3 psi̇ki̇atri̇ anksiyete

20
1 Anksiyete Bozuklukları ve Tedavi Yaklaşımları Prof. Dr. Lut TAMAM Çukurova Üniv. Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 1 Sunum Planı Anksiyete nedir? Anksiyete belirtileri nelerdir? Anksiyete –korku ilişkisi DSMIV’e göre anksiyete bozuklukları nelerdir? Bazı anksiyete bozukluklarının ve tedavilerinin olgu örnekleriyle tartışılması 2 Anksiyete Tanımı Anksiyete her insanın yaşamının bir döneminde yaşayabileceği yoğun, hoş olmayan nedeni belirsiz bir sıkıntı, gerginlik, endişe halidir. Anksiyete çoğu zaman bir sinyal görevi görerek, herhangi bir dışsal ya da içsel tehlike karşısında uyumsal bir rol üstlenerek dışsal ya da içsel tehlike karşısında uyumsal bir rol üstlenerek yaşam kurtarıcı olabilir. Fight or flight (Savaş ya da Kaç) yanıtına hazırlanır Bu da anksiyeteye sıklıkla otonomik belirtilerin eşlik etmesine yol açar. Eşlik eden belirtiler kişiden kişiye değişebilir. 3

Upload: wwwtipfakultesi-org

Post on 14-Apr-2017

233 views

Category:

Health & Medicine


0 download

TRANSCRIPT

1

Anksiyete Bozuklukları ve Tedavi Yaklaşımlarış

Prof. Dr. Lut TAMAM

Çukurova Üniv. Tıp Fakültesi

Psikiyatri Anabilim Dalı

1

Sunum Planı

• Anksiyete nedir?

• Anksiyete belirtileri nelerdir?

• Anksiyete –korku ilişkisi

• DSM‐IV’e göre anksiyete bozuklukları nelerdir?

• Bazı anksiyete bozukluklarının ve tedavilerinin  olgu örnekleriyle tartışılması

2

Anksiyete Tanımı

• Anksiyete her insanın yaşamının bir döneminde yaşayabileceği yoğun, hoş olmayan nedeni belirsiz bir sıkıntı, gerginlik, endişe halidir.

• Anksiyete çoğu zaman bir sinyal görevi görerek, herhangi bir dışsal ya da içsel tehlike karşısında uyumsal bir rol üstlenerekdışsal ya da içsel tehlike karşısında uyumsal bir rol üstlenerek yaşam kurtarıcı olabilir.

• Fight or flight (Savaş ya da Kaç) yanıtına hazırlanır

• Bu da anksiyeteye sıklıkla otonomik belirtilerin eşlik etmesine yol açar. Eşlik eden belirtiler kişiden kişiye değişebilir. 

3

2

Normal Anksiyete‐ Patolojik Anksiyete

• Kısa sürer ve  sosyal ve mesleki yaşamında sorunlara neden olmaz ise normal anksiyetedir.

• Bir kişinin benlik (ego)  işlevleri yeterince etkinse, iç ve dış dünya arasında gerekli dengeyi oluşturarak anksiyete oluşumunu etkiler

• Eğer bu denge bozulmuşsa, kronik anksiyete durumu ortaya çıkabilir.

4

Anksiyete – Korku İlişkisi

• Korku dış dünyadan  gelen, nedeni bilinen, kesin, ve iç çatışmadan kaynaklanmayan bir tehdite verilen yanıttır.

• Anksiyete ise nedeni bilinmeyen, bilinçdışı içsel faktörlerden özellikle içsel çatışmalardan  kaynaklanan, belirsiz bir tehdite verilen yanıttır.

• Bu iki duygusal yanıt arasındaki en önemli psikolojik farklılık; korkunun ani gelişmesi, anksiyetenin daha yavaş ortaya çıkmasıdır.

5

Anksiyetenin Sıklığı

• Her dört insandan biri yaşamı süresince en az bir kez anksiyete bozukluğu  yaşamıştır

• Kadınlarda (%30.5) erkeklerden (%19.2) daha sık görülürsık görülür.

• SED arttıkça anksiyete azalır

6

3

Anksiyetenin belirtileri

• Bilişsel belirtiler

– Gerçeklik duygusunda değişmeler

– Dikkat dağınıklığı

• Affektif belirtiler

– Korku

– Huzursuzluk

– Endişe– Depersonalizasyon, derealizasyon

– Konsantrasyon güçlüğü

– Delirme, ölme korkusu

– Bellek sorunları

– Panik

– Çaresizlik 

• Davranışsal belirtiler

– Donakalma

– Kaçınma davranışı

7

Anksiyetenin Fizyolojik Belirtileri

– Diare

– Baş dönmesi

– Aşırı terleme 

– Hiperrefleksi

– Taşikardi

– Titreme

– Bacaklarda ağırlık hissi

– Karın ağrısı

– Hipertansiyon

– Nabız artışı

– Pupillerde midriasis

– Huzursuzluk

– Bayılma hissi

– Ağız kuruluğu

– Kusma

– Öğürme

– Kas gerginliği

– Sık idrara çıkma isteği

– Yüzde solukluk

8

DSM‐IV’e göre Anksiyete Bozuklukları• Nedenleri Tanımlanamayan

– Yaygın Anksiyete Bozukluğu– Panik Bozukluk

• Nedenleri Kısmen Tanımlanan– Özgül Fobi – Sosyal Fobi– Sosyal Fobi– Obsesif Kompulsif Bozukluk

• Nedenleri Tam Olarak Belirlenen– Post Travmatik Stres Bozukluğu– Akut Stres Bozukluğu

9

4

Olgu –I 

• 31 yaşında bir kadın hasta, evli ve 1 çocuklu

• 1,5 yıldır devam ede gelen baş dönmesi, ellerde terleme, kalp çarpıntıları ve kulak çınlaması şikayeti mevcut. 

• Boğaz kuruluğu, dönemsel aşırı kas gerginlikleri, sürekli devam eden bir sinirlilik, tedirginlik duygusu ve konsantre olmada güçlük çekmesi mevcut.

• Son 2 yıllık dönemin büyük bir kısmında bu bulgular devam ediyor.

10

Olgu 1

• Bu belirtiler kendisini zaman zaman mutsuz etse de bu uzun sürmüyor, çökkün olmadığını ve ailesi yaptıklarıyla mutluluk duyduğunu belirtiyor.

• Bu süreçte aile hekimine, nörologa, beyin cerrahına ve KBB uzmanına muayene olmuş. 

• Olası bel fıtığı ve iç kulak problemi tanısı konmuş, dinlenme dışında özgül bir tedavi önerilmemiş.

11

Olgu 1

• Hasta sürekli olarak endişeliymiş. 

• Birçok konuda endişe edermiş.– Anne‐babasının sağlığı

– İyi bir anne ya da eş olup olmadığı

– Komşuları tarafından sevilip sevilmediğiKomşuları tarafından sevilip sevilmediği

– Uzun vadede çocuğunu okutup okutamayacağı

– Memleketin nereye gittiği

• Bu endişelerinin yersiz olduğunu, ya da bunları etkileyemeyeceğini bildiği halde, endişe etmekten geri duramıyormuş.

• Olası tanınız Nedir?

12

5

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

13

Yaygın Anksiyete Bozukluğu 

• Kontrol edilemez aşırı endişe genelde 

– İş

– Aile ve çocuklar

– Sağlık

– Gelir

– Küçük sorunlar  üzerinedir. 

– Gelecekteki etkinliklere ilişkin kaygı

– Belirsizliğe tahammülsüzlük

• Çoğu günler ve günün büyük bir bölümünde (en az altı aydır).

• Yaşandığı günler yaşanmadığı günlerden fazla olan

14

Ayırıcı Tanı

15

6

Genel özellikler

• Genel nüfusun %4‐5’ini etkiler

• Kadınlarda daha fazla görülür (2:1)

• Erken yetişkinlikte yavaş ve sinsi başlar  y ş y ş ş

• Yaşlılarda da yaygındır .

• Eştanılar sıktır (%50‐90)  (Diğer anksiyete bozuklukları, duygudurum bzk, kişilik bzk.)

• Tıbbi bozukluklar ekarte edilmelidir.

16

Seyir ve prognoz

• En az altı ay sürelidir. 

• ECA çalışmaları bir yıllık izlemede düzelme olasılığını % 56 olarak vermektedir. 

• Dalgalıbir seyir gösterir. 

• Hastalığın ortalama süresi 6.5‐10.4 yıldır. 

• Yaygın anksiyete bozukluğunda intihar girişim olasılığı % 17, düşüncesi ise % 18'dir. 

• Birlikte diğer bozuklukları gösterenlerde prognoz daha kötüdür.

17

Tedavi Önerileri

18

7

Tedavi Önerileri

19

Psikoterapötik Yaklaşımlar

• Relaksasyon Eğitimi

• Bilişsel Terapi

• Endişeye Maruz Bırakma

• Sorun çözme• Sorun çözme

• Dikkat dağıtma yaklaşımları

• Yaşam biçimi ve kişilik değişimi – (stresle baş etme, düzenli egsersiz, diyet, kişilerarası ilişkiler, kontrol ve başkalarını mutlu etme eğilimlerinin sorgulanması)

20

Peki siz nasıl tanıyacaksınız

21

8

Hangi soruları sorabilirsiniz?

1. Evhamlı biri misiniz?

2. Neler hakkında endişe duyarsınız?

3. Ek sorular1 Endişe içerisinde olduğunuz şu son birkaç içerisinde1. Endişe içerisinde olduğunuz şu son birkaç içerisinde 

kendinizi çok sinirli, tedirgin, hassas ya da ürkek hissetiniz mi?

2. Kaslarınızda gerginlik fark ettiniz mi?

3. Kolaylıkla yoruluyormusunuz?

4. Uykusuzluk çekiyormusunuz?

5. Konsantrasyon güçlüğü çekiyormusunuz?

22

Olgu 2

• 52 yaşındaki Bay A bir gece vakti uykusundan nefes almada güçlük çekerek uyandı.

• Terleme, titreme, çarpıntı hissi vardı.

Ölü di dü ü dü O h f d ğ• Ölüyorum diye düşündü. O hafta yaşadığı üçüncü atak, o ay içinde kendisini uykudan uyandıran 10. ataktı.

• Son 2 yıldır belirtiler gitgide kötüleşiyordu.

23

Olgu 2

• Öyküsünden 12 yaşından beri bu belirtilerin dönem dönem ortaya çıktığı, 2 yıl öncesine dek hiç uykuda ortaya çıkmadıkları belirlendi.

• Atak geçireceği korkusuyla uçağa ve asansöre binmeye, yolun ortasında araç sürmeye çekiniyormuşortasında araç sürmeye çekiniyormuş.

• Atak korkusuyla bazı destek sistemleri oluşturmuş.   

• Uçağa binmeden önce en az 5‐6 bira içermiş.

• Uçağa tanıdık biri yanında olmadan binmezmiş.

• İşinde başarılıymış, ancak atak korkusuyla işini genişletmemiş.

24

9

Olgu 2

• Görüşme sırasında tüm sıkıntılarını ayrıntılı biçimde aktardı.

• Yapılan uyku laboratuvarı çalışmasında uyku apnesi ya da benzeri bir fizyolojik sorun tespitapnesi, ya da benzeri bir fizyolojik sorun tespit edilmedi.

• İki kardeşinde agorafobi öyküsü vardı, 1 kızı evden dışarı çıkamıyordu.

• Olası tanınız nedir?

25

Panik Atak 

26

Panik Atak

• Panik atağı bir grup belirtinin dördü veya fazlasının birden başlayıp 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaştığı yoğun bir korku ve rahatsızlık dönemidir:

• Panik Atağı (Panik Atak): Kendi başına bir hastalık değildir. 

• Panik atağı değişik hastalıklarda ortaya çıkabilir– Panik bozukluğu, 

– sosyal fobi, 

– hipertiroidi, 

– özgül fobi, 

– OKB, 

– travma sonrası stres bozukluğu, 

– ayrılma anksiyetesi bozukluğu, 

– madde kötüye kullanımı gibi). 

27

10

Panik Bozukluk

28

Panik Bozukluk

• Panik bozukluğu kendiliğinden panik ataklarıyla ortaya çıkar; bazen tabloya agorafobi eşlik eder. 

• Yani açık alanlarda bulunmaktan, ev dışında tek başına kalmaktan, kalabalıkta bulunmaktan korku olabilir.

• Yeniden panik atağı bekleme, denetimini kaybetme, kalp krizi geçirme, çıldırma korkusu olabilir. 

• Ataklar haftada 2‐3 kez yineleme eğilimindedir. 

29

Panik Bozukluk

• Sıklıkla geç ergenlik döneminde ya da 30’lu yaşlarının ortalarında görülür. 

• Yaşam boyu yaygınlığı % 1.5‐1.7

• Kadınlarda 2‐3 kat fazladır. 

• Olguların %75’ine değişen derecelerde agorafobi eşlik etmektedir.

Ol l 3/4 k d d ik t k k diliği d b l h h i bi• Olguların 3/4 kadarında panik atak kendiliğinden başlar, herhangi bir açık çevresel etken bulunmaz.  

• Herhangi bir uyarılma, ısı, parlak ışık, fobik bir uyaran fiziksel egzersiz, emosyonel travma, kafein, alkol, madde kullanımı gibi durumlar ilk atağı tetikleyebilir. 

30

11

Belirti ve Bulguları

• Ataklar 5‐10 dakika içinde ani olarak başlar, genellikle 30 dakikayı aşmaz. Nadiren bir saati geçer. 

• Hastalarda derin bir korku ve endişe duygusu, ağır hasta olacağı korkusu, depersonalizasyon ve derealizasyon belirtileri olasıdır.

• Yönelim bozukluğu, delireceği, kontrolünü kaybedeceği, öleceği korkusu yaşanır. 

• Hiperventilasyon ile birlikte olgularda kanda CO2 düzeyi, iyonize kalsiyum ve fosfor azalır. 

• Buna bağlı olarak da paresteziler, uyuşukluk, görme bozuklukları ve gerçeklik duygusundaki değişiklikler bayılma korkusunu arttırır. 

31

Alınan Önlemler

• Atakları önleyeceğini düşündüğü şeyleri yanında taşıma (su, şeker, bisküvi, kolonya, XANAX) [Alprazolam deficiency syndrome]

• Atak sırasında gerekli olabilecğini düşündüğü şeyleri yanında bulundurmak (Evin eşin Dr’unun tlf )bulundurmak (Evin, eşin, Dr unun tlf.)

• Atak sırasında yardım alabilmek için bütün gün hastane bahçesinde geçirmek ya da hastaneye gelebilmek için bahaneler yaratmak.

• Güzergahını hekim, acil servis veya eczane bulunan yerlerden seçmek

32

Hastaların Panik Atağa Karşı Önlemleri

• İşe gitmemek

• Cinsel ilişki, ev işi, yürüyüş vb. gibi Efor gerektiren işlerden kaçınmak.

• Ataklar sırasında bayılma ölme, fenalaşma halinde olacaklar için önlem alma: Bacakları görünmesin diye etek yerine pantolon giyme, çalınmasın diye takı takmama ya da yanında fazla para bulundurmama.

• Atak geliş durumuna göre az ya da çok yemek yeme.

• Atakları engelleyebilmek amacıyla alkol, madde ya da ilaç kullanma.

33

12

Alınan Önlemler

• Kontrol kaybı ve çıldırmaya karşı:

– Evdeki bıçakları kilit altında tutmak.

– Çocuklarından uzak durmak.

– Balkon kapısını ve dış kapıyı kilitli tutmakBalkon kapısını ve dış kapıyı kilitli tutmak.

– Olası intihar kaynakları olabilecek ilaç, 

– çamaşır suyu vb. malzemeyi kilit altında

tutmak.

34

Süreç

• Ataklar arasında hasta göreceli olarak belirtisizdir. 

• Atağın yineleyeceği kaygısı beklenti anksiyetesi olarak bilinirolarak bilinir. 

• Kalp krizi geçirdiklerini sanabilirler. 

• Bazı olgularda irritabl kolon belirtileri olabilir.  Abdominal kramp, diare, kabızlık, bulantı, geğirme, aşırı gaz, disfaji izlenebilir.

35

Eş tanılar

• Olguların önemli bir bölümü ikincil olarak depresyon gösterirler. 

• Alkol bağımlılığı oranı ise % 17 kadardır. 

• Panik bozukluğu olgularında tıbbi tanı alma olasılığı % 48 iken sosyal fobide % 17 sağlıklı kontrollerde ise bu oraniken sosyal fobide % 17, sağlıklı kontrollerde ise bu oran % 14 kadardır.

36

13

Seyir ve prognoz

• Uzun süreli izleme çalışmalarında (5‐20 yıl süreli) olguların yaklaşık % 50‐60 kadarında belirtiler önemli ölçüde düzelir.

• 1/5 olguda ise orta ve ağır düzeyde yeti kaybı / g ğ y y ydevam eder. 

• İntihar girişimleri sıktır. 

• İlaç kesildikten sonra 1‐5 yıl içinde yineleme oranı % 17‐90 oranında verilmektedir.

37

Tedavi

38

Tedavi Önerileri

39

14

Tedavi yaklaşımı

• SSRI’lar ve TSA’lar ile tedavide, tedavinin akut yanıt alınmasından sonra 6‐12 ay sure ile sürdürümü öneriliyor.

• Bu belirtilerde daha fazla iyileşmeye ve nüks riskinin azalmasına yol açar.

• Tedavinin kesilme zamanı psikososyal stres etmenlerinin eşliği, sosyal destek sistemleri, eşlik eden tanılar ve kişilik özellikleri gibi ceşitli etmenlere bağlı olarak değişebilir.

40

Tedavi yaklaşımı

• İlaç azaltılması sırasında panik belirtilerinin yeniden ortaya cıkabilmesi, olası cekilme belirtileri hakkında hastaya bilgi verilmelidir.

• SSRI’lar, SNRI’lar ve TSA’lar birkac hafta ya da birkac aylık süreler içinde azaltılarak kesilmelidirsüreler içinde azaltılarak kesilmelidir. 

• Bu şekilde panik belirtilerininin potansiyel nüksü izlenebilir, çekilme belirtileri olasılığı en aza indirilir. 

• Benzer şekilde benzodiazepinler de azaltılarak kesilmelidir. 

• Toplam 2‐4 aylık sürede ve haftada maksimum dozun en fazla %10’u kadar azaltma önerilmektedir

41

Peki siz nasıl tanıyacaksınız

1. Son bir ay içerisinde korku ya da panik hissi yaşadığınız herhangi bir bunaltı, (anksiyete , sıkıntı) atağınız oldu mu?   E H

2. Bu daha önce oldu mu?  

3. Bu atakların bazıları hiç sinirli ya da rahatsız olmadığınız bir dönemde birdenbire mi gelişti?  

4. Bu ataklar sizi rahatsız ediyor mu ya da başka bir atak daha geçireceğinizden endişe ediyormusunuz? 

42

15

Hangi soruları sorabilirsiniz?

• Hiçbir panik atak ya da anksiyete atağı geçirdiğiniz oldu mu?

• Panik ataktan kastınız nedir?

• Bir panik atak aniden ortaya çıkan yoğun düzeyde korku ve rahatsızlığa neden olan; kalp çarpıntısıve nefes darlığı çektiğiniz ve kontrolünüzü yitireceğiniz ya da öleceğinizdençektiğiniz ve kontrolünüzü yitireceğiniz ya da öleceğinizden korktuğunuz bir durumdur.  Bu sizinde başınıza geldi mi? 

• Panik atak sizi hiç uykunuzdan uyandırdı mı?

• İlk panik atağınızı hatırlıyormusunuz?

43

Olgu 3

• Bayan B , 45‐50 yaşlarında, büyük bir hukuk şirketinde çalışıyor.

• Ergenlik döneminde avukat olmak isteyen B, sayılarla ilgili saplantılar ve sayma zorlantıları nedeniyle çok sıkıntı yaşamış ve bu amacını gerçekleştirememişve bu amacını gerçekleştirememiş. 

• B de  ayrıca bu belirtilerinden kaynaklanan depresyon belirtileri ve bazı ailevi sorunlarından söz ediyor. 

• Görüşmede sıkıntılı değil. 

• Bu belirtilerinin sürekli olduğunu ve bunların ortaya çıkışına neden olan özel bir stres  yaşamadığını açıklıyor.

44

Olgu 3

• Boşanmış ve yalnız yaşamaktaymış.

• Genel olarak sağlığı iyi. 

• Şu ana ya da geçmişe ait madde kötüye kullanımı öyküsü yok. 

• Daha önce, şu anda varolan yakınmaları nedeniyle tıbbi ya da iki ik b lpsikiyatrik başvurusu olmamış. 

• Hatta, bu görüşmeye kadar, kızı dışında kimseye bu saplantısından söz etmemiş.

• B’nin göz iletişimi, cevap süresi, düşüncelerinin devamlılığı ve katılımı görüşme boyunca mükemmeldi.

45

16

Olgu 3

• "Sayma"dan ne kastettiğini anlamak zordu. 

• Görüşmeciye görüşme sırasında da sayma saplantısının sürdüğünü söyledi.

• Belirtisine bir örnek vermesi istendiğinde, sıkıntısıBelirtisine bir örnek vermesi istendiğinde, sıkıntısı açıkça belli oldu: 

• "Doktor, her yerde ve her şeyi sayıyorum. Kendimi, tam olarak kaç tane olduklarını bilmek zorunda hissediyorum."

46

Olgu 3

• Kısa bir tereddütten sonra duvarı gösterdi ve "kaç diploma asılı olduğunu biliyorum," dedi.

• Görüşme boyunca yüzü duvara dönük oturduğundan, görüşmeciye diplomaların sayısını bilmesi zor bir iş gibi gelmedi. 

• Ancak o bunu söyleyemeden, B devam etti:

• "Ayrıca tavanda kaç tane akustik deliği olduğunu, pencerelerdeki sinekliklerde kaç tane oyuk olduğunu, gömleğinizde kaç tane çizgi olduğunu da biliyorum.Şu anda da üst raftaki kitapları saymaya çalışıyorum."

47

Olgu 3

• Görüşmecinin gömleğinde ne kadar çizgi olduğu sorulduğunda, bunu da doğru cevapladı. ve ekledi:

• " Sineklikler sayıldı, doğru söylediği tekrar görüldü. 

• Bunu nasıl yaptığı sorulduğunda, sayma konusunda "sihirli" bir yöntemi olmadığı görüldü. İstediği, kesin sayıyı bilmek ve mümkün olduğu kadar uzun süre hatırlayabilmektiuzun süre hatırlayabilmekti. 

• Sonra ekledi:"Bir kez saydıktan sonra, tekrar tekrar sayma ihtiyacı duyuyorum; ta ki sayının doğru olduğundan emin olana kadar.“

• B'in etrafındaki her şeyi gerçekten saydığı artık kuşkuya yer bırakmayacak kadar kesindi. 

• Olası Tanınız Nedir?

48

17

Obsesif Kompulsif Bozukluk

• Obsesyonlar istemli bir çaba ile bilincimizden uzaklaştıramadığımız düşüncelerdir. 

• Kompulsiyonlar ise istemli bir çaba ile durduramadığımız eylemlerdir. 

• Kompulsiyonlar obsesyonun doğurduğu anksiyeteyi azaltmak• Kompulsiyonlar obsesyonun doğurduğu anksiyeteyi azaltmak amacıyla yapılır, gerçekle ilgisi yoktur, belirgin olarak abartılıdır, geçici rahatlama sağlar. 

• Obsesyon ve kompulsiyonlar kişinin zamanının harcanmasına, günlük işlerin aksamasına, toplumsal ve mesleki işlevselliğin bozulmasına yol açar. 

49

Obsesif Kompulsif Bozukluk

50

Özellikleri

• Yaşam boyu prevalansı % 2‐3.• Hayat boyu devam eden bir hastalıktır. 

• Önemli ölçüde yeti kaybına neden olan bir hastalıktır.

• Çoğu zaman sinsi başlar, süregen alevlenip yatışan bird dgidişi vardır.

• Bu alevlenmeler stresle ilişkili olabilir.

• Obsesif kompulsif bozukluk ailesel kümelenmegösterir.

51

18

Klinik Belirtiler

• Obsesyonlar istem dışı, yineleyici, dalıcı düşünceler, ruminasyonlar, dürtüler veya imajlar şeklinde olur. 

• Obsesyon konuları 

– Başkalarını, kendini, yakın akraba ve çocuklarını  yaralama

– Kir bulaştırma, başkalarından kir bulaşması

– İşleri gerektiği gibi yapıp yapmadığı kuşkusu

– Sosyal normları zorlama (açıkta soyunma, seksüel dürtüler vb.) olabilir.

52

Obsesyonlar

• Bu düşünceler benliğe yabancıdır. 

• Şiddet, seksüel, iğrenç sahneler veya kendine zarar verme şeklinde sahneler

Ç kl öldü ül i b b il k• Çocukların öldürülmesi, anne baba ile seks veya dışkılama ile ilgili sahneler şeklinde olabilir.

• Büyülü düşünce bu olgularda sık olarak izlenir. 

53

Kompulsiyonlar

• Kompulsif ritüeller yineleyici ve bazen stereotipik eylemler olup isteksiz olarak yapılır. – Amaçlı hareketlerdir. Obsesyonları giderme işlevi görürler. 

• Temizleme, yineleme, kontrol, düzenleme, kaçınma ve istifleme eğilimi hastanın önemli ölçüde zamanını alır. 

• Sayma ritüelleri sık olarak izlenir. – Kişi kelimeleri, yerdeki taşları, direkleri, çatıdaki kiremitleri saymak 

zorunda hissedebilir. 

• Seyrek olarak belirtiye karşı içgörü olmayabilir. DSM IV'e göre bu olgular "içgörüsü az olan" olarak tanımlanır. 

54

19

Seyir ve prognoz

• Olguların % 29'unda 20 yaşından önce başlamaktadır. • Hastalık yaşam boyu sürer. 

– % 56 olguda aralıklı, – % 44 olguda ise süregen ve dalgalanan bir seyir izler. 

• Yaklaşık 40 yıllık izleme sonunda düzelme gösterenlerin oranı % 83 olarak verilmektedir. 

• Klinik iyileşme gösterenlerin oranı % 48, tam düzelme gösterenlerin oranı ise % 20 kadardır. 

• Subklinik düzelme gösterenlerin oranı ise % 28 kadardır. 

55

Tedavi

56

Tedavi

57

20

Tedavi Süreci

• OKB olgularında ilac tedavisinin akut donem tedavisi ardından en az 3‐6 ay kadar sürdürülmesi önerilmesine karşın, genellikle 2 yılı aşan  bir tedavi gerekir.

• 2‐4 adet yinelemeden sonra ömür boyu ilaç kullanılması gerekirgerekir. 

• Yineleme ile ilişkili acık yordayıcı özellikler varsa yaşam boyu tedavinin bircok olguda en iyi yöntem 

• Tedavi başarısı sağlanması ardından ilaç dozlarının 1‐2 yıl sonra belirtilerde alevlenme olmadığından emin olmak kaydı ile her iki ayda bir %10‐25 olacak şekilde yavaşca azaltılması ve kesilmesi önerilmiştir

58

Hangi soruları sormalısınız?

• Kontrol edemediğiniz sizi rahatsız eden tekrarlayan düşünce ya da davranışlarınız var mı?– Kendinizi kirli hissettiğiniz için sürekli olarak ellerinizi yıkama ihtiyacı 

duymak, bir şeyleri kontrol etmek ya da zihninize rahatsız edici düşüncelerin üşüşmesi gibi.

– Kapının kilitli olup olmadığını kontrol ederken, bunu gerçekten yapmak zorunda olduğunuzu ve eğer yapmazsanız büyük bir rahatsızlık duyacağınızı düşünüyor musunuz?

– Kapıyı genellikle kaç kere kontrol ediyorsunuz? Sadece bir ya da iki kez mi, yoksa kilitli olduğundan emin olmanız için 10‐20 kez kontrol 

etmeniz mi gerekiyor?

59

Sonuç

• Anksiyete bozuklukları toplumda sık görülen tedavi edilebilir, ruhsal bozukluklardır.

• Hastaların tanımlanıp tedaviye yönlendirilmesi yaşam kalitelerini artıracak ve gereksiz bir çokyaşam kalitelerini artıracak ve gereksiz bir çok diğer incelemenin yapılmasını önleyecektir. 

60