2. Υπενθύμισηαπότην -...

14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV: 1. Παραμορφώσεις σε συνεχή μέσα : Ορισμοί 2. Σχέσεις τάσεων παραμορφώσεων: Υπενθύμιση από την «Μηχανική» 3. Παραμορφώσεις σε α-συνεχή μέσα: Φύση και προέλευση των ελαστικών και των πλαστικών παραμορφώσεων 4. Έδαφος & Νερό: Πως επηρρεάζει το νερό την ανάπτυξη των παραμορφώσεων; ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ε∆ΑΦΟΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ε∆ΑΦΟΣ Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 87

Upload: others

Post on 07-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV:

1. Παραμορφώσεις σε συνεχή μέσα : Ορισμοί

2. Σχέσεις τάσεων – παραμορφώσεων: Υπενθύμιση από την «Μηχανική»

3. Παραμορφώσεις σε α-συνεχή μέσα: Φύση και προέλευση των ελαστικών και τωνπλαστικών παραμορφώσεων

4. Έδαφος & Νερό:Πως επηρρεάζει το νερό την ανάπτυξητων παραμορφώσεων;

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ε∆ΑΦΟΣΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ε∆ΑΦΟΣ

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 87

Page 2: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

1. Παραμορφώσεις σε συνεχή μέσα : Ορισμοί1. Παραμορφώσεις σε συνεχή μέσα : Ορισμοί

xx

x

Δε = −

l

lz

zz

Δε = −

l

lz x

xzx z

Δ Δγ

⎛ ⎞= − +⎜ ⎟

⎝ ⎠

l l

l l

yx xx xy xy

y y zy yz yz

z z xz zx zx

uu u2

x y x

u u u2

y z y

u u u2

z x z

ε γ ε

ε γ ε

ε γ ε

∂⎛ ⎞∂ ∂= − = = − +⎜ ⎟∂ ∂ ∂⎝ ⎠

∂ ∂⎛ ⎞∂= − = = − +⎜ ⎟∂ ∂ ∂⎝ ⎠

∂ ∂ ∂⎛ ⎞= − = = − +⎜ ⎟∂ ∂ ∂⎝ ⎠

x z, 0→l lόταν

Τι σημαίνει το “-” στις παραπάνω σχέσεις;Τι σημαίνει το “-” στις παραπάνω σχέσεις;

εv=-dV/V=εx+εy+εz (γιατί;)

Η ογκομετρική παραμόρφωση είναι:Η ογκομετρική παραμόρφωση είναι:

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 88

Page 3: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

( )

( )

x x y z

xy xy

1

E.

.

2 1

E

ε σ νσ νσ

νγ τ

= − −

+=

Γραμμικώς Ελαστικά Υλικά Γραμμικώς Ελαστικά Υλικά

2. Σχέσεις Τάσεων - Παραμορφώσεων2. Σχέσεις Τάσεων - Παραμορφώσεων

ε, γ

σ, τ

ευθεία γραμμή, με κλίση που είναι

συνάρτηση των Ε, ν

Ελαστο-πλαστικά εδάφη Ελαστο-πλαστικά εδάφη

Για τα ελαστο-πλαστικά εδάφηισχύουν οι «ελαστικές»σχέσεις τάσεων-παραμορφώσεων, μόνον πουτώρα συνδέουν την μεταβολήτης τάσης και τηςπαραμόρφωσης. Επιπλέον, οιελαστικές σταθερές (Ε και ν) αντικαθίστανται με τις

ΕS ή Εt και νS ή νt

Για τα ελαστο-πλαστικά εδάφηισχύουν οι «ελαστικές»σχέσεις τάσεων-παραμορφώσεων, μόνον πουτώρα συνδέουν την μεταβολήτης τάσης και τηςπαραμόρφωσης. Επιπλέον, οιελαστικές σταθερές (Ε και ν) αντικαθίστανται με τις

ΕS ή Εt και νS ή νt

( )zt

yt

xtx dddE

d σνσνσε −−=1

π.χ.π.χ.Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 89

Page 4: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

Φύση και προέλευση των(ελαστικών και πλαστικών) παραμορφώσεων:

παραμόρφωση κόκκων

σχετική μετακίνηση (ολίσθηση καιστροφή) των κόκκων

3. Παραμορφώσεις σε Α-συνεχή μέσα3. Παραμορφώσεις σε Α-συνεχή μέσα

23

ό

ό

T1 1

f N

οριζ ντιαπαραμ ρφωση

η⎡ ⎤⎛ ⎞⎢ ⎥∝ − −⎜ ⎟∗⎢ ⎥⎝ ⎠⎣ ⎦

Mindlin (1949):Mindlin (1949):

Παραμόρφωση των ΚΟΚΚΩΝ μη-συνεκτικών εδαφών(άμμων, χαλίκων, κλπ.)

Παραμόρφωση των ΚΟΚΚΩΝ μη-συνεκτικών εδαφών(άμμων, χαλίκων, κλπ.)

( )2

31 2

3 3

ό

ό

3 11R N

2 G

κατακ ρυφηπαραμ ρφωση

νδ −⎧ ⎫−⎪ ⎪= ⋅ ⋅ ⋅⎨ ⎬

⎪ ⎪⎩ ⎭

Hertz (1881):Hertz (1881):

WW

NN

TT

WW

NNTT

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 90

Page 5: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

23

ό

ό

T1 1

f N

οριζ ντιαπαραμ ρφωση

η⎡ ⎤⎛ ⎞⎢ ⎥∝ − −⎜ ⎟∗⎢ ⎥⎝ ⎠⎣ ⎦

Mindlin (1949):Mindlin (1949):

( )2

31 2

3 3

ό

ό

3 11R N

2 G

κατακ ρυφηπαραμ ρφωση

νδ −⎧ ⎫−⎪ ⎪= ⋅ ⋅ ⋅⎨ ⎬

⎪ ⎪⎩ ⎭

Hertz (1881):Hertz (1881):

Κάμψη κυρίως τωναργιλικών πλακιδίων

βέλος κάμψης δ

Παραμόρφωση των ΚΟΚΚΩΝ συνεκτικών εδαφών(αργίλων, ιλύων, κλπ.)

Παραμόρφωση των ΚΟΚΚΩΝ συνεκτικών εδαφών(αργίλων, ιλύων, κλπ.)

ΙλλίτηςΕ.Ε.=80-100m2/gr

ΜοντμοριλονίτηςΕ.Ε.=800 m2/gr

ΚαολινίτηςΕ.Ε.=5-15 m2/gr

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 91

Page 6: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Τόσο στα συνεκτικά όσο και στα μη-συνεκτικά εδάφηηη παραμόρφωσηπαραμόρφωση τωντων κόκκωνκόκκων είναι

σχετικά ΜΙΚΡΗ και επιπλέον ΕΛΑΣΤΙΚΗ, δηλαδή αντιστρεπτή,

(εκτός βέβαια και εάν επέλθει θραύση λόγωεπιβολής πολύ μεγάλων τάσεων)

Σχετική Μετακίνηση των ΚΟΚΚΩΝΣχετική Μετακίνηση των ΚΟΚΚΩΝ

ολίσθηση και στροφή κόκκων ΑΜΜΟΥ

WW

NN

TT

WW

NNTT

ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ, δηλαδή πλαστικήπλαστική παραμόρφωση

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 92

Page 7: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

“πλησίασμα” πλακιδίωνΑΡΓΙΛΟΥ

αναδιάταξη πλακιδίωνΑΡΓΙΛΟΥ (αλλαγή δομής)(έντονα πλαστικήπλαστική, , μη αναστρέψιμηπαραμόρφωση)

((ελαστοελαστο--πλαστικήπλαστικήπαραμόρφωση)

Εν γένει, οι παραμορφώσεις που προκύπτουν απότην σχετική μετακίνηση των κόκκων είναι σχετικά

μεγάλες και “πλαστικές” δεν αναστρέφονταιδηλαδή όταν αφαιρεθεί το φορτίο που τις

προκάλεσε. Πλαστικές παραμορφώσεις έχουμεκαι σε άλλα δομικά υλικά

(π.χ. χάλυβας, σκυρόδεμα). Εκεί όμως εμφανίζονται

για μεγάλα σχετικά φορτία(πλησίον της αστοχίας)

αντίθετα με τα εδάφη όπουη εμφάνιση τους γίνεται αισθητή

ακόμη και κατά τα αρχικάστάδια επιβολής της φόρτισης.

σ

ε

Τάση

σ

Παραμόρφωση επλαστική ελαστική

έδαφος

άλλα δομικάυλικά

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 93

Page 8: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

Παράγοντες που επηρρεάζουν την παραμορφωσιμότηταΠαράγοντες που επηρρεάζουν την παραμορφωσιμότητα

μη συνεκτικά εδάφη(άμμοι, χάλικες)

σχήμα κόκκων

κοκκομετρικήδιαβάθμιση

πυκνότητα δομής(e, n, Dr)

συνεκτικά εδάφη(άργιλοι, ιλύες)

Φυσική Υγρασία

Όρια Atterberg(LL, PL, PI,…)

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 94

Page 9: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

4. Ε∆ΑΦΟΣ με ΝΕΡΟ: ο «τρίπτυχος» ρόλος του νερού των πόρων . . .

4. Ε∆ΑΦΟΣ με ΝΕΡΟ: ο «τρίπτυχος» ρόλος του νερού των πόρων . . .

Αυτό το πολύ ενδιαφέροναντικείμενο δεν θα το αναπτύξουμετώρα, αλλά στο τέλος τουμαθήματος, σε συνδυασμό με τηνμηχανική συμπεριφορά εδαφικούστοιχείου υπό «αστράγγιστες»συνθήκες φόρτισης.

Την έχουμε κουβεντιάσει ήδη.

Αφορά το “διπλό στρώμα” νερού που επηρεάζει τον τρόπο μεταφοράςτων δυνάμεων μεταξύ των α ρ γ ι λ ι κ ώ ν πλακιδίων.

ΕίναιΕίναι σημαντικήσημαντική μόνονμόνον γιαγια

λεπτόκοκκαλεπτόκοκκα εδάφηεδάφη, , δηλαδήδηλαδή

αργίλουςαργίλους καικαι κάποιουςκάποιους

τύπουςτύπους ((πλαστικώνπλαστικών) ) ιλύωνιλύων. .

ΔενΔεν παίζειπαίζει κανένακανένα ρόλορόλο σεσε

πιοπιο χονδρόκοκκαχονδρόκοκκα εδάφηεδάφη, ,

όπωςόπως άμμουςάμμους καικαι χάλικεςχάλικες

((γιατίγιατί άραγεάραγε;);)

Χημική αλληλεπίδρασηΧημικήΧημική αλληλεπίδρασηαλληλεπίδραση

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 95

Page 10: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

Χημική αλληλεπίδρασηΦυσικήΦυσική αλληλεπίδρασηαλληλεπίδραση

Όταν υπάρχει ροή νερού μέσω των πόρων του εδάφους, τότε

ασκούνται δυνάμεις επί των στερεών κόκκων (κάτι ανάλογο προς τις

δυνάμεις που ασκεί ένας χείμαρρος σε ογκόλιθους που βρίσκονται εντός

της κοίτης του), οι οποίες μεταβάλλουν τις τάσεις επαφής.

Η μορφή αυτή αλληλεπίδρασης είναι σημαντική ……

σε χονδρόκοκκαχονδρόκοκκα κυρίως εδάφη (άμμους, χάλικες, κλπ..) όπου το νερό

δεν είναι δεσμευμένο στο “διπλό στρώμα” αλλά είναι ελεύθερο και

μπορεί να δημιουργήσει εσωτερική ροή.

ΥδροστατικέςΥδροστατικές συνθήκεςσυνθήκες – δενυπάρχει ροή νερού προς τα άνω.

Η μόνη δύναμη που ασκείται στουςκόκκους είναι η άνωση Α, η οποίαμειώνει το βάρος του κόκκου από G σε G’=G-A.

Για συνήθη εδάφη G’>0 (γιατί ;)

ΡοήΡοή προςπρος τατα άνωάνω. .

Τώρα, εκτός από την άνωση Α, ασκείται και μία υδροδυναμική δράσηFυδρ. και επομένως το βάρος τουκόκκου μειώνεται ακόμηπερισσότερο, από G σε G’=G-A- Fυδρ, και μπορεί ακόμη και να μηδενισθεί

(G’=0 φαινόμενοφαινόμενο ρευστήςρευστής άμμουάμμου)Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 96

Page 11: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

α μ μ ο χ ά λ ι κ α

ρευστήάμμος

ΕρώτησηΕρώτηση::

Ένας μικρός και αμέριμνος βεδουίνος πέφτει κατά λάθος σε ρευστή(κινούμενη κατά κόσμον) άμμο. Τι θα του συμβεί; Θα πνιγεί άραγε ή όχι;

(από την κλασσική ταινία Laurence of Arabia με πρωταγωνιστή τον Peter O’Toul)

1122

33 44

1, 2, 3 ή 4;

Χημική αλληλεπίδρασηΜηχανικήΜηχανική αλληλεπίδρασηαλληλεπίδραση

P = U + F

U = u AA = επιφάνεια πλάκας

Να σχεδιασθεί η μεταβολή των

P, U, F, δ

με τον χρόνο στις παρακάτω περιπτώσεις :

(α) P = 0

(β) P = σταθ. , αδιαπέρατη πλάκα φόρτισης

(γ) P = σταθ. , διαπερατή πλάκα φόρτισης

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 97

Page 12: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

⎟⎟⎟

⎜⎜⎜

+=→⋅=

⎟⎟⎟

⎜⎜⎜

+=→⋅=

⎟⎟⎟

⎜⎜⎜

+=→=⋅+⋅

s

ws

w

sw

s

wsws

KK1

1PFδKF

KK1

1PUδKU

KK1

1

K

PδPδKδK

Kw=108 kPaKs=105 kPa

Kw=108 kPaKs=105 kPa

0F

PU

0KK

KKKK

w

s

s

wsw

→→→

→⎪⎭

⎪⎬

∞→→>>>

(α) ΑδιαπέρατηΑδιαπέρατη πλάκαπλάκα((χωρίςχωρίς διαφυγήδιαφυγή νερούνερού))

(β) ΔιαπερατήΔιαπερατή πλάκαπλάκα((σταδιακήσταδιακή διαφυγήδιαφυγή νερούνερού))

t=0+ δεν έχει προλάβει να διαφύγεινερό, άρα ως (α)

t=∞ έχει προλάβει να διαφύγειόλο το νερό

PF

0UK

KK

0KK

s

w

s

s

w

==

=

→⎪⎭

⎪⎬

∞=

=Κw = 0 ->

( α ) χ ω ρ ί ς δ υ ν α τ ό τ η τ α σ τ ρ ά γ γ ι σ η ς :

( β ) μ ε δ υ ν α τ ό τ η τ α σ τ ρ ά γ γ ι σ η ς :

(β) μ ε δ υ ν α τ ό τ η τ α σ τ ρ ά γ γ ι σ η ς

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 98

Page 13: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

33..ΒασικάΒασικά σημείασημεία κεφαλαίουκεφαλαίου . . . . . .

Ορισμός θετικών/αρνητικών παραμορφώσεων εδαφικού σημείου.

Μηχανισμοί (αίτια) παραμόρφωσης των κοκκωδών εδαφών.

Μηχανισμοί (αίτια) παραμόρφωσης των αργιλικών εδαφών.

Ποιοι από τους παραπάνω μηχανισμούς οδηγούν σε «ελαστικές»(αντιστρέψιμες) και ποιοι σε πλαστικές (μη αντιστρέψιμες) παραμορφώσεις;

Σχέσεις τάσεων-παραμορφώσεων για γραμμικώς ελαστικά μέσα.

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 99

Page 14: 2. Υπενθύμισηαπότην - NTUAusers.ntua.gr/gbouck/downfiles/soil_mechanics-2014-CHAP-4.pdf · 1. Παραμορφώσειςσεσυνεχήμέσα: Ορισμοί x

Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 100