30 rinisin gomonet me droge - shqiptarja.com

Situata e rëndë e shkaktuar prej dëborës në zonat malore dhe juglindore nxorri

edhe njëherë në pah mungesën e përgatitjes dhe aftësisë tonë për të përballuar situata të tilla. Fatkeqësitë natyrore nuk programohen, por për rrethanat e Shqipërisë pothuajsë çdo herë kanë qenë të par-alajmëruara. Përm-bytja e Shkodrës kohë më parë dhe dëbora këtë vit janë të parala-jmëruara: e para nga vetë hapja e digave të hidrocentraleve, e dyta për shkak të përkeqësimit të motit fillimisht në vendet e tjera dhe më pas tek ne. Çdo vend se-rioz, çdo qeveri serioze qëndrore e lokale, ka fonde e struktura të gatshme që përgatiten për këtë ditë; kanë mjete teknike e fi nanciare në dispozicion, kanë rezerva ushqimore, kanë kontrata me fi rma operuese private, kanë sistem parala-jmërimi dhe parandalimi.

Praktika jonë vijon të jetë e ndryshme. Tek ne kur ndodh fatkeqësia natyrore kemi dy pamje të përhershme: njerëz që luten zotit të shpëtojnë dhe politikanë që mbushin ekranet televizive me fjalime politike. Kësh-tu ndodhi edhe këtë herë; në Dibër, Kukës, Tropojë, Mirditë apo Pukë, mijëra njerëz luftojnë për mbijetesë, në Tiranën politike çdo orë e çdo ditë dëgjojmë politikanë që flasin e flasin, pa thënë asgjë, pa dhënë asnjë shenjë reale shpresë, pa qenë të aftë të prodhojnë asnjë...

Në foto: Gomonia dhe thasët me 1.5 tonë hashash që erdhën nga Shqipëria

Kthehen gomonet e drogës nga Shqipëria. Një ton e gjysëm mari-

juanë që ka zbarkuar në jug të Fasanos, në Brindizi nga një gomone që kishte pësuar difekt është sekuestruar të martën...

LajmiNjë gomone e re shqiptare, me dy motorrë nga 250 kuaj fuqi, u braktis në brigjet italiane, por trafi kantët kanë shkarkuar 1.5 tonë marijuanë që vlente 8 milionë euro. Një tjetër u kap në Greqi me 1 ton drogë, duke zhvlerësuar moratoriumin “për mjetet lundruese” që vuri në zbatim qeveria “Berisha” prej vitit 2005.

NGA AFRIM KRASNIQI

Editorial

Kundër dëborës ...me fjalime!

BRINDIZI

VITI II - NR. 37 E enjte, 16-02-2012

Vijon në faqe 12

Vijon në faqe 4

1.5 tonë kanabis në Itali. Një tjetër në Greqi

Policia italiane kap mjetin e ri me vlerë 150mijë euro. Zhvlerësohet moratoriumi

Na ndiqni edhe

onlinewww.shqiptarja.com

RINISIN GOMONET ME DROGELEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi ALMEDICUS

Pavarësisht nga presioni i BE-së, riorganizohen trafi kantët shqiptarë. Mjeti lundrues është më i madhi i kapur vitet e fundit në rajonin e Pulias. Skafi tjetër me një ton drogë kapet në Patra

“Almedicus” Suplementi për mjekësinëTiroidja, si shërohet • Roseola, trajtimi në shtëpi • Imunizimi, skema për vitin 2012

Faqe 13-20 Faqe 22-23

Marina Marinova “Takimet me Kadarenë nën frikën e survejimit”

...kur vendin e votave e zë dëbora, shiu, përmbytjet, - politika jep leksione me bilance globale në zyra dhe vetë qytetari ndjehet i braktisur...

Ministria e Drejtësisë ka fi lluar diskutimet për të bërë një

amnisti të madhe për të dënuarit në burgjet e Shqipërisë brenda këtij viti, me rastin e 100 vjetorit të themelimit të shtetit shqiptar. Për momentin diskutimet janë në fazën...

ELTON QYNO

TIRANE

Faqe 9

VOTIMI NË KUVEND

Projekti me rastin e 100-vjetorit, kush do të përfi tojë nga 4750 të dënuaritAmnisti për 1000 të burgosur

Shqipëria e ngrirë PD bën koncert

milionash në kryeqytet

Gjuhëtarët kundër Berishës:

Kinezçja në shkolla, marrëzi

20 SHKURTI

NISMA

Faqe 4

Faqe 11

EKSKLUZIVE

22222 E enjte, 16 shkurt 2012

AKTUALITET

Gazi asfikson 13

studentë në Kukës

shpëtojnë nga vdekja

I ftohti ka rrezikuar jetën e një grupistudentësh të infermierisë në qytetin e

Kukësit. Plot 13 studentë dhe pedagogia elëndës kanë përfunduar në spital pasijanë asfiksuar nga gazi karbonik, i cilipërdorej si mjet ngrohjeje në sallën emadhe të leksioneve. Të 13 studentët, tëcilët edhe janë më të dëmtuarit,aktualisht janë jashtë rrezikut për jetën,

kanë qenë në fund të klasës dhe kur kambaruar ora e leksionit dhe janë çuar nëkëmbë për t'u larguar nuk kanë mundurtë lëvizin dhe janë rrëzuar në tokë pandjenja. Ata janë marrë me urgjencë dhejanë dërguar në spitalin e Kukësit, kuende po trajtohen me ndihmën especializuar mjekësore. Sipas mjekëve tëkëtij spitali, atyre po u bëhen të gjitha

analizat e nevojshme për të parë nivelin epranisë të gazit karbonik në gjak, gazi qëpërdoret për t'u ngrohur me soba, dhe potrajtohen duke u pastruar gjakun ngaelementi helmues. Ata do të qëndrojnë nëspital gjatë ditës së sotme, për të pasurnën kontroll cdo të papritur. Fakulteti iInfermierisë në Kukës, është filial iuniversitetit të Tiranës.

Shtohen shqetësimet për fatin e njerëzve të bllokuar

Veri-Jug, dhjetra njerëztë humbur dhe në rrezik

Shumë fshatra në Veri, prej 15 ditësh të izoluarLajmi

Me qindra banorë janëprej mëse dy javësh tëizoluar në shumicën efshatrave në veri tëShqipërisë. Shumërrugë janë të pakal-ueshme dhe banorët,përfshirë edhe fëmijëtjanë rë rrezik jete, ngamungesa e ushqimevedhe ilaçeve

Në shumë zona të Shqipërisë vijon të jetë erënduar gjendja e ban-

orëve që janë izoluar ngadëbora e madhe si dhe mung-esa e ushqimeve dhe ilaçeve.Pjesa më e madhe e Shqipërisëvijon të jetë nën borë, por nëveri trashësia e saj vijon tësjellë probleme në qarkullimdhe si pasojë emergjenca tëshumta shëndetësore. Prej 15ditësh, të izoluara mbeten dh-jetëra fshatra në veri të vendit,kryesisht në Tropojë, Has,Pukë, Kukës, Malësi e Madhe,Dibër dhe Mirditë. Në Pukëraportohet se ka mungesë tëujit të pijshëm prej disa ditësh.Edhe në Kukës vijon e njëjtasituatë, ku të gjitha komunatjanë të izoluara. Ndërsa nëValbonë të Tropojës vijon mu-ngesa e energjisë elektrike prej5 ditësh tashmë. Në Malësinëe Madhe, gjendja në Vermoshdhe Dukagjin mbetet e njëjtë,me qindra banorë të izoluar nëmes të dëborës, ku trashësiaarrin dhe deri në 3 metra.Krerët e komunave bëjnë apelpër rezerva ushqimore. NëMirditë komuna Selitë, Fandhe fshatrat përreth janë tëizoluara, ndërsa disa akse janëtë kalueshme pjesërisht mezinxhirë. Mësimi është i pezu-lluar që prej datës 1 shkurt. NëRrëshen temperatura mini-male e regjistruar mëngjesin esë mërkurës është minus 7grade. Probleme ka edhe nëLibrazhd, ku raportohet sedisa komuna nuk kanë asnjëkomunikim me pjesën tjetër,pasi rrugët janë tërësisht tëbllokuara nga bora. Reshjebore dhe në qarkun e Korçës,ku ende nuk ka probleme nëakset nacionale, ndërsa prej 6

ditësh është i bllokuar aksiKorçë-Dardhë. Situata më erënduar paraqitet në komu-nën e Lekasit, e cila është eizoluar prej 3 javësh.3 FËMIJË NË RREZIKJETE

Tre të mitur po luftojnëndërmjet jetës dhe vdekjes nëfshatin Ostren të Dibrës.Fëmijët janë të sëmurë që prejtre ditësh me tonsilite. Fami-ja është vënë në alarm përshkak të temperaturës së lartëtë cilën nuk mund ta kurojnëpër shkak mungesës së il-açeve. Fëmijët e sëmurë janë

2 vajza, 7 dhe 8 vjece dhe njëdjalë 3 vjec e gjysmë. Babai,Mitat Muca, shprehet se kashkuar deri te kreu i komunëspër ndihmë por asnjë nuk kabërë gjë, duke ja hedhurpërgjegjësinë shtetit. Mitati idëshpëruar kërkon ndihmëne mediave, si shpresa e funditqë i ka mbetur për të shpëtu-ar fëmijët e tij. Infermierja efshatit deklaron se i ka kuru-ar fëmijë për tre ditë radhazi,por me mbarimin e antibi-otikëve të fundit që kishte,nuk mund të bëjë shumë përtë miturit. Sipas infermieres

në gjendje më të rëndë ështëdjali 3- vjeçar, i cili ka humb-je gjaku nga hundët dhe tëvjella me gjak gjithashtu. Ajoshprehet që dikush duhet tëveprojë me urgjencë sepsefamilja nuk ka më ushqime,nuk ka më as sheqer për cajine fëmijëve.SHTATZËNA VJEN NËTIRANË

Një grua shtatzënë ështëtransportuar me helikopternga komuna Arren në spitaline Kukësit. Transportimi i sajështë bërë pas një javë për-pjekjesh si pasojë e motit të

keq. Ndërkohë gjatë ditës sësotme kanë rinisur reshjet edëborës në veri dhe verilind-je të vendit. Në orët e para tëditës helikopteri i ministrisësë Shëndetësisë tentoi tëhynte në zonë por pati prob-leme nga moti i keq përfshireshjet dhe mjegullën.

Në këto zona banorëtvazhdojnë të bëjnë apel përndihmë ushqimore, medika-mente, por edhe në rastet mëtë vështira, për transprotimine të sëmurëve me barrela, mekrahë, apo me mjete të tjerarrethanore drejt spitaleve.

Nga dita në ditë janë shtuarbanorët që nuk kanë tashmëas bukën e gojës, ujin epijshëm, si dhe energjinë ele-ktrike. Në qarkun e Dibrësrikthimi i reshjeve ka bllokuarsërish akset e hapur një ditëmë parë. Ditën e sotme pritetqë nga Kryqi i Kuq 50 familjenë nevojë të marrin ndihmaekonomike. Në fshatin Lash-kizë të komunës Zalldardhëbanorët rrezikojnë nga orte-qet, ndërsa kreu i komunës uka bërë apel që banorët tëevakuohen nga zona.9 TË HUMBUR NËLEKBIBAJ

Nëntë persona kanë hum-bur kontaktet me të afërmitdhe familjarët e tyre në zonate thella të Lekbibajt nëTropojë. Këto zona prej mëse15 ditësh ndodhen nën push-tetin e motit të keq dhereshjeve të borës që kanë ar-ritur në trashësi deri 3 metra.

Nëntë persona ne zonën eCurrajt të Epërm, sipas ban-orëve pjesë e fshatit Lekbibaj,kane humbur kontaktet mefamiljaret e tyre.

Shtetasi Gjelosh Prebibaj,vëllai i njërit prej personavete humbur ka kërkuar sot ndi-hmën e shtetit për te mësuarmbi fatin e familjarëve. Te di-elën, ne 12 shkurt 2012, kry-etarit te komunës se NikajMërtur, Gëzim Meshaj dhadenoncimin e për nëntë tehumburit. Ai ka deklaruar seprej 10 ditësh i ka dërguarletër instancave shtetërorepër te dërguar një helikopterpër te pare nga afër situatënne ketë zone te thelle. Sipaskreut te komunës ne Curraj teEpërme banojnë vetëm 9 per-sonat e humbur.

Operacionet e ndihmës

Helikopterët, dëbora pengon uljet

Mjegulla e dendur dhe reshjet edendura të borës detyruan he-

likopterët e Ministrisë së Shëndetë-sisë të ndalojnë ndërhyrjen nga ajripër transportimin e një shtatzëne ngaArren në Kukës, Radomirë të Shko-drës, etj.

Burimet zyrtare thanë se reshjet edëborës dhe era e fortë kanë penguardje paradite nisjen e helikopterëve tëMinistrisë së Shëndetësisë drejt ban-orëve që kanë nevojë për ndihmëmjekësore.

Pesë kërkesa i janë drejtuar njësisëtë helikopterëve vetëm këtë ditë dhenjë prej tyre vjen nga Arëza ku një sh-tatëzanë ka nevojë për ndihmë pasiështë pranë ditës së lindjes. Vështirë-sia kryesore është ulja e helikopterëvenë zonat ku bora është rreth tre metër,pasi ajo është aq e butë sa helikoperëtrrezikojnë të fundosen.

Albert Xhafaj, Shefi i njësisë së he-

likopterëve të shëndetësisë thotë se kapasur një mision në Arrën, por nukështë kryer. "Ju e patë që bie dëborë,dhe në Tiranë jo më atje. Po presminë rast se do hape koha, jemi gati përtë realizuar dhe këtë mision. Më i vësh-tiri ka qenë në Radomir, kemi marr njëgrua shtatzënë. Qe fat se për paksekonda do rrinim dhe ne atje", thotë

Veç vështirësive klimaterike që ebëjnë shpesh herë të pamundur miso-

nin e njësisë së helikopterëve, Xhafajthotë se edhe banorët që kërkojnë ndih-më duhet të kontribuojnë. Nevojitenshenja orientuese për helikoperët, pasishpeshherë gjetja e banesave të atyre qëkërkojnë ndihmë është problem i madh.

"Familjarët e tyre të solidarizohenme njerëzit, të bëjnë një shenjë të kuqe,ose flamur, ose tym sepse është vësh-tirë dhe gjetja e tyre. Duhet të shkojmëafër shtëpisë që ta marrim sepse ështëi vështirë. Nga pragu i derës te heliko-petri, nëse distanca është 30 metra dogjysëm ore që ta sjellë", vijon Xhafaj.

Njësia e helikopterëve të shëndetë-sisë brenda 2 javëve ka transportuarmbi 38 persona të sëmurë nga fsha-trat më të largëta të izoluara nga bora,drejt spitaleve të qarqeve apo dhekryeqyetit. Vetëm dje janë realizuarkryesisht drejt veriut 15 fluturime përtë transportuar 8 gra shtatzëna për nëmaternitet më të afërt, dy pacientë tërritur me apandesit dhe 5 fëmijë metemperaturë të lartë.

TIRANE

Vështirësi në Qafë-KrrabëIntesiteti i autmojeteve, të cilët zgjedhin të udhëtojnë nga Tirana nëElbasan nëpërmjet Qafë-Krrabës është ulur ndjeshëm në këto ditë, kurzona është gjendur ne trysnine e reshjeve të shumta të dëbores. Edhepse pjeset e para te segmentit rrugor nuk paraqesin asnje veshtiresi dhejane mese normale, automjeti mund te bllokohet ne Gracen, pak paskilometrit 29. Sado pak reshje të deborës që bien në këtë zonë, pothuajsee bëjnë të vështirë për të qarkulluar kete segment. Ky segment per shkakte kthesave te forta qe ka eshte i veshtire per t'u qarkulluar edhe nekushte optimale te motit duke e krahasuar me segmente te tjera rrugore.

33333E enjte, 16 shkurt 2012

AKTUALITET

Bora, PS dërgon

sot në Kuvend

planin e masave

Partia Socialiste prezanton planinafatmesëm e afatgjatë të masave, të cilat

do të mund të nxjerrin vendin nga situata eshkaktuar nga bora ne zonat veriore dheverilindore të vendit, ndërkohë shprehet egatshme që të votojë çdo ndryshim nëbuxhetin e shtetit, të cilat mund të adresojnëmenaxhimin e shpejtë të krizës. Në mbledhjene komisionit të emergjencave të thirrur nga

kryetari i PS Edi Rama, përfaqësuesit e grupittë posaçëm të ngritur për emergjencat nëvend, Erion Braçe dhe Arben Malaj shpalosënmasat e PS për nxjerrjen e vendit nga situata ekrijuar ditët e fundit. Rama nënvizoi se plani iopozitës përmban këndvështrim të gjërë largndikimit partiak, ndërkohë që sipas tijparaprin të sotmen e parashikon të ardhmen."I gjithë ky plan përmban këndvështrim të

gjërë me domosdoshmërinë për tëparashikuar të sotmen dhe për ti paraprirë tënesërmes. Për çka u tha, por edhe meshkatërrimin e pronës njerëzore ne nesër(sot)i dërgojmë në Kuvend. Duhet që në mënyrëkëmbëngulëse dhe të qartë ta paraqesimplanin si një domosdoshmëri që s'ka të bëjëme interesin partiak, por me interesin evendit", tha Rama.

Bashkitë e Durrësit, Kavajës, Laçit e Lushnjës, gati ushqimet

PS sot nis kamionëtme ndihma në Veri

Ndihma në Librazhd, Rama: Asnjë këmbë shtetari

Shpëtojnë banorët

Martanesh,shembet çatiae pallatit

LajmiSocialistët kanë grumbulluarndihmat për të ndihmuarzonat e bllokuara nga boradhe ditën e sotme pritet që tinisin në veri dhe në jug tëvendit. Bëhet fjalë për disatonë ndihma ushqimore aqtë domosdoshme për ban-orët e këtyre zonave, ndërko-hë që dje në zonën e Librazh-dit filloi shpërndarja nga PS.

TIRANE

JAKIN MARENA

Shkodër

Topi: Evakuimin tëfamiljes së rrezikuar

Elvis Roshi"Janë pothuajse rreth 500 pakome ndihma për 500 familje nëveri të Shqipërisë. Kjo mund tëjetë edhe një ndihmë modeste,por populli i Kavajës dhe biznesi,që e falenderojmë përkontributin, do t'u vijë në ndihmësadopak këtyre banorëve".

Presidenti i vendit Bamir Topi kërkon evakuimine familjes Keqi në fshatin Vile të komunës Te-

mal në qarkun e Shkodrës, ndërsa bën apel përbashkëpunim mes palëve, duke shmangur debatetpolitike. Deklarata e tij u bë gjatë viz-itës në këtë komunë, e cila sikursedisa të tjera në Malësinë e Madhekanë probleme të mëdha nga reshjete dëborës që paralizuan të gjithë ver-iun. Kreu i shtetit inspektoi dhehidrocentralin e Komanit ku theksoise koordinimi i punës është mënyramë e mirë për të kapërcyer situatënsa me lehtë dhe pa humbje jete.Ndërkaq gjendja mbetet e vështirë në zonat e thellatë qarkut të Shkodrës, kryesisht në Vermosh eDukagjin, ku ka dëmtim të çative të shtëpive ngarëndesa e borës, ndërprerje të energjisë elektrikedhe izolim të banorëve në shtëpitë e tyre.

Kryetari i Partisë Socialiste Edi Rama bëri tëditur se në zonat e

izoluara nuk ka asnjë ndihmënga shteti, por vihet re vetëmsolidaritet njerëzor. Së bash-ku me krerë të bashkive siNiko Peleshi, Artan Shkëmbidhe Qazim Sejdini në Li-brazhd, ai pasi ka inspektuarzonat me borë ka shpërndarëndihma. "Ndamë ndihma nëzonat e bllokuara të Librazh-

dit. Asnjë këmbë shteti. Soli-dariteti njerëzor i vetmi garantmbijetese. Faleminderit bash-kiakëve socialistë", thotëRama. Ndërkohë që PS do tëdërgojë ndihma në veri të Sh-qipërisë për t'u ardhur në ndi-hmë banorëve të mbetur nëvështirësi e të bllokuar ngadëbora. Kështu, pas njëmbledhje organizuar në PS,

për në veriun e Shqipërisë, dotë nisin kamionë me ndihmabashkitë e Durrësit, Kavajës,Laçit e Lushnjes ndërkohë nëjug të Shqipërisë do të nisinndihma bashkitë e Fierit, El-basanit dhe Korçës. Gjithçkapo bëhet e organizuar nga vetëkrerët e majtë të këtyre bash-kive të cilët i kanë kërkuar ndi-hmë të gjithë biznesmenëve nërrethet e tyre që të ndihmojnëbanorët e zonave në vështirë-si. "Po është e vërtetë, me pro-pozimin tim bashkia Kavajë kaarritur të sigurojë një trajler tëmadh me ushqime, i cili ngamesdita e nesërme do të jetënë Bulqizë për tu nisur drejtzonave që kanë nevojë. Janëpothuajse rreth 500 pako mendihma për 500 familje në veritë Shqipërisë. Kjo mund të jetëedhe një ndihmë modeste, porpopulli i Kavajës dhe biznesi,që e falenderojmë për kontrib-utin, do t'u vijë në ndihmë sa-dopak këtyre banorëve" tha nënjë prononcim përshqiptarja.com, kreu i bash-kisë së Kavajës Elvis Rroshi.Në pakot e përgatitura nga bi-znesi i Kavajës ka më së shum-ti ushqime, duke përfshirëmiell, sheqer, makarona, oriz,vaj, fasule, sallam etj, ndërko-hë që nuk është orientuar tekveshmbathjet. E njëjta gjëedhe për qytetin e Lushnjes.Kryetari i PS i këtij qyteti, Fa-tos Tushe, kishte kërkuar ndi-hmën e biznesit të Lushnjes

për të dërguar sado pak gjërapër pjesën tjetër të vendit qëgjendet në vështirësi. "Nuk kapasur asnjë hezitim nga bi-zneset e qytetit të Lushnjes. Ekemi bërë gati një kamion memallra të ndryshme, sidomosato ushqimore, për ta dërguarnë drejtim të veriut. Personal-isht dua të falenderoj edheqytetarët e Lushnjes që janësolidarizuar në këtë nismë, pornë mënyrë të veçantë edhe bi-znesit lushnjar", tha FatosTushe. E njëjta gjë është bërëedhe në bashkitë e mëdha tëDurrësit, Elbasanit, Fierit eKorçës. Krerët e këtyreqyteteve u kanë bërë thirrjebizneseve të ndryshme tëmbledhin ndihma në trajleraqë do të nisen drejt veriut dhejugut për të gjitha familjet qëkanë mbetur të rrethuar ngadëbora. Nisja do të bëhet ditëne sotme në mënyrë të organi-zuar nga të gjithë krerët ebashkive që janë përfshirë nëkëtë iniciativë ndihme, tyrenpersonale, por edhe të PartisëSocialiste. Ndërkohë që edhevetë kryebashkiakët, do të jenënë krye të karvanit në solidar-izim të kryetarëve të komu-nave dhe bashkive në nevojë.Ndërkohë që deputetja eXhaçka ka informuar për sit-uatën e krijuar në të gjithëvendin prej reshjeve të borës.Ajo ka folur për rrugë e komu-na të bllokuara në Kukës,ndërsa është shprehur seshumë familje në komunat ethella vuajnë mungesën efurnizimit me ushqime dhenuk kanë marrë ende asnjëndihmë, ndërsa në Qarkun eDibrës, 140 fshatra s'lidhenfare me komunat përkatëse,ndërsa situatë të vështirë kadhe në Mirditë.

Çatia e një pallati ështëshembur ditën e sotme

në Martanesh si pasojë epeshës së madhe të borës.Në këtë ndërtesë mësohetse banonin katër familjendërsa fatmirësisht mëso-het se nga shembja nuk katë lënduar por vetëm dëmemateriale. Në Tropojë, fs-hatrat e luginës së Val-bonës vijojnë të jenë pa en-ergjie elektrike prej gati njëjave. Ata kanë humbur tëvetmen rrugë komunikimime pjesën tjetër të vendit,atë me telefon. Në Val-bonë, trashësia e borës kaarritur në 3 metër, ndërsabanorët presin furniziminme ushqime nga ajri, pasi

janë në përfundim të rezer-vave.

Në Dibër kanë rinisurreshjet e borës ndërsa tem-peraturat kanë rënë deri nëminus 16 gradë celsius. NëMirditë, komunat Selitëdhe Fan janë tërësisht tëizoluara, ndërsa në Rrësh-en temperaturat shënojnë-7 gradë Celcius. Situatëproblematike paraqitetedhe në Librazhd, ku shu-mica e komunave mbetentë izoluara prej ditësh. NëKorçë, akset nacionale janëtë kalueshme. Aksi Korçë-Dardhë është i pakal-ueshëm prej 6 ditësh,ndërsa Korçë-Voskopojëkalohet me zinxhirë.

Në foto:Kreu i PS-sëEdi Ramagjatë vizitësnë Librazhd

Në foto:Banorëtduke priturndihma ngahelikopterët

Pallati i dëmtuar në Martanesh


POLITIKË

NGA AFRIM KRASNIQI

Kundër dëborës...me fjalime!

....mekanizëm ndryshimi dhe pa patur sensin emasës në deklarata, kur vendi ndodhet në fatkqësi egjendje të jashtëzakonshme. Zyrtarë që nga zyrat e tyreluksoze udhëzojnë qytetarët në rrezik sesi të pastrojnëçatitët e shtëpive, sesi të shkojnë mirë me fqinjët e afërt,sesi të mos dalin nga shtëpia dhe të mos udhëtojnë paarsye, sesi gratë shtatzëza tia besojnë qeverisë t’imbledhë në një zonë tjetër, sesi të kujdesen fillimishtpër ushqimin e tyre e pastaj të kafshëve, sesi t’i mbajnëtë vdekurit mbi tokë, sesi të mos telefonojnë në mediapër t’u ankuar....e plot gjetje të tjera të denja për bise-da kafenesh, jo për tryeza ku duhet të merren vendimepolitike për qytetarët dhe vendin.

Bilanci mbetet gri, nga njëra anë paradë me suksese,masa, arritje, furnizime, kujdes shtetëror dhe nga anatjetër qytetarë që deponojnë çdo ditë në TV kombëtarepër izolimin e tyre, braktisjen nga shteti, varfërinë, ur-inë, mungesën e ilaçeve dhe frikën e mbijetesës!Strategjitë janë në letër, politika kalkulon vota dhe as-një shenjë solidare dhe humane nuk duket në sfond.Dikush mund të thotë: këto janë mundësitë tona! Nukështë ashtu. Shembull është vetë rruga e kombit! Mirëqë nuk ka mjete për rrugët lokale, nuk ka sistem parala-jmërimi dhe as shpëtimi, nuk ka rezerva mjekësore, aponjësi ushtarake në ndihmë të banorëve, por së fundi setreguam se as të vetmen rrugë moderne, nuk arritëmta pastrojmë nga dëbora dhe ta bëjmë funksionale! Kjonuk mund të ndodhë në asnjë vend, as në rrethanashumë herë më të rënda natyrore.

Kështu gjithçka është e mbetet në dorë të fatit dhetë zotit. Nëse shpëtojnë, meritën e ka politika me fjali-met e saj, nëse ka viktima fajin e ka koha e keqe qëmori 600 jetë në Europë! Dhe kur dëbora të jetë lar-guar, e njëjta politike e të njëjtit politikanë do tëvrapojnë në çdo fshat, qytet, komunë e shtëpi për tëkërkuar vota. Kur bëhet fjalë për vota gjithnjë hapenrrugët dhe shteti partiak, partitë e të emëruarit deputetëgjejnë udhën të shkojnë te çdo qytetar; kur vendin evotave e zë dëbora, shiu, përmbytjet, - politika jep lek-sione me bilance globale në zyra dhe vetë qytetari nd-jehet i braktisur, - rrugët për tek ai janë e mbeten gjith-një të mbyllura.

EDITORIAL

www.shqiptarja.com

vijon nga faqja 1

FRPD: Të hënën, koncert të ditën e rrëzimit të bustit të Hoxhës

Shqipëria e ngrirë, PDnë koncerte milionashBasha anuloi Shën Valentinin, të rinjtë e PD s'lëvizin

Aleanca Kuqezi

Spahiu, vizitë zyrtare në Uashington TIRANE

Një delegacion i Aleancës Kuqezi, ikryesuar nga Kreshnik Spahiu, u

nis dje për një vizitë zyrtare në Uash-ington, njofton zyra e shtypit të kësajAleance. Delegacioni do të pritet në De-partamentin e Shtetit dhe do të ketëtakime në Dhomën e Përfaqësuesve dhenë Senatin e Kongresit Amerikan, si dhenë disa institucione të tjera. Përveç kreuttë kësaj lëvizjeje Kreshnik Spahiu, nëdelegacion marrin pjesë edhe disa drej-tues të tjerë të Aleancës Kuqezi. Kjo viz-itë zyrtare e Aleancës Kuqezi, vjen fillpas dorëheqjes së Spahiut prej postit tënënkryetarit të KLD-së dhe deklarimitzyrtar si udhëheqës i Aleancës. Spahiu

pati para 10 ditësh një takim të gjatëpublik me ambasadorin amerikan, Al-exandër Arvizu i cili ishte i shoqëruarme disa punonjës të tjerë të ambasa-dës. Takimi u bë në një lokal të njohurnë qendër të Tiranës, por që ka qënënë vazhdën e disa takimeve të tjera tëzhvilluara me politikanët më të lartëshqiptarë, përfshirë këtu dhe kryetar-in aktual të Bashkisë së Tiranës, Lul-zim Basha dhe kreun e Partisë Social-iste Edi Rama. Ku kryebashkiakut iasiguroi vizitën në SHBA, ndërkohë qëpër Ramën e deklaroi përgatitjen ekësaj vizite. Të njejtën gjë ka bërë dheme kreun e Aleancës Kuqezi, KreshnikSpahiu. Me sa duket kjo vizitë zyrtaree Spahiut në Uashington është një

karshillëk ndaj komisionit të Berishëspër shkarkimin e tij, ndërkohë qëkryeministri Berisha nuk ka rreshtursulmet ndaj kësaj lëvizjeje, teksa i kaquajtur kuqezinjtë "faqezinj". Ndërko-hë që disa ditë më parë kreu i kësaj Ale-ance, Kreshnik Spahiu ka deklaruar kr-ijimin e degës së Tiranës, duke parala-jmëruar se do të këtë në maj një Kuv-end mbarëkombëtar që do të shënojëme sa duket dhe kthimin e kësaj lëvizje-je në një parti politike. Pavarësishtakuzave dhe deklarimeve, Spahiu e kapërcaktuar tashmë devizën e tij për tëardhmen në këtë parti të re, që do tëketë themelore në programin e saj poli-tik, atë të bashkimit kombëtar me me-toda paqësore.

PS DHE KUSHTETUESJADeputeti i PS Xhafaj sqaron se pavarësisht se duhet të ketënjë interpretim në Kushtetuese, për sa i përket numrit tëdeputetëve që duhet të jenë në sallë në raundet e para, PSs'do kërkojë interpretim nga ajo. Sipas Xhafajtt shkaku qën-dron tek vetë gjykata, tek disa anëtarë të saj që janë në shër-bim të mazhorancës. "Kushtetuesja, me një sërë vendimeshtë kohëve të fundit e ka përjashtuar opozitën nga e drejtapër të kërkuar interpretim, ia ka prerë rrugën", tha Xhafaj.

ARVIZU, KAFE ME ISLAMINAmbasadori i SHBA, Arvizu është parë pasditen e djeshmenë një nga lokalet në zonën e ish Bllokut në kryeqytet, teksakonsumonte një kafe me ish-deputetin e PS, Kastriot Islami,tashmë i pavarur. Pas takimit që zgjati disa minuta Arvizudhe deputeti Islami nuk bënë komente për mediat. KastriotIslami kohët e fundit është një nga figurat më të përfolura nëradhët e PS, për shkak të qëndrimeve të tij, dhe vendimit qëPS mori duke e çrregjistuar atë nga Grupi Parlamentar i PS.

LajmiNdërkohë që Shqipëria gjendetnë pushtetin e acartë të borësdhe lëvizja është bllokuar nëputhuajse gjysmën e Shqipërisë,demokratët do të kenë luksin qëmë 20 shkurt, në Pallatin e Kon-greseve, nën tingujt e këngëve tëkëngëtarëve më të mirë të fes-tojnë përvjetorin e rrëzimit tëbustit të Enver Hoxhës.

TIRANE

JAKIN MARENA

Shqipëria e meriton me tëvërtetë epitetin si vendparadoksesh dhe

dizekuilibrash. Dhe me saduket vulën përfundimtare dota marrë ditën e hënë, teksa tërinjtë e Partisë Demokratikekanë lajmëruar me gërma tëmëdha se do të festojnë fu-qishëm në Pallatin e Kongre-seve 20 shkurtin, ditën e rrëz-imit të bustit të dikatorit ko-munist Enver Hoxha, qëshënoi përfundimisht rrëz-imin e simbolit të komunizmitnë Shqipëri. Madje koncerti imadh do të jetë i shoqëruardhe me zërin e këngëtarëve tënjohur, si Çiljeta Xhilaga, Gre-ta dhe Eni Koçi, etj. Dukejoshur me zërin e tyre qindrae qindra të rinj që do ta nd-jekin direkt këtë koncert nëPallatin e Kongreseve në Ti-ranë, dhe mijra të tjerëve qëdo ta ndjekin live përmes TV,ku lajmet e përzishme tëbllokimit të banorëve nga borae madhe, humbja e njerëzve,sikleti i nënave shtatzëna, dotë ngatërrohen me zërin ekëngëtarëve që do marrinpjesë në këtë koncert të madhfestiv. Lajmërimi është bërënë faqen zyrtare të FRPD nërrjetin social Facebook,përmes të cilit fton të gjithë nëkëtë festë dhe koncert të madhfestiv. "Të gjithë të ftuar të fes-tojmë ditën e hënë, më 20 Sh-kurt, ora 17.00 në Pallatin eKongreseve.; Koncert i madhfestiv, për të festuar 21 vjetor-in e rrëzimit të bustit të ish-diktatorit Hoxha dhe

rrugëtimin e Shqipërisë drejtfamiljes dhe vlerave europi-ane", thuhet në njoftimin e fik-suar në faqen zyrtare të FRPD,ndërkohë që dhe sigla e foru-mit, ku është shënuar dhe fte-sa që përmban datën, orën dhevendin e zhvillimit të këtij kon-certi të madh festiv. Eshtë ekuptueshme se nuk ka se si tëmungojë në këtë koncert dhekryeministri Berisha, si kreu iopozitës së parë shqiptare qëme kontributin e saj solli dherrëzimin e komunizmit nhëShqipëri, bashkë me simbolete tij. Por ajo që vihet re fareqartë dhe që të lë një shije të

hidhur është momenti izgjedhur për të festuar nga anae FRPD dhe demokratët sh-qiptarë. Pasi pikërisht në këtoditë të vështira, gati gjysma epopullsisë shqiptare, në veri,verilindje dhe juglindje gjen-det e mbërthyer nën "darën" efortë të borës dhe motit të keq,ku lufta për ekzistencë, luftapër jetën tashmë është bërëdhe kryefjala e këtyre ditëve.Nuk kanë të rreshtur lajmetpër bllokim total të këtyrezonave nga bora e madhe qëka rënë, humbje njerëzish, sh-tëpi të shembura dhe që rrez-ikojnë të shemben, mungesë të

energjisë elektrike, kërcënimurie, fëmijë që nuk shkojnë nëshkollë, të cilat gjithsesi kanërezonuar dukshëm thjeshtëme lajmin se do të ketë njëkoncert festiv ditën e hënë, jomë me faktin kur në TV do tëketë përzierje të pamjeve tëkëtij koncerti disamilionëshme pamjet e njerëzve tërraskapitur nga lodhja, mun-dimi, pse jo dhe uria e këtyreditëve të ngarkuara me dhim-bje. Kreu i bashkisë së Tiranës,Lulzim Basha, pavarësisht senë Tiranë s'ka borë, anuloi fes-timin e ditës së të dashuru-arve, Shën Valentinin, thjesh-të vetëm për shkak të situatësnë zonat e bllokuara nga bora,ndërkohë që ende nuk ka asn-jë lajm për anulimin e këtyrefestimeve ditën e hënë nga anae PD, festime me këngëtare qëpër një këngë marrin miliona.

Basha"Në shenjë solidarizimi mebanorët e zonave të bllokuara ngabora dhe përpjekjet që po kryenShtabi i Emergjencave Civile përpërballimin e kësaj situate tëfatkeqësisë natyrore, Bashkia eTiranës ka vendosur të anulojë tëgjitha aktivitet e parashikuara përDitën e Shën Valentinit.

Në foto:Faqja

zyrtare eFRPD në

Facebook


POLITIKË

Ngjela: Berisha takoi

në Azerbajxhan nipin

e ish-shefit të KGB

Ngjela, tha se është skandaloze që qeverias'ka një fond emergjence për situatën e

krijuar në vend nga moti. "Një mungesë e tillë ekthen shtetin shqiptar në kohën otomane. Njëdiktaturë barbare ka qenë regjimi i Hoxhës nëShqipëri, por asnjëherë nuk u gjend pa fondemergjence në fatkeqësitë natyrore", thaNgjela. Ai tha se një tjetër skandal rëndon mbiBerishën e ai lidhet me gazsjellësin Trans

Adriatik. "Kryeministri aktual i ka sjellë njëdëm vrastar ekonomisë shqiptare kur kagënjyer partnerin e Shqipërisë, Gjermaninë, nëlidhje me investimin prej 6 miliard euro përndërtimin e impiantit të gazit të lëngshëm.Dëmi përllogaritet aq i madh, sa shumë shpejtdo ia bëjmë të ditur opinionit publik këtë turptë përsëritur të kryeministrit që shokët e tijshkon e i gjen në Azerbajxhan. Kryeministri

shkon në Azerbajxhan për të takuar Aliev,nipin e ish-shefit të KGB ruse, për të cilin sipasUikileaks, ambasadori amerikan ështëshprehur se Aliev është si Korleone, i cili kathënë se 's'duhet t'i vrasësh të gjithë, por vetëmarmiqtë'. Aktualisht ka vjedhur 80 përqind tëvotave e masakron vazhdimisht opozitën. Këtojanë miqësitë e reja që kërkon të krijojë SaliBerisha", tha Ngjela.

Gjoni: Shqipëria, rrjedhje sekretiDeputeti socialist, akuza Berishës: Kërkoi vënien nën kontroll të SHISH, shkatërroi institucionet epavarura. Vendin e la pa kufi detar, me ndryshimin e shtetësisë, lehtësira për kriminelët e terroristët

Nënkryetari i “Sigurisë” tregon shqetësimin e strukturave e specializuara të NATO për Shqipërinë

"Ka pasur disa momente të rrjedhjes sëinformacionit dhe sidomos rasti i humbjessë lap topit në OKB që kanë shqetësuarstrukturat e specializuara të NATO-s".

TIRANE

JAKIN MARENA

Numri dy i Komisionittë Sigurisë, Ilir Gjonipër "Shqiptarja.com"

tha se NATO ka qënë e shqetë-suar për rrjedhjen e informa-cioneve sekrete nga Shqipëria.Ai flet për ligjet dhe qëndrimine Berishës ndaj institucioneveKushtetuese.

Në komisionin e sig-urisë kanë ardhur shumëligje nga mazhoranca. Cilinga ligjet ka qenë rrezikpër cënimin e sigurisë ko-mbëtare?

Indirekt mund të them simoment deciziv është miratimii buxhetit e diskutimet qëbëhen gjatë procesit të marrjesnë shqyrtim të tij. Në pikpam-jen tonë si opozitë, buxheti që ialokohet institucioneve të sig-urisë në mos cënon sigurinëkombëtare të paktën, s'ndikonpozitivisht në forcimin e fuqiz-imin e saj.

Ka raste konkrete...?Mjafton të përmend rastin

e SHISH ku fondet e alokuarajanë minimale e aspak të mjaf-tueshme për një funksionimnormal në përmbushje tëdetyrave kushtetuese, apo Min-

istrinë e Mbrojtjes, ku nga de-klarimi bombastik i 2% të GDP,sot jemi në nivelin e 1.1%. Kjombështetje e mangët, e denon-cuar ashpër nga opozita,ndikon ndjeshëm në sigurinëkombëtare. FS kanë 49 objek-tiva force. Secili prej tyre ka njëkosto financiare. Afati i përm-bushjes së tyre është viti 2018.Me fondet e alokuara atos'munden kurrsesi të realizo-hen. Shihni rastin më të funditsa i përket menaxhimit tëemergjencës natyrore se çfarëboshllëqesh e mungesë kapac-itetesh skandaloze kanë struk-turat e sigurisë dhe të mendoshse në kuadrin e NATO edhevendi ynë është pjesë e një sërëkomitetesh e bordesh të plani-

fikimit teknik, që punojnëdirekt nën drejtimin e Komi-tetit të Lartë për EmergjencatCivile.

Po ligje të tjera që kanëcënuar integritetin...?

Në legjislaturën e kaluarKuvendi me propozimin emaxhorancës ka bërë një ngakrimet më të rënda që mund tibëhet shtetit shqiptar, ka hequrme ligj kufijtë shtetërorepërmes miratimit të ligjit nr9861 date 24.1.2008 "Per Kon-trollin dhe Mbikqyrjen e KufiritShteteror". Me shfuqizimin eLigjit 8771 të vitit 2001 në tërësie në mënyrë të veçantë shfuqi-zimin e nenit 3 të tij, Shqipëria

ka humbur vijen ndarëse tëujrave territoriale, koordinatate të cilës përcaktoheshin nga kynen. Me përcaktimin e dhënëkufiri shtetëror përcaktohet memarrëveshje të cilat ratifikohennga Kuvendi apo traktatet dy-palëshe ose shumëpalëshe tëlidhura me vendet e tjera.

Që do të thotë...?Një përkufizim i tillë i rrez-

ikshem shtron disa pyetje:a.deri në momentin që s'keminënshkruar e për rrjedhojes'kemi ratifikuar marrëveshjeme Greqinë e Malin e Zi, a kakufij detarë Republika e Sh-qipërisë me këto vende? b.përsa kohë me Greqinë endes'kemi nënshkruar ndonjë

marrëveshje dypalëshe për ku-firin tokësor, a është i vlefshëmProtokolli i Firencës(1925) përsa kohë që neni 3 i ligjit kërkontraktat dypalesh apo shumë-palësh e jo Protokoll?

Po ligji për SHISH...?Rast skandaloz e me pasoja

ishte dhe tentativa për të sh-karkuar kreun e SHISH vetëmpër të kënaqur epshet politiketë Kryeministrit, tentativë e cilau hodh poshtë falë rezistencëssë opozitës e pjekurisë politiketë disa deputetëve të max-horancës.

Ka akuza se NATO s'kapreferuar më që të kalojëinformacione sekretepërmes institucionevetona, sa të vërteta janë dhesa e cënojne integritetin eShqipërise në sytë endërkombëtarëve?

Ka pasur disa momente tërrjedhjes së informacionit dhesidomos rasti i humbjes së laptopit në Misionin tonë diplo-matik në Nju Jork që kanëshqetësuar strukturat e special-izuara të NATO-s. Ka pasur dhegrupe kontrolli për të parëmenaxhimin e informacionit tëklasifikuar. Kuptohet që këtos'ndikojnë pozitivisht në repu-tacionin e vendit dhe ështëdetyrë imperative e qeverisë qëtë rrisë nivelin e sigurisë së in-formacionit të klasifikuar, si-domos atij që ka të bëjë meNATO.

Kryeministri deklaroidhënien e shtetësisë për tëgjithë ata të huaj që in-vestojnë në Shqipëri 100mijë euro. Komenti juaj?

Kryeministri ka një infla-cion idesh që shpesh janë kthy-

er në objekt batutash e humori.Edhe për këtë të fundit thonëqë Saliu pasi e ndriti me Sh-qipëria 1 euro tani ka kaluar nëShqipëria 100 mijë euro. Porkjo deklaratë e kryeministritduhet marrë seriozisht pasimbart në vetvete disa rrisqe ekërcënime serioze për sigurinëe vendit. Potencialisht kushdoqë ka qëllime të mbrapshta,kriminale apo terroriste mundtë përfitojë lehtësisht nga kjo"dhuratë" e Berishës, duke ekthyer vendin tonë në një plat-formë sulmi apo veprimtarishkriminale në dëm të interesavetë vetë shqiptarëve, por dhe tëvendeve të tjera. Për fat Kush-tetuta parashikon që ligji për

shtetësinë miratohet me 3/5 ene si opozitë s'mund kurrësesitë pranojmë një propozim tëtillë donkishotesk.

Do ndikonte ndryshim itillë në procesin zgjedhor?

Ka një dyshim të bazuar sekjo nismë tentohet edhe për t'umundësuar personave qëmund të kenë përfituar abuziv-isht biznese e prona në Sh-qipëri e për t'jua lehtësuar ve-primtarinë abuzive. Sa për pro-cesin zgjedhor s'mund të themdiçka konkrete, por mundësiae abuzimit me të ekziston. Përmë tepër po të kihet parasyshse ka një mungesë koherencenë deklarimet e zyrtarëve tëlartë të shtetit sa i përket num-

rit të personave që kanë përf-tuar pasaporta biometrikepërmes alterimit të ident-iteteve. Nëse Teliti në një se-ancë dëgjimore në Komisionvjet deklaroi se numri i person-ave të identifikuar është 500,në një informacion që i kamkërkuar Ministrisë sëBrendshme sivjet, bëhet fjalëpër 249?

Përpara kemi zgjedhjene Presidentit, dhe meradhë emërimet e kreut tëSHISH, Prokurorit tëPërgjithshëm. Nëse zgjid-het një president jokon-sensual, si e mendoni fatine institucioneve?

Në gjykimin tim ka vetëmnjë përgjigje për pyetjen tuajdhe ajo është e lidhur mezgjedhjet e përgjithshme dhepërmbysjen e këtij regjimi qëka akaparuar çdo pushtet. Me-sazhet e opozitës dhe tëndërkombëtarëve kanë qënë tëqarta, larg duart nga këto in-stitucione.

Vlerësimi juaj për qën-drimin e ndërkombëtarëvee ecurinë e procesit tëzbardhjes së përgjegjësvetë vrasjes së katër demon-struesve më 21 janar?

Për mua, partnerët tanëndërkombëtare e kanë bërë tëqartë se drejtësia duhet të vi-

het në vend. Kjo është thënëjo vetëmn përmes deklaratavetë pëshkallëzuara, por dhe meveprime e ndihmë konkretesiç qe rasti i kontributit të FBIpër identifikimin e armës tënjërit prej vrasësve. Personal-isht mendoj, se këto ishinvrasje politike me qëllim. Ur-dhëruesit janë ish Ministri iBrendshëm dhe Kryeministrisi majat e zinxhirit të koman-dimit të Gardës. Tëshpresojmë se drejtësia do vi-het në vend, pasi fatkeqësisht,dhe siç e kemi parë shpeshkëto kohët e fundit, sistemi idrejtësisë është pothuajsetërësisht i kapur e nën thun-drën e Sali Berishës.

LAJME SHKURT

Sequi: Rregullorjae Kodi, si TotozaniZgjedhja e Igli Totozanit, siAvokat i Popullit,konsiderohet ngandërkombëtarët sishembulli i maturisë dhekonsensusit politik nëTiranë. Ambasadori BESequi sugjeron, që përreformën zgjedhore erregulloren e Kuvendit, tëbashkohen po aq qetësishtkartonat e të majtëve e tëdjathtëve. "E shoh fluksin ediskutimeve tuaja përintegrimin me rëndësi tëveçantë, derisa ka vullnetpolitik edhe rezultatet janëtë frytshme. Besojmë, që enjëjta iniciativë mes partivepër zgjedhjen e Avokatit tëPopullit, të vazhdojë edhenë punën për Reformënparlamentare dhezgjedhore", tha ai.

PD-PD, konsensuspër shpifjenPas tre vitesh që nga kohakur ishte lancuar si ide,opozita dhe maxhorancakanë arritur të fusin mekonsensus shpifjen efyerjen në kodin civil. Këtody shkelje figurojnë ende sivepra në kodin penal, nëshqyrtim e sipër, portashmë palët kanëpërcaktuar se masa egjobës, për shpifësin osefyesin të mos jetë kurrë mëe lartë se financat e tij.Ndërkaq një tjetër ndërhyrjeqë pritet të bëhet në kodinpenal është ajo përshfrytëzimin e prostitucionin.Opozita kërkon që me burgderi në 5 vjet të mosdënohet vetëm prostitutapor dhe klienti.

PS: Shqipëria, pakapacitete në NATO"Komitetet në NATO bëjnëtë mblidhen bashkëekspertët nga qeveritë evendeve anëtare, industritëe forcat ushtarake, për tëkoordinuar planifikimin nëlidhje me transportinevropian". Kjo ka qënëpasqyra e deputetit Gjoniteksa thotë se Shqipërias'ka kapacitete. "S'di seçfarë thonë përfaqësuesittanë në këto takime kur umungojnë kapacitetet emjetet financiare, për të mosfolur për koordinimin nëshkallë vendi e jo më pastajnë nivel NATO", tha Gjoni.

"Jo më kot Berisha pas daljes në sheshtë të vërtetave të provuara nga FBI çirrejduke thënë se drejtësia ende nuk e kathënë fjalën e vet"

Në foto:Deputeti i

PartisëSocialiste,

Ilir Gjoni


EKONOMI

LAJME SHKURT

Janë disbursuar 2 miliardë lekë për KESH-in

Qeveria djeg 75% tëfondit kontingjencë

Maqedonia blen me 155 euro një megavatorë

LajmiKorporata Elektro-energjetike ka mar-rë fondin qeveritartë kontingjencës nëmasën 2 miliardëlekë për të blerë en-ergji nga importi,tha dje për mediandrejtori i përgjiths-hëm i KESH-it En-gjëll Zeqo

TIRANE

GENC KONDI

Udhëzimi

Financat kufizojnëpunonjësit

TIRANE

Problemet

Nga moti merr goditje bujqësia

Rënia e ndjeshme e temperaturavegjatë dy javëve të fundit ka krijuar

probleme për kultivuesit e perimevenë sera, në ultësirën perendimore tëvendit. Zv/ministri i Bujqësisë NdocFaslia tha dje se, për shkak të motit tëftohtë dhe bllokimit të akseve rrugore,prodhimi nga serat këtë vit mund tëvijë me 7-10 ditë vonesë krahasuar mesezonin normal”. Prodhimi në seraështë një nga drejtimet kryesore tëbujqësisë dhe përbën rreth 30% tëprodhimit të përgjithshëm bujqësorvendas. Në zonat veriore dhe verilin-dore të vendit, të izoluara nga dëbo-ra, rezulton se dëmtime sporadike ka

në pemtari dhe vreshta, për shkak tësasive të mëdha të dëborës. Ndërkohë,një problem shumë më i mprehtë mbe-

tet ai i sigurimit të bazës ushqimorepër kafshët, për shkak se rezervat efamiljeve rurale për blegtorinë pombarojnë nga që bora po zgjat mëshumë se ndonjëherë tjetër më parëdhe toka është krejtësisht e mbuluar.Duke vlerësuar situatën e krijuar ngareshjet e dëborës në zonat e veriut dhetë jugut të Shqipërisë, Faslia siguroi seMinistria e Bujqësisë, Ushqimit dheMbrojtjes së Konsumatorit, (MBUMK)po mban kontakte të vazhdueshme mefermerët për t’i këshilluar ata si dhe përt’i ndihmuar për të përballuar këtë sit-uatë jo të zakonshme edhe për pro-dhimin bujqësor në vend. Ky dikasterështë pjesë e shtabeve të emrgjencëstë ngritura në vend.

TIRANE

KRIZA EVROPIANEKriza ekonomike në Greqi nuk është vetëm prob-lem grek, por problem i përbashkët i gjithëEvropës, deklaroi presidenti grek, Karolos Pap-ulias. I pyetur nëse Greqia do të mbetet në euro-zonë apo të dalë prej saj, Papulias tha se ”ekzistonnjë realitet historik dhe ky realitet është edhe iBE-së”. Ai pranoi se vendet evropiane kanë inter-esa të ndryshme në zgjidhjen e krizës

BANKA BOTËROREPresidenti i BB, Robert Zoellick, do të japëdorëheqje në fund të mandatit pesëvjeçar, më 30qershor. Në deklaratën e bërë publike, Zoellik thase ka njoftuar edhe bordin e organizatës për ven-dimin e tij. Nën udhëheqjen e Zoellikut, Banka kaluajtur një rol historik kundër krizës dhe ka dhënëmbi 247 miliardë USD për të ndihmuar vendet nëzhvillim. Nuk flitet ende për pasuesin e tij

Nga 2.66 miliardë lekëtë reja, që parashikonbuxheti i shtetit për

2012-ën, qeveria ka shpenzuarqë në fillim të vitit 75 për qindtë tij. Në një deklaratë për me-dian, kreu i KESH-it EngjëllZeqo, ka njoftuar se qeveria kadisbursuar 2 miliardë lekët epremtuara për të blerë energjinga importi. Sipas tij, Korpo-rata po punon për të siguruarenergji nga jashtë për muajinmars, ndërkohë që prurjet nëkaskadën e lumit Drin janë ngamë të paktat historikisht. SITUATA HIDRIKE

Prodhimi i energjisë mbimesataren normale, në kush-tet e vështirësive për të siguru-ar import, ka sjellë uljen emëtejshme të nivelit në liqenine Fierzës, me rreth 4 metra.Aktualisht niveli në këtë liqenështë 258.31 metra dhe prur-jet janë në nivele minimale prej50 metrash kub në sekondë.Më e rëndë paraqitet situata nëdy HEC-et e tjerë mbi Drin.Niveli në liqenin e Komanitështë 170.58 metra dhe prur-jet 21 metra kub në sekondë,gati tri herë më të ulta kraha-suar me të njëjtën periudhë tëpara një viti. Niveli i ujit në liq-enin e Vaut të Dejës është 71.2metra dhe prurjet janë vetëm20 metra kub në sekondë.SITUATA RAJONALE

Ndonëse ka marrë një sasitë konsiderueshme fondeshnga qeveria, KESH-i ka vësh-tirë të konsiderueshme aktual-isht për të kontraktuar energjinga importi. Në vend po prod-hohen rreth 14 milionë kilova-torë në ditë dhe 11 milionë tëtjera importohen. Por nuk di-het sa do të shkojë kjo situatë.

Kompania energjetike sh-tetërore për prodhimin e en-ergjisë elektrike në Maqedoninjoftoi se ka blerë me çmimmesatar prej 155.75 eurosh për

një megavatorë. Vjet çmimi kaqenë rreth 50 euro. Megjithatë,edhe me këtë tarifë të lartë,nevojat e Maqedonisë për en-ergji elektrike plotësohen derimë 29 shkurt.

Bullgaria, një nga ekspor-tuesit më të mëdhenj të en-ergjisë në rajon, ka deklaruarse do të ndërpresë përkohësishteksportin, ndërsa Serbialajmëroi ndalimin e tranzitim-it të energjisë përmes rrjetit tësaj duke i vendosur të gjithakapacitetet në shërbim të kor-poratës vendase të energjisë.Rrjeti transmetues i Serbisëështë unaza kyçe e qarkullimittë energjisë në rajon, prej ngakalon shumica e shkëmbimeve

energjetike. Qeveria serbe kashpallur gjendjen e jashtëza-konshme deri në fund të mua-jit dhe gjatë kësaj periudhe nukdo të lejojë tranzitimin e en-ergjisë nga rrjeti i saj në drejtimtë vendeve të tjera.

Ky vendim i Serbisë kër-cënon disa vende njëherësh tëBallkanit, veçanërisht Kosovën,Shqipërinë, Maqedoninë dheMalin e Zi.

Sipas drejtorit menaxhuestë Korporatës së Kosovës Ar-ben Gjukaj, situata në Shqipëriështë edhe më e rëndë. Prodhi-mi i energjisë nga hidrocentra-let për shkak të borës dhe ngri-cave ndodhet para kolapsit, thaai në Prishtinë dje.

Në një Udhëzim plotësues për zbatimin e

buxhetit të shtetit 2012,ministria e Financave kanjoftuar institucionet sh-tetërore se për vitin nëvazhdim nuk do të mira-tohet asnjë ndryshim nëstrukturat organike tënjësive të qeverisjes qën-drore me efekte financia-re shtesë në koston e per-sonelit. Efektet financia-re shtesë përllogaritennga struktura përgjegjësepër buxhetin dhe mirato-hen nga Ministri i Finan-cave. Përjashtim do tëbëjnë vetëm institucionete reja të krijuara me ligj.

Nga ana tjetër, lidhurme qeverisjen vendore,përcaktohen rregulla tëreja për fondet. Transfer-ta e pakushtëzuar përnjësitë e qeverisjes ven-

dore, që jepet nga qeveria,do të çelet e ndarë në trem-ujore. Kështu, për qarqet, dotë jepet në tremujorin e parë35%, të dytin 30%, të tretin20%, të katërtin 15%.Ndërkohë, për komunatkëto shifra do të jenë nëtremujorin e parë 35%, tëdytin 25%, të tretin 20%, tëkatërtin 20%. Për bashkitë,në tremujorin e parë do tëdisbursohet 30% e transfer-tës së pakushtëzuar, të dyt-in 20%, të tretin 20% dhe tëkatërtin 30 për qind.Ndonëse fjala është përfonde, që nuk kontrollohennga qeverisja qendrore, sër-ish Udhëzimi, i nënshkruarnga kreu i Financave Rid-van Bode, saktëson se ko-munat e bashkitë janë tëdetyruara të përdorin jo mëpak se 10 për qind të trans-fertës së pakushtëzuar përmbështetjen e pemëtarisëdhe gjelbërimit.

Eurozona, pjesamë e madhe hyn nërecesionTë dhënat zyrtare treguandje se Gjermania u tkurrnë tremujorin e fundit të2011-ës, ndërsa Francaregjistroi një rritje të lehtë,duke sugjeruar seEurozona ka hyrë në njërecesion të butë me pjesënmë të madhe të anëtarëvetë zhytur në krizë. Sipas tëdhënave, Gjermania nëtremujorin e funditregjistroi rënie me 0.2%,përkundër rritjes 0.6% qëregjistroi në tremujorin etretë. Ndërsa Francaparaqiti një tablo më tëmirë nga parashikimi, merritje 0.2% në normëtremujore dhe me rritje1.7% në normë vjetore.Eurostat raportoi se nëtremujorin e funditEurozona në normëtremujore ra me 0.3% dheu rrit me 0.7% në normëvjetore. Ndërsa i gjithëBashkimi Europian me 27anëtarë, në normëtremujore ra me 0.3% dhenë normë vjetore regjistroirritje me 0.9%. Greqia nënormë vjetore përtremujorin e fundit ra me7%, kundrejt rënies 5% nëtremujorin e tretë.

Ambasadorët eGjermanisë dheKinës në portAmbasadori i Kinës, Ye Haodhe ambasadorja eGjermanisë në Tiranë,Carola Muller-Holtkemperkanë vizituar dje portin eDurrësit, ku kanë shfaqurinteresin e vendeve të tyrepër menaxhimin aktual dheperspektivat e portit më tëmadh të Shqipërisë. Ata uinteresuan për procesin eprivatizimit të shërbimeveportuale dhe përkoncesionet e terminalevetë ndryshme. Ambasadorëtnga Gjermania dhe Kinavizituan edhe mjediset ekompanisë kontraktoregjermane të transportit ASC,ku u njohën me përvojën ebashkëpunimit mes palëve.

Ipod-et, shpejt mëtë përhapur se tëtjerët Kompjuterat tablet shumëshpejt do të jenë më tëpërhapur se laptopët dhekompjuterat me desktop,tha dje drejtori ekzekutiv ikompanisë Apple. TimCook ka deklaruar se,sipas një tendence tëdukshme tashmë, ështëthjesht çështje kohë qëtabletat të bëhen një tregmë i madh se PC-të. Appleka shitur 55 milion iPad-edhe në fillim të muajit marspritet të hedh në tregversionin e ri, iPad 3. Cooknga ana tjetër tha se nuksheh si rival tabletët evarjantit Google Android.


EKONOMI

Albpetrol jep

200 puse nafte

para privatizimit

LajmiQytetarët, të cilëtkanë paguar dety-rimet për legaliz-imin e banesave paleje vetëm me lekë,mund të kompenso-hen nga shteti, pasmiratimit të djesh-ëm nga Këshilli iMinistrave i një ven-dimi përkatës, porpër këtë vendosenedhe kushte

TIRANE

GENC KONDI

Tremujori

INSTAT-i “shpëton” vendin nga kriza TIRANE

Instituti i Statistikave ka publikuardje me shumë vonesë shifrat e Pro-

dhimit të Brendshëm Bruto për trem-ujorin e tretë të vitit të kaluar. Sipastyre, ekonomia në tremujorin e tretëtë vitit 2011 u rrit me 2.6 përqind kun-drejt tremujorit të tretë të vitit 2010,ndërsa krahasuar me tremujorin edytë të vitit 2011 u rrit me 1.8 përqind.Në këtë tremujor degët që kanë pasurrritje ishin transporti, tregëtia, indus-tria dhe ndërtimi respektivisht me19.7 për qind, 6.2 për qind, 4.8 përqind dhe 0.3 për qind krahasuar metremujorin e tretë të vitit 2010. Degëtqë u paraqitën me rënie në këtë trem-

ujor krahasuar me të njëjtin tremu-jor të një viti të mëparshëm ishinshërbime të tjera dhe post-komuni-kacioni me 3.3 dhe 0.5 për qind.Dega e bujqësisë për këtë tremujor urrit me 2.5 për qind kundrejt kundrejttremujorit të tretë të vitit 2010 dhe uul me 0.3 për qind kundrejt tremu-jorit paraardhës. Grupi i industrivepati rritje me 4.8 për qind në tremu-jorin e tretë të vitit 2011 krahasuarkjo me tremujorin e tretë të 2010.Krahasuar me tremujorin e dytë tëvitit 2011, dega e industrisë pati njërritje me 6.5 për qind, sipas statis-tikave zyrtare. Aktiviteti i ndërtimitpati rritje 0.3 për qind krahasuar metremujorin e tretë të vitit 2010 dhe

me 1.2 për qind krahasuar me trem-ujorin e dytë të vitit 2011. Aktiviteti itransportit në tremujorin e tretë tëvitit 2011 u rrit me 19.7 për qind kra-hasuar me të njëjtin tremujor të njëviti më parë dhe pati një rritje me 7.9për qind ndaj tremujorit paraardhës.Dega e postë-komunikacionit u shfaqme rënie 0.5 për qind në tremujorine tretë të vitit 2011 përkundrejt trem-ujorit të tretë të vitit 2010 dhe njërënie me 0.4 për qind përkundrejttremujorit të dytë të vitit 2011. Degae shërbimeve në tremujorin e tretë tëvitit 2011 pati rënie me 3.3 për qindkundrejt tremujorit të tretë të vitit2010 dhe 1.3 për qind krahasuar metremujorin e dytë të vitit 2011.

Dy vjet pas ndryshimit të ligjit, OK nga qeveria

Legalizimi, si dotë paguhet me bonoKompensohen ata që derdhën vetëm lekë

BASHKËSITË FETARE

Caktohetmasa efinancimit

SHIFRAT

Statistikat e bujqësisëi merr vetëm INSTAT-i

11

Transoil Group”, një kompanizvicerane, do të nisë javën e ardhshme

investimin prej 20 milionë USD nëvendburimin naftëmbajtës të Visokës përvlerësimin dhe prodhimin e naftës,sipas një marrëveshjeje hidrokarbure tëarritur më parë me shtetin shqiptar dheplanifikon të nxjerrë sivjet rreth 955 mijëfuçi naftë. Burime zyrtare të AKBN-së

(Agjencia Kombëtare e BurimeveNatyrore) thanë se po bëhet kalimi i rreth200 puseve të naftës dhe aseteve të tyre nëVisokë nga kompania publike “Albpetrol”,tek “Transoil group”. Në vitin e parë tëpunës parashikon investimin deri në 20milionë dollarë dhe nxjerrjen e 954.493fuçive naftë, ndërsa ka paraqitur nëAKBN edhe një plan afatgjatë. ”Transoil

group” është pasuese e “IEC Visoka” dhekryen operacione në fushën ehidrokarbureve për vlerësimin dheprodhimin e naftës bruto në Visokë, njëvendburim 13 km larg Fierit e hapur nëvitin 1963 për nxjerrje nafte. Kompaniaka aktivitet në Bjellorusi dhe Rusi,ndërkohë që në vendin tonë përfaqësohetnga avokati Shefqet Dizdari

Të gjithë ata persona,që kanë kryer pagesëne parcelës së objektit

informal përpara hyrjes në fuqitë rregullave që lejonin pag-esën me bono privatizimi dhelekë, në sasi të ndryshme, tanikanë një shans të ri për t’u ko-mpensuar, me kusht që të sjell-in bono privatizimi dhe ALU-IZNI do t’i kompensojë ata melekë në një llogari bankare.

Fillimisht, ligji për legaliz-imin, urbanizimin dhe inte-grimin e ndërtimeve pa leje,lejonte pagesat për efekt legal-izimi vetëm në lekë. Më pas,në vitin 2010 u lejua një ndry-shim jo i vogël. Kështu, amen-dimi lejoi që çdo pronar indërtimit pa leje mund tëpaguajë me bono privatizimideri në 70 për qind të vlerëssë parcelës ndërtimore tëvendbanimeve/ndërtimeveinformale brenda vijave tëverdha dhe jashtë tyre.

Sipas nënit katër të këtijamendimi, personat, të cilët ikishin kryer tashmë pagesatpër parcelat ndërtimore tëndërtimit pa leje, përparahyrjes në fuqi të këtij ndryshi-mi, duhej të përfitonin le-htësitë e parashikuara në këtëamendim. Për të përfituarnga e drejta e pagesës mebono privatizimi për pjesën embetur të detyrimit apo përrikthimin e shumave tëpaguara në lekë, në këmbimtë dorëzimit të bonove tëprivatizimit, personat duhettë paraqisnin kërkesë me sh-krim pranë ALUIZNI-it bren-da 3 muajve nga data e hyrjesnë fuqi të këtij ligji. Sipasrregullave të reja, asgjë nukmund të bëhej, ndërkohë,para se procedurat dhe afatete rimbursimit të rregullo-heshin me një vendim për-

katës të Këshillit të Minis-trave.

Pikërisht kjo po rregullohettani, pas dy vjetësh. VKM emiratuar dje përcakton seqytetarët që kanë paraqiturkërkesë me shkrim pranë drej-torive të ALUIZNI-t, në qarqe,brenda afatit të parashikuar,kanë të drejtën e rimbursimit tëshumave të paguara në të holla,

në këmbim të pagesës nëpërm-jet bonove të privatizimit. Pra,ata duhet të sjellin bono dheteorikisht të marrin në kthimlekë. Qytetari përfiton, pasivlera e tregut e letrave të priva-tizimit është shumë më e ulëtnga ajo e shënuar mbi këto letra.

Sipas VKM-së, drejtoritë eALUIZNI-t në qarqe duhetnjoftojnë me shkrim përfitues-

it për hapjen e llogarive ban-kare dhe vlerën monetare, përtë cilën përfitojnë rimbursim.Personat që përfitojnë janë tëdetyruar të bëjnë pagesën mebono privatizimi të vlerës sërimbursueshme dhe të dorë-zojnë pranë drejtorive të ALU-IZNI-t, në qarqe, dokumenta-cionin financiar, që vërtetonkryerjen e kësaj pagese,brenda dhjetë ditëve nga datae marrjes së njoftimit me sh-

krim. Moskryerja e pagesësme bono privatizimi brendaafatit të përcaktuar, sjell hum-bjen e së drejtës së rimbursim-it të shumës respektive nëpara. Brenda 15 ditëve ngadata e depozitimit të doku-mentacionit financiar, qëvërteton kryerjen e pagesës mebono privatizimi, bëhet i mun-dur transferimi i shumave tërimbursueshme në numrat ellogarive.

Instituti i Statistikave do të jetë institucioni ivetëm përgjegjës në vend për grumbullimin,

prodhimin, analizën dhe përhapjen e statistikavetë bujqësisë dhe shkëmbimeve tregtare përproduktet bujqësore dhe blegtorale. Kështu ështëvendosur dje në mbledhjen e qeverisë, ndërkohëqë deri tani kjo kryhej nga ministria përkatëse.Transferimi i kompetencave për statistikat bujqë-sore, nga Ministria e Bujqësisë, tek INSTAT-i, dotë bëhet në dy faza, duke filluar nga ngritja e struk-turës së statistikave të bujqësisë pranë qendrës sëINSTAT-it, e përbërë nga 27 dhe ngritja e struk-turave të statistikave bujqësore në varësi të IN-STAT-it, në çdo qark të vendit brenda datës 31 dh-jetor 2012.

Këshilli i Ministravevendosi dje të japë

nga buxheti një shumëprej 99.3 milionë mle-kësh për bashkësitë fe-tare. Komuniteti Mysli-man merr 28.2 milionëlekë për financimin derinë gjysmën e pagës min-imale buxhetore përpunonjësit e adminis-tratës, për pagat e ar-simtarëve të institucion-eve të arsimit parashkol-lor, parauniversitar dheuniversitar dhe përrikonstruksionin e krye-sisë së KMSH-së. KishaOrtodokse Autoqefale eShqipërisë përfitonshumën 24.4 milionëlekë për administratën,pagat e arsimtarëve tëinstitucioneve të arsim-it parashkollor, paraun-iversitar dhe universitardhe për riparimin e ob-jektit kisha Bestrovë.Kisha Katolike merr24.7 milionë lekë dheKryegjyshata BotëroreBektashiane përfiton 22milionë për punonjësit eadministratës, përndërtimin e për mirëm-bajtjen e objekteve tëkultit “Odeoni” dhe përshkak të pozitës sëveçantë, si KryegjyshatëBotërore me qendër nëTiranë

Në foto: Ines Nurja, drejtoree përgjithshme e INSTAT


AKTUALITET

ARRESTOHET GRABITESIFlamur Konesha nga qyteti i Durrësit, është vënë nëprangat e policisë se ndërsa ishte në proces hetimor dhekishte si masë “Detyrim paraqitje”, por ditën e djeshmeGjykata e Apelit e ka ndryshuar atë duke e kthyer në“Arrest me burg”. 43 vjeçari Konesha akuzohet se nëfund të muajit dhjetor në prag të festave të fundvititështë arrestuar në flagrancë për veprën penale tëvjedhjes së mbetur në tentative.

KAPEN TRE NË VLORËNjë operacion i policisë së Vlorës i koduar “Riviera”ka bërë të mundur vënien në pranga të tre person-ave. Burime zyrtare nga policia e këtij qyteti thanëse të ndaluarit janë 25 vjeçari Klodjan Beqiraj, idënuar më parë për posedim të lëndëve narkotikedhe armëmbajtje pa leje, 39 vjeçari Altin Canaj dhe28 vjeçari Besnik Çipi, që trë tre me banim në Vlorë.Ata akuzohen për shpërndarje droge.

LAJME SHKURT

Analiza vjetore

Ina Rama do risim numrin e prokurorëve TIRANE

Brenda vitit 2012 në prokurorinëe Tiranës do ketë shtim të num-

rit të prokurorëve, me qëllim përbal-limin e numrit të lartë të dosjeve he-timore që rregjistrohen. Deklarataështë bërë nga kryeprokurorja InaRama, e cila gjatë analizës vjetore tëprokurorisë së kryeqytetit u prem-toi publikisht drejtuesit të kësajprokurorie Sokol Malaj, se gjatë këtijviti do ritet numri i prokurorëve nëkëtë institucion. Sipas prokuroritMalaj, një prokuror në prokurorinëe Tiranës arrin të hetojë brenda njëviti plot 350 procedime penale, çkasjell një mbingarkesë të madhe, përshkak se prokurorët një pjesë të ko-

LajmiPersona ende tëpaidentifikuar kanëthyer xhamat e tremakinave, mes tëcilave ndodhej dheautomjeti i deputetittë PS Marko Bello.Autorët kanë arriturtë vjedhin sendepersonale, si telefo-na dhe kasetafonët emjeteve, ndërkohëqë në makinën e de-putetit Bello s'kanëarritur të marin as-një prej sendeve tëtij personale.

TIRANE

ELTON QYNO

REAGIM I DEPUTETIT

"Nuk mëgrabitënvetëm thyenxhamin"

Plagoset, efektivii policisë KorçëEfektivi i Policisë sëKorçës, 30-vjeçariI.Çakërri është plagosurrëndë në një aksident tëndodhur pranë mbikalimittë Sukthit. Policia eDurrësit bën me dije seefektivi i policisë kahumbur drejtimin eautomjetit tip Ford metarga AA 943 CA, me tëcilin po udhëtonte dukedalë nga rruga. Për shkaktë përplasjes së fortë 30-vjeçari Çakërri ka marrëdëmtime të shumta nëkokë e në trup, ku ndodhetnë gjendje kritike për jetënnë sallën e reanimacionitnë spitalin e Durrësit.

Aksidenti,plagosen tre femraNjë tjetër aksident ështëregjistruar nërrethrrotullimin e Kënetësnë Durrës ku një makinëka përplasur në rrugë trekalimtarë, femra, pjesë tësë njëjtës familje, dhemandej është larguar pa udhënë ndihmën e parë.Kështu gjatë aksidentitmësohet se janë lënduarVila Ndoj, 40 vjeçe, 18-vjeçarja Elisa Ndoj dhe 19vjeçarja Paula Ndoj. Tre tëplagosurat u dërguanmenjëherë në spitalin eDurrësit ku ndodhenjashtë rrezikut për jetën.Ndërkohë Policia eDurrësit ka shpalluar nëkërkim drejtuesin eautomjetit që i aksidentoi

Deputeti i PartisëSocialiste Marko

Bello, në një pro-noncim për gazetën"Shqiptarja.com" kapohuar se makinës sëtij autorët i kishin thy-er vetëm xhamintrekëndor të derës sëprapme. Bello shtoi seautorët nuk kanëmundur të grabisin asnjë nga sendet qëndodheshin në mak-inë si dhe kasetafonine mjetit, duke lënë tëkuptohet se i vetmidëm që i është shkak-tuar deputetit të PSështë thyerja e xhamittë makinës.

Grabitësit në Tiranë dalin jashtë kontrollit tëpolicisë së kryeqytetit,

ku pas vjedhjes së banesës sëMinistrit të Punëve dhe Çësh-tjeve Sociale Spiro Ksera, ob-jekt i sulmit të tyre është bërëdhe makina e deputetit të PSMarko Bello. Deputeti e kish-te parkuar automjetin e tij nëgarazhin e nëndheshëm të njëpallati që ndodhet në zonën eish-stadiumit Dinamo, ku mesa duket grabitësit kanë arri-tur të hyjnë brenda në garazh,me qëllim vjedhjen e kaset-afonëve dhe sendeve të tjeramateraile që ndodheshinbrenda në makina. Autorët qëpër momentin ende nuk janëidentifikuar nga policia e Ti-ranës, kanë arritur të thyejnëxhamat e tre automjeteve, kumes të cilave ndodhej dhemakina që është në pronësi tëdeputetit të PS Marko Bello.Burime pranë policisë së Ti-ranës thanë se makinës sëdeputetit i është thyer vetëmnjë xham, por për momentinnuk është përcaktuar nësegrabitësit kanë arritur të vje-dhin sende materiale në të osejo. Për të hedhur dritë mbikëto dyshime, mësohet seefektivët e Drejtorisë së Ti-ranës kanë pyetur deputetinBello, i cili ka u ka treguar senë automjetin e tij nuk ështëgrabitur asnjë nga sendet per-sonale. Ndërkohë që nga ver-ifikimi I dy automjeteve tëtjera, dhe verifikimit të tyre nëprani edhe të pronarëve, ësh-të konstatuar mungesa ekasetafonëve, dokumentavetë makinave si dhe telefonatcelularë.HETIMI I POLICISË

Grabitja me thyerje e treautomjeteve në garazhin e njëpallati në Tiranë, ka bërë që

në vendin e ngjarjes të sh-kojnë me shpejtësi efektivat ekomisariatit nr.2 në krye-qytet. Në mbështetje të tyrekanë shkuar dhe specialistëte seksionit të vjedhjeve, tëcilët kanë pyetur personat qëkanë qënë të pranishëm nëhyrje të garazhit. Në kuadër tëhetimit të kësaj çështje poli-cia ka bërë dhe verifikimin fiz-ik të makinave, ku të trejaveu janë thyer xhamat, nga kumë pas mgrabitësit kanë hyrëduke marë sendet të ndry-shme që ndodheshin në mak-

hës e konsumojnë duke përfaqësuarakuzën në gjykatë. Në analizën vje-tore të zhvilluar dje kryeprokurorjaIna Rama, ka përshëndetur pozitiv-isht punën hetimore të prokurorëve.Ndërkohë që gjatë fjalës së tijprokurori i rrethit Tiranë, SokolMalaj tha se hetimi për 21 janarinka qënë gjithëpërfshirëse ndërsa nëtë janë angazhuar të gjithëprokurorët e prokurorisë së Tiranësdhe oficerët e policisë gjyqësore.Gjatë analizës së prokurorisë së Ti-ranës, Malaj, ka bërë të ditur se përkëtë çështje deri tani janë dërguarpër gjykim dhe janë dënuar 21 per-sona kryesisht, ata që akuzohen sekanë ushtruar dhunë ndaj punon-jësve të policisë ndërsa, vazhdojnë

hetimet për të akuzuarit e tjerë.Malaj tha se gjatë vitit që lamë passektori Task Forcë ka nisur 10 he-time kryesisht për vepra të rëndapenale disa prej, të cilave janë dër-guar për gjykim ndërsa ka eviden-tuar faktin se nuk ka asnjë vepër tëreferuar nga KLSH. Duke iu referu-ar kërkesave të prokurorisë për ma-sat e sigurisë numri një i akuzës sëkryeqytetit ka shprehur shqetësiminnë lidhje me vendimet e gjykatës sëapelit. Ndërkohë që gjatë 2011, kjoprokurori ka shqyrtuar 8965 kallëz-ime penale nga të cilat për 1452 ësh-të vendosur mosfillimi, ndërsa kapatur një tendencë rritje numri të ve-prave të rënda, kryesisht grabitjedhe vrasje pa autor.

inë, përfshirë këtu dhekasetafonë. Grupi i hetimitmundi të fiksojë në xhamatdhe dorezat e makinave disagjurmë gishti, të cilat mëso-het se tashmë janë dërguarnë kartotekën e laburatoritkriminalistik për të bërë kra-hasimet e nevojshme. Përmomentin policia thotë ses'ka asnjë të dyshuar rrethkësaj grabitje ndërkohë qëështë duke punuar intesiv-isht për identifikimin dhemë pas arrestimin e au-torëve të këtij krimi.

PRECEDENTET MEZYRTARËT

Kushtet e rënduaraekonomike kanë sjellë ritjene numrit të grabitjeve në Ti-ranë, ku tashmë në qëndër tëobjektivit të tyre janë dhe zyr-tarët e lartë shtetërorë. Më 11shkurt forcat e Komisarititnumër tre arritën në arresto-nin 24-vjecarin Arber Shy-qyrukaj, i cili kishte arritur tëgrabiste shtëpinë e MinistritSpiro Ksera, ku kishte marrënjë I-PAD, një orë të shtrejtëdhe aksesorë të ndryshëm.

Pasditen e 21 dhjetorit të vitit2011 përpara Ministrisë sëKulturës një person grabitimakinën e kreut të kësaj Min-

istrie, Aldo Bumçi. Automjetimodel AUDI tip A6 është parëpër herë të fundit nga forcat erendit në zonën e Gjirit të La-lëzit, por makina ka mundurt'i shpëtojë ndjekjes së poli-cisë. Viktimë e këtyre gra-bitjeve ka rënë dhe deputetiEduart Shalsi, të cilit ja gra-bitën makinën dhe më pas ebraktisën në zonën e Lezhës.

Mark Bello

Analiza e Prokurorisë

Ngjarja në garazhin e një pallati tek ish-stadiumi Dinamo

Grabitësit, tentojnë t’imarrin makinën BellosAutorët, i vodhën një makine tjetër kasetafonin


AKTUALITET

Amnisti për 1000 të burgosurProjekti, "dhuratë" për 100 vjetorin e pavarësisë. Ministria e Drejtësisë diskutime për tëpërcaktuar veprat penale që do i propozohen Kuvendit të Shqipërisë për t’u amnistuar

Lista me veprat penale pritet të votohet në një nga seancat e parlamentit

Pranga adoleshentitI vuri gjobë administratores së lokalit

TIRANE

Një adoleshent ka rënë në prangate policisë së Tiranës, pasi i ka ven-

dosur një gjobë prej 400 mijë lekëshadministratores së një lokali nëkryeqytet. 17 vjeçari Fadil Hasa kapërzgjedhur pronaren e një lokalibastesh që ndodhet në rrugën "JordanMisja", ku ai ishte klient, për ti marëshumën prej 400 mijë lekë të vjetra.Nëpërmjet një letre të vendosur posh-

të derës, i riu i ka shkruar se në rastse nuk i jepte shumën prej 400 mijëlekë, atëhere vihej në diskutim jeta esaj. Në tekstin e letrës, Hasa shkru-ante se paratë duhet tia linte në njëvend afër xhamisë së Tiranës, ku aido shkonte ti merte më pas. Mirëponë dijeni të veprimeve të tij krimina-le ishte vënë policia e Tiranës, e cilanë bashkëpunim edhe me pronaren elokalit ka përdorur metodën e dorëz-imit të kontrolluar. Sapo i riu është

afruar të merte lekët afër xhamisë,kanë ndërhyrë efektivat e policisëduke e arrestuar në kushtet e fla-grancës. Gjatë marjes në pyetje 17vjeçari ka pranuar autorësinë e krimitduke shfaqur pendesë për veprimin ebërë. Pritet që në ditët në vashdim i riutë dalë para Gjykatës së Krimeve tëRënda, ku do të njihet me masën e sig-urisë. Për shkak të moshës së mitur,prokuroria tha se do kërkojë një masëtë butë për 17 vjeçarin Fadil Hasa.

REAGIMI

Halimi: Nuk ka projekt

LajmiMinistria e Drejtë-sisë ka filluar disku-timet për të bërë njëamnisti të madhepër të dënuarit nëburgjet e Shqipërisëbrenda këtij viti, merastin e 100 vjetorittë themelimit të sh-tetit shqiptar. Përmomentin disku-timet janë në fazënfillestare dhe se më-sohet se bëhet fjalëpër rreth 1000 tëburgosur që do tëpërfitojnë nga kjopraktikë. Aministiado votohet nga par-lamenti për një grupveprash penale.

TIRANE

ELTON QYNO

Ministri i Drejtësisë EduardHalimi ka hedhur poshtë

këto zëra, duke u përgjigjur se nëinstitucionin që ai drejton nukka asnjë projekt për të amnis-tuar të dënuarit. Gazeta"Shqiptarja.com" arriti të bise-dojë me ministrin Halimi, i cilitregoi se: "ministria s'ka asnjëprojekt për amnistimin e të bur-gosurve në 100 vjetorin e pavar-ësisë së Shqipërisë".

?PERGJIGJE

Sa personamund të përfitojnë?Nga amnistia e disa llojveprash penale të KoditPenal që pritet të bëhetnga parlamenti, mund tëpërfitojnë 800 deri në1000 të dënuar. Kynumër edhe mund tëndryshojë për shkak semomentalisht nismaështë në fazën fillestare,dhe ende nuk janëpërcaktuar përfundimishtveprat penale që doamnistohen.

Sa të dënuarka në burgjetshqiptare?Në 17 burgje shqiptaremomentalisht mbahen tëizoluar plot 4750persona. Ky numër ështëmbi kapacitetin eburgjeve, gjë e cilandikon dhe në jetënpersonale të të dënuarve.Shumë raporte kanënxjerë me nota negativegjëndjen në burgjetshqiptare.

Kur u bë përherë të fundit falja?Me dekretin nr 6516 tëdatës 22 prill 2010Presidenti i RepublikësBamir Topi firmosi faljene dënimit të 367personave. Ky dekretnuk u përsërit në vitin2011, siç ka ndodhur nëçdo vit, gjë e cila bëripërshtypje në rradhët etë dënuarve.

PYETJE

EKSPERTIM PSIQIK BAKOSLedio Bako, djali i policit të Fierit Sami Bako qëpretendon se është marrë peng nga dy personaende të paidentifikuar, do i nështrohet një eksper-tize psikike, për të parë gjëndjen mendore të tij.Vendimi për ekzaminim psiqik të 19-vjeçarit ësh-të marrë nga prokuroria, e cila prej tre ditësh he-time nuk ka aritur të gjejë asnjë gjurmë, për sa ipërket personave që morën peng Ledio Bakon.

ELBASAN, VDES PUNONJËSINjë punonjës i ish-kombinatit metarulgjik në Elbasanka gjetur vdekjen mesditën e djeshme teksa ishte dukepunuar. Burime zyrtare nga policia e këtij qyteti thanëse viktima është identifikuar si 35 vjeçari Fatmir Mu-sai. Mësohet se i ndjeri u godit nga kova në vendin epunës, teksa punonte në furrën e shkrirjes së çelikut.Nga ana e uniformave blu thuhet se kanë nisur he-timet për këtë ngjarje, ndërsa mësohet se Musai kagjetur vdekjen në moment.

Në 100 vjetorin e shpalljes së pavarësisë të Shqipërisë, qeveria ka

premtuar një sërë surprizash,ku njëra prej tyre duket se dojetë dhe amnistia për një gruptë dënuarish për veprash tëndryshme penale. Bëhet fjalëpër një numër që varion nga800 deri në 1000 të dënuar,shifër kjo që mund të ndry-shojë, por që po diskutohetpër tu amnistuar. Momental-isht projekti është në fazënfillestare të diskutimit në Min-istrinë e Drejtësisë, e cila më-sohet se në ditët në vijim dovendosë për ngritjen e grupe-ve të punës për të përcaktuardhe veprat penale që do amnis-tohen. Lajmi bëhet i ditur ngaburime pranë kësaj ministrie,të cilat thanë për gazetën"Shqiptarja.com" se drejtuesite ministrisë dhe parlamentitjanë në fazën e diskutimit të njëprojekti të tillë. Amnistia përnjë numër të konsiderueshëmtë dënuarish, duket se ështëparashikuar në formën e dhu-ratës, me rastin e 100 vjetorittë pavarësisë së shtetit Sh-qiptar. Deri tani nuk dihet mesaktësi se cilat vepra penale dotë amnistohen, për shkak sedhe projekti është në fazënfillestare të diskutimit. Lista meveprat penale pritet të votohetnë Kuvendin e Shqipërisë, i cilido amnistojë dënimin e per-sonave që momentalisht qën-

drojnë të izoluar në rreth 17burgje të vendit.AMNISTIA NËBURGJE

Festimet për 100 vjetorin

e pavarësisë, pritet të shtrijnëefektin e tyre deri në institu-cionet e vuajtjes së dënimit.Një projekt i Ministrisë sëDrejtësisë, për amnistimin e

qindrave të burgusurve, duketse do i bashkohet festimeve tëqeverisë, me rastin e këtijevenimenti. Zëra, pranë këtijdikasteri thonë se tashmëkanë nisur diskutimet meqëllim listimin e emrave që dopërfitojnë nga amnistia, porrealisht nuk japin më shumëdetaje rreth veprave penale qëdo amnistohen. "Projekti ësh-të në fazën fillestare të dis-kutimit dhe për momentin,s'kemi ende se çfarë të themipër publikun. Jemi në disku-time që në 100 vjetorin e pa-varësisë së vendit, të bëjmëamnisti për një numër të cak-tuar veprash penale, nga e cilamund të përfitojnë 800 derinë 1000 persona, por kjoshifër mund edhe të ndry-shojë gjatë periudhës së dis-kutimit të kësaj nisme"-thanëburimet pranë ministrisë sëDrejtësisë. Sipas tyre lista meveprat penale nuk do i dërgo-het Presidentit të Republikëspor ajo do votohet në sallën eparlamentit.NUMRI I TËDËNUARVE

Plot 4750 persona mo-

mentalisht ndodhen të izolu-ar në burgjet shqiptare. Ngatë gjitha raportet ndërko-mbëtare, por dhe vendasenumri i personave që mbahennë burgje, është mbi kapaci-tetin e tyre. Brenda një qelietë vogël, qëndrojnë rreth 7 tëdënuar. Ndërkohë që kushtetdhe higjena le gjithmonë shijetë pa dëshiruara. Edhe psevitet e fundit janë ndërtuardisa institucione të vuajtjes sëdënimit, sërisht disa burgjevashdojnë të mbetet problem-atikë. Këtu mund të përmen-din burgun 313, 302, burgune Tepelenës si dhe atë të Bur-relit, ku për shkak të infras-trukturës tepër të vjetëruardhe kushtet e higjenës janë nënivel të ulët. Qelitë e këtyreburgjeve janë ndërtuar që nëperiudhën e pushtimit Italian,madje dhe më herët, dukebërë që për vite me rradhëambjentet të degradohen. Nëshqipëri momentalisht ekzis-tojnë 17 burgje të përqëndru-ar në zona të ndryshme tëvendit, në të cilët mbahen tëizoluar rreth 4750 të dënuarpër vepra të ndryshme pe-

nale. Në burgun e Burrelitjanë të izoluar personat qëmbajnë mbi kurriz dënimeme burgim të përjetshëm dhe25 vite burg.

NË 2010 DEKRETI I FUNDIT

Në 2011, ministria asnjë falje

Gjatë vitit 2011, qeveria harroi të dënuarit nëqeli, pasi nuk kryer asnjë falje për ta. Tradita e

ka treguar se çdo vit publikoj lista e të dënuarve qëpërfitonin nga falja e viteve të dënimit, por ndry-she nga vitet e tjera në 2011 Presidenti i RepublikësBamir Topi se ka bërë një gjë të tillë. Dekreti i fun-dit i tij daton në 22 Prill të 2010, ku presidenti pub-likon faljen e dënimit për 367 persona. Me ndry-shimet ligjore të bëra në muajin korrik 2010 mbiligjin e faljes të gjithë kopetencën për të bërë am-nistinë e ka Ministria e Drejtëisë. Nga ky procesështë përjashtuar Presidenti i Republikës, i cili kapër detyrë vetëm të dekretojë listën emërore tëparaqitur nga ana e institucionit të Ministrisë sëDrejtësisë. Me daljen e dekretit nga ana e prisiden-tit automatikisht, personave që u ndodhet emri nëlistë i ulet dënimi i dhënë nga gjykatat shqiptare.

Eduard Halimi

1010101010 E enjte, 16 shkurt 2012

SPECIALE

SHAIN DUKA është një ndër tre vëllezërit që në 2008 uarrestuan në SHBA për terrorizëm islamik dhe vuanburgimin përjetë. Për herë të parë ai jep në një intervistë përThe Guardian, peripecitë ka hequr

Intervista

Një ndër informatorët e futur nga FBI, shqiptari Besnik Bakalli

Shain Duka: Psevuaj si terrorist nëburgun e SHBA

THE GUARDIAN

PAUL HARRIS

Kur ishte fëmijë, Shahin Duka, kishtedëgjuar shpesh prindërit e tij të flisninpër jetesën nën frikë për shkak të qever-

isë komuniste në Shqipëri, përpara se ata tëshkonin në Amerikë dhe të vendoseshin nëNew Jersey, për të rritur katër djemtë e tyre."Unë nuk mund ta kuptoja se për çfarë flis-nin ata. Ne jemi rritur në liri. Aty ku mundtë flisnim lirshëm. S'kemi jetuar në një kohëdhe në një vend si ky që dëgjoja" tha Dukapër The Guardian.

Por Duka tani beson se e kupton. Dukaështë një nga anëtarët e grupit Fort Dix Five,një grup musliman të dënuar për një sulmterrorist në një bazë ushtarake të SHBA. Porkjo çështje është larg për të ecur përpara dheështë bërë emblematike për disa nga meto-dat ekstreme të zbatimit të ligjit që u shpallënnë luftën kundër terrorizmit, në dekadën pasngjarjeve të 9/11.

Së bashku me vëllezërit e tij, Dritanin dheEljvirin, Shain Duka u bë një simbol i të ashtu-quajturës teknika të kapjes, të përdorura ngaFBI për të joshur, monotoruar, për të futur nëkurth dhe dënuar të dyshuarit muslimanë nëndarje të plota, apo një pjesë nga ana eagjenteve të infiltruar dhe informatorët e tyre.

Duke folur me telefon nga brenda burguttë sigurisë së lartë në Kolorado, Duka insistonqë ai dhe dy vëllezërit e tij janë të pafajshëmdhe ishin futur në kurth nga vetë qeveria e tyre."Tani e kuptoj se çfarë thoshin prindërit e mi.Jo, ne nuk kemi liri. Kur vendoset një grup sitarget, ju nuk keni liri" thotë ai në njërën ngatë paktat intervista mediatike nga burgu se ish-te vendosur në kurth me njerëz që ishin përf-shirë në këtë profil të lartë të këtyre teknikave.

Duka beson se familja e tij u kap thjesht nënjë përpjekje të qëllimshme për të frikësuardhe për të mbajtur në heshtje komunitetinmysliman. "Kjo është e gjitha për politikë. Nukmund të them se cdo rast i vecantë i ngjashëmme timin ka pafajësi. Por pjesa më e madhe etyre janë të pafajshëm. Kjo është një armë qëpërdoret nga qeveritë...për të mbajtur në hesh-tje komunitetin mysliman" tha ai.

Por për FBI, dhe për sistemin e drejtësisësë SHBA, vëllezërit Duka ishin një kërcënimterrorist islamik shumë serioz: pastërtisht dhethjeshtësisht. Investigimi që përfundoi me ar-restimin e tyre në 2007 zgjati më shumë se njëvit dhe përfshiu informatorë konfidencialë qëu bënë miq me vëllezërit Duka, një shofer të ritë quajtur Mohammed Shnewer dhge SerdarTatar, babai i të cilit drejtonte një kompani piz-zash që i conin në bazën Fort Dix.

Prokurorët përdorën evidencat e informa-torëve për të sjellë një panoramë të një grupiburrash që ndiqnin videot e përgjakura xhi-hadiste, dhe janë regjistruar duke kritikuarrëndë reformat amerikane në Irak dhe dukediskutuar për islamin radikal, duke përfshirëleksione të klerikut amerikano-jemen të vrarëAnëar Al-Aëlaki. Shneëer, thotë FBI, ka kryervëzhgimin e bazës Fort Dix dhe Dukët u kapënpasi blenë ilegalisht armë të fuqishme në njëmarrëveshje të rregulluar nga një informator,që u kishte ofruar atyre tu gjente edhe RPG.Të gjithë Dukët morën burgim të përjetshëm.Apelimi i tyre u hodh poshtë këtë vit. Por ver-sioni i thjeshtë i gjyqit është ajo e sipërfaqespër gjithë historinë e Dukëve apo rasteve tëngjashme. Shumë raste të tilla ka pasur gjatëdekadës së fundit, në të cilat, shtrëngimi i ligjitnë SHBA ishte për të joshur të dyshuarit qëshiheshin si kërcënim potencial terrorist apopër ti inkurajuar ata për të formuluar sulmet etyre nën një supervizim të plotë. Në shumëraste të kundërta, të njohura si NeënburghFour, një informator i FBI ofronte qindramijëra dollarë, një makinë të re, madje edhe

një fundjavë të paguar , për të joshur targetetamerikano-myslimane për ti bërë këta të fun-dit të binin dakord për një sulm terrorist.

Së bashku me Neëburgh For, Fort Dix Fiveshfaqen si një ndër rastet me profil më të lartë.Avokatët e të drejtave civile dhe grupet e ko-munitetit mysliman kanë shprehur shqetë-simin e tyre të thellë për taktkat që po përdorennë disa zona tipike suburbane në Neë Jerseydhe që përfundoi me burgosjen e pesë burrave.

E para ishterruga sesi këtanjerëz u vunën nënvëmendjen e FBI.Ata janë raportuarnga një klerik nënjë degë lokale tëCircuit City pasihodhën një vidiodhe e kopjuan atënë shumë DVD. Nëvideo tregoheshinDukët - që kishinmjekëra islamike -duke qëlluar me

armë dhe duke kënduar "Allahu Akbar". Kjoishte e mjaftueshme për të dekurajuar klerikunqë e raportoi në polici. Videoja që ishte regjis-truar gjatë pushimeve të fundit në afërsi të ma-leve Pocono, përfshin gjithashtu edhe skenatipike të burrave që luajnë me top, bëjnë skidhe kalërojnë.

Qëllimi me armë, ka ndodhur në një vendqitjeje me armë të marra me qira, madje edhezyrtari më i zjarrtë i zbatimit të ligjit duhet tëketë pyetur se pse një celulë e re terroriste is-lamike do të shpërndante propagandën e vetnë Circuit City. "Ne ishim të pafajshëm, a e kup-toni? As nuk e kishim menduar një gjë të tillë.Kjo do të kishte qenë një ndër reliket e këtijudhëtimi" thotë Duka për këtë video push-imesh. Por incidenti shkaktoi një hetim të men-jëhershëm ndaj Dukeve dhe shokëve të tyre.

Ky investigim u përqëndrua në punën e dyinformatorëve të FBI: Mahmoud Omar dheBesnik Bakalli. Omari ishte i pari që u dërgua

në fushë dhe në mënyrë të shpejtë u miqësua meShneëer, duke e bindur atë për të shkuar në udhë-time për scaut në Fort Dix. Vëllezërit Duka nuk ebënë një gjë të tillë, as nuk kishte ndonjë provëqë të tregonte se ata e kishin bazën si objektiv.Bakalli, që ishte shqiptar, punoi më shumë për tëqenë mik i Dukëve, veçanërisht duke i bërë ataqë të flisnin për besimin e tyre mysliman.

"Ai bënte pyetje pas pyetjesh dhe një ndërpyetjet kryesore që ngulmonte ishte ai për kon-ceptin e xhihadit...ajo që ka ndodhur nuk ishtee jashtëzakonshme sepse ne kemi biseduarrreth kësaj teme. Lufta në Irak ishte në kulmine saj në atë kohë" thotë Duka për bisedën e tyretë gjatë në atë kohë, bisedë e cila, në padijeninëe tij, ishte duke u regjistruar nga Bakalli.

Përdorimi i këtyre informatorëve - ashtusikurse i shumë të tjerëve në raste të ngjashme -është elementi më kontroversal i kësaj çështje-je. Të dy si Omari dhe Bakalli kanë rekorde seri-oze kriminale. Omar akuzohet për mashtrimedhe vjedhje dhe përballej me deportimin parase FBI ta joshte për të punuar për ta. Bakalli,ndërkohë, kishte rrëfyer se kishte mbështeturnjë vrasje në Shqipëri. Ai u gjet në burg nga FBI.

Në një lëvizje që shihet nga kritikët si njëmotivim për informatorët për të siguruar çfarëduan pavarësisht rrethanave, të dy burrat gjith-ashtu kishin bërë goxha para jashtë punës sëtyre të re. Bakalli kishte 150 mijë dollarë, ndërsaOmari kishte 240 mijë. Dhe dëshmitë e tyrenuk ishin as të hapura dhe as të mbyllura. Ish-te vetë Omari që bëri një listë të armëve që du-heshin blerë, të cilën Duka thotë se e donin përnjë pushim tjetër në malet Poconos kështu qëata mund të shmangnin radhën e gjatë të mar-rjes me qira. Ishte po ashtu Omari që shtoi RPGnë listë, e cila gjithsesi nuk u ble.

Pajisjet regjistruese të Omarit kanë dësh-tuar në mënyrë misterioze në momente kyçe,sikurse janë edhe bisedat kur bëheshin paza-ret për armët. Gjatë dëshmive të mëvonshme,Omari tregoi se dy vëllezërit Duka, Dritani dheShaini, nuk kishin dijeni për ndonjë bazë FortDix. "Ata s'kishin të bënin fare me këtë çësh-tje" ka deklaruar Omari në gjykatë.

Në fakt, ishte vetëm Shneëer që dukej sekishte mendime direkte dhe të regjistruara sai përket sulmit ndaj Fort Dix. Por edhe pse aidështoi për të bërë gjëra që ia kërkonte Omari,si kthimi tek Fort Dix apo praktikimi në bër-jen e bombave dhe ai injoroi talljet e Omarit senuk kishte bërë mjaftueshëm për tiu përshtat-ur skemës.

Shain Duka beson se Omari shfrytëzoiShneëer, për të cilin thotë se ishte i ri, i impre-sionuar dhe i ethshëm për tu dukur. "Ky Omariështë një djalë që mund të të manipulojë. Aika iniciativë të madhe. Ai e dinte se ky djalëMuhamedi, është një djalë me të cilin mund tëpunosh. Kanë bërë edhe punë psikologjike mekëtë djalë. Dhe ai ishte shumë i ri. Vetëm 20vjeç. Por në mendje, ishte si të kishte vetëm14-15 vite mbi kurriz" thotë ai.

Pjesa e fundit shqetësuese e këtij rasti, ësh-të fakti që anëtari i fundit i Fort Dix Five, Ta-tar, aktualisht shkoi në policinë e Filadelfiaspër të shfaqur shqetësimet e tij që dikush-ndoshta Omar apo Shneëer - ishte duke i bërëpresion për ti gjetur një hartë të Fort Dix, dheai po dyshonte se ndoshta ata ishin të lidhurme terrorizmin.

Tatar, nëpërmjet firmës së Pizzas të babaittë vet, kishte akses vetëm për një hartë të njërruge të thjeshtë të bazës. Por për kritikët ekësaj çështjeje, duket se ndoshta është jo e për-shtatshme që një terrorist i dedikuar të rapor-tojë planet e tij te autoritetet.

Jo se ndonjë gjë nga këto është ngushëllimpër Shain Dukën. Tre muaj më parë ai u zhv-endos nga një qeli në një burg të sigurisë sëlartë në Kolorado, në një vend tjetër brendakëtij burgu, por që ka një brengë. "Këto janëvende për të na mbajtur ne në presion për hesh-tje. Për të na mbajtur nën kontroll. Këto janëvende për të të mbajtur larg familjes. E konsi-deroj Supermax si një dhomë torturashpsikologjike. Kështu është. Duhet të jetë jo iligjshëm një vend i tillë" thotë ai.

Duka është duke e ndjekur cështjen e tij nëGjykatën e Lartë të SHBA, por autoriteti më ilartë juridik në Amerikë, nuk ka asnjë obligimqë të dëgjojë apelimin e tij. Në të njëjtën kohë,ai po e mban veten e tij në punë duke lexuarlibra për Islamin dhe duke ndjekur një kursënë burg për historinë e presidentëve nëamerikë.

"I kaloj ditët duke lexuar, studiuar dhe punu-ar. Vetëm për të mbajtur mendjen në punë. Du-het ta bësh një gjë të tillë. E di, nëse bie dhe ka-lon në depresion, bota do të të rrëzohet mbikokë" thotë ai. Duke tha se besimi i tij mysli-man i jep rehati, edhe pse ai është i shqetësuarpër impaktin ndaj familjes së tij, i privuar për tëqenë bashkëshort, baba dhe shtylla e familjes."Ata janë duke luftuar" thotë ai.

Duka shton se ai mendon, ndoshta, drejtë-sia ndoshta nuk do të vijë në këtë jetë, por nëatë tjetrën. "Njerëzit që na e bënë këtë, do tëmbahen në konsideratë. Nëse nuk do të kemdrejtësi në këtë botë, do ta kem në ditën egjykimit. Besimi im në zot është ai që më bën tëvazhdoj përpara. Mua dhe familjen time" thotëai. Ka shumë pak gjëra që Duka mund të bëjënë këtë moment. Ai pret vendimin e gjykatëssupreme, duke u përpjekur të vendosë së bash-ku një ankesë me avokatët e vet dhe duke parëmundësinë që lëvizja e tij në burg të mund talejojë që të komunikojë me vëllezërit e tij të bur-gosur. Por ai mbetet një terrorist i dyshuar.

Në fakt, aq i rrezikshëm është bërë burgu,saqë autoritetet deklaruan se ishte Duka ai qërefuzoi një kërkesë të Guardian për një interv-istë ballë për ballë, duke cituar frikën nga sig-uria. "Ne bëjmë shumë përpjekje për të pasurdisa kërkesa...megjithatë, për shkak tëshqetësimeve të vazhduara për sigurinë, tjujapim leje në këtë moment mund të prishë ren-din e mirë dhe sigurinë në institucion" shkru-ajti në një letër që refuzonte kërkesën tonëdrejtuesi Charles A Daniels.

Për Dukën kjo nuk është një surprizë."Nuk duan që ne të flasim. Nuk duan qëmesazhet tona të dalin jashtë. Nuk duantë shohin anën tonë, pikëpamjet tona apofjalët tona" tha Duka.

Në foto:Naza,nëna evëllezërveDuka tëakuzuarpërterrorizëmislamik(lart)Pamje ngaprocesigjyqsorkundërDukës

1111111111E enjte, 16 shkurt 2012

SOCIALE

EKONOMIKU, DATAT E PROVIMEVEFakulteti i Ekonomisë ka përcaktuar datat e se-zonit të parë të provimeve. Sipas një njoftimi zyr-tar të vetë fakultetit, sezoni do të nisë me datë 25shkurt dhe do të përfundojë me datë 18 mars2012, kohë kur kanë përfunduar edhe zgjedhjetpër drejtuesit e rinj. Ndërkohë që në të njëjtënperiudhë nisin edhe provimet për sistemin mekohë të pjesshme.

KANDIDATËT, ME PROGRAME KOPJEZgjedhjet në universitete do të mbahen me datë20 shkurt, por megjithatë studentët shprehenskeptikë. "Studentët janë shprehur në 63% që nuknjohin programet e kandidatëve, janë të painfor-muar. Në rastin më të keq, kandidatët nuk kanëprograme fare ose kanë programet e kopjuara tëkatër viteve më parë", - kështu ka deklaruar Esio-na Konomi, përfaqësues e Filologjikut.

Ministria e Arsimit: E zgjedh vetë nxënësi

Gjuhëtarët kundërBerishës për kinezçen

Rami Memushaj e Jorgo Bulo: Marrëzi

?PERGJIGJE

Çfarë ka thënëBerisha për gjuhënkineze?Një ditë më parë, kuështë miratuar projektligjii arsimit parauniversitar,Berisha ka deklaruar seshqiptarët janë poliglot tëlindur. Askush nuk kaaparatin e të folurës mëtë përshtatshme për tëfolur me shpejtësi çdogjuhë se sa shqiptarët.Qoftë kjo për grupinanglo-sakson, neolatin, egrupit kinez, sllav, etj dhepikërisht në këtë buronedhe fakti i pasionit tëtyre për gjuhët e huaja.Nuk duhet harruar seshqiptarët janëfrankofonë, janë fluentënë italisht, duhet tëhapën më shumë ndajspanjishtes, ndajgjermanishtes, por edhendaj gjuhës kineze, sigjuhë e dytë.

A ka pasurreagime?Ata kanë qenë thuajse tëmenjëhershme.Gjuhëtarët nuk kanëngurruar ta quajnë këtëdeklaratë të Berishës njëmarrëzi, dhe kanë shtuarse shqiptarët mbi tëgjitha kanë nevojë tëmësojnë shqipen.

Po ministria eArsimit a kareaguar?Po! Ministria e Arsimit kasqaruar se në shkollën emesme do të zhvillohendy gjuhë të huaja, njërasi gjuhë e parë dhe tjetrasi gjuhë e dytë. Grupi igjuhëve që mund tëzgjidhet si gjuhë e parëose e dytë, përcaktohetnga aktet nënligjore.Gjuha e parë përcaktohetnga shkolla dhe e dytanga nxënësi.

PYETJE

INTERVISTA/ Dekania

"Si zhvillohet kinezçja te Gjuhët e Huaja"

LajmiKryeministri Berishaka deklaruar djenismën për zyrtariz-imin e gjuhës kineze sigjuhë e huaj e dytë nëshkollat e arsimitparauniversitar. Porkjo deklaratë e kryemi-nistrit Berisha përgjuhën kineze ka ng-jallur reagimin e gju-hëtarëve, të cilët equajnë këtë thjesht njëmarrëzi të kreut tëqeverisë.

TIRANE

ESMERALDA KETA

Dy gjuhëtarët e njohur,Jorgo Bulo dhe Rahmi Memushaj, shpre-

hen të habitur nga një dek-laratë e tillë e kryeministritBerisha për t'i dhënë prioritetgjuhës kineze dhe aq më tepërpër ta bërë atë gjuhë tëdetyrueshme.GJUHËTARËT

Rami Memushaj, pedagogi gjuhësisë te fakulteti ifilologjisë në Universitetin eTiranës, dhe që ka qëndruartre vite në Kinë, nuk ngurronta quajë këtë deklaratë të Ber-ishës vetëm një marrëzi."Marrëzi. Nuk mund të jetëkinezçja gjuhë e huaj e dytëpër nxënësit shqiptarë. Mad-je ne në Shqipëri nuk kemifare katedër të kësaj gjuhe,dhe si mund të vendoset ajogjuhë e dytë?, - na thotë pro-fesor Memushaj. Ndërsa py-etjes sonë se nëse kjo gjëndodh, a kemi ne mësues tëmjaftueshëm për ta dhënëkëtë gjuhë, ai i përgjigjet sekjo është e pamundur. "Po nenuk kemi katedër për këtëgjuhë. Pastaj gjuhët e huajanuk mund të vendosen kësh-tu siç thotë kryeministri. BE-ja ka politika të caktuara përgjuhën e parë, gjuhën e dytëe deri te gjuha e tretë.Ndërkohë që as pretendimi seKina qenka superfuqi nukqëndron. Po sikur nesër tëbëhet superfuqi Brazili,nxënësit shqiptarë duhet tënisin të mësojnë portugalish-ten me detyrim?", - na thotëprofesor Memushaj. Sipas tij,edhe vendi ynë duhet të nd-jekë politikat që ndjek BE përgjuhët e huaja që u jepnxënësve të mësojnë nëpërshkolla, ku sigurisht që ikushtohet prioritet anglish-tes. "Këto janë gjëra që duhenstudiuar mirë dhe jo të mer-

Klodeta Dibra, dekane e fakultetittë Gjuhëve të Huaja, në Tiranë

na shpjegon se ajo nuk mund të ko-mentojë deklaratën e kryeministrit,por mund të na shpjegojë se çfarëndodh në fakultetin Gjuhëve të Hua-ja, që ajo drejton.

Profesoreshë, a zhvillohetgjuha kineze në fakultetin tuaj?

Falë një marrëveshje që kemi bërëpërpare tri vitesh e gjysmë me ambas-adën kineze, kjo gjuhë ofrohet si lëndëme zgjedhje në fakultetin tonë.

Çdo të thotë lëndë me zgjedhje,a mund të na e shpjegoni pak?

Kjo do të thotë se ajo është njëlëndë e lirë dhe nëse studentët kanëdëshirë ta zgjedhin i lëndë të tretë, e

zgjedhin. Në të kundërt askush s'idetyron. Ajo bëhet katër semestra,vitin e dytë dhe të tretë, ka 16 kred-

ite që konvertohen në rreth 140 orëpërgjatë dy viteve akademike. Më tejajo nuk ka vazhdimësi.

Me kaq orë sa bëjnë a janëgati këta studentë të japinmësim gjuhën kineze?

Unë jua shpjegova që kjo është njëlëndë me zgjedhje, e lirë.

Kush e jep këtë lëndë nëfakultetin tuaj?

Në bazë të marrëveshjes që kemime ambasadën kineze, ajo siguronedhe lektorin. Aktualisht kemi vetëmnjë lektor, dhe ky është lektori i dytëqë ka ardhur në Shqipëri.

Sa studentë e ndjekin përafër-sisht kursin e gjuhës kineze?

Aktualisht e ndjekin rreth 70-80

nxënës, ndërkohë që ky është një kursi hapur. Pra që mund ta ndjekin edhestudentët e universiteteve të tjera, porderi më tani nuk kemi pasur ndonjëkërkesë të tillë.

Sa studentë keni ju aktual-isht?

Çdo vit të parë, në të gjitha degëtqë ne ofrojmë, na vijnë rreth 800-900studentë të rinj.

Lektorin që jep gjuhën kinezee paguani ju?

Jo sipas marrëveshjes me ambas-adën kineze, ai paguhet nga univer-siteti që e dërgon, ndërsa ne kemimarrë përsipër vetëm sigurimin e njëambienti fjetjeje. I kemi marrë një sh-tëpi me qira afër fakultetit.

ren vendime të nxituara, nënjë kohë kur ne kemi nevojëqë nxënësit tanë të shkruajnë

mirë gjuhën shqipe", - nashpjegon më tej Memushaj.

Jorgo Bulo, një tjetër gju-

SONDAZHI

Plot 60 % e anketuesvekundër gjuhës kinezeAgjencia e lajmeve "Shqiptarja.com", ka zh

villuar dje një sondazh në faqen e saj të inter-netit nëse "Nevojitet që fëmija juaj të mësojë gju-hën kineze?". Duket se shumica nuk e kanë një pref-erencë të tillë dhe do u pëlqente që fëmijët e tyre tëmësonin anglishten. Kështu 31.91% e të anketuarvejanë kundër gjuhës kineze, 23.40% do t'u pëlqenteqë fëmijët e tyre të mësonin kinezçen, 34.04% do tëpreferonin që fëmija e tyre të mësonte anglishtendhe 10.64% e atë anketuarve do të preferonin qëfëmijët e tyre të mësonin një gjuhë tjetër të huaj.

hëtar i njohur, njëkohësishtanëtar i Akademisë së Shken-cave na shpjegon se nuk e njehmirë ligjin e arsimit parauni-versitar, por ama ai nuk kamëdyshje se gjuha kineze nukmund të ketë kaq shumë pri-oritet në shkollat tona. "Kin-ezçja nuk mund të jetë gjuhë ehuaj e dytë në shkollat tona, eaq më tepër me detyrim", - nashpjegon gjuhëtari JorgoBulo. Më tej ai shton se këtënismë, pra nëse kinezçja do tëjetë gjuhë e huaj e dytë medetyrim në shkollat tona, nuke justifikon as pretendimi seKina po bëhet një superfuqi."Nëse është kështu edhe Indiashumë shpejt ka gjasa të jetësuperfuqi, çdo të thotë kjo, qëpastaj ne të jemi të detyruar tëmësojmë edhe gjuhën indi-

ane?" , - na thotë Jorgo Bulo.MINISTRIA

Deklarata e kryeministritBerisha është bërë dje nëmbledhjen e qeverisë ku ështëmiratuar ligji i ri i arsimitparauniversitar ku sanksiononmësimin gjatë gjimnazit të dygjuhëve të huaja. Ministria eArsimit ka shpjeguar se si dotë caktohen këto gjuhë. "Pro-jektligji përcakton që në ar-simin parauniversitar, në sh-kollën e mesme zhvillohen dygjuhë të huaja, njëra si gjuhë eparë dhe tjetra si gjuhë e dytë.Grupi i gjuhëve që mund tëzgjidhet si gjuhë e parë ose edytë, përcaktohet nga aktetnënligjore. Gjuha e parë për-caktohet nga shkolla dhe e dytanga nxënësi", - saktëson zyra eshtypit e Ministrisë së Arsimit.

Berisha"Askush nuk ka aparatin e të folurës mëtë përshtatshme për të folur meshpejtësi çdo gjuhë se sa shqiptarët.Nuk duhet harruar se shqiptarët janëfrankofonë, janë fluentë në italisht, duhettë hapën më shumë ndaj spanjishtes,ndaj gjermanishtes, por edhe ndajgjuhës kineze, si gjuhë e dytë"

Rami memushaj Jorgo Bulo

Klodeta Dibra

1212121212 E enjte, 16 shkurt 2012

AKTUALITET

Policia italiane kap 1.5 tonë marijuanë vinte nga përtej Adriatikut

Rikthehen gomonetnga Shqipëria

Skafistëve u prishet mjeti, droga vlente 8 mln euro BRINDIZI

...nga financierët e ko-mpanisë Fasano.

Nëse do të vendosej në treg,dhe të shitej me pakicë, lëndanarkotike do tu kishte sjellëtrafikantëve të saj të paktën 8milionë euro. Dyshohet se ajoështë braktisur për shkak tëdefektit. Sasia e drogës që vjennga Shqipëria ka kaluar adria-tikun në bordin e njëgomonejeme dy motorrë me nga 250 kuajfuqi. Nuk kanë mundur të bëjnëasgjë për gomonen. Trafikantët edrogës nuk bëjnë asnjë investimpër të siguruar dërgimin e mallit.Por të martën diçka ka shkuarkeq. Gomonia ka pësuar defektdhe skafistët janë detyruar tabraktisin. Por më parë kanë fshe-hur sasinë e drogës në një zonëdunash aty pranë. Një patrillë

ndërkaq, ka arritur të zbulojë sas-inë e drogës. Në të janë gjetur1570 kile hashash, pothuajse esigurt që droga do të përdorej përtregun në Brindizi.

Kishin marrë përsipër një gjëtë madhe duke vendosur në bor-din e një gomoneje 1.5 tonë mar-ijuanë. Droga e prodhuar në se-rat shqiptare ishte destinuar përtregun italian. Ishte një punë emadhe për asgjë, pasi skafistëtkishin ikur nga gomonia, e cilaishte krejt e re, me një vlerë gati150 mijë eurosh. Për trafikantëte drogës, kjo është një goditje vde-

kjeprurëse. Kishte vite që nukshiheshin në rajonin e Pugliasgomone të dimensioneve të tilla,shenjë që tregon se trafikantët sh-qiptarë kanë filluar të organizo-hen pas moratoriumit të vendo-sur nga qeveria Berisha, e cilagjatë viteve të kaluara ka ndaluarqarkullimin e mjeteve të tilla.Policët e Guardia nuk kanë pri-tur për të marrë udhëzime ngaqendra. Duke sfiduar të ftohtinkanë filluar krehjen e zonës.Dhe thasët e marijuanës i gjetënaty. Trafikantët sajë një pune tëmadhe i kishin fshehur mes sh-

kurreve në pritje për ti marrë nënjë kohë të dytë. Por dicka ushkoi keq, dhe për gomonenkishte ardhur momenti të kthe-hej: motorrët nuk janë rregul-luar. Në këtë moment, trafi-kantët nuk kanë mundur tëbëjnë gjë tjetër vecse të heqinngarkesën dhe janë larguarshumë shpejt.MORATORIUMI

Vetëm pak javë më parë nëKuvend u rikthye debati përmoratoriumin e skafeve, kurqeveria propozoi shtyrjen e tijedhe për tre vite të tjera. Opozi-

ta deklaroi në Kuvend se një gjëe tillë dëmtonte turizmin dhe se

vijon nga faqja 1

Në foto: Gomonia dhe thasët me 1.5 tonë hashash që erdhën nga ShqipëriaNjë supergomone e

ngarkuar më rreth1 ton hashash dhe medestinacion Shqipërinëështë bllokuar nga anae policisë greke gjatë njëoperacioni të kryermbrëmjen e djeshme.Policia e Sarandës bënme dije se suopergomo-nia 11 metra e gjatë dheme dy motorrë nga 350kubik, e ngarkuar me 1ton hashash, u bllokuanë plazhin e quajtur"Riza Antirio", pranëqytetit të Patrës (Greqi).

GREQI

Gomonia me1 ton drogë

lufta kundër drogës duhet të fil-lonte pikërisht te origjina. Ital-ia ka filluar të vërë alarmin përrinisjen e gomoneve nga Sh-qipëria. Në konferencën e për-bashkët për shtyp, në janar tëkëtij viti, deklaruan se trafiku ilëndëve narkotike është pika mënevralgjike që shqetësondrejtësinë italiane dhe atë sh-qiptare. Prokurori pranë drej-torisë së Antimafias së Leçes,Cataldo Motta dhe kreun e rojesbregdetare të Puglias, FrancoPatroni u takuan në Tiranë mezyrtarët më të lartë të policisëdhe prokurorisë.

Pas takimit me prokurorene përgjithshme Ina Rama,prokurori italian Motta ka po-huar se në Shqipëri vazhdontrafikimi me gomone, tan-imë jo për njerëz por përmariuanën. Nisur nga kyfakt ai ka bërë thirrje të kon-trollohet prodhimin i kësajdroge në Shqipëri.

SEMUNDJA, NGA PAMJAFTUESHMERIA E JODIT

A SSUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Roseola, trajtiminë kushteshtëpiake

Roseola ( e quajtur ndryshe edheRoseola Infantum) është një infeksion

viral. Është mjaft e shpeshtë sidomos nëfëmijët e moshës 6 mujore deri 12 vjeç.Përbën një infeksion të lehtë që nuk sho-qërohet me probleme të mëvonshme.Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Roseola njihet gjithashtu edhe si Roseo-la infantum, ethja ekzantematoze...

Faqe 16

Të reja

Imunizimi:Ndryshon

skema për 2012Vaksinat janë shumë të rëndë

sishme për shëndetin e popullatëspasi ato parandalojnë shfaqjen esëmundjeve të ndryshme. Në varësiedhe të politikave shëndetësore të njëvendi, të gjithë individët e popullatësduhet të bëjnë vaksinat e detyrueshmepër kategorinë e tyre pasi në të kundërt,në një moment të caktuar kohe, ata...

Faqe 19

Alternativat e trajtimit: Nga medikamentet tek kirurgjia

Tiroidja, sëmundjetmë të shpeshta

Tiroidja është një gjendëre vogël në formë fluture ecila gjendet në pjesën e

përparme të qafës. Normalisht,ajo është tepër e vogël për t’undjerë apo për t’u dukur. Tiroid-ja, përmes çlirimit të hormon-eve të saj, përcakton ritmin metë cilin prodhohet energjia ngarezervat e trupit, ndryshe me-tabolizmin e tij. Ajo mund tëjetë më aktive se duhet ( gjend-je e quajtur hipertiroidizëm)ose më pak aktive se duhet (gjendje e quajtur hipoti-roidizëm). Duke qenë se çrreg-ullimet e tiroides mund të sh-kaktojnë ndryshime në ciklinmenstrual dhe në humor,ndonjëherë simptomat ngatë-rrohen me ato të menopauzës.Në rast se dyshohet për prob-leme në tiroide, një analizë ethjeshtë gjaku mund të për-caktojë nëse shkaku i vërtetëështë menopauza, një çrreg-ullim i tiroides apo nje kom-binim i te dyjave...

Faqe 14

Impotenca, 2 në 10meshkuj kërkojnë trajtim

Impotenca (disfunksioni erektil) është një problem i zakonshëm në mesh-

kuj dhe karakterizohet nga paaftësia eqëndrueshme për të mbajtur... Faqe 17

Shëndet, alkooliky vrasës i duruar

Një pije standarte përmban rreth 10gram alkool të pastër. Hotelet,

restorantet, baret e shërbejnë alkoolin nëgota me përmasa standarte... Faqe 18

BOTIM I PËRJAVSHËM I GAZETËS SHQIPTARJA.COMNr.2

Drejtor: Taulant MUKA, Kryeredaktore: Jana NANO, Zv/Kryeredaktore: Fjorda KOROMANI.Adresa: Fakulteti i Mjekësisë, UT, Cel: 069 63 46688, E-mail: [email protected]

Redaksia:Alba KuqiArminda AvdulajBesiana BallaBlerta DollakuDea QirjaqiEralda AsllanajErklida SulaMarinela KumarakuMirald Gina

Këshilli botues:Departamenti i Shëndetit PublikEnver ROSHI

E ENJTE 16.02.2012

Fëmijët

Shërbimi i Endrokrinologjisë, QSUTAgron YLLIShërbimi i Urgjencës, QSUTEdmond ZAIMIShërbimi i Nefrologjisë, QSUTArjana STRAKOSHAShërbimi i Reumatologjisë, QSUTArgjend TAFAJShërbimi i Alergologjisë, QSUTEtleva QIRKOShërbimi i Kardiologjisë, Spitali UshtarakGerta KOÇEKUShërbimi i Neurologjisë, Spitali UshtarakFatos JAHO

Shërbimi i Ortopedi-Traumatologjisë, SpitaliUshtarakGjergj ÇAUSHIShërbimi i Tokosikologjisë, Spitali UshtarakZyhni SULAJBiokimi Klinike, QSUTNdok MARKUFarmaciLeonard DEDJA

Botimi zyrtar i Universitetit tëTiranës, Fakulteti i MjekësisëNën kujdesin e veçantë të zv/Rektores Prof. Dr. Elsa Kone

1414141414 E enjte, 16 shkurt 2012 A SSUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICUW W W . S H Q I P T A R J A . C O M

KUJDES! Çrregullimet e tiroides japinndryshime të menstruacioneve dhe humorit, ndajsimptomat ngatërrohen me ato të menopauzës

Sëmundjet endokrinologjike

Tiroidja, sëmundjetmë të shpeshta

Tiroidja është njëgjendër e vogël nëformë fluture e cila

gjendet në pjesën e përparmetë qafës. Normalisht, ajo ësh-të tepër e vogël për t’u ndjerëapo për t’u dukur. Tiroidja,përmes çlirimit të hormon-eve të saj, përcakton ritminme të cilin prodhohet en-ergjia nga rezervat e trupit,ndryshe metabolizmin e tij.Ajo mund të jetë më aktivese duhet ( gjendje e quajturhipertiroidizëm) ose më pakaktive se duhet ( gjendje equajtur hipotiroidizëm).

Duke qenë se çrreg-ullimet e tiroides mund tëshkaktojnë ndryshime nëciklin menstrual dhe në hu-mor, ndonjëherë simptomatngatërrohen me ato tëmenopauzës. Në rast se dy-shohet për probleme nëtiroide, një analizë e thjesh-të gjaku mund të përcaktojënëse shkaku i vërtetë ështëmenopauza, një çrregullimi tiroides apo nje kombinimi te dyjave.

Kush duhet testuar?Kush duhet testuar?Kush duhet testuar?Kush duhet testuar?Kush duhet testuar?Sipas Shoqatës Ameri-

kane për Tiroiden, të gjithëpersonat duhen testuar përçrregullime të tiroides çdo 5vjet duke filluar nga mosha35 vjeç. Individët me simpto-ma apo faktorë risku sho-qërues mund të kenë nevojëtë testohen më shpesh. Nëfaktorët e riskut futen gjiniafemër, mosha më e madhe se60 vjeç dhe rastet në familjeme probleme të tiroides.

Nëse mjeku juaj dyshonpër një çrregullim të tiroides,një analizë gjaku mund të najapë përgjigjen që kërkojmë.Ndonjëherë përdoren edheekzaminimet imazherike(shintigrafia e tiroides,ekografia, skaneri) dhemerren biopsi për të vlerë-suar anomalitë e mund-shme.

Shkaqet dhe faktorët eShkaqet dhe faktorët eShkaqet dhe faktorët eShkaqet dhe faktorët eShkaqet dhe faktorët eriskutriskutriskutriskutriskut

Hipertiroidizmi prek 1në 50 persona dhe mund tëshfaqet në çdo moshë, pormë shpesh midis moshës

CILAT JANË SHENJAT DHESIMPTOMAT E HIPERTIROIDIZMIT?

Nëse prodhohen sasi të mëdha hormoni dhe gjendraështë më tepër aktive se duhet, thuhet se kahipertiroidizëm. Kjo sëmundjen prek 2% të femrave dhe0.1% të meshkujve.Simptomat e hipertiroidizmit mund të jenë:

Rënia në peshë, pavarësisht oreksit të shtuarRrahjet e shpeshta të zemrësTremori (dridhjet)Djersitje e shtuarTolerancë e keqe ndaj nxehtësisëAnkthi, nervozizmiDobësia muskuloreStruma (gusha)Menstruacionet e çrregulltaËnjtje në kyçet e këmbëve

20 dhe 50 vjeç. Ka shumëshkaqe që shpien në njëtiroide shumë aktive dhemund të nevojitet kryerja eanalizave të gjakut dhetesteve të tjera për të zbu-luar shkakun. Arsyeja më eshpeshtë është kur sistemiimunitar i trupit e njeh ga-bimisht tiroiden si ‘’diçka’’të huaj dhe fillon ta sul-mojë atë, megjithëse nukdihet se çfarë e shkaktonkëtë sulm. Kjo quhetsëmundje autoimune dhenë këtë rast ajo e stimulongjendrën tiroide për tëprodhuar më tepër hor-mone. Nëse ke një nodulapo masë në tiroide, edheajo mund të prodhojë sasitë mëdha hormoni.

Rrallëherë, përdorimi idisa medikamenteve mundtë bëjë që tiroidja të prodhojësasi të shtuara hormoni.

Cilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet ehipertiroidizmit?hipertiroidizmit?hipertiroidizmit?hipertiroidizmit?hipertiroidizmit?

Oftalmopatia GravesOftalmopatia GravesOftalmopatia GravesOftalmopatia GravesOftalmopatia GravesNëse keni sëmundjen

Graves, mund të keni prob-leme me sytë. Kjo sëmundjenjihet si oftalmopatia Graves.

Problemet që mund të kenijanë:

Shqetësim, bezdisje në syProbleme me shikiminSy të dalë, të kërcyer (ek-

zoftalmi)Në rastet e lehta, sim-

ptomat mund të përmirëso-hen përmes disa pikave qëhidhen në sy. Duke përdorursyze dielli dhe mbrojtëse syshmund të parandaloni futjen egrimcave të pluhurit ndërko-hë që flini. Format më të rën-da kanë nevojë një trajtim tëspecializuar.

Stuhia tiroidieneStuhia tiroidieneStuhia tiroidieneStuhia tiroidieneStuhia tiroidieneHipertiroidizmi që nuk di-

agnostikohet ose që nuk traj-tohet si duhet, mund të sh-kaktojë një reagim të rrallë,por serioz, që quhet stuhiatiroidiene. Stuhia tiroidienemund të shkaktohet nga njëinfeksion, nga dëmtime osetrauma, si për shembull in-farkti i trurit nga aksidentetcerebrovaskulare. Gjithash-tu, kjo gjendje mund tëshfaqet te gratë shtatzëna mehipertiroidizëm të padiagnos-tikuar ose të patrajtuar, dhemund të nxitet nga lindja osendërhyrja kirurgjikale.

Simptomat e një stuhieSimptomat e një stuhieSimptomat e një stuhieSimptomat e një stuhieSimptomat e një stuhietiroidiene janë:tiroidiene janë:tiroidiene janë:tiroidiene janë:tiroidiene janë:

Rrahje shumë tëshpeshta të zemrës (mëtepër se 140 në minutë, nor-ma 60-100)

Temperaturë (më elartë se 38°C)

Dehidratim, me diarredhe të vjella

Ikter (verdhëz)

Axhitim dhe konfuzioni theksuar

Haluçinacione (të paritapo dëgjuarit e gjërave jo tëvërteta)

Stuhia tiroidiene kë-rkon një trajtim mjekësorurgjent në spital.

TRAJTIMI IHIPERTIROIDIZMIT

Nëse diagnostikoheni mehipertiroidizëm subklinik(pa shenja apo shqetësimetë dukshme), mund të moskeni nevojë për trajtim. Du-het që pas 1 ose 2 muajshtë kontrolloheni sërish temjeku i familjes për të parëecurinë e sëmundjes.

Ju do të diagnostikohenime hipertiroidizëm merëndësi klinike nëse analizate funksionit të tiroides zbu-lojnë se nivelet e TSH-së(hormoni stimulues i tiroi-des) janë të ulëta, ndërsanivelet e hormoneve të tiroi-des (tiroksinë dhe tri-jodtironinë) janë të larta. Nëkëtë rast, mjeku i familjes dot’iu orientojë për trajtim tespecialisti. Specialisti për-katës do të përcaktojë me-todën më të mirë të trajtimitmbështetur në sasinë etepërt të hormonit në gjak.Metodat për trajtimin e hip-ertiroidizmit janë përshkru-ar më poshtë.

Çfarë është? Si shfaqen sëmundjet etiroides? Kur duhet të kërkojmë ndihmë?

Në foto: Ekzoftalmia

Trajtimi i hipertiroidizmit

TTTTTionamidet ( carbimazole dheionamidet ( carbimazole dheionamidet ( carbimazole dheionamidet ( carbimazole dheionamidet ( carbimazole dhepropiltiouracil)propiltiouracil)propiltiouracil)propiltiouracil)propiltiouracil)Janë medikamente që frenojnëprodhimin e sasive të tepërta tëhormoneve të tiroides (tiroksinësdhe trijodtironinës). Ka mundësiqë të duhet të trajtoheni me këtomedikamente për katër deri nëtetë javë (por edhe më pak ose mëshumë, në varësi të individit) de-risa gjëndra tiroide të vihet nënkontroll. Pasi kontrolli i hormon-eve të jetë arritur, specialistimund t’iu pakësojë gradualishtdozën e mjekimit. Nëse nuk ësh-të arritur kontrolli, trajtimi do tëvazhdojë më gjatë.Ndërhyrja kirurgjikale (tiroidek-

Nga medikamentet tek kirurgjiatomia)Ndërhyrja kirurgjikale për tëhequr një pjesë apo të gjithëtiroiden, njihet si tiroidektomitotale ose subtotale. Ajo ështënjë kurë e përhershme për hip-ertiroidizmin e përsëritur. Spe-cialisti mund t’iu rekomandojëndërhyrjen kirurgjikale nësegjëndra është shumë e zmadhuar(gusha) dhe shkakton problemenë qafë. Qëllimi i ndërhyrjes ësh-të të heqë një sasi të mjaf-tueshme të gjëndrës për të pakë-suar prodhimin e hormoneve nënivele normale. Nëse hiqet njësasi e madhe, mund të shkakto-het hipotiroidizëm.

ARMINDA AVDULAJ

MIRALD GINA

1515151515E enjte, 16 shkurt 2012W W W . S H Q I P T A R J A . C O MA SSUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

RISK mosha mbi 40 vjeç, gjiniafemërore, marrja e pamjaftueshme ejodit me anë të ushqimit

Sëmundjet endokrinologjike

Ja çfarë duhet të dinipër hipotiroidizmin

Gusha endemike, rezultat i pamjaftueshmërisë së jodit

Hipotiroidizmi është10 herë më i shpeshtë te femrat se sa te

meshkujt dhe zakonishtshfaqet mbi moshën 40 vjeç.Ai mund të çojë në nivele tëlarta të kolesterolit dherritjen e riskut për sëmund-je të zemrës.

Sërish, ka shumë shkaqe,por në disa raste duket se aiështë pjesë e procesit tëplakjes. Hipotiroidizmi ësh-të veçanërisht i shpeshtë tefemrat pas menopauzës. Sh-kaqe të tjera të një tiroidejepak aktive janë trajtimetpër hipertiroidizmin dhesëmundjet gjenetike si sin-dromat Down dhe Turner.

Cilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet eCilat janë ndërlikimet ehipotiroidizmit?hipotiroidizmit?hipotiroidizmit?hipotiroidizmit?hipotiroidizmit?

Duke qenë sehipotiroidizmi mund të sh-kaktohet nga sulmi qësistemi imun i bën organevetë vetë organizimit, kjosëmundje rrit riskun që tëzhvillohen edhe sëmundje tëtjera autoimune, megjithësendodh rrallë. Këto sëmund-je përfshijnë deficiencën evitaminës B12, vitiligon(njolla në lëkurë që shkak-tohen nga humbja e pig-mentit), insuficiencën re-nale, strumën, sëmundjetkardiake. Gjithashtu, nësenuk trajtohet,hipotiroidizmi mund të rrisënivelet e kolesterolit nëgjak, duke ju bërë më të pr-irur për të pësuar një infarkt

CILAT JANË SHENJAT DHESIMPTOMAT E HIPOTIROIDIZMIT?

Nëse gjendra është më pak aktive se duhet, siç ndodhnë hipotiroidizëm, mund të shfaqen simptomat e më-poshtme:

Lodhje, këputje, probleme me gjuminVështirësi për t’u përqendruar ose për të mbajtur mendShtim në peshëFlokë dhe lëkurë e thatë, thonj të hollë e të thyeshëmDepresion ose ankthKonstipacion (gjendje kapsi)Pakësim i libidos (dëshira seksuale)Vështirësi në frymëmarrje dhe ënjtje e këmbëveNgjirje e zëritTolerim i keq ndaj të ftohtitËnjtje e fytyrës dhe zonës përreth syveTe femrat, menstruacione të gjata e me hemorragji

të shtuar

të zemrës apo të trurit.Në raste shumë të rralla,

hipotiroidizmi mund të shpjerënë një gjendje që quhet komamiksedematoze. Shenjatparalajmëruese janë ulja e tem-peraturës trupore, frymëmarrjae cekët, presioni i ulët i gjakut,nivelet e ulëta të glukozës nëgjak dhe ulja e nivelit tëvetëdijes dhe reagimit.

SiSiSiSiSi trajtohet hiptrajtohet hiptrajtohet hiptrajtohet hiptrajtohet hip-----otiroidizmi?otiroidizmi?otiroidizmi?otiroidizmi?otiroidizmi?

Zakonisht, kjo sëmundjetrajtohet përmes zëvendësim-it të hormoneve me tableta qëquhen levotiroksinë.Levotiroksina zëvendëson hor-monin tiroksinë të tiroides, icili nuk prodhohet në sasi tëmjaftueshme nga kjo e fundit.Matja në gjak e niveleve të hor-monit stimulues të tiroides(TSH) përcakton dozën enevojshme të levotiroksinës.

Termi mjekësor për gush-ën është strumë. Strumatndahen në endemike dhe spo-radike (jo toksike). Strumattakohen në persona që jetojnëlarg bregdetit. Kjo popullatënuk merr jodin e mjaftueshëmme anë të ushqyrjes. Përdori-mi i kripës së jodizuar nëkuzhinë parandalon zhvil-limin e pamjatueshmërisë sëjodit.

Faktorët e riskut përFaktorët e riskut përFaktorët e riskut përFaktorët e riskut përFaktorët e riskut përstrumë janë:strumë janë:strumë janë:strumë janë:strumë janë:

Mosha mbi 40 vjeçPersona të tjerë në

familje të sëmurëGjinia femëroreMarrja e pamjaf-

tueshme e jodit me anë të

Fillimisht fillohet me doza tëulëta të cilat rriten ngadalë nëvarësi të përgjigjes së orga-nizmit. Bëhen analiza sistem-atike derisa të gjendet doza esaktë e levotiroksinës.Hipotiroidizmi është njësëmundje që zgjat gjithë jetën,ndaj ka mundësi qëlevotiroksinën do ta merrnivazhdimisht.

Zakonisht levotiroksinanuk ka efekte anësore,duke qenë se thjesht zëv-endëson hormonin që prod-hohet në sasi të vogël. Pasipërcaktohet doza e duhur,do të kryhen analizat egjakut një herë në vit përtë monitoruar nivelet eTSH-së, një hormon tjetërqë luan rol në mirëfunk-sionimin e tiroides.

Gusha endemike apoGusha endemike apoGusha endemike apoGusha endemike apoGusha endemike apoStrumaStrumaStrumaStrumaStruma

ushqimitShenja kryesore e strumës

është rrjedhojë e inflamacion-it të gjëndrës tiroide dhe mundtë shkojë nga një nodul i vogëlderi në një masë të madhe nëqafë. Kjo masë mund të ush-trojë presion mbi trakenë dheezofagun, çka mund të çojë nëvështirësi në frymëmarrje,kollë, ngjirje dhe probleme nëgëlltitje. Trajtimi i strumësështë i nevojshëm vetëm nërast se shkakton simptomadhe mund të përfshijë, nëvarësi të shkakut, jodin ra-dioaktiv, ndërhyren kiru-rgjikale (tiroidektomia),doza të vogla tretësire jodiose suplemente me hor-mone tiroidiene.

Kanceri i tiroides

I rrallë dhe me prognozë të mirë

KKKKKanceri papilar i tiroianceri papilar i tiroianceri papilar i tiroianceri papilar i tiroianceri papilar i tiroides, përfaqëson tipindes, përfaqëson tipindes, përfaqëson tipindes, përfaqëson tipindes, përfaqëson tipin

më të shpeshtë, afërsishtmë të shpeshtë, afërsishtmë të shpeshtë, afërsishtmë të shpeshtë, afërsishtmë të shpeshtë, afërsisht70% deri 80%. Ka prirje70% deri 80%. Ka prirje70% deri 80%. Ka prirje70% deri 80%. Ka prirje70% deri 80%. Ka prirjetë rritet ngadalë dhe tëtë rritet ngadalë dhe tëtë rritet ngadalë dhe tëtë rritet ngadalë dhe tëtë rritet ngadalë dhe tështrihet kryesisht nështrihet kryesisht nështrihet kryesisht nështrihet kryesisht nështrihet kryesisht nësistemin limfatk të qafës.sistemin limfatk të qafës.sistemin limfatk të qafës.sistemin limfatk të qafës.sistemin limfatk të qafës.Ndryshe nga tumoret eNdryshe nga tumoret eNdryshe nga tumoret eNdryshe nga tumoret eNdryshe nga tumoret etjerë, prognoza e mirë etjerë, prognoza e mirë etjerë, prognoza e mirë etjerë, prognoza e mirë etjerë, prognoza e mirë ekancerit papilar nukkancerit papilar nukkancerit papilar nukkancerit papilar nukkancerit papilar nukndikohet nga përhapja endikohet nga përhapja endikohet nga përhapja endikohet nga përhapja endikohet nga përhapja etij në limfonoduj.tij në limfonoduj.tij në limfonoduj.tij në limfonoduj.tij në limfonoduj.

Kanceri folikular i tiroi-Kanceri folikular i tiroi-Kanceri folikular i tiroi-Kanceri folikular i tiroi-Kanceri folikular i tiroi-des përfaqëson rreth 10-des përfaqëson rreth 10-des përfaqëson rreth 10-des përfaqëson rreth 10-des përfaqëson rreth 10-15% të të gjithë kancereve.15% të të gjithë kancereve.15% të të gjithë kancereve.15% të të gjithë kancereve.15% të të gjithë kancereve.TTTTTakohet në pacientë meakohet në pacientë meakohet në pacientë meakohet në pacientë meakohet në pacientë memoshë më të madhe semoshë më të madhe semoshë më të madhe semoshë më të madhe semoshë më të madhe sekanceri papilarkanceri papilarkanceri papilarkanceri papilarkanceri papilar. Kanceri fo-. Kanceri fo-. Kanceri fo-. Kanceri fo-. Kanceri fo-likular ka prilikular ka prilikular ka prilikular ka prilikular ka prirje të përha-rje të përha-rje të përha-rje të përha-rje të përha-pet kryesisht drejt vazave tëpet kryesisht drejt vazave tëpet kryesisht drejt vazave tëpet kryesisht drejt vazave tëpet kryesisht drejt vazave tëgjakut dhe, që atygjakut dhe, që atygjakut dhe, që atygjakut dhe, që atygjakut dhe, që aty, në mush-, në mush-, në mush-, në mush-, në mush-këri dhe kocka.këri dhe kocka.këri dhe kocka.këri dhe kocka.këri dhe kocka.

Kanceri medular i tiroi-Kanceri medular i tiroi-Kanceri medular i tiroi-Kanceri medular i tiroi-Kanceri medular i tiroi-des zakonisht ndeshet bren-des zakonisht ndeshet bren-des zakonisht ndeshet bren-des zakonisht ndeshet bren-des zakonisht ndeshet bren-da familjes dhe shoqërohetda familjes dhe shoqërohetda familjes dhe shoqërohetda familjes dhe shoqërohetda familjes dhe shoqërohetme probleme të tjera en-me probleme të tjera en-me probleme të tjera en-me probleme të tjera en-me probleme të tjera en-dokrine. Në fakt, kanceridokrine. Në fakt, kanceridokrine. Në fakt, kanceridokrine. Në fakt, kanceridokrine. Në fakt, kancerimedular i tiroides është i vet-medular i tiroides është i vet-medular i tiroides është i vet-medular i tiroides është i vet-medular i tiroides është i vet-mi kancer që mund të diag-mi kancer që mund të diag-mi kancer që mund të diag-mi kancer që mund të diag-mi kancer që mund të diag-nostikohet me analiza gjene-nostikohet me analiza gjene-nostikohet me analiza gjene-nostikohet me analiza gjene-nostikohet me analiza gjene-tike të qelizave të gjakut.tike të qelizave të gjakut.tike të qelizave të gjakut.tike të qelizave të gjakut.tike të qelizave të gjakut.

Kanceri anaplazik iKanceri anaplazik iKanceri anaplazik iKanceri anaplazik iKanceri anaplazik itiroides përfaqëson kan-tiroides përfaqëson kan-tiroides përfaqëson kan-tiroides përfaqëson kan-tiroides përfaqëson kan-cerin më të përparuar dhecerin më të përparuar dhecerin më të përparuar dhecerin më të përparuar dhecerin më të përparuar dheagresivagresivagresivagresivagresiv. Probabiliteti i këtij. Probabiliteti i këtij. Probabiliteti i këtij. Probabiliteti i këtij. Probabiliteti i këtijtipi kanceri për t’iu përgjig-tipi kanceri për t’iu përgjig-tipi kanceri për t’iu përgjig-tipi kanceri për t’iu përgjig-tipi kanceri për t’iu përgjig-jur trajtimit është më i ulëtjur trajtimit është më i ulëtjur trajtimit është më i ulëtjur trajtimit është më i ulëtjur trajtimit është më i ulët.....

KLASIFIKIMI

Cilët janë tipate kancerittë tiroides?

Kanceri i tiroides përfaqëson kancerin endokrin më

të shpeshtë; megjithatë, ai ësh-të i rrallë në krahasim me llo-jet e tjera të kancerit. Pavarë-sisht se momenti i diagnos-tikimit të kancerit të tiroideszakonisht është i frikshëm përpacientin, prognoza zakonishtështë e mirë. Së pari, sepse pje-sa më e madhe e kancereve tëtiroides kurohen lehtë me anëtë kirurgjisë. Së dyti, kanceri itiroides rrallë shkakton dhim-bje apo paaftësi. Së treti, ekz-iston një trajtim efektiv dhe i

thjeshtë për t’u toleruar për for-mat më të shpeshta të kancerit tëtiroides.Cilat janë simptomat e kancerit tëCilat janë simptomat e kancerit tëCilat janë simptomat e kancerit tëCilat janë simptomat e kancerit tëCilat janë simptomat e kancerit tëtiroides?tiroides?tiroides?tiroides?tiroides?Shenja kryesore e kancerit të tiroi-des është një gungë (nodul) në tiroi-de, megjithatë pjesa më e madhe etyre nuk shkaktojnë asnjë sim-ptomë. Megjithatë, mjeku juajmund ta zbulojë këtë nodul gjatë njëekzaminimi rutinë ose ju mund tëvini re një gungë kur shiheni në pas-qyrë. Disa pacientë me kancer tëtiroides ankohen për dhimbje nëqafë, në nofull ose në vesh. Në rast

se kanceri është mjaftueshëm imadh, mund të shkaktojë vështirë-si gjatë gëlltitjes, në frymëmarrjeose një “gudulisje” të grykës. Rrallë,mund të çojë në ngjirje zëri në rastse kanceri irriton nervin e laringut.Cili është shkaku i kancerit të tiroi-Cili është shkaku i kancerit të tiroi-Cili është shkaku i kancerit të tiroi-Cili është shkaku i kancerit të tiroi-Cili është shkaku i kancerit të tiroi-des?des?des?des?des?Kanceri i tiroides takohet mëshpesh te individët që janë ekspo-zuar ndaj rrezatimit (sidomosgjatë fëmijërisë), te ata që kanëfamiljarë që kanë vuajtur nga kylloj kanceri dhe te personat mbi40 vjeç. Megjithatë, në pjesën mëtë madhe të pacientëve, nuk arri-

het të identifikohet një shkakspecifik për zhvillimin e kancerittë tiroides.Si diagnostikohet kanceri i tiroides?Si diagnostikohet kanceri i tiroides?Si diagnostikohet kanceri i tiroides?Si diagnostikohet kanceri i tiroides?Si diagnostikohet kanceri i tiroides?Diagnoza e kancerit të tiroides bëhetme anë të biopsisë nëpërmjet shpim-it me age në një nodul të tiroides osepas heqjes së nodulit me kirurgji. Pa-varësisht se nodujt e tiroides janëshumë të shpeshta, 1 në 10 përfaqë-son kancer.TTTTTeste që ndihmojnë në diagnos-este që ndihmojnë në diagnos-este që ndihmojnë në diagnos-este që ndihmojnë në diagnos-este që ndihmojnë në diagnos-tikimin e kancerit të tiroides:tikimin e kancerit të tiroides:tikimin e kancerit të tiroides:tikimin e kancerit të tiroides:tikimin e kancerit të tiroides:1. Skaneri CT2. Rezonanca magnetike3. Skanimi me radioizotope i tiroides



ROSEOLA është një infeksion viral, mjafte shpeshtë në fëmijët e moshës 6 mujorederi 12 vjeç. Përbën një infeksion të lehtë

Pacientët e vegjël

Roseola, infeksioni izakonshëm tek fëmijëtSimptomat dhe këshilla mbi trajtimin shtëpiak

Roseola ( e quajturndryshe edhe Roseola Infantum) është

një infeksion viral. Ështëmjaft e shpeshtë sidomosnë fëmijët e moshës 6 mu-jore deri 12 vjeç. Përbënnjë infeksion të lehtë qënuk shoqërohet me prob-leme të mëvonshme.

Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Çfarë është roseola?Roseola njihet gjithash-

tu edhe si Roseola infan-tum, ethja ekzantematozeapo skuqja tre-ditore.Sëmundja është e shpesh-të në fëmijët e moshës 6muajshe deri në njëvjeçare. Shkaktohet ngaVirusi i herpesit Human(HHV-6). Koha e inkubimit( koha nga infektimi nëshfaqjen e simptomave)është rreth 10-15 ditë.Gjatë sëmundjes, fëmijapërbën një burim infeksio-ni bile ndoshta edhe mëpërpara se të fillojë temper-atura e lartë.

Cilat janë simptomat eCilat janë simptomat eCilat janë simptomat eCilat janë simptomat eCilat janë simptomat eroseolës?roseolës?roseolës?roseolës?roseolës?

Simptoma e parë ështëtemperatura e cila rritet pa-pritur. Fëmija është i nxehtë,i irrituar dhe në një gjendjejo të mirë.Temperaturëmund të shkojë edhe 400C.Ajo zgjat 3-4 ditë dhe mëpas ulet shpejt në temper-aturën normale.

Pasi temperatura fillontë ulet,shfaqet një skuqje elëkurës së fëmijës që karak-terizohet nga disa njolla tëvogla rozë.Fillimisht shfa-qen në trup dhe më passhpërndahen në krahë dhekëmbë. Nuk ndodh shpeshqë këto njolla të zhvillohennë fytyrë. Kjo skuqje mundtë zgjasë për 12-14 orë.

Shpesh fëmijët nukhanë për shkak të dhim-bjes së grykëve

Disa gjendra në qafëmund të zmadhohen

Roseola zakonisht di-agnostikohet kur fëmijafil lon të përmirësohet.Në fillim temperatura elartë pa ndonjë shkak tëdukshëm mund të shqetë-sojë prindërit dhe mje-kët.Nëse kemi një rënie tëshpejtë të temperaturës qëshoqërohet në të njëtjtënkohë më këtë skuqje tipikeatëhere diagnoza mund tëkonfirmohet.

Cili është trajtimi iCili është trajtimi iCili është trajtimi iCili është trajtimi iCili është trajtimi iroseolës?roseolës?roseolës?roseolës?roseolës?

Nuk ka asnjë medika-ment që mund të vrasë vi-rusin. Strategjia e trajtim-it konsiston në trajtimin esimptomave të fëmijës de-risa sëmundja të largohet.

Mund t’i jepni parace-

tamol ose ibuprofen.Këtomedikamente ulin temper-aturën

KujtesKujtesKujtesKujtesKujtesë:::::Këto medikamente nuk

trajtojnë shkakun etemperaturës.Nëse fëmijajuaj ndjehet mirë dhe jo i ir-rituar nga temperaturamund të mos i përdorni fare.Mos harroni që ata nukmund të jepen të dy në tënjëjtën kohë.Gjithsesi, nëraste të vështira ku temper-atura nuk arrin të koman-dohet nga njëri prej tyre,mjeku mund të alternojë për-dorimin e tyre.

Mos e përdorni ibupro-fenin nëse fëmija ka alergjitë njohur nga një episod imëparshëm prej tij apondonjë antiinflamatori jos-teroid tjetër. Gjithashtu,nëse fëmija ka në historinë

e tij mjekësore një episodastme të nxitur nga për-dorimi i këtyre medika-menteve.

Hiqini fëmijës rrobat etepërta nëse ai ndodhet nënjë dhomë me temperaturënormale. Është e gabuar tavishni trashë një fëmijë icili ka ethe. Qëllimi ështëtë parandaloni mbingro-hjen apo të dridhurat.

·Jepini të pijë shumëlëngje. Kjo ndihmon tëparandalohet dehidrimi.Pasi dhënies së paracetam-olit, kur temperatura ka

KKKKKomplikimet eomplikimet eomplikimet eomplikimet eomplikimet eRoseolës janëRoseolës janëRoseolës janëRoseolës janëRoseolës janë

mjaft të rrmjaft të rrmjaft të rrmjaft të rrmjaft të rrala.Shala.Shala.Shala.Shala.Sh-----peshherë temperaturapeshherë temperaturapeshherë temperaturapeshherë temperaturapeshherë temperaturae lartë mue lartë mue lartë mue lartë mue lartë mund të shkak-nd të shkak-nd të shkak-nd të shkak-nd të shkak-tojë një gjendje të dritojë një gjendje të dritojë një gjendje të dritojë një gjendje të dritojë një gjendje të dri-----dhurash të dymija edhurash të dymija edhurash të dymija edhurash të dymija edhurash të dymija equajtur ndryshe konvul-quajtur ndryshe konvul-quajtur ndryshe konvul-quajtur ndryshe konvul-quajtur ndryshe konvul-sion febrilsion febrilsion febrilsion febrilsion febril11111.Kjo është.Kjo është.Kjo është.Kjo është.Kjo ështëmjaft alarmuese pomjaft alarmuese pomjaft alarmuese pomjaft alarmuese pomjaft alarmuese por za-r za-r za-r za-r za-konisht nuk paraqet njëkonisht nuk paraqet njëkonisht nuk paraqet njëkonisht nuk paraqet njëkonisht nuk paraqet njëproblem serioz. Pas kal-problem serioz. Pas kal-problem serioz. Pas kal-problem serioz. Pas kal-problem serioz. Pas kal-imit të Roseolës,fëmijaimit të Roseolës,fëmijaimit të Roseolës,fëmijaimit të Roseolës,fëmijaimit të Roseolës,fëmijapërfiton imunitet tëpërfiton imunitet tëpërfiton imunitet tëpërfiton imunitet tëpërfiton imunitet tëpërhershëm.përhershëm.përhershëm.përhershëm.përhershëm.

KujtesëDikur fëmijëve metemperturë të lartë ibëheshin banja me ujë tëftohet. Sot kjo teknikë nukkëshillohet nga mjekët.Nënveprimin e ujit të ftohtë,enët e gjakut nën lëkurëngushtohen shumë

INFEKSIONI

Komplikimete mundshmetë roseolës

rënë, fëmijët janë më të pr-irur të pijnë lëngje. Përfoshnjet, qumështi i gjiritështë ushqimi më i mirë.

Dikur fëmijëve metemperturë të lartëibëheshin banja me ujë tëftohet. Sot kjo teknikë nukkëshillohet nga mje-kët.Nën veprimin e ujit tëftohtë, enët e gjakut nën-lëkurë ngushtohen shumë.Kjo pengohen humbjen enxehtësisë e cila mbetet e‘’mbërthyer’’ në shtresat ethella të trupit. Fëmijamund të përkeqësohet.

Sigurohuni që ajri në dhoëtë qarkullojë vazhdimishtduke hapur për një kohë tëshkurtër dritaret.

Shikoni për shenja tëdehidrimit!

Çdolloj temperature elartë e shkaktuar ngandonje sëmundje mund tëkontribojë në shfaqjen edehidrimit.(Uljen e sasisësë lëngjeve në trup). Ethetmund të shkaktojnë djer-sitje si dhe në të njëjtënkohë një gjendje tëpërgjithshme irrituese tekfëmijët duke bërë që ata të

mos konsumojnë shumëujë. Dehidrimi ndodh mëshpejt në rastet kur njëfëmijë ka të vjella apo di-arre. Inkurajoni fëmijën tëpijë sa më shumë lëngjenëse ai ka ethe. Shenjat edehidrimit përfshijnë: gojëe thatë, sy të zhytyr pa lotë,gjendje përgjumjeje që pro-gredon gjithmonë e më keq.

Shëndeti oral

Pështyma: 7 fakte që nuk dinit për të

Pështyma ruan dhëmbët nga humbja e kripërave minerale të

rëndësishme të tilla si kalciumi .Kalciumi shpërbëhet dhe ruhet nëpërshtymë për të zëvendësuar kal-ciumin e humbur. Ushqimi nuk do tëshijonte aq mirë pa praninë e përsh-tymës . Ajo ndihmon në stimulimin ereceptorëve të shijes që ndodhen nëgjuhë. Mbrojtësit natyralë dhe dizin-fektantët në përshtymë mbajnë bak-teret dhe viruset nën kontrroll për tëparandaluar hyrjen e tyre në orga-nizëm. Përshtyma mban të njoma in-det e buta të gojës duke na dhënë njëndjenjë komforti kur bisedojmë apomarrim frymë. Një gojë e thatë ështëtregues që trupi ynë ka nevojë përlëngje. Përshtyma lehtëson përcjell-

ERKLIDA SULA, STOMATOLOGE jen e ushqimit. Ajo luan rolin e lubri-fikuesit në gojë duke marrë pjesë nëprocesin e tretjes.

Pas shumicës së vakteve dhe ushqi-meve , pllaka bakteriale prodhon acideqë janë të dëmshme për dhëmbët dhegingivat. Përshtyma përmban substan-ca natyrale që neutralizojnë këto acide.Kur nuk neutralizohen nga përshtyma, efekti i tyre mbi dhëmbë fuqizohet dhecon në humbjen e kalciumit dhe krijimine kaviteteve. Një mënyrë e prevenimittë kariesit është larja e dhëmbëve mepasta të flourizuara të paktën 2 herë nëditë. Kur dhëmbët lahen, pastrohen ngambeturinat ushqimore, stimulohet fluk-si i përshtymës dhe sigurohet një sasi evogël fluori që ndihmon në forcimin edhëmbëve7 FAKTE QË NUK I DINIT PËRPËSHTYMËN

1-1-1-1-1-Pështyma përmban enzimën

amilazë e cila shpërbën disa ele-mentët ushqimorë në sheqerna

2-2-2-2-2-Një individ nuk mund të shijojëushqimet që konsumon, nëse ato nukmiksohen më përpara me salivën.Përshembull, nëse vendosni pak kripënë gjuhën tuaj të tharë, atëhere do tëvini re se nuk do të ndjeni aspak shijene saj.

3-3-3-3-3- Çdo ditë, goja juaj prodhon 1.7litra salivë

4-4-4-4-4-Pështyma prodhohet në gjendrate pështymës

5-5-5-5-5-Pështyma e njeriut është e për-bërë në 98% të saj nga ujë dhe mbi2% nga përbërje si elektrolitët, muku-si dhe përbërjet antibakteriale si dheenzime të ndryshme

6-6-6-6-6- Pika e vlimit të saj është tre herëmë ë lartë se ajo e ujit të zakonshëm

7- 7- 7- 7- 7- Gjatë natës, trupi nuk prodhonpështymë


LMEDICU

SË FUNDMI Strategji mjekimiështë edhe zëvendësimi i organitmashkullor me protezë

Shëndeti seksual

Impotenca, vetëm 2 në 10meshkuj kërkojnë trajtim

Stili i shëndetshëm i jetesës ul ndjeshëm riskun e sëmundjes

Impotenca (disfunksioni erektil) është njëproblem i zakonshëm

në meshkuj dhe karakter-izohet nga paaftësia e qën-drueshme për të mbajturereksionin e mjaftueshëmpër marrdhënie seksualeose nga paaftësia për tëejakuluar. Në disa raste,nga të dy këta faktorë. Kyproblem mund të variojënga paaftësia e pjesshme-arrin vetëm ereksione tëshkurtra, deri në paaftës-inë totale për të paturereksion dhe ejakulimnormal! Risku i impo-tencës rritet me moshën.Ai është katër herë më ishpeshtë në meshkujt 60-vjeçarë sesa në ata 40-vjeçarë! Duket se edukimiluan një rol të veçantë,ndoshta prej vetë-dijshmërisë së individëvepër një stil të shëndet-shëm jetese apo përnevojshmërinë e aktivi-tetit fizik, i cili ul ndje-shëm këtë risk.

Diagnoza e disfunk-sionit erektil vendoset nëmeshkuj, të cilëve iu ësh-të përsëritur paaftësia përtë arritur dhe/ose mbajturereksionin e për pasojë

moskryerjen e mar-rdhënieve seksuale tëkënaqshme për të paktën3 muajt e funditSKEMA E TRAJTIMIT

1. Bashkëpunoni me1. Bashkëpunoni me1. Bashkëpunoni me1. Bashkëpunoni me1. Bashkëpunoni memjekun tuajmjekun tuajmjekun tuajmjekun tuajmjekun tuaj

Medikamentet që mer-rni për sëmundje të tjeraekzistuese mund të influ-encojnë në performancëntuaj seksuale.

2. Stili i jetesës2. Stili i jetesës2. Stili i jetesës2. Stili i jetesës2. Stili i jetesësDuket që ka një rol

shumë të rëndësishëm nëparandalimin e disfunk-sionit erektil. Lënia e du-

hanit dhe aktiviteti fizik ivazhdueshëm duket qëpërmirësojnë dukshëmgjendjen.

3. Disa nga skemat e3. Disa nga skemat e3. Disa nga skemat e3. Disa nga skemat e3. Disa nga skemat etrajtimittrajtimittrajtimittrajtimittrajtimit

Përfshijnë futjen e

SHKAQET E MUNDSHMETË IMPOTENCËS SEKSUALE:

AlkoolizmiDepresioniDiabeti (tip 1 dhe 2)HipertensioniPamjaftueshmëria e veshkaveKanceri i prostatësSkleroza multipleDuhanpirjaAterosklerozaDëmtime ose ndërhyrjet kirurgjikale ( në pe-

nis, shtyllën kurrizore, prostatë dhe pelvis)Medikamentet

Psikoterapiakëshillohet shumëduke patur parasyshedhe implikimetpsiko-sociale qëparaqet kjosëmundje.

medikamenteve në ureternë formën e suposteve, in-jektimin e tyre drejtpërdrejtnë organin mashkullor apopërdorimin e pompave mevakum. Së fundmi, strategjimjekimi është edhe zëv-

endësimi i organit mash-kullor me protezë.

4.Psikoterapia4.Psikoterapia4.Psikoterapia4.Psikoterapia4.PsikoterapiaKëshillohet shumë duke

patur parasysh edhe im-plikimet psiko-sociale qëparaqet kjo sëmundje.

E vërteta mbi meshkujt

Mite të thyera mbi impotencën seksualeNjë numër i madh shoqërish prim

itive besonin se viriliteti mash-kullor ishte i lidhur ngushtë me fu-qinë, pasurinë dhe dominimin. Kësh-tuqë nuk është e habitshme që nëkultura të caktuara të mendohet seimpotenca është mungesë e thelbittë jetës. Burrëria dhe “aftësia për tëperformuar” janë të lidhura ngushtëkështuqë shpesh herë impotenca per-ceptohet si ‘’mungesë burrërie’’ forc-uar pasojat psikologjike të një kon-firmimi të tillë.

Pavarsisht faktit se në vitet e fun-dit të shekullit të 20-të u bënë ndry-shime thelbësore mbi rolet gjinore,etnike, ekonomike, sociale, kultur-ore, seksualiteti dhe impotencamashkullore janë ende çështje qëmbartin tabu brenda tyre. Impoten-ca mashkullore ( disfunksioni erek-til) është një nga shkaqet më tëshpeshta të çrregullimeve seksualemashkullore dhe shifrat tregojnë seprek rreth 150 milion meshkuj nëgjithë botën.

Miti 1 - “ Meshkujt e vërtetë “Miti 1 - “ Meshkujt e vërtetë “Miti 1 - “ Meshkujt e vërtetë “Miti 1 - “ Meshkujt e vërtetë “Miti 1 - “ Meshkujt e vërtetë “

nuk bëhen impotentnuk bëhen impotentnuk bëhen impotentnuk bëhen impotentnuk bëhen impotentTë gjithë meshkujt, mbi 30 vjeç, e

përjetojnë impotencën të paktën njëherë në jetën e tyre. Statistikishtnumërohen 150 milion pacientë, porshifrat mund të jenë akoma më të lar-ta. Vetëm 2 në 10 meshkuj kërkojnëtrajtim për problemet me impotencën.

Miti 2 – Impotenca “origjino-Miti 2 – Impotenca “origjino-Miti 2 – Impotenca “origjino-Miti 2 – Impotenca “origjino-Miti 2 – Impotenca “origjino-het në mendje”het në mendje”het në mendje”het në mendje”het në mendje”

Më pak se 20% e impotencës mash-kullore ka si shkaqe primare atopsikologjike. Pjesa më e madhe e tyrekanë një sëmundje fizike ekzistuese sidiabeti, sëmundje të zemrës, tension ilartë apo kancer të prostatës. Stresi,ankthi dhe ulja e vetëvlerësimit janëfaktorë psikologjikë sekondarë të cilëtshfaqen kur impotenca mbetet e padi-agnostikuar ose e patrajtuar.

Miti 3 –Impotenca si procesMiti 3 –Impotenca si procesMiti 3 –Impotenca si procesMiti 3 –Impotenca si procesMiti 3 –Impotenca si procesnatyral i plakjesnatyral i plakjesnatyral i plakjesnatyral i plakjesnatyral i plakjes

Megjithëse është evidente qërisku i impotencës rritet me moshën,kjo përforcohet edhe nga shtimi isëmundjevetë ndryshmë fizike.Medikamentet e përdorura në diabet

apo sëmundjet e zemrës shkaktojnëshpesh çrregullime në funksioniminseksual deri në impotencë. Procesi inatyrshëm i plakjes, në mungesë tësëmundjeve të tjera, nuk shkaktonimpotencë.

Miti 4 – Nuk ka trajtim përMiti 4 – Nuk ka trajtim përMiti 4 – Nuk ka trajtim përMiti 4 – Nuk ka trajtim përMiti 4 – Nuk ka trajtim përimpotencënimpotencënimpotencënimpotencënimpotencën

Megjithëse shkenca mjekësorenuk ka gjetur një trajtim të qën-drueshëm për impotencën, ka njësërë terapish efektive. Medikamentesi Viagra kanë revolucianizuar tra-jtimin e impotencës, por jo të gjithapilulat ‘’blu’’ funksionojnë për këdo.Trajtime të tjera të sigurta dhe efek-tive përfshijnë pompat me vakum,injeksione direkte në organine mash-kullor apo implantet penile.

Miti 5 – Impotenca është prob-Miti 5 – Impotenca është prob-Miti 5 – Impotenca është prob-Miti 5 – Impotenca është prob-Miti 5 – Impotenca është prob-lem vetëm i meshkujvelem vetëm i meshkujvelem vetëm i meshkujvelem vetëm i meshkujvelem vetëm i meshkujve

Të dy partnerët në marrdhëniemund të kalojnë problem kur impo-tenca nuk trajtohet. Shpesh dështi-mi në komunikim dhe mohimi i prob-lemit çojnë në depression, ankth dhemungesë të vetë vlerësimit për të dy

partnerët. Tendenca për të evituarkontaktet seksuale mund të bëjë qëpartnerët të ndjehen jo tërheqës dhetë padëshiruar.

Miti 6 – Impotenca është Miti 6 – Impotenca është Miti 6 – Impotenca është Miti 6 – Impotenca është Miti 6 – Impotenca është temëtemëtemëtemëtemëe sikletshme për te sikletshme për te sikletshme për te sikletshme për te sikletshme për tuuuuu diskutuardiskutuardiskutuardiskutuardiskutuar

Një numër i madh meshkujsh ekanë shumë të vështirë të diskutojnëproblemet me të afërmit apo miqtë etyre, veçanërisht kur bëhet fjalë përimpotencën. Impotenca shpeshmund të jetë simptomë e një sëmund-jeje primare kryesore dhe nëse nuktrajtohet apo merren masa, ajo nukvet-shërohet. Prandaj duhet kërkuarkëshillim mjekësor sa më shpejt.

Miti 7 – Meshkujt i dinë tëMiti 7 – Meshkujt i dinë tëMiti 7 – Meshkujt i dinë tëMiti 7 – Meshkujt i dinë tëMiti 7 – Meshkujt i dinë tëgjitha për seksingjitha për seksingjitha për seksingjitha për seksingjitha për seksin

Imazhet mediatike të meshkujvevirilë nuk bëjnë gjë tjetër veçsa kon-fuzojnë akoma më tepër meshkujt qënuk dinë “bazat” e mardhënies sek-suale. Të folurit me specialistin dot’i sqaronte shumë shpejt keqkup-timet dhe do t’i zgjidhte problemet eardhura nga mungesa e njohurive.



IRISINA u prodhua në sasi të madhe nëgjakun e minjve, po ashtu edhe në gjakun enjerëzve gjatë ushtrimeve fizike

Jeto shëndetshëm

Obeziteti: Gjendet“depozita” sekrete

e indit dhjamor!

Kërkuesit e Universitetit Politeknik tëdrejtuara nga Saver-

io Cinti kanë zbuluar që qel-izat endoteliale janë “depozi-tat” e qelizave burimore të in-dit dhjamor. Ky është njëkërkim i cili ka zgjatur përvite me rradhë dhe që i hapdyert terapive të reja kundërobezitetit, diabetit dheaterosklerozës.

“Kemi identifikuar qelizënprej së cilës merr origjinënadipociti ( qeliza dhjamore),ndërsa deri më sot ishim nëerrësirë të plotë mbi origjinëne tyre” , thotë Saverio Cinti.Qelizat burimore të indit dh-jamor kanë një rëndësi

shumë të madhe “karakteri-zohen nga aftësi rigjeneruesetë larta”. E reja është se taninjihet prejardhja e tyre, faktky që na e bën më të thjeshtëtë kuptojmë mekanizmin adr-energjik nëpërmjet të cilit, istimuluar nga i ftohti, indi ibardhë adipoz transformohet

në kaf. Te kafshët, në fakt kurtemperatura ulet, qelizat ebardha kthehen në kafe për t’imbrojtur ato nga obeziteti dhediabeti. “Është dhe një e retjetër- shton Cinti- që hapfusha të reja interesante: zbu-limi i një hormoni : Irisina- iprodhur nga muskujt i cili

gjatë aktiviteteve fizike hynnë qarkullimin e gjakut dheka një ndikim të madh trans-formues mbi qelizat dh-jamore”. Objektivi është tëkuptojmë mekanizmat mole-kulare thelbësore për të luftu-ar obezitetin. Kjo do të lehtë-sojë studimin e elasticitetit të

IRISINA

Hormoni ianti-obezitetit

KKKKKy hormon “aktivizoy hormon “aktivizoy hormon “aktivizoy hormon “aktivizoy hormon “aktivizohet” nga aktivitetihet” nga aktivitetihet” nga aktivitetihet” nga aktivitetihet” nga aktiviteti

fizik dhe duket se do jetëfizik dhe duket se do jetëfizik dhe duket se do jetëfizik dhe duket se do jetëfizik dhe duket se do jetëarma e re kundër obezi-arma e re kundër obezi-arma e re kundër obezi-arma e re kundër obezi-arma e re kundër obezi-tetit. tetit. tetit. tetit. tetit. Ai arrin të trans-Ai arrin të trans-Ai arrin të trans-Ai arrin të trans-Ai arrin të trans-formojë indin dhjamor tëformojë indin dhjamor tëformojë indin dhjamor tëformojë indin dhjamor tëformojë indin dhjamor tëbardhë që grumbullonbardhë që grumbullonbardhë që grumbullonbardhë që grumbullonbardhë që grumbullonyndyrën, në ind dhjamoryndyrën, në ind dhjamoryndyrën, në ind dhjamoryndyrën, në ind dhjamoryndyrën, në ind dhjamorkaf, që e djeg atë. Horkaf, që e djeg atë. Horkaf, që e djeg atë. Horkaf, që e djeg atë. Horkaf, që e djeg atë. Hor-----moni i quajtur Irisinë, umoni i quajtur Irisinë, umoni i quajtur Irisinë, umoni i quajtur Irisinë, umoni i quajtur Irisinë, uprodhua në sasi të mad-prodhua në sasi të mad-prodhua në sasi të mad-prodhua në sasi të mad-prodhua në sasi të mad-he në gjakun e minjve,he në gjakun e minjve,he në gjakun e minjve,he në gjakun e minjve,he në gjakun e minjve,po ashtu edhe në gjakunpo ashtu edhe në gjakunpo ashtu edhe në gjakunpo ashtu edhe në gjakunpo ashtu edhe në gjakune njerëzve gjatë ushtri-e njerëzve gjatë ushtri-e njerëzve gjatë ushtri-e njerëzve gjatë ushtri-e njerëzve gjatë ushtri-meve fizike. Prania e tijmeve fizike. Prania e tijmeve fizike. Prania e tijmeve fizike. Prania e tijmeve fizike. Prania e tijështë një garanci për njëështë një garanci për njëështë një garanci për njëështë një garanci për njëështë një garanci për njëkonsum më të madh en-konsum më të madh en-konsum më të madh en-konsum më të madh en-konsum më të madh en-ergjitik dhe duket se kaergjitik dhe duket se kaergjitik dhe duket se kaergjitik dhe duket se kaergjitik dhe duket se kanjë efekt pozitiv sinjë efekt pozitiv sinjë efekt pozitiv sinjë efekt pozitiv sinjë efekt pozitiv sikundër obezitetit, ashtukundër obezitetit, ashtukundër obezitetit, ashtukundër obezitetit, ashtukundër obezitetit, ashtuedhe në favor të ekuilib-edhe në favor të ekuilib-edhe në favor të ekuilib-edhe në favor të ekuilib-edhe në favor të ekuilib-rit të glukozës. Kërkues-rit të glukozës. Kërkues-rit të glukozës. Kërkues-rit të glukozës. Kërkues-rit të glukozës. Kërkues-it e injektuan hormoninit e injektuan hormoninit e injektuan hormoninit e injektuan hormoninit e injektuan hormonintek minjtë, duke futurtek minjtë, duke futurtek minjtë, duke futurtek minjtë, duke futurtek minjtë, duke futurproteinën e prodhuarproteinën e prodhuarproteinën e prodhuarproteinën e prodhuarproteinën e prodhuarnga muskuli, brenda njënga muskuli, brenda njënga muskuli, brenda njënga muskuli, brenda njënga muskuli, brenda njëvirusi të dobësuarvirusi të dobësuarvirusi të dobësuarvirusi të dobësuarvirusi të dobësuar. I. I. I. I. Itransportuar në këtëtransportuar në këtëtransportuar në këtëtransportuar në këtëtransportuar në këtëmënyrë hormoni pro-mënyrë hormoni pro-mënyrë hormoni pro-mënyrë hormoni pro-mënyrë hormoni pro-vokoi shvokoi shvokoi shvokoi shvokoi shndërrimin e inditndërrimin e inditndërrimin e inditndërrimin e inditndërrimin e inditdhjamor të bardhë. “Prejdhjamor të bardhë. “Prejdhjamor të bardhë. “Prejdhjamor të bardhë. “Prejdhjamor të bardhë. “Prejshumë vitesh kërkonimshumë vitesh kërkonimshumë vitesh kërkonimshumë vitesh kërkonimshumë vitesh kërkonimtë dinim si ndodhte kytë dinim si ndodhte kytë dinim si ndodhte kytë dinim si ndodhte kytë dinim si ndodhte kyshndërrim – thotë Cinti-shndërrim – thotë Cinti-shndërrim – thotë Cinti-shndërrim – thotë Cinti-shndërrim – thotë Cinti-tani dimë se çelësi ështëtani dimë se çelësi ështëtani dimë se çelësi ështëtani dimë se çelësi ështëtani dimë se çelësi ështënë proteinën e hormonitnë proteinën e hormonitnë proteinën e hormonitnë proteinën e hormonitnë proteinën e hormonitanti-obezitet”. Sigurishtanti-obezitet”. Sigurishtanti-obezitet”. Sigurishtanti-obezitet”. Sigurishtanti-obezitet”. Sigurishtqë ky test i bërë mbi min-që ky test i bërë mbi min-që ky test i bërë mbi min-që ky test i bërë mbi min-që ky test i bërë mbi min-jtë do të ndiqet ngajtë do të ndiqet ngajtë do të ndiqet ngajtë do të ndiqet ngajtë do të ndiqet ngashumë të tjerë deri sa tëshumë të tjerë deri sa tëshumë të tjerë deri sa tëshumë të tjerë deri sa tëshumë të tjerë deri sa tëarrijë të eksperimentohetarrijë të eksperimentohetarrijë të eksperimentohetarrijë të eksperimentohetarrijë të eksperimentohette njeriu’te njeriu’te njeriu’te njeriu’te njeriu’’’’’’

Alkooli, vrasësi i duruar

Efektet dhe këshilla mbi konsumimin e tij

Kërkohet mekanizmi për luftimin e obezitetit

indit dhjamor, se si ndodhriprogramimi i këtyre qelizavedhe kthimi i tyre nga tëbardha në kafe. Rimodelimi iprogramit të saj gjenetik, dotë thotë se mund të kontrol-lojmë elasticitetin e indeve përtë krijuar trajtime të rejamjekësore.

PIJET STANDARTENjë pije standarte përmban rreth

10 gram alkool të pastër. Hotelet,restorantet, baret e shërbejnë alk-oolin në gota me përmasa stan-darte. Gjithsesi, vera normalishtshërbehet në gota 140-200 ml. Njëgotë 200 ml vere përmban afërsishtdy pije standarte. Gotat e përdoru-ra në shtëpi gjithashtu nuk janë tëpërshtatshme për alkool sepsegjithmonë kemi tendencë tateprojmë me sasinë.KËSHILLA PËR TË EVITUAR EFEKTETNEGATIVE TË ALKOOLIT

Hani mirë para se të konsumo-ni alkool

Midis pijeve alkoolike, konsu-moni shpesh ujë ose pije të tjera joalkoolike

Udhëto me transport të sigurtMos përzie alkoolin me drogëra

të tjeraNëse ke pirë, mos ndërmerr

aktivitete që mund të jenë të rrez-ikshme për jetën tënde (not, dhëniae makinës etj)ALKOOLI DHE SHTATZANIA

Studimet tregojnë se konsumi-mi i alkoolit gjatë shtatzanisë sjelldëmtime të zhvillimit të fetusitdhe ushqyerjes së fëmijës me gji.

Është e rekomandueshme që fem-rat që janë shtatzëna, planifikojnëtë ngelen ose ato që ushqejnë megji fëmijën, nuk duhet të kon-sumojnë asnjë masë alkoolike.ALKOOLI DHE PERSONAT NËN 18VJEÇ

Ka shumë arsye pse njerëzit nën18 vjeç nuk duhet të konsumojnëalkool. Pirja e hershme e alkoolitrrit mundësinë e varësisë, dëmtonzhvillimin e trurit dhe shfaqjen eefekteve të padëshiruara të alkoolitnë moshë të madhe.ALKOOLI DHE DROGAT E TJERA

Alkooli mund të jetë shumë irrezikshëm kur merret bashkë medroga dhe medikamente. Ai gjith-ashtu zmadhon efektet e pilulaveqë merren për gjumë (si, Serepax,Valium, Mogadon), kanabis, qetë-suesve të fortë, të disa antipsiko-tikëve dhe antidepresantëve. Efek-tet mund të jenë të paparash-ikuara kur ai kombinohet me stim-ulantë si kafeina, barna për tëftohtin, pilula për dobësim dhe am-fetamina. Kontraceptivët oral oseterapia zëvendësuese me estrogjenndikohen, gjithashtu, nga efektete alkoolit.EFEKTET AFATSHKURTRA

Alkooli jep efektet e tij në tru qënë 5 minutat e para të konsumim-it. Pirja e shpejtë e pijeve të ndry-shme çon në një PAG të lartë sepsetrupi ynë mund të asimilojë mesa-tarisht një pije standarte në orë.Efektet e alkoolit varen nga njënumër faktorësh i caktuar që përf-shijnë:

Llojin dhe sasinë e alkoolit tëkonsumuarMoshën, peshën dhe gjininëUshqimi në stomakEksperiencë në pirjen e alkoolit

MetabolizminShendetin mendorGjendje të tjera shëndetësoreqë përkeqësohen nga pirja ealkoolit

EFEKTET AFATGJATA Çdo vit rreth 3000 personavdesin si pasojë e alkoolit dherreth 100000 të tjerë hospital izohen prej tij. Efektet afatgjata nga tepria e alkoolit japin:Dëmtime të zemrësPresion i lartë i gjakutSëmundje të mëlçisëKancer të sistemit digjestivSëmundje të tjera të sistemitdigjestiv (psh ulcër)Impotencë seksuale dhe uljetë fertilitetitRritje të riskut për kancer gjiriÇrregullime të gjumitNdryshime të humorit dhepersonalitetitProbleme të përqëndrimitdhe memorjesNdryshime të mënyrës së ushqyerjesPërveç problemeve shëndetësore, alkooli prek gjithashtulidhjet, financat, punën,familjen etj

KujtesëIndi dhjamor është dy llojësh, i bardhë dhe kaf. Indi dhjamor ibardhë përbën 20% të masës trupore në meshkuj dhe 25%në femra. Funksionet e ti janë: izolimi i nxehtësisë (ruajtja etemperaturës trupore), mbrojtje mekanike dhe shërben siburim energjie! Indi dhjamor kaf ndodhet me shumicë nëfoshnjet e sapo lindura dhe në kafshët që vegjetojnë. Kafunksion kryesor prodhimin e nxehtësisë gjatë muajve tëftohta të dimrit në pothuajse të gjithë gjitarët.

A E DIJE SE?

1. Alkooli është një frenues isistemit nervor qëndror,megjithëse në sasi të vogla aimund të shkaktojë efektestimuluese2. Përbërësi kryesor psikoaktiv nëpijet alkoolike është alkooli etilik,që prodhohet nëpërmjëtfermentimit të sheqerit ngamajaja.3. Pijet alkoolike ndryshojnë përnga përmbajtja e alkoolit në topër shembull birra përmban 1-9%alkool, vera 10-15% ndërsa pijetalkoolike të përziera 30-35%.

ERALDA ASLLANAJ


LMEDICU

SHMANGIA e këtyre gabimeve tëhasura në praktikën e përditshme i sollinjë frymë të re shërbimit shëndetësor

Histori mjekësore

Historia e mjekësisë botërore ndër vite

Të reja nga mjekësia

Vaksinat, skema e re 2012Vaksinat janë shumë të rëndë-

sishme për shëndetin e popullatëspasi ato parandalojnë shfaqjen esëmundjeve të ndryshme. Në varësiedhe të politikave shëndetësore tënjë vendi, të gjithë individët e popu-llatës duhet të bëjnë vaksinat edetyrueshme për kategorinë e tyrepasi në të kundërt, në një momenttë caktuar kohe, ata mund të kthe-hen në portatorë dhe burim infeksio-ni për pjesën tjetër të popullatës.VIRUSI HUMAN I PAPILOMËS

Vaksina e virusit human të papilo-mës nuk rekomandohet tani vetëmtek seksi femër. Duket se rekoman-dimet janë shtrirë në të dyja gjinitësidomos nga mosha 11vjeçare deri nëatë 21 vjeçare. Në raportet me part-nerë të së njëjtës gjini edhe tek mesh-kut, këshillohet që vaksina të bëhetedhe pas moshës 26 vjeçare.

HEPATITI BRekomandimet e reja për vaksinat

e virusit të hepatitit B përfshijnë tëgjithë ata individë të cilët janë diag-nostikuar me diabet përpara moshës60 vjeçare. Mendohet që midismoshës 23-59 vjeç këta individë kanënjë risk të lartë për të zhvilluar sim-ptomat e hepatit B si rezultat i uljessë forcave imunitare.DIFTERIA, TETANOZI DHE KOLLA EMIRË

Rekomandimet për këtë vaksinë

kanë të bëjnë me rritjen e mbrojtjesndaj Kollës së mirë. Mbrojtja e fëm-ijëve të mosha pedriatike realizohetme efektshmëri të lartë nga vaksni-mi i pjesëtarëve të familjes duke përf-shirë edhe ata mbi 65 vjeç. Ndy-shimet në skemat e reja përfshijnëimunizimin e nënave shtatzëna tëcilat mund të kalojnë në gjakun e fe-tusit të tyre antitrupat kundër mik-roorganizmit.GRIPI

Në rekomandimet e fundit, al-ergjia ndaj vezës nuk përbën më njëkundërindikim ndaj vaksinës së grip-it. Gjithsesi këta individë duhet tëvaksinohen vetëm me formën inak-tive të virusit pasi u studiua vetëmkjo formë. Çdo kush mbi 6 muajshduhet të vaksinohet kundër gripit,duke përfshirë këtu edhe punonjësite shëndetësisë.

Pas një arteriografieu vu re se fatmirë-sisht këmba e djathtëmund t'i shpëtonteamputimit për shkaktë gjendjes së saj mëtë mirë

Gabimi është diçka epashmangshme nëprofesionin e mjekut,

por e rëndësishme është tëmësojmë nga gabimet tona.Prandaj shmangia e këtyregabimeve të hasura në prak-tikën e përditshme i solli njëfrymë të re shërbimit shën-detësor e mbi të gjitha im-plikimeve ligjore të dëmti-meve të mundshme.NDIHMA E PARË NËTRAUMA

Në 1976, Jim Styner, njëkirurg ortoped, pati një ak-sident ajror së bashku mefamiljen që e shoqëronte.Gruaja e tij humbi jetën dhetre nga katër fëmijët e tijpatën dëmtime të rënda. Atanuk morën kujdesin e ne-vojshëm në spital çka shër-beu si shtysë për Dr. JimStyner që të zhvillonte më tejkujdesin primar në pacientëte politraumatizuar në orën eparë pas aksidentit, quajturedhe ndryshe ''ora e artë''.Kjotragjedi familjare që i ndodhidhe gabimet mjekësore tëcilat e ndoqën atë, ndry-shuan standartin e kujdesitnë aksidentet traumatike.MONITORIMI GJATËANESTEZISË

Xhuli ishte 39 vjeç kur uparaqit në spital për një ndër-jyrje kirurgjikale që konsis-tonte në heqjne e mitrës. Ajovdiq në sallën e operacionit.Autopsia tregoi që anestez-istët kishin vendosur nëmënyrë të gabuar tubin eanestezisë në ezofag, dhe jonë trake siç duhet të ndodhtenormalisht. Nga kjo ngjarjemori zhvillim përsosmëria eteknikave të monitorimit tëdioksidit të karbonit gjatëanestezisë. Përdorimi i këty-re standarteve të reja e kareduktuar mjaft përqindjen edëmtimeve të trurit si pasojëe mungesës së oksigjenitduke e çuar raportin e ngjar-jeve të padëshiruara gjatëanestezisë nga 1/10000 në 1/200000, në më pak se 2 viteMONITORIMI I RRAHJEVEFETALE

Edi dhe Sandra prisninlindjen e femijës së tyre tëparë. Lindja e Sandrës ishtee gjatë kështu që mjekët ob-stetër vendosën t'i jepnin asajOksitocinë-një medikamentpër tërritur kontraksionetmuskulare në mënyrë qëlindja të shpejtohej. Për fat tëkeq administrimi i kësaj sub-stance çoi në një dëmtim tëfoshnjës që do të lindte. Paskësaj ngjarjeje, monitorimi ikontraksioneve të mitrës dheritmit të zemrës tek fetusiende i palindur përbën njënga standartet mjekësore nëparandalimin e situateve të

emergjencës gjatë aktit tëlindjes. Monitorimi elektron-ik i rrahjeve fetale fillimishtështë aplikuar në 1960 dhe qëprej asaj kohe ka patur njëpërdorim të gjërë.AMPUTIMI I GJYMTYRËS SËGABUAR

Aleksi pati një përplasjeme makinë nga ku theu tëdyja këmëbët e tij. Pas njëarteriografie u vu re se fat-mirësisht këmba e djathtëmund t'i shpëtonte amputim-it për shkak të gjendjes së sajmë të mirë. Tekniku në de-partamentin e radiografisë

bëri një ngatërrim të filmavedhe kirurgu ortoped amputoikëmbën e gabuar. Pas kësajngjarjeje u hartuan pro-tokolle të caktuara në të cil-in përfshiheshin markimipara kirurgjisë i gjymtyrëspër t'u amputuar, pjesëmar-rjen e pacientit në këtëproces dhe rikontrollin për-para operacionit.NUMËRIMI I FASHAVE

Tomi ishte 12 vjeç kur uparaqit ne spitalin pediatrikme dhimbje të forta tëbarkut. Tre dite pas një op-

eracioni për heqjen e ap-endesitit, ai ankoi për njëtemperaturë shumë të lartë.Një javë më pas, ai iu nënsh-trua një ndërhyrjeje tjetërkirrugjikale ku u zbulua pra-nia e një fashe të harruarbrenda barkut të tij.Numërimi i fashave apo pec-etave sterile si dhe i instru-menteve pas një procedurekirurgjikale është dickashumë e rëndësishme. Stafii infermierëve duhet t'i nën-shtrohet një trajnimi tëmirëfilltë për të shmangurkëto lloj pakujdesish.

ALERGJITËMEDIKAMENTOZE

Beti, 15 vjeç, teksamjekohej për një infeksionpati një reaksion alergjiknga penicilina që i kushtoiasaj humbjen e jetës. Asnjënga stafi mjekësor nuk epyeti atë më përpara nësekishte apo jo alergji të njo-hura nga penicilina. Sot,plotësimi i formularit mbialergjitë e njohura të njëpacienti, i kushtohet një ve-mendje e lartë. Kjo ka çuarnë parandalimin e mjaftrasteve fatale në ambjentet

spitalore.PËRDORIMI I KALIUMIT

Linda kishte problemegjatë tre mujorit të parë tështatzanisë. Ajo kishteshumë të vjella gjë që çoishpejt në një dehidrim tëtrupit me humbje të sasive tëmëdha të kaliumit. Për tëkorigjuar këtë, infermierja eurgjencës i injektoi një sasishumë më të madhe kaliumiduke bërë që pas një ore, Lin-da të humbte jetën. Adminis-trimi i kaliumit dhe minera-leve të tjera në spitale duhetbërë me një kujdes stëveçantë pasi pasojat mund tëjenë fatale. ULÇERA DEKUBITALE

Fredi ishte 72 vjec kurpati një aksident automovil-istik prej të cilit theu këm-bën. Pas mjekimit, ai udetyrua të qëndronte në spi-tal për javë të tëra pa lëvi-zur nga krevati. Si rrjedhimai zhvilloi ulçera të rënda nërregjionin e të prapmeve, tëquajtura ndryshe ulçera de-kubitale. Infermierët nuk endihmuan të lëvizte dhe sirrjedhim mjekët u detyruant'ia amputonin të gjithëkëmëbn. Tani ekzistojnë pro-tokolle të gjera mbi paran-dalimin e ulçerave dekubit-ale në pacientët e imobili-zuar si pasojë e sëmundjevetë ndryshme. Stafi inferm-ieristik është trajnuar për tëndihmuar pacientët tëlëvizin çdo dy orë si dhe përtë marrë të gjitha masat etjera të sigurisë si psh. ndry-shimi çarçafëve, aplikimi ipomadave të ndryshme etj.Në pavione të caktuar janëkontraktuar edhe fizioter-paistë të cilët ndihmojnë pa-cientët të lëvizin.

Gabimet mjekësoreqë bënë revolucion

ALBA KUQI



ALTIN STAFA mjeku i suksesshëm shqiptarnë Itali sjell në Tiranë personalitete tënjohura të mjekësisë evropiane

Profil

Në kufijtë e dy tokave, rrënjët dhe degët

Altin Stafa është njënga ata të rinj që pasviteve 90’ vendosën të

ndërtonin të ardhmen e tyrejashtë Shqipërisë. Pas njëpëriudhe dy vjeçare nëFakultetin e Mjekësisë, nëTiranë, Altini vendos të rifil-lojë studimet për mjekësi nëUniversitetin e Bolonjës nëvitin 1996. Ai shprehet sedëshira për të ndërtuar njëtë ardhme profesionale në njëkontekst universitar të njëniveli të lartë ndërkombëtarsi dhe në të njëjtën kohënevojshmëria për t’i shpëtu-ar pasojave të një sistemi so-cial në ekuilibër të brishtë(pak muaj më vonë erdhi ’97shqiptare), përforcuan idenëpër t’u larguar nga vendlind-ja e tij.

‘’I lindur në mes të viteve’70, e konsideroj veten mefat : si pothuajse gjithë breziim, kalova fëmijëri të qetë etë mbrojtur. Në fillim të ado-leshencës, në fillim të viteve‘90, rebelimi fiziologjik per-sonal i përkoi rebelimit his-torik të një populli të tërë…Arratisja nga kaosi brendadhe jashtë vetes, nuk ishtevetëm një dëshirë fiziologjikedhe psikologjike adoleshen-ciale, ishte edhe dimensionidominant i shoqërisë sh-qiptare të atëhershme.

Bota e re universitare në“Alma mater” të Bolonjës ushartua natyrshëm mbi trun-gun e vjetër, trung i bazuarmbi një arsimim të rregullt.

Ishte i natyrshëm përbal-limi me arketipin “albanese”të ndërtuar me aq ngulm ngamediat bazuar mbi eksperi-encën e bashkatdhetarëve, tëcilët jetonin (apo pësonin)ndryshe over-dozën e lirisë sëdhunshme shqiptare…

Antidoti (kundërhelmi) iksenofobisë, gjeneruar ngashembujt e kriminalitetit sh-qiptar, ishte natyrisht ambi-enti kulturor. Universitetimë i vjetër i botës perëndi-more, si çdo universitet tjetërmë pas, kishte gjeneruar qënë vitin 1088 atë që më pasu pagëzua me termin shik« melting pot », ambienti kuelementi etnikisht i ndry-shëm është pjesë e normës.Dhe nuk ishim as të parët :përpara studentëve « të ar-

ratisur » nga Shqipëria nëvitet ’90, atje kishin qenë tëtjerë studentë shqiptarë nëvitet ‘30. E akoma më parë,në mesjeten e hershme tëBolonjës kishte lënë gjurmëedhe “Collegium Illyricum Al-mae Matris”

DrDrDrDrDr. Stafa, pas kaq vitesh. Stafa, pas kaq vitesh. Stafa, pas kaq vitesh. Stafa, pas kaq vitesh. Stafa, pas kaq viteshktheheni në Shqipëri tashmëktheheni në Shqipëri tashmëktheheni në Shqipëri tashmëktheheni në Shqipëri tashmëktheheni në Shqipëri tashmëjo si student. Pse?jo si student. Pse?jo si student. Pse?jo si student. Pse?jo si student. Pse?

Ndodhem në Shqipëri përtë ndihmuar në organizimine një konference ndërko-mbëtare mbi Etikën mjekë-sore, aktivitet i InstitutitNdërkombëtar Alb-Shkencadhe i Seksionit të tij të Shken-cave Mjekësore. Kjo konfer-encë, e para e këtij niveli e or-ganizuar ndonjëherë në Sh-qipëri, sjell në Tiranë person-alitete të nivelit të lartëndërkombëtar nga fusha emjekësisë dhe jurisprudencësmjekësore, nga 7 vende tëbotës, të cilët do të diskutojnënë Shqipëri disa argumentedelikate të mjekësisë lidhurngushtë me etikën mjekësore.

Pse pikërisht ‘’Ethics inPse pikërisht ‘’Ethics inPse pikërisht ‘’Ethics inPse pikërisht ‘’Ethics inPse pikërisht ‘’Ethics inMedicine’Medicine’Medicine’Medicine’Medicine’’?’?’?’?’?

E vërteta etike e mjekësisëbotërore (jo vetem asaj sh-qipëtare) është zbuluar qëpara 2400 vjetësh, atëherë kurpër herë të parë dhe para çdoprofesioni tjetër, mjeku ndjeunevojën e një kodi auto-disi-pline: betimi i Hipokratit. Nje-riu i sëmurë si epiqendër emendimit dhe veprimit profe-sional, përpjekja e mjekut pert’a ndihmuar pacientin pa edëmtuar atë, respekti indërsjelltë mes kolegësh dhenevoja për të ruajtur dinjite-tin profesional. Janë këto“sekretet” që i mësohen stu-

dentit të mjekësisë në çdo uni-versitet te botës. I veshur mebluzën e bardhë, ai duhet tëjetë në gjendje të kurojë meprofesionalizëm dhimbjen epacientit dhe mbi të gjitha,kur të ndihet i pafuqishëmpara vuajtjes së pacientit, tëdijë ta respektojë dhe t’i japëasaj dinjitetin njerëzor që itakon. Në këtë këndvështrim,kjo konferencë nuk ka gjë tëre për të zbuluar. Dëshiron tëpërsërisë kumtin e lashtë. Por

gjithashtu kjo konferencëdëshiron edhe të diskutojë, mespecialistë të nivelit të lartëbotëror, situatat e reja me tëcilat po përballet mjekësiabashkëkohore të cilat gjener-ojnë pyetje të reja etike: trans-planti i organeve, përdorimi ienergjisë rrezatuese në mjekë-si (radiologji, radioterapi etj),përdorimi masiv i teknologjisënë raportin mjek-pacient, lim-iti etik i eksperimenteve dhekërkimeve shkencore, dilematetike në psikiatri dhe në hos-pitalizimin e forcuar e tësëmurëve mendor etj.

Kjo konferencë organizo-Kjo konferencë organizo-Kjo konferencë organizo-Kjo konferencë organizo-Kjo konferencë organizo-het me inisiativën e Insti-het me inisiativën e Insti-het me inisiativën e Insti-het me inisiativën e Insti-het me inisiativën e Insti-tutit Ndërkombëtar tutit Ndërkombëtar tutit Ndërkombëtar tutit Ndërkombëtar tutit Ndërkombëtar Alb-Sh-Alb-Sh-Alb-Sh-Alb-Sh-Alb-Sh-kenca, pjesëtar i të cilës jenikenca, pjesëtar i të cilës jenikenca, pjesëtar i të cilës jenikenca, pjesëtar i të cilës jenikenca, pjesëtar i të cilës jeniedhe ju. Diçka më shumëedhe ju. Diçka më shumëedhe ju. Diçka më shumëedhe ju. Diçka më shumëedhe ju. Diçka më shumërreth këtij institucioni.rreth këtij institucioni.rreth këtij institucioni.rreth këtij institucioni.rreth këtij institucioni.

Instituti NdërkombëtarAlb-Shkenca ka nisur aktivi-tetin e tij si një organizimvullnetar kryesisht online i

disa studiuesve shkencorë sh-qiptarë kudo nëpër botë.

Ai është Institucionndërkombëtar dhe mbarëko-mbëtar, aktualisht nga të pa-ktët shembuj të tillë nëarenën e shoqërisë civile sh-qip-folëse e që vazhdon tëmbështetet mbi baza vullne-tare dhe interdisiplinore.

Me 9 seksionet dhe 3 de-gët e saj gjeografike (Sh-qipëri, Kosovë, Maqedoni),instituti dëshiron jo vetëm tëndihmojë në forcimin elidhjeve profesionale mes ko-munitetit shkencor shqip-folës, por edhe të sjellë në sho-qërinë shqiptare kontributine vet bazuar në përvojën epasur të anëtarëve të saj nëinstitucionet shkencorendërkombëtare.

Ju i përkisni një brezi tëJu i përkisni një brezi tëJu i përkisni një brezi tëJu i përkisni një brezi tëJu i përkisni një brezi tëri të suksesshëm që zgjodhëtri të suksesshëm që zgjodhëtri të suksesshëm që zgjodhëtri të suksesshëm që zgjodhëtri të suksesshëm që zgjodhëttë ndërtonit karrierën tuajtë ndërtonit karrierën tuajtë ndërtonit karrierën tuajtë ndërtonit karrierën tuajtë ndërtonit karrierën tuajprofesionale në një vend tëprofesionale në një vend tëprofesionale në një vend tëprofesionale në një vend tëprofesionale në një vend tëhuaj, padyshim me një zh-huaj, padyshim me një zh-huaj, padyshim me një zh-huaj, padyshim me një zh-huaj, padyshim me një zh-villim të kahershëm të sh-villim të kahershëm të sh-villim të kahershëm të sh-villim të kahershëm të sh-villim të kahershëm të sh-kencave mjekësore. Sipaskencave mjekësore. Sipaskencave mjekësore. Sipaskencave mjekësore. Sipaskencave mjekësore. Sipasjush, çfarë i mungon mjekë-jush, çfarë i mungon mjekë-jush, çfarë i mungon mjekë-jush, çfarë i mungon mjekë-jush, çfarë i mungon mjekë-sisë shqiptare ? Po sistem-sisë shqiptare ? Po sistem-sisë shqiptare ? Po sistem-sisë shqiptare ? Po sistem-sisë shqiptare ? Po sistem-

in shëndetësor shqiptar si ein shëndetësor shqiptar si ein shëndetësor shqiptar si ein shëndetësor shqiptar si ein shëndetësor shqiptar si evlerësoni ?vlerësoni ?vlerësoni ?vlerësoni ?vlerësoni ?

Mjekësia shqiptare kanevojë të jetë e hapur dhe nëkomunikim të vazhdueshëmme kozmosin mjekësor botëror.Asnjë shkencë tjetër e aplikuarnuk e ka kaq të nevojshme samjekësia nevojën e komun-imimit dhe shkëmbimit të për-vojës. Prej vitesh, mjekësianuk është më një “one manshow”. Mjekësia monopolisteështë në dëm të pacientit. Sot,fryma e mjekësisë drejtohet nënjë multi-dimensionalitet drejtshkëmbimit të informacionitndërdisiplinor, teknologjisë di-agnostikuese në rritje dhe sh-këmbimit të aftësive kliniko-operative. Në këtë kontekst,përditësimi i njohurive nukështë më një luks apo detaj pro-fesional i sofistikuar.

Përditësimi është baza eprofesionit mjekësor. Kanalii komunikimit të vazh-dueshëm me kozmosin

botëror mjekësor është e vet-mja mënyrë për të ushtruarnë mënyrë dinjitoze këtë pro-fesion fisnik.

Do të më pëlqente që Sh-qipëria të kishte sa më shpe-jt një sistem shëndetësor tëqartë; i çfarëdo forme, por iqartë. Vetëm në këtë mënyrëbesoj se do të shmangeshinzonat gri që mund të krijohennë mardhëniet mjek-pacient.Tre altrenativat organizativejanë tashmë të njohura prejkohësh: sistemi publik, (nëformatin e sistemit shëndetë-sor kombëtar italian apo edhenë modelin britanik Bever-idge), sistemi privat (fee forservice, i aplikuar në SHBA)dhe forma e ndërmjetme emodelit gjerman Bismarck.

Ushtroj profesionin nëkuadrin e sistemit shëndetë-sor kombëtar italian dhe jami bindur në efikasitetin e tij,ashtu si në atë të të gjitha for-mave universale publike, kushëndeti konsiderohet një edrejtë themelore e qytetaritdhe bazohet mbi rolin domi-nant të shtetit që ndihmohetnga taksat e qytetarëve.

Besoj gjithashtu që njëformë organizimi sipas mod-elit Bismark mund të merrejnë konsideratë në kontekstinaktual shqiptar.

Ndërsa jam plotësisht i bin-dur që një sistem dominantprivat në Shqipëri do të thel-lonte në mënyrë tragjikehendekun në rritje mes shtre-save të popullsisë, aq më tepërkur bëhet fjalë për në një di-mension jetësor siç është aishëndetësor.

Çfarë do të sjellë ndrysheÇfarë do të sjellë ndrysheÇfarë do të sjellë ndrysheÇfarë do të sjellë ndrysheÇfarë do të sjellë ndryshekjo konferencë?kjo konferencë?kjo konferencë?kjo konferencë?kjo konferencë?

Çdo aktivitet shkencor ishërben rritjes së nivelit pro-fesional, ndërgjegjësimit per-

sonal të çdo profesionisti dhepërmirësimit të rezultatit tëpunës, që në rastin e mjekëve,lidhen drejtëpërdrejtë meshëndetin e çdo qytetari. Qëlli-mi i aktivitetit është theksi-mi i rëndësisë së EtikësMjekësore në aktivitetin epërditshëm të të gjithë profe-sionistëve të mjekësisë si di-mension themelor i raportitmjek-pacient. Në të do të dis-kutohen çështje të shumta qëkanë të bëjnë me zhvillimetmë të fundit mjekësore dhedilemat etike që lindin prejtyre si për shembull Etika etransplanteve, Etika e Psiki-atrisë, Etika e përdorimit tëenergjive rrezatuese në Sh-qipëri, Etika në përdorimin eteknologjisë mjekësore apo nëkërkim shkencor. Nje theks iveçantë do t’i jepet pa dyshimbetimit të Hipokratit, i cilivazhdon të mbetet baza eetikës mjekësore edhe përmjekët e mijëvjeçarit të tretë.

Personalitete shumë të njo-hura të arenës ndërkombëtarenë shkencat mjekësore do tësjellin perspektiva të reja mbikëtë çështje duke i aktuali-zuar me kërkesat që përballzhvillimi i tejskajshëm imjekësisë në ditët e sotme.Relatorët e ftuar vijnë ngaAustria, Franca, Italia, Bel-gjika, Izraeli, etj. Cilat janëçështjet e nxehta etike tëcilave i ënënshtrohet mjekë-sia shqiptare sot? Si ndrys-hon etika mjekësore nën ve-primin e faktorit social, kul-turor, ekonomik e politik evëzhguar nën lupën e kontek-stit shqiptar? Të gjitha këtodo të jenë tematika të cilattrajtohen përgjatë gjithë rel-acioneve të kësaj Konference,e cila do të zhvillohet me datë31 Mars, në Hotel Tirana In-ternacional!

Konferencë mbi etikën mjekësore

Dhe nuk ishim as të parët : përpara studentëve« të arratisur » nga Shqipëria në vitet ’90, atjekishin qenë të tjerë studentë shqiptarë në vitet ‘30

JANA NANO

2121212121E enjte, 16 shkurt 2012

ZBAVITJE

SUPER FJALEKRYQ

HOROSKOPI

Dashi

Nuk do të jetë edhe aq elehtë të merreni njëkohë-sisht me problemet tuajaprivate apo familjare im-penjimet profesionale, përshkak të pozicionitkundërshtues mes Marsitdhe Jupiterit.

Demi

Sot do të jeni të privileg-juarit e yjeve. Hëna nëshenjën tuaj ushqen fan-tazinë dhe intuitën tuajnë nivelet të shkëlqyera,duke ju lejuar kështuimpenjime të reja nëpunë.

Binjakët

Mërkuri nënvizon thel-bin pozitiv gjatë gjithëkësaj periudhe, që mundtë përcaktojë kontakte tëreja për t'u shfrytëzuarpa hezitimin më të vogëldhe kjo nuk vlen vetëmpër punën.

Gaforrja

Do të merrni shumë pro-pozime, të cilat mund t'juvijnë nga të gjitha anët, pornuk duhet të nxitoheni.Marsi dhe Mërkuri e lar-gojnë disi perspektivën erealizimit dhe konkretiz-imit të tyre.

Luani

Raportet me të tjerëtkërkojnë të tregohenishumë të matur dhe të op-eroni me shumë takt nëtakime të ndryshme. Kra-has kësaj duhet të mos linipas dore edhe aspektinekomik të jetës.

Virgjëresha

Është dashuria dhe pa-sioni që ngjyrosin merozë ditën tuaj dhe ësh-të pikërisht Saturni që jundihmon të kapërcenime lehtësëi pengesat evogla që mund t'ju dalinnga ana profesionale.

Peshorja

Situata falë yjeve do tëbëhet më e ëmbël duke judhuruar dashuri dhe har-moni. Por duhet të kenipak kujdes në anën profe-sionale që është zbehurdisi për shkak të njëqetësie relative.

Akrepi

Dita e sotme do tëjetë e shkëlqyer qënë mëngjes, do tëarrini të përmbush-ni çdo impenjim tëlënë pas dore dukekapërcyer lehtësishttë gjitha vështirësitëqë ju dalin.

Shigjetari

Nuk është aspak mo-menti i duhur për të bërëzgjedhje sepse një men-dim i nxituar mund t'jukushtojë shumë dhe njëhap i pavlerësuar mirëmund t ' ju çojë vetëmmbrapa.

Bricjapi

Strategjitë e përdoruraderi tani kanë funksionu-ar dhe janë të vlefshmeedhe në situatat delikatenë jetën e çiftit. Mundohu-ni të tregoheni më toler-antë me partnerin pa iuimponuar në dëshira.

Ujori

Jo të gjitha problemet qëkeni do të zgjidhen sa hape mbyll sytë, është mirë tëvlerësoni me shumë qetësisituatën dhe pastaj të ve-proni. Energjia në dashuriju vjen nga një Hënëshumë aktive.

Peshqit

Edhe për të lindurit e kësajshenje, duker se ështëhëna ylli mbështetës nëshumë aspekte. Ju duhetmë shumë maturi nëgjykimet dhe mendimet qëduhet të jepni për një pro-jekt të rëndësishëm.

Një koleksionistii veçantë

Konkursipa fitues

Pija të bënturist pa dashje

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31 32 33

34 35 36 37 38 39 40

41 42 43 44 45 46

47 48 49 50 51 52

53 54 55 56 57 58 59

60 61 62 63 64 65 66 67

68 69 70 71 72 73 74 75

76 77 78 79 80 81 82

83 84 85 86 87 87 88 89

90 91 92

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM

Ka pasion e pasion, mani e mani, por ajo e francezitFrançois Lebret është vërtet e rrallë. Kjo sepse pasioni

i tij është pija e famshme Coca-Cola, që kohët e fundit e kakthyer madje dhe në biznes. Lebret ka udhëtuar në 128vende të ndryshme të botëspër të mbledhur jo pak porplot pesëmijë objekte të ndry-shme që mbajnë markën eCoca-Cola-s dhe me një pjesëtë tyre e ka pajisur njërën ngadhomat e shtëpisë së tij. Tëcilën ua le me qira turistëvetë ndryshëm. Kështu që tur-istët që flenë në atë dhomë, endjejnë vetën në një lloj muzeu krejt të veçantë. Gjithçka nëatë dhomë ka markën Coca-Cola, që nga mbulesa e krevatite deri në tapetin e dushit, që nga televizori e deri te impiantihi-fi e kështu me radhë. Çmimi që u ofron turistë, që ështërelativisht i lirë, përfshin edhe dy shishe pije freskuese grat-is. Natyrisht Coca-Cola.

Jo shumë kohë më parë, në Pasadena të kalifornisënë SHBA, ku problemi i trafikut ishte bërë shumë

shqetësues për shkak të rasteve të shumta të shkeljes sërregullave të qarkullimit rrugor nga ana e automobil-istëve, autoritetet e ven-dit organizuan njëkonkurs shumë origji-nal. Kështu, për të stim-uluar automobilistët përrespektimin e rregullavetë qarkullimit, vendosënqë t'i jepnin një çmim tëmadh për atë shofer qëdo të rezultonte, sipasvlerësimit të një jurie ekspertësh të ngritur enkas përkëtë qëllim, si "shoferi më i kujdesshëm, më i aftë dhenjëkohësisht edhe më i sjellshmi". Dhe në fund, pas njëmuaj, aq sa ishte edhe caktuar të zgjaste konkursi nëfjalë, ai u mbyll pa mundur të zgjedhë dot asnjë fituestë çmimit të madh të vënë në dispozicion

Pasi mbaruan punë e përditshme, dy punëtorëholandezë, të cilët punonin në portin e Rotterdamit,

ia filluan të pinin duke frekuentuar njërin pas tjetritlokalet që ndodhenin në zonën e portit. Por kur pastajpija bëri të veten dheata nuk mbanin mëmend su ku futeshin,përfunduan në njëvagon treni dhe aty, ikëputi gjumi. Të nesër-men, kur u zgjuan udesh jo pak ta kuponinqë ishin në një vagontreni mallrash nëudhëtim, por nuk mundën të dilnin se vagoni ishte ivulosur nga jashtë. Të shkretët, udhëtuan plot dhjetëditë, duke përshkuar mijëra kilometra nëpër Europë,të mbyllur në atë vagon dhe vetëm kur një lypës dëgjoiulërimat e tyre në një nga stacionet ku ndalonte trenin,i nxorrën që andej të katandisur si mos më keq.

P O Z I C I O N E T G A R D H B O R I S B T A U R IE R O T I K E I V E E F I K A S E E R R O LL A T E S R P R I L L A R A M I S N O R M A L EO T E R O C H A R L E S T O N T E S E R A T TP O R E C H I N A T O W N T D I V A N E T A IO R I A D R E N A L I N A K A K I I C N U S E TN I Q E R O S E E T E N D O S U R T I B E R I HE F O R I N T A T U S A R T R E A O R T A V UZ O R R O I E S E R G O D I S K U N A T C E NK O R B N R E D A N O K I J O E D O U A R D

U N E I L R R E N G A N E M I K E T I R E N EN O T A K S I D E N T A L E I K U Q R A I N E R

HORIZONTAL1. Një Montenegro në shishe.8. Eshtë thikë.11. Mbahen në bllok.20. Një fjalë goxha.21. Kalimi në kufij.23. Një pjesë e socialistëve.25. Fund janari.26. Vret Gilda-n.28. Eshtë fiksim.29. Eshtë qytet në Kaliforni.33. Jennifer, këngëtare dhe aktore.34. Eshtë nusja me vello.35. Janë toreros me shtiza.37. Foster e Contact.40. Tabak pa ekstreme.41. Romët pa zë.42. Pretendojnë të zgjidhen.43. I ka tek Piero.45. Një… Club me ingranazh.47. Kufij itinerary.48. Ishin dinjitarë kinezë.50. I Baba Tasit ai i Fishtës.52. Në atë vend.54. Ajo e dhënë duhet mbajtur.55. Digjet në kufij.56. Shtrohen për... të ngrënë.58. Shuhet me pak ujë.60. Një mund të skadojë.63. Një britmë në arenë.64. Cocker këngëtar.65. E ardhmja më e afërt.66. Kufizojnë një komik.67. Në krye të artistëve.

68. Përpilon akte juridike një i tillë.70. Hawke aktor.72. Kufizojnë qëllimin.73. Trazim pa çifte.74. I fashmëm ai i Pojanit.76. Një sportiest në pistë.78. Të fundit në studim.79. Derek aktore.80. Janë dy parti të ngjashme.81. Njëmijedy romake.82. Fillojnë nisjen.83. Vlera pa zë.84. Mbyllin një festival.85. Keaton, që qe komik i famshëm.87. Difting në teori.88. U shkrua nga Eduarrd Kipling.

89. Pak pirografi.90. Janë kundërshtarë të materialistëve.91. Inspektori i Horst Tappert.92. Eshtë e lehtë në meeting.

VERTIKAL1. Jepet me sirena.2. Edouard piktor.3. Bel i Maupassant.4. Chris këngëtar.5. Fundi i Turandot.6. Shpërethejnë me bujë.7. Ishin bashkitë dikur.9. Këndohen në opera të tilla.10. Një makinë Nissan.11. Qytet termal belg.

12. Fillojnë hapur.13. Në mes të cogito dhe sum.14. Në mes të një kanali.15. Ian Fleming.16. Pëlhura e kuqe e toreadorit.17. Umberto që ka shkruar Baudolino.18. Janë karakter is t ika të fy tyrës.19. E famshme ajo e Kolombi t .20. Një tragjedi… e Theodore Dreiser.22. Gandhi që qe kryeministre.23. Susan akrore.24. Louise që qe poete frabceze.27. Eshtë marrje sysh nga drita.29. Ato të Hermesit ishin talare.30. Papavrami violinist.31. Ndërmarrje Lokale Tiranë.

32. Qemdër në kaos.35. Qe instrumenti i Harry Reser.36. Qyteti Italian me Festivaline dy Botëve.37. Qe piktor i famshëm spanjol.38. Mund të jenë elektrike.39. Satelit i Jupiterit.42. Gjysma kafazi.44. Janë vendet si Katari.46. Heroi i akejve që u ndesh me Hektorin pa mundur të fitojë49. Markë kamioni.50. Gjysmë gostie.51. Ruajnë pa qenë unë.53. Eshtë vija e portës.56. Dhjetë angleze.57. Qe ministër i sulltanit.59. Babaliu këngëtare.61. Dario nobelist italian.62. Parashtesë për katër.64. Me session në ekzibicione jazzistësh.66. Mund të jenë nonstruoze të tilla.69. Role pa zë.71. Janë mashtrimet në lojë.72. Nuk ka nevojë për brisk një i tillë.75. Nolde piktor.77. Luarasi aktore.79. Një Spencer aktor simpatik.80. Pak servilizëm.82. Xhelilaj aktor.83. Kufizojnë një vend.84. Mbyllin portat.86. Në krye të trupave.88. Kapet në skaje89. Në hyrje të pistës.

2222222222 E enjte, 16 shkurt 2012

KULTURE

INTERVISTA Në këtë bisedë të 2005-ës,ku edhe u dekorua me "Medaljen emirënjohjes" Marina kujtoi shumë historiqë e lidhnin me Kadarenë, letërsinë e tij,fëmijërinë e saj, ardhjen e rastësishme nëShqipëri, martesën e beftë e të fshehtë,ardhjet dhe ikjet, makthet e survejimit…

Intervista e 2005

Bisedë me përkthyesen bullgare të Kadaresë, gjatë vizitës së saj të fundit në Shqipëri në vitin 2005

Rrëfimi i fundit i Marina Marinovës

“Takimet me Kadarenënën frikën e survejimit”

TIRANE

ADMIRINA PEÇI

Zoti deshi që një bullgare të ishte përkthyesja e parë e romanit të famshëm'Gjenerali i ushtrisë së vdekur". Në Bull-

gari, ky roman u përkthye madje edhe më parëse në Francë. Jam shumë e lumtur për këtëgjë". Ishte në fund të të 70-ave kur e takovazonëjn fisnike Marinova në Tiranë, në maj të2005-ës. E dekoruar nga presidenti Alfredmoisiu urdhrin "Medalje mirënjohjeje" përkontributin e saj në njohjen e letërsisë sh-qiptare në Bullgari, marina marinova kaloi atëpëriudhë disa ditë të lumtura në Shqipëri.Takoi miq, kujtoi rrugë, histori, ngjarje tëkëndshme e të hidhura... dhe rrëfeu. Një prejrrëfimeve të asaj kohe pata fatin ta marr unëdhe e rikthej sot tek lexuesi, përveçse në ndertë kujtimit të asaj bisede, edhe me bindjen seështë mjaft i vlefshëmpër të njohur këtë per-sonazh të rrallë, e cila unda nga jeta duke nalënë lamtumirën e fun-dit të gjithëve...

Historia e saj me Sh-qipërinë është një his-tori e rrallë. Vetë jeta esaj është një libër i mah-nitshëm. Në Shqipërinëpasdiktatoriale, nukkishte ardhur kurrë deriatë vit, në 2005-ën. Vitit'89 kishte qenë hera efundit që ajo e shkelteShqipërinë. Por në atërikthim pas 16 vjetësh,ku edhe u dekorua me"Medaljen e mirënjo-hjes" Marina kujtoishumë histori që e li-dhin me Kadarenë,letërsinë e tij, fëmijërinëe saj, ardhjen e rastë-sishme në Shqipëri, martesën e beftë e të fshe-htë, ardhjet dhe ikjet, makthet e survejimit…Atë bisedë në bar "Piazza" e nisëm me fëm-ijërinë, ja kështu....

Znj. Marinova, ju keni qenë një fëm-ijë lufte, e rritur në vitet '30-'40. Keniqenë një fëmijë mjaft i veçantë. Munde-ni ta portretizoni Marinën e vogël?

Jam lindur në qytetin Shumen. Është nëpjesën veriore të Bullgarisë. Por në vitin 1936familja ime, ku babai dhe nëna ishin mësuespër shkolla fillore, erdhi në Sofje. Meritën mëtë madhe që unë të ecja në rrugën e përkthimite ka nëna ime. Meqë nuk kishte askënd që tëkujdesej për mua, më mori me vete në shkollë

dhe më uli në një bankë, kur unë isha vetëmgjashtë vjeçe. Këmbët ende nuk më preknintokën. Në atë klasë ku më kishte marrë mua,ajo u jepte mësim katër klasave përnjëherësh.I tillë ishte programi. Por unë gjatë dy viteve(fëmijët e nisnin shkollën në moshën 8 vjeçatëherë) kisha mësuar shkrim dhe këndim.Ishte e rrallë kjo për një fëmijë të asaj moshe.Por veç kësaj nëna ime zhvilloi brenda mejeqë në fëmijëri fantazinë krijuese. Ajo nuk mëtregonte përralla për lepurin, për luanin… ajomë recitonte përmendësh një poemë të fam-shme të Gëtes "Mbreti i pyllit", ku flitej përnjë baba që ecte nëpër pyll me birin e sëmurëdhe i tregonte për mbretin e pyllit, se çfarëçudish kishte në pyll, e kjo, derisa mbërriti nëqytet. Por fundi ishte i dhimbshëm. Kur aimbërriti në qytet, fëmija kishte vdekur. Pran-daj sot e kësaj dite unë nuk kam përkthyerasnjë përrallë shqiptare, asgjë për fëmijë. Jose nuk kam dashur, por nuk kam prirje… Unëu rrita shumë shpejt. Pastaj mbarova gjimna-

Lamtumirë përkthyeses qëçoi letërsinë shqipe në Bullgari

zin. Isha e rritur. U martova shpejt e shpejtdhe fati më pruri në Shqipëri.

Por u martuat vërtet shpejt. Ishitvetëm 22 vjeçe dhe përpara kishit njëaventurë. Si i vendosët të gjitha kaqshpejt?

Me burrin tim u njohëm rastësisht në njëmbledhje. Ishte diplomuar si inxhinier. Unëisha llogaritare në një uzinë. Isha me arsim tëmesëm. E megjithëse në matematikë kamqenë shumë, shumë e dobët, më pranuan semë panë si një vajzë inteligjente. Fill pas tre-katër muajsh që ne ishim miqësuar, ai moriurdhër të vijë në Shqipëri me kontratë mes dyvendeve për ndihmë teknike si inxhinier këtu.Dhe ne të dy, fshehurazi, pa iu thënë asprindërve të mi, u martuam. Ishte e lehtë.Mjaft të shkoje në Këshillin Popullor dhe ishee martuar…. Atë ditë Marina u bë nuse me tënjëjtin fustan që kisha pasur. Dhe e ndoqaburrin tim deri këtu në Shqipëri. Atëherë nuk

kishte avionë. U nisëm me vapor. Gjashtë detekemi kaluar, derisa arritëm në Durrës.

Ishin vitet '50. Po shkelnit për herëtë parë këtu, si e përjetuat Shqipërinë?

Në Durrës më bënë përshtypje palmat dheTirana më dukej e vogël, më e vogël se kryeqy-teti bullgar. Ndërsa kur erdha tani, u habita.Më dukej e pabesueshme se si për 16 vjet qëunë nuk kam ardhur këtu, të ndërtohej e gjithëkjo. Më ngjante si të kisha hyrë në Amerikë. Ethem sinqerisht, jo për kompliment…

E, që t'i kthehem ardhjes për herë të parë…nisa menjëherë shkollën sa erdha këtu. Ishtefakulteti karshi maternitetit. Atëherë ishteInstituti Pedagogjik. Isha studente pa bursë,jo si studentët që vinin nga jashtë shtetit. Dhejeta këtu kështu vijoi. Ai në punë, unë në sh-kollë. Jetonim në Pallatin e Aviacionit. Kish-te shumë pak asfalt në qytet dhe shumë,shumë baltë. Ishte mundim të gjeje rrugë përtë ecur pastër. Pak nga pak fillova të përballem

U nda nga jeta

Marina Marinova, figurë kryesore nëkritikën e letërsisë ballkanike në

viteve mes dy luftërave botërore dhe përk-thyese e shumë romaneve të Kadaresë nëgjuhën bullgare ka ndër-ruar jetë në moshën 81-vjeçare. Puna e saj përpërkthimin e letërsisë sh-qipe nis në vitin 1958, mepërkthimin e prozës sëMigjenit. Në rrugëtimin esaj të parë në Tiranë,Marinova, në një interv-istë për shtyp është shpre-hur se "Për Migjenin kampasur një dashuri tëveçantë. Kjo më erdhi ngaprofesori im, i cili na jepteletërsinë shqipe. Ai kaqenë gjithashtu një sh-krimtar, poet shkodran, emrin e kishte Ve-hbi Bala.Vajta atje dhe gjeta varrin e Migjen-it. Lashë me dashuri një lule dhe mora njëgrusht dheu nga varri i tij". Më 1966 Mari-na Marinova solli në bullgarisht romanin eIsmail Kadaresë "Gjenerali i ushtrisë së vde-kur", me të cilin emri i shkrimtarit të madhu popullarizua jashtë Shqipërisë. Përkthi-mi në gjuhën bullgare është i pari botim i

veprës së Kadaresë në një gjuhë të huaj.Marina Marinova ka përkthyer në bullgar-isht veprat e Kadaresë "Kush e solli Dorunt-inën", "Legjenda e legjendave", "Eskil, ky

humbas i madh", "Koncert nëfund të dimrit", "Qorrfermani" eshumë të tjera. Lexuesve bull-garë ajo u solli vepra të BesnikMustafajit, Dritëro Agollit, Rex-hep Qosjes. Pse është orientuardrejt Kadaresë, Marina Marino-va ka thënë se "Ajo që bëri mëshumë përshtypje ishin novelat.Motivi i folklorit në to, që ne ikemi të përbashkëta, duke u njo-hur si balada mite. Sidomos meveprën "Kush e solli Dorunt-inën", me motivet e kësaj vepre,ai vërtetë krijoi një tjetër hapje,e cila jo vetëm që u pëlqye në

Bullgari, por e kanë vërtetuar si kryevepër".Marina Marinova njihet si përkthyesja eparë e poezisë së Migjenit në gjuhën bull-gare. Më 2005 Presidenti i Shqipërisë, Al-fred Moisiu, e dekoroi me urdhrin "Medal-je mirënjohjeje" për kontributin e saj në njo-hjen e letërsisë shqiptare në Bullgari dhe ve-primtarinë e saj shumëvjeçare në dobi tëkulturës shqiptare.

Kadarenë, në Institut e mbajamend ashtu të hollë, të dobët.Por gjatë gjithë vitit ky studentme syze dhe serioz mund të tëdukej gjithmonë sikur thellënë shpirt të ishte i zënë mediçka, i preokupuar.

2323232323E enjte, 16 shkurt 2012

KULTURE

Konferenca

E Drejta e Autorit, sërishprobleme edhe pas projektit800 mijë euro të BE-së

Një projekt i mbështetur nga BashkimiEuropian, mbi të Drejtën e Autorit në

Shqipëri, nxori dje në dritë një varg prob-lemesh të mprehta që prekin realitetin sh-qiptar këto vite. Aktiviteti i djeshëm u or-ganizua nga Zyra Shqiptare për të Drejtëne Autorit (ZSHDA) dhe Human DynamicsConsortium, në përmbyllje të projektit tëfinancuar nga BE, "Asistencë Teknike përforcimin e kapaciteteve të Zyrës Shqiptarepër të Drejtën e Autorit". Projekti, i cili dotë operojë deri në fund të Shkurtit 2012ofron 800 000 euro për të përmirësuarzbatimin e të drejtave të autorit dhe tëdrejtave të lidhura në Republikën e Sh-qipërisë. Ky projekt u finalizua mehartimin e projektligjit të ri. Gjatë kësajkohe janë realizuar një sërë trajnimesh tëspecialistëve të Zyrës për Mbrojtjen e tëDrejtës së Autorit dhe disa institucionevetë tjera. Ministri i Turizimit dhe KulturësAldo Bumci dhe ambasadori i delegacion-it të BE- së Etore Sekui, pjesëmarrës nëkëtë aktivitet përmbyllës, vendosën thek-sin në ndryshimin e kodit penal por edhenë rritjen e bashkëpunimit me ministritëe tjera. "Përveç projektligjit ka dhe hapatë tjerë që duhet të ndërmerren në nivelhorizontal dhe vertikal, si përshembull ndryshimet në kodinpenal dhe të procedurës penaledhe reforma e inspektoriateve sipjesë e një reforme të përgjiths-hme të qeverisë shqiptare", thaministri Bumçi. Ndërsa ambasa-dori i delegaonit të BE-së në Ti-ranë, Etore Sequi tha se "e drejtae autorit është një çështje shumëe rëndësishme e cila dëmton eko-nominë e vendit. Mungesa e res-pektit për punën e tjetrit dëmtonkreativitetin në shoqëri. Në Sh-qipëri është bërë progres, por ka endeshumë për të bërë sidomos në bashkëpun-imin mes ministrive dhe rritjen e surve-jimit të tregut".

Aktiviteti ishte konceptuar për të sjellësë bashku të drejtat e pronësisë intelektu-ale dhe grupet e ndryshme të interesit ngaorganet qeveritare dhe autoritetet e tjerashtetërore dhe juridike, ashtu si dhe për-faqësuesit nga agjensitë e administrimitkolektiv të të drejtave të autorit, për-doruesit e produktit intelektual, mediatdhe OJF-të.

Në këtë takim tërhoqën vëmendjen njësërë problematikash që u vunë në dukjegjatë fjalës së drejtoreshës së Zyrës Sh-qiptare për të Drejtën e Autorit NikoletaGjordeni. "Megjithë përpjekjet e bëra dhengritjes së urave ligjore të bashkëpunimit

të ZSHDA, sistemi ka nxjerrë në pah njëanë problematike të tërë", tha Gjordeni,duke shtuar se "po t'i referohemi statis-tikave do të vëmë re se kategoritë që janëndëshkuar më shumë janë subjektet treg-tare si p.sh. vidioteka dhe pika shitje/qiradhënie të fonovidiogrameve pa pullëne ZSHDA dhe tregtimi i tyre pa të drejtat etitullarëve të ligjshëm, shoqëruar dhe memasa konfiskuese të realizuar nga organettatimore në kontrollet e përbashkëta Task-Force e DPT- ZSHDA.

Sipas saj, kjo kategori subjektesh pavar-ësisht gjobitjes dhe konfiskimit të mallravepirate dhe të falsifikuara, bazë të cënimitdhe veprimtarisë së vazhdueshme nëkundërshtim me ligjin, kanë pajisjetriprodhuese e shumëfishuese të cilat mundtë konfiskohen vetëm nëpërmjet proce-durave gjyqësore.

Më tej Gjordeni renditi edhe bar-kafe,pub-e, klube nate, disko, restorante, njësiakomoduese apo argëtuese , pishina etj,qendra tregtare dhe njësi të ndryshmetregtare, të cilët përdorin në sfond, vepraveartistike apo edhe veprimtari kryesoreargëtimi për publikun. Sipas znj.Gjordeniata e përcjellin këtë pasurinë publik dhe

për qëllim fitimi brenda ambienteve të vetatregtare, pa autorizim të titullarëve/agjen-sive të menaxhimit kolektiv të liçensuara."Kjo kategori duhet detyrimisht në bazë tëligjit të paguajë kundrejt autorizimit ngaagjencitë e Administrimit Kolektiv ( AAK)në bazë të tarifave të parashikuara. Më tejdrejtoresha e ZSHDA-së Nikoleta Gjorde-ni përmendi edhe kategorinë e opera-torëve, radio dhe televizione ritrans-metues kabllorë, të cilët nuk janë pajisurme leje-autorizim me agjencitë e au-torëve, interpretëve dhe prodhues tëfono-vidiogramit, për të ushtruar tëdrejtën e ritransmetimit kabllor, për të ci-lin ligji parashikon administrim tëdetyrueshëm kolektiv të të drejtave të au-torit dhe të drejtave të lidhura, sa i takonkontentit të kanaleve dhe programeve.

Projekti u finalizua me hartimin eprojektligjit të ri. Gjatë kësaj kohejanë realizuar një sërë trajnimeshtë specialistëve të Zyrës përMbrojtjen e të Drejtës së Autoritdhe disa institucioneve të tjera

me një mentalitet që nuk e njihja, që ndon-jëherë me vriste.

Ishit e prekur nga mentaliteti sh-qiptar… Në ç'kuptim?

Ndodhte shpesh që nuk kisha kohë të hajamëngjesin. E më ndodhte që të haja rrugës.Por, më ofenduan edhe shqiptarët…! "Njëgrua me buzë të kuqe (isha e martuar dhenuset i lyenin buzët) të hajë në mes të rrugës.Turp, turp!". Por për mua nuk ishte turp. NëBullgari mund ta bëje një gjë të tillë. Veç unënuk e dija se zakoni shqiptar nuk i lejontegjëra të tilla.

Në Institutin Pedagogjik filluat tëmësoni gjuhën shqipe. Ishte e vështirë?

Ishte shumë e vështirë. Nuk e kuptoja. De-risa nisën mësimet me profesor Engjëll An-gonin, i cili ishte profesor për studentët e huaj.Ishin tre rumune, dy koreanë dhe unë bull-garja. Fillova të flas pak shqip, por e kisha

shumë të vështirë. Mund të kisha mësuar 100fjalë, por kur hapja gojën për të folur, nukthosha dot asgjë. Kjo zgjati afërsisht për njëvit. Pas disa pushimeve që bëra në Bullgaribashkë me tim shoq, ku për një muaj nuk lex-ova dhe nuk dëgjova asnjë fjalë shqip, fill pasiisha kthyer unë flisja shqip. Të gjithë u habitën.Ndërsa unë vetë as sot nuk e di si ka ndodhur.Por kam pasur profesorë shumë të mirë, të cilëtmë ngjallën dashuri për letërsinë shqipe. Dhe ipari ishte një profesor shkodran prej të cilitnjoha veprat e Migjenit dhe jo rastësisht përk-thimi im i parë është proza e Migjenit, që u bëme rastin e 20-vjetorit të vdekjes së poetit, njëlibër me të cilin unë mburrem.

Përmbledhja me tregime të Migjenitishte libri i parë që përkthenit nga gju-ha shqipe. Më pas erdhi Kadareja…

Po, në fillim përktheva "Gjenerali i ushtrisësë vdekur", që ishte tregim. U botua në njërevistë. E më tej unë mësova se Kadare e kishtekthyer në roman, të cilin menjëherë nisa tapërkthej. Përkthimi i parë që u botua në vitin1966 ishte ky roman i Ismail Kadaresë "Gjen-erali i ushtrisë së vdekur". Ndoshta shqiptarët

nuk e njohin këtë fakt, por përpara të gjithëvendeve të Evropës, madje përpara Francës,në Bullgari u përkthye "Gjenerali…", gjë qëmbahet mend sot e kësaj dite. Më pas, në njnag vizitat në Shqipëri, u takova me Ismail Ka-darenë, i cili më tha se kishte për të më dhënëvariantet e reja të këtij romani. Kur e lexovabotimin e dytë dhe të tretë, thashë: "Shyqyrqë kam përkthyer botimin e parë". Në shumëvende gjeje ndryshime për shkak të censurës.

Si e priti Kadare reagimin tuaj mbibotimet e mëpasme të "Gjeneralit…"

Ne nuk kemi folur shumë. Dhe a e dini përç'arsye... sepse kishte survejim. Më 10 nëntortë atij viti që isha këtu, ne vinim në hotel "Da-jti" për t'u përshëndetur me Ismailin dheHelenën. Por djali im, që sot është 40 vjeç,ende e kujton sa fort ia shtrëngoja dorën, prejtensionit që ekzistonte. Madje më thoshte mëpas: "Mami, nuk i mbaj më shokë e tu". Pormund të kujtoj këtu dhe një takim tjetër, tekautobusi, pranë Ministrisë së Punëve të Jash-tme. I thosha tim biri: "Dëgjo, ktheje kokën,hapi sytë dhe shiko këtë njeri që kemi afër".Djali shihte si i hutuar. "Ja ky është shkrim-tari më i madh i të gjithë kohërave në Sh-qipëri". Ishte një fjalë që më doli nga zemra ...nuk e di si. Natyrisht Kadareja nuk na për-shëndeti. Rrinte dy-tre hapa larg meje dhe nuke kthente kokën. Ishte e kuptueshme. Vitishënonte 1971.

Ju e njihnit Kadarenë që në kohën eshkollës…apo jo?

Në institutin që ndiqja asokohe, ne nuk unjohëm. Vetëm se unë e mbaja mend,megjithëse ai nuk shfaqte ndonjë interes tëmadh ndaj studenteve të huaja. Në Institut embaja mend ashtu të hollë, të dobët. Por gjatëgjithë vitit ky student me syze dhe serioz mundtë të dukej gjithmonë sikur thellë në shpirt tëishte i zënë me diçka, i preokupuar. Nuk epashë kurrë të qeshte e të fliste nëpër korri-dore me shokët. Kolegët më thoshin se kishtebotuar përmbledhje me vjersha. Por kjo nukmë bënte përshtypje, sepse çdo i dyti studentshkruante vjersha. Nga ana tjetër, unë e dijase poezia shqipe kishte një traditë të hershmedhe poetë të mëdhenj. Por nuk dihen rrugët eZotit. Nuk kaluan as nëntë vjet dhe unë përherë të parë do të përktheja "Gjeneralin e ush-trisë së vdekur", i cili u pasua nga gjithë atopërkthime të tjera.

Kur ju nisët të çonit veprat e para tëKadaresë në Bullgari, si e pritën lexues-it atje?

Ismail Kadare është figura më e njohur nëBullgari. Unë në fakt i kam përzgjedhur vetëtë gjithë librat që kam preferuar të përkthej.Por gjithçka përktheva nga Kadareja u pritjashtë mase mirë. Përmbledhja me novela"Kush e solli Doruntinën" u shpall në Bullgarisi bestseller. "Prilli i thyer" pati jehonë dheinteres të jashtëzakonshëm, për vetë faktin qëkishte në qendër gjakmarrjen, gjë që bënteshumë përshtypje, sepse atje nuk njihet ky ligji pashkruar. Por një përshtypje të jashtëzakon-shme lanë edhe botimet e përmbledhjeve meese, "Kamarja e turpit", përmbledhja me nove-la "Ura me tre harqe" etj. ... janë libra që kanënjohur disa botime e ribotime.

Në cilin vit erdhët për herë të funditnë Shqipëri?

Ishte viti 1989. Ndërsa në Bullgari sapo kish-te rënë qeveria. Për këtë gjë, Kadare erdhi vetëtë më lajmërojë. Mbeta si e shastisur. Djalin ekisha student dhe kisha merak ç'po ndodhteatje. Doja të kthehesha menjëherë, por DritëroAgolli, që ishte kryetar i Lidhjes, ngulmoi që tërrija deri në fund të muajit. Pastaj më 24 nën-tor u ktheva në Bullgari, ku niste takimi i dytë ishkrimtarëve të Ballkanit. Dhe kjo ishte ardh-ja e fundit. Tani vij këtu pas 16 vjetësh. Më kanëftuar dy herë, por nuk kam mundur të vij.

Ju kishte marrë malli?Më kishte marrë malli shumë për Sh-

qipërinë. Kam shumë miq këtu, shumë kuj-time. Dhe a e dini, kam një ide... Sikur të pa-surohesha pak, do të blija një dhomë të vogëlkëtu në Tiranë dhe të vija të jetoja e të punojakëtu. Do të më pëlqente shumë…

Bisedë e zhvilluar me 28 Maj 2005

Më kishte marrë malli shumë përShqipërinë. Kam shumë miq këtu,shumë kujtime. Dhe a e dini,kam një ide... Sikur të pasuroheshapak, do të blija një dhomë tëvogël këtu në Tiranë dhe të vijatë jetoja e të punoja këtu...

LAJME NGA BOTA

E enjte, 16 shkurt 201224

Drejtore Marketingu:Julia Dhame

Cel: [email protected]

Shpërndarja:Saimir Zenelaj

Cel: +355696060419

• Alba MallteziDrejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

• Anila BashaDrejtore e Shqiptarja.com

• Arben RrozhaniKryeredaktor

Politika: Jakin Marena

Ekonomia: Genc Kondi

Kronika: Elton Qyno

Sociale: Esmeralda Keta

Kulturë: Admirina Peçi

Design: Altin AliajGenti Manelli

Website: Suela Gera Antuen Hoxha

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: [email protected] - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë

• Kosova përgatitet për 4 vjetorin e PavarësisëKuvendi i Kosovës do të mbajë nesër seancë solemne me rastin 17 shkurtit- Ditës së Pavarësisë. Qeveria e Kosovës e ka tashmë gati axhendën për shënimin e kësaj dite. Kryeministri Thaçi, tha në mbledhjen e Qeverisë se 4 vjetorin e pavarësisë Kosova e shënon me sukses dhe sipas tij këtë vit do të përmbyllet edhe mbikëqyrja ndërkombëtare e pavarësisë. “17 Shkurti i 2008-së është ngjarja më kulmore historike për Kosovën, për popullin e saj. Ne pas sakri cave të shumta të gjeneratave të tëra, dhe përpjekjeve një shekullore, arritëm që të shndërrojmë ëndrrën në realitet”, ka thënë Thaçi.

• Greqi, presidenti heq dorë nga pagaPresidenti grek Karolos Pa-pulias ka hequr dorë nga pa-ga e tij duke bërë thirrje që të pranohen reformat që e shpëtojnë vendin. Ministri i Fi-nancave tha se “ky është një akt i rëndësishëm simbolik, që e nderon Presidentin grek, për të cilën e falënderoj atë dhe do të informoj kabinetin”. Ndërkohë dje u zhvillua një telekonferencë me vendet e eurogrup, ndërkohë që Greqia paraqeste masat e ndërmarra prej saj. Pritet që në takimin e sotëm, vendet e eurozonës të japin viston e zhbllokimit të 130 miliardë eurove.

• Hondurras, digjen mbi 272 të burgosurVuajnë dënimin me burg, por ditën e djeshme u dogjën edhe nga zjarri. Ngjarja ka ndodhur në Honduras, kur në një burg të vendit shpërtheu zjarri. Mediat raportojnë për rreth 272 viktima. Sipas punonjësve të zjarr këses shumë prej tyre u dogjën të gjallë, ndërsa të tjerë u as ksuan. Kanë shpëtuar dhjetëra të tjerë vetëm se janë ngjitur në taracën e burgut e prej andej janë hedhur. Por nuk kanë shpëtuar pa plagosje dhe janë dërguar menjëherë në spital. Shkaku i zjarrit nuk është bërë ende i ditur, por dyshohet se përpara incidentit të ketë pasur përleshje në burg.

• Itali, akuza kërkon 5 vite burg për BerluskoninProkuroria kërkoi dje dënimin me pesë vite burg për Silvio Berlusconin, ish-kryeministrin e Italisë i akuzuar për korrupsion. Prokurori Fabio De pasquale i kërkoi gjykatës që të cilësonin fajtor Berlusconin për aferën 600, 000 dollarëshe që përfshinte avokatin anglez David Mills dhe deklarimet në procesin e Guardia di Financa. Ky është një ndër proceset në të cilat tanimë Berlusconi ndodhet në gjykatë pasi më i famshme mbetet ai i marokenes Ruby dhe pagesa për të kryer marrëdhënie seksuale me të mitura.

• Britani, vritet vajza 13-vjeçareNjë krim makabër ka ndodhur dy ditë më parë në South Yorkshire në Britaninë e Madhe. Një vajzë 13-vjeçare ka ndërruar pasi është goditur me thikë. Sipas BBC krimi ka ndodhur rreth orës 13.00 me kohën lokale në parkun Elm eld në Doncaster. Emri i vajzës nuk bëhet i ditur, në një kohë që policia ka ndaluar një vajzë 26-vjeçare e cila dyshohet të ketë lidhje me sulmin.

Abonohu!Abonohu!Për t'u abonuar

ju lutemi kontaktoni me:

To Subscribe please contact:

POSTA SHQIPTARETel: +355 4 2375598

e-mail: [email protected]

ADRION LtdTel: +355 4 2240018


Agjensia e Abonimeve të Shtypit (TRENOVA)Tel: +355 682047825


origjina e lajmit...

30 rinisin gomonet me droge - shqiptarja.com

Documents