1

MS ACCESS

2

Table of Contents MS ACCESS ...................................................................................................................................................................... 1

Uvod ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4

Start Access-a -otvaranje baze i korisnički interfejs- ........................................................................................................................................................................................................................... 4

Zatvaranja baze podataka, /CLOSE DATABASE/ .............................................................................................................................................................................................................................. 5

Prikaz, podešavanje i rad sa objektima unutar Acces radnog okruženja ............................................................................................................................................................................................. 6

Bezbjednosno upozorenje /ENABLE SECURITY ALERT/ ............................................................................................................................................................................................................... 6

Postavljanje i uklanjanje zaštitne šifre ................................................................................................................................................................................................................................................. 7

Objekti koje čine Access .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 8

Od temelja: relacione šeme do izvještaja: Reporta ............................................................................................................................................................................................................................. 8

Konvencije i preporuke za davanje imena ........................................................................................................................................................................................................................................... 9

Ekvivalentni skup pojmova: Relacioni model→Baza podataka ........................................................................................................................................................................................................ 10

Tabele ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 11

Kreiranje (–definicija-) tabele i kolona (-polja-) tebele .................................................................................................................................................................................................................... 11

Tipovi podataka tabele i njihovi parametri ........................................................................................................................................................................................................................................ 11

Dijelovi tabele /TABLE PARTS/....................................................................................................................................................................................................................................................... 16

Dodavanje tabele u bazu podataka –kreiranje nove tabele ................................................................................................................................................................................................................ 16

Kreiranje nove tabele u novoj bazi podataka ..................................................................................................................................................................................................................................... 16

Šta je i kad se koristi Razvojni pogled (Design View) ...................................................................................................................................................................................................................... 16

Kreiranje i imenovanje tabele u Design View ................................................................................................................................................................................................................................... 17

Definisanje polja koja čine tabelu ...................................................................................................................................................................................................................................................... 18

Naknadno dodavanje (zaboravljenih) polja u tabelu .......................................................................................................................................................................................................................... 18

Unos podataka popunjavanje tabele ................................................................................................................................................................................................................................................... 19

Prikaz liste s podacima (Datasheet View) za unos i obradu podatka ................................................................................................................................................................................................. 20

Dodjeljivanje podrazumjevane (default) vrijednosti polju ................................................................................................................................................................................................................ 21

Kreiranje padajuće liste u tabeli sa predefinisanim vrijednostima ..................................................................................................................................................................................................... 21

Kreiranje maske ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 22

Pretraživanje zapisa (recorda) slogova....................................................................................................................................................................................................................................................... 23

Zamjena zapisa ................................................................................................................................................................................................................................................................................... 23

Export i import objekata............................................................................................................................................................................................................................................................................. 23

Uvoz podataka u drugom obliku i povezivanje s njima -Import ........................................................................................................................................................................................................ 24

Izvoz podataka u drugi oblik -Export................................................................................................................................................................................................................................................. 25

Vježbe rada sa tabelama ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 25

Sortiranje .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 28

Filtriranje .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 29

Napredne opcije filtriranja -Napredni filteri- .................................................................................................................................................................................................................................. 30

Pamćenje filtriranih i sortiranih tabela - SQL View/query ............................................................................................................................................................................................................... 31

Ponavljanje-podsjećanje: Struktura podataka i pojam entiteta .................................................................................................................................................................................................................. 32

Struktura datoteke podataka ............................................................................................................................................................................................................................................................... 32

Indeksiranje polja, primarni ključ i indeks ......................................................................................................................................................................................................................................... 33

Forme ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 34

Kreiranje proste forme ....................................................................................................................................................................................................................................................................... 35

Kreiranje obrazaca pomoću Form Wizarda ....................................................................................................................................................................................................................................... 36

Alati i kontrole kod obrasca ............................................................................................................................................................................................................................................................... 38

Kreiranje obrazaca pomoću Form Design.......................................................................................................................................................................................................................................... 40

Kreiranje dugmeta ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 40

Korišćenje i ugradnja Tab Control pri kreiranje obrazaca ................................................................................................................................................................................................................. 41

Kreiranje složene forme sa podformom ............................................................................................................................................................................................................................................. 42

Stvaranje formi pomoću alata za prazne obrasce: Blank Form.......................................................................................................................................................................................................... 43

Meni forme .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 44

Kreiranje forme za navigaciju - navigation form- ...................................................................................................................................................................................................................................... 44

Forma za navigaciju ili Komandna tabla: prozor koji je nestao......................................................................................................................................................................................................... 44

Kreiranje forme za navigaciju ............................................................................................................................................................................................................................................................ 45

Dodavanje forme ili izveštaja na obrazac za navigaciju .................................................................................................................................................................................................................... 45

Uređivanje oznake na vrhu forme ...................................................................................................................................................................................................................................................... 45

Uređivanje natpisa forme ................................................................................................................................................................................................................................................................... 46

Postavljanje forme za navigaciju kao podrazumjevene (STARTNE) forme ..................................................................................................................................................................................... 46

Veze i relacije ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 47

Veza 1: n ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 47

3

Veza n:n ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 47

Kreiranje relacija i povezivanje tabela ............................................................................................................................................................................................................................................... 48

Veze -Relationships i referencijalni integritet.................................................................................................................................................................................................................................... 49

Spojevi (Joins) ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 51

Zadatak: Pokrenite (download) i razmotrite bazu Contacts .............................................................................................................................................................................................................. 52

Upiti ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 53

Izrada jednostavnog upita .................................................................................................................................................................................................................................................................. 53

Alati za izradu upita Query Tools ...................................................................................................................................................................................................................................................... 55

Total upiti ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 56

Parametarski upit ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 57

Vježba – Kreiranje upita .................................................................................................................................................................................................................................................................... 59

Izvještaji – Reports- ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 60

Report Wizard- složeni izvještaji ....................................................................................................................................................................................................................................................... 61

Label Wizard – izrada naljepnica ....................................................................................................................................................................................................................................................... 62

Distribucija i štampanje Izvještaja ..................................................................................................................................................................................................................................................... 62

Kreiranje formula Expression Builder ................................................................................................................................................................................................................................... 63

Elementi složenog izraza (formule) ................................................................................................................................................................................................................................................... 63

Osnovne vrste funkcija koje podržava Access ................................................................................................................................................................................................................................... 63

Okna: elementi prozora za kreianje izraza pomoću Expression buildera .......................................................................................................................................................................................... 64

Automatsko nadopunjavanje: IntelliSense ......................................................................................................................................................................................................................................... 65

Događaji ( Events) .......................................................................................................................................................................................................................................................................... 66

Trivijalni događaji, trivijalni primjeri ................................................................................................................................................................................................................................................ 66

Kreiranje makroa za podatke (Create a data macro) .................................................................................................................................................................................................................................. 68

Kreiranje makroa za podatke zasnovanog na događaju (event-driven data macro) ........................................................................................................................................................................... 68

Kreiranje imenovanog makroa za podatke ......................................................................................................................................................................................................................................... 69

Osnovni podaci o parametrima .......................................................................................................................................................................................................................................................... 69

Upravljanje makroima za podatke ..................................................................................................................................................................................................................................................... 69

Uređivanje makroa za podatke zasnovanog na događaju .................................................................................................................................................................................................................. 69

Uređivanje imenovanog makroa za podatke ...................................................................................................................................................................................................................................... 70

Preimenovanje imenovanog makroa za podatke ................................................................................................................................................................................................................................ 70

Brisanje makroa za podatke ............................................................................................................................................................................................................................................................... 70

Otklanjanje grešaka u vezi sa makroima za podatke ......................................................................................................................................................................................................................... 70

Prikazivanje Application Log table - tabele„Evidencija aplikacije“ .................................................................................................................................................................................................. 70

Kreiranje makroa korisničkog interfejsa (UI makro) ................................................................................................................................................................................................................................. 71

Kreiranje samostalnog makroa - standalone macro ........................................................................................................................................................................................................................... 71

Kreiranje ugrađenog makroa .............................................................................................................................................................................................................................................................. 71

Dodavanje radnji u makro- Add actions to a macro .......................................................................................................................................................................................................................... 72

Korišćenje tehnologije IntelliSense pomoću svojstava u Veb bazama podataka .............................................................................................................................................................................. 73

Premještanje radnje - Move an action ................................................................................................................................................................................................................................................ 74

Brisanje radnje Delete an action ........................................................................................................................................................................................................................................................ 74

Kontrolisanje toka posla pomoću uslova If, Else If i Else ................................................................................................................................................................................................................. 74

Dodavanje bloka „If“ u makro ........................................................................................................................................................................................................................................................... 75

Dodavanje blokova „Else“ ili „Else If“ u blok „If“ ........................................................................................................................................................................................................................... 75

Kreiranje podmakroa - Create submacros .......................................................................................................................................................................................................................................... 76

Grupisanje srodnih radnji ................................................................................................................................................................................................................................................................... 76

Razvijanje i skupljanje radnji makroa ili blokova- Expand and collapse .......................................................................................................................................................................................... 76

Kopiranje radnji makroa - Copy and paste macro actions ................................................................................................................................................................................................................. 77

Dijeljenje makroa sa drugim osobama ............................................................................................................................................................................................................................................... 77

Pokretanje makroa .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 77

Otklanjanje greške makroa - Debug a macro ..................................................................................................................................................................................................................................... 77

Korišćenje komande „Jedan korak“ - Single Step command ............................................................................................................................................................................................................. 78

Konvertovanje makroa u VBA kôd.................................................................................................................................................................................................................................................... 79

Access programiranje kada i kako?............................................................................................................................................................................................................................................................ 80

Upotreba makroa ili VBA koda ......................................................................................................................................................................................................................................................... 80

Korištenje VBA koda ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 81

Sot(psu 1kkak2pel3MKO

Uvod Microsoft Aaplikativnih

Najvažniji postavljaju Ovaj posao/Loše postav(izveli radov Start Acce tartanje , postvaranja bazeprocedura zu ovdje zalu

. Kliknomadno dugoje se nalaziktivnih progr. Pokazomjerite iznalemenata All. Klikn

Microsoft OffKliknite MicrOffice Access

Kad pokrendobićete okr

na

Nakon otvabazom poda

Zadaća: IzvPosebnu ob

ACCESS (enh programa iz

dio posla je„temelji“ za /poslovi se ovljanje temelve u Accesss)

ess-a -otvar

stupak e

za one koji utali):

nite gme Start na paleti rama. zivač miša ad l Programs.

nite fice. rosoft s 2010.

nete Access ruženje kao

a slici desno

aranaja- pokataka. Ono iz

vršiti pokretaratiti pažnju

ngl. Access- z Microsoft p

e definicija tizgradnju ba

obavlja prije nlja (projektos) kuća (baza

ranje baze

kretanja Acczgleda (prede

anje elementna mogućno

pristup) je sprogramskog

tj. pažljivo paze podatakanego što kren

ovanje i moda) ne može da

i korisničk

essa dobiijaefinisano izg

arnih opcija osti na slikam

4

istem za uprg paketa Offi

prevođenje a. netesa radom

deliranje baza opstane.

ki interfejs-

ate standardngleda) slično

koji dobijate

ma ispod sa a

ravljanje relaice.

relacione še

m u Accessu.ze) uzrokova

no predefiniskao na slici:

e startajući Aakcentom na

acionim baza

eme u tabele

aće da ma ka

sano radno

Access. šablone (tem

ama podatak

e u Access-u

ako dobro s

okruženje s

mplates)

ka i on je dio

u. Time se

azidali kuću

a kreiranom

o

e

u

m

ZatvaranjaPostupak :

1. Klik2. FIL3. CLO4. Zat5. AC

Rezultatat: -

a baze podat

k na LE meni se otOSE DATABtvara se baz

CCESS ostaje- Access ost

taka, /CLOS

dugme tvara BASE opcija

za e otvoren aje aktivan

SE DATABA

a

5

ASE/

Prikaz, po Navigacion

Kategorije Access razvnaziv kategoobjekti

Redizajn PAccess nudiobjekta, datPrikaz ACC

1. Klikpos

2. Akt3. Izab

Prikaz ACC1. Klik

pos2. Klik

BezbjednOvo upozorkompjutera.

Ako ste siguonemogućenmakronaredotvorite bazOva opcije

1. Klik2. Klik3. Klik

Access omozabrana), a

odešavanje

i panel /NAV

Navigacion

vrstava objekorije aktivitr

Pregleda i mogućnost tumu modifikCESS-ovih ok na All Acc

stavljen) tivirajte Objebrati jednu vCESS-ovih ok na All Acc

stavljen) k na Created

nosnoupozrenje će se ja.

urni da je bani sadržaj bdbe, ActiveXzu podataka kse isključujek na Optionsk na Enable k na OK

ogućuje sadbaza podata

i rad sa ob

VIGATION

ni pane zatvo

kte u kategorrate listu u ko

pregleda svikovanja... objekata po

cess object (i

ect Type vrstu objekta,objekata po

cess object (i

d Date

zorenje/Eavljati svaki p

aza podatakabaze podata

X kontrole, izkoja sadrži j

e na sljedeći ns (u polju upoContent

držaj koji je aka otvara se

bjektima un

PANE/ poje

oren

ije, klikom nojoj se nalaze

ih kreiranih o

o vrstama, pli drugačiji n

, ili opciju zao datumu krli drugačiji n

NABLESEput kada otvo

a pouzdana, ka – akcijzraze (funkcjednu ili više način: ozorenja)

onemogućesa svim funk

6

nutar Acce

dnostavljuje

na e

objekata po r

ostupak: naslov u zavi

a prikaz svih reiranja, posnaslov u zavi

CURITYALorite neku ba

možete korisjske upite (ucije koje se s

navedenih k

E

en (zanimljivkcijama. U s

s radnog ok

i ubrzava ra

Na

različitom kr

isnosti od na

stupak: isnosti od na

LERT/azu podataka

stiti traku zaupiti koji dosvode na jed

komponenti.

ENABLE SE

va izjava kojsuprotnom on

kruženja

ad.

vigacioni pa

riteriju: po da

čina Pregled

čina Pregled

a. Služi kao o

a poruke da odaju, brišu dnu vrijedno

ECURITY AKlik na X d

ja znači da nemogućene

ane otvoren

atumu kreira

da koji je ran

da koji je ran

osiguranje be

biste omogu ili mijenjajost) i VBA k

ALERT/ 2, podugme

omogućavakomponente

anja, vrsti

ije

ije

ezbjednosti

ućili bilo kojiju podatke),kod – kada

ostupak:

a deselekcijue neće raditi.

i

a

u .

T12345

S1om234

Ne zaboravibazu podata

Postavlja Ako želite podataka popodataka tepostavljanjeDa bismo pAko pokuša

Zatvorite ba

To se radi na . Klik na Of. Klik Open. Klik Bazu . Klik na str. Klik na Op

ljedeći korak. Klik na dumogućuje ši. Unijeti šifr. verifikujet. Klik na OK

Uklanjanje1.Na karticiPojavit će s

2.Unesite sv

ite da svi koraka koja ima

njeiuklan

spriječiti neostavljanjeme ukloniti le šifre koja spostavili šifrate da date ši

azu i otvotite

sljedeći načiffice Button

n podataka

relicu pored Open Exclusiv

k je postavitiugme koje ifrovanje/enk

fru te K

e lozinke (noi File kliknitee dijaloški o

voju lozinku

risnici u bilonovi oblik d

njanjezašt

eovlašteno km šifre-lozink

ozinku. Loze sastoji od 8

ru prvi koraifru otvorenio

e je preko Op

in:

Open ve

i šifru.

kripciju

ormalno prede Info, a zatikvir Uklanja

u okvir Loz

o koje vrijemdatoteke.

titnešifre

korištenje bake. Ako znatzinka -šifra 8 slova i brojk je otvoritioj bazi pojav

pen buttona.

dhonno šifrovm Dešifriraj

anje lozinke b

inka, a zatim

7

me mogu vidj

aze podatakate lozinku ši

može imatjeva. i bazu podatviće se poruk

Birate jedan

vane i trenutnbazu podata

baze podatak

m kliknite U r

eti sve objek

a programa Aifrirane bazeti proizvolja

taka u eksklka:

n od ponuđen

no otvorene)aka. ka.

redu (OK).

kte baze poda

Access, razme podataka, man broj znak

luzivnom m

nih modova /

)

ataka nakon

mislite o šifmožete i deškova, a pre

modu.

/Read Only...

što otvorite

friranju bazešifrirati bazueporučuje se

e u e

Objektik Kao i većinbrzom stvaPisanje kodnepotrebno.razmjenu poOsnova svaAccess baza

• tabe• upit• form• izvj• mak• pro

Tabela je dpodataka mjedan od najUpit prikazpojedine vrsForma se kmože sadržadviju fomi),Forma možrazmjenjivaIzvještaj sepodatke iz vMakronareakcija nad oformi ili izvzajedničku objekata i dmakronaredProgramskprogramskoVisual Basipojedinog o

Odtemelj Već smo rek„temelji“ zaDa bi se vrformi (obraz Drugi način Da bi se d(reports).

koječineA

na SUBP-a Aaranju aplikda za cijelu a.. Za zahtjevodataka s dru

ake aplikacijea podataka mele te me ještaje kronaredbe gramske mo

dio baze podameđu tabelam

jjednostavnijzuje podatkeste koristiti vkoristi za mavati podatk, a moguće ježe sadržavatiati podatke, ne koristi ako više tabela iliedbe koristimobjektima kovještaju itd.)aplikaciju.

dr.), a forme dbe ne kreirajki moduli saom jeziku za icu, no podržobjekta, a pre

ja:relacion

kli da je najva izgradnju bršila manipulzaca, prozor

n je korišćenj

dobili trajni

Access

Access ima kkacija. aplikaciju akvnije aplikacugim Windowe u Accessu jmože sadržav

dule

ataka u koju ma je mogućjih i najelega

e iz tabele pveć prema po

manipulaciju ke iz više tabee imati više fi i tzv. OLE

npr. slika iz Cse podaci iz i upita. mo da bismooje nudi Acc). Pomoću mTakođer, mi izvještaje jju pomoću Aadrže funkciprogramiran

žava i neke peko njega se

nešemed

važniji dio pbaze podatakalacija podacia). No ovo je

jem upita koj

(štampani )

karakteristik

ko se koristi cije i dalje ows aplikacijaje baza poda

vati slijedeće

se smještajuće uspostavljantnijih načinpo nekom zaotrebi. podacima izela ili upita, formi unutarE objekt (obCorelDraw-atabele ili up

o automatizicess (akcija

makronaredbimoguće je k

e moguće koAccess Basicije, potprogrnje unutar Acposebne mogobavlja i raz

doizvješta

osla prevođea. ima na načine jedan od na

ji se mogu d

rezultati ra

8

ke aplikacijs

Access sisteostaje mogućama) korišće

ataka. objekte:

u korisnički pjati relacijskna dosad viđadanom krite

z tabele ili umoguća je k

r jedne formebjekt iz druga). pita žele ispis

irali pojedinje npr. zatv

i moguće je kontrolirati rontrolirati poca, nego sličnrame ili pojeccessa. Po sv

gućnosti (radzmjena podat

aja:Report

enje relacion

n svojstven ačina pristup

definisati i up

ada sa bazom

skog genera

em za upravlćnost dopisivenjem modul

podaci. Kakoke odnose. Rđenih. eriju (uvjetu

upita (unos, kombinacija e. gih Window

sati na štamp

ne zadatke u aranje nekogsve objekte

rad s drugimo dijelovima no kao i već oedinačne insvojoj sintakss objektima

taka s drugim

ta

ne šeme u tab

Windows okpa podacima,

potrebom SQ

m, potrebno

atora što do

ljanje bazamvanja koda aa.

o Access upraRelacijski odn

u). Upita pos

brisanje i prforma-podfo

ws aplikacija

paču. Jedan i

obradi podag prozora, iz

neke baze pm objektima(sekcijama).opisani objekstrukcije napi ovaj je prog - od kreiran

m aplikacijam

bele u Access

kruženju, sljekoji ne pruž

QL jezika.

je kreirati

oprinosi jedn

ma podataka jako je potreb

avlja relacijsnosi se uspo

stoji više vr

romjene podorma (istovre

s kojima A

izvještaj mož

ataka. Kreirazvršenje nekpodataka spoa (otvaranje. Valja napomkti. pisane u Accgramski jezi

nja, promjenema (DDE)).

s-u. Time se

edeći korak ža naročitu fl

odgovarajuć

nostavnom i

je uglavnombno (npr. za

skim bazamaostavljaju na

sta pa će se

dataka). Onaemeni prikaz

Access može

že sadržavati

aju se prekoke kontrole uojiti u jednu

e, zatvaranjemenuti da se

cess Basicu,k vrlo sličane do brisanja

e postavljaju

je definicijaleksibilnost.

će Izvještaje

i

m a

a a

e

a z

e

i

o u u e e

, n a

u

a

e

Ukoliko su potrebno je U nastavku

Konvenci Access bazprethodnih vKada se upodaje upozorKorišćenje kSvaki objekPrefiksi:

• tebe• upit• form• izvj• mak• stra• mod

Pri kreiranjuAccess dajeizvještajima Ipak, pri dav- Ime može - Ime ne mo- Ime možzagrada([]);- Ime ne mone mogu nsubjekta onkoji drugi d"Studenti1"- Tabele i up

ProjektantBAZE

pak zahtjevpreći na pro

ćemo se poz

ijeiprepor

ama podatakverzija Acceotrebi neki orenje. konvencija z

kat bi trebao

ela (Table) –ti (Query) –me (Form) – ještaji (Repokro (Macro) anica (DataAduo (Module

u objekata, ne veliku sloba, makroima,

vanju imena da bude dug

ože da počinjže da uključ; ože da bude ositi ime "S

ne mogu nosidodatak uz i i "Studenti2piti ne mogu

vi obrade poogramiranje m

zabaviti osno

rukezada

ka pridružujess-a gde je eod nedozvolj

za imenovanjispred svoga

– tbl, – qry,

frm, ort) – rpt, – mcr,

AccessPage) –e) – bas.

neophodno jebodu u dodj, modulima i

objektima Dgačko najvišeje praznim kčuje interpuk

isto kao kodStudenti". Aliti isto ime sistu osnovicu2"; u imati isto im

KorisnicBAZE

odataka složemodula. Pri t

ovnim elemen

avanjeime

e ekstenziju ekstenzija bilenih znakov

je objekata ča imana imati

– dap,

e svakom objeljivanju imi stranicama)

DB, treba slije 64 karakterarakterom; kcijske znak

d drugog objli, ako dvijesubjekta sa du imena. Ko

me;

ci

9

eni i ne mogtome se koris

ntima Acces

ena

.accdb što jla .mdb (Mic

va, Access ne

čini kod čitljii prefiks koji

jektu dodijelmena objektim).

jediti neka opra, uključuju

ke, osim tač

jekta iste vrse tabele sadrdodatkom nponkretno, u

gu se obavitsti VBA (Vis

ss-a: tabelam

je skraćeno crosoft DataBe prihvata im

ivijim. i označava ti

liti ime. ma DB (tabe

pšta pravila:ći prazne kar

čke (.), uzv

ste iste DB. Krže podatke pr. u jednoj tDB "SPR" m

ti definicijomsual Basic fo

ma, formama,

od Access DBase).. menovanje (p

ip objekta.

elama, poljim

raktere;

vičnika (!), g

Konkretno, dkoji se odn

tabeli oznakemogu postoj

m predhodnior Aplication

upitima i izv

DataBase, z

preimenovan

ma, obrascim

gravisa (è),

dvije tabele unose (vezujuke 1, a u drugjati tabele po

ih elemenatans).

vještajima.

a razliku od

nje) i o tome

ma, upitima,

ili uglastih

u DB "SPR"u) na isti tipgoj 2, ili maod nazivima

a

d

e

,

h

" p a a

10

- Pri davanju imena objektu, polju ili kontroli ne treba koristiti nazive svojstava, ili nekog drugog elementa koje Access programski koristi; - Nazive polja treba pisati bez razmaka između riječi, npr. polje "BrojIndeksa", a ne "Broj indeksa". Pri tom svaku novu riječ treba pisati sa velikim početnim slovom, radi jasnoće. - Takođe, ne treba koristiti naša slova: č,ć,đ,š,ž. (samo za imena u podatke- rekorde OBAVEZNO) Napomena: Posljednja dva uslova ne postavlja sam Acces već kompatibilnost sa nekim programima DB i olakšanja pri programiranju. Isto tako, ako se namjerava pisanje programa za DB, prazne karaktere treba izbjegavati i u nazivima objekata. Programiranje je lakše ako u nazivima nema praznih karaktera. U imenima objekata uobičajeno je dodavanje prefiksa koji govori o kom tipu objekta se radi objekata. Prefiksi se pišu malim slovima. Za objekte Access DB usvojeni su sljedeći prefiksi: - tebela (Table) - tbl - upiti (Query) - qry - forme (Form) - frm - izvještaji (Report) - rpt - makro (Macro) - mcr - stranica (DataAccessPage) - dap - moduo (Module) - bas

Ekvivalentniskuppojmova:Relacionimodel→Bazapodataka Tabela u Access-u predstavlja relaciju iz relacionog modela baza podataka. Jedan red tabele (u terminologiji Accessa record) predstavlja jednu n-torku ili jednu pojavu relacije, što odgovara jednoj pojavi tipa entiteta. Kolona u toj tabeli ili polje (field) u terminologiji Access-a odgovara jednom atributu tipa entiteta. Definicija tabele se u krajnjoj liniji i svodi na to da se definiše lista field-ova jedne tabele i da se svako polje (field) okarakteriše nizom osobina. Neke od tih osobina je neophodno odrediti, neke se mogu i „preskočiti". Kada se definišu sve tabele na osnovu relacione šeme, potrebno je još uspostaviti i veze (relationships) među tabelama koje su u vezi. Peciznije, naznačava se preko kojih polja su tabele u vezi, što omugućava Access-u da se između ostalog brine i o integritetu (tačnosti) baze podataka.

Relacioni model Baza podataka Relacija Tabela Torka Vrsta (red) Atribut Kolona Domen atributa Tip podatka kolone Šema relacije Opis tabele

Tabele Dijelovi tabZAPIS (rekojima se otabeli. POLJE-kokoji se odnoje kolona u ĆELIJA (cpodatke.

Kreiranje Da bi pristuTable.

Tipovipo Za rad sa taAko bi se zdomen atrib Svaka tabeldodatih u touskladištiti U zavisnossvojstava sv GENERAL• Broj i vrst• Ako kliknod tri varija1. Pojaviće 2. Pojavićeparametra. 3. Neće se p

bele su: ecord) , tj

opisuje jedan

lona-(field),ose na istu otabeli.

cell), tj. mje

e(definicij

upili kreiranj

odatakatab

abelama potrezadržali u relbuta, odnosno

la sastavljeno polje. Tip u polju. ti od izbora

vrstanih u dv

L kartica sadrta parametaranete lijevim tante: se ikona , ko

e se ikona ,

pojaviti ikon

. skup vrijn objekt. To j

, tj. skup vrijsobinu objek

esto gdje upi

ja)tabele

ju tabele pot

beleinjih

ebno je definlacionoj tehno kod access

na je od poljpodataka po

a tipa podatkvije grupe (ka

rži listu opštia polja zavisetasterom miš

oja označavakoja startuj

a , parametre

jednosti je red u

jednosti kata. To

isujemo

ikolona(p

trebno je oda

oviparam

nisati paramenologiji to znsa tabelu i ele

ja (kolona). olja je najvaž

ka u donjemartice): Gene

ih svojstava pe od tipa podša na desnu i

a da postoji liuje Expressio

e morate da u

11

polja)tebe

abrati tab (k

metri

etre tabele i pnači da trebaemente tabel

Svojstva požnije svojstv

m panelu Deral i Lookup

polja: datka koji selivicu polja k

ista sa koje mon Builder k

ukucate kori

ele

karticu) Crea

Nalpodeatpoćeopposa(Tlinsepo

parametre koa da definišele (kolone→p

olja opisuju vo zato što ut

esign View p.

lektovano pokoje sadrži v

možete da izakoji možete

šćenjem tasta

te, a zatim a

Nakon toga plat u centromoću kogefinicija potributa). Potolja (Field Ne biti mempciono opojašnjenja koa bazom (DesTaj opis će niji forme ne uđe u ažuolja).

oji je čine. emo šemu repolja).

karakteristiktvrđuje koja

prozora pri

olje sadrži. rijednost pa

aberete vrijeda iskoristi

ature

alat za defin

pojaviće se oralnoj radnga se moolja (drugtrebno je oName), tip p

morisan (Dapis tog orisniku kojscription). se pojaviti

nad datom tauriranje vrij

elacija relacij

ke i ponašana se vrsta pod

ikazuje se d

arametra, des

ednost paramtite za unos

isanje tabele

odgovarajućinoj površiniože izvršitiim rečima

odrediti imepodatka kojiata Type) ipolja radii bude radio

u statusnojabelom kadajednosti tog

je, atribute i

nje podatakadataka može

dodatna lista

siće se jedna

metra vrijednosti

e

i i i a e i i i o

j a g

i

a e

a

a

i

NA Z Dst

T • k T •

N• vrFmBDInbaLodSiodpoodDod32od

D• d

C• sasa1U

Na slici možeAccess podrža

Za dalji rad po

Daćemo prikatvar vježbe i

Tekstualni ti

Sadrži do 25oliko je zada

Tekstualni tip

Sadrži do 65

Numerički tiSadrži broj, rijednosti koield Lenght O

memoriji yte Brojevi od

Decimal Brojevi nteger Brojevi oajta ong Integer Brod –2,147,483,64ingle Negativnid –3.402823E3ozitivni brojevid 1.401298E–4

Double Negativnd –1.79769313424 i pozitivni brd 4.9406564584

Date/Time tipSadrži datuma bude od 10

Currency tipSadrži numeadrži negativa lijeve stran5, a sa desne

U memoriji za

ete vidjeti tipava.

otrebno je da

az i osnovnmemorije (v

p polja (Tex

55 karaktera ato u polju Fi

p polja (Mem

5535 karakte

p polja (Numčiji opseg vr

oja je zadata uOpis Broj de

0 do 255. Samo od –10E28–1 d

od –32,768 do 3

ojevi Samo cije48 do 2,147,483i brojevi 7 4 baj8 do –1.401298 5 do 3.402823E

ni brojevi 158 B486231E308 dorojevi 41247E–324 do

p polja m i vrijeme. O00. do 9999 g

p polja eričku vrijednvne i pozitivnne decimalne e 4. auzima 8 baj

ove podatak

a ih sve upoz

na objašnjenjvaše, a ne rač

xt)

teksta, ili onield Lenght.

mo)

era teksta.

meric) rijednosti zavu polju Fieldecimala Velič

o cijeli brojevi do 10E28–1 2832,767 Samo cij

eli brojevi 4 bajt3,647 jta 8E–45 i

E38 B o – 4.94065645

o 1.7976931348

Opseg vrijedgodine.

nost. Opseg ne brojeve. Btačke može

jtova. Priliko

a koje

znate.

ja ostalo je čunara).

noliko

visi od d Lenght: čina u

1 bajt 12 bajtova jeli brojevi 2

ta

841247E–

86231E308

dnosti može

vrijednosti Broj cifara

da bude

om

12

prkp

A• gPo o Ak

L• vrm

O• zvob• sedOkkpiz

H•

rikazivanja voji je podešearametar MS

AutoNumberAutoNumbeeneriše automostoje dva naInkrementirGenerisanje

Access obezbkoje je tipa A

Logički tip pOvaj tip poljrijednosti Ye

memoriji zauz

OLE object pBilo koji dokvuk, grafika,bjekat). Polje ovog te nalazi dokokument (E

OLE OBJECTao priloga u onverziju tihodatke moguzvještajima

Hyperlink poPolje ovog t

vrijednosti, sen u Control S Windows-a

r tip polja er je broj (Lomatski. ačina generis

ranjem (najveem slučajnih bjeđuje da seAutoNumber

olja (Yes/Noja može da ses ili No (Truzima 1 bajt.

polje kument (MS, video snima

tipa sadrži pkument (LinEmbeded). T se koristi zbazu podata

h datoteka u puće je vidjeti

olje tipa sadrži Hy

simbol za valPanel-u (sist

a).

ong Integer) k

sanja: eća vrijednosbrojeva e vrijednostr budu jedin

o) sadrži samo due/False, On

S Word, MS Eak, ili neki d

utanju fajlaked) ili sam

za dodavanjeaka. Access rpodatke tipa i u obrascima

yperlink adre

lutu je onaj temski

koji se

st + 1)

i u polju nstveni.

dvije /Off). U

Excel, rugi

a u kojem m

e datoteka adi OLE. Te

a i

esu

13

L• Anre(Q• tipsa

AOnpdu Pvrkosavevam

Uubo Mvr

Lookup WizaAko izabere

Access će starapravite elaciju sa nekQuery). Kada završitp polja će biolje u tabeli a kojim je na

ATTACHMEOBJECT sam

eki drugi tip odataka. Klikijaloški okvitom redu u t

olje tipa Attarste slika (raznoristiti i za čuamo slika (Woeličine od 256aša baza post

multimedijaln

U polje CAbaciti neki izvrijednostim

Može se izrrijednosti ili

više ko

Tip podatakTipovi podaskladištiti p„Broj“ možpodataka. Osnovni pa• Field SizeAccess-u. N• Decimal P• Format - tipova (GenLong*, Med Formati u servisu sve Number: saCurrency: sTime: „HH:Date: „dd.m

ard polje ete tip polja Lrtovati Wiza

kom drugom

te proceduruiti promenjen

apravljena re

ENT ima sličnmo što on ne k

nekih ostavlkom na te poir u kojem sutabeli chment ima mne formate). O

uvanje fajlova ord document6 megabytes. kaje, ima mog

na (bar djelom

ALCULATEzraz koji će ma koje su kračunati prokvocijent tih

od objašnjen

ka polja posmataka mogu podaci koji sže da sadrži

arametri pole - sadrži du

Najčešće je toPlaces je svoj

definiše posneral Numbedium*, Short

velikoj mjerpodesite na

a decimalnimimbol za val:mm:ss“ i za

mm.yyyy“, be

Lookup Wizard koji omog

m tabelom ili

u koju zahtjevn u isti tip ka

lacija.

nu namjenu konvertira polja kao „priloodatke otvarau prikazani sv

mogućnost da Ovaj tip polja drugih formatt, PowerPointkorištenjem ovućnoat da bu

mično).

D u koje jse izračunavkomponente oizvod dvijh vrijednosti nja Expressio

(Sastavlj

matrajte kao biti zbunjujue sastoje od samo numer

lja užinu tekstuo 50 karakterjstvo specifičseban izgleder, Currencyt*).

ri zavise oda formate isp

m zarezom i talutu a ostalo a separator dvez tačke na k

ard, MS gućava da

upitom

va Wizard, ao što ima

kao i OLE odatke u oge“ u bazi a se mali vi „prilozi“

čuva razne može se ta, a ne t,) do vog polja

ude

je moguće vati zavisno

tog izraza. je ili više i sl.

on Buider-a ljač izraza).

skup kvaliteući. Na primj

teksta, ali i ričke podatk

ualnog polja;ra za tekst, a,čno za numed tekstualnogy, Fixed, Sta

podešavanjpisa podatakačkom kao skao i za Num

votačku kraju i tačku

14

Primjer umOčigledn

eta koji se odjer, ako je ti od numerič

ke. Zato mora

; podrazumje, Long Integ

eričke podatkg polja, dok andard, Perc

ja u Regionka u našem eparatora za

mber

za separator

metanja slika no jedan reko

dnosi na sve vip podataka čkih znakovaate da znate

evani tip i der za brojeve

ke i odrenuje je za brojev

cent, Scientif

nal Settings regionu i togrupe, a tač

korištenjem ord može da

vrijednosti kopolja „Teks. Međutim, pkoja se svoj

dužina se poe. broj cifara izve predloženfic), kao i z

servisu Con: ka-zarez za s

m attacment p ima više pri

oje se nalazest“, u tom popolje čiji je tjstva koriste

odešava opc

za decimalneno nekoliko

za Date/Time

ntrol Panel-

separator list

polja. idruženih faj

e u polju. olju se mogutip podataka

e uz svaki tip

ijama u MS

e tačke. standardnih

e (General*,

-a, pa u tom

te

jlova.

u a p

S

h ,

m

• Input Makreiranje ma • Caption -unese ništa, • Default VKorisnik ka • Validationprimjer, akveće od nul • Validationdefinisana u • Required ovo polje pr • Allow Zekarakter(i). • Indexed jepodataka i btek kod radaopcije: · polje nij · polje je · polje in Kod polja k• Unicode memorijskomemorijski Alow Zero Određuje dupisan poda "" (dva znaPodrazumijPrazan stri LOOKUP kLookup Wilista sa mogkorisno kadključa u nekunose pomoOva osobinmogućnost

ask - omoguaske možete

tekst koji se uzima se ve

Value - odrasnije može d

n Rule - sadko unosite koe.

n Text - sadru polju Valid

- ovo polje razno.

ero Length

e svojstvo kobržeg pretraža „velikih“ ta

je indeksiranindeksiranodeksirano, al

koje predstaCompression

og prostora. prostor (1 zn

Length (doza je u tekstuatak) . aka navoda, bevana vrijeding ("") nije

kartica sadržizard nije tigućim vrijedda se u posmkoj drugoj taoću te padajuna značajno greške pri u

ućava da se pkoristiti Inp

e prikazuje, ueć postavljen

ređuje vrijedda promeni v

drži pravila i oličinu artikal

rži poruku kdation Rule. N

obavezno m

- primjenlj

ojim se ukljuživanja ili sorabela (par hi

no (No), , a duplikati li duplikati n

avlja primarn - omogućOvo svojstv

nak zauzima

zvoljena dužualno polje d

bez karakteradnost za svojse isto što i vr

ži svojstva u ip podatka vdnostima podmatranoj tababeli. Takođeuće liste.

ubrzava ununošenju pod

prilikom unout Mask Wiz

umjesto nazivno ime polja u

dnost koju pvrijednost po

ograničenja kla koji su pri

oja će se prikNa primjer:

mora da sad

ivo za Text

učuje indeksirtiranja po spljada slogova

vrijednosti nisu dozvolje

rni ključ moćava da poljvo je omogua 16, a ne 8 b

žina nula) svodozvoljen up

a između - prstvo Alow Zerijednost Nu

slučaju da seveć mogućnodataka iz drubeli nalazi poe se može for

nošenje podadataka

15

osa podatakazard.

va polja, na fu Field Nam

polje dobijaolja.

koja moraju imljeni u ma

kazati korisn„Broj artika

drži vrijedn

t i Memo p

iranje na odrpecificiranoma) i baza pod

su dozvoljeneni (Yes-No D

ora biti odaba koja su ti

ućeno iz razbita kao ASC

ojstvo pis vrijednos

razan string)ero Length jeull, koja ozn

e podatak u tost da se u okuge tabele ilolje sa podarmirati padaj

ataka i sma

a koristi mas

formama, izvme.

a automatski

da se poštujgacin, logičn

niku prilikomala mora biti

ost. Nije mo

polja. Omogu

ređeno polje m polju. Efekdataka sa više

ni (Yes-DuplDuplicates).

brano (Yes-Nipa Text, M

zloga što UnCII Text).

sti "" radi ra

) je tekst nulte No. načava da u

tekućem poljkviru tekućeli iz skupa pacima kojejuća lista sa

anjuje

ska koja olak

veštajima, itd

i prilikom k

u prilikom uno je da vrije

m unosa podaveći od nule

oguće kreiran

ućava da sa

u cilju izbjegkat indeksirane ovakvih tab

licates OK) i

No DuplicatMemo i Hypnicode Text

azlikovanja o

te dužine, od

polje nije n

ju bira iz listg polja za ponuđenih vrveć imamo željenim vrij

kšava unos p

d. Ukoliko se

kreiranja nov

unosa podatakednosti mora

ataka ako nar!’.

nje novog re

adržaj polja

gavanja duplanja se može bela, a ponun

ili

tes). perlink zauzi

zauzima dvo

od vrijednos

dnosno praza

ništa unešen

te vrijednostpodatke formrijednosti. To

kao podatkjednostima,

podataka. Za

e ovde ne

vog rekorda.

ka. Na aju da budu

ruši pravila

korda ako je

bude Space

liciranja sagledati nene su tri

imaju manjeostruko veći

sti Null (nije

n tekst.

no.

ti. mira padajućao je posebnoe primarnogpa se podaci

a

.

e

e

e i

e

a o g i

Dijelovita

PojednostmemorisanVrijednost

Slika

Dodavanj Kreirajte noPostoji nekopodataka, unjom – kaodatoteka, ve

Kreiranje

Podsjećamu nju se auunijeti poda

1. Na klikotku

2. Da ikon

3. Klik Nova baza pzove Tabela

Štajeika Design Viewotvorenog pDakle Desiizvještaja.

abele/TA

avljeno i krnje podataka

polja Prezi

1. Tabela

jetabeleu

ovu tabelu akoliko načina

umetne tabelao što je Mieb usluga ili

enovetabe

o (po treći putomatski umatke u tabelu

kartici Fileknite na dugmucajte ime dabiste sačuvanu fascikle. knite na dug

podataka (Na1, preimenu

adsekoris

w mod se otvprozora, bezign View se

BLEPART

ratko rečenoa. Na slici 2ime je Petro

ubazupod

ko imate nova da se doda a u postojećuicrosoft Offineka druga b

eleunovo

ut): Kada kremeće nova, p

da biste poč

( datoteka) me Blank daatoteke za no

ali bazu poda

me Create.

NovaBaza) seujte je na osn

stiRazvojn

vara onda kaz obzira da liprimjenjuje

S/

o: Tabele /T2. označen sović.

Slika 2. Z

ataka–kre

i izvor podattabela u Ac

u bazu podatice Excel rabaza podatak

ojbazipod

eirate novu, prazna tabelaeli da definiš

izaberite statabase i u povu bazu podataka na drug

e otvara sa nnovu podatak

nipogled(D

ada je potrebni je u pitanju prilikom iz

16

TABLE/ su sa plavim je

Zapis /REC

eiranjeno

taka koji ne pccess bazu potaka, ili uvezadna sveska,ka.

dataka

praznu bazua. Nakon togšete polja.

tavku New polju File n Fdataka. goj lokaciji, k

novom tabeloka koje sklad

DesignVie

no uraditi pou tabela, upit,zrade i prom

osnovni obje zapis koji č

CORD/

ovetabele

pripadaju nijodataka, na pze tabela iz d, Microsoft

u podataka, ga možete

(novo) → File name

kliknite na

om koja se išti.

ew)

odešavanja v, forma, izvemjene strukt

jekti koji slčine: Istorij

Slik

jednoj postojprimjer takodrugog izvorOffice Wor

vezana za dištaj, ili makrture i svojst

luži za smjeija Petar Pe

ka 3. Polje /

jećoj tabeli. o što se kreirra podataka ird dokument

izajn i funkcro. tava tabela,

eštanje i etrović.

/FIELD/

ra nova bazaili poveže sat, tekstualna

cionalnost

obrazaca ili

a a a

i

Kreiranje Nova tabelau. Kada krpolje. Postupak:

1. CRE2. TAB

3. Tab

4. FIE5. U p

koloNa sličan naview-u je ko

6. Dod7. Snim8. Klik9. Une

eiimenova

a se može krereiramo tabel

EATE TAB.BLE grupa.

ble Design d

ELD NAME polje Data Tyoni ačin uradite zolona u stand

dajte primarnmite tabelu: k na Save esite naziv p

Prozo

anjetabele

eirati na višelu u design v

.

dugme

polje unesiteype unesite v

za ostale koldardnom pri

ni ključ na jedesni klik na

a OK

or za definisa

euDesign

e načina: od šview-u moram

e naslov kolovrstu podatak

lone (red u dikazu tabele)

ednu od koloa automatski

anje tabele p

17

nView

šablona, ispumo odrediti n

one ka u

design

ona (često se pi naziv tabele

podjeljen je n

unjavanjem gnazive polja

primarni klje (table1)

na dva velika

gotove, "ručni vrstu podat

uč dodaje na

a dijela (okna

no" u DESIGtaka koji će s

a polja ID)

a) 1 i 2

GN VIEW-se unositi u

1.

Definisan Čim ste kretabela koja

Procedura zPromjenite zahtjevniju

Naknadno

Da biste uskNa primjer,adresu svihdodajte polj Najjednosta1.Selektujet2.Upišete (k

njepoljako

irali tabelu anema nijedn

za definisanjeprikaz izbobazu podata

ododavan

kladištili nov, pretpostavi

h vaših klijenje koje će skl

avniji način te tabelu i dekreirate) ime

ojačineta

automatski jenu kolonu.)

e polja podraorom Designka Descripti

nje(zabora

ve podatke o imo da imatenata. Ako žladištiti te po

esnim klikom i definišete

belu

e kreirano jed

azumjeva davn View i Imon će dobiti

avljenih)p

temi za kojue tabelu kojaelite da počodatke.

m birate Desigparametre no

2.

18

dno polje Fie

vanje imena me, tip i evena važnosti.

poljautab

u već imate ta skladišti pčnete da prat

gn View ovog polja .

eld. (Matema

i određivanjentualno op

elu

Šta rabelu, razmirezime, ime,tite željeni n

atički moguć

e tipa. is polja. Ka

radite kad vaslite o dodav, e-adresu, bnačin komun

ća ali samo k

ad (ako) bud

am zatreba pvanju polja ubroj telefonanikacije svak

kao paradoks

dete kreirali

eta kolona?!u tabelu.

i poštanskukog klijenta,

s

i

!

u ,

Nemojte dood vrijednoNpr ., ako tabelu zato skladištenje

Unos poda Pod unosomdodavanje nDodavanje n Dodavanje

1. Klik2. Uni

Nimalo komunos). Akoza unos-nav

odavati polje sti. želite da počšto će svak

e porudžbina

atakapopu

m podataka onovog reda. novog reda s

novog redak u bilo kojuijeti podatke

mplikovaniji o selektujete vigator

ako očekuje

čnete da praki klijent im, a zatim da k

unjavanjet

obično se pod

se vrši na viš

a u tabelu iliu ćeliju reda (

način dodatabelu na na

ete da svaki j

atite porudžbmati više pokreirate relac

tabele

drazumjeva u

še načina.

upit /NEW(New)

vanje novogavigacionom

19

jedinstveni e

bine koje su orudžbina. Uciju između o

unos—popun

W/, postupak:

g reda u tabpanelu u rad

entitet predsta

vam uputiliUmjesto togaove dvije tab

njavanje tabe

:

belu ili upit dnom prozor

avljen u tabe

klijenti, ne a, treba da kbele.

ele – unos po

korišćenjemu ćete dobiti

eli može da z

treba da dokreirate nov

odataka u zap

m navigatori jednostzvan

Klik na

dugme postavlja tabele i vunijet nov

zahtjeva više

odate polje uvu tabelu za

pis,

ra (palete zan alat: paletu

se na kraj i možete ve podatke

e

u a

a u

Prikazlis Ako želimoda učinimo Jedan od natabelu (prebi desnim kliponuđenog Datasheet V

Drugi načinDatasheet V

nakon čega

stespodac

o da vidimo snaredbom P

ačina je da otbacimo je u rikom na tabemenija izabe

View

n je prikazanView

bi se umjest

cima(Data

sadržaj tabelerikaz liste satvorimo radni prostor)elu iz eremo

n na slici ispo

to ranijeg poj

asheetView

e, da ga mijea podacima: D

)

od: iz trake A

javlo mod ko

20

w)zaunos

enjamo unoseDatSheet Vie

Alati tabele (

oji omoguća

siobradu

eći nove ili mew.

(Table Tools

unos i pregl

podatka

mjenjamo po

) aktiviramo

ed postojećih

stojeće poda

o meni View

h podatak u t

atke možemo

i izaberemo

tabeli, npr.:

o

�

Dodjeljiva Ako se nekpodrazumjeNpr. Polje pod ostalih tće mu sevrijednost. Dprozora u opotrebno jepolje za defsu radnicipola.

Kreiranje Padajuća lipodataka, mpostojećom itd. Za početak Box-a, tj. pabira Combopodesiti na V

anjepodra

ka vrijednosevanu –defaupol će se ratekstualnih pe dodijeliti Dakle, u donokviru tab-a e napisati "mefault vrijedn pretežno

epadajuće

sta (combo može sadržavrijednošću

uzmimo jedadajuće liste

o Box. Tada ćValue List, š

Row Sour

azumjevan

st ponavlja ult vrijednostazlikovati polja, jer

default njem delu General,

muško" u nost, ako

muškog

elisteutab

box) se korati listu po

u sa započeti

dnoszavan pre. Ovo se poće se prikazašto znači da ć

rce separato

ne(default

umjesto da t.

belisapre

risti u mnogdataka kojem unosom te

rimjer: Potreodešava u okvati i ostala poće Combo B

r ;

21

t)vrijedno

iznova i iz

edefinisani

gim prilikame korisnici mteksta, možet

ebno je podekviru tab-a Loolja koja je mox izlistati v

ostipolju

nova kucam

imvrijedn

ma. Njena vrmogu odabite ograničiti

esiti da se vrookup gde se

moguće dodavrijednosti iz

mo jedno te

nostima

ijednost možirati, Accesskorisnika na

rijednost za pe za vrijednotno podesiti.neke liste vr

isto možem

ože poslužiti s je može a izbor poda

polje pol birost polja Disp. Polje Row rijednosti.

mo definisati

za pretragudopunjavati

ataka iz liste,

ra iz Comboplay ControlSource Type

i

u i ,

o l e

Kreiranje U slučaju (dopuštaju d

U polju Trykoje je potreSa poljem bKada se kutab-a Genekursor na InTada će se treba kliknu

Iz liste ponuna Next. U formatu (06obavezna. T Zadatak: Ktekstualnu v

emaske

(a to je uvijeda se isti poda

y It može se ebno da se p

broj telefona ursor miša neral u donjenput Mask. na kraju red

uti.

uđenih maskpolje Input M

63)123-4567Tako će se o

Kreirajte tabevrijednost Ba

ek) da pojedaci unose na

Primjer d

isprobati da odaci tj. datutakođe može

nalazi na tomem dijelu p

da pojaviti d

ka može se viMask upisati. Ona mjestamogućiti da

elu koja će sanja Luka i p

dini podaci trazličite nač

definisanja un

li je maska kumi čuvaju ue da se poigr

m polju, u oprozora pos

dugmence na

idjeti šta u ovi sljedeće (00a gde su nul

a se unose še

adržavati nupadajuću listu

22

trebaju biti učine.

nosa datuma

korektno defu tabelama. ra. okviru staviti

a koje

vo polje mož00)000-0009le u (000)000estocifreni i

umeričke vriju sa dopušten

unešeni na i

a sa korišćenj

finisana. Klik

že da se upiš9. To će znač0-0009 su obsedmocifren

jednosti obavnim bojama

isti način kre

jem maske

knuti na Nex

e, kao i kakočiti da će se bavezna, a oni brojevi te

vezno veće o(crvena i pla

eiraju se ma

xt i specifici

o će to izgledbroj telefona

ona gdje su delefona.

od 100, podrava).

aske koje ne

rati način na

dati. Kliknutia ispisivati udevetke nisu

razumjevanu

e

a

i u u

u

Pretraživ Polje u kopotražiti ik

U okvir s Pronađi slij

Zamjenaz Opcija FinaktiviramoU tekstualnkojim ga ž

Zatim klikndugme Zam

Exportii Eksportovanfajla, kao štEksportovapodacima u Importovannjeno pamć Da biste brzzatim prouč

vanjezap

ojem tražimkonu Find (d

tekstom Fiijedeći (Find

zapisa

nd sadržava o ikonu ni okvir Finelimo zamij

nemo na dumijeni (Rep

importob

nje tabela omto su Microsoanje podatau Access-u n

nje omogućenje u Acces

zo saznali kočite karticu E

pisa(recor

mo neki podvogled) i k

nd What (Pd Next)

mogućnost

nd What upijeniti.

ugme Pronađplace)

bjekata

mogućava kooft Excel ili Maka daje u ni na koji na

ava formiranss tabeli. Pro

oje oblike poExternal Dat

rda)slogo

odatak je poklikom na nj

Pronađi ovo

zamjene Re

isujemo pod

đi slijedeći

opiranje podMikrosoft Wo

potpunostiačin.

nje posebne mjene izvrše

odataka progta.

23

ova

otrebno oznju otvorće s

o) upisujem

eplace. Nak

datak koji že

(Find Next

dataka iz AccWord, ili u nek

i nezavisnu

kopije podene u Access

gram Access

načiti, a zase prozor pr

mo podatak

kon što smo

elimo prona

)i kada ga M

cess tabela u ku drugu DBu kopiju ko

ataka iz drus-u se ne odra

s može uvest

atim na počretrage.

koji tražim

polje označ

adi, a u Rep

MS Access p

neki drugi p.

oja nije pov

ugog programažavaju na or

ti i izvesti, o

četnoj kart

mo i pritisne

čili, Homek

place With, p

pronađe kli

program, ili d

vezana sa

ma, ili formariginalne pod

otvorite bazu

ici (Home)

emo dugme

kartici

podatak

iknemo na

drugi format

originalnim

ata fajlova idatke.

u podataka, a

)

e

t

m

i

a

U grupi može povez

U grupi U svako

Ako ne vidimože izvestmože te pod

UvozpodOpšti postup

1. Otv2. Na

prim

3. U včaro• o• o• a• o• o• o• o• a

p4. Odr

Import i pozati. Export prik

oj grupi možeite tačan proti u oblik prdatke izvesti

atakaudrpak uvoza po

vorite bazu pkartici Exter

mjer, ako se

većini slučajeobnjaku ćeteodrediti izvoodabrati želitako uvozite, odrediti kojeodrediti sadrodrediti vrstuodrediti želitako uvozite,postojeći kljurediti naziv n

ovezivanje pr

kazane su ikoete kliknuti Mogram ili vrsrikladan za Au oblik podj

rugomoblodataka ili podataka u kornal data kliizvorni poda

eva Access pe morati naveor podataka (mte li podatkeodabrati želi

e točno podatrži li prvi redu podataka svte li uvesti sa, odrediti žeuč nove tabele

rikazuju se ik

one za sve obMore da bisttu podatka kAccess. Na pjeljenog teks

ikuipovezovezivanje s

oju želite uveknite vrstu p

aci nalaze u t

pokreće čarobesti neke ili smjesto na di uvesti ili se ite li podatketke iz dokum

dak naslove svih stupaca

amo strukturulite li da Ac

24

kone oblika

blike u koje Ate vidjeli višekoji su vam pprimjer, već

sta koji se zat

zivanjesns njima je sljeesti podatke ipodataka kojtabeli program

bnjak za prosve informacsku) s njima pov

e dodati u pomenta želite ustupaca ili sad

u ili strukturccess u novu

podataka koj

Access možee oblika s kopotrebni, drućina programtim vrlo jedn

njima‐Impedeći: ili s kojom pju želite uvema Microsof

nalaženje pije sa sljedeć

ezati ostojeću tabeuvesti ili se s drži podatke

ru s podacimau tabelu dod

je Access mo

e izvesti podaojima Accessugi program

ma koji podatnostavno mož

port

podatke želitesti ili s kojomft Excel, klik

odataka (Gećeg popisa:

lu ili stvoritinjima povez

a da novi prim

ože uvesti ili

atke. s može raditi

vaše podatkatke organizuže uvesti u A

e povezati. m se želite p

knite Excel.

et External D

i novu tabeluzati

marni ključ i

i s kojima se

. ke vjerojatnouju u koloneAccess.

povezati. Na

Data). U

u

ili da koristi

e

o e

a

i

25

Na zadnjoj stranici čarobnjaka u programu Access obično morate odgovoriti na pitanje želite li spremiti detalje vezane uz postupak uvoza ili povezivanja. Ako mislite da ćete isti postupak redovito izvoditi, potvrdite okvir Spremi korake uvoza , unesite informacije, a zatim kliknite Zatvori. Zatim na kartici Vanjski podaci kliknite Spremljeni uvozi da biste ponovno izveli postupak.

Kada završite s čarobnjakom, Access će vas obavijestiti je li tijekom postupka uvoza došlo do problema. U nekim će slučajevima Access stvoriti novu tabelu naziva PogreškePriUvozu, koja sadrži sve podatke koje nije uspješno uvezao. Podatke iz te tabele možete pregledati da biste pokušali utvrditi zašto se podaci nisu ispravno uvezli. Dodatne informacije o uvozu podataka ili povezivanju s podacima u određenom obliku potražite u sustavu pomoću programa Access u člancima i videozapisima koji se odnose na taj oblik.

Izvozpodatakaudrugioblik‐ExportOpćeniti postupak izvoza podataka iz programa Access je sljedeći:

1. Otvorite bazu podataka iz koje želite izvesti podatke. 2. U navigacijskom oknu odaberite objekt iz kojeg želite izvesti podatke. Podatke možete izvesti iz

tabele, upita i objekata izvješća iako za sve vrste objekata nisu dostupne sve mogućnosti izvoza. 3. Na karticiVExternal data kliknite vrstu podataka u koju želite izvesti. Na primjer, da biste podatke

izvezli u oblik koji se može otvoriti u programu Microsoft Excel, kliknite Excel.

U većini slučajeva, Access pokreće čarobnjak za izvoz. U čarobnjaku se od vas mogu zatražiti informacije kao što je naziv i oblik odredišne datoteke, je li izvozom potrebno obuhvatiti oblikovanje i izgled, koje zapise izvesti itd.

4. Na zadnjoj stranici čarobnjaka u programu Access obično morate odgovoriti na pitanje želite li spremiti detalje vezane uz postupak izvoza. Ako mislite da ćete isti postupak redovito izvoditi, potvrdite okvir zapamtite proceduru što že vam olakšati budući rad.

Vježberadasatabelama Kreirati bazu podataka Videoteka i u njoj tabelu Član, preko Design View. Vodi računa o zadatim osobinama polja (Properties).

Na sljedećoj

tabelu treba Napraviti t Redni broj1. 2. 3. Naredba: Ta Field NameRedni broj Ime Bodovi Ime tabele: Napraviti tSnimiti baz Ran Mil Gor Field NameRedni broj Ime Godine Polaganje Napomena

oj slici vidi se

a imenovati r

tabelu kao n

ables/New/D

e

Prva tabela

tabelu koja szu pod imenonko, 18 godinlovan, 19 godrdana, 20 god

e

e definisanje

recimo prilik

na slici:

IRGM

Design View

a

sadrži redni bom Vozački na, položio isdina, nije poldina, položil

(u Design V

om snimanja

Ime Ranko Gordana Milovan

w

Data TypeAuto NumbText Number

broj, ime, goispit i unijet

spit ložio ispit (ba ispit

Data TypeAuto NumbText Number Yes/No Memo

26

View -u) tabe

a ili naknadn

ber

odine, da li jeti podatke:

bio je bolesta

ber

ele RADNIKObrprilidatuneko„preFielje tiReqpodInderadimogkljujednprimporeseleekra

no uraditi Ren

Bo10515

Descriptio

e položio-la v

an)

Descriptio Da li je po

K, tj. njenih pratićemo pažnikom određivum, ...) u donoliko dodatnetresti". Najvld Size - kolip text onda s

quired - da li atka exed - indeks ubrzanja rad

gu dozvoliti iuč - Primary Kno ili više pomarni ključ. Ied imena polktuju željena

anki dugmić

name

odovi 0

on

vozački ispit

on

oložio-la ispit

polja. nju na: vanja Data tynjem dijelu pnih stvari kojvažnije su sljika je veličinse ovde zadaje obavezan

siranje tabeleda; pri tome ili ne (npr akKey)

olja mora bitiIndikator je slja; to se radia polja a zatiPrimary Key

i napomenu

t?

ype (tekst, brprozora nalaze je potrebnoedeće:

na polja, npr aaje broj slova

unos ovog

e po ovom pose duplikati

ko je to prima

i proglašeno sličica ključii tako da se im se klikne y.

u.

roj, zi se o

ako a

olju

arni

za ća

na

27

3. Napraviti tabelu koja sadrži sljedeće podatke: Redni broj, vrsta voća i cijena i snimiti je pod imenom Voće. Unijeti podatke: Jabuke 20 dinara, banane 30,50 dinara, kupine 40 dinara. Field Name Data Type Description Redni broj Auto Number Voće Text Vrsta voća Cijena Currency 4. Odrediti kome tipu pripadaju podaci: Field Name Data Type Ime i prezime Text Vrsta patika Text Broj patika Number Cijena patika Currency Težina Number Da li ide u školu? Yes/No Vrijeme polaska autobusa Date/Time 5. Napraviti tabelu na slici: Tables: Prodavnica Redni broj Artikl Komada Cijena Narudžba 1. Jabuka 1000 K.M. 1,25 2. Sok 20 3,20 da 3. Čokolada 140 0,90 4. Keks 34 4,30 5. Hlače 15 21,30 da 6. Novine 27 0,20 da 7. Margarin 43 3,70 8. Šampanjac 9 27,15 9. Viski 13 35,75 da 10. žvake 200 0,10 da 6. Napraviti tabelu na slici: Tables: Turistička agencija Redni broj Mjesto Dana Datum

polaska Cijena Uračunat

prevoz 1. Budva 7 3.6.2002 K.M. 125,20 2. Prag 5 25.5.2002 75,30 Da 3. Beč 3 1.1.2002 63,25 4. Herceg Novi 7 5.7.2002 115,35 5. Pariz 5 3.4.2002 217,70 Da 6. Bečići 10 15.9.2002 105,60 Da 7. Minhen 15 7.7.2002 532,15 Da 8. Beograd 2 30.11.2002 38,90 9. Ljubljana 3 27.4.2002 49,55 10. Rim 10 15.4.2002 527,25 Da Zadaća kreiraj bar jednu bazu sa dvije tabele i dodaj nove podatke (neka jedna tabela sadrži personalne podatke pa unesi svoje ime prezime i adresu, žuti pojas....) Obavezna provjera zadaće na USB-u, ili baza kao atašment na vašem mejlu.

28

Sortiranje Zapise (podatke/data) u tabeli (table), upitu (query), obrascu (form) ili izvještaju (report) mogu da se sortiraju po sadržaju polja (field). Zašto sortiramo? Sortiranje podataka poboljšavanju efikasnosti korištenja izveštaja ili forme. Tako je npr. mnogo je lakše koristiti katalog u kome su proizvodi navedeni po abecednom redosljedu ili na osnovu cijene po jedinici, nego katalog koji stavke navodi po nasumičnom redosljedu. Pojam sortiranja Sortiranje je način uređenja po nekom ključu. Najčešće se koristi numerički ključ od većeg prema manjem ili obrnuto, ili alfanumerički ključ gdje se podaci uređuju alfabetskom redu. Neke liste na koje nailazite u svakodnevnom životu su već sortirane ili vam dozvoljavaju da ih sortirate na željeni način. Kalendar ili dnevni planer je primjer liste sortirane po datumima. Sortiranje tabela (Table sort)

• U navigacionom panelu selektujete tabelu koju želite preurediti. • Kad se u prozoru baze podataka pojavi izabrana tabela selektujte polje (kolonu) na osnovu kojih želite da sortirate.

• Izaberete način sortiranja:

uzlazno: od manjeg prema većem: ikona

ili silazno. od većeg prema manjem: ikona • Podaci unutar tabele će se automatski sortirati.

Indikacija da su podaci sortirani je promjena izgleda menija polja iza imena kolone (nesortirana kolona trokut, sortirana strelica sa trokutom),

kao i aktiviranje komande RemoveSort

Sortiranje se obavlja po različitim ključevima u zavisnosti od tipa podataka koje kolona sadrži:

1. Broj, Valuta, Automatsko numerisanje 2. Tekst, Memo, Hiperveza 3. Da/Ne 4. Datum/vrijeme

Poništavanje sortiranja

Klik na komandu Remove Sort

Filtriran Filtriranje jeFilter mijense pri tom dFilter možese određujvrijednosti pKada primjsadrže vrijeskriveni sveNa primjer,kreirati manprikazali saFiltriranjevide. Razl

• •

PoništavanAko želite to ćete post

je

e izvajanje pnja prikaz podizajn forme ete da posmaje za nekpolja koje žeenite filter, ednosti kojee dok ne uk, umjesto štonji izveštaj sa

amo one stavke praktično plika između

kod sortkod filtr

nje filtriranjda poništite tići jednostav

podataka po nodataka u obili izveštaja

atrate kao krko polje. Kelite da prikabiće prikaza

e vas interesklonite filter.o bi na listi amo za prikake tabele „P

predstavlja ofiltriranje i tiraranja se vriranja se vrš

a filtriranje (i vnim klikom

nekom ključubrascu ili izvne mijenja. riterijum ili pKriterijum žete.

ani samo onisuju. Ostali . sa 100 proiz

azivanje ovihProizvodi“ čijograničavansortiranja:

vrši preuređivši izdvanje po

ponovo vidim na dugme R

29

u. veštaju, a da

pravilo koji identifikuje

i zapisi koji zapisi biće

zvoda tražilih stavki, na oija je vrijednonje broja pr

vanje podataodataka.

ite stare podaRemove Filte

i stavke sa oove podatke most u polju „rikazanih za

aka. svi poda

atke) er.

Indikse pokorišćpromjmeni u kart Klikodejstv Ponovprikaz I tako

Trajnna opkjuča

opsegom cijemožete da prCijena“ izm

apisa. Znači

ci ostaju.

acija da ste ored imena ćeni za filjeni izgled i u ststusnoj

tici Navigato

om na dugmvo filtera.

vnim klikomz: filtrirani p

o ukrug... fil

o uklanjanjeciju Clear fi) .

ena od 10 dorimjenite filte

među 10 i 50 K zapisi ostaj

koristili filtekolone čiji

ltriranje (tadugmeta z

oj liniji (ispisora)

me Filtered s

m vraća se prepodaci.

ltriraj / ne fil

e filtra postižilter from (im

o 50 KM. ilier kako bisteKM. ju, ali se ne

er pojavljujei podaci suako što seza padajućisom Filtered

se poništava

edhodni

ltriraj...

e se klikom me polja

i e

e

e u e i d

a

Ako smo vruklonjeni fidrugim klju Uklanjanje KLUČEVIMAdvanced fi komandom

Napredne Ponekad se koristite ovui kriterijumiIz menija ko

Ova komad(ili tabele aelemente fi1-Tabela po2. Field-po3. Selekcija a) polja p b) vrste s4.Kriteriji fUpišu se rij5. klik na d

dobij

ršili filtriranjfilter odnosi sučevima (kol

PONIŠTAVMA se iz mefilter optionsm Clear All F

eopcijefil

javlja potreu funkciju, mima koje navoji se dobije

da nas prebaako je izvršeiltriranja. o kojoj se vr

olja koja će ba sorta: Sort po kojima sesorta filtriranja: Crječi koje pre

dugme Apply

i TO JE

je se filtriran

je po više kljse samo na žlonama) osta

VANJE FILTenija dobijens Filter.

triranja

eba da se kremorate znati dvodite prilikoklikom na A

aci u novo raeno relaciono

ši napredno biti ključevi f

e sortira

riteria dstavljaju klj

y Filter

E TO:

na i sortirana

jučeva (koloneljenu kolon

aju.

TERS PO SVnog klikom n

‐Napredni

eira filter kojda pišete izr

om kreiranja Advanced Fil

adno okruženo povezivanj

filtriranje filtriranja una

juč po kome

tabela →

30

na) ovako nu, a filtri po

VIM na dugme

ifilteri‐

ji nije navedraze. Izrazi su

upita (querylter Options b

nje koje se se sa drugim

acuju se dvo

e se vrši filtri

den na listi uu slični formy). bira se Adva

satoji od dvatabelama) a

klikom na el

iranje (navod

običajenih fimulama koje p

anced Filter/S

a prozora. u gu donjem ta

lemente liste

dnici se sami

filtera. Da bipišete u prog

Sort

gornjem se nabela u kojoj

e 1

i pridruže)

iste mogli dagramu Excel

nalazi tabelaj definišemo

a l

a o

S

 

Pamćenje Kao što je novako kreiraTo možete As Query.

QL se pamti

Kad

Kreiranje urezultat. SQupita, gde se

efiltrirani

naglašeno filan prikaz trajučiniti korisNa ovaj nač

i kao Query. d izaberete SQ

z

upita na ovajQL kod se me otvara pom

hisortira

ltriranjem seajno zapamtimteći naprednčin je kreiran

QL View dozapamtite rez

način, tj. krože videti ot

moćni meni, o

nihtabela

e smo prividnmo.

ne opcije filten i trajno saču

bićete moguzultat (query

roz Query Dtvaranjem upodakle treba

31

a‐SQLVie

no uklanjaju

era, tako da uvan fajl u fo

ućnost da y) filtera:

Design, u pozpita u SQL Vizabrati opc

ew/query

podaci iz ta

umjesto Appformi upita (

Prim

zadini generView, tj. klikoiju SQL View

abela. Međut

ply Filter/So(Query).

Davaste gnavigeleme

mjer SQL kod

riše SQL kodom desnim tw, ili klikom

tim, ponekad

ort izaberete

anjem imenaga kreirali gacionom pent vaše baz

da

d koji se izvtasterom mišna !.

d želimo i da

opciju Save

a Queriju/upće se pojav

panelu kao ze podataka.

vršava i daješa na jezičak

a

e

pitu vi viti u

novi

e k

32

Ponavljanje‐podsjećanje:Strukturapodatakaipojamentiteta Svijet koji nas okružuje može se shvatiti kao sistem entiteta koji su u međusobnom djelovanju. Pod entitetom se najčesće podrazumeva objekat posmatranja koji je važan sa određenog stanovišta i koji se može identifikovati, tj. izdvojiti iz okoline i opisati. Entitet može biti:

• realni objekat (osoba, mašina, dokument, kuća...) • apstraktni pojam (mjera, količina, boja, preduzeće, radno mjesto..) • događaj (rođenje, upis, isplata, prekršaj...) • odnos – asocijacija (predmet – nastavnik, kupac – dobavljač, ...)

Svaki entitet ima različita svojstva (obeležja-atribute), kojima se bliže određuje posmatrani entitet. Skup entiteta je kolekcija entiteta iste vrste (opisuju se na isti način). Svako svojstvo ima ime i vrijednost, pa se entitet identifikuje : imenom skupa entiteta kome pripada imenom svojstva entiteta pomoću kog se izdvaja iz skupa vrijednošću imenovanog svojstva. Svojstva mogu biti ključna i atributivna. Ključno svojstvo (ključ) omogućava identifikaciju entiteta u skupu entiteta. Ključevi mogu biti primarni (omogućava jednoznačnu identifikaciju entiteta u skupu e.) i sekundarni (služe za identifikaciju grupe entiteta u skupu entiteta). Kao ključevi se koriste šifre (omogućavaju identifikaciju entiteta, klasifikaciju entiteta ili pružanje informacija uz uštedu memorijskog prostora). Primjer: JMBG 2811954710128 (dan rođenja, mjesec, godinaj, pol, kontrolni broj). Atributivna svojstva opisuju entitet (ne identifikuju). Primeri entiteta ENTITET OBILjEŽJA (Atributi) Konkretizacija (vrijednost) OBILjEŽJA (podatak) MAGACIN dužina 200 m širina 50 m lokacija Beograd, Cetinjska 30 stanje zaliha 35 000 kapacitet 1 000 000 DOBAVLJAČ mjesto Kikinda, Zmajeva 34 roba keks učešće u ukupnom prometu 7,56% rok plaćanja 60 dana Konkretizacija obilježja etntiteta je PODATAK. Podaci mogu biti numerički, znakovni i mješoviti. Obaveštenje da u Australiji pada kiša je vijest, ali obavještenje da u mjestu u kome se nalazimo pada kiša može da bude informacija koja pokreće akciju ponijeti kišobran.

Struktura datoteke podataka Prije nego se započne sa izradom BP neophodno je na papiru isplanirati tabele od kojih će se sastojati BP. Stoga je potrebno: 1. sačiniti kratak opis izveštaja, lista i ostalih “objekata” koji treba da nastanu ka rezulrat BP 2. uočiti podatke koji će da učestvuju u izradi svih objekata (npr. napravićemo naljepnicu sa adresom samo ako postoji adresa u BP) 3. za svako polje – stavku na listi odrediti ime , tip i veličinu 4. grupisati podatke koji prirodno idu zajedno ( ne mješati opšte podatke o proizvodu sa prometom istih npr.)

Indeksira Indeksiranopronaći tražse lista knjigOdređivanjidentificirajzaposlenikaAccess korpodataka zaAko već improizvod u tom zapisu primjer, kaoimate dvojePrimarni kAko vrijednnedodijeljense koristiti kUvijek mormijenja. U bprimarni kljdrugoj tabelAko se primKorištenjemnesinhronizZa primarnimoguće je uSadržaj poljpridružuje sČesto se kaojedinstveni više se ne dopušteni. Ulogu poljaCurrency, DPolje tipa YPolje primaZapisi u tabRjeđi je slusloženom prUklanjanjU grupi Tgrupi Tooikonu. Ili desni odabrano menija izaključ Prima Svojstvo inNo je zadadvostrukih zDa (duplikaDa (bez dup

anjepolja,

o polje u bazženo poglavljga od početkje primarnu svaki zapi

a ili serijski bristi primarna vas.

mate jedinstvekatalogu, ideuvijek biti rao primarni kle ljudi istog iključ uvijek nost zapisa na ili nepoznkao komponeate izabrati pbazi podataključ tabele sli. marni ključ

m primarnogzovan s tabelai ključ treba umjesto prirja koje je um

svakom od zao primarni kbroj narudžbmijenja. Pr

a primarnog Date/Time,

Yes/No mozearnog ključa nbeli se automučaj da se primarnom kljje primarnoTable Toolols kliknut

klik mišapolje i

abrati nareary key.

ndeksiranja ana opcija zzapisa. ati dopušteni)plikata) –Yes

primarni

zi podataka je tako da se

ka). nih ključevas pohranjen broj. U termini ključ polj

eni identifikaentifikator mazličite za svljuč nemojte mena u istojmora imati na nekom

nata (nestalaenta primarnprimarni kljuka koja koristse može kor

promijeni, g ključa kojiama na koje odabrati on

rodnog primmjetni primaapisa). Gene

ključ koristi pbe. Jedina svrimarnim k

ključa moga najčešće su

e ali nema smne može biti

matski sortirajprimarni kljuljuču. og ključa ls u i na

a na iz

edbu

polja (Indexza sva polja

) -Yes (Dupls (No Duplic

ključiind

može se upoe ono pronađ

a: Svaka tau tabeli. To inologiji baza za brzo p

ator za tabelumožete koristvaki zapis. N

koristiti imetabeli. vrijednost. stupnju mož

a vrijednost),nog ključa. uč čija vrijedti više od jedristiti kao re

promjena si se neće mse odnosi. o polje čiji s

marnog ključarni ključ geerator se uklproizvoljni jevrha broja n

ključevima

gu uzeti poljau to polja tipmisla tabela

tipa: Memoju prema poljuč mora def

xed) određujea, osim prim

licates OK)–cates) –indek

33

deks

orediti sa sađe u sadržaju

abela će uklje često jedi

ze podataka, pridruživanje

u, kao što je titi kao primae možete imena ljudi, jer

že postati , ne može

dnost se ne dne tabele, eferenca u

se mora primmijenjati sma

su podaci razča odabrati uenerira generljučuje odabedinstveni brnarudžbe je ise automats

a sljedećih tpa: Text, Num

bi imala sao, OLE objeclju primarnogfinisati pomo

emo u karticimarnog ključ

–polju postavksira polje i n

adržajem na i tamo proči

ljučivati polinstveni idenovu informae podataka

broj proizvoarni ključ tab

mati dvostruker imena nisu j

mijeniti na sanjuje se mo

zličiti za svaumjetni prirodrator (jedinstbirom vrste roj. Na primjidentifikacijaski dodjeljuj

tipova podatmber i Automo 2 sloga..ct, Attachmg ključa. oću dva i vi

i General: ča kojem se

vljamo indekne dozvoljav

početku udžita na kojoj s

lje ili skup ntifikacijski

aciju nazivamiz višestruk

oda koji jedinbele — ali sae vrijednosti jedinstvena.

sva mjesta nogućnost da

aki zapis. Akdni ključ. tveni slijednipodataka Aer, svakoj na

a narudžbe. Ku indeksi i

aka: Text, NoNumber. ent i Hyperl

iše polja i u

e automatsk

ks i dopuštamva dvostruke

žbenika (mnse stranici na

polja koji i broj, kao šmo primarni kih tabela i

nstveno identamo ako će v u primarnomMoglo bi se

na koja se kprimarni k

ko takvo polj

i ili slučajni AutoNumberarudžbi možKad se jedndvostruki

Number, Au

link.

u tom slučaj

ki dodjeljuje

mo dvostruke vrijednosti.

ogo je lakšealazi nego da

jedinstvenoto je ID brojključ tabele.povezivanje

tificira svakivrijednosti um ključu. Nae dogoditi da

ključ odnosi.ljuč postane

je ne postoji

broj koji ser. ete dodijeliti

nom dodijeli,zapisi nisu

utoNumber,

ju je riječ o

indeks bez

ke zapise .

e a

o j . e

i u a a

. e

i

e

i ,

u

,

o

z

Forme Forme (probazom, na tWindows opACCESS imizborom dugForma (proWindows opTime se ola Access nudi

More formsMultiple ItDatasheet izabrati zeljSplit Formpodformu cModal Diapitanja, sušt(obavezan VPivot CharPivot Table

Ilustracije p

zori, formultaj način što perativni sist

ma mogućnogmadi:

ozor) je okvperativnom s

akšava rad sa

i nekoliko na

s nudi tems – Kreira– Kreiranje eni objekat)

m – kreiranje ijelu tabelu.

alog – je spetina je što gaVBA kod). rt – čarobnjake – čarobnjak

pokazuju da n

lari, obrasci)će korisnik

tem. sti kreiranja

vir, kontejnersistemu. koje

a kreiranom b

ačina za krei

a obrazac naobrasca sa

obrazaca na ecijalna vrsta možete otv

k za kreiranjk za kreiranje

Primjeri o

na formu mo

su Access-opred sobom

različitih vrs

r koji obuhve se mogu pobazom široko

ranje obraza

osnovu izabtabelarnim p

a osnovu iza

ta obrasca. Uvoriti u neko

e pivot dijage unakrsnih (

obrazaca-for

ožemo ugradi

34

ovi objekti km imati prozo

sta obrazaca

vata grafičkeovezati sa meom krugu ko

aca:

branog objekpirkazom iz

abrane tabele

Umjesto da om važnom t

grama (Pivot) tabel

rmi kreiranih

iti objekte ka

kojima se poor sa kontrola

/FORM/ iz C

e objekte odemorisanim prisnika.

Form – mkreira obrje u vezi sslog iz izaiz vezne taForm DeDesign ViBlank FLayout da Form Wi(veoma sl

kta u tabelalnzgleda isto k

e (upita) koji

prikazuje ptrenutku kao

la.

h –dizajniran

ao što su kom

ovećava komama na koje

CREATE TA

dnosno kontpodacima u t

morate izabrrazac automasa drugom taabrane tabeleabele koji seesign – Kreiew; orm – Dob

a sami kreirat

izard- Kriranicno kriranju

nom prikazu kao prikaz D

i prikazuje je

odatke iz nesastavni dio

nih u Accessu

mandni dugm

mfor i efikasje već navik

AB-a i FORM

trole koje sutabelama.

rati objekat atski, ukolik

abelom, obrae i kao podoe odnose na peirate sami

obijate prazaate obrazac

nje obrasca pue upita pom

Datasheet tab

edan slog iz

eke tabele, oo automatizo

u

mići, liste, lab

nost rada sakao koristeći

MS grupe

u svojstvene

na osnovu ko je to tabezac prikazuj

obrazac sve sprikazani slogobrazac u p

an prikaz o

pomocu caromocu carobnja

bele (morate

tabele i kao

on postavljaovanog posla

bele itd.

a i

e

kog se la koja e jedan slogove g. prikazu

obrasca

obnjaka aka)

e

o

a a

Kreiranje Pod prostomtakvoj form NajjednostaSelektujemo

ukoliko nije

Za tabelu R

Naknadno m Access samza navigacijdodavanje n

prosteform

m formom mmi ništa osim

avniji slučaj: o tabelu koju

e uradite to).

ejting (ranije

možemo ovu

m kreira Naviju - napred, novog.

me

možemo podreditabilnih p

Neka Accesu želimo sm

Nakon toga

e kreiranu) A

u formu preur

vigator koji nazad, na p

razumjevati opolja povezan

s sam napravmjestiti u (na)

kliknite na d

Access je form

rediti, skraću

sadrži dugmpočetak, na k

35

onu koja je nih sa poljim

vi formu u ko) formu. Da

dugme

mirao (ponud

ujući pojedin

miće kraj,

napravljenama tabele i nij

oju će smjestbi kreirali f

.

dio) Formu

na polja, mije

Navigator (

a nad jednomje potrebno k

iti ranije kreiformu tabela

enjajući natpi

(koji Access a

m tabelom. kreirati.

iranu tabelu a treba biti za

ise i slično.

automatski k

Najčešće na

atvorena (pa

kreira)

a

a

Kreiranje

Ovaj alat omnjihov redo

U prozoru kUpit koji sa U listi Avaiznakom većKlikom na Formi.

eobrazaca

mogućava prsljed pojavlj

koji se otvaradrže podatke

ilable fields će > prebacujdugme Next

apomoćuF

ravljenje obrivanja u obra

ra (kao na slie koje želimo

biće prikazajemo ona pot prelazimo

FormWiza

razaca koji sascu, kao i st

ici) iz padajuo da prikažem

ana polja kojlja iz Tabelena sljedeći k

36

arda

sadrže polja til prikaza ob

uće liste Tabmo u Formi.

ja se nalaze ue (Upita) kojakorak gde b

iz više tabelbrasca.

bles/Queries

u izabranoj Ta želimo da siramo kakav

Columnpodataka(npr, sam Tabularredova-ztabele) j Datashedatashee Justifiedodređen

la i upita. M

s (gore-levo)

Tabeli ili Upse prikažu nav raspored (L

nar - omoga samo jednmo podaci o j

r prikazuje zapisa (npredan ispod d

eet rasporedet tabele.

d raspored .

Moguće je bir

) treba izabra

pitu. Pomoćua Formi. Layout) polj

gućava priknog reda-zapjednom auto

tabelarno r. Svih autdrugog.

d je kao

kontrola nij

rati atribute i

ati Tabelu ili

u dugmića sa

ja želimo na

az na formipisa u tabeliomobilu),

prikaz svihtomobila iz

u prikazu

je unaprijed

i

i

a

a

i i

h z

u

d

Biramo izgl

Eventualno

Kada pritisnrecimo kao

Forma se sa

• For• Det

tabe• For

običkom

led (Style) fo

nemo dugmena slici:

astoji iz tri odrm Header (tail (Detaljela/upita), rm Footer (čno unosi

mandna dugm

orme.

e Finish dobi

deljka: (zaglavlje fori - za

(podglavlje fnaslov form

mad.(prikaz D

ijamo gotov

rme), prikaz pod

forme). U zame, a u pDesign View

37

obrazac

dataka iz

aglavlje se podglavlje

w)

U poslednje

Open the foželite da kor Modify the izmjene u ob

U donjem lNavigator navigaciju k

em koraku za

orm to view ristite obraza

forms desigbrascu.

lijevom uglusa dugm

kroz zapise.

adajemo nazi

or edit infoac za rad sa p

gn – ukoliko

u se nalazi mićima koj

iv obrscu-for

rmation-akopodacima

želite da vrš

se ranije opji omoguć

rmi.

o

šite

pisani avaju

Alatiikon Na formu ssreću u raduZa smeštanj

Alat/ kontrola

1 iste kontro

ntrolekod

se, u pregledu sa Windowje ovih kontr

I

Select Objebiranje objeControl Wi(kontrolni čLabel (ozna

Text Box (okvir za teOption Gro(grupa opciToggle But(dugme za pOption Butt(dugme opcCheck Box (polje za poCombo Box(okvir pada

List Box (o

Command B(komandnoImage (lik)

Unbound O(nezavisni oBound Obje(zavisni objTab Contro(kontrola jePage Break(prekid straSubform (podobrazaLine (linija) Rectangle (pravougao

ole mogu da se

dobrasca1

du za izmjenws programimrola na formu

Ime

ects (alat za ekata) izards čarobnjaci) aka)

ekst) oup ija) tton prebacivanjeton cije)

otvrdu) x ajuće liste)

okvir liste)

Button o dugme)

Object objekat) ect jekat)

ol ezička) k ane)

c)

onik)

e koriste i kod

ne/dizajniranjma (tekstualnu služi Conr

Funkcij

Mijenja

Uključujkod projPravi okCTRL-EPravi ok

Pravi okprebaciv

e) Pravi duodgovaraPravi okponaša kPravi po(Off). Pravi okunosite vniza. Pravi pad

Kada je Accessa Prikazuj

Dodaje Ošto je MiPrikazujInače se Dodaje kkontrola Prouzrokstranu naDodaje rizveštaj. Pravi pra

Pravi pra

d izvještaja 38

je, mogu smno polje, laberols (donja s

a

pokazivač m

je i isključujektovanja sl

kvir koji sadrEnter postavljkvir za prikaz

kvir podesivevanje, dugmaugme koje, kaa izboru Yes

kruglo dugmekao dugme polje za potvrd

kvir padajućevrijednost ili

dajući okvir

izabrano, poili procedurue statičku gr

OLE objekaticrosoft Grape sadržaj OLpojavljuje ik

kontrolu jezia liči na panekuje da štama mestu prekredom podob

avu liniju koj

avougaonik,

mjestiti razne ela, komandnslika).

miša u alat za

e Control Woženih kontrži stalni teksjate tekst u v

zivanje i dopu

e veličine, u kad za opcije iada se kliknes (-1), a stanje (prvobitno rebacivač.

du koje preba

e liste sa okvi sa koje mož

liste, iz koje

okreće događu Access VB

rafiku na obr

t, koji je naprph ili Micros

LE polja zapikona koja prečaka za izradle sa jezičcim

mpač na obraskida strane. brazac ili pod

ojoj mijenjate

kome mijenj

standardne no dugme, pa

biranje obje

izards. Contrrolni objekatast opisa ili tekviše redova. ušta izmjenu

koji možete sili polja za poe, prebacuje ie Off odgovnazvano rad

acuje uključe

irom za tekstžete da birate

eg možete iza

aj koji možeBA koja rukuascu ili izveš

ravila aplikacsoft Draw, naisa, ako poljeedstavlja objdu obrazaca ma. scu ili izvešta

dizveštaj na g

e veličinu i p

jate veličinu

kontrole kakadajuće liste

ekata.

rol Wizards a. kst sa uputstv

u podataka.

smestiti dugmotvrdu. iz On u Off.

vara izboru Ndio dugme) k

eno (On) i isk

t u koji možee vrijednost i

abrati vrijedn

e da izvrši mauje događajemštaju.

acija OLE sera obrascu ili e ima grafičkjekat. sa jezičcima

aju, započne

glavni obraz

položaj.

u i položaj.

kve se inačei sl.).

pomažu

vima. Sa

mad za

Stanje On No (0).

oje se

ključeno

ete da iz datog

nost.

akro m.

rvera, kao izveštaju.

ki objekat.

a. Ova

novu

ac, ili

e

39

Elementi prozora Properties su: Grupa elemenata Element Funkcija Format Informacije o formatu objekta Caption Tekst zaglavlja objekta Format Format za prikazivanje vrijednosti u polju Decimal Places Određen broj decimalnih mesta Left Rastojanje od leve ivice obrasca/izveštaja do leve ivice objekta Right Rastojanje od desne ivice obrasca/izveštaja do desne ivice objekta Top Rastojanje od gornje ivice obrasca/izveštaja do gornje ivice objekta Width Širina objekta Height Visina objekta Back Color Boja pozadine Special Effect Efekat sa kojim se prikazuje izabrani objekat Border Color Boja okvira Border Width Širina okvira Fore Color Boja teksta podataka Font Name Izbor fonta objekta Font Size Veličina fonta Visible Regulišemo da li hoćemo da prikažemo objekat ili će ostati skriven

u obrascu ili izveštaju Data Informacije o podacima Record Source Tabela ili upit kao izvor podataka Control Source Polje ili izraz kao izvor podataka Input Mask Ulazne maske su nizovi karaktera koji određuju kako se prikazuju

podaci za vreme unosa podataka i izmjena Default Value Definiše inicijalnu vrijednost Validation Rule Pravila za potvrđivanje vrijednosti unete u polje Validation Text Tekst koji će se pojaviti na statusnoj liniji ako vrijednost koja se

unese ne odgovara kriterijumu za Validation Rule Locked Mogu se onemogućiti izmjene vrijednosti u polju objekta Event Informacije o događajima Other Ostale informacije Name Naziv kontrolnog objekta Tab Index Redni broj kontrolnog objekta u sekciji Labela (natpis – nalepnica - Label) je kontrola u koju se unosi tekst koji opisuje formu, drugu kontrolu i sl. Tekst u labeli se može urediti pomoću linije sa ikonama (Toolbar) koji je isti kao u Wordu. Polje za tekst ( Text Box) je kontrola pomoću koje možemo napraviti novo (izračunato) polje u obrascu (ili izveštaju). Nakon dodavanja ovog objekta, otvaramo Propreties (F4 ili dvostruki klik). U opciji Control Source (izvor podataka) na kartici Data sa tri tačke ... otvaramo Expression Builder u kojem unosimo izraz kojim ćemo izračunati novu vrijednost (što ćemo razjasniti kasnije). Isto tako ćemo nešto kasnije razjasniti detalje kreiranja i korišćenja dugmadi.

Kreiranje Nešto nap

dugme Formće se startoforme (na p Na tu (PROSTORdodavati konama zanisadrži text bsadrže podmožemo radnika, Pretext box -oza polja tab

To postižemProperties pSELECT *SEKTOR).

Sada će u prozorčić saformu. Preoovde će pisa Postoje situUzmimo sljdobavljača. umjesto upiklikom na p- izbrišemobiramo Comnekoliko naugradi u pot Kreiranje Dugme je enaredbi. OmKod Accces

• a za

•

eobrazaca

prednije op

m Design: ovati pravlj

početku je pra

praznu R forme) ontrole, a omljivo je box -ove (po

datke iz tabeuređivati, ezime itd). N

ovi moraju bele.

mo na sljedeprozor. Bira FROM imZatvorimo P

liniji toolbaa listom poljostaje da se ati naziv polj

uacije kada sejedeći primjNo kako do

isa šifre, ovdpotrebnog, njo Text Box zmbo Box. Zaarednih koraktrebno polje

e dugmeta

element GUImogućava intssa komand

U prozoatim u pomoć

Na karti

apomoćuF

cije nudi

čime enje nove azna).

površinu se mogu

ono što je da forma zicije koje ele i koje npr ime

Naravno ti biti vezani

ći način. Kliamo Data tae_tabele; (n

Properties pro

ar -a biti dosja iz potrebnpromeni Capja iz tabele n

e forma moraer - pravimobavljača imde nađe padjegova šifra aza unos šifreatim ga „nacka ćemo biru tabeli prije

a

/Windows otuitivan i brz

dno dugme k

oru za navigaćnom meniju

ici Dizajn, u

FormDesig

iknemo na cab. Postavljaaprimjer SEozor.

stupno dugmne tabele. Svption (tekst

npr MATBR

a malo dorado formu za

ma puno, ne dajuća lista (automatski be dobavljačacrtamo" na fati opcije koema robe.

kruženja kojz rad. koristite u ob

aciju (NAVIu izaberite st

u grupi Kont

40

gn

crni kvadratićamo se u RELECT * FR

me Field Lisve što sada tkoji piše ispali je bolje t

diti. prijem robemogu se na

(Combo Boxbila upisana. a sa forme, aformi. Kada oje će omogu

ji služi za po

brascu da p

IGATION PAtavku Design

role izaberit

ć u gornjem ecord SourcROM SEKT

st treba uraditi pred editabilto Prepraviti

e od nekog apamet znatix) u kojoj ćeUpravo to šta iz ToolBoxse otpusti taućiti da se iz

okretanje i iz

okrenete ra

ANE) kliknin view.

te stavku Du

KONTROL

mrPRpos

lijevom ugluce polje i upTOR; ako pr

i nakon kje da se pre

nog polja; nu Matični br

dobavljača. i sve šifre, pe biti svi dobto nam treba x -a (pazeći aster miša, pz tabele dob

zvršavanje od

dnju ili niz

te desnim ta

gme

LE

eža:ROSTOR fostavljamo

u forme da bpisujemo SQravimo form

klika na njegevuku potreb

naime nakonroj).

U njoj se npa bi bilo zgbavljači. Tadi relizuje se da je uklju

pokrenuće seavljača, šifra

dređene nare

radnji.

asterom miša

orme na kokontrole

bismo dobiliQL rečenicu

mu za tabelu

ga dobijamobna polja naPrevlačenja

nalazi i šifragodno da se

da bi prostimjednostavnočen Wizard)

e Wizard. Ua dobavljača

edbe, ili niza

a na obrazac,

oji

i u u

o a a

a e

m o )

U a

a

,

• ume• • • dug

Izborom opgranica, des Desnim tast(definisanje

Osobina Nana tasterimaZnak & (tzvnašem primstandardizovodgovarajućObratite papretpostavkna sebi ima Valja obrataktiviranju

Korišćenj Sljedeći prineke tabelevažna a nepopuniti. Takao na sljeRADNIK. Konda prostpreselimo n

U koordetnuto.

PokrenuPratite uČarobnj

gmeta. Makro

pcije Create fsna granica, d

terom kliknie postavki ma

ame je naziv a. v. ampersend

mjeru ispred vano na nivći taster na fo

ažnju da, doku, ako se nek

taster sa &dtiti pažnju d"vrućeg taste

jeiugradn

imjer bi bio e koja ima deka manje ada bi bilo zedećoj ilustrKada „nacrttom tehnikona Tab Contr

5

dinatnoj mre

uće se čarobnuputstva čarojak će kreirao sadrži radn

form in desidonji desni u

imo na kvadaske i svih ob

tastera čije s

d) ispred odrkaraktera "

vou operativnformi, kao daok je forma kom od men

d, meniju ćemda se na formera" aktivirać

njaTabCo

da se popundosta polja, s

važna pa szgodno ugradaciji za formtamo" tu koom Cut - ol željene Te

6

eži za dizajn

njak za komaobnjaka. Na pati komandnnje koje izvrš

ign view otvugao). Predef

dratić u lijevbjekata koji

se ime upotr

ređenog kara"d" na tasternog sistema)

a smo lijevimu fokusu, n

nija pristupa pmo pristupiti mi ne postavće se prvi na

ntrolprik

njavaju podas tim da su nse i ne moditi Tab Conmu nad tabentrolu na foPaste sa foext Box -ove

7

8

41

n, kliknite n

andno dugmeposljednjoj s

no dugme i ušavaju zadata

vara se radnafinisan veliči

vom gornjemse na njoj na

rebljava u pr

aktera označaru "Pregled ) govori da

m klikom mišnije neophodpreko tasterasa ALT+d, avi isti hot-k

a formi.

kreiranjeo

aci iz neka oraju ntrol elom ormi, orme e.

9

na mesto gdj

e. stranici kliknugraditi makak koji ste od

a površina čiina je 10x3 c

m uglu formealaze).

Nakon pKategor Ako žepostojeći nakonizavrano Za počećemo ot Slijedekreirano(kategor

ogramu, dok

ava prečicu s&dužnika" se pritiskom

ša kliknuli nadno kombinoa sa &d i akoa tasteru na fey za pristu

obrazaca

je želite da

nite na dugmekro u svojstvdabrali u čaro

ija veličina scm.

e i selektujm

pojavljivana rije/Categorie

elimo da nće forme biran toga biramoj kategoriji

etak izaberimtvoriti formu

uputstva ko je durijama) i akc

k je Caption t

sa tastature zstoji znak &

m na tastatura njega. ovati hot-keyo je u isto vrijformi samo pup dvema ko

komandno d

e Završi. vo Na klik obnjaku.

se može mije

mo Properties

5 u prozoru es 6

naše dugme amo 7 Form

mo 8 moguć

mo 9 za duu.

koja nudi ugme sa cijama koje ć

tekst koji će

za pristup to&, što Acceru, na slovo

y sa tasteroijeme aktivnapritiskom na omandnim ta

dugme bude

– On Click,

enjati (lijeva

s. Properties

djeluje naoperations ću akciju na

ugme kojim

čarobnjak iosobinama

će izvršavati.

se ispisivati

m tasteru. Uessu (ovo je"d" aktivira

om ALT. Zaa forma kojad.

asterima: pri

e

,

a

s

a

a

m

i a

i

U e a

a a

i

PtireZpC

ŠPPprZuD

Kreiranje Nekada zahviše tabela/nekoliko rakupovine, icena, količi(ili tačnije upopuni specrimjer: Imamp entiteta egularnog tip

Znači bilo bi odformu

CLAN_PORO

ta uraditi da ostoje različrvo posebnravimo prost

Zatim napravgrađena u gl

Da vidimo ka

Krenemo kaNa formu pkoja su naCaption -e.jedan red prna sljedećoj

Ako ne ide Align → ToHeader i FoForm Headeasocira na to

Kada se ovpostaviti naSnimiti ovuToolBox -a Ako je prije Ako nije on

složenefor

htjev za kreir/upita, a klaazličitih proiznos itd) - z

ina, iznos pa u glavnoj focifikacija. mo šemu Pre

CLAN_PORpa entiteta RAdobro da glakojom će

ODICE.

se dobije takčiti načini a no napravititu formu. viti novu folavnu kao poako se pravi t

ao sa pravljeprevučemo sam potrebna. Zatim Texri vrhu formej slici)

od ruke ondTop . Sada izaorm Footer. Fer treba dodao šta predsta

vo obavi treba Continuous u formu podbirati kontro

e ovoga bio u

nda u Propert

rmesapodf

anje forme masičan primjeizvoda. Postzaglavlje faknaziv drugormi) popunj

eduzeća u kojRODICE, kADNIK. avna forma Re se ažu

kva forma? jedan od ni glavnu f

ormu koja ćdforma.

ta druga.

njem proste sva polja iz a, a onda ixt Box -ove e (pogledati

da se može abrati View →Form Footer ati nekoliko lavlja kolona t

ba klinuti n Forms da bi

d nekim imeolu Subform/uključen Wiz

ties -u za pod

formom

može da budeer je forma toje podaci kture postojeog proizvodaavaju podaci

joj postoji slkoji zavisi

RADNIK sadurirati tab

njih je sljedeformu kao

će kasnije b

forme. Field List -

izbrišemo svpostavimo

sekciju Deta

izvršiti selek→ Form Hea

se može mišlabela (tačnijtabele.

a dai bili prikazaenom i zatvo/Subreport i zard on će vo

dformu treba

42

e složen, takkojom se pkoji su vez

e podaci o spa itd). Očito bi iz zaglavlja

labi od

drži bela

eći. da

biti

a ve u

ail

kcija svih tihader/Footeršem podići dje onoliko ko

a bi dobili Pani svi slogovoriti je, a ot„nacrtati" pr

oditi aktivno

a uraditi sljed

ko da zahtjevaravi neka vrani za sam pecifikaciji tbi najpogodna, a da se u

h Text Box i na formi će

da se ne vidi oliko ima po

Properties fovi iz tabele Ctvoriti onu k

ravougaonu ost do kraja.

deće: ObCvg

a da na formrsta fakture.čin kupovin

te kupovine nije bilo da sdrugom dije

-ova i pokree se pojaviti jer nam nećelja tabele) i u

orme, a ondaCLAN_POROkoja treba doblast u donj

Ovim podešaviti prikazivan

CLAN_POROezani za teklavnoj form

mi budu poda. Naime kupne (naziv ku(naziv prvog

se u jednom elu (ili tačnij

enuti naredbanove dvije s

e biti potrebupisati sadrž

a svojstvo DODICE. da bude glavjem dijelu fo

vanjem u poni svi slogovODICE, već kućeg radnikmi.

ci iz dvije ilipac je kupioupca, datumg proizvoda,dijelu formeje podformi)

a Format →sekcije Forman. U sekciji

žaj koji jasno

Default View

vna. Sada izrme.

dformi neće vi tabele samo oni

ka u

i o

m , e )

→ m

i o

w

z

Stvaranje Ako čarobnjza prazne obsamo nekoli

Na kartici CAccess otvaU oknu Fielobrascu. Da

Nakon dodaklikom odabZa dodavadatuma i vralate u grkartici Diza Lista Propmnogim postaviti radobrasca-form

eformipom

njak ili alati zbrasce. Ovoiko polja.

Create kliknara prazan obld list kliknia biste dodali

avanja prvogbirete više poanje logotipremena na orupi Heade

ajn

perties omosvojstvima di prilagođenme, npr izbo

moćualata

za sastavljanjomože biti br

nite na brazac u Layte znak plus i polje u obra

g polja možetolja, a zatim pa, naslovaobrazac korier/podnožje

ogućuje prikoja mo

nje i dizajniror boje:

azaprazn

je oformi ne rz način stvar

Prazan obout View pri(+) pored tab

azac, dvoklik

te dodati višeih u isto vrij

ili istite

na

istup ožete ranje

43

neobrasce

odgovaraju ranja obrasca

brazac. ikazu te prikblice ili tabliknite polje il

e polja odjedjeme povuče

:BlankFo

vašim potreba, naročito ak

kazuje okno Fica koje sadri ga povucite

dnom tako daete na obraza

rm

bama, obrazako na formu

Field list: Porže polja kojae na obrazac.

a držite pritisc.

ac stvorite ponamjeravate

opis polja. a želite prika.

snutu tipku C

omoću alata e postaviti

azati na

CTRL dok

KR

Meniform Kada se praForm WizaOvakve form

Komandna duRectangle na

Kreiranj Preostaje daforma u kojotvarati form

Formaza

Komandna i izveštajimOvdje su dugodnijem vPrije svega, Što se sameza prikaz poDa biste koprozor za nmogli da orsamo za obj Ako ste željizveštaja kosadrže dugmnačin skrivaako ne želiprikazuje sa Počevši od

me

avi forma kojard, već se fome se nazivaugmad se mo Toolboxu (

eformez

a se kreira jeju će se ugrame, pokretati

navigaciju

tabla je skupma. Ona moopuštene umvizuelnom ef treba da da

e komandne odataka) setooristili objek

navigaciju. Urganizujete ojekte koje ko

jeli da olakšaoje ste pokretmad ili hipeanja objekataite da korisnamo komand

programa A

ja sadrži samforma pravi oaju meni (Meože vizuelno iz proširene

zanavigac

edna forma kaditi meni-sisi Izvještaji, z

uiliKoma

p tastera (duože sadržati mjerene dizajfektu. se definišem

table tiče, onovana tako dkte baze podU prozoru zaobjekte baze orisnici treba

ate pronalažetali svake sed

erveze koji, na baze podatanici mijenjajdnu tablu, ogr

Access 2007,

mo komandnuodmah u Desenu) forme. grupisati korponude kao

ciju‐navi

koja neće bitstem ili komzavršavati rad

ndnatabla

ugmadi) kojii servisni d

jnerske aktiv

mo namjena i

na je običnada "drži kondataka i upraa navigaciju podataka on

da vide, što

enje i korišćedmice, kreirana primjer, aka za koje nu podatke uraničavajući

prozor „Baz

44

u dugmad koign View pr

rišćenjem alna slici)

igationfor

ti naslonjena mandna dugm

d sa aplikaci

a:prozork

ima se pristdio gdje se mvnosti -kreat

broj tastera-

a "nevezanantrolu" nadravljali njima

možete i danako kako žim olakšava

enje skupa oali biste komotvaraju obr

ne želite da ihu osnovnoj t

korisnike na

aza podataka“

oja otvaraju degledu.

atke

rm‐

ni na jednu madi-tasteriijom itd

kojijenes

tupa drugimmože arhivirativnost - nen

-dugmadi, a p

a" forma (fo aplikacijoma u programa kreirate prielite. Na pri

a izvršavanje

objekata, na pmandnu tablurazac ili izveh drugi koristabeli, bazu a odgovaraju

“, Switcboa

druge forme

Efekat upo

tabelu/upit vi (command

tao

m elementimati baza, uranapadna slika

potom i njiho

orma koja nem. mu Microsoftilagođene kamjer, možete zadatka.

primjer obraz. Komandne eštaj. Korišćsnici vide i mpodataka će

ući skup alatk

rd/Komand

ili izveštaje

otrebe Recta

već će služitd button -i) k

Bolje rečenoma programaaditi komprea i malo boj

ov izgled.

e koristi niti j

ft Access 20ategorije i grte da obezbje

zaca za unostable su malćenje komanmožda oštete.ete konfiguriki.

da tabla je

ne koristi se

anagle alatke

ti kao glavnakojima će se

o zamjenjen.a - formamasiju i slično.je doprinose

jednu tabelu

10, koristiterupe da bisteedite prečice

s podataka ilili ekrani koji

ndne table je. Na primjer,isati tako da

zamjenjena

e

e

a e

a . e

u

e e e

i i e , a

a

prozorom zProzor za nProzor povedrugih ekranObjektima knavigaciju pomerate kmožete da kObjekte bapotrebama promenite ilAccess sadrpodataka. Ododatak bazpodataka na Kreiranje f

1. Otv

2. Na nav

Dodavanj 1. 2. na n3. Acc

Uređivanj Kad kreirat„Obrazac za

1. pro2. u nj3.

za navigacijnavigaciju nećava vidljivna. koje drugi v Na primj

kroz dugačkukreirate prilagze podataka Možete li izbrišete urži kontrolu

Obrazac za nazi podataka, a vebu, jer se

forme za na

vorite bazu p

kartici Creatvigaciju.

jeformeil

Ako proObezbje

njega desnimPrevucit

cess kreira no

je oznake n

te novi obra navigaciju“

Otvoritezoru za navi

Klikniteju postavili k

Promen

u. na nekoliko nvost objekata

vide i koristejer, recimo du listu objekgođenu kateg

a možete dakreirati najv

u bilo kom trenavigacije k

avigaciju je oali kreiranje

e prozor za n

vigaciju

odataka u ko

te u grupi Fo

liizveštaja

ozor za navigedite da obra

m tasterom mte obrazac il

ovo dugme z

na vrhu for

azac za nav“. Da biste ure obrazac u gaciju i izabe jedanput nakursor. nite oznaku i

načina olakša baze podat

možete uprada svakog pkata baze pogoriju i u nju

a organizujetviše 10 prilaenutku. koja olakšavobrazac koji e forme za navigaciju pro

oju želite da d

orm kliknite n

anaobraza

gaciju već nijazac za navig

miša i izabratii izveštaj iz p

za navigaciju

me

vigaciju, Acredili tu oznaprikazu ras

erete stavku a oznaku u za

pritisnite tas45

šava i ubrzataka Nije m

ravljati tako petka ujutru odataka da bu postavite prte u prozoruagođenih ka

va prebacivan sadrži kontrnavigaciju jeograma Acce

dodate obraz

na dugme

Access će

aczanavig

je prikazanogaciju bude oi stavku Prikprozora za n

u i prikazuje

ccess u njegaku uradite ssporeda takoPrikaz raspaglavlju form

ster ENTER.

ava korišćenmoguće sluč

što ćete prilapokrećete sk

biste pronašlrečice ka izvu za navigaategorija i te

nje između rrolu navigacie posebno vess ne prikaz

zac za naviga

e kreirati obra

gaciju

, pritisnite taotvoren u prikaz rasporedavigaciju na

obrazac ili iz

govo zaglavlsljedeće: o da klikneteporeda. me da biste j

nje baze podčajno sakriti

agoditi kategkup od tri izi izveštaje, u

veštajima. ciju na načie prilagođen

različitih obrije. Obrasci zazno ako pla

zuje u pregled

aciju.

Navigacija

azac, dodati prikazati

aster F11 da bkazu raspore

da. dugme.

zveštaj u pro

lje podrazum

e na njega d

e izabrali i z

dataka: prozor za na

gorije i grupzveštaja. Umu prozoru z

in koji odgone kategorije

razaca i izveza navigacijuanirate da odaču..

a i izaberite s

na njega koni obrazac u p

biste ga prikeda tako što

ozoru objekta

mjevano dod

desnim taste

zatim još jedn

avigaciju iza

e prozora zamjesto da sea navigaciju

ovara vašime možete da

eštaja u baziu su izvrstanbjavite bazu

stil forme za

ntrolu navigaprikazu raspo

kazali. ćete kliknuti

a.

daje oznaku

erom miša u

nom da biste

a

a e u

m a

i n u

acije i oreda.

i

u

u

e

1H 2D

3ppAsF

Uređivan Natpis formpodataka pouradite sljed

1. pro2. izab3. odg

Postavljan Pošto se opodazumjevAccessa nijvažan korak Slijedite ovu. Na ka

Help kliknite

2. IzaberDatabase.

3. Da bipodrazumjevaprikazuje kadAccessu, u dielect izaberit

Form list.

Da biste poserveru, u d

jenatpisa

me je tekst prodesili tako deće:

Otvoritezoru za navi

Desnimberite Svojst

U prozgovarajući na

nje forme z

obrasci za nvano prikažje dostupno k u kreiranju

u proceduru artici File tabe na dugme O

rite stavku C

ste podesili ani obrazac k

d otvorite bazielu Applicate obrazac sa

odesili podrdijelu Opcije

forme

rikazan na kada objekte p

e obrazac u gaciju i izab

m tasterom mtva forme. zoru zadatakačin.

za navigacij

navigaciju če svaki putu pregledačveb baze po

da biste obrab, u okviru Options.

Current

koji se zu podataka ution Optiona liste Displa

razumjevani za aplikacij

artici dokumprikazuje ka

prikazu raserete stavku

miša kliknite

ka List sa

ju kao podr

esto koriste kad se bazču, zadavanjodataka.

azac za navig

u s,

ay

obrazac koju izaberite o

46

menta iznad fao prozore ko

sporeda takoPrikaz raspna zaglavlj

svojstvima,

razumjeve

„matična sza podatakae podrazumj

gaciju postav

ji se prikazuobrazac sa lis

forme (ili u noji se prekla

o da klikneteporeda. e forme, pri

na kartici

ne (START

stranica“ zaa otvori. Ta

mjevanog form

vili kao podr

uje kad otvoste Obrazac p

naslovnoj traapaju). Da bi

e na njega d

i vrhu, i zat

Sve, uredi

TNE) form

bazu podaakođe, pošto me za prika

razumjevani

orite bazu pprikaza na v

aci prozora, iste uredili n

desnim taste

tim u priruč

ite svojstvo

me

ataka, korisnprozor za n

azivanje na v

obrazac za p

podataka navebu.

ako ste bazunatpis forme

erom miša u

nom meniju

Natpis na

no je da senavigaciju izvebu vrlo je

prikazivanje.

SharePoint

u e

u

u

a

e z e

t

Vezeire Svaka BP jepodatke u loveće efekte Između enti

a) 1:1b) 1:n

primc) n:n

Veza1:1 Veza 1:1 jeobrnuto, jed Pr. 1. Jedanjednog ruko

Pr. 2. Jeda

Veza1:nVeza 1: n (tabele ali jeNajčešći tip Pr. 1. U jedn

Pr. 2. Jedan

Vezan:nVeza n:n jei obrnuto, jeOva veza jeprevazilazi radnika radkonstruišem Primjer: Je

lacije

e model nekogičke cjelinu funkciona

iteta mogu p, One-to-on

n (1:m,1:∞),marna tabel

n (m:m, ∞:∞

e kada jednomdnom slogu i

n rukovodilaovodioca.

an profesor p

n:1) je kada dnom slogu p veze, a da

nom sektoru

n profesor pr

e kada jednoednom slogue komplikovtako što se

di na više promo bazu.

edan profeso

og sistema une i definisatalnosti i lakomostojati odree (Jedan pre One-to-manla, a tabela n∞ ), Many-to-

m slogu tj. reiz druge tabe

ac može da

predaje samo

jednom slogiz druge tabeli je veza 1:

u radi više rad

redaje više pr

om slogu tj. ru iz druge tabvana, pa ne me veza izmeojekata. Mor

or predaje viš

u stvarnosti. Dti relacije izmm održavanjueđene veze. Sema jedan)ny (Jedan pna strani više-many (Više

edu (entitetu)ele odgovara

rukovodi sa

o jedan predm

gu tj. redu (enele odgovaran ili n:1 zav

dnika...

redmeta, dok

redu (entitetubele odgovaramože da se đu entiteta

ramo da ima

še predmeta,

47

Da bi modelmedju. Razvu tabela, a sa

Stepen veze (

prema više) e povezana te prema više

) iz prve tabesamo jedan

amo jednim

met, a taj jed

ntitetu) iz pra samo jedanvisi od toga u

k svaki od pr

u)iz prve tabea više slogovprimjeni u razbija na

amo pomoćan

, dok jedan p

l BP bio i fizrstavanjem pamim tim i b(relacije) izm

U ovom slučtabela. e)

ele (skupa) oslog iz prve

sektorom, a

dan predmeta

rve tabele (skn slog iz prveu kom smjer

redmeta pred

ele (skupa) ova iz druge tarelacionom

a dvije veze n entitet (tab

predmeat pre

zički realizovpodataka po aze podataka

medju 2 entite

čaju tabela n

dgovara jedatabele.

li i obrnuto,

a predaje sam

kupa) odgova tabele. ru je posma

daje samo po

odgovara višeabele. modelu baztipa 1:n. N

belu u bazi)

edaje više pr

van potrebnotabelama moa. eta može biti

na strani jed

an slogu iz d

, jedan sekto

mo taj jedan

ara vise slog

atramo.

jedan profes

e slogova iz

ze podataka.Npr. Situacijda bi pravil

rofesora.

o je grupisatiožete postići

i:

an se naziva

druge tabele i

or ima samo

profesor.

gova iz druge

sor.

druge tabele

. Problem seja kada višelno mogli da

i i

a

i

o

e

e

e e a

Kreiranje Nakon kreitabelama, ta(karticu) DaOsnovna svVeze se graDatabase To

Da biste dRelationshi

Sljedeći korIzbor je moobjektima.

Nakon izbo

Nakon togaZa donju slzatim prevu

2 normalno psamo korak u

erelacijai

iranja potrebačnije međuatabase Toolvrha povezivaade spajanjeools, Relatio

dodali veze ips, zatim do

rak je da odaoguće izvrši

ra tebela one

a pomoću mišliku aktivnosući do polja

prvi korak: deu implementac

povezivan

bnih tabela iu poljima iz s, a zatim Reanja tabela je

em jedinstvenonships).

(ili provjerodamo tabele

aberemo tabeiti ili iz men

e se nalaze u

ša tehnikom st je bila sljea S_BROJ u

etaljna analizaciji – praktičn

njetabela

formi2 preltabela preko

elationships. e minimizovnog polja u

rili postoje e.

ele (ili Querienija Show T

radnom pro

prevlačenja edeća - postatabeli RAD

a i razrada BP noj razradi stru

48

lazimo na slo kojih su o

vanje ponavltabeli s polj

li već nek

es ako postojTable ili jed

storu Relatio

ćemo uspostaviti pokaziv

DNIK. Otpust

sa dijagramimukture BP

ljedeći korakone povezan

ljanja podatjem u drugo

ke) između

je) s kojima dnostavnim p

onshipsa:

taviti vezu. vač miša nadtiti taster mi

ma i potrebnim

k, a to je usne. Da bi sm

aka. oj tabeli (pre

tabela – D

želimo raditiprevlačenjem

d polje SBRiša. U malom

m šemama se p

spostavljanjemo to uradili

evlači se LT

Database to

i i koje trebam objekata i

ROJ u tabeli m prozoru ko

podrazumjeva

e veza međui biramo tab

TM u meniju

ols - zatim

a povezati. iz panela sa

SEKTOR, aoji se pojavi

a, pa je ovo

u b

u

m

a

a i

treba čekirafunkcionaln

Veze‐Rel Kada se PTABELA) KLJUČ (Foodrediti prir Važnost odrpravila se nmijenjanje pprimjenjujem

Meni za pRelationship

− Refopcje sNprStutabe

− RefpoljpovNprželi

− Refzapprim

ati opciju Ennost: 1 na stra

ationships

PRIMARNI ONDA SE

oreign key).rodu te veze.

ržavanja intenazivaju PRpodataka u pmo kada je: 1) Zajedni2) Povezan3) Kada ta

povezivanje ps: ferencijalni iciju koja kad poljni ključ jr. imamo tabdent na Ekoeli „Položeniferencijalni ija. Ako hoć

vezano polje r.ako je došimo da se proferencijalni inpisa. Ako bi marnim ključ

nforce Refereani SEKTOR

sireferen

KLJUČ KOTAKVO PO. Pošto zajed.

egriteta vezaRAVILA REprimarnoj tab ičko polje prna polja su is

abele pripada

dobijamo p

integritet – Ose uključi b

jedne tabele,belu ispit(i) onomskom fi ispiti“ je iz integritet – Oćemo da sepovezane tablo do promjomijeni u svintegritet – Ose obrisala nčem te tabele

ential IntegrR, a (što

cijalniinte

ORISTI KAOLJE U DRdničko polje

između tabeEFERENCIbeli kada se

imarni ključ stog tipa podaju istoj bazi

reko kartice

Opcija Enforaza podataka, a u drugoj k(naziv ispita

fakultetu ne tabele „Ispit

Opcija Casca izmjene u bele, potvrdijene naziva im povezanim

Opcija Cascaneka instance. Npr.ako im

49

rity. Pojavićeznači N) na

egritet

AO ZAJEDNRUGOJ TABe omogućava

ela – veze izIJALNOG I

ti podaci ko

primarne tabdataka podataka.

e Database

rce Referenta ne dozvoljkao vrijednoa je primrni može imati

ti“, tj. naziv ade Update

primarnomimo ovo poljispita iz „P

m tabelama kde Delete R

ca tabele, aumamo tabelu

e se grafičkistrani RADN

PoIngrpoS_poZnbrapnpm(mbrnj(tpoobsvupfa

NIČKO POLBELI NAZIVa uspostavlja

zmeđu tabelaINTEGRITEoriste u drug

bele

Tools, Rela

tial Integritava promjenst primarnogključ) i tabpoložen isp

ispita). e Related Fi

m polju primje. Principi ekonkoje su pove

Related Recoutomatski bi

zaposlenih r

i prikaz vezeNIK. ošto smo ntegrity nećerešku sljedeodatke za ra_BROJ upišostoji već unnači ne morrine o tome plikacije za pr Clipper -u

mora više dmehanizam krži rad sa jihovoj ispraabele, data ošto je u bjedinjeno -vojim tabpitima itd jajlu na disku

LJE (PRILIVA SPOLJNanje veza izm

a moraju zadoETA. Ova p

goj tabeli. Pr

ationships,

y – u Edit Ru podataka,

g ključa ne poelu student

pit Nuklearna

elds – kaskamarne tabele

nomije“ u „Oezane sa taberds – kaskadse obrisale

radnika u pre

e na kojoj je

uspostavili e biti mogueće vrste - adnika i da šemo vrijednnijeta u tabelra više progkao nekadabaze podata

u. Takođe pda misli okoji omogu

tabelama avnosti niti o

base file)Access

- čitava baabelama,

e sada u sau.

IKOM POVNI KLJUČ Imeđu tabela

ovoljiti nekapravila ne d

ravila povezi

DTM, odab

Relationshipsodnosno unoostoji. (primarni kla fizika (spo

adno ažurira automatski

Osnovi ekonelom ispit. dno brisanje sve instanceeduzeću i tab

e označena i

Referentialuće napraviti

da unosimomu u polje

nost koja nelu SEKTOR.

gramer da sea kada su seaka pisale urogramer ne

o indeksimaćava znatnopodataka) isilnim DBF

) fajlovima,-u sve toza sa svimindeksima,

amo jednom

VEZIVANJALI STRANI

a, treba znati

a pravila – tadozvoljavajuivanja tabela

beremo Edit

s imamo ovuos polja koje

ljuč JMBG).oljni ključ u

a povezujućai kopiraju u

nomije“ i to

povezujućihe povezane sbelu njihovih

i

l i o e e . e e u e a o i

F , o

m ,

m

A I i

a u a

t

u e

. u

a u

o

h s h

telepovće s

Pored ovihspajanja tabJoin Properspajanja tab

• Opcspojodadruza nad

• Opcsu s

• Opctabenad

Kada se opCascade UpTo znači daključa odgoOpcija, Casšto naziv ka(Records). odgovarajuć

efonskih brovezane. Ukolse obrisati i n

h opcija, mbela (na dugrties i može

bela: cija (1) obuh

ojena poja u aberite ako hge tabele za

svakog dređenog). cija (2) obuhspojena poljacija (3) obuhele jednaka.

dređeni“).

pcija Enforcepdate Relatea, ukoliko se

ovarajuće tabscade Delete aže, ova opcDakle, ukolće tabele(a) k

ojeva (privatliko dođe do njegovi telefo

ožemo izmigme Join Tyemo odabra

hvata samo obje tabele j

hoćete da prika svaki zapis

radnika p

hvata sve zapa u obje tabelhvata sve zap. (ove tri o

e Referentiaed Fields, kae promjeni p

bele de se autRelated Recija omogućaliko bi se okoje su pove

tnih, poslovsmrti ili otk

onski brojev

ijeniti vezu ype, otvori ti jedan od

redove u kojednaka. Ovkažete jedans iz prve tabprikazati n

pise iz prve tale jednaka. pise iz prve iopcije su o

l Integrity uao što naziv primarni kljutomatski ažurcords, razlikuava kaskadnoobrisala nekezane sa prim

50

vnih, mobilnkaza radniku,i i mail adres

između se meni tri tipa

ojima su vu opciju n zapis iz ele (npr.

njegovog

abele „xxx“

i sve zapise odlično poka

uključi, dozvkaže, kaskauč tabele, vr

urirati, tj. dobuje se od preo brisanje (Dka instanca marnim ključe

nih, fiksnih, , brisanjem zse iz baze.

i samo one z

iz druge tabazane na pr

voljava se udno ažurira rijednost tog

biti novu vrijeethodne opcijDelete) povez

tabele, autoem obrisane

mail adreszapisa u tabe

zapise iz drug

ele u kojimarimjeru izra

ključivanje i(Update) po

g primarnog ednost. je u dvije rečzujućih slogomatski bi sinstance.

sa). Te dvijeli zaposlenih

ge tabele „yy

a su spojena ade Upita „

i preostale dovezujuda po

ključa u ulo

či: Delete i Rova, tj. instanse obrisale s

je tabele suh automatski

yy“ u kojima

polja u obje„Podređeni i

dvije opcije.olja (Fields).ozi spoljnog

Records. Kaonci, objekatasve instance

u i

a

e i

.

. g

o a e

51

Spojevi(Joins) Kreiranje veza između pojedinih tabela zahtjeva ne samo poznavanje tehnike (koja je ovdje opisana) već i razloga zašto su vam baš te veze potrebne (kako i zašto će ih koristiti). To podrazumjeva samo spominjanu, ali neophodnu i iscrpnu predhodnu analizu i kreiranje modela baze. Objašnjenje pojma referencijalni integritet podrazumjeva shvatanje pojma spajanja tabela preko veze JOIN. Spajanje tabela se obično vrši na osnovu kolona koje sadrže isti tip podataka. Najčešće spajanje je između primarnog ključa jedne tabeli i stranog ključa druge tabele tj. tzv. "foreign relationship" između tabla. JOIN se najčešće se koristi kao podupit u izrazu FROM. Postoje četiri tipa JOIN operacije, ali je tzv. unutrašnje spajanje ili "INNER JOIN" najčešće korišćeno. Matematički model kreiranja i korišćenja kriterija kojim se realizuje naredba SELECT je vrlo složen, ali se može pojednostaviti jednostavnom ilustracijom datoj na slici ispod:

Četiri moguća spajanja dva entiteta-dvije tabele INNER JOIN - spajanje dvije tabele koje imaju zajedničke vrijednosti u nekim od svojih kolona. Primjera radi, možemo spojiti tabele Radnici i Plate, jer tabela "Plate" ima sifru radnika.

SELECT Radnici. Prezime, Radnici. Ime, Radnici. Odeljenje, Plate. Iznos FROM Radnici INNER JOIN Plate ON Radnici. RadnikID = Plate. RadnikID

OUTER JOIN - Postoji "LEFT OUTER JOIN" i "RIGHT OUTER JOIN" tj. lijevo i desno vanjsko spajanje. Recimo da imamo sljedeći primjer:

SELECT Korisnici. ImeKompanije, Korisnici. BrojTelefona, Narudzbe. DatumNarudzbe FROM Korisnici LEFT JOIN Narudzbe ON Customers. KorisnikID = Narudzbe. KorisnikID

U ovom primjeru rezultat pretraživanja će sadržati sve korisnike, bez obzira da li imaju nula, jednu ili vise narudžbi. Korisnici sa vise narudžbi biće prikazani u rezultujućoj tabeli onoliko puta koliko narudžbi imaju. CROSS JOIN je takođe poznato kao Dekartov proizvod. Rezultat koji dobijemo je kombinacija svih vrsta-redova jedne tabele sa svim vrstama druge tabele. Primjera radi, možemo napraviti novu tabelu spajanjem tabela "Studenti" i "Ispiti".

SELECT Studenti. StudentID, Kursevi. KursID FROM Studenti AS s CROSS JOIN Kursevi AS k

Primjetite da ON iskaz nije koristen. SELF JOIN je slučaj kada spajamo kolonu samu sa sobom. Recimo da imamo tabelu "Radnici" koja ima ključ "RadnikID". Želimo da napravimo listu svih radnika, sa imenima njihovih menadžera. Naravno, menadžer je takođe u tabeli "Radnici".

SELECT e1. Prezime AS "Prezime", e1. Ime AS "Ime", e2. Prezime AS "Menadzer" FROM Radnici e1 INNER JOIN Radnici e2 ON e1. MenadzerID = e2. RadnikID

Zadatak: Contacts (kpodacima o Nakon startšablona Tab Izaberite Co

Analizirajt

Pokrenite

kontakti) – klijentima.

ta Accesa nuble Templat

ontacts/call t

te veze u baz

e(downloa

veoma iscrp

udi se nekoltes:

racker

zi Contacts

ad)irazm

pna baza sa

iko gotovih

52

motritebazzuContactss

Upiti Upiti predstmožete realKada želiteupita. Upiti Upiti su obj1. sortiranje2. selekcija 3. kombinov4. generisan Pomoću uppodacima ntabeli bilo biste filtrirsaželi podautomatizirapromjene u Upit je zahna podacimUpit možetpitanje, izvtabela ili do

Upiti koje kUpiti koji d

Izradajed Da bi bilo jkojoj su pod

Pretpostavić01.01.1965. Da bismo dUpit se možDa vidimo k

tavljaju prakizovati upit.

e pregledati, i (Queries) su

jekti koji imae podataka, podataka, vanje podatanje novih pod

pita možete na koja bi teško odgo

ali podatke,datke. Upiteali zadatke upodacima pr

htjev za rezma ili oboje. te koristiti dveli izračun, odali, promije

koristite za dodaju, mijen

dnostavno

ednostavnijedaci sa donje

ćemo dalje d. sa nazivima

obili odgovože postaviti tkako to ide p

ktičnu implem

dodati, promu glavno pro

aju sljedeće o

aka i dataka na tem

odgovoriti nizravnim pr

ovoriti. Upite, izvršili izre možete upravljanja prije potvrde tzultatima p a biste odgokombinirali

enili ili izbris

dohvaćanje pnjaju ili brišu

ogupita

e razumjevane slike i SEK

da nas interea sektora u k

or moramo ptako što će sprekoWizard

mentaciju re

mijeniti ili izogramsko sre

osnovne funk

melju postoje

na određena regledom poe možete koračune s pokoristiti i podacima i tih promjenaodataka, za

ovorili na jedi podatke izsali podatke

podataka iz u podatke naz

nje upita praKTOR u kojoj

esuje odgovoojima rade, s

ostaviti odgoe napisati oda. U tab -u C

53

elacija. Ako

zbrisati podaedstvo za obr

kcije:

ećih.

pitanja o odataka u oristiti da odacima i

da biste pregledali

a. a akcijom

dnostavno z različitih

u tabeli.

tabele ili zazivaju se akc

atićemo jedanj se nalaze p

or na sljedećsortirano po

ovarajući upidgovarajuća Create postoj

ste kreirali t

atke iz baze radu podatak

a izvođenje icijski upiti.

n primjer. Koodaci šifru n

e pitanje: izlPrezimenu r

it (Query). SQL rečenici dugme Que

tabele i uspo

podataka, pka u Access D

izračuna naz

oristićemo dnaziv sektora

listati spisakadnika.

ca ili tako štoery Wizard.

ostavili veze

preporučuje sDB.

zivaju se upi

dvije tabele -a.

k radnika, ro

o će se koris

između njih

se korištenje

ti za odabir.

RADNIK u

đenih nakon

stiti Wizard.

h

e

.

u

n

.

Kliknuvši npodatke, a kU prvom reU drugom rU trećem ropadajuće; Ascending).Četvrti red poništimo č

Dolazimo dzadamo vršzavršili sa o

Sada preostRezultat je k

na njega pokrkad to uradimdu Field bira

redu Table suredu Sort bikako je slov.

Show služiček znak.

do završnogšimo izdvajaodređivanjem

taje da se upikao na sljede

reće se alat tjmo slijedi odramo redom pu zapisane tairamo da li vo a „manje

i da biramo

g red Criterianje (filtracij

m uslova, snim

it pokrene klećoj slici:

j. proces u kređivanje tabpolja iz tabelabele iz kojihćemo i po vrenosti" n

da li će po

ia koji odgoju) samo onmićemo upit

ikom na dug

54

kome prvo trebele u donjemla koja nam th su ta polja.

kom polju nego b ako h

olje biti prik

ovara WHERnih slogova t pod nekim i

gme Run

eba da izaberm dijelu proztrebaju. da radimo

hoćemo uređ

kazano u re

RE klauzuli iz tabele k

imenom.

remo tabele zora.

sortiranje (kđenje po abe

zultatu upita

u SQL upioji zadovolj

iz kojih ćem

koje može becedi onda ć

a ili ne. Ak

itu. Uslovomjavaju uslov

(open).

mo „izvlačiti"

biti rastuće iemo ostaviti

ko nećemo -

m koji ovde. Kada smo

"

i i

-

e o

Alatizaiz Pritiskom n

Najvažniji s1. SEL2. MA3. UPDpromjeniti, upisivаnjemdobijenom p4. APP5. DELupitom ne m

zraduupit

nа dugme nа

su: LECT QUER

AKE TABLEDATE Q zа а zаtim prim

m vr. U tom rpreko izrаzа(PEND Q : upLETE Q : up

mogu dа se p

taQueryTo

toolbar-u ili

RIES: upit zаE upit zа izrаdаžurirаnje, o

mj eniti nаredredu pripаdаj(1,1*[rаlаcijpit zа dodаvаpit zа brisаnjponište(vrаćа

ools

iz menijа qu

а izdvаjаnjedu tаbele

omogućаvа ddbu o menjаnjućа kolonа ćа]! [vrednostаnje e kojim se dаnje je jedino

55

uery dobijа se

dа se jednim nju, u mreži sće biti promjt]

dodаje red DEo moguće iz r

e pаdаjući m

upitom prvose pojаvljujejenjenа-аžuri

ELETE(umerezervne kop

meni sа rаzlič

izаberu zаpred UPDAT

irаnа sа unije

sto SORT), ppije nаrаvno

čitim vrstаmа

pisi koje trebаTE TO (umesetom vredno

promene izvаko je nаprа

а upitа.

а sto SORT ), šću ili vr.

ršene ovim аvljenа)

Totalupit Total upiti oDa bi se mo

UključivanjShow, Critevrijednosti:

Primjeri To 1. Od ukupnIzvor: tblStTotal: Broj 2. Od ukupnIzvor: tblSt

ti

omogućavajuogla koristiti

jem ove opceria i Or,

otal upita:

nog broja stutudenti Indeksa (Co

nog broja stutudenti

u da na temeova funkcija

ije u donjemizmeđu reda

udenta eviden

ount), Grad

udenta eviden

lju postojećia treba na me

m dijelu ekraa Table i S

ntiranih u ba

(Group by)

ntiranih u ba

56

ih podataka ueniju [View]

ana gdje se nSort pojavlju

azi koliko stu

azi koliko stu

u izvorima (tuključiti opc

nalazi tabela uje se red T

udenta je iz p

udenta je dipl

abelama) izrciju [Totals].

upita s redoTotal koji m

pojedinih gra

lomiralo, a k

računa nove p.

ovima Field, može poprim

adova ?:

koliko nije ?

podatke.

Table, Sort,miti sljedeće

, e

Total: BrojI 3. Od ukupocjena ? ProIzvor: tblInCriteria: NTotal: BrojDTMx1 naFormat: FixDecimal Pla 4. Kolike suIzvor: tblInNaziv predTotal: BrojDTMx1 naFormat: FixDecimal Pla

Parameta U redu CritOvime se zsvaki put traUslov postaotvara dijaloU uglastim taj tekst treb

Pri izvođenjzagrada. Parametarsk

Indeksa (Cou

pnog broja stosječnu ocjenndeksi

NazivPredmajIndeksa (Co

a polje Ocjenxed

laces: 2

u prosječne ondeksi

dmata (“AccjIndeksa (Co

a polje Ocjenxed

laces: 1

arskiupit

teria može sezapravo definažiti isti usloavljen u reduog prozor Enzagradama s

ba da sugeriš

nju parametar

ki upit se m

unt), Diplom

tudenta evidnu prikazati

ata (“Accessount), Ocjenna, opcija Pr

ocjene za poj

cess”) ount), Nazivna, opcija Pr

e postaviti i dniše vrijedno

ov nego se pou Criteria pnter Parametse upisuje teše unos param

rskog upita,

može formirat

mirao (Group

dentiranih u sa dvije deci

s”) na (Avg) roperties, ka

edine predm

vPredmata (roperties, ka

drugačiji usloost koja se tokretanjem upolja NazivPter Value kojekst koji se pmetra.

tekst se u dij

ti i na osnov

57

p by)

bazi koliko imale.

artica Gener

mete ? Prosječ

(Group by),Oartica Gener

ovi, korištentraži svaki pupita definišePredmeta sa ji traži unos pojavljuje izn

ijalog prozor

vu parametra

studenta je

ral, svojstva

čnu ocjenu p

Ocjena (Avgral, svojstva

njem [] zagrput kad korise tražena vrij[] rezultiratinaziva predmnad polja za

ru Enter Para

a dijela vrije

položilo Ac

:

prikazati sa je

g) :

ada. snik pokrećeednost. i će time dameta.

unos param

ameter Value

ednosti polja

ccess i koja

ednom decim

e upit, dakle

a se pri pokr

metara, kao n

e pojavljuje

a.Tada se u

je prosječna

malom.

ne mora se

retanju upita

naslov. Stoga

bez uglastih

red Criteria

a

e

a

a

h

a

58

polja na koje želimo primijniti parametar upiše: Like "*"&[upisati naziv za dijalog prozor]&"*" . Pri izvođenju parametarskog upita, tekst se u dijalog prozoru Enter Parameter Value pojavljuje bez uglastih zagrada, bez ključne riječi Like, i bez zamjenskih znakova i znaka povezivanja. Ključna riječ Like i zamjenska znakovi mogu se koristiti i kada želite odrediti hoće li se parametar podudarati s početkom ili završetkom vrijednosti polja. Za podudaranje s početnim dijelom vrijednosti polja u red Criteria polja na koje želimo primijniti parametar upiše se: Like [upisati naziv za dijaloški prozor]&"*" Za podudaranje sa završnim dijelom vrijednosti polja u red Criteria polja na koje želimo primijniti parametar upiše se: Like "*"&[upisati naziv za dijaloški prozor] Parametarski upit se može formirati i preko operatora poređenja. Na primjer, ukoliko želimo u dijalog prozor Enter Parameter Value kao parametar da upisujemo godinu, a da nam upit izdvoji: sve zapise sa godinama prije unijete u red Criteria polja na koje želimo primijniti parametar upiše se: <[ Godine prije] ili sa godinama prije i tokom unijete godine u red Criteria polja na koje želimo primijniti parametar upiše se: <=[Godine prije i jednake] ili sa godinama poslije unijete godine, u red Criteria polja na koje želimo primijniti parametar upiše se: >[Godine poslije] Formiranje novih polja u upitima, spajanjem postojećih polja Za formiranje novih polja u red Field, tj. red za naziv polja, u prazno polje se upisuje: Naziv izračunatog polja, Dvotačka(:),Izraz koji definiše novo polje. Primjeri formiranja novog polja spajanjem sadržaja postojećih polja: 1. U upitu koji sadrži tabelu tblStudenti i u njoj polja Prezime i Ime, formirati novo polje Student koje daje podatke Prezime i ime studenta (npr. Marković Marko): Field: Student: [tblStudenti]![Prezime]& “ ”&[tblStudenti]![Ime] 2. U upitu koji sadrži tabelu tblStudenti i u njoj polja Prezime, ImeOca i Ime, formirati novo polje Student koje daje podatke Ime, početno slovo imena oca i prezime studenta (npr. Marko M. Marković): Field: Student: [tblStudenti]![Ime]&“ ”& Left ([tblStudenti]![ImeOca];1) &”. “ &[tblStudenti]![Prezime] 3. U upitu koji sadrži tabelu tblStudenti i u njoj polja Ulica, Broj,…, formirati novo polje naziva Adresa sa podacima ulica i broj (npr. Vuka Karadžića 2) : Field: Adresa: [tblStudenti]![Ulica]&“ ”&[tblStudenti]![Broj] Napomena: 1. Ako je u izrazu sa operatorom & vrijednost oba polja Null i rezultat spajanja je Null. Ako samo jedno polje ima vrijednost Null, Access to polje pretvara u znakovni niz dužine 0 (prazan string ” ”). 2. Za spajanje znakovnih nizova može da se koristi i matematički operator sabiranja (+) Npr. mogu da se kombinuju polja Prezime i Ime i da ih prikazujemo kao jedno polje. Student: [Ime]+ " "+[Prezime] . Student je ime novog polja. 3. Za spajanje znakovnih nizova treba koristiti tekstualni operator ampersand (&). 4. Ako je u izrazu sa matematičkim operatrima bilo koja vrijednost Null rezultat će biti Null.

FkrprP NApC

ormirati parriterijum) zaredmete ? rosječnu ocj

Napomena: Ako uvijek ne

arametarski Criteria: Like

Vježba–K Kreiraj baza

vozacID 1 2 3 4 5 6 7 8 9

garazaI

autob

rametarski ua određivan

enu prikazat

e znamo punkriterijum me “*”&[Upis

Kreiranjeu

a podataka „

MiškoSima KZoki SRalf SDejvidPero PMarkoZeka SNeki N

ID 1 Glavn2 Garaz3 Plava 4 Centa5 Dunav

busID

1 B

2 B

3 B

4 N

5 U

6 B

7 U

8 N

upit (naziv pnje prosječne

ti sa dvije de

ni naziv, konmožemo upisa

sati naziv (D

upita

„BusVM“ sa

Ime o Krstić Kosnom Spid umaher

d Kultard Perić o Marković Slow Nekić

Naziv na za Usce

garaza ar vska garaza

Registracij

G123456

G123444

G154154

NS123134

UE401455

G125123

UE123456

NS021021

predmeta pare ocjene za

cimale.

nkretno predati izraz: DIO) predm

tabelama Vo

Vozaci

063120641206577060110613306412065120647706512

BeogrBeogrBeogrUziceNovi S

ja Broj 

59

rametarski a pojedine

dmeta, kao

meta]&”*”

ozaci, Garaz

Telefon 23123 23145 77888

2233 33444 21314 23456 77889 23789

GarazeMesto

rad rad rad

Sad

Autobusi

mjesta Datum

80

25

50

80

80

20

50

25

ze, Autobusi

AutobuBG123444 BG123444 BG154154 BG154154 BG154154 UE401455 NS123134 BG123456 BG123444

ANisavska 12Savska bb DobanovackiUzicka 1 Dunavski kej

m nabavke Dre

12.6.2005

1.7.2010

2.7.2006

2.5.2013

6.6.2006

12.5.2007

12.2.2009

12.4.2014

i podacima k

us

Adresa

i put 42

bb

Datum monta

12.6.2006 Dunav

1.7.2014 Plava 

2.7.2007 Garaz

2.5.2014 Dunav

6.6.2010 Centa

12.5.2010 Centa

12.3.2012 Glavn

Dunav

kao na slikam

Telefon011123456 011425565 011751751 031861799 021789789

Garaza

vska garaza

garaža

za Ušće

vska garaža

ar

ar

na

vska garaža

ma ispod:

n

parkiran

da

da

ne

da

da

ne

da

ne

Napravi up Rješenje:

Uslov na ko

U ovom sluRiješi (prik

• Kol• Prik• Prik

(par• Izra

(nov Izvještaji Izvještaji seIzvještaji seda upiti sadrDizajniranjeIzvještaj je notirati kojiklikom na taPo svojoj pželjeno pitaUz pretpostformatiranje

Izvještaji mvelikog brojnaljepnica zAccess dizajn

• Zagkoje

• Zagnaslo

• ZaggrupizračU iz

pit koji prik

olonu Broj m

učaju uslov g

kaži) i rezultliki je broj aukaži sve autokaži ragistracrametarski uačunaj broj dvo –izračuna

i–Report

e u Accessu e, kao i obrarže one podae izvještaja s

završni cilji su to tipskaster. Naravn

prirodi Izvješanje. taku da ste oem ispisa, jer

Nmogu obezbje

ja zapisa ili oza pošiljke i uizveštaja je pod

glavlje izveštajae bi se obično poglavlje straniceov izveštaja na

glavlje grupe Ope. Na primjer, čunatu kontroluzveštaju možete

azuje sve au

mjesta: “broj m

lasi: >25 An

tate sljedećiutobusa po gobuse koji imciju, broj mje

upit) Month(dana od nabavato polje)

ts‐

koriste za razac, se baziratke iz tabelaslično je rukoj obrade pod

ki Izvještaji kno to ne iskljštaj se pravi

ovladali barer je zadržan Nadam se da editi detalje ooboje. Accesu druge svrhdeljen u sekcijea Ova sekcija ojavile na naslo

e Ova sekcija ssvakoj stranici

Ova sekcija se u izveštaju koj

u koja koristi age imati više sekc

utobuse koji

mjesta je već

nd <80.

h upita: garažama? maju vise od 2esta i garažu ([Datum remvke do remo

azličite prikara na jednoj a koji su namovanju s obradataka. Kadakoji će biti pjučuje mogunad nekim p

em WordomOfis princip je upotreba

o pojedinačniss izveštaje mhe. e. Sljedeća lista se štampa samo

ovnoj stranici, nse štampa na vr. štampa na počei je grupisan po

gregatnu funkcijcija sa zaglavlje

60

i imaju više

ći od 25 a ma

25 i manje oza autobuse

monta])=[uneonta, u uput d

aze i grupisaili više tabel

m u određenoascima, budua se kreira potrebni rukoućnost pravljepredhodno d

m nećemo seimplementiri značenje ikim zapisima,

možete korist

predstavlja rezo jednom, na pna primjer logotrhu svake strani

etku svake noveo proizvodu koiju „Zbir“ postaem grupe, u zav

od 25 a man

anji od 80″.

d 80 mesta, ae remontovaneti mesec brododati polja r

anje podatakla ili upita. Čm trenutku p

ući da se obarealna baza ovodstvu firmenja dodatnihdefinisanim u

detaljnije bran u Wordukona lijevo ja, rezimeima titi i za kreira

zime tipova sekočetku izveštajtip, naslov ili dice. Na primjer

e grupe zapisa. oristite zaglavljeavite u zaglavljevisnosti od broj

nje od 80 me

a registrovanne u odredjenojem] registacija i g

ka prvenstvenČešće su bazpotrebni.

sastoje od slpodataka po

me i koji ćeh Izvještaja uupitom kojim

baviti . asna.

anje

cija i njihovih ua. Zaglavlje izvatum. , koristite zagla

Zaglavlje grupee grupe za štame grupe, izračuna nivoa grupisa

esta.

ni su u Beogrnom mesecu

garaža.

no za ispis nzirani na upit

ličnih kontrootrebno je v

e se jednostau hodu. m je dobijen

upotreba: veštaja koristite

avlje stranice da

e koristite za štmpanje imena prnava se zbir za tanja koji ste dod

radu.

na štampaču.tima, budući

ola. vrlo pažljivoavno dobijati

n odgovor na

e za informacije

a biste ponovili

tampanje imenaroizvoda. Kadatrenutnu grupu.dali

. i

o i

a

e

i

a a .

• Detaglav

• Podinforste d

• Podstran

• Podzbiro

Izvještaj se 1. Kartica M

Print Da

2.Kartica Pa Kartica Col

- Grid S- Colum- Colum

Access nudi

1. Repizab

2. Lab3. Bla4. Rep5. Rep

pom

Report W Omogućavaklijenata poPostupak iz

1. Cre2. Sa p

pon3. Poj

pro4. Nov

znaSvako svojim z 5. Slje

kojamogOpt

OpcDSuC

alji Ova sekcijvno telo izveštajdnožje grupe

rmacija za grupdodali.

dnožje stranicenica ili informa

dnožje izveštajaova ili drugih s

može dotjerMargins služata Only- uk

age – na njoj

lumns je podSettings- odrmn Size- podmn Layout-

i nekoliko naports – morbranog objekbels – kreiranank Report –port Design port Wizardmoću čarobnj

Wizard- slože

aju korišćenjo gradovima, zrade: eate oblast Rpadajuće list

noviti ako koavljuje se dzora pritisnuvi dijaloški p

ak > . Omoguizabrano pozaglavljem i

edeći korak oa nisu grupisguće sumirations – Sum

cije: etail and Suummary Onalculate per

ja se štampa poja. Ova sekcija se

pu. U izveštaju

e Ova sekcija cija o stranici. a Ova sekcijaažetih informac

ati preko Filži za podešavkoliko je opci

j se određuje

djeljena u tri ređuje broj k

dešava visinuraspoređuje

ačina za kreirate izabrati kta u tabelarnnje naljepnic– Dobijate pr– Kreirate sa

d- Kriranje jaka)

eni izvješta

je polja iz via potom po

eports/ Repte Tables/Q

oristite više tadijaloški prozuti By+ime taprozor omogućena je primlje za grupi podnožjem.

omogućava sana kao zaglanje podatak

m, Avg, Max,

ummary – prnly – samo zbrcent of tota

o jednom za sva

e štampa na krmožete imati v

se štampa na

a se štampa samcija za cijeli izv

e/Page Setupvanje marginija čekirana š

e veličina, or

oblasti: kolona i rastou i širinu kolopodatke u ko

ranje izvještobjekat na

nom prikazu.ca (morate izrazan prikaz ami izvještajizvještaja po

aji

iše tabela iliprezimenu).

ort Wizardueries izabrabela ili upitazor (a i ne abele, i svi pogućava dodavmena redosledisanje formir . NEXT

sortiranje, alavlje (Detai

ka pomoću d, Min.

rikazuje i pojbirno l for sums- u

61

aki red u izvoru

kraju svake gruviše sekcija sa p

kraju svake s

mo jednom, naveštaj.

p, sa sljedećina u izvještajštampaće se

rijentacija pa

ojanje izmeđona olonama u iz

taja: osnovu kog . zabrati objeka

izvještaja Laj u prikazu Domoću čarob

i upita i njih

rati tabelu ilia. NEXT. mora) sa prodaci će biti vanje nivoa zda grupisanjara novi odje

ali samo po il Record); tadugmeta Su

jedinačne po

učešće zbira

u zapisa. Ovo je

upe zapisa. Podpodnožjem grup

stranice. Podno

a kraju izveštaj

im karticamaju. samo podaci

apira, vrsta št

u redova i ko

zvještaju na d

se kreira iz

at iz koga birayout da sam

Design View;bnjaka (veom

hovo organiz

i upt, a iz nj

rikazom orggrupisani po

za grupisanjea pomoću dueljak sa

poljima akođe je mmary

odatke i zbirn

grupa u uku

e mesto na koje

dnožje grupe kpe, u zavisnosti

ožje stranice ko

a. Podnožje izv

a:

i.

tampača.

olona

dva načina.

zvještaj autom

rate polja - pmi kreirate izv; ma slično k

ovanje u viš

e polja potre

ganizacije poo vrednostime pritiskom nugmadi Prior

no

upnom zbiru.

postavljate kon

koristite za štamod broja nivoa

oristite za štam

veštaja koristit

omatski, sadr

podatke za navještaj

kreiranju upi

še nivoa (npr

eba za izvješ

odataka. Na ma u toj tabel

na ponuđenority ↑ ↓ .

NEXT

ntrole koje čine

mpanje sažetihgrupisanja koji

mpanje brojeva

e za štampanje

rži sva polja

aljepnice)

ita i obrasca

r. grupisanje

štaj. Postupk

levoj stranii NEXT.

o polje pa na

e

h i

a

e

a

a

e

k

i

a

6. LayAdjust NEXT 7. Izabr

8. Dati i

Label WizOmogućavaTreba izabra

- Pro- Bro- Vrs- Izab- Sort

Distribuc U prikazu zovom prikaz

u PDF ili X Kad smIzvještaj komandom

iz File meni

yout- način field width

rati jedan od ime izvještaj

zard – izrada brže adresirati: izvođača nal

oj naljepnica stu, veličinu, brati podatkertiranje podat

cijaištamp

za pregled przu se detaljn

XPS datoteke

mo zadovštamp

ija.

razmeštanja so all fields

ponuđenih su FINISH.

da naljepniranje i slanje

ljepnica – Mpo širini straboju slova, s

e koji će se ptaka.

panjeIzvje

rije štampanjno može preg

Izveštajiili izvozom

voljni pamo

podataka; Os fit on a pa

stilova NEXT

ica e pošte. Post

anufacturer –ane - Numbestil

pojaviti na na

eštaja

a - Print Pregledati naprav

i obezbjeđujuu druge form

62

Orientation-age – podesi

T

tupak je sliča

– Every,... er Acros

aljepnici. Za

eview se vidvljeni izvješt

u način distrmate datoteka

orijentacija.iti širinu polj

an kao AutoR

nov red priti

di kako će izvtaj.

Osim uopojavljuje(procenti,

Pomoću sljedeću s

ibucije ili arha.

ja tako da sv

Report izvješ

isnuti Enter,

vještaj izgled

običajenih e se veći

broj strana,

navigacionstranu izvješ

hiviranja pod

va polja stan

štaji.

a može se uk

dati kada se o

opcija, kaobroj naredblupa).

nih strelica štaja.

dataka i kon

nu na stranu.

kucati tekst.

odštampa. U

o kod Wobi za zumi

prelazi se

vertovanjem

.

U

ord-a, iranje

e na

m

Kreiranj

Za rad sa bdrugih poljaalatka služi Sastavljač ikontrola u izraza..

Kao pravilo Standardno

Sastavljača svojstvo kon

Elementi Izrazi mogufunkcija i ko

• liteAcc

• kon• ope

jednOpeI osII,II

• funkfunk

Osnovnev U Access jizveštajima. Funkcije za Now ( ) Time ( ) Date ( ) DatePart (

DateSerial DateAdd ( Finansijskevrijednosti kAvg ( ) ISum ( ) I Matematič

eformula

bazama podaa. Jednostavza kreiranje zraza može bazi podata

o, ako postoji

se automatsk

izraza možntrole Izvor

složenogi

u biti jednoonstanti. Izrrala to su cess ih koristnstanti (Yes,eratora (+, -nim ili nad verаtori su smsnovne rаčunII logičkа pokcija – koje kcije ili sam

vrstefunk

je ograđeno.

a rad sa dat

Daje tek Daje tek

Daje tek) Izdvaja

DatePa( ) Pretvara) datumu

e funkcije (koji je sadržaIzračunava pIzračunava u

ke funkcije

aExpress

ataka često van način krjednostavnihpomoći u stv

aka, kao i m

i dugme Buil

ki (uvijek) p

žemo pokrenkontrole (Co

izraza(for

ostavni ili slrazi se mogu vrijednosti kti u istom ob, No, Null, T-, < , >, =, *,više elemenatmešteni u višenske rаdnje : oređenjа: tаčnkao rezultat ostalno kreir

kcijakojep

o stotine sta

umima i vre

kući datum i kuće vreme: kući datum: 3zadatu komort(#02/12/20a zadatu goddodaje zada

(SQL) to suan u određenrosjek kupan zbir

ionBuild

nam trebajueiranja formh matematičkvaranju izraz

mnogim ugra

ld (Sas

pokreće ako d

nuti s većineontrol Source

rmule)

oženi. Mogusastojati iz s

koje se unoseliku u kom s

True, False)., And, Or, Nta izraza, imee grupа : +,- ,* , /, & (

no/netаčno, uvijek daju

rane,

podržavaA

andardnih fu

emenom

vreme: 3.4.012:22:34 3.4.02 oponentu dat013#,“ d”)=2inu, mesec i

ati interval D

u agregatne nom polju. T

63

der

u polja koja mula je pomo

kih i logičkihza. Sastavljaađenim funk

stavi), može

definišemo C

e mjesta gdje), svojstvo p

u da sadržesledećih saste u izraz, mosu unešeni, b

Not, Like,itd)ena objekata

(spаjаnje dvа=, <, > and povratnu vri

Access

unkcija koje

02 12:22:34

tuma(godinu20 dan u datumateAdd(“ yy

funkcije kojo polje može

E

će izračunatoću EXPRESh formula u A

ač izraza omokcijama koje

emo ga pritisn

Calculated tip

je postoji popolja tabele V

razne komavnih dijelovogu da buduez izmjene,

) pokazuju ka-predstavljaj

а tekst poljа) or not like

ijednost, mog

e se koriste

.

u, mesec ili d

m DateSerialyyy”,2,#22/11

je izvršavajue da se nalaz

Expression B

ti vrijednost SSION BUILAccessu. ogućava brz e su na rasp

nuti i pokren

p podataka:

otreba za piValidation R

mbinacije opeva: u brojevi, zna

koja će vrstaju postojeće

) [polje]& “ e []. gu se koristit

u tabelama

dan)

(2006,5,4)=41/2006#)=22

u finansijskei na obrascu,

Builder: Sasta

t na osnovu LDER-a u up

pristup nazipolaganju tok

nuti Sastavlja

isanje izrazaRule i dr.

eratora, imen

akovni nizov

a akcije biti iobjekte,

“&[polje].

ti ugrađene A

a, upitima,

4/5/2006 2/11/2008

e operacije n, izveštaju ili

avljač izraza

podataka izpitima. Ova

ivima polja ikom pisanja

ača izraza

a, kao što je

na objekata,

vi ili datumi.

izvršena nad

Access - ove

obrascima i

nad skupomi upitu.

a

z a

i a

e

,

.

d

e

i

m

64

Int ( ) Daje cjelobrojni dio ulazne vrijednosti-zaokružuje na prvu manju vrijednost Int(-8.89)= -9 Fix ( ) Daje celobrojni deo negativne vrijednosti Fix(8.89)= 8 Sqr ( ) Izračunava kvadratni korjen ulazne vrijednosti Sqr(9)=3 Abs ( ) Izračunava apsolutnu vrijednost Abs(-6)=6 Val ( ) Pretvara numerički podatak iz tekstualnog polja u broj Format() Pretvara broj u formatiran znakovni niz, na osnovu opcija koje zadate Format (23.1, Currency)=2.31 KM Funkcije za rad sa znakovnim nizovima-stringovima Left ( ) Daje zadati broj znakova sa početka niza Left (“Novi Sad”, 2)=No Right ( ) Daje zadati broj znakova od kraja niza Right (“Novi Sad”,3)= Sad Lcase ( ) Pretvara slova ulaznog niza u mala LCase(“Novi Sad”)= novi sad Ucase ( ) Pretvara slova ulaznog niza u velika UCase(“Novi Sad”)= NOVI SAD Mid ( ) Izdvaja zakove koje zadate, pocev od mesta koje zadate Mid(“Novi Sad”, 3, 2)= vi Len ( ) Prebrojava koliko ima znakova u tekstualnoj vrijednosti Len(“Novi Sad”)=8

Okna:elementiprozorazakreianjeizrazapomoćuExpressionbuildera Exp. Builder omogućuje vam da jednostavno tražite i umećete komponente te na taj način brže i tačnije unosite izraze. Donji dio Exp. Buildera sadrži tri okna: Lijevo okno prikazuje mape u kojima su popisi polja tabela, upita, obrazaca i izvještaja u bazi podataka, kao i dostupne ugrađene funkcije, konstante, operatori i uobičajeni izrazi. Srednje okno prikazuje određene elemente ili kategorije za mapu odabranu u lijevom oknu. Na primjer, ako pritisnemo Ugrađene funkcije (Built-In Functions) u lijevom oknu, srednje okno prikazuje kategorije funkcija. U desnom oknu se prikazuju vrijednosti, ako ih ima, za elemente koji su odabrani u lijevom i srednjem oknu. Na primjer, ako pritisnemo Ugrađene funkcije u lijevom oknu i zatim kategoriju funkcije u srednjem oknu, desno okno prikazuje sve ugrađene funkcije u odabranoj kategoriji.

Ako ne vidite okna 1, 2 i 3 kliknite More (ako vidite biće <<Less) desne strane. Izraze sastavljamo unoseći tekst u okno izraza i postavljanjem (Past) elemenata iz drugih dijelova Sastavljača izraza. Na primjer, možemo pritisnuti donje lijevo okno za pregled objekata iz baze podataka, kao i funkcije, konstante, operatore i uobičajene izraze. Kad pritisnemo stavku u lijevom oknu, ostala okna će se promijeniti saglasno tome. Na primjer, kad pritisnemo naziv tabele (Tables) u lijevom oknu, srednje okno prikazuje polja u toj tabeli. Kad dvaput pritisnemo Funkcije (Functions) i zatim pritisnemo Ugrađene funkcije (Built-In Functions), srednje okno prikazuje sve kategorije funkcija, a desno okno sve funkcije u tim kategorijama.

1 32

Okno izraza

Automats EXPRESSInedostаje op Čim počnenadopunjavMožete nastMožete i koTAB ili ENNa primjer,koje započin

Na slici je p Da biste saprikazali, pr Tokom pisakoje argumeNeobaveznidodatne info

Srednje zagidentifikator Kad dvaputpotrebne zazamijeniti te Kad postavlidentifikatorNa primjer,identifikatorAko koristim

skonadop

ON BUILDperаter, potre

ete pisati vanje, koje ptaviti pisati ioristiti dugm

NTER da biste ako počnetenju riječju "f

prikazan pop

akrili padajuritisnite CTR

anja funkcijeente funkcijai argumenti

formacije mo

grade koje ri navode u s

t pritisnemoa tu funkcijuekst vrijedno

ljamo identifra koji su nu, ako pokrenr za svojstvomo izraz van

unjavanje

ER podsjećаebno je pritis

naziv ideprikazuje padili dvokliknu

mad sa strelice je dodali u e pisati riječ f...".

pis automatsk

ući popis auRL+razmakn

e u izrazu znaa zahtijeva. označeni su

ožete vidjeti u

označavaju stvarnim izra

funkciju kau pojavljuju ostima argum

fikator (nazivužni u trenutnnemo Sastav

o obrasca Visn konteksta o

e:IntelliSen

а štа trebа dsnuti znаk <<

ntifikatora dajući meni

uti ispravnu vcama gore i svoj izraz. "f...", na pop

kog nadopunj

tomatskog nica.

ačajka osnov

u srednjim/ uu temi pomo

neobavezneazima.

ako bismo jese kao tekst

menata.

v polja tabelnom kontekstvljača izrazasible u izrazuobrasca, mora

65

nse

dа se urаdi, <EXP> i pot

ili funkcijes mogućim v

vrijednost s pdole da bis

pisu automat

Kada s desnkratakPrva popisvidjelolakšaodnos

njavanja i pra

nadopunjava

vnih podatak

uglatim/ zagći klikom na

e argumente

e umetnuli ut rezervirano

le ili kontroletu. a za svojstvu, Sastavljač a se uključiti

npr.<<EXPtom izаbrаti o

e, pokrenućvrijednostimapopisa da biste odabrali ž

tskog nadopu

je prikazan ne strane trek opis ili prakstavka popia možete oli praktični sava utvrđivasno stavke.

aktični savje

nja, pritisni

ka prikazuje s

radama ([]).a naziv funkc

nisu isto š

u izraz, funog mjesta u

e) u izraz, Sa

a obrasca s izraza će poi čitavi ident

>: sаmo jedodgovаrаjući

e se Intella. te je dodali uželjenu vrije

unjavanja pr

popis automenutno odabrktični savjetiisa odabranaodabrati bilosavjet vezan anje svrhe fu

ti.

te tipku ESC

sintaksu funk

Dok su pricije.

Osnovpodatke Klikniteotvorili tfunkciju

NeoboznačenArgumeupisujetepodeblja

što i srednje

kcija i tekstokviru izraz

astavljač izra

nazivom Kstaviti samo ifikator: For

dаn znаk > i operаtor.

lliSense -

u izraz. ednost, a zat

rikazat će se

matskog nadorane stavke i. a je po zado koju stavk

uz nju. Prafunkcije i vr

C. Da biste

kcije da biste

ikazani prakt

vni podaci sao sintaksi fu

e naziv funkctemu pomoć

u. avezni argum

ni su uglatim ent koji trenue označen jeanim tekstom

e zagrade u

t koji navodza. Nakon to

aza umeće sa

Kupci i zatimnaziv svojst

rms![Kupci]

pokаzuje dа

automatsko

im pritisnuti

sve funkcije

opunjavanja,prikazuje se

danom, ali sku da biste

aktični savjetrstu kontrole

ga ponovno

e točno znali

tični savjeti,

adrže unkcije. cije da biste ći za

menti zagradama.

utno

m.

u kojima se

di argumenteoga možemo

amo dijelove

m postavimotva Visible. .Visible

а

o

i

e

, e

s e t e

o

i

,

e

e o

e

o

Događaji Svaka korisuopšte postoKad selektudobijamo spDogađaja imobjektima uNa primjerOnOpen, Opo učitavanZa svaki Properties mPrincip radaprovjera dase ništa.

Trivijalni Za početak koje zatvar

Da ne objašnjavaprovedite korak, pretabeli:

1. Otvkoristeći F

2. – 4. iz čije ponu

I to je sve, opridružio osA sada isto

i(Events

snička akcijaoji.

ujemo objekt pisak mogućma dosta i onu Accessu. r, pri otvara

Onload i OnAnju forme i pod tih dog

možemo posta je sljedećia li postoji V

idogađaji,

pozabavimotaj obrazac. gubimo vranje o

proceduru ema slikama

vorite novuForm Design

Kad selektuude u oknu C

ostaje samo sobinu da zato tako trivija

s)

a nad formom

izborom – uih događaja –ni pokrivaju

anju forme Activate, dokpri davanju

gađaja u odtaviti program: kada (za pVBA progra

trivijalni

o se pomalo

rijeme na očiglednog

korak po a datim u

u formu n

ujete dugme pategories bir

da zapamtitetvara formu.

alan primjer,

m signalizira

uključivanjem– akcija nad sve moguće

aktiviraju sk se četvrti d

fokusa formdgovarajući m. primjer) koram/makro z

primjeri

trivijalnim s

pri postavljarate Form op

e ovu formu

ali praktičn

2

3

66

da se aktivir

m Propertiestim objektom

e aspekta rad

se tri događdogađaj aktivmi: OnGotFo

rubriku ka

risnik kliknza taj događ

slučajem kre

anju na formuperations, a k

. Access je z

no puno upot

ra određeni p

. m. da sa

đaja: vira i ocus. rtice

ne mišem nađaj i izvršava

eiraćemo obr

u pojavljuje skao akciju Cl

za vas kreira

trebljiviji. Pr

program veza

a određeni ta ga. Ukolik

razac na kog

se Commandose Form.

o formu koja

retpostavimo

4

an za događa

taster na foko ne postoj

ga ćemo post

d Button Wiz

a sadrži dug

o da u svojo

1

aj, ako takav

rmi, Accessi, ne dešava

taviti dugme

zard

me kojem je

oj bazi imate

v

s a

e

e

e

67

formu koju želite otvoriti klikom na dugme nove forme. Koraci 1-3 su isti a kod 4 jedina razlika od predhodnog primjera je što birate Open Form

Nakon toga dobićete listu postojećih formi iz kojih birate onu koju želite da otvorite klikom na dugme koje ćete kreirati:

I to je zamalo kraj. Imate mogućnost prikaza svih ili samo pojedinih objekata koje sadrži selektovana forma:

443

5

6

7

68

Pozabavimo se malo dodatnom opcijom koju nude ovi trivijalni primjeri. Kreirajmo prečicu (shorcut) koja aktivira dugme sa tastature. U dizajn modu forme kliknimo desnim tasterom miša na taster Command0 (ili koji vam je broj već pridružio Access: Command1...) i otvorimo karticu osobina (Properties). Pređimo na tab All i popunimo polje Caption sljedećim sadržajem:&Zatvori masku Konačno, pritisnimo taster Enter sa tastature. Primjetimo da se naziv tastera na formi promjenio iz Command1 u Zatvori masku, a slovo Z je podvučeno. Znak & nalaže Accessu da se slovu iza njega dodjeljuje mogućnost pristupa sa tastature u kombinaciji sa tasterom ALT. To znači da korisnik može pristupiti ovom tasteru i ostvariti klik na njega bilo gdje da se kursor nalazi pritiskom kombinacije ALT+Z. Očigledno kreiranje ovako kreiranih formi sa dugmadima koje pozivaju predefinisane rutine bitno proširuje mogućnosti kreiranja i korišćenja startne forme. Pogotovo u kombinaciji sa Expresion Builderom vi sa prethodno opisanim tehnikama možete da se upustite u programerske zahvate. Prave mogućnosti tzv on event klik programiranja dobijamo kad dugmetu pridružimo odgovarajući program, što ćemo učini na jedan od dva načina:

• makro programom, • VBA programom

Zadaća: Neozbiljna i OBAVEZNA: Upoznaj se i zapamti sve Kategorije i Akcije Command Button Wizarda. I nešto ozbiljnija Kreiraj bazu Telefonski imenik i unutar nje 2 Query-ija koji sadrže dva parametarska upita sa pretragom po kriterijumu Pero i Jovo koja će se pokretati u formi PJ koja će imati dva dugmeta: Pronađi Peru, Pronađi Jovu. Kao poseban zadatak pronađi Peru koji se zove Petar i Jovu koji je Jovan.

Kreiranjemakroazapodatke(Createadatamacro) Makroi za podatke su funkcija programa Access koja vam omogućava da dodate logiku događajima do kojih dolazi u tabelama, na primjer dodavanje, ažuriranje ili brisanje podataka. Oni su slični „okidačima“ – trigerima kod SQL-a Osnovni podaci o makroima za podatke Makroima za podatke se upravlja sa kartice Table pri prikazivanju tabele u prikazu lista sa podacima, a oni se ne pojavljuju u okviru Macros u oknu za navigaciju (Navigation Pane). Makroe za podatke, između ostalog, možete koristiti da biste proverili i obezbjedili tačnost podataka u tabeli. Postoje dva osnovna tipa makroa za podatke – oni koje aktiviraju događaji tabele (nazivaju se i makroi za podatke „zasnovani na događaju“ - "event-driven" data macros),) i oni koje se pokreću kao odgovor na poziv po imenu (nazivaju se i „imenovani“ makroi za podatke "named" data macros).

Kreiranjemakroazapodatkezasnovanognadogađaju(event-driven data macro)Do događaja tabele dolazi svaki put kada dodajete, ažurirate ili brišete podatke u okviru tabele. Makro za podatke možete programirati da se pokreće neposredno poslije bilo kojeg od ova tri događaja ili neposredno pre događaja brisanja ili promene. Koristite sljedeću proceduru za prilaganje makroa za podatke događaju tabele:

1. U oknu za navigaciju kliknite dvaput na tabelu u koju želite da dodate makro za podatke. 2. Na kartici Table, u grupi Before Events ili u grupi After Events kliknite na događaj kojem želite da

dodate makro. Na primjer, da biste kreirali makro za podatke koji se pokreće poslije brisanja zapisa iz tabele, kliknite na dugme After Delete.

Napomena Access otvaAccess prik

3. Dod4. Sač

KreiranjeImenovaniodređenim standardnog

1. U opod

2. Na stav

Access otva Osnovni poParametri (pone mogle dda prosleđujDa biste dod

1. Na v2. U po

param3. Opci

će seda za

Da biste popolje za sva

UpravljanMakroi za pkomande napreimenovaUređivanje

1. U o2. Na

želiiz ta

Napomena ABuilder -„Izrad

Ako je nekara alatku Mkazuje postojdajte radnje zčuvajte i zatv

eimenovani ili „samostdogađajem.

g makroa. oknu za navidatke.

kartici Tabvku Create Nara alatku M

odaci o paraparameters)da se koriste

ujete referencdali paramet

vrhu makroa kolju Name bometar u izrazionalno otkuce kasnije pri uapamtite namokrenuli imenaki parametar

njemakroipodatke se na traci u pri

ali i izbrisali e makroa zaoknu za navigkartici Tabl

ite da urediteabele, kliknitAko nekom doda makroa“, a v

kom događajMacro Builder

eći makro. za koje želite

vorite makro.

nogmakrotalni“- "stan

Imenovane

igaciju (Navi

ble, u grupi Named Mac

Macro Builder

ametrima ) vam omogue u uslovim ice objekta iz tar u makro zkliknite na dox otkucajte zima. cajte opis paupotrebi para

mjenu paramnovani makrr koji ste kre

imazapodne pojavljujuikazu lista samakroe za p

a podatke zagaciju kliknitle, u grupi Be. Na primjerte na dugme ogađaju nije prvi možete počet

u već pridružr :„Izrada ma

e da ih makro.

oazapodandalone" m

makroe za

igation Pane

Named Macro. r „Izrada mak

ućavaju da vinstrukcijamstandardnih

za podatke: dugme Creat

jedinstveno

arametra u poametra opis k

metra. ro za podatkeirali tako da

datkeu u oknu za a podacima odatke.

asnovanog nte dvaput na efore Eventr, da biste ureAfter Delet

ridružen makroti sa uređivanjem

69

užen makro, nakroa“. Ako

o izvršava.

atkemakro za poda

podatke m

e) kliknite dv

acros kliknit

akroa“ u kojo

vrijednosti pma ili drugim

makroa u m

te Parameteime za param

olju Descripkoji otkucate

ke, koristite rmožete unet

navigaciju, tabele ili u

a događajua tabelu koja ts ili u grupi edili makro zte o, njegova ikon

em makroa.

njegova ikonje za ovaj do

atke povezanožete pozva

vaput na tabe

te na dugme

oj možete poč

rosledite u imizračunavan

akroe za pod

er. metar. To je

tion box. Pree ovde prikaz

radnju RunDti potrebne v

u okviru Mprikazu diza

sadrži makroAfter Even

za podatke k

na nije markir

na je markiranogađaj pretho

n je sa određeati iz bilo k

elu u koju že

e Named M

četi sa dodav

menovani mnjima. Oni vadatke.

ime koje ko

eporučuje sezivati u opisu

DataMacro. vrijednosti.

Macros -Makajna tabele d

o za podatke nts kliknite nkoji se pokreć

ana u meniju.

ana na traci. odno kreiran

enom tabelomkojeg drugog

elite da doda

Macro, a zat

vanjem radnj

makro za podvam takođe o

oristite da bis

e da unesete u alatke. To v

Ova radnja

kroi. Morateda biste krei

koji želite dna događaj zaće poslije bri

Access otvara

n makro,

m, ali ne i sag makroa ili

ate makro za

tim izaberite

ji.

atke kako biomogućavaju

ste uputili na

opis zato štovam pomaže

obezbjeđuje

e da koristiteirali, uredili,

da uredite. a makro kojiisanja zapisa

a alatku Macro

a i

a

e

i u

a

o e

e

e ,

i a

o

70

Uređivanjeimenovanogmakroazapodatke1. U oknu za navigaciju kliknite dvaput na bilo koju tabelu da biste je otvorili u prikazu lista sa

podacima. 2. Na kartici Table, u grupi Named Macros kliknite na dugme Named Macros, a zatim postavite

pokazivač na stavku Edit Named Macro. 3. U podmeniju izaberite makro za podatke koji želite da uredite.

Access otvara alatku Macro Builder „Izrada makroa“, a vi možete početi sa uređivanjem makroa. Preimenovanje imenovanog makroa za podatke

1. U oknu za navigaciju kliknite dvaput na bilo koju tabelu da biste je otvorili u prikazu lista sa podacima.

2. Na kartici Tabela, u grupi Imenovani makroi kliknite na dugme Imenovani makro, a zatim izaberite stavku Preimenuj/izbriši imenovani makro.

3. U dijalogu Menadžer za makroe za podatke kliknite na dugme Preimenuj pored makroa za podatke kojeg želite da preimenujete.

Access bira trenutno ime makroa. 4. Otkucajte novo ime ili uredite postojeće, a zatim pritisnite taster ENTER.

BrisanjemakroazapodatkeKoristite ovu proceduru da biste izbrisali bilo koji imenovani makro za podatke ili makro za podatke zasnovan na događaju:

1. U oknu za navigaciju kliknite dvaput na bilo koju tabelu da biste je otvorili u prikazu lista sa podacima.

2. Na kartici Tabela, u grupi Imenovani makroi kliknite na dugme Imenovani makro, a zatim izaberite stavku Preimenuj/izbriši imenovani makro.

3. U dijalogu Menadžer za makroe za podatke kliknite na dugme Izbriši pored makroa za podatke kojeg želite da izbrišete.

Napomena Makro zasnovan na događaju možete izbrisati i tako što ćete izbrisati sve njegove radnje.

OtklanjanjegrešakauvezisamakroimazapodatkeNeke uobičajene alatke za otklanjanje grešaka u vezi sa makroima, na primjer komanda „Jedan korak“ i radnja makroa MessageBox nisu dostupne za makroe za podatke. Međutim, ako dolazi do problema sa makroom za podatke, možete upotrebiti tabelu „Evidencija aplikacije“ u kombinaciji sa radnjama makroa OnError, RaiseError i LogEvent kao pomoć u pronalaženju grešaka makroa za podatke. Prikazivanje Application Log table - tabele„Evidencija aplikacije“ Tabela „Evidencija aplikacije“ je sistemska tabela (zove se USysApplicationLog) koja se podrazumjevano ne prikazuje u oknu za navigaciju. Ukoliko dođe do greške u makrou za podatke, možda ćete moći da zaključite šta se desilo ako pregledate informacije u Application Log table. Koristite sljedeću proceduru da biste prikazali tabelu Application Log table

1. Izaberite karticu File da biste otvorili prikaz „Microsoft Backstage“. 2. Na kartici Info kliknite na dugme View Application Log Table.

Napomena Ako ne vidite dugme View Application Log Table, to znači da tabela „Evidencija aplikacije“ još nije kreirana za ovu bazu podataka. Kada se evidentira neki događaj, dugme će se pojaviti na kartici Info. U tabeli „Evidencija aplikacije“ možete kreirati redove pomoću radnje LogEvent ili RaiseError i možete kontrolisati način na koji će Access reagovati na greške pomoću radnje OnError �

71

Kreiranjemakroakorisničkoginterfejsa(UImakro) U programu Microsoft Access 2010 makroi koji su priloženi objektima korisničkog interfejsa (UI), na primjer komandnoj dugmadi, okvirima za tekst, obrascima i izveštajima, nazivaju se UI makroima. Na taj način se razlikuju od makroa podataka koji su priloženi tabelama. Ove makroe (UI) koristite za automatizovanje grupe radnji, na primjer otvaranja drugog objekta, primjene filtera, pokretanja operacije izvoza i mnogih drugih zadataka.. Makroi se mogu nalaziti u makro objektima (ponekad se nazivaju samostalnim makroima) ili mogu biti ugrađeni u svojstva događaja obrazaca, izveštaja ili kontrola. Ugrađeni makroi postaju dio objekta ili kontrole u koju su ugrađeni. Makro objekti su vidljivi u prozoru za navigaciju, u okviru Makroi, dok ugrađeni makroi nisu. Svaki makro sastoji se od nekoliko radnji makroa. U zavisnosti od konteksta u kojem radite, neke radnje makroa možda neće biti dostupne za upotrebu. Konkretno, ako dizajnirate Veb bazu podataka, nećete moći da koristite određene radnje makroa koje nisu kompatibilne sa funkcijom the Publish to Access Services feature. („Objavi u sistemu Access Services“). Kreiranjesamostalnogmakroa‐standalonemacroOvom procedurom kreira se samostalni makro objekat koji će se pojaviti u prozoru za navigaciju, u okviru Makroi. Samostalni makroi su korisni kada želite da ponovo koristite na više mesta u aplikaciji. Pozivanjem makroa iz drugih makroa možete da izbjegnete dupliranje istog koda na više mesta.

• Na kartici Create tab, in the Macros & Code group, click Macro Access otvara alatku Macro Builder „Izrada makroa“.

• Na priručnoj traci kliknite na dugme Save. • U dijalogu Save As otkucajte ime makroa, a zatim kliknite na dugme „U redu“. • Pogledajte - Nastavite sa odeljkom Dodavanje radnji u makro: Add actions to a macro.

KreiranjeugrađenogmakroaOvom procedurom kreira se makro koji je ugrađen u svojstvo događaja objekta. Takav makro ne pojavljuje se u prozoru za navigaciju, ali se može pozvati iz događaja kao što su On Load or On Click. Budući da makro postaje dio objekta obrasca ili izveštaja, ugrađeni makroi se preporučuju za automatizovanje zadataka specifičnih za određeni obrazac ili izveštaj.

• U prozoru za navigaciju kliknite desnim tasterom miša na obrazac ili izveštaj koji će sadržati makro, a zatim izaberite stavku Layout View

• Ako list sa svojstvima nije već prikazan, pritisnite taster F4 da biste ga prikazali. • Kliknite na kontrolu ili odeljak koji sadrži svojstvo događaja u koje želite da ugradite makro.

Kontrolu ili odeljak (ili ceo obrazac ili izveštaj) možete izabrati i pomoću padajuće liste Selection Type na vrhu lista sa svojstvima.

• U prozoru zadatka „List sa svojstvima“ izaberite karticu Event. • Kliknite unutar polja za svojstvo događaja za koji želite da okine makro. Na primjer, ako za

komandno dugme želite da se makro pokrene klikom na dugme, kliknite u polje za svojstvo Na klik. Napomene

Ako polje za svojstvo sadrži reči [Embedded Macro], to znači da je makro za taj događaj već kreiran. Makro možete urediti tako što ćete nastaviti sa preostalim koracima ove procedure. Ako polje za svojstvo sadrži reči [Event Procedure], to znači da je procedura Visual Basic za aplikacije (VBA) za taj događaj već kreirana. Da biste mogli da ugradite makro u događaj, biće potrebno da uklonite proceduru. To možete uraditi brisanjem reči [Event Procedure], ali prvo bi trebalo da ispitate proceduru događaja da biste se uverili da njeno uklanjanje neće prekinuti neophodnu funkcionalnost u bazi podataka. U nekim slučajevima možete ponovo kreirati funkcionalnost VBA procedure pomoću ugrađenog makroa. Kliknite na dugme Napravi- Build . Ako se pojavi dijalog Choose Builder, uvjerite se da je izabrana stavka Macro Builder, a zatim kliknite na dugme U redu. Access otvara alatku „Izrada makroa“. Nastavite sa sljedećim odeljkom da biste dodali radnje u makro.

72

Dodavanjeradnjiumakro‐Addactionstoamacro Radnje predstavljaju pojedinačne komande koje čine makro i svaka od njih imenovana je u skladu sa onim što izvršava, na primjer FindRecord ili CloseDatabase. 1. korak: Browse or search for a macro action -pretraživanje ili traženje radnje makroa Prvi korak u dodavanju radnje jeste njeno pronalaženje na padajućoj listi Add New Action ili u katalogu radnji- Action Catalogu. Kako doći do Action radni i kako izgleda okruženje koje nam omogućava korak 1? Pa jednostavno: selektujemo objekt (u Design View-u normalno) kome želimo pridružiti kod izabereno akciju i pozovemo Builder.

Nakon toga otvara se prozor sa Action catalogom i mogućnošću dodavanja (programiranja) novih akcija:

Padajuća lista Add New Action i katalog radnju podrazumjevano prikazuju samo radnje koje će se izvršavati u nepouzdanim bazama podataka. Da biste vidjeli i sve radnje:

• Na kartici Dizajn, u grupi Show All Actions kliknite na dugme Show All Actions. • Ako katalog radnji nije prikazan, na kartici Dizajn, u grupi Prikazivanje/skrivanje kliknite na dugme Action Catalog

Da biste pronašli radnju, koristite jedan od sljedećih metoda: • Kliknite na strelicu na padajućoj listi Add New Action Dodaj novu radnju i pomjerajte se nadole da biste pronašli radnju.

Prvo su prikazani elementi toka programa, a zatim su navedeni makroi abecednim redom.

Dugme koje "programiramo"

Događaj koji će pozvati program

Poziv Buildera

73

• Potražite radnju u prozoru Action Catalog pane Radnje su grupisane po kategorijama. Razvijte svaku kategoriju da biste prikazali radnje. Ako izaberete radnju, na dnu kataloga radnji pojaviće se kratak opis radnje.

• Pretražite radnju u prozoru Action Catalog pane kucanjem u polju za pretragu na vrhu okna. Dok budete kucali, lista radnji će se filtrirati tako da prikaže sve makroe koji sadrže dati tekst. Access pretražuje i imena makroa i njihove opise za tekst koji otkucate.

2. korak: dodavanje radnje u makro: Add an action to a macro Kada pronađete željenu radnju makroa, dodajte je u makro pomoću jednog od sljedećih metoda:

• Sa liste Add New Action Dodaj novu radnju izaberite radnju ili jednostavno počnite da kucate ime radnje u polju. Access dodaje radnju na mesto na kojem je prikazana lista Add New Action.

• Prevucite radnju iz kataloga radnji u prozoru sa makroima. Pojavljuje se traka za umetanje koja prikazuje mesto na kojem će se radnja umetnuti kada otpustite taster miša.

• Kliknite dvaput na radnju u katalogu radnji. • Ako je radnja izabrana u prozoru sa makroima, Access dodaje novu radnju

neposredno ispod izabrane. • Ako je blok Grupa, If, Else If, Else ili Submacro (Podmakro) izabran u prozoru sa

makroima, Access dodaje novu radnju u taj blok. • Ako u prozoru sa makroima nisu izabrani ni radnja ni blok, Access dodaje novu

radnju na kraj makroa. Ako ste već kreirali neke makroe, oni su navedeni u okviru čvora In this Database u katalogu radnji.

• Prevlačenjem samostalnog makroa (onog koji je naveden u okviru Makroi) u prozor sa makroima kreira se radnja RunMacro koja pokreće makro koji ste prevukli. Tada možete koristiti padajuću listu za pozivanje podmakroa, ako ih ima.

• Ako želite samo da kopirate radnje iz samostalnog makroa u trenutni makro (umjesto kreiranja radnje RunMacro), kliknite desnim tasterom miša na trenutni makro u katalogu radnji, a zatim kliknite na dugme Add Copy of Macro (Dodaj kopiju makroa).

• Prevlačenjem ugrađenog makroa (onog koji je naveden u okviru objekta obrasca ili izveštaja) u prozor sa makroima radnje iz tog makroa kopiraju se u trenutni makro.

Radnju možete kreirati i prevlačenjem objekata baze podataka iz okna za navigaciju u prozor sa makroima. Ako u prozoru sa makroima prevučete tabelu, upit, obrazac, izveštaj ili modul, Access dodaje radnju koja otvara tabelu, upit, obrazac ili izveštaj. Ako u prozor sa makroima prevučete drugi makro, Access dodaje radnju koja pokreće makro.

3. korak: popunjavanje argumenata - Fill in arguments Većina radnji makroa zahtjevaju najmanje jedan argument. Opis svakog argumenta možete prikazati izborom radnje i pomjeranjem pokazivača iznad argumenata. Za više argumenata možete izabrati vrijednosti sa padajuće liste. Ako argument zahtjeva da otkucate izraz, IntelliSense vam pomaže da unesete izraz tako što predlaže moguće vrijednosti dok kucate, kao što je prikazano na sljedećoj ilustraciji: Kada ugledate vrijednost koju želite da koristite, dodajte je u izraz tako što ćete kliknuti dvaput na nju ili koristiti tastere sa strelicama da biste je markirali, a zatim pritisnuti taster TAB ili ENTER.

KorišćenjetehnologijeIntelliSensepomoćusvojstavauVebbazamapodataka Kada kreirate ugrađeni UI makro u obrascu kompatibilnom sa Vebom, IntelliSense vam omogućava da dodate bilo koje svojstvo obrasca u izraz. Međutim, u Veb bazi podataka pomoću UI makroa može se pristupiti samo podskupu svojstava obrasca. Na primjer, ako imate kontrolu koja se zove „Kontrola1“ u

74

obrascu koji se zove Obrazac1“, IntelliSense će vam dozvoliti da dodate svojstvo [Obrasci]![Obrazac1]![Kontrola1].[Izvor kontrole] u izraz u UI makrou. Međutim, ako potom objavite bazu podataka u okviru Access usluga, makro koji sadrži taj izraz generisaće grešku kada se pokrene na serveru. Sljedeća tabela prikazuje svojstva koja možete koristiti u UI makroima u Veb bazama podataka:

Object or control Properties that you can use Form Caption, Dirty, AllowAdditions, AllowDeletions, AllowEdits Tab Control Visible Label Caption, Visible, Fore Color, Back Color Attachment Visible, Enabled Command Button Caption, Visible, Enabled, Fore Color Tex tBox Enabled, Visible, Locked, Fore Color, Back Color, value Check Box Enabled, Visible, Locked, Value Image Visible, Back Color Combo Box Enabled, Visible, Locked, Value List Box Enabled, Visible, Locked, Value Web Browser Visible Subform Enabled, Visible Locked Navigation Control Enabled, Visible

Premještanjeradnje‐MoveanactionRadnje se izvršavaju određenim redosljedom, od vrha ka dnu makroa. Da biste premjestili radnju nagore ili nadole u makrou, koristite jedan od sljedećih metoda:

• Prevucite radnju gore ili dole do mesta ne koje želite da je postavite. • Izaberite radnju, a zatim pritisnite kombinaciju tastera CTRL + STRELICA NAGORE ili CTRL +

STRELICA NADOLE. • Izaberite radnju, a zatim kliknite na strelicu Move Up ili Move Down na desnoj strani okna sa

makroima. BrisanjeradnjeDeleteanactionDa biste izbrisali radnju makroa:

• Izaberite radnju, a zatim pritisnite taster DELETE. Druga mogućnost je da kliknete na dugme Delete (X) na desnoj strani okna sa makroima.

Ako izbrišete blok radnji, na primjer blok If ili blok Grupa, brišu se i sve radnje u bloku. Komande Move up, Move down, and Delete takođe su dostupne u priručnom meniju koji se pojavljuje kada kliknete desnim tasterom miša na radnju makroa. KontrolisanjetokaposlapomoćuuslovaIf,ElseIfiElse Za izvršavanje radnji makroa samo kada su određeni uslovi ispunjeni koristite blok If. On zamenjuje kolonu Uslov koja se koristila u starijim verzijama programa Access. Blok If možete proširiti blokovima Else If i Else, slično ostalim sekvencijalnim programskim jezicima kao što je VBA. Sljedeća ilustracija prikazuje jednostavni blok If, uključujući blokove Else If i Else:

75

1. Blok If izvršava se ako je vrijednost polja „ExpirationDate“ manje od trenutnog datuma.

2. Blok Else If izvršava se ako je vrijednost polja „ExpirationDate“ jednaka trenutnom datumu.

3. Blok Else izvršava se ako se ne izvršava nijedan od prethodnih blokova.

4. Blok If završava se ovde.

Dodavanjebloka„If“umakro

• Izaberite stavku If sa padajuće liste Add New Action ili je prevucite iz okna „Katalog radnji“ u

prozoru sa makroima. • U polju na vrhu bloka If otkucajte izraz koji utvrđuje kada će se blok izvršiti. Izraz mora biti Bulov

(to jest, takav da se procenjuje sa „Da“ ili „Ne“). • Dodajte radnje u blok If tako što ćete ih izabrati sa padajuće liste Add New Action koja se

pojavljuje unutar bloka ili tako što ćete ih prevući iz okna „Katalog radnji“ u blok If. Dodavanjeblokova„Else“ili„ElseIf“ublok„If“

• Izaberite blok If, a zatim u donjem desnom uglu bloka kliknite na dugme Dodaj „Else“ ili

Dodaj „Else If“. • Ako dodajete blok Else If, otkucajte izraz koji utvrđuje kada će se blok izvršiti. Izraz mora biti

Bulov (to jest, takav da se procenjuje sa „Tačno“ ili „Netačno“). • Dodajte radnje u blokove Else If ili Else tako što ćete ih izabrati sa padajuće liste Dodaj novu

radnju koja se pojavljuje unutar bloka ili tako što ćete ih prevući iz okna „Katalog radnji“ u blok. Napomene

• Komande za dodavanje blokova If, Else If i Else dostupne su u priručnom meniju koji se pojavljuje kada kliknete desnim tasterom miša na radnju makroa.

• Blokovi If mogu se ugnezditi na najviše 10 nivoa dubine.

76

Kreiranjepodmakroa‐Createsubmacros Svaki makro može sadržati više podmakroa. Podmakro se dizajnira tako da se poziva po imenu radnji makroa RunMacro ili OnError. Blok Podmakro dodajete u makro na isti način na koji dodajete radnju makroa. Kada dodate blok Podmakro, možete prevući radnje makroa u njega ili izabrati radnje sa liste Dodaj novu radnju koja se pojavljuje unutar bloka. Napomene

• Blok Podmakro možete kreirati i tako što ćete izabrati neke radnje, kliknuti desnim tasterom miša na njih, a zatim izabrati stavku Make Submacro Block.

• Podmakroi uvek moraju biti posljednji blokovi u makrou; ispod podmakroa nije moguće dodati druge radnje (osim drugih podmakroa). Ako pokrenete makro koji sadrži samo podmakroe bez posebnog imenovanja željenog podmakroa, pokrenuće se samo prvi podmakro.

• Da biste pozvali podmakro (na primjer, u svojstvu događaja ili pomoću radnje RunMacro ili radnje OnError), koristite sljedeću sintaksu: macroname.submacroname

GrupisanjesrodnihradnjiČitljivost makroa možete poboljšati grupisanjem radnji i dodjelom smislenog imena grupi. Na primjer, možete grupisati radnje koje otvaraju i filtriraju obrazac u grupu pod imenom „Otvaranje i filtriranje obrasca“. Na ovaj način ćete lakše videti koje su radnje međusobno srodne. Blok Grupa ne utiče na način izvršavanja radnji, a grupu nije moguće pojedinačno pozvati ili pokrenuti. Njena primarna upotreba jeste označavanje grupe radnji kako biste bolje razumijeli makro dok ga čitate. Pored toga, tokom uređivanja velikog makroa svaku grupu možete skupiti do veličine jednog reda čime smanjujete količinu pomjeranja koje je potrebno izvršiti. Ako se radnje koje želite da grupišete već nalaze u makrou, koristite sljedeću proceduru da biste ih dodali u blok Grupa- Group:

• Izaberite radnje koje želite da grupišete. • Kliknite desnim tasterom miša na izabrane radnje, a zatim izaberite stavku Make Group Block . • U polju na vrhu bloka Grupa otkucajte ime grupe.

Ako radnje nisu već prisutne: • Prevucite blok Grupa iz kataloga radnji u prozor sa makroima. • U polju na vrhu bloka Grupa otkucajte ime grupe. • Prevucite radnje makroa iz kataloga radnji u blok Grupa ili izaberite radnje sa liste Add New

Action koja se pojavljuje unutar bloka. Blokovi Grupa mogu sadržati druge blokove Grupa i mogu se ugnjezditi na najviše 9 nivoa dubine. Razvijanjeiskupljanjeradnjimakroailiblokova‐Expandandcollapse Kada kreirate novi makro, izrada makroa prikazuje radnje makroa tako da su svi argumenti vidljivi. U zavisnosti od veličine makroa, možda ćete željeti da skupite neke ili sve radnje makroa (i blokove radnji) tokom uređivanja makroa. Na ovaj način ćete lakše dobiti sveobuhvatni prikaz strukture makroa. Po potrebi možete razviti neke ili sve radnje da biste ih uredili. Razvijanje ili skupljanje jedne radnje makroa ili jednog bloka

Kliknite na znak plus (+) ili minus (-) sa lijeve strane imena makroa ili bloka. Druga mogućnost je da pritisnete tastere STRELICA NAGORE i STRELICA NADOLE da biste izabrali radnju ili blok, a zatim pritisnete tastere STRELICA NALEVO ili STRELICA NADESNO da biste skupili ili razvili radnju ili blok.

Razvijanje ili skupljanje svih radnji makroa (ali ne i blokova) Na kartici Dizajn, u Collapse/Expand group kliknite na dugme Expand Actions ili Collapse Actions.

77

Razvijanje ili skupljanje svih radnji makroa i blokova/Expand or collapse all macro actions and blocks • Na kartici Dizajn, u Collapse/Expand group kliknite na dugme Expand All ili Collapse All. U skupljenu radnju možete „zaviriti“ tako što ćete pomjeriti pokazivač iznad radnje. Access prikazuje argumente radnje u opisu alatke. Kopiranjeradnjimakroa‐CopyandpastemacroactionsAko vam je potrebno da ponovite radnje koje ste već dodali u makro, postojeće radnje možete kopirati i prebaciti slično kao što biste to uradili sa pasusom teksta u programu za obradu teksta. Kada prebacite-pastirate radnje, one se umeću neposredno ispod trenutno izabrane radnje. Ako je blok izabran, radnje se pridružuju bloka. Da biste brzo duplirali izabrane radnje, držite pritisnut taster CTRL i prevucite radnje na lokaciju u makrou na koju želite da ih kopirate. DijeljenjemakroasadrugimosobamaKada kopirate radnje makroa u ostavu, one se mogu nalepiti u vidu proširivog jezika za označavanje (XML) u bilo koju aplikaciju koja prihvata tekst. Ovo vam omogućava da pošaljete makro kolegi putem e-poruke ili da ga objavite u forumu za diskusije, na blogu ili na nekoj drugoj Veb lokaciji. Primalac tada može kopirati XML i nalepiti ga u alatku „Izrada makroa“ u programu Access 2010. Makro se ponovo kreira tačno onako kao što ste ga napisali. PokretanjemakroaMakro možete pokrenuti pomoću jednog od sljedećih metoda:

• Kliknite dvaput na makro u prozoru za navigaciju (in Navigation Pane). • Pozovite makro pomoću radnje makroa RunMacro ili OnError. • Unesite ime makroa u svojstvo događaja objekta. Makro će se pokrenuti kada se taj događaj okine.

Otklanjanjegreškemakroa‐DebugamacroAko imate problema prilikom pokretanja makroa, postoji nekoliko alatki koje možete koristiti da biste došli do izvora problema. Dodavanje radnji za rad sa greškama u makro - Add error-handling actions to a macro. Preporuka je da se radnje za rad sa greškama dodaju u svaki makro tokom njegovog pisanja. Kada koristite ovaj metod, Access prikazuje opise greškama pri njihovom pojavljivanju. Opisi grešaka pomažu vam da razumijete grešku kako biste brže riješili problem. Koristite sljedeću proceduru da biste dodali podmakro za rad sa greškama u makro:

• Otvorite makro u prikazu dizajna Design view-u. • Na dnu makroa, sa padajuće liste Add New Action izaberite stavku Submacro-podmakro. • U polju neposredno desno od riječi Submacro otkucajte ime podmakroa, na primjer ErrorHandler. • Sa padajuće liste Add New Action koja se pojavljuje unutar bloka Podmakro izaberite radnju

makroa MessageBox. • U polju Poruka otkucajte sljedeći tekst: =[MacroError].[Opis] • Na dnu makroa, sa padajuće liste Add New Action izaberite stavku OnError. • Postavite argument Idi na u okviru Ime makroa.

1 2 3

• U Err

• PrevSljedeća ilu

KorišćenjSingle Stepizvršavanje informacije „Makro u jgreškama op

Da biste pok

• Otv• Na • Sač

Kada sljedeinformacije

• Ma• Con• Act• Arg• Erro

Krećući se k• Da • Da

„JedDa biste iza Napomene

• Akosnaz

• Da CTR

polju Ime rorHandler)vucite radnju

ustracija prika

jekomandp „Jedan ko

makroa rado radnji i s

ednom korapisan u preth

krenuli režimvorite makro kartici Dizajčuvajte i zatveći put pokro svakoj rad

cro name ndition (for Ition Name guments or Number (bkroz radnje kbiste videli ibiste zausta

dan korak“ i ašli iz režima

o poslije poszi sljedeći pubiste ušli

RL+BREAK

makroa o). u makroa Onazuje makro

de„Jedankorak“ predstadnju po radsve kodove ku“ ne postohodnom odel

m Single Stepu Design viejn, u grupi T

vorite makro.renete makrodnji:

If blocks)

broj greške 0korak po korinformacije oavili sve trendalje će biti

a „Jedan kora

sljednje radnjut kada pokru režim „J

K.

otkucajte im

nError na sasa radnjom

korak“‐Siavlja režim

dnju. Po izvrgreške koji oji opis grešljku.

p mode ew.

Tools kliknite. o, pojavljuje

0 znači da nijak, kliknite no sljedećoj ranutno pokrena snazi slje

ak“ i nastavil

je u makrou enete makro

Jedan korak

78

me podmakr

am vrh makrOnError i p

1.

2.

ngleStepcza otklanj

ršavanju svase pojavljuj

ške, preporuč

e na dugme S

e se dijalog

ije došlo do gna jedno od tadnji u makrenute makroeedeći put kadli sa pokretan

kliknite na d.

k“ dok je m

roa za rad

oa. podmakro sa Radnja makmakroa i pdogađaju gr Podmakro Ega poziva poruke koji

commandanje grešakake radnje pju kao rezulčujemo kori

Single Step.

Macro Sing

grešaka) tri dugmeta urou, kliknite ne, kliknite nda pokrenetenjem makroa

dugme Kora

makro pokre

sa greškam

imenom Errkroa OnErrpoziva podmreške.

ErrorHandlradnja OnEopisuje greš

ka makroa kpojavljuje seltat. Međutimšćenje metod

gle Step Dij

u dijalogu: na dugme St

na dugme Stmakro.

a, kliknite na

k, režim Sing

enut, pritisn

ma (u ovo

rorHandlerror postavljamakro Error

ler pokreće sError i prikšku.

koji možete e dijalog kom, budući dda podmakro

ijalog prikaz

tep. top All Mac

a dugme Con

ngle Step i da

nite kombina

om primjeru

r. a se na vrhrHandler u

se samo akokazuje okvir

koristiti zaoji prikazujea u dijaloguoa za rad sa

zuje sljedeće

cros. Režim

ntinue.

alje će biti na

aciju tastera

u

h u

o r

a e u a

e

m

a

a

79

• Da biste ušli u režim „Jedan korak“ na određenom mestu u makrou, dodajte radnju makroa SingleStep na to mesto.

• Režim „Jedan korak“ nije dostupan u Veb bazi podataka. KonvertovanjemakroauVBAkôd Makroi obezbjeđuju podskup komandi koje su dostupne u programskom jeziku Visual Basic za aplikacije (VBA). Ako uvidite da vam je potrebno više funkcionalnosti nego što makroi mogu da obezbjede, objekat samostalnog makroa možete jednostavno konvertovati u VBA kôd, a zatim iskoristiti prošireni skup funkcija koje VBA obezbjeđuje. Međutim, imajte na umu da se VBA kôd neće pokrenuti u pregledaču. Svi VBA kodovi koje dodate u Veb bazu podataka pokreću se samo kada se baza podataka otvori u programu Access. Ugrađene makroe nije moguće konvertovati u VBA kôd. Da biste konvertovali makro u VBA kôd:

1. U prozoru za navigaciju kliknite desnim tasterom miša na objekat makroa, a zatim izaberite stavku Design view.

2. Na kartici Design tab, u grupi Tools kliknite na dugme Convert Macros to Visual Basic. U dijalogu Konvertovanje makroa navedite da li želite da se kôd za rad sa greškama i komentari dodaju u VBA modul, a zatim kliknite na dugme Convert Access potvrđuje da je makro konvertovan i otvara Visual Basic Editor. Kliknite dvaput na konvertovani makro u prozoru „Projekat“ da biste prikazali i uredili modul.

80

Accessprogramiranjekadaikako? Kada kreirate novu bazu podataka, obično počinjete tako što kreirate nekoliko objekata baze podataka kao što su tabele, obrasci i izveštaji. Postepeno ćete doći do tačke kada je potrebno da dodate nešto programiranja da biste automatizovali određene procese i povezali objekte baze podataka. U Accessu programiranje je proces dodavanja funkcionalnosti bazi podataka pomoću Access makroa ili koda programa Visual Basic za aplikacije (VBA). Na primjer, pretpostavimo da ste kreirali obrazac i izveštaj i želite da u obrazac dodate komandno dugme koje otvara izveštaj kada se klikne na njega. U ovom slučaju, programiranje je proces kreiranja makroa ili VBA procedure i zatim podešavanje svojstva događaja komandnog dugmeta OnClick tako da klik na komandno dugme pokreće makro ili proceduru. Za jednostavne operacije, na primjer otvaranje izveštaja, možete da koristite čarobnjak za komandnu dugmad da biste izvršili ceo posao ili možete da isključite čarobnjak i sami obavite programiranje. Mnogi Microsoft Office programi koriste termin „makro“ koji se odnosi na VBA kôd. To može da zbuni korisnike programa Access jer se u programu Access termin „makro“ odnosi na imenovanu kolekciju radnji makroa koje možete da sastavite pomoću alatke „Izrada makroa“. Zadatak

1. Pokreni Macro

2. Provjeri – pogledaj kolekciju predefinisanih/ugrđenih makroa u Accessu

Radnje makroa u programu Access predstavljaju samo podskup komandi dostupnih za VBA. Alatka „Izrada makroa“ daje vam strukturisaniji interfejs od alatke Visual Basic Editor i omogućava vam da dodate programiranje kontrolama i objektima bez potrebe da učite VBA kôd. Trebalo bi da zapamtite da se u Access člancima pomoći Access makroi nazivaju makroima. S druge strane, VBA kôd se naziva VBA, kôd, funkcija ili procedura. VBA kôd je sadržan u modulima klase (koji su dio pojedinačnih obrazaca ili izveštaja i obično sadrže kôd samo za te objekte) i u modulima (koji nisu vezani za određene objekte i obično sadrže „opšti“ kôd koji može da se koristi u celoj bazi podataka). Objekti (kao što su obrasci i izveštaji) i kontrole (kao što su komandna dugmad i okviri za tekst) imaju različita svojstva događaja kojima možete da priložite makroe ili procedure. Svako svojstvo događaja je povezano sa određenim događajem kao što je klik na taster miša, otvaranje obrasca ili izmena podataka u okviru za tekst. Događaji mogu da se pokrenu i faktorima izvan programa Access kao što su sistemski događaji ili makroima i procedurama koji su priloženi drugim događajima.

UpotrebamakroailiVBAkodaOdluka o upotrebi makroa, VBA ili oba metoda prvenstveno zavisi od načina na koji planirate da primjenite ili distribuirate bazu podataka. Na primjer, ako će baza podataka biti uskladištena na računaru i vi ćete biti isključivi korisnik, a imate iskustva u upotrebi VBA koda, možete odlučiti da koristite VBA za izvršavanje većine programerskih zadataka. Ako namjeravate da dijelite bazu podataka sa drugim ljudima koji će je pronaći na serveru datoteka, možda ćete željeti da izbjegnete upotrebu VBA iz bezbjednosnih razloga. Access Veb aplikacije predstavljaju funkciju Accessa pomoću koje možete da objavite aplikaciju na

2

1

81

Microsoft SharePoint serveru na kojem su pokrenute Access usluge. Ako namjeravate da objavite bazu podataka kao Access Veb aplikaciju, morate da koristite makroe umjesto VBA da biste izvršavali programerske zadatke zato što VBA nije kompatibilan sa funkcijom objavljivanja na Vebu. Da biste osigurali bezbjednost baze podataka, trebalo bi da pokušate da koristite makroe kad god možete i da koristite VBA programiranje samo za operacije koje se ne mogu izvršiti pomoću radnji makroa. Pored toga, trebalo bi da pokušate da koristite samo radnje makroa koje ne zahtjevaju dodijelu statusa pouzdanosti bazi podataka da bi se ona pokrenula. Ograničavanje upotrebe radnji makroa na ovaj način omogućava korisnicima da budu sigurni da baza podataka ne sadrži nikakvo programiranje koje bi moglo da naškodi podacima ili drugim datotekama na njihovim računarima. Bezbjednost je problem zbog toga što VBA može da se koristi za kreiranje koda koji ugrožava bezbjednost podataka ili može da ošteti datoteke na računaru. Kada koristite bazu podataka koju je kreirao neko drugi, VBA kôd bi trebalo da omogućite samo ako znate da baza podataka potiče iz pouzdanog izvora. Kada kreirate bazu podataka koju će koristiti druge osobe, trebalo bi da izbjegavate da uključujete programerske alatke koje zahtijevaju da korisnik izričito dodijeli status pouzdanosti bazi podataka.

KorištenjeVBAkodaVBA programiranje bi trebalo da koristite umjesto makroa ako želite da izvršite neku od sljedećih radnji:

• Koristite ugrađene ili kreirate vlastite funkcije Access obuhvata mnoge ugrađene funkcije kao što je funkcija IPmt koja izračunava kamatnu stopu. Te ugrađene funkcije možete da koristite za izvršavanje izračunavanja bez potrebe za kreiranjem složenih izraza. Pomoću VBA koda takođe možete da kreirate vlastite funkcije kako biste izvršili izračunavanja koja premašuju mogućnosti izraza ili da biste zamenili složene izraze. Pored toga, funkcije koje ste kreirali možete da koristite u izrazima kako biste izvršili jednu operaciju nad više objekata.

• Kreiranje objekata ili manipulisanje njima U većini slučajeva najlakše će vam biti da kreirate i mijenjate objekat u prikazu dizajna (Design View) tog objekta. Međutim, u nekim situacijama možda ćete željeti da manipulišete definicijom objekta u kodu. Pomoću VBA možete da manipulišete svim objektima u bazi podataka, pored same baze podataka.

• Izvršavanje radnji na nivou sistema Radnju RunApp možete da pokrenete u makrou da biste pokrenuli drugi program (na primjer, Microsoft Excel) iz programa Access, ali makroe ne možete da koristite za mnogo drugih radnji izvan programa Access. Koristeći VBA možete da provjerite da li neka datoteka postoji na računaru, da koristite automatizaciju ili Dynamic Data Exchange (DDE) za komunikaciju sa drugim programima zasnovanim na operativnom sistemu Microsoft Windows kao što je Excel i pozivate funkcije u Windows bibliotekama dinamičkih veza (DLL).

• Manipulisanje jednim po jednim zapisom VBA možete da koristite da biste prošli kroz skup zapisa, jedan po jedan, i izvršili operaciju nad svakim zapisom. S druge strane, makroi rade sa cijelim skupovima zapisa istovremeno.