iaido · 2017. 2. 14. · iaido handboek vlaamse kendo iaido jodo federatie vzw versie 2 – juni...

IAIDOH A N D B O E K

Het gemeenschappelijk strevenvan zen en iaido is innerlijke rust.

ZEN NIHON KENDO RENMEI IAIDO

Tekening : Michetz

Iaido Handboek Vlaamse Kendo Iaido Jodo Federatie vzw versie 2 – juni 2003 - pagina 1

INLEIDING : DE BETEKENIS VAN IAIDOTRAINING

Iai is de studie van de technieken van het zwaard-trekken. Maar ook het mentale aspekt speelt eenbelangrijke rol in de lichamelijke en technischetraining.

Iai traditie werd overgeleverd van generatie opgeneratie. Het ontwikkelde tot een systeem waarbijde geestelijke vorming even belangrijk werd als deuiteindelijke techniek van het doden van detegenstander. De echte geest van het iai vindt mendus niet noodzakelijk in het doorhakken of hetsnijden van de tegenstander. Overwinning in iai iste vinden in het beheersen van het conflicteventueel door het zwaard niet te trekken. Dit werddan ook de hoogste kunde genoemd: saya-no-uchi-no-kachi (overwinning met het zwaard in de schedeof : het niet getrokken zwaard)

De doelstelling van Iaido vindt men terug in deanalyse van de Japanse karakters:

I zijn, zich bevinden

Dit karakter verwijst naar de ontelbare lichaams-houdingen en handelingen die men kan volbrengenin een staat van verhoogd bewustzijn. Het duidt aandat men volledig vrij is van twijfel, angst ofonzekerheid, en dat men alles doet met de juisteovertuiging.

AI harmonie, eenheidDit karakter verwijst naar de harmonie, de eenheid,de gehele controle van lichaam en geest op eenwelbepaalde plaats in een welbepaalde situatie.

DO de wegDit karakter duidt aan dat men met het zwaardde weg volgt die wordt aangeduid in de vorigekarakters. Het volgen van deze weg leidt totzelfrealisatie. Dit doel is enkel te bereiken viaeen doorgedreven training. De hoofdbedoelingvan Iaido is zeker en vast niet het neerslaan vanpersonen met het zwaard. Juist dit punt maakthet Iaido zo moeilijk te begrijpen voorbeginners.

Met andere woorden, Iaido is een trainingsvorm om“menselijke perfectie en waardigheid” teverwerven. Algemeen betekent iaido de weg of demanier om in harmonie te leven en door eindelozeoefening in harmonie te komen met al wat onsomringt.Zwaardkunst is een manier om tot volledigegeestelijke en lichamelijke beheersing te komen enhet aanleren ervan vergt van de beoefenaar heelwat doorzettingsvermogen.


1 HISTORIEK EN DOEL VAN HET IAIDO

IAIDO NO RIRON :Theorie van het iaido

JI RI ITCHI :Theorie en praktijk gaan samen

In de kendo-, iaido-, jodowereld is, naast hetbestuderen van technieken, het bestuderen vantheorie een onderdeel van de training.

Enkele begrippen kunnen dit aantonen.In de ‘BUKE SHOHATTO’, een leidraad voor deleden van de krijgersfamilies, stond zelfsvoorgeschreven dat de bushi (krijgers), naast hunmilitaire training, zich ook moesten bezighouden metliteratuur, kalligrafie enz...Dit had ook een politiek doel. Indien de krijgerklasseverplicht werd zich te cultiveren dachten zij niet in deeerste plaats aan revolutie en oorlog, en de positievan de machtsdragers werd aldus beveiligd.De combinatie van militaire en theoretisch-wetenschappelijke training noemt men ‘BUN BUITCHI’ d.w.z. literatuur en krijgskunst zijn één, ofook wel ‘BUN BU RYODO’ dwz de twee wegen vande literatuur en de krijgskunst.

De moderne variant hiervan is ‘JI RI ITCHI’ d.w.z.de praktijk (JI) en de theorie (RI), zijn één.Dit kan voor de moderne iaidoka betekenen dat jenaast je praktijktraining, namelijk het trainen van detechnieken, je er ook eens iets dient over te lezen.Dit zal je zeker helpen in het beter begrijpen van detechnieken zelf.

HET DOEL VAN IAIDOTRAINING

Kamimoto Eiichi Sensei (9’de dan en Hanshi) schrijftin “Zen Nihon Kendo Renmei Seitei Iai” hetvolgende over het doel van iaidotraining: “Iai is eerstals een soort zwaardvechtmethode begonnen, maarhet doel van iai is in de eerste plaats mentale training(Seishin Tanren) en daarna volgen lichamelijketraining en training van de technieken.

Modern iaido is in de eerste plaats het trainen van degeest. De Japanse woorden kokoro en seishinbetekenen naast geest ook wel: hart, gevoel, spirit,mentale instelling. Het trainen van je geest noemtmen ‘SEISHIN TANREN’ of ‘KOKORO NO

SHUGYO’.

HET TOT STAND KOMEN VAN DE ZENKEN REN IAIDO KATA

Na de tweede wereldoorlog werd budobeoefening(ook kendo en iaido) door de Amerikaansebezettingsmacht in Japan verboden. Dit deed menomdat men de budotraining zag als ondersteuningvan een militaristische en nationalistischeopvoeding. Mede dank zij de inspanningen vano.a. Sasamori Junzo Sensei, die het kendovoornamelijk zag als een sport met grotepedagogische waarde, werden kendo en iaido in1952 weer toegestaan. Daar kendo steeds meer hetkarakter kreeg van een sport waarin winnenbelangrijker was dan de bestudering van dezwaardtechnieken, kwamen er vooral onder deoudere kendoka binnen de ZEN NIHON KENDORENMEI (All Japan Kendo Federation) stemmenop om de kendo yudansha (dangraadhouders) dooriaidotraining de smaak van het “echtezwaardvechten” weer te pakken te laten krijgen.

Het iaido was in die tijd (50’er en 60’er jaren) nogverdeeld in stijlen (ryuha) die in de voorgaandeeeuwen waren ontstaan en dat maakte het iaidovoor de kendoka nogal ontoegankelijk. Daarombesloot men, naar analogie van de vorming van deZNKR kendokata die waren samengesteld uitoude stijl kata, uit de verschillende iaido stijlenenkele kata te halen en die enigszins aan tepassen, zodat kendoka en andere budoka debasistechnieken van het iaido konden aanleren.

In maart 1968 werd door een groep van elf iaidohanshi, allen belangrijke leraren in hun stijl, deZEN NIHON KENDO RENMEI SEITEI IAIDOGATA samengesteld. Die elf sensei waren :Muto S. (9’de dan) Yoshizawa I. (9’de dan)Masaoka (9’de dan) Yamatsuta J. (9’de dan)Yamamoto H. (9’de dan) Kamimoto E. (9’de dan)Danzaki T. (9’de dan) Suetsugu T. (8’ste dan)Omura T. (8’ste dan) Nakadu H. (8’ste dan) enSuwayama S. (8’ste dan).

De drie belangrijkste stijlen die zijvertegenwoordigden waren de MUSO SHINDENRYU, de MUSO JIKIDEN EISHIN RYU en deHOKI RYU.


Merk op dat er in Japan talrijke Koryu (traditionelescholen) bestaan die allen verschillen qua filosofie,basishoudingen, technieken, enz...Iemand die niet is ingewijd in een bepaalde Koryukan al snel de neiging hebben iets dat hij niet begrijptals “verkeerd” te beschouwen. Zorg dat je niet indeze val trapt !

In 1968 werden in eerste instantie zeven katagevormd, maart in 1980 kwamen daar nog drie katabij.Anno 1996 spreken we echter niet meer van Seiteimaar van gewoon van Zen Nippon Kendo RenmeiIaido. In april 2001 werden daar nog 2 katabijgevoegd. Deze 12 kata, omgeven door eenomvangrijke etiquettestructuur, omvatten de meestessentiële manieren van de zwaardmanipulatie,namelijk:1) Horizontale snijbeweging, onmiddellijk na het

trekken van het zwaard.2) Verticale slag met de bedoeling de tegenstander

definitief uit te schakelen.3) Diagonale slag, onder, boven, links of rechts.4) Opvang van slag, onmiddellijk gevolgd door

counterslag.5) Stoten en steken6) Afzwiepen van het bloed7) Terug opbergen van het zwaard.

Ook de inhoud van de kata maakte meerdere kerenveranderingen door. Ook nu nog worden elk jaarkleine dingen veranderd of aangepast. Dezeveranderingen zijn in feite maar klein (vaak niet meerdan een paar cm naar links, rechts, boven of beneden)en de inhoud van de kata verandert niet wezenlijk.

Het ZEN KEN REN IAIDO werd geïntroduceerd inVlaanderen via de Nederlandse Kendo Renmei diegeleid werd door Louis Vitalis. Jaarlijks wordtEuropa tijdens de zomermaanden bezocht(afwisselend NL en GB) door een zeer uitgebreideJapanse delegatie onder leiding van ISHIDOSHIZUFUMI Sensei (8ste dan Hanshi). En elk jaar indecember komt op uitnodiging van de ‘All BelgiumKendo Federation’ een uitgebreide Japanse delegatieIaidoka’s naar België waardoor de actualiteit en hettechnisch niveau van de kata gegarandeerd blijft.In Vlaanderen staat de federatie VKIJF vzw(Vlaamse Kendo Iaido en Jodo Federatie) onder

leiding van een technisch committee van 3personen dat 2-jaarlijks wordt herkozen. Onderhun leiding worden maandelijks regionaletrainingen georganiseerd waar actief wordt aandeelgenomen.

STRUKTUUR EN ORGANISATIE V.H. IAIDO

Het iai is verdeeld in verschillende stijlen of“RYU”. De meeste ryu zijn verloren gegaan en debelangrijkste ryu die nog aktief zijn, zijn MUSOSHINDEN RYU, MUSO JIKIDEN EISHIN RYU,TAMIYA RYU, HOKI RYU, MUGAI RYU,YAGYU SHINKAGE RYU enz...

Waarschijnlijk is de Muso Shinden Ryu op ditogenblik de grootste ryu in Japan.Het Muso Shinden Ryu iaido is opgebouwd uitvolgende onderdelen:1. SHODEN : OMORI RYU (12 )

11 kata vanuit seiza en 1 staand2. CHUDEN: HASEGAWA EISHIN RYU

(10) 9 kata vanuit tatehiza en 1 vanuit seiza

3. OKUDEN SUWARI WAZA: (8)gebaseerd op de HAYASHIZAKI RYU(SHIGENOBU RYU)8 kata's vanuit tatehiza, 13 staande

4. OKUDEN TACHI WAZA (11)10 staande kata en 1 vanuit seiza.

4. TACHI UCHI NO KURAI: 10 staande kata.

5. TSUMIAI NO KURAI (10)5 kata vanuit tatehiza en 5 staande, geïntroduceerd door De Masamichi(Tanimura Ha)

De MUSO SHINDEN RYU is in 1933 doorNAKAYAMA HAKUDO sensei gesticht maaraangezien hij geen opvolger heeft aangewezenheeft de ryu dus geen “headmaster” meer. Deleiding ervan is nu in handen van de hoogstedangraadhouders.De belangrijkste sensei van bovenvermelde ryuzijn momenteel allemaal aangesloten bij de ZENNIHON KENDO RENMEI, wat garant staat voorhet hoge technisch niveau van de ZNKR.

2 HET JAPANSE ZWAARD - DE NIPPON TOMensen die voor het eerst iaido gaan beoefenen kunnen een BOKUTO (houten zwaard) gebruiken,


maar omdat men bij het gebruik van een bokutomeestal geen saya (schede) heeft, is het raadzaamom zich zo snel mogelijk, doch niet overhaast, eeniaito (oefen-zwaard) aan te schaffen.

Een iaito mag in balans, vorm en lengte niet vaneen shinken (scherp zwaard) te onderscheiden zijn.De saya (schede) moet van hout zijn en de tsuka(handvat) moet eveneens van hout zijn (geenplooibaar plastiek !) en is meestal met leer, zijde ofkatoen omwikkeld . Dit handvat dient geschikt tezijn voor intensieve training.Derhalve zijn er een aantal in de handel teverkrijgen zwaarden volledig ongeschikt om iaidomee te beoefenen, omdat ze in vorm en balansvolkomen afwijken van een originele iaito en omdatzij direkt kapot zullen zijn. Voordat je je een iaitoaanschaft raadpleeg uw leraar, want met eenonveilig zwaard wordt in de dojo niet gewerkt!

Voor iedere iaidoka is het kennen van de namen vande onderdelen van het Japanse zwaard eenminimum vereiste. Kennis van deze woorden isonontbeerlijk voor het slagen bij het theoretischegedeelte van iaido kyu- of dangraad examens.

HET ZWAARDBLAD - DE KLING (MI)

HA: de snedeMUNE: de rugSHINOGI: zijkant op zijn dikste puntHADA: regelmatige tekening veroorzaakt doorbepaalde smeedtechnieken.HAMON: lijn van het getemperde deel.KISSAKI: puntMONO-UCHI: gedeelte van de kling met degrootste snijkracht. (10 à 15 cm vanaf de punt)NAKAGO: angel die in het gevest bevestigd wordt.MEKUGI-ANA: boorgat voor de bamboepin.MEI: naam van de smid te vinden op de nakago.HI: gleuf (veroorzaakt het fluiten bij de houw)SORI: de graad van kromming van het lemmer.HABAKI: ring over de kling, naast de tsuba(manchet)YAKIBA: geharde deel tussen ha en hamon.

HET GEVEST ( TSUKA) EN DESTOOTPLAAT (TSUBA)

TSUKA-GASHIRA: hoofd van de tsukaMENUKI: versieringen onder de Maki-ito, meestalmooi bewerkt. (vooral bedoeld om de grip te

verbeteren)SAME: roggehuid waarmee de tsuba omwikkeld is.MAKI-ITO : vlechtwerk van een lint uit zijde,katoen of leer.FUCHI-GANA: gevestringSEPPA: dunne koperen plaatjes die gebruiktmorden om de kling in het gevest aan te passen.MEKUGI: bevestigingspin in bamboe. (zeerbelangrijk onderdeel van het zwaard !!)

DE SCHEDE (SAYA)

KOI-GUCHI: “de karpermuil” = de saya openingKURIGATA: ring waaraan de sageo bevestigd is.SAGEO: bevestigingskoord .(Elke ryu(school ofstijl) heeft haar eigen manier om die te bevestigen.)KOJIRI: uiteinde van de schede.

De lengte van het zwaard kan men zelf meten doorvan de eigen lichaamslengte ongeveer 90 cm. af tetrekken. Een praktische methode (bij benadering)om de lengte van het zwaard te bepalen is omstaande de iaito vlak onder de tsuba te pakken. Alsde kissaki net de grond aantikt is de lengte juist. Hetzwaard, zonder saya weegt ongeveer 900 à 1000 gr.

HET REINIGEN VAN HET ZWAARD

IAITO

Belangrijk: Voordat je aanvangt met oefenen moetje de mekugi (bamboepin) kontroleren.Indien de pin beschadigd is kan het blad bij hetoefenen uit de tsuka (handvat) loskomen.De Iaito is een metaal gelegeerd praktijkwapen.Het vereist geen specifieke reiniging.Laat echter nooit vingerafdrukken achter op dekling. Die bevatten zweet (zuur, zout enammonium) wat het metaal aantast. Het afvegengebeurt van de achterkant van de kling naar de punttoe, snijkant naar buiten.Het wegwrijven van vingerafdrukken en het lichtoliën is de minimumvereiste. Maar aangeradenwordt om de Iaito op dezelfde manier teonderhouden als de shinken, met waarschuwing datuchiko (witte reinigingspoeder) niet moet wordengebruikt. Zittend aan de kant van de Dojo, na detraining, wordt het lemmet zorgvuldig afgewreven,gevolgd door grondig oliën.Dit omwille van volgende redenen:1. Het ontwikkelt de gewoonte om het lemmet


grondig te reinigen.2. Het schept de mogelijkheid het lemmet

regelmatig te onderzoeken naar mogelijkebeschadigingen.

3. Het ontwikkelt een gezond respect voor hetzwaard in afwachting tot het toegestane gebruikvan een shinken.(gesmeed scherp zwaard)

4. Het ontwikkelt de vaardigheid om een echtzwaard te reinigen.

SHINKEN

Een shinken is NIET vervaardigd van roestvrijstaal. De zuurtegraad van vingerafdrukken zalroestvlekken veroorzaken. De mune zal roestenomwille van het kontakt met de linkerhand wanneermen noto uitvoert. Voor het behoud van het zwaardis het daarom van vitaal belang om het zorgvuldigte reinigen na elke training. Een regelmatigonderhoud op deze manier creëert dus demogelijkheid tot een grondig onderzoek naareventuele beschadiging na elk gebruik.Gebruik alleen kwaliteitsmateriaal. Het verschil inprijs tussen goede en slechte olie of uchiko isvolledig te verwaarlozen als men kijkt naar dekostprijs van het herpolijsten of bijschaven van een

zwaard.Zoals torei een manier is om zijn respect tebetuigen voor het zwaard op fysisch en metafysischgebied, heeft het reinigen van het zwaard dezelfdebetekenis. Het moet gebeuren in stilte , grondig enmet een diep respect.Na het vinden van een geschikte plaats, legt men deuchiko, het papier en de olie zittend klaar. Wrijfmet het papier zorgvuldig over het zwaard om elkspoor van olie te verwijderen. Breng metregelmatige intervallen de uchiko al kloppend aanop beide kanten van het lemmet en langs de mune.Wrijf nogmaals heel grondig zodat het poeder deolie opneemt van het gelamineerd staal. Breng nueen heel dun laagje olie aan op het gehelesnijgedeelte van het zwaard. Plaats het lemmet nuterug in de saya.Het is belangrijk dat het hele lemmet wordtgereinigd. Zorg ervoor dat je niet alleen de mune ende hi reinigt maar ook de snijhoek beneden aanbeide kanten. Het oliën moet zeer grondig gebeuren.Neem hiervoor een klein stukje papier en een kleinehoeveelheid olie. Het correcte type papier , speciaalbestemd voor het reinigen van een zwaard, zal deolie goed absorberen zonder doorweekt te wordenof te scheuren.


3 DE KLEDIJ

De kledij die gebruikt wordt bij iaido-beoefening is“afgeleid” van de dagelijkse klederdracht van debushi (krijgersklasse).

Hoewel voor beginners gemakkelijke kledij zoalseen trainingspak of judogi volstaat, is voor serieuzeiaidobeoefening het dragen van een UWAGI(keikogi-oefenkledij) een iai-OBI (gordel) en eenHAKAMA (broekrok) noodzakelijk. De uitdossingmoet er tevens treffelijk en netjes uitzien.

UWAGI ( VEST)

Een katoenen, zijden of uit synthetisch weefselgemaakte vest.In tegenstelling tot bv. een judo- of karate-gi is eeniaido-gi langer en heeft geen split aan de zijkanten,doch wel een aan de achterkant. Ze heeft ookkortere mouwen.Een traditionele Mon-tsuki heeft wijde mouwen enis verplicht vanaf examen 6de dan. ( Ze wordt ookgedragen bij demonstraties en officiëlegelegenheden.) Deze beide vesttypes zijn in Europamoeilijk te verkrijgen. Indien u zich een iaido-giwenst aan te schaffen, dan kan u ook kiezen vooreen kendo-gi.Deze heeft identiek dezelfde snit als een iaido-gi.Zorg er echter steeds voor dat ze lang genoeg is endat de vest wordt dichtgeknoopt. Linten hiervoorzijn voorzien aan de voorslagen.

IAI-OBI (GORDEL)

De gordel. Deze is 10 tot 15 cm breed en ongeveer4 m lang.Het gebruik van een judo- of karate-gordel is af teraden aangezien deze onmogelijk kunnen instaanvoor een goede bevestiging van het zwaard.

HAKAMA

Een wijde geplisseerde broekrok. Zorg ervoor datde lengte aangepast is aan uw lichaamsbouw.De onderste rand dient juist onder uw enkels tekomen. Bevestig en knoop de himo (banden)correct.

KLEUREN

De kleur van uw uwagi, obi of hakama heeft geenbelang.Je kan kiezen voor indigo-blauw, zwart of wit.In de obi kunnen alle kleuren voorkomen. Overdrijfechter niet.In sommige klassieke koryu (scholen) wordt eenkleur voorgeschreven. Dit is momenteel nog nietvan belang in de Zen Nihon Kendo Renmei.

ONDERKLEDING

Onder een echte iaido-gi wordt een shita-gigedragen.. Dit is een witte katoenen ondervest metongeveer dezelfde snit als de iaido-gi doch ietssmaller en met kortere mouwen. Voor de restdraagt men...niets. Zeker geen ZUBON (broek)zoals het de gewoonte is bij aikido beoefening waarook een hakama gedragen wordt. Indien gewenstkan echter wel een onderbroek (of fundoshi)gedragen worden. Dames kunnen eventueel eenb.h. dragen.

KNIEBESCHERMERS

Iaido wordt ideaal op een plankenvloer getraind.Hierdoor kan je af te rekenen krijgen, na langdurigeiaidobeoefening, met pijnlijke knieen.Kniebeschermers kunnen een uitkomst bieden.Kies voor een degelijk model ,met een gat achter inde rekker (knieholte), en neem dit ruim genoeg omgeen moeilijkheden te ondervinden met de bloed-circulatie. Ook kun je binnenin je kniebeschermerseen stuk zeemvel (niet syntetisch, maar echt) latennaaien. Dit houdt de kniebeschermers goed op hunplaats, en het vel van je knieën zal er wel bijvaren…


TIPS

Zorg ervoor dat:- Je uwagi lang genoeg is; een korte vest kan sexylijken doch dit is ongepast!- Je obi op de juiste manier bevestigd is; juistehoogte en de knoop op de rug.- Je hakama niet te kort is en op de juiste hoogte isbevestigd; de himo juist geknoopt zijn en dat deKOSHI-ITA (rugplaatje) voldoende steun geeft endat de plooien goed vallen.- Je een keurige indruk geeft (Indien je uwagi enhakama op de juiste manier opgeplooid zijn, danworden deze a.h.w. vanzelf in de plooi gestreken bijhet wegbergen.)

TOT SLOT

Iaido wordt beoefend op blote voeten. Voor jezelfen uw medebeoefenaars dient voethygiënebelangrijk te zijn. Dus : zuivere voeten enkortgeknipte teennagels.Indien de dojovloer zeer koud is kunnen TABI(sokken met teen) gedragen worden. Gebruik steedstabi in een witte kleur voor formele gelegenhedenzoals een demonstratie, wedstrijd of examen.Ringen, horloges en juwelen worden afgelegd.Langharigen dragen het haar best in eenpaardestaart of dot.


4 DE DOJOEen iaido dojo is volgens een vast plan opgebouwd.Aangezien er echter ook in allerhande ruimtengeoefend wordt, en het bestaan van een echteJapanse dojo in Europa eerder zeldzaam is, dientmet bepaalde punten rekening gehouden te worden.

KAMIZA

Naargelang de schrifttekens: “de hoogste zitplaats”of de zitplaats van de Kami (goden en voorvaderen)De kamiza bevindt zich aan de andere kant van deingang; in turnzalen het verst van de inkom.Hier bevindt zich in veel Japanse dojo deKAMIDANA (letterlijk godenplank) waar een kamidie iets te maken heeft met budo wordt vereerd.

Bij de kamiza wordt meestal een symbool geplaatstdat verband houdt met iaido of budo. Dit kan een

shinto schrijntje zijn, een boeddhistisch symbool,een zwaard, een calligrafie, enz... of gewoonwegniets.

SHIMOZA

De lagere zitplaats, die zich tegenover de kamizabevindt. In een traditionele dojo is aan deze kant deinkom.Aan de kant van shimoza kunnen toeschouwersplaatsnemen.

JOSEKI

De “hoge” kant, de belangrijkste kant. Aan dezekant nemen de lesgevers plaats.

SHIMOSEKI

De “lage” kant. Hier zitten de studenten. Hetdichtst bij de kamiza neemt de SEMPAI plaats.Meestal is hij de verstgevorderde student. Hij staatin voor de goede orde in de dojo en geeft debevelen bij het reigi (groeten-ceremonieel).


kamiza

shimoza

joseki

shimoseki

sempai

sensei

traditionele dojo

kamiza

shimoza

joseki

shimoseki

sempai

sensei

kamiza

shimoza

joseki

shimoseki

sempai

sensei

andere mogelijkheden

5 REIGI (Het groeten) en SAHO (De etiquette)

De invloed van het Confucianisme op de Japansekrijgskunsten die in de moderne budosporten nunog terug te vinden is, is het systeem vanbegroetingen (Reigi) en de etiquette (Saho).Beschouw dit als iets zeer belangrijk, het geeft aanhoe serieus u het trainen met een iaito opneemt enhet bevat een aantal elementaire maar noodzakelijkeveiligheidsregels bij het gebruik van het zwaard.

BETREDEN VAN DE DOJO

Je betreedt de dojo niet met schoenen aan devoeten.1. Schoenen buiten uitdoen met gezicht naar dedeur.2. Binnen stappen, knielen en de schoenen met detippen van de deur , en opzij van de ingang zetten.(laat de schoenen niet wijzen met de tippen naar dekamiza)3. Het aandoen van de schoenen: ze staan klaar omer gewoon in te stappen.

HET GROETEN - REIGI

Als je de dojo binnentreedt, richt u naar de kamizaen doe staande “dojo ni rei”. Als je het zwaard nietin in de hoes (iaibukuro) hebt zitten, dan neem jehet zwaard in de rechterhand (scherpe kant naarbeneden) bij het uitvoeren van de groet, idem bijhet verlaten vooraleer uw schoenen aan te trekken.

Het groeten kan in drie soorten onderverdeeldworden:

1. SHINZEN NI (HAI)REIHet groeten voor de goden, gesymboliseerd in hetkleine tempeltje (kamidana) dat zich in de meesteJapanse dojo bevindt. Men kan ook zeggen Kamizani rei of Shomen ni rei.

2. SENSEI NI REIHet groeten aan de leraar.

3. OTAGAI NI REIHet groeten aan elkaar.

Het groeten kan staand of zittend gebeuren.Als je staand groet moet het zwaard in derechterhand worden gehouden met de scherpe kantnaar beneden. Bij het groeten moet hetbovenlichaam in een hoek van 30° komen te staan.Als je zittend groet moet het zwaard langs hetrechterdijbeen liggen, de tsuba ter hoogte van deknie en de scherpe kant (ha) naar het lichaamtoegekeerd. Bij deze groet worden beide handentegelijkertijd naar de grond gebracht.Als je buitenop gras traint dan wordt het groeten altijd staanduitgevoerd.

Alvorens de kata en het to rei te beginnen voer jeshinzen ni rei uit.Richt je naar de kamiza, wissel het zwaard naar derechterhand, snede omlaag, groet, breng het zwaardterug naar de linkerhand en draai weer naarSHOMEN (de richting waarin geoefend wordt).

TO REI

Bij het begin en het einde van de kata wordt to reiuitgevoerd (de groet aan het zwaard)De openingsgroet is gebaseerd op de groet van deMUSO SHINDEN RYUDe slotgroet is gebaseerd op de groet van deMUSO JIKIDEN EISHIN RYU.De juiste uitvoering van het TO REI is ZEERBELANGRIJK.

Na het groeten voor de shinzen neem je het zwaardin KEITO positie (op de linkerheup) en je looptnaar je plaats waar je gaat zitten. Als je zit rust jelinkerhand, waarvan de duim op de tsuba rust, op debovenkant van je linkerdijbeen. Terwijl je hetzwaard met je linkerhand naar rechtsvoor duwt, pakje de tsuba met de duim van je rechtehand vast. Delinkerhand glijdt in de richting van de KOJIRI (hetuiteinde van de schede) (je neemt de saya vastongeveer 5 à 10 cm van de kojiri af) en je legt hetzwaard voor je neer met de scherpe kant van je af.De afstand tussen tsuba en rechterknie is ongeveergelijk aan de lengte van je onderarm. Na hetneerleggen van het zwaard ga je weer rechtop zittenen je brengt beide handen op de dijen. Het zwaarligt nu schuin voor je. Bij “torei” breng je eerst je


linkerhand en dan je rechterhand op de grond zodatje duimen en wijsvingers een driehoekje vormen. Jebuigt naar voren (zorg er voor dat je niet je nek laatzien), dat je neus bijna tussen dit driehoekje komt(maar ook niet te diep) en ga daarna weer rechtopzitten, de rechterhand eerst en daarna de linkerhandop de dijen zettend. Zorg er voor dat je de groetuitvoert met een rechte rug.

HET ZWAARD IN DE BAND STOPPEN(TAITO)

Bij het begin van de training.Na torei pak je het zwaard met beide handen vast.Hierbij breng je de rechterhand (handpalm omhoog)naar de koiguchi (het mondje van de schede) en jeneemt de tsuba met de duim. Met de linkerhandpak je in de buurt van de kojiri, met de handpalmnaar beneden. Je steekt de saya (schede) voor jenavel, en met de R-hand in de band totdat de tsubavoor je navel zit, terwijl de L-hand bovenop de L-heup is geplaatst. Na het insteken van het zwaardmoet je het zwaard niet meer heen en weerbewegen; dit moet je doen vóór de training begint,zodat je obi (band) wat losser komt te zitten.

HET ZWAARD UIT DE BAND HALEN(DATTO)

Op het einde van de training.Vanuit seiza (zitten op de knieen) breng je delinkerhand naar de koiguchi en zet je de linkerduimop de tsuba. Je duwt het zwaard iets naar rechtvooren je pakt het zwaard over met de rechterhand(rechterwijsvinger gestrekt op de tsuba) en terwijlje de linkerhand op de heup plaatst, trek je hetzwaard met de rechterhand helemaal uit de obi.

Vervolgens zet je de kojiri op de grond voorbij jerechterknie en leg je het zwaard zodanig neer dat detsuka (handvat) naar links wijst en de scherpe kantnaar je toe is gekeerd. Het zwaard ligt nu dwarsvoor je. Hierna voer je torei uit. Na de torei neemje het zwaard met de rechterhand vast (wijsvingergestrekt op de tsuba), zet het zwaard rechtop in hetmidden voor je lichaam en laat je de linkerhand vanhet midden van de saya tot beneden afgleiden.Daarna breng je het zwaard naar de linkerheup enzet je de rechterhand op je rechterdijbeen. Dan staje op (R-voet eerst naast je L-voet plaatsen) enneem je het zwaard in de rechterhand en voer jeShinzen ni rei uit.

DE SAGEO

In de ZEN KEN REN IAIDO KATA zijn bepaaldehandelingen met de sageo vastgelegd, andere danweer niet. Hier dient dus met de grootste aandachtgehandeld te worden.Wel is het toegestaan de sageo te knopen in devorm van de koryu die je beoefent.

MOKUSO

Voordat de torei uitgevoerd wordt is het mogelijk,voor en na de training, dat je het bevel “MOKUSO”hoort.Het is een soort zuiveringsritueel of meditatie datontleend wordt aan het Zenboedhisme, waarbij mende handen ofwel op de dijen houd ofwelsamenbrengt met de duimtoppen tegenmekaar enmen stilzit en zijn ademhaling regelt tot je het bevel“MOKUSO YAME” hoort. Blijf hierbij evenwelsteeds waakzaam en let op een juiste houding enrechte rug.


6 DE VEILIGHEID EN DE BELEEFDHEID

VEILIGHEID

Wanneer men potentieel gevaarlijke wapensgebruikt, dan zal niemand het oneens zijn over hetprimordiaal belang van het behouden van deveiligheid. Wanneer we met anderen trainen moetenwe de veiligheid als een drie-voudige strategiebeschouwen: het voorkomen van kwetsuren aananderen , van anderen en aan onszelf.Verder moet men rekening houden met hetvolgende:

1. VEILIGHEID VAN DE UITRUSTING

Past de kledij correct?Zijn himo (koorden) correct vastgemaakt enweggestoken?Zijn losse stukjes of splinters van de bokkengerepareerd?Is het zwaard/Iaito beschadigd of gebogen?Is de mekugi veilig?Is de tsuka-ito veilig?Passen de tsuba en seppa correct aan?Is de saya onbeschadigd (koiguchi of eenverbindingstuk)Past de habaki goed aan in de Koiguchi?

2. PERSOONLIJKE VEILIGHEID

Hindert uw haardracht uw gezichtsvermogen?Zijn uw vinger- en teennagels goed geknipt?Is een eventuele kwetsuur correct verbonden ofverzorgd enz...Hebt u kwetsuren die een rustperiode verlangen?Hebt u voldoende ruimte om te trainen?Hindert u iemand anders in zijn bewegingen?Weet u welke vormen de personen rond u aan hettrainen zijn?

3. VEILIGHEID EN BELEEFDHEID IN DETRAININGSRUIMTE EN TIJDENS DETRAINING

Volg de bevelen van de trainers strikt op en doegeen oefeningen die niet bevolen werden. Maakgeen on-nodig lawaai en stap NOOIT over eenwapen. Discusieer niet wanneer u een opmerkingof correctie krijgt, ook al lijkt ze u onterecht.Corrigeer uzelf en laat het aan de leraar over omanderen te corrigeren.Heb het nodige respect voor uw medebeoefenaars.Blijf waakzaam tijdens de training, hou afstand enhou uw medebeoefenaars in de gaten. Wijs deanderen op gevaarlijke situaties die u zouopmerken.Indien je je verplaatst tijdens de training, wees opuw hoede, en ga steeds achterom en niet vóór hetzwaard van uw medebeoefenaars. Indien dit nietmogelijk is verwittig dan en laat uw open R-handzien.Maak dat je geen stommiteiten doet of speel niet.Breng de andere Iaidoka’s niet in gevaar, en letvooral op uw eigen veiligheid. VERGEET NIETDAT JE MET EEN WAPEN TRAINT.Je gebruikt nooit een geslepen zwaar of een shinkenzonder toelating van de dojo verantwoordelijke.Is de ruimte groot genoeg en is het plafond hooggenoeg en is de verlichting voldoende?Is de vloerbedekking veilig en aangepast?Is eerste hulp bij ongevallen mogelijk?Is er iemand in de dojo die E.H.B.O. kan toepassen?Is er vervoer aanwezig, of in geval van nood binnenbereik ?Weet u waar de dichtsbijzijnde dienst voorspoedgevallen zich bevindt ?Waar is de dichtsbijgelegen telefoon of beschikt eriemand over een GSM ?


7 KEIKO - DE TRAINING Een keiko (bijeenkomst - oefenstonde - training) inhet iaido valt uiteen in volgende onderdelen:

REIGI & MOKUSO (ceremonieel & meditatie, zie hoger)

KIHON :basisoefeningen

KATA : uitvoering van de stijloefeningen

REIGI & MOKUSO

ENKELE UITDRUKKINGEN

Tai-so: opwarmingsoefeningen.Hajime: begin - startYame: einde - stopMatte: wachtMo ikkai of Mo ichi do: nogmaalsYoi: goed, maak u klaar voor….Ki o tsuke: aandachtShisei o tadasu: verzorg uw houdingKokyu o tadasu: verzorg uw ademhalingKokoro o tadasu: verzorg uw geestelijke instellingOnegai shimasu : vrij vertaald; -wilt u mij helpenDomo arigato: hartelijk dank - bedanking

KIHON

Het kihon (basisoefeningen) in het iaido kan velevormen aannemen. Meestal komen volgendeonderdelen er in voor: KAMAE: uitgangsstanden - gevechtshoudingen SUBURI: slagoefeningen

DE VIER BASISACTIES1. NUKITSUKE: slaan/snijden met het zwaard

vanuit de schede (trekken van het zwaard)2. KIRIOROSHI: uitschakelen van de

tegenstander, neerwaartse klievende slag3. CHIBURI: het verwijderen van het bloed van

het zwaardblad4. NOTO: het wegsteken van het zwaard in de

sayaHet kihon kan door de lesgever uitgebreid wordenmet allerhande oefeningen die de zwaardhandelingbevorderen en die in de meeste gevallen verband

houden met de vier basisacties

KIHON GIRI

Alle kiri (houwen) en tsuki (steken) kunnen zowelmet één hand (katate) als met beide handen(morote) uitgevoerd worden. Jo-ge giri: van hoog naar laag Yoko-giri: zijwaarts Gyaku-giri: omgekeerd Zen-go-giri: vooren achterwaartsSommige kiri hebben specifieke namen b.v. KESA-GIRI (het klieven van het priesterkleed of diagonaalsnijden)

KAMAE

De eerste stand die strikt genomen geen kamae isnoemt men SHIZENTAI; de natuurlijke houding,ontspannen staan, zwaard in de linkerhand naast hetlichaam en de duim niet op de tsuba. (=TEITO)

De echte kamae-standen zijn houdingen waaruit eenaanval of tegenaanval mogelijk is. Zij worden ookingenomen bij het ZANSHIN (alertheid/waak-zaamheid na een aanval).De meest gekende kamae zijn de: GO HO NOKAMAE : de vijf uitgangsstanden:

1. CHUDAN NO KAMAE: middelhoge houding2. JODAN NO KAMAE: hoge houding3. GEDAN NO KAMAE: lage houding4. HASSO NO KAMAE: houding met

geschouderd zwaard5. WAKIGAMAE: zijdelingse houding

In de klassieke Koryu kent men nog andere kamaedan deze vijf. Sommige stijlen hebben meer dan 20kamae. Let wel op dat de kamae uitgevoerd wordenin een geestesgesteldheid van paraatheid enalertheid. Kamae die slordig zijn geven eenverkeerde indruk. Door de goede houdinggedurende de kamae kan men een gevorderdeiaidoka herkennen.

BELANGRIJKE PUNTEN TIJDENSDE IAIDO-TRAINING

HET ZITTEN

Er worden verschillende zithoudingen gebruikt inhet iaido. De belangrijkste zijn SEIZA (op deknieen zitten) en IAI- of TATE HIZA (op één voetzitten).

SeizaZeer belangrijk is de manier van zitten, SEIZAbetekent letterlijk “correkt zitten”.Je gaat als volgt tewerk; vanuit SHIZENTAI(natuurlijke staande positie) buig je beide knieeneen beetje zonder de voeten te bewegen (eventueeldoe je dan met je rechterhand de pijpen van dehakama weg) Je zet vervolgens eerst de linkerknieen dan de rechterknie aan de grond met een rechterug maar zonder naar de grond te kijken : detegenstander is al aanwezig.. Dan leg je je voetenplat neer en laat je je heup zakken totdat je billen jehielen raken.Je moet bij seiza op volgende punten letten;1. Bij het zitten mag de kojiri (het puntje van de

schede) de grond niet raken.2. Als je zit is de afstand tussen de knieen niet

meer dan 1 à 1½vuist.3. Als je zit haal je rustig vanuit de buik adem,

ontspan de schouders en hou je rug en nek zorecht mogelijk. Je moet een beetje kracht zettenin de “tan-den” het plekje vlak onder de navel.

4. Richt je blik ongeveer 4 meter voor je op degrond maar let er op dat je niet naar één puntgaat staren. Je moet kijken als naar een berg inde verte, dit heet “enzan-no-metsuke”. Jeaandacht moet niet alleen naar voren gerichtzijn maar zich ook uitstrekken naar allerichtingen.

Iaihiza of tatehizaOp één voet zitten. Vanuit shizentai buig je beideknieen en voer je eventueel hakamasabaki uit. Danbreng je de linkerknie aan de grond en zet derechtervoet een klein beetje naar voren, leg delinkervoet plat op de grond en ga op de linkerhielzitten. Je handen leg je ongeveer midden op jedijbenen, de handpalmen naar beneden met devingers licht gebogen. Zorg ervoor dat je zit meteen rechte rug. De punten 1. 3.en 4. onder seiza zijnhier ook van toepassing. Deze manier van zitten

wordt in de 4de kata van de Zen Ken Ren Iaidogebruikt en in vele klassieke scholen. (wordt ooknog ‘samourai- zit’ genoemd)

SonkyoHurkzit en wordt vooral in kendo en klassiekeiaidoscholen veelvuldig gebruikt.

HET VASTHOUDEN VAN DE TSUKA

Twee begrippen zijn hier van belang:

SHIBORU of SHIMERU : - Wringen of sluiten -de juiste wijze van het vastnemen van het zwaardmet beide handen bij het snijden.De wijsvinger van de rechterhand moet net niet defuchigane onder de tsuba aanraken en de pink vande linkervuist moet vlak boven de kashira zitten. Depink van de rechtervuist en de wijsvinger van delinkervuist mogen elkaar niet aanraken. Demiddellijn van de tsuka moet precies in het middenlopen van de v-vorm tussen duim en wijsvinger.SHINI-TE : “dode hand”KIRI-TE : “snijdende hand”TE-NO-UCHI: is de controle in de handen en dejuiste timing van shiboru, eenheid van de handen ende tsuka

KOIGUCHI O KIRU

Het breken van de koiguchi is de handeling die aanhet eigenlijke trekken van het zwaard voorafgaat.De rechterhand moet de tsuka vastpakken en delinkerduim wordt gelijktijdig op de tsuba geplaatst.Dan duwt de L-duim de tsuba vooruit waardoor hetzwaard zich losmaakt uit de saya. Het is belangrijkdat het breken van de koiguchi rustig gebeurtzonder dat de tegenstander het in de gaten heeft.

SAYABANARE

Dit is het punt waar de kissaki (zwaardpunt) desaya verlaat na het trekken van het zwaard.

SAYABIKI

Dit is controle van de saya bij het achteruittrekkenvan de saya, logisch gevolgd door sayabanare.

NUKITSUKE

Slaan/snijden vertrekkend vanuit de schede, ooktrekken van het zwaard genoemd.Dit gebeurt in drie stappen : aanvankelijk heelrustig, dan iets sneller en zodra de kissaki dekoiguchi verlaat met maximale snelheid. Dit noemt men JO-HA-KYUU.Hierachter zit het volgende idee. Als je bemerkt datde tegenstander kwade bedoelingen heeft, neem jehet zwaard vast, breek de koiguchi en begin rustigte trekken. Als in dit stadium de tegenstander vanverdere aanvallende bedoelingen afziet (b.v. omdathij inziet dat je technisch of mentaal de meerderebent) dan kan je het zwaard weer in de sayastoppen. Als de tegenstander toch doorgaat metzijn aanval dan verhoog je je snelheid maar zolanghet zwaard nog in de saya steekt is er nog een wegterug. Pas als de kissaki de saya verlaten heeftneemt nukitsuke zijn definitieve vorm aan en wordteen snijdende slag. De stand van het zwaard bij hettrekken is ongeveer 1/3 van de lengte recht, 1/3draaiend maar niet bruusk en 1/3 van de lengte plat.

SEME

De dreiging. (Zowel voor als na de techniek.)De bedreiging van de tegenstander. In principemoet op het einde van elke beweging de dreigingjuist worden uitgevoerd. Maar in het bijzonder, dedreiging die uitgaat na nukitsuke dient om detegenstander te verhinderen zijn zwaard tegebruiken; b.v. bij mae zal hij zelfs zijn zwaard nietmeer uit de saya kunnen trekken door hetachterwaarts leunen, de saya wordt geblokkeerd opde grond. Door de dreiging doorbreekt men defysieke verdediging van de tegenstander en dezeaktie voleindigt nukitsuke, welke een breuk heeftgeslagen in de psychische verdediging van detegenstander. Zonder seme te laten verslappen enzeker zonder onderbreking gaat men over naarfurikaburi.

FURIKABURI

Furikaburi is het opzwaaien van het zwaard,voorafgaand aan kirioroshi (neerslaan). Furikaburien kirioroshi moeten soepel in elkaar overgaan. Hetzwaard moet in de zen ken ren kata na nukitsukelangs het linkeroor naar achteren worden gestoken(punt niet laten zakken en tsuka niet laten zakken)waarna het zwaard boven het hoofd komt, in een

hoek van 45° naar achterend wijzend. Als eenkirioroshi volgt op een andere kirioroshi (b.v.sanpogiri) dan moet je het zwaard laten omklappen(m.a.w. je stapt als het ware onder het zwaard)voordat je het zwaard boven je hoofd brengt. Jemoet beslist niet het zwaard eerst in de richting vanje neus opzwaaien. Furikaburi en kirioroshi moetenaltijd met ruime, grote bewegingen worden gedaan.

KIRIOROSHI

Dit is het definitief uitschakelen van detegenstander en moet uitgevoerd worden met hetgevoel alsof je de tegenstander van het hoofd tot dehara (buik) doorklieft. Bij het neerhouwen moet jede tegenstander tevens snijden. Dit vergt heel watoefening. Je moet vanaf jodan (zwaard boven hethoofd) met een grote beweging slaan. In de zittendekata snijd je met de kissaki iets beneden horizontaalen in de staande kata snijd je tot het zwaard inhorizontale positie is. Na de slag mag het zwaardniet doorzwiepen maar moet direkt stilstaan. Detsuka wordt werkelijk vastgenomen op het momentvan de inpakt van de slag door de 2de, 3de en kleinevinger van de linkerhand en met dezelfde vingersvan de rechterhand. Deze aktie noemt men shiboru.Het snijden moet gebeuren met de monouchi, enkracht dient enkel gezet te worden als het bladwerkelijk de tegenstander snijdt. Lucht moet nietgesneden worden.

CHIBURI

Het verwijderen van het bloed van het zwaardblad.Het afzwaaien of het laten wegvloeien van hetbloed na het neerhouwen van de tegenstander.In de Zen Ken Ren reeks komen vier soortenchiburi voor. De grote chiburi (O-CHIBURI)waarbij je het zwaard met een grote beweging vanafde rechterslaap afzwaait waarbij het zwaard eindigtin een hoek van 45° omlaag. De kleine chiburi(YOKO-CHIBURI) waarbij je de rechterhandhorizontaal naar rechts beweegt na de slag en hetzwaard zo goed als horizontaal eindigt. Zorg ervoordat de kissaki (punt) en tsuka gelijktijdig verplaatstworden. De diagonale chiburi (GYAKU-CHIBURI)waarbij je het bloed van het blad laat afvloeienterwijl de kissaki op de rechterknie geplaatst wordtin een hoek van 45° omlaag. En tot slot de kleine ofkorte chiburi (KO-CHIBURI) waarbij het zwaardeindigt in een hoek tussen horizontaal en 45°omlaag. (Deze komt enkel voor in één kata,

namelijk de 9de)

HASUJI

De juiste stand van het zwaardblad, hoe de snededient gericht te zijn bij het uitvoeren van deverschillende technieken in de kata.

NOTO

Het wegsteken van het zwaard in de saya.Noto is het opbergen van het zwaard. Dit hoeft nieterg snel te gebeuren maar wel met de nodigenauwkeurigheid en oplettendheid. De noto dientsteeds te beginnen met het blad vlakbij de koiguchiter hoogte van de tsuba (stootplaat). Vooral hetsamenwerken tussen linker en rechterhand isbelangrijk. Bij noto moet de linkervuist dekoiguchi zodanig omvatten dat het zwaard nietlangst de koiguchi schuurt maar over de hand. Hetblad mag niet door de wijsvinger van de linkerhandworden ondersteund. De rechterhand moet naarrechtvoor bewegen en zeker niet naar derechterzijkant. De linkerhand mag ook het kontaktmet de obi (gordel) niet verliezen, men brengt desaya over de punt van het zwaard en nietomgekeerd.. Elke klassieke school (ko ryu) heefthaar eigen manier om noto uit te voeren. In het ZenKen Ren iaido worden meestal de wijzen gevolgdvan de twee grootste iaido-scholen.- de MUSO SHINDEN RYU- de MUSO JIKIDEN EISHIN RYU.Volgens de Muso Shinden Ryu : het zwaardhorizontaal voor het lichaam brengen.Volgens de Muso Jikiden Ryu : het zwaard in derichting van de schouder brengen.Let wel op dat je steeds de noto uitvoert van dekoryu die je beoefend. Je hebt géén vrije keuze omdan eens de ene of dan eens de andere noto tekiezen.

ZANSHIN

Na het neerhouwen van de tegenstander moet je detegenstander goed in de gaten blijven houden zodatje altijd in staat bent te reageren als de tegenstandernog een poging tot aanval mocht ondernemen.Vanaf chiburi tot aan het eind van noto moet je jeconcentratie ten opzichte van de tegenstander nietlaten verslappen.Opmerking over concentratie:

Beginners proberen zich te concentreren door hunlichaam te spannen en ondertussen dwaalt hun geestaf. Echte kracht wordt bekomen door het lichaamte ontspannen en de geest gericht te houden.

ASHI SABAKI

Ashisabaki betekent voetbeweging. De beidevoeten dienen zo veel mogelijk naar voor gericht tezijn, dit geldt vooral voor de achterste voet diealtijd als vanzelf de neiging heeft om naar dezijkant te gaan wijzen. De voeten staan vrij ver uitelkaar zodat de heup een beetje naar beneden zakt.(=IAI-GOSHI) Bij het bewegen moet je zoveelmogelijk proberen je heupen op dezelfde hoogte tehouden. Bij het stappen in diverse richtingen moet je ertevens voor zorgen dat je voeten nooit in één lijnachter elkaar komen te staan. Een juiste ashisabaki is uiterst belangrijk voor een goedesnijtechniek en voor een juiste en mooielichaamshouding. Ashi sabaki wordt steedsuitgevoerd met suriashi d.w.z. achterste voetbijschuiven. Je moet je voeten dus niet te hoogoptillen en vooral bij het stappen niet eerst de hielneerzetten. Ook moet je bij tachi-iai (rechtstaandetechnieken) letten op IAI-GOSHI Hier wil ditzeggen het hoofd en de heupen moeten parrallel metde vloer bewegen. (niet op en neer)Een rechte rug is eveneens noodzakelijk. Hetvooruitstappen begint steeds met de rechtervoet, hetachteruitstappen begint steeds met de linkervoet.

METSUKE

De blik.Zowel zittend als staand moeten de ogen gerichtzijn op een punt 4 a 5 meter voor je op de grond,maar je moet de blik niet op één punt vasthouden,maar de focus van de ogen zo houden alsof je naareen berg in de verte kijkt. Dit wordt enzan-no-metsuke genoemd. Als je in beweging bent tijdensde kata, kijk je altijd naar de tegenstander en blijf jenaar de neergeslagen tegenstander kijken, tot op hetmoment dat je rechterhand de tsuka lost. Dan kijkje terug recht voor je.

KOKYÛ

Ademhaling.

Je moet rustig vanuit de buik ademhalen. Na afloopvan een kata eerst twee keer ademhalen en bij dederde ademhaling met de volgende kata beginnen.Tijdens de kata moet je zo onopvallend engeruisloos mogelijk ademhalen. Korte kata dienen,indien mogelijk, in één adem te worden uitgevoerd.De timing van de ademhaling in langere kataverschilt van persoon tot persoon. Bij hetuitoefenen van kracht kun je best uit ademen (soortstille KIAI) Het is vrij simpel, adem daarom natuurlijk. Hetsynchroniseren van de bewegingen met de ademi.p.v. omgekeerd kan eigenaardige resultatenopleveren.

BELANGRIJKE BEGRIPPEN INIAIDO

Deze zijn soms moeilijk te vertalen. Ze wordenontwikkeld tijdens trainingen en kunnen dan ookalleen maar op deze manier goed begrepen worden.Het is hier de bedoeling een korte verklaring weerte geven. Hoe ze verklaard worden is een indicatievan het studiepijl van de student. Tijdens eenexamen zal de examinator op zoek gaan naar hetbewijs dat de student geleerd heeft doortrainingspraktijk en niet door het memoriseren vanteksten.

DAI KYO SOKU KEI

Groot, sterk, vlug, soepel. Dit zijn de vier meestbelangrijke algemene karakteristieken van de langezwaardtechniek. In deze volgorde moeten ze aan debeginner worden geleerd. De eerste nadruk moetgelegd worden op grote bewegingen, want danalleen kunnen ze sterk zijn. Vanaf het moment dateen gevoel van innerlijke sterkte is ontwikkeld, kande snelheid geleidelijk aan worden opgedreven,zonder een te snel of opgejaagd gevoel te creëren.Eens de technieken groot, sterk en snel zijn, kan eraandacht besteed worden aan een continue, soepeleopeenvolging van technieken, alleen gescheidendoor een correcte kime en het vermijden van suki.

ENZAN NO METSUKE

Starten naar verre bergen. Dit wil zeggen de focusvan de ogen richten op een afstand. Niet blindelingsstaren, maar eerder alle dingen gelijk zien. Het isnniet nodig naar elk klein detail van de vijand tekijken, hiermee loopt men het risico anderemogelijke aanvallen niet te zien. Het is alleen nodigzijn afstand en timing waar te nemen. De vijandvoor ons zal in het centrum van onze omgeving ofzicht zijn, maar zal niet het punt zijn van onzevisuele focus. Musahi heeft gezegd “Waarnemingis sterk, kijken is zwak”. Dit is een gedeelte vanFudoshin.

FUDÔSHIN

Dit kan men op verschillende manieren vertalen:ongeremde geest, altijd werkende geest, on-belemmerde geest, niet-bewegend hart,

onverstoorbaarheid. Een niet-bewegend hart is eenhart dat zich niet laat verstoren dooromstandigheden van buitenaf, of door de hetuiterlijk of de reputatie van de tegenstander. Heelveel besproken door verlichte meesters zoalsTakuan Soho. Men refereert soms ook naar Shi-shin. Dit houdt in dat de geest vrij is om alle dingenwaar te nemen, zonder gehinderd te worden doorbewuste gedachten (Fushin).

FUKAKU

Diepte, intensiteit.Dit is een karakteristiek die betrekking heeft op dehouding van een ervaren budoka. Het ontwikkeltzich door een jarenlange intensieve training. Het ismoeilijk te verklaren maar na een tijd herkent mendeze karakteristiek in anderen.

FUSHIN

Twijfel. De geremde geest. In een situatie vanangst, twijfel, of verwarring door het logisch enintellectueel denken is de geest niet vrij om tereageren op wisselende omstandigheden.

HEIJOSHIN

Alledaagse instelling.Een gemeenschappelijk van Zen en Iaido isinnerlijke rust. Als je onrustig bent, of erger nog,als je in paniek raakt, dan is het onmogelijk om jetegenstander te overwinnen. Of je nuboodschappen doet, of honderd maal de eerste kataherhaalt, je instelling moet normaal, alledaags,rustig zijn.

ICHI HYÔSHI

Het ritme van één.Het opzwaaien van het zwaard en de neergaandehouwbeweging gebeuren niet in twee stappen. Alsje de opzwaaibeweging als 1 beschouwt en dehouwbeweging als 2, dan is de gedachte 1 + 2 = 1de uitleg voor ichi-hyôshi. Musashi heeft hieroverin zijn “Go rin no sho” (Boek der vijf ringen)uitvoerig geschreven.

JO HA KYU

Deze term vindt zijn oorsprong in de dramatischevorm van het Noh theater. Het beschrijft akties opeen globale en minutieuze schaal. Het vertaalt zichals voorbereiding, ontwikkeling , besluit. Of nog :no speed, middle speed, high speed. De relevantieligt in de timing, een geleidelijke acceleratie meteen gevoel van stijgende spanning naar hetmaximum tot de beweging stopt. Het voetwerk (ashisabaki) van Noh-theater en Kendo vertonengelijklopende kenmerken, net zoals Noh-theaterstukken en de Iaido-kata.

KAN KYU KYO JAKU

Letterlijk betekent ‘kan’ : langzaam,relax, ‘kyu’ :snel, ‘kyo’ : sterk en ‘jaku’ : zwak. Bij het trainenvan Iaido gaat het erom dat je leert op welkemomenten je snel of langzaam moet bewegen en datje leert welke bewegingen ontspannen of juistkrachtig moeten zijn. Zo moet kirioroshi krachtigzijn en moet chiburi ontspannen gebeuren. Hetkomt erop aan om het ritme van een kata te lerenkennen.

KASSO TEKI

Vrij vertaald betekent dit ingebeelde tegenstander.Het refereert niet alleen naar afstand en positiemaar ook naar het effect dat uw aktie zal hebben:bv. zal na een bepaalde slag uw vijand achteruitgaan, of gelijk neervallen ? Met andere woorden; detotale logica van uw aktie in relatie tot uwtegenstanders’ lichaam, grootte, positie enbewegingen.

KIGURAI (KIHIN)

Uitstraling, stijl, waardigheid, gedrag, optreden. Dementale superioriteit, bereikt door de kennis van hetzwaardgebruik. Diezelfde stijl en waardigheidmoet je tonen tijdens een embu (demonstratie).Maximale concentratie, een rechte lichaamshoudingen een serieuze instelling moeten laten zien dat jewaardig en zelfverzekerd overkomt. Maar geenarrogantie. Dit is de karakteristiek die eruiteindelijk zal voor zorgen dat een potentiëleagressor geen aanval zal beginnen.

KI KEN TAI ICHI (SHIN GI TAI ICHI)

Geest, zwaard en lichaam zijn één. Dit is decoördinatie van de gehele persoon van dezwaardvechter in een totale toewijding.Aanvankelijk is het de choreografie van ophetzelfde moment de voet neer te zetten en tesnijden en te ademen. Later zijn zij onscheidbaar,één geheel.

KIRYOKU

Vitaliteit, spirit, energie, wilskracht. Als de aanvalwordt gekarakteriseerd door ki ken tai ichi, jo hakyu en seme. Als de zwaardvechter kigurai enfudoshin demonstreert zal er een gevoel vanonstopbaarheid optreden waartegen de vijand niet isopgewassen. Dat is kiryoku.

KOIGUCHI NO KIRI GATA

Dit is de techniek betreffende het openen van desaya, m.a.w. de timing van de handen wanneer dezede tsuba en tsuka aanraken, de positie en methodewaarop men de tsuba voorwaarts duwt, de timingvan het overnemen van linker- naar rechterhand alsmen het zwaard begint te trekken.

KOKORO

Er bestaat geen goede vertaling voor dit woord. Hetwordt dikwijls vertaald als geest, hart, gedachte,wil, en zelfs eer. Het is de houding vanopenhartigheid en eerlijkheid die leidt naarvertrouwen en respect.

MAAI

Ma-ai is de afstand tussen jezelf en de tegenstander.Elke beweging in iaido heeft een specifieke ma-ai:soms is de tegenstander dichtbij, soms is detegenstander ver weg. Het is belangrijk om iniedere situatie je goed te realiseren welke ma-ai erdient ingenomen te worden. Verre maai heet tooi-maai, dichtbij heet chikai-maai

MITSU NO SEN

De drie manieren van vóór zijn.1) Sensen no sen : het in staat zijn de plannen

van je tegenstander te voorzien nog voor zeuitgevoerd worden, en het uitvoeren van dejuiste tegenzet.

2) Sen no sen : het in staat zijn de plannen vanje tegenstander waar te nemen op hetmoment dat ze worden uitgevoerd en hetuitvoeren van de juiste tegenzet.

3) Go no sen : het reageren op een bewegingvan je tegenstander nadat hij ermee gestartis (‘go’ betekent ook ‘na’) en het uitvoerenvan een defensieve beweging gevolgd dooreen tegenaanval.

Nukistuke in de 1ste kata is het uitvoeren van sensenno sen. De ate(stoot) in de 4de kata is een voorbeeldvan sen no sen. Het opvangen van de slag naar jehoofd in de 3de kata is het in praktijk brengen vango no sen.

SHI KAI

De vier ziektes : ‘kyo – gu – ki – waku ‘.Dit wil zeggen : verbazing, angst, twijfel enverbijstering. Het doel van iaidotraining kan jeopvatten als het overwinnen van de vier ziektes.Het is natuurlijk niet altijd mogelijk om vrij te zijnvan de vier ziektes, maar het is zaak je bewust tezijn van je emoties en die te onderdrukken. Als jeverbaasd of verrast bent door je tegenstander is hetniet mogelijk juist te oordelen en effektievebewegingen te maken. Als je bang bent voor jetegenstander, of voor zijn reputatie, is het evenminmogelijk om goede bewegingen te maken. Ook bijtwijfel of verbijstering is het onmogelijk om snel enjuist te reageren.

SHU HA RI

Men onderscheidt drie stadia in de volledigeontwikkeling van de zwaardvechter.1. Shu : kopieren van de

techniekHet stadium van het aanleren, waarin de studentelk detail van instructies van de leraar volgtzonder in vraag stellen.

2. Ha : analyseren van detechniekHet stadium van het aanleren, waarin de studentook verder kijkt dan de lessen van zijn Sensei,zodat hij wat hij heeft geleerd, in perspectief

kan zetten en zijn begrip kan verruimen. In dezefase is het mogelijk les te geven aan studentendie nog in het shu-stadium zijn.

3. Ri : loslaten van detechniekDe student is rijp genoeg om zelfstandig les tegeven als een volledig en een bekwaam leraar..

In het moderne examen systeem benadert de titelvan Renshi de overgang van Shu naar Ha.Kyoshi benadert de overgang van Ha naar Hi, enHanshi beginnend Ri.Het is een leerproces.En dan begint het proces opnieuw SHU ...

RIAI

Betekenis of logica. Het inzicht in wat je van planbent. Voor het grootste gedeelte is dit kasso-tekki,het houdt niet alleen in, de vijand te snijden, maarook het vermijden van obstakels of personen die erniets mee te maken hebben.

SATSU JIN KEN/ KATSU JIN KEN

Wanneer het zwaard gebruikt wordt zondernadenken, of zonder dicipline is het destructief.Daarom noemen wij dit het levennemende zwaardof satsu-jin-ken. Wanneer aan de andere kant hetontwikkelde karakter van de ervaren zwaardmanhem in staat stelt vredevol en rustig om te gaan metallerlei zaken, zonder gebruik te maken van zijnmogelijkheid zaken op te lossen door geweld; dannoemt men dit het levengevende zwaard of katsu-jin- ken.

SAYA NO UCHI NO KACHI

Zege, overwinning in de saya. Dit is het ultiemedoel van de zwaardvechter : zegevieren terwijl hetzwaard niet getrokken werd.

SEI TO DO

Kalmte en beweging. Het lichaam is actief, degedachtengang en geest daarentegen moeten kalmblijven. De intenties worden niet getoond aan devijand.

SEME

Duwen of meer precies drukken. Het gevoel detegenstander op afstand te houden of nog beter :onder controle. Door de beweging van het lichaamen het zwaard te controleren met een achteruit ofneerduwend gevoel, kan de tegenstander betergecontroleerd worden en wordt de zwaardvechter instaat gesteld de timing in zijn voordeel te gebruikenen openingen (suki) te minimaliseren.

SHISHIN

Stoppend hart. Als je geest bij iets blijft hangen,ben je niet in staat juist en snel te reageren. Dit ishet tegenovergestelde van fudoshin en het is iets datje beslist moet proberen te vermijden. Je gedachtenmoeten a.h.w. op een natuurlijke wijze van het enefenomeen naar het andere overvloeien zonderergens te blijven stilstaan.

TACHI KAZE

Wind van het zwaard. Dit refereert naar het geluiddat het zwaard maakt wanneer het snijdt. Wanneerhet snijden goed gefocust is, zal het geluid depositie van de tegenstander aanduiden, maar voorde vijand zal het zwaard geluidloos zijn.

TAI CHI TAI BUN

Hoor met je lichaam, denk met je lichaam

(tegengesteld aan je oren en je hersenen).M.a.w. berusten op je zintuigen om informatie tewinnen is oppervlakkig, en een techniekintellectueel beredeneren is irrelevant. Hetzwaardmanschap moet gevoeld en geabsorbeerdworden door het gehele lichaam, en aangeleerddoor de ervaring van het doen en zijn.

ZANSHIN

Dit is een woord dat ook moeilijk te vertalen is. Hetwordt dikwijls vertaald als waakzaamheid, maardat is niet helemaal juist. Waakzaamheid over watrondom je gebeurt, potentiële dreigingen, gevaren,enz. is er een deel van. Het heeft meer betrekkingop de gedachtengang na de aktie. Het wordtgekarakteriseerd door kamae of shisei na hetsnijden, door seme na het snijden, door de projectievan ki, het continueel ademhalen(of kiai waarnodig) na het snijden.In een reeks van 12 artikels over het Muto Ryuzwaardmanschap heeft Yamaoka Tesshu hetverklaard als toeslaan, zonder dat er gedachtenachterblijven. Dit zonder gedachten zijn is degedachte die terugkeert naar zijn origine(fudoshin).Hij beschrijft deze terugkeer als een stille nasleep,als een druppel water die in de beker blijft nadatdeze werd uitgeschud. Al het water is uit de beker(totale toewijding in de aktie), maar een beetjewater blijft achter, alsof het is teruggekeerd (geestkeert terug naar de origine). Deze idee blijftmoeilijk te vatten. Het is los blijven van de zege nadat deze werdbereikt, en tegelijkertijd is het dezelfde staat vanvoorbereiding bewaren na voltooiing.

8 DE ZEN NIHON KENDO RENMEI IAIDO KATA

De reeks bestaat uit 12 kata, 3 in seiza, 1 in iai-hiza(of tate-hiza) en 6 in tachi - iai.Vanaf 01/04/2001 werden daar nog 2 kata officiëelbijgevoegd, allebei in tachi- iai.

1. Ippon Me MAE2. Nihonme USHIRO3. Sanbon Me UKE

NAGASHI4. Yonhon Me TSUKA

ATE5. Gohon Me KESA GIRI6. Roppon Me MOROTE

TSUKI7. Nanahon Me SAMPO

GIRI8. Happon Me GANMEN

ATE9. Kyuhon Me SOETE

TSUKI10.Juppon Me SHIHO

GIRI11.Juippon Me SÔ GIRI12.Junihon Me NUKI UCHI

Deze kata worden door de grote klassieke Iaido Ryuerkend als de basis kata. Trouwens, deze standaardwerd door de afgevaardigden van deze Ryu zelfsamengesteld. De controle werd in handen gegevenvan de Z.N.K.R. (Zen Nihon Kendo Renmei) enwordt als dusdanig over heel de wereld identiekuitgevoerd.

Zoals eerder vermeld zijn de kata gebaseerd opoude stijlen. De eerste twee kata, Mae en Ushiro,komen uit de Muso Shinden Ryu (meer bepaald uitde eerste reeks “Omori Ryu”). Ukenagashi vindtmen eveneens in Omori Ryu terug maar ook in deMuso Jikiden Eishin Ryu. De vierde kata, Tsukaate, gelijkt op de tate hiza technieken van EishinRyu. De volgende kata, Kesa Giri, werd afgeleidvan Hoki Ryu en/of Tamiya Ryu. Morote Tsuki iseen techniek die in veel verschillende iaidoscholenwordt teruggevonden. Ganmen Ate, nummer acht,

kent zijn oorsprong in de Muso Shinden Ryu (“OkuIai”). Soete Tsuki werd afgeleid van Hoki Ryuen/of Tamiya Ryu, en nummer tien werd eveneensafgeleid van Hoki Ryu. Nummer elf en twaalfwerden dan weer afgeleid van technieken van MusoShinden Ryu en Muso Jikiden Eishin Ryu.

BELANGRIJK

Elke kata is opgebouwd rond de vierbasisbewegingen :

- nuki tsuke: het trekken en treffen met het zwaard- kiri oroshi: de definitieve slag(het houwen)- chiburi: de afzwaai-actie (v/h bloed)- noto : het opbergen van het zwaard

Hou ook rekening met het begrip SHOMEN, dit isde richting waarin de kata dient te wordenuitgevoerd.Shomen is ofwel in de richting van de kamiza,ofwel in de richting van de Sensei, of in de richtingvan de examenjury. Laat je niet in verwarringbrengen doordat sommige kata moeten uitgevoerdworden met b.v. de rug naar de Shomen.Hierna volgt een zeer sumiere en zeer schematischebeschrijving van de katareeks. Het is de bedoelinghier een eerste aanzet te geven tot het begrip van dekata. Tijdens de keiko (training) dienen ze verderuitgewerkt te worden onder begeleiding van eenbekwaam leraar.

SEIZA NO BU - zittende kata :

1 Ippon Me : MAE Eerste vorm : "voorwaarts"

Uitgevoerd vanuit Seiza (formele kniezit)

- vanuit seiza, shomen frontaal- nuki tsuke : katate yoko-giri- kiri oroshi : morote jo-ge giri- chiburi : o chiburi- noto

Technische punten- Is de nukitsuke effectief (hoogte, richting,

diepte, snelheid, kracht, kime)- Is de shizei van de nukitsuke correct.- Is de furikaburi sterk, behoudt hij seme met een

adequate maar geen overdreven voorwaartsebeweging

- Is de kirioroshi efficiënt- Is de stand bij de chiburi stabiel.- Is de shizei van de chiburi correct.- Is er een betekenis voor het veranderen van

voet.- Is de noto vlot en sonkyo gecontrolleerd.- Is de metsuke correct.

2 Nihon Me :USHIRO Tweede vorm: "achterwaarts"

- vanuit seiza, shomen in de rug- nuki tsuke: draaiend naar shomen,

katate yoko giri

- kiri oroshi : morote jo-ge giri- chuburi : o chiburi- noto

Technische punten:- Is de draai vlot en gecontrolleerd- Verdere punten zie Ippon Me Mae.- Hidari ashi sabaki tijdens impact nuki stuke.- Recht komen: zie Ippon me Mae.

3 Sanbon Me :UKENAGASHIDerde vorm: "ontvangen en afvloeien"

- vanuit seiza - shomen is aan de linkerkant- nuki tsuke :uke-ontvangen en nagashi -

afvloeien- kiri oroshi diagonaal- gyaku chiburi -- gyaku noto

Technische punten:- Is het trekken vlot en de blok efficiënt.- Is er voldoende saya banare bij Uke- Is de shizei bij uke correct- Is de nagashi techniek vlot en gecontroleerd.- Is de kirioroshi in de juiste hoek en eindigt hij

op de juiste plaats.- Is het lichaam juist geplaatst om contact te

maken- Is de noto vlot en sonkyo beheerst.

TATE HIZA NO BU : zittend op één voet

4 Yohon Me : TSUKAATEVierde vorm : "Stoot met de stuka"

- vanuit tate-hiza:, shomen frontaal- nuki-tsuki: atemi met de tsuka-gashira(morote)- tsuki horizontaal naar achter(katate)- kiri oroshi : jo ge giri voorwaarts(morote)- chiburi: yoko chiburi

- noto: in sonkyôTechnische punten:- Is de stoot naar de suigetsu-solar plexus- Is het draaien en trekken correct- Is de tsuki op de juiste plaats: kissaki in het

midden- Is de furikaburi juist, zonder stop naar

kiriokoshi- Is de noto correct en gecoördineerd met de

beweging naar achter

TACHI IAI NO BU - rechtstaande kata :

5 Gohon Me : KESA-GIRIVijfde vorm : diagonaal snijden of : "Het klievenvan het priesterkleed"

- vanuit tachi : shomen frontaal- nuki-tsuke: katate kesa-giri diagonaal omhoog- kiri-oroshi: morote kesa-giri diagonaal omlaag- hasso no kamae- O-chiburi- noto: in tachi

Technische punten :- Is het trekken vlot en kiriage efficiënt- Is het wisselen naar kiri oroshi vlot en

gecontrolleerd- Eindigt kiri oroshi onder de juiste hoek- Wordter zanshin getoond bij de overgang naar

hasso no kame- Wordt O-chiburi correct uitgevoerd- Neemt de L-hand de koiguchi bij chiburi

6 Roppon Me :MOROTE TSUKIZesde vorm: "steek met twee handen"

- rechtstaand - shomen frontaal- nuki tsuke - op derde stap naar het aangezicht- morote tsuki - steek met twee handen in

suigetsu- kirioroshi - achterwaarts- kirioroshi - voorwaarts- yoko chiburi- noto

Technische punten :- Is het trekken vlot en de slag efficiënt- Is de voorbereiding voor tsuki correct en met

seme- Is de tsuki efficiënt- Is de draaibeweging vlot en het terugtrekken

van het lemmer juist- Is de 2de draaibeweging vlot en behoudt men de

centerlijn- Worden yoko-chiburi en noto correct

uitgevoerd

7 Nanahon Me :SAMPO GIRI Zevende vorm : "snijden in drie richtingen"

- rechtstaand shomen frontaal- nuki tsuke - op vijfde stap met een hand snijden

naar het aangezicht - rechts- kiri oroshi - met twee handen naar links- kiri oroshi - met twee handen naar voor- jodan no kamae- o chiburi

Technische punten :- Wordt het juiste aantal stappen genomen- Is de eerste slag op de juiste plaats, onder de

juiste hoek en is de voetpositie correct- Wordt er seme getoond naar de voorste

tegenstander terwijl de andere 2 tegenstandersop adekwate wijze worden waargenomen

- Wordt de 90°draai correct uitgevoerd, met ukenagashi en behoud van de centerlijn

- Is er zanshin bij het nemen van Jodan kamae- Wordt O-chiburi correct uitgevoerd

8 Happon Me :GANMEN ATEAchtste vorm : "stoot naar het aangezicht"

- rechtstaand shomen frontaal- ganmen ate : op derde stap stoot naar het

aangezicht met de tsuka kashira- tsuki : draaien en steek naar achter- kiri oroshi: draaien en snijden naar voor- yoko chiburi- noto

Technische punten :- Is de stoot efficiënt en op de juiste plaats- Is de draai vlot, met de juiste metsuke en met

zorg voor het voetenwerk- Is het zwaard correct geplaatst aan de R-heup

en is de tsuki efficiënt, rekening houdend metde centerlijn

- Is de 2de draai vlot, correct, met besef van depositie van de eerste tegenstander en wordt hetzwaar correct teruggetrokken en opgezwaaid

- Zijn yoko-chiburi en noto correct

9 Kyuhon Me :SOETE TSUKInegende vorm : "steek met hand op het zwaardblad"

- rechtstaand - shomen frontaal- nuki tsuke naar links- soete tsuki - steek naar links- ko chiburi- noto

Technische punten :- Is het trekken vlot en de snijbeweging efficiënt- Is shizei vóór en nà de steek correct (vooral

posite van R-hand : eerst op de heup en daarnavoor de knoop van de hakama)

- Is de metsuke voortdurend correct- Is de hoek van het zwaardblad correct- Is chiburi correct ‘juiste hoek van het zwaard)

en grijpt de L-hand de koiguchi

10 Juppon me :SHIHO GIRITiende vorm : " snijden in vier richtingen"

- rechtstaand - shomen frontaal- atemi op de derde stap, met de tsuka op de pols

van de tegenstander voor rechts- tsuki : steek met één hand naar achter links- kiri oroshi naar voor rechts- kiri oroshi naar achter rechts - zwaard laten zakken naar waki-gamae en

draaien (niet stoppen)- kiri oroshi naar voor links- jodan no kamae- o chiburi- noto

Technische punten:- Is kote-uchi efficiënt- Is metsuke correct bij de eerste slag- Is de draai vlot en correct (vooral voetenwerk)- Is de 90°draai met correct ukenagashi- Wordt waki-gamae correct aangenomen- Is de timing van de laatste slag correct- Is er zanshin bij Jodan kamae, rekening

houdend met het aantal tegenstanders- Wordt O-chiburi correct uitgevoerd- Waren de respectievelijke hoeken/posities van

de tegenstanders correct

11 Juippon me : SÔ GIRIElfde vorm : « Algeheel snijden » - rechtstaand : shomen frontaal- ukenagashi naar voor op derde stap- snijden naar voor op het gezicht van de

tegenstander (R-slaap ->kin) met tsugi ashi- snijden naar voor (L-schouder ->suigetsu) met

tsugi ashi- snijden naar voor (R-ribben ->navel)- horizontaal snijden naar de buik met tsugi ashi- kiri oroshi naar voor met tsugi ashi- yoko chiburi- noto

Technische punten :- gaat de R-hand boven de R-schouder, en niet te

ver naar buiten bij het blokkeren - zijn de eerste drie slagen schuin en met de

juiste hasuji- eindigt de slag iedere keer op de juiste hoogte

(kin-suigetsu-navel)- is de horizontale slag laag en ver genoeg- is het voetenwerk correct

12 Junihon me : NUKI UCHITwaalfde vorm : « trekken en toeslaan »

- rechtstaand – shomen frontaal- met L-voet achteruitstappen, ontwijken en

zwaard trekken- met R-voet vooruitstappen en kirioroshi- yoko chiburi met R-voet naar achter- noto- met R-voet één stap naar voor

Technische punten :- wordt bij het ontwijken de R-hand centraal &

omhoog gebracht en NIET naar R-voor zoals inde elfde vorm

- vergeet de stap naar voor niet op het einde vande kata

9. GRADEN : MUDANSHA & YUDANSHA

In het iaido is een gradensysteem ingevoerd om hetniveau van de beoefenaar enigszins te bepalen.Dit gebeurt aan de hand van een examen.

Anders dan bij sommige andere Budo-disciplinesworden door de iaidobeoefenaars geen gekleurdegordels of iets dergelijks toegekend. Het niveauwordt immers duidelijk genoeg in de dojo.

Evenwel maakt men wel een verschil tussenMUDANSHA (beoefenaars zonder “dan”graad) enYUDANSHA (beoefenaars met een “dan”graad)Mudansha worden ingedeeld volgens KYU (klasse)en Yudansha volgens DAN(trede,stap) Volgens deovereenkomsten van de ZNKR bestaan er maximaaltien kyu en traditioneel tien dan. Elke landelijkefederatie is vrij het aantal kyu te bepalen dat zijwenst te gebruiken. Voor de ABKF (All BelgimKendo Federation) en de VKIJF (Vlaamse Kendo ,Iaido & Jodo Federatie) bestaat het MUDANSHAsysteem uit zes kyugraden.

Uiteraard is het gradensysteem een contradictie; eengraad is geen titel, en brengt geen enkel voordeelmet zich mee, wel is een graad een meter voor hetniveau van de beoefenaar. De beoefening van iaidodient immers niet gericht te zijn op het verzamelenvan graden maar op een serieuze zelfontwikkeling,met behulp van de iaito. Toch is het streven naareen “DAN”graad gewettigd, aangezien men eerstvanaf dit niveau erkend wordt als officielebeginner. Trouwens de eerste dangraad noemt menSHODAN “beginnende trede”.Het is in deze geest dat men moet trainen, en het isdan ook niet echt verwonderlijk dat men alsbeoefenaar zijn eerste examen voor de federatie paskan afleggen voor tweede of eerste kyu als mengoed genoeg is.De training bij bijvb. Sakura Iaido Ternat is in deze

zin opgevat, zij bevat niet echt het kyugraden-systeem, maar een systeem in drie stappen, en alsmen deze drie stappen met succes doorlopen heeften de persoonlijke wil is er, dan kan men overgaantot het afleggen van zijn graden voor de federatie.De federatie organiseert 1 à 2 maal per jaar demogelijk-heid om examen af te leggen tijdens denationale stages, of men kan ook rechtstreeks vooreen jury samengesteld uit hoge Japansedangraadhouders zijn examen afleggen tijdens deinternationale stages, hetzij in Belgie of hetbuitenland (een toestemming van de voorzitter vande federatie is hiervoor nodig.) Als men slaagt in een examen van 2de kyu of 1ste

kyu, of 1ste dan voor de federatie, dan verwerft menook de internationale erkenning. Men ontvangtbijgevolg vanaf 1ste dan de gele kaart van de EKF(Europeen Kendo Federation) met andere woorden :de registratie in het officiele register van de ZNKR.

Overzicht:MUDANSHA YUDANSHAShoshinsha = beginner Shodan = beginnendetrederokkyu = 6°de klasse Nidan = 2°de tredegokyu = 5°de klasse Sandan = 3°de tredeyonkyu = 4°de klasse Yondan = 4°de tredesankyu = 3°de klasse Godan = 5°de tredenikyu = 2°de klasse Rokudan = 6°de tredeikkyu = 1°ste klasse Nanadan = 7°de tredeen kandidaat Shodan Hachidan = 8°ste trede

Kyudan = 9°de tredeJudan = 10°de trede

Clubgraden : van rokkyu tem sankyuVKIJF kent toe : nikyuDe federatie (ABKF) kent toe : ikkyu en dangraden

10. HET EXAMEN PROGRAMMA VOOR KYU-GRADEN

6°Rokkyu

Saho(etiquette): Waar plaatsnemen in de dojo.Weten waar Kamiza is.Hoe zich veilig verplaatsen in de Dojo.Hoe een zwaard aannemen/overhandigen aaniemand.Reigi (groeten): Correcte groet bijbinnenkomen/verlaten van DojoMethode van groeten naar Kamiza (Kamiza ni rei)en zwaard(Torei)Terminologie : Kennen van Japanse termengebruikt in dit hoofdstukKamae : Chudan no kamae, Jodan no KamaeKihon : Okuri ashi shomen suburi, Kirioroshi, OchiburiKata : Kunnen uitvoeren van 3 vormenKatapunten : Bewust zijn van waar de tegenstanderzich bevind en van wat je hemprobeert aan te doen. Correcte volgorde vanNukitsuke, Kirioroshi,Chiburi en Noto. Saya biki laten zien.Examen : Schriftelijk (kan ook mondelijk) : test vanhogergenoemde puntenUitvoering : 3 kata met torei. (Torei kan mogelijknog met begeleiding)

5°Gokyu

Alle punten van vorige graad, plus :Saho: Hoe het zwaard correct neerleggen langs eenDojo muur.Procedure betreden en verlaten Dojo, inclusiefschoeisel, toelating,...Reigi : Rechtstaande Torei. Kamiza ni rei, inclusiefveranderen van hand, hoek zwaard,timing van het buigen, blikTerminologie : Kennen van Japanse termengebruikt in dit hoofdstuk.Benoemen van 5 onderdelen van het zwaardKamae : Hasso no kamae, Migi en hidari jodan nokamaeKihon : Katate yoko giri, yoko Chiburi,Kata : Kunnen uitvoeren van 5 vormen.Katapunten : Grote bewegingen. Snijden metcorrecte timing van de voeten.Vorm 1-3 : coordinatie van knielen met notoMae : lichaam recht, achterste voet recht, Nukitsukehorizontaal en stabiliteit bij Chiburi.

Ushiro : zelfde als 1 plus correctie met rechtervoettijdens NukitsukeUkenagashi : Metsuke tijdens het trekken. Positievan het lichaam in verhou-ding met de tegenstander.Tsuka Ate : stoot op juiste hoogte, voetenwerk bijomdraaien, Tsuki op juisteplek.Kesa Giri : lichaam en achterste voet recht.Achterste hiel van de grond.Examen : Schriftelijk : kennis van hogergenoemdepunten.Uitvoering : 3 kata met voldoende kennis van torei.

4°Yonkyu

Alle punten van vorige graad, plus :Reigi : Correcte handen oogbewegingen tijdensTorei. Geen verwarring meer tussen openings- ensluitingsceremonie.Terminologie : Kennen van de Japanse termen uitdit hoofdstuk.Benoemen van 10 delen van het zwaardKamae : Gedan no kamae, Waki gamaeKihon : Furikaburi-KirioroshiAyumi ashi seme-kirioroshiKata :Kunnen uitvoeren van 7 vormenKatapunten : Saya biki laten zien bij alle nukitsukeen noto.Tenouchi en shiboru laten zien.Correcte shisei bij yoko chiburi en O-chiburi.Zanshin laten zien na Kirioroshi.Alle bewegingen groot en sterk.Mae : nukitsuke en kirioroshi zonder voorover teleunen, efficiënte chiburi.Ushiro : achterste voet recht bij nukitiuske enkirioroshiUke Nagashi : efficiënt afweren, correctehandpositie bij noto.Tsuka Ate : efficiënte stoot, positie knie tijdenstsuki en positie handen na tsuki.Kesa Giri : hoek snijbewegingen, voetenwerk enzanshin bij Hasso no kamae.Morote Tsuki : hoek snijbeweging, voorbereidingtsuki (niet op en neer), voet-werk bij omdraaien, efficiënt houwen.Sanpo Giri : Ashi sabaki bij nukitsuke en draaien,ukenagashi bij 2de draai.Examen : Schriftelijk : alle punten uit dit hoofdstuk

Uitvoering : 3 kata met torei (volledig zelfstandig)

3°Sankyu

Alle punten van vorige graad, plus :Terminologie : Kennen van de Japanse termen uitdit hoofdstukKihon : Hiraki Ashi Shomen, Ayumi Ashi yokomenKata : Kunnen uitvoeren van alle 10 de vormenKatapunten : Alle bewegingen moeten groot, sterken snel kunnen gedaan wordenSaya banara laten zien in alle vormenContinu laten zien van Zanshin, ook tijdens hetgaan zitten.Kime met minder pauzes (ononderbroken uitvoerenzonder te stoppen omna te denken)Correctie actie bij Ganmen Ate (Stoot, voet)Coordinatie van de lichaamsdraaimet Saya Biki. Tenen v/d rechtervoet wijzen naarvoor alvorens te steken naarsuigetsu van de tegenstander.Soete Tsuki : bepalen van juiste doel voor desnijbeweging. Correct voetwerkvoorafgaand de draaibeweging en Tsuki.Shiho Giri :correcte hoek aanhouden voor alletegenstanders. Open hand metpols haaks op Tsuka bij Kote Uchi. Ashi Sabaki bijdraai en steek. UkeNagashi houding bij 90ｰ draaibewegingen. Gedanen Waki Gamae bij de voor-bereiding tot de finale slag.Examen : Schriftelijk :alle punten uit dit hoofdstukUitvoering : 5 kata (eventueel met 2 Shitei Waza uitvormen 1 tem 7)

2°Nikyu

Alle punten van vorige graad, plus :Saho : Blijk geven van het begrijpen van allebelangrijke punten uit Saho en Reiho.Terminologie : Kennen van de Japanse termen uitdit hoofdstukKatapunten : Alle bewegingen moeten groot, sterk,snel en vloeiend kunnen uitgevoerdworden (Dai Kyo Soku Kei)Saya Bana laten zien in alle vormenVoortdurend correcte Shisei laten zien.Scherpe acties met positieve Kime.Ook al is men heftig bezig, toch innerlijke kalmtelaten zien (Sei to Do)Correct duimgebruik en handenwissel tijdensNukiTsuke(Koiguchi no Kiri gata)Examen : Schriftelijk : kennis van bovenstaandepunten(kan ook mondeling voor juniors)Uitvoering : 5 kata waarvan 4 Shitei Waza

1°Ikkyu

Alle punten van vorige graad, plus :Terminologie : Alle Japanse termen kennen uit dezesyllabusKata : Alle 10 de vormen kunnen uitvoerenKatapunten : Alle bewegingen moeten groot, sterk,snel en vloeiend kunnen uitgevoerdworden (Dai Kyo Soku Kei)Laten zien van : Saya Biki, Saya Banare, Kime,Zanshin, Sei to Do, in alle kataSnijbewegingen gecontrolleerd vanuit de heupen(besef van Hara en Tanden)Demonstreren van alle hoger besproken puntenConcentreren op de achterste voet : tenen naar vooren hiel v/d grond.Nukitsuke moet efficiënt zijn.Examen : Schriftelijk : alle punten uit dit hoofdstukUitvoering : 5 kata, gewoonlijk volgens keuze vande kandidaat

11. WOORDENLIJST

1. SAHO : ETIQUETTE

Arigato Dank u (informeel)Domo Bedankt (informeel)Domo arigato Dank u (formeel)Domo arigato gozaimasu Dank u wel (zeer formeel)Dozo Als het U belieft (ga

verder)Gomen nasai Verontschuldig mijKamiza ni rei Buiging naar kamizaOnegaishimasu A.U.B. ( als men om iets

vraagt)O tsukare sama deshita U bent moe geworden

(omwille van het hardewerk tijdens de les die U

gaf)-een uitdrukking vandank.

Rei BuigingReiho Methode van buigenRitsu rei Staande buigingSaho etiquetteSensei (gata) ni rei Buiging naar de leraar(s)Sumimasen Excuseer (aandacht

vragen)Tachi rei Staande buigingTo rei Buiging voor het zwaardZa rei zittende (knielende)

buiging

2. DELEN VAN HET LICHAAM

Ashi voetAshi kubi enkelAtama hoofdChushin centrum, midden , hartDo zijkant van het lichaamGanmen centrum van het gelaatHara buikHiji elleboogHiza knieJinchu centrum van bovenlipKakato hielKata schouderKoshi heup/tailleKote voorarmKubi nekMe oog

Men gelaatMune borstkasNakazumi centrumlijn van het lichaamNinode opperarmNodo keelOmote buitenkant vb. van een handShamen zijkant van het hoofd, slaapSui getsu solar plexusSunden punt tussen de ogenTe handTe kubi polsTe no uchi handpalmTsuma saki tip van de tenenUde armUra binnenkant vb. van een handYubi vinger/teen

3. KLEDINGSTUKKEN

Embu gi demonstratiekledingHakama broekrok met wijde pijpenHaori overvestHera stijf stukje aan achterkant van

hakama, binnen op hetachterstuk

Himo koord of veterKeiko gi trainingsvestKesa revers: deel van een

monnikenpak, hangend op de

linkerschouderKoshi ita achterstuk van hakamaMatadachi opening aan zijkant van hakamaMontsuki vest met wijde mouwen met mon

op borst, mouw en rugMune borstObi gordelSode mouwTabi zacht formeel schoeisel voor

algemeen gebruik en voor in de

DojoZekken borstlap met borduursel, bv. uw

eigen naam, naam van de Dojo,nationaliteit enz.

Zori sandalen die men over de tabi ofblote voeten draagt en dit voorgebruik buiten de Dojo

4. DELEN VAN HET ZWAARD

Deze lijst is niet volledig, er zijn nog vele onderdelen elk met hun eigen benaming.

Boshi boog leidend naar kissakiFuchi gane metalen ring rond de tsuka naast

de tsubaHa snijkantHabaki band(meestal in koper) die het

verbindingsstuk tussen het bladen tsuba versterkt.

Hamon verzacht gedeelteHanami snijdende lijn van het zwaard

(van mune naar ha)Hasiji wijzende lijn van het zwaard

(van mune machi naar kissaki)Hi rand of groef op het bladHira voorkant van het blad van

shinogi naar haHitoe punt van raaklijn tegen de mune

aan mune machiKashira einde van de tsukaKatahaba maat van het dikste gedeelte van

het bladKissaki puntKoiguchi open einde van de sayaKojiri gesloten einde van de sayaKurigata greep op de saya waardoor de

sageo gaatMei Signatuur op de angelMekugi bamboe pin door de tsukaMekugi ana opening waardoor de mekugi

gaatMenuki dekoraties onder de tsuka die de

grip verbeterenMonouchi snijdend gedeelte (ongeveer 6

inch. op naar kissaki)Mune bovenkant(rug) van het bladMune machi ‘stap’ op het einde van de mune,

waar het blad tegen de habakikomt

Nagasa lengtemaat van het blad vankissaki naar mune machi in eenrechte lijn

Nakago angelNakago Jiri einde van de angelSageo koord vastgemaakt aan hakama

himoSame stukje leder, vissehuid , tussen

het houten gedeelte van hethandvat en de binding

Saya de schedeSeppa beschermstukjes tegen stootplaatShinogi ribbel op breedste punt langs het

bladShinogi ji voorkant van het blad van

shinogi naar muneSori maat van de boog van het blad,

gemeten van de mune naar denagasa lijn op het diepste punt

Tsuba stootplaatTsuka ito/Maki ito winding v/h handvatYasuri mei vijlstreek

5. KAMAE, SHISEI, HAND- EN VOETTECHNIEKEN

Ayumi ashi wandelend voetwerkChudan no kamae midden gevechtshoudingFumikomi ashi stampende voet. Betekent ook

aanpassing van de achterste voetwanneer men snijdt zonder testappen, bv. om de hoek van deheupen te corrigeren of meerkracht te geven aan de slag

Gedan no kamae lage gevechtshouding

Hasso no kamae zwaard naast het gelaat,linkervoet voorwaarts

Hidari jodan no kamae L-voet voorwaarts jodanHiraki ashi achterste voet beweegt

voorwaarts en zijwaarts en draaitom de tegenstander aan teschouwen vanuit nieuweinvalshoek, voorste voet volgt

mee rond om originele houdingte bekomen met voetentegenovergesteld

Iai goshi verlaagde heup (voorbereid)Jiku ashi aslijn van de voeten wanneer

men draait hielen/tenen,linkerhiel/rechtertenen,rechterhiel/linkertenen

Jodan no kamae hoge gevechtshoudingKamae o toku kamae breken bv. op het einde

van een twee-man vormKeito shisei zwaard in linkerhand op de

heup, hand op linkerheup,zwaardhoek 45° horizontaal,Kashira beetje inwaarts, duim optsuba

Kiri te snijdende handMamori te dekkende of beschermende handMigi jodan no kamae R-voet voorwaarts jodanOkuri ashi voorste voet beweegt

voorwaarts, achterste voet volgtom originele houding tehervatten (Kendo-voetwerk)

Seiza knielende houdingSeme ashi drukkende (duwende) voet

Seme te drukkende (duwende) handShiboru lichtjes indraaien van de handen

over de tsuka op het moment vande slag

Shini te dode handSuri ashi glijdende voetenTaito shizei zwaard in saya, saya in obi,

linkerhand op zwaard met duimop tsuba

Tate hiza zittende houding (op L-voet) metrechterknie omhoog

Teito shizei zwaard in saya ,saya en zwaardin linkerhand, beide armenvolledig neerwaarts uitgestrekt,duim niet op tsuba

Te no uchi controle in de handen m.a.w. dejuiste greep (meestal in de kleinevingers waarbij duimen envoorvingers losser zijn), en decorrecte timing van shiboru

Tome te stoppende handTsugi ashi achterste voet beweegt naar

teenlijn met voorste hiel positieWakigamae verborgen houding(zwaard

verstopt achter hakama, handenop rechterheup)

6. ALGEMENE DOJO-WOORDENSCHAT

Ageru optillen, heffenAiuchi tegelijkertijd slaanAteru slaan, treffenAto de naBatto het zwaard trekkenBoken houten zwaardBokuto houten zwaardChiburi bloed van het zwaard afzwaaienChigau verschillendChiisai kleinChikaku dichtbijChinugui bloed van het zwaard afvegenChokkaku juiste hoekenDame niet doen, slecht, zo nietDan stap/graadDatto zwaard uit de obi halenDo graden(bv. kyu ju do, 90°)Dojo trainingszaal, clubEguru uitstekenEmbu demonstratieEnzan no metsuke staren naar verre bergenFukaku letterlijk: diep, diepte van het

persoonlijke karakter doortraining

Furi kaburi het zwaard heffen met het oogop het snijden, toeslagen

Gakusei studentGokai indrukwekkend, groots,

onverschrokkenGyaku tegenovergesteld, omgekeerdHai jaHajime beginHanmi lichaam gedraaid, één zijde

voorwaarts(migi..., hidari...)Hanshi Han: een voorbeeld of model om

te imiteren, een persoon diedient als voorbeeld

Hayaku snelHeiko parallelHenka waza alternatieve technieken (kleine

veranderingen van interpretatiein dezelfde basisvorm bv.verandering van positie van detegenstander in Tozume, of dearm snijden i.p.v. de nek inOroshi.) Zie ook Kae waza enappendix 2.

Hetta onzorgvuldig, slecht

Hidari linksHiki taoshi neerduwende techniekHira platHito kokyu één ademJozu zorgvuldig, vlotKae waza alternatieve technieken

(volledige vervangingsvorm ofgrote wijziging van een techniekbv. Sodesuri gaeshi vervangendoor Sodesuri Komi in Okuiai)zie ook henka waza en appendix2.

Kakudo hoekKata trainingsvormen of serie van

vormenKatate alleen, met één handKeiko trainingKensen zwaartepuntKi ademsterkte, innerlijke krachtKime letterlijk: besluit. De scherpte

van een beweging, positief eindevan snijden of steken.

Kimochi gevoelKi wo tsukete wees voorzichtigKiri/kiru snijdenKiryoku vitaliteit/ energieKohai iemand’s juniorKokyû ademhalingscontroleKoryu traditionele schoolKyojun standaardKyoshi kyo: aanleren, leraarKyu afdeling, graden van beginners

voor shodanMa timing interval, afstand in tijdMaai positie, afstand in ruimteMae voorkantMachigai foutMassugu recht vooruitMawatte ronddraaienMetsuke richting van starenMigi rechtsMiru kijkenMo/Motto meer, bv. mo ôki, groterMudansha persoon zonder dangraadMorote met beide handenNaname diagonaalNaze waarom?Noto zwaard terugbrengen naar de

saya

Nukitsuke trekken en slagen in één aktieÔki grootOtoshi/Oroshi laten vallen/ verlagenOsame to het zwaard terug in de saya

schuivenRenshi Ren: polijsten

disciplineren,enz... eengevorderde student

Ryu school/curriculumSabaki bewegingSaya biki controle van de saya, meestal

achteruit trekkenSaya banare de saya verlatenSaya no uchi in de sayaSeitei standaard, gevormd,gevestigdSeiteigata gevestigde vormenSemeru duwen, drukkenSempai iemand’s seniorSensei leraarSen voor zijn , initiatief nemenShinken gehard, gescherpt, gesmeed,

“echt” zwaardShinza graderenShita beneden, onderShitei waza serie opgelegde vormen bv. in

examen of competitieShizuka ni stil, rustigShomen recht vooruitSuihei horizontaalSukoshi een beetje, kleine hoeveelheidSuki zwak, kwetsbaar punt, opening,

kansTaikai competitieTate omhoog, vertikaalTeki tegenstanderTsuba zeriai dicht tegen elkaar, tsubas

duwend tegen elkaarTsuki stoot, steekUchi slagenUe opUchiko poeder voor zwaardreinigingUshiro achterWaza techniekWakarimasen Ik begrijp het nietWakamirasu Ik begrijp hetYame stopYoko plat, horizontaal, aan de kantYudansha persoon met dangraadYukkuri traag, langzaamYawara kaku ni zacht

12. TAIKAIRICHTLIJNEN VOOR IAIDO-WEDSTRIJDEN EN SCHEIDSRECHTERSZEN NIHON KENDO RENMEI

ALGEMEEN

Kendo en iaido zijn middelen tot vorming en ontwikkeling van het menselijk karakter. Het doel van het beoefenen van kendo en iaido is:- Oefenen van lichaam en geest,- Ontwikkelen van een sterke wilskracht,- Door harde en juiste training, streven naar verbetering in de kunst van kendo en iaido- Hoffelijk, respectvol en eerlijk omgaan met anderen, - en steeds de verbetering van zichzelf als individu nastreven.

Aldus kan men houden van zijn land en maatschappij,bijdragen tot behoud en ontwikkeling van cultuur,vrede aanmoedigen en voorspoed betrachten tussen alle volkeren.

1. WEDSTRIJDREGELS IAIDO

1. Definitie van wedstrijd.In een wedstrijd nemen 2 deelnemers het tegenelkaar op in de kunst van de bedrevenheid methet zwaard. Dit gebeurt in een welomschrevenveld volgens de reglementen vaniaidowedstrijden. De winnaar wordt aangeduiddoor beslissing van de scheidsrechters.

2. Wedstrijdveld.Het wedstrijdveld wordt gevormd door tweerechthoeken, elk 7m. lang en 3m.breed. Deruimte tussen de twee velden bedraagt minstens1m.

3. Uitrusting en kledij.Het zwaard dat gebruikt wordt kan een scherpzwaard zijn (shinken) of een oefenzwaard (iaitoof mozoto).De kledij bestaat uit een vest (uwagi-keikogi)en broekrok (hakama).

4. Soort wedstrijd.a. Individuele wedstrijd : deze kan al dan nietingedeeld worden per dangraad, en debeslissing wordt genomen door middel van hetaantal vlaggen dat door de scheidsrechterswordt toegewezen.b. Team wedstrijd : - verschillende personen nemen deel aan dewedstrijd in een voorafbepaalde volgorde. Het

team met het grootste aantal individueleoverwinningen wint de wedstrijd.- in geval van een gelijk aantal gewonnenmatches worden de vlaggen geteld. Bij gelijkaantal vlaggen moet één finale kamp beslissen.

5. Begin, einde en duur van de wedstrijd.Duurtijd: De standaardtijd voor een wedstrijd bedraagt 6minuten voor 5 technieken. De tijd wordtgerekend vanaf het startbevel “HAJIME” vande hoofdscheidsrechter tot en met de finale REI(groet) naar SHOMEN en het terug innemenvan de positie met het zwaard aan delinkerheup. Start en einde:De wedstrijd begint met het bevel “HAJIME”van de hoofdscheidsrechter en eindigt met deverklaring “SHOBU ARI”.

6. Beslissingscriteria:Beslissing winner-verliezer:Een overwinning wordt toegekend op basis vande volgende criteria:a. Juiste etiquette, correcte techniek in hethanteren van het zwaard, met KI KEN TAIITCHI, en in een juiste mentale instelling.b. De uit te voeren technieken kunnengedeeltelijk of volledig zijn opgelegd. Indieneen vergissing wordt gemaakt in de opgelegde

technieken zullen de scheidsrechters na dewedstrijd overleg plegen en diegene die zichvergist heeft in de technieken tot verliezerverklaren. Indien beide deelnemers eenvergissing in de opgelegde technieken begaanzal worden geoordeeld volgens a. .c. De deelnemer die de tijd overschrijdt zal totverliezer verklaard worden. Indien beidedeelnemers de tijd overschrijden zal wordengeoordeeld volgens a. .

7. HANSOKU - (Onheus, niet volgens de regelsvan goed gedrag)- Een scheidsrechter of tegenstander beledigenwordt als onheus beschouwd.- Alle handelingen in strijd met de regels van“fair play” worden als onheus beschouwd.

8. BASSOKU (sanktie)De deelnemer die zich onheus gedraagt zoalsbeschreven in punt 7 zal na overleg door descheidsrechters tot verliezer verklaard worden.De tegenstander krijgt 3 punten. De verliezermag in geen geval verder deelnemen aan hettornooi.

9. Ongevallen of verwondingen tijdens dewedstrijd:- Elke deelnemer mag een korte stop vragentijdens de wedstrijd wanneer hij omwille vaneen verwonding of ongeval niet kan verdergaan.- Wanneer de scheidsrechter oordeelt dat hetom een kleine verwonding gaat die het verdereverloop van de wedstrijd niet zal beinvloeden,dan mag de wedstrijd na 5 minuten wordenhervat. - Indien de wedstrijd niet kan wordenverdergezet wegens een verwonding: * in geval van opzettelijke verwonding of eenaanval, zal degene die de blessure veroorzaaktede match verliezen. * indien de oorzaak onduidelijk is zal degenedie niet kan verder gaan de match verliezen. - De deelnemer die een stop vraagt vanwegeeen verwonding of ongeval zal de matchverliezen. - De deelnemer die de wedstrijd wint om eenvan deze redenen krijgt 3 punten toegekent.

10. SHINPAN (arbitrage)- SHINPANCHO (de hoofdscheidsrechter van

het tornooi) beschikt over de nodigebevoegdheden om een faire wedstrijd teverzekeren. - In geval van 2 of meer wedstrijdvelden zal perveld een SHINPAN SHUNIN (veldscheids-rechter) als assistent worden aangeduid. - De veldscheidsrechter is verantwoordingverschuldigd aan de hoofdscheidsrechter vanhet tornooi voor de arbitrage in het betrokkenveld. - Per veld hebben een team van 1 SHUSHIN(hoofd)scheidsrechter) en 2 FUKOSHIN (hulpscheidsrechters) gelijke rechten om te beslissen.

11. Protest- Protest tegen de beslissingen van descheidsrechters is niet toegestaan. - Indien er twijfel zou rijzen omtrent detoepassingen van de regels, dan kan de team-manager protest aantekenen bij dehoofdscheidsrechter van het tornooi(SHINPANCHO) of de veldscheidsrechter(SHINPAN SHUNIN), op het moment tussenhet beeindigen van de technieken en debeslissing van de scheidsrechters. -Wanneer de hoofdscheidsrechter van hettornooi of veldscheidsrechter een klachtontvangen zal na raadpleging van de (hoofd)scheidrechter met de hulpscheidsrechters eenduidelijke beslissing worden uitgesproken.

12. KAKARI (verantwoordelijke personen) - In principe zullen per veld 1 hoofd-tijdopnemer en 2 of meer hulp-tijdopnemersinstaan voor het meten van de tijd en doormiddel van een signaal (gele vlag) te kennengeven als de tijd verstreken is. - In principe zullen per veld 1 hoofd-scorebordhouder en 2 of meer hulp-scorebordhouders op een duidelijke manier deuitslag van de wedstrijd weergeven. - In principe zullen per veld 1 hoofd-noteerderen 2 of meer hulp-noteerders de score noteren. - Tot slot zijn er in principe 1hoofdverantwoordelijke en 2 assistenten perveld die moeten zorgen voor een vlot verloopvan de wedstrijden.

2. RICHTLIJNEN VOOR DE SCHEIDSRECHTERS.

1. De scheidsrechters beslissen wie wint ofverliest in overeenstemming met de richtlijnenvan de iaido-wedstrijden en de arbitrage.

2. In principe is er een team van 3 scheidsrechters:1( hoofd)scheidsrechter en 2hulpscheidsrechteres.

3. De( hoofd)scheidsrechter heeft de algeheleleiding over het wedstrijdveld. Hij kondigt starten einde aan, alsook wie wint of verliest.

4. De scheidsrechters beslissen wie wint doormiddel van toewijzing van een aantal vlaggen.

5. Belangrijkste punten voor de scheidsrechters. a. Nadat beide deelnemers hebben gegroet naarShomen en op hun startlijn hebben

plaatsgenomen staat de (hoofd)scheidsrechterrecht en roept “HAJIME” (start) waarna hijterug gaat zitten. b. Wanneer beide deelnemers de opgelegdetechnieken hebben uitgevoerd, opnieuw hebbengegroet naar Shomen en het zwaard opnieuw opde linkerheup hebben genomen (KEITOSHISEI) staat de (hoofd)scheidsrechter recht enroept “HANTEI” (beslissing) c. De scheidsrechters moeten hun beslissinglaten kennen door tegelijk hun vlag omhoog tebrengen op het moment dat de( hoofd)scheidsrechter “HANTEI” roept. Een gelijkspel aankondigen of zich onthouden is nietmogelijk. d. De(hoofd)scheidsrechter maakt de beslissingkenbaar aan de hand van de kleur van degeheven vlaggen. (rood of wit)

3. BELANGRIJKE PUNTEN IN DE ARBITRAGE

1. De SHINPANCHO (hoofdscheidsrechter vanhet tornooi) overhandigt vóór het begin van dewedstrijd de vlaggen aan de SHINPANSHUNIN (veldscheidsrechter)

2. De SHINPAN SHUNIN (veldscheidsrechter)overhandigt de vlaggen aan de SHUSHIN(hoofd)scheidsrechter).

3. De SHUSHIN (hoofd)scheidsrechter)overhandigt de vlaggen aan de 2 FUKUSHIN(hulpsheidsrechter) terwijl hij voor de tafelstaat, te beginnen met de linksehulpscheidsrechter indien hij met het gezichtrichting shomen staat.

4. De scheidsrechters spreiden de vlaggen uit opde tafel, rood aan de rechterkant en wit aan delinkerkant.

5. Wanneer de 2 deelnemers klaar staan op destartlijn, staat de scheidsrechter recht en roept“HAJIME” (start) om de wedstrijd te latenbeginnen, waarna hij opnieuw gaat zitten.

6. Wanneer beide deelnemers de opgelegdetechnieken hebben uitgevoerd en hebbengegroet naar Shomen, staat de (hoofd)

scheidsrechter recht en roept “HANTEI”(beslissing).

7. De scheidsrechters moeten hun vlaggen op de volgende manier gebruiken :

--> Wanneer de (hoofd)scheidsrechter “HANTEI” roept dan brengen de scheidsrechters hun vlag omhoog in een hoek van 45° te rekenen vanaf het lichaam.

--> Wanneer de(hoofd)scheidsrechter“SHOBU

ARI” aankondigt worden de vlaggen opniew naar beneden gebracht.

8. De (hoofd)scheidsrechter doet de volgende aankondigingen 1. In geval van 3 rode (witte) vlaggen: “HANTEI; SHOBU ARI”

2. Wanneer de( hoofd)scheidsrechter rood (wit) als winnaar aanduid maar de hulpscheidsrechters duiden wit(rood) als winnaar aan danzal de hoofscheidsrechter aankondigen: “HANTEI;

(hij wisselt zijn vlag) SHOBU ARI”.1. Als er een fout werd gemaakt in de opgelegde technieken zullen de 3 scheidsrechtersgezamelijk

overleg plegen in GOGI en zal volgende aankondiging worden gemaakt: “HANTEI; SHOBU ARI”.Indien beide deelnemers een fout maken in deopgelegde technieken zal de aankondiging ge-beuren volgens 1. of 2. Een deelnemer die eenfout maakt in de opgelegde technieken moet de match tot het einde verderzetten.

4. Als een van de deelnemers de tijdslimiet overschrijdt dan zullen de 3 scheidsrechters gezamenlijk overleg plegen in GOGI en zal volgende aankondiging worden gemaakt: “HANTEI; SHOBU ARI.”

Indien beide deelnemers de tijdslimiet overschrijden dan zal de aankondiging gebeuren volgens 1. of 2. De wedstrijdtijd bedraagt 6 minuten.5. Als een van de deelnemers zijn tegenstander of een scheidsrechter beledigd heeft zullen de 3 scheidsrechters gezamelijk overleg plegen in GOGI nadat de (hoofd)scheidrechter het bevel “YAME” heeft gegeven en zal de volgende aankondiging worden gemaakt: “ SHOBU ARI”.6. Als een van de deelnemers zich op een andere

manier onheus gedraagt wordt gehandeld als inpunt 5.

7. Als een van de deelnemers de wedstrijd moet staken zal volgende aankondiging worden gemaakt: “ SHOBU ARI”.8. Indien een van de deelnemers een zwaard

gebruikt dat niet conform is met wat isvoorgeschreven, dan zal hij de wedstrijdverliezen na gezamelijke raadpleging in GOGIen met de aankondiging “SHOBU ARI”.

9. Bij afwezigheid van een van de deelnemers zalde tegenstander groeten voor Shomen en plaatsnemen aan de startlijn. De aankondiging luidt

als volgt: “SHOBU ARI”.In de gevallen 5., 6., 7., 8., 9., zal enkel de hoofdscheidsrechter met een vlag de beslissingaangeven.

De winnaar krijgt in dit geval 3 punten.10. In geval van gevaar brengt de scheidsrechter beide vlaggen omhoog en roept “YAME”.11. Verkeerde “bewegingen” in de opgelegde technieken worden beschouwd als minus-punten.12. Uit het veld stappen wordt eveneens als een minus-punt beschouwd. De gehele voet moethier wel buiten het veld komen te staan.13. Volgende punten kunnen als belangrijk beschouwd worden in het arbitreren:

1) Etikette (correct gedrag, Rei, gebruik van SAGEO)

2) Graad van geoefendheid. 3) Technisch :

- juiste NUKITSUKI, KIRIOROSHI- juiste SAYABANARE, HASUJI- juiste CHIBURI, hoek- juiste NOTO

4) Mentale houding : - Kalmte - METSUKE - ZANSHIN, MAAI

5) KI KEN TAI ICHI 6) Het iaido moet werkelijk bruikbaar zijn als Budo

7) Men dient te vergelijken met referentiepunten zoals beschreven in de uitleg van ZNKR IAIDO

ZIE OOK “THE REGULATIONS AND SUBSIDIARY RULES OF IAIDO SHIAI AND SHINPAN” by the All Japan Kendo Federation, Revised october 1, 1996

13. LITERATUUR m.b.t. ZEN KEN REN IAIDO

O FUJII TECHNISCH HANDBOEK : “An introduction to Zen Nippon Kendo RenmeiSeiteigata Iai” (1982)

J.P. RENIEZ HANDBOEK : “Seitei iai” Collection Shobukan (1982)

Darrel CRAIG IAI - The art of drawing the swort (1983)

Pierre DELORME IAIDO - Le tranchant du sabre Editions de la Maisnie (1982)IAIDO - Le chemin du sabre Editions de la Maisnie (1984)

Louis VITALIS “Iaido kursus NKR (Ned. Kendo Renmei)"; in samenwerking met Zendokan (1985)

Peter WEST IAIDO HANDBOOK - Prepared for the British Kendo Association. (1995)

G.WARNER & Donn F.DRAEGER JAPANESE SWORDMANSHIP Technique and Practice John Weatherhill (1986)

R.HABERSETZER & J.LOBO & S.SANTORO Découvrir le IAI-DO – Amphora(1991)

iaido · 2017. 2. 14. · iaido handboek vlaamse kendo iaido jodo federatie vzw versie 2 – juni...

Documents