowo oraz osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych i neurologicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej są zaliczane do zaburzeń psychicznych. Dom przeznaczony jest dla osób, które ukończyły 18 rok życia i zamieszkują na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Środowiskowy Dom Samopomocy działa od poniedziałku do piątku w godz. 7-15. Podczas kontroli stan sanitarno-higieniczny pomieszczeń i urządzeń był zachowany.

7.1.4. Obiekty hotelarskie

Na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu działają 2 obiekty zaliczane do tej grupy, mianowicie:

• Hotel VABANK kat.***, zlokalizowany przy ul. Rynek 9 w Golubiu-Dobrzyniu. Obiekt posiada recepcję oraz do dyspozycji 16 pokoi z łazienkami na 31 miejsc noclegowych. Każdy pokój w swoim wyposażeniu posiada: telefon, telewizor, lodówkę oraz bezprzewodowy internet. Wszystkie pokoje są klimatyzowane. Łazienki wyposażone są w suszarki oraz kabiny prysznicowe, dwa pokoje dodatkowo na wyposażeniu mają wannę. Poza tym w obiekcie jest Restauracja Vabank oraz Lobby Bar czynny całodobowo, dwie sale konferencyjne, pomieszczenia magazynowe i porządkowe. Hotel posiada miejsca parkingowe tuż przy hotelu, monitorowane, niestrzeżone.

• Hotel-Restauracja Osada Karbówko kat*** w Elgiszewie gm. Ciechocin W obiekcie zorganizowano hol recepcyjny z zespołem higieniczno-sanitarnym, sale konferencyjno-biesiadne z zapleczem kuchennym i magazynowym. Hotel dysponuje pokojami gościnnymi na 138 miejsc noclegowych, każda jednostka mieszkalna posiada wyposażenie podstawowe i uzupełniające oraz własną łazienkę.

W trakcie kontroli stan sanitarno-higieniczny w/w obiektach był zachowany. 7.1.5. Inne obiekty, w których świadczone są usługi hotelarskie W tej grupie w naszym powiecie znajduje się obecnie 14 obiektów, w tym 2 gospodarstwa agroturystyczne (w 2013r - 16 obiektów, w tym 4 obiekty agroturystyczne). Zlikwidowano gospodarstwa agroturystyczne: „Agroturystyka” w miejscowości Płonko gm. Radomin oraz „Orzechowy Jar” w miejscowości Elgiszewo gm. Ciechocin. Łącznie baza noclegowa całoroczna dysponuje ok. 380 miejscami noclegowymi. W trakcie kontroli sanitarnych w/w obiektach, nie odnotowano zaniedbań stanu sanitarnego, nagłe awarie czy drobne usterki usuwane były przez poszczególnych właścicieli na bieżąco. Zapewnione były środki higieny (mydło, ręczniki jednorazowego użycia, papier toaletowy). Podczas przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono w w/w obiektach rażących zaniedbań stanu higieniczno-sanitarnego.

25

7.1.6. Zakłady fryzjerskie Liczba obiektów w tej grupie wynosi 15 (w 2013r. - 16 obiektów). W ciągu 2014r. zlikwidowano 1 zakład fryzjerski w Kowalewie Pomorskim przy ul. Rynek 17. Stan sanitarno-higieniczny poprawił się w 2 obiektach w związku z przeprowadzonymi w nich remontami malarskimi pomieszczeń. Zakłady podłączone są do wodociągów publicznych i posiadają wodę bieżącą ciepłą i zimną. Kontrole sanitarne zakładów fryzjerskich nie wykazały zastrzeżeń dotyczących czystości bieżącej pomieszczeń. Przestrzegano segregacji bielizny i odzieży własnej, prowadzono dezynfekcję narzędzi fryzjerskich i odpowiednio oznaczano środki dezynfekcyjne (nie pobierano prób środków dezynfekcyjnych). Wszystkie zakłady fryzjerskie posiadają pomieszczenia sanitarne. W zakładach umieszczono w widocznych miejscach oznaczenia słowne i graficzne o zakazie palenia tytoniu .

7.1.7. Zakłady kosmetyczne

Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego funkcjonowały 4 zakłady kosmetyczne. W ciągu 2014 roku powstały 2 nowe zakłady kosmetyczne: w Wielkim Rychnowie gm. Kowalewo Pomorskie oraz w Golubiu-Dobrzyniu. Właściciele zakładów kosmetycznych posiadają umowy na sterylizację narzędzi z zakładami mającymi właściwe urządzenia do sterylizacji oraz przestrzegają obowiązujących procedur zapewniając ochronę przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi w trakcie obsługi klienta. Nie odnotowano zaniedbań dotyczących czystości bieżącej pomieszczeń, segregacji bielizny czystej i brudnej oraz odzieży osobistej i ochronnej. Zakłady kosmetyczne zaopatrzone są w środki dezynfekcyjne (głównie Aldesan) oraz środki czystości w wystarczającej ilość. Wszystkie preparaty kosmetyczne używane przy wykonywaniu zabiegów były w oryginalnych opakowaniach. Nie pobierano do badań prób środków dezynfekcyjnych. 7.1.8. Zakłady odnowy biologicznej W tej grupie obiektów na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu są 2 solaria (ilość nie uległa zmianie w porównaniu do roku ubiegłego). Zakłady działały bez zastrzeżeń sanitarno-higienicznych. Czystość bieżąca pomieszczeń i wyposażenia nie budziła zastrzeżeń. Solaria zaopatrzone są w środki dezynfekcyjne i czystościowe, ręczniki jednorazowego użytku oraz wodę bieżąca ciepłą i zimną z wodociągów publicznych. Pojemniki zawierające roztwory preparatów kosmetycznych i środków dezynfekcyjny są odpowiednio oznaczone oraz posiadają aktualną datę ważności. Przedmioty stanowiące wyposażenie zakładu posiadają gładką, nie wchłaniającą kurzu i wody powierzchnię, łatwą do utrzymaniu czystości i przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych. Łóżka i kabiny do opalania po każdym użyciu są dezynfekowane, a informacje o wykonaniu tej czynności umieszczone były w widocznym miejscu. W 2014r. z w/w obiektów nie pobierano prób środków dezynfekcyjnych do badań laboratoryjnych.

26

7.1.9. Inne zakłady, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna z usług: fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu W roku 2014 funkcjonowało 10 obiektów, świadczących łącznie więcej niż jedną z usług: fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej. Wszystkie obiekty w ciągu 2014 roku zostały skontrolowane. Zlikwidowane zostały 2 obiekty mieszczące się w Golubiu-Dobrzyniu: przy ul. Ceglanej 4 oraz ul. Żeromskiego 13. Stan sanitarno-higieniczny poprawił się w 3 zakładach:

• Golub-Dobrzyń ul. Szkolna 26a, • Kowalewo Pomorskie Plac 700-lecia 15, • Kowalewo Pomorskie Plac 700-lecia 21/1,

w związku przeprowadzonymi pracami remontowymi pomieszczeń. Obiekty zaopatrzone są w płyny dezynfekcyjne (najczęściej stosowany jest „Aldesan”) i środki czystości oraz wodę bieżącą ciepłą i zimną z wodociągów publicznych. Zachowana jest segregacja bielizny czystej i brudnej oraz odzieży własnej i roboczej. Trzy zakłady fryzjersko-kosmetyczne mają podpisane umowy na sterylizację narzędzi z zakładami posiadającymi właściwe urządzenia do sterylizacji, pozostałe obiekty używają sprzęt jednorazowy i nie wykonują usług mogących powodować naruszenie ciągłości tkanek. W trakcie przeprowadzonych kontroli sanitarnych rażących zaniedbań stanu higieniczno-zdrowotnego nie stwierdzono, drobne usterki usuwane były na bieżąco.

7.1.10. Dworce autobusowe Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego znajduje się jeden dworzec autobusowy. Stan sanitarny dworca PKS w Golubiu-Dobrzyniu nie wzbudzał zastrzeżeń. Przed sezonem turystycznym 2014 przeprowadzono bieżące prace remontowe, odnowiono ławeczki, wymieniono zniszczone tablice z rozkładem jazdy, sanitariaty wyposażono w dostateczną ilość środków czystości i dezynfekcji. Plac dworca PKS utrzymywany był czysto, ilość pojemników na nieczystości komunalne była wystarczająca. Ogólny stan sanitarny dworca PKS można ocenić jako dobry. Nie przeprowadzono kontroli stanu sanitarno-higienicznego środków transportu. 7.1.11. Cmentarze

Na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu w ewidencji jest 20 cmentarzy, w tym 1 komunalny. Skontrolowano 13 cmentarzy, zgodnie z harmonogramem kontroli na rok 2014. Wszystkie tereny cmentarzy są ogrodzone, zaopatrzone w punkty czerpalne wody oraz kontenery odpadów komunalnych. Stan sanitarno-porządkowy terenów cmentarzy był zachowany. W roku 2014 wydano 24 decyzji zezwalających na przeprowadzenie ekshumacji zwłok oraz 2 postanowienia dotyczących opinii sanitarnych n/t sprowadzenia zwłok/prochów z zagranicy. 7.1.12. Domy przedpogrzebowe Na terenie objętym nadzorem zewidencjonowane są 2 zakłady pogrzebowe, wszystkie zostały skontrolowane.

27

W 2014r. zlikwidowano Zakład Pogrzebowy mieszczący się na Podzamku Golubski 39 gm. Golub-Dobrzyń. Zewidencjonowane zakłady pogrzebowe wyposażone są w chłodnie służące do przechowywania zwłok. Podczas kontroli stan sanitarny pomieszczeń, urządzeń był zachowany, zapas środków czystości i dezynfekcji był zapewniony. Nadzorem sanitarnym objęto również 3 kaplice pogrzebowe przy kościołach parafialnych: Ciechocin gm. Ciechocin, Nowogród gm. Golub-Dobrzyń, Pluskowęsy gm. Kowalewo Pomorskie. Skontrolowano również 3 środki transportu do przewozu zwłok i szczątków ludzkich. Stwierdzono, że skontrolowane samochody spełniały wymagania techniczne i sanitarne, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami prawnymi. 7.1.13. Inne obiekty użyteczności publicznej W ewidencji w tej grupie obiektów wpisano 34 obiekty. Jest to bardzo różnorodna grupa skupiająca obiekty o różnym profilu prowadzonej działalności. Zaliczamy tu: apteki i punkty apteczne, stacje paliw, obiekty kulturalno-widowiskowe, obiekty sportowe, przystanki PKP, składowiska odpadów i punkty przeładunku, zakłady rolne oraz inne obiekty poza ewidencją (piaskownice, przystanki autobusowe). Łącznie w tej grupie obiektów przeprowadzono 57 kontroli sanitarnych (w tym 37 kontroli w obiektach poza ewidencją). W roku 2014 postał nowy obiekt- Apteka w Kowalewie Pomorskim przy ul. Chopina 16. Stan sanitarno-higieniczny uległ poprawie w 3 obiektach:

• Dom Kultury w Golubiu-Dobrzyniu (remont dachu oraz remont malarski części pomieszczeń),

• Ośrodek Sportu i Rekreacji Golub-Dobrzyń (zrealizowano I etap budowy kompleksu sportowo-rekreacyjnego -oddano do użytkowania nową halę widowiskowo-sportową),

• Centrum Rekreacji i Sportu w Kowalewie Pomorskim (przy kompleksie sportowym oddano do użytku pływalnię krytą).

7.2. Podsumowanie Na przestrzeni ostatnich lat sprawowania nadzoru sanitarnego nad obiektami użyteczności publicznej, wyniki jednoznacznie wskazują na poprawę stanu higieniczno-sanitarnego nadzorowanych obiektów oraz poziomu świadczonych usług. Ma to swoje uzasadnienie w istnieniu coraz większej konkurencji na rynku wszelkich usług, która pozytywnie wpływa na ciągłe podnoszenie standardu świadczonych usług, nie tylko pod względem różnorodności, ale i jakości. Wiele podmiotów gospodarczych w swojej działalności dąży do poprawy funkcjonalności pomieszczeń, zmiany wystroju wnętrz, wyposaża swoje obiekty w nowoczesne, dobrej jakości materiały, sprzęty i urządzenia, co również ma wpływ na poprawę w ocenie stanu technicznego i sanitarnego, określonego w obowiązujących przepisach prawnych. Poprawę taką w roku 2014 zauważono zwłaszcza w grupie obiektów użyteczności publicznej o charakterze noclegowym (hotele i inne obiekty w których są świadczone usługi hotelarskie). W 2014r. na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego funkcjonowało 110 obiektów użyteczności publicznej (w roku 2013 - 112 obiektów). Sprawowany nadzór sanitarny nad obiektami użyteczności publicznej nie wykazał zagrożeń o zasadniczym znaczeniu dla zdrowia i bezpieczeństwa (rok 2014 - 126 kontroli sanitarnych, w tym 37 kontroli

28

w obiektach poza ewidencją, w roku 2013 - 151 kontroli sanitarnych w obiektach użyteczności publicznej, w tym 72 kontrole w obiektach poza ewidencją). Poprawę stanu sanitarnego uzyskano w 8 obiektach użyteczności publicznej:

− w 2-zakładach fryzjerskich, − w 3 zakładach fryzjersko-kosmetycznych, − w 1 obiekcie kulturalno-widowiskowym, − w 2 obiektach sportowych.

Z roku na rok stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej ujętych w ewidencji ulega systematycznej poprawie, co wpływa na zmniejszenie prowadzonego postępowania administracyjno-egzekucyjnego (w 2014r.- brak, w 2013- 3 decyzje administracyjne). Istotnym problemem w prowadzeniu bieżącego nadzoru sanitarnego jest brak uregulowań prawnych dotyczących wymagań sanitarnych dla zakładów świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej, co utrudnia prowadzenie bieżącego nadzoru sanitarnego w tych obiektach. Wszystkie obiekty zaplanowane do kontroli w 2014r zostały skontrolowane, a ich stan sanitarno-techniczny oceniono jako dobry. Obiekty o dostatecznym stanie technicznym, to przekwalifikowane przystanki PKP, w których zakres świadczonych usług znacznie się zmniejszył.

8. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Istotnym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresu zdrowia publicznego jest eliminowanie nieprawidłowości natury sanitarnej już na etapie programowania, planowania, projektowania, realizacji i dopuszczania do użytkowania obiektów budowlanych. Zadanie to w roku 2014 realizowano w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego poprzez:

• opiniowanie planowanych przedsięwzięć w zakresie, czy wymagane jest sporządzenie raportu ich oddziaływania na środowisko oraz jego zakresu,

• uzgadnianie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięć, • uzgadnianie projektów budowlanych przedsięwzięć, • wydawanie opinii w zakresie spełnienia wymagań sanitarno-higienicznych obiektów, • udział w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych, • opiniowanie obiektów pod względem sanitarno-higienicznym po zakończeniu

inwestycji dla potrzeb instytucji współfinansujących w ramach programów Unii Europejskiej,

• weryfikację uzgodnień projektów budowlanych dokonywanych przez rzeczoznawców ds. sanitarno-higienicznych.

W ramach działań zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wydano 141 postanowień, decyzji, opinii sanitarnych i innych pism. Znaczącą pozycją w działalności zapobiegawczego nadzoru sanitarnego było wydanie opinii w zakresie oceny, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby- co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Stanowisko w tym zakresie zajmowano 13-krotnie. Tylko 2 razy wydano opinię w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

29

Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 38 razy uczestniczył w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych. W ramach uczestnictwa w procedurze przeprowadzono 38 kontroli zgłoszonych do użytkowania obiektów. Najczęściej stwierdzanymi nieprawidłowościami były niewielkie odstępstwa od projektów, które jednak nie miały wpływu na stan i pełnienie funkcji sanitarno-higienicznych w obiektach. Należy stwierdzić, że inwestorom i wykonawcom, a także projektantom, najwięcej trudności przysparza prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie wentylacji. W przypadku odbiorów budowlanych stwierdzono 3 inwestycje bez przeprowadzonego badania laboratoryjnego wody przeznaczonej do spożycia. Inwestorzy w trakcie 7 dni zgłaszania uwag do protokołu dostarczyli sprawozdania z przeprowadzonych tego typu badań. Na podstawie wykonanych badań wody z nowych sieci wodociągowych nie stwierdzono złego stanu jej jakości sanitarnej. W roku 2014 w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego dokonano 29 uzgodnień projektów budowlanych. W kilku przypadkach projekty były uzgodnione warunkowo. Zgłoszone uwagi głównie dotyczyły uszczegółowienia rozwiązań w przypadku niejasnych lub nieścisłych zapisów w projekcie. W dalszym ciągu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu kładzie duży nacisk na kompletność rozwiązań branżowych. Współpraca z Administracją Architektoniczną Starostwa Powiatowego, w tym zakresie spowodowała, że nastąpiła poprawa. Jednakże w dalszym ciągu konieczne jest kontrolowanie jakości projektów budowlanych. Do najczęściej brakujących elementów projektów budowlanych należy zaliczyć rozwiązania dotyczące instalacji grzewczych w budynkach, wentylacji i instalacji wodno-kanalizacyjnych. Często wadliwie jest sporządzany opis techniczny do projektu, który sprowadza się do kilku zdań dotyczących materiałów budowlanych, nie ujmujących nawet charakterystyki obiektu, przeznaczenia itp. Należy przy tym stwierdzić, że powyższe nieprawidłowości dotyczą małych obiektów oraz projektów zmian sposobu użytkowania istniejących budynków. W przypadku większych obiektów obsługa projektowa jest kompletna. W ramach działań zapobiegawczego nadzoru sanitarnego mieści się również uzgadnianie i opiniowanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy. W 2014 r. dwukrotnie zajmowano stanowisko w powyższej sprawie. W sferze podejmowanych działań były także czynności wynikające ze współpracy z urzędami poszczególnych miast, gmin oraz ich administracją w sprawach dot. wyjaśnień odnośnie potrzeb sporządzania raportów, inwestycji publicznych itp. a także z Wydziałem Architektury Starostwa Powiatowego w Golubiu-Dobrzyniu. Współpraca z innymi instytucjami i jednostkami układała się bez zastrzeżeń, a podejmowana była głównie z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Golubiu-Dobrzyniu i Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w Golubiu-Dobrzyniu w zakresie dotyczącym odbioru obiektów budowlanych. W związku ze sprawowaniem zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wydano 50 decyzji nakładające obowiązek poniesienia opłaty za wykonane czynności w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. W ramach prowadzonego nadzoru nie stwierdzono istotnych nieprawidłowości w działaniach Rzeczoznawców ds. sanitarno-higienicznych.

8.1. Podsumowanie W celu eliminacji nieprawidłowości natury sanitarnej na etapie programowania, planowania, projektowania, realizacji i dopuszczania do użytkowania obiektów budowlanych wydano 141 postanowień, decyzji, opinii sanitarnych i innych pism (w 2013r. - 91).

30

Uczestniczono w dopuszczeniu 38 obiektów budowlanych do użytkowania (w roku 2013- 44 obiekty). Działania inwestycyjne na terenie powiatu nie stworzyły zagrożeń higienicznych i sanitarnych dla mieszkańców. Inwestycje realizowane były zgodnie z opracowaniami projektowymi.

9. OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA W 2014 roku na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego podejmowane były przedsięwzięcia propagujące zasady zdrowego stylu życia oraz pobudzające aktywność prozdrowotną ludzi na rzecz indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie. Działalność tę Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu inicjowała poprzez realizację programów edukacyjnych, interwencji nieprogramowych i akcji prozdrowotnych. W realizowanych przedsięwzięciach brały udział placówki oświatowe, podmioty lecznicze, straż miejska, władze samorządowe i inne organizacje. Do placówek tych dostarczano materiały informacyjne w postaci ulotek, plakatów, broszur, prowadzono szkolenia i narady. Informacje przekazywane były również w postaci artykułów w prasie lokalnej, telewizji kablowej oraz w siedzibie Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu. W roku 2014 działalność oświatowo-zdrowotna Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu obejmowała następujące bloki tematyczne: I. Zapobieganie chorobom zakaźnym

• profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu oraz opon mózgowo-rdzeniowych, II. Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym

• profilaktyka chorób odtytoniowych, • profilaktyka zakażeń HIV i zachorowań na AIDS, • zapobieganie lekooporności.

III. Zapobieganie zakażeniom i zatruciom pokarmowym • zapobieganie zakażeniom i zatruciom pokarmowym w okresie letnim,

IV. Propagowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży oraz wśród mieszkańców powiatu

• zapobieganie nałogom, • kształtowanie prawidłowych postaw w zakresie harmonizacji pracy i wypoczynku, • kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych, • kształtowanie umiejętności aktywnego wypoczynku,

V. Inne zagadnienia z zakresu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia • działania edukacyjne dotyczące racjonalnej antybiotykoterapii, • działania edukacyjne dotyczące profilaktyki zatruć metanolem.

W/w zagadnienia realizowane były w zależności od charakterystyki grupy docelowej w przeprowadzanej interwencji:

• w szkołach podstawowych, • w gimnazjach, • w szkołach ponadgimnazjalnych, • na terenie ośrodków zdrowia, • na terenie szpitala powiatowego,

31

• nagłaśniane w środkach masowego przekazu i poprzez strony internetowe. Podczas realizacji poszczególnych zadań z zakresu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia - realizacji poszczególnych programów zdrowotnych, przedsięwzięć, kampanii, akcji, konkursów przeprowadzono w jednostkach realizujących interwencje:

• 7 szkoleń, w których uczestniczyło 18 osób, • 42 narady inaugurujące, dotyczące kolejnej edycji interwencji lub dotyczące

pozyskania partnerów do realizacji interwencji, w których wzięło udział 237 osób, • przeprowadzono 82 wizytacje.

Wszystkie realizowane interwencje programowe i nieprogramowe w pełni uwzględniały potrzeby społeczności powiatu golubsko – dobrzyńskiego. W 2014 roku realizowano następujące interwencje prozdrowotne:

9.1. Interwencje programowe 1. Programy ogólnokrajowe 1.1. Profilaktyka nadwagi i otyłości- ogólnopolski program edukacyjny „Trzymaj Formę! ”

-cel główny: edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki, -adresaci: uczniowie szkół gimnazjalnych i V-VI klas szkół podstawowych.

1.2. Profilaktyka palenia tytoniu Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce. - ogólnopolski program edukacyjny obejmujący następujące interwencje programowe: „Czyste powietrze wokół nas”, „Nie pal przy mnie, proszę”, „Znajd ź właściwe rozwiązanie” oraz interwencje nieprogramowe: Światowy Dzień bez Tytoniu, Światowy Dzień Rzucania Palenia, - program mający na celu zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa zdrowotnego i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krążenia i oddechowego, nowotwory itp.) poprzez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy (aktywne i bierne palenie), - adresowany do ogółu społeczeństwa: osób dorosłych, młodzieży, dzieci uczęszczających do klas „0”, uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych. 1.2.1. Programy edukacyjne do dzieci i młodzieży: A. Czyste Powietrze Wokół Nas

-cel główny: edukacja antytytoniowa dzieci w wieku przedszkolnym mająca na celu ochronę dzieci przed szkodliwym wpływem dymu tytoniowego poprzez wykształcenie u nich świadomej postawy ochrony własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na bezpośredni kontakt z palącymi, -adresaci: dzieci klas „0”, ich rodzice i opiekunowie.

B. Nie Pal Przy Mnie, Proszę -cel główny: edukacja antytytoniowa uczniów klas I – III szkół podstawowych mająca na celu w szczególności wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy, -adresaci: dzieci klas I - III, ich rodzice i opiekunowie.

C. Znajdź Właściwe Rozwiązanie -cel główny: profilaktyka palenia tytoniu wśród uczniów starszych klas szkoły podstawowej oraz uczniów gimnazjum ze szczególnym uwzględnieniem

32

kształtowania postaw asertywnych w dbałości o własne zdrowie i dobre samopoczucie, -adresaci: młodzież klas I – III szkół gimnazjalnych, uczniowie starszych klas szkoły podstawowej.

1.2.2. ,,Światowy Dzień Bez Tytoniu oraz Światowy Dzień Rzucania Palenia” A. ,,Światowy Dzień Bez Tytoniu’’

-cel główny: ogólnospołeczna edukacja antytytoniowa mająca na celu uświadomienie społeczeństwu skali zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych następstw palenia tytoniu; oraz propagowanie zdrowego stylu życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, -ramy czasowe IV – maj 2014 ( kulminacja działań 31 maja) 2014r. -adresaci: dzieci i młodzież w 9 szkołach podstawowych, 2 gimnazjach, 10 przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, władze samorządowe, mieszkańcy powiatu golubsko-dobrzyńskiego za pośrednictwem TV Kablowa Vectra.

B. Światowy Dzień Rzucania Palenia -cel główny: ogólnospołeczna edukacja antytytoniowa zachęcająca palaczy do zerwania z nałogiem; propagowanie zdrowego stylu życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, -ramy czasowe: 15 październik-28 listopad (kulminacja działań 20 listopada) 2014 r., -adresaci: uczniowie 2 szkół podstawowych, pacjenci 10 ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej, społeczność powiatu golubsko – dobrzyńskiego za pośrednictwem TV Kablowa Vectra

1.3. Inne działania 1.3.1. „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”

–cel główny: ograniczenie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych wśród społeczeństwa, –adresaci: społeczność powiatu golubsko-dobrzyńskiego przede wszystkim: uczniowie 5 szkół ponadgimnazjalnych, pedagodzy i psycholodzy szkolni- zwłaszcza przygotowywani do realizacji programu „ARS, czyli jak dbać o miłość”, realizatorzy w szkołach ponadgimnazjalnych.

1.3.2. „Profilaktyka HIV/AIDS” A. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS

-cel główny: ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV oraz zapobieganie zachorowaniom na AIDS, zapobiegania zakażeniom HIV wśród osób o zwiększonym poziomie zachowań ryzykownych, promowanie wśród społeczeństwa testowania w kierunku HIV, -adresaci: społeczność powiatu golubsko dobrzyńskiego, przede wszystkim:

• uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, • kobiety w wieku rozrodczym lub będące w ciąży, • personel medyczny w ośrodkach zdrowia, • osoby dorosłe (18-39 lat), • osoby aktywne seksualnie, • osoby wyjeżdżające za granicę i podróżujące po Polsce, • osoby żyjące w związkach formalnych, nieformalnych oraz nie posiadające

stałego partnera, • osoby dla, których wyjazd oznacza rozłąkę ze stałym partnerem, • osoby odpowiedzialne za własne zdrowie.

33

B. Światowy Dzień AIDS -cel główny: ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV oraz zapobieganie zachorowaniom na AIDS, promowanie wśród społeczeństwa testowania w kierunku HIV, -adresaci: społeczność powiatu golubsko-dobrzyńskiego, przede wszystkim:

• uczniowie gimnazjum, • młodzież szkoły ponadgimnazjalnej, • kobiety w wieku rozrodczym lub będące w ciąży, • personel medyczny w ośrodkach zdrowia, • osoby dorosłe (18-39 lat), • osoby aktywne seksualnie, • osoby wyjeżdżające za granicę i podróżujące po Polsce, • osoby żyjące w związkach formalnych, nieformalnych oraz nie posiadające

stałego partnera, • osoby dla, których wyjazd oznacza rozłąkę ze stałym partnerem, • osoby odpowiedzialne za własne zdrowie.

2. Programy lokalne W 2014 roku lokalne interwencje programowe były realizowane w ramach Powiatowego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce w 2014 roku sporządzonego na bazie Ogólnopolskiego oraz Wojewódzkiego Programu.

9.2. Interwencje nieprogramowe 1. Interwencje nieprogramowe ogólnopolskie 1.1. ,,Światowy Dzień Zdrowia’’

-cele: edukacja społeczeństwa, pacjentów na temat chorób wektorowych, -grupa docelowa: społeczność powiatu golubsko – dobrzyńskiego.

1.2. Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach realizowany w ramach „Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków na lata 2011 – 2015”

-cele: zwrócenie uwagi i podniesienie świadomości społecznej w zakresie narastającej i szybko rozprzestrzeniającej się oporności na antybiotyki wśród drobnoustrojów wywołujących najważniejsze i najpowszechniejsze zakażenia u człowieka, integracja społeczna na rzecz promowania działań prozdrowotnych, -grupa docelowa: społeczność powiatu golubsko – dobrzyńskiego.

1.3. Działania informacyjno – edukacyjne dotyczące szkodliwości spożywania alkoholu niewiadomego pochodzenia (dotyczy zatruć metanolem) Działania edukacyjne prowadzone poprzez wizualne materiały edukacyjne oraz stronę internetową. 1.4. Działania informacyjno – edukacyjne prowadzone w zakresie profilaktyki grypy Działania edukacyjne prowadzone poprzez wizualne materiały edukacyjne oraz stronę internetową. 1.5. Działania informacyjno-edukacyjne dotyczące Europejskiego Tygodnia Szczepień

-cel: promowanie szczepień zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia w ramach Europejskiego Tygodnia Szczepień

Działania edukacyjne prowadzone poprzez wizualne materiały edukacyjne oraz stronę internetową. 2. Interwencje nieprogramowe wojewódzkie 2.1. Akcja letnia/zimowa „Bezpieczne wakacje” cele:

• zmniejszenie wystąpienia zagrożeń zdrowotnych dzieci i młodzieży podczas wypoczynku letniego i zimowego,

34

• profilaktyka zatruć pokarmowych w okresie letnim, • upowszechnienie elementarnych zaleceń dotyczących zakażeń i zatruć pokarmowych, • profilaktyka chorób zakaźnych, • upowszechnianie wiedzy o szkodliwości palenia, używania narkotyków, w tym

nowych narkotyków oraz zasad racjonalnego odżywiania, • zapobieganie skutkom nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV,

grupa docelowa: • społeczność powiatu golubsko –dobrzyńskiego, • uczniowie szkół podstawowych, • dzieci i młodzież uczestnicząca w wypoczynku letnim zorganizowanym

w Publicznym Gimnazjum w Kowalewie –Pomorskim Obóz BMX, • uczestnicy obozu sportowego zorganizowanego na terenie Publicznego Gimnazjum

w Kowalewie - Pomorskim– 253 dzieci – wypoczynek letni 2014, 2.2. ,, Etykieta rozszyfrowana wiem, co kupuję i jem’’

-cel: poprawa stanu wiedzy w zakresie żywienia poprzez edukację młodych konsumentów, - adresaci: uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.

2.3. ,, Chroń się przed kleszczami wszystkimi sposobami’’ -cel: zapobieganie chorobom przenoszonym przez kleszcze, -grupa docelowa: uczniowie klas I - III szkół podstawowych

2.4. ,,Zapobieganie chorobom pasożytniczym-wszawica, świerzb, owsica” -cel: zapobieganie chorobom pasożytniczym. -grupa docelowa : uczniowie klas I-III szkół podstawowych.

3. Interwencje nieprogramowe powiatowe 3.1. Działania informacyjno-edukacyjne prowadzone w zakresie profilaktyki zatruć pokarmowych Działania edukacyjne prowadzone poprzez wizualne materiały edukacyjne oraz stronę internetową.

9.3. Inne przedsięwzięcia W ramach sprawowania bieżącego nadzoru w zakresie warunków i wymogów higieniczno-sanitarnych prowadzono systematyczne kontrole w zakresie przestrzegania zakazu palenia w miejscach użyteczności publicznej takich jak: placówki nauczania i wychowania, podmioty lecznicze, zakłady pracy i zakłady gastronomiczne. Podstawą przeprowadzania kontroli jest ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

9.4. Podsumowanie W 2014 roku tematyka podejmowanych działań wynikała z wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego, w oparciu o zalecenia Komisji Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce, a także problemów i potrzeb zdrowotnych występujących w powiecie. Najwięcej programów i kampanii społecznych realizowanych było z zakresu profilaktyki tytoniowej, ponieważ palenie tytoniu uznane zostało za jeden z głównych czynników zwiększających ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i przedwczesnej miażdżycy, a w efekcie za jedną z głównych przyczyn umieralności. Nie możemy zapomnieć, iż otyłość to poważne zagrożenie dla zdrowia, któremu należy przeciwdziałać, zwłaszcza jeżeli występuje u osób młodych. Konsekwentnie na terenie

35

powiatu golubsko-dobrzyńskiego realizowany jest ogólnopolski program edukacyjny ”Trzymaj Formę!”, promujący aktywny stylu życia i zbilansowaną dietę wśród młodzieży szkolnej. To już VIII edycja programu realizowanego od roku szkolnego 2006/2007. Zadania realizowane w zakresie promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej dotyczyły kontynuacji i wdrożenia nowych programów edukacyjnych oraz realizacji kampanii i akcji prozdrowotnych. W powiecie golubsko-dobrzyńskim w roku 2014 zrealizowanych zostało:

• 5 interwencji programów ogólnopolskich, • 4 interwencje nieprogramowe, • 4 interwencje wojewódzkie, • 2 kampanie.

Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się te interwencje, które były wyposażone w atrakcyjne wizualnie materiały, dostosowane do właściwej grupy odbiorców. Programy edukacyjne i akcje prozdrowotne realizowane były we współpracy z władzami samorządowymi, placówkami nauczania i wychowania, podmiotami leczniczymi oraz z przedstawicielami środków masowego przekazu. Podczas prowadzonych wizytacji, narad i szkoleń stwierdzano duże zainteresowanie tematyką prozdrowotną wśród uczniów, nauczycieli oraz pacjentów opieki zdrowotnej, którzy bardzo chętnie uczestniczyli w realizowanych programach edukacyjnych. Realizację działań z zakresu promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej w 2014 roku znacznie utrudniał brak środków finansowych oraz zbyt mała ilość materiałów edukacyjnych.

10. WNIOSKI KOŃCOWE

Na podstawie prowadzonego nadzoru przez Państwową Inspekcję Sanitarną na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w roku 2014 należy stwierdzić, że stan sanitarny powiatu nie uległ pogorszeniu i należy go ocenić pozytywnie. Nadal jednak Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu, dążył będzie do wyeliminowania zagrożeń w sferze higieniczno-sanitarnej i epidemiologicznej poprzez odpowiednie działania prewencyjne, monitoringowe i naprawcze. Krótkie podsumowanie stanu sanitarnego powiatu golubsko-dobrzyńskiego w roku 2014 przedstawia się następująco: Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych w 2014 roku była zróżnicowana, ale korzystna. Nie stwierdzono epidemicznego wzrostu zachorowań na żadną ze zgłaszanych chorób. Korzystnym zjawiskiem był brak zachorowań na choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne jak: cholera, dżuma, wirusowe gorączki krwotoczne, dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomielitis, riketsjozy czy wścieklizna u ludzi. Nie zarejestrowano też żadnego przypadku odry i podejrzenia odry. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych, objętych programem obowiązkowych szczepień ochronnych cechowała się cyklicznością występowania. Zaznaczył się wzrost zapadalności na ospę wietrzną, świnkę, płonicę oraz spadek zapadalności na różyczkę. W przypadku chorób przenoszonych przez naruszenie ciągłości tkanek u mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie doszło do zakażenia bądź zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C oraz HIV/AIDS.

36

Zaznaczył się spadek liczby neuroinfekcji o etiologii wirusowej oraz wzrost zachorowań o etiologii bakteryjnej. Zachorowania te nie stanowiły jednak zagrożenia zdrowotnego dla mieszkańców powiatu. Ognisko zbiorowego zakażenia pokarmowego, wywołanego przez pałeczki salmonella, również nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia publicznego. Innych przypadków ognisk zbiorowych zatruć i zakażeń pokarmowych, zwłaszcza w okresie I komunii świętych, na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie było. W powiecie wzrosła liczba zgłaszanych podejrzeń gryp i zachorowań grypopodobnych. Szczepienia ochronne w ramach Programu Szczepień Ochronnych wykonane były na bardzo wysokim poziomie, zapewniającym odporność zbiorowiskową. Woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia ludności dostarczana jest przez 14 urządzeń wodociągowych, zlokalizowanych na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Korzysta z niej 45 676 osób. Stan sanitarny oraz techniczny urządzeń wodociągowych ulega systematycznej poprawie. Wodę dobrą, spełniającą wymogi sanitarne, dostarczały wszystkie urządzenia wodociągowe. Na podstawie badań laboratoryjnych pobranych prób wody stwierdzono krótkotrwałe przekroczenia dopuszczalnych norm fizykochemicznych w wodzie pochodzącej z 3 wodociągów publicznych, a mikrobiologiczne – z 2 wodociągów publicznych. Pobrane próby kontrolne wody były dobre, wszystkie badane parametry fizyko-chemiczne i bakteriologiczne mieściły się w normie. Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą nie budził zastrzeżeń natury sanitarno-higienicznej. W celu poprawy stanu sanitarnego pomieszczeń oraz warunków przy udzielania świadczeń zdrowotnych wydano 5 decyzji administracyjnych (w tym jedną zmieniającą termin wykonania zaleceń). Na podstawie arkuszy ocen zakładu produkcji, obrotu żywnością lub materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, dokonanych w oparciu o jednolite kryteria w całej inspekcji sanitarnej, w 2014 roku nie sklasyfikowano żadnego obiektu działającego na terenie powiatu golubsko-dobrzynskiego jako „niezgodnych z wymaganiami prawa”. W celu poprawy stanu sanitarnego w obiektach produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz żywienia zbiorowego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu wydał 11 decyzji administracyjnych. Jedna z pobranych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu prób artykułów spożywczych do badań laboratoryjnych została zakwestionowana z powodu nieoznakowanej zawartość GMO (Organizm Genetycznie Modyfikowany), co nie stanowiło bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia konsumentów. Szeroko zakrojone w kraju akcje, dotyczące powiadomień w systemie RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Paszach) w 2014 roku, w związku z wprowadzaniem do obrotu handlowego produktów z przekroczeniami dopuszczalnych norm różnorodnych substancji, zanieczyszczeniami fizycznym, skażeniem biologicznym przeprowadzane w tych zakresach kontrole wykazały, że nie doszło na naszym terenie do sytuacji zagrożenia życia i zdrowia w związku z wprowadzanie do obrotu niebezpiecznych produktów żywnościowych. Placówki nauczania i wychowania oraz placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży funkcjonujące w powiecie golubsko-dobrzyńskim, zapewniały odpowiednie warunki higieniczno-zdrowotne, co potwierdziły przeprowadzone podczas kontroli sanitarnych oceny warunków pobytu i nauki jak i środowiska szkolnego. Kontrole przeprowadzone w zakładach pracy wykazały nieprawidłowości w zakresie: przekroczenia wartości NDS (Najwyższe Dopuszczalne Stężenie), NDN (Najwyższe Dopuszczalne Natężenie), badań środowiskowych, okresowych badań lekarskich, instrukcji

37

bhp oraz oceny ryzyka zawodowego, co spowodowało wydanie 19 decyzji administracyjnych, zawierających 41 nakazy. Głównym zagrożeniem występującym na stanowiskach pracy są przekroczenia hałasu. Przedsiębiorcy nie wykonują również pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy. W wyniku prowadzonych dochodzeń wydano 3 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej oraz 2 decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i miejsc wykorzystywanych do kąpieli był zadawalający. Istotnym problemem w prowadzeniu bieżącego nadzoru sanitarnego jest brak uregulowań prawnych dotyczących wymagań sanitarnych dla zakładów świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej. W czasie 2014 roku poprawę stanu sanitarno-higienicznego odnotowano w 8 obiektach użyteczności publicznej. W celu eliminacji nieprawidłowości natury sanitarnej na etapie programowania, planowania, projektowania, realizacji i dopuszczania do użytkowania obiektów budowlanych wydano 141 postanowień, decyzji, opinii sanitarnych i innych pism. Znaczącą pozycją w tym zakresie było wydanie opinii w zakresie oceny, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby- co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Uczestniczono w dopuszczeniu 38 obiektów budowlanych do użytkowania. W zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia prowadzono przedsięwzięcia propagujące zasady zdrowego stylu życia oraz pobudzające aktywność prozdrowotną ludzi na rzecz indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie. Edukacja prowadzona była poprzez: 5 interwencji programów ogólnopolskich, 4 interwencje nieprogramowe, 4 interwencje wojewódzkie oraz 2 kampanie. Harmonogram nadzoru nad obiektami, będącymi pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Golubiu-Dobrzyniu na rok 2014, zakładał wykonanie 654 kontroli sanitarnych. W roku 2014 przeprowadzono łącznie 856 kontroli sanitarnych. Nadplanowo wykonane kontrole sanitarne związane były z interwencjami mieszkańców, zgłoszeniami w systemach RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Paszach), RAPEX (Unijny System Szybkiego Powiadamiania o Produktach Niebezpiecznych), kontrolami sprawdzającymi wykonanie zaleceń zawartych w decyzjach administracyjnych i innymi wnioskami mieszkańców i podmiotów gospodarczych. Na terenie powiatu przeprowadzono również 260 dochodzeń epidemiologicznych. Oświata zdrowotna i promocja zdrowia realizując zakładane interwencje dokonała 82 wizytacji. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu pracuje w oparciu o ujednolicone procedury kontroli i procedury ogólne wypracowane i wprowadzone przez Główny Inspektorat Sanitarny będącymi elementami wdrożonego systemu zarządzania jakością opartego na normie PN-EN-ISO/IEC 17020:2006 „Ogólne kryteria działania różnych rodzajów jednostek kontrolujących”.