2- sanam...

30
ﺑﺎﻧﻚ اﻋﺘﺒﺎري و ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ رﻳﺴﻚ ﺳﻮدآوري، ارﺗﺒﺎط ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻫﺎ ﺑﺎﻧﻜﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻐﺎﻧﻠﻮ ﭘﺎﻛﺪل ﻋﺒﺪاﷲ1 ﻛﻮﻫﻲ ﺣﺴﻦ2 رﺣﻴﻢ ﺻﻨﻢ زاده3 ﭼﻜﻴﺪه ﺑﺎﻧﻚ اﻋﺘﺒﺎري و ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ رﻳﺴﻚ ﺳﻮدآوري، ارﺗﺒﺎط ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ ﻫﺪف اﺳـﺖ ﺑـﺎﻧﻜﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻫﺎ. ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮرد ﺑﺎﻧﻚ ﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻮده ﺗﻬﺮان ﺑﻬﺎدار اوراق ﺑﻮرس در ﺷﺪه) ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺸﺎﻫﺪات149 ﺑﺎﻧﻚ ـ ﺳﺎل( زﻣـﺎﻧﻲ ﻗﻠﻤـﺮو و ﻫﻔﺖ دوره ﻳﻚ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺎﻟﻪ از ﺳﺎل ﻫﺎي1388 اﻟﻲ1396 اﺳﺖ. ﻓﺮﺿﻴﻪ آزﻣﻮن ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻣﺘﻐﻴﺮه ﺧﻄﻲ رﮔﺮﺳﻴﻮن از ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﺎي داده ﺑﺎ اﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻮﻳﺎ ﭘﺎﻧﻠﻲ ﻫﺎي. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎزده ﺑﻴﻦ ﻛﻪ اﺳﺖ آن از ﺣﺎﻛﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻓﺮﺿﻴﺎت آزﻣﻮن داراﻳﻲ ﻫﺎي ﺳﺎل داراﻳﻲ ﻗﺒﻞ، ﻧﻘﺪي ﺑﻪ ﻛﻞ داراﻳﻲ ﻧﺮخ و ﻫﺎ داراﻳﻲ ﺑﺎزده ﻧﺮخ ﺑﺎ ارز دارد وﺟﻮد ﻣﻌﻨﺎداري و ﻣﻨﻔﻲ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ. ﻧﺮخ ﺑﻴﻦ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻧﺮخ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﺮخ ﺑﺎ ﺗﻮرم داراﻳﻲ ﺑﺎزده ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎي دار ﺑﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎدار، و ﻣﺜﺒﺖ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ، اﻳﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﻪ ﻛﻞ داراﻳﻲ ﻧﺮخ و ﻫﺎ راﺑﻄﻪ ﺳﻬﺎم ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺎزده ﻧﺮخ ﺑﺎ ارز ﻧﺮخ ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎﺑﻞ در و ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﻧﻚ ﺳﻬﺎم ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺎزده ﻧﺮخ ﺑﺎ ﺗﻮرم ﻧﺮخ و اﻗﺘﺼﺎدي رﺷﺪ دارد وﺟـﻮد ﻣﻌﻨﺎداري و ﻣﺜﺒﺖ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ. داراﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻘﺪي ﺑﻪ ﻛﻞ داراﻳﻲ ﻧﺮخ ﻫﺎ، ورﺷﻜﺴﺘﮕ رﻳﺴﻚ ﺑﺎ ﺗﻮرم ﻧﺮخ و ارز ﺑﺎﻧﻚ دارد وﺟﻮد ﻣﻌﻨﺎداري و ﻣﻨﻔﻲ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ. ﻧـﺮخ ﺑـﻴﻦ ﺑﺎﻧﻚ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ رﻳﺴﻚ ﺑﺎ اﻗﺘﺼﺎدي رﺷﺪ رﻳﺴﻚ ﺑﻴﻦ و ﻣﻌﻨﺎدار و ﻣﺜﺒﺖ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ اﻋﺘﺒﺎري ﺳﺎل ﻧﺮخ ﻗﺒﻞ، ﻛﻔﺎﻳـﺖ ذﺧـﺎﻳﺮ و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﺑﺎﻧﻚ اﻋﺘﺒﺎري رﻳﺴﻚ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻧﻬﺎﻳﺖ در و دارد وﺟﻮد ﻣﻌﻨﺎداري و ﻣﺜﺒﺖ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻴﻦ ﺧﺎﻟﺺ ﺑـﻪ داراﻳﻲ ﺑﺎﻧﻚ اﻋﺘﺒﺎري رﻳﺴﻚ و ﻫﺎ دارد وﺟﻮد ﻣﻌﻨﺎداري و ﻣﻨﻔﻲ راﺑﻄﻪ ﻫﺎ. واژه ﻛﻠﻴﺪي ﻫﺎي: ﺑﺎﻧﻚ اﻋﺘﺒﺎري رﻳﺴﻚ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ، رﻳﺴﻚ ﺳﻮدآوري، ﻫﺎ. ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪيJEL : M41 ، M31 ، A21 . ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1 . اﻳــﺮان اردﺑﻴــﻞ، اردﺑﻴــﻞ، واﺣــﺪ اﺳــﻼﻣﻲ، آزاد ﺣﺴﺎﺑﺪارﻳﺪاﻧﺸــﮕﺎه ﮔــﺮوه ﻋﻠﻤــﻲ، ﻫﻴﺌــﺖ ﻋﻀــﻮ) . ﻣﺴــﺌﻮل ﻧﻮﻳﺴــﻨﺪة( ؛[email protected] 2 . ﻋﻠﻤﻲ، ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻀﻮ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺆﺳﺴﺔ اﻳﺮان ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان، ﺎﻧﻜﺪاري. [email protected] 3 . ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳ اﻳﺮان ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان، ﺑﺎﻧﻜﺪاري آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺆﺳﺴﺔ ﺣﺴﺎﺑﺪاري، ارﺷﺪ. [email protected] درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎرﻳﺦ: 25 / 05 / 1397 ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺎرﻳﺦ: 10 / 08 / 1397 ان ری ا ا ﻮزش ﺑﺎ ﯽ آ ﻪ ﻋﺎ دوره۴ ﻤﺎره، ١٠ ﭘﺎ١٣٩٧ ٣١ - ۶٠ ﻓﺼﻞ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﻧﻜﺪاري و ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺎﻣﻪ

Upload: others

Post on 25-Jan-2021

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • ها با متغيرهاي بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك منتخب بانكي

    1عبداهللا پاكدل مغانلو

    2حسن كوهي 3زاده صنم رحيم

    چكيدهجامعـه . ها با متغيرهاي منتخب بـانكي اسـت هدف اين تحقيق بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    و قلمـرو زمـاني ) سال ـ بانك 149 مشاهدات مجموع(شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده هاي پذيرفته مل بانكمورد مطالعه شاهاي تحقيق از رگرسيون خطي چندمتغيره براي آزمون فرضيه. است 1396الي 1388هاي سال ازساله تحقيق شامل يك دوره هفت

    قبل، دارايي سال هاي دارايي آزمون فرضيات تحقيق حاكي از آن است كه بين بازده نتايج. هاي پانلي پويا استفاده شده است با دادهتورم با نرخ سرمايه و نرخ كفايت بين نرخ. ها رابطه منفي و معناداري وجود دارد ارز با نرخ بازده دارايي ها و نرخ دارايي كل به نقدي

    ارز با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام رابطه ها و نرخ دارايي كل به نقدي اييها، رابطه مثبت و معنادار، بين دار هاي بانك بازده دارايي. ها رابطه مثبت و معناداري وجـود دارد رشد اقتصادي و نرخ تورم با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام بانك منفي و در مقابل بين نرخ

    بـين نـرخ . ها رابطه منفي و معناداري وجود دارد ي بانكارز و نرخ تورم با ريسك ورشكستگ ها، نرخ دارايي كل به نقدي بين دارايي سـرمايه و ذخـاير كفايـت قبل، نرخ سال اعتباري ها رابطه مثبت و معنادار و بين ريسك رشد اقتصادي با ريسك ورشكستگي بانك

    بـه خالص ين تسهيالتها رابطه مثبت و معناداري وجود دارد و در نهايت ب ناخالص با ريسك اعتباري بانك تسهيالت بر تسهيالت .ها رابطه منفي و معناداري وجود دارد ها و ريسك اعتباري بانك دارايي

    .ها سودآوري، ريسك ورشكستگي، ريسك اعتباري بانك :هاي كليدي واژه .JEL: M41 ،M31، A21 بنديطبقه

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛)نويســـندة مســـئول. (عضـــو هيئـــت علمـــي، گـــروه حسابداريدانشـــگاه آزاد اســـالمي، واحـــد اردبيـــل، اردبيـــل، ايـــران. 1

    [email protected] [email protected] .انكداري ايران، تهران، ايرانمؤسسة عالي آموزش بعضو هيئت علمي، .2 [email protected] .ارشد حسابداري، مؤسسة عالي آموزش بانكداري ايران، تهران، ايران يكارشناس. 3 10/08/1397 :تاريخ پذيرش 25/05/1397: تاريخ دريافت

    ان ری ا دا وزش بان ی آ ه عا ؤماره۴دوره ، ١٠

    ز ١٣٩٧پا ۶٠ - ٣١ه

    نامه مطالعات مالي و بانكداري اسالميفصل

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 32

    مقدمه نقـش مهمـي ،هاي پولي دولـت سسات اقتصادي، در اجراي سياستؤترين م عنوان شاخص ها به بانك

    استفاده را از مناطق داراي سرمايه مازاد به بدون نحوي كه در شرايط مقتضي امكانات به ،كنند ايفا ميها بين افرادي كـه ديگر، بانك بيانبه . دهند داراي كمبود سرمايه، با كمترين هزينه انتقال مي مناطق

    هرگونـه مشـكل در سيسـتم .هسـتند هواسـط نياز دارنـد، سرمايه بهسرمايه مازاد دارند و افرادي كه بنـابراين رشـد . ثيرگذار اسـت أها و در نهايت اقتصاد جامعه ت صورت مستقيم روي شركت هبانكداري ب

    ها داراي ساختار شـكننده و ، بانكدليلهمين به. شود بخش بانكداري سبب رشد اقتصادي جامعه ميـ .ريسكي هستند كه تابع ساختار مالي و كارايي آنها است واسـطه هدر محيطي كـه بازارهـاي مـالي ب

    . يابـد اطمينان از حفظ و رشد كارايي بانكداري اهميـت مـي ،كنند تغييرات سريع فناوري تغيير پيدا مي ).1393مني، ؤم( كنند ها در توسعه پايدار و تخصيص منابع، نقش مهمي ايفا مي بنابراين، بانك

    تـرين عوامـل رشـد و توسـعه هر كشـور، از مهـم هاي مالي و توليدي در ارتباط صحيح بين نظامهـاي كشورهاي داراي الگوي كارآمـد در تخصـيص سـرمايه بـه بخـش . شود اقتصادي محسوب مي

    تجهيـز و . مختلف اقتصادي، اغلب از پيشرفت اقتصادي و در نتيجه رفاه اجتماعي باالتري برخوردارندپـذيرد كـه بـازار ريق بازار مالي انجام ميهاي اقتصادي از ط گذاري به فعاليت تخصيص منابع سرمايه

    از ايـن رو، نقـش نظـام بـانكي در فراينـد رشـد و توسـعه . اعتبارات بانكي قسمتي از اين بازار اسـت هاي تأمين سـرمايه در گـردش اقتصادي كشورها براي تجهيز منابع و تأمين مالي براي اجراي پروژه

    ازهاي اساسي جمعيت و نيز جلـوگيري از تعميـق رهني و رفع ني التيتسهواحدهاي توليدي، اعطاي گذاري و اشتغال آن چنان پراهميت است كه حفظ سالمت هاي اقتصادي، سرمايه روند كاهنده فعاليت

    گذاري اقتصادي در اقتصاد ملي كشورها بـه هاي نخست سياست ها را بايد از جمله اولويت مالي بانكهـاي خـاص خـود بـا انـواع و بانكي با توجه بـه ويژگـي بايد توجه داشت كه نظام مالي . حساب آورد

    رو بـه رو 3و ريسـك بـازار 2، ريسك نقـدينگي 1گوناگوني از ريسك و مخاطره مانند ريسك اعتباري ).1384پگاه، (است

    يسـك ر ي،سـودآور شود كه آيا شده، در اين تحقيق، اين مسئله مطرح مي با توجه به مطالب بيان متغيرهاي منتخب بانكي ارتباطي دارند يا خير؟ها با بانك يو اعتبار يورشكستگ

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Credit risk 2. Liquidity risk 3. Market risk

  • 33 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    مباني نظري تحقيقهـا، نـبض بانك. نظام بانكي كارآمد، يكي از ابزارهاي الزم و مؤثر براي توسعه اقتصادي كشور است

    هاي اقتصـادي جامعـه تـأثير تواند بر ساير بخش هاي مالي هستند و وضعيت حاكم بر آنها مي فعاليتهـا، امـر مبـادالت تجـاري و ها و پرداخت ها با سازماندهي و هدايت دريافت بانك. شدمهمي داشته با

    اين موضـوع . شوند بازرگاني را تسهيل كرده و موجب گسترش بازارها، رشد و شكوفايي اقتصادي ميدر . ويژه براي ايران از اهميت بسيار زيادي برخوردار است كه در آن بازاري براي بدهي وجود ندارد به

    تـرين چـالش نظـام كنند و پايداري آنها مهـم كننده وجوه عمل مي عنوان تنها فراهم ها به ايران، بانك ).1390، همكارانو ينور(بانكي كشور است

    هـاي سيسـتم مـالي سـنتي را جهان را تكان داد، محدوديت 2007بحران اعتباردهي كه در سال ثبات بوده و اقتصاد همه مؤسسات مالي بي). 2011، 2يترابلسو 2016، 1و همكاران فخفخ(نشان داد

    و 3يتـ يفت(فلج شده بود، در حالي كه سيستم مالي اسالمي ثبات و پايداري خود را حفـظ كـرده بـود دنبـال آن ركـود اقتصـادي بـه ظهور اين بحران و به). 2013، 4و مات رحيم و زكريا 2013همكاران،

    نفعـان ا در اين مسائل منجر شد و باعث شـد ذي ه هاي متعددي در خصوص نقش بانك طرح پرسشو 2013، 5بـورخيس و نبـي (هـاي مـالي باشـند جوي راه حلي براي شكستو متعددي درصدد جست

    هـا در جـذب و توانـايي ها اسالمي از طريق توجه به قوت هبنابراين مالي). 2014و همكاران، 6روسمن يسـو بـه را هـا توجهها، نوان راه حلي براي سيستمانداز مالي به ع هاي مالي با توجه به چشم آشفتگي

    هـا بقا و پايداري اين بانـك ). 2012، 9زروكو 2012، 8ديسع؛ 2010، 7حسن و دريبي(خود جلب كرد مطالعات متعددي ادعـا كردنـد كـه اگـر مـالي اسـالمي، . سوي خود جلب كرده است توجه همه را به

    زيـرا . توانست از بحران مالي كنـوني جلـوگيري كنـد يشد، م جاي مالي سنتي و متعارف معرفي مي به

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Fakhfakh and et al 2. Trabsi 3. Fatiti 4. Mat Rahim & Zakaria 5. Bourkhis, & Nabi 6. Rosman 7. Hasan & Dridi 8. Saeid 9. Zerok

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 34

    و 2013، 1و همكـاران كيـ ب(كنـد مالي اسالمي، براي بشريت جايگزين و آينده بهتـري فـراهم مـي ). 2012، 2چونگ و همكاران

    كننـد كـه بانكـداري اسـالمي نـه تنهـا كارشناسان و حاميان امور مالي اخالقي، هميشه ادعا ميي تيفت(ها ثبات بيشتري دارد ا ظرفيت باالتر از بانكداري متعارف، در جذب شوكمنصفانه است بلكه ب

    بـا وجـود ايـن، برخـي ). 2013، 4هـرچ آل و يزهرو 2013؛ مات رحيم و زكريا، 2013، 3و همكارانها و مطالعات، اين پرسش را مطرح كردند كه آيا اثر بخشي مالي اسالمي مبني بر توانايي جذب شوك

    بـا توجـه بـه ). 2012و سـعيد، 2008، 5همكاران و عارف(ها محدود است يا خير بحران جلوگيري از بحران اعتماد كه در حال حاضر جهان مالي را در بر گرفته، مديريت ريسك بهتر به يك نيـاز تبـديل

    انداز بانكداري جهـاني اسـت، از آنجا كه بانكداري اسالمي در حال حاضر، بخشي از چشم. شده استبا توجه به اين رويدادها، بحران بانكداري و مالي اسالمي بيشـتر . كنند از اين نياز ابراز نگراني ميآنها

    دليـل عملكـرد ضـعيف تسـلط بـر تر بانكداري اسالمي به پيش. از همه در قلب اين مباحث قرار داردعنـوان داً بـه شد، در حـالي كـه بعـ پذيري در توانايي پرداخت، نامطلوب تلقي مي پذيري و زوال ريسك

    فقدان اجماع درباره توانايي و . المللي مطرح شد هاي ملي و بين جايگزين بالقوه براي تأمين مالي پروژههاي انجام اين تحقيق همين موضوع است هاي اين بانك مستلزم توجه بيشتر است كه از انگيزه قوت

    ). 2017، 6تراد و همكاران(

    پيشينه تحقيقات داخليبـا : رابطه عليت بين سرمايه بانك و سـودآوري «در تحقيقي با عنوان ) 1391(همكاران سيدنوراني و

    رمايهــ س زدهباو مالي يها اهرمكه بين به اين نتيجه رسيدند » تأكيد بر جنبه نظارتي ساختار سرمايه رتاساخو ييدارا زدهبا بين بطهرا تعيين ايبر لــ تحليتجزيـه و همچنين. دارد دوـجو مثبتاي بطهرا

    دهـد كـه بـين بـازده نشـان مـي يهـفرض نـياز ا حاصلهد اشو. ستا دهكر اپيد شگستر نيز سرمايه . ها و ساختار سرمايه، رابطه مثبتي وجود دارد دارايي

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Beyk and et al 2. Choong, Thim & Kyzy 3. Fatiti and et al 4. Zohri and Alherch 5. Aref and et al 6. Trad, Trabelsi & Goux

  • 35 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    پيشينه تحقيقات خارجيتجزيـه : هاي اسالمي در مالزي سودآوري بانك«در تحقيقي با عنوان ) 2010( 1واسيوزامان و ترميزي

    هـا و به اين نتيجه رسيدند كه برخالف عالمـت متغيـر نقـدينگي، كيفيـت دارايـي » جربيو تحليل ت .سرمايه، تأثير منفي بر سودآوري بانك دارد

    هـاي اسـالمي در عوامل مؤثر بر سودآوري بانـك «در تحقيقي با عنوان ) 2011(اختر و همكاران هـاي بت و معناداري بر عملكرد بانكهاي سرمايه، تأثير مث به اين نتيجه رسيدند كه نسبت» پاكستان

    .اسالمي در پاكستان دارند، در حالي كه متغير اندازه بانك، بر عملكرد اين مؤسسات تأثير منفي دارد »در كشـور نيجريـه هـا مؤثر بر مديريت ريسك بانكبررسي عوامل «به )2011( 2و آمل ياوجوب

    هاي اين كشـور قبـل از سـال سك در بانكحاصل اين تحقيقات ناكارآمدي مديريت ري .دندكراقدام و اجراي پيمان بازل و اعمال تجديد 2004اين در حالي است كه پس از سال . دهد را نشان مي 2004

    شـده در پيمـان بينـي هاي آن كشور و افزايش سرمايه به ميزان حداقل پـيش ساختار سرمايه در بانكدهنـده وجـود نشـان همچنـين .ايه شده استبازل موجب كنترل ريسك عملياتي بر پايه كفايت سرم

    و نيز رابطه منفـي و معنـادار ميـان نـرخ وكفايت سرمايه رشد اقتصاديو معناداري ميان مثبترابطه .است تورم و كفايت سرمايه

    : هاي تجاري اسـالمي در مـالزي عملكرد بانك«در تحقيقي با عنوان ) 2012(چونگ و همكاران ه رسيدند كه ريسك اعتباري، متمركـز بـودن و نقـدينگي، بـر عملكـرد به اين نتيج» مطالعه تجربي

    هاي تجاري اسالمي تأثير مثبت دارند و ريسك اعتباري، بيشترين تأثير را بـر عملكـرد شـركت بانك . دارد

    تجزيـه و : هـاي اسـالمي و ثبـات مـالي بانك«در تحقيقي با عنوان ) 2013( 3راجحي و حسيرياين موضوع را بررسي كردند كـه آيـا » شورهاي جنوب شرقي آسيا و مناتحليل تجربي تطبيقي بين ك

    هاي تحقيق نشـان يافته. هاي سنتي ثبات بيشتري دارند يا خير هاي اسالمي در مقايسه با بانك بانكپذيري بانكـداري كمـك دهد كه اندازه بانك، نقدينگي بانك و رشد توليد ناخالص داخلي به ثبات مي .كند مي

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Wasiuzzaman & Tarmizi 2. Ojobi and Amel 3. Rajhi, & Hassairi

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 36

    يهـا بانـك يبـرا داريـ خـالص پا هيـ نسبت پا«در تحقيقي با عنوان ) 2016( 1كاراناشرف و همخـالص هيـ نسـبت پا به اين نتيجه رسيدند كـه » يالملل نيب بررسي: يآن بر ثبات مال ريو تأث ياسالم

    با وجـود ايـن، بـا افـزايش . هاي اسالمي طي دوره تحقيق دارد تأثير مثبتي بر ثبات مالي بانك داريپاهمچنين نتايج نشان . يابد پذيري كاهش مي بر ثبات داريخالص پا هينسبت پابانك، تأثير نهايي اندازه .هاي اسالمي تأثير معناداري ندارد پذيري مالي بانك دهد رشد توليد ناخالص داخلي بر ثبات مي

    هـاي تجـاري را طـي دوره زمـاني هـاي اسـالمي و بانـك عملكرد بانك) 2016( 2رشيد و جبينبررسي كردند و به اين نتيجه رسيدند كه توليد ناخالص داخلي و نرخ بهره اعتبـاري بـر 2006-2012

    با وجود اين، اندازه بانك تأثير مثبت و نامعناداري بر عملكرد بانـك . ها تأثير منفي دارند عملكرد بانك . دارد

    يك فريب : ميهاي اسال ريسك و سودآوري بانك«در تحقيقي با عنوان ) 2017(تراد و همكاران هاي اصلي در به اين نتيجه رسيدند كه اندازه بانك و سرمايه، عامل» مذهبي يا يك راه حل جايگزين

    . هـاي اسـالمي و كـاهش ريسـك اعتبـاري هسـتند پذيري بانـك رابطه با افزايش سودآوري و ثباتهاي پذيري بانك اتاستثناي تورم، به بهبود ثب دهد متغيرهاي اقتصاد كالن به همچنين نتايج نشان مي

    . اسالمي قادر هستندتأثير نااطمينـاني متغيرهـاي كـالن اقتصـادي «در تحقيقي با عنوان ) 1391(ميرزايي و همكاران

    بـه ايـن نتيجـه رسـيدند كـه » روي ريسك اعتباري مشتريان حقوقي بانك تجارت) نرخ ارز و تورم( .رت، تأثير مثبت و معناداري داردنااطميناني نرخ ارز و تورم روي ريسك اعتباري بانك تجا

    تـأثير متغيرهـاي كـالن اقتصـادي بـر ترازنامـه «تحقيقي با عنـوان ) 1391(حيدري و همكاران نتـايج . انجـام دادنـد » )هـاي خصوصـي يكي از بانك: مطالعه موردي(ها با رويكرد آزمون تنش بانك

    وجـود سـهم انـدك ايـن بانـك در دهد كه با آمده از تخمين معادالت همزمان پويا نشان مي دست بهاي كامالً تأثيرگـذار بـوده و عـالوه بـر صنعت بانكداري ايران، شرايط اقتصاد كالن بر اجزاي ترازنامه

    ها، برخـي هاي كوتاه و بلندمدت به كل سپرده زا مانند نسبت سپرده اي برون برخي متغيرهاي ترازنامهدر اين بين، تأثير متغيرهاي ارزش افـزوده بخـش . دها تأثير گذارن متغيرهاي كالن نيز بر اين شاخص

    عالوه بـر آن بـا . كننده و شاخص قيمت مسكن معنادار است خدمات و صنعت، شاخص قيمت مصرفاي زايي كه به دو دسـته ترازنامـه در نظر گرفتن آزمون تنش بر اساس مقادير گذشته متغيرهاي برون

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Ashraf, Rizwan & L’Huillier 2. Rashid & Jabeen

  • 37 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    ارزش افزوده بخـش (و متغيرهاي اقتصاد كالن ) ها دههاي كوتاه و بلندمدت به كل سپر نسبت سپرده(اند، تأثير تقسيم شده) كننده صنعت و معدن و خدمات، شاخص قيمت مسكن و شاخص قيمت مصرف

    هاي سالمت مالي را بر شاخص) درصد 5مقادير با احتمال بسيار پايين در سطح (تغييرات بيش از حد ها و ها، نسبت تسهيالت اعطايي به كل دارايي كل بدهيمدت به هاي كوتاه بانك همانند نسبت بدهي

    .هاي با قدرت نقدشوندگي باال به دست آورد نسبت داراييتأثير شـرايط اقتصـاد كـالن بـر سـود و زيـان «در تحقيقي با عنوان ) 1391(حيدري و احمديان

    ه متغيرهـاي به اين نتيجـه رسـيدند كـ » )هاي خصوصي كشور يكي از بانك: مطالعه موردي(ها بانكهاي اقتصـاد كـالن ماننـد ارزش اي مانند وجوه نقد، اقالم زير خط ترازنامه و شاخص زا ترازنامه برون

    نتايج حاصـل . ها تأثيرگذارند ها، نرخ تورم و نرخ ارز بازار غيررسمي، بر سود و زيان بانك افزوده بخشاي موجـب تالطـم ص غيربهـره هاي وارده از سمت سـود خـال كه شوك نشان داداز تابع واكنش آني

    عالوه بر آن نتايج حاصل از آزمون تنش بيانگر اين اسـت كـه در . شود اي مي شديد سود خالص بهره .كند اي تغيير مي تر از سود خالص غيربهره اي سريع صورت وقوع ركود اقتصادي، سود خالص بهره

    ك اعتبـاري بـر سـودآوري بررسي تأثير ريسـ «در تحقيقي با عنوان ) 1392(شوال پور و اشعري از طريق بررسي پانزده بانـك و مؤسسـه اعتبـاري تحـت نظـارت بانـك مركـزي » ها در ايران بانك

    نشان دادنـد، بـين ريسـك اعتبـاري و سـودآوري 88تا 82جمهوري اسالمي ايران طي دوره زماني .ها رابطه منفي و معناداري وجود دارد بانك

    كـالن اقتصـادي در وامـل عملكـرد بـانكي و ع «يقي با عنوان در تحق) 1392(فر مهرآرا و مهرانهاي مربوط به پانزده بانك خصوصي و دولتـي فعـال در كشـور طـي بر اساس داده» مديريت ريسك

    عملياتي ييراكاو دآوريسو ،نقدينگي ينسبتهابه اين نتيجه رسيدند كـه 1380-1388دوره زماني ــينو ــي،با يسكر مديريت ييراكا شاخص انعنو به ايهسرم كفايت نسبت بر ديقتصاا شدر همچن نك .ددار منفي ثرا بر اين نسبت رمتو خنرو ريعتباا يسكر انميزو مثبت ثرا

    بررسي ارتبـاط بـين ريسـك نقـدينگي «در تحقيقي با عنوان ) 1393(سعيدا اردكاني و همكاران سيزده بانك تجاري كشور از طريق بررسي اطالعات » ها معيار پوشش تقاضا و ريسك اعتباري بانك

    هـاي تـابلويي پويـا به اين نتيجه رسيدند كه با اسـتفاده از رهيافـت داده 1390-1381هاي طي سال)GMM ( و ريسك اعتباري رابطه معنـاداري وجـود ) پوشش تقاضاي وجه نقد(بين ريسك نقدينگي

    پوشـش (سك نقـدينگي نتايج برآورد سيستم معادالت همزمان تحقيق حاكي از آن است كه ري. ندارد . اثري منفي بر ريسك اعتباري دارد) تقاضاي وجه نقد

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 38

    تأثير ريسك اعتباري بر عملكرد نظـام بـانكي «در تحقيقي با عنوان ) 1395(احمدي و همكاران اي به انـدازه يـك تكانهبه اين نتيجه رسيدند كه » Panel VARمطالعه بين بانكي با رويكرد : ايران

    هـا ها و سودآوري بانك يها، بازده داراي بانك يكاهش نقدينگ باعث ،يسك اعتباريدر ر اريانحراف معندارد، ينقش چندان ،ها سودآوري بانك نييبر اساس نتايج در بلندمدت ريسك اعتباري در تع. شود يم

    ريسـك اعتبـاري ريتحت تـأث يقابل توجه صورت ها در بلندمدت به بانك يو بازده داراي ياما نقدينگ .دارند قرار

    هـا و رابطه متقابل مطالبـات غيرجـاري بانـك «در تحقيقي با عنوان ) 1395(ميرزايي و همكاران به اين نتيجه رسيدند كـه يـك شـوك » برداري پانل يك رويكرد خودرگرسيون: شرايط اقتصاد كالن

    ا مثبت به نرخ سود حقيقي تسهيالت و نرخ رشد تسهيالت، كاهش نسبت مطالبات غيرجاري بانـك ر باعـث ) شوك مثبت به پايـه پـولي (دنبال دارد، در حالي كه انتشار پول بيشتر توسط بانك مركزي به

    .شود ها مي بانك التيتسهكيفيت بدتر پورتفوي پـذيري درآمـدها و سـودآوري در شـبكه تنـوع «در تحقيقي با عنوان ) 1395(شاهچرا و جوزداني

    فعال در شبكه بانكي كشور به اين نتيجه رسـيدند كـه بانك 25هاي با استفاده از داده »بانكي كشوردر . اسـت يبانك سكيبر ر يمنف ريها و تأث بانك يمثبت بر سودآور ريتأث يدارا يا ربهرهيغ يدرآمدها

    يا ربهـره يغ يو كمتـر بـه درآمـدها يا بهـره يها به درآمدها درآمد بانك شتريب ،كشور يشبكه بانك .دهستن يثبات كمتر يدارا يا ربهرهيغ يدرآمدها در مقايسه با يا بهره يدرآمدها. ابدي ياختصاص م

    بررسي عوامل مؤثر بـر حاشـيه نـرخ سـود «در تحقيقي با عنوان ) 1395(نظريان و عزيزيان فرد كل حجم معامالت بـازار سـهام ،كالن يرهايمتغ انياز مبه اين نتيجه رسيدند كه » ها در ايران بانك

    بازار ينگياند و نقد را داشته ريتأث نيكمتر حاشيه نرخ سود بانكيبر يجار يها سپرده و ريتأث نيشتريب سـك ير ينظـارت بـانك يرهايمتغ انياز م .نداشته است ياثر معنادار حاشيه نرخ سود بانكي سهام بر

    هـا داشـته و نـرخ سـود بانـك هيحاشـ ريرا بر متغ ريتأث نيكمتر ياعتبار سكيو ر نيشتريب ينگينقدنرخ هيحاش جينتا نيبر اساس ا. نداشته است يها اثر معنادار نرخ سود بانك هيها بر حاش بانك تيمالك

    .ندارند يتفاوت معنادار گريكديبا رانيا يو دولت يخصوص يها در بانك يسود بانك

    تحقيقهاي فرضيه :فرضيه به شرح زير است سهاين تحقيق داراي

    .وجود دارد يرابطه معناداراي منتخب بانكي متغيرهها و بانك يسودآور ينب: نخست يهفرض

  • 39 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    .وجود دارد يرابطه معنادارمتغيرهاي منتخب بانكي و يورشكستگ يسكر ينب: دوم فرضيه .وجود دارد يرابطه معنادارمتغيرهاي منتخب بانكي و ياعتبار يسكر ينب: سوم فرضيه

    تحقيقنمونه آماري جامعه وتا 1388هاي طي سالشده در بورس اوراق بهادار تهران رفتههاي پذي جامعه آماري اين تحقيق بانك

    هاي ايران هاي ايران، نمونه آماري تحقيق شامل كليه بانك دليل محدود بودن بانك به . هستند 1396گيري متغيرهاي در اين مقاله براي اندازه .هاي مورد نياز آن در دسترس باشد است كه اطالعات و داده

    ايـن دليـل كـه استفاده شده است، ولي بـه 1396الي 1388هاي ي مربوط به سالها تحقيق، از دادهگيري بعضي متغيرها مانند ريسك ورشكستگي به اطالعات سه سال قبـل هـم براي محاسبه و اندازه .انجام گرفت 1396الي 1385ها از سال نياز بود، تحليل داده

    تحقيقروش ـ اين تحقيق از نظر هدف از نوع كاربر تحليلـي و از نظـر دي است، از نظر روش استنتاج توصـيفي

    . هاي پس رويدادي است نوع طرح تحقيق از نوع تحقيق

    ها روش و ابزار گردآوري اطالعات و تحليل دادهآورد هاي اطالعاتي رسمي بـورس اوراق بهـادار تهـران، تـدبيرپرداز و ره هاي اين تحقيق از بانك داده

    .برداري شده است بهره Excelو Eviewsافزارهاي ها از نرم براي پردازش دادهنوين استخراج شده و جـدول فراوانـي، (هاي تحقيق حاضر از آمار توصـيفي ها و آزمون فرضيه براي تحليل آماري داده

    ) پويـا پانـل رگرسـيون مدلضريب همبستگي پيرسون و (و آمار استنباطي ) ميانگين و انحراف معيار . تاستفاده شده اس

    سنجش متغيرهاي آنها هو نحو تحقيقهاي رگرسيوني مدلهـاي بـراي آزمـون فرضـيه نخسـت از مـدل ) 2017(در اين تحقيق، به پيروي از تـراد و همكـاران

    :استفاده شده است 2و 1رگرسيوني = )1مدل + + + ++ + ++ + +

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 40

    = )2مدل + + + ++ + ++ + + و 3براي آزمون فرضيه دوم از مدل رگرسـيوني ) 2017( شبه پيروي از تراد و همكاران همچنين

    :استفاده شده است 4سوم از مدل رگرسيوني براي آزمون فرضية

    − )3مدل = + − + ++ + ++ + + +

    = )4مدل + − + ++ + ++ + + + .شوند معرفي ميهاي مدل كارگرفته شده در به يها متغيردر ادامه

    متغيرهاي وابستهاز آيـد كـه ها بـه دسـت مـي بازده دارايي از نسبت سود خالص قبل از ماليات بر كل دارايي:

    . ترازنامه استخراج شده استبازده حقوق صاحبان سهام از نسبت سود خالص بعد از ماليات بر كل حقوق صاحبان سـهام :

    . آيد كه از ترازنامه استخراج شده است به دست مي متغيرهاي مستقل

    شده به ريسك هاي موزون نسبت كفايت سرمايه كه از طريق تقسيم سرمايه بانك به دارايي: كليـه اقـالم زيـر از ). 1382 نامـه كفايـت سـرمايه، آيـين (آيـد پذير به دسـت مـي هاي ريسك داراييهـا در شده نيز حاصل ضرب دارايـي هاي موزون دارايي. ها استخراج شده است هاي مالي بانك صورت

    ).1382 نامه كفايت سرمايه، آيين(ضريب ريسك دارايي مد نظر است

    نسبت كفايت سرمايه= سرمايه / مجموع ) ضريب ريسك× ها دارايي( )1بطه را

    ):2017تراد و همكاران، ( هستندهاي مشمول ضريب ريسك شامل اين اقالم دارايي

  • 41 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    :هاي مشمول ضريب ريسك صفر درصد دارايي وجوه نقد •نـزد شامل سپرده قانوني، حساب جاري(مطالبات از بانك مركزي جمهوري اسالمي ايران •

    ).بانك مركزي و ساير موارد مشابه استتسهيالت اعطايي به دولت جمهوري اسالمي ايران و تسهيالتي كه توسط دولت جمهوري •

    .اسالمي ايران تضمين شده باشد :درصد 20هاي مشمول ضريب ريسك دارايي

    وجوه در راه •يا مطالباتي كـه ) تياعم از دولتي و غيردول(ها و مؤسسات اعتباري داخلي مطالبات از بانك •

    .تضمين شده است) اعم از دولتي و غيردولتي(ها و مؤسسات اعتباري داخلي توسط بانك ها حساب بين بانك • هاي داخلي خالص حساب •

    :درصد 50هاي مشمول ضريب ريسك دارايي تسهيالت اعطايي در مقابل رهن كامل واحد مسكوني •

    : درصد 100هاي مشمول ضريب ريسك دارايي ....).ها، سازمان تأمين اجتماعي و شهرداري(البات از نهادهاي عمومي غيردولتي مط • .)صراحت توسط دولت تضمين شده به غير از مطالباتي كه به(مطالبات از بخش غيردولتي • . ها و مؤسسات دولتي مطالبات از شركت • .قديم التيتسهمطالبات سررسيد گذشته و معوق اعم از دولتي و غيردولتي و •گذاري مستقيم، مشاركت حقوقي اعم ازدولتي شامل سرمايه(ها ها و مشاركت گذاري سرمايه •

    ها و مؤسسات اعتباري پس از كسر سهام بانك) هاي خارجي و غيردولتي، سهام و مشاركت .ها و مؤسسات اعتباري ديگر تابعه يا عنداللزوم سهام بانك

    هاي ثابت دارايي • التيتسـه بر التيتسهناخالص كه از تقسيم ذخاير التيتسهبر التيتسهاير نسبت ذخ :

    تـراد و (قابـل اسـتخراج اسـت ) ترازنامـه (هاي مـالي هر دو اقالم از صورت. آيد ناخالص به دست ميعـالوه سـود تسهيالت ناخالص عبارت است از جمع كـل تسـهيالت پرداختـي بـه ). 2017همكاران،

    .هاي آينده سال

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 42

    هـاي ها كه از تقسيم تسهيالت خالص بر كل دارايـي نسبت تسهيالت خالص بر دارايي :تـراد و (قابل استخراج است ) ترازنامه(هاي مالي تسهيالت خالص از صورت. آيد محاسبه به دست مي

    تسهيالت خالص عبـارت اسـت از جمـع كـل تسـهيالت پرداختـي منهـاي سـود ). 2017همكاران، .ي آيندهها سال

    هـا بـه هاي نقدي بر كـل دارايـي ها كه از تقسيم دارايي هاي نقدي بر كل دارايي دارايي :و از قـدرت ) 2017تراد و همكـاران، (هاي نقدي از ترازنامه قابل استخراج است دارايي. آيد دست مي

    نقـد و معـادل وجـوه نقـد ماننـد نقدشوندگي بسيار بااليي برخوردار هستند كه عبارت است از وجـوه .المعامله مدت سريع گذاري كوتاه سرمايه

    .آيد هاي بانك به دست مي اندازه بانك كه از لگاريتم طبيعي كل دارايي : .نرخ رشد توليد ناخالص داخلي كه از سايت بانك مركزي قابل استخراج است :

    .نرخ تورم كه از سايت بانك مركزي قابل استخراج است : .كه از سايت بانك مركزي قابل استخراج است نرخ ارز :

    ه ها و بازده سـرماي نسبت مجموع بازده دارايي كه برابر است با ريسك ورشكستگي :− :در مدل سوم متغير وابسته عبارت است ازشود ها و بازده سرمايه محاسبه مي براي محاسبه اين متغير، بازده دارايي. بر انحراف معيار بازده دارايي

    تراد و همكاران، (شود و سپس مجموع اين اقالم بر انحراف معيار بازده دارايي در سه سال تقسيم مي2017.(

    :در مدل چهارم متغير وابسته عبارت است از .آيد ها به دست مي اعتباري كه از نسبت حقوق صاحبان سهام بر خالص تسهيالتريسك :

    سـرمايه ، متغيرهـاي نسـبت كفايـت )2017(در اين تحقيق بر اساس تحقيـق تـراد و همكـاران هـا ، تسـهيالت خـالص بـه دارايـي )( ، ذخاير تسهيالت بـر تسـهيالت ناخـالص )(رشـد ) ( بانـك انـدازه ،)( هـا هاي نقدي به كل دارايي ، دارايي)(

    عنــوان متغيرهــاي بــه )( و نــرخ ارز) ( تــورم ،)( اقتصــادي . منتخب بانكي استفاده شده است

  • 43 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    تحقيقاي ه تحليل فرضيه آمار توصيفي

    هـاي هـاي آمـار توصـيفي نظيـر شـاخص ، محقق با استفاده از جداول و شاخص1در تحليل توصيفيايـن امـر بـه شـفافيت و . پـردازد شده تحقيق مي آوري هاي جمع به توصيف داده و پراكندگي مركزي

    1هـا در جـدول دهنتايج حاصل از تحليل توصيفي دا. كند هاي تحقيق كمك بسياري مي توضيح داده .ارائه شده است

    هاي تحقيق نتايج تحليل توصيفي داده .1جدول بيشينه كمينه انحراف معيار ميانه ميانگين عالمت متغير

    063/0 -028/0 016/0 014/0 018/0 ها بازده دارايي 063/0 -028/0 014/0 017/0 018/0 1 هاي سال قبل بازده دارايي

    407/0 -602/0 138/0 171/0 156/0 ه حقوق صاحبان سهامبازد 407/0 -602/0 131/0 193/0 180/0 1 بازده حقوق صاحبان سهام سال قبل

    73/860 - 314/35 34/125 010/44 556/74 ريسك ورشكستگي 73/860 - 314/34 54/131 139/55 741/86 1 ريسك ورشكستگي سال قبل

    287/2 017/0 329/0 117/0 222/0 ريسك اعتباري 859/0 014/0 148/0 094/0 147/0 1 ريسك اعتباري سال قبل

    35 130/2 905/9 70/9 660/12 درصد كفايت سرمايه 083/0 000/0 018/0 041/0 042/0 ذخاير تسهيالت بر تسهيالت ناخالص

    834/0 130/0 148/0 618/0 572/0 هاتسهيالت خالص به دارايي 172/0 0008/0 030/0 007/0 016/0 هادارايي نقدي به كل دارايي

    293/21 140/15 334/1 819/18 810/18 اندازه بانك 700/34 800/10 011/9 60/15 355/20 درصد تورم

    60/6 - 5 354/3 90/1 857/0 درصد رشد اقتصادي 464/4 990/3 186/0 271/4 227/4 نرخ ارز

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Descriptive Analysis

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 44

    ها بررسي نحوه توزيع دادهدر ايـن تحقيـق بـراي . ها است ها، بررسي نرمال بودن داده نخستين مرحله آغاز فرايند آزمون فرضيه

    :بندي شده است مال بودن آنها فرضياتي به شكل زير صورتبررسي نر .ها نرمال است توزيع داده: 0 .ها نرمال نيست توزيع داده: 1

    .ارائه شده است 2براي آزمون فرضيه باال از آزمون جارك ـ برا استفاده شده كه نتايج در جدول

    نتايج آزمون جارك برا .2جدول سطح معناداري ارهمقدار آم عالمت متغير

    051/0 364/6 ها بازده دارايي 026/0 244/7 1 هاي سال قبل بازده دارايي

    098/0 042/3 بازده حقوق صاحبان سهام 001/0 182/10 1 بازده حقوق صاحبان سهام سال قبل

    066/0 145/5 ريسك ورشكستگي 001/0 148/10 1 شكستگي سال قبلريسك ور

    055/0 141/6 ريسك اعتباري 002/0 149/8 1 ريسك اعتباري سال قبل

    094/0 331/3 درصد كفايت سرمايه 870/0 277/0 ذخاير تسهيالت بر تسهيالت ناخالص

    000/0 045/36 ها تسهيالت خالص به دارايي 000/0 314/1436 ها دارايي نقدي به كل دارايي

    189/0 329/3 اندازه بانك 001/0 532/13 درصد تورم

    248/0 784/2 درصد رشد اقتصادي 001/0 535/13 نرخ ارز

  • 45 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    از سطح خطاي مورد پذيرش بـراي بودن سطح معناداري آماره آزمون جارك ـ برا با توجه به باالها، بازده حقوق صاحبان سهام، ريسك ورشكسـتگي و ريسـك بازده دارايي(متغيرهاي وابسته تحقيق

    همچنـين بـر . كنـد دهد توزيع متغيرهاي وابسته از توزيع نرمال پيروي مـي ، نتايج نشان مي)اعتباريتوزيع مربوط به متغيرهاي درصد كفايت سرمايه، ذخاير تسهيالت بر تسهيالت ناخالص، اساس نتايج،

    . كنند اندازه بانك و درصد رشد اقتصادي نيز از توزيع نرمال پيروي مي

    متغيرها) مانايي(آزمون ريشه واحد نتـايج . ده اسـت استفاده ش 1يافته ديكي فولر تعميم از آزمونها دادهدر اين تحقيق براي آزمون مانايي

    .ارائه شده است 3جدول اين آزمون در

    هاي تحقيق مانايي دادهآزمون .3جدول

    عالمت متغير يافته ديكي فولر تعميم

    سطح معناداري مقدار آماره 000/0 - 071/10 ها بازده دارايي

    007/0 -900/3 بازده حقوق صاحبان سهام 000/0 -385/9 ريسك ورشكستگي

    000/0 -311/8 ريسك اعتباري 000/0 -987/8 درصد كفايت سرمايه

    000/0 -622/7 ذخاير تسهيالت بر تسهيالت ناخالص 000/0 - 485/11 هاتسهيالت خالص به دارايي 000/0 -359/5 هادارايي نقدي به كل دارايي

    000/0 - 328/10 دازه بانكان 014/0 -367/2 درصد تورم

    011/0 -706/2 درصد رشد اقتصادي 013/0 -442/2 نرخ ارز

    ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ1. Augmented Dickey-Fuller unit root test

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 46

    درصـد از 95تحقيـق در سـطح اطمينـان هاي كميمتغير 3جدول شده در توجه به نتايج ارائهبا يافته براي متغيرهاي كمي هستند، زيرا سطح معناداري آماره آزمون ديكي فولر تعميموردار مانايي برخ

    . درصد است 5تحقيق كمتر از سطح خطاي مورد پذيرش يعني

    تحقيق هاي آزمون فرضيه .دارد وجود معناداري رابطه بانكي منتخب متغيرهاي و ها بانك سودآوري بر اساس فرضيه نخست بين

    هـا و بـازده حقـوق ها از دو معيار شامل نرخ بازده دارايـي يق براي ارزيابي سودآوري بانكدر اين تحقدر ادامه فرضيه نخست تحقيق در هر دو رويكـرد و بـا اسـتفاده از دو . شود صاحبان سهام استفاده مي

    . شود معيار سودآوري باال بررسي و آزمون قرار مي

    ها بازده دارايي با استفاده نرخ نخست نتايج آزمون فرضيهچندمتغيره پانل پويا بـه شـرح رگرسيوني ها مدل نخست با استفاده از نرخ بازده دارايي فرضيه آزمون

    . ارائه شده است 4شده و نتايج در جدول زير استفادهدر كـه ) هـا نرخ بـازده دارايـي (نخست تحقيق در رويكرد نخست با توجه به نتايج آزمون فرضيه

    سطح معناداري آماره كاي دو مربوط به آزمون سارگان باالتر از سطح خطاي ده است،ارائه ش 4جدول معتبـر بـه مربـوط صـفر فرضيه توان دهد نمي بوده و نتيجه آزمون نشان مي) درصد 5(مورد پذيرش

    اسـتفاده M2 آمـاره از مـدل در خودهمبسـتگي وجـود عـدم بررسي منظور به .كرد رد را ابزارها بودن آزمـون را نخسـت مرتبـه تفاضلي خطاي جمالت در دوم مرتبه سريالي همبستگي وجود كه شود مي. كند مي فراهم سريالي همبستگي عدم فرض بر دال شواهدي آزمون در صفر فرضيه رد عدم. كند مي جمـالت در دوم مرتبه سريالي كه همبستگي است سازگار صورتي در GMM زننده تخمين عبارتي به

    4 جدول در شده ارائه نتايج به توجه با بنابراين. باشد نداشته وجود نخست مرتبه ضليتفا معادله از خطاكمتر ) 000/0( والد كاي دو داري آمارهاسطح معن .ندارد و درجه دوم وجود اول درجه از خودهمبستگي

    درصـد 95در سـطح اطمينـان بوده و كل مـدل رگرسـيوني ) درصد 5( از سطح خطاي مورد پذيرشاز سـطح خطـاي مـورد پـذيرش بـراي Zآمـاره سطح احتمـال بودن پايينبا توجه به . استدار امعنقبـل، سال هاي داريي ، بين متغيرهاي بازدهدهد نتايج آزمون نشان مي 9βو 1β ،2β ،5β ،7βب ايضر

    اشته و در ها رابطه منفي و معناداري وجود د ارز با نرخ بازده دارايي ها و نرخ دارايي كل به نقدي داراييها، رابطـه مثبـت و معنـاداري هاي بانك تورم با نرخ بازده دارايي سرمايه و درصد كفايت مقابل درصد

  • 47 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    هـا رابطـه بر اساس نتايج آزمون بين ساير متغيرهاي واردشده در مدل و متغير نرخ بازده دارايي. دارند . آماري معناداري وجود ندارد

    = ها نخست در رويكرد نرخ بازده دارايي نتايج آزمون رگرسيون فرضيه .4جدول 0 + 1 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6+ 7 + 8 + 9 + رگرسيوننتيجه .Coef. Std.Err. Z Prob متغير نماد نام متغير

    )1 هاي سال قبل بازده داريي رابطه منفي 000/0 -52/3 117/0 -415/0 (1 رابطه مثبت CTA) 0009/0 0001/0 21/9 000/0)2 درصد كفايت سرمايه

    ت برذخاير تسهيال معنا بي LLRGL) 246/0- 128/0 92/1- 054/0)3 تسهيالت ناخالصتسهيالت خالص به

    Net)4 ها دارايي LTA) 008/0- 012/0 65/0- 516/0 معنا بي دارايي نقدي به كل

    رابطه منفي LQATA) 037/0 009/0 93/3- 000/0)5 ها دارايي معنا بي SIZEBQ) 004/0- 003/0 34/1- 180/0)6 اندازه بانكIn)7 درصد تورم lation) 0003/0 0001/0 19/3 001/0 رابطه مثبت

    )8 درصد رشد اقتصادي معنا بي 243/0 17/1 0001/0 0002/0 ( رابطه منفي OEXCHRate) 0001/0- 00001/0 86/2- 004/0)9 نرخ ارز معنادار Cons( 0 101/0 050/0 01/2 045/0( مقدار ثابت

    Wald Chi2آماره )Prob>Chi2( معناداري سطح

    45/36236 )000/0(

    Number of instruments( 24(تعداد ابزارهاي مورد استفاده )آزمون معتبر بودن ابزارها(Sarganآزمون سارگانآماره

    )Prob>Chi2(داري اسطح معن950/10

    )690/0(

    GMMل آزمون خود همبستگي مد M2آماره

    Prob>Z Z Order خودهمبستگي درجه اول -169/1 242/0 خودهمبستگي درجه دوم -276/1 202/0

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 48

    با استفاده نرخ بازده حقوق صاحبان سهام نخست نتايج آزمون فرضيهچنـدمتغيره پانـل رگرسـيوني نخست با استفاده از نرخ بازده حقوق صاحبان سهام مدل فرضيه آزمون . ارائه شده است 5شده و نتايج در جدول شرح زير استفاده پويا به

    = نخست در رويكرد نرخ بازده حقوق صاحبان سهام نتايج آزمون رگرسيون فرضيه .5جدول 0 + 1 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6+ 7 + 8 + 9 + رگرسيوننتيجه .Coef. Std.Err. Z Prob متغير نماد نام متغير

    )1 بازده حقوق صاحبان سال قبل معنا بي 074/0 -79/1 134/0 -241/0 (1)2 درصد كفايت سرمايه معنا بي 782/0 -28/0 002/0 - 0005/0 (

    ذخاير تسهيالت بر تسهيالت)3 ناخالص معنا بي 826/0 22/0 679/0 149/0 (

    )4 ها تسهيالت خالص به دارايي معنا بي 840/0 -20/0 212/0 -043/0 ()5 ها نقدي به كل داراييدارايي رابطه منفي 025/0 -24/2 213/0 -476/0 (

    )6 اندازه بانك معنا بي 360/0 091/0 024/0 022/0 ()7 درصد تورم رابطه مثبت 006/0 76/2 002/0 004/0 (

    )8 درصد رشد اقتصادي رابطه مثبت 002/0 10/3 002/0 007/0 ()9 نرخ ارز رابطه منفي 003/0 -01/3 00001/0 - 0001/0 (

    معنا بي Cons( 0 141/0- 429/0 33/0- 742/0( مقدار ثابت Wald Chi2آماره )Prob>Chi2( معناداري سطح

    19/1097 )000/0(

    Number of instruments( 24(تعداد ابزارهاي مورد استفاده )آزمون معتبر بودن ابزارها(Sarganآزمون سارگانآماره

    )Prob>Chi2(سطح معناداري 380/8

    )869/0(

    GMMآزمون خودهمبستگي مدل M2آماره

    Prob>Z Z Order خودهمبستگي درجه اول -086/1 277/0

    خودهمبستگي درجه دوم -688/1 091/0

  • 49 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    ) نرخ بازده حقوق صـاحبان سـهام (نخست تحقيق در رويكرد دوم ن فرضيهبا توجه به نتايج آزموسطح معناداري آماره كاي دو مربوط به آزمون سارگان باالتر از سطح ارائه شده است، 5در جدول كه

    بـه مربـوط صـفر فرضيه توان دهد نمي بوده و نتيجه آزمون نشان مي) درصد 5(خطاي مورد پذيرش استفاده M2 آماره از مدل در همبستگي خود وجود عدم بررسي منظور به .كرد رد را ابزارها بودن معتبر آزمـون را نخسـت مرتبـه تفاضلي خطاي جمالت در دوم مرتبه سريالي همبستگي وجود كه شود مي. كند مي فراهم سريالي همبستگي عدم فرض بر دال شواهدي آزمون در صفر فرضيه رد عدم. كند مي جمالت در دوم مرتبه سريالي كه همبستگي است سازگار صورتي در GMM زننده تخمين عبارتي به

    5 جدول در شده ارائه نتايج به توجه با بنابراين. باشد نداشته وجود نخست مرتبه تفاضلي معادله از خطاكمتر ) 000/0( والد كاي دو داري آمارهاسطح معن .ندارد و درجه دوم وجود اول درجه از خودهمبستگي

    درصـد 95در سـطح اطمينـان بوده و كل مـدل رگرسـيوني ) درصد 5( سطح خطاي مورد پذيرشاز ب اياز سطح خطاي مورد پذيرش براي ضر Zآماره سطح احتمال بودن پايينبا توجه به . دار است امعن

    5β ،7β ،8β 9وβ با ارز ها و نرخ دارايي كل به نقدي ، بين متغيرهاي داراييدهد نتايج آزمون نشان ميرشد اقتصـادي نرخ بازده حقوق صاحبان سهام رابطه منفي و معناداري وجود داشته و در مقابل درصد

    بـر اسـاس . ها، رابطه مثبـت و معنـاداري دارنـد تورم با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام بانك و درصدهام رابطـه نتايج آزمون بين ساير متغيرهاي واردشده در مدل و متغير نرخ بـازده حقـوق صـاحبان سـ

    .آماري معناداري وجود ندارد

    دوم نتايج آزمون فرضيه وجـود معنـاداري رابطه بانكي منتخب متغيرهاي و ريسك ورشكستگي بين دارد يم انيب دوم هيفرض .دارد

    شـده و چندمتغيره پانل پويا به شـرح زيـر اسـتفاده رگرسيوني مدل شده بيان فرضيه آزمون براي . ه شده استارائ 6نتايج در جدول

    سطح معناداري آمـاره ارائه شده است، 6در جدول دوم تحقيق كه با توجه به نتايج آزمون فرضيهبوده و نتيجه آزمـون ) درصد 5(كاي دو مربوط به آزمون سارگان باالتر از سطح خطاي مورد پذيرش

    عـدم بررسـي منظـور بـه .كرد رد را ابزارها بودن معتبر به مربوط صفر فرضيه توان دهد نمي نشان مي در دوم مرتبـه سريالي همبستگي وجود كه شود مي استفاده M2 آماره از مدل در خودهمبستگي وجود

    دال شـواهدي آزمون در صفر فرضيه رد عدم .كند مرتبه نخست را آزمون مي تفاضلي خطاي جمالت

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 50

    سـازگار صـورتي در GMM زننـده تخمين عبارتي به. كند مي فراهم سريالي همبستگي عدم فرض بر نداشـته وجود نخست مرتبه تفاضلي معادله از خطا جمالت در دوم مرتبه سريالي كه همبستگي است . باشد

    − نتايج آزمون رگرسيون فرضيه دوم .6جدول = 0 + 1 − 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6+ 7 + 8 + 9 + رگرسيوننتيجه .Coef. Std.Err. Z Prob متغير نماد نام متغير

    β1(Z−Score ريسك ورشكستگي سال قبل رابطه منفي 000/0 -00/13 011/0 -147/0 (1)2 درصد كفايت سرمايه معنا بي 387/0 86/0 301/1 125/1 (

    ذخاير تسهيالت بر تسهيالت)3 ناخالص معنا بي 315/0 -00/1 51/564 -017/567 (

    )4 ها تسهيالت خالص به دارايي معنا بي 600/0 52/0 97/177 432/93 ()5 ها دارايي نقدي به كل دارايي رابطه منفي 0 -76/2 92/197 -167/546 (

    )6 اندازه بانك معنا بي 091/0 69/1 123/61 447/103 ()7 درصد تورم رابطه منفي 000/0 -70/4 606/0 -850/2 ()8 تصاديدرصد رشد اق رابطه مثبت 047/0 98/1 681/2 320/5 ()9 نرخ ارز رابطه منفي 012/0 -50/2 004/0 -011/0( معنا بي Cons( 0 21/1623- 095/1001 62/1- 105/0( مقدار ثابت

    Wald Chi2آماره )Prob>Chi2( معناداري سطح

    07/644000 )000/0(

    Number of instruments( 24(داد ابزارهاي مورد استفاده تع )آزمون معتبر بودن ابزارها(Sarganآزمون سارگان آماره

    )Prob>Chi2(سطح معناداري 506/13

    )487/0(

    GMMآزمون خودهمبستگي مدل M2آماره

    Prob>ZZ Order

    خودهمبستگي درجه اول -035/1 300/0 ي درجه دومخودهمبستگ -637/0 524/0

  • 51 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    .ندارد و درجه دوم وجود اول درجه از خودهمبستگي 6جدول در شده ارائه نتايج به توجه با بنابراينبوده و كـل ) درصد 5( كمتر از سطح خطاي مورد پذيرش) 000/0( والد كاي دو داري آمارهاسطح معن

    آمـاره سطح احتمالبودن پايينبا توجه به . دار است امعندرصد 95در سطح اطمينان مدل رگرسيوني Z 5ب اياز سطح خطاي مورد پذيرش براي ضرβ ،7β ،8β 9وβ بـين دهـد نتـايج آزمـون نشـان مـي ،

    هـا رابطـه ارز و نرخ تورم با ريسك ورشكسـتگي بانـك ها، نرخ دارايي كل به نقدي متغيرهاي داراييها رابطـه رشكستگي بانكرشد اقتصادي با ريسك و منفي و معناداري وجود داشته و در مقابل درصد

    بر اساس نتايج آزمون بين ساير متغيرهاي واردشده در مـدل و متغيـر ريسـك . مثبت و معناداري دارد .ورشكستگي رابطه آماري معناداري وجود ندارد

    سوم نتايج آزمون فرضيه .دارد ودوج معناداري رابطه بانكي منتخب متغيرهاي و ريسك اعتباري دارد بين فرضيه سوم بيان مي

    شده و نتـايج در چندمتغيره پانل پويا به شرح زير استفاده رگرسيوني مدل باال فرضيه آزمون براي . ارائه شده است 7جدول

    سطح معناداري آماره كاي دو مربوط به ،)7جدول (سوم تحقيق با توجه به نتايج آزمون فرضيهدهد بوده و نتيجه آزمون نشان مي) صددر 5(آزمون سارگان، باالتر از سطح خطاي مورد پذيرش

    خودهمبستگي وجود عدم بررسي منظور به .كرد رد را ابزارها بودن معتبر به مربوط صفر فرضيه توان نمي تفاضلي خطاي جمالت در دوم مرتبه سريالي همبستگي وجود كه شود مي استفاده M2 آماره از مدل در

    همبستگي عدم فرض بر دال شواهدي آزمون در صفر فرضيه رد عدم. كند آزمون مي را نخست مرتبه سريالي كه همبستگي است سازگار صورتي در GMM زننده تخمين عبارتي به. كند مي فراهم سريالي به توجه با بنابراين. باشد نداشته وجود نخست مرتبه تفاضلي معادله از خطا جمالت در دوم مرتبه داري آمارهاسطح معن .ندارد و درجه دوم وجود اول درجه زا خودهمبستگي 7 جدول در شده ارائه نتايج

    در بوده و كل مدل رگرسيوني ) درصد 5( كمتر از سطح خطاي مورد پذيرش) 000/0( والد كاي دواز سطح خطاي Zآماره سطح احتمالبودن پايينبا توجه به . دار است امعندرصد 95سطح اطمينان

    ، بين متغيرهاي ريسكدهد نتايج آزمون نشان مي 4βو 1β ،2β ،3βب ايمورد پذيرش براي ضرناخالص با ريسك اعتباري تسهيالت بر تسهيالت سرمايه و ذخاير كفايت قبل، درصد سال اعتباريها و دارايي به خالص ها رابطه مثبت و معناداري وجود داشته و در مقابل بين متغير تسهيالت بانك

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 52

    بر اساس نتايج آزمون بين . لحاظ آماري معناداري وجود دارد به ها رابطه منفي و ريسك اعتباري بانك . ساير متغيرهاي واردشده در مدل و متغير ريسك اعتباري رابطه آماري معناداري وجود ندارد

    = سوم نتايج آزمون رگرسيون فرضيه .7جدول 0 + 1 − 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6+ 7 + 8 + 9 + رگرسيوننتيجه .Coef. Std.Err. Z Prob متغير نماد نام متغير

    )1 سال قبلريسك اعتباري رابطه مثبت 000/0 58/10 025/0 269/0(1)2 درصد كفايت سرمايه رابطه مثبت 000/0 52/7 002/0 015/0 (

    ذخاير تسهيالت بر تسهيالت)3 ناخالص رابطه مثبت 006/0 74/2 491/0 345/1 (

    )4 هاتسهيالت خالص به دارايي رابطه منفي 000/0 -77/4 109/0 -521/0()5 هادارايي نقدي به كل دارايي معنا بي 344/0 -95/0 141/0 -134/0(

    )6 اندازه بانك معنا بي 095/0 -67/1 027/0 -046/0()7 درصد تورم معنا بي 764/0 30/0 001/0 0003/0(

    )8 درصد رشد اقتصادي معنا بي 461/0 74/0 002/0 001/0()9 نرخ ارز معنا بي 093/0 68/1 0001/0 0002/0( معنادار Cons( 0010/1 471/0 14/2 032/0( مقدار ثابت

    Wald Chi2آماره )Prob>Chi2( معناداري سطح

    33/90370 )000/0(

    Number of instruments( 24(تعداد ابزارهاي مورد استفاده )آزمون معتبر بودن ابزارها(Sarganآزمون سارگانآماره

    )Prob>Chi2(سطح معناداري 970/10

    )688/0(

    GMMآزمون خودهمبستگي مدل M2آماره

    Prob>Z Z Order خودهمبستگي درجه اول -235/0 814/0 خودهمبستگي درجه دوم -730/0 465/0

    بندي و پيشنهادها تفسير نتايج، جمع هـا نشـان داد بـين متغيرهـاي بـازده نخست با استفاده رويكرد نرخ بازده دارايـي نتايج آزمون فرضيه

    هـا رابطـه منفـي و ارز با نرخ بازده دارايـي ها و نرخ دارايي كل به نقدي قبل، دارايي سال هاي دارايي

  • 53 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    هـا و دارايـي كل به نقدي قبل، دارايي سال هاي داريي از اين رو با افزايش بازده. ردمعناداري وجود دا كفايـت همچنين در مقابل مشاهده شد درصـد . ها خواهيم بود ارز، شاهد كاهش نرخ بازده دارايي نرخ

    گفت توان پس مي. ها رابطه مثبت و معناداري دارد هاي بانك تورم با نرخ بازده دارايي سرمايه و درصداز ايـن . يابد هاي بانك نيز افزايش مي تورم، نرخ بازده دارايي سرمايه و درصد كفايت با افزايش درصد

    هـا، بـازده از متغيرهاي اساسـي مـرتبط بـا نـرخ بـازده دارايـي توان شود مي طور حتم گفته مي رو به كفايـت هـا، درصـد زده دارايـي ارز با نرخ با ها و نرخ دارايي كل به نقدي قبل، دارايي سال هاي دارايي

    نـرخ (هـاي سـودآوري تورم را نام برد، زيرا هر يك از اين متغيرها با يكي از شاخص سرمايه و درصد .اند داري نشان داده ، رابطه معنا)ها بازده دارايي

    هاي خود فعاليتي است كه مديران براي رسيدن به اهداف و استراتژي) سودآوري(ارزيابي عملكرد انتخاب يـك . دهد ارزيابي عملكرد، اجراي استراتژي بانك و نظارت بر آن را انجام مي. دهند ميانجام

    تـر معيار ارزيابي عملكرد مناسب و رسيدن به اهداف شركت با استفاده از اين معيارها، سبب بااهميـت هـاي غهها يكي از دغد سودآوري شركت. شود شدن نحوه انتخاب يك معيار براي ارزيابي عملكرد مي

    هاي جديـد مديران با استفاده از روش. مهم صاحبان سهام و مديران واحدهاي تجاري اقتصادي استها را تحت عوامل متعددي عملكرد مالي بانك. سعي در اداره بهتر سازمان و ارائه عملكرد ممتاز دارند

    ثر بـر بهبـود رونـدها و هاي كارا و مؤ اي از روش كند مجموعه و هر بانكي سعي مي دهد تأثير قرار مي . اش را انتخاب كند فرايندهاي تجاري. كنـد را بررسي مـي داران خالص براي سهام سوددر خلق بانكميزان كارايي يك ،ها بازده دارايي

    ، داران سـهام گـذاري هر يك واحد سـرمايه يازا كه بنگاه اقتصادي به كند ميدر واقع اين نسبت بيان ـ . كند ميزان سود خالص كسب ميبراي آنها به چه نتيجـه عنـوان بانـك بـه يـك هـاي ازده دارايـي ب

    را در ايجاد بانك ها، توانايي بازده دارايي. استا نهكارگيري آهرابطه با ب در ها بانك كارايي و ها فعاليتان همچنين نتـايج نشـ .كند مي گيري شركت اندازه در شده انجام گذاري سود با توجه به ميزان سرمايه

    توان گفت هرچه نرخ ارز از اين رو مي. ها تأثير منفي دارد دهد شاخص نرخ ارز بر نرخ بازده دارايي ميبنابراين ارتباط معكـوس نـرخ . ها را باعث خواهد شد هاي بانك افزايش يابد، كاهش نرخ بازده دارايي

    .ها اثبات شد ارز و نرخ بازده داراييقبـل، سـال هـاي داريي مشاهده شد بين متغيرهاي بازدهبر حسب نتيجه فرضيه نخست تحقيق،

    ها رابطه منفي و معناداري وجود داشته و در ارز با نرخ بازده دارايي ها و نرخ دارايي كل به نقدي داراييها، رابطـه مثبـت و معنـاداري هاي بانك تورم با نرخ بازده دارايي سرمايه و درصد كفايت مقابل درصد

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 54

    ، )1391(، حيدري و احمديان )1391(باال با نتايج تحقيقات سيدنوراني و همكاران نتيجه فرضيه. دارند) 1395(و شاهچرا و جوزداني ) 1392(فر ، مهرآرا و مهران)1392(، شوال پور و اشعري )1392(اميري

    مطابقـت ) 2010(مطابقت داشته و با توجه به نتايج تحقيق حاضر با تحقيـق واسـيوزامان و ترميـزي .ندك نمي

    نرخ بازده حقوق صاحبان سهام پرداخته كرديرواستفاده باتحليل فرضيه نخست تحقيق به ،در ادامهارز و نرخ ها دارايي كل به نقدي نخست نشان داد بين متغيرهاي دارايي نتايج آزمون فرضيه. است شده

    رشد اقتصادي و بل درصدبا نرخ بازده حقوق صاحبان سهام رابطه منفي و معناداري وجود دارد و در مقابنابراين با افزايش . ها، رابطه مثبت و معناداري دارند تورم با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام بانك درصدنتيجه . ارز شاهد كاهش نرخ بازده حقوق صاحبان سهام خواهيم بود ها و نرخ دارايي كل به نقدي دارايي

    دهد و هرچه ميزان اين متغير در را نشان مي ها حاضر اهميت بازده حقوق صاحبان سهام در بانك سهام صاحبان حقوق بازده نرخ. ها است دهنده كارايي استفاده از سرمايه بانك ها افزايش يابد نشان بانك از الير هر يازا به دهد يم نشان نسبت نيا. كند يم مشخصرا شركت ژهيو ارزش و سود نيب رابطه در بانك، تيريمد دهد يم نشان شاخص نيا. شود يم بانك بينص سود مقداره چ سهام صاحبان حقوق

    ،اند كرده پرداخت بانك سهام ديخر يبرا گذارها هيسرما كه پول از ييكارا زانيم چه با ،سود جادياتوان گفت با افزايش طور حتم ميهمچنين با توجه به نتيجه تحليل فرضيه نخست، به .كند يم استفاده

    از اين رو ارتباط معكوس بين نرخ ارز و نرخ . حقوق صاحبان سهام كاهش يافته استنرخ ارز، نرخ بازده اطالعات بر خود گذاري سرمايه هاي تصميم براي گذاران سرمايه. بازده حقوق صاحبان سهام مشاهده شد

    . كنند اتكا مي شده آنها گزارش خصوص سود به اقتصادي واحدهاي مالي هاي صورت در مندرج ماليهاست و چنانچه سودآوري گذاري در بانك ي واحدهاي اقتصادي از جمله داليل سرمايهسودآور

    از . گذاران نسبت به آن تغيير خواهد كرد واحدهاي تجاري داراي ثبات و نمايان نباشد، انتظارات سرمايهوق حق بازده. ها، بازده حقوق صاحبان سهام است هاي اساسي ارزيابي سودآوري بانك معيارها و شاخص

    ها بانك) سودآوري(عملكرد معيارهاي از يكي عنوان به و بوده در سودآوري مؤثر عوامل از سهام صاحبانكل از خود سهم نسبت به داران سهام كه است نرخ بازدهي برابر سهام صاحبان حقوق بازده .است

    بودن پايين رو، اين از. حياتي است جزئي تقسيمي، سود و رشد سود تعيين در و كنند مي دريافت سرمايهتغيير براي هيئت مديران انگيزه بر تواند شده و مي سهم هر عايدي كاهش سبب ها در بانك اين نرخ .مؤثر باشد سياست

  • 55 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    ها و دارايي كل به نقدي برحسب نتيجه فرضيه نخست تحقيق، مشاهده شد بين متغيرهاي داراييرشد اقتصادي و ي و معناداري وجود دارد و درصدارز با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام رابطه منف نرخ

    نتيجـه فرضـيه . ها، رابطه مثبت و معناداري دارنـد تورم با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام بانك درصد، مهرآرا )1392(، شوال پور و اشعري )1392(، اميري )1391(باال با نتايج تحقيقات حيدري و احمديان

    مطابقت كرده و با توجه به نتايج تحقيق حاضر بـا ) 1395(وزداني و شاهچرا و ج) 1392(و مهران فر .كند مطابقت نمي) 2010( نتايج تحقيق واسيوزامان و ترميزي

    ارز و نرخ تـورم بـا ها، نرخ دارايي كل به نقدي دهد بين دارايي دوم نشان مي نتايج آزمون فرضيهرشد اقتصادي بـا ته و در مقابل درصدها رابطه منفي و معناداري وجود داش ريسك ورشكستگي بانكتوان گفت با افـزايش طور حتم ميپس به. ها، رابطه مثبت و معناداري دارد ريسك ورشكستگي بانك

    ها خـواهيم ارز و نرخ تورم شاهد كاهش ريسك ورشكستگي بانك ها، نرخ دارايي كل به نقدي داراييرشـد اقتصـادي، ريسـك عكس با افزايش درصدبر. تواند از نتايج مهم تحقيق حاضر باشد بود كه مي

    توان اين مطلـب را بر حسب نتيجه آزمون فرضيه حاضر مي. يابد ها نيز افزايش مي ورشكستگي بانكگذاري به منابع مالي احتياج دارند، اما منـابع مـالي و اسـتفاده از ها براي سرمايه تشريح كرد كه بانك

    اين، وظيفه مدير اعتبـارات بانـك اسـت . ا بتوانند سودآور باشنده خوبي تعيين شود تا بانك آنها بايد بهها تضمين شده و در نهايـت بـه كه منابع مالي و نحوه استفاده از آنها را تعيين كند تا سودآوري بانك

    چنانچه در زمان معـين بـه جـذب منـابع و همچنـين در زمـان الزم بـه . عملكرد مطلوبي منجر شوداز ايـن رو تجهيـز منـابع و . به ضرر و زيان به بانك خواهـد منجـر شـد تخصيص منابع اقدام نشود،

    تخصيص منابع در بانك بسيار اهميت دارد و اگر در زمان مناسب اقـدام نشـود، بـه افـزايش ريسـك هـاي مربوط بـه سـاختار سـرمايه و تقسـيم هاي هر چند اتخاذ تصميم(ورشكستگي منجر خواهد شد بنابراين بر حسب نتيجه فرضيه حاضر مشاهده شد با افـزايش دارايـي ).مربوط به آن نيز اهميت دارد

    ها خواهيم بود كه ارز و نرخ تورم شاهد كاهش ريسك ورشكستگي بانك ها، نرخ دارايي كل به نقديهمچنين بر حسب نتيجه فرضـيه . موقع منابع بانك باشدتواند عدم تخصيص به يكي از داليل آن مي

    كننـده قيمـت مـواد اوليـه، كاالهـاي ترين عوامل تعيـين نرخ ارز جزء مهمتوان گفت دوم تحقيق مياي و كاالهاي نهايي است و با توجه به وابستگي باالي توليـد و مصـرف اي، تجهيزات سرمايه واسطه

    دليل تغيير و تحول عميق در به. گيري فشارهاي تورمي مؤثر باشد رسد در شكل به واردات، به نظر ميهاي اقتصادي عنوان عامل كليدي و اثرگذار در سياست ، متغير نرخ ارز بيش از پيش بههاي ارزي نظام

    .ها نيز نمايان است بانك يورشكستگ يسكرخودنمايي كرده و تأثير نوسانات آن بر

  • دهمنامه مطالعات مالي و بانكداري اسالمي، دوره چهارم، شماره فصل 56

    و ) 2017(، تـراد و همكـاران )2016(در نهايت نتايج اين تحقيق با نتايج تحقيقات رشيد و جبين هـا، دارايـي كـل به نقدي رابطه منفي و معناداري بين متغيرهاي دارايي() 1391(حيدري و همكاران

    بـا ياقتصـاد رشـد نيب يمعنادار و مثبت رابطهها و ارز و نرخ تورم با ريسك ورشكستگي بانك نرخ مطابقـت ) 1395(و همكـاران ياحمـد تحقيـق جيمطابقت دارد و با نتا )هابانك يورشكستگ سكير

    .نداردسرمايه و كفايت قبل، درصد سال اعتباري دهد بين ريسك سوم نشان مي ن فرضيهنتايج آزمو

    ها رابطه مثبت و معناداري وجود داشته و ناخالص با ريسك اعتباري بانك تسهيالت بر تسهيالت ذخايرها رابطه منفي و معناداري وجود ها و ريسك اعتباري بانك دارايي به خالص در مقابل بين تسهيالت

    تسهيالت سرمايه و ذخاير كفايت قبل، درصد سال اعتباري توان گفت با افزايش ريسك پس مي .داردترين اصليبا لحاظ اين مطلب، . ها خواهيم بود ناخالص شاهد افزايش ريسك اعتباري بانك تسهيالت بر

    خت دارايي يك بانك با توجه به ماهيت وجودي و فعاليت آن، تسهيالتي است كه به متقاضيان پرداها با مخاطرات گوناگوني مواجه است كه در حالت كلي ريسك اعتباري ناميده اين دارايي ،شود مي نظامي همراه به تسهيالت اعطاي ويژهبه بانكي هاي فعاليت بهبود و با توجه به اينكه توسعه .شود مي

    داشت، تسهيالت خواهد كشور صنعت بانكداري و و پيشرفت اقتصاد در توسعه اي ه نقش عمد كارآمد، از درآمد اي بخش عمده و شوند مي بانك محسوب هاي دارايي ترين باارزش و ترين مهم از اعطايي،نهاد جامعه، در سرمايه و پول گردش اما .بپيوندد وقوع به تسهيالت اعطاي طريق از تواند مي ها بانك كه است حدي به آنها شدت گاهي و ها ريسك اين تنوع .دهد قرار مي ها ريسك انواع معرض در را مالي

    خواهد ورشكستگي حتي و نابودي به رو كند مديريت و كنترل صحيح نحو به را آنها نتواند مالي اگر نهاداعتبارسنجي ها، فعاليت گونه اين در موجود ريسك و تسهيالت تقاضاي افزايش به توجه با بنابراين. رفت

    اصول ترين اساسي از يكي تسهيالت پرداخت نحوه ايبر مناسب الگويي ارائه و تسهيالت متقاضيان ابزارهاي از استفاده كه طوري به رود، مي به شمار مالي مؤسسات و ها بانك در اعتباري مديريت ريسك

    خاطر اطمينان با كه دهد مي را امكان اين ها بانك به خصوص اعتبارسنجي، به ريسك اعتباري مديريت .كنند گيري تصميم خصوص اعطاي تسهيالت در بيشتري

    هـا و ريسـك اعتبـاري دارايـي به خالص همچنين نتيجه تحليل فرضيه نشان داد بين تسهيالتهـا دارايـي بـه خـالص توان گفت با افزايش تسـهيالت ها رابطه منفي وجود دارد، از اين رو مي بانك

    ي ناشـي از اعطـاي توان يكي از داليل آن را سودده يابد و مي ها كاهش مي ريسك اعتباري در بانكهـاي كـالن وجود هرگونه اشـكال در سيسـتم اعطـاي تسـهيالت از سياسـت . تسهيالت عنوان كرد

  • 57 بانكي ها با متغيرهاي منتخب بررسي ارتباط سودآوري، ريسك ورشكستگي و اعتباري بانك

    شـود و اعتباري تا مرحله پرداخت تسهيالت به مشتري، باعث افـزايش ريسـك اعتبـاري بانـك مـي ايـن امـر كنـد كـه گذاران را تهديد مـي و در نهايت منافع سپرده كرده موجوديت آن را با خطر مواجه

    منظـور مراقبـت از وجود يك سيستم كنترلي به. موجبات بروز اختالل در اقتصاد را فراهم خواهد كردهمچنين بـا اسـتفاده . اين ريسك در ادامه فعاليت بانك و پيشرفت آن در ميان رقبا تأثير بسزايي دارد

    تسهيالت مطلع شد و بـا هاي اتخاذشده و فرايندهاي اعطاي توان از نتيجه سياست از اين سيستم ميت مديره و تجزيه و تحليل آنهـا، مـديريت ارشـد بانـك را در رفـع ئآمده به هي دست انعكاس نتايج به

    از جمله موارد بسيار مهم در يك سيستم كنترلي مربـوط بـه امـور . و اصالح امور ياري كرد ها اشكالو دريافـت اصـل و سـود سهيالتت، پرداخت تسهيالتدهي، نحوه ارزيابي متقاضي دريافت تسهيالت .پرداختي است تسهيالت

    ، چونگ )2011( اوجوبي و آمل، )2011(اختر و همكاران هاي يافتهدر نهايت نتايج اين تحقيق با ) 2017(، تراد و همكـاران )2016(، اشرف و همكاران )2013(، راجحي و حسيري )2012(و همكاران

    تيـ كفا درصد قبل، سال ياعتبار سكير نيب يمعنادار و مثبت رابطه() 1391(و حيدري و همكاران يو معنـادار يو رابطه منف هابانك ياعتبار سكير با ناخالص التيتسه بر التيتسه ريذخا و هيسرما

    و با نتايج تحقيقـات مطابقت دارد )هابانك ياعتبار سكير و هاييدارا به خالص التيتسه ريمتغ نيب .ندارد مطابقت) 1395(و احمدي و همكاران ) 1391(و همكاران ، ميرزايي )2016(رشيد و جبين

    :شود آمده بر اساس نتايج تحقيق پرداخته مي دستدر ادامه به پيشنهادهاي بهتـورم بـا نـرخ بـازده سـرمايه و درصـد كفايـت شو�