2backoffice.onec.go.th/uploads/book/854-file.pdf(2) สารบ ญ (ต อ) หน า 3....

คมอเรยนรงานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2: การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน

โดย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

สงพมพ สกศ. อนดบท 38/2553

พมพครงท 1 เมษายน 2553

จ านวน 2,000 เลม

ผจดพมพเผยแพร กลมสงเสรมเครอขายทางการศกษา ส านกนโยบายดานประสทธภาพการบรหารจดการและการมสวนรวม

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา 99/20 ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300

โทรศพท 0 2668 7123 ตอ 2310

โทรสาร 0 2243 7914-5

Website: http://www.onec.go.th

พมพท โรงพมพและท าปกเจรญผล

20/21 ถนนนนทบร 1 ต าบลบางกระสอ

อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

โทรศพท 0 2968 0661 – 3

โทรสาร 0 2968 0664

370.152 ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ ส 691 ง คมอเรยนรงำนตลำดนดกำรจดกำรควำมรระดบชำต ครงท 2 : กำรจดกำรควำมรสกำรพฒนำคณภำพผเรยนทยงยน กรงเทพฯ: สกศ. 2553 260 หนำ 1. นวตกรรม – กำรเรยนร 2.ชอเรอง.

ค ำน ำ

การขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองใหบรรลผลส าเรจตามเจตนารมณของนโยบายรฐและกระทรวงศกษา ธการเพอใหเกดการปฏรประบบการศกษาและการเรยนรนน จ าเปนอยางยงทตองเสรมสรางความรและตดอาวธทางปญญาใหกบ ทกคนทมสวนเกยวของไดน าไปประยกตในการพฒนางานการศกษาอยางตอเนอง

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษามบทบาทในการสรางกลไกการขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ซงใน ชวง ทผานมา ไดด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคกรทางการศกษาดวยการจดการความร มงเนนการสรางความเขมแขงตามบทบาท ภารกจ และเพมประสทธภาพการบรหารจดการองคกรของส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐาน ใหสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพ พรอมทงสงเสรมสนบสนนใหมการน าไปใชในองคกร และสรางเครอขาย การจดการความรในและนอกองคกรอยางตอเนอง

ทงน เลงเหนวา การจดการความรเปนเครองมอส าคญในการจดกจกรรม การแลกเปลยนเรยนร การสรางกระบวนการเรยนรและปฏสมพนธของคนในองคกร สรางพลงปญญาของ บคคลและ องคกร ดวยการแบงปนและเรยนรจากความร ประสบการณความส าเรจร ะหวางกน และน า ความร มาตอยอด และหรอสรางความรใหมเพอใช ในการท างาน ใหเกดสมฤทธผลดขนกวาเดม ส านกงานฯ ด าเนนการ สงเสรม สนบสนน ใหส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐาน เกด การพฒนาองคความร นวตกรรม และแบบปฏบตทดในการพฒนาการศก ษาตามกรอบแนวทาง การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง 4 ประการ หลก คอ พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม พฒนาคณภาพครยคใหม พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม และพฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม

ดงนนเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร การสรางปญญา และรวมกนขบเคลอนการปฏรปการศกษาและการเรยนรในภาคการศกษาขนพนฐานใหบรรลผล ส านกงานฯ จงจดตลาดนดการจดการความรระดบชาต ขน ครงนนบเปน ครงท 2 ในหวขอ “การจดการ

II

ความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน ” เพอเปนเวทน าเสนอ แพรขยาย และแลกเปลยนเรยนรนวตกรรมและแบบปฏบตทดในการพฒนา คณภาพการศกษาดวยการจดการความรตามกรอบแนวทางการปฏรปการศกษา ในทศวรรษทสอง ซงมหลากหลาย มความส าคญและนาสนใจยง อาท การพฒนาประสทธภา พองคกรดวย KM การพฒนาหลกสตร การพฒนาการเรยนการสอนเพอคณภาพผเรยนทสงเสรมการรกการอาน ทสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เทคนคการเรยนการสอนทหลากหลาย การพฒนาสอและเทคโนโลยเพอการเรยนร การพฒนา พลงครสเดก การจดการศกษาพเศษ เปนตน การแลกเปลยนเรยนร แบบปฏบตทดเหลาน จะเปนโอกาสอนดทจะไดรบความร และ สามารถน าไปประยกต สการปฏบตงาน ในองคกรของตนใหมประสทธภาพและคณภาพเพมขน หวงวาคมอเรยนรงานตลาดนด การจดการความร ฉบบน จะเปนประโยชน ตอผรวมงานไดใชความร แลกเปลยนเรยนร และตอยอดความรการพฒนาการศกษาดวยการจดการความรและน าไปสการปฏบตเพอรวมขบเคลอนใหการปฏรปการศกษาบรรลผลตามเปาหมาย

(รองศาสตราจารยธงทอง จนทรางศ) เลขาธการสภาการศกษา

สารบญ

หนา

ค าน า

สารบญ (1)

งานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 (2nd Knowledge Management Fair) “การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน”

1

บอกเลา….สงานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 1 - 5

ก าหนดการตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 “การจดการความรสการพฒนาผเรยนทยงยน”

6 - 22

สรปตารางเวลาและกจกรรมงานตลาดนดการจดการความร ครงท 2 23 - 24

บทบาทของผรวมงานตลาดนดการจดการความร 25

เรยนรจากเรองดๆ ในงานตลาดนดการจดการความร ครงท 2 26

นวตกรรมทางการศกษาและแบบปฏบตทดของการจดการ ความรเพอพฒนาคณภาพผเรยนทน าเสนอในงานตลาดนด

26

กลมทหนง นวตกรรมทางการศกษาของ ส านกงานเขตพนทการศกษา

26

1. การเพมประสทธภาพองคกรดวยการจดการความร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

26

2. การพฒนาขบเคลอนการคดสหองเรยนดวยการจดการความรควบคการนเทศแบบชน าและพาท า โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

29

(2)

สารบญ (ตอ) หนา

3. กระบวนการปลกฝงการอานอยางยงยน โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

31

4. การสรางและพฒนาเครอขายการจดการความร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

33

5. การพฒนารปแบบการจดการความรเพอเพมประสทธภาพ องคกรของเขตพนทการศกษา โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1

39

6. การพฒนาทกษะการคดโดยใชแบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1

46

7. การบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก โดย ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

49

8. ชดการเรยนร….การนเทศเพอการเปลยนแปลง โดย ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

52

9. การใช KM ในการพฒนาองคกร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

54

10. การขบเคลอน KM ส “องคกรแหงการเรยนร” โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

57

กลมทสอง นวตกรรมทางการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน 63

ระดบประถมศกษา 63

1. ตลาดนดวนอาทตยแหงการเรยนร: แบบปฏบตทดของ การจดการความรในโรงเรยนบานเมองแปง โดย โรงเรยนบานเมองแปง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

63

(3)


2. ทงจามไต วถไทยใหญ: แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนชมชนบานเมองปอน โดย โรงเรยนชมชนบานเมองปอน


66

3. เสยงสอรกจากโรงเรยนบานวนาหลวง โดย โรงเรยนชมชนบานวนาหลวง


69

4. สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนบานดอนสบเปอ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2

71

5. หลกสตรการเรยนรวถไทยผดงไทยดวยกระบวนการบรณาการ โดย โรงเรยนชมชนศลาเพชร


74

6. การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง “วถชวตชาวลวะ” โดย โรงเรยนบานหวยฟอง


77

7. “ดวงใจไรฝน” วธการดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหา โดย โรงเรยนเซนตนโกลาส

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

80

8. ภาษาองกฤษเพอการสอสารผานกระบวนการถายโอนความหมาย โดย โรงเรยนชมชนบานน าวง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรค เขต 3

84

9. โอกาส: English Need Change โดย โรงเรยนปรยาโชต


88

(4)


10. มหศจรรยการละครเพอการเรยนร โดย โรงเรยนวดหนองโพ (นวาสานสรณ)


91

11. นวตกรรม ROSTA’ MODEL กบการจดการความรในโรงเรยนรอตเสวกวทยา โดย โรงเรยนรอตเสวกวทยา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 1

94

12. กวาจะพบความส าเรจ: ปลกฝงและสงเสรมรกการอาน โดย โรงเรยนบานสระกระโจม

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

97

13. การสงเสรมความสามารถทางวทยาศาสตรดวยคายวทยาศาสตรแบบ 3 in 2 โดย โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 1

99

14. การพฒนาการเรยนรทงระบบดวยกระบวนการจดการความรสผเรยนสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร เชดชคณธรรม นอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนบานวงจน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

103

15. รวมใจประสาน สงเสรมนสยรกการอาน โรงเรยนวดหนองกระเบยน โดย โรงเรยนวดหนองกระเบยน


107

(5)


16. การพฒนาการอาน การเขยนภาษาไทยใหสนกดวย 7 ส. โดย โรงเรยนวดบานดาบ


110

17. สองมอ สอสานรก สองวย โดย โรงเรยนบานถลงเหลก


115

18. นาฏลลาโรงเรยนวดโพธเกาตน โดย โรงเรยนวดโพธเกาตน


117

19. การจดการความรเพอยกระดบผลสมฤทธภาษาไทย โดย โรงเรยนวดถอนสมอ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงหบร

121

20. ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกวาง โดย โรงเรยนวดบางเดอ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1

122

21. หยงรากแกวทางปญญา: การพฒนานวตกรรมทเหมาะสมของการจดการเรยนรวทยาศาสตรแนวบรณาการส าหรบเดกปฐมวย โดย ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษา

สงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและ การศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

130

22. เพาะช าอาชพ โดย โรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า)

เทศบาลนครนครราชสมา

136

(6)


23. โรงเรยนผน าการจดการความรสการจดการเรยนรโรงเรยนคณธรรมชนน า ดวยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน โดย โรงเรยนสขานาร

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

138

24. การจดการเรยนรแบบบรณาการสบสานเศรษฐกจพอเพยง ใชวถเกษตรอนทรย น าความรคคณธรรม โดย โรงเรยนบานฝายพญานาค

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2

142

25. การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ: กรณศกษาโรงเรยนบานตลกหน โดย โรงเรยนบานตลกหน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2

144

26. Pop up สอสรางสรรค โดย โรงเรยนบานงอนหนองพะเนาว (มตรภาพท 126)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 2

148

27. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง การผนอกษร ส าหรบนกเรยนบกพรองทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3 โดย โรงเรยนบานนาสะแบง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3

152

28. สอรกจากการเรยนรดวยการเทยบรอยคณภาพ โดย โรงเรยนบานควนนมต

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธาน เขต 1

155

(7)


29. การจดการนกเรยนตางวย…อยรวมกนอยางมความสข โดย โรงเรยนวดทาชาง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 1

158

30. แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนบานแค โดย โรงเรยนบานแค

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 3

160

31. พลงมด ลดภาวะโลกรอน โดย โรงเรยนบานควนเนยง


163

32. กระบวนการคด 5 คดสความส าเรจ โดย โรงเรยนบานคลองหวะ (ทวรตนราษฎรบ ารง)


169

33. การบรหารจดการตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน โดย โรงเรยนบานนาแสน


174

34. ดแลตามเบอรโทร….สระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทมประสทธภาพ โดย โรงเรยนบานโคกเมา


178

35. ครอบครวตวเลข โดย โรงเรยนบานฉลง


181

(8)


ระดบมธยมศกษา 186

1. พลงครสเดกดพระมารดา โดย โรงเรยนพระมารดานจจานเคราะห

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

186

2. การพฒนาสอ-นวตกรรมการเรยนการสอนดวยการจดการความรของครและบคลากรทางการศกษา โดย โรงเรยนสตรเศรษฐบตรบ าเพญ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

189

3. “โครงการหนยนตท ามอ” บรณาการ 8 กลมสาระการเรยนร โดย โรงเรยนอทอง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

191

4. ชดกจกรรมวทยาศาสตรทองถน เรอง บว…มหศจรรยแหงราชนไมน า โดย โรงเรยนเทพศรนทรคลองสบสาม ปทมธาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 2

196

5. หองเรยนคณภาพ เทคนคการจดการเรยนทหลากหลาย โดย โรงเรยนจานกรอง

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

199

6. ปนดนใหเปนดาว โดย โรงเรยนบานเมกด า

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2

206

7. จากผใชความร….สผสรางความร โดย โรงเรยนบานเมกด า

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2

209

(9)


8. เสรมสรางทกษะชวตทดของนกเรยนและเยาวชนโดยใชกระบวนการทบนมเบอรวน โดย โรงเรยนหนองหานวทยา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน เขต 3

212

9. เสนทาง…การจดการความรกบการสรางเครอขายการนเทศการจดการเรยนรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนโนนสงวทยาคาร

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองบวล าภ เขต 1

216

10. การบรหารแบบมสวนรวมโดยใชเทคนคจ าปา 5 กลบ โดย โรงเรยนทาจ าปาวทยา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 2

222

11. รปแบบการสอนวชาคณตศาสตรเพมเตม ทประยกตใช กลยทธการพฒนาตนเองดวยสญญาการเรยนในการพฒนาสมฤทธผลทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนดอยสมฤทธ โดย โรงเรยนทาบอ


227

12. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบการปฏบตจรง เรอง บทบาทและกจการลกเสอ กฎและค าปฏญาณ และระเบยบแถว ชนมธยมศกษาปท 1 โดย โรงเรยนอนบาลหนองคาย


231

13. การจดการความรสโรงเรยนรางวลการจดการศกษาคณตศาสตรระดบดเดน โดย โรงเรยนสราษฎรธาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธาน เขต 1

233

(10)


14. ใจถงใจ…..ภาษาไทยเนนการปฏบต โดย โรงเรยนเทพา


237

15. นวตกรรมการจดการเรยนร…น าสความเปนเลศ โดย โรงเรยนมธยมสรวณวร 2 สงขลา


239

กลมทสาม นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและ บคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร

244

1. นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทาง การศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต โดย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

244

2. เครอขายการจดการเรยนร: พลงในการพฒนาคณภาพการศกษาทยงยน โดย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

249

3. สรางขวญเพอการศกษาของเยาวชนในชนบท โดย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช

251

4. “เฮอ….แลวกส าเรจ” โดย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช

253

5. การสรางเครอขายทางการศกษาดวย KM กรณโรงเรยนบานโพธงาม โดย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

255

6. เรองเลา(จาก)ชาวโคราช โดย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

257

บอกเลา….สงานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2

จากนโยบายของรฐบาลทให฿มการปฏรปการศกษาทงระบบ กระทรวงศกษาธการได฿จดท าข฿อเสนอการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2552– 2561 ) เสนอตอคณะรฐมนตร ซงคณะรฐมนตรได฿มมตเหนชอบข฿อเสนอดงกลาว และให฿ขบเคลอนการปฏรประบบการศกษาและการเรยนร฿ เพอให฿คนไทยทกคนได฿เรยนร฿ตลอดชวตอยางมคณภาพ โดยมกรอบแนวทางการปฏรปการศกษา 4 ประการหลก คอ (1) พฒนาคณภาพ คนไทยยคใหม (2) พฒนาคณภาพครยคใหม (3) พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนร฿ยคใหม และ (4) พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษามบทบาทในการสร฿างกลไกการขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองให฿บรรลผลอยางเปนรปธรรม ตระหนกถงความส าคญของ “การจดการความร (Knowledge Management) หรอ KM” วาเปนเครองมอส าคญในการจดกจกรรม การแลกเปลยนเรยนร฿ การสร฿างกระบวนการเรยนร฿ และปฏสมพนธโของคนในองคโกรอยางสร฿างสรรคโ ด฿วยการแบงปนและเรยนร฿จากความร฿และประสบการณโความส าเรจระหวางกนของคนในองคโกร และน าความร฿ทได฿ไปปรบใช฿ในการท างานให฿เกดสมฤทธผลดขนกวาเดม อาจกลาวได฿วา การจดการความร฿เปนกระบวนการท างานในทกเรองและในเนองานการศกษาทท าอย ซง จะชวยเพมสมรรถนะของบคคลและองคโกร อนได฿แก ความร฿และปญญา ทสามารถน าไปใช฿ในการพฒนาคณภาพงานการศกษาได฿

ด฿วยเหตนและต฿องการขบเคล อนน าการจดการความร฿มาใช฿ในวงการการศกษา ส านกงานฯ จงได฿รวมกบส านกงานกองทนสนบสนนการวจยและสถาบนสงเสรมการจดการความร฿เพอสงคม ด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพองคโกรทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ ตงแต พ .ศ. 2549 - 2551 เพอสงเสรมสนบสนนให฿องคโกรการศกษาขนพนฐานคอส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐานได฿น าหลกการ แนวทาง และเครองมอการจดการความร฿มาใช฿เพอพฒนาการท างานตามพนธกจ

งานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 (2nd Knowledge Management Fair)

“การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน”

- 2 -

คมอเรยนร: งานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 “การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน”

ทางการศกษา และบรหารงานการศกษาให฿เกดประสทธภาพและขบเคลอนองคโกรไปสการเปนองคโกรแหงการเรยนร฿ อนน าไปสการเพมประสทธภาพ ประสทธผลขององคโกรทจดและสนบสนนการจดการศกษาขนพนฐาน โดยมเปาหมายตามกรอบแนวทางการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง และอยบนฐานของหลกการและแนวทางแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแก฿ไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545

กลมเปาหมายการวจยคอส านกงานเขตพนทการศกษา 17 เขต และสถานศกษาขนพนฐาน 78 แหง ซงครอบคลมพนท 4 ภมภาค ท าการพฒนากลมเปาหมายให฿สามารถน าการจดการความร฿ไปสการปฏบตในองคโกรในมตของโครงสร฿างการ บรหารงานองคโกร และหรอมตของแผนพฒนาองคโกรทสอดคล฿องกบวสยทศนโ พนธกจและกลยทธโขององคโกร ผลการวจยท าให฿เกดทมจดการความร฿ขององคโกร และนกจดการความร฿ด฿าน IT ในการสร฿างและใช฿บลอกเพอการแลกเปลยนเรยนร฿ ซงท าหน฿าทเปนแกนหลกในการประสาน เชอมโยง สร฿างความเข฿าใจ และขบเคลอนให฿เกดการสร฿างชมชนผ฿ปฏบตการจดการความร฿และใช฿กระบวนการจดการความร฿เพอพฒนาประสทธภาพในการท างาน สงเสรมสนบสนนและกระต฿นให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางกนทงในองคโกรและระหวางองคโกร รวมถงแลกเปลยนเรยนร฿ ผานทางบลอก และน าความร฿ทได฿ไปประยกตโในการพฒนางานการศกษาอยางตอเนอง เกดแบบปฏบตทดของการพฒนากระบวนการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพขององคโกรการศกษาทสามารถเปนต฿นแบบแพรขยายสองคโกรอน และได฿จดตลาดนดการจดการความร฿ระดบภมภาค แ ละระดบชาตครงท 1 เพอน าเสนอ เผยแพร แลกเปลยนเรยนร฿ ผลดกนเรยนเวยนกนแนะวธปฏบตและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคโกรการศกษาด฿วยการจดการความร฿ และสร฿างเครอขายการจดการความร฿ในภาคการศกษา รวมทงได฿ข฿อเสนอแนะด฿านนโยบายและยทธศาสต รโการสงเสรมให฿องคโกรการศกษาใช฿การจดการความร฿ในการพฒนางานการศกษาหรอปฏรปการเรยนร฿ให฿มคณภาพ โดยมเปาหมายยกระดบคณภาพการศกษาเพอน าไปสคณภาพของผ฿เรยน

หลงเสรจสนการ ด าเนน งานวจย จนถงปจจบน คณะวจยยงได฿ นเทศ ตดตาม กระต฿นและชแนะให฿ กลมเปาหมายใช฿การจดการความร฿เปนเครองมอสร฿างกระบวนการเรยนร฿ของคนในองคโกรเพอเพมประสทธภาพในการท างานอยางตอเนอง รวมทงสงเสรมสนบสนนให฿มการแพรขยายและสร฿างเครอขายการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพขององคโกรการศกษาขนพนฐาน พร฿อมท งตดตามผลการแพรขยาย การสร฿างเครอขาย และการ

- 3 -


ตอยอดน ากระบวนการจดการความร฿ไปใช฿พฒนาประสทธภาพการท างานขององคโกรกลมเปาหมาย เพอให฿เกดการขบเคลอนการพฒนาประสทธภาพขององคโกรการศกษาขนพนฐานอยางแพรหลายและเกดความยงยน ซงพบวามความก฿าวหน฿า และความส าเรจของการตอยอดน าการจดการความร฿ไปพฒนางานการศกษาทหลากหลาย โดยมเปาหมายเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน เกดผลผลต องคโความร฿ นวตกรรม และแบบปฏบตทด อาท ผลผลตด฿านการพฒนาคร การพฒนาการเรยนการสอน การพฒนาการบรหารจดการ การพฒนาสถานศกษาและแหลงเรยนร฿ เปนต฿น

นวตกรรมทางการศกษาเหลาน เกดจากการใช฿เครองมอการจดการความร฿เปนกระบวนการพฒนา ซงสามารถตอบสนองตอเปาหมายของการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง โดยมเปาหมายสงสดเพอพฒนาคณภาพการศกษาและพฒนาคณภาพผ฿เรยนในระบบการศกษา ทงน ส านกงานฯ ซงมบทบาทสร฿างกลไกขบเคลอนการปฏรปการศกษาในครงน เลงเหนวาการขบเคลอนการปฏรปการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนจะบรรลผลส าเรจได฿ จ าเปนอยางยงทต฿องแพรขยายองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาให฿ผ฿มสวนเกยวข฿องโดยเฉพาะผ฿บรหารและคร ได฿มโอกาส แลกเปลยนเรยนร฿ เพอเสรมสร฿างความร฿และปญญา และน าไปประยกตโในการพฒนาคณภาพงานการศกษาของตนและองคโกร ดงนน ส านกงานฯ จงเปนแกนหลก จดตลาดนดการจดการความร฿ระดบชาต ครงท 2 (2nd Knowledge Management Fair) ในหวข฿อ“การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน ” เพอเปนเวทน าเสนอ เผยแพร และแลกเปลยนเรยนร฿องคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนโดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ รวมทงเปนการรวมพลงเครอขายทางการศกษารวมกนปฏรปการศกษา ด฿วย การเตมเตมความร฿ เครองมอและกระบวนการจดการความร฿ พร฿อมน าความร฿ทได฿ไปใช฿พฒนานวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน รวมทงอาจประยกตโน าความร฿ทได฿ไปใช฿ในการศกษานอกระบบและตามอธยาศย อนจะน าไปสเปาหมายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองได฿มากยงขน

วตถประสงคและเปาหมายการจดตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 คอ 1. เพอน าเสนอและแพรขยายองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนา

คณภาพผ฿เรยนด฿วยการจดการความร฿ ของกลมเปาหมายจากโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคโกรการศกษาด฿วยการจดการความร฿ และเครอขาย ทสอดคล฿องกบเปาหมายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง

- 4 -


2. เพอแลกเปลยนเรยนร฿ ผลดกนเรยนเวยนกนแนะ แนวคด กระบวนการ และเครองมอการจดการความร฿ในการพฒนาองคโความร฿และนวตกรรมคณภาพการศกษาสการพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยน เพอให฿เกดการ ตอยอด น าองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ไปประยกตโในการพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนร฿

3. เพอแพรขยายแนวคดการสร฿างเครอขายการจดการความร฿ในภาคการศกษา ให฿เกดการรวมพลงขบเคลอนน ากระบวนการและเครองมอการจดการความร฿มาสร฿างกระบวนการเรยนร฿เพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน และสร฿างองคโความร฿ทน าไปใช฿ในการท างานตามบทบาท ภารกจ และการบรหารจดการขององคโกรอยางมประสทธภาพ

4. เพอสร฿างแรงจงใจให฿แกเครอขายทางการศกษาทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ได฿ใช฿การจดการความร฿เปนเครองมอในการท างานสร฿างนวตกรรมและกระบวนการเรยนร฿ของบคคลและองคโกรอยางตอเนองและยงยน

5. เพอให฿ได฿ข฿อเสนอแนะในการสงเสรมเครอขายองคโกรการศกษาขนพนฐานใช฿การจดการความร฿ในการพฒนางานการศกษาให฿มคณภาพ

การเตรยมงานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 1. ประชมคณะท างานรวมกบคณะวจยก าหนดกรอบแนวคด วตถประสงคโ

สาระส าคญ กรอบการน าเสนอนวตกรรมทางการศกษาจากการจดการความร฿ แผนการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿ และผลลพธโทต฿องการของเวทตลาดนดการจดการความร฿ระดบชาต ครงท 2 ให฿เกดการ ขบเคลอนการปฏรป การศกษาในทศวรรษทสอง ด฿วยการแพรขยายองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาตามเปาหมายและกรอบแนวทางการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ในรปแบบการน าเสนอ DVD การปฏรปการเรยนร฿ด฿วยการจดการความร฿ การ ปาฐกถาพเศษ การน าเสนอนวตกรรมทางการศกษาจากการจดการความร฿เปน ซดภาพประกอบเสยงทสะท฿อนให฿เหนเส฿นทางความส าเรจของการตอยอดน าการจดการความร฿ไปใช฿เปนเครองมอในการพฒนาองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน การแลกเปลยนเรยนร฿ประสบการณโจากการปฏบตจรง แบบปฏบตทดและนวตกรรมทางการศกษาใน รปแบบการประชมกลมยอย การเสวนา การอภปราย การจดนทรรศการ การสาธตและฝกปฏบต เปนต฿น ทงนเพอให฿องคโกรกลมเปาหมาย วจย เครอขาย และผ฿สนใจได฿มโอกาสแลกเปลยนเรยนร฿ความร฿ ประสบการณโ และเคลดลบในการน าการจดการความร฿ไปตอยอดพฒนานวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน

- 5 -


2. จดท าข฿อมลรายละเอยดการจดงาน และกรอบเค฿าโครง แนวทาง การเขยนกระบวนการพฒนานวตกรรม โดยใช฿การจดการความร฿ พร฿อมกบประสาน ประชาสมพนธโ เชญชวนให฿กลมเปาหมายและเครอขาย ได฿ทราบและจดสงข฿อมลรายละเอยด รวมทงจดท าเอกสารและ VCD ภาพประกอบเสยงการน าเสนอนวตกรรมทางการศกษาจากการจดการความร฿ พร฿อมจดสงมายงส านกงานฯ

3. รวบรวมเอกสารและ VCD ภาพประกอบเสยงการน าเสนอนวตกรรม พร฿อมวเคราะหโ สงเคราะหโ ปรบแก฿ และสรปข฿อมล เพอน ามาจดท าก าหนดการของงาน และจดท าเอกสารคมอการเรยนร฿ในงานตลาดนดการจดการความร฿ เพอ เผยแพรส าหรบผ฿รวมงานใช฿เปนพนฐานในการเรยนร฿

4. ประชาสมพนธโ ประสานงาน พร฿ อมจดท าจดหมายเชญองคโกรเปาหมายการวจย เครอขาย และองคโกรทางการศกษาอน รวมทงวางแผนบรหารจดการเพอให฿การจดงานตลาดนดการจดการความร฿บรรลตามวตถประสงคโ

กลมเปาหมายผรวมงานตลาดนด การจดการความร ครงท 2 ประมาณ 1,000 คน ประกอบด฿วย คณะวจย วทยากร บคลากรส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ทมแกนน า นกปฏบตการจดการความร฿ขององคโกรเปาหมายการวจยและเครอขาย

ระยะเวลาและสถานทจดตลาดนดการจดการความร ครงท 2 จดงานวนท 22”23 เมษายน 2553 ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอรโ สขมวท กรงเทพฯ ส าหรบประโยชนทไดรบจากการจดตลาดนดการจดการความรในครงน คอ 1. ส านกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษาขนพนฐานกลมเปาหมายการวจย

และเครอขายการจดการความร฿ในภาคการศกษาขนพนฐาน ได฿แลกเปลยนเรยนร฿นวตกรรมคณภาพการศกษาด฿วยการจดการความร฿สก ารพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยน ทสอดคล฿องกบการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ท าให฿เกดการตอยอดความร฿ และน าไปประยกตโ ได฿อยางถกต฿องและตอเนอง พร฿อมทงเปนต฿นแบบส าหรบขยายผลสองคโกรการศกษาอน

2. เกดการขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองทมงพฒนาคณภาพผ฿เรยน โดยการขบเคลอนให฿มการน าองคโความร฿และนวตกรรมทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ไปใช฿ในองคโกรการศกษาขนพนฐาน เกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿ และเกดเครอขายการจดการความร฿เพอพฒนาประสทธภาพขององคโกรในภาคการศกษา อนน าไปสการพฒนาคณภาพการศกษาเพอเปาหมายคณภาพผ฿เรยน

- 6 -


ก าหนดการตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2 “การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน

วนพฤหสบดท 22 เมษายน 2553 (ภาคเชา)

08.00 ” 09.00 น. ลงทะเบยน

09.00 ” 09.30 น.

การแสดงนาฏลลา “การจดการความรเพอพฒนาผเรยน”

โดย โรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

ณ ห฿องคอนเวนชนฮอลลโ ABCD ชน 1

09.30 ” 10.30 น. วดทศนโ “ปฏรปการเรยนรดวยการจดการความร” กลาวเปดงาน “ตลาดนดการจดการความร฿ ระดบชาต ครงท 2

ประธานเปด: ดร.สทธศร วงษโสมาน

รองเลขาธการสภาการศกษา

กลาววตถประสงคโการจดงาน: ดร.จนตนา ศกดภอราม

ผ฿อ านวยการส านกนโยบายด฿านประสทธภาพ

การบรหารจดการและการมสวนรวม


10.30 – 10.45 น. พกรบประทานอาหารวางและเครองดม

10.45 – 12.00 น.

ปาฐกถาพเศษ “การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน”

โดย นายแพทยโสมเกยรต วสวฎฏกล ผ฿ชวยอธการบดฝายการศกษาและทรพยากรบคคล มหาวทยาลยมหดล


12.00 – 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน ห฿องออรโคด 1, 2, 3, 4 ชน 3

- 7 -


วนพฤหสบดท 22 เมษายน 2553 (ภาคบาย)

13.00 ” 16.00 น.

แลกเปลยนเรยนร....หองเสวนา: กระบวนการพฒนานวตกรรมทางการศกษาดวยการจดการความรเพอพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน ของกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และเครอขายขยายผล ทขบเคลอนตามเปาหมายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง

ห฿องเสวนา 1 13.00 ” 16.00 น. ห฿องคอนเวนชน

ฮอลลโ A ชน 1

นวตกรรม/แบบปฏบตการพฒนาการจดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรดวยการจดการความรของสถานศกษาขนพนฐาน

1. การสงเสรมความสามารถทางวทยาศาสตรดวยกจกรรม คายวทยาศาสตร แบบ 3 in 2 โดย โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎ ส านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 1

2. มหศจรรยการละครเพอการเรยนร โดย โรงเรยนวดหนองโพ ส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3

3. โอกาส: English Need Change โดย โรงเรยนปรยาโชต ส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3

4. “โครงงานหนยนตท ามอ” บรณาการ 8 กลมสาระการเรยนร โดย โรงเรยนอทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

ผ฿ด าเนนรายการ: รองศาสตราจารยโ ดร.กญชร ค฿าขาย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นกวจยโครงการวจยและพฒนานวตกรรม EdKM

- 8 -


วนพฤหสบดท 22 เมษายน 2553 (ภาคบาย) ตอ


ฮอลลโ B ชน 1

นวตกรรมการพฒนาการจดการเรยนรทสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของสถานศกษาขนพนฐานดวยการจดการความร

1. การพฒนาการเรยนรทงระบบดวยกระบวนการจดการความรสผเรยนสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร เชดชคณธรรม นอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนบ฿านวงจน ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

2. การจดการเรยนรแบบบรณาการ สบสานเศรษฐกจพอเพยง ใชวถเกษตรอนทรย น าความรคคณธรรม โดย โรงเรยนบ฿านฝายพญานาค ส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2

3. สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนบ฿านดอนสบเปอ ส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2

4. เสนทาง…..การจดการความรกบการสรางเครอขายการนเทศการจดการเรยนรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนโนนสงวทยาคาร

ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองบวล าภ เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: ผ฿ชวยศาสตราจารยโ ดร.ทศนยโ ไพฑรยโพงษโ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นกวจยโครงการวจยและพฒนานวตกรรม EdKM

- 9 -




ฮอลลโ C ชน 1

นวตกรรมการพฒนาสอและเทคโนโลยเพอการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานดวยการจดการความร

1. Pop up สอสรางสรรค โดย โรงเรยนบ฿านงอนหนองพะเนาวโ (มตรภาพท 126) ส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 2

2. การพฒนาสอ-นวตกรรมการเรยนการสอนดวยการจดการความรของครและบคลากรทางการศกษา โดย โรงเรยนสตรเศรษฐบตรบ าเพญ ส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

3. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง การผนอกษร ส าหรบนกเรยนบกพรองทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3 โดย โรงเรยนบ฿านนาสะแบง ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3

4. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบการปฏบตจรง เรองบทบาทและกจการลกเสอ กฎและค าปฏญาณ และระเบยบแถวชนมธยมศกษาปท 1 โดย โรงเรยนอนบาลหนองคาย ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.รงเรอง สขาภรมยโ ผ฿ทรงคณวฒ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

- 10 -



ห฿องเสวนา 4 13.00 ” 16.00 น. ห฿องฮองเต฿ AB

ชน 2

นวตกรรมเพมประสทธภาพการบรหารจดการดวยการจดการความรของส านกงานเขตพนทการศกษา

1. การสรางและพฒนาเครอขายการจดการความร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

2. การเพมประสทธภาพองคกรดวยการจดการความร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

3. การใช KM ในการพฒนาองคกร โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.สวฒนโ เงนฉ า กรรมการสภาการศกษา หวหน฿าโครงการวจยและพฒนานวตกรรม EdKM

ห฿องเสวนา 5 13.00 ” 16.00 น. ห฿องฮองเต฿ GS

ชน 2

นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร

1. นวตกรรมเครอขายการเรยนร฿ของครและบคลากรทางการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿ โดย ผ฿ชวยศาสตราจารยโเครอศร วเศษสวรรณภม

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยสงขลานครนทรโ 2. เครอขายการจดการเรยนร฿: พลงในการพฒนาคณภาพการศกษาทยงยน

โดย ผ฿ชวยศาสตราจารยโ ดร.ฤตนนทโ สมทรไทย ดร.ปรารถนา โกวทยางกร

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยเชยงใหม 3. เครอขายพฒนาทกษะเพอชวต

โดย รองศาสตราจารยโล าดวน เกษตรสนทร ดร.ปทมาพร ชเลศเพชร

คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏสงขลา ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.อมรรตนโ วฒนาธร

- 11 -


วนพฤหสบดท 22 เมษายน 2553 และ วนศกรท 23 เมษายน 2553

09.00 ” 16.00 น.

แลกเปลยนเรยนร...ลานนทรรศการ: กระบวนการพฒนานวตกรรมทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาขนพนฐานในกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และกลมเครอขายขยายผล KM

ลานนทรรศการ 1

นวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยนทยงยนดวยการจดการความรของสถานศกษาระดบประถมศกษา

หน฿าห฿อง คอนเวนชนฮอลลโ

ABCD ชน 1

1. นวตกรรม ROTSA’ MODEL กบการจดการความร ในโรงเรยนรอตเสวกวทยา โดย โรงเรยนรอตเสวกวทยา ส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 1

2. การสงเสรมความสามารถทางวทยาศาสตรดวยกจกรรม คายวทยาศาสตร แบบ 3 in 2 โดย โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎ ส านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 1

3. กวาจะพบความส าเรจ: ปลกฝงและสงเสรมรกการอาน โดย โรงเรยนบ฿านสระกระโจม ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

4. ภาษาองกฤษเพอการสอสารผานกระบวนการ ถายโอนความหมาย โดย โรงเรยนชมชนบ฿านน าวง ส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3

5. โอกาส: English Need Change โดย โรงเรยนปรยาโชต ส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3

- 12 -



หน฿าห฿อง

6. “ดวงใจไรฝน” วธการดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหา โดย โรงเรยนเซนตโนโกลาส ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

คอนเวนชนฮอลลโABCD ชน 1

7. โรงเรยนผน าการจดการความร สการจดการเรยนรโรงเรยนคณธรรมชนน า ดวยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน โดย โรงเรยนสขานาร ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

8. เพาะช าอาชพ โดย โรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า) เทศบาลนครนครราชสมา

9. Pop up สอสรางสรรค โดย โรงเรยนบ฿านงอนหนองพะเนาวโ (มตรภาพท 126) ส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 2

10. สอรกจากการเรยนรดวยการเทยบรอยคณภาพ โดย โรงเรยนบ฿านควนนมต ส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรโธาน เขต 1

11. ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกวาง โดย โรงเรยนวดบางเดอ ส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1

12. การจดการความรเพอยกระดบผลสมฤทธภาษาไทย โดย โรงเรยนวดถอนสมอ ส านกงานเขตพนทการศกษาสงหโบร

13. หยงรากแกวทางปญญา: การพฒนานวตกรรมทเหมาะสมของการจดการเรยนรวทยาศาสตรแนวบรณาการส าหรบเดกปฐมวย โดย ศนยโวทยาศาสตรโเพอการศกษา ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

- 13 -



นวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยนทยงยนดวยการจดการความรของสถานศกษาระดบมธยมศกษา

หน฿าห฿อง คอนเวนชนฮอลลโ

ABCD ชน 1

1. การพฒนาสอ-นวตกรรมการเรยนการสอนดวยการจดการความรของครและบคลากรทางการศกษา โดย โรงเรยนสตรเศรษฐบตรบ าเพญ ส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

2. การจดการความรสการพฒนา "โครงงานหนยนตท ามอ" บรณาการ 8 กลมสาระการเรยนร โดย โรงเรยนอทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

3. การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน โดยใชกจกรรม To be Number One โดย โรงเรยนหนองหานวทยา ส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน เขต 3

4. ปนดนใหเปนดาว โดย โรงเรยนบ฿านเมกด า ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2

5. จากผใชความร…..สผสรางความร โดย โรงเรยนบ฿านเมกด า ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2

6. ใจถงใจ…..ภาษาไทยเนนการปฏบต โดย โรงเรยนเทพา ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 3

7. หองเรยนคณภาพ เทคนคการจดการเรยนทหลากหลาย โดย โรงเรยนจานกร฿อง ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

- 14 -


ลานนทรรศการ 2หน฿าห฿อง

คอนเวนชนฮอลลโABCD ชน 1

8. ชดกจกรรมวทยาศาสตรทองถน เรอง บว…..มหศจรรย แหงราชนไมน า โดย โรงเรยนเทพศรนทรโคลองสบสาม ปทมธาน ส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 2

9. การบรหารแบบมสวนรวมโดยใชเทคนคจ าปา 5 กลบ โดย โรงเรยนทาจ าปาวทยา ส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 2


ห฿องการโเด฿น 2

นวตกรรมดานหลกสตร การใชสอและเทคโนโลยเพอพฒนาผเรยน และการจดการเรยนรวมเดกทมความตองการพเศษทางการศกษา โดยใชการจดการความร

ชน 2 1. หลกสตรการเรยนรวถไทยเพอผดงไทยดวยกระบวนการบรณาการ โดย โรงเรยนชมชนศลาเพชร ส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2

2. การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง “วถชวตชาวลวะ” โดย โรงเรยนบ฿านห฿วยฟอง ส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2

3. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบการปฏบตจรง เรองบทบาทและกจการลกเสอ กฎและค าปฏญาณ และระเบยบแถว ชนมธยมศกษาปท 1 โดย โรงเรยนอนบาลหนองคาย ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

4. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง การผนอกษร ส าหรบนกเรยนบกพรองทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3 โดย โรงเรยนบ฿านนาสะแบง ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3

- 15 -



ห฿องการโเด฿น 2 ชน 2

5. รปแบบการสอนวชาคณตศาสตรเพมเตม ทประยกต ใชกลยทธการพฒนาตนเองดวยสญญาการเรยน ในการพฒนาสมฤทธผลทางการเรยนคณตศาสตร ของนกเรยนดอยสมฤทธ โดย โรงเรยนทาบอ ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

6. การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ: กรณศกษาโรงเรยนบานตลกหน โดย โรงเรยนบ฿านตลกหน ส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2



นวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยนทยงยนในแบบเครอขายการจดการความรของส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา

ชน 2 1. การสรางและพฒนาเครอขายการจดการความรของ ส านกงานเขตพนทการศกษา ลพบร เขต 1 โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

2. จดการความรเพอสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร เชดชคณธรรม นอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดย โรงเรยนบ฿านวงจน ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

3. รวมใจประสาน สงเสรมนสยรกการอาน โรงเรยนวดหนองกระเบยน โดย โรงเรยนวดหนองกระเบยน ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

4. การพฒนาการอาน การเขยนภาษาไทยใหสนกดวย 7 ส. โดย โรงเรยนวดบ฿านดาบ ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

- 16 -




5. สองมอ สอสานรก สองวย โดย โรงเรยนบ฿านถลงเหลก ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

ชน 2 6. นาฏลลาโรงเรยนวดโพธเกาตน โดย โรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1


นวตกรรมทางการศกษาเพอเพมประสทธภาพองคกรดวยการจดการความรสคณภาพผเรยนของส านกงานเขตพนทการศกษา

ห฿องการโเด฿น 1 ชน 2

1. การพฒนารปแบบการจดการความรเพอเพมประสทธภาพองคกรของเขตพนทการศกษา โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1

2. การพฒนาทกษะการคดโดยใชแบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1

3. ชดการเรยนร…..การนเทศเพอการเปลยนแปลง โดย ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

4. การใชคมอการนเทศ การออกแบบหนวยการเรยนร เทคนค Backward Design โดยการนเทศแบบรวมคดพาท า โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

ลานนทรรศการ 6 ห฿องเลอวงโดม

กระบวนการพฒนานวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาผเรยนทยงยนดวยการจดการความรของเครอขายส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา

ชน 2 1. การขบเคลอน KM “องคกรแหงการเรยนร” โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

- 17 -


ลานนทรรศการ 6 ห฿องเลอวงโดม

ชน 2

2. การบรหารจดการตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน โดย โรงเรยนบ฿านนาแสน ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

3. กระบวนการ 5 คด สความส าเรจ โดย โรงเรยนบ฿านคลองหวะ (ทวรตนโราษฎรโบ ารง) ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

4. พลงมด ลดภาวะโลกรอน โดย โรงเรยนบ฿านควนเนยง ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

5. ครอบครวตวเลข โดย โรงเรยนบ฿านฉลง ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

6. ดแลตามเบอรโทร..... สระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ทมประสทธภาพ โดย โรงเรยนบ฿านโคกเมา ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

7. นวตกรรมการจดการเรยนร…..น าสความเปนเลศ โดย โรงเรยนมธยมสรวณวร 2 สงขลา ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

- 18 -


วนศกรท 23 เมษายน 2553 (ภาคเชา)

09.00 – 12.00 น. แลกเปลยนเรยนร....หองเสวนา: กระบวนการพฒนานวตกรรมทางการศกษาดวยการจดการความรเพอพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน ของกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และเครอขายขยายผล ทขบเคลอนตามเปาหมายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง

ห฿องเสวนา 1 09.00 – 12.00 น.

แบบปฏบตทดของการจดการความรเพอคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐานกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM

ห฿องคอนเวนชนฮอลลโ A ชน 1

1. “ตลาดนดวนอาทตยแหงการเรยนร”: แบบปฏบตทดของ การจดการความรในโรงเรยนบานเมองแปง โดย โรงเรยนบ฿านเมองแปง ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

2. ทงจามไต วถไทยใหญ: แบบปฏบตทดของการจดการความรโรงเรยนชมชนบานเมองปอน โดย โรงเรยนชมชนบ฿านเมองปอน ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

3. แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนบานแค โดย โรงเรยนบ฿านแค ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 3

4. พลงครสเดกดพระมารดา โดย โรงเรยนพระมารดานจจานเคราะหโ ส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

ผ฿ด าเนนรายการ: ผ฿ชวยศาสตราจารยโ ดร.ทศนยโ ไพฑรยโพงษโ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นกวจยโครงการวจยและพฒนานวตกรรม EdKM

- 19 -


วนศกรท 23 เมษายน 2553 (ภาคเชา) ตอ

ห฿องเสวนา 2 แบบปฏบตทดของกจกรรมพฒนาผเรยนดวยการจดการความร

09.00 – 12.00 น. ห฿องคอนเวนชน

ฮอลลโ B

1. เสยงสอรกจากโรงเรยนบานวนาหลวง โดย โรงเรยนบ฿านวนาหลวง ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

ชน 1 2. “ดวงใจไรฝน” วธการดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหา โดย โรงเรยนเซนตโนโกลาส

ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

3. เสรมสรางทกษะชวตทดของนกเรยนและเยาวชนโดยใชกระบวนการทบนมเบอรวน โดย โรงเรยนหนองหานวทยา ส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน เขต 3

4. การจดการนกเรยนตางวย…..อยรวมกนอยางมความสข โดย โรงเรยนวดทาช฿าง ส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.รงเรอง สขาภรมยโ ผ฿ทรงคณวฒ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

- 20 -



ห฿องเสวนา 3 09.00 – 12.00 น.

ห฿องคอนเวนชน

นวตกรรมการพฒนาการบรหารจดการดวยการจดการความรสคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน

ฮอลลโ C ชน 1

1. การจดการความรสโรงเรยนรางวลการจดการศกษาคณตศาสตรระดบดเดน โดย โรงเรยนสราษฎรโธาน ส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรโธาน เขต 1

2. โรงเรยนผน าการจดการความรสการเรยนรโรงเรยนคณธรรม

ชนน า ดวยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน

โดย โรงเรยนสขานาร

ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

3. เพาะช าอาชพ โดย โรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า) เทศบาลนครนครราชสมา

4. นวตกรรม ROTSA’ MODEL กบการจดการความรใน

โรงเรยนรอตเสวกวทยา

โดย โรงเรยนรอตเสวกวทยา

ส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.พรเทพ ร฿แผน คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรคโ

- 21 -


ห฿องเสวนา 4

นวตกรรมทางการศกษาพฒนาคณภาพผเรยนดวยการจดการความร ของส านกงานเขตพนทการศกษา

09.00 – 12.00 น.ห฿องฮองเต฿ AB

1. กระบวนการปลกฝงการอานอยางยงยน โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

ชน 2 2. การพฒนาขบเคลอนการคดสหองเรยนดวยการจดการความรควบคการนเทศแบบชแนะพาท า โดย ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1

3. การบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก โดย ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

ผ฿ด าเนนรายการ: รองศาสตราจารยโ ดร.กญชร ค฿าขาย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นกวจยโครงการวจยและพฒนานวตกรรม EdKM


ห฿องเสวนา 5 09.00 – 12.00 น.ห฿องฮองเต฿ GS

ชน 2

นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร

1. สร฿างขวญเพอการศกษาของเยาวชนในชนบท เฮ฿อ…..แล฿วกส าเรจ โดย ผ฿ชวยศาสตราจารยโอภณหโพร สถตภาคกล นาย ส. สมบต มสนทร นางสาวถนอมศร สขศร

คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช 2. การสร฿างเครอขายทางการศกษาด฿วย KM

กรณโรงเรยนบ฿านโพธงาม โดย นายช านาญ ปาณาวงษโ รองศาสตราจารยโเทยมจนทรโ พานชยโผลนไชย

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยนเรศวร

- 22 -



ห฿องเสวนา 5 09.00 – 12.00 น.ห฿องฮองเต฿ GS

3. เรองเลา(จาก)ชาวโคราช โดย ดร.สรลกษณโ โปรงสนเทยะ คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ชน 2 (ตอ) ผ฿ด าเนนรายการ: ดร.อมรรตนโ วฒนาธร

12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน ห฿องออรโคด 1, 2 , 3, 4 ชน 3

วนศกรท 23 เมษายน 2553 (ภาคบาย)

13.00 – 15.30 น. เวทเสวนา “การจดการความร: ขมทรพยแหงปญญา และเครอขายการเรยนร”

โดย 1) นายแพทยโสมศกด ชณหรศม เลขาธการมลนธสาธารณสขแหงชาต

2) นายสราวฒ พนธชงคโ บรษท NOK Precision Component Co., Ltd

3) นายไตรรตนโ ฉตรแก฿ว ผ฿อ านวยการศนยโกลางผ฿เชยวชาญการจดการความร฿แหงเอเชย

4) ดร.ยวนช ทนนะลกษณโ นกวชาการอสระ (เครอขายผ฿ปกครอง)

ด าเนนรายการ โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.เลขา ปยะอจฉรยะ ณ ห฿องคอนเวนชนฮอลลโ ABCD ชน 1

15.30 น. สรปและกลาวปดงาน

โดย ผ฿ชวยศาสตราจารยโ ดร.เลขา ปยะอจฉรยะ กรรมการสภาการศกษา

- 23 -


สรปตารางเวลาและกจกรรมในงานตลาดนดการจดการความร ครงท 2

1. กจกรรมการจดการความร วนท 22 เมษายน 2553 วนท 22 เมษายน 2553 (09.00 – 12.00 น.)

09.00 ” 09.30 น. 09.30 - 10.30 น. 10.45 - 12.00 น. นาฏลลา “การจดการความรเพอพฒนาผเรยน”

หองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1

พธเปด โดยรองเลขาธการสภาการศกษา ชมวดทศน ‚ปฏรปการเรยนร฿ด฿วย

การจดการความร฿ หองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1

ปาฐกถาพเศษ“การจดการความรสการพฒนาคณภาพผเรยนทยงยน” หองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1

2. กจกรรมแลกเปลยนเรยนร วนท 22 เมษายน 2553 09.00 - 16.00 น. 13.00 - 16.00 น.

น าเสนอนทรรศการ น าเสนอนวตกรรมเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยนในห฿องยอย การพฒนานวตกรรมทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาขนพนฐานในกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และกลมเครอขายขยายผล KM

นวตกรรมการพฒนาการจด การเรยนรใน กลมสาระการเรยนร ดวยการจดการความรของสถานศกษา ขนพนฐาน หอง คอนเวนชนฮอลล A ชน 1

นวตกรรมการพฒนาการจด การเรยนรทสอดแทรก ปรชญาเศรษฐกจ พอเพยงของสถานศกษา ขนพนฐานดวยการจดการความร หอง คอนเวนชนฮอลล B ชน 1

นวตกรรมการพฒนาสอและเทคโนโลยเพอ การเรยนร ของสถานศกษาขนพนฐาน ดวยการจดการความร หอง คอนเวนชนฮอลล C ชน 1

นวตกรรมเพมประสทธภาพการบรหารจดการของส านกงานเขตพนทการศกษา หอง ฮองเต AB ชน2

นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร หอง ฮองเต GS ชน2

ลานนทรรศการ 1 และ 2 KM สถานศกษาขนพนฐานระดบประถมศกษาและมธยมศกษา หนาหองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1 ลานนทรรศการ 3 KM เรอง หลกสตร/ สอ/ การจดการศกษาพเศษ หองการเดน 2 ชน 2 ลานนทรรศการ 4/ 5/ 6 KM เครอขายส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐาน หองการเดน 2 / หองเลอวงโดม ชน 2 และบรเวณหนาหอง หมายเหต สถานท ชน 2 สามารถขนจากบนไดวน จากบรเวณชน 1 ได

- 24 -


3. กจกรรมการแลกเปลยนเรยนร วนท 23 เมษายน 2553

09.00 - 16.00 น. 09.00 - 12.00 น. น าเสนอนทรรศการ น าเสนอนวตกรรมเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยนในห฿องยอย

การพฒนานวตกรรมทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาขนพนฐานในกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และกลมเครอขายขยายผล KM

แบบปฏบตทดของการจดการความรเพอคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐานกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM หอง คอนเวนชนฮอลล A ชน 1

แบบปฏบตทดของกจกรรมพฒนาผเรยนดวยการจดการความร หอง คอนเวนชนฮอลล B ชน 1

นวตกรรมการพฒนาการบรหารจดการดวยการจดการความรสคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน หอง คอนเวนชนฮอลล C ชน 1

นวตกรรมทางการศกษาพฒนาคณภาพผเรยนดวยการจดการความร ของส านกงานเขตพนทการศกษา หอง ฮองเต AB ชน2

นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร หอง ฮองเต GS ชน2

ลานนทรรศการ 1 และ 2 KM สถานศกษาขนพนฐานระดบประถมศกษาและมธยมศกษา หนาหองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1 ลานนทรรศการ 3 KM เรอง หลกสตร/ สอ/ การจดการศกษาพเศษ หองการเดน 2 ชน 2 ลานนทรรศการ 4/ 5/ 6 KM เครอขายส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐาน หองการเดน 2 / หองเลอวงโดม ชน 2 และบรเวณหนาหอง

4. กจกรรมการจดการความร วนท 23 เมษายน 2553 ภาคบาย (13.00 – 15.30 น.)

13.00 – 15.30 น.

เวทเสวนา..... “การจดการความร: ขมทรพยแหงปญญา และเครอขายการเรยนร” หองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1

15.30 น. สรปและปดงาน หองคอนเวนชนฮอลล ABCD ชน 1

- 25 -


บทบาทของผรวมงานตลาดนดการจดการความร

1. ลงทะเบยนเข฿ารวมงานตลาดนดการจดการความร฿ ระดบชาต ครงท 2 ทง 2 วน

2. เข฿ารวมกจกรรมวชาการในห฿องรวม วนท 22 เมษายน 2553 (ภาคเช฿า ) และวนท 23 เมษายน 2553 (ภาคบาย)

3. จดเวลาและเลอก (ตามอธยาศย ) แลกเปลยนเรยนร ผลดกนเรยนเวยนกนสอน........ลานนทรรศการ : กระบวนการพฒนานวตกรรมทางการศกษาดวยการจดการความรของส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาขนพนฐานในกลมเปาหมายโครงการวจยและพฒนานวตกรรม KM และกลมเครอขายขยายผล KM ในวนท 22 และ 23 เมษายน 2553 (เวลา 09.00 ” 16.00 น.)

4. เลอกแลกเปลยนเรยนร .... หองเสวนา (ในห฿องยอย ) เข฿ารวมฟงการน าเสนอนวตกรรม ทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยนด฿วย การจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษาขนพนฐานทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ของกลมเปาหมายการวจย EdKM และเครอขายขยายผล รวมถงนวตกรรม เครอขายการเรยนร฿ของครและบคลากรทางการศกษา ด฿วยการจดการความร฿ ของสถาบนอดมศกษา ในวนท 22 เมษายน 2553 (ภาคบาย เวลา 13.00 ” 16.00 น.) และ วนท 23 เมษายน 2553 (ภาคเช฿า เวลา 09.00 ” 12.00 น.) ในประเดนทสนใจและได฿ประโยชนโมากทสด และรวมอภปรายแลกเปลยนเรยนร฿ประเดนนวตกรรมการใช฿การจดการความร฿เพอพฒนา นวตกรรมทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยน จะไมมการเดนเข฿า-ออกตามห฿องยอยแตละห฿อง แตจะให฿รวมเสวนาแลกเปลยนเรยนร฿ในแตละห฿องจนจบรายการ

5. บนทกสาระทได฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿ในงานตลาดนด การจดการความร฿ ระดบชาต ครงท 2

6. ตอบแบบประเมนการจดงานตลาดนด การจดการความร฿ ครงท 2 เพอให฿ข฿อเสนอแนะ การจดกจกรรม และแนวทางการสงเสรมการใช฿การจดการความร฿เพ อเพมประสทธภาพขององคโกรการศกษาขนพนฐานเพอน าเสนอตอไป

- 26 -


เรยนรจากเรองดๆ ในงานตลาดนดการจดการความรระดบชาต ครงท 2

นวตกรรมทางการศกษ าและแบบปฏบตทด ของการจดการความร เพอพฒนาคณภาพผเรยนทน าเสนอในงานตลาดนด

งานตลาดนดการจดการความร฿ระดบชาต ครงท 2 ในหวข฿อ “การจดการความร฿สการพฒนาคณภาพผ฿เรยนทยงยน ” มเปาหมาย เพอขบเคลอนการใช฿การจดการความร฿เพอพฒนาประสทธภาพองคโกรการศกษาขนพนฐาน และสร฿างเครอขายกลยาณมตรการจดการความร฿ในภาคการศกษา โดยมการน าเสนอ องคโความร฿ นวตกรรมทางการศกษา และแบบปฏบตทดเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทใช฿กระบวนการและเครองมอการจดการความร฿ในการพฒนา ซงน าเสนอในรปแบบการเสวนาในห฿องยอยและ นทรรศการ ผ฿เข฿ารวมงานสามารถแลกเปลยนเรยนร฿ ผลดกนเรยนเวยนกนสอน เตมเตมความร฿และประสบการณโให฿กนและกน และน าวธการและความร฿ทสนใจไปปรบใช฿ในการท างานของตนและองคโกรได฿

นวตกรรมทางการศกษา และแบบปฏบตทด ของการจดการความร฿ เพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนทน าเสนอในงานตลาดนดการจดการความร฿ในเวทครงน เปนนวตกรรมทมการตอยอดของกลมเปาหมายจากโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพองคโกรการศกษาด฿วยการจดการความร฿ หรอ EdKM และเครอขายขยายผล ซง จดกลมได฿เปน 3 กลม คอ กลมทหนง นวตกรรมทางการศกษาของ ส านกงานเขตพนทการศกษา กลมทสอง นวตกรรมทางการศกษาของ สถานศกษาขนพนฐาน และกลมทสาม นวตกรรมเครอขายการเรยนร฿ของครและบคลากรทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿

กลมทหนง นวตกรรมทางการศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษา

1. การเพมประสทธภาพองคกรดวยการจดการความร

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 (นางศศปรดา ศรปาลกะ)

ปลายปงบประมาณ 2549 ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 ได฿รบคดเลอกให฿เข฿ารวมโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมป ระสทธภาพของ

- 27 -


องคโกรการศกษาด฿วยการจดการความร฿ หรอ KM โดยการผลกดนของ นายโกศล ปราค า ผ฿อ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 หรอ สพท .มส.1 ขณะนนเปนการด าเนนการรวมกนโดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย และสถาบนสงเสรมการจดการความร฿เพอสงคม เมอ สพท .มส.1 มโอกาสเข฿ารวมในโครงการวจยน จงได฿รบมอบหมายให฿เปนกรรมการเลขานการ เปนผ฿รบผดชอบในการขบเคลอนทกวธ

การคดเลอกสถานศกษาน ารอง 4 แหง จากทสมครเข฿ารวมโครงการจ านวน 96 แหง สถานศกษาทได฿รบคดเลอกเข฿ามา อ าเภอละ 1 แหง คอโรงเรยนห฿องสอนศกษา อ าเภอเมอง โรงเรยนชมชนบ฿านเมองปอน อ าเภอขนยวม โรงเรยนบ฿านวนาหลวง อ าเภอปางมะผ฿า และโรงเรยนบ฿านเม องแปง อ าเภอปาย ซงในการจดการความร฿นนจะต฿องน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาสนบสนน โรงเรยนบ฿านเมองแปง เปนโรงเรยนทอยหางไกล และทรกนดารมาก ต฿องได฿รบการสนบสนนรถ Mobile ICT จาก สพท .มส. เขต 1 เพอให฿นกเรยนและคณครได฿ใช฿ อนเทอรโเนตอยางสมบรณโ ซงในฐานะเปนผ฿ขบเคลอนกร฿สกยนด และภาคภมใจเปนอยางยงทคณครและนกเรยนใช฿ อนเทอรโเนต อยางค฿มคามากทสด คณครทกคนสร฿างบลอก (Blog) ของตนเอง และประสบความส าเรจในการด าเนนการจดตลาดนดแหงการเรยนร฿วนอาทตยโ สามารถเปนแหลงศกษา ดงานขององคโกรอนได฿ ตลอดจนบนทกเรองเลาลงบลอกสอสารกบเครอขายได฿ โดยเฉพาะคณวศาสตรโของโรงเรยนห฿องสอนศกษาสามารถจะ E”mail กบเครอขายตางองคโกรได฿ดมาก ในขณะทโรงเรยนบ฿านวนาหลวง และโรงเรยนชมชนบ฿านเมองปอน กสามารถทจะขบเคลอน K.M อยางมประสทธภาพ คณครโรงเรยนบ฿านวนาหลวงนนได฿ใช฿พนทเวบไซดโของโรงเรยนเผยแพรผลงาน และแลกเปลยนเรยนร฿ และพฒนาเปนโรงเรยนต฿นแบบของการจดการความร฿ในสถานศกษาด฿วย ซงมข฿าราชการครและบคลากรตางสงกดมาศกษาดงานทกป

ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮ องสอน เขต 1 แม฿วาจะเปนเขตพนทการศกษาทอยหางไกล กนดาร แตกสามารถขบเคลอน KM ได฿ในระดบหนง ซงในสองปทผานมา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานได฿ขบเคลอนอยางจรงจง โดยสนบสนนงบประมาณในการด าเนนการ และพฒนาผ฿ทรบผดชอบทเปนส าน กงานเขตพนทการศกษาต฿นแบบ ซงส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 ได฿เปนส านกงานเขต

- 28 -


พนทการศกษาต฿นแบบด฿วย และได฿ขบเคลอนการจดการความร฿เพอพฒนาองคโกรอยางตอเนอง ทงกลมภารกจในส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 และสถานศกษาต฿นแบบ จนเกดผลผลตการเพมประสทธภาพขององคโกรและมแบบปฏบตทดส าหรบบคลากรในการปฏบตงาน ดงกรณตวอยาง

กลมอ านวยการ โครงการ One Stop Service เรองการจดท าบตรประจ าตวข฿าราชการ และการเบกจายเงนคารกษาพยาบาล นอกจากจะให฿บรการในส านกงาน ฯ แล฿ว ยงได฿ออกไปรบบรการตางพนท ณ ศนยโประสานงาน อ าเภอปาย มการแลกเปลยนและให฿ความร฿กบเจ฿าหน฿าทประจ าศนยโ และข฿าราชการครทมารบบรการ

กลมนโยบายและแผน ได฿จดท าระบบงานสารบรรณอเลกทรอนกสโ E-filing โดยจดท าคมอการปฏบตงานสารบรรณอเลกทรอนกสโ E-filing มอบหมายวทยากรแกนน าในกลมแตละกลมงานน าฝกปฏบตในการออกเลขหนงสอสง โดยมวทยากรพเลยงคอยดแล (พร฿สองน฿องร฿หนง) และรวมจดท าแผนองคโความร฿เรองการพฒนาโรงเรยนขนาดเลก

กลมนเทศฯ ได฿น ากระบวนการจดการความร฿ไปใช฿ในการนเทศ ไมวาจะ เปนเรองของกระบวนการคด การอาน การเขยน และการแลกเปลยนเรยนร฿ผานบลอก และเวบไซดโ

กลมสงเสรมฯ ได฿น ากระบวนการจดการความร฿ไปใช฿ในการจดท าแผนการจดการความร฿ เรองระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงเปนนโยบายทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก าหนดให฿เปนภารกจของส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาต฿องด าเนนการ

กลมบรหารงานบคคล ได฿น าความร฿จากการปฏบตมาจดท าหลกเกณฑโการย฿ายข฿าราชการคร เกณฑโการพจารณาความดความชอบ และคมอการปฏบตงานวนย มอบให฿สถานศกษาเปนคมอในการด าเนนงาน

กลมบรหารงานการเงนและสนทรพย ได฿เผยแพรความร฿ เรอง การใช฿จายเงนรายได฿สถานศกษาและทเกยวข฿องผานเวบไซดโของกลมด฿วย จดท าคมอในการปฏบตงานการเงนและพสดให฿แกสถานศกษา เปนวทยากรแลกเปลยนเรยนร฿ เรอง การบรหารงบประมาณสถานศกษา/ การจดท าบญชของโรงเรยน

- 29 -


กลมการจดการความร ได฿เผยแพรความร฿ทางด฿านการจดการความร฿ ความร฿ผานเวบไซดโ สพท.มส. 1 เวบไซตโแมงมม และเวบไซดโ Gotoknow ผานทางบลอก ตลอดจนสอวทยอยางตอเนอง ในรายการการศกษาสมพนธโ ณ สถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย จงหวดแมฮองสอน ทกวนพฤหสบด เวลา 10.10”10.30 น. จดเวททางวชาการน าเสนอ Best Practice ครดในดวงใจ ครครสดด พฒนาสถานศกษาน ารองเครอขาย ฝกอบรม ศกษาดงาน รวมน าเสนอผลงานฯ มการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางสมาชกภายในกลม และระหวางกลมภารกจ เพอนชวยเพอน พสอนน฿องน฿องสอนพ (พร฿สองน฿องร฿หนง ) โดยเฉพาะในเรองของงาน ICT นอกจากน ได฿เปนแกนน าในการขบเคลอนจดท าแผนองคโความร฿ทสพฐ. ก าหนด จ านวน 3 เรอง โดยใช฿ 7 ขนตอนของกระบวนการจดการความร฿ (Knowledge Management Process KMP7)

ปจจบ นการขบเคลอนการจดการความร฿ใน สพท .มส .1 มผ฿อ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 นายวลลพ สงวนนาม เปน CEO มรองผ฿อ านวยการฯ เปน CKO โดยทกวนองคาร ทานผ฿อ านวยการฯ จะประชมสภากาแฟ เปดเวทแลกเปลยนเรยนร฿กบผ฿อ านวยการกลมภารกจ แลก เปลยนทงงานปกตและงา นนโยบาย เน฿นให฿มการวางแผนกอนปฏบตการ (Before Action Review BAR) และการทบทวนหลงปฏบตการ (After Action Review AAR) ในฐานะผ฿รบผดชอบได฿ใช฿ยทธวธขบเคลอนทงแนวราบและแนวตง สวนใหญแล฿วจะใช฿วธประสานกบเจ฿าหน฿าทภายในกลมภารกจมากกวา ไมขบเคลอน KM เปนก฿อน แตจะขบเคลอนให฿เนยนไปกบงาน ซงมข฿าราชการครและบคลากรตางสงกดหลายแหง ได฿มาแลกเปลยนศกษาดงานด฿านการจดการความร฿

2. การพฒนาขบเคลอนการคดสหองเรยนดวยการจดการความร ควบคการนเทศแบบชแนะและพาท า

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 (นายประหยด เงนใส ศกษานเทศกโ)

ในฐานะศกษานเทศกโแกนน าทมบทบาทในการก ากบ ดแลชวยเหลอโรงเรยนแกนน าตามโครงการขบเคลอนการคดสห฿องเรยนของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขน

- 30 -


พนฐาน ระหวางป 2550”2552 ในโรงเรยนอนบาลเมอง (ปาปมตรภาพท 29) อ าเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน ทผานมาได฿เรมการท างานกบครโรงเรยนเปาหมาย โดยพาครว เคราะหโผลงานผ฿เรยนเปนกลม เปนค และรายบคคล เพอร฿จกคณภาพผลงานผ฿เรยนในมตตางๆ เชน ปรมาณข฿อมล คณภาพข฿อมลทผ฿เรยนสร฿างขน แบบแผนการคด การใช฿ภาษา ประโยชนโของผลงาน ความคดสร฿างสรรคโ เปนต฿น แลกเปลยน เรยนร฿ในกลมและตอทประชมใหญร วมกบโรงเรยนแกนน าและโรงเรยนเครอขายอนๆ แล฿วน าผลงานมาจดนทรรศการในห฿องประชมใหญ พร฿อมกบเปดโอกาสให฿สมาชกทประชมวพากษโ ซงเปนแนวทางการยกระดบคณภาพการคดของผ฿เรยนให฿สงขน

เมอครแกนน าและครเครอขายมความเข฿าใจแนวทางการยกระดบคณภาพการคดของผ฿เรยน ทเรมจาก การวเคราะหโผลงานทผ฿เรยนสร฿างขนเปนฐาน จงน าสการวางแผนขบเคลอนการคดระดบห฿องเรยน โดย ได฿นเทศ ลงไปชวยเหลอ ชแนะให฿ครแกนน าและครเครอขายได฿ส ารวจสภาพปญหาและความต฿องการในการจดการเรยนการสอน ตลอดจนสภาพบรบทของโรงเรยน โดยศกษาข฿อมลจากผ฿เรยน ผ฿ปกครอง ชมชน แล฿วน ามาสงเคราะหโ ก าหนดเปาหมายคณภาพผ฿เรยนระดบห฿องเรยนและระดบสถานศกษา แล฿วครจงน าไปวางแผนออกแบบกจกรรมการเรยนร฿ทเน฿นการบรณาการกจกรรมและเนอหาโดยใช฿โมเดล GPAS คอ การรวบรวมข฿อมล (G: Gathering) การจดก ระท าข฿อมล (P: Processing) การประยกตโใช฿ข฿อมล (A: Applying) และการควบคมตนเอง (S: Self-Regulating) โดยให฿ผ฿เรยนมสวนรวมก าหนดเปาหมายการเรยนร฿ รวมก าหนดเกณฑโคณภาพชนงาน (Rubrics) และแนวกจกรรมการเรยนร฿ ซงในระยะแรกๆ ได฿แนะน าและพาครพจารณาคณภาพผลงานของผ฿เรยนโดยการจดกลมผลงาน สะท฿อนจดเดน- จดควรพฒนา แล฿วชวยกนเขยนเปนมตคณภาพ (Rubrics) เรมจาก 3 ระดบ (ปรบปรง พอใช฿ ด ) พฒนาเปน 4 ระดบ (ปรบปรง พอใช฿ ด ดมาก) ทสอดคล฿องกบเนอหา สาระและธรรมชาตของรายว ชา น าไปใช฿เปนเกณฑโประเมนผลการเรยนร฿ผ฿เรยนอยางตอเนอง

เมอครจดการเรยนการสอนไประยะหนง ในฐานะผ฿รบผดชอบจงได฿ประสานและตดตามไปสงเกตการณโการจดการเรยนการสอนของคร พบวาครมความมงมนและเอาใจใสตอการพฒนาผ฿เรยนดขน โดยเฉพาะครในระดบชวงชนท 1 (ชน ป.1- 3) ห฿องเรยนเปนระบบระเบยบ ผ฿เรยนมผลงานปรากฏอยางหลากหลาย ทงทเกดจากการเรยนร฿ในและนอกห฿องเรยน

- 31 -


และตนเองกจะได฿รบเชญให฿เข฿ารวมกจกรรมวชาการของห฿องเรยนเสมอๆ ได฿รวมชนชมผลงาน การน าเสนอผลงาน พฤตกรรมการแสดงออกของผ฿เร ยน สงส าคญทพบจากการเข฿ารวมกจกรรมของห฿องเรยน คอองคโความร฿ทผ฿เรยนได฿รบทงในเชงเนอหาสาระและทกษะกระบวนการ จงได฿ชแนะให฿ครจดระบบเปนคลงความร฿ไว฿ เพอเปนประโยชนโแกครคนอนๆ และการสร฿างเครอขายขยายผล

กอนสนภาคเรยน ได฿ออกไปพบคร และจดเวทเชญชวนให฿ครเลาประสบการณโ ความประทบใจเลกๆ จากการสอนในรอบเทอมทผานมา วาได฿พฒนาผ฿เรยนอยางไร ใช฿เทคนควธการอะไรบ฿าง และผ฿เรยนมพฒนาการดขนอยางไร ท าให฿ครเกดการเรยนร฿เทคนควธการแก฿ปญหาการเรยนการสอนทหลากหลายของครในโรงเรยนเ ดยวกน ทสามารถน าไปประยกตโได฿ บทเรยนส าคญทได฿จากกระบวนการท างานคอ การให฿ความส าคญชนชมผลงานด฿วยความจรงใจ ตอยอดการเรยนร฿เดม ชแนะในสงทครต฿องการ ปรารถนา และเตมใจ

3. กระบวนการปลกฝงการอานอยางยงยน

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2

ภาษาไทยเปนเอกลกษณโของชาต เปนสมบตทางวฒนธรรมอนกอให฿เกดความเปนเอกภาพและเสรมสร฿างบคลกภาพของคนในชาตให฿มความเปนไทย เปนเครองมอในการตดตอสอสาร คนไทยควรมพฒนาการทางภาษาทงในด฿านการฟง การพด การอ าน และการเขยนตามควรแกวย เหนคณคาของภาษาในการใช฿สอความคด ความเข฿าใจ แสวงหาความร฿ และมเหตผล

ทกษะการอานเปนพนฐานส าคญทางภาษาและจ าเปนมากในการด ารงชวตประจ าวน ในยคข฿อมลขาวสาร วทยาการและเทคโนโลยตางๆ เจรญก฿าวหน฿าไปอยางรวดเรว การตดตอสอสารกยงเพมความส าคญมาก ต฿องอาศยการอานจงจะเข฿าใจและสอความกนได฿ถกต฿อง แม฿จะมการน าเทคโนโลยมาใช฿ในการตดตอสอสาร แตกไมสามารถใช฿ทดแทนการอานได฿ ตรงกนข฿ามคนในยคนกลบต฿องอานมากขน เพราะการอานเปนทกษะทท าให฿ผ฿อานได฿แสวงหาความร฿ในด฿านตางๆ ได฿แก ด฿านการศกษาค฿นคว฿า การแสวงหาความบนเทงหรอแม฿กระทงการท างาน

- 32 -


สบเนองจากข฿อมลสารสนเทศด฿านการอานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ปการศกษา 2550 ของส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 ทยงมนกเรยนอาน ไมออกอยถง 358 คน คดเปนร฿อยละ 12.98 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทงหมด ดงนนส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 จงตระหนกถงปญหาดงกลาว ได฿ก าหนดนโยบายพฒนาการอานขน โดยด าเนนการจดการความร฿กบผ฿บรหารและคร และน ามารวบรวมเปนแบบปฏบตทด (Best Practice) เผยแพรให฿กบทกโรงเรยนในสงกดฯ ใช฿เปนแนวทางสงเสรมการอาน โดยมเปาหมายส าคญคอ ท าอยางไรนกเรยนจงจะอานหนงสอออก อานหนงสอได฿อยางคลองแคลว อานแล฿วสามารถจบใจความจากเรองทอานได฿ และประการส าคญ นกเรยนมนสยรกการอานและมความสขจากการทได฿อานหนงสอ

ในสวนของการจดการความร฿วงรอบแรก เรมจากคณะท างานรวมกนทบทวนวสยทศนโ พนธกจ เปาหมาย ประเดนทเปนจดเน฿นและนโยบายเรงดวนทต฿องเรงพฒนาของส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 เพอน ามาก าหนดประเดนของการจดการความร฿ จากนนจดเวทแลกเปลยนเรยนร฿ให฿ผ฿บรหารและครในโรงเรยนทมผลการประเมนการอานล าดบ 1-10 ตามโครงการประเมนผลเพอตรวจสอบคณภาพการอานของนกเรยนปการศกษา 2551 พร฿อมกบผ฿บรหารและครในโรงเรยนแกนน าสงเสรมนส ยรกการอาน จ านวน 10 โรงเรยน ของส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 มาแลกเปลยนวธปฏบตทด (Best Practice) ในการสอนอานของครเกง ความร฿ทได฿จากการแลกเปลยนครงน ได฿ถกน ามาสรปรวบรวมเปนคลงความร฿ จดท าเปนเอกสารรปเลม เรอง “แนวทางการจดกจกรรมสงเสรมการอาน ” เสรจแล฿วสงให฿ทกโรงเรยนในสงกดฯ น าไปใช฿ และตอยอดความร฿สนวตกรรมของตนเอง

ทงระยะเวลาให฿แตละโรงเรยนหยบฉวยกจกรรมดๆ ไปใช฿จรงกบนกเรยนแล฿ว ส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 จงได฿ด าเนนการทดสอบความสามารถทางการอานของนกเรยน ทกคน ทกชน ทกโรงเรยน เพอประเมนผลการน าความร฿ไปใช฿ ภายหลงการประเมน คณะท างานได฿ด าเนนการทบทวนหลงการปฏบต (AAR: After Action Review) โดยประชมแลกเปลยนเรยนร฿ภายหลงการประเมนทดสอบความสามารถทางการอานของนกเรยน เพอวเคราะหโจดเดน จดด฿อยเพอน าไปพฒนากระบวนการสงเสรมการอาน

- 33 -


จากนนเข฿าสการจดการความร฿ในวงรอบทสอง ด฿วยการสงเคราะหโและปรบปรงรปแบบการจดกจกรรมสงเสรมการอาน เผยแพรให฿ทกโรงเรยนใช฿เปนตวอยางในการจดกจกรรม ประกาศเปนกจกรรมบงคบระดบเขตพนทการ ศกษาทโรงเรยนต฿องด าเนนการควบคไปกบกจกรรมเพมเตมทโรงเรยนเปนผ฿ก าหนด ถอเปนการน าเทคนควธการสงเสรมการอานทใช฿ได฿ผลเปนรปธรรม เปนไปได฿จรง เปนผลส าเรจจรง น ามาก าหนดเปนนโยบาย พร฿อมกนนส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 ได฿กระต฿นผ฿บรหารและคณะครให฿ค฿นหาความร฿เพมเตมจากทฤษฎผนวกเข฿ากบวธปฏบตทประสบผลส าเรจ เตมเตมความร฿น าไปสวธปฏบตทเปนเลศ แล฿วน าวธปฏบตทเปนเลศนนไปใช฿ จากนนน ากลบมาแลกเปลยนเรยนร฿กนอก หมนเปนเกลยวความร฿อยางไมร฿จบ ขณะเดยวกนส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 ได฿ด าเนนการสอบวดความสามารถทางการอานของนกเรยนทกคนอยางตอเนอง ปการศกษาละ 1 ครง รวมถงสอบถามคร ผ฿บรหาร ผ฿ปกครองและนกเรยนเพอประเมนผลผลตและผลลพธโทเกดขนจากการสงเสรมการอาน

การด าเนนงาน ดงกลาว สงผลให฿นกเรยนมทกษะความสามารถทางการอานสงขน น าไปใช฿เปนเครองมอในการเรยนร฿ แสวงหาความร฿และประสบการณโ ท าให฿มผลสมฤทธทางการเรยนในกลมสาระการเรยนร฿อนๆ ดขนตามไปด฿วย ผ฿ปกครองพงพอใจทบตรหลานมพฒนาการทางการอานดขน ชมชนและผ฿มสวนเกยวข฿องในการประเมนการด าเนนงานของส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 ให฿การยอมรบและชนชมในผลส าเรจทเกดขนกบนกเรยน สงเหลานตอกย าความส าเรจของการใช฿การจดการความร฿เปนเครองมอในการขบเคลอนการพฒนาคณภาพการอานไปสเปาห มายทก าหนดให฿ประสบผลส าเรจอยางยงยน

4. การสรางและพฒนาเครอขายการจดการความร

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 (สพท.ลบ. 1) 1. นายสทธพงษโ พฤกษอาภรณโ รองผ฿อ านวยการ สพท.ลพบร เขต 1 2. นางมาล สบกระแส ผ฿อ านวยการกลมนเทศฯ สพท.ลพบร เขต 1 3. นางสาววจตรา เจอจนทรโ ศกษานเทศกโ สพท.ลพบร เขต 1 4. นางนตยา ทบพม ศกษานเทศกโ สพท.ลพบร เขต 1

โทร. 036 ” 411001 โทร. 086 ” 1247126

- 34 -


ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 (สพท.ลบ. 1) ใช฿การจดการความร฿เปนเครองมอในการพฒนาองคโกรอยางตอเนองมาตงแตป 2549 โดยระยะแรกได฿รบการสนบสนนจาก สกศ ./ สกว. ในการจดอบรมพฒนาบคลากรแกนน า การจดการความร฿ เปนพเลยงในการนเทศ จดเวทให฿น าเสนอ นวตกรรม แลกเปลยนเรยนร฿เพอตอยอดนวตกรรมร วมกบองคโกรทางการศกษาอนๆ จ านวน 95 องคโกร เปนระยะๆ ทงในระดบภาคและ ระดบชาต สงผลให฿ทมงานการจดการความร฿ของ สพท.ลบ.1 ได฿เรยนร฿วธการจดการความร฿ในรปแบบตางๆ อยางกว฿างขวาง

จากจดเรมต฿นแบบลองผด ลองถก กระทงตอยอดถงการพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของตนเอง ทเรยกวา ‚Monkey Model 5775‛ ในการขบเคลอนการจดการความร฿ โดยในระยะแรกบคลากรทกคนทกฝายในองคโกรมสวนรวมในการด าเนนงานให฿สอดคล฿องกบภาระงานตามกลยทธโ และภาระงานตามโครงสร฿างองคโกรทกขนตอน ตงแตก าหนดวสยทศนโความร฿ สร฿างทมงาน แลกเปลยนเรยนร฿ น าความร฿ไปพฒนางาน บรการและเผยแพรความร฿ จนตอมาได฿รบเลอกให฿เปน สพท .แกนน าของ สพฐ . จงได฿ปรบปรงและพฒนากระบวนการจดการความร฿ โดยบรณาการของเดมเข฿ากบการจดการความร฿ 7 ขนตอนของ สพฐ./ ก.พ.ร. เพอให฿สอดคล฿องกบนโยบายของหนวยงานต฿นสงกด สงผลให฿ สพท .ลบ. 1 มผลการด าเนนงานประสทธภาพเพมขนทกปตามล าดบ ซงจา กผลการประเมนตามตวชวดของ ก .พ.ร. ทวประเทศ ในป 2552 พบวา มผ ลการประเมนเปนอนดบ 4 ของประเทศ ซงแสดงให฿เหนวา การจดการความร฿มประโยชนโและมคณคาอยางยงตอการพฒนาคน พฒนางาน และพฒนาองคโกรให฿มประสทธภาพเพมขน

ดงนน เพอให฿องคโกรอนๆ ได฿มโอกาสเรยนร฿และใช฿การจดการความร฿ในการเพมประสทธภาพองคโก ร ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 (สพท .ลบ. 1) จงได฿สร฿างและพฒนาเครอขายการจดการความร฿ รวมกบส านกงานเขตพนทการศกษาอนทสนใจ และสถานศกษาแกนน าทสมครเข฿ารวมโครงการและผานการคดเลอก เพอสร฿างชมชน ผ฿ปฏบตการจดการความร฿ และเผยแพรวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจจากการ จดการความร฿ ขององคโกร และสร฿างแนวรวมเครอขายการใช฿การจดการความร฿ใน การพฒนาคน พฒนางาน และพฒนาองคโกรสองคโกรแหงการเรยนร฿รวมกนอยางมประสทธภาพ

กลมเปาหมาย เครอขายการจดการความร฿ ได฿แก ผ฿บรหารโรงเรยนต฿นแบบและโรงเรยนแกนน าท สมครและได฿รบคดเลอก เปนเครอขายการจดการความร฿ จ านวน 14

- 35 -


คน ครผ฿สอนในโรงเรยนต฿นแบบและโรงเรยนแกนน าในเครอขาย 14 แหง รวม 434 คน และบคลากรใน สพท.สระบร เขต 1 จ านวน 134 คน

กระบวนการพฒนาเครอขายได฿ก าหนดหวปลา/หวขอวา “จะสรางและพฒนาเครอขายการจดการความรเพอเพมประสทธภาพองคกรทางการศกษาไดอยางไร ” โดยมขนตอนการด าเนนงาน แบงเปน 3 ระยะ

ระยะท 1 กอตงสรางเครอขาย

1. จดประชมทมงานการจดการความร฿รวมกบสถานศกษาแกนน าการจดการความร฿ แลกเปลยนเรยนร฿ ก าหนดแนวทางการพฒนาและวางแผนการสร฿างเครอขาย พร฿อมทงจดท าเกณฑโเปนข฿อตกลงในการคดเลอกเครอขายการจดการความร฿ ตามวตถประสงคโทก าหนด โดยแบงประเภทเครอขายดงน

เครอขายโรงเรยนต฿นแบบ โรงเรยนต฿นแบบ KM 5 โรง (ผ฿บรหารและทมงานแกนน าพร฿อมให฿ความรวมมอในการสร฿างและพฒนาเครอขาย)

เครอขายโรงเรยนแกนน า โรงเรยนแกนน า KM ในสงกด 9 โรง (ผ฿บรหารและคณะครยนดและเตมใจ โดยสมครเข฿ารวมเปนสมาชกเครอขายและผานเกณฑโการคดเลอก)

เครอขาย สพท . MOU รวมกบ สพท .สระบร เขต 1 (ผอ.สพท. และทมงานสนใจเข฿ารวมเปนเครอขาย)

เครอขายแบบบรณาการ โดยบรณาการเครองมอ KM เชน เรองเลาเร฿าพลง การเรยนร฿วธปฏบตทเปนเลศ การศกษาดงานสถานศกษาต฿นแบบ กจกรรมเพอนชวยเพอน ฯลฯ ในการด าเนนงานตามโครงการ/ กจกรรมตางๆ ของ สพท. เชน โครงงานคณธรรมนกเรยน การพฒนาการเรยนการสอนคณตศาสตรโ การพฒนาระบบดแลนกเรยน โครงการพฒนายกระดบคณภาพสถานศกษาสมาตรฐาน โครงการเพมประสทธภาพการบรหาร เปนต฿น

เครอขาย KM สห฿องเรยน โดยมทมแกนน าการจดการความร฿ทงในระดบเขตพนทการศ กษา และสถานศกษาทขยายการจดการความร฿สนกเรยน โดยเปดโอกาสให฿นกเรยนได฿มบทบาทในการน าเสนอวธการเรยนร฿และการพฒนาตนเองให฿ประสบผลส าเรจในเรองตางๆ ซงกนและกน ท าให฿เกดการเรยนร฿ การยอมรบ ฝกการเปนผ฿ให฿และผ฿รบ เปนผ฿น า ผ฿ตามทดอยางเหมาะสม

- 36 -


เครอขายทางเวบไซตโ http//www.kmlop1.net เปดบรการให฿บคลากรทสนใจสมครเข฿ารวมเปนสมาชก และสามารถเผยแพรผลงานของตนเองได฿อยางกว฿างขวาง (ปจจบนมสมาชก 326 คน)

2. ก าหนดกจกรรมพฒนาเครอขายการจดการความร฿

3. จดเตรยมเครองมอพฒนาเครอขาย

เครองมอการจดการความร฿ ได฿แก แบบบนทกเรองเลาเร฿าพลง แบบบนทกขมความร฿ แบบบนทกแกนความร฿ แบบบนทก AAR แบบบนทกกจกรรมเพอนชวยเพอน แบบบนทกการศกษาดงาน ฯลฯ

แบบประเมนนวตกรรม แบบนเทศ ตดตามและประเมนผลเกยวกบการจดการความร฿

จดท าเอกสารเพอใช฿เปนคมอในการด าเนนการจดการความร฿

ระยะท 2 รวมแรงรวมใจขยายเครอขาย

ทมงานการจดการความร฿ของ สพท.ลบ.1 ได฿พฒนาบคลากรทกคนในเครอขาย โดยจดกจกรรมพฒนาเครอขายการจดการความร฿ ดงน

แตงตงทมงานการจดการความร฿ของ สพท. ลบ. 1 โดยประสานให฿ทกทมงานใช฿การจดการความร฿ในการพฒนางาน จดกจกรรมสอดแทรกการจดการความร฿ในโครงการ /กจกรรมตางๆ ของ สพท. เชน ใช฿เรองเลาทประสบผลส าเรจให฿สมาชกได฿แลกเปลยนเรยนร฿ และน าขมความร฿ทได฿รบไปพฒนาตอยอดซงกนและกน

จดอบรมให฿ความร฿พร฿อมฝกปฏบตการจดการความร฿ โดยใช฿เรองเลาเร฿าพลง สกดขมความร฿ สงเคราะหโแกนความร฿ กจกรรมเพอนชวยเพอน กจกรรมเรยนร฿วธปฏบตทเปนเลศ ให฿กบสมาชกเครอขาย (ส าหรบ สพท.สระบร เขต 1 ใช฿งบประมาณของสมาชกเครอขายเอง)

จดกจกรรมถอดประสบการณโจากผ฿บรหารสถานศกษารนพทเปนต฿นแบบ KM รวบรวมเปนขมความร฿ให฿โรงเรยนแกนน าไปประยกตโใช฿

จดกจกรรมพชวยน฿อง (สถานศกษาแกนน ารนพ 5 โรงเปนทปรกษาและแหลงศกษาดงานแกรนน฿อง) จดกจกรรมเพอนชวยเพอน (ทมงานรองผอ.สพท.ลบ. 1 หวหน฿า

- 37 -


กลม และคณะศกษานเทศกโ เปนทมเยอนให฿ค าแนะน า) แลกเปลยนเรยนร฿โดยจดเวททางวชาการ จดนทรรศการ และเผยแพรผลงานแกบคลากรแกนน าของ สพฐ. คอ 12 สพท. 36 โรงเรยน

จดเวทน าเสนอผลงาน จดนทรรศการเพอแลกเปลยนเรยนร฿รวมกบเครอขาย

จดกจกรรมศกษาดงานเพอตอยอดนวตกรรม โดยใช฿โรงเรยนต฿นแบบรนพ คอ โรงเรยนบ฿านวงจน โรงเรยนวดหนองพมาน โรงเรยนวดยวด และโรงเรยนแกนน าทมความพร฿อม ได฿แก โรงเรยนบ฿านหลมข฿าว และโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น โดยใช฿แบบเรยนร฿จากวธปฏบตทเปนเลศ

นเทศ ตดตาม ประเมนผล และสะท฿อนผลการด าเนนการพฒนารวมกบเครอขาย

ประชมทมงานคดเลอกเรองเลาเร฿าพลง และแบบปฏบตท เปนเลศ (best practice)

จดประชมทบทวนหลงปฏบตการ หรอ AAR เพอประเมนตนเอง โดยจบคประเมนรวมกบ สพท.สระบร เขต 1

ประเมนโรงเรยนแกนน าให฿เปนต฿นแบบ KM ตามเกณฑโทก าหนดรวมกน ผานเกณฑโ 8 โรง คอ โรงเรยนวดบ฿านดาบ โรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น โรงเรยนบ฿านหลมข฿าว โรงเรยนอนบาลทาว฿ง โรงเรยนบ฿านชวทยา โรงเรยนบ฿านถลงเหลก โรงเรยนวดหนองกระเบยน และโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ลพบร

จดกจกรรม AAR โดยรวมกบทมแกนน าของบคลากรในเครอขายทกแหง ทบทวนการปฏบตกจกรรมการสร฿างและพฒนาเครอขาย โดยสมาชกเครอขายได฿สะท฿อนผลและเสนอแนวทางในการพฒนาเครอขาย คอ ควรพฒนาบคลากรทกเครอขายให฿สามารถใช฿เวบไซตโแมงมมในการเผยแพรผ ลงานได฿อยางมประสทธภาพ และควรพฒนาเวบไซตโให฿สมาชกหรอผ฿สนใจแสดงความคดเหนตอผลงานได฿ ซงเปนชองทางให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿ได฿โดยไมใช฿งบประมาณ และควรมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿อยางตอเนองเพอสร฿างความเข฿มแขงให฿กบเครอขาย ให฿สามารถพฒนาเปนแมขายได฿อยางมนใจในโอกาสตอไป

ระยะท 3 ประชาสมพนธและเผยแพรผลงานเครอขาย

มอบเกยรตบตร / รางวลให฿สถานศกษาทผานเกณฑโการประเมนเปนต฿นแบบ และเผยแพรผลการด าเนนงานในงานมหกรรมทางวชาการ จดนทรรศการในโอกาสตางๆ

- 38 -


ทางเวบไซตโ http//www.kmlop1.net เผยแพรโดยการต฿อนรบคณะศกษาดงานจากหนวยงานตางๆ เชน จากเขตพนทการศกษาแกนน าของ สพฐ. จากเขตพนท การศกษา อนๆ ทสนใจ เชน สพท . นครราชสมา เขต 3 และเผยแพรโดยการขยายผลจากการไปเปนวทยากร KM ให฿กบหนวยงานตางๆ ทขอความรวมมอ เชน สพท.พจตร เขต 1 สพท.เพชรบรณโ เขต 1 และ เขต 3 สพท.ชลบร เขต 3 ฯลฯ นอกจากนได฿จดท าเอกสาร แผนพบ เผยแพรวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจจากการจดการความร฿ของสมาชกเครอขาย ดงภาพ

จากการสร฿างและพฒนาเครอขายการจดการความร฿ของ สพท.ลบ. 1 รวมกบ สพท . อนทสนใจ และสถานศกษาต฿นแบบและสถานศกษาแกนน า ท าให฿เกดชมชน ผ฿ปฏบตการจดการความร฿ และเกดองคโกรเครอขาย การจดการความร฿ ซง ได฿เรยนร฿และฝกปฏบตเกยวกบวธการจดการความร฿ โดยเมอประเมนองคโกรเครอขาย พบ ร฿อยละ 85.71 ของสมาชกเครอขายม แบบปฏบตทเปนเลศ และเข฿ารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿เพอตอยอดนวตกรรม องคโกรเครอขายทกแหงมคลงความร฿เกยวกบวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจ และเผยแพรทางเวบไซตโแมงมม ซง บคลากร ขององคโกรเครอขาย ได฿รบการพฒนาจดท าเวบไซตโแมงมม ปจจบนมสมาชก จ านวน 326 คน และมขมความร฿เผยแพรในเวบไซตโ รวม 187 เรอง เมอประเมนความพงพอใจของบคลากรในองคโกรเครอขาย พบวา ร฿อยละ 87.62 มความพงพอใจตอการสร฿างและพฒนาเครอขายการจดการความร฿ รวมกบ สพท .ลบ .1 ระดบมากขนไป เพราะท าให฿องคโกรมพลงและมแนวรวมการใช฿การจดการความร฿ขบเคลอนองคโกรสความส าเรจในรปแบบทหลากหลาย บคคลเกดการเรยนร฿ แบงปนแลกเปลยนเรยนร฿รวมกนอยางกลยาณมตร มโอกาสน าเสนอและเรยนร฿วธปฏบตงานทประสบผลส าเรจ ได฿ตอยอดและพฒนาองคโความร฿ของตนให฿มประสทธภาพเพมขน

- 39 -


อยางไรกด บทเรยนจากการด าเนนงานคอ จดเรมต฿นของการสร฿างเครอขายการจดการความร฿จะประสบผลส าเรจได฿ต฿องประกอบด฿วยบคลากร ทมงาน และผ฿บรหารขององคโกรเครอขาย ต฿องตระหนก เหนความส าคญและคณคาของการจดการความร฿ วาจะเปนเครองมอชวยให฿องคโกรมคณลกษณะของบคคล ทมงานและองคโกรแหงการเรยนร฿ ชวยให฿องคโกรมคลงความร฿ทเกดจากการปฏบตงานทประสบผลส าเรจ ชวยให฿บคลากรได฿แลกเปลยน เรยนร฿และพฒนาตอยอดนวตกรรมได฿อยาง ตอเนองไมร฿จบ ตลอดจนสามารถรกษาองคโความร฿ทมคณคาให฿สบทอดอยคกบองคโกรโดยไมสญหาย ถงแม฿เจ฿าของผลงานจะเกษยณอายราชการหรอจากไปแล฿วกตาม

5. การพฒนารปแบบการจดการความรเพอเพมประสทธภาพองคกรของเขตพนทการศกษา

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 (นายปญญา แก฿วเหลก) (ผ฿อ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1)

ถนนมตรภาพ อ าเภอเมองสระบร จงหวดสระบร 18000 โทรศพทโ 08-9900-3232 โทรสาร 0-3621-2489

การพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษาในครงน เปนการวจยและพฒนาโดยใช฿กระบวนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR) โดยมแนวคดวาการจดการความร฿เปนเครองมอทส าคญในการพฒนาประสทธภาพองคโกร

การวจยครงนมวตถประสงคโ

1. เพอหาประสทธภาพของรปแบบการจดการความร฿ เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา

2. เพอศกษาระดบการพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา

- 40 -


3. เพอศกษาผลทเกดขนจากการใช฿รปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา

4. เพอศกษาความพงพอใจของผ฿เกยวข฿อง และความเหนของบคลากรอนทได฿รบการขยายผลเกยวกบการพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา

กระบวนการพฒนานวตกรรม แบงออกเปน 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 ระยะกอรางสร฿างรปแบบการจดการความร฿ โดยทดลองใช฿กบบคลากรในกลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 จ านวน 55 คน

ระยะท 2 เปนชวงการปรบปรง พฒนา ทดลองใช฿ และหาประสทธภาพของรปแบบการจดการความร฿ในเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 โดยเกบรวบรวมข฿อมลจากบคลากรทปฏบตหน฿าทในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 จ านวน 82 คน และในสถานศกษาแกนน า 5 แหง จ านวน 117 คน ผ฿เรยนในสถานศกษาแกนน า 5 แหง จ านวน 367 คน ผ฿รบบรการ จ านวน 399 คน บคลากรอนทได฿รบการขยายผลเกยวกบ การพฒนารปแบบการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 จ านวน 262 คน ส าหรบการตรวจสอบรปแบบการจดการความร฿ ผ฿วจยเกบรวบรวมข฿อมลจากบคลากรในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสถานศกษาแกนน า จ านวน 230 คน

ระยะท 3 เปนการน ารปแบบก ารจดการความร฿ไปใช฿ในเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 และเกบรวบรวมข฿อมลจากบคลากรทปฏบตหน฿าทในส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 จ านวน 101 คน และในสถานศกษาแกนน า 16 แหง จ านวน 240 คน ผ฿เรยนในสถานศกษาแกนน า 16 แหง จ านวน 3,461 คน ผ฿รบบรการ จ านวน 316 คน บคลากรอนทได฿รบการขยายผลเกยวกบการพฒนารปแบบการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 จ านวน 374 คน โดยรปแบบการจดการความร฿ทน ามาใช฿มลกษณะดงภาพ

- 41 -


รปแบบการจดการความรเพอเพมประสทธภาพองคกรของเขตพนทการศกษา (KNOWLEDGE MANAGEMENT MODEL TO INCREASE EFFICIENCY

IN EDUCATIONAL SERVICE AREA OFFICE )

สพท. (Educational Service Area Office) สถานศกษา (School)

ภาระงานตามกลยทธโ (Tasks on Strategies)

ภาระงานตามโครงสร฿าง (Tasks on Function)

ภาระงานตามกลยทธโ (Tasks on Strategies)

(Tasks on Strategies)

ภาระงานตามโครงสร฿าง (Tasks on Function)

หลกการจดการความร (Principles of KM)

1. พฒนาคน 100% 2. ใช฿กระบวนการจดการความร฿ 5 ขนตอน 3. ใช฿เทคโนโลยสารสนเทศ (Z(สารสนเทศ

ประสทธภาพขององคกร

ประเมนผลย฿อนกลบ (Feed Back Assessment)

กระบวนการ จดการความร 5 ขนตอน

CoPs - ทมงาน กลยทธโ - ทมงานตาม โครงสร฿าง องคโกร - ทมงานระดบ สถานศกษา - บคลากรอน ทสนใจ

5.บรการและเผยแพรความร (Knowledge Service)

1. ก าหนดวสยทศนความร (Knowledge Vision)

4. น าความรไปพฒนางาน (Working Development)

3. แลกเปลยนเรยนร ( (Knowledge Sharing)

2. สรางทมงาน (Working Team)

โครงสรางการจดการความร

- 42 -


เครองมอทใช฿ในการเกบรวบรวมข฿อมลเพอพฒนาและหาประสทธภาพของรปแบบการจดการความร฿ เปนแบบสอบถามจ านวน 3 ฉบบ เครองมอส าหรบศกษาระดบการพฒนารปแบบการจดการความร฿ ผลทเกดขนจากการใช฿รปแบบการจดการความร฿ ความพงพอใจของผ฿เกยวข฿อง และความเหนของบคลากรอนทได฿รบการขยายผลการจดการความร฿ จ านวน 11 ฉบบ

ด าเนนการพฒนาและหาประสทธภาพของรปแบบการจดการความร฿ โดยใช฿การวเคราะหโเส฿นทางอทธพล (Path Analysis) และโปรแกรมส าเรจรปลสเรล (LISREL) Version 8.80 ในการวเคราะหโองคโประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) และตรวจสอบความสอดคล฿องระหวางตวแบบตา มทฤษฎกบข฿อมลเชงประจกษโ ส าหรบข฿อมลเชงปรมาณทได฿จากการน ารปแบบการจดการความร฿ไปใช฿ ผ฿วจยท าการวเคราะหโข฿อมลโดยใช฿โปรแกรมส าเรจรปชวยในการแจกแจงความถ คาร฿อยละ คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) แปลความหมายตามเกณฑโ และคาทดสอบท (t-test) พร฿อมน าเสนอในรปตารางประกอบความเรยง สวนข฿อมลเชงคณภาพทได฿จากการสมภาษณโ ใช฿การสงเคราะหโเนอหา น าเสนอในรปความเรยง ผลการวจย พบวา

1. การพฒนาและหาประสทธภาพของรปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษาพบวา ตวแบบทง 10 ตวแบบ มความสอดคล฿องกลมกลนกบข฿อมลเชงประจกษโ มคาไค-สแควรโ (Chi-square) เทากบ 74.27 ทองศาอสระ (df) 44 คาความนาจะเปนเทากบ 0.34 คาดชนวดความสอดคล฿อง (GFI) เทากบ 0.95 คาดชนวดระดบความสอดค ล฿องทปรบแก฿แล฿ว (AGFI) เทากบ 0.91 คาประมาณความคลาดเคลอนของรากก าลงสองเฉลย (RMSEA) เทากบ 0.05 คาขนาดตวอยางวกฤต (CN) เทากบ 218.74 และคาสงสดของเศษเหลอในรปคะแนนมาตรฐานระหวางตวแปร (Largest Standardized Residual) เทากบ 0.08 และพบวา มปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา เรยงตามน าหนกองคโประกอบมากทสดไปสน฿อยทสด ได฿แก 1) การก าหนดวสยทศนโ (0.91) 2) ชมชนนกปฏบต (0.89) 3) การบรการและการเผยแพรความร฿ (0.89) 4) การสร฿างทมงาน (0.87) 5) การแลกเปลยนเรยนร฿ (0.87) 6) การพฒนาคน 100 % (0.86) 7) การน าความร฿ไปพฒนางาน (0.86) 8) การใช฿เทคโนโลยสารสนเทศ (0.84) และ 9) โครงสร฿างการจดการความร฿ (0.82) และได฿ตวบงชเฉพาะทคาน าหนกองคโประกอบมความสมพนธโ

- 43 -


คอนข฿างสงขนไป รวมทงสน 32 ตวบงช และน ามาก าหนดรปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศกษา

2. ผลการพฒนาการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรเขตพนทการศกษา ลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 มผลการพฒนาการจดการความร฿ทสอดคล฿องกน กลาวคอ มการพฒนาการจดการความร฿อยในระดบมากทกหนวยงาน

3. ผลทเกดขนจากการใช฿รปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรเขตพนท การศกษา มดงน

3.1 หลงใช฿รปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรในเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 พบวามคณลกษณะความเปนบคคลแหงการเรยนร฿ ทมงานแหงการเรยนร฿ และองคโกรแหงการเรยนร฿สงกวากอนใช฿อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3.2 ผลการด าเนนงานของทมงานตามกลยทธโ ตามโครงสร฿างการบรหารองคโกรของส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาแกนน า มผลดงน กลยทธโท 2 - 7 ของส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 มผลการด าเนนงานบรรลเปาหมายทก าหนดทกตวชวด สวนกลยทธโทมผลการด าเนนงานไมบรรลเปาหมายทก าหนดทกรายการ คอกลยทธโท 1 สร฿างความเสมอภาคและเพมโอกาสเข฿าถงบรการทางการศกษาขนพ นฐาน ในตวชวด ท 1 ร฿อยละของประชากรวยเรยนได฿รบการศกษาภาคบงคบ ได฿ร฿อยละ 99.58 ซงต ากวาเปาหมายเลกน฿อย (เปาหมายร฿อยละ 100) ในขณะทกลยทธโท 2 - 6 ของส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 มผลการด าเนนงานบรรลเปาหมายทก าหนดทกตวชวด ม กลยทธโท 1 คณธรรม น าความร฿ น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต ตวชวดท 1 ร฿อยละของปรมาณการใช฿สาธารณปโภคลดลง ด าเนนการได฿ร฿อยละ 4.5 ซงต ากวาเปาหมายเลกน฿อย (เปาหมายร฿อยละ 5)

ส าหรบผลการปฏบตงานของทมงานตามโครงสร฿างการบรหารองคโกรทง 7 กลม พบวา ส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 มผลการด าเนนงานบรรลเปาหมายทก าหนดทกตวชวด สถานศกษาแกนน า 5 แหงในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาล พบร เขต 1 และสถานศกษาแกนน า

- 44 -


16 แหงในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 ได฿น ารปแบบการจดการความร฿ไปใช฿พฒนางานวชาการ มผลการด าเนนงานบรรลเปาหมายทก าหนดทกตวชวด

3.3 ผลทเกดขนจากวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจ (Best Practices) พบวา 1) ผลทเกดขนจากวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจของ บคลากรในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสถานศกษาแกนน า 5 แหง พบวา หนวยงานทบคลากรมวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจครบทกคน คอ โรงเรยนบ฿านวงจน โรงเรยนวดหนองพมาน และโรงเรยนวดย วด การสะท฿อนผลทเกดขนจากตวอยางวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจ ได฿แก หรดสอสารการเรยนร฿ โดยผ฿อ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 การสอสารโดยใช฿ SMS โดยกลมอ านวยการ ทกคนท าได฿ โดยกลมสงเสรมสถานศกษาเอกชน จากพนกงานขบรถสครคอมพวเตอรโ โดย นายมนส ปนสะอาด กลมอ านวยการ เกยรตยศครสสคต โดยกลมบรหารงานบคคล การใช฿โปรแกรม Excel ในการบรหารงบประมาณ โดยกลมนโยบายและแผน และการสอสารข฿อมลขาวสารตางๆ ทางเวบไซตโ ทาง E-mail ตอยอด 1,000 นวตกรรม การพฒนาคณธรรมน าความร฿ คปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยกลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา 2) ผลทเกดขนจากวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจของบคลากรในส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 และสถานศกษาแกนน า 16 แหง พบวา หนวยงานทบคลากรมวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจครบทกคน 6 แหงคอ โรงเรยนวดเจ฿าฟา (ยอดวทยานกล ) โรงเรยนวดไกเสา (พนธโพทยาคาร ) โรงเรยนนคมสร฿างตนเองจงหวดสระบร (พบลสงเคราะหโ 2) โรงเรยนวดบ฿านโพธ (มตรภาพท 132) โรงเรยนวดส฿มปอย และโรงเรยนวดสาธประชาสรรคโ

ส าหรบ การสะท฿อนผลทเกดขนจากตวอยางวธปฏบตงาน ทประสบผลส าเรจ พบวา ด฿านผ฿รบบรการ มความภมใจและมความพงพอใจในการ ให฿บรการ ด฿านกระบวนการภายใน ได฿เรยนร฿งานซงกนและกนจนสามารถท างานแทนกนได฿และลดขนตอนในการประสานงาน ด฿านการเรยนร฿และพฒนา ไ ด฿แลกเปลยนเรยนร฿และน ามาประยกตโใช฿ในการปฏบตงานได฿อยางเหมาะสม และด฿านการเงน ลดคาใช฿จายในการปฏบตงาน

3.4 การเปลยนแปลงทเกดขนในองคโกรหลงการจดการความร฿ พบวา 1) บคลากรในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 มการก าหนดเปาหมายตวชวดความส าเรจในการท างาน ท าให฿มทศทางการ

- 45 -


ด าเนนงานทชดเจน 2) บคลากรมความเอออาทร ความสามคค ท างานเปนทม มการแลกเปลยนเรยนร฿กน สามารถท างานแทนกนได฿ 3) ผ฿น าองคโกรมภาวะผ฿น า บรหารงานโดยให฿บคลากรปฏบตงานแบบมสวนรวม 4) บคลากรมการแลกเปลยนเรยนร฿ และน าวธการปฏบตงานทประสบผลส าเรจมาพฒนางานให฿มประสทธภาพ 5) องคโกรประสบความส าเรจในการพฒนาคน พฒนางานและพฒนาองคโกร

3.5 ผลทเกดขนตอผ฿บรหารสถานศกษา ครและผ฿เร ยนในส านกงาน เขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 พบวา ผ฿บรหารสถานศกษาได฿เรยนร฿วธการบรหารทประสบผลส าเรจจากสถานศกษาและหนวยงานอนๆ อยางหลากหลาย สถานศกษามบรรยากาศในการแลกเปลยนเรยนร฿ และมการยอมรบซงก นและกน บคลากรน าขมความร฿ภายในองคโกรและนอกองคโกรไปใช฿พฒนาการจดการเรยนการสอนให฿มประสทธภาพยงขน ครเปดใจยอมรบซงกนและกน ได฿แลกเปลยนเรยนร฿ซงกนและกน ครมความกระตอรอร฿น สนใจวธการพฒนางานในเรองใหมๆ และมความภาคภมใจในตนเอง นกเร ยนเปนบคคลแหงการเรยนร฿ จากการประเมนคณภาพภายในสถานศกษาแกนน าทง 5 แหง และ 16 แหง ของทง 2 เขตพนทการศกษา พบวา ในภาพรวมนกเรยนในแตละโรงเรยนเปนบคคลแหงการเรยนร฿ทอยในระดบดขนไปทกโรงเรยน

4. ผลการศกษาความพงพอใจของผ฿ทเกยวข฿อง พบวา

4.1 ความพงพอใจของบคลากรในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 มความพงพอใจตอการพฒนาการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรอยในระดบมาก

4.2 ผ฿รบบรการเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 มความ พงพอใจตอการปฏบตงานและการให฿บรการของบคลากรทปฏบตงานในส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 อยในระดบมาก

5. ความคดเหนของบคลากรอนทได฿รบการขยายผลเกยวกบการพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรของเขตพนทการศ กษาลพบร เขต 1 และสระบร เขต 1 มความเหนเกยวกบวธการน าเสนอและความร฿ทได฿รบในการพฒนารปแบบการจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพองคโกรอยในระดบมากทสด

- 46 -


6. การพฒนาทกษะการคดโดยใชแบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 (นางสาวอ านวยพร ค าพนธโ ศกษานเทศกโช านาญการพเศษ)

ถนนมตรภาพ อ าเภอเมองสระบร จงหวดสระบร 18000 โทร. 036-211524 โทรสาร 036-212489

จากการประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศกษาสระบร เขต 1 โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคโการมหาชน ) หรอสมศ . รอบแรก แสดงออก ถงคณภาพนกเรยนยงอยในระดบทไมนาพอใจ โดยเฉพาะมาต รฐานท 4 ด฿านการคดวเคราะหโ คดสร฿างสรรคโ คดวจารณญาณ คดไตรตรองและมวสยทศนโ รวมทงข฿อมลด฿านการสอนของครได฿กลาวถงศกยภาพของครผ฿สอนในการสอนกระบวนการคดวา ครสวนใหญขาดทกษะในการสอนกระบวนการคด และครมภาระงานทต฿องรบผดชอบนอกเหนอจากการสอนม าก โดยเฉพาะในโรงเรยนขนาดเลก ครต฿องสอนควบชน คอ คร 1 คน : 2-3 ชนเรยน ครจงไมมเวลาศกษาค฿นคว฿าเพอสร฿างนวตกรรมในการสอนกระบวนการคด

เมอเปนเชนน ในฐานะมบทบาทสงเสรมสนบสนนสถานศกษาในการจดการศกษา จงเกดความคดต฿องการสร฿างและพฒนาแบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ขน พร฿อมทงศกษาและทดสอบหาประสทธภาพของแบบฝก ด฿วยการประเมนทกษะการคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการพฒนาโดยใช฿แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และหาความสมพนธโระหวางผลการประเมนหลงการพฒนาทกษะการคดกบผลการประเมนทกษะการคดระดบชาต (NT) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2551 ตลอดจนความพงพอใจตอการใช฿นวตกรรม เพอให฿ได฿ค าตอบของการน าแบบฝกไปใช฿

การพฒนาแบบฝกสมอง ประ ลองปญญา พฒนาการคด เรมด฿วยศกษาสภาพปจจบน ปญหาจากข฿อเสนอแนะของผ฿ประเมนคณภาพภายนอก ของ สมศ . รอบแรก ของ

- 47 -


สถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 น ามาก าหนดเปาหมายในการสร฿างและพฒนานวตกรรม “แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6” ครอบคลมการคด 4 ด฿าน คอ คดอยางมวจารณญาณ คดแก฿ปญหา คดวเคราะหโ และคดประยกตโ จากนนน านวตกรรมไปทดลองใช฿ กอนการทดลองมการประชมชแจงครเครอขายการวจยให฿เกดความเข฿าใจในการใช฿แบบฝก ทดสอบทกษะการคดของนกเรยนกอน การพฒนา (Pre”test) ให฿ครจดการเรยนการสอนพฒนาทกษะการคดโดยใช฿แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา 6 ในชวงเวลาคาบสดท฿ายของแตละวน วนละ 1 แบบฝกหด สปดาหโ 5 วน เปนเวลา 10 สปดาหโ จนครบ 50 แบบฝก และให฿มการทดสอบหลงการพฒนา (Post-test)

กระบวนการตอจากนนท าการวเคราะหโและประมวลผลข฿อมล เพอน าผลมาพจารณาปรบปรงพฒนานวตกรรมแบบฝกให฿สมบรณโมากขน และให฿ค าตอบยนยนการน านวตกรรมไปใช฿ โดยหาคาประสทธภาพของแบบฝกสมองฯ ผลการประเมนทกษะการคดของนกเรยน (Learning Evaluation) กอน-หลง การพฒนาทกษะการคด และทดสอบความแตกตาง (t-test) หาคาสหสมพนธโระหวางผลการสอบหลงการพฒนากบผลการสอบทกษะการคดระดบชาต (NT) ปการศกษา 2551 พร฿อมกบประเมนปฏกรยาตอบสนอง (Reaction Evaluation) ความพงพอใจของนกเรยน และประเมนผลลพธโ (Result Evaluation) ความพงพอใจของผ฿เกยวข฿อง คอความพงพอใจของครผ฿สอน และความพงพอใจของผ฿บรหารสถานศกษา ทงนจากการประมวลผล ปรากฏผลดงน

1. ประสทธภาพของแบบฝกสมองฯ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกวาเกณฑโทก าหนดคอ 80/80 โดยนกเรยนมคะแนนเฉลยร฿อยละจากกระบวนการฝกเทากบ 88.74 และการทดสอบหลงการพฒนาทกษะการคด เทากบ 84.36 หรอมประสทธภาพเทากบ 88.74/84.36 นนหมายความวาแบบฝกสมองฯ มประสทธภาพสามารถน าไปใช฿ได฿

2. จากการเปรยบเทยบการประเมนทกษะการคดของนกเรยนก อนและหลงการพฒนาโดยใช฿แบบฝกสมองฯ พบวาหลงการใช฿แบบฝก นกเรยนมความก฿าวหน฿าของทกษะการคดเพมขนอยางมการยนยนทางสถต โดยเฉพาะด฿านการคดประยกตโมความก฿าวหน฿ามากทสด รองลงมา คอ การคดอยางมวจารณญาณ และการคดวเคราะหโ หากจ าแนกตามระดบคณภาพพบว า นกเรยนสวนใหญมคณภาพอยในระดบด รองลงมา คอ พอใช฿ และปรบปรง

- 48 -


3. จากการศกษาความสมพนธโระหวางผลการประเมนหลงการพฒนาทกษะการคดโดยใช฿แบบฝกสมองฯ กบผลการประเมนทกษะการคดระดบชาต (NT) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2551 ทส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐานโดยส านกทดสอบทางการศกษาได฿สมกลมตวอยาง จ านวน 47 โรงเรยน นกเรยนจ านวน 1,585 คน ปรากฏวามความสมพนธโทางบวก แสดงวาแบบฝกฯ ชวยพฒนาทกษะการคดของนกเรยนได฿จรง

4. การประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอการพฒนาทกษะก ารคดโดยใช฿แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยภาพรวมนกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก หากเมอพจารณาแตละรายการ นกเรยนมความพงพอใจตอแบบฝกสมองฯ ในระดบมากทสด 3 อนดบ คอ แบบฝกสมองฯ ท าให฿ได฿รบค าชมเชยจากคร และผ฿ปกครอง รองลงมาคอ เปดโอกาสใช฿ความคดนอกเหนอจากบทเรยนทครสอน และมความภมใจในผลงานทเกดจากแบบฝกสมองฯ

ส าหรบการประเมน ความพงพอใจของผ฿เกยวข฿องทมตอแบบฝกสมองฯ ดานครผสอน โดยภาพรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก และมากทสด เมอพจารณาเ ปนรายด฿าน ครผ฿สอนมความพงพอใจด฿านกจกรรมในแบบฝกสมองฯ ในระดบมากทสด เพราะกจกรรมในแบบฝกสงเสรมให฿ผ฿เรยนมความสามารถในการคด รองลงมาคอ ด฿านเนอหา และรปเลม ซงเนอหามความสอดคล฿องกบสภาพปจจบนปญหา ทงยงเปนการสงเสรมคณธรรม จรยธรรมให฿กบผ฿เรยนด฿วย ดานผบรหารสถานศกษา โดยภาพรวมมความพงพอใจตอการพฒนาทกษะการคดโดยใช฿แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 อยในระดบมาก เมอพจารณาแตละรายการ พบวา ผ฿บรหารสถานศกษามความพงพอใจตอแบบฝกสมองฯ ในระดบมากทสด 3 อนดบ คอ การทนกเรยนของโรงเรยนได฿เปนกลมตวอยางในการพฒนาทกษะการคด สงผลให฿นกเรยนมความสามารถในการคดเพมขน รองลงมาคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ได฿รบการพฒนาทกษะการคดตรงกบความต฿องการ และมนใจวานวตกรรมหรอแบบฝ กสมองฯ จะชวยพฒนาความสามารถในการคดของนกเรยนได฿

อยางไรกด การพฒนาทกษะการคดโดยใช฿แบบฝกสมอง ประลองปญญา พฒนาการคดส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จดเปนนวตกรรมทมกระบวนการพฒนา

- 49 -


อยบนพนฐานทใช฿ระเบยบวธการวจยเปนฐาน เมอประเมนการน า นวตกรรมไปใช฿กบนกเรยน ปรากฏผลวา นกเรยนมความสามารถด฿านการคดสงขน ซงมข฿อมลสนบสนนจากผลการประเมนทกษะการคดระดบชาต (NT) ปการศกษา 2551 ของส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 ทมผลการประเมนสงกวาคาเฉลยของระดบประเทศ รวมทงเมอเปรยบเทยบกบส านกงานเขตพนทการศกษาอนๆ ทวประเทศ พบวา ส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 1 อยอนดบท 20 ของทงหมด 185 ส านกงานเขตพนทการศกษา ความส าเรจในการพฒนานวตกรรมครงน มปจจยสความส าเรจหลายประการ ทนาสนใจคอ ปจจยของผ฿บรหารสถานศกษา ทให฿ความส าคญนเทศ ตดตามอยางตอเนอง และสนบสนนเครองมอเครองใช฿ในการส าเนาแบบฝกสมองฯ ให฿แกนกเรยนทกคน และปจจยของครผ฿สอนชนประถมศกษาปท 6 ทให฿ความรวมมอเปนเครอขายการวจย มความมงมนในการฝกทกษะการคดโดยใช฿แบบฝ กสมองฯ จากผลการประเมนทกลาวมาทงหมดและเหนวาเปนประโยชนโตอสถานศกษาทจะได฿น าไปใช฿พฒนาทกษะการคดของนกเรยน จงได฿เผยแพรแบบฝกสมองฯ โดยจดพมพโเปนเอกสารงานวจยฉบบสมบรณโ บนทกลงในแผน CD และสงมอบให฿ทกโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษ าสระบร เขต 1 ได฿ใช฿ในการพฒนาทกษะการคดของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 6 ทกคน ทกปการศกษา เพอให฿เปนไปอยางตอเนองและเปนระบบ ทงนสงทวางแผนด าเนนงานตอไปคอให฿โรงเรยนรายงานผลทกปการศกษา และน ามาวเคราะหโและประมวลผลเพอน าข฿อมลมาใช฿ตอยอดและพฒนาให฿ดยงขน

7. การบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 (นางพจนยโ พงศโธนนนทโ ศกษานเทศกโ)

ถนนเพชรมาตคลา อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา โทร 044-220940 โทรสาร 044-220975 E-mail: [email protected]

โรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 มจ านวน 58 โรงเรยน (ปการศกษา 2552) เปนโรงเรยนขนาดเลกทมนกเรยนรวมทกชน ต ากวา

- 50 -


120 คน การบรหารจดการมปญหาอปสรรคมาก เนองจากมบคลากรน฿อย ท าให฿ขาดแคลนผ฿เชยวชาญเฉพาะทาง เชน ครผ฿สอนตรงวฒ นกแนะแนว นกโภชนาการ นกกจกรรม ครตรงวฒโดยเฉพาะสาขาทเปนจดเน฿นในการยกระดบคณภาพทางการศกษาสสากลควบคกบความเปนไทย ตรงนสงผลให฿โรงเรยนขนาดเลกมครผ฿สอนไมตรงวฒ และครไมครบชน ท าให฿ครไมคอยมโอก าสเข฿ารบการอบรมพฒนา เนองจากครไมอยากทงห฿องเรยน ขณะทจ านวนนกเรยนกลดลงเรอยๆ เนองจากประชากรลดลง ท าให฿ได฿รบงบประมาณจ ากด มปญหาตอการพฒนาคณภาพการศกษา

ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 จงมแนวคดพฒนารปแบบการบรหารจดการทเหม าะสมกบโรงเรยนขนาดเลก เพอเอออ านวยให฿เกดการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนโรงเรยนขนาดเลก และพฒนาครผ฿สอนให฿สามารถใช฿เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนการสอนได฿ โดยกระบวนการพฒนารปแบบการบรหารจดการของโรงเรยนขนาดเลก ได฿น าเครองมอการจดการความร฿เข฿ามาใช฿ ผานภารกจหลกในการปฏบตงาน คอการให฿บรการทางการนเทศการศกษาอยางมคณภาพแกโรงเรยนขนาดเลกทง 58 โรง และจดสมมนาแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางผ฿บรหารโรงเรยน จ านวน 58 คน เพอสรปองคโความร฿หรอนวตกรรมตางๆ ทโรงเรยนใช฿ด าเนนการ ขณะ เดยวกนกได฿ศกษาองคโความร฿เรองนจากแหลงตางๆ มาผสมผสานกน สรปองคโความร฿ได฿วา การบรหารโรงเรยน แบบมสวนรวมระหวางโรงเรยน เปนเครอขายระหวางกน ชวยเหลอแบงปนศกยภาพกน จดการเรยนการสอนแบบรวมชน และใช฿สอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จะช วยลดภาระงานของคร ชวยครสอนองคโความร฿โดยวธใหมๆ น าไปสคณภาพการเรยนการสอน เทาเทยมโรงเรยนขนาดกลางและขนาดใหญได฿ นอกจากนผลจากการให฿บรการนเทศการศกษาอยางมคณภาพแกโรงเรยนขนาดเลกทง 58 โรง กได฿ข฿อค฿นพบและข฿อเสนอแนะทนาสนใจในการพฒนาโรงเรยนขนาดเลกอกด฿วย ดงนน จงได฿สงเคราะหโองคโความร฿ทได฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿และแหลงสบค฿นตางๆ เพอน ามาประยกตโพฒนานวตกรรมรปแบบการบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก ซงสรปได฿องคโความร฿หรอวธปฏบตหลกๆ ดงน

1. การจดศนยโเครอขายโรงเรยนขนาดเลก

2. การจดการเรยนการสอนแบบคละชน แบบรวมชน และแบบครวมพฒนา

- 51 -


3. การให฿ครใช฿สอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนการสอน จะชวยลดภาระงานของคร เชน การใช฿สอ DVD ทกษะคณตศาสตรโ

4. จดการคายวชาการกลมโรงเรยน

5. การศกษาดงานแบบ open house เพอแลกเปลยนเรยนร฿วธปฏบตและน ามาประยกตโในการพฒนางานภารกจ

6. สงเสรมให฿ครได฿รบการพฒนาองคโความร฿ใหมๆ น าไปสการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนโรงเรยนขนาดเลก

จากนนน านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿ตามความพร฿อมและสมครใจของโรงเรยน 58 โรง หลงจากทดลองใช฿ไประยะหนง มการประเมนนวตกรรมโดยใช฿การแลกเปลยนเรยนร฿ในชมชนผ฿ปฏบต ใช฿เวบไซดโ และเวบบอรโด http://202.143.140.61/kdc/ http://202.143.140.61/eoffice52/index.php?sid=3656 f228efafd86e90f8ac1c7fbeea12 ในการสอสารแลกเปลยนเรยนร฿ จดประชมทบทวนหลงปฏบตการ จดประชมน าเสนอผลงานทเปนแบบปฏบตทดของโรงเรยน ท าวจยประเมนผลโครงการ สงเคราะหโองคโความร฿พร฿อมจดท าสรปรายงานเผยแพร / บทความ เผยแพรสองคโ กรอนๆ และมองคโกรการศกษา เชน ส านกพฒนานวตกรรมฯ ส านกนโยบายและแผนฯ สพฐ. และ สพท.อนๆ มาศกษาดงาน

จากทกลาวมา สรปกระบวนการพฒนารปแบบการบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก โดยใช฿เครองมอและกระบวนการจดการความร฿ในการพฒนาตามขนตอนดงน

1. ศกษาข฿อมลสารสนเทศโรงเรยน ให฿พบจดเดนจดด฿อยเพอแลกเปลยนเรยนร฿

2. ประชมสมมนาแลกเปลยนเรยนร฿แนวทางบรหารจดการทประสบ ความ ส าเรจของโรงเรยนขนาดเลก ก าหนดยทธศาสตรโ ศนยโเครอขายโรงเรยนขนาดเลก การจดการเรยนร฿แบบคละชน แบบรวมชน แบบครวมพฒนา พฒนาสอทกษะคณตศาสตรโ ฯลฯ

3. โรงเรยนเลอกรปแบบการบรหารจดการตามความพร฿อม จดท าโครงการเปนรายโรงเรยน เปนกลมโรงเรยนใกล฿เคยง จดศนยโเครอขาย ทกโรงเรยนเปนสมาชก จ านวนศนยโมสมาชกตามความเหมาะสม 7-10 โรงเรยน

4. จดประชมสมมนาแลกเปลยนเรยนร฿เปนระยะระหว างด าเนนการ และเสรจสนโครงการ ใช฿เวบบอรโดสะสมความร฿ แลกเปลยนเรยนร฿ ประสานงาน และคดเลอกโรงเรยนต฿นแบบ

- 52 -


5. วจยประเมนผลการด าเนนงาน เผยแพรผลงาน

ผลจากการด าเนนงานพฒนารปแบบการบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก คอได฿รปแบบการบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก แบบศนยโเครอขาย 8 ศนยโ จ านวนโรงเรยนทมการจดการเรยนการสอนแบบคละชน 25 โรงเรยน จดการเรยนการสอนแบบรวมชน 4 โรงเรยน และแบบโรงเรยนครวมพฒนา 14 โรงเรยน ครผ฿สอนพฒนาการเรยนการสอน โดยใช฿นวตกรรมวธการใหมๆ เชน สอ DVD การสอนเปนทม คายวชา การ เปนต฿น สงผลให฿นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

อยางไรกดรปแบบการบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลกสะท฿อนความรวมมอแบบมสวนรวมและเข฿มแขงระหวางส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 โรงเรยน กลมโรงเรยนเปนศนยโเครอขาย เกดผลงานทมคณคาตอการพฒนาคณภาพนกเรยน เกดความรวมมอ ความสามคคและชวยเหลอกนระหวางผ฿บรหารโรงเรยนขนาดเลกทมความขาดแคลนไปเสยทกด฿าน ได฿เหนรอยยมความมชวตชวาในการท างานในโรงเรยน ได฿ชนชมความส าเรจในการพฒนาคณภาพนกเรยน ได฿ทราบความเคลอนไหวของโรงเ รยนขนาดอนๆ ทต฿องการรวมกลมกนพฒนารปแบบการบรหารจดการเชนเดยวกบกลมโรงเรยนขนาดเลก

8. ชดการเรยนร… การนเทศเพอการเปลยนแปลง

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 (นางวฒนา ก฿อนเชอรตนโ) กลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา

ถนนเพชรมาตคลา อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา โทร 044-220940 โทรสาร 044-220975 E-mail: [email protected]

การนเทศบคลากรเปนการชวยให฿บคลากรท างานได฿ส าเรจ การนเทศภายในโรงเรยนจะเปนกระบวนการพฒนาบคลากรภายในโรงเรยน ให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ภายในองคโกร สอดคล฿องกบการบรหารโดยใช฿โรงเรยนเปนฐาน มการปฏบตงานไปตาม

- 53 -


หลกการบรหารจดการตามข฿อตกลงของโรงเรยน ปจจบนการนเทศภายในโรงเรยนมน฿อย ด฿วยผ฿นเทศขาดความเข฿าใจในหลกการ แนวทาง และกระบวนการนเทศ ขาดสอในการนเทศ แม฿วาจะมสอทเปนชดส าเรจรป สามารถศกษาค฿นคว฿าด฿วยตนเอง แตกไมสอดคล฿องกบการเปลยนแปลงตามหลกวชาการนเทศ

ด฿วยความส าคญของการนเทศดงทกลาวมา ศกษานเทศกโในกลมนเทศฯ จงต฿องการพฒนาสอนเทศเพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการนเทศของคร บคลากรการศ กษา เพอให฿ผ฿นเทศภายในโรงเรยนมความร฿ความสามารถในการนเทศการเรยนการสอนได฿ เพราะสอนเทศทเปนชดการเรยนร฿สามารถศกษาค฿นคว฿าด฿วยตนเองได฿ จะชวยให฿ครและบคลากรทางการศกษาพฒนาตนเองได฿ตามศกยภาพ ไมจ ากดด฿วยเวลา ประหยดทรพยากรกวาการจดอบรม ทงน ได฿น ากระบวนการนเทศตามหลกการ 5 G และไคเซน (Kaisen) ซงเปนการนเทศและพฒนาใกล฿ชดตามสถานการณโอยางตอเนองเพอปรบปรงคณภาพงาน มาประยกตโเปนแนวคดพนฐานในการพฒนาสอ โดยมผ฿บรหาร คร แกนน าในโรงเรยนสมครเข฿ารวมกจกรรมการพฒนาสอ 50 คน

การพ ฒนาสอนเทศเพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการนเทศ มเปาหมายเพอให฿ผ฿นเทศภายในโรงเรยนมความร฿ สามารถนเทศการเรยนการสอนได฿ กระบวนการพฒนานวตกรรมได฿น ากระบวนการจดการความร฿มาใช฿ โดยใช฿กระบวนการแลกเปลยนเรยนร฿และน าความร฿ปฏบตมาประยกตโ เนองจากตระ หนกถงปญหาการนเทศเพอพฒนาคณภาพการเรยนการสอน จงเรมจากประชมแลกเปลยนเรยนร฿คณะศกษานเทศกโเพอหาวธแก฿ปญหาพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอน ซงสรปได฿วาการนเทศภายในโรงเรยนกเปนปญหาหนงทเกยวข฿องกบการสอนของคร จากการพดคยและปรกษาปญ หาระหวางทมงาน ได฿ข฿อตกลงให฿ใช฿รปแบบการนเทศโรงเรยนในฝน จงน ามาตอยอดและตกลงให฿มการผลตสอเรยกชอวา ชดการเรยนร การนเทศเพอการเปลยนแปลง ในอกทางหนงกได฿ท าการศกษาปญหาและความต฿องการรปแบบการนเทศภายในโรงเรยน เพอจะได฿พฒนาสอนวตกรรมให฿ตรงตามความต฿องการของผ฿ใช฿

จากนนสงเคราะหโและประมวลผลข฿อมลทงหมด พร฿อมจดท าเปนเอกสารองคโความร฿ และจดประชมสนทนากลม (Focus Group) ผ฿เชยวชาญพจารณาให฿ข฿อเสนอแนะ จากนนน าไปปรบแก฿และน ามาจดท าชดการเรยนร฿ พร฿อมกบน าไปทดลองใช฿ตาม

- 54 -


กระบวนการผลตสอแบบเดยว แบบกลม และภาคสนาม เมอวเคราะหโผลการทดลองใช฿ชดการเรยนร฿ พบวา มประสทธภาพสงกวาเกณฑโ 70/70 แล฿วจงน าไปใช฿กบกลมเปาหมายทสมครเข฿ารวมกจกรรมพฒนาผ฿นเทศ 50 คน ให฿สามารถนเทศการเรยนการสอนโดยใช฿สอชดการเรยนร฿ โดยในระหวางน าสอไปใช฿ กมการประเมนการใช฿สอด฿วยการใช฿การทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) สอบถามทมงาน แลกเปลยนเรยนร฿ระหวางกลมเปาหมาย 50 คน โดยรายงานผลบน website http://wattana44.gotoknow.org และให฿ข฿อคดเหนเสนอแนะ ปรบปรงพฒนาจนได฿เปนแบบปฏบตทดของโรงเรยน หลงจากนนได฿น าข฿อค฿นพบมาปรบชดการเรยนร฿เพอให฿สามารถน าไปใช฿นเทศการเรยนการสอนได฿ด฿วยความพงพอใจ พร฿อมกบท าการสรปองคโความร฿การพฒนาสอ ชดการเรยนร การนเทศเพอการเปลยนแปลง เปนชดการเรยนร฿แบบหนวย ม 4 หนวย จ านวน 251 หน฿า และเผยแพรในลกษณะรายงานการวจย บทความ ซดรอมชดความร฿ และน าเสนอแบบปฏบตทดของการพฒนาชดการเรยนร฿ การนเทศเพอการเปลยนแปลง ในการประชมการวจยและพฒนา ระดบชาต ณ คณะครศาสตรโ จฬาลงกรณโมหาวทยาลย

ผลจากการพฒ นาสอชดการเรยนร฿น ท าให฿ได฿สอทมลกษณะเปนสอนเทศ สามารถใช฿ศกษาได฿ด฿วยตนเอง หรอใช฿เปนเอกสารประกอบการนเทศทมประสทธภาพ สามารถใช฿กบวธการสงเกต การเกบข฿อมลในสถานการณโจรง เปรยบเทยบกบเกณฑโเชงคณภาพ ซงผ฿นเทศควรเปนผ฿เรยนร฿และท า ความเข฿าใจกบชดความร฿ดงกลาว เพอน าความร฿ไปใช฿พฒนาระบบนเทศภายในโรงเรยน เพอเกดประโยชนโตอการจดการเรยนการสอน และให฿ค าแนะน าเพอปรบปรงคณภาพได฿ทนกบการเปลยนแปลงอยเสมอ

9. การใช KM ในการพฒนาองคกร

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 (นางวพาพรรณ ดอนจนทรโโคตร ศกษานเทศกโช านาญการพเศษ)

โทร. 0-4241-1332 ตอ 219 โทรสาร 0-4241-1294 E-mail: [email protected]

เนองจากพระราชกฤษฎกาวาด฿วยหลกเกณฑโและวธการบรหารกจการบ฿านเมองทด พ.ศ. 2546 มาตรา 11 ก าหนดไว฿วา สวนราชการมหน฿าทพฒนาความร฿ในสวนราชการ

http://wattana44.gotoknow.org/

- 55 -


เพอให฿มลกษณะเปนองคโกรแหงการเรยนร฿อยางสม าเสมอ เพอน ามาประยกตโใช฿ในการปฏบตราชการได฿ถกต฿อง รวดเรว สร฿างวสยทศนโ และปรบเปลยนทศนคตของข฿าราชการในสงกดให฿เปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนร฿รวมกน ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 (สพท.นค. 1) ได฿มการพฒนาองคโกรโดยใช฿การจดการความร฿ หรอ KM (Knowledge Management) โดยมวตถประสงคโเพอสร฿างความร฿ความเข฿าใจ ในหลกการเบองต฿นของการจดการความร฿แกบคลากรภายใน สพท .นค. 1 และพฒนาทมงาน ‚การจดการความร฿ ‛ใน สพท. นค. 1 ประกอบด฿วยผ฿จดการความร฿ ผ฿อ านวยความสะดวก และ ผ฿ปฏบตการจดการความร฿ ให฿มความสามารถ ใช฿กระบวนการบรหารจดการความร฿ พฒนาผลการปฏบตงานของตนและด าเนนการอยางมประสทธภาพ เพอ ให฿สงผลตอการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของ เขตพนทการศกษา พร฿อมทงรวบรวมประมวลองคโความร฿ในรปแบบตางๆ เกบไว฿ในคลงความร฿ นอกจากนยงสงเสรม ให฿เกดกระบวนการแลกเปลยนเรยนร฿ของบคลากรใน สพท.นค. 1 ผานศนยโบรหารจดการความร฿ของ ส านกงานเขตพนทการศกษา (Knowledge Management Center: KMC) ด฿วยวธการตาง ๆ เชน เสวนา ประชมปฏบตการ สมมนา ผาน ทางเครองมอสอสารอเล กทรอนกสโ ฯลฯ และพฒนาเปน รปแบบการจดการความร฿ทสามารถน าไปประยกตโใช฿ในองคโกรอน และโรงเรยนในสงกดตอไป ซงเปนการสนองนโยบายการบ รหารจดการภาครฐ ตามค ารบรองการปฏบตราชการของส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

จากสภาพการด าเนนงานการจดการความร฿ของ สพท .นค. 1 ในปงบประมาณ 2551 พบวา มบคลากรบางสวนยงเข฿าใจวาการจดการความร฿ในองคโกรเปนการเพมภาระงาน และไมเข฿าใจวาท า KM ไปท าไม อยางไรกด ยงมบคลากรสวนมากทมความเข฿าใจและให฿ความส าคญกบการจดการความร฿ ท าให฿ สพท.นค. 1 สามารถด าเนนการจดตงศนยโบรหารจดการความร฿ (KMC) เปนสอกลางในการแลกเปลยนเรยนร฿ของบคล ากรในเขต ฯ และโรงเรยนในสงกดได฿อยางมประสทธภาพ สามารถ พฒนาผลการปฏบตงานตามกรอบภาระหน฿าทให฿เปนแบบปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) ของ สพท .นค. 1 ได฿ และพฒนาอยางตอเนอง สามารถสร฿างรปแบบการจดการความร฿ทองคโกรอนน าไปประยกตโได฿

นวตกรรม “การใช฿ การจดการความร฿หรอ KM ในการพฒนาองคโกร ” ของ สพท.นค. 1 มกระบวนการพฒนาดงน

- 56 -


1. ก าหนดประเดน/หวข฿อของการจดการความร฿คอ การใช฿ KM ในการพฒนาองคโกร จดท าแผนการจดการความร฿ขององคโกร และจดตง KM Team

2. ตงศนยโบรหารจดการความร฿ หรอ KMC ของ สพท .นค. 1 เพอสงเสรมให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿ ได฿แก จดกจกรรมการเรยนร฿ของ KM Team กบบคลากรของ สพท.นค. 1 และวธการเรยนร฿ของบคลากรตอบคลากรในแตละกลมงาน

2.1 จดกจกรรมการเรยนร฿ของ KM Team และบคลากรในเขตฯ โดยจดอบรมความร฿พนฐานการจดการความร฿ให฿กบบคลากรในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 ฝกการเขยนความร฿ในการปฏบต ฝกเขยนแบบปฏบตทด (Best Practice) ฝกเขยนสรปยอจากบทความ

2.2 จดอบรมการใช฿โปรแกรม การจดการความร฿ ของศนยโบรหารจดการความร฿ของส านกงานฯ เพอใช฿เปนเครองมอในการแลกเปลยนเรยนร฿

2.3 จดกจกรรมประชมเชงปฏบตการ และจดตลาดนดการจดการความร฿ของกลมงานและบคลากรใน สพท .นค .1 เพอให฿ เปนเวทน าเสนอ ผลงานในหน฿าทรบผดชอบทประสบผลส าเรจ และ แลกเปลยนเรยนร฿ประสบการณโความส าเรจในการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศด฿านการศกษา การพฒนานวตกรรมการบรหารการศกษา ซงจะชวย เสรมสร฿างความร฿ความเข฿าใ จวธการจดการความร฿ รวมทง เปนการสร฿างเครอขายบคคลด฿านเทคโนโลยสารสนเทศเพอพฒนาฐานข฿อมลเครอขายบคคล มการตดตามผลการปฏบตงานของเครอขายบคคล รว มทงขยายผลการสร฿างเครอขายบคคลของแตละกลมงานและโรงเรยน โดยมการประกวดผลงานผานโปรแกรม KMC สพท.นค.1

3. น าความร฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿มาใช฿ในการพฒนา โดยแตละกลมงานจะคดเลอกผลงาน มการแลกเปลยนเรยนร฿และน าความร฿มาพฒนาให฿เปนแบบปฏบตทด

4. น านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿ โดยมการนเทศตดตามผลของแตละกลมงาน และคดเลอกผลงานของแตละกลมงาน

5. แลกเปลยนเรยนร฿หลงการทดลองใช฿ โดยมการประกวดผลงานของแตละกลมงานผาน web KMC และมอบรางวลให฿ผ฿มผลงานผาน web ทกเดอน จดท าคลงความร฿ผลงาน Best Practice ของบคลากรในสงกด และเผยแพรผลงาน

- 57 -


6. ทบทวนหลงปฏบต การ โดย จดกจกรรมตลาดนดการจดการความร฿ของกลมงานและบคลากรใน สพท .นค.1 มการน าเสนอประสบการณโความส าเรจ แลกเปลยนเรยนร฿ พร฿อมทงจด เกบ องคโความร฿ ไว฿ในคลงความร฿ ในรปแบบสรปรายงานผ ลการด าเนนงาน เอกสารแผนพบ CD ฯลฯ เผยแพรผลงานผานโปรแกรม KMC ของ สพท.นค.1 และwww.nkedu1.go.th/kmc และให฿การยกยองชมเชยบคลากรในสงกด

การใช฿ KM ในการพฒนาองคโกร สพท.นค. 1 ท าให฿คนในองคโกรมพฤตกรรมและวฒนธรรมการท างานแบบแลกเปลยนเรยนร฿และแบงปน ยอมรบซงกนและกน ผลทเกดขนจากการใช฿ KM คอ สพท .นค. 1 เปนศนยโบรหารจดการความร฿ทมฐานข฿อมลการจดการความร฿อยางเปนระบบและมประสทธภาพ เชน การพฒนาการจดการเรยนการสอ นคณตศาสตรโ การจดการเรยนการสอนแบบคละชน ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน การออกแบบการเรยนร฿ การนเทศการศกษา ฯลฯ มแบบปฏบตทดทเกดจากการปฏบตงานของแตละกลมงาน เชน แนวทางการนเทศการออกแบบหนวยการเรยนร฿องมาตรเทคนค Backward Design โดยการนเทศแบบรวมคดพาท า การศกษาด฿วยตนเองส าหรบครแนะแนวโรงเรยนขนาดเลก แนวด าเนนการนเทศเพอพฒนาการจดการเรยนร฿กลมสาระภาษาไทยโดยใช฿กระบวนวจยในชนเรยน ของกลมนเทศฯ ขาวดวนทนใจ เผยแพรทวโลก ของกลมอ านวยการ ระบบสารบญอเลกทรอนกสโ ของ กลมนโยบายและแผน กองทนสงเคราะหโครใหญและครโรงเรยนเอกชน ของ กลมสงเสรมสถานศกษาเอกชน การก฿เงนสวสดการ ธอส. ของกลมสงเสรมการจดการศกษา การลดขนตอนการท าบตรประจ าตวข฿าราชการ ของกลมบรหารงานบคคล การเสรมสร฿างความร฿เกยวกบการควบคมภายในองคโกร ของหนวยตรวจสอบภายใน

10. การขบเคลอน KM ส “องคกรแหงการเรยนร”

เจาของผลงาน…ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2

ทามกลางการเปลยนแปลงในยคโลกาภวฒนโ จงเกดแนวคดการบรหารจดการสมยใหมทมการบรหารการเปลยนแปลง (Change Management) การจดการคณภาพ (Quality Management) การจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) และการจดการความร฿ (Knowledge Management) ท าให฿องคโกร /หนวยงานตางๆ ต฿องปรบท าท เพอความอยรอด

http://www.nkedu1.go.th/kmc

- 58 -


และสร฿างภมค฿มกนอยางมนคง โดยถอความร฿คออ านาจ และ เปนปจจยส าค ญยงในการพฒนาทรพยากรมนษยโให฿มศกยภาพอยในสงคมฐานความร฿ได฿อยางมประสทธภาพ รฐประกาศเปนนโยบายส าคญในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ โดยมอบหมายให฿ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) เปนผ฿รบผดชอบ ทงน ก าหนดให฿สวนราชการจดท าค ารบรองการปฏบตราชการเปนประจ าทกป ส าหรบจดเน฿นส าคญคอ หมวดท 4 การวด การวเคราะหโและการจดการความร฿ ทมงเน฿นให฿สวนราชการน ากระบวนการจดการความร฿ไปใช฿พฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐให฿เกดประสทธภาพ สร฿างคณภาพการบรการเพอให฿เกดความพงพอใจสงสดกบประชาชนผ฿ใช฿บรการ

ส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 (สพท.สงขลา เขต 2) ประกาศเปนนโยบายส าคญในการขบเคลอนพฒนาองคโกรให฿เกดประสทธภาพ ตอบสนองตอนโยบายภาครฐและต฿นสงกดด฿วย “กาวใหม สพท .สงขลา เขต 2” คอสร฿างความเ ข฿มแขงให฿กบ สพท.สงขลา เขต 2 และสถานศกษาในสงกดด฿วยการน าเครองมอการจดการความร฿ และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใช฿ในการพฒนาเชงรก เพอเพมประสทธภาพการบรหารคณภาพการให฿บรการ มงบรการทประทบใจแกผ฿ใช฿บรการ และพฒนาบคลากรให฿เปนนกจดการความร฿มอหนง (Knowledge Worker) มความร฿ความเข฿าใจ ตระหนกและเหนความส าคญของการ น าเทคนค /กระบวนการจดการความร฿ มาใช฿เพอพฒนาคณภาพการท างาน และพฒนาองคโกรให฿เปนองคโกรแหงการเรยนร฿ รวมถงขบเคลอน แพรขยายผลการจดการความร฿สการพฒนาคณภาพของงาน ให฿กบบคลากร ของ สพท .สงขลา เขต 2 และสถานศกษาในสงกดทกคน ครอบคลมเตมพนท โดยเครองมอ KM ทน ามาใช฿ในการพฒนากระบวนการท างาน ได฿แก เรองเลาเร฿าพลง เวทเสมอน (เวบไซตโแมงมม ) Mind Map มหกรรมตลาดนดการจดการความร฿ (เรยนร฿ประสบการณโตรง ) การศกษาดงาน การสร฿างเครอขายองคโกรในพนททเข฿มแขง พชวยน฿อง (ประสบการณโทควรตอยอด ) ทมมดงาน การทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) เปนต฿น จนได฿รบ คดเลอกจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานให฿เปน ‚ส านกงานเขตพนทการศกษาแกนน าการจดการความร฿ในป 2551‛ และ ‚ส านกงานเขตพนทการศกษาต฿นแบบการจดการความร฿ในป 2552‛

รปแบบและกระบวนการจดการความร฿สองคโกรแหงการเรยนร฿ ของ สพท .สงขลา เขต 2 น าเสนอได฿ดงภาพ

- 59 -


- 60 -


จากภาพ อธบายได฿วา การน าการจดการความร฿หรอ KM ไปใช฿เปนเครองมอในการพฒนากระบวนการท างานของ สพท.สงขลา เขต 2 สรปขนตอนดงน

1. ผ฿บรหารมความมงมน สงเสรม สนบสนนและเหนความส าคญของการน ากระบวนการจดการความร฿มาใช฿ในการพฒนาคณภาพองคโกรในทกด฿าน โดยประกาศเปนจดเน฿นส าคญของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภายในองคโกร เพอให฿บคลากรเปนบคคลแหงการเรยนร฿ เทคนคทใช฿เพอให฿เหนกระบวนการขบเคลอน การจดการความร฿คอ (1) ประกาศจดเน฿น (2) สอสาร เน฿นในทกท ทกกจกรรมทโอกาสอ านวย (3) จดประกาย ขายความคดอยเสมอ (4) จดสรรงบประมาณเพอสานฝนสความเปนจรง (5) ตดตาม กระต฿น เสรมแรงในทกทาง (6) สร฿างทมขบเคลอนด฿วย “มดงาน” ในทกภาคสวน

2. พจารณาคดเลอกองคโคณะบคคลเพอแตงตงเปนทมงาน (KM Team) ท าหน฿าทขบเคลอนและจดท าแผนการจดการความร฿ โดยทมงาน KM ได฿รวมกนพจารณาสภาพการบรหารจดการองคโกร วเคราะหโความเสยง และ SWOT ของการบรหารจดการองคโกรทผานมา รวมถงศกษา ท าความเข฿าใจกระบวนการจดการความร฿ สบค฿นหนวยงานในพนททประสบความส าเรจ ในการน า KM มาใช฿ในองคโกร รวมทงเทคนควธการทท าให฿องคโกรประสบผลส าเรจ เพอให฿ได฿แนวทางมาปรบใช฿เปนต฿นแบบในการวางแผนและจดท าแผนปฏบตการการจดการความร฿ขององคโกร ซงในพนทมหนวยงานทน า KM มาใช฿จนประสบผลส าเรจ เปนแบบอยางในระดบประเทศ 2 หนวยงานคอ คณะแพทยศาสตรโ มหาวทยาลยสงขลานครนทรโ และส านกงานทดนจงหวดสงขลา

3. ขบเคลอนการใช฿ KM ด฿วยกระบวนการแทรกซมจากรากฝอยเข฿าสแกนของรากแก฿วโดยไมร฿ตว (ภายใน 4 เดอน) ด฿วยการจดกจกรรมทศนศกษา น ากลมเปาหมายศกษาดงานภาพความส าเรจของคณะแพทยศาสตรโ มหาวทยาลยสงขลานครนทรโ และส านกงานทดนจงหวดสงขลา วาการจดการความร฿ไมยากอยางทคด และเข฿ารวม กระบวนการ และกจกรรมกระต฿นเสรมแรงของทมวทยากรรวมระหวางหนวยงาน

4. กจกรรมสร฿างสรรคโความเข฿าใจ โดยแลกเปลยนเรยนร฿เพอ ตงเปาหมายความส าเรจรวมกนของบคลากรในองคโกร ด฿วยเครองมอ Mind Map และ PDCA

5. กจกรรมนกจดการความร฿คนเกง ด฿วยการน าเทคนคเรองเลาเร฿าพลงมาใช฿ภายในกลมเปาหมาย เพอ สรปเรองเลาเผยแพรในเวบไซตโ Gotoknow และเวบไซตโแมงมม

- 61 -


ขยายผลครอบคลมเตมในองคโกรภายใน 3 เดอน มนวตกรรมใหมทได฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿จากเรองเลาเร฿าพลง เชน นวตกรรม ของ ทมธรการ ศนย ICT ชมรมคร ICT คอ “ระบบสารบญอเลกทรอนกส” ทใช฿กนครอบคลมเตมพนท

6. มกจกรรมเพอนชวยเพอน พชวยน฿องสนกจดการความร฿มออาชพ จากกลมยอยขยายสกลมใหญอยางเปนรปธรรม

7. จดมม KM Corner ในทกกลมงาน พร฿อมกจกรรมสงเสรมสนบสนนเพอให฿เกดแรงขบเคลอน กระบวนการจดการความร฿ในทกกลมตามแผนการจดการความร฿ เน฿นเครองมอการขบเคลอนคอ เทคนคเรองเลาเร฿าพลง เพอนชวยเพอน ทมงานเครอขายเข฿มแขง ทมทปรกษาทเปนกลยาณมตร สเวทเสมอนด฿วยเว บไซตโ Gotoknow เวบไซตโแมงมม เพอเปนคลงความร฿ทเข฿าถงได฿อยางอสระ

8. ซอมเสรมซ า ด฿วยกระบวนการ “มมหารอ” เพอรวมกนทบทวนภาพการด าเนนงาน ในทกขนตอนและตอเนอง อยางน฿อยกจกรรมละ 2 ครง เพอปรบแ นวทางการด าเนนงานทรดกมให฿ไปสเปาหมายความส าเรจ

จดเดนทพบใน สพท.สงขลา เขต 2 คอ เกดทมงานหรอ KM Team จากภายในส านกงานฯ ท มความเข฿มแขง เปนทมงาน “มดงาน ” ทมประสทธภาพด฿านการให฿บรการ สามารถขบเคลอนและเปนวทยากรถายทอดความร฿ KM ในระดบกรม ตลอดจน เปนภาพต฿นแบบ ทมการท างานเชงรก ตดตาม แนะน า กระต฿น สร฿างขวญและ ก าลงใจกบคนในองคโกร ซงเปนต฿นแบบให฿กบ สพท.ในพนทใกล฿เคยง เชน สพท .นราธวาส เขต 2 และเขต 3 สพท.สราษฎรโธาน เขต 2 สพท.นครศรธรรมราช เขต 4 เปนต฿น รวมถงโรงเรยนในสงกด อยางไรกด ยงมจดด฿อยทพบคอ ม บคลากรบางสวนท ไมมความร฿ความเข฿าใจพนฐานของ KM และมทศนคตตอ KM วาเปนภาระงานทเพมขน

ขณะเดยวกน สพท.สงขลา เขต 2 แพรขยายผลน า KM สโรงเรยนต฿นแบบ บนพนฐานแนวคด “ทมงานและเครอขายโรงเรยนต฿นแบบทเข฿มแขง” จ านวน 6 โรง ทสามารถเปนต฿นแบบและทมวทยากรถายทอดการน า KM ไปใช฿พฒนาคณภาพ การท างาน ให฿กบโรงเรยนในสงกด สพท.สงขลา เขต 2 โดยก าหนดเปาหมายน า KM ไปพฒนางาน /กจกรรม 4 เรอง และใช฿เครองมอ Mind Map และ PDCA ดงภาพ

- 62 -


อยางไรกด สพท.สงขลา เขต 2 ได฿ประเมนผลการน า KM มาขบเคลอนส การเปนองคโกรแหงการเรยนร฿ “กาวสองคกรทเขมแขง ” โดยผลการประเมน พบวา ผ฿บรหาร ครและบคลากรทางการศกษาม ความร฿ ความเข฿าใจ และตระหนกตอการน ากระบวนการจดการความร฿ไปใช฿ในการพฒนาคณภาพการท างานขององคโกร อยในระดบมากทสด และมการขบเคลอนสการปฏบตด฿วยบรรยากาศกลยาณมตร ส าหรบสงทต฿องแก฿ไข คอ ต฿อง เพม

รปแบบกระบวนการขบเคลอนขยายผล KM...สความส าเรจให฿กบโรงเรยน

- 63 -


การสร฿างความเข฿าใจและความตระหนกอยางตอเนองกบผ฿บรหารของกลม /หนวย/ทม ในเรองการจดการความร฿ ให฿มความเชอฝงแนนเพอการพฒนาทยงยน ควรมการขบเคลอนการใช฿การจดการความร฿เปนเครองมอพฒนาการท างาน กบทกโรงเรยนในสงกดและตดตาม แนะน า รบฟงข฿ อเสนอแนะสภาพปญหาจากโรงเรยน มากกวา 3 ครง /ป สวนกจกรรมท สพท.สงขลา เขต 2 จ าเปนต฿องท าในป 2553 คอควรจดการแลกเปลยนเรยนร฿เกยวกบการปฏบตงานทเปนเลศเปนระยะ และจดกจกรรมยกยองเชดชเกยรต เพอเสรมพลงในการท างานให฿แกบคลากรผ฿เกยวข฿อง

กลมทสอง นวตกรรมทางการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน

“ระดบประถมศกษา”

1. ตลาดนดวนอาทตยแหงการเรยนร: แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนบานเมองแปง

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานเมองแปง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 อ าเภอปาย จงหวดแมฮองสอน

หากเข฿าไปแลกเปลยนเรยนร฿ในบลอกของ GotoKnow จะมภาพและพาดหวเผยแพรตลาดนดวนอาทตยโแหงการเรยนร฿ของโรงเรยนบ฿านเมองแปง “เปดตลาดแลวทตนไมใหญ มเพง เหนคนซอแลวเหนคนขาย พอคาแมขายหนาตาสดใส รบสง รบปรง จดเสรฟ รบสตางค บรหารและบรการไดอยางรวดเรว คลองไวราวกบเปนมออาชพ ” เหลานไมใชใครทไหน เปนนกเรยนชนมธยมของโรงเรยนบ฿านเมองแปงทมโอกาสพเศษกวาใครๆ เพราะได฿เรยนร฿อยางเปดกว฿างและลงลกในตลาดนดแหงการเรยนร฿ทครเปดให฿ทกๆวนอาทตยโ

การจดการความร฿ “ตลาดนดวนอาทตยโแหงการเรยนร฿ ” เรมต฿นจากครประจ าสาระการงานพนฐานอาชพคนหนง สอนเดกท าอาหารในชวโมงเรยน เพราะรวาสงทครรและท าไดจะไปเปนศกยภาพของเดกๆ ดวยกระบวนการเรยนร กมานงคยกนกบครอนๆ วาจะท าอยางไรใหเดกเอาไปใชรวมกน แลวสามารถไปเผยแพรใหชมชนรวาเราท าไดนะ แมจะเปนเดก

- 64 -


ไมมใครปฏเสธวาการปรงอาหารเปนทงศาสตรโและศลป จะให฿ได฿อาหารอรอย มคณคานารบประทาน ต฿องผสมผสานวตถดบหลากหลายเข฿ามาในเงอนไขและจงหวะเวลาท“พอเหมาะ พอประมาณ ” ต฿องใช฿ทงความ ร฿เชงบรณาการและทกษะมอกายเคลอนไหล ไมหยดคด การทครเข฿าถงเข฿าใจความหมายและท าได฿ด฿วยตวเอง จงจบเรองนมาขยายเปนกระบวนการจดการความร฿ จดการความร฿ทมอยในตวคน จากคนไปสคนไมให฿สญหายไป ให฿ความร฿จากตวครทเปนความร฿ฝงลกไหลเวยนสน กเรยนอยางตอเนอง ให฿เดกได฿เกดการเรยนร฿ พฒนาตนเองตามศกยภาพและเกดทกษะชวตให฿มากทสด แล฿วเดกกจะสามารถน าความร฿เหลานนไปใช฿ประโยชนโในชวตประจ าวนได฿ และทส าคญต฿องเปลยนความร฿เปนการกระท าให฿ได฿ ต฿องให฿เขาน าไปปฏบตจรง จงเปนทมาของก ารเปดตลาดนดวนอาทตยโ “ม.1 ตองท าน า ม.2 ท าขนม ม.3 ท าอาหาร”

เดกนกเรยนต฿องปฏบตการและใช฿ความร฿ตงแตจดเรมต฿น วางแผนและจดท ารายการวตถดบทจะจายตลาดในวนเสารโ รวบรวมวตถดบ จดปรง เตรยมของขาย ขายของ ให฿บรการ ฯลฯ ต฿องวางแผนไมให฿ขาดหรอเก น มเชนนนจะขาดทนทนท ทกคนจะร฿งานและแบงหน฿าทกน ต฿องน าความร฿หรอเคลดลบทได฿จากครมาใช฿จรง ทกกระบวนการนกเรยนต฿องตดสนใจด฿วยตนเองโดยมครเปนทปรกษา ซงท าให฿ได฿บทเรยนและเรยนร฿การจดการทงสน เชน การเลอกของตามรายการ ตรวจสอบข฿อมลกา รผลตและวนหมดอาย เลอกของทสมราคาค฿มคา ซอสนค฿าทมความสดใหม ร฿วาวตถดบสวนใดทจะท าให฿อาหารอรอย ร฿เคลดลบการปรงอาหารให฿อรอย ร฿วธการให฿บรการทประทบใจ ร฿วาท าอยางไรตลาดนดจงจะสามารถอยในใจลกค฿าได฿ ร฿การท าบญชรายรบ- รายจาย เป นต฿น สงเหลานสงสมเปนทกษะชวต “นกจดการ…นกรบผดชอบ…ท าไดเอง…ลยเองกบมอ” ทไมสามารถหาในหนงสอได฿ เปนกระบวนการทเกดขนตามธรรมชาต เรยนร฿ซ าๆ บอยๆ กจะเปนความช านาญการ ทเกบไว฿เปนต฿นทนและตอยอดการเรยนร฿ตอไป

กระบวนการเชนนเดกนกเรยนจะต฿องวเคราะหโเปน เมอเกดปญหา กต฿องหาวธการแก฿ปญหาได฿ด฿วยตนเอง และเมอเสรจสนภารกจของกจกรรมในตลาดนดแล฿ว นกเรยนและครกจะสรปบทเรยน ทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) วามข฿อผดพลาดอะไรบ฿าง และบนทกเปนประสบการณโ /ความร฿ ของสปดาหโนไว฿ เพอน าไปปรบปรงและวางแผนในสปดาหโตอไป หากมของขายไมหมด กจะวางแผนจดการ หาวธการวาจะท าอยางไร เชน น ามาขายในวนรงขน เอาวตถดบทเหลอมาปรงใหม เปนต฿น นอกจากนจากกจกรรมตลาดนด

- 65 -


มการใช฿เครองมอ“พสอนนอง” คอถายทอดความร฿และทกษะความช านาญสผ฿อน จากรนพสรนน฿อง กลมพทม ประสบการณโกจะชวยรนน฿องปรบรสชาตของขนมและอาหารให฿ดขน ชวยกนแนะน าและสอนน฿อง “ไมหวงความร ครยงไมหวงเลย ครมความรแลวมาสอนให เรากสอนนองตอ คนทยงไมเกง กตองพฒนาขนไปเร อยๆ ถาผลงานออกมาด ตลาดนดของเรากจะสรางชอเสยงตวเรา -เพอน-นอง-ตลาดนด-ลกคา-ชมชนไปในทางทด ” อยางไรกดเมอได฿ประเมนกจกรรมน กพบวา ได฿รบเสยงชนชมและแรงสนบสนนจากรอบข฿างให฿จดตลาดนดวนอาทตยโแหงการเรยนร฿อยางตอเนอง

ทกลาวมาเปนการจดการความร฿ “ตลาดนดวนอาทตยแหงการเรยนร ”ของนกเรยนทสร฿างและใช฿ความร฿ “เรามวชาทครสอนมา บางทท าขนม ท าน า ท าอาหาร กเอาไปขายได ไมมงานกใชงานนได ไมอดตาย เพราะเรามความรตรงนแลว ” สะท฿อนผลสมฤทธของกระบวนการเรยนร฿แ บบบรณาการทผ฿ปฏบตเรยนร฿ได฿จากการลงมอท าจรง ใช฿วงจรปญญา/ ปฏบต PDCA มข฿อมลปอนกลบเข฿าสวงจรเรยนร฿และพฒนา ได฿พฒนากระบวนการคดและแก฿ปญหาทนาทงและเปนรปธรรมจากการสะท฿อนผลดผลเสย รวมถงปญหาและวธการแก฿ไขทแตละคนได฿เรยนร฿ ขณะเดยวกนครกใช฿การจดการความร฿พฒนากจกรรมและสร฿างกระบวนการเรยนร฿ทดและตอเนอง เพอให฿เดกได฿พฒนา มความงอกงามจากภายใน เตบโตเปนเดกด เกง และมความสข แม฿วาศกยภาพในการเรยนร฿ของนกเรยนแตละคนจะไมเทากนก ตาม แตกสามารถสรางกระบวนการเรยนรท ท าใหเดกมทางเลอกหลายทาง และสามารถเลอกทางเดนของตนได

สงทได฿เรยนร฿หลงจากน าการจดการความร฿หรอ KM มาใช฿ในโรงเรยนคอ ตอนแรกเขาใจวาเพมภาระแตสดทายไมใช เหมอนกบท างานปกต ไมตองลงทนอะไรมากมาย แตน าเครองมอ KM เขามาใส โดยเปนกระบวนกา รเรยนรรวมกนทามกลางการปฏบต การรวมกลมศกยภาพหลากหลาย ทชวยใหเกดการปรบเปลยนมมมองจากการไดพดคยปรกษาหารอกน เขามาชวยเหลอแลกเปลยนเรยนรและรบฟงความคดเหนกน บนฐานความเชอวาครและนกเรยนล฿วนแล฿วแตม“ทนทางปญญา” มศกยภาพในการพฒนาและเรยนร฿ ขณะทจตวญญาณของความเปนครกจะเออให฿เกดการสร฿างกระบวนการเรยนร฿แบบไมร฿จบให฿กบนกเรยน ซงพร฿อมทจะเปลยนแปลงและเตบโตได฿อยางไมมวนหยดยง เปนการดงศกยภาพออกมาจากภายในตน ได฿พฒนาความคดสร฿างสรรคโและภาคภมใจในตวเอง

- 66 -


นอกจากนสงทได฿จากการจดการความร฿คอ การค฿นพบองคโความร฿ในตวคร ทกลายมาเปนทนดของโรงเรยน ผานเครองมอเรองเลาเร฿าพลงทให฿ทงรายละเอยดเทคนควธจดการ รวมทงเปนการสงตอให฿เกดแรงบนดาลใจและถายทอดสกลมครรนใหม กอเกดชมชนผ฿ปฏบตกา รจดการความร฿ของโรงเรยนทมความร฿ ความเข฿าใจและมทกษะการใช฿เครองมอการจดการความร฿ โดยเฉพาะการใช฿เทคโนโลยสารสนเทศเพอแลกเปลยนเรยนร฿ผานทางการใช฿บลอก (Blog) โดยเลาเรองกจกรรมตางๆ ของนกเรยน โรงเรยน และชมชน เผยแพรลงสในบลอก และคาดวาหากโรงเรยนใช฿การจดการความร฿ และน าความร฿รวมทงจนตนาการและความคดสร฿างสรรคโมาตอยอด บรณาการเข฿ามาจดกจกรรมการเรยนร฿ให฿กบนกเรยนอยางตอเนอง กจะมตวอยางการปฏบตทดๆ ของครและนกเรยนเพมมาให฿เหนอกมาก

2. ทงจามไต วถไทยใหญ : แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนชมชนบานเมองปอน

เจาของผลงาน…โรงเรยนชมชนบานเมองปอน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 อ าเภอขนยวม จงหวดแมฮองสอน

“การจดการความรตองน าตวอยางดๆ มาปรบใชใหเหมาะกบบรบทของตนเอง” ด฿วยเหตนโรงเรยนชมชนบ฿านเมองปอนต฿องการทจะรกษาอตลกษณโของตน จงด าเนนการจดการความร฿ เรอง ทงจามไต วถไทยใหญ เพอต฿องการให฿เกดจตส านก มความภาคภมใจ และอนรกษโประเพณวฒนธรรมไทยใหญให฿คงอยในชมชน ดงค าพดของครคนหนง “อยากใหเดกเราเก ดความตระหนก เหนคณคาของภมปญญา ภาคภมใจ รกทองถน กจะชวยสงผลใหเขาจ า เกบ และอนรกษวฒนธรรมไทยใหญใหคงอยสบไป”

การจดการความร฿ชวยให฿ครท างานงายขน เรมจากครหลายคนในโรงเรยนมความเหนตรงกนวาภารกจการสร฿างเดกให฿ทงเกง ด และความส ข เปนภาระงานใหญ เกนก าลงของคร จงต฿องมองหาตวชวย มองไปในชมชนกค฿นพบทนดเปนขมทรพยโใหญใกล฿ตว “ชมชนชาวไตหรอไทยใหญ ” ทมอยมาหลายชวคน สบตอความสขสงบรมเยน สงตอผานมอคนมารนตอรน ในมมมองของครร฿ได฿เลยวาต฿องมกระบวนการสร฿างเดกดอย ในวถของชมชน ครจง เรมจากลงไปเรยนร฿ ไปพดคยกบภมปญญาชาวบ฿าน ถอดความร฿ดงคตนยม

- 67 -


ความเชอ และระบบคณคาทซอนอยในการด าเนนชวตประจ าวนสะท฿อนออกมาในงานประเพณและศลปวฒนธรรมทเปนเอกลกษณโของชาวไทยใหญ ยงพดคยกยงค฿นพบวา คอคลงปญญาขนาดใหญของชมชนทโรงเรยนควรจะน ามาใช฿ประโยชนโในการจดการเรยนร฿

ครจงปรบเปลยนวธท างาน ท าเปนทม ไมใชแคครเทานน แตดงภมปญญาเข฿ามามสวนรวมในการจดการเรยนร฿ ครและภมปญญาสร฿างวงจรเรยนร฿ มการเกบข฿อมลโดยสมภาษณโผ฿ร฿และบนทกองคโความร฿ ซงเปลยนจากเมอกอน ทคยกนงายๆ สบายๆ เสรจแล฿วกเสรจเลย พอน าการจดการความร฿มาใช฿ กจะมการจดบนทกเปนเรองเปนราวมากขน ขณะเดยวกนกแสวงหาความร฿จากภายนอกรวมด฿วย ได฿แก ศกษาในต ารา ในอนเตอรโเนต พร฿อมทงประมวลความร฿ และประชมวางแผนน า องคโความร฿มาจดท าหลกสตรท฿องถน “ประเพณ 12 เดอนของชาวไต ” ออกแบบกระบวนการเรยนร฿เข฿าไปอยในทกชนเรยน น าภมปญญาซงเตมใจเข฿ามามสวนรวมจดการเรยนการสอนและมกจกรรมสม าเสมอตอเนองกนทงป ขณะทชน ม .1 เรยนวชาภาษาไทยจากประเพณประจ าเดอน เปลยนตามมาทละเดอน นกเรยนชน ป.6 กเรยนคณตศาสตรโจากงานหตถกรรมส าคญของชาวไทยใหญ เรยนร฿นยามของรปทรงเรขาคณต ขนาดและพนทจากวธการสร฿างจองพาราของบรรพบรษ ประสานสญลกษณโนามธรรมเข฿ากบตวอยางรปธรรมจากชวตจรง เรยนรจากสงทใกลตวออกไป หาสงทไกลตว เปนการเรยนรแบบบรณาการผกโยงทกสาระวชาเชอมเขาสแกนคอวถชาวไต เพอใหเขาถงแกนของสาระทใหญกวา ซงขอดชวยใหเดกเรยนเรองเดยวกนไปหลายๆ เรอง เชอมโยงซงกนและกน เดกจะเรยนรไมเปนชนๆ คอหลอมรวมกน ไดเรยนรจ ากการปฏบตจรงผานกจกรรมหลากหลายทละนอย คอยๆสงสมบมเพาะ ซงเชอวาทกคนมศกยภาพทจะเรยนรหลายๆ เรอง รลกซงมากขน และพฒนาตนเองไปสเปาหมายได

พอถงปลายปทงคร ชาวบ฿าน นกเรยนทกชนกรวมกนจดงานใหญ “ทงจามไต” เปนนทรรศการแบบม ชวต จดฐานการเรยนร฿ 12 ฐานการเรยนร฿ ได฿แก ฐานขนมไต ฐานอาหารของชาวไต ฐานงานสานของชาวไต ฯลฯ เพอประมวลและประเมนผลการเรยนร฿รวมกนของทกๆ ฝาย พธเปดงานเปนไปอยางอบอน เรยบงาย มผ฿ใหญใจดในชมชนบ฿านเมองปอนมารวมด฿วยชวยกนและเปนก าลงใจ สวนภายในงานมภมปญญาบรรยายให฿ฟง สาธต คอยพาท า สวนครและเดกมบทบาทเสมอกน เรยนร฿ไปด฿วยกนทามกลางการลงปฏบตจากของจรง เดกๆ มสวนรวมในกจกรรมโดยซกถาม ลงมอท า สอนเพอน บนทก

- 68 -


และสรปความรดวยความเขาใจของตนเอง ได฿ความร฿ใหมทกว฿างขน ยงเรยนร฿กยงเกง ยงฝกปฏบต ฝกแล฿วฝกอก กยงมความช านาญ /เชยวชาญขน ดงทวา “ใหโอกาส – เดกท าได – มนใจขน – ท าบอยๆ – ยงช านาญ – เกดทกษะ – มนใจมาก – ถายทอดได – ความรยงแนน – ยงเหนความส าคญ – เหนคณคา – ตระหนก” กระบวนการเรยนร฿ผานงานศลปวฒนธรรม ผานสนทรยะทางศลปะ น าคณคาแหงความดความงามและความรกอนเปนแกนแท฿ความสขของชมชน คอสงทเดกๆ ก าลงเรยนร฿ซม ซาบเข฿าไปสจตใจ เกดจตวญญาณรกท฿องถน หลอมรวมชวตตนและชมชนเข฿าเปนสวนหนงของกนและกน ทกคนหมนเปลยนเข฿ามาเรยนร฿ตลอด ผ฿เรยนร฿มความสข ผ฿ถายทอดเองกมความสขและมความภาคภมใจ อยากสบทอดวฒนธรรมของชาวไทยใหญมให฿สญหายไป จงเหนภาพเดกๆ ได฿เรยนร฿ประเพณวฒนธรรมไทยใหญเกดขนอกครง

เรมวนใหมในวถโรงเรยน งานใหญผานไปแล฿ว ถงเวลาทบทวนประสบการณโการเรยนร฿ ทงคร เดกๆ และภมปญญาทเปนวทยากรทกคนจากทกฐานชวยกนสรปงาน /ประเมนผล (AAR: After Action Review) โดยเรมจากเดกๆ กอน สะท฿อนความคดเหน ทบทวนล าดบขนตอน รวบรวมข฿อมลปอนกลบ ค฿นหาตวอยางการปฏบตด สรปประเมนผล ซงได฿มาพร฿อมกนทงองคโความร฿และคนเรยนร฿ เพอน าความร฿มาปรบปรงแก฿ไข พฒนา ตอยอดและสร฿างระบบการจดการดในรอบใหม ฉะนนอาจสรปได฿วาการจดการความร฿เรองทงจามไตมกระบวนการดงน เรมจาก ปณธาน/ เปาหมาย / ความตงใจ (Goal) – หาขอมล (Data) – แปรขอมลเปนขอสน เทศ (Information) – สกดความร (Knowledge) – น าสการปฏบต (Action) – ยกระดบเปนความรก เขาใจ ปญญา (Wisdom) – จดวงคยครและเดก …สะทอนภาพงาน วเคราะหสงเคราะหจดแขงจดออน บทเรยนการเรยนรทงปญหาและความส าเรจ เสนอแนะแนวทาง – วงคร...สรปความร ปรบใช พฒนา

บทเรยนทได฿จากการน าการจดการความร฿ หรอ KM มาใช฿ในโรงเรยนคอ KM เปนเครองมอดในการพฒนาการท างาน ใช฿ได฿ทกทแตต฿องปรบให฿เข฿ากบบรบท เปนเครองมอดงศกยภาพ/ ของดทมมหาศาล และแลกเปลยนเรยนร฿และรวมกนแก฿ปญหา / พฒนา ชวยให฿โรงเรยนชมชนบ฿านเมองปอนได฿ค฿นพบวามศกยภาพและจดเดนเรองอะไร เพราะเรมต฿นจากฐานคดดและทนดในบรบท ชวยสร฿างกระบวนการเรยนร฿ในทกคน เพราะเรยนร฿และเกดความร฿ ทส าคญคอความร฿จะเกดคณคาและมประสทธภาพสงสดเมอหมนเวยนและ

- 69 -


เคลอนไหว ระหวางตวบคคล จงดงความร฿ฝงลกออกจากตวคน สานเข฿ากบความร฿แจ฿งชดจากแหลงตางๆ เคลอนผานกจกรรมผานการปฏบตผานเข฿าไปใน นกเรยน ฉะนนเมอน ามาใช฿ในการจดการ เรยนร฿เพอสร฿างเดกด เกงและมความสข นกเรยนจงเปนตวแสดง /ปฏบตจรง แสวงหาความร฿ได฿ด฿วยตนเอง ครเปนเพยงผ฿ชวยและรวมเรยนร฿ ผลทได฿หลงน า KM เข฿าไปสวถโรงเรยน กคอ จตวญญาณทตนขนในตวคร ครผ฿มใจจงท างานได฿งายขน เพราะแท฿จรงแล฿วงานของครโดยธรรมชาตกคอการจดการความร฿นนเอง

3. เสยงสอรกจากโรงเรยนบานวนาหลวง

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานวนาหลวง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาแมฮองสอน เขต 1 ต าบลถ าลอด อ าเภอปางมะผ฿า จงหวดแมฮองสอน 58150 โทรศพทโ/ โทรสาร 053 617162 http://wanaluang.mhs1.go.th E-mail: [email protected]

โรงเรยนบ฿านวนาหลวงเปนโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา เปดท าการเรยนการสอนตงแตระดบชนอนบาล จนถงชนมธยมศกษาปท 3 ในปการศกษา 2552 มนกเรยนรวมทงสน 252 คน สภาพชมชนเปนชมชนของชาวเขาเผามเซอแดง และนกเรยนมหลากหลายชนเผา อาทเชน มเซอ ไทยใหญ กะเหรยง ชนพนเมอง ทางโรงเรยนมการจดการเรยนร฿ทหลากหลายและมกจกรรมสงเสรมการเรยนร฿ของนกเรยนเปนประจ า แตขาดการประชาสมพนธโให฿หนวยงานหรอชมชนภายนอกได฿รบร฿ด฿วยสภาพของท฿องถนและการเดนทาง จงท าให฿ประสบปญหาในการเผยแพรขาวสารไปยงผ฿ปกครองและชมชน

โรงเรยนบ฿านวนาหลวงจงได฿ รวมกนคดวธการแก฿ปญหา และได฿ข฿อตกลง จดกจกรรมการเรยนร฿ของนกเรยน รายการ ‚เสยงสอรกจากโรงเรยนบ฿านวนาหลวง ‛ ทางสถานวทยท฿องถน คนอาสา 92.0 MHz ซงเปนสถานวทยท฿องถน สถานเดยวในอ าเภอปางมะผ฿า จงหวดแมฮองสอน ทมคนฟงอยางหลากหลาย ทกชนเผา ทกหมบ฿านและทงอ าเภอ โดยให฿เปนอกชองทางหนง ในการประชาสมพนธโ งานตางๆ ของโรงเรยน และแลกเปลยนเรยนร฿ของนกเรยน คณะครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยน กบชมชน ตลอดจนพอ

- 70 -


แม ผ฿ปกครองนกเรยน ผานทางรายการ ซงเปนการ สนอง ตอบ สภาพปญหา ขาด การประชาสมพนธโขาวสารของโรงเรยน

การพฒนานวตกรรม รายการ ‚เสยงสอรกจากโรงเรยนบ฿านวนาหลวง ‛ มกระบวนการพฒนาสรปได฿ดงน

คณะครประชมวเคราะหโสภาพปญหาการประชาสมพนธโและการสอสารทไมทวถง

คณะครประชมทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) รปแบบการประชาสมพนธโแบบเดม

ครและนกเรยนใช฿เรองเลาเร฿าพลงในเรองทประสบผลส าเรจในแตละงาน สรปความร฿ในเรองวธการประชาสมพนธโ ก าหนดกจกรรมและ Script รายการ

ออกอากาศทางสถานวทยท฿องถน ชอรายการ ‚เสยงสอรกจากโรงเรยนบ฿านวนาหลวง‛

สรปความร฿ และจดเกบ Script รายการไว฿เปนแฟมข฿อมลภาพและเสยง และเผยแพรผานเวบไซตโโรงเรยน เวบไซตโ Gotoknow เวบไซตโ สพท.แมฮองสอน เขต 1 เวบบอรโด แผนพบ เสยงตามสาย และสถานวทย ขณะเดยวกนมเสยงตอบรบจากผ฿ปกครองในชมชน และมนกเรยนเข฿ารวมกจกรรมเพมมากขน

ทบทวนหลงปฏบตการทกครงหลงจากจดรายการเพอพฒนาและแก฿ไขปรบปรงในครงตอไป

เผยแพรงานประชาสมพนธโ กจกรรมโรงเรยน การมาศกษาดงานของโรงเรยนอนๆ ผลงานวชาการ และแลกเปลยนเรยนร฿ผานเสยงตามสายและสถานวทยท฿องถน

- 71 -


หลงจากท ากจกรรม รายการ ‚เสยงสอรกจากโรงเรยนบ฿านวนาหลวง ‛ มการเปลยนแปลงเกดขนคอ นกเรยนมความกระตอรอร฿นมากขนและมทศนคตทดตอกจกรรม มนกเรยนเข฿ารวมกจกรรมและชมรมมากขนและชวยเหลอซงกนและกน เนองจากมแบบอยางทด (อยากไปและอยากเปนเหมอนนกเรยนทได฿ออกอากาศ ) โรงเรยนได฿รปแบบการประชาสมพนธโใหม ทท าให฿ชมชนได฿รบร฿ขาวสารของโรงเรยนอยางแพรหลายมากขน เปนแหลงเรยนร฿ทมคณะครและนกเรยนของโรงเรยนทอยบนดอยสนใจกจกรรม มาศกษาดงาน แลกเปลยนเรยนร฿กจกรรมของกนและกน ส าหรบสงทโรงเรยนจะ เพมเตมในกจกรรมนคอ ต฿องให฿ชมชนเข฿ามามสวนรวมในการจดรายการ

4. สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานดอนสบเปอ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2 หมท 7 ต าบลเปอ อ าเภอเชยงกลาง จงหวดนาน 55160 โทร. 081-3866955 081-7966790 E-mail: [email protected]

“เศรษฐกจพอเพยง คอเศรษฐกจทสามารถอมชตวเอง ใหมความพอเพยงกบตวเองได อยไดโดยไมตองเดอดรอน โดยตองสรางพนฐานทางเศรษฐกจของตนใหดเสยกอน คอตงตวใหมความพอกนพอใช เพอทจะสรางความเจรญกาวหนาและฐานะทางเศรษฐกจขนทสงขนตอไปได”

โรงเรยนบ฿านดอนสบเปอ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2 เปดสอนตงแตระดบอนบาลถงประถมศกษาปท 6 มนกเรยน 81 คน มครผ฿สอน 5 คน บรบทชมชนมประชากรเปนชาวไทยล฿านนา มอาชพเกษตรกรรม ฐานะปานกลาง โรงเรยนมองวาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมความสอด คล฿องกบบรบท วถชวตชมชน และเหมาะสมทจะน ามาใช฿เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนให฿กบผ฿เรยน จงได฿วเคราะหโจากความหมายดงกลาวข฿างต฿น ท าให฿มองเหนบทบาทและความส าคญของเศรษฐกจแบบพอเพยงทจะน ามาใช฿ดงน 1) เปนแนวคดทมงให฿เกดการพงตนเองเปนหลก เน฿นการใช฿ศกยภาพของคน เสาะแสวงหาทรพยากรธรรมชาตทมอยเพอน ามาใช฿ประโยชนโได฿มากทสด

- 72 -


เพอให฿ชวตของตนเอง ครอบครวและชนชนอยรอด 2) ท าให฿เกดความเข฿มแขงในจตใจโดยยดหลกการพงตนเอง ทางพทธศาสนาเมอพงตนเองได฿แล฿วกท าให฿จตใจสงบ เข฿มแขง ไมวตกกงวล 3) เกดความรวมมอ รวมใจ สมครสมานสามคคภายในชมชนเดยวกน และ 4) แก฿ ปญหาเศรษฐกจได฿ในระดบหนง ถ฿าพอมพอกนแล฿วกจะท าให฿ลดปญหาความยากจนได฿

ดงนนเมอโรงเรยนด าเนนการจดการความร฿ คณะครจงน฿อมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาด าเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในกจกรรมการเรยนการสอนทกกลมสาระการเรยนร฿ ในนกเรยนชนประถมศกษาปท 1-6 โดยมจดมงหมายเพอสงเสรมให฿ครได฿พฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอน เน฿นให฿นกเรยนได฿ปฏบตจรงทงในโรงเรยน ทบ฿านและในชมชน โดยผ฿ปกครองเข฿ามามสวนรวมท างานกบคณะคร ชวยสนบสนนการจดกจกรรม รวมเปนวทยากรสาธตในกจกรรมตางๆ ซงเปนอาชพทม อยในชมชน ได฿แก กจกรรมแมสอนลกปลกข฿าว กจกรรมแมปลก-ลกรกษา กจกรรมปลกผกปลอดสารพษ การท านา เลยงปลา เลยงกบบอดน ท าปยหมก ปยชวภาพ ปลกไม฿ผล- ไม฿ยนต฿น ปลกพชหมนเวยนหลงการเกบเกยว และปลกพชตระกลถวเพอเพมธาตอาหารในดน เหลานท า ให฿ผ฿ปกครอง ครและนกเรยนได฿ปฏบตรวมกน ผ฿ปกครองได฿ทราบแนวด าเนนงานของโรงเรยน นกเรยนและครได฿รบองคโความร฿ทถกต฿องสามารถน าไปใช฿ในชวตประจ าวน ยดหลกพงตนเอง ลดการใช฿สารเคมเปลยนมาใช฿วสดจากธรรมชาตในการก าจดแมลงศตรพช ไมเกดผลกระทบตอ สงแวดล฿อม สามารถผลตปยหมก ปยชวภาพขนใช฿เองในชมชน และน าไปขายให฿ชมชนอนเปนการเพมรายได฿อกทางหนงด฿วย นวตกรรมการจดการเรยนร฿แบบบรณาการหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทโรงเรยนพฒนาขน เรยกวา “สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง”

การพฒนานวตกรรม “สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง ” มกระบวนการพฒนาตามล าดบขนตอน เรมด฿วยการประชมวางแผนรวมกนระหวางโรงเรยน ชมชนและหนวยงานทเกยวข฿อง จากนนใช฿การแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางคร วทยากร ผ฿ปกครอง และนกเรยน ให฿เกดการมสวนรวมใ นการจดกระบวนการเรยนร฿แบบบรณาการในทกสาระการเรยนร฿ สงเคราะหโความร฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿ ผสมผสานกบผลการวเคราะหโแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และน าองคโความร฿มาออกแบบกระบวนการ

- 73 -


เรยนร฿และกจกรรม แบบสาธตตามแหลงเรยนร฿ทจดขนในชมชน พร฿อมทงพฒ นาเครองมอเพมเตมขน 5 ชด คอ แบบบนทกการประชม แบบบนทกการเข฿ารวมกจกรรม แบบบนทกผลการด าเนนกจกรรม แบบประเมนและสรปกจกรรม และแบบประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอกจกรรมการ สาธต“ตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง ” และน าเครองมอทง 5 ชดมารวมกนพจารณาในโรงเรยนถงรปแบบ ข฿อความและรายการตางๆ ให฿มความเหมาะสมสอดคล฿องกน จากนนน าไปให฿ผ฿เชยวชาญตรวจสอบความถกต฿องแล฿วน ามาปรบปรงแก฿ไข และน าเครองมอไปใช฿เกบข฿อมลในกจกรรมการเรยนร฿แบบบรณาการสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในทกกลมส าระการเรยนร฿ในทกระดบชน พร฿อมทงสงเคราะหโและน าองคโความร฿มาปรบ/เพมเตมกระบวนการจดการเรยนร฿แบบบรณาการให฿มความสมบรณโยงขน

ผลการใช฿นวตกรรม “สาธตตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง ” คอโรงเรยนและชมชนรวมมอกนพฒนา แหลงเรยนร฿เพอการพฒ นาท฿องถนอยางยงยน ครผ฿สอน ได฿พฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยสอดแทรกองคโความร฿เกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ท าให฿นกเรยน มทกษะในการ ปฏบตงานได฿อยางมคณภาพ นกเรยนมความพงพอใจตอกจกรรมการสาธต “ตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง ” อนได฿แก การท านา การเพาะเหดนางฟา การเลยงปลา การปลกผกปลอดสารพษ การท าปยหมกและปยชวภาพ เปนต฿น และหลงการใช฿นวตกรรมดงกลาวนกเรยนตงแตชนประถมศกษาปท 1-6 มผลสมฤทธทางการเรยนทกกลมสาระการเรยนร฿สงขน นอกจากนนกเรยนและชมชนยงมเจตคตทด สามารถพงตนเอง สบสานอาชพเกษตรกรรม พฒนาอาชพ และน าความร฿ทถกต฿องไปใช฿ในชวตประจ าวนได฿อยางยงยน

บทเรยนทได฿จากการใช฿นวตกรรม“ตนกลาของพอ สานตอเศรษฐกจพอเพยง” คอ การจดกระบวนการเรยนร฿แบบบรณาการโดยสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงชวยปลกฝงคณธรรมจรยธรรมให฿กบนกเรยน กอเกดจตส านกทดงาม พงตนเอง น าไปสการปฏบตตนทถกต฿องและเกดสนตสขในสงคม ซงควรด าเนนการพฒนาตอยอดกจกรรมอย างตอเนอง ทงนสงทท าให฿การพฒนานวตกรรมนประสบความส าเรจอยทการระดมความคดและการแลกเปลยนเรยนร฿ อนเปนประเดนส าคญในการสร฿างความรวมมอของทกฝายให฿เกดขนได฿

- 74 -


5. หลกสตรการเรยนรวถไทยเพอผดงไทยดวยกระบวนการบรณาการ

เจาของผลงาน…โรงเรยนชมชนศลาเพชร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2 156 หม 8 ต าบลศลาเพชร อ าเภอปว จงหวดนาน 55120 โทร. 054-792457 มอถอ 081-8812003 website: www.school.obec.go.th/silaphet

การจดการความร฿ของโรงเรยนชมชนศลาเพชร ซงจดการศกษา 2 ระดบ ได฿แก ระดบกอนประถมศกษา และระดบประถมศกษา (ประถมศกษาปท 1-6) เรมจากศกษาเอกสารของนกเรยนและโรงเรยน และวเคราะหโภาพรวมในด฿านพฤตกรรมของนกเรยน พบวา นกเรยนมความภาคภมใจในความเปนไทยลดลง ขาดจตส านกในการหวงแหนชาตและความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรยโ นอกจากนยงพบวากระแสของเทคโนโลยสมยใหมท าให฿นกเรยนลมท฿องถนของตนเอง สวนภาพรวมของผลสมฤทธทเกดจากการเรยนร฿ของนกเรยนโรงเรยนชมชนศลาเพชร พบวา ผ฿เรยนยงขาดทกษะการคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ ความคดรเรมสร฿างสรรคโและขาดความกระตอรอร฿นในการศกษาความร฿ด฿วยตนเอง

ข฿อมลของนกเรยนในสวนนประกอบกบวสยทศนโของโรงเรยน ผ฿บรหารและคณะครของโรงเรยนชมชนศลาเพชรได฿มารวมกนคดค฿นนวตกรรมพฒนาผ฿เรยน ก าหนด

- 75 -


เรอง“หลกสตรการเรยนรวถไทยเพอผดงไทยดวยกระ บวนการบรณาการ ” โดยน าเนอหาเกยวกบวนส าคญของไทยเปนแกนในการบรณาการ และใช฿แหลงเรยนร฿ในและนอกชมชนและภมปญญาท฿องถนให฿เกดประโยชนโตอการจดการเรยนร฿ เพอให฿ผ฿เรยนได฿เรยนร฿และมความร฿เกยวกบวนส าคญของไทย ปลกฝงความจงรกภกดตอสถาบนพระ มหากษตรยโ ความภาคภมใจในความเปนไทยและภมปญญาท฿องถน ให฿ร฿จกรกถนเกด ขณะเดยวกนเปนการพฒนาให฿นกเรยนมทกษะการคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ และมความกระตอรอร฿นในการศกษาหาความร฿ด฿วยตนเอง การพฒนาหลกสตรดงกลาวจะเปนการบรณาการหลกสตรแบบใยแมงมม โดยก าหนดหวข฿อเรองวนส าคญของไทย แล฿วเชอมโยงไปสเนอหาสาระของกลมสาระการเรยนร฿ตางๆ ตลอดจนวถชวตในท฿องถนทมความสมพนธโกน

เมอได฿หวเรองของนวตกรรมแล฿ว กระบวนการพฒนานวตกรรมเรมด฿วย

1. สร฿างความร฿โดยการแลกเปลยนเรยนร฿และการส อบถามจากผ฿บรหาร ครผ฿สอนกลมสาระการเรยนร฿สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กลมสาระการเรยนร฿ศลปะ กลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย กลมสาระการเรยนร฿วทยาศาสตรโ กลมสาระการเรยนร฿การงานอาชพและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนร฿ภาษาตางประเทศ นอกจากนสอบถามจากผ฿ปกครอง ภมปญญาท฿องถน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เกยวกบความต฿องการในการจดการเรยนร฿ตามหลกสตรบรณาการ ประมวลผลได฿วา ผ฿บรหารและครผ฿สอนทกคนต฿องการให฿จดหลกสตรบรณาการประเภทบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนร฿ เพอให฿นกเรยนเกดการเ รยนร฿อยางมความหมาย สามารถน าไปประยกตโในชวตจรง และเปนการลดความซ าซ฿อนของเนอหา ต฿องการให฿จดสาระส าหรบการเรยนร฿ทเน฿นความเปนไทย จดการเรยนร฿โดยครและวทยากรท฿องถน จดแสดงผลงานของนกเรยน พร฿อมกนนนได฿ศกษาข฿อมลเกยวกบหลกสตรการศกษาข นพนฐาน พทธศกราช 2544 พบวา การปลกฝงให฿นกเรยนมความรกและภาคภมใจในท฿องถนและความเปนไทย เปนสงทควรน ามาพฒนาเปนหลกสตรเพอจดการเรยนร฿ให฿กบผ฿เรยน ซงเปนเนอหาเกยวกบวนส าคญของไทยมาใช฿ในการจดท าหลกสตร

2. น าความร฿มาใช฿พฒนานวตกรรม เมอประมวลความร฿ทงหมด ผ฿ท างานจงน าความร฿ทได฿มาใช฿ตอยอดพฒนานวตกรรม โดยจดท าสาระของหลกสตรการเรยนร฿วถไทยเพอผดงไทยด฿วยกระบวนการบรณาการ ตามขนตอนดงน 1) วางแผนวเคราะหโหลกสตร ก าหนด

- 76 -


เนอหา การจดกจกรรมการเร ยนการสอน 2) ก าหนดประเดน /หวเรองทน ามาบรณาการ คอวนส าคญของไทย แล฿วเขยนแผนผงประเดนการเรยนร฿จากหวเรองทแตกออกไปโดยใช฿แผนผงความคด 3) ก าหนดผลการเรยนร฿ทคาดหวงและสาระการเรยนร฿ 4) จดท าค าอธบายรายวชา หนวยการเรยนร฿ และแผนการจดการเรยนร฿

3. น านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿ เมอพฒนา / ออกแบบนวตกรรมเสรจแล฿ว จงน านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿กบนกเรยนในโรงเรยน โดยท าการสอนโดยใช฿หลกสตรการเรยนร฿วถไทยเพอผดงไทยด฿วยกระบวนการบรณาการ ท าการทดสอบหลงเรยนด฿วยแบบทดสอบวดผลสมฤทธท างการเรยน และประเมนความภาคภมใจในท฿องถน และความเปนไทยด฿วยแบบสอบถาม

4. สรปผลการน านวตกรรมไปทดลองใช฿ และจดการแลกเปลยนเรยนร฿เพอประเมนผลและปรบปรงแก฿ไขหลกสตร โดยพจารณาจากผลสมฤทธทางการเรยนและความภาคภมใจในท฿องถนและความเปนไทย น าผลการปร ะเมนทได฿มาปรบปรงแก฿ไขในสวนทมความบกพรองในบางสาระการเรยนร฿ให฿มข฿อมลทมความสมบรณโ ถกต฿องและเหมาะสมมากยงขนเพอจดท าเปนหลกสตรทสมบรณโ

5. ทบทวนหลงปฏบตการ (AAR: After Action Review) โดยประชมคณะครเพอรวมกนสรปผลการจดกจกรรมตาม หลกสตร และอภปรายเกยวกบปญหาทเกดขนในระหวางการใช฿หลกสตร พร฿อมทงสอบถามความพงพอใจของคร นกเรยน และผ฿ปกครอง บนทกผลสงทได฿จากการทบทวนรวมกน เพอน าไปตอยอดการพฒนานวตกรรม /การจดกจกรรมในครงตอไป เชน ควรมการประสานงานและวางแผนรวมกน ระหวางสถานศกษากบแหลงเรยนร฿ /ภมปญญาท฿องถนเปนการลวงหน฿า ควรให฿นกเรยนได฿มสวนรวมกบครผ฿สอนและวทยากรท฿องถนในการออกแบบกจกรรมการเรยนร฿ในลกษณะบรณาการ หลงจากเสรจกจกรรมควรมการน าเสนอผลงานกลมของนกเรยน และให฿นกเรยนมการประเมนผลงานข องตนเอง ประเมนโดยคร และประเมนโดยผ฿เกยวข฿อง เชน ภมปญญาท฿องถน เปนต฿น นอกไปจากนบนทกองคโความร฿ของการพฒนา“หลกสตรการเรยนร฿วถไทยเพอผดงไทยด฿วยกระบวนการบรณาการ ”ทกหนวยการเรยนร฿ เพอเผยแพรผลงานไปยงหนวยงานต฿นสงกด หนวยงานราชการท เกยวข฿อง ผ฿ปกครอง ชมชน และโรงเรยนอนๆ ในและนอกสงกดเดยวกน ในลกษณะของการจดท าแผนพบประชาสมพนธโ การจดท าเอกสาร

- 77 -


ประกอบหลกสตร การรายงานผลการใช฿หลกสตร การจดนทรรศการแสดงผลงานของนกเรยน เปนต฿น

ผลทปรากฏเดนชดหลงการใช฿หลกสตรการเรยนร฿วถ ไทยเพอผดงไทยด฿วยกระบวนการบรณาการคอ เกดหลกสตรและกระบวนการเรยนร฿แนวใหมแบบบรณาการ ทเปนความรวมมอและท างานเปนทมของคณะครและชมชน ผ฿เรยนได฿เรยนร฿เรองราวเกยวกบวนส าคญของไทยและวถแบบไทยจากการถายทอดของภมปญญาท฿องถน และจากแหลงเรย นร฿ทหลากหลาย ได฿ฝกปฏบตรวมกน และเปนการเรยนร฿ทมโอกาสได฿คดแบบองคโรวม นบเปนการเรยนร฿เชงสร฿างสรรคโทมคณคายงตอการปลกฝงให฿นกเรยนมความภาคภมใจในท฿องถนและความเปนไทย รกถนเกด ทงยงชวยสงเสรมกระบวนการอาน เขยน คดวเคราะหโทมประสทธภาพยง การประสบความส าเรจของการพฒนาหลกสตรนนมปจจยหลายประการโดยเฉพาะปจจยของผ฿บรหาร คอการตระหนกและเหนความส าคญของการมสวนรวมจากบคลากรทกฝายทเกยวข฿อง ตงแตกระบวนการพฒนาหลกสตรจนถงการน าหลกสตรไปใช฿ จงควรมการพฒนาหลกสตรโดยอาศยหลกการมสวนรวม

6. การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง “วถชวตชาวลวะ”

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานหวยฟอง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานาน เขต 2 ต าบลขนนาน อ าเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน 55130 โทรศพทโ 054-760107 โทรสาร 054-751852

วถชวตชาวลวะเปนวถชวตความเปนอยดงเดมทเปนมาช฿านานตงแตบรรพบรษ ซงนบวนวถชวต พธกรรม ความเชอ วฒนธรรมและภมปญญาท฿องถนเรมจะจางหายไปทกท เพอเปนการอนรกษโและสบทอดวถชวตชาวลวะ ทางโรงเรยนบ฿านห฿วยฟองจงมงเน฿นปลกฝงให฿ผ฿เรยนได฿พฒนาความสามารถของตนเอง ให฿มความร฿ ความเข฿าใจ เกยวกบวถชวตของบรรพบรษของตน ได฿แก ประวตความเปนมา ลกษณะทตงถนฐาน การตงถนฐาน การสร฿างทอยอาศย พธกรรม ความเชอ วฒนธรรม การประกอบอาชพ และภมปญญาในท฿องถนของชาวลวะ สามารถสร฿างทอยอาศย สงของเครองใช฿ตางๆ โดยใช฿ภมปญญาท฿องถน สามารถประกอบอาชพในท฿องถน และปฏบตตนเกยวกบวฒนธรรมด฿านภาษา การแตงกาย อาหาร

- 78 -


และการละเลนพนบ฿านในท฿องถนของตน รวมทงให฿เกดทกษะ ความภาคภมใจ และม สวนรวมในการอนรกษโและพ ฒนาวฒนธรรม พธกรรม ความเชอ ภมปญญาท฿องถน สามารถถายทอดไปสชนรนหลง เพอให฿ด ารงอยได฿ในสถานการณโของสงคมไทยและสงคมโลกในปจจบนตางๆ

โรงเรยนได฿ศกษาข฿อมลและสมภาษณโคณะกรรมการสถานศกษา วทยากรท฿องถน ผ฿ปกครองนกเรยน และผ฿มสวนเกยวข฿องในต าบลขนนาน อ าเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน ท าให฿ทราบถงสภาพการด าเนนชวต ความเปนอย วฒนธรรมประเพณ อาชพ และสภาพเศรษฐกจ ภมปญญาท฿องถน ซงในปจจบนการด าเนนชวตประจ าวนของชาวเขาถนลวะได฿รบอทธพลจากเทคโนโลย สอในร ปแบบตางๆ มาใช฿ในการด าเนนชวต รวมทงประชากรผ฿สงอายในท฿องถนไมได฿รบการศกษา สงผลกระทบถงการถายทอดความร฿ ประสบการณโ ให฿แกเยาวชนรนหลงได฿อยางถกต฿องตามแบบแผนประเพณท฿องถน จงเปนเหตให฿เยาวชนรนหลงทได฿ไปศกษาตอและประกอบอาชพตางถนได฿น า เอาวฒนธรรมจากตางถนมาใช฿ จนท าให฿วฒนธรรมท฿องถนของตนเรมเลอนหาย ประกอบกบเยาวชนรนหลงไมใฝร฿ใฝเรยน ไมให฿ความสนใจกบวถชวตชาวลวะ ซงเปนวถชวตถนก าเนดของตนเอง

ด฿วยแนวคดและเหตผลดงกลาว โรงเรยนบ฿านห฿วยฟองเหนความส าคญของการอนรกษโและพฒนาวฒนธรรมท฿องถนชาวลวะมให฿สญหายไปในอนาคต จงเหนควรให฿มการจดท าหลกสตรทองถนวถชวตชาวลวะ ในการจดการเรยนการสอนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โดยมวตถประสงคโเพอให฿นกเรยนตระหนกถงคณคาของ วถชวตชาวลวะ เกดความภาคภมใจ น าไปปฏบตใช฿ในชวตประจ าวน มความรก ความผกพนกบท฿องถน เกดจตส านกรวมกนอนรกษโและสบสานวฒนธรรม พธกรรม ประเพณ และภมปญญาท฿องถนดงเดมของบรรพบรษตนเอง มความร฿ความเข฿าใจในถนก าเนด รวมทงชมชนได฿มสวนรวมในการวางแผนจดสร฿างแหลงเรยน ร฿ ได฿รวมถายทอดภมปญญา พธกรรมตางๆ อปกรณโทใช฿ประกอบการจดการเรยนร฿ได฿มาจากการบรจาคของชมชน ซงจะเปนแนวทางให฿โรงเรยนได฿ขยายเปนแหลงเรยนร฿เผยแพรให฿บคคลทต฿องการศกษาวถชวตชาวลวะได฿อยางมประสทธภาพ ตลอดถงเปนการพฒนาหลกสตรท฿องถ นทสมพนธโกบชวตความเปนอยของชมชนของผ฿เรยน ตามเจตนารมณโของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ทเปดโอกาสให฿ท฿องถนได฿เข฿ามามสวนรวมในการพฒนาหลกสตร

- 79 -


กระบวนการพฒนานวตกรรมหลกสตรท฿อง ถน วถชวตชาวลวะ เปนไปตาม ล าดบขน ดงแผนภาพ

หลกสตรทองถนวถชวตชาวลวะ

- ทมาของปญหา - วตถประสงคโ - วเคราะหโเนอหา - วเคราะหโงาน/กจกรรม - วเคราะหโผ฿เรยน - วเคราะหโวทยากร

- ออกแบบหลกสตร “วถชวตชาวลวะ” - ออกแบบเอกสารหลกสตร “วถชวตชาวลวะ”

- ออกแบบแผนการสอน - ออกแบบสอประกอบการสอน - ออกแบบงาน/กจกรรม - ออกแบบสอบถาม

- สร฿างหลกสตร “วถชวตชาวลวะ” - สร฿างเอกสารประกอบหลกสตร “วถชวตชาวลวะ”

- สร฿างแผนการสอน - สร฿างสอประกอบการสอน - สร฿างแบบสอบถาม

การวเคราะหระบบ (Analysis)

การออกแบบ (Design)

การพฒนาระบบ (Development)

การน าไปใช (Implementation)

การประเมนผล (Evaluation)

ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ประเมนผล

- 80 -


จากการประเมนผลการจดการเรยนสอนหลกสตรท฿องถน วถชวตชาวลวะ เปนไปตามวตถประสงคโและเปาหมายทตงไว฿ทกประการ และพบข฿อเสนอแนะทจะเปนประโยชนโส าหรบโรงเรยนในการน าไปตอยอดการพฒนานวตกรรมให฿ดยงขน นนคอ ควรมการประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวข฿องให฿เข฿ามามสวนรวมในการปรบปรงแก฿ไขหลกสตรท฿องถน “วถชวตชาวลวะ” ให฿เปนทยอมรบอยางแพรหลาย และจดให฿มการเผยแพรหลกสตรอยางตอเนอง

7. “ดวงใจไรฝน” วธการดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหา

เจาของผลงาน…โรงเรยนเซนตนโกลาส (ฝายปกครอง) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1 228 ถนนวสทธกษตรยโ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 โทร. 089-8575151 055-302623 โทรสาร 055-302623 www.saintnic.ac.th E-mail: [email protected] [email protected]

โรงเรยนเซนตโนโกลาส ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1 มนกเรยน 2,650 คน ซงนกเรยนเปรยบเสมอนเปนดวงใจของผ฿ปกครอง ชมชน และโรงเรยน ผ฿ปกครองและชมชนคาดหวงวานกเรยนทสงเข฿ามาศกษาในโรงเรยนเซนตโนโกลาส สามารถเรยนได฿จบหลกสตร โดยมคณลกษณะอนพงประสงคโในเรองความมระเบยบวนย ความซอสตยโ ความประหยด ความเมตตากรณาและมมารยาทงาม ตรงตามปรชญาของโรงเรยนคอ “ความร฿ ค คณธรรม” ดงนนการพฒนานกเรยนให฿มคณลกษณะอนพงประสงคโดงกลาว ให฿เปนคนดมความสข มจตอาสา จงเปนการทนถนอมดวงใจของนกเรยนให฿ปราศจากฝนทงปวง ด฿วยความเชอทวา ปญหาของนกเรยนทกคนสามารถแก฿ไขได฿ด฿วยการจดการความร฿ของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน นนคอน าการจดการความร฿มาใช฿เพอพฒนาการบรหารจดการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบนนเอง

โรงเรยนเซนตโนโกลาสได฿น านวตกรรม ToPSTAR มาใช฿ในการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยม กระบวนการพฒนาคอ ม ทมพฒนาคณภาพและ

- 81 -


ทมด าเนนการระบบดแลชวยเหลอนก เรยน ด฿วยการใช฿วงจรคณภาพ PDCA จดท าเปน Flow Chart 7 ขนตอน คอ 1) การจดครทปรกษา 2) การร฿จกนกเรยนเปนรายบคคล 3) การคดกรองนกเรยน 4) การชวยเหลอและสงตอ 5) การจดกจกรรมพฒนาสงเสรม 6) การนเทศตดตาม และ7) การสรปรายงานผลเพอพฒนา

นอกจากใ ช฿วงจรคณภาพ PDCA เปนแนวคดใน กระบวนการพฒนา แล฿ว โรงเรยนได฿น าเครองมอการจดการความร฿มาใช฿รวมด฿วย โดย ใช฿เรองเลาเร฿าพลงมาจดการความร฿ครทประสบความส าเรจในการดแลชวยเหลอนกเรยน ซงเปนความร฿ฝงลกในองคโกร มการตงประเดน /หวข฿อความส าเรจ (Knowledge Vision) เรอง “วธดแลชวยเหลอเดกทมปญหา” ใช฿เวลา 45 นาท จนได฿ข฿อสรป ขมความร฿และแกนความร฿ทน ามาปฏบต 3 ขนตอนคอ

ขนตอนท 1 ศกษาข฿อมลนกเรยนรายบคคล ได฿แก การสงเกต พบวานกเรยนมสภาพแตกตางจากนกเรยนทวไป จงหาข฿อมลเพ มเตมจากการสมภาษณโ ซกถามเพอนในห฿อง เชคสถต มการเยยมบ฿าน เพอสงเกตสภาพทอยอาศยและสมภาษณโผ฿ปกครอง

ขนตอนท 2 วธแก฿ปญหา เพมการเสรมแรงทางบวก ให฿ความเปนกนเอง จดหาทนการศกษาส าหรบนกเรยนทขาดแคลน สร฿างเวทให฿เหนคณคาในตวเอง เชน การชวยเพอน ชวยดแลน฿อง และตอยอดความสามารถของนกเรยนโดยสงเสรมตามศกยภาพของนกเรยน

ขนตอนท 3 ปจจยความส าเรจ คอการชวยเหลอทงด฿านเศรษฐกจและด฿านพฤตกรรม ตามวธการความจ าเปนและเหมาะสมทต฿องการใช฿กบนกเรยนแตละคน ทงนครต฿องเปนผ฿มสตอยเหนอสถานการณโทเกดขน มการสงตอและท างานเปนทม

จากสภาพปญหาทพบ แบงตามความต฿องการของนกเรยนได฿ 2 ด฿านคอ ด฿านเศรษฐกจด฿วยการชวยเหลอเปนทนการศกษา และด฿านพฤตกรรมด฿วยขนตอนการจดกจกรรมพฒนาสงเสรมตามความสนใจและความสามารถของนกเรยน โรงเรยนเซนตโนโกลาสจดกจกรรมเพอให฿นกเรยนประสบความส าเรจตามผลทคาดหวง ได฿ท าเปน Model “ดวงใจไรฝน” แบงเปน 4 ด฿าน เปรยบเสมอนดวงใจ 4 ห฿อง คอ โรงเรยนสขาว คนดศรเซนตโ ทกษะชวต และจตอาสา ดงภาพกจกรรม

- 82 -


บทเรยนจากการท างานพบวา

1) การศกษานกเรยนเปนรายบคคลนน ครผ฿ดแลนกเรยนต฿องให฿เวลากบการท าความร฿จกนกเรยนบอยๆ โดยเฉพาะการให฿ความใกล฿ช ดเพอให฿นกเรยนไว฿วางใจ และการท าความร฿จกนกเรยนเปนรายบคคลทดอยางยงคอการเยยมบ฿านและสมภาษณโผ฿ปกครอง เนองจากการสมภาษณโ นกเรยนและเพอนอาจจะได฿ผลทไมสมบรณโพอ จงควรท าความเข฿าใจกบผ฿ปกครอง เพราะหากผ฿ปกครองไมให฿ความรวมมอ ไมทราบความเปนมาของกจกรรมการเยยมบ฿าน หรอมความคลางแคลงใจในการซกถามของคร หรอให฿ค าตอบไมตรงกบความจรงเพราะอายในสภาพความเปนอย กจะท าให฿ได฿ข฿อมลนกเรยนทไมถกต฿องและตรงความจรง การประชมผ฿ปกครองและออกเยยมบ฿านนกเรยนควรส ารวจลวงหน฿าวามเหตขดข฿องหรอไม การไมส ารวจหรอนดหมาย กอน ผ฿ปกครองอาจตดภารกจ ซงถ฿ามกควรหลกเลยง เพราะจะท าให฿การเยยมบ฿านไมสมบรณโ และทส าคญต฿องตรวจสอบข฿อมลนกเรยนให฿ถกต฿องและเปนปจจบน โดยใช฿วธการทหลากหลายกอนทจะตดสนหรอสรปปญหาของนกเรยนแตละคน

2) นกเรยนทกคนต฿องการความรกและการพฒนาตามศกยภาพ ไมเว฿นแม฿แตกลมนกเรยน ทมปญหาหรอทเรยกวากลมหวงใย กลมใกล฿ ชด จง ควรหาแนวทางในการแก฿ไขนกเรยนทอยในกลมนหลายๆ วธ เพราะไมมสตรส าเรจในการแก฿ไขโดยเฉพาะ

3) การพฒนาด฿วยการสงเกตความสนใจของนกเรยนและสงเสรมความสามารถทง 4 ด฿านข฿างต฿น คอ โรงเรยนสขาว คนดศรเซนตโ ทกษะชวต และจตอาสา ควรท าเปนทมรวมกบผ฿ปกครอง จะชวยให฿การด าเนนงานส าเรจได฿ดกวาการท างานโดยครเพยงล าพง

- 83 -


4) การจดการทประสบความส าเรจในการดแลนกเรยนต฿องมวธการสร฿างเครอขายภายใน โดยครในทมชนและครแนะแนว สวน เครอขาย องคโกรภายนอก ได฿รบความรวมมอจากสาธารณสขจงหวดดแลด฿านสขภาพ และศนยโวทยาศาสตรโการแพทยโ เขต 9 สงเจ฿าหน฿าทมาตรวจหาสารเสพตดในปสสาวะนกเรยน ตงแตชนประถมศกษาปท 5 ถง ชนมธยมศกษาปท 3 ซงเปนการเฝาระวงด฿านยาเสพตดแกนกเรยน มการให฿รางวลแกนกเรยนทประพฤตด เพอเปนการเสรมแรง ทงการเปนนกเรยนตวอยาง นกกฬา นกดนตร ทสร฿างชอเสยงให฿แกโรงเรยน มการจดกจกรรมเสรมเพอพฒนาด฿านทกษะชวตแกนกเรยนในชวโมงโฮมรมและชวงเวลาทก าหนดในแผนงาน

อยางไรกด ขณะด าเนนงานกจกรรม ได฿ใช฿เครองมอจดการความร฿คอ การทบทวนหลงการปฏบต (AAR: After Action Review) ในกลมครทมชน และกลมสนทนาสภานกเรยน ได฿ข฿อมลในแนวทางเดยวกนคอ ครทดแลชวยเหลอนกเรยนอยางใกล฿ชด และจดกจกรรมสงเสรมให฿แกนกเรยน ชวยแก฿ปญหานกเรยนได฿ ท าให฿นกเรยนมระเบยบวนยด เกดนกเรยนกลมจต อาสาทเตมใจชวยงานสวนรวมอยางภาคภมใจ และกลมหวงใยทต฿องบ าบดตนเองด฿วยกจกรรมบ าเพญประโยชนโชวยเหลอสวนรวม มหลายกจกรรมเกดชนงานทสามารถตอยอดสร฿างรายได฿ให฿ตนเอง มการบนทกความร฿เพอเผยแพร ท าในรปแบบการบนทกลงบลอก GotoKnow.org เผยแพรใน วารสารโรงเรยน “เซนตโสาร ” และบทความหนงสอพมพโมตชน

เมอประเมน ผลทเกดขน จากการดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหา พบวา ครทกคนให฿ความส าคญกบการดแลนกเรยนทมปญหาด฿านเศรษฐกจและการเฝาระวงพฤตกรรมของนกเรยนเมอเหนวาพฤตกรรมนนเปนปญหา ครประจ าชนจะเข฿าถงข฿อมลของนกเรยนคนนนทนท โดยครจะประสานกบทมพฒนาคณภาพเพอแก฿ปญหารวมกน รวมถงการสงตอนกเรยนเพอเข฿ากจกรรมในกลมตางๆ ทโรงเรยนจดไว฿ให฿อยางหลากหลายสามารถชวยแก฿ปญหาของนกเรยนได฿มาก ขณะเดยวกนครทกคนจะเสรมแรงโดยการพดให฿ก าลงใจ ให฿ความอบอนเปนกนเองแกนกเรยน ดแลเอาใจใสอยางใกล฿ชด ด฿วยความเชอทวา ปญหาของนกเรยนทกคนสามารถแก฿ได฿ ท าให฿นกเรยนโรงเรยนเซนตโนโกลาส จงหวดพษณโลก เปนนกเรยนทม“ดวงใจไรฝน (Clean Heart)”

- 84 -


8. ภาษาองกฤษเพอการสอสารผานกระบวนการถายโอนความหมาย

เจาของผลงาน…โรงเรยนชมชนบานน าวง (นางสนทยา สยสวาง)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 อ าเภอตากฟา จงหวดนครสวรรคโ 60190 โทรศพทโ/ โทรสาร 056-241629

เยาวชนไทยจะสอสารภาษาองกฤษได฿อยางถกต฿อง จ าเปนต฿องเรยนร฿ธรรมชาต หรอคณสมบตของภาษาองกฤษ ซงประกอบด฿วยระบบค า ระบบโครงสร฿าง ระบบความหมายเชงวฒนธรรม ระบบเสยง และระบบสญลกษณโ กอนพฒนาการสอสารภาษาองกฤษ

จากรายงานการศกษาคณลกษณะเดกไทยทพงประสงคโ รายเขตพนทการศกษา 140 เขตพนท ของส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ เมอวนท 17 พฤศจกายน 2547 ได฿วเคราะหโภาพรวมคณลกษณะเดกไทยทพงประสงคโของเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 พบวา ควรเรงรดพฒนาการใช฿ภาษาตางประเทศเพอการสอสารเปนอนดบแรก โรงเรยนชมชนบ฿านน าวงจงได฿เข฿ารวมโครงการหนงอ าเภอ หนงโรงเรยนปฏรปการเรยนร฿ภาษาองกฤษเพอการสอสารของส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 เพอพฒนาการสอน ภาษาองกฤษเพอการสอสาร ตามรปแบบ Code Switching Process Based Communicative Thai - English Model ของ ดร.วรโ ระวง อาจารยโมหาวทยาลยมหดล ซงเปนหลกสตรภาษา องกฤษเพอการสอสารผา นกระบวนการถายโอนความหมายในฐานะภาษาตางประเทศส าหรบคนไทย (Code Switching Thai-English Model) ทเน฿นกระบวนการเรยนร฿ภาษาองกฤษกอนพฒนากระบวนการสอสารภาษาองกฤษ

โรงเรยนชมชนบ฿านน าวงได฿ด าเนนการสอนตามหลกสตร (Code Switching Thai - English Model) อยางตอเนองจนถงปจจบน โดยมจดมงหมายให฿นกเรยนมความร฿ความเข฿าใจ เกดความพงพอใจ และเกดทกษะการใช฿ภาษาองกฤษเพอการสอสารตามแบบ Code Switching Process Based Communicative Thai - English Model รวมทงสามารถน าภาษาองกฤษไปใช฿ในชวตจรงได฿ โดยมกระบวนการพฒนานวตกรรมการสอนภาษาองกฤษ

- 85 -


เรมจากให฿นกเรยนสะสมค าศพทโจากแหลงตางๆ เชน หมวดค าศพทโในหนงสอเรยน เพลง นทาน ภาพยนตรโ หรอค าศพทโจากแหลงทองเทยวในท฿องถน สงแวดล฿อมในชมชน ภาพจากนตยสาร ภาพจากหนงสอพมพโ วนส าคญตางๆ ได฿แก วนเดก วนข นปใหม วนสงกรานตโ วนพอ วนแม เปนต฿น แล฿วเขยนค าศพทโภาษาไทยกอน จากนนจงเขยนค าศพทโภาษาองกฤษ ตวอยางเชน พระจนทรโ = moon แล฿วให฿นกเรยนน าเสนอค าศพทโของตนเองหน฿าชน คนละ 5 ค า โดยครเปนผ฿ตรวจสอบและแก฿ไขข฿อบกพรอง

เมอนกเรยนฝกการเขยนค า ศพทโแล฿ว ตอมาเปนการฝกสร฿างประโยคถายโอนความหมายไทย- องกฤษ (ทละสตร จากนนกเพมประโยคทละสตรให฿ทมความตอเนองสมพนธโกน จนครบ 12 สตร) เชน ตวอยางแบบฝก

แบบประโยคภาษาองกฤษ( English Sentence Patterns)

แบบประโยค สตร

ระดบพนฐาน (Basic

English)

1. แบบประโยค สวนสมบรณโ(Complement

Sentence Patterns)

สตร1 Subject + V to Be + Noun. สตร2 Subject + V to Be + Pronoun. สตร3 Subject + V to Be + Adjective. สตร4 Subject + V to Be + Adverb. สตร5 Subject + V to Be + Preposition

2. แบบประโยค แสดงกรรม

(Object Sentence Patterns)

สตร6 Subject + กรยาตระกล will + V0 + Object. สตร7 Subject + V to Be + to V0 + Object. สตร8 Subject + V1 (หรอ do/does + V1) + Object. สตร9 Subject + V2 (หรอ did + V1) + Object. สตร10 Subject + V to Be + V3 + Object. สตร11 Subject + V to have + V3 + Object. สตร12 Subject + V to Be + Ving + Object.

- 86 -


กรยา (Verb)

กรยาหลก กรยาพเศษ

V0 = ใช฿แสดงการกระท าในอนาคต V1 = ใช฿แสดงการกระท าในปจจบน V2 = ใช฿แสดงการกระท าในอดต V3 = ใช฿แสดงการกระท าทคลอบคลม

ทง 3 ชวงเวลา Ving = ใช฿แสดงการก าลงกระท า

Verb to Be ม is/am/are/was/were Verb to Do ม do/does/did Verb to Have ม have/has/had ตระกล will มสมาชก 13 ตว คอ will - would shall ” should can ” could may ” might ought to used to must (have to) must dare need

พร฿อมทงจดกจกรรมตามแผนการจดการเรยนร฿ตามหลกสตรเทคนคการสร฿างประโยคภาษาองกฤษเพอการสอสาร(Communicative Thai ” English Sentence Construction) ในระดบชวงชนท 1-2 และให฿นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน การจดท าหนงสอเลมเลก ซงเปนการรวบรวมผลงานของนกเรยนแตละคน

ตวอยางแผนการจดการเรยนร฿

- 87 -


การจดกจกรรมเลานทาน การสงเสรมให฿นกเรยนได฿ฝกทกษะภาษาองกฤษจากเหตการณโจรง เชน การสนทนากบชาวตางชาตทมาเยยมชมโรงเรยน หรอตามแหลงทองเทยวภายในจงหวดและจงหวดใกล฿เคยง

จากกระบวนการจดกจกรรมข฿างต฿น สงผลให฿นกเรยนสามารถพดและเขยนประโยคเพอการสอสารได฿โดยวธถายโอนความหมายในฐานะภาษาตางประเทศส าหรบ คนไทยได฿ นกเรยนมความสนใจและให฿ความส าคญในวชาภาษาองกฤษมากขน รวมทงม

ตวอยางผลงานนกเรยน

กจกรรมการเลานทาน

สนทนากบชาวตางชาต ทมาเยยมชมโรงเรยน

ฝกการใช฿ภาษากบชาวตางชาตทจงหวดพระนครศรอยธยา

- 88 -


ความกล฿าทจะพดภาษาองกฤษกบครหรอชาวตางชาตมากขน สามารถน าภาษาองกฤษไปใช฿ในชวตจรงได฿ นอกจากทนกเรยนจะมประสบการณโด฿านภาษาองกฤษโดยตรงแล฿ว ยงสงผลให฿ได฿รบรางวลด฿านภาษาองกฤษในเวททางวชาการตางๆ ด฿วย เชน งานมหกรรมวชาการ ปการศกษา 2549 นกเรยนได฿รบรางวลระดบด ในการประกวดกจกรรมทกษะการพด รางวลระดบยอดเยยม ในการประกวดกจกรรมเขยนค าศพทโจากภาพ และรางวลระดบดเดน ในการประกวดการแยกประเภทค าศพทโ งานศลปหตถกรรมระดบเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 ปการศกษา 2550 นกเรยนได฿รบรางวลเหรยญทอง กจกรรมเลานทานภาษาองกฤษ และงานศลปหตกรรมนกเรยนภาคเหนอ ‚อลงการภมปญญาศลปหตถกรรม ‛ ปการศกษา 2551 นกเรยนได฿รบรางวลเหรยญเงน กจกรรมเลานทานภาษาองกฤษ

ท฿ายสดสงดทโรงเรยนได฿รบ คอบทเรยนจากการด าเนนการพฒนานวตกรรมน ท าให฿เลงเหนวาภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศทมความส าคญ จ าเปนต฿องได฿รบการสนบสนนจากหลายฝาย และการจดกจกรรมการเรยนร฿ทจะตอบสนองตอความสนใจของนกเรยนได฿นน ต฿องส งเสรมให฿นกเรยนมความกระตอรอร฿นทจะเรยนร฿มากยงขน สามารถน าไปใช฿ในการศกษาตอและในชวตประจ าวนได฿อยางมประสทธภาพ

9. โอกาส: English Need Change

เจาของผลงาน…โรงเรยนโรงเรยนปรยาโชต (นางปารชาต ปรยาโชต)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 ถนนประชาอทศ ต าบลตาคล อ าเภอตาคล จงหวดนครสวรรคโ

นกเรยนหลายคนของโรงเรยนปรยาโชตได฿มโอกาสเปนตวแทนเข฿ารวมแขงขนทางวชาการในงานศลปหตกรรมระดบภาค จ านวนมากถง 19 รายการ และหนงในนนยงรวมไปถงนกเรยนทมความบกพรองหรอนกเรย นพเศษ ทเรยกกนตรงๆ วา “เดกพการเรยนรวม” นนเอง นกเรยนเรยนรวมได฿รบ “โอกาส” เปนตวแทนของโรงเรยนเข฿ารวมการแขงขนทงระดบภาคและระดบชาต และได฿รบรางวล “เหรยญทอง” ด฿วยเชยวนะ

ความภาคภมใจทเกดขนมากมาย ล฿วนเปนผลจากการใช฿เครองมอ KM กบการศกษาพเศษมาหลายป และไมได฿มเพยงความภาคภมใจทเกดขนตามทกลาวมาเทานน

- 89 -


แตกลบมความสงสยตามมาด฿วยวาความส าเรจของเดกๆ เหลาน โรงเรยนมเส฿นทางเดนมากนอยางไร

เส฿นทางเดนของพวกเรานน ไมสามารถกลาวรวมได฿วาเดกๆ เรยนรวมเข฿าแขงขน ครเกง โรงเรยนเยยม แตบคคลส าคญทมสวนท าให฿เกดผลสมฤทธครงนอกสวนหนงกคอ “ครอบครว” โรงเรยนถอดบทเรยนจากครอบครว วามวธการอยางไรทท าให฿เดกๆ มความพร฿อมทจะพฒนาได฿ด มการพดคยกบคณพอ คณแม ผ฿ปกครองของเดกๆ แต ละคน และสรปประเดนส าคญจากครอบครว ได฿แก การยอมรบในสงทเดกเปน การเอาใจใสอยางด ความพยายามในการบ าบดรกษาอยางตอเนอง การสงเกตพฤตกรรมความเปลยนแปลง พฒนาอยางใกล฿ชด รวมไปถงการให฿โอกาสเดกได฿พบกบบคคลอน ให฿โอกาสเดกได฿พฒนาด฿านการเรยนร฿ และสงคมจากการไ ด฿มาโรงเรยน ค าบอกเลาทฟงแล฿วเข฿าใจและมนใจคอ “โอกาส” ทกครอบครวขอบคณโรงเรยน “ขอบคณทโรงเรยนให฿โอกาส ขอบคณทคณครดแลและพยายามสอนด฿วยความมานะเสยสละ ” ความส าเรจจงเกดขน เดกๆ เกดการพฒนาอยางตอเนอง สวนเพอนๆ คนอนๆ ในโรงเรยนกให฿โอ กาสนกเรยนเรยนรวมเหลาน ท าให฿เรามนใจวา สงแรกทเราต฿องตดสนใจท าคอ การท าให฿พอแมผ฿ปกครองยอมรบและให฿โอกาสเดกๆ ออกจากบ฿านมาสสงคมโรงเรยน โรงเรยนให฿โอกาสนกเรยนเรยนรวมกบเพอนๆ ทปกตได฿อยรวมกน อนสงผลให฿เกดการพฒนาทางด฿านรางกาย จตใจ อารมณโ สงคม และสตปญญา ในทกๆ ด฿าน ทงทเกดแกเดกทมความบกพรองและเดกปกต รวมไปถงคร ผ฿ปกครองและผ฿มสวนเกยวข฿องทกคน กได฿เรยนร฿ เกดการพฒนา และประสบความส าเรจรวมกนททกคนไมมวนลม

เส฿นทางเดนของโอกาสของเราก฿าวตอไปเรอยๆ จนใ นวนหนงเรากได฿พบเครองมอตวใหมเปนความร฿ชดแจ฿ง (Explicit Knowledge) มาจากตางประเทศ นนคอ หลกสตรการสอนภาษาองกฤษ “My First English Adventure‛ หรอทเรยกวาโปรแกรม ‚EA‛ ซงแม฿จะมราคาแพงมาก แตเรากสนใจถ฿าสามารถท าให฿เดกๆ ของเราภาษาองกฤษแขงแรงขน เราเรมจากศกษาความเปนไปได฿ของกจกรรมการเรยนร฿ของโปรแกรม พบวาเปนกระบวนการ พฒนาทกษะการฟง พด อาน เขยน ตามล าดบ และตามธรรมชาตของการเรยนร฿ เมอศกษาจนเข฿าใจและม นใจแล฿ว พวกเรากไมปลอยโอกาสนไป ตดสนใจใช฿หลกสตร EA ในทกระดบชน แม฿วาจะเข฿าสเดอนทสามของภาคเรยนทหนงแล฿วกตาม กระบวนการเปลยนแปลง

- 90 -


กได฿เกดขน ในชวงแรกเรายงคงใช฿แบบเรยนเดมอย แตแบบฝกหดของโปรแกรมใหมกต฿องใช฿ ผ฿ปกครองทใจดกยอม ซอเพม ซงทกคนกหวงกนวาเดกๆ ทกคนจะเรยนร฿ภาษาองกฤษได฿ดขน บรรยากาศการเรยนการสอนภาษาองกฤษเปลยนไปเพราะกจกรรมกระบวนการเปลยนไป เดกๆ มความตนเต฿นสนกสนาน แตไมนานปญหาเลกๆ กตามมา เชน เรวเกนไป มากเกนไปหรอเปลา หรอปรบตวไมทน บางทกได฿บางทกไมได฿ เกดวนวายพอควร

เรากกลบมาคดรวมกนวาจะท าอยางไรและทบทวนวาเราต฿องการให฿เปนอยางไร ถ฿าหากเราสอนอยางเดม เดกๆ กเหมอนเดม ในเมอเราทกคนอยากให฿เดกๆ มทกษะทางภาษาองกฤษทพฒนาให฿เปนรปธรรม บทสรปของเราจงเกดขนคอ ‚English Need Change‛ ทกคนมความเหนตรงกน กลมภาษาองกฤษต฿องการเปลยนและต฿องเปลยนให฿ได฿ เครองมอใหม EA ต฿องมเพอนชวย และ KM นแหละคอสงทจะชวยได฿ กระบวนการจดการความร฿และเครองมอเกอบทกตวได฿ถกน ามาใช฿ ปญหาทเคยมหมดไป กระบวนการท างานทไมหยดยงท าให฿เกดการเรยนร฿ เกดทมงานทเข฿มแขง เกดผ฿น าตามสถานการณโ เกดสงตางๆ มากมาย มการตอยอดความร฿ในการเรยนร฿รวมกน ทมครมแนวทางมวธการ เดกๆ กมโอกาสเรยนร฿ในสงทดมความหลากหลายมากขน มกระบวนการมากขนและพฒนาขน กจกรรมท าให฿ ครและเดกของเราเปลยนไป ท าไมถงมนใจวาเปลยนไป ค าบอกเลาของผ฿ปกครองคอค าตอบ “ลกเปลยนไปนะแบบ ...” และผลการแขงขนทางวชาการระดบกลม ระดบเขต ระดบภาคกเปนอกค าตอบหนงทชวยยนยนการเปลยนแปลงของเรา เดกๆ ฉายแววและพร฿อมมากขน พฒนาขน ได฿เปน ตวแทนไประดบชาต ตลอดการเดนทางของโอกาสทได฿พบ EA ทกครงต฿องม KM ท าให฿การเปลยนแปลงของ ‚English Need Change‛ ทเราสามารถท าได฿ในระยะเวลาเพยงปครง นอกจากนยงเกดนวตกรรมใหมจากการเปลยนแปลงครงน คอ รปแบบการพฒนาการสอนภาษาองกฤษทคณะครได฿ ศกษารวมกนคอ PAMET Model ภมใจจรงๆ

การเดนทางของโอกาสของเรายงคงก฿าวตอไป ทมงานภาษาองกฤษก าลงหาโอกาสพฒนาตนเองในชวงปดภาคเรยน เชน โครงการกจกรรม English Camp กบครตางชาตเพอเพมศกยภาพของคร หรอการพฒนาหลกสตร Intensive Course ในชวงปดภาคเรยน เพอสร฿างโอกาสให฿กบนกเรยนมากขน กระบวนการทางความคดทเกดจากการตอยอดการเรยนร฿ในการพฒนาความร฿ การผสมผสานความร฿ฝงลกประสบการณโ ความร฿ชดแจ฿ง

- 91 -


ของเครองมอตางๆ มาเปนความร฿ใหม นวตกรรมใหมทเกดตามมาเรอยๆ การพฒนางานการศกษาพเศษท ใช฿เครองมอและกระบวนการ KM มากอนใครและไมยอมปลอยโอกาสของตนเองให฿ผานไป ดเหมอนวาภาษาองกฤษและการศกษาพเศษมาเปน Buddy กนอยางกลมกลน แนบแนน เรยนร฿รวมกนจนเกดนวตกรรมใหมของงานการศกษาพเศษ คอ SEAT IN Model ทไมน฿อยหน฿าเลย

โอกาสของเรายงมแล ะยงคงเดนตอไป มส าหรบทกงาน ทกฝาย และทกๆคน ในโรงเรยนเราให฿โอกาสซงกนและกน สร฿างโอกาสรวมกน ผลทตามมาคอโอกาสการพฒนาตนเอง การพฒนางาน และองคโกรต฿องพฒนาขนเมอเราใช฿โอกาสให฿เตมท สงเหลานเกดจากโอกาสทเราได฿พบกบโครงการ ED-KM ของสภาการศกษานนเอง และผลของการใช฿กระบวนการและเครองมอการจดการความร฿ยงชวยท าให฿เราเกดการเรยนร฿ เกดความร฿สกถงความมคณคาในจตใจเพมมากขนๆ ตลอดเวลา และสรปได฿วา KM ไมท าไมร฿จรงๆ

10. มหศจรรยการละครเพอการเรยนร

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดหนองโพ (นวาสานสรณ) (นางสาวชฎาภทร ชนาปยกล) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 ต าบลหนองโพ อ าเภอตาคล จงหวดนครสวรรคโ โทร./โทรสาร 056-338256 มอถอ 089-1938504/ 083-9624732

การพฒนาศกยภาพของมนษยโให฿ถงพร฿อมในการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข ต฿องมงพฒนาความร฿ ความคด และทกษะในการปฏบตจรง ซงเปนปจจยทน าไปใช฿เพอการเรยนร฿ การพฒนาตนให฿มความสข มงานท า มรายได฿ และมสวนรวมท าประโยชนโให฿แกสงคมของตนและประเทศ ชาต ทกษะพนฐานทใช฿เรยนร฿ด฿านตางๆ เปนสงส าคญยงทต฿องพฒนาให฿กบเดกทอยในวยเรยน เพราะคอรากฐานทมนคงตอชวต ท าให฿ชวตก฿าวไปได฿อยางมนคง ทกษะดงกลาวได฿แก ทกษะการเรยน ทกษะการคด และทกษะในการสอสาร ดงนนการจดการเรยนการสอนส าหรบผ฿เรยนจงควรพฒนาให฿เหมาะสมกบความเจรญในโลกปจจบน ในยคทโลกมความเปนสากลเปนสงทหลกเลยงไมได฿ทต฿องพฒนาผ฿เรยนเปนผ฿มความร฿ความสามารถด฿านการสอสารอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะการสอสารด฿วย

- 92 -


ภาษาตางประเทศ การสร฿างพนฐานการเรยนร฿ภา ษาตางประเทศให฿เหมาะสมกบพฒนาการด฿านการเรยนร฿ของผ฿เรยน โดยเฉพาะผ฿เรยนในวย 9-10 ป ซงมพฤตกรรมด฿านการเลยนแบบ ชางสงเกต ชอบค฿นคว฿าด฿วยตวเองและแสดงออกเพอให฿ผ฿อนสนใจยอมรบ จงเปนสงทนกการศกษาควรให฿ความสนใจยง และสงเสรมให฿มการสร฿างนวตกรรมด฿านการพฒนาการสอสารภาษาตางประเทศ เพอพฒนาศกยภาพการสอสารด฿านทกษะการพดภาษาตางประเทศของผ฿เรยน ตรงนเปนทมาของการก าหนดเปนประเดน /หวข฿อของการจดการ ความร฿ในโรงเรยน “การพฒนาศกยภาพการสอสารดานทกษะการพดภาษาตางประเทศ ” โดยกลมเปาหมายทจะพฒนา ได฿แก นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ” 6

กระบวนการพฒนานวตกรรมมจดเรมจากครมโอกาสไปเข฿ารวมแลกเปลยนเรยนร฿ โดยได฿รบการคดเลอกจากส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 ให฿เข฿ารบการอบรมการละคร เพอการพฒนาการเรยนร฿ภาษาองกฤษ ณ โรงละครภทราวดเธยเตอรโ กรงเทพมหานคร โดยมคณครภทราวด มชธน และคณะเปนวทยากร การอบรมดงกลาวมผลท าให฿ได฿รบความร฿ด฿านการเขยนบทละคร การก ากบบทละคร การแสดงละคร การออกเสยงเพอการแสดง อนเปนการเสรมองคโความร฿ เทคนคกระบวนการจดการเรยนร฿ และสามา รถน าองคโความร฿มาตอยอดสร฿างนวตกรรมการเรยนร฿ในการพฒนาทกษะการสอสารด฿านการพดภาษาตางประเทศให฿แกผ฿เรยนได฿เปนอยางด จงได฿น าความร฿จากการแลกเปลยนมาสงเคราะหโเพอสร฿างนวตกรรมการเรยนร฿ ชอ“มหศจรรยการละครเพอการเรยนร Miracle of learning” ในหนวยการเรยนเรองการสอสารภาษาองกฤษในชวตประจ าวน ซงประกอบด฿วย บตรค า ใบความร฿ แบบฝก เกม โดยให฿ผ฿เรยนได฿ศกษาเสยงของค าในภาษาองกฤษ เน฿นการออกเสยงตามหลกสทศาสตรโ โดยใช฿สอวดทศนโ ให฿ผ฿เรยนสงเกต เลยนแบบ แสดงออกโดยการสร฿างสถานการณโจ าล อง สร฿างบทละครทเหมาะสมแกผ฿เรยน จดการแสดงละครทงในห฿องเรยนและในชมชน มการเสรมแรงบวกให฿แกผ฿เรยน เชน การให฿ค าชมเชย การให฿รางวลนกแสดงยอดเยยม ตวอยางการจดกระบวนการเรยนร฿ เรอง Countable nouns and Uncountable nouns ได฿จดกจกรรมให฿นกเรยน สร฿างองคโความร฿ด฿วยตนเอง โดยครจดสถานการณโให฿นกเรยนได฿ปฏบตจรง แบงนกเรยนออกเปน 2 กลม กลมท 1 นบสงของ เชน หนงสอ สมด โตเะ ดนสอ ฯลฯ กลมท 2 นบสงของ เชน น าตาล น าปลา เกลอ นม น า ฯลฯ เมอทงสองกลมนบได฿แล฿วให฿น าเสนอให฿เพอน ทราบ และให฿เหตผลวาสงเหลานนนบได฿เพราะอะไร และนบไมได฿เพราะอะไร จากการสงเกตการปฏบตทง 2 กลม นกเรยนกลมท 2

- 93 -


จะมเสยงบนวาจะนบได฿อยางไร มนเลกและปน ครตงค าถามเพอกระต฿นให฿นกเรยนแก฿ปญหาวา เมอเรานบไมได฿แล฿วเราจะใช฿วธใดนบส งของนนได฿ นกเรยนแตละคนแสดงความคดเหนแตกตางกน เชน บางคนวาให฿บรรจลงถง ใสกลอง ใสแก฿ว ถงจะนบได฿ ครใช฿ค าถามวา สงของเหลานนบไมได฿เพราะเหตใด ให฿นกเรยนชวยกนหาข฿อสรปและน าเสนอเพอแลกเปลยนความร฿ซงกนและกน จากการปฏบตจรงของนกเรยนกจะเกดความร฿ทคงทน เมอพบสงของรอบตวกสามารถแยกแยะวาสงใดนบได฿ สงใดนบไมได฿โดยไมต฿องทองจ า

กระบวนการตอไป ได฿น านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โดยสร฿างแบบประเมน และประเมนกอนเรยนและหลงเรยน ผลการประเมนหลงการทดลองใช฿นวตกรรมพบวา ผ฿เรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และจากการสงเกตพฤตกรรม ผ฿เรยนมความสข กล฿าแสดงออก มความกระตอรอร฿นในการเรยน จากนนได฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ในชมชนผ฿ปฏบตหลงการทดลองนวตกรรม สรป ปรบปรงและเผยแพรนวตกรรมใ ห฿ครผ฿สอนภาษาตางประเทศในกลมโรงเรยนตาคล 1 ได฿น าไปตอยอดและปรบใช฿ เมอเวลาผานไปกได฿ใช฿เครองมอการจดการความร฿คอทบทวนหลงปฏบตการ พร฿อมกบจดท าแบบส ารวจเพอประเมนความพงพอใจการใช฿นวตกรรม ซงสรปความร฿ได฿วา ครมความพงพอใจในนวตกรรมชดด งกลาว สามารถใช฿นวตกรรมและเทคนคกระบวนการในการสอนได฿ สงผลตอผ฿เรยนมศกยภาพการสอสารด฿านทกษะการพดภาษาตางประเทศและมเจตคตในการเรยนภาษาตางประเทศดขน และมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน นอกจากนความร฿และข฿อเสนอแนะจากการได฿แลกเปลยนเรยนร฿สามารถน ามาประยกตโและปรบนวตกรรมในหนวยการเรยน ดงกลาวให฿สมบรณโยงขน เชน เพมเตมการสร฿างบทละครททนตอเหตการณโและเปนทนาสนใจส าหรบผ฿เรยนเพมเตม สร฿างแบบฝกการออกเสยงพยญชนะ เกมการจบคค าเพอพฒนาทกษะด฿านการออกเสยง เกม How to say เพอให฿นกเรยนได฿ใช฿ประโยคในการสอสาร เปนต฿น

การจดการความร฿ในเรองนได฿ข฿อเสนอแนะวา การสร฿างนวตกรรมทเหมาะกบพฒนาการการเรยนร฿ของผ฿เรยนเปนสงส าคญ นวตกรรมควรมงเน฿นไปทความถนดความสนใจของผ฿เรยน ไมใชความถนดความสนใจของผ฿สอน ผ฿สอนมหน฿าทต฿องศกษาเรยนร฿ตลอดเวลาเพอให฿มความร฿ควา มเข฿าใจพฒนาการของผ฿เรยน และน าไปตอยอดพฒนานวตกรรมตลอดเวลา เชน มหศจรรยโการละครเพอการเรยนร฿ มการสร฿างเครองมอในการ

- 94 -


เรยนร฿เพมขน ปรบปรง /พฒนาให฿เหมาะสมตลอดเวลา ทงการอาน การเขยน เลานทาน แสดงละครและบทบาทสมมต สามารถใช฿ได฿กบผ฿เรยนทง ในกลมเรยนด และ เรยนออน สามารถสร฿างแรงเสรมให฿กบผ฿เรยนออนได฿มเจตคตทดในการเรยนร฿ และทส าคญ คอการแลกเปลยนนวตกรรมเปนตวชวดความส าเรจของนวตกรรมได฿อกประการหนง เชน เดกหญงภสจรา ไทยแก฿ว และเดกหญงชนนกานตโ ออนนวล ได฿พฒนาตนเองเต มศกยภาพ เข฿าแขงขนทกษะการพดภาษาองกฤษ ได฿รบรางวลยอดเยยมในงานศลปหตถกรรม นกเรยนภาคเหนอ‚อลงการภมปญญาศลปหตถกรรม ‛ ด฿วยการพฒนาตนเองจนเกดองคโความร฿และมความมนใจในตนเอง มความคดแบงปนชวยเหลอผ฿อนโดยสอนเพอน สอนน฿อง และนกเรยนตางโรง เรยนโดยวธการน าเสนอ การพดหน฿าชนเรยนและชมชนเปนภาษาองกฤษ ท าให฿นกเรยนทได฿รบความชวยเหลอมเจตคตทดตอวชาภาษาองกฤษ กล฿าแสดงออกมากขน และพฒนาตนเองจนสามารถพดภาษาองกฤษได฿ในกลมเพอน เพราะการเรยนร฿รวมกนในวยเดยวกนยอมเข฿าใจและสอสารกนได฿ดกวาการทครเปนผ฿สอน สามารถแก฿ปญหากนได฿เอง จนเกดเปนองคโความร฿ได฿ด฿วยตนเอง สงทสงเกตเหนได฿ชดถงการเปลยนแปลงของนกเรยนคอ ใฝร฿ ใฝเรยน ค฿นคว฿าหาความร฿ตลอดเวลา และจะอาสาสมครชวยเหลอผ฿อนทด฿อยกวา

อยางไรกด จากการพฒนานวตกรรมได฿ค฿นพบความร฿ทส าคญประการหนงคอ นกเรยนทกคนมความสามารถ พเศษ มจดเดนเปนของตนเอง อยทวาครจะค฿นพบและให฿โอกาสสงเสรมความสามารถเหลานนได฿มากน฿อยแคไหน การ จะพฒนานกเรยนให฿บรรลวตถประสงคโวาต฿องได฿รบการพฒนาเตมศกยภาพด฿านทกษะการสอสารนน การจดกจกรรมการเรยนร฿จะต฿องสงเสรมให฿นกเรยนได฿คด ค฿นคว฿า ปฏบตด฿วยตนเองตามความสนใจ

11. นวตกรรม ROTSA' MODEL กบการจดการความรในโรงเรยนรอตเสวกวทยา

เจาของผลงาน…โรงเรยนรอตเสวกวทยา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 1

โรงเรยนรอตเสวกวทยาได฿เข฿ารวมโครงการจดการความร฿ โดยน าการจดการความร฿มาใช฿กบบคลากรในโรงเรยน เน฿นการน าความร฿ภายในคนออกมาเปนความร฿

- 95 -


ภายนอก ตามวสยทศนโและภารกจหลกของโรงเรยน มการแลกเปลยนเรยนร฿ซงกนและกนโดยใช฿เทคนคเรองเลาเร฿าพลง เลาถงประสบการณโความส าเรจทเกดจากการปฏบตจรงทประสบความส าเรจหรอได฿ผลด ทเรยกวา Best Practice แล฿วสกดเปนขมความร฿ เกบรวบรวมเปน คลงความร฿ ใช฿ในโรงเรยนและมการถายทอดจากเพอนครด฿วยกน การจดระบบความร฿โดยใช฿เครองมอตางๆ ของการจดการความร฿ ไมวาจะเปนเรองเลาเร฿าพลง การสกดขมความร฿ การท า AAR ท าให฿โรงเรยนมแนวคดน าการจดการความร฿มาใช฿ในระบบการท างานของโรงเรยนเพอเพ มประสทธภาพการท างานในโรงเรยน จากการจดการความร฿ท าให฿โรงเรยนได฿นวตกรรม ROTSA' MODEL มาเปนโมเดลจดการความร฿ในโรงเรยนเพอสงเสรมการท างานให฿มประสทธภาพ

การพฒนานวตกรรม ROTSA' MODEL มแนวคดเพอจะหารปแบบแนวทาง การปฏบตและการพฒนาโรงเรยน ซงสอ ดคล฿องกบการจดการความร฿ในการพฒนาองคโกร โดยใช฿เครองมอ KM เข฿ามามสวนชวยในการพฒนานวตกรรม จากการแลกเปลยนเรยนร฿ของบคลากรทจะชวยสงเสรมการท างานให฿มประสทธภาพนน เรมด฿วยการระดมความคด วเคราะหโขนตอนกระบวนการด าเนนงาน ด าเนนกจรรมตางๆ ซ งการท างานต฿องมการทบทวนการด าเนนงานทผานมา ตงเปาหมาย วตถประสงคโของการด าเนนงาน คดหากลยทธโ วธการด าเนนการหรอพฒนา รวมประชมปรกษา แสดงความคดเหนยอมรบหรอเหนชอบในการด าเนนงาน และสดท฿ายลงมอปฏบต เมอปฏบตไปแล฿วกน ามาทบทวนใหม จงได฿เปนรปแบบการท างานของโรงเรยนรอตเสวกวทยา คอ

ROTSA' MODEL R = Review ทบทวน O = Object วตถประสงคโ T = Tactics ยทธวธ กลวธ S = Sympathize เหนด฿วย พอใจ A = Action การกระท าลงมอปฏบต ' = ก าลงใจจากผ฿บรหาร

- 96 -


เมอได฿รปแบบแนวทางการปฏบตการ “ROTSA' MODEL” ในการเพมประสทธภาพในการท างาน โรงเรยนรอตเสวกวทยาจงได฿น า ROTSA' MODEL เข฿ามาใช฿ในเรอง “การพฒนาผลสอบ NT และ ONET” กระบวนการพฒนาเรมจากการทบทวนปญหา (R) โดยใช฿เรองเลาและการถอดบทเรยนจากประสบการณโของคณครในการจดการเรยนการสอน แลกเปลยนเรยนร฿วธการพฒนา จากนนรวมกนตงเปาหมายและวตถประสงคโ (O) ในการพฒนาผลสอบ NT และ ONET ระดมความคดชวยกนหาวธ (T ) ในการพฒนาผลสอบ โดยต฿องพฒนาทงโรงเรยนตงแตนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - ชนประถมศกษาปท 6 โดยการจดท าคลงข฿อ สอบแนวตางๆ เพอฝกนกเรยนในเรองการคดวเคราะหโ การค านวณ การอาน และให฿นกเรยนได฿พบกบโจทยโค าถามทหลากหลาย ซงแนวคดการพฒนาผลสอบด฿วยการจดท าคลงข฿อสอบเพอให฿นกเรยนได฿ฝกปฏบตน เปนทยอมรบ (S) ของคณครทงโรงเรยน จากนนเรมปฏบตการ (A) ในการพฒนาผลสอบ ซงในการลงมอปฏบตการนน การจดการความร฿ขององคโกรเกดขนอยางตอเนองจากเครองมอตางๆ อาท เพอนชวยเพอน การแลกเปลยนเรยนร฿ของครในโรงเรยน ตลอดการจดการความร฿นน ปจจยทส าคญในการด าเนนงานกคอ ( ' ) ก าลงใจจากผ฿บรหา รและความชวยเหลอในด฿านตางๆ เพอให฿การพฒนาเปนไปอยางมประสทธภาพ

จากผลการใช฿นวตกรรม ROTSA' MODEL ในการพฒนาผลสอบ NT และ ONET ในทกระดบชนของโรงเรยนรอตเสวกวทยา มผลการพฒนาผลสอบทสงขน จากความส าเรจดงกลาวท าให฿ทางโรงเรยนได฿รบรางวล โรงเรยนมพฒนาการของผลสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน ONET ระดบชนประถมศกษาปท 6 ระหวางปการศกษา 2550 - 2551 และโรงเรยนมผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน ONET ปการศกษา 2551 ระดบชนประถมศกษาปท 6 ระดบเหรยญทองแดง จากส านกงานคณะกรรมการการสงเสรมการศกษาเอกชน

โรงเรยนรอตเสวกวทยาจดการความร฿ในองคโกรโดยใช฿นวตกรรม ROTSA' MODEL มาเปนขนตอนการจดการความร฿ทงองคโกร และท าให฿การจดการความร฿แทรกซมในกระบวนการท างานทเปนปกตของโรงเรยน อาทเชน การพฒนาด฿านการอาน การพฒนาความร฿ควฒนธรรมไทย การพฒนาด฿านการเขยน การพฒนาการท าโครงการของน฿องอนบาล เปนต฿น

- 97 -


12. กวาจะพบความส าเรจ: ปลกฝงและสงเสรมรกการอาน

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานสระกระโจม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 โทร. 035”55716

โรงเรยนบ฿านสระกระโจมเปนโรงเรยนขนาดกลาง จดการเรยนการสอนตงแตระดบปฐมวยจนถงชนประถมศกษาปท 6 มนกเรยนทงสน 282 คน มคณครผ฿สอน 11 คน และผ฿บรหาร 1 คน สภาพเศรษฐกจของชมชนโดยรอบไมด ผ฿ปกครองนกเรยนสวนใหญ ไมมอาชพทแนนอน ฐานะยากจน บางครอบครวพอแมแยกทางกน หรอพอแมต฿องไปรบจ฿างท างานทอน นกเรยนจงถกทงให฿อยกบปยาตายายหรอบคคลอน ท าให฿ไม ได฿รบการดแลเอาใจใสเทาทควร ซงสงผลให฿นกเรยนอานหนงสอไมได฿ หรออานได฿แตอานไมคลอง นกเรยนจงไมมนสยรกการอาน ไมใสใจใฝเรยนร฿อยางเหนได฿ชดเจน ครทกคนร฿สกหนกใจ เมอพบปะกนกมกจะบนและปรบทกขโในเรองนอยเปนประจ า

ในทสดคณะครค฿นพบแนวทางการแก฿ปญหาวาจะท าอยางไรให฿นกเรยนของตนอานออก อานได฿ และเกดพฤตกรรมรกการอาน เรมจากผ฿บรหารนดประชมคณะครเพอรวมกนคดวเคราะหโปญหาและหาแนวทางการแก฿ปญหาอยางจรงจง ซงทกคนเชอวาถ฿านกเรยนอานหนงสอได฿จะท าให฿นกเรยนรกการอานไปด฿วย และเรองนมความสอดคล฿องกบนโยบายของส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 ทเน฿นให฿นกเรยนต฿องอานได฿ประมาณร฿อยละ 90 ของนกเรยนทงหมด และจะมการทดสอบการอานปละ 2 ครง

“พวกเราจะรอชาไมไดอกแลว ตองรบแกปญหานดวน เพ อหน 10 อนดบสดทายของเขต เพราะอายเขา”

ทประชมมความคดเหนรวมกนวาจะน าการจดการความร฿มาใช฿แก฿ปญหาเหมอนทเคยใช฿และประสบความส าเรจมาแล฿ว เรมน าวธการเลาเรองซงเปนเครองมอหนงของการจดการความร฿มาใช฿ ซงทกคนร฿จกวธนดอยแล฿วจงไม ใชเรองยากเหมอนครงทผานมา ให฿คณครเลาเรองทละคน เลาถงวธการปฏบตทดและได฿ผลในการสอนอานรวมทงวธการทท าให฿นกเรยนรกการอานด฿วย ในขณะทคณครเลาเรองนน ผ฿อ านวยการกท าหน฿าท

- 98 -


คณอ านวยและคณลขต ขณะเดยวกนครได฿จดการความร฿กบน กเรยนโดยใช฿วธการเลาเรองเชนกน ซงนกเรยนทน ามาจดการความร฿นน กลมหนงคดจากนกเรยนทมผลคะแนนจากการทดสอบการอานปทผานมาไมต ากวาร฿อยละ 80 และอกกลมคดจากนกเรยนทมผลการเรยนอยในระดบ 4 แล฿วแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม คอ กลมนกเรยนชนประถมศกษาปท 1-3 และกลมนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 และให฿นกเรยนเลาเรองวามวธการอยางไรนกเรยนจงอานได฿และอานคลอง โดยครท าหน฿าทเปนคณลขตจดบนทกเรองทนกเรยนเลาทงหมด เมอได฿ข฿อมลทงหมดแล฿วกน ามาวเคราะหโขมความ ร฿และสกดแกนความร฿วธปฏบตทดเลศในการอาน แล฿วน ามาสร฿างเครองมอฝกทกษะการอาน เพอเปนพนฐานปลกฝงและสงเสรมรกการอานให฿แกนกเรยน ซงเรยกเครองมอนวา “กจกรรมฝกและสงเสรมรกการอาน”

โรงเรยนได฿ใช฿เครองมอนเปนคมอในการฝกอ านของนกเรยนทกคนและทกระดบชน เพอให฿นกเรยนสามารถน าไปฝกอานเองนอกเวลาเรยนได฿เปนประจ าสม าเสมอ นอกจากนนกเรยนสามารถศกษาค฿นคว฿าค าศพทโทอานยากหรอนาสนใจของตนได฿จากพจนานกรม แล฿วน าไปท าหนงสอเลมเลกเอาไว฿แลกเปลยนเรยนร฿กบเพอนๆ ซงโรงเ รยนได฿ก าหนดระยะเวลาให฿นกเรยนได฿ฝกอาน แล฿วจงก าหนดวนและเวลาสอบเพอประเมนการอานของนกเรยน

วธการทดสอบ คอสร฿างแบบทดสอบการอาน โดยแตงตงกรรมการออกข฿อสอบ จ านวนชนละ 5 ชด และแตงตงกรรมการคมสอบโดยหมนเวยนกนภายในโรงเรยน การสอบเรมจากให฿นกเรยนจบสลากตวเลขและสอบอานข฿อสอบชดทตรงกบตวเลขนนภายในเวลาทก าหนด คอ 20 ค า ในเวลา 2 นาท ครทเปนกรรมการสอบท าการบนทกผลการทดสอบและน ามาปรกษาหารอสรปและวเคราะหโผลรวมกน เพอปรบปรงพฒนาให฿แบบทดสอบการอานสมบรณโยงขน ตอจากนน น าแบบทดสอบน ไปทดสอบกบนกเรยนอกครง ผลปรากฏวานกเรยนมผลการทดสอบทดขนกวาครงแรก มนกเรยนผานเกณฑโมากขน และพฤตกรรมของนกเรยนทสงเกตได฿ชดเจนคอ นกเรยนชอบการอานมากขน เชน เข฿าห฿องสมดบอยๆ เมอมเวลาวางกหยบหนงสอจากมมหนงสอในห฿องเรยนของตนมาอาน บางคนน าหนงสอจากบ฿านมาแลกกนอานกบเพอนๆ

ตลอดเวลาทผานมา โรงเรยนได฿ฝกฝนและสงเสรมการอานให฿กบนกเรยนอยางสม าเสมอ จงสงผลให฿นกเรยนผานการทดสอบการอานของส านกงานเขตพนท

- 99 -


การศกษาสพรรณบร เขต 2 ร฿อยละ 86 ของคะแนนเตมของแบบทดสอบ ซงพ ฒนาดขนกวาเดมมาก เปนความส าเรจทภาคภมใจของคณะครทกคน

“พวกเราคดวาถานกเรยนของเราอานออกแลว นกเรยนของเรากจะรกการอานมากขน การเรยนกนาจะดขนตามไปดวย พวกเราทกคนดใจมาก คมคาตอความเหนอยยากทไดท ามา”

ท฿ายน พวกเราชาวโรงเรยนบ฿าน สระกระโจมยนดทจะแลกเปลยนเรยนร฿กบทานผ฿สนใจทกทาน

13. การสงเสรมความสามารถทางวทยาศาสตรดวยคายวทยาศาสตรแบบ 3 in 2

เจาของผลงาน…โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎ (นางเบญจมาศ แพน฿อย ครช านาญการพเศษ)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 1

โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎเปนโรงเรยนขนาดใหญพเศษ มนกเรยนรวมทงสน 3,000 คน นกเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 5 มจ านวนโดยเฉลย 350 กวาคน ทกปการศกษาโครงการคายวทยาศาสตรโเรมขนด฿วย ต฿องการพฒนานกเรยนให฿มความสามารถและทกษะทางวทยาศาสตรโและให฿เข฿าใจกระบวนการมากขน ปพ .ศ.2548 ได฿วางหลกสตรการจดคายวทยาศาสตรโของคณะครกลมสาระวทยาศาสตรโ และจดหาวทยากรโดยใช฿บคลากรของโรงเรยน แตเมอประชมเตรยมคายฯซงได฿รบการตอบรบจากนกเรยนเปนจ านวน 200 คน บคลากรในโรงเรยนมจ านวนไมพอ จงขอความชวยเหลอจากศษยโเกาโรงเรยนอนบาลฯ ทศกษาอยในระดบชนมธยมศกษา โครงการสงเสรมและพฒนาความสามารถด฿านวทยาศาสตรโ (BJJTP) ให฿มาชวยรวมเปนวทยากรประจ าฐาน ซงได฿รบความอนเคราะหโเปนอยางดและ ด฿วยความเตมใจ คายวทยาศาสตรโในปแรกจงผานไปด฿วยด และบรรลวตถประสงคโคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทสมครใจเข฿าคายวทยาศาสตรโได฿พฒนาองคโความร฿ ทกษะทางวทยาศาสตรโ อนสงผลตอการเรยนร฿วทยาศาสตรโของนกเรยนให฿สงขน และมเจตคตทางวทยาศาสตรโดยงขน

- 100 -


ในป พ.ศ.2549 นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ได฿เลอนชนเรยนขนไปตามปกต ในปนเอง การจดการความร฿ทเราร฿จกในนามวา KM ได฿เข฿าสโรงเรยน KM ของโรงเรยนเน฿นไปทการท าให฿เกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿เพอพฒนาองคโกรทงระบบ สวนคายวทยาศาสตรโกยงคงจดโดยมวทยากรคล฿ายในป พ.ศ.2548 คอยงได฿รบความอนเคราะหโจากรนพมธยมในโครงการ BJJTP มารวมเปนวทยากรประจ าฐานการเรยนร฿ แตสงทเพมขนมาคอ นกเรยนทเข฿าคายวทยาศาสตรโในป พ .ศ.2548 ซงปจจบนเปนนกเรยนชนประถม ศกษา ปท 6 ขอเข฿าชวยงานประจ าฐาน จงคดเลอกนกเรยนบางสวน โดยสงเกตจากความมงมน ความรบผดชอบงานทเคยมอบหมายให฿วาสามารถท าและแก฿ปญหาได฿เพยงพอเปนเกณฑโ โดยให฿เปนผ฿ชวยรนพมธยมในแตละฐานการเรยนร฿ เชน ชวยแจกเอกสาร แยกอปกรณโ ชวยจดแถว ท าให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿จากประสบการณโทได฿เหนได฿ปฏบต นบเปนก฿าวแรกของคายวทยาศาสตรโแบบ 3 in 2

เมอด าเนนเรองคายวทยาศาสตรโของโรงเรยนเสรจ กถงวนวทยาศาสตรโแหงชาตซงโรงเรยนจดกจกรรมทงโรงเรยน โดยให฿จดเปนฐานการเรยนร฿ของแตละสาย ชน แล฿วจดชวงเวลาให฿นกเรยนแตละชนได฿เข฿าชมนทรรศการและฐานกจกรรมของสายชนอนๆ ด฿วย คณะครวทยโ ฯ ชน ป.5 ให฿นกเรยนชน ป .6 ทเปนผ฿ชวยรนพในคายวทยโฯ กบนกเรยน ป.5 ทผานการเข฿าคายวทยโฯ มาแล฿วทมความสนใจโดดเดน เปนผ฿ชวยครในฐานกจกรรมวนวทยาศาสตรโ ซงจดไว฿อยางหลากหลายของสายชน ป.5

ป พ.ศ. 2550 จากการทนกเรยน ป .6 (นกเรยน ป .5 ปทแล฿วทผานการเข฿าคาย ) ได฿รวมเปนผ฿ชวยวทยากรประจ าฐานรนพ ได฿ซมซบวธปฏบตและการปฏบตตนจากวทยากรรนพ สงทสงเกตได฿จากนกเรยนทผานการรวมเปนผ฿ชวยรนพ คอ จะเปลยนค าพดให฿สภาพมากขน ความร฿สกไมพอใจตอพฤตกรรมของนกเรยนทเข฿าคาย เปลยนเปนผ฿ให฿ทด ให฿บรการน฿อง ป.5 ด฿วยความเตมใจ ในชวงนเองททานผ฿อ านวยการและทมวจย KM ของ สกว ./ สกศ. ได฿เสนอแนะให฿ขยายผล ทานผ฿อ านวยการโรงเรยน วชย ต .วฒนผล ได฿เสนอแนวคดตอคณะท างานให฿ฝกทมงานวทยากรพเลยงรนเยาวโ จงได฿รเรมขนมาและบรรจบพบวธการฝก โดยจดให฿มการถายทอดวธปฏบตจากรนพ (ได฿เปลยนชอเรยกเปน พเลยง BJ เพราะเปนศษยโเกาอนบาลฯ ทเรยนชนมธยม และเรยกนกเรยน ป.6 ทจะฝกเปนวทยากรพเลยงรนเยาวโวา น฿องจเนยรโ ) พจารณาคดเลอกนกเรยนชน ป.6 ทมคณสมบตดงน 1) ผานการเข฿าคายวทยโฯ

- 101 -


ของโรงเรยนอนบาลแล฿ว 2) มบคลกภาพและความสามารถด฿านวทยโฯ 3) มวฒภาว ะด฿านอารมณโด 4) ทางบ฿านให฿การสนบสนน โดยจดเวทเรองเลาเร฿าพลง หวข฿อ วทยากรพเลยงทดเปนได฿อยางไร เปนการถายทอดประสบการณโจากวทยากรพเลยงรนพ BJ ในชวงเวลาของการจดคายวทยโฯ วทยากรหลกจะเปนรนพ BJ จะด าเนนตามขนตอนและตารางก าหนดการเข฿าคายในทกเรอง โดยครเปนทปรกษาแบบเกาะตด (หมายถง การเฝามอง และอานแนวคดทกขณะเวลา) และมรนน฿องจเนยรโ เปนผ฿ชวย จากการเฝามอง ท าให฿พบวา นกเรยนทเข฿าคาย กล฿าถาม กล฿าแสดงออก ในชวงนเองทรนน฿องจเน ยรโได฿แสดงความสามารถด฿วยการให฿ค าปรกษา เสนอแนะวธการแก฿ปญหา วธท ากจกรรมในฐานกจกรรมยอยอยางเตมท พอถงวนวทยาศาสตรโแหงชาตทกลายเปนกจกรรมหลกอกกจกรรมหนงทโรงเรยนให฿ด าเนนการ นกเรยนชน ป.6 จะแสดงบทวทยากรประจ าฐานการเรยนร฿ และนกเรยน ชน ป.5 ทได฿รบการคดเลอกเปนผ฿ชวย ได฿ด าเนนกจกรรมยอยของวทยาศาสตรโในนทรรศการ เรมตงแตการเรยกร฿องให฿น฿องๆ และเพอนเข฿ามาชม สาธตการทดลอง และให฿การชวยเหลอทกคนทเข฿ารวมกจกรรมของฐานตนเองอยางเข฿มแขง

ในป พ.ศ. 2550 คายวทยโฯ แบบ 3 in 2 จงชดเจนขน ด฿วยการเรมร฿สกสญเสยความสามารถของรนพ BJ ม.ปลาย ทต฿องไปศกษาในมหาวทยาลย จงจดท า KM ระหวางรนพ ม.ปลาย กบ รนน฿อง ม .ต฿น แล฿วน าองคโความร฿มาถายทอดกบน฿องจเนยรโตามวถทางของ KM อยางชดเจนมากขน

จากกจกรรมคายวทยโฯ แบบ 3 in 2 จงเปนเหมอนวงจรของกระบวนการพฒนาทมกลมทเกยวข฿องกน 3 กลม คอ 1) BJ รนพ ม. ปลาย 2) BJ รนพ ม.ต฿น 3) น฿องจเนยรโ ป .6 ทได฿ฝกและรบการถายทอดวธการเปนวทยากรพเลยงคายวทยาศาสตรโ ท าให฿เกดผลจากการจดคายวทยโฯ ใน 2 สวน คอ สวนท 1 นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ได฿รบประสบการณโตรง และพฒนาทกษะเกยวกบกจกรรมวทยาศาสตรโ ได฿เหนตวอยาง แบบอยางทดของพ สวนท 2 วทยากรพเลยง ได฿ฝกทกษะการเปนพเลยงของตนเองให฿มคณภาพ

ปจจบนขนตอนการด าเนนงานคายวทยโฯ แบบ 3 in 2 คอ

(P) ขนท 1 เตรยมทมวทยากรพเลยง โดยคดเลอกจากนกเรยนทผานการเข฿าคายวทยโฯ ทมความมงมน มความสามารถ มวฒภาวะทางอารมณโทด มเวลาพอและทางบ฿านให฿การสนบสนน จ านวน 20-30 คน

- 102 -


(D) ขนท 2 ประชมชแจงหลกการและวธการให฿วทยากรพเลย ง BJ เข฿าใจและรวมกนวางแผนปฏบตให฿กบน฿องทมใหม

ขนท 3 ถอดวธปฏบตจากรนพ BJ ทก าลงจะจบการศกษา ด฿วยเรองเลาเร฿าพลง การสมภาษณโ การถอดความร฿ การฝกปฏบต ให฿ได฿เทคนค วธการและองคโความร฿การเปนวทยากรทดของฐานกจกรรมตางๆ

(C) ขนท 4 รนพ BJ ม.ต฿น และน฿องจเนยรโ รวมแลกเปลยนเรยนร฿ ระดมสมองและสรปองคโความร฿ เรองบทบาทวทยากรพเลยง

ขนท 5 รนพ BJ ม.ปลาย ทดสอบความร฿และทกษะตางๆ ของ BJ ม.ต฿นและน฿องจเนยรโ ป.6 ในการเปนวทยากรพเลยง

ขนท 6 การน าไปใช฿ในก ารจดกจกรรมคายวทยาศาสตรโ นกเรยนชน ป .5 โรงเรยนอนบาลวดปตลาธราชรงสฤษฎ

(A) ขนท 7 ท า AAR หรอทบทวนหลงปฏบตการ เพอปรบปรงและพฒนากจกรรมการจดคายครงตอไป

สรปได฿วาในการจดคายวทยาศาสตรโหรองานใดๆ กตาม อยามองทกสงวาเปนปญหาหร ออปสรรค แตมองในมมของปญหาแบบวทยาศาสตรโทต฿องแก฿ไขพฒนาไปตามล าดบขนตอนวธการทางวทยาศาสตรโ โดยเรมต฿นจากสงเลกๆ ทใกล฿ตว แล฿วคอยๆ ขยายผลใหญขน โดยค านงถงประโยชนโทลงสนกเรยนโดยตรงเทานน ผลทเกดขนมประโยชนโทงทเปนองคโความร฿/ กระบวนการ

อยางไรกด ผลทเกดขนจากการจดคายวทยโ ฯ แบบ 3 in 2 ทเปนผลทางตรงคอ (1) นกเรยนชน ป .5 ทกคนทเข฿าคายวทยาศาสตรโได฿รบการพฒนาทงองคโความร฿และทกษะทางวทยาศาสตรโ อนมผลตอการเรยนวทยาศาสตรโให฿มระดบสงขน (2) นกเรยน ป .6 จเนยรโได฿ฝกทกษะการเปนวทยากรพเลยงคาย วทยโฯ (3) เกดชมชน ผ฿ปฏบตของวทยาศาสตรโทมคณภาพ (4) สงผลให฿โรงเรยนได฿รบรางวลโรงเรยนดเดนด฿านการจดการศกษาวทยาศาสตรโระดบประถมศกษา ระดบประเทศ ของ สสวท . เปนปแรก เมอวนท 15 มกราคม 2551 ส าหรบผลทางอ฿อมคอ (1) พฒนานกเรยนทเปนวทยากรประจ าฐานการเรยนร฿กจกรรมคายวทยาศาสตรโ จากรนพ จากการค฿นคว฿าเพมเตม (2) ลานวทยาศาสตรโในงานวนเดกแหงชาต

- 103 -


ป 2553 วทยากรประจ าฐานสามารถจดลานวทยาศาสตรโให฿กบเดกทวไปทเข฿ารวมงานวนเดกแหงชาตทโรงเรยนจดได฿อยางราบรนและมศกยภาพ โดยจดกจกรรม Science Show หนยนตโวงเรว (3) อนบาลโชวโ ในการแสดงผลการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนตอสาธารณชน โดยใช฿ชอวา อนบาลโชวโ วทยากรทได฿รบการพฒนาสามารถประยกตโและจดกจกรรมวทยโ ฯ ได฿เองโดยตรง และแบบบรณาการระหวางกลมสาระตางๆ ได฿อยางหลากหลาย (4) เกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางพกบน฿องจนกลายเปนชมชน ผ฿ปฏบต (5) กลมวทยากรพเลยงจเนยรโทง ป.5 ” 6 ได฿ท าหน฿าทวทยากรพเลยง ได฿จดการอบรมให฿กบนกเรยนแกนน ากลมวชาการทเปนโรงเรยนเครอขาย 15 โรงเรยน จ านวน 150 คน (6) กลมวทยากรพเลยงจเนยรโสามารถสอบเข฿าเรยนตอห฿องเรยนพเศษ วทยโ-คณต ได฿ 100% และ (7) นกเรยนของโรงเรยนมจตวทยาศาสตรโ รกษโสงแวดล฿อม ให฿ความรวมมอเปนอยางดกบทกกจกรรม เชน โครงการเทคโนโลยสะอาด ห฿องเรยนสเขยว ปลกปาชายเลน ดาราศาสตรโ ฯลฯ

14. การพฒนาการเรยนรทงระบบดวยกระบวนการจดการความรสผเรยนสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร เชดชคณธรรม นอมน าปรชญา เศรษฐกจพอเพยง

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานวงจน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 หมท 4 ต าบลวงจน อ าเภอโคกส าโรง จงหวดลพบร 15120 โทร.0-3670-6580 087 9277791

โรงเรยนบ฿านวงจนบรการจดการศกษาแกประชาชนในเขตบรการโดยมงให฿ผ฿เรยนเปนคนด คนเกงและอยในสงคมได฿อยางมความสข มคณลกษ ณะตามทสงคมและชมชนต฿องการ เปนพลเมองทดของประเทศ รกสามคค เปนบคคลและสงคมแหงการเรยนร฿และครองตนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การจดการศกษาในอดตทผานมา มกใช฿วธของคนอนทคดค฿นขนมา และน าไปใช฿โดยขาดการปรบประยกตโให฿สอดคล฿องเหมาะสมกบบรบทของท฿องถน ขาดการวเคราะหโสงเคราะหโ ปรบปรงและพฒนาเปนนวตกรรมเพอพฒนาการจดการศกษาให฿บรรลวสยทศนโ นโยบาย กลยทธโ พนธกจ วตถประสงคโและ

- 104 -


เปาหมายของการจดการเรยนร฿ ดงนนผ฿บรหาร คร น กเรยน ผ฿ปกครอง ตลอดถงกรรมการสถานศกษาทกคนจงได฿รวมกนขบเคลอนการพฒนาการจดการเรยนรทงระบบดวยกระบวนการจดการความร โดยวธการแลกเปลยนเรยนร฿ แบงปนความร฿ น าวธปฏบตทประสบผลส าเรจมาใช฿ ปรบปรง พฒนาตนเองและทกภาระงานอยางตอเนอง ซงเปนความร฿ฝงลกหรอความร฿ปฏบตทมอยในตวตนของแตละคน ทเคยปฏบตแล฿วประสบผลส าเรจทงระดบทเคยชน ระดบปกต ระดบทดและระดบทดทสด โดยน าออกมาใช฿ และผสมผสานกบวธอน และประยกตโ เปนวธ การพฒนาการบรหาร พฒนาการจดการเรยนร฿ พฒนาส ขภาพสวนตนและสวนรวม ตลอดจนสงเสรม สนบสนนและพฒนากจกรรมนกเรยน เพอพฒนาให฿เปนบคคลใฝร฿ใฝเรยน มความสามารถในการอาน เขยนและคดวเคราะหโ มงให฿มผลสมฤทธทางการเรยนสงขน มสขภาพสมบรณโแขงแรงปลอดพ฿นจากสงเสพตด และม คณลกษณะอนพงประสงคโในด฿านความมคณธรรม จรยธรรม และมความพอเพยง ทงนโรงเรยนได฿ พฒนามา อยางตอเนองตลอดระยะเวลา 3 ปเศษ จนเปนทยอมรบและเกดผลเปนทประจกษโจนน าไปเปนแบบปฏบตได฿ รวมทงเหนวากระบวนการเชนนเปนกระบวนการพฒนา ให฿ผ฿บรหาร คร บคลากร นกเรยน ผ฿ปกครอง ตลอดจนกรรมการสถานศกษาทกคนได฿พฒนาตนเอง เปนบคคลแหงการเรยนร฿ น าไปสการพฒนาเปนสงคมแหงการเรยนร฿

นวตกรรมเพอพฒนาการเรยนร฿ทงระบบด฿วยกระบวนการจดการความร฿ มกระบวนการพฒนาดงน

1. ก าหนดหวปลา /หวขอ หรอวสยทศนความร เพอการพฒนาระดบโรงเรยน ห฿องเรยน และชมชน ดงน

ระดบโรงเรยนคอ ผ฿เรยนสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร฿ เชดชคณธรรม น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ระดบห฿องเรยนคอ ผ฿เรยนมทกษะในการอาน คดวเคราะหโ เขยน เรยนร฿คคณธรรม น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและหลกเลยงอบายมข

ระดบชมชนคอ ผ฿เรยนใฝร฿ใฝเรยน มความรบผดชอบ มคณธรรมจรยธรรม น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2. แลกเปลยนเรยนรและแบงปนความร จดให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿และแบงปนความร฿ซงกนและกน ตามหวปลา/หวข฿อทก าหนด 3 เรองทงระดบโรงเรยน ห฿องเรยน

- 105 -


และชมชน โดยเลาเรองเลาเร฿าพลงถงการพฒนาสขภาพให฿ปลอดภย สงเสรมให฿ผ฿เรยนใฝร฿ใฝเรยน พฒนาคณธรรมพนฐานและสร฿างเสรมให฿ทกคนมความพอเพยง ถอดบทเรยนวธทได฿เรยนร฿และไปศกษาเรยนร฿มา เพอนชวยเพอนแบงปนกน สมภาษณโผ฿เชยวชาญและผ฿ออกจากงานแล฿วน าแบบปฏบตทดและดทสดมาใช฿ ทบทวนกอนปฏบตงาน ทบทวนหลงปฏบตงานเปนประจ า ด าเนนการพฒนาการเรยนร฿ด฿วยวธการหลากหลายอยางตอเนองสม าเสมอจนได฿วธปฏบต (How to) สกดเปนขมความร฿ สงเคราะหโ เปนแกนความร฿ น ามาใช฿เปนวธปฏบตงานทดทสด เชน ปฏบตซ าๆ ย าบอยๆ หมนดแลสขภาพ ถอศลห฿า ประหยด อดออม เรยนร฿ในห฿องสมดและแหลงเรยนร฿ ศกษาหาความร฿ด฿วยตนเอง ฝากเงนเปนประจ า ใช฿สงของอยางประหยดค฿มคา เปนต฿น

3. น าความรปฏบตจากการแลกเปลยนเรยนรและแบงปนความรมาใชเปนวธพฒนาและตอยอดเปนนวตกรรม น าวธปฏบตหรอขมความร฿ซงเปนวธปฏบตทหลากหลายมาใช฿เปนวธปฏบตงานบรหารจดการศกษา จดการเรยนร฿พฒนาสขภาพสวนตวและสวนรวม โดยวธบอกซ าๆ ย าบอยๆ ลงมอปฏบต รกษาความสะอาด ก าจดเหา ตรวจสขภาพด฿วยตวเอง อย .น฿อยคอยชวยคร แปรงฟน 3 เวลา เลอกกนของมคณคา ใช฿สขาปลอดภย ฝกปฏบต ใฝร฿ใฝเรยน เรยนร฿จากห฿องสมดมชวต สบค฿นทางอนเตอรโเนต เข฿าชมนมกลมสนใจ รวมกจกรรมสร฿างสรรคโความร฿ หาผ฿ร฿ส฿ไมถอย ปฏบตตามหลกธรรมและสงเสรมผ฿เรยนให฿ร฿จกความพอเพยง นงสมาธพฒนาจตวนละ 5 นาท พทธบตรปฏบตธรรม ตกบาตรสปดาหโละครง ฝากออมทรพยโพฒนาชวต ท ายาสฟนโบราณสตรสมนไพรใช฿เอง เครงครดวนยใฝคณธรรม ปลกและแปรรปกล฿วยน าว฿ากนไ ด฿ทงป ปลกพชผกสวนครวรวกนได฿ หางไกล ยาเสพตดไมคดลอง ฯลฯ ซงโรงเรยนจดการเรยนร฿ผสมกลมกลนกบวธอน ๆมาอยางตอเนอง

4. น าวธการปฏบตและนวตกรรมทพฒนาขนเผยแพรแลวทดลองใชกบเปาหมายอน โดยก าหนดหวปลา / หวข฿อ / วสยทศนโความร฿ ก าหน ดทมงาน แลกเปลยนเรยนร฿และแบงปนความร฿ น าความร฿ไปปฏบตและเผยแพรความร฿แกโรงเรยนเครอขายจดการความร฿ ครและบคลากรทมาศกษาดงานอยางตอเนอง

5. แลกเปลยนเรยนรในชมชน ผปฏบตหลงการเผยแพรและทดลองใชนวตกรรม โดยมการแลกเปลยนเรยนร฿ แบงปนความร฿ทงระดบบคคลและกลมบคคลในลกษณะซงหน฿ากนและทางเว บไซตโ ได฿แก การแลกเปลยนเรยนร฿กนภายในโรงเรยน

- 106 -


ระหวางโรงเรยน ทงจากการมาศกษาดงาน การน าเสนอผลงาน ตลาดนดการจดการความร฿ เผยแพรทางโทรทศนโ วารสาร ทางบลอก เปนต฿น

6. ทบทวนหลงการปฏบตการ (AAR: After Action Review) หลงการพฒนาการเรยนร฿ทงระบบ รวมถงการปฏบตงานทงงานปกต งานโครงการ / กจกรรมตางๆ โดยสอดแทรกการจดการความร฿ ได฿จดให฿มการประชมทบทวนหลงปฏบตการตามประเดนทก าหนด หรอตามทก าหนดวตถประสงคโ ประเด นใดเปนไปตามวตถประสงคโมากทสด ประเดนใดเปนไปตามวตถประสงคโน฿อยทสด หรอไมเปนไปตามวตถประสงคโ จะมวธพฒนาตอไปอยางไร จะปรบปรงแก฿ไขอยางไร เปนต฿น ทงน ได฿ทบทวนและตดตามการปฏบตงานทงกระบวนการและผลการด าเนนงานการจดการเรยนร฿ทงระบบขอ งโรงเรยน โดยเน฿นให฿เปนไปตามวตถประสงคโมากทสด

7. บนทกองคความรและเผยแพร บนทกในเอกสารจดท าเปนรปเลม จดแฟมงาน เผยแพรทางเวบไซตโ จดท าเปนแผนผงความคด น าเสนอทางคอมพวเตอรโด฿วยโปรแกรม PowerPoint เผยแพรแกผ฿มาศกษาดงานและน าเสนอในเวทแลกเปลยนเรยนร฿ตางๆ

การด าเนนงานพฒนาการเรยนร฿ทงระบบด฿วยกระบวนการจดการความร฿สผ฿เรยนสขภาพปลอดภย ใฝเรยนร฿ เชดชคณธรรม น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เกดผลตอนกเรยน คร บคลากร โรงเรยน ชมชน กลาวคอ นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ทกชนเรยนโดยเฉพาะ O-NET สงกวาคาเฉลยระดบชาต ตดตอกน 2 ปการศกษา มความสามารถในการอาน เขยน และคดวเคราะหโดขน เปนผ฿ทมคณลกษณะอนพงประสงคโตามทสงคมและชมชนต฿องการ มคณธรรมจรยธรรม ปฏบตตา มหลกและแนวทางเศรษฐกจพอเพยง และนกเรยนทกคนมสขภาพสมบรณโ แขงแรง ไมตดสงเสพตด สวนครและบคลากรได฿พฒนาตนเปนบคคลแหงการเรยนร฿ สามารถน าขมความร฿มาใช฿เปนวธปฏบตงาน ส าหรบโรงเรยน เปนทยอมรบ ได฿รบการประเมนกจกรรมดเดน และได฿รบความศรทธาจากชมชน นอกจากน ทส าคญคอได฿รบการยกยอง ได฿แก โรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบทอง โรงเรยนจดบรการอาหารกลางวนปลอดภยชนะเลศระดบจงหวด โรงเรยนจดกจกรรมแปรงฟนดเดนชนะเลศระดบจงหวด โรงเรยนแกนน าปฏรปกระบวนการเรยนร฿ โรงเรยนห฿ องสมดต฿นแบบมชวต โรงเรยนวจยปฏรปกระบวนการเรยนร฿ โรงเรยนต฿นแบบพฒนาศกยภาพภาษาไทย โรงเรยนแกนน าคณธรรมชนน า ซงสร฿างความภาคภมใจแกพวกเราชาววงจนยงนก

- 107 -


อยางไรกด บทเรยนจากการน ากระบวนการจดการความร฿มาใช฿ในการพฒนาการจดการเรยนร฿ทงระ บบของโรงเรยน คอ การน าความร฿ฝงลกออกมาจากตวตนและสกดเปนความร฿ปฏบตแล฿วน ามาบรณาการปฏบตงาน เปนการน าวธปฏบตงานทประสบผลส าเรจของตนมาปรบปรงพฒนาและประยกตโใช฿ใหม ทงนควรมการแลกเปลยนเรยนร฿ แบงปนความร฿กนเปนประจ า ทบทวน พฒนา และน าการจดการความร฿มาใช฿อยางตอเนอง ตดตามและประเมนผลตามสภาพจรง พร฿อมทงมการพฒนา ปรบปรงอยางตอเนอง และท างานนอกกรอบได฿อยางอสระภายใต฿วตถประสงคโและเปาหมายเดยวกน

15. รวมใจประสาน สงเสรมนสยรกการอาน โรงเรยนวดหนองกระเบยน

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดหนองกระเบยน (นายเสรมวทยโ สงวร ผ฿อ านวยการโรงเรยนวดหนองกระเบยน) (นายสายชล ทบพม ครโรงเรยนวดหนองกระเบยน) (นางสดใจ สงวร ครโรงเรยนวดหนองกระเบยน) (นางวฒนา อบลคล ครโรงเรยนวดหนองกระเบยน) (นางสมเกยรต ทองสงขโ ครโรงเรยนวดหนองกระเบยน)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ต าบลหนองกระเบยน อ าเภอบ฿านหม จงหวดลพบร 15100 โทร. 036-708882 081-7953268

การพฒนาการเรยนการสอนให฿บรรลผลตามวตถประสงคโทก าหนดไว฿ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 ได฿นน การ อานเปนหวใจของการเรยนการสอน เพราะท าให฿ผ฿เรยนมความร฿ในทกๆ ด฿านโดยเฉพาะกลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ถ฿าวเคราะหโสภาพปจจบนของนกเรยนโรงเรยนวดหนองกระเบยน ยงมนกเรยนอานไมคลอง เขยนหนงสอไมถกและไมชอบเรยนหนงสอ เมอโรงเรยนด าเนนการจด การความร฿ขององคโกร จงได฿มาพดคยแลกเปลยนเรยนร฿กน และตกลงก าหนดโจทยโวา “จะปลกฝงใหนกเรยนมนสยรกการอานไดอยางไร ” โดยมเปาหมายต฿องการพฒนาการอาน การเขยน และปลกฝงนสยรกการอานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - มธยมศกษาปท 3 จ านวน 175 คน รวมทงสงเสรมให฿ครในโรงเรยน จ านวน 15 คน และผ฿ปกครองนกเรยน 175 คน

- 108 -


ชวยกนปลกฝงนสยรกการอานให฿เกดขนในโรงเรยน โดยสงเสรมสนบสนนและกระต฿นให฿นกเรยนได฿เรยนร฿และฝกปฏบตกจกรรมได฿ด฿วยตนเอง ให฿สามารถจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานได฿ด฿ วยตนเอง และให฿ครเข฿ารวมกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานของนกเรยนอยางตอเนอง

วธปฏบตด฿วยการใช฿เครองมอการจดการความร฿ แทรกเข฿าไปในการท างาน ด฿วยการแลกเปลยนเรยนร฿ โดยประชมวางแผนรวมกบเพอนครในโรงเรยน เปดประเดนโดยใช฿เรองเลาเร฿าพลงขอ งเพอนครทเคยจดกจกรรมสร฿างนสยรกการอานให฿กบนกเรยนประสบผลส าเรจ และเลอกวธการปฏบตมาจดกจกรรมสงเสรมรกการอานให฿กบนกเรยน เรยกกจกรรม “รวมใจประสาน สง เสรม นสยรกการอาน ” วธการปฏบตทเลอกมาจดกจกรรม ได฿แก กจกรรมวางทกงานอานทก คนวนละ 15 นาทพร฿อมกนทงโรงเรยนเวลา 12.10 - 12.25 น. ภาษาไทยวนละค า ตอบปญหาวทยาศาสตรโวนละข฿อ เลานทานทกวนพธ แสดงเลานทานประกอบทาทางในงานวนสนทรภ ประกวดวาดภาพ ประกวดค าขวญ ประกวดเรยงความในวนส าคญตางๆ เชน วนพอ วนแม วนสงแวดล฿อมโลก ประกวดหนงสอเลมเลก ประกวดสดยอดนกบนทก ประกวดหนน฿อยยอดนกอาน เปนต฿น

กระบวนการพฒนาในขนตอไป สงเสรมให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿เพอให฿ครเกดความร฿แตกฉานและน าไปตอยอดได฿ ด฿วยการจดไปศกษาดงานโรงเรยนอนทจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานและห฿องสมดมชวต ได฿แก โรงเรยนวดดอนยายหอม จงหวดนครปฐม โรงเรยนโคกส าโรง จงหวดลพบร โดยใช฿แบบบนทกการเรยนร฿จากวธปฏบตทเปนเลศ จดให฿แลกเปลยนเรยนร฿กบเพอนครภายในศ นยโเครอขายฯ จตรมตรโดยใช฿เรองเลาทประสบผลส าเรจ ใช฿วธการเรยนร฿แบบเพอนชวยเพอนโดยคณะศกษานเทศกโและรองผอ. สพท.ลพบร เขต 1 เปนทมเยอนให฿ค าแนะน า จดนทรรศการรวมแลกเปลยนเรยนร฿

- 109 -


ในงานมหกรรมทางวชาการ “ลพบรมหานครแหงการเรยนร฿ ” และกบคณะศกษาดงานการจดการความร฿ของ สพฐ. จดให฿มระบบนเทศ ก ากบ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงานตอ สพท . และผ฿เกยวข฿อง แลกเปลยนเรยนร฿รวมกบนกเรยนทเปนแกนน า และสอบถามความต฿องการในการจดกจกรรมทนกเรยนสนใจ ประมวลความร฿ทได฿ทงหมด และน ามาปรบปรงเพมเตมให฿เหมาะสมกบนกเรยนมากยงขน และน าไปทดลองใช฿

จากนน เพอให฿การเผยแพรกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานได฿ขยายวงให฿กว฿างขวางขน จงตอยอดการใช฿กจกรรมตอในปการศกษา 2550 กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 - มธยมศกษาปท 3 จ านวน 101 คน โดยครเปนผ฿จดกจกรรมและนกเรยนเปนสมาชก และให฿มการประเมนโดยใช฿เครองมอจดการความร฿ทเรยกวา การทบทวนหลงปฏบตการ หรอAAR ภาคเรยนละ 1 ครง มการจดนทรรศการแสดงผลงานตางๆ และน าข฿อคดเหนในจดทควรพฒนามาปรบปรงแก฿ไขให฿ดขน เพอน า ไปใช฿ตอในปการศกษา 2551 โดยน าการจดการความร฿สผ฿เรยน ให฿นกเรยนได฿ใช฿เครองมอการจดการความร฿ โดยปรบเปลยนวธการให฿นกเรยนรวมตวกนเปนทมแกนน า เลอกกจกรรมทสนใจและเปนทมงานจดกจกรรมนน เอง วางแผนการจดกจกรรมตลอดทงภาคเรยนโดยมครเปน ทปรกษา เมอสนภาคเรยนกจะทบทวนหลงปฏบตการ หรอท า AAR รวมกบเพอนคร นกเรยน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผ฿ปกครอง และตวแทนชมชน เพอน าความคดเหนมาปรบปรงกจกรรมสงเสรมรกการอานให฿ดยงขนเรอยๆ ความคดเหนทได฿จากการท า AAR เชน ให฿เพมความเข฿มข฿นในการฝกการอานมากยงขน จดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานให฿มความตอเนอง จดให฿มกจกรรมการประกวดของนกเรยนและครทมงเน฿นให฿นกเรยนร฿จกคดวเคราะหโมากขน อาท ประกวดยอดนกอาน ประกวดหนงสอเลมเลก ประกวดโครงงานตางๆ กจกรรมว เคราะหโขาวเช฿าน ฯลฯ และควรแจ฿งเกณฑโลวงหน฿าและประชาสมพนธโอยางทวถง เพอเปดโอกาสให฿นกเรยนทกคนได฿โอกาสเข฿ารวมกจกรรม การตอยอดกจกรรมโดยสงเสรมให฿นกเรยนท า

- 110 -


หนงสอเลมเลก หนงสอสงเสรมการอาน การท าโครงงานในกลมสาระการเรยนร฿ตางๆ เปนการกระต฿นให฿นกเรยนใช฿เวลาวางในการอานมากขน นอกจากนจดให฿มแหลงเรยนร฿ (ศนยโข฿อมลสารสนเทศ) เพมศนยโสบค฿นทางอนเตอรโเนตให฿มากขนให฿สามารถสบค฿นได฿ตลอดเวลา ให฿มห฿องสมดเคลอนทไปไว฿ตามมมตางๆ ทกห฿องเรยน นอกจากนยงจดประชมทมแกนน านกเรยนท กกจกรรมเพอเปดโอกาสให฿นกเรยนทกคนในแตละชนได฿มสวนรวมในการจดกจกรรม จดประชาสมพนธโ รณรงคโ สงเสรมให฿นกเรยน คร ผ฿ปกครองและผ฿เกยวข฿อง รวมทงหนวยงานและองคโกรตางๆ มสวนรวมในการจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอาน จนท าให฿สถานศกษามกจกรรมต฿นแบบ (Best Practice) การจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอาน

นอกจากประเมนกจกรรมโดยใช฿เครองมอ AAR แล฿ว ยงได฿สร฿างแบบสอบถามประเมนความคดเหนตอการจดกจกรรม ซงประมวลผลได฿วา นกเรยนร฿อยละ 92.56 เข฿ารวมกจกรรมรกการอาน และ มวธการทดทสดในกา รพฒนาการอานของตน นกเรยนร฿อยละ 80.45 มทกษะในการแสวงหา การอานของตนเอง มนสยรกการอาน พฒนาการอานของตนเองให฿ดขนอยเสมอ ครและนกเรยนร฿อยละ 96.32 รวมแลกเปลยนเรยนร฿ และศกษาจากแหลงเรยนร฿นอกสถานท ท฿ายสดผ฿เกยวข฿องร฿อยละ 90.21 มความพงพอใจตอการจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอาน

จากประสบการณโการจดการความร฿ในการจดกจกรรมสงเสรมรกการอานของโรงเรยน ได฿บทเรยนทวา การจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานจะประสบผลส าเรจแบบยงยนได฿ ต฿องเปดเวทให฿นกเรยนเตบโต เปนผ฿ด าเนนการจ ดกจกรรมเอง โดยใช฿การท างานเปนทมและมครเปนทปรกษาและให฿ก าลงใจอยางใกล฿ชด

16. การพฒนาการอาน การเขยนภาษาไทยใหสนกดวย 7 ส.

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดบานดาบ (นางธนนนทโ ถนอมวงศโ ครช านาญการพเศษ)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ต าบลโกงธน อ าเภอเมอง จงหวดลพบร โทร. 036-451197

- 111 -


เปนททราบกนดวาการอานการเขยนภาษาไทยมความส าคญอยางยง นอกจากนกเรยนจะต฿องมองคโความร฿ในเนอหาสาระของภาษาไทยตามทหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ก าหนดแล฿ว การอานการเขยนภาษาไทยยงเปนพนฐานส าคญในการเรยนร฿ในกลมสาระการเรยนร฿อนๆ อกด฿วย หากนกเรยนไมสามารถอานและเขยนภาษาไทยได฿ถกต฿อง กจะเปนปญหาในการรวมกจกรรมการเรยนการสอน ท าให฿เรยนร฿ไมทนเพอน สงผลให฿นกเรยนมผลสมฤทธ ทางการเรยนต ากวาเปาหมายทก าหนดในทกกลมสาระการเรยนร฿ ท าให฿เพมภาระแกครผ฿สอนเปนอยางมาก

จากการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนในปการศกษา 2550 พบวา มนกเรยนระดบประถมศกษา ชวงชนท 2 จ านวน 28 คน คดเปนร฿อยละ 35 ทอานไมออก เขยนไมคลอง และมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวาเปาหมายทกกลมสาระการเรยนร฿ ในฐานะเปนครสอนภาษาไทยตระหนกในปญหาน จงคดค฿นหาวธการแก฿ปญหาดงกลาว โดยศกษา พฒนาวธการหรอนวตกรรม “การเขยนภาษาไทยให฿สนกด฿วยนวตกรรม 7 ส.” ขน และไปทดลองใช฿ในกลมนกเรยนระดบประถมศกษา ชวงชนท 2 ทเขยนสะกดค าไมถกต฿อง 28 คนในปการศกษา 2551 รวมทงเผยแพรให฿ครผ฿สอน จ านวน 45 คน ได฿น าไปใช฿ เพอแก฿ปญหาการอานไมคลอง เขยนสะกดค าไมถกต฿องของนกเรยน และพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนภาษาไทยให฿สงขน ทงเปนการสร฿างเจตคตทดตอการเรยนการสอนภาษาไทยของนกเรยนด฿วย

การพฒนานวตกรรมดงกลาว มาจากโจทยโของปญหาทวา “จะพฒนาการอาน การเขยนภาษาไทยของนกเรยนให฿ถกต฿อง และมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนได฿อยางไร ” จงมาคดค฿นพฒนาโดยน าแนวคดหลกของ “7 ส. การสอนอาน เขยน เรยนภาษาไทยใหสนก” มาใช฿ ซงยงใหมไมมผ฿ใดคดขนมากอน เปนนวตกรรมทเกดจากการรวบรวมประสบการณโการสอนภาษาไทยมานานกวา 20 ป รวมทงได฿ศกษาแนวคด ทฤษฎจากนกการศกษา นกจตวทยา และน ามาประยกตโรวมด฿วยตามความเหมาะสม นวตกรรมการเรยนการสอนทพฒนานถอเปนแนวปฏบตในการปรบวธเรยนเปลยนวธสอน ตามกระบวนการ 7 ส. มรายละเอยดน าสการจดกจกรรมดงน

ส.ท 1 “สองกระจกยอนดตวครบาง” ท าโดยการปรบบคลกตวครให฿ดด แตงกายเรยบร฿อยสวยงามเหมาะสมกบอาชพคร ยมงายเ ปนกนเองกบนกเรยน ใจดมเมตตา พดจาไพเราะออนหวาน สร฿างความประทบใจให฿แกนกเรยนเมอเหนครแล฿วอยากเข฿ามาหาปรกษาพดคยด฿วย อยากเข฿ามาเรยนภาษาไทย มเจตคตทดตอวชาภาษาไทย

- 112 -


ส. ท 2 “สรางบรรยากาศทดในการเรยนภาษาไทย ” โดยใช฿กจกรรมและสอประกอบการเรยนทหลากหลาย จดห฿องภาษาไทยให฿สวยงาม มสอตางๆ ประกอบทนาสนใจ นาศกษาค฿นคว฿า นาเข฿ามาเรยน นาเข฿ามานงเลน มนทรรศการแสดงผลงานนกเรยนไว฿ด฿านหน฿าห฿องหรอในห฿องกได฿

ส. ท 3 “สนกกบบทเพลง ” โดยใช฿เพลงภาษาไทยประกอบการเรยนการสอนภาษาไทย ครอาจแตงขนเองเพอใช฿ประกอบเนอหาในบทเรยน อาจใช฿น าเข฿าสบทเรยน ขณะเรยน หรอสรปบทเรยนกได฿ตามความเหมาะสม เนอเพลงจะเน฿นการอนรกษโทรพยากรทมอยในท฿องถน และ ใช฿ภาษาทอานแล฿วเข฿าใจงายๆ สน เหมาะสมกบวยของนกเรยน ให฿นกเรยนได฿รบทงสาระความร฿และความสนกสนานเพลดเพลนไปด฿วย ท านองเพลงร฿องงายๆ เน฿นเพลงทนสมย ก าลงเปนทนยมในขณะนน เชน เพลงเรยนภาษาไทยสนก เพลงอนรกษโแมน าลพบร เพลงอแซวต านานบ฿านดาบ เปนต฿น

ส. ท 4 “สรางหนงสอเสรมประสบการณภาษาไทย ” ใช฿แหลงเรยนร฿ภมปญญาในท฿องถน เรองราวประวตความเปนมาของหมบ฿าน ทรพยากรทมในท฿องถน การด ารงชวต ขนบธรรมเนยมประเพณในท฿องถน ฯลฯ น ามาสร฿างสอประกอบการเรยนการสอน เชน หนงสอเสรมประสบการณโภาษาไทย เรอง ต านานบ฿านดาบ เทยวเมองลพบร แมน าสร฿างชวต เปนต฿น นกเรยนได฿เรยนร฿สงทอยใกล฿ตวในท฿องถน ท าให฿ดเหมอนเปนเรองงาย ชวยให฿นกเรยนเกดความรกภาคภมใจในถนฐานบ฿านเกดของตนอกด฿วย โดยจดท าให฿มขนาดรปเลมพอเหมาะ มภาพประกอบสวยงาม มความเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนและท฿องถน

ส. ท 5 “เสรมสรางความรคธรรมชาต” ให฿นกเรยนได฿เรยนร฿จากแหลงเรยนร฿

ธรรมชาต โดยการปฏบตจรง จากประสบการณโจรงของนกเรยน แล฿วถายทอดจนตนาการออกมาเปนงานเขยน เชน การเขยนเรยงความ วาดภาพประกอบ และค าขวญ เรอง การอนรกษโแมน าลพบร ณ บรเ วณรมแมน าลพบร ซงนกเรยนสามารถถายทอดงานเขยนจากประสบการณโตรงได฿ไมยาก

ส. ท 6 “เสรมแรง” โดยการให฿รางวล ให฿ค ายกยองชมเชยเมอนกเรยนตงใจเรยน ตงใจอานหนงสอ อานได฿ถกต฿องมากขน เขยนหนงสอได฿ถกต฿องและสวยงามมากยงขน

ส. ท 7 “สอนซอมเสรม” การสอนซอมเสรมนกเรยนเมอมเวลาวางตามความเหมาะสม ซงเวลาทใช฿ท าการสอนซอมเสรมมากทสดขณะนคอ ชวงพกรบประทานอาหาร

- 113 -


กลางวน กอนทนกเรยนจะรบประทานอาหารกลางวนประมาณ 10-15 นาท นกเรยนทอานหนงสอไมออกหรออานไมคลองจะมารวมก นทใต฿ต฿นไม฿ และท าการสอนซอมเสรมทกวนโดยใช฿หนงสอแบบเรยนเรวภาษาไทย สอนอานวนละเลกวนละน฿อยไมมากนก ไมให฿นกเรยนเกดความเบอหนายตอการเรยน บางวนอาจมกจกรรมเสรม เชน เลานทาน ร฿องเพลง

สลบกนไปบ฿าง กจะชวยให฿นกเรยนสนกสนานเพลดเพลน และมพฒนาการด฿านการอานทดขนตามล าดบ

เมอพฒนานวตกรรมแล฿วจงได฿น าไปทดลองปฏบต บนทกผลและน ามาพฒนาปรบปรงนวตกรรมจนบงเกดผลดตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน แล฿วน ามาสรปเปนแนวปฏบตในการสอนภาษาไทย พร฿อมเผยแพรให฿ครในโรงเรยนใช฿ สงผลให฿การจดการเรยนการสอนภาษาไทยบรรลวตถประสงคโตามหลกสตร สงผลให฿นกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนภาษาไทยมากขน รกครภาษาไทย สามารถพฒนาด฿านการอาน การเขยน รวมทงการเรยนภาษาไทยได฿ดขนอยางนาพอใจ ซงยนยนได฿ด฿วยข฿อมลองคโความร฿จากการประเมนนวตกรรมโดยใช฿แบบส อบถาม เมอวเคราะหโแล฿วได฿ข฿อสรปวา นวตกรรมการพฒนาการอาน การเขยนภาษาไทยให฿สนกด฿วย 7 ส. มประสทธภาพในการแก฿ปญหาการอานไมคลอง เขยนสะกดค าไมถกต฿อง เทากบ 85/88 ผลสมฤทธทางการเรยนภาษาไทยของนกเรยนกลมเปาหมายทกคนสงขน และครผ฿สอนทได฿รบการเผยแพรนวตกรรมมความคดเหนตอการพฒนานวตกรรมระดบมาก

อยางไรกด ในกระบวนการพฒนานวตกรรมมการเผยแพรและรวมแลกเปลยนเรยนร฿เพอประเมนนวตกรรม พร฿อมสรปความร฿และน ามาปรบใช฿อยางตอเนอง ได฿แก รวมแลกเปลยนเรยนร฿โดยใช฿เร องเลาเร฿าพลงกบเพอนครในโรงเรยน ในศนยโเครอขายฯ ลมน าลพบร ในระดบเขตพนทการศกษาตามโครงการพฒนาการเรยนการสอนภาษาไทย ศกษา ดงานโรงเรยนทเปนเลศในเรองตางๆ เชน ด฿านการประกนคณภาพของโรงเรยนวดทาแค ด฿านการจดการความร฿ของโรงเรยนวดห นองพมาน โดยใช฿การบนทกผลการเรยนร฿ตามแบบปฏบตทเปนเลศ เรยนร฿จากการชมนทรรศการแสดงผลงานทางวชาการทงในและนอกเขตพนทการศกษา รวมกบคร ชมชน รวมทงผ฿สนใจทวไป นอกจากนยงแลกเปลยนเรยนร฿ในรปแบบตางๆ ผานทางเวบไซตโแมงมม การประชมสมมนาทางวชาการ การศกษาเอกสาร การพดคยแลกเปลยนแนวคดในการท างานให฿ส าเรจกบเพอนครในโรงเรยนทกสปดาหโ ใช฿กจกรรม

- 114 -


เพอนชวยเพอน โดยรบค าแนะน าเตมเตมจากผ฿บรหารสถานศกษาทมความมงมนและตงใจพฒนาคณภาพของนกเรยนให฿ดขนในทกๆ ด฿านอยางเอาใจใส รว มทงได฿รบค าชแนะจากศกษานเทศกโทเปนเพอนรวมคดพาท าให฿มความชดเจนยงขน นอกจากนน าเครองมอ AAR หรอทบทวนความร฿หลงปฏบตกจกรรมรวมกบผ฿เกยวข฿อง ได฿แก ผ฿บรหาร ครในโรงเรยน และนกเรยนทเปนแกนน าการจดกจกรรม ได฿สะท฿อนความคดหลงปฏบ ตกจกรรม เพอประเมนนวตกรรม ดผลส าเรจ จดเดน จดทควรพฒนาให฿การด าเนนการจดกจกรรมครงตอไปประสบผลส าเรจยงขน

จากการได฿แลกเปลยนเรยนร฿ในหลายรปแบบเชนนกอเกดประโยชนโอยางมาก เพราะได฿แนวคดมาตอยอดพฒนานวตกรรม ‚การสอนอาน เขยน เรยนภาษาไ ทยให฿สนกด฿วย 7 ส.‛ ให฿มประสทธภาพ สอดแทรกวธการในการจดท าสาระท฿องถนของสถานศกษา ปรบเปลยนกระบวนการเรยนร฿ในกลมสาระการเรยนร฿อนๆ โดยปรบปรงตวครและเปดโอกาสให฿นกเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมมากขน พร฿อมทงน าผลสะท฿อนหลงการจดกจกรรมแบบเปดใจกบนกเรยน มาปรบเปลยนกจกรรม ได฿แก ให฿นกเรยนทกคนได฿มโอกาสแสดงออกอยางเทาเทยม เพมความถในการชมเชย ให฿รางวลแกนกเรยนทมความพยายาม แตงานบรรลเปาหมายเลกน฿อย ซงจะเปนการกระต฿นความสนใจ สร฿างแรงเสรมให฿นกเรยนมก าลงใจในการพฒนาการอ านการเขยนของตนเองให฿ได฿ดขนอยเสมอ เพมกจกรรมเรองเลาความส าเรจของนกเรยนเพอให฿เรยนร฿กนและกน และเกดความภาคภมใจในตนเอง กจกรรมการเรยนร฿แบบเพอนชวยเพอน พสอนน฿อง ในการอานการเขยนทยากขนเรอยๆ กจกรรมทสงเสรมการสร฿างสรรคโผลงาน การอานการเขยนของนกเรยนให฿มทางเลอกทนาสนใจและแสดงความสามารถได฿มากขน เชน ประกวดหนงสอเลมเลก แขงขนการเขยนค า ประกวดเรองเลาความส าเรจ ประกวดเลานทานประกอบทาทาง เปนต฿น

ผลผลตนวตกรรม ‚การสอนอาน เขยน เรยนภาษาไทยให฿สนกด฿วย 7 ส.‛ จดท าเผยแพรในรปแบบหนงสอเลมเลก แผนซด เผยแพรผานทางเวบไซตโ จดนทรรศการเผยแพรในงานแสดงผลงานทางวชาการระดบเขตพนท ระดบประเทศ เผยแพรในหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เชน เผยแพรในงานประกวดคดเลอก ‚ครภาษาไทยประกายเพชร ‛ ณ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร เมอวนท 25 สงหาคม 2550 ในการประชมสมมนาวจยปฏรปการเรยนร฿ ตอยอดนวตกรรม 1,000 นวตกรรมด฿วยการจดการความร฿ (KM) ณ โรงเรยน

- 115 -


วนตศกษาฯ งานศลปหตถกรรมนกเรยนระดบชาต ‚เกงสร฿างชาต‛ ณ ศนยโประชมอมแพค เมองทองธาน เม อป 2552 ดงนนทกลาวมาทงหมดอาจพดได฿วา นวตกรรมการเรยนการสอน ‚การสอนอาน เขยน เรยนภาษาไทยให฿สนกด฿วย 7 ส.‛ เปนการสงเสรมการเรยนร฿รวมกน ทงระหวางเพอนคร ครและนกเรยน นกเรยนและนกเรยน ซงถอวาเปนการพฒนานวตกรรมซงกอให฿เกดประโยชนโในการเรยนร฿รวมกนทงหนวยงาน

17. สองมอ สอสานรก สองวย

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานถลงเหลก (นางสรพร กนจ าปา ครโรงเรยนบ฿านถลงเหลก)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ต าบลถลงเหลก อ าเภอโคกส าโรง จงหวดลพบร โทร. 036-708882 086-0219204

ความเจรญก฿าวหน฿าในสงคมปจจบนเข฿ามาแทรกซมในวถชวตความเปนอยของคนเรามากขน กลายเปนชวตแบบตางคนตางอย พอแมมงท างานหารายได฿ เดกๆ ให฿เวลากบเพอนมากกวาครอบครว ผ฿สงอายถกทอดทง ด฿วยเหตนเมอโรงเรยนด าเนนการ จดการความร฿ จงก าหนดโจทยโวา“เราจะสรางความรก ความผกพน ดแล และใหบรการผสงอายไดอยางไร” ทางโรงเรยนได฿น านกเรยนเข฿ารวมกจกรรมในชมชนตามโครงการโรงเรยนวถพทธอยางสม าเสมอ ในเวลาเดยวกนมนกเรยนกลมแกนน าระดบมธยมได฿มโอกาสรบการอบรมการนวดฝ าเท฿าจากเจ฿าหน฿าทโรงพยาบาลโคกส าโรง แล฿วมาขยายผลให฿เพอนและน฿องระดบประถมอก 26 คน ได฿ฝกและให฿บรการกบคณคร พอแมและญาตพน฿องทบ฿าน ขณะทโรงเรยนกได฿แทรกมงคล 25 “ความกตญใ ”ให฿กบนกเรยน ด฿วยจดประสงคโเพอต฿องการสร฿างความสมพนธโอนดในครอบคร วของผ฿เรยน และผ฿เรยนได฿พฒนาคณลกษณะอนพงประสงคโ ทสอดคล฿องกบคณธรรม 9 ประการ ได฿แก กตญใ ขยน ประหยด ซอสตยโ มวนย สะอาด สภาพ สามคค และมน าใจ ให฿เกดขนในตน ด฿วยการปฏบตตนโดยการตอบแทนผ฿มพระคณ ให฿เกดความรกความอบอนแกบคคลในครอ บครว ญาตพน฿อง และผ฿สงอาย มพฤตกรรมจตอาสาชวยเหลอบคคลทวไปด฿วยความสมครใจและเตมใจ เชน ชวยเหลอบคคลในครอบครว ผ฿สงอายทมาสวดมนตโ ถอศลทวดในชวงเข฿าพรรษา เปนต฿น

- 116 -


กระบวนการพฒนาหลงจากก าหนดโจทยโ/หวปลา/หวข฿อ ‚เราจะสร฿างความรก ความผกพน ดแล และให฿บรการผ฿สงอายได฿อยางไร ‛ ทางโรงเรยนใช฿การแลกเปลยนเรยนร฿เปนหลก จดประชมวางแผนสมาชกในกลม พร฿อมกบทบทวนและฝกปฏบตการนวดฝาเท฿าทโรงเรยนและทบ฿าน ฝกนวดให฿ผ฿ปกครองและน าค าแนะน ามาปรบปรงพฒนาวธการนวดให฿มประสทธภาพ ถกใจผ฿รบบรการมากยงขน นอกไปจากนนให฿นกเรยนสบค฿นข฿อมลความร฿เรองการดแลสขภาพผ฿สงวยจากอนเทอรโเนต พร฿อมกบประชมและเลอกแนวทางจากเพอนๆ ทเคยท าแล฿วประสบผลส าเรจ โดยทมงานนกเรยนแกนน าเลอกวธการนวดบ าบดความเครยดด฿วยกลนสมนไพร (การบ รผสมใบเตย ) ในการสร฿างบรรยากาศระหวางการนวด ขณะทครเปนผ฿ให฿ค าปรกษา สาธต และสอนวธท าลกประคบ สมนไพร น าไปใช฿และแลกเปลยนข฿อมลกน ขณะเดยวกนได฿ศกษาดงานวธการนวดของเจ฿าหน฿าทโรงพยาบาล โคกส าโรง หลงจากนน น าความร฿ นวตกรรมและวธการทดมาพฒนาก ระบวนการนวด และไปทดลองใช฿ทวด และกลบมาสรปในกลมหลงจากการให฿บรการ เพอหาข฿อปรบปรงเสนอแนะในการออกไปบรการครงตอไป ทกวนพระ หมนเวยนกนทง 3 วด

โรงเรยนประสานกบเจ฿าหน฿าทโรงพยาบาลโคกส าโรงมาให฿ความร฿แผนไทยกบนกเรยน และพาทมงานนกเรยนแกนน าไปศกษาดงานวธการนวดจากเจ฿าหน฿าทโรงพยาบาลโคกส าโรงแล฿ว ได฿น ามาตอยอดและพฒนาวธการของทมงานอยตลอด เชน ได฿พฒนาการนวดธรรมดามาเปนการนวดแบบอโรมา (คลายเครยดด฿วยกลนสมนไพร ) ลกประคบสมนไพร (ผอนคลายกล฿ามเนอ ) นอกจากนนเสรมความร฿ ‚การดแลส ขภาพผ฿สงวย ‛ขณะให฿บรการ ได฿แก เพมกจกรรมอานหนงสอให฿ฟง บรการตรวจธาตเจ฿าเรอน (ปองกนการเจบปวยโดยใช฿รสชาตของอาหาร) ประกอบการสนทนาในขณะให฿บรการนวดฝาเท฿า

จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน ทปรากฏให฿เหนชดเจนของการเปลยนแปลงคอ มพฤตกรรมจต อาสาในการชวยเหลอผ฿อนด฿วยความสมครใจและเตมใจ

- 117 -


เชน สมาชกในครอบครวและผ฿สงอายเกดความพงพอใจและมความสขจากการรบบรการของนกเรยน สงผลให฿มความสมพนธโทดภายในครอบครว ญาตพน฿อง ครอบครวและสงคมอบอน ลดชองวางระหวางวย สร฿างความรกความเมตตา ซงเปนจดเรมต฿นแหงสนตสขและเตมไปด฿วยความกตญใ กตเวทอยางแท฿จรง ทงนสงทภาคภมใจของนกเรยนทสด คอ ค าพดของผ฿สงอายทเรยกเดกๆ วา “หมอนอยของยาย”

จากการแลกเปลยนเรยนร฿ในทมงานแกนน านกเรยน สรปความคดเหนได฿วา เมอนกเรยนได฿รวมกจกรรมน นกเรยนมความสามารถเฉพาะตวในภมปญญาแผนไทย มการท างานในระบบกลมตามบทบาทได฿ด และเปนผ฿ทมน าใจ เปนผ฿ให฿ความสขแกผ฿อนได฿ รวมทงมเวลาอยกบครอบครวมากขน ชวยเหลอให฿บรการบคคลในครอบครวในหลายๆ ด฿าน มความสม พนธโดขนมาก นอกจากนชมชนได฿ให฿การสนบสนนในเรองสมนไพรในท฿องถนทน ามาใช฿ท าลกประคบ ดงนนในปการศกษาตอไป นกเรยนวางแผนวาจะชวยกนปลกสมนไพรในโรงเรยน เพอให฿พอเพยงกบการใช฿และเปนการประหยดงบประมาณในการจดซอสมนไพรอกด฿วย

18. นาฏลลาโรงเรยนวดโพธเกาตน

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดโพธเกาตน (นายชยณลตยโ พรมม ผ฿อ านวยการโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น) (ครมนทนา สมบญเพญ ครโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น) (ครทพยโวรรณ บญเสรม ครโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 โทร. 081 9942101

ในภาวะปจจบนคนไทยรบวฒนธรรมจากตางชาตเข฿ามาหลายรปแบบ และมแนวคดเพอให฿ทนยคทนสมย โดยปลอยปละวางเฉยกบวฒนธรรมของชาตตนเองเสยคอนข฿างมาก ท าให฿ศลปวฒนธรรมบางอยางไมได฿รบความนยมและอา จเลอนหายไปถ฿าไมรวมกนอนรกษโและพฒนาให฿คงอยสบไป ผ฿ปกครองและชมชนวางใจในพฤตกรรมของบตรหลานเมอให฿เข฿ามาเรยนในโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น เนองจากโรงเรยนได฿ท าหลกสตร

- 118 -


ท฿องถน น าเรองของ “นาฏลลา”มาจดเปนการเรยนการสอนในรปของชมรมตงแต ป พ .ศ. 254 8 จนถงปจจบน เมอโรงเรยนน าการจดการความร฿เข฿ามาพฒนาองคโกร ได฿รวมกนก าหนดโจทยโ /หวข฿อวา “จะสบสานภมปญญาทองถนดานการแสดงโขนสดและลเกใหอยกบลกหลานโรงเรยนวดโพธเกาตนไดอยางไร ” โรงเรยนได฿ตอยอดจากทนเดมของหลกสตรท฿องถน น าภมปญญาท฿ องถนมาสอนและจดท าในรปแบบการเข฿าเรยนตามกจกรรมของชมรม ได฿แก โขนสด ลเก ซงได฿สอดแทรกคณธรรมและการด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงเข฿าไปด฿วย มนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - 6 ปการศกษา 2551 สมครเข฿ารวมกจกรรม 21 คน

ผ฿เรยนทสมครเรยนโขนสดหรอลเกจะเลนหรอท าคนเดยวไมได฿ ต฿องเลนเปนทม ผ฿ชมถงจะชมด฿วยความสนกสนาน มความสขไมเบอในการชม ทงยงชวยอนรกษโศลปวฒนธรรมและสร฿างรายให฿กบผ฿เรยนด฿วย ซงท าให฿ผ฿เรยนได฿ร฿จกการอยรวมกนเปนหมคณะ มความสามคค มความภาคภมใจในความเปนไทย สามารถสบสานศลปวฒนธรรมของท฿องถนให฿อยคกบคนไทยตลอดไป และเปนการใช฿เวลาวางให฿เกดประโยชนโตอตนเอง ครอบครวและชมชน ขณะเดยวกนได฿เรยนร฿คาของเงนทกวาจะได฿มาด฿วยความเหนอยยากจากการแสดงโขนสดหรอลเก เพราะการแสดงต฿อง ฝกซ฿อมทาทาง การร฿อง การรายร า หรอกวาจะมผ฿วาจ฿างตดตอให฿ไปแสดงโขนสด ลเก คอนข฿างยากล าบากและต฿องใช฿เวลา หรอเรยนร฿วธการผลตปย และการน าไปจ าหนายทกวาจะได฿เงน สงผลให฿ผ฿เรยนร฿จกใช฿จายอยางร฿คาและสมเหตสมผลวาสมควรทจะจาย จะไตรตรองอย างรอบคอบวาการใช฿จายแตละครง จายอยางพอประมาณตามฐานะความเปนอยของตนเองหรอไม ควรออมไว฿เทาไร จงจะไมเดอดร฿อนตนเองและผ฿ปกครอง นอกจากนการแสดงโขนสดหรอลเกยงเปนการฝกให฿ผ฿เรยนใช฿ค าควบกล า ค าคล฿องจอง ออกเสยง ร , ล, ว ได฿ถกต฿อง ชดเจน และแสดงอ อกด฿วยความภาคภมใจอกด฿วย ซงจากการเกบข฿อมลจากแบบสอบถามและวเคราะหโผล มนกเรยนร฿อยละ 76.54 สามารถฝกทกษะการออกเสยง ร, ล, ว ค าควบกล าได฿ถกต฿อง ชดเจน

การตอยอดทนเดมของหลกสตรท฿องถน น าภมปญญาท฿องถน “นาฏลลา” เข฿ามาสอนและจดท าในรปแบบการเข฿าเรยนตามกจกรรมของชมรม มกระบวนการพฒนาดงน

1. ศกษา แสวงหาความร฿ ประวตความเปนมาของโขนสด ลเก โดยสบค฿นจากทางอนเตอรโเนต ท าให฿ทราบวาโขนเปนนาฏศลปชนสงทเกาแกของไทยมานานตงแตสมย

- 119 -


กรงศรอยธยา ตามหลกฐานจากจดหมายเหตของลาลแบรโ ราชทตฝรงเศ ส ในสมยสมเดจพระนารายณโ ได฿กลาวถงการเลนโขนวา เปนการเต฿น ออกทาทางเข฿ากบเสยงซอและเครองดนตรอนๆ ผ฿เต฿นถอหน฿ากากและถออาวธ โขนเปนทรวมของศลปะหลายแขนง คอท าทาโลดโผน ทาร าทาเต฿นมาจากกระบกระบอง เปนต฿น จากนนประมวลผลและสร฿างความร฿เกยวกบภมปญญาท฿องถน “โขนสด ลเก” ขณะเดยวกนกส ารวจความต฿องการของผ฿เรยนทสนใจสบสานศลปวฒนธรรมไทยแสดงโขนสดและลเก และสรปข฿อมล น าองคโความร฿ทได฿ทงหมดมา ก าหนดหลกสตรการสอนในการจดกจกรรมพฒนานกเรยน โดยจดตงเปนชมรมแสดงโขนสด ลเก และให฿ผ฿เรยนเลอกเรยนตามความถนดและความสนใจ พร฿อมทงประสานภมปญญาท฿องถนซงเปนนกแสดงโขนสดและลเกของหมบ฿าน เพอมาเปนครของเดกๆ

2. แบงกลมผ฿เรยนฝกปฏบตแสดงโขนสดและลเกตามความต฿องการ เรมด฿วยทาร าตางๆ ตงแตทาพนฐานไปจนถงทาร าในลลาและอารมณโตางๆ ตามท฿องเรอง และฝกให฿ผ฿เรยนทองบทร฿องประกอบทาร าตามทครสาธต และให฿ผ฿เรยนฝกปฏบตจนคลอง และร฿องร าตามบททงการแสดงโขนและลเก และเลนให฿เพอนๆ และครด เพอรวมกนให฿ข฿อเสนอแนะ

การแสดงโขนสด

- 120 -


3. จดให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ โดยคณะครได฿พานกเรยนไปชมการแสดงของนกเรยนรนพจากวทยาลยนาฏศลป ลพบร และน ามาปรบปรงวธการร฿องร าของตนเอง จากนนรวมแสดงกบนกเรยนโรงเรยนอนๆ และแลกเปลยนเรยนร฿ซงกนและกน นอกจากนครยงพานกเรยนไปชมโขนและลเกคณะตางๆ และน ามาปรบปรงพฒนาวธการเลนของตนเองรวมกบครภมปญญาท฿องถน พร฿อมแสดงให฿ดเพอให฿ทานตชมและแก฿ไขวธการร฿องและร าให฿ดขนอยเสมอ ครให฿ก าลงใจและชมเชยเสมอเมอนกเรยนตงใจฝกซ฿อมและสามารถปฏบตได฿ถกต฿อง และคลองแคลวขน ฝกให฿ผ฿เรยนได฿ออกแสดงตามงานตางๆ เรมในงานประชมผ฿ปกครองนกเรยน งานโรงเรยน และขยายไปงานตางๆ ของชมชน ของหมบ฿าน เชน แสดงในงานบวชนาค แสดงหน฿าเมรงานศพ แสดงในงานวงนารายณโของจงหวดลพบร จนนกเรยนสามารถออกงานแสดงได฿อยางมนใจและเปนทชนชอบของผ฿เฒาผ฿แกอยางภาคภมใจ

อยางไรกด หลงการฝกซ฿อมและหลงการแสดงทกครง ได฿จดกจกรรมทบทวนหลงปฏบตการ หรอ AAR ระหวางผ฿เกยวข฿องทงหมด ได฿แก คร นกเรยน ภมป ญญาท฿องถน

การแสดงลเกในงานตางๆ

- 121 -


ตลอดจนผ฿ปกครองและนกเรยนทชมการแสดง บางครงกน าประชาชนทชมเข฿ารวมกจกรรมด฿วย เพอรบฟงความคดเหน ท าให฿ทมงานร฿ จดเดนและจดทควรพฒนาของผ฿แสดงแตละคน ได฿แก บทร฿องทมค าควบกล ามกออกเสยงไมชดเจน ความตอเนองของการแสดง การทองจ าบท จ านวนผ฿แสดงโขนและลเกไมเพยงพอท าให฿เกดการซบซ฿อนในตวผ฿แสดง ผ฿แสดงทแสดงทงโขนและลเกเกดการสบสน สงตรงนเปนแนวทางน ามาแก฿ไขข฿อบกพรองได฿ตรงคน ตรงประเดนมากขน ทงน าข฿อคดเหนทงหมดไปพฒนาปรบปรงให฿การแสดงในครงตอไปดยงๆ ขนไป ขณะเดยวกนกน ามาตอยอดนวตกรรมโขนสด ลเก ด฿วยการพฒนาบทร฿อง การขบร฿อง ลลาทาทาง และสงเสรมให฿มการสบทอดวธการเลนจากรนพสรนน฿อง เพอเปนการสบสานศลปวฒนธรรมดงกลาวไมให฿สญหาย ให฿คงอยกบลกหลาน สบทอดความสามารถรนตอรนเรอยมาแบบยงยน

จากการจดการความร฿เรอง นาฏลลาของโรงเรยนวดโพธเก฿าต฿น ได฿บทเรยนทวา การมภมปญญาท฿องถนในชมชนเปรยบเสมอนมขมทรพยโทสร฿างมลคาเพมให฿กบลกหลาน สร฿างความภาคภมใจให฿กบผ฿ทเกยวข฿องได฿อยางภาคภม และสร฿าง ความตระหนกให฿ทกฝายเหนคณคาของผ฿ เรยนทพยายามสบสาน สบทอดศลปวฒนธรรมการแสดงโขนสด ลเก ให฿คงอย และหวงแหนไมให฿สญหายไปจากชมชนและสงคมของคนไทย ทส าคญการมเวท มกจกรรมให฿ผ฿เรยนได฿แสดงออกอยางเหมาะสม นอกจากจะเปนการสงเสรมให฿ผ฿เรยนได฿เรยนร฿และฝกปฏบตอยางเปนขนเปนตอน แล฿ว ยงสงเสรมการท างานเปนทม การร฿จกชวยเหลอซงกนและกน การฝกความอดทนในการฝกซ฿อม ความพยายามในการทองบท การแสดงทสอให฿เหนถงความสมพนธโระหวางการออกทาร ากบการร฿อง สงเหลานล฿วนเปนวธการทชวยปลกฝงคณธรรมพนฐานให฿กบผ฿เรยนเปนอยางด

19. การจดการความรเพอยกระดบผลสมฤทธภาษาไทย

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดถอนสมอ (นางเสาวลกษณโ มวงงาม)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงหโบร หม 1 ต าบลถอนสมอ อ าเภอทาช฿าง จงหวดสงหโบร 16140 โทรศพทโ 036 ” 595249

- 122 -


ในการจดการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ประกอบด฿วยสาระหลก 5 สาระ ได฿แก สาระท 1 การอาน สาระท 2 การเขยน สาระท 3 การฟง การด และการพด สาระท 4 หลกการใช฿ภาษา และสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม ซงจากประสบการณโการสอนกวา 20 ป พบวา นกเรยนไมชอบเรยนสาระการเขยน เพราะเปนสาระทยากทสด ท าให฿ผลสมฤทธด฿านการเขยนต า นกเรยนจะไมชอบเขยนเรยงความ และเปนเหมอนยาหม฿อใหญส าหรบพวกเขา ฉะนนจงคดวา นกเรยนต฿องมทกษะการฟง การด การพดและการอาน เปนพนฐานกอนจงจะน าไปสการเขยนทดได฿ และทส าคญอยางยงคอผ฿เขยนต฿องมทกษะการคดในการสร฿างสรรคโงานเขยนของตนเอง ถ฿าผ฿เขยนมความคดรเรมสร฿างสรรคโและสามารถถายโยงประสบการณโ ความค ดและจนตนาการของตนมาเปนงานเขยนทมคณคา กจะเกดประโยชนโหรอความประทบใจแกผ฿อานหรอผ฿ฟงได฿

การจดการเรยนการสอนภาษาไทยในสาระการเขยนให฿ประสบความส าเรจนน กจะต฿องใช฿สอการเรยนการสอนเข฿าชวย ซงในการชวยเหลอนกเรยนให฿สามารถเขยนเรองราวหรอ เรยงความให฿ได฿ผลดนน จงได฿จดท าสอการเรยนการสอนเข฿าชวย คอแบบฝกการเขยนเชงสร฿างสรรคโ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงเปนแบบฝกทเรยงล าดบจากงายไปหายาก จ านวน 4 เลม ได฿แก เลมท 1 การเขยนค า เลมท 2 การเขยนประโยค เลมท 3 การเขยนข฿อความ และเลมท 4 การเขยนเรองราว เมอนกเรยนได฿ท าแบบฝกการเขยนเชงสร฿างสรรคโครบทง 4 เลม แล฿ว สงผลให฿นกเรยนมผลสมฤทธและเจตคตตอการเขยนสงขน นบวาเปนวธสอนอกวธหนงทเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพในการเรยนการสอนด฿านการเขยนได฿อยางมประสทธภาพมากยงขน

กลาวได฿วาผลส าเรจทเกดจากความมงมนในการสอนเขยนเรยงความให฿กบนกเรยน ท าให฿นกเรยนได฿รบโลรางวลชนะเลศ รวมทงทนการศกษาและเกยรตบตรรางวลตางๆ ด฿านการเขยนเรยงความหลายรายการ ทงระดบอ าเภอ ระดบจงหวด และระดบภาค ซงสร฿างชอเสยงให฿กบโรงเรยนและชมชนจนเปนทประจกษโ

20. ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกวาง

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดบางเดอ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 15 หม 4 อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน โทร. 081-7340100l

- 123 -


จากผลการประเมนภายนอกของส านกงานรบรองมาตรฐานคณภาพการศกษา ครงท 1 เมอพ .ศ. 2546 พบวาในมาตรฐานท 4 นกเรยนโรงเรยนวดบางเดออยในระดบปรบปรง สวนครงท 2 อยในระดบด แตกยงพบวา ยงขาดทกษะด฿านการคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ มวจารณญาณ โรงเรยนจงให฿นกเรยน คร ผ฿ปกครอง รวมทงหนวยงานในชมชน ตอบแบบสอบถามเกยวกบความร฿ของนกเรยน เชน ด฿านการอาน การเขยน การคด การตอบค าถาม และด฿านกจกรรมการเรยนการสอนของคร รวมทงการบรหารงานของโรงเรยน ซงจากแบบสอบถามพอสรปได฿วา ผ฿บรหารให฿ความสนใ จและสนบสนนสงเสรมการจดกจกรรมเปนประจ า แตนกเรยนไมรกการอานและแบงเวลาไมเปน ครจดกจกรรมการเรยนการสอนไมสอดคล฿องกบความสนใจของนกเรยน ผ฿ปกครองสวนใหญไมสามารถดแลนกเรยนได฿ เนองจากนกเรยนไมได฿อยกบบดามารดา อาศยอยกบตายาย ปยา ฯล ฯ ซงอายมากแล฿ว ไมสามารถดแลและให฿ค าแนะน าเรองการเรยนของนกเรยนได฿ ผ฿ปกครองต฿องท างาน บางครอบครวพอแมไมร฿หนงสอ จงไมสามารถทจะชวยทบทวนบทเรยนได฿

จากบทสรปของการตอบแบบสอบถามน ามาสการจดการความร฿ หรอ KM ของโรงเรยน จงได฿น ามาพจารณาด าเนนกจกรรม “ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกวาง ” เพอสงเสรมให฿นกเรยนโรงเรยนวดบางเดอตงแตชนอนบาลถงประถมศกษาปท 6 ทกคนมนสยรกการอาน กระตอรอร฿นเข฿ารวมกจกรรมรกการอาน ร฿จกจดเวลาในการอานหนงสอ และได฿พฒนาให฿อาน-เขยน-คดคลอง มความสามารถด฿านการอานและเขยนสอสารความในระดบดขน โดยใช฿เครองมอเรองเลาเร฿าพลง เพอให฿ทกฝายได฿มสวนรวมและมความพงพอใจทงตอการด าเนนการ กจกรรมการเรยนการสอน รปแบบของกจกรรมและสอการเรยนการสอน นอกจากนนย งได฿ใช฿เครองมอคณภาพ (PDCA) โดยทกฝายรวมกนคด ได฿ผลสรปด าเนนการตามวงจรการบรหารคณภาพ ดงตาราง

ระบบ ขนตอน การด าเนนการ วางระบบ (Plan)

- วเคราะหโหลกสตร

- ประชมครและบคลากรในโรงเรยนชวยกนวเคราะหโสาระส าคญและตวชวดของแตละกลมสาระการเรยนร฿

- วเคราะหโผ฿เรยน

- ครวเคราะหโสาเหตของการท าให฿นกเรยนมผลการอาน การเขยน การคดวเคราะหโ ไมเปนไปตามเปาหมายเพราะสาเหตใด โดยการออกแบบสอบถามทงจากผ฿ปกครอง ชมชน

- 124 -


ระบบ ขนตอน การด าเนนการ - ความต฿องการใน

การชวยเหลอ

- ครรวบรวมวธการทจะด าเนนการชวยเหลอผ฿เรยน ซงข฿อมลทได฿อาจมาจากคร จากผ฿ปกครอง จากการสงเกต จากแบบสอบถาม หรอจากกจกรรมการเรยนการสอนทปรบเปลยนจนเกดวธการทเหมาะสม

ท าตามระบบ (Do)

- ออกแบบรปแบบนวตกรรม โดยน า การจดการความร฿หรอ KM มาใช฿ในการด าเนนการ

- ประชมเชงปฏบตการในการจดการความร฿ในการจดกจกรรมการสอนเกยวกบการอานทครทกคนได฿ด าเนนการอยในปจจบน

- ทมพฒนาชวยกนสรปเรองทครทกคนเลาออกมาเปนขมความร฿และแกนความร฿

- ทมพฒนารวบรวมข฿อมล และรวมก าหนดรปแบบของนวตกรรมทจะน ามาใช฿ในการจดกจกรรม คอแบบบนทกการอาน แบบฝกทกษะการอานจบใจความ แบบฝกทกษะการอานคดวเคราะหโ หนงสอสงเสรมการอาน ‚ปทมฯ บ฿านเกดของฉน‛ จากเรองทนกเรยนได฿เลอกมา ทมพฒนาได฿ด าเนนการจดท าเปนรปเลม

ตรวจสอบ (Check)

- ตรวจสอบคณภาพของนวตกรรม

- น านวตกรรมทจดท าไปทดลองใช฿กบนกเรยน รวมทงน าไปทดลองใช฿กบนกเรยนโรงเรยนอน ได฿แก โรงเรยนวดโคก โรงเรยนวดฉาง โรงเรยนวดชนวราราม

- ตรวจสอบความถกต฿องของเนอหาสาระ ความเหมาะสมทางภาษา รวมทงความนาสนใจของรปแบบของนวตกรรม

- เกบข฿อมลตางๆ จากแบบสอบถามททางโรงเรยนด าเนนการ

- สรปข฿อมลทได฿จากแบบสอบถามทงภายในโรงเรยน และตางโรงเรยน เพอน ามาพจารณาด าเนนการตอไป

- 125 -


ระบบ ขนตอน การด าเนนการ แก฿ไข/พฒนา (Action)

- น านวตกรรมมาแก฿ไขปรบปรงให฿มความเหมาะสม และถกต฿องยงขน

- น าข฿อมลทได฿จากแบบสอบถามและจากการทดลองใช฿นวตกรรม มาปรบปรงแก฿ไขให฿มความเหมาะสมให฿มากขน ทงด฿านเนอหาสาระ ภาษา ความนาสนใจของรปแบบของนวตกรรม

- น ารปแบบของนวตกรรมทได฿ด าเนนการแก฿ไขปรบปรงมาแล฿ว มาจดท ารปเลมและมอบให฿แตละห฿องเรยนด าเนนการตอไป

จากการน าการจดการความร฿มาใช฿ในโรงเรยนเพอให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿และการมสวนรวมในการพฒนานวตกรรม “ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกวาง” ผานการใช฿เรองเลาเร฿าพลงดงกลาวข฿างต฿น ทมจดการความร฿ หรอทมพฒนาได฿มการบนทก สกดขมความร฿/วธปฏบต เพอน าไปใช฿ออกแบบรปแบบของนวตกรรมทจะน ามาใช฿ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน อาจกลาวได฿วาเปนบทสรปความร฿ปฏบตของครในโรงเรยนในการด าเนนการจดการความร฿ของโรงเรยนดงตาราง

ชอผ฿เลา/เรองเลา สาระส าคญ/วธการ ของการปฏบต

การน าไปใช฿/พฒนา

1. ครอนงคโ เทยงตรง ครจดเตรยมหนงสอไว฿ให฿นกเรยนอาน จ านวน 3 เลม โดยครอานให฿ฟง และให฿นกเรยนอาน และนกเรยนเขยนค าทได฿อานบนกระดานหรอในสมดของนกเรยน

- เลอกหนงสอทจะอาน - อานให฿ฟง - เขยนตามค าบอก

- การเลอกหนงสอ

- การสอนอาน - การสอนเขยน

2. ครสมบรณโ ศรพวงเลก ครให฿นกเรยนหยบหนงสอททางโรงเรยนได฿จดท ามาให฿นกเรยน นกเรยนอาน ครคอยดและชวยอานแก฿ไขเมอนกเรยนอานผด

- อานให฿ฟง

- การเลาเรอง - การตอบค าถามจากเรองทอาน

- 126 -




3. ครจรลศร นกเรยนและครชวยกนเลอกหนงสอนทาน และให฿ครเลาให฿ฟง พร฿อมทงให฿นกเรยนฝกอานออกเสยงให฿ถกต฿องและชดเจน

- เลอกหนงสอทจะอาน - ฝกอานออกเสยงให฿ถกต฿องและชดเจน

4. ครทศนยโ ยอดสนธโ ให฿นกเรยนเลอกนทานทจะให฿ครเลา เมอเลาเสรจแล฿ว ครจะถามวาได฿อะไรจากนทานทได฿เลา

- เลอกหนงสอ - การใช฿ค าถาม

5. ครอไรรตนโ สกลชพ โดยการให฿อานนทาน เมออานเสรจแล฿ว ให฿นกเรยนบนทกการอานจากเรองทอาน

- อานนทาน - บนทกการอาน

6. ครละมย รกการ อานค ายากในบทเรยนให฿นกเรยนฟงลวงหน฿ากอนเรยน เพราะเมอนกเรยนเจอค ายากกสามารถทจะอานได฿ และอยากจะอานตดตามเรองตอไป

- อานค ายากให฿นกเรยนฟง

7. ครลดดา รตโนดม เลอกนทาน ครอานน า โดยอานซ าๆ กนหลายครงๆ จนนกเรยนสามารถอานเองได฿

- เลอกหนงสอ - อานน าให฿ฟง - ให฿นกเรยนอานเอง

8. ครเจอจนทนโ บญสนอง เลอกหนงสอทมความหลากหลาย ทงเรองแปลจากตางประเทศทนาสนใจมาให฿นกเรยนอานและสามารถทเลาให฿เพอนๆ ฟงได฿

- เลอกหนงสอทนาสนใจ - ให฿นกเรยนอาน - ให฿นกเรยนเลาเรองทอานให฿ได฿

9. ครธนพร แก฿วมาลน หาหนงสอมาให฿นกเรยนอาน และให฿บนทกการอาน และให฿นกเรยนออกมาเลาวนละ 1 คน

- หาหนงสอ - ท าบนทกการอาน - ออกมาเลา

- 127 -




10. ครลดดา ทองออน ครจดท าแผนการสอนในการสอนอาน โดยครหาภาพให฿นกเรยนด และสนทนาซกถาม เพอนกเรยนเกดความสนใจ และให฿ฝกอานค าทได฿จากภาพ

- ท าแผนการสอน - รปภาพ - การสนทนา - การอาน

11. ครปราณ ช านาญกจ ครจดท าสมดค าศพทโ พร฿อมท าแบบให฿ผ฿ปกครองได฿บนทกการอานของนกเรยน และให฿นกเรยนอานค าศพทโวนละ 5 ค า และเลอกค าทอานมาแตงประโยค 3 ประโยค

- ท าสมดท าศพทโ - ท าบนทกผ฿ปกครองทราบ - อานท าศพทโ - ฝกเขยนค าศพทโ - ฝกแตงประโยค

12. ครสภาพร โตเะทอง ครท าแบบฝกให฿นกเรยน อานให฿นกเรยนฟง และให฿อานตาม พร฿อมให฿เดกจบใจความวาใครท าอะไร ทไหน อยางไร เมอไร

- ท าแบบฝกหด - ครอานน านกเรยน - ให฿จบใจความ - ใช฿ค าถาม ใคร ทไหน อยางไร เมอไร

13. ครชยสรรคโ นาคสงขโ ให฿นกเรยนค฿นคว฿าจากคอมพวเตอรโ (อนเทอรโเนต) ให฿นกเรยนท ารายงานหรอจดปายนเทศ

- ค฿นคว฿าด฿วยตนเอง - ท ารายงาน - จดปายนเทศ

14. ครสมภพ คงราช โดยการให฿ร฿องเพลง หรอดโทรทศนโ ดอกษร ครอานและให฿นกเรยนอานออกเสยงตามคร

- ร฿องเพลง ดโทรทศนโ ดตวอกษร

- ให฿ครอานน า - ให฿นกเรยนอานตาม

15. ครการะเกด เกตกราย ให฿นกเรยนดภาพ และให฿นกเรยนฝกอาน โดยครอานน า และแบงกลมให฿นกเรยนอาน

- ดภาพ - ครอานน า - นกเรยนอาน - แบงกลมการอาน

- 128 -




16. ครก าไล สรยะพรหม ให฿นกเรยนอานกบเพอน โดยให฿เพอนชวย ครคอยชวยเหลอบ฿าง บางครงให฿นกเรยนดภาพแล฿วฝกอาน

- ให฿เพอนชวยสอน - อานจากภาพ

17. ครกมลรตนโ กลนรอด นกเรยนเลอกหนงสอทจะอาน และให฿นกเรยนยอเรองทอานลงในบนทกการอาน และสมนกเรยนออกมาเลาให฿เพอนๆ ฟง

- เลอกหนงสอ - ยอเรองทอาน - บนทกการอาน - สมนกเรยนมาเลา

18. ครนงลกษณโ ล าไย เมอนกเรยนอานจากห฿องเรยนมาแล฿ว ครให฿นกเรยนสรปเรองทอานวา ใคร ท าอะไร ทไหน เมอไร ผลเปนอยางไร และออกมาเลาให฿เพอนฟง ให฿เพอนอานให฿ฟง และเพมเทคนคการสะกดค าส าหรบนกเรยนทอานไมได฿หรออานไมคลอง

- สรปเรองทอานให฿เพอนฟง

- เพมเทคนคการสะกดค า - ให฿เพอนชวยเพอน

การจดกจกรรม “ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกว฿าง” ประสบความส าเรจลลวงตามตวชวดทโรงเรยนก าหนด จงสงผลให฿นกเรยนมนสยรกการอาน มคณธรรมและคณลกษณะอนพงประสงคโ และมผลสมฤทธทางการเรยนร฿สงขนกวาปการศกษาทผานมาทกตวชวด สามารถเข฿ารวมแขงทกษะตางๆ กบหนวยงานอนได฿ประสบความส าเรจมากขน ได฿แก นกเรยนสามารถมผลคะแนนเฉลยในมาตรฐานท 4 สงขนร฿อยละ 70 ในด฿านคณธรรมและคณลกษณะอนพงประสงคโ ได฿แก มความซอสตย คอ เมอถงชวงเวลาในการด าเนนการกจกรรม นกเรยนทกคนสามารถทจะด าเนนการกจกรรมตามข฿อตกลงของแตละห฿องได฿โดยทครไมต฿องบอกเตอนเหมอนแตกอนการจดกจกรรม มวนยคอการทนกเรยนร฿จกปฏบตตนในชวงเวลาดงกลาว นกเรยนทกคนในโรงเรยนสามารถเข฿ารวมกจกรรมโดยพร฿อมเพรยงกน ใฝเรยนร คอการทนกเรยนมความกระตอรอร฿นทจะท ากจกรรม เชน การอานหนงสอ

- 129 -


การท าแบบฝกหดและการบนทกการอาน เปนต฿น มงมนในการท างาน คอการทนกเรยน ทกคนมความมงมนทจะท างานของตนเองให฿เสรจ และท าให฿ดทสดเตมศกยภาพของนกเรยน

ส าหรบผลทมตอคร ครมความตระหนก กระตอรอร฿น และเขยนแผนการจดการเรยนร฿และสร฿ างสอการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนได฿เพมมากขน โดยสามารถพฒนาและเน฿นการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามความสนใจของนกเรยนได฿อยางมประสทธภาพมากยงขน ในขณะทผ฿ปกครองกให฿ความรวมมอในการดแลการเรยนของนกเรยนมากขน เชน การอานหนงสอ การท า การบ฿าน ฯลฯ ชมชนและหนวยงานอนๆ เชน องคโการบรหารสวนต าบลบางเดอ สถานอนามยต าบลบางเดอ องคโการบรหารสวนจงหวดปทมธาน ฯลฯ เหนความส าคญและสนบสนนเรองของการอาน การเขยน การคดวเคราะหโสงเคราะหโมากขน เชน สนบสนนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ว สดอปกรณโ จดการแขงขนและประกวดการเขยนเรยงความของนกเรยน เปนต฿น

ท฿ายทสดบทเรยนจากการจดการความร฿ ‚ระฆงดงกงวานเปนสญญาณทองโลกกว฿าง ‛ ของโรงเรยนวดบางเดอ ทประสบความส าเรจและได฿รบรางวลเปนโลและเกยรตบตรจากสถาบนวจยและพฒนาการเรยนร฿ เนองจากปจจยเหลาน 1) ผ฿บรหารมภาวะผ฿น า มวสยทศนโ สงเสรมสนบสนนการพฒนาตนเองของคร และเปนผ฿น าทางวชาการ รวมทงการบรหารจดการ โดยตอยอดทนเดมของโรงเรยนคอ นวตกรรม TOPSTAR นนคอ สงเสรมประสานให฿ครมการท างานเปนทมคอ ทมน า ทมพฒน าคณภาพ และทมท า 2) ใช฿แนวคดการพฒนาคณภาพเชงระบบ คอ PDCA มคมอกระบวนการท างานทมคณภาพ มการก าหนดขอบขายหน฿าทความรบผดชอบของแตละคน แตละฝายอยางชดเจน 3) มการจดการอยางมระบบแบบแผนทชดเจน มการตดตาม ประเมนการด าเนนงาน รวมทงจดให฿ม

- 130 -


กจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿ทงในและนอกองคโกรอยางสม าเสมอ โดยใช฿เรองเลาเร฿าพลงเพอดงความร฿ของครมาใช฿พฒนานวตกรรม ซงท าให฿เกดความรวมมอ รวมแรง รวมใจในการท างานเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

21. หยงรากแกวทางปญญา : การพฒนานวตกรรมทเหมาะสมของการจดการเรยนรวทยาศาสตรแนวบรณาการส าหรบเดกปฐมวย

เจาของผลงาน…ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษา นางอรวรรณ ชนะพลไกร ผ฿เชยวชาญด฿านเผยแพรการศกษา

สงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ โทร. 086 ” 4159642

การสร฿างระบบคดให฿คดเปนท าเปนแก฿ปญหาเปน เปนความส าคญในการสร฿างความแขงแกรงให฿กบเดก ซงจะเตบโตเปนเยาวชนและจะเปนผ฿ใหญทมคณภาพ นนหมายถงการทประเทศไทยจะมพลเมองทมคณภาพในการสร฿างประเทศ

การพฒนากระบวนการเรยนร฿ผานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโมบทบาทส าคญในการสร฿างระบบคด ดงนนการปลกฝงให฿เดกมจตวทยาศาสตรโเปนพนฐานของชวตจงเปนภารกจส าคญของศนยโวทยาศาสตรโเพอการศกษา

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโฝกให฿เดกเปนคนคดอยางไตรตรอง มการสบหาความร฿ทางวทยาศาสตรโ ได฿แก การส ารวจตรวจสอบ การสงเกต การส ารวจ การทดลอง การสบค฿นข฿อมลวทยาศาสตรโ จงฝกให฿เปนผ฿มเหตผล ไมหลงเชอสงใดโดยขาดการพนจพจารณา ควรให฿มการฝ กฝนการคดจนกระทงมระบบคดจนตดเปนนสย การสอนให฿เดกมระบบคดอยางมขนตอนต฿องยนหยดอยบนพนฐานของคณธรรมจรยธรรมและสงคมวฒนธรรมอนดงามของชาตรวมด฿วย ดงนนการสอนแนวบรณาการทผสมผสานวทยาศาสตรโควบคกบการสอนภาษา ศลปะ วฒนธรรม คณธรรม จรยธรรม จงเปนทมาของ S.C.A Program (Science and Culture Approaching Program)

- 131 -


แตเดมมางานของศนยโวทยาศาสตรโเพอการศกษาได฿จดกระบวนการเรยนร฿ผานสอ ซงสวนใหญเปนสอนทรรศการผสมผสานสอเทคโนโลย ซงอาจเปนวซดแสดงข฿อมลอยในจอใกล฿ๆ จดแสดงนทรรศกา ร หรอบางครงกใช฿การกดปมแสดง จะมการเคลอนไหวหรอมเสยงบรรยาย ซงเหนวาการจดแสดงนทรรศการในลกษณะนเปนลกษณะการสอสารทางเดยว ผ฿ดต฿องอานต฿องฟง อกทงนทรรศการมระดบของต฿แสดงสงขนาดผ฿ใหญชม เดกๆ ชวงวย 4-8 ขวบซงเปนวยส าคญทวงการแพ ทยโและวงการการศกษาได฿ลงความเหนวาในระยะนสมองก าลงพฒนา ควรได฿จดการเรยนร฿ทเหมาะสมกบเดก แตทวาทสงเกตเดกเลกไมมโอกาสได฿ใช฿บรการ ด฿วยความไมเหมาะของเนอหาและวธการจดแสดงนนเอง ด฿วยเหตนได฿สร฿างแรงจงใจทจะปรบปรงและพฒนาให฿ดขน

ในป 2540 ได฿ศกษาค฿นคว฿าวธการทจะจดการเรยนร฿ทเหมาะสมส าหรบเดกปฐมวยโดยได฿ศกษาจากเอกสารต าราตางๆ

ในป 2542 ได฿ก าหนดกรอบความคดของวธการจดการเรยนร฿ คาดหวงวาจะมความเหมาะสมส าหรบเดก โดยจดในรปแบบชดการเรยน ใช฿บางสวนของนทรรศการทได฿มอยแล฿วในพนทของศนยโวทยาศาสตรโฯ มาเปนสวนหนงรวมด฿วยในชดการเรยน

ชดการเรยนทได฿คดรปแบบไว฿ประกอบด฿วย สไลดโ นทาน นทรรศการ ฐานปฏบตการด฿านวทยาศาสตรโและศลปะ ได฿ทดลองจดท าบท (Script) ของแตละองคโความร฿ โดยเลอกเรอง ‚น า‛ เปนชดการเรยนเพอท าการทดลอง ได฿เชญผ฿เชยวชาญองคโความร฿แตละด฿าน ได฿แก ด฿านโสตทศนปกรณโ ด฿านนทาน ด฿านวทยาศาสตรโ ด฿านศลปะ และผ฿เชยวชาญด฿านจตวทยาและด฿านปฐมวยมารวมประชมให฿ข฿อเสนอแนะความเปนไปได฿ในการจดระบบการเรยนร฿ตามกรอบแนวคดทได฿ตงสมมตฐานไว฿ เมอได฿ป รบปรงบางสวนตามความเหนข฿อเสนอแนะของผ฿เชยวชาญด฿านตางๆ ได฿ทดลองใช฿ชดการเรยนในกลมตวอยางมาจากโรงเรยนอนบาลเอกชนและโรงเรยนอนบาลชมชน เพอเปรยบเทยบดระหวางเดก 2 กลม ทมพนฐานทางสงคมทแตกตางกน ผลปรากฏวา เดกมความสนใจการเรยน มความ สขในการเรยนและสนใจจะสบค฿นเรองทเกยวข฿องมากขน จากเรองทได฿จดแสดงในรปแบบนทานและจากการปฏบตการ

ในป 2543”2553 ได฿น ากระบวนการจดการเรยนร฿มาตอยอดโดยจดชดการเรยนเรองอนๆ ได฿แก ชดข฿าวกบคนไทยสายใยแหงชวตเรอง‚ก าพร฿าผน฿อย‛ ชดต฿นไม฿เรองต฿นไม฿

- 132 -


ของปน฿อย ชดอากาศเรองสายลมมหศจรรยโ ชดแสงเรองสายร฿งลองหน ชดดาราศาสตรโเรองดวงไฟยกษโ ชดแมลงเรองผเสอแสนสวย ชดสงแวดล฿อมเรองปลาเพอนรก ทงนได฿ปรบปรงวธการน าเสนอ เชน

- สไลดโ เปลยนเปนสอประสม (Multimedia)

- นทาน ปรบเปนการแสดงโดยใช฿หนและผ฿แสดงจรงผสมผสานกน มเพลงซงได฿แตงค าร฿อง ท านอง เข฿าห฿องอดทได฿มาตรฐาน น ามาเปนการแสดงรววเพลงประกอบ การแสดง

- บทปฏบตการ ใช฿อปกรณโหางายใกล฿ตวเพอให฿ผ฿เรยนมความสบายใจในการเรยน

- ครผ฿น าเดก น าเดกไปท าการทดลองซ าได฿ และเกดความคดวาส อทดคอสอทมคณคา มใช สอราคาแพง ครสามารถท าได฿เอง และการปฏบตการทดลองท าได฿ทกท ไมต฿องหาห฿องปฏบตการ (Lab)

- คมอปฏบตการ ปรบเปลยนให฿เปนรปเลมกะทดรด มภาพและค าถามแบบสบเสาะและเน฿นทกษ ะกระบวนการทางวทยาศาสตรโ ภาพในคมอตรงกบสอในฐานปฏบตการเพอให฿ผ฿ปฏบตเข฿าใจและบนทกข฿อมลตรงกน

- นทรรศการ ใช฿จากบางสวนของนทรรศการประจ าพนทของศนยโวทยาศาสตรโฯ และท าเพมเตมขนเปนลกษณะนทรรศการชวคราว บางครงใช฿จดด฿วยของจรง เชน กา รเลยงตวออนของผเสอ ฯลฯ

- งานศลปะทเกยวข฿อง ได฿คดเลอกงานศลปะทสอดคล฿องกบเรองให฿ผ฿รวมกจกรรมได฿ประดษฐโและน ากลบไปใช฿ งานศลปะนนอาจเปนตวแทนของเรองเลาทได฿มประสบการณโจากการเข฿ารวมกจกรรมหรออาจเขยนเรองขนใหม เปนการบรณาการก บวชาภาษาไทย ภาษาองกฤษ สงคมศกษา คณตศาสตรโ และศลปะ

การปรบปรงวธการน าเสนอได฿รบความเหนและข฿อมลจากผ฿เชยวชาญสาขาตางๆ ขององคโความร฿ทกลาวในข฿างต฿นในรปแบบการประชมและการให฿ค าปรกษา

ได฿มการน าเสนอการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿วทยาศาสตรโตอบ รษทดปองทโ ประเทศไทย จ ากด เพอขอรบบรจาคห฿องแสดง บรษทได฿เหนด฿วยกบวธคด วธการท างาน และแผนงานในอนาคต และเหนประโยชนโทเดกจะได฿รบจากห฿องแสดงน จงได฿

- 133 -


จดท าห฿องแสดงพร฿อมอปกรณโตางๆ ครบถ฿วน ศนยโวทยาศาสตรโฯ ได฿รบบรจาคและใช฿ห฿องแสดงเปนปฐมฤกษโ ในเรองผเสอแสนสวยเปนเรองแรก ชดการเรยนชดตางๆ ได฿สร฿างขนโดยใช฿งบประมาณรฐบาลน฿อยมาก แตมประโยชนโมากเกนจ านวนเงนทลงทน วสดทได฿จดท าขนสามารถหมนเวยนกลบมาใช฿ได฿อกในรนตอไป จงท าให฿ได฿รบรางวลนวตกรรม ดเยยมระดบประเทศในงานหยงรา กแก฿วทางปญญา การพฒนานวตกรรมทเหมาะสมของการจดการเรยนร฿วทยาศาสตรโแนวบรณาการส าหรบเดกปฐมวย จากสมาคมพฒนาวชาชพครเมอป 2550 และได฿รบรางวลผลตภณฑโวฒนธรรมดเดนด฿านศลปะการแสดง ‚การแสดงวทยาศาสตรโและวฒนธรรมแนวบรณาการ” จากสภาวฒนธรรมกลมเขตกรงเทพใต฿ในป 2551

เนองจากชดการเรยนชดตางๆ เปนรายการสดทต฿องใช฿วทยากรในการจดแสดงและปฏบตการ ทางผ฿รบผดชอบได฿จดท า Script บท และรบสมครบคคลผ฿ทสนใจ น ามาทดสอบและฝกหด และเปดบรการ โดยมรอบการแสดงทกวนองคาร ” วนศกรโ วนละ 2 รอบ รอบเช฿าเวลา 10.00 ” 12.00 น. และรอบบายเวลา 12.30 ” 14.30 น. โดยผ฿เข฿ารวมกจกรรมจะเสยคาบรการ 30 บาท/ คน / รอบ และได฿ใช฿เงนสวนนมาบรหารโครงการโดยรฐไมต฿องเสยงบประมาณ

ผลตอบรบจากโครงการฯ ได฿รบการตอบรบจากโรงเรยนตางๆ จองรอบเข฿ามาเปนจ านวนมาก และเดกๆ มความสขกบการเรยน ทงครได฿แบบอยางไปพฒนาการเรยนการสอนของคร ผลงานตอเนอง ได฿น าชดการเรยนส าหรบเดกอาย 4-8 ป ไปตอยอดปรบประยกตโกบเดกอาย 9-12 ป โดยปรบปรงวธการน าเสนอ และข฿อค าถามในการปฏบตการในโครงการ ‚วทยาศาสตรโหรรษาสญจร‛ ได฿ผลการตอบรบทดมาก ได฿พฒนาตอไปโดยให฿เดกรนพจดกจกรรมวทยาศาสตรโแนวบรณาการให฿รนน฿องอาย 4-8 ป ในชวงกอนเข฿าเรยนหรอกลางวนและหลงเลกเรยน ได฿น ารอง ณ จงหวดนครปฐม ซงได฿ผลด

ขณะนได฿จดแสดงชดการเรยน ชดสงแวดล฿อม เรอง ‚ปลาเพอนรก ‛ ผ฿สนใจจะเข฿าชมได฿ นอกจากนนได฿จดให฿มการอบรม 2 โครงการ คอ

1. โครงการอบรมเชงปฏบตการการสร฿างสอวทยาศาสตรโแนวบรณาการส าหรบเดกปฐมวย

2. โครงการอบรมเชงปฏบตการ การสร฿างชดการเรยนอยางงาย

- 134 -


นอกจากนยงได฿จดท าการถอดบทเรยนเปนเรองเลาของขนตอนการปฏบตกวาจะเปน S.C.A Program หรอการสอนแนวบรณาการทผสมผสานวทยาศาสตรโควบคกบ การสอนภาษา ศลปะ วฒนธรรม คณธรรม จรยธรรม ในรปแบบต ารา VCD เอกสาร บทความ หนงสอนทาน เพลง ซงผ฿สนใจจะตดตอทงการเข฿าชมชดการเรยนหรอเข฿าอบรมทง 2 โครงการได฿ตามความสนใจ

- 135 -


- 136 -


22. เพาะช าอาชพ

เจาของผลงาน…โรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า) เทศบาลนครนครราชสมา 263 ถนนมตรภาพ - หนองคาย ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา 30000 โทรศพทโ 044-244136 โทรสาร 044-244022 มอถอ 081-2660755 E-mail [email protected]

จดมงหมายสดท฿ายในการจดการศกษานน คอการให฿นกเรยนได฿มเส฿นทางในการประกอบอาชพ โดยเฉพาะถ฿านกเรยนได฿สามารถค฿นพบความถนดความต฿องการของตนเองได฿เรวเทาใด กจะสามารถพฒนาตนเองเข฿าสอาชพ ได฿อยางรวดเรว เปนการรนระยะเวลาในการศกษา มเวลาในการประกอบอาชพมากขน อนเปนการเพมทกษะในการประกอบอาชพ สงผลให฿มความส าเรจในอาชพในเวลาอนรวดเรว มความมนคงและสามารถเกษยณตวเองได฿ในระยะเวลาอนสน ในการประกอบอาชพนนจะมบคคลทมความสามารถ มทกษะและประสบความส าเรจในการประกอบอาชพ โรงเรยนจงได฿จดให฿ ผ฿ทมความส าเรจในการประกอบอาชพเหลานได฿เปนต฿นแบบในการประกอบอาชพให฿กบนกเรยน และเปดเวทให฿นกเรยน ทมความสนใจในอาชพ ได฿แสดงความสามารถทางด฿านอาชพได฿อยางเปนระบบและครบวงจร ทงนเพอชวยให฿นกเรยนได฿มความร฿เกยวกบอาชพตางๆ มต฿นแบบในการประกอบอาชพ และม ทางเลอกเส฿นทางอาชพในอนาคตด฿วยการทดลองปฏบตจรง

การจดการ ให฿นกเรยนได฿มทางเลอกเส฿นทางอาชพในอนาคต หรอ “เพาะช าอาชพ” สามารถใช฿เครองมอในการจดการความร฿มาเปนเครองมอในการด าเนนการ ได฿แก เรองเลา การสงเคราะหโองคโความร฿ การลงมอปฏบต การทบทวนหลงการปฏบต ฯลฯ โดยการพฒนานวตกรรม “เพาะช าอาชพ” มกระบวนการพฒนาดงน

1. ก าหนดหวปลา (KV) หรอหวข฿อ ‚การจดการความร฿สเพาะช าอาชพ‛

mailto:[email protected]

- 137 -


2. จดเวทแลกเปลยนเรยนร฿ของครในโรงเรยน โดยใช฿เครองมอคอ เรองเลาเร฿าพลง การบนทกอาชพ การท าสมดเลมเลก การลงมอปฏบต และการทบทวนหลงการปฏบต (AAR) ดงภาพ

3. ส ารวจอาชพในชมชน และส ารวจความสนใจของนกเรยน แล฿วจดตงเปนกลมสนใจ มครเปนทปรกษากลมสนใจ และสรปความร฿เรอง อาชพในชมชนและ กลมบคคลทประสบความส าเรจในการประกอบอาชพในชมชน ดงตาราง

อาชพ บคคลทประสบความส าเรจ/ เจ฿าของกจการ

ครผ฿น า กลมนกเรยนทสนใจ

1. ชางซอมจกรยานยนตโ ร฿านจวมอเตอรโไซคโ/ วทยาลยเทคนคสรนาร

นายธรพงศโ จนดาวลยโ

2. การแกะกระจก ร฿านกรอบรป นายวฒชย องไธสง 3. น าสมนไพร วทยาลยเทคนคสรนาร นางนรนช ชาตะสวจนานนทโ 4. อาหารไทย และขนมไทย ร฿านขนมไทย นางสทธา วดอม 5. ซอมและประกอบคอมพวเตอรโ

โคราชคอมพวเตอรโ นายอนวฒนโ ฉนสงเนน

6. พยาบาล พยาบาลวชาชพ นางฐตรฐ ศาสตรา 7. นกดนตร นายเกรยงศกด จแหมนไวย นายเกรยงศกด จแหมนไวย 8. ศลปะ นางสาวพนทอง สวฒนพนธโ นางสาวพนทอง สวฒนพนธโ 9. ดอกไม฿ประดษฐโ วทยาลยเทคนคสรนาร นางนยมพร บวใหญ

KV เรองเลา

บนทกอาชพ

ปฏบต

AAR

KA

- 138 -


4. เชญบค คลทเปนผ฿ทประสบความส าเรจในอาชพทนกเรยนสนใจมาเลาเรองราวของการท างาน ขนตอนในการท างาน โดยมครทปรกษาและนกเรยนรวมกนบนทกในรปของการท าหนงสอเลมเลก จากนนครและนกเรยนวางแผนในการลงมอปฏบตจรงในอาชพทนกเรยนสนใจ นกเรยนลงมอปฏบตจรง โดยจดให฿แตละกลมแสดงความ สามารถด฿านอาชพในทกวนพธเวลา 15.30”17.00 น. เพอได฿ทดลองปฏบตจรง และเปนการแลกเปลยนเรยนร฿อกด฿วย จากนนจงทบทวนหลงการปฏบตเพอปรบปรงให฿ดขนตอไป

บทเรยน จากการด าเนน งาน “เพาะช าอาชพ ” พบวา นกเรยนสวนใหญ มต฿นแบบในการประกอบอาชพ ได฿แลกเปลยนเรยนร฿ในการประกอบอาชพ และแสดงความสามารถทางด฿านอาชพ สนกสนานทได฿ลงมอปฏบต จรง ซงเปนการทดสอบวาม ความถนดหรอมความรกในอาชพเพยงใด นอกเหนอจากนยงได฿องคโความร฿ในการประกอบอาชพตางๆ และรวบรวมเปนคลงความร฿ ของโรงเรยน อยางไรกด ควรมอาชพอนๆ ให฿หลากหลายเพมขน เชน ทนายความ ทหาร ต ารวจ ฯลฯ ควรจดให฿มเวลาในการลงมอปฏบตให฿มากขน และควรมเวทนอกโรงเรยนให฿นกเรยนได฿แสดงความสามารถทหลากหลายด฿วย

23. โรงเรยนผน าการจดการความรสการจดการเรยนรโรงเรยนคณธรรมชนน า ดวยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน

เจาของผลงาน…โรงเรยนสขานาร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

(นายเกษม ศภรานนทโ ผ฿อ านวยการโรงเรยนสขานาร) 547 ถนนโพธกลาง ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา 30000

จากวสยทศนโทวา“โรงเรยนสขานารเปนโรงเรยนผ฿น าการเปลยนแปลง ผ฿เรยนมคณภาพตามเกณฑโมาตรฐาน มงสความเปนสากล สบสานเอกลกษณโท฿องถน โดยครและบคลากรมออาชพ องคโกรทกภาคสวนมสวนรวม ” โรงเรยนสขานารจง ได฿พฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนตงแตระดบปฐมวย (อนบาล 1-2) ถงระดบประถมศกษา (ชนประถมศกษาปท 1- 6) เพอปลกจตส านก ซ มซบคณธรรมจรยธรรมทดงามให฿ฝ งแนนเปนพฤตกรรมท

- 139 -


ยงยน โดยใช฿ยทธศาสตรโและแนวคดทฤษฎในการพฒนา 3 แนวคดทฤษฎ คอ ทฤษฎต฿นไม฿จรยธรรม ทฤษฎกระจางคานยม และ แนวคดแผนทความสข

ต฿นไม฿จรยธรรม หมายถง บคคลทมพนฐาน 3 ประการ คอ ความเฉลยวฉลาด สขภาพจตด และประสบการณโสง จะสามารถรบการพฒนาเหตผลเชงจรยธรรมได฿เหมาะสมกบอาย (เหมอนบว 4 เหลา บวเหนอน าเทานนจะสามารถรบการพฒนาเหตผล เชงจรยธรรมได฿) และเปลยนพฤตกรรมให฿เปนพฤตกรรมทพงประสงคโ

กระจางคานยม หมายถง การหาแนวทางร฿จกตนเอง ร฿จกคนอน ร฿จกสงคมและสงแวดล฿อม เปนกระบวนการพจารณาตดสนวาสงใดควรไมควร เปนแนวทางให฿บคคลได฿ค฿นพบคานยมอะไรทมความหมายตอชวตของเขา

แผนทความสข หมายถง การวางแผนท าอยางไรจงจะมความสข มนษยโทกคนมได฿เกดมาพร฿อมความสข ความสขจงเกดจากการสร฿างแผนชวตท าอยางไรจงจะมความสข

จากวสยทศนโของโรงเรยน แนวคดทฤษฎดงกลาว ข฿างต฿น และแนวคดการจดการความร฿ โรงเรยนได฿ ประยกตโและน ามาใช฿ พฒนาคณธรรมจรย ธรรมสวถชวตทเปนสข เพอปลกฝงให฿กบครและนกเรยนได฿ซมซบคณธรรมจรยธรรม นนคอพฒนา “โรงเรยนผน าคณธรรม” ใช฿หลกการ 4 รวม คอ รวมคด รวมท า รวมด฿วยชวยกน และรวมพฒนา ยดหลกความรวมมอ และการเปนเครอขาย ของผ฿เกยวข฿องคอ บ฿าน วด โรงเรยน ในการรวมกนพฒนาคณธรรมจรยธรรมทดงามให฿กบผ฿เรยน โดยเน฿นคณธรรม 8 ประการ เน฿นการฝกปฏบตด฿วยตนเองอยางตอเนอง ให฿ เปนวถชวตเพอพฒนาการคดวเคราะหโ การใช฿เหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมในการสร฿างองคโความร฿ด฿วยต นเอง และการปรบเปลยนพฤตกรรมให฿เปนนสยถาวรทดและยงยน เปนคนด มความร฿ความสามารถด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงและมวถชวตทเปนสข โดยในแตละขนตอนของความรวมมอและด าเนนงานได฿ใช฿วธการจดการความร฿ เพอแลกเปลยนเรยนร฿ ทบทวนการปฏบต งาน การดแลชวยเหลอ การน าเสนอผลงานเมอประสบผลส าเรจให฿เปนแบบปฏบต /แบบอยาง และเผยแพรแนวคดการพฒนาดงภาพ

- 140 -


การพฒนานวตกรรม “โรงเรยนผน าการจดการความรสการจดการเรยนรโรงเรยนคณธรรมชนน า ดวยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน ” ทสงผลตอการจดการศกษาของโรงเรยนสขานาร มกระบวนการ/ขนตอนการด าเนนงานดงน

1) ศกษาวสยทศนโของโรงเรยน แนวคดทฤษฎ และการจดการความร฿ พร฿อมทงสรปความร฿และน า มาก าหนดประเดนของการจดการความร฿ ‚โรงเรยนผ฿น าการจดการความร฿ โรงเรยนคณธรรมชนน า ด฿วยหลกการจดการ 4 รวม พฒนาคณภาพนกเรยนทยงยน”

2) สร฿างชมชนผ฿ปฏบต ของคณะคร และสร฿างเครอขายความรวมมอของบ฿าน วด และโรงเรยน จากนนจดการ แลกเปลยนเรยนร฿ ตามประเดนทก าหนด โดยใช฿เครอง มอการจดการความร฿ ได฿แก เรองเลาเร฿าพลง เพอนชวยเพอน การถอดความร฿ การทบทวนหลงการปฏบต จดตลาดนดความร฿ ฯลฯ มการสรปความร฿ และ น าความร฿มาใช฿พฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿โรงเรยนคณธรรมชนน าให฿กบนกเรยน

3) ชมชนผ฿ปฏบต และเครอขายทเกยวข฿องน านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ” 6 จ านวน 1,500 คน และมการแลกเปลยนเรยนร฿ในชมชนผ฿ปฏบตหลงการทดลองนวตกรรม

4) ให฿นกเรยนน าเสนอผลงานของตนเอง ด฿วยการจดการความร฿ในรปแบบ POP-UP รายงาน แผนพบ หนงสอเล มเลก แผนผงความคด การปฏบตจรง และจดท าโครงงานคณธรรม โดยมเวทให฿น าเสนอหลากหลาย เชน น าเสนอหน฿าชนเรยน น าเสนอตอผ฿ทสนใจ และฝกปฏบตจรงเรองคณธรรมจรยธรรมทงในและนอกโรงเรยน ขณะเดยวกนจะใช฿การทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) ทกครงหลงท ากจกรรม

- 141 -


ตวอยางการท า POP-UP มขนตอนดงน

ขนตอนท 1 เตรยมกระดาษ/ รปภาพ ทสอดคล฿องกบเรองหลกธรรมประจ าใจ หรอความร฿เรองตางๆ ทเกยวกบคณธรรมจรยธรรม

ขนตอนท 2 พบกระดาษ ½

ขนตอนท 3 ตดฐาน POP-UP

ขนตอนท 4 ตดรปทฐาน POP-UP คณธรรม/ ความร฿ เพอน าเสนอผลงานและแลกเปลยนเรยนร฿ได฿

5) ให฿นกเรยนประเมนการปฏบตงานของตนเองและของกลม และให฿ผ฿ปกครอง เพอน คร และผ฿เกยวข฿องประเมนการปฏบตงานของนกเรยน

6) บนทกองคโความร฿เพอเผยแพร

จากการด าเนนงานดงกลาวสงผลตอนกเรยน คอนกเรยนมพฤตกรรมด฿านคณธรรมจรยธรรมอยในระดบทนาพงพอใจ นกเรยนได฿รบเทคนควธการเรยนร฿ใหมๆ จากการจดการความร฿ ซงชวยเพมศกยภาพความสามารถการเรยนร฿ให฿แกนกเรยน สงผลตอครคอครมความร฿ความเข฿า ใจและมทกษะในการจดการความร฿ ทชวยให฿ครได฿พฒนาองคโความร฿และได฿รบเทคนควธการสอนใหมๆ เพมขน สร฿างความมนใจในการเรยนการสอน ตลอดจนสร฿างความร฿ความเข฿าใจให฿ทนตอการเปลยนแปลงทางการศกษา ซงชวยให฿ครได฿พฒนาตนเอง สามารถพฒนากระบวนการท างานให฿ตอบสนองนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ขณะเดยวกนก ชวยให฿คร ได฿พฒนาเปนแบบอยางเรองคณธรรมจรยธรรมแกนกเรยน สวนผลตอชมชน คอ สร฿างความศรทธา เชอมนให฿กบผ฿ปกครองและชมชน นอกจากน การทโรงเรยนพฒนาการจดการความร฿สการเสรมสร฿างคณธรรมจรยธรรมของน กเรยน สงผลให฿โรงเรยนมชอเสยงในระดบจงหวดและประเทศ เปนโรงเรยนผ฿น าการเปลยนแปลง ประเภทท 1 เปนโรงเรยนคณธรรมชนน า โรงเรยนน ารองการจดการเรยนร฿ และโรงเรยนทได฿รบรางวลเหรยญทอง หนงนวตกรรม หนงโรงเรยน ของครสภา ปการศกษา 2552

อยางไรกตาม สงทเปนบทเรยนจากการน า หลกการและวธการจดการความร฿มาใช฿ในโรงเรยน คอ บคคลได฿เรยนร฿วาการจดการความร฿เปนรปแบบการสอสารท

- 142 -


สร฿างสรรคโ ชวยเหลอซงกนและกน และน าไปสวธปฏบตทเปนเลศ บคคลได฿เรยนร฿กนและกน น าไปสบคคลและองคโกรแหงการเรยนร฿ น าไปสโลกกว฿างไร฿ขดจ ากด ทงน ต฿องใช฿เวลาสร฿างความเข฿าใจ สร฿างความตระหนกให฿ผ฿เกยวข฿อง คร / นกเรยน และทกฝายได฿รบร฿ และต฿องน ามาใช฿เปนเครองมอในงานและสถานการณโทเหมาะสมและทกฝายเหนด฿วย เชน ทโรงเรยนน ามาใช฿ในเรองการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของครและนกเรยน และทส าคญคอ ต฿องท าอยางสม าเสมอและตอเนอง

24. การจดการเรยนรแบบบรณาการสบสานเศรษฐกจพอเพยง ใชวถเกษตรอนทรย น าความรคคณธรรม

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานฝายพญานาค สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2 หมท 4 ต าบลธาตทอง อ าเภอภเขยว จงหวดชยภม

โรงเรยนบ฿านฝายพญานาคมนกเรยน 146 คน คร 10 คน มความตระหนก มงมน และตงใจเปนอยางสงทจะพฒนานกเรยนซงเปนก าลงส าคญของชาตในอนาคต ให฿สามารถเรยนร฿ และพฒนาการเรยนร฿จากประสบการณโจรง การฝกปฏบต คดเปน ท าเปน และแก฿ปญหาเปนอยางเตมศกยภาพ

เมอได฿น าการจดการความร฿มาใช฿ในโรงเรยน ซง เปนกระบวนการต฿องใช฿ยทธศาสตรโการมสวนรวมของบคลากรหลายๆ ฝายในโรงเรยน ทงผ฿บรหาร คร และนกเรยนรวมถงช มชน กระบวนการเรมจากต฿องก าหนดหวข฿อ /ประเดนของการจดการความร฿ คณะครและนกเรยนชวยกนส ารวจทนเดม วเคราะหโสภาพปญหา จดออนจดเดน และความต฿องการพฒนา /ปรบปรง /แก฿ไขการเรยนการสอน เพอความเปนไปได฿ในการคดค฿นหาวธการหรอสงใหมๆ มาใช฿พฒนาการเรยนกา รสอน ได฿ความร฿วาทนเดมของโรงเรยนคอ การจดการเรยนร฿แบบบรณาการ สบสานเศรษฐกจพอเพยง ใช฿แหลงเรยนร฿ทางธรรมชาตในโรงเรยน ผสมผสานเทคโนโลย ICT และการจดการเรยนร฿แบบบรณาการ สบสานเศรษฐกจพอเพยงใช฿วถเกษตรอนทรยโ น าความร฿คคณธรรม ขณะทความร฿ อกสวนหนง คอสภาพชมชนในเขตพนทบรการของโรงเรยนเปนชมชนเกษตรกร ซงสวนใหญประสบปญหาคาครองชพและปญหาหนสน ท าให฿ผ฿ปกครองของนกเรยนต฿องไปท างานตางจงหวด นกเรยนจงอยหางกบผ฿ปกครอง สงผลให฿เกดปญหาพฤตกรรมตามมา

- 143 -


จากข฿อมลทได฿ โรงเรยน น ามาประกอบกนและตอยอด โดยก าหนดประเดนการจดการความร฿ทมงให฿โรงเรยนจดการเรยนการสอนได฿สอดคล฿องกบปญหา ความต฿องการและสภาพจรงของโรงเรยนและชมชน จงมแนวคดจดการเรยนการสอนโดยใช฿ทฤษฎเกษตรพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจ฿าอย บรณาการรวมกบกลมสาระวชาตางๆ ในโรงเรยน และองคโความร฿จากชมชน น ามาจดการเรยนร฿ให฿ผ฿เรยนได฿เรยนร฿และมประสบการณโจากการฝกปฏบตจรง โดยผสมผสานระหวางธรรมชาตและวถชวตดงเดมเข฿าด฿วยกนเพอการพฒนาทเกดประโยชนโสงสด ทงนการด าเนนโครงก ารน“การพฒนานวตกรรมการจดการเรยนรแบบบรณาการ สบสานเศรษฐกจพอเพยง ใชวถเกษตรอนทรย น าความรคคณธรรม ”ให฿เกดประสทธภาพอยางยงยนตอไป จ าต฿องจด /สร฿างสภาพแวดล฿อมและแหลงเรยนร฿ทางธรรมชาตทมหลากหลาย ให฿เออตอการน ามาจดการเรยนร฿แบบบรณ าการ ทมงสนกเรยนและชมชนอยางยงยน เพราะเลงเหนวาสงเหลานจะกระต฿นให฿นกเรยนต฿องการทจะเรยนร฿ ต฿องการท ากจกรรมตางๆ มากขน ได฿เรยนร฿อยางเตมตามศกยภาพและมความสขในการเรยนร฿ ทงยงเปนการปลกฝง สงเสรม สนบสนนการด าเนนชวตตามแนววถชวตทพอเพยง ประหยด พงตนเองได฿ สามารถปรบตว แก฿ปญหาได฿ทกสถานการณโ รวมถงยงสร฿างความตระหนกและเจตคตทดในการอนรกษโตอเตมลมหายใจแกชวตทรพยากรทางธรรมชาตให฿คงอย ได฿สอดแทรกคณธรรมจรยธรรม คณลกษณะอนพงประสงคโด฿านมคณธรรม 9 ประการ ได฿แก ขยน ประหยด ซอสตยโ มวนย สะอาด สภาพ สามคค มน าใจ และกตญใ ทงนการจดการเรยนร฿ในลกษณะเชนน หากท าได฿ส าเรจจะเปนแหลงเรยนร฿เรองทฤษฎเกษตรพอเพยงของชมชน ซงจะส าเรจได฿จะต฿องได฿รบความรวมมอชวยเหลอจากทกๆ ฝายทงนกเรยน คร โรงเรยน ชมชน ภมปญญาท฿องถน และหนวยงานอนทเกยวข฿อง

เมอได฿ประเดนการจดการความร฿ของโรงเรยนแล฿ว การพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿แบบบรณาการของโรงเรยนใช฿กระบวนการแลกเปลยนเรยนร฿ ผ฿บรหาร คร นกเรยน บคลากรทางการศกษาและชมชนรวมกนคด จนตนาการ วางแผนสร฿างในสงทคาดหวงจะน ามาใช฿พฒนา /ปรบปรงวธการเรยนเปลยนวธการสอน ก าหนดประเภทและรปแบบนวตกรรม รวบรวมและแสวงหาความร฿จากบคคล แหลงเรยนร฿ตางๆ และน ามาจดระบบความร฿ทจะใช฿ในการสร฿าง/ตอยอดนวตกรรมในแตละขนตอน จดเตรยมทรพยากร วตถดบ วสดอปกรณโและเครองมอทจ าเปน พร฿อมงบประมาณ และลงมอสร฿างนวตกรรม

- 144 -


ตามขนตอนทก าหนด มการสงเกตและบนทกผลทเกดขน ทดสอบแตละขนตอนของการพฒนา /ทดสอบเครองมอ ชนสวนตามขนตอน สงเคราะหโผลการพฒนานว ตกรรมเพอวางแผนพฒนานวตกรรมอยางตอเนอง สร฿างเกณฑโการประเมนคณคาของนวตกรรม เพอวดและประเมนคณคาของนวตกรรม และน านวตกรรมทพฒนาขนไปทดลองใช฿ (Try Out) กบนกเรยนในชนตางๆ ในระหวางและหลงทดลองนวตกรรม กได฿แลกเปลยนเรยนร฿ในชมชนผ฿ปฏบ ตทเกยวข฿อง และทบทวนหลงปฏบตการ เพอน าผล /ความร฿ทได฿ไปปรบปรงแก฿ไขข฿อบกพรองให฿ดขน พร฿อมทงสรป บนทกองคโความร฿ และจดท ารายงานผลการพฒนานวตกรรม เพอเผยแพรในรปแบบตางๆ ได฿แก จดท า VCD แผนพบ เอกสารเผยแพร และเผยแพรทางเวบไซตโของ สพท .ชย .2 http:// www.chaiyaphum2.go.th/ และเวบไซตโ http://gotoknow.org/blog/faii

การน านวตกรรมไปใช฿ในการปฏบตท าให฿เกดผลตามจดประสงคโทตงไว฿ทกประการ ทส าคญคอโรงเรยน เปนแหลงเรยนร฿เรองการจดการเรยนร฿แบบบรณาการทฤษฎเกษตรพอเพยงของชมชน และเปนโรงเรยนผ฿น าเกษตรอนทรยโของจงหวดชยภม ผลผลตทางการเกษตรน ามาใช฿ในโครงการอาหารกลางวนไร฿สารพษ นกเรยนปลอดภย นกเรยนมความกระตอรอร฿นและมความสขในการเรยนร฿ สามารถด าเนนชวตตามแนววถชวตทพอเพยง ประหยดและพงตนเอง มความตระหนกและมส วนรวมในการอนรกษโและพฒนาสงแวดล฿อมในโรงเรยน และมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน นอกจากนเกดการเรยนร฿โดยการมสวนรวมระหวางโรงเรยน ผ฿บรหาร คร นกเรยน ชมชน และหนวยงานอนทเกยวข฿องอยางยงยน อนท าให฿เกดประโยชนโสงสดตอผ฿เรยน

25. การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ: กรณศกษาโรงเรยนบานตลกหน

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานตลกหน (วาทร฿อยตรพพฒนโ ประดบเพชร) ผ฿อ านวยการโรงเรยนบ฿านตลกหน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2 ต าบลโคกกง อ าเภอแกงคร฿อ จงหวดชยภม โทร. 044-131058 มอถอ 089-5155392

- 145 -


โรงเรยนบ฿านตลกหนเปนโรงเรยนทมเดกทมความต฿องการพเศษประเภทบกพรองทางการได฿ยน 1 คน บกพรองทางสตปญญา 1 คน บกพรองสมาธสนและซน 1 คนและบกพรองทางการเรยนร฿ 17 คน รวม 20 คน ทเรยนรวมในโรงเรยน สงนท าให฿เกดปญหาในตวครสวนใหญทท าการสอนนกเรยนปกตเรยนรวมกบเดกทมความต฿องการพเศษ เพราะไมเข฿าใจการจดการเรยนการสอนลกษณะเชนนอยางชดเจน มแตครทผานการอบรมทางการจดการศกษาพเศษเทานนทมความเข฿าใจในเด กกลมน ประกอบกบโรงเรยนกยงไมสามารถคดกรองเดกกลมนได฿อยางชดเจนด฿วย จงเกดปญหาการจดการเรยนการสอนแกเดกกลมน ถงแม฿วาจะมเดกทได฿รบการวนจฉยแล฿ววาเปนกลมเดกทมความต฿องการพเศษ หากทวาเมอเกดปญหาพฤตกรรมทสงผลตอการเรยน ครทไมมความร฿ทางการจดการศกษาพเศษแตต฿องสอนเดกกลมน กไมทราบวธการทจะจดการกบพฤตกรรมในห฿องเรยนนนได฿ สงผลให฿เกดความวนวายในชนเรยน สงผลกระทบไปสเดกปกตทต฿องเรยนรวมชน นอกจากนนผ฿ปกครองสวนใหญให฿ความรวมมอในการจดการเรยนก ารสอนแกเดกทมความต฿องการพเศษไมมากนก ให฿เปนภาระกบโรงเรยนทจะพฒนาคณภาพการจดการศกษาให฿กบเดกกลมน

จากสภาพปญหาทกลาวข฿างต฿น เมอโรงเรยนน าการจดการความร฿มาสการพฒนาการท างาน จงสนใจและต฿องการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษ โดยใช฿เทคนคการประชมระดมแนวคดเพอสร฿างอนาคตรวมกน (Future Search Conference: F.S.C.) ของฝายตางๆ ทเกยวข฿อง ได฿แก คร ครการศกษาพเศษ ผ฿ปกครอง นกเรยน ชมชน และหนวยงานภาครฐ ในการท างานรวมกนภายใต฿ทรพยากรท฿องถนทมอย ให฿มสวนรวมพฒนารปแบบการจดการเรยนรวม ส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษทสามารถประสบความส าเรจได฿ภายใต฿สภาพการณโ ทเปนอยจรงในโรงเรยนและชมชน ใช฿การ สบค฿นวธการตางๆ ในการจดการเรยนรวมของหนวยงานทเกยวข฿องทงภายในและภายนอกโรงเรยน เพอสรปองคโ ความร฿ของรปแบบและวธการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษ เพอน ามาใช฿ในการพฒนานวตกรรมรปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษของโรงเรยนบ฿านตลกหน ทเหมาะสมกบสภาพจรงของโรงเรยนและชมชน ซงกระบวนการพฒนานวตกรรมสรปได฿ดงแผนภาพ

- 146 -


ปรบปรงแผน

ประเมนผลรวบยอด ปรบปรงแผน

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ

“ โครงการตาง ๆ ในการจดการเรยนรวม “ การมสวนรวมของฝายตาง ๆ “ นกเรยนปกตชวยเหลอเดกพเศษมากขน “ ครมเจตคตทดตอเดกพเศษ “ ผ฿ปกครองให฿การชวยเหลอบตรทบ฿าน ตอเนองจากโรงเรยนอยางมประสทธภาพ “ เดกพเศษสามารถเรยนร฿ได฿เตมศกยภาพ

ปฏบตตามแผนทปรบ

ผานกระบวนการ F.S.C. ก าหนดแนวทางและวางแผนแก฿ไขปญหา

การประเมนผลระหวางโครงการ

พจารณาจาก “ การมสวนรวมในกระบวนการ FSC (จ านวนผ฿เข฿ารวมประชม การแสดงความ คดเหน บรรยากาศในการประชม) “ การบรรลวตถประสงคโของแตละโครงการ “ การด าเนนกจกรรมได฿ตามแผน “ ปญหาอปสรรคในการด าเนนการ

ปฏบตตามแผนทไดก าหนดขน ปจจยภายในโรงเรยน “ โครงการให฿ความร฿ความเข฿าใจเดกพเศษแก ผ฿บรหาร ครประจ าชน ครการศกษาพเศษ ครสอนวชาตางๆ ทเกยวข฿อง “ โครงการให฿ความร฿ความเข฿าใจเดกพเศษแก นกเรยนปกต “ โครงการอบรมครทเกยวข฿องในการจด วางแผนการการศกษารายบคคลแกเดกพเศษ “ โครงการอบรมครให฿สามารถท าการคดกรอง ภาวะทสงผลตอการเรยนร฿ของเดก “ โครงการอบรมครในการกระต฿นพฒนาการ เบองต฿นและการปรบพฤตกรรม ปจจยภายนอกโรงเรยน “ โครงการส าหรบผ฿ปกครองในการระดม ความคดหาวธการดแลชวยเหลอบตรทบ฿าน อยางตอเนองจากโรงเรยน

ปรบปรงแผน

ปฏบตตามแผนทปรบ

ก าหนดปญหาและความตองการเกยวกบการจดการเรยนรวมในโรงเรยน

กลมผปฏบตการ นกเรยนปกต ผ฿ปกครอง ครทเกยวข฿อง ผ฿บรหาร เจ฿าหน฿าทจากหนวยรฐทเกยวข฿อง ชมชน (ตลอดกระบวนการตงแตการก าหนดปญหาและความต฿องการ วางแผน และประเมนผล)

ประเมนผล

- 147 -


จากการพฒนานวตกรรมรปแบบการจดการเรยนรวมให฿มประสทธภาพ ต฿องสงเสรมให฿เกดการด าเนนการของทกฝายทมสวนเกยวข฿อง ตงแตชมชน เจ฿าหน฿าทของหนวยรฐ ผ฿บรหาร ครทกคนในโรงเรยน ผ฿ปกครอง เพอนนกเรยนทเปนเดกปกต แม฿กระทงตวเดกทมความต฿องการพเศษเอง ซงต฿องมความตงใจจรงในการเข฿ามามสวนรวมตงแตรวมกนวเคราะหโปญหา วางแผนการด าเนนงานในโรงเรยนตามสภาพการณโจรงของโรงเรยนและชมชน รวมกนคดวางแนวทางการแก฿ปญหา ลงมอปฏบตตามทได฿รวมกนวางแนวทางไว฿ รวมทงมการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง สงเหลานสะท฿อนให฿เหนวาการจดการเรยนรวมกบเดกปกตส าหรบเดกทมความต฿ องการพเศษสามารถปฏบตได฿จรงและได฿ผล ซงมข฿อมลสนบสนนได฿จากผลการประเมนความพงพอใจ ของผ฿ทมสวนเกยวข฿องในการพฒนานวตกรรมโดยใช฿แบบสอบถามประเมนความพงพอใจ ผลการวเคราะหโพบข฿อมลทนาสนใจหลายประการคอ

1. ผ฿ทมสวนเกยวข฿องในการพฒนานวตกรรมก ารจดการเรยนรวม มความพงพอใจอยในระดบ มากตอรปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษทประสบความส าเรจภายใต฿สภาพการณโทเปนอยในโรงเรยนและชมชน

2. หนวยงานภาครฐเมอได฿ก าหนดนโยบายและหลกการในการจดการเรยนรวมแล฿ว ควรมการจดอบรมให฿ แกผ฿บรหารทกโรงเรยนเพอให฿มความร฿ในการจดการเรยนรวมอยางทวถง ผ฿บรหารต฿องเปดใจรบเดกทมความต฿องการพเศษเข฿าเรยนรวมในโรงเรยน และควรมการประเมนการจดการเรยนรวมอยางเปนมาตรฐาน เชอถอ และวดได฿ เพอสะท฿อนถงภาพทแท฿จรงของประสทธภาพในการจดการเรยนรวมของโรงเรยน ส าหรบน ามาใช฿ก าหนดแนวทางการแก฿ปญหาและให฿การชวยเหลอเดกเรยนรวมได฿ตรงประเดนกบปญหา อนจะน าไปสการพฒนาประสทธภาพของการจดการเรยนรวมได฿ดยงขน

3. ศกษานเทศกโควรประสานและขอความรวมมอจากผ฿เชยวชาญด฿านการจดการศกษาพเศษ และด฿านพฒนาการ ให฿เข฿ามาชวยกระต฿นพฒนาการแกเดกทมความต฿องการพเศษในโรงเรยน และจดอบรมให฿ความร฿แกครทกคนเพอจะได฿น ามาชวยเหลอเดกได฿

4. ครซงเปนบคลากรหลกในการจดการเรยนรวมควรท าวจยในชนเรยนอยางสม าเสมอ เพอแสวงหาและสร฿างองคโความร฿มาใช฿พฒนาประสทธภาพการจดการเรยนรวม ส าหรบเดกทมความต฿องการพเศษได฿ด฿วยตนเอง

- 148 -


26.

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานงอนหนองพะเนาว (มตรภาพท 126) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 2

จากหลกการพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 และฉบบปรบปรง พ.ศ. 2545 และข฿อเสนอการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองทมเปาหมายแนวทางเพอ มงพฒนาผ฿เรยน พฒนาคร พฒนาการเรยนการสอน พฒนาการบรหารจดการ และพฒนาสถานศกษาและแหลงเรยนร฿ รวมทงมาตรฐานการศกษาชาต มาตรฐานท 3 การสร฿างสงคมแหงการเรยนร฿ โรงเรยนบ฿านงอนหนองพะเนาวโ (มตรภาพท 126) จงด าเนนการพฒนาการจดการศกษาเพอให฿สอดคล฿องตามหลกการดงกลาว โดยผ฿บรหาร คณะคร และบคลากรในโรงเรยนได฿น าหลกการและเครองมอการจดการความร฿มาใช฿ในการพฒนากระบวนการเรยนการสอน และมความเหนรวมกนวาต฿องการสงเสรมและพฒนาให฿ครผลตและใช฿สอ- นวตกรรมการเรยนการสอนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอให฿นกเรยนทกคนของโรงเรยนได฿เรยนร฿จากสอทหลากหลาย โดยทนกเรยนมสวนรวมในการผลตสอการเรยนการสอนด฿วย

- 149 -


โรงเรยนบ฿านงอนหนองพะเนาวโ (มตรภาพท 126) เข฿ารวมโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพองคโกรทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ ตงแต ป พ.ศ. 2549 โดยน าการจดการความร฿มาใช฿พฒนาสอการเรยนการสอนและเทคโนโลย จนเกดนวตกรรมสอ Pop up ทงนสรปรปแบบการพฒนากระบวนการจดการความร฿ของโรงเรยนได฿ดงแผนภาพ

Model มตรภาพท 126

วสยทศน/เปาหมาย/กลยทธโรงเรยน

ผลการตรวจประเมนของ สมศ.

แบบส ารวจความตองการพฒนา ของบคลากร

หวปลา/หวขอ (KV) การพฒนาสอการเรยนการสอนและเทคโนโลย

กระบวนการจดการความร (KM)

- เรองเลาเราพลง - สกดขมความร - สงเคราะหแกน - ตารางอสรภาพ - ธารปญญา - บนไดแลกเปลยนความร

การตดตามประเมนผล

(AAR)

Best รายบคคล สอ - นวตกรรม

- แลกเปลยนเรยนรในองคกร - จดอบรมคอมพวเตอร - ผลตสอการเรยนร

น าไปใช/ปรบปรง/ตอยอด/ยกระดบ

การขยายผล - การจดนทรรศการ - แลกเปลยนเรยนรในองคกรและนอกองคกร

จดเกบอยางเปนระเบยบภายในองคกร (คลงความร)

ส ารวจปญหา

- 150 -


จากภาพ โรงเรยนได฿พฒนากระบวนการจดการความร฿ เรอง การพฒนาสอการเรยนการสอนและเทคโนโลย มาตงแตป พ .ศ.2549 และยงใช฿เปนเครองมอในการพฒนามาอยางตอเนองจนถงปจจบน โดยจดเรมต฿นของกระบวนการพฒนาคอใช฿การส ารวจปญหาและความต฿องการพฒนาของบคลากร ผานการแลกเปลยนเรยนร฿ในองคโกร โดยใช฿เรองเลาเร฿าพลง สกดขมและแกนความร฿ หาแบบปฏบตทด ใช฿การอบรมและล งมอปฏบตผลตสอและน าไปทดลองใช฿กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 จากนนขยายผลไปใช฿กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2-6 และให฿นกเรยนมสวนรวมในการผลตสอด฿วย มการตดตามประเมนผลโดยใช฿ AAR ปรบปรงพฒนาจนเกดสอ- นวตกรรม เรยกวา สอ Pop up ซงแรกๆ เปน Pop up แบบชนเดยวทได฿จากเรองเลา ตอมามการตอยอด จดท าเปน Pop up หลายรปแบบมากขน ผลทเกดขนตามมา คอเกดการท างานเปนทมและมความเปนกลยาณมตรในองคโกร และเมอประสบความส าเรจในเรองน กจดเกบเปนคลงความร฿และเผยแพรสองคโกรภายนอก

- 151 -


ขยายผลกบครในองคโกรและนอกองคโกรด฿วยการจดนทรรศการ มคณะครมา

ศกษาดงานเกยวกบการจดการความร฿ และได฿รบเชญไปเปนวทยากรในการท าสอ

อยางไรกด หลงจากน าสอ Pop up มาใช฿ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแล฿ว คณะครได฿แลกเปลยนเรยนร฿ปรกษาหารอกนเกยวกบผลทเกดขนกบนกเรยน และน าปญหามาปรบปรงตอยอดพฒนาสอ-นวตกรรมให฿ดยงขนและท าอยางตอเนอง มการบนทกองคโความร฿เพอเผยแพร โดยได฿จดท าเปนหนงสอเลมเลก แผนพบ แผนปายโปสเตอรโ วดทศนโสอ Pop up

บทเรยนจากการน าการจดการความร฿มาใช฿ในการพฒนาสอการเรยนการสอน คอ เปนเครองมอในการแลกเปลยนเรยนร฿ในองคโกรและนอกองคโกร โดยเฉพาะอยางยงภายในองคโกรมการแลกเปลยนเรยนร฿เรองสอ- นวตกรรมกนเพมขน มการพฒนาตอยอดตลอดเวลา ครและนกเร ยนรวมกนผลตสอและใช฿สอในการจดการเรยนร฿เพมขน ทส าคญคอบคลากรในองคโกรได฿เลอนวทยฐานะช านาญการพเศษเพมขนจากผลงานสอ-นวตกรรม

- 152 -


27. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง การผนอกษร ส าหรบนกเรยนบกพรองทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานนาสะแบง (นายสญญา พนพลา ครค.ศ.1)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3 อ าเภอศรวไล จงหวดหนองคาย 43210 โทร. 086-2249424

“โอกาส ” หากได฿ยนค านทกคนคงร฿สกอยากได฿กนทกคน แตมกคนทจะได฿โอกาสตามทปรารถนา ในชวตของผมมโอกาสได฿รบการบรรจและแตงตงเปนข฿าราชการครครงแรกเมอ พ .ศ.2544 ทจงหวดเชยงใหม โรงเรยนทไปสอนเปนโรงเรยนสาขาของโรงเรยนบ฿านแมแดดน฿อย นกเรยนในโรงเ รยนเปนชนเผาม฿ง มนกเรยนทงหมด 104 คน คร 3 คน สอนอย 3 ป สอน ป .2 กบ ป.5 และสอนทกกลมสาระ แตมวชาหนงทผมพบวาเปนวชาทสอนยากทสด นนคอวชาภาษาไทย เพราะนกเรยนใช฿ภาษาไทยเปนภาษาทสาม ท าไมถงเปนภาษาทสาม กเพราะวาเมอนกเรยนอยท บ฿านจะพดภาษาม฿ง จากดอยไปในตวเมองเชยงใหม จะใช฿ภาษาเมอง “อ฿ค าเมอง” ส าหรบภาษาไทยจะใช฿พดกบครเทานน ผมมโอกาสทบทวนตนเองหลงเลกเรยน และได฿ทราบวาความร฿ทเรามและทสอนเดกนกเรยน ยงท าได฿ไมสมบรณโมากนก เพราะผมไมใชครทจบวชาเอกภาษาไทยโดยต รง ผมจบวชาเอกเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา และผมกเปนคนอสานใช฿ภาษาอสานในการสอสารมากกวาภาษากลาง ท าให฿การทจะสอนให฿นกเรยนชนเผาอานออกเสยงและเขยนภาษาไทยถกต฿องตามหลกภาษาเปนไปได฿ยาก

หลงจากนน ผมได฿ย฿ายมาสอนทโรงเรยนบ฿านค าตอยง สงกด สพท .หนองคาย เขต 2 เปนโรงเรยนขนาดเลก ครไมมาก ได฿สอนในกลมสาระการเรยนร฿วทยาศาสตรโ และกลมสาระการเรยนร฿การงานอาชพและเทคโนโลย ซงเปนวชาทถนดและมความสขในการสอนนกเรยน พอในปพ .ศ.2549 ได฿ขอย฿ายมาสอนโรงเรยนบ฿านดอนแก฿วโนนอนทรโแปลง สงกด สพท .หนองคาย เขต 3 เปนโรงเรยนขนาดเลก มนกเรยน 73 คน คร 3 คน ผมได฿รบผดชอบนกเรยนชน ป .2 และ ป .3 และจดการเรยนการสอนใช฿โครงการการศกษา

- 153 -


ทางไกลผานดาวเทยมเปนสวนใหญ เพอแก฿ปญหาครไมครบ ในปพ.ศ.2550 ได฿ขอย฿ายมาสอนทโรงเรยนบ฿านค าไชยวาล สงกด สพท .หนองคาย เขต 3 มนกเรยน36 คน คร 3 คน เปนโรงเรยนขนาดเลกเชนกน แตแตกตางกนทโรงเรยนนมนกเรยนน฿อยกวา และไมมสอการเรยนการสอน ส าหรบการใช฿สอนเสรมให฿กบเดก ครจะต฿องสอนเองทกกลมสาระ และต฿องท างานพเศษอนๆ ไมวาจะเปนงานธรการ การเงน พสด พยาบาล ภารโรง ท าทกอยางทได฿รบมอบหมาย ยอมรบวาเราสอนนกเรยนได฿ไมเตมท ต฿องมอบหมายงานให฿นกเรยนท าในแตละวน แล฿วจงมาท างานธรการและหนงสอราชการอนๆ ปญหาเรมเกดตรงน ผมไมมเวลาและนกเรยนมคว ามสามารถแตกตางกน บางคนเกง อธบายนดเดยวเข฿าใจ บางคนเรยนร฿ได฿ช฿าคอ อธบายเทาไรกยงไมเข฿าใจ หากเปนเชนนคดวาครจะสนใจใครมากกวา ผมจงได฿ลงมอท าบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน แล฿วน าไปทดลองใช฿แตยงไมมการปรบปรง กย฿ายโรงเรยน

ในปพ.ศ.2551 ได฿ย฿ายมาทโรงเรยนบ฿านนาสะแบง สงกด สพท.หนองคาย เขต 3 มนกเรยน 580 คน คร 27 คน เปนโรงเรยนขยายโอกาส และยงเปนโรงเรยนทผมเรยนตอนทยงอยในระดบชนประถมศกษา ทโรงเรยนน ผมสอนรายวชาเดยวคอ วชาคอมพวเตอรโ ป.1-ม.3 ซงเปนรายวชาทถนด บอยครง มโอกาสได฿พดคยกบเพอนครทสอนในระดบชนประถมศกษาเกยวกบเดกนกเรยนกลมทไมคอยสนใจเรยน จะวาไปกคงไมถก เพราะเดกบางคนภาษาไทยอานไมได฿เขยนกไมได฿ เลขกคดไมเกง แตวชาพลศกษาและคอมพวเตอรโกบตางกน ใช฿เขาท าอะไรได฿หมด ยกเว฿นอานหนงสอแ ละบวกเลขซงในภาษาอสานเรยกวา “ปก” ในทางวชาการเรยกวา “เดกบกพรองทางการเรยนร ” เดกกลมนมปะปนอยในชนเรยนทกชนเรยน และจะไมได฿รบความสนใจจากครมากนก พดงายๆ คอเปนชนกลมน฿อย อานไมได฿ไมเปนไร คดเลขไมเปนไมเปนไร เพอนสวนใหญท าไ ด฿ คอยวากนใหม นกเรยนกลมนเลยไมมโอกาส

จากการพดคยกนในกลมครผ฿สอนในการแก฿ปญหานกเรยนกลมน จงน าเข฿า ทประชมใหญประจ าเดอน ทานผ฿อ านวยการโรงเรยน นายพนธโชย สมบตมนตโ ได฿เลงเหนวา ผมมความช านาญในเรองคอมพวเตอรโและยงมผลงานในการท า บทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน นาจะน าความสามารถด฿านนมาแก฿ปญหา ครหลายคนสนบสนน เพราะเปนสอทผ฿เรยนสามารถเรยนร฿และเรยนซ าได฿ด฿วยตวนกเรยนเอง และเปนสอทกระต฿นความสนใจ

- 154 -


ของนกเรยนเปนอยางด คราวนถงกลมสาระทจะต฿องท าเปนอนดบแรก ผมมทนเด มในใจอยแล฿วเรอง วชาภาษาไทย ครงทสอนนกเรยนชาวเขา จงเสนอในทประชมให฿ท าเรองของภาษาไทยกอนเปนอนดบแรก เพราะเมอผ฿เรยนสามารถอานออกเขยนได฿แล฿ว ความร฿อยางอนกจะตามมา และเปนการปลกจตส านกในการอนรกษโภาษาไทยด฿วย ทประชมเหนด฿วยตามทเสนอ เพอสร฿างโอกาสให฿กบนกเรยนบกพรองทางการเรยนร฿กลมน

เรมต฿นการพฒนานวตกรรม ผมได฿ปรกษากบครผ฿สอนวชาภาษาไทย ป .1-ป.3 ถงเรองทจะท า จนได฿ข฿อสรปในการท านนคอเรอง “การผนอกษร ” เพราะเปนพนฐานในการอานออกเสยง เมอได฿เนอหาในการจดท าบทเร ยนคอมพวเตอรโชวยสอนแล฿ว ผมได฿ออกแบบบทเรยนโดยใช฿โปรแกรม Authorware ในการพฒนานวตกรรมครงน ผมได฿ศกษาค฿นคว฿าข฿อดของบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนในแตละแบบ อาท ความสามารถในการโต฿ตอบกบผ฿เรยน การใช฿เสยงประกอบและภาพเคลอนไหว และสอบถามกบผ฿เชยวชาญเรองนจนได฿รบค าชแนะและแนวทางในการพฒนา ซงในบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน นน ผ฿เรยนจะได฿ยนเสยงบรรยายประกอบทกหน฿า ไมวาจะเปนเมน บทเรยน แบบฝกหด วากนงายๆ คอเดกอานไมออกกใช฿ได฿ แตครจะต฿องบอกให฿นกเรยนพดตามในการฝกผนอกษร โดยใช฿แนวคดท วา ตาด หฟง ปากขยบ สมองคดตาม และได฿น าบทเรยนทได฿ไปทดลองใช฿กบนกเรยนเพอหาจดบกพรองและปรบปรงและพฒนา จนได฿บทเรยนทนาพอใจ หลงจากนนได฿น าบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนมาใช฿กบนกเรยนทบกพรองทางการเรยนร฿ และนกเรยนปกต ได฿รบความสนใจและตอบรบทดจากนกเรยน

จากแนวคดเรองการสอนภาษาไทย จนมาถงนกเรยนบกพรองทางการเรยนร฿ สงผลให฿ในปการศกษา 2552 โรงเรยนได฿รบรางวลเหรยญเงน จากการคดสรรหนงโรงเรยน หนงนวตกรรม ของครสภา ระดบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ครผ฿สอนได฿รบรางวลเหรยญทอง นวตกรรมครภาษาไทย ระดบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และยงมมลนธศภนมตแหงประเทศไทย จงหวดร฿อยเอด น าคณะครมาศกษาดงาน ท฿ายสดบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนทท าขน แม฿จะไมท าให฿นกเรยนของผมสามารถอานหนงสอพมพโได฿จนคลอง อานออกเสยงชดเจนทกค า แตผมกภม ใจทเปนสวนหนงในการหยบยนโอกาสให฿ นกเรยนบกพรองทางการเรยนรได฿มโอกาสเรยนร฿ตามศกยภาพของเขา ตามเวลาและโอกาสทอ านวย และยงชวยแก฿ปญหานกเรยนทมความบกพรองทางการเรยนร฿ รวมทงสร฿างสอการสอนกลมสาระ

- 155 -


วชาภาษาไทยทมคณภาพส าหรบใช฿สอนเสรมให฿ กบนกเรยน คอ บทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนสาระการเรยนร฿ภาษาไทย เรองการผนอกษร ส าหรบนกเรยนทบกพรองทางการเรยนร฿ชนประถมศกษาปท 3 นอกจากนผมยงอยากจดประกายแนวความคดของคนไทยให฿ตระหนกถงคณคาของภาษาไทยซงเปนภาษาประจ าชาตททกวนจะเรมใช฿ผดมากขน

บทเรยนทผมได฿รบคอ อยาปลอยให฿โอกาสหลดลอยไปส าหรบคนทมโอกาส ส าหรบคนทไมมโอกาสจงสร฿างโอกาสให฿กบตนเอง สงทผมได฿เรยนร฿อกอยางหนงคอ “ผมเกงคอมพวเตอร คณเกงภาษาไทย ชวยกนระดมความคดเพอผลตสอการสอนทมคณภาพ เพอการศกษาไทย ลดจ านวนนกเรยนบกพรองทางการเรยนร สรางโอกาสใหกบการศกษาและความอยรอดของภาษาไทย ภาษาประจ าชาต ” หากผมมโอกาส กลมสาระการเรยนร฿ทจะท าตอคอ กลมสาระการเรยนร฿ภาษาตางประเทศ โดยเฉพาะรายวชาภาษาองกฤษ ซงผมไมถนดเอาเสยเลย

28. สอรกจากการเรยนรดวยการเทยบรอยคณภาพ

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานควนนมต สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรโธาน เขต 1 185 หมท 1 ต าบลทงรง อ าเภอกาญจนดษฐโ จงหวดสราษฎรโธาน โทร. 077-211445

การเปลยนแปลงของโลกยคปจจบนทงด฿านเศรษฐกจ สงคม และการเมอง มอทธพลตอการจดการศกษาชาต ทงนเพราะการจดการศกษาต฿องทนตอการเปลยนแปลงของกระแสโลก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 และทแก฿ไขเพมเตม พ .ศ. 2545 ได฿ก าหนดแนวการจดการศกษาในหมวด 4 โดยก าหนดในมาตรา 22 วาการจดการศกษานนต฿องย ดหลกทวาผ฿เรยนทกคนสามารถเรยนร฿และพฒนาตนเองได฿ และถอวาผ฿เรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาต฿องสงเสรมให฿ผ฿เรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ และมาตรา 24 วาการจดกระบวนการเรยนร฿ให฿สถานศกษาด าเนนการโดยการจดเนอหาสาระและกจก รรมให฿สอดคล฿องกบความสนใจและความถนดของผ฿เรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล จดกจกรรมให฿ผ฿เรยนเรยนร฿จากประสบการณโจรง ฝกการปฏบตให฿คดเปน ท าเปน รกการอานและเกดการใฝร฿อยางตอเนอง

- 156 -


จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความร฿ด฿านตางๆ อยางไ ด฿สดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคโไว฿ในทกวชา ทงสงเสรมสนบสนนให฿ผ฿สอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดล฿อม สอการเรยน และอ านวยความสะดวกเพอให฿ผ฿เรยนเกดการเรยนร฿หรอร฿ใช฿ทกษะทางภาษาเปนเครองมอการเรยนและแสวงหาความร฿ มมารยาทในการอาน การเขยน ตลอดจนมนสยรกการอานและการเขยน

จากแนวคดข฿างต฿น ได฿มาวเคราะหโสภาพปจจบนของการจดการศกษาของโรงเรยนบ฿านควนนมต ประสบปญหานกเรยนอานไมออก เขยนไมได฿และขาดแคลนสอการเรยนการสอนประเภทหนงสอ อนจะเปนเครองมอทจะชวยในการเรยนร฿ โดยมเนอหาสอดคล฿องกบตนเองและสภาพท฿องถน ซงจะท าให฿ผ฿เรยนได฿ความร฿ทเกดจากประสบการณโจรง เกดองคโความร฿ด฿วยตนเองอยางยงยนและมความรกและผกพนในท฿องถนของตน นอกเหนอจากนนข฿อมลจากรายงานผลการประเมนค ณภาพภายนอกสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนจากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคโการมหาชน ) รอบท 2 ด฿านคณภาพผ฿เรยน พบวา มาตรฐานท 5 ผ฿เรยนมความร฿และทกษะทจ าเปนตามหลกสตร ในภาพรวมมคณภาพในระดบ ด แตเฉพาะกลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย อยในระดบคณภาพ พอใช฿ (ผลส าเรจคาเฉลย เทากบ 61.30) ซงอยในเกณฑโทไมนาพอใจส าหรบโรงเรยน

ด฿วยผลวเคราะหโจากข฿อมลทกลาวมาทงหมด โรงเรยนจะใช฿เครองมอการจดการความร฿มาตอยอดทนเดมเพอแก฿ปญหาของโรงเรยน ดงนนบคลากรจงได฿ประชมวางแผน เสนอทางเลอก เพอหาแนวทางพฒนาคณภาพผ฿เรยน โดยทประชมมมต พฒนา คณภาพผ฿เรยนด฿วยการเทยบรอยคณภาพ โดยการสร฿าง “สอรกจากการเรยนรดวยการเทยบรอยคณภาพ” ด฿วยการน าบคลากรของโรงเรยนไปศกษาดงานจากโรงเรยนและหนวยงานต างๆ โดยพจารณาคดเลอกสถานทจากโรงเรยนดใกล฿บ฿าน โรงเรยนต฿นแบบ โรงเรยนในฝน เปนต฿น นอกจากนนยงน าบคลากรชมนทรรศการในงานวชาการของหนวยงานและองคโกรตางๆ เพอเปนการจดประกายให฿บคลากรของโรงเรยนมองเหนวธปฏบตทหลากหลาย ซงอาจน ามาประยกตโเปนแนวทางหรอแบบอยางในการผลตสอการเรยนการสอนประเภทหนงสอและชดการเรยนทมคณภาพ และกจกรรมอนๆ เพอเตมเตมการพฒนาคณภาพของผ฿เรยน พฒนาคณภาพของตนหรอผ฿สอน และพฒนาองคโกรในทกด฿านด฿วย

- 157 -


อยางไรกดในการไปศกษาดงานในแตละแหลง บคลากรได฿แลกเปลยนเร ยนร฿กนกอนไป (ใช฿การทบทวนกอนปฏบตการ) และรวมกนก าหนดเปาหมายและวตถประสงคโให฿ชดเจนวาจะไปด / ศกษาอะไร และจะน าผลกลบมาท าอะไร ทงแบงบทบาทหน฿าทกน เมอกลบจากการไปศกษาดงาน บคลากรกได฿ประชม พดคย เสวนาและแลกเปลยนเรยนร฿ในสงตางๆ ทได฿ ศกษา เกบเกยวความร฿และประสบการณโ ซงคดวาสามารถน ามาใช฿พฒนาได฿ และประยกตโน าองคโความร฿มาออกแบบนวตกรรมทางการศกษาในกลมสาระการเรยนร฿ตางๆ ตามระดบชนทตนรบผดชอบ ดงนนวธการพฒนาและจดท านวตกรรม สอรกจากการเรยนรดวยการเทยบรอย คณภาพ ของบ คลากรจงมความหลากหลาย อาท แบบฝกทกษะ เอกสารประกอบการสอน บทเรยนส าเรจรป หนงสอสงเสรมการอาน หนงสอนทาน เปนต฿น บคลากรแตละคนได฿ศกษากระบวนการและวธการพฒนานวตกรรมในเรองทคดพฒนา โดยปรกษากบผ฿เชยวชาญในเรองนนๆ ควบคกนไป จากนนน านว ตกรรมไปทดลองใช฿ในห฿องเรยนทตนสอน บนทกผลและน ามาใช฿ปรบปรงแก฿ไขให฿เหมาะสม จดวงแลกเปลยนเรยนร฿กบชมชนผ฿ปฏบต มการพดคย เสนอแนะ สะท฿อนกลบ และส ารวจความพงพอใจตอสอและนวตกรรมตางๆ มการบรณาการระหวางชวงชน และบคลากรได฿น าไปปรบใช฿ให฿เหมาะสมกบผ฿เรยน หลงจากนนกจดกจกรรมทบทวนหลงการปฏบตของชมชนผ฿ปฏบตด฿วยกน พดคยและแสดงความคดเหนพร฿อมทงให฿ข฿อเสนอแนะตอสอและนวตกรรมของแตละคน และน าสงทได฿ในการพดคยไปปรบปรง และเผยแพร ตลอดจนขยายเครอขายไปยงโรงเรยนกลมเปาหมายตางๆ จนเกดสอและนวตกรรมเพมขน

ผลทเกดขนจากการน าเครองมอการจดการความร฿มาตอยอดพฒนานวตกรรมคอ ครสามารถผลตสอทใช฿พฒนาผ฿เรยนตามเปาหมาย ท าให฿โรงเรยนมสอและนวตกรรมเพมขน สอมความหลากหลาย เหมาะสมและสอดคล฿องกบความต฿องการของผ฿เรยน สามารถพฒนาทกษะการอาน เขยน และกระบวนการคดของผ฿เรยนได฿เพมขน โรงเรยนได฿รบการยอมรบและเปนแหลงเรยนร฿ให฿โรงเรยนตางๆ มาศกษาและน าไปตอยอดในการสร฿างนวตกรรมชนใหมเพมขน มการเปลยนแปลงวธการท างาน เกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางเดกก บเดก ครกบคร และระหวางโรงเรยนตางๆ จงเกดเรยนร฿รวมกนแบบมสวนรวม เหลานสงผลตอการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของเดก หลงเรยนร฿โดยใช฿สอและนวตกรรมทครผลตขน ผ฿เรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนอยาง

- 158 -


เหนได฿ชด อยางไรกด บทเรยนจากกา รท างานครงน พบวา การท างานแตละครงยอมเกดปญหาอปสรรคเปนเรองธรรมดา การแลกเปลยนเรยนร฿เพอปรบปรงและพฒนาแผนงาน เชน ปรบแนวคด /หวข฿อ /ประเดน /กรอบของการท างาน ปรบการออกแบบกระบวนการเรยนร฿/เนอหา รปแบบสอ เปนต฿น เหลานเปนประโยชนโมหาศาลในการด าเนนงานครงตอไป

29. การจดการนกเรยนตางวย…อยรวมกนอยางมความสข

เจาของผลงาน…โรงเรยนวดทาชาง (นายสวทยโ หมกทอง ผ฿อ านวยการโรงเรยนวดทาช฿าง และคณะคร) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 1 หม 2 ต าบลนาพร อ าเภอพระพรหม จงหวดนครศรธรรมราช

โรงเรยนวดทาช฿างเปนโรงเรยนขยายโอกาส ของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จดการศกษาตงแตชนอนบาลปท 2 จนถงชนมธยมศกษาปท 3 ซงโรงเรยนขยายโอกาสจะมนกเรยนทมอายอยในระหวาง 4 ขวบถง 16 ขวบ ซงมชองวางระหวางวย หางกน 10 กวาป จงมความแตกตางในเรองของความสนใจ พฤตกรรม ฐานะความเปนอย การเลยงด และความร฿สกนกคดของนกเรยนทมาอยรวมกน จากความแตกตางดงกลาวมกจะเกดปญหาตางๆ ตามมามากมาย เชน การท าร฿าย การทารณ การละเมดทางเพศ การหยอกเย฿า เปน ต฿น อนน าไปสความไมเข฿าใจของชมชน ผ฿ปกครอง และเปนการท าลายภาพพจนโทดของสถานศกษาอยเสมอๆ

โรงเรยนวดทาช฿างมหลกการจดการศกษาเพอให฿ผ฿เรยนเปนคนด คนเกง และมความสข จงต฿องการให฿นกเรยนทกคนอยรวมกนอยางมความสข มความสามคคในหมคณะ อนน าไปสการอยรวมกนในครอบครวและชมชนทเขมแขงในอนาคตตอไป ฉะนนจงต฿องระดมความคดจากผ฿ทมประสบการณโในการแก฿ปญหาทเกดขนในโรงเรยนดงกลาว เพอน าแนวทาง เทคนควธการมาประยกตโในการสร฿างนวตกรรมเพอแก฿ปญหา ให฿สามารถจดการนกเรยนตางวยให฿อย รวมกนอยางมความสข นกเรยนตางวยทกคนมความพงพอใจในการอยรวมกน โดยจากการระดมความคดได฿ข฿อสรปวา โรงเรยนต฿องจดกจกรรมพฒนาผ฿เรยนทกคนได฿อยางหลากหลายและเหมาะสม ให฿นกเรยนทโตกวาชวยเหลอนกเรยนเลกๆ ทยงชวยเหลอตวเองไมได฿ในบางเรอง และน ากจกรรมดงกลาวลงสนกเรยนทกคน

- 159 -


การพฒนานวตกรรม “การจดการนกเรยนตางวน…อยรวมกนอยางมความสข” ชวยตอบสนองเปาหมายการจดการศกษาให฿ผ฿เรยนมความสข เปนคนเกง คนด และมความสข กระบวนการพฒนานวตกรรมเรมจากผ฿บรหารก าหนดวสยทศนโการพฒนา แ ละก าหนดหวปลา /ประเดน /โจทยโของการจดการความร฿คอ ‚ท าอยางไรให฿นกเรยนตางวยอยรวมกนอยางมความสขในโรงเรยนขยายโอกาส ‛ จากนนจดให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ของครในโรงเรยนทง 18 คน ก าหนดเลาเรองและเรองทจะต฿องแลกเปลยนเรยนร฿ตามโจทยโทก าหนด ซงมครจ านวนหนงมประสบการณโหรอมแบบปฏบตทด (best practice) ในการท ากจกรรมให฿นกเรยนตางวยอยรวมกนอยางมความสข หรอท ากจกรรมรวมกนอยางมความสข โดยแบงครออกเปน 3 กลม กลมละ 6 คน ท าหน฿าทผลดเปลยนกนเปนคณอ านวย คณเออ คณประสาน คณกจ และคณลขต เปนต฿น หลงการแลกเปลยนเรยนร฿โดยใช฿เรองเลาแล฿ว ได฿ประมวลประสบการณโของคณกจ ปรากฏวามเรองเลานวตกรรมทให฿นกเรยนตางวยอยรวมกนอยางมความสขในโรงเรยนขยายโอกาสทนาสนใจหลายเรองด฿วยกน ได฿แก กจกรรมครอบครวสมพนธโ กจกรรมสงเสรมประชาธปไตย กจกรรมการบรการด฿านอาหารกลางวน กจกรรมกฬาครอบครว พชวยน฿องเรองนม พสอนน฿องอานคลอง เขยนคลอง กจกรรมวนสดสปดาหโ กจกรรมชนชมคนดทหน฿าเสาธง เปนต฿น จากนนคณะครน าความร฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿มาใช฿พฒนาหรอตอยอดกา รจดกจกรรมพฒนาผ฿เรยนและน าลองใช฿ โดยใช฿รปแบบประชมบคลากรเพอวางแผนด าเนนงาน ประชมครเพอแจ฿งนโยบาย ก าหนดเวลาการปฏบตงาน ก าหนดกจกรรมรวมกนเพอให฿เกดความสอดคล฿อง เชน การจดกจกรรมวนสดสปดาหโ การจดกจกรรมชมรมในชวโมงสดท฿ายของวนพธ การจดกจกรรมกฬาครอบครวในวนองคาร ผลดเปลยนนกเรยนรนพให฿ดแลและรบน฿องในเวลาเช฿าตอนมาโรงเรยน การก าหนดเขตท าความสะอาดในครอบครว กจกรรมกฬาครอบครว ท ากจกรรมหน฿าเสาธงโดยครเวรและคณะกรรมการนกเรยนชนชมผ฿ท าความด การฟงเพลงสวดมนตโ นงสมาธ แผเมตตา กจกรรมพชวยน฿องและกจกรรมอนๆ จากประสบการณโของครทกคน พร฿อมทงน านวตกรรมไปใช฿ใหมอกรอบ กระบวนการพฒนานวตกรรมเชนน ท าให฿เกดชมชนผ฿ปฏบต และแลกเปลยนเรยนร฿กนระหวางและหลงทดลองใช฿นวตกรรม รวมทงใช฿การทบทวนหลงปฏบตการ ทบทวนปญหาตางๆ จากการปฏบตงานเพอแก฿ปญหารวมกน สะท฿อนข฿อคดเหนและแนวทางปรบปรงพฒนาให฿ดขน กจกรรมทปฏบตแล฿วเปนสงทด กจะยงคงสภาพและพฒนาให฿ดขนเรอยๆ เมอน านวตกรรมไปทดลองใช฿ และมการประเมน บนทกองคโความร฿

- 160 -


และปรบปรงนวตกรรม หลงจากนนได฿จดท าเอกสาร แผนพบ ประชาสมพนธโโรงเรยน แจ฿งขาวการเคลอนไหวในวาระทประชมตางๆ เพอทราบ และเผยแพรทางเวบไซดโของโรงเรยน (http://www.nakhonschool//watthachang)

หลงการจดกจกรรม “การจดการผเรยนตางวย…อยรวมกนอยางมความสข” ทโรงเรยนด าเนนการมาอยางตอเนองในโรงเรยนขยายโอกาส เกดการเปลยนแปลงภายในโรงเรยน ทปรากฏให฿เหนคอปญหาตางๆ ทเคยม เชน การทะเลาะเบาะแว฿งในโรงเรยน การหยอกเย฿าแล฿วเกดบนดาลโทสะ ชกตอยกน ปญหาผ฿ปกครองมาร฿องเรยนเรองเดกในความดแลถกรงแก ลดลงจนแทบจะไมมให฿เหน ผลทเกดขนตามมาคอ นกเรยนรกใครกลมเกลยว สามคคและชวยเหลอกน สงผลให฿คร นกเรยนทกคนอยรวมกนอยางมความสขในโรงเรยน ซงเปนการพฒนาผ฿เรยนให฿มคณลกษณะทสามารถอยรวมกบคนในครอบครว สงคมอยางมความสขทมความคงทนและยงยน

30. แบบปฏบตทดของการจดการความรในโรงเรยนบานแค

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานแค สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 3 อ าเภอจะนะ จงหวดสงขลา

เมอป 2549 โรงเรยนบ฿านแคเข฿ารวมโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคโกรทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ กบ สกศ. รวมกบ สกว. และสคส. ในตอนนน เปดตวเครองมอพฒนาทชอวา “การจดการความร฿ หรอ KM”ให฿กบบคลากรในแวดวงการศกษา ซงกอนลงมอท า ยงไมชดเจน มองดเหมอนยาก แตเมอท า จรง พบวา ท าแล฿วงาย ได฿ผลและสนก ท าไปแล฿วค฿นพบทนภายในองคโกรท เปนความร฿ปฏบต อยในตวคร ทจะเปนพลงของการพฒนา เปนพลงสร฿างกระบวนการเรยนร฿ทดทสดให฿กบนกเรยน KM หรอการจดการความร฿จงเปนเครองมอแหง การเรยนร฿ทไมเคยหยด เออให฿เกดการเรยนร฿เพอพฒนา ทงเดกนกเรยนและครไปด฿วยกน ชวยยกระดบให฿โรงเรยนกลายเปนองคโกรแหงการเรยนร฿

- 161 -


เมอ KM เปนเครองมอชวยดง ศกยภาพในตวคร ดงนนเมอน ามาใช฿ในโรงเรยน จงลงมอมองหาตวอยางดทเปนองคโความร฿ภายในเพอตอยอดพฒนา แตเรมแรกครโรงเรยนบ฿านแคไมร฿ จก KM เลย ไมร฿วาคออะไร จงให฿ครมาคยกน แลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยการเลาเรองดๆ กนกอน เปนการมองไปททนเดมกอนวาเรามดอะไร กได฿ข฿อสรปรวมกนวา โรงเรยนมครภาษาไทยทสามารถสอนให฿นกเรยนเขยนลายมอได฿สวยและก าลงจะย฿ายออกจากโรงเรยนด฿วย จงถอดความร฿/ประสบการณโ (Expert Interview) ของครทานนน เพราะร฿ดวาความร฿ฝงลกในตวครทานนนสญหายแนถ฿าไมดงออกมาแสดงให฿เหนเปนความร฿แจ฿งชด จากนนให฿มกระบวนการถายทอดความร฿จากเจ฿าของความร฿นน โดยจดอบรมครทงโรงเรยน และจดเปนทม ประยกตโค วามร฿ทสกดได฿สร฿างเปน แบบฝกหดคดลายมอครบทกระดบชน (อนบาล 1-ป.6) พร฿อมจดเกบเปนคลงความร฿ของโรงเรยน ให฿ครน าไปเปนสอพฒนาเดกบ฿านแคทงโรงเรยน สอดใช฿งายขยายไว ครตางคนตางเอาไปใช฿ กเอามาเลาแลกเปลยนเรยนร฿กนในวง ฉะนนจงเหนวาเรองดๆ ทคยกนงายๆ ได฿ถกจดการความร฿ไปในทนท

ผอ.โรงเรยนเรมบทบาทเปนคณเอออ านวยให฿เกดวงคยถอดประสบการณโ ของคร (วงคยเพอนคร ) เรมจากสงทท าแล฿วส าเรจ เปนสงดๆ เรมจากสงทไมได฿เปน 0 เรมจาก 10 เลย จงเกดชมชนผ฿ปฏบต (Community of Practice: CoPs) เมอคยกนไป พอคนนคดแบบน อกคนเสรมขนมานาจะเอาแบบน มนกตอยอดกนไปเรอยๆ กเกดความร฿สกรวมแบบใหม บนดาลใจให฿ครเกดความคดด พฒนาสอข฿ามสาย ย฿ายมาทางสาระการเรยนร฿วชาวทยาศาสตรโ เปลยนเนอหาทค฿นคว฿ามาจากต าราอานยาก เรยบเรยงให฿เข฿าใจงาย ใสภาพสวยชวนด ได฿เปนหนงสอเสรมความร฿ทใครๆ กอยากอานเปนทสด ซงครเจ฿าของสอบอกวา “พอฝกท าสอจนคนชน ท าประจ าๆ รสกรก แลวกรสกชอบทจะใชเครองมอในการเรยนการสอน ท าๆ ไปกเพมเนอหา ความร ใสภ าพ การตน ” ตรงนเปนนวตกรรมสอในสาระวทยาศาสตรโทครสร฿างและใช฿ สร฿างบรรยากาศการเรยนร฿ใหม งายและสนกขน นบเปนผลการเรยนร฿ของครและเกดประโยชนโตรงลงทตวเดกนกเรยน

ดงนน KM ในโรงเรยนบ฿านแค เน฿นชมชนผ฿ปฏบตทมการแลกเปลยนเรยนร฿กน เกดกระบวนการเรยนร฿ในวถจรงแทรกอยเปนเนอเดยวกบการปฏบตกจวตร ไมเพมงาน ไมแปลกแยก ไมดงครแยกหางออกไปจากห฿องเรยน แบบปฏบตทด (best practice) จงเกดเพม หนง สอง สาม และขยายผลตอไปอยางตอเนอง จนกระทงในปการศกษา 2551 ขยาย

- 162 -


ตอในกลมนกเรยนทมความบกพรองทางการอานอยางรนแรง ทมสอนวชาภาษาไทยชนประถมศกษาปท 3 มองหาวธการชวยเหลอลกศษยโ เพราะร฿วา มปญหาการอาน ถาอานออกเขยนได อานคลองเขยนคลอง กจะท าใหเรยนสาระอนๆ ไดดดวย และยกระดบคณภาพชวตของเดก ครจดวงค ยกน ใช฿เครองมอ KM เชนเดม โดย ทบทวนตวอยางการปฏบต ทด ทดลองเอาวธเพอนชวยเพอนมาปรบใช฿ “เดกทเกงนนไดสอนเดกทปานกลางและออนดวย ถาเพอนอานไมถกกสะกดใหฟง เปนเทคนควธการดๆ อยางเปนธรรมชาตจากเดกนกเรยนดวยกน คอเดกเขาจะอยในวยเดยวกน จะรวาสอนอยางไร” จากเทคนคเพอนชวยเพอน เกดการเรยนร฿ไปพร฿อมกนทามกลางศกยภาพแตกตางหลากหลาย วงเพอนครหรอชมชนผ฿ปฏบต จากวงคยเลกๆ กเปนวงคยทงโรงเรยน “ไมตองค านงวาจะตองอายทจะเปนผไมร ” และได฿เรยนร฿ไปด฿วยกนผานเรองเลา เร฿าพลง ของคร เหนผลส าเรจอยางเปนรปธรรม ได฿เรยนร฿เทคนคดๆ ทตางกนไป เชน ครทานหนงใช฿เทคนคอานเสยงดง อกทานใช฿ เทคนคฝกผสมพยญชนะกบสระงายๆ การสะกดค า อานทละค า ค าไหนผดกแก฿ให฿ หรอท าหนงสองายๆ สอนเดก เปนต฿น ครได฿ลองน าความร฿ไปใช฿ พฒนาเดกทมความบกพรองในการอาน ผลคอคะแนนการอานออกเสยงของชน ป.3 มคาเฉลยสงขน

นอกไปจากน การเรยนร฿จากเรองเลา ท าให฿ย฿อนกลบไปคดหาทมาของ ความมงมนตงใจ เกดเปนแรงบนดาลใจใหม ครทงโรงเรยนตดสนใจท าด฿วยกน ได฿แก พฒนานวตกรรมการชวยเหลอเดกทมความบกพรองทางการเรยนร฿ ซงเขาต฿องการการเอาใจใสเปนพเศษจากคร ตอยอดเปน “โครงการลกบญธรรม ” คดกรองเดกทมความบกพรองทาง การเรยนร฿ ได฿ 36 คน จากเดกทงหมด 280 คน และมวธปฏบตคอ ทกเยนหลงเลกเรยน ครหนงคนไมจ ากดวาต฿องมาจากสาระวชาไหน จบกลมกบเดกๆ อกสองคน สอนกนตงแตทองพยญชนะ อธบายสระ รวมถงค าไลเสยงทเกดความหมายใหมด฿วยการใสวรรณยกตโ สวนเหตทเรยกกนวา “ลกบญธรรม ” กเพราะตางไมใชคคร -ศษยโทเคยเรยนเคยสอนกนตามปกต “ทกคนเหมอนกบลกตวเอง ตองรกใหเหมอนลกตวเอง ” คอยสงเกต คอยเปลยน คอยปรบ จดสอ “คร มแบบฝกอะไรดๆ กมาแชรกนได ” จดวธสอนเสรมให฿สอดคล฿องกบศกยภาพ และท าสม าเสมอตอเนองตลอดเทอมด฿วยความใสใจ เหมอนพอแมทดแลอยใกล฿ๆ ในทสด ดอกผลแหงความทมเทกปรากฏให฿เหน “อานเกงขน เขยนกดขน” นกเรยนได฿ผลดอยางไร กสะท฿อนกลบมาหาครโดยอตโนมต ครได฿รางวลแหงชวตไปด฿วย ครมความสขจากการได฿เหนเดกๆ ก฿าวผานอปสรรคยากใหญ พ฿นจากพนธนาการของความไมร฿ได฿

- 163 -


บทเรยนจาก 2 ป ในการน า กระบวน การจดการความร฿ หรอ KM มาใช฿เปนเครองมอการพฒนางาน คอคณคาทเพมพน ขน เพราะ ตอยอดทนเดม ทด เสรมเข฿าไปใน ตวคร กลายเปนทนใหมก฿อนใหญ หนนให฿โรงเรยนบ฿านแคขยบเคลอนไปสองคโกรแหงการเรยนร฿ เกดวฒนธรรมการเร ยนร฿ใหมขนในโรงเรยน หมนวนวงจรของความร฿และการปฏบต ยกระดบขนไปอยางเปนธรรมชาต มคลงความร฿ทจดเกบตวอยางการปฏบตดอยางเปนระบบ น าออกมาใช฿งายแล฿ว สะสมกลบไปเพมเปนองคโความร฿ใหม คลงปญญาของโรงเรยนจงเพมพนขน เหลาคณครผ฿ปฏบตรวมทมเปนชมชนผ฿ปฏบต มอะไรกคย ชวยเหลอ แลกเปลยนกน รวมปญญากนและกน ได฿วธการ /เทคนคปฏบตทน าไปตอยอดทมอยเดม สร฿างความร฿ใหมไปใช฿ในการเรยนการสอน สนกสนานในการจดกระบวนการเรยนร฿ทดทสดให฿กบเดกๆ เหลานเปนทนดทไมต฿องหาจา กทไหน ในโรงเรยนเปนแหลงทดทสดในการค฿นหาศกยภาพของครผ฿สอน เพยงแตต฿องมกระบวนการมเครองมอทชวนท าไปด฿วยกนได฿ คอเครองมอ การจดการความร฿ ทชวยให฿ เปนผ฿สร฿างและใช฿ความร฿ให฿เกดผลสมฤทธ นอกจากนยง ชวยบรหารจดการ โรงเรยน เปนตวชวยให฿สามารถขบเคลอนกจกรรมได฿งายขน ปจจบน เมอมปญหาอะไร หรอมโครงการ /กจกรรมอะไรเขามาในโรงเรยน กจะน ามาปรกษากน นงประชมกน มความคดดๆ กมาแชรกน ไดขอสรปวาสามารถด าเนนงานอยางไรกได ทท าใหเดกมความสข ขณะเดยวกนครตองมความสขดวย

31. พลงมด ลดภาวะโลกรอน

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานควนเนยง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 หม 2 ต าบลรตภม อ าเภอควนเนยง จงหวดสงขลา โทร. 074 -386446

เดมบรเวณโรงเรยนบ฿านควนเนยงมความสะอาด มต฿นไม฿ให฿รมเงา รมรนตลอดวน ชวงเยนหลงโรงเรยนเลกกจะมผ฿ปกครอง / ชมชนเข฿ามาเลนกฬา ออกก าลงกาย ทกวน และใช฿เปนสถานทพกผอนในวนเสารโ- อาทตยโ ขยะทพบเหนเปนประจ า ได฿แก ขยะจ าพวกพลาสตก กระดาษ ใบไม฿แห฿ง และผลไม฿ (ทมในบรเวณโรงเรยน ) ตามฤดกาล เชน มะดน ไทร กระท฿อน และมะ ขาม ซงโรงเรยนก าจดโดยการเผาและทงถงขยะของเทศบาล

- 164 -


ตอมากระแสภาวะโลกร฿อนและผลกระทบทเกดจากภาวะโลกร฿อนมมากขน มการรณรงคโ ประชาสมพนธโให฿ลดพฤตกรรมทสงผลตอการสร฿างปญหาการเกดภาวะโลกร฿อนของหนวยงานตางๆ ตลอดจนการรบข฿อมลขาวสารการเคลอนไหวตอต฿านพฤตกรรมทสงผลตอการเกดภาวะโลกร฿อนทงในและนอกประเทศ รวมไปถงขาวสารผลกระทบทเกดจากภาวะโลกร฿อน เชน การละลายเพมขนของน าแขงบรเวณขวโลกเหนอ บ฿านเรอนบรเวณชายฝงของสหรฐอเมรกามน าทวม ระดบน าในแมน าโขงมระดบเพมขน น าในทะเลสาบเขมรเพมขน 3 เทา และชายฝงบรเวณจงหวดสมทรปราการ สมทรสาคร เขตบางขนเทยน กรงเทพฯ ปรากฏวา ได฿รกล าเข฿ามาในแผนดนมากขนเรอยๆ เหตการณโเหลานเปนผลมาจากการเกดภาวะโลกร฿อนทงสน โดยสาเหตสวนใหญเกดจากการปลอยกเาซเรอนกระจกจากโรงงานอตสาหกรรม โรงไฟฟ าถานหน การบกรกท าลายปาไม฿ ซงเปนแหลงทชวยลดปรมาณกเาซคารโบอนไดออกไซดโ การก าจดขยะโดยวธการเผา และนอกจากนการปลกข฿าวของเกษตรกร และการเนาสลายของขยะอนทรยโ กมการปลอยกเาซมเทน ซงเปนกเาซเรอนกระจกทส าคญเชนกน

องคโความร฿ทสบค฿นมาดงกลาวข฿างต฿น เปนเหตผลทฝายบรหารของโรงเรยนมความตระหนกและเหนความส าคญของผลกระทบทเกดจากภาวะโลกร฿อน จงมการประชาสมพนธโ เผยแพรให฿กบคร บคลากร และนกเรยนทกคนในโรงเรยน ตาม กลยทธ P-I-L (Participation – Integration - Learning) ผนวกกบเพอตอบสนองวสยทศนและเปาหมาย ของโรงเรยนทก าหนดไว฿วา ภายในปการศกษา 2553 โรงเรยนบ฿านควนเนยงมความเปนเลศทางวชาการ และคณธรรม จรยธรรม ก฿าวทนเทคโนโลยเปนทยอมรบของสงคม นนคอเปาหมายของโรงเรยนทต฿องด าเนนการคอพฒนาคณธรรม จรยธรรม จงเปนเหตผลให฿เกดการบรณาการเปาหมายทโรงเรยนต฿องด าเนนการกบการเกดภาวะโลกร฿อน และสรปแนวคดการพฒนานวตกรรมหรอหาวธการจดกจกรรมเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมทจะน ามาปรบเปลยนพฤตกรรมของคร บคลากรทางการศกษา และนกเรยนตงแตระดบอนบาล 1– ชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2552 จ านวน 660 คน ได฿ปฏบตจรงใน 6 วธ ของกจกรรมรวมดแลสงแวดล฿อม ลดภาวะโลกร฿อน โดยผานกระบวนการเรยนร฿ เพอให฿ตดเปนนสยและสร฿างเจตคตทดและการมจตอาสา เพอเปนต฿นแบบทดให฿กบประชาชนในชมชนและสงคม ฉะนนโรงเรยนด าเนนการจ ดการความร฿ (KM) พฒนา

- 165 -


นวตกรรมหรอแบบปฏบตผานกระบวนการเรยนร฿ทเรยกวา “6 วธ น าสการปฏบต พลงมด ลดโลกรอน” โดยมแนวคด/กระบวนการในการพฒนานวตกรรมดงแผนภาพ

จากแผนภาพ แสดงการด าเนนการจดการความร฿กจกรรม “พลงมด ลดโลกรอน” ของโรงเรยน เปนการท างานรวมกนของคณะกรรมการ KM กรรมการสถานศกษา

4. สกดขมความร฿จากเรองเลา “6 วธ พลงมด ลดโลกรอน” เข฿าคายคณธรรมสร฿างจตส านก ปฏบตเขตโซนสะอาด สานสมพนธโ ปฏบตการแยกขยะ ก าจดขยะแบบพอเพยง ลดพฤตกรรมทท าให฿โลกร฿อน

3.ค฿นหาวธการแก฿ปญหาขยะทไมสงผลตอการเกดภาวะ โลกร฿อนด฿วยกจกรรมเรองเลาเร฿าพลง

2. วเคราะหโหาสาเหตทมาของขยะและการแก฿ปญหาขยะ ในปจจบนของโรงเรยนด฿วยเทคนค SWOT

1. ก าหนดเปาหมาย โรงเรยนไร฿ขยะ ชวยอากาศไร฿มลพษ ทกคนเกดจตอาสา ชวยแก฿ปญหาโลกร฿อน ด฿วย Mind Map

5. พฒนาเตมเตมด฿วยกจกรรมเพอนชวยเพอน ในคาบ คาร’KM ในเทคนคเรองเลาเร฿าพลง

6.ก ากบ ตดตาม ประเมนผลด฿วยกระบวนการ AAR

7. เผยแพรประชาสมพนธโ รวมแลกเปลยนแบงปน ด฿วยมม KM และเวบไซตโ Gotoknow และแมงมม

- 166 -


กรรมการนกเรยน โดยหารอแบบกลยาณมตรเพอก าหนดเปาหมาย กระบวนการ เทคนควธ การจดการกบขยะเพอแก฿ปญหาโลกร฿อน ได฿เปาหมาย “โรงเรยนไร฿ขยะ ชวยอากาศไร฿มลพษ ทกคนเกดจตอาสา ชวยแก฿ปญหาโลกร฿อน ‛ และน ามาก าหนดแผน /กจกรรมการด าเนนงานทครอบคลมเหมาะสมกบสภาพบรบทของโรงเรยน จากนนประกาศจดเน฿นกจกรรมการด าเนนงานให฿คร บคลากรทางการศกษาและนกเรยนได฿รบทราบในรายละเอยดของงาน ขนตอไประดมพลงสมอง รวมหารอของแตละกลม เพอวเคราะหโหาสาเหตทขยะไมลดลงแตกลบมมากขน ต฿องท าความสะอาดในปรมาณทเพมขนทกวน วเคราะหโกจกรรมการก าจดขยะของโรงเรยนและพฤตกรรมทวๆ ไปทเปนสาเหตท าให฿เกดภาวะโลกร฿อนได฿ พร฿อมกบน าเสนอข฿อมลทงหม ดเข฿าสทประชมเพอรวมหารอ วางแนวทางการด าเนนงานทเปนรปธรรมด฿วยเทคนควธของเรองเลาเร฿าพลงและ คาร’ KM สรปไดองคความรเพอน าไปก าหนดแนวทางปฏบตดงน

ขยะ มาจากไหน - ชมชนน าอาหาร เครองดมมารบประทาน ท าให฿เกดขยะกระดาษ พลาสตก กระดาษจากการปฏบตงาน /การเรยนการสอนโดยทวไป ขยะอนทรยโ ใบไม฿ ผลไม฿ ต฿นไม฿เยอะ เศษอาหารจากกจกรรมอาหารกลางวน

เราก าจดขยะอยางไร - กระดาษเผา /ขาย พลาสตกเทถงเทศบาล ใบไม฿ ผลไม฿ หาทจดเกบ รวบรวมไว฿เปนทรอการยอยสลายตามธรรมชาต ก าหนดเขตปลอดไม฿เสยบลกชน ปลอดโฟม จดท าถงหมกชวภาพ

พฤตกรรมทวๆ ไปทสงผลลดภาวะโลกรอน มอะไรบาง - การประหยดน า ประหยดไฟ ประหยดเข฿าของเครองใช฿

องคโความร฿จากการวเคราะหโสภาพปญหาของโรงเรยนดงทกลาวมา น าไปสแนวทางหลกในการจดกจกรรม “6 วธ น าสการปฏบต พลงมด ลดโลกรอน” ดงน

1. เขาคายคณธรรม สร฿างจตส านกการร฿จกใช฿ชวตแบบพอเพยง รวมดแลสงแวดล฿อมของชมชน /ท฿องถนด฿วยกจกรรมดงตอไปน (1) แกนน าอาสา - แบงปนความร฿“สาเหตปญหาโลกร฿อน” สชมชน - รวมด฿วยชวยกนในการประหยดพลงงาน - กจกรรมบ าเพญประโยชนโชมชนสะอาด (2) กจกรรมปลกต฿นไม฿ 1 คน 1 กระถาง

- 167 -


2. การปฏบตเขตโซนสะอาด โดยก าหนดชอโซนเปนโซนตามคณธรรมพนฐาน 8 ประการ และรวมกนคดเลอกโซนสะอาด

3. สานสมพนธ ใช฿ภาค 4 ฝาย (คณะกรรมการตวแทนนกเรยน คณะคร ตวแทนเยาวชนจตอาสา และกรรมการสถานศกษา ) เข฿ามามสวนรวมในกจกรรม เชน ตวแทนนกเรยน- เสรมความร฿เกยวกบภาวะโลกร฿อนให฿กบชมชนด฿วยกจกรรมเสยงตามสายตอนเช฿า เทยง ศนยโพฒนาสงคมหนวยท 56 กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยโ – เสรมความร฿โลกร฿อนให฿กบนกเรยนจากกจกรรมคายวทยโ ภาคทง 4 ฝาย แบงปนความร฿สชมชน ด฿วยกจกรรมนกประชาสมพนธโ จดรายการวทยชมชนคลนความถ 91.0 เมกกะเฮรโต ชวงเวลา 11.30”12.00 น. จดปายนเทศเกยวกบสาเหตของการเกดภาวะโลกร฿อนเพอให฿ชมชนเกดความตระหนกในปญหาและลดพฤตกรรมทท าให฿เกดภาวะโลกร฿อน

4. กจกรรมแยกขยะ ด฿วยกจกรรม 1) ปรบปรงแยกสรถขนขยะ ใช฿รถขยะเกบขยะตามประเภทของขยะ (สเขยว-ใบไม฿ สเหลอง-กระดาษ สเทา- พลาสตก) 2) ทงขยะได฿ตามประเภท 3) รณรงคโคดทกครงกอนทง และ 4) กจกรรมกลมยอดนกประดษฐโจากเศษวสด

5. ก าจดขยะแบบพอเพยง ด฿วยกจกรรม 1) ท าปยหมกจากใบไม฿ 2) ท าน ายาเอนกประสงคโ เพอใช฿ท าความสะอาดในโรงอาหาร ล฿างจาน ล฿างห฿องน า 3) จดท าโครงงานหาสารเรงการสลายปยหมกเพอจะได฿ผลผลตปยหมกเรวขน

6. ลดพฤตกรรมทท าใหโลกรอน ด฿วยกจกรรม 1) ใช฿ซ า (Reuse) 2) กนอาหารหมด ลดโลกร฿อน

เมอได฿แนวทางปฏบตในการจดกจกรรมแล฿ว ครได฿น าไปจดกจกรรม “6 วธ น าสการปฏบต พลงมด ลดโลกรอน” ผานกระบวนการเรยนร฿ให฿กบนกเรยน มการเตมเตมและเผยแพรความร฿ระหวางเพอนครด฿วยกจกรรมเพอนชวยเพอนในคาบ คาร ’KM สงเกตพฤตกรรมตนเองและพฤตกรรมเพอน พร฿อมทงแลกเปลยนเรยนร฿ ปรกษาหารอ น าผลการปฏบตเลาสกนฟง ให฿การชแนะและข฿อเสนอแนะ และประเมนการจดกจกรรมโดยใช฿กระบวนการทบทวนหลงปฏบตการ หรอ AAR ระหวางผ฿มสวนเกยวข฿อง บนทกผลการสะท฿อนความคดเหนและข฿อเสนอแนะตอการจดก จกรรม /วธชวยลดปญหาภาวะโลกร฿อนเพมเตม เชน นกเรยนบางกลมยงต฿องได฿รบการดแลและชแนะจากครเพอให฿เกดคณลกษณะ

- 168 -


ทพงประสงคโ ความคาดหวงของโรงเรยนคอพฤตกรรมทนกเรยนปฏบตในโรงเรยนจะปรากฏทบ฿านและชมชนด฿วย การพฒนาโรงเรยนอยางยงยนต฿องอาศ ยการมสวนรวมของทกคนในการพฒนาสภาพแวดล฿อมของโรงเรยน พร฿อมสรปแนวทางเทคนควธการ กจกรรมทเปนภาพความส าเรจ เพอน าไปปรบปรงและพฒนาตอยอด พร฿อมกนนนได฿จดเกบเปนคลงความร฿ในรปแบบแฟมเอกสารบนทกเรองเลาของแตละกจกรรม แฟมข฿อมลการด าเนนงาน ไฟลโข฿อมลอเลกทรอนกสโ เผยแพรประชาสมพนธโผานมม KM ในโรงเรยน เวบไซตโ Gotoknow เวบไซตโแมงมมของเขตพนทการศกษา จดปายนเทศ จดนทรรศการ การบอกเลาจดรายการวทย เวลา 11.30-12.30 น. ประชาสมพนธโเสยงตามสาย น าเสนอแลกเปลยนในคาบ “คาร KM” มการเสรมแรงจงใจ สร฿างขวญก าลงใจโดยการยกยอง ชมเชย ให฿รางวล ให฿เกยรตบตร สงผลงานเข฿าประกวด และเข฿ารวมดแลสงแวดล฿อมกบโครงการของหนวยงานอนๆ เชน เข฿ารวมดแลสงแวดล฿อมในโครงการ “โรงเรยนเครอขาย เชฟรอน พลงใจ พลงคน ป 2 ” ของบรษทเชฟรอน ประเทศไทย และได฿รบทน จ านวน 100,000 บาท วาเปนโรงเรยนทได฿รบการยอมรบและเปนแบบอยางวามสภาพบรรยากาศสะอาด รมรน สวยงาม รวมทงได฿รบการสงเสรม สนบสนน และความรวมมอในการด าเนนกจกรรมเปนอยางดจากบคคลและชมชน นอกจากนยงได฿รบคดเลอกเปนโรงเรยนแก นน าการจดการความร฿ และโรงเรยนต฿นแบบการจดการความร฿ในระดบเขตพนท และมภาพความส าเรจเปนทยอมรบในระดบส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการอกด฿วย

อยางไรกด โรงเรยนได฿ประเมนผลการด าเนนงานการจดกจกรรม “พลงมด ลดโลกรอน” โดยใช฿แบบสอบถาม ซงผลการวเคราะหโข฿อมลปรากฏวา

1. คร บคลากรทางการศกษา นกเรยนสามารถปฏบตกจกรรม 6 วธทลดปญหาการเกดภาวะโลกร฿อนได฿ร฿อยละ 85

2. คร บคลากรทางการศกษา นกเรยนรวมกนด าเนนงานตามภารกจของข฿อตกลงรวม ท าให฿สามารถคดแยกและก าจดขยะได฿ตามประเภท ร฿อยละ 90

3. คร บคลากรทางการศกษา นกเรยนยนด มความพงพอใจ และมเจตคตทดในการเข฿ารวมปฏบตกจกรรมตางๆ ทได฿รวมกนก าหนดขนถงร฿อยละ 75

4. นกเรยนมความตระหนก ถอเปนภาระหน฿าทโดยสงเกตได฿จากการกนอาหารหมดจาน ร฿อยละ 100

- 169 -


32. กระบวนการคด 5 คดสความส าเรจ

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานคลองหวะ (ทวรตนราษฎรบ ารง) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 66/6 หม 5 ต าบลคอหงสโ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โทร. 074-210876

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผ฿เรยนให฿มคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร฿ ซงหากพฒนาผ฿เรยนให฿บรรลมาตรฐานการเรยนร฿นนจะชวยให฿ผ฿เรยนเกดสมรรถนะส าคญ 5 ประการคอ ความสามารถในการสอสาร ความ สามารถในการคด ความสามารถในการแก฿ปญหา ความสามารถในการใช฿ทกษะชวต และความสามารถในการใช฿เทคโนโลย โดยเฉพาะความสามารถในการคด หลกสตรก าหนดให฿ผ฿เรยนมความสามารถในการคดวเคราะหโ การคดสงเคราะหโ การคดอยางสร฿างสรรคโ การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอน าไปสการสร฿างองคโความร฿หรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมได฿อยางเหมาะสม

เมอน าผลประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาโดยส านกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคโการมหาชน ) หรอ สมศ . มาวเคราะหโคณภาพผ฿เรยน จากการสรปการประเมนผลของ สมศ . ครงสดท฿ายจากสถานศกษา 17,562 แหง มสถานศกษาเพยงร฿อยละ 11.1 ทมผลการประเมนอยในระดบ ด นอกนนได฿ผลการประเมนต าสดจากมาตรฐานทงหมด 14 มาตรฐาน หมายถงภาพรวมการจดการศกษา ผ฿เรยนมความสามารถในการคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ มวจารณญาณ มความคดไตรตรองและมวสยทศนโ ในมาตรฐานท 4 อยในระดบปรบปรงเปนสวนใหญ มผ฿เรยนทบรรลผลตามมาตรฐานน฿อยมาก โรงเรยนบ฿านคลองหวะ (ทวรตนโราษฎรโบ ารง) ซงได฿รบการประเมนคณภาพ ภายนอกจาก สมศ. เมอวนท 29 ” 30 กนยายน และ 1 ตลาคม 2546 กปรากฏผลการประเมนด฿านผ฿เรยนมาตรฐานท 4 ผ฿เรยนมความสามารถในการคดวเคราะหโ ส งเคราะหโ คดไตรตรองและมวสยทศนโ มคณภาพอยในระดบ พอใช฿ เชนกน สมศ. ได฿เสนอแนะเพอการพฒนาคอ ครผ฿สอนควรจดกระบวนการเรยนร฿อยางหลากหลายเพอพฒนาทกษะกระบวนการคด ให฿ผ฿เรยนมความสามารถในการคดวเคราะหโ คดสร฿างสรรคโ ให฿ครอบคลมทกตวบงช โดยเฉพาะด฿าน

- 170 -


พทธพสย ต฿องกระต฿นให฿ผ฿เรยนได฿พฒนาการคดทง 6 ระดบ ตงแตระดบการคดพนฐานไปจนถงการคดระดบสงคอ เรมจากความร฿ ความเข฿าใจ การน าไปใช฿ การคดวเคราะหโ การคดสงเคราะหโ และการคดประเมนคา เพอพฒนาการคดให฿ตอเนอง ยงยน และมการพฒนาให฿ดขนตอไป

ฉะนนเมอโรงเรยนได฿เข฿ารวมโครงการการจดการความร฿ของส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 และมความคดวาการจดการความร฿ (Knowledge Management) หรอ KM เปนวธการจดการข฿อมลทจ าเปนในยคแหงการปฏรปการศกษาโดยเฉพาะสถานศกษาท รองรบการกระจายอ านาจยอมต฿องมการจดการความร฿ให฿เปนระเบยบครบถ฿วนตามทต฿องการ งายตอการค฿นหาและน าไปใช฿ประโยชนโในการปรบปรง พฒนา และตอยอดวธการหรอแนวปฏบต ในทกเรอง เชน แนวปฏบตเกยวกบการใช฿กฎหมาย ระเบยบ การปฏบตงาน ขนตอนและวธการใน การปฏบตงาน และวธการแก฿ปญหาของบคลากรผ฿ปฏบตงาน ขณะเดยวกนกต฿องบนทกความร฿ทได฿จากการปฏบตงานเหลานนไว฿ ซงเปนความร฿ทอยในตวบคคล เปนภมปญญาและประสบการณโ ซงอาจบนทกไว฿เปนรปเลมหรอสอตางๆ มเชนนนอาจสญหายไปเมอบคคลนนย฿ายหรอสญหาย

จากความส าคญของการจดการความร฿ผนวกกบปญหาผ฿เรยนขาดทกษะกระบวนการคดดงกลาว โรงเรยนบ฿านคลองหวะ (ทวรตนโราษฎรโบ ารง) จงได฿น ากระบวนการจดการความร฿มาบรหารจดการเพอแก฿ปญหาและพฒนาผ฿เรยนให฿สอดคล฿องกบความต฿องการของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทต฿องการสงเสรมให฿ครจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะกระบวนการคดให฿เกดแกผ฿เรยน 5 ด฿าน คอ การคดวเคราะหโ การคด สงเคราะหโ การคดสร฿างสรรคโ การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เรยก “กระบวนการ 5 คดสความส าเรจ ” โดยใช฿การมสวนรวมบรหารจดการองคโกรของทกฝาย ใช฿กระบวนการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางครผ฿สอนทมแบบปฏบตทดของการจดการเรยนการสอนเพอพฒ นากระบวนการคด 5 ด฿าน และสงเสรมให฿ครตงแตชนประถมศกษาปท 1 ” 6 ได฿น าความร฿จากการแลกเปลยนไปประยกตโและพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนโดยมงพฒนากระบวนการ 5 คด ของผ฿เรยน ภายใต฿การก ากบ ตดตาม ประเมนผลงานตามวงจรคณภาพ PDCA และการทบทวนหลงปฏบตการ ฝกการบนทกความร฿เพอจดเกบให฿เปนระบบ เผยแพรให฿ผ฿อนได฿เข฿าถงความร฿และน าไปใช฿

- 171 -


ปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง โดยกระบวนการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอน “กระบวนการ 5 คด สความส าเรจ” โดยใช฿การจดการความร฿ เปนดงแผนภาพ

จากภาพ สรปวาเทคนค วธการสความส าเรจในการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนการสอนเพอพฒนากระบวนการ 5 คดของผ฿เรยน มกระบวนการพฒนาโดยใช฿ยทธศาสตรโการมสวนรวมขององคโกรภาค (ผ฿บรหาร คณะคร กรรมการสถานศกษา ) การกระจายอ านาจ การบรณาการ และหลกธรรมาภบาล โดยให฿รวมคดรวมท าและก าหนดวสยทศนโทเปนเปาหมายการพฒนานวตกรรม และใช฿เครองมอการจดการความร฿โดยการดงความร฿ฝงลกของครในองคโกรออกมาใช฿ประโยชนโ เรมจากส ารวจและศกษาวเคราะหโองคโความร฿ทมอยในองคโกรโดยเฉพาะในด฿านเทคนควธสอนทกษะกระบวนการคด ค฿นหาวามครทานใดประสบความส าเรจในการสอนเพอพฒนาทกษะกระบวนการคด 5 คด ของผ฿เรยน และจดเปนแบบปฏบตทดขอ งครในการสอนทกษะกระบวนการคด ด าเนนการจด

ก าหนดวสยทศนโของการจดการความร฿: กระบวนการ 5 คด สความส าเรจ

สร฿างนวตกรรม พฒนาทกษะกระบวนการคด สอดคล฿องคณธรรม ทกกลมสาระการเรยนร฿

กลมสาระการเรยนร฿แลกเปลยนเรยนร฿

รปแบบการจดการความร฿โรงเรยนบ฿านคลองหวะ “กระบวนการ 5 คด สความส าเรจ”W”WW การบรหาร

หลกธรรมาภบาล การบรณาการ การกระจายอ านาจ

การมสวนรวม

- 172 -


อบรมเชงปฏบตการแกครผ฿สอนชวงชนท 1 และชวงชนท 2 แบงการอบรมออกเปน 2 รน คอครผ฿สอนชวงชนท 1 และชวงชนท 2 โดยใช฿รปแบบให฿ความร฿และแลกเปลยนเรยนร฿จากแบบปฏบตทดของครเกยวกบการจดกา รเรยนการสอนพฒนาทกษะกระบวนการ 5 คด สงเคราะหโขมความร฿และน ามาใช฿วางแผนกระบวนการจดการเรยนการสอนพฒนาทกษะกระบวนการคด ด฿วยหลกการคณภาพ PDCA แล฿วจงน ากระบวนการ 5 คดลงสห฿องเรยน มกระบวนการนเทศแบบคสญญา โดยการจบคในสายชนเดยวกนเพอรวมปรกษ าหารอแบบกลยาณมตร ให฿ความชวยเหลอแลกเปลยนเรยนร฿ภายใต฿แนวคด “ในด ายอมมขาว ในขาวยอมมด า” อกทงให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ข฿ามกลมสาระ เพอสะท฿อนความร฿ย฿อนกลบให฿เหนซงกนและกนเพอการปรบปรงพฒนา จากนนน าไปใช฿จรงในการจดกระบวนการเรยนการสอนทมกระบวนการวางแผนด฿วย PDCA ทเปนระบบให฿กบนกเรยนในโรงเรยน ท าการชแจงสร฿างความเข฿าใจก บนกเรยนให฿เหนถงประโยชนโของแนววธการจดการเรยนการสอนเพอเสรมสร฿างพฒนาทกษะกระบวนการคด หลงกจกรรมการเรยนการสอนครผ฿สอนและตวแทนนกเรยนรวมกนทบทวน หารอแนวทาง เทคนควธการ ความต฿องการ ตลอดจนสภาพความเหมาะสมด฿วยกระบวนการทบทวนหลงปฏบตการหรอ AAR ใช฿ Mind Map และเวทถามตอบ เพอให฿ได฿ซงเทคนควธการสอนทด สงเสรมกระบวนการคด 5 คดสความส าเรจ และมความเหมาะสมตามสภาพบรบทของนกเรยนและแตละชนเรยน

หลงจากครในแตละชนเรยนได฿พฒนานวตกรรมการเรยนการสอน “กระบวนการ 5 คดสความส าเรจ ” แล฿ว ผ฿บรหารและครรวมประชมแลกเปลยนเรยนร฿โดยการใช฿เรองเลาเร฿าพลง การสกดขมความร฿และหาแนวปฏบตทเปนเลศ น าไปส “หนงคร หนงวธสอนกระบวนการคด” ทประสบผลส าเรจของครแตละคน ซงโรงเรยนมรปแบบการสอนพฒนากระบวนการ 5 คดทเปนแบบปฏบตทด (Best Practices) 7 เรอง ได฿แก

เรองท 1 การใช฿แบบฝกทกษะหลกการใช฿ภาษาไทยเพอพฒนาพทธพสย 6 ระดบ กลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 3

เรองท 2 การสอนแก฿โจทยโปญหาและพฒนาความคดสร฿างสรรคโทางคณตศาสตรโด฿วยวธสอนแบบรวมมอ โดยใช฿เทคนค TGT กลมสาระการเรยนร฿คณตศาสตรโ ชนประถมศกษาปท 3

- 173 -


เรองท 3 การเขยนสรปความโดยผงมโนทศนโ กลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 4

เรองท 4 การสอนอานจบใจความโดยใช฿เทคนค KWL กลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 4

เรองท 5 การพฒนาการคดวเคราะหโด฿วยผงมโนภาพ กลมสาระการเรยนร฿วทยาศาสตรโ ชนประถมศกษาปท 4

เรองท 6 การอานจบใจความด฿วยผงมโนทศนโ ชนประถมศกษาปท 5

เรองท 7 การสอนภาษาองกฤษด฿วยเทคนค หมวก 6 ใบ กลมสาระการเรยนร฿ภาษาองกฤษ ชนประถมศกษาปท 5

นอกจากนนยงมเทคนควธการสอนพฒนาการคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ อกหลากหลายทนาสนใจ เชน การสอนเขยนเชงสร฿างสรรคโด฿วยนทาน การสอนเขยนเรยงความเชงสร฿างสรรคโ การสอนทสอดแทรกด฿านคณธรรม อาท สมาธจต (ประกอบเพลงดงดอกไม฿บาน ) ผ฿าปาความด บนทกความด เลานทานธรรมะ สบสานวฒนธรรมและภมปญญาท฿องถน เปนต฿น

สงทด าเนนงานควบคกนไปหลงพฒนานวตกรรมคอ โรงเรยนได฿ประเมนผลการพฒนานวตกรรมดงกลาวโดยใช฿แบบสอบถาม และได฿จดท าคมอการจดการเรยนการสอนเพอพฒนากระบวนการ 5 คด เผยแพรภายในสถานศกษาและเวบไซตโของโรงเรยน รวมทงเวบไซตโแมงมมของ สพท .สงขลา เขต 2 พร฿อมทงจดท าคมอการปฏบตงานเพอให฿ครได฿น าไปปฏบตในทศทางเดยวกน นอกเหนอจากนนเมอประมวลผลสงทเกดขนจากแบบสอบถาม พบวาครมความตนตวให฿ความรวมมอจดกจกรรมกระบวนการจดการความร฿ ระดบมากทสด และครร฿อยละ 90 มทกษะ เทคนควธการจดการเรยนการสอนทเน฿นทกษะกระบวนการ 5 คดได฿อยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบสภาพบรบทของโรงเรยน ครผ฿สอนได฿แลกเปลยนเรยนร฿ภายในสถานศกษาภาคเรยนละ 5 ครง ท าให฿ได฿แนวทางการ พฒนาผ฿เรยน ได฿ชวยเหลอกนและกนแบบกลยาณมตร เกดประโยชนโสงสดแกผ฿เรยนซงเปนผ฿ใช฿บรการและผ฿มสวนได฿สวนเสยของสงคม ทได฿รบการพฒนาศกยภาพด฿านกระบวนการคดได฿ดระดบหนง รวมถงครและผ฿บรหารมการท างานทเปนระบบ เปนขนตอน และครมการ

- 174 -


ท างานรวมกนเปนทมมากขน สวนข฿อเสนอแนะส าหรบการด าเนนงานตอไป เพอให฿เกดความเข฿มแขง ความตงใจจรง และความส าเรจในการพฒนากระบวนการคดของนกเรยนให฿มากขน โรงเรยนควรรวมกนวเคราะหโ ศกษา และประเมนสภาพปจจบน ความส าเรจ ปญหาอปสรรค วธแก฿ไขกบผลท เกดขนอยางตอเนอง สม าเสมอ อาจใช฿รปแบบกจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางครในกลมสาระเดยวกนและตางกลมสาระทงในและนอกโรงเรยน เพอเรยนร฿และน าความร฿มาประยกตโและตอยอดในการพฒนาการเรยนการสอนให฿เปนรปธรรมทชดเจน และควรมการหนนเสรม สร฿างแรง จงใจ สร฿างขวญและก าลงใจ สงเสรมให฿ครได฿พฒนาการเรยนการสอนเพอพฒนากระบวนการคดของผ฿เรยนอยางตอเนอง ทงสนบสนนและเปดโอกาสให฿ได฿เผยแพร น าเสนอผลงาน และแลกเปลยนเรยนร฿ในวงกว฿าง เพอยกระดบความร฿ในตวคร น าไปสการสร฿างสรรคโผลงานทางนวตกรรมก ารเรยนการสอนเพอคณภาพผ฿เรยน สความส าเรจของโรงเรยนอกทางหนง

33. การบรหารจดการตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานนาแสน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 หม 6 ต าบลทงต าเสา อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 90110 โทร. 074”472162 081-0976202 E” mail: [email protected]

จากผลการประเมนคณภาพการศกษาจาก สมศ. รอบแรก มาตรฐานด฿านผ฿เรยน พบวามาตรฐาน 4 และมาตรฐาน 5 มผลการประเมนอยในระดบ พอใช฿ แสดงให฿เหนวาโรงเรยนจะต฿องปรบปรงแก฿ไขคณภาพผ฿เรยนในเรองของการคดวเคราะหโ คดสร฿างสรรคโ ตลอดจนความร฿ความสามารถในเรองทกษะทจ าเปนตามทหลกสตรก าหนด ประกอบกบการประเมนคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน พบวา ด฿านความขยน ความประหยด และความมน าใจของนกเรยน มผลการประเมนอยในระดบมากเทานน ซงกต฿องปรบปรงแก฿ไขเชนกน

- 175 -


โรงเรยนบ฿านนาแสนเปนโรงเรยนขนาดเลก จดการศกษาระดบชนอนบาล 1 ถงประถมศกษาปท 6 ในปการศกษา 2552 มนก เรยน 101 คน เมอโรงเรยนได฿เข฿ารวมโครงการจดการความร฿ของ สพท .สงขลา เขต 2 ได฿น ากระบวนการจดการความร฿ (KM: Knowledge Management) 7 ขนตอน มาใช฿ในการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพนกเรยนให฿ได฿ตามทพงประสงคโ โรงเรยนจงเรมด฿วยการรวมกล มคร เรยกวาชมชนผ฿ปฏบต (Community of Practices: CoPs) มการแลกเปลยนเรยนร฿กนโดยมเปาหมายเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน โรงเรยนใช฿ผลการประเมนของ สมศ. มาเปนหลกพจารณาก าหนดเปาหมาย ซงได฿ข฿อสรปวาโรงเรยนควรน฿อมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทเปนหลกคดทพระบาทสมเดจพระเจ฿าอยหวได฿พระราชทานให฿ปวงชนชาวไทยน าไปปรบใช฿ได฿ทกสถานการณโ มาประยกตโในการจดการศกษาใน 2 สวนคอ ด฿านการบรหารจดการสถานศกษาแบบพอเพยง และด฿านการจดการเรยนร฿แบบบรณาการตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในรปแบบการขบเคล อนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ 7 ขนตอน ในการพฒนานวตกรรมการจดการศกษาของโรงเรยนบ฿านนาแสน โดยมกรอบแนวคดดงแผนภาพ

ความพอประมาณ 1. ศกษาปญหา

ความมเหตผล 2. น ามาวางแผน 3. นาแสนรวมท า 4. น฿อมน าปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

การมภมคมกนในตวทด 5. พชตความยากจน 6. ประเมนผลพงพอใจ 7. น าไปขยายผล

เงอนไขความร

- ร฿หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

- ร฿จกพงพาตนเอง - ประยกตโใช฿ในชวตประจ าวน

เงอนไขคณธรรม

- ขยน - ประหยด

- มน าใจ - มจตสาธารณะ

- 176 -


จากกรอบแนวคดน าสการพฒนารปแบบการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการจดการเรยนร฿แบบบรณาการเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนในสถานศกษา มกระบวนการพฒนา 7 ขนตอน ดงน

7. ขนน าไปขยายผล บคลากรจดท าคลงความร฿ของรปแบบการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ปรบปรง พฒนาให฿ดขนจนเปนต฿นแบบ และน าไปเผยแพรขยายผลในทกรปแบบ เชน เวบไซตโแมงมม วารสารฯ

6. ขนประเมนผลความพงพอใจ รวมปรกษาหารอด฿วยกระบวนการทบทวนหลงปฏบตการ หรอ AAR เพอประเมนผลการจดการเรยนร฿ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในทกเรอง และประเมนความพงพอใจของบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการจดกจกรรม

5. ขนพชตความยากจน เกดผลผลตจากการด าเนนกจกรรมการจดการเรยนร฿ ได฿แก นกเรยนมความร฿ด฿านเศรษฐกจพอเพยง ร฿จกการออม มบญชรายรบ ” รายจาย ร฿จกใช฿ทรพยากรอยางค฿มคา และจตอาสา

4. ขนนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจ ให฿ทกสวนมสวนรวมในการขบเคลอนการจดการเรยนร฿ทน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช฿พฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน โดยการแลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยเทคนคเรองเลาเร฿าพลง สกดความร฿จากเรองเลา น ามาวางแผน ออกแบบกจกรรม และน าไปใช฿ ให฿ทกคนลงมอปฏบตจรงตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สร฿างจตอาสา ร฿จกชวยเหลอผ฿อน

3. ขนนาแสนรวมท า ผ฿ทเกยวข฿องกบโรงเรยนบ฿านนาแสนทกฝาย (ชมชน กรรมการสถานศกษา คณะคร ตวแทนนกเรยน) มารวมกนก าหนดนโยบายทจะพฒนาคณภาพนกเรยน โดยใช฿หลกเศรษฐกจพอเพยงมงสการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน ตามกระบวนการวงจรคณภาพ (PDCA) และ Mind Map

2. ขนน ามาวางแผน น าข฿อมลพนฐานของนกเรยนมาวางแผนเพอน าไปพฒนา โดยจดท าแผนกลยทธโ แผนการพฒนาคณภาพการศกษา แผนการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงด฿วยกระบวนการจดการความร฿

1. ขนศกษาปญหา ส ารวจนกเรยนเปนรายบคคล ศกษาข฿อมลความเปนอยของนกเรยน และวเคราะหโสภาพปญหาของนกเรยน บรบทของโรงเรยน เพอได฿มาซงข฿อมลพนฐานจดกระบวนการในการด าเนนงานให฿เหมาะสม ตรงกบความต฿องการของทกภาคสวน

- 177 -


ในกระบวนการพฒนาในขนตอนหลงน านวตกรรมการเรยนการสอนไปใช฿กบนกเรยนในโรงเรยน ได฿มการประเมนเพอน าผลมาปรบปรงพฒนาตอยอดให฿สมบรณโมากขน โดยใช฿วธการปรกษาหารอ ทบทวนหลงปฏบตการ และเพมเตมเพอให฿ได฿ผลเชงปรมาณโดยใช฿แบบสอบถามส ารวจความพงพอใจตอการใช฿นวตกรรมกบบคลากรทเกยวข฿องทงหมด น าข฿อมลทงหมดมาประมวลผล พบวา จากการน ารปแบบการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษาของโรงเรยนบ฿านนาแสน ด฿วยกระบวนการจดการความร฿สามารถปฏบตได฿จรง สามารถพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนและคณ ะครได฿ถงร฿อยละ 85 ผลการบรหารจดการภายในโรงเรยนในทกด฿านมประสทธภาพและมคณภาพการให฿บรการเปนทพงพอใจของประชาชนผ฿ใช฿บรการและผ฿มสวนได฿สวนเสยถง ร฿อยละ 90 และยนดให฿ความรวมมอสนบสนนกจกรรมของโรงเรยนทกเรอง

ผลการประเมนแสดงให฿เหนวาการจดการความร฿ของโรงเรยนบ฿านนาแสนท าให฿ได฿นวตกรรมการจดการเรยนร฿แบบบรณาการในรปแบบการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ในการพฒนา 7 ขนตอน ซงสามารถเปนวธการปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) ด฿านการบรหารจดการทสามารถประยกตโหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการของนกเรยนทได฿ผลด ทงนเพราะการสร฿างรปแบบมหลกวชารองรบ บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทเปนหลกคดทพระบาทสมเดจพระเจ฿าอยหวได฿พระราชทานให฿ปวงชนชาวไทย อกทงน ากระบวนการจดการความร฿มาประยกตโอยางเหมาะสมและชดเจนในขนตอนพฒนา 7 ขนตอน ทส าคญเน฿นให฿ผ฿มสวนเกยวข฿องทกฝายได฿มโอกาสเข฿ามามสวนรวมพฒนาคณภาพการศกษา ตรงจดนจะเปนบทเรยนทดส าหรบการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอน ทงนเพราะนวตกรรมการจดการเรยนร฿แบบบรณาการในรปแบบการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนโรงเรยนบ฿านนาแสนประสบความส าเรจได฿ เพราะอาศยการมสวนรวมของผ฿ทเกยวข฿องทกฝาย เรมตงแตสบค฿นและเสนอปญหา หาแนวทางและวธการแก฿ปญหา ก าหนดเปาหมาย ขนตอน กรอบการด าเนนงานให฿ชดเจน และวางแผนการพฒนานวตกรรมเพอแก฿ปญหาโดยใช฿กระบวนการบรหารวงจรคณภาพ ( PDCA) พร฿อมก าหนดผ฿รบผดชอบ ลงมอปฏบตตามแนวทางนวตกรรมเพอแก฿ปญหาอยางจรงจง และทส าคญคอผ฿บรหารให฿ การ

- 178 -


นเทศ ก ากบ ตดตามอยางสม าเสมอและท าอยางตอเนอง สงใดได฿ผลด สนบสนนให฿ท าตอไป หากสงใดบกพรองกน าข฿อเสนอแนะมาปรบปรงแก฿ไขให฿ดขน สงผลให฿โรงเรยนบ฿านนาแสน ม “ความร฿คคณธรรม ”ตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และได฿รบการพจารณาคดเลอกโดยฉนทา มตให฿ เปน ‚โรงเรยนขนาดเลกทมประสทธภาพ ในการบรหารจดการ‛ และ ‚โรงเรยนต฿นแบบการจดการความร฿ขนาดเลกทเข฿มแขง‛ ซงเปนทยอมรบของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

34. ดแลตามเบอรโทร… สระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทมประสทธภาพ

เจาของผลงาน โรงเรยนบ฿านโคกเมา (นางวมล สขมาตยโ ครโรงเรยนบ฿านโคกเมา)


การขบเคลอนพฒนาองคโกรให฿เกดประสทธภาพเพอตอบสนองตอนโยบายภาครฐของเขตพนทการศกษา คอการสร฿างความเข฿มแขงและเพมประสทธภาพบรหารจดการองคโกรด฿วยการน าเครองมอการจดการความร฿ และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใช฿ในการพฒนาองคโกร เกดเปนนวตกรรมเพอพฒนาบคลากรให฿เปนนกจดการความร฿ และแพรขยายน าเทคนคกระบวนการจดการความร฿สการปฏบตระดบโรงเรยน เพอให฿เกดเครอขายความคดพนธม ตรความร฿ โรงเรยนบ฿านโคกเมาเปนหนงโรงเรยนทรบนโยบายของส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 ได฿ด าเนนการจดการความร฿ หรอ KM (Knowledge Management) ในเรองระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงเปนนโยบายของรฐบาลและกระทรวงศกษาธการทได฿ก าหนดไว฿ในแนวทางการแก฿ไขปญหาสงคมตามแผนงานสงเสรมคณธรรม จรยธรรมเยาวชนไทย ซงได฿ก าหนดเปาหมายและแนวทางการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ เพอให฿นกเรยนได฿รบการดแลอยางรอบด฿าน

เมอโรงเรยนน าการจดการความร฿มาใช฿พฒนาคณภาพงานดแลระบบชวยเหลอนกเรยนเพอให฿เกดประสทธภาพ โดยก าหนดจดเน฿นส าคญเพอแก฿ไขสภาพปญหา คณะครจงมารวมกนคดและสรปวาควรตอยอด “กจกรรมดแลตามเบอรโทร ” เปนกจกรรมหนงทแก฿ไขและปองกนป ญหาของโรงเรยนในเรองแก฿ปญหาการมาสายของนกเรยน 3 คน การ

- 179 -


ขาดเรยน 2 คน และภาวะเสยงออกกลางคน 3 คน ดงนนจงตอยอดด าเนนกจกรรมดแลตามเบอรโโทรซงเปนกจกรรมหนงของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ให฿มประสทธภาพ สะดวกรวดเรวในการชวยเหลอ และขยายเปาหมายเพอการสงเสรมพฒนาศกยภาพของนกเรยนทงโรงเรยน โดยได฿จดท าระบบฐานข฿อมลนกเรยนทมความสมบรณโเพอใช฿ประโยชนโหากต฿องวเคราะหโข฿อมลนกเรยน ขณะเดยวกนได฿สร฿างทมงานทเข฿มแขงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอยกระดบผลสมฤทธ ทางการเรยน และสงเสรมสน บสนนความสามารถด฿านตางๆ ของนกเรยนทมความโดดเดน รวมทง สงเสรมสนบสนนการใช฿เครองมอการจดการความร฿มาตอยอดความถนดของนกเรยนเพอมงความเปนเลศของผ฿เรยน ใช฿สอเทคโนโลยทมในโรงเรยนมาเปนตวชวยขบเคลอนให฿เกดประสทธภาพ ทงนการด าเน นกจกรรมได฿แบงกลมเปาหมายทมสวนเกยวข฿องเปน 3 กลมคอ กลมต฿นแบบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2552 จ านวน 30 คน ซงเมอด าเนนการพฒนาความสามารถในกลมแรกแล฿ว กจะด าเนนการในกลมเตรยมการพฒนาตอยอด สนกเรยนทงหมดในโรงเรยน จ านวน 600 คน โดยมคร บคลากรทางการศกษาในโรงเรยนและกลมพลงขบเคลอนเปนก าลงส าคญในการรวมกนด าเนนกจกรรม เพอก฿าวสการเปนทมงานทเข฿มแขง

การพฒนากระบวนการท างานใช฿เทคนคกระบวนการจดการความร฿ (KM) เน฿นการแลกเปลยนเรยนร฿ ซงกอนเรมด าเนนงานเพอ ให฿เกดความเข฿าใจจงได฿มการประชมคณะคร ผ฿บรหารชแจงท าความเข฿าใจและก าหนดเปาหมายและแนวทางการท างานรวมกน โดยเรมแรกท าการวเคราะหโ ศกษาสภาพปญหา ปจจยเสยง และศกษาในรายละเอยดหลกเกณฑโในการด าเนนงานของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เพอน าข฿อมลมาพจารณ าวางแผนการด าเนนงาน มตในภาพรวม เพอการขบเคลอนและเปนแบบอยางขยายผลการด าเนนงานด฿านระบบดแลนกเรยนให฿มศกยภาพ คลองตว รวมมวลชนในพนทโดยเฉพาะบทบาทของผ฿ปกครองให฿เข฿ามามสวนรวม และสร฿างภาพลกษณโการประสานงานทดระหวางโรงเรยน คร ผ฿ปกครอง ประชา ชนในพนท รวมเปนทมงานทเข฿มแขงในการดแล ชวยเหลอนกเรยนอยางเตมรปแบบ

เทคนควธทส าคญทน ามาใช฿ในเบองต฿นของคณะครคอ เรองเลาเราพลง เพอให฿ครแตละคนชวยกนขายความคดเทคนควธเดนทใช฿ในกระบวนการแก฿ไขปญหา ซงโรงเรยนไดจดเปนวาระส า คญทหยดทกงานเพอสานฝนสภาพความส าเรจในทกวน

- 180 -


พฤหสบด รวมทงเวทยอยเพอนชวยเพอนของคณะกรรมการนกเรยนเพอถายทอดเทคนควธสคร ท าให฿ได฿ผลยตทกระบวนการ “ดแลนกเรยนดวยเบอรโทร ” โดยมรายละเอยดการด าเนนงานไปตามขนตอนดงน

1. เกบข฿อมลนกเรยนทเปนรายบคคลในระเบยนนกเรยน ทมข฿อมลด฿านการเรยน พฤตกรรม สขภาพ ไว฿ในห฿องเรยน โดยครประจ าชนเปนผ฿รบผดชอบ

2. ประชมชแจงวธการใช฿ ความจ าเปนของข฿อมลในระเบยนนกเรยน 3. ประชมเครอขายผ฿ปกครอง ชแจงท าความเข฿าใจของการจด เกบข฿อมล

นกเรยนเปนรายบคคล เพอความสะดวก รวดเรวในการตดตอกบผ฿ปกครองในทกเรอง 4. มอบหมายครทกคนเยยมบ฿านนกเรยน สมภาษณโผ฿ปกครองเพอเกบข฿อมล

นกเรยนรายบคคลในทกด฿าน บางกรณอาจเกบข฿อมลนกเรยนในเชงลก พร฿อมทงขอเบอรโโทรเพอการตดตอ เมอมเหตการณโทเกดขนกบนกเรยนและต฿องประสานกบผ฿ปกครองโดยตรง เชน เดกขาดเรยนโดยไมทราบสาเหต

5. บนทกข฿อมลนกเรยนเปนรายบคคลในระเบยนนกเรยน พร฿อมตรวจสอบข฿อมลให฿สมบรณโ ชดเจนและทนสมย ซงครจะตรวจสอบข฿อมลระเบยนนกเรยน เปนรายสปดาหโ โดยอาจตดตอสอบถามผ฿ปกครองเพมเตมเกยวกบนกเรยนหรอครอบครว เพอพฒนาฐานข฿อมลให฿สมบรณโและทนสมยอยเสมอ และคดกรองเกบข฿อมลเปนสารสนเทศประจ าห฿องเรยน

6. แลกเปลยนเรยนร฿กบครในโรงเรยน เพอน าเสนอ แลกเปลยนเรยนร฿ และศกษากร ณตวอยางของนกเรยนทมปญหาหรอมความเสยงตอการเกดปญหา และหากมเหตการณโจ าเปน เชน สาเหตการขาดเรยน มาสาย การคดเลอกทน เปนต฿น กต฿องประสานกบผ฿ปกครอง ขณะเดยวกนครตดตามดแลนกเรยนเปนรายบคคลโดยตามทบ฿าน โทรตดตอผ฿ปกครอง ผ฿ปกครองโทรมาลาในกรณทขาดเรยนตามความจ าเปนด฿านการเรยน พฤตกรรมและสขภาพ

ความตงใจจรงของครในกจกรรม “ดแลตามเบอรโโทร ” โดยจดท าฐานข฿อมลระเบยนนกเรยนทสามารถทราบข฿อมลนกเรยนเปนรายบคคล ทราบความเปนมาในทกด฿านเปนปจจบน ท าให฿ครได฿รบความสะดวก รวดเรวในการแก฿ ปญหานกเรยนได฿ทนเวลา เชน การมาสายของนกเรยน อนเปนการพฒนาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนให฿เกดประสทธภาพ

- 181 -


อยางทต฿องการ สงทปรากฏหลงจากส ารวจรายชอการลงชอในห฿องเรยนของนกเรยนทกคน กคอ นกเรยนมาสายและขาดเรยนโดยไมทราบสาเหตน฿อยลง ลดปญหานกเร ยนออกกลางคน ขณะเดยวกนครสามารถจดการศกษาได฿อยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยนกเรยนได฿รบการสงเสรมสนบสนนตามความสามารถ ความถนด และตามศกยภาพ เชน สนบสนนการเข฿ารวมกจกรรมพฒนาผ฿เรยน เข฿ารวมแขงขนกจกรรมทกษะทางวชาการตามศกยภาพ สนบสนนน กเรยนได฿รบทนการศกษา เปนต฿น สงผลในภาพรวมท าให฿นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดขน นอกจากนสงทเปลยนแปลงไปจากเดม คอชมชน ผ฿ปกครอง ให฿ความรวมมอและเกดทศนคตทดตอการท างานของคณะครและรวมสงเสรมสนบสนนระบบการท างานเปนอยางด

จดเดนของ ‚ดแลตามเบอรโโทร‛ เปนการดแลนกเรยนอยางเปนระบบ ปองกนการออกกลางคน ทราบเหตผลทมาสาย แก฿ปญหาได฿ทนท สงเสรมสนบสนนนกเรยนเปนรายบคคลได฿ตามศกยภาพ สะดวกและรวดเรว มนวตกรรมเดนซงเปนการรวมกนพฒนาขนของคณะครในโรงเรยน คอระบบฐานข฿อมลนกเร ยนด฿วยโปรแกรม Excel ทสมบรณโ สามารถเรยกใช฿งานได฿อยางมประสทธภาพและเปนปจจบน กจกรรม ‚ดแลตามเบอรโโทร ‛ เปนงานท฿าทายความสามารถของคร การจะท าให฿ส าเรจครต฿องมความร฿ความสามารถในการจดท าฐานข฿อมลของนกเรยนและน าไปใช฿ให฿เกดประโยชนโสงสด และเพอให฿ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมความยงยนเพราะเกดประโยชนโกบผ฿เรยนอยางแท฿จรง ควรมการ สงตอระเบยนนกเรยนให฿กบคณครทรบผดชอบในปการศกษา 2553 และปตอๆ ไป มการแลกเปลยนเรยนร฿ และท างานเปนเครอขายความคด พนธมตรความร฿ นนกคอการชวยเหล อ แบงปนความคดความร฿ของกนและกนเพอน าไปใช฿ตอยอดพฒนากระบวนการท างาน

35. ครอบครวตวเลข

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานฉลง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 หม 1 ต าบลฉลง อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โทรศพทโ/ โทรสาร 074 ” 398234 E- mail: [email protected]

- 182 -


โรงเรยนบ฿านฉลง มนกเรยนจ านวน 470 คน หากในยามปกตทมครเปนพเลยง เหตการณโตางๆ กด าเนนไปได฿ด฿วยด การจดการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนไปอยางมระบบและทวถง แตหากครมภารกจอนๆ เชน การประชม การพบกลมเพอท างานพเศษ ฯลฯ นกเรยนต฿องอยกนเองตามล าพง ต฿องอยกบงานทท าค฿างไว฿ หรองานทครมอบหมายให฿ใหม จงมกจะพบนกเรยนมการทะเลาะววาท พรงแกน฿อง มการตะโกนเสยงดง การแตงกายไมเรยบร฿อย และมพฤตกรรมอนๆ ทไมพงประสงคโ โรงเรยนจงรวมกนคดวาจะแก฿ปญหานอยางไร ท าอยางไรจะเสรมสร฿างให฿นกเรยนทกคนมความร฿ความเข฿าใจ บอกแนวทางปฏบตตนเรองคณธรรม 8 ประการ (ขยน ประหยด ซอสตยโ มวนย สภาพ สะอาด สามคค มน าใจ )ได฿ และปลกฝงให฿ปฏบตตนเปนผ฿มคณธรรมจรยธรรม เปนแบบอยางทด สามารถอยรวมกบผ฿อนในสงคมได฿อยางมความสข ท฿ายสดได฿ทางออกคอจดระบบการดแลชวยเหลอทต฿องการให฿นกเรยนดแลชวยเหลอกนเอง โดยไมร฿สกวาเปนหน฿าทหรอความรบผดชอบทครก าหนดให฿ใหม มงหวงให฿พดแลน฿อง ให฿น฿องเคารพและเชอฟงพ ให฿พปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกน฿อง ให฿เพอนชวยเพอน ทงให฿สอดแทรกคณธรรมจรยธรรม 8 ประการ ในแนวคดและการแสดงออกทางพฤตกรรมของนกเรยน จงเปนทมาของการเกดนวตกรรม “ครอบครวตวเลข” ขน

“ครอบครวตวเลข ” เปนนวตกรรมการจดระบบการดแลชวยเหลอระหวางนกเรยนกบนกเรยนของโรงเรยนบ฿ านฉลง เปนการจดแบงกลมนกเรยนทงโรงเรยน ซงมนกเรยนทงหมดจ านวน 470 คน เปน 31 กลม โดยใช฿เลขทประจ าตวในห฿องเรยนของนกเรยนเปนตวแบงกลม คอนกเรยนเลขท 1 ของทกห฿องเรยนจดเปนกลมท 1 เรยกวา ครอบครวเลขท 1 นกเรยนเลขท 2 ของทกห฿องเรยนจดเปนกลมท 2 เรยกวา ครอบครวเลขท 2 เรยงเลขไปจนถงครอบครวเลขท 30 สวนนกเรยนเลขท 31 ขนไป (ซงจะมเพยงจ านวนน฿อย เพราะห฿องเรยนสวนใหญจะมสมาชกในห฿องเรยนประมาณ 27”30 คน) จดให฿อยกลมเดยวกน เรยกวา ครอบครวคอนโดมเนยม สมา ชกในแตละครอบครวมจ านวนประมาณ 10 ” 16 คน ประกอบด฿วยนกเรยนชนปฐมวย จนถงชนประถมศกษาปท 6 รวมจ านวน 16 ห฿องเรยน มนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เปนหวหน฿าครอบครว มครทปรกษาประจ าครอบครวๆ ละ 1 คน ก าหนดกตกาการปฏบตตน 4 ข฿อ คอ 1. ให฿พดแ ลน฿อง 2.ให฿น฿องเคารพและเชอฟงพ 3. ให฿พปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกน฿อง 4. ให฿เพอนชวยเพอน

- 183 -


5. ประกาศเกยรตคณ ยกยองชมเชย และให฿รางวลแกนกเรยนผ฿มจรยธรรมและเปนแบบอยางทดจนเปนทยอมรบของกลมเพอน

4. วดและประเมนพฤตกรรมนกเรยน โดยเพอน แกนน านกเรยน และครทปรกษา โดยวธการสอบถาม/ บอกเลา/ จดหมายน฿อยถงเพอน / และสมภาษณโโดยคร

3. แกนน านกเรยน ครทปรกษา เฝาระวง ดแล ตรวจสอบพฤตกรรมนกเรยน

2. นกเรยนฝกปฏบตตนเปนผ฿มคณธรรมจรยธรรม และเปนแบบอยางทด

1. จดคายคณธรรมเพอให฿นกเรยนมความร฿และเข฿าใจในเรองคณธรรม 8 ประการ จ านวน 8 รน/วน

“ครอบครวตวเลข” ใช฿กระบวนการพฒนาทอาศยการมสวนรวมของบคลากรหลายฝาย ทงผ฿บรหาร คร นกเรยน และชมชน ใช฿กระบวนการจดการความร฿ โดยก าหนดเปนกลยทธโ 6 กลยทธโ ดงน

กลยทธท 1 การพฒนาองคกรแหงการเรยนร โรงเรยนบ฿านฉลงได฿ประชมบคลากรในโรงเรยน เพอศกษาสภาพทวไปและสภาพปญหาในด฿านตางๆ ของโรงเรยน ด าเนนการแตงตง ทมน า (ประกอบด฿วยหวหน฿างาน 4 งาน และ คร ICT) สร฿างความตระหนกแกทมน า ทมน าขยายผลความร฿แกบคลากรแล฿วจดกจกรรมเรองเลาเร฿าพลง ระดมก าลงสมองเพอสร฿างขมความร฿ สกดขมความร฿ แล฿วสร฿างรปแบบการจดการความร฿ ซงมมตให฿พฒนานวตกรรมโดยใช฿กจกรรมบนได 5 ขน ดงน

กลยทธท 2 การสรางลอเลอนขบเคลอนสงคมภายนอก โรงเรยนบ฿านฉลงจดท าเอกสารรายงาน และประชมชแจงให฿คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เครอขายผ฿ปกครอง และชมชน รบทราบถงรายละเอยดของนวตกรรมครอบครวตวเลข เพอขอความรวมมอดแลชวยเหลอสนบสนนในสวนทเกยวข฿อง

กลยทธท 3 การสรางเครอขายและการมสวนรวม การด าเนนงานการจดการความร฿ของนวตกรรมครอบครวตวเลข เปนการปฏบตงานทต฿องอาศยความรวมมอร วมใจ

- 184 -


ของบคลากรทกสวน ซงโรงเรยนบ฿านฉลงเน฿นกจกรรมทสร฿างสมรรถภาพบคคล สร฿างศกยภาพทมน าและจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร฿ ประสานความรวมมอเครอขายภายใน โดยบรณาการกจกรรมกบโครงการกลยาณมตรนเทศ คอ ครพบกนทกเช฿าวนองคารและบายวนศกรโเพอประสานความรวมมอเครอขายภายใน สวนสมาชกครอบครวตวเลขพบกลมทกเช฿าวนพธและเช฿าวนศกรโเพอสร฿างความรกความสามคคระหวางครอบครว จดกจกรรมสงเสรมและปลกฝงคณธรรมทกบายวนพฤหสบด

กลยทธท 4 พฒนาองคกรสมาตรฐาน ด าเนนงานการพฒนานวตกรรมครอบครวตวเล ขโดยจดท าแผนปฏบตงานของครอบครวตวเลข มการก าหนดกรอบงาน กรอบกจกรรม และปฏทนการปฏบตกจกรรมทชดเจน มการนเทศตดตามและประเมนผลการใช฿นวตกรรม เพอให฿ทกฝายด าเนนกจกรรมไปในทางเดยวกน ซงสงผลให฿ผ฿เรยนปฏบตได฿อยางถกต฿องและมประสทธภาพยงขน

กลยทธท 5 เสรมแรงสรางขวญ ได฿ด าเนนการจดกจกรรมเฝาระวง ดแลพฤตกรรมนกเรยน โดยใช฿ตวเลขประเมนพฤตกรรม เดอนละ 1 ครง เปน 5 กลมตวเลข คอ เลข 1: นกเรยนบอกวธปฏบตตนเปนแบบอยางทดได฿บางข฿อ เลข 2: นกเรยนบอกวธปฏบตตนเปนแบบอยางทดได฿ทกข฿อ เลข 3: นกเรยนปฏบตตนเปนแบบอยางทดได฿บางข฿อ เลข 4: นกเรยนปฏบตตนเปนแบบอยางทดได฿ทกข฿อ และ เลข 5: นกเรยนปฏบตตนเปนแบบอยางทดจนเปนนสยและเปนทยอมรบของเพอน และหลงการประเมนพฤตกรรมกใช฿ดาวตวเลข 1-5 เปนสญลกษณโตดอกเสอนกเรยนด฿านขวา (บนปายชอยอโรงเรยน) เพอประกาศเกยรตคณ ยกยองชมเชย และให฿รางวลแกนกเรยนทประเมนพฤตกรรมได฿ระดบ เลข 5

กลยทธท 6 ประชาสมพนธ ท าการเผยแพรประชาสมพนธโองคโความร฿ นวตกรรม และกจกรรมตางๆ โดยใช฿เสยงตามสาย วารสารโรงเรยน จดนทรรศการเผยแพรในระดบเครอขายและรวมกบหนวยงานอน จดเผยแพรใน Website ของโรงเรยน

อยางไรกดจากการประเมนการด าเนนกจกรรมครอบครวตวเลข ด฿วยการให฿การนเทศ ให฿มการสะท฿อนและให฿ข฿อมลย฿อนกลบ มสง นาสนใจ 2 ประการ ประการแรก คอ จดเดนของนวตกรรมครอบครวตวเลข ม 2 ด฿าน คอ ด฿านระบบการจดการด฿วยกลยทธโ 6 กลยทธโ และด฿านพฒนาพฤตกรรมอนพงประสงคโของนกเรยน ประการทสองคอ จดดอยท

- 185 -


ต฿องแก฿ไข คอ ผ฿ปกครองมสวนรวมในการประเมนพฤตกรรมของนกเรยนคอน ข฿างน฿อย นอกจากนมข฿อเสนอแนะทส าคญทควรน ามาปรบปรงพฒนาการจดกจกรรมให฿ดขนคอ

1. ควรเพมการประเมนพฤตกรรมนกเรยนเปนเดอนละ 2 ครง เพอเปดโอกาสให฿นกเรยนปรบปรงแก฿ไขพฤตกรรม โดยใช฿กระบวนการการมสวนรวมระหวางนกเรยนด฿วยกน และครเปนผ฿ อ านวยการเพอให฿กระบวนการไปสความส าเรจได฿ตามเปาประสงคโของการยกยองชมเชย และประกาศเกยรตคณ

2. ครควรน านวตกรรมครอบครวตวเลขบรณาการใช฿รวมกบกลมสาระการเรยนร฿ตางๆ เพอการพฒนาคณภาพนกเรยน คณภาพการจดการเรยนการสอน มงสผลสมฤทธรวมกนอยางเปนรปธรรม

3. ให฿มความตอเนอง และมกระบวนการตดตาม ประเมนผลทเปนระบบของผ฿บรหารในแตละระดบ ตลอดจนกระบวนการกระต฿นเสรมแรง

ผลการใช฿นวตกรรมครอบครวตวเลขเปนเครองมอในการจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทผานมา ท าให฿การจดกจกรรมตางๆ ของโรงเรยน ด าเนนไปด฿วยด มความเรยบร฿อย สะดวก งายตอการควบคมดแล และลดปญหาด฿านพฤตกรรมทไมพงประสงคโของนกเรยน นกเรยนมความปลอดภย ขณะเดยวกนนกเรยนได฿รบการพฒนาให฿มความร฿และปลกฝงพฤตกรรมในด฿านคณธรรม 8 ประการ ซงนกเรยนทกคนมสวนรวมในทกกจกรรม จนสงผลให฿นกเรยนได฿รบการพฒนาทดขนทงด฿านผลสมฤทธทางการเรยน และด฿านพฤตกรรม ผลการพฒนาในภาพรวมของโรงเรยนเปนทพอใจของคร บคลากรในโรงเรยน ผ฿ปกครอง และชมชน

ปจจบนกตกาการปฏบตตนของครอบครวตวเลขเปนกตกาทนกเรยนโรงเรยนบ฿านฉลงปฏบต ได฿จนเปนนสย บคลากรทกคนของโรงเรยนตางเหนพ฿องกนวาควรน าหลกคดของครอบครวตวเลขมาพฒนาตอยอดนวตกรรม โดยเพมจดเน฿นคณธรรม 8 ประการให฿มากขน เพอสร฿างเสรมและปลกฝงให฿นกเรยนปฏบตตนเปนผ฿มคณธรรมจรยธรรม เปนแบบอยางทด และสามารถอยรวมก บผ฿อนในสงคมได฿อยางมความสข โดยก าหนดกตกาการปฏบตตนเพมขนจากเดมอก 1 ข฿อ คอ ข฿อ 5. ให฿นกเรยนทกคนปฏบตตนเปนผ฿มคณธรรมจรยธรรม เปนแบบอยางทด และสามารถอยรวมกบผ฿อนในสงคมได฿อยางมความสข

- 186 -


“ระดบมธยมศกษา”

1. พลงครสเดกดพระมารดา

เจาของผลงาน…โรงเรยนพระมารดานจจานเคราะห แผนกอนบาล สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2 เลขท 1 ซอยนวมนทรโ 81 ถนนนวมนทรโ แขวงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร 10240 โทรศพทโ 02 733 4071 ” 2 โทรสาร 02 733 4070 www.pramanda.ac.th

ด฿วยตระหนกวาเดกปฐมวยเปนวยทสามารถรบร฿และซมซบความดงามและคณลกษณะทพงประสงคโได฿โดยงาย จงด าเนนการพฒนาคณภาพการศกษาปฐมวยโดยมเปาหมายเพอพฒนาผ฿เรยนให฿เปนคนด มคณลกษณะนสยด฿านคณธรรม 8 ประการ ได฿แก ความมวนย ความมสตและสมาธ ความสภาพ /ความกตญใ ความสามคค /มน าใจ ความอดทน ความซอสตยโ /ความประหยดอดออม ความขยน และการพงพาตนเอง รวมถงมพฒนาการทเหมาะสม ซงจ าเปนต฿องอาศยความรวมมอรวมใจจากทกฝาย ตงแตคร ผ฿บรหาร ผ฿ปกครอง ตวนกเรยนตลอดถงชมชน แต กลไกส าคญในการพฒนาดงกลาว ตองเรมทการพฒนาคร พฒนาคณภาพการสอนจรยธรรมของครระดบปฐมวย ใหมความรความสามารถ มทกษะและเทคนควธในการอบรมดแลนกเรยนระดบปฐมวยอยางมประสทธภาพ ซงโรงเรยนมครผ฿สอนระดบปฐมวย /อนบาล 42 คน มนกเรยน ปฐมวยป 1”3 จ านวน 810 คน เมอโรงเรยนพระมารดานจจานเคราะหโได฿เข฿ารวมโครงการวจยและน าการจดการความร฿มาใช฿ในโรงเรยน แผนกอนบาลจงได฿น าวธการของจดการความร฿มาใช฿ใน กระบวนการนเทศแลกเปลยนเรยนรของครอนบาล เพอให฿ครทมประสบการณโและความช านาญในการอบรมปลกฝงคณธรรมจรยธรรมแกนกเรยนได฿ชวยเหลอแบงปนเทคนควธการแกเพอนคร และสามารถน าไปใช฿ให฿เกดผลดแกนกเรยนทงในด฿านความประพฤต กรยามารยาท และการปลกฝงคณธรรมทง 8 ประการ

- 187 -


แผนกอนบาลได฿พฒนาคณภาพการสอนคณธรรมจรยธรรมของครอ นบาล โดยใช฿การนเทศแลกเปลยนเรยนร฿ ซงมกระบวนการพฒนา 3 ขนดงน

วธด าเนนการขนท 1

1. แตงตงคณะกรรมการนเทศการสอนจรยธรรม

2. คณะกรรมการประชมวางแผนรวมกนก าหนดเกณฑโ สร฿างแบบบนทกการนเทศ และจดตารางนเทศ

3. ให฿ครลงตารางนเทศตามความสมครใจ

4. ด าเนนการนเทศ บนทกข฿อมลทงสงทดและสงทต฿องพฒนา

5. ประชมสรปผลการนเทศ พร฿อมทงสรรหาครแกนน าในการสอนจรยธรรม

6. ประชมครทกคน แจ฿งผลการนเทศ


1. จดวงแลกเปลยนเรยนร฿ให฿ครแกนน าเลาเรองเลาเร฿าพลงการสอนจรยธรรมให฿เพอนครฟง และสรปความร฿/เทคนควธการสอน

2. จดตารางนเทศตามความร฿ทได฿ โดยให฿ครแกนน าเปนหลก ครอนๆ ลงตารางนเทศตามเรองทต฿องการพฒนา

3. ด าเนนการนเทศ โดยให฿ครอนๆ นเทศครแกนน า และบนทกสงทตนได฿จากครแกนน าทจะน าไปปฏบต

4. ครแกนน าให฿ค าแนะน า ปรกษาในการน าสงทดไปปฏบต


1. ครอนๆ น าความร฿และประสบการณโทได฿รบไปใช฿ในการสอนจรยธรรม

2. ครแกนน านเทศการสอนจรยธรรมของเพอนคร

3. ครแกนน าสรปผลรวมกบเพอนคร พร฿อมให฿การเสรมแรง

- 188 -


จากกระบวนการนเทศแลกเปลยนเรยนร฿ ท าให฿ครอนบาลได฿เรยนร฿เทคนควธและความร฿เกยวกบการฝกสมาธนกเรยน ควรฝกกอนการปฏบตกจกรรมทกวน โดยจดหมนเวยนกจกรรม เพอกระต฿นให฿นกเรยนเกดพฒนาการและน าไปปฏบตตนได฿ถกต฿อง เชน ตวอยางวธการพฒนาคณธรรม “ความมสตและสมาธ” ได฿แก

1. ฝกสมาธจากการฟงเพลงบรรเลง โดยให฿นกเรยนนงตวตรง มอประสานไว฿บนตก หลบตา ครเปดเพลงบรรเลงเบาๆ

2. ฝกสมาธจากการท าทาทางประกอบเพลง โดยให฿นกเรยนนงเปนวงกลม ตวตรง ท าทาทางประกอบเพลง (เพลงดอกไม฿บาน) อยางช฿าๆ ตามคร 2 รอบ จากนนให฿นกเรยนร฿องเพลงออกเสยง พร฿อมท าทาทางประกอบเพลงอก 1 รอบ

3. ฝกสมาธโดยการสงแก฿วน า ให฿นกเรยนนงเปนวงกลม สงแก฿วน าทมน า (ใสส) อยเตมแก฿วให฿เพอนๆ ทละคน โดยเรมจากครเปนผ฿สงกอน แล฿วคอยๆ สงตอไปเรอยๆ จนครบหมดทกคน ขณะสงแก฿วน าครเปดเพลงบรรเลงเบาๆ ป ระกอบการท ากจกรรม และระวงไมให฿น าทอยในแก฿วหกเลอะเทอะ

4. ฝกสมาธโดยการสงเทยนหอมจดไฟทบรรจในภาชนะ (ปฏบตกจกรรมเหมอนกบการสงแก฿วน า)

สงทเกดขนหลงจากได฿มการนเทศแลกเปลยนเรยนร฿ คอ ครตระหนกในการปลกฝงคณลกษณะทพงประสงคโให฿แกนกเรยนตงแตวยเยาวโ และมพฒนาการของการสอนจรยธรรมดขน มความเปนกลยาณมตรตอกน มความรวมมอรวมใจ มความรกความสามคค ชวยเหลอกนในการท างาน กอเกดความภาคภมใจในตนเองและการท างาน ซงเกดผลดแกนกเรยนคอ นกเรยนได฿รบการพฒนาคณลกษณะนสยด฿านคณธรรม 8 ประการ

สงทได฿เรยนร฿จากการพฒนานวตกรรม สงทควรพฒนาให฿ดยงขนคอ การเกบรวบรวมข฿อมลและรายละเอยดของกจกรรมทท าอยางครบถ฿วน เปนระบบ เพอเผยแพรเปนประโยชนโตอผ฿อน นอกเหนอจากนควรเพมพนทกษะให฿แกครในด฿านการวเคราะหโและการไตรตรองเพอการพฒนางานการเรยนการสอน

- 189 -


2. การพฒนาสอ-นวตกรรมการเรยนการสอนดวยการจดการความรของครและบคลากรทางการศกษา

เจาของผลงาน…โรงเรยนสตรเศรษฐบตรบ าเพญ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2 43 ถนนสหบรานกจ เขต/แขวงมนบร กรงเทพฯ 10510 โทรศพทโ 0-2540-7202 โทรสาร 0-2540-7201

เปนทยอมรบกนวา สอ- นวตกรรมการเรยนการสอนมสวนส าคญยงในกระบวนการเรยนการสอน ครและนกเรยนสามารถด าเนนการรวมกนในกระบวนการเรยนการสอนได฿อยางเปนผลด ถ฿ามสอ-นวตกรรมทเหมาะสมกบเนอหาสาระและเทคนควธสอน ดงนนครผ฿สอนจงควรมความร฿และทกษะทเกยวกบสอ- นวตกรรมพอทจะใช฿ประโยชนโในการผลต การใช฿ ตลอดจนมแนวทางสร฿างสรรคโเพอทจะพฒนาตอไป

โรงเรยนสตรเศรษฐบตรบ าเพญ ภายใต฿การบรหารงานของทาน ผ฿อ านวยการ อปษร ภาธรธวานนทโ มนโยบายทเข฿าใจถงความจ าเปนและให฿ความส าคญกบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาให฿ต฿องศกษาและเรยนร฿ ตลอดจนร฿จกการผลตและใช฿สอ-นวตกรรมการเรยนการสอน ซงมความสอดคล฿องกบกรอบแนวทางการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ด฿าน พฒนาคณภาพการศกษาและเรยนร฿ในข฿อท 10 ทระบไว฿วา ‚พฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา รวมทงเนอหาและวธการทเหมาะสม เพอชวยในการศกษาเรยนร฿ทงในชนเรยนทมครแนะน าและด฿วยตนเอง‛ ดงนนจงสงเสรม สนบสนน กระต฿นให฿ครและบคลากรทางการศกษาสนใจผ ลตและใช฿สอ-นวตกรรมการเรยนการสอน รเรมสร฿างสรรคโผลงานใหมๆ ทเปนประโยชนโตอการเรยนการสอน เพอเผยแพรผลงานให฿เปนแบบอยางและน าไปใช฿ได฿อยางกว฿างขวาง ขณะเดยวกนครและบคลากรของโรงเรยนมความต฿องการทจะเรยนร฿เรองการผลตและใช฿สอ-นวตกรรมการเรยนการสอนเปนจ านวนมาก ประกอบกบต฿นทนเดมทมอยภายในโรงเรยนคอ ความร฿ของครและบคลากรด฿านไอท (IT) จงเปนทมาให฿ได฿ด าเนนการจดกจกรรมตางๆ เพอเปดโอกาสให฿ครทมความสนใจในเรองเดยวกนเกดการแลกเปลยนเรยนร฿รวมกนเรองการพฒนาสอ- นวตกรรมการเรยนการสอนขน ซงท าให฿เกดการพฒนาคนทสามารถน าความร฿ไปใช฿ในการพฒนางานตามบทบาทและหน฿าทได฿

- 190 -


อยางมประสทธภาพยงขน เปนผลดตอกระบวนการเรยนการสอน เกดประโยชนโตอนกเรยนสงสด รวมทงชวยให฿นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขนด฿วย

วธปฏบ ตตามล าดบโดยเรมต฿นจากการศกษานโยบาย พนธกจของโรงเรยนและแนวทางการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง จากนนท าการส ารวจความต฿องการของครและบคลากรทางการศกษาและต฿นทนทมอยคอ ความร฿ด฿านไอท (IT) ของครในโรงเรยนด฿วยการพดคยและสอบถาม พร฿อมทงกลาวเชญเม อครและบคลากรมความต฿องการทจะเรยนร฿ในเรองการผลตและใช฿สอ”นวตกรรมการเรยนการสอน และมครทมความร฿ด฿านไอท (IT) ทพร฿อมจะเปนวทยากรให฿ จงได฿ด าเนนการจดอบรมให฿ความร฿แกครและบคลากรทางการศกษา โดยทครแตละคนลงมอปฏบตผลตสอ ”นวตกรรมกา รเรยนการสอนของตนเอง และได฿น าผลงานสอ ”นวตกรรมนนไปทดลองใช฿ในชนเรยน โดยมเพอนครและนกเรยนเปนผ฿ให฿ข฿อเสนอแนะ ซงได฿น าผลงานสอ ”นวตกรรมมาปรบปรงและพฒนาให฿ดขน พร฿อมทงน าผลงานมาเผยแพรในเวทแลกเปลยนเรยนร฿เรอง “การผลตและใช฿สอ ”นวตกรรมการเรยนการสอน‛ ซงจดด าเนนการโดยคณะกรรมการงานพฒนาสอ- นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาของโรงเรยน

จากวธปฏบตดงกลาวท าให฿เกดผลดในด฿านตางๆ คอ

1. ด฿านบรหารจดการ

1.1 ท าให฿มคลงความร฿ (ผลงานครทใช฿ประกอบการเรยนการสอนในรปแบบแผนซดด฿วยโปรแกรมตางๆ)

1.2 ท าให฿มเอกสารรายการสอ-นวตกรรมของคร

1.3 มการจดท าเอกสารสรปกจกรรมเวทแลกเปลยนเรยนร฿เพอใช฿เปนแนวทางในการพฒนางานตอไป

2. ด฿านบคลากรและสถานศกษา

2.1 ด฿านคร มความร฿ความสามารถในการผลตและใช฿สอ ”นวตกรรมการเรยนกา รสอนด฿านไอท (IT) ด฿วยโปรแกรมตางๆ และมความร฿ ความเข฿าใจและมทกษะกระบวนการจดการความร฿

- 191 -


2.2 ด฿านนกเรยน เกดความกระตอรอร฿น สนใจเรยนมากขนและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

2.3 ด฿านสถานศกษา มจ านวนห฿องเรยนคณภาพเพมมากขน และมแหลงเรยนร฿ ICT มากขน

เหนได฿วาด฿วยแนวทางและวธปฏบตดงกลาว ท าให฿เกดผลดตอโรงเรยนในทกๆ ด฿าน และเปนไปตามวตถประสงคโทตงไว฿ สวนการสงเสรมสนบสนนครและบคลากรทางการศกษาให฿มความตระหนกถงการพฒนาตนเองด฿วยการจดการความร฿นนเปนสงทเปนไปได฿ แตควรให฿เน ยนอยในเนองาน และอาจเรมต฿นจากเรองทมความสนใจรวมกนหรอเรองทเปนปญหาวกฤตอยในขณะนน และควรให฿มความพร฿อมทงในด฿านเวลา สถานท และสงอ านวยความสะดวกตามสมควร เน฿นการให฿ก าลงใจ ชวยเหลอ แบงปน ยกยองและชมเชยเมอสร฿างสรรคโผลงานได฿ส าเรจ

3. “โครงงานหนยนตท ามอ” บรณาการ 8 กลมสาระการเรยนร

เจาของผลงาน…โรงเรยนอทอง นายวโรจนโ ไชยภกด รองผ฿อ านวยการฝายวชาการ นางศศวรรณ ค฿มฉายา นางสภทรา จนทรโสวรรณ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 อ าเภออทอง จงหวดสพรรณบร

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 ได฿บญญตวาการศกษาตลอดชวต หมายความวา การศกษาทเกดจากการผสมผสานระหวางการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เพอให฿สามารถพฒนาคณภาพชวตได฿อยางตอเนองตลอดชวต (แบบยงยน)

‚หลกการสอนแนวใหม ‛ คอการพฒนาสอ นวตกรรมและออกแบบการเรยนร฿ทมงเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ เรองเลาเร฿าพลงน เปนเรองการพฒนากระบวนการจดการเรยนร฿อกรปแบบหนงทท าให฿ผ฿เรยนเกดการเรยนร฿แบบหลากหลายวธ และเตมเตมทกท ทก

- 192 -


สถานการณโในโลก ยคโลกาภวฒนโ โดยสามารถยดหยน ปรบเปลยน และเคลอนไหวได฿ตลอด มจดมงหวงความส าเรจตามเปาหมายได฿ ผลลพธโทดคอ ประหยด มประสทธภาพ มกระบวนการท างานทครบวงจร ตงแตกระบวนการคดวางแผนการปฏบต ก าหนดตวชวดความส าเรจ การตดตอประสานงาน และการตดตามผลงานจนบรรลความส าเรจตามทคาดหวง

หลงจากทได฿ท าการศกษาข฿อมล ด฿วยตระหนกในความส าคญทวาการศกษาเปนกระบวนการทส าคญยงในการพฒนาคนให฿มคณภาพ มความสามารถทจะปรบตวได฿อยางร฿เทาทนการเปลยนแปลงตางๆ ทจะมาถง ให฿ผ฿เรยนได฿พฒนาเตมตามศ กยภาพ โดยมงหวงวาผ฿ทผานการศกษาแตละคนจะมความสามารถและมคณลกษณะพนฐานทส าคญ แตสงทพบ เรายงขาดความเปนจรงในการใช฿นวตกรรมหรอเทคโนโลยทเหมาะสมเพอสงเสรมการคดวเคราะหโแบบบรณาการ ซงเปนปจจยส าคญในการพฒนาคณภาพชวตของนกเรยน

ด฿วยความส าคญดงกลาวและสงทระบบการศกษายงขาดอยในปจจบน จงตระหนกถงความจ าเปนในการทจะชวยพฒนาการศกษาให฿สอดคล฿องกบสภาพทยงขาดการใช฿นวตกรรมหรอเทคโนโลยทเหมาะสมเพอสงเสรมการคดวเคราะหโแบบบรณาการ ฉะนนจงพฒนา “โครงงานหนยนตโท ามอ ” การจดกจกรรมด฿านนวตกรรมเทคโนโลยและบรณาการความร฿ 8 กลมสาระการเรยนร฿เข฿าด฿วยกน โดยมวตถประสงคโส าคญเพอพฒนาครและนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนต฿นและตอนปลายให฿เรยนร฿ได฿ด฿วยระบบโครงงาน เปดโอกาสและสนบสนนนกเรยนทมความสนใจได฿แสดง ความ สามารถแ ละความคดสร฿างสรรคโทางด฿านวชาการ โดยใช฿เทคโนโลยในการเรยนร฿ คดวเคราะหโออกแบบงาน สอสาร น าเสนอ เผยแพรและแลกเปลยนผลงานสการแขงขนระดบชาตระดบสากลได฿ ซงนกเรยนจะได฿รบการพฒนาให฿สามารถจดการองคโความร฿และแลกเปลยนเรยนร฿อยางมคณภาพ ทงขยา ยผลการแลกเปลยนเรยนร฿ไปยงโรงเรยนและหนวยงานอนๆ อนสงผลตอการพฒนาคณภาพชวตของนกเรยนทสงตอให฿สงคมและประเทศชาตมคณภาพอยางยงยนสบไปได฿

“โครงงานหนยนตโท ามอ ” การจดกจกรรมด฿านนวตกรรมเทคโนโลยและบรณาการความร฿ 8 กลมสาระการเรยนร฿เข฿าด฿วยกน ได฿ก าหนดกรอบความคด [Conceptual Thinking Frame Work] ในการพฒนาไว฿ดงแผนภม

- 193 -


จากกรอบแนวคดการพฒนา แสดงให฿เหนวา จากการท าการศกษาค฿นคว฿านโยบาย หลกการ แนวคด ทฤษฎ ทเกยวกบการพฒนาคณภาพของนกเรยนแล฿ว ได฿พบวา มหลากหลาย แตทเหนวามสวนเกยวข฿องส าคญและมคณคา มประโยชนโเปนอยางมากตอการพฒนาคณภาพชวตนกเรยน ได฿แก นโยบายการพฒนาการศกษา การบรหารจดการศกษา การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนส าคญทสด [Child center] การวจยและพฒนา [PAR&D] นวตกรรมในการพฒนาครและผ฿บรหารสถานศกษา โดยเฉพาะอยางยงรปแบบและยทธศาสตรโการพฒนาบคลากรในโรงเรยนทเน฿นการพฒนาครและผ฿บรหารอยางเหมาะสมกบสภาพทางสงคมและเศรษฐกจในยคปฏรประบบราชการและปฏรปการศกษา ทมงเน฿นการพฒนาบคลากรให฿เกดคณภาพ มประสทธภาพด฿วยวธการทสะดวก ประหยด ซงหากน านโยบาย หลกการ แนวคด ทฤษฎ ทเกยวกบการพฒนาคณภาพชวต [Quality of

การพฒนาคณภาพชวต [Quality of Life] ของนกเรยนแบบยงยน

การพฒนาคณภาพการเรยนทดของนกเรยน

ด฿วยโครงงาน หนยนตโท ามอ

ทเน฿นการบรณาการความร฿ 8 กลมสาระ

เพอพฒนาคณภาพชวตนกเรยนแบบยงยน

นโยบายโรงเรยน

นกเรยนเปนส าคญ

คณภาพชวตของนกเรยนคณธรรมน าความร฿ เศรษฐกจพอเพยง

การวจยและพฒนา e-School

นโยบายโรงเรยนมาตรฐานสากล World - Class Standard School

นวตกรรม [INNOVATION] ทเหมาะสม ได฿แก ชดฝกอบรมทางเวบไซคโ

ชดฝกอบรมปฏบตการ

การจดการความรแบบบรณาการ ดวยโครงงาน

คมอคร ทมคณภาพและประสทธภาพ

.ใบงาน ใบความร฿ สอ เอกสารประกอบการเรยน

ปญหาการเรยนการสอน

การบรหารจดการภาครฐแนวใหม [New Public Management: NPM]

- 194 -


Life] ของนกเรยนตางๆ ดงกลา วมาปรบใช฿ เชอวาจะสงผลตอการพฒนาคณภาพชวตของนกเรยนได฿ดยงขน กบทงยงสงผลตอการลดต฿นทนของงานพฒนาบคลากรได฿อยางมประสทธภาพและประสทธผลอกทางหนง ดงนนจงได฿น ากรอบแนวคดมาประยกตโในการออกแบบกระบวนการจดการเรยนร฿แบบบรณาการความร฿ 8 กลมสาระการเรยนร฿เพอพฒนาคณภาพชวตของนกเรยนอยางยงยน โดยได฿ใช฿รปแบบการศกษาพฒนาดงน

กระบวนการบรณาการองคความร 8 กลมสาระ แบบยงยน ดวย “โครงงาน

หนยนตท ามอ ” เปนกระบวนการเรยนร฿ทมขนตอน /วธผลตทเปนรายละเอยดปลกยอยแตกตางกนไป ซงโรงเรยนได฿สงเสรมสนบสนนให฿กลมสาระการเรยนร฿ทง 8 กลมสาระฯ น าการจดการความร฿มาใช฿พฒนาการจดการเรยนการสอนให฿กบนกเรยนในห฿องเรยนใน

หนยนตโท ามอ

ชนะเลศ

แชมปประเทศไทย ป 2552

ชมชน: วทยากรทองถน

นายศภประวต จนทรสวรรณ

ความร฿ด฿านอเลกทรอนกสโ

ทกษะการเขยนโปรแกรม

ภาษาไทย

ทกษะแตงบทกลอน

เพลงอแซว

สงคมศกษาฯ

ศกษาความเปนมาและการอนรกษโวฒนธรรมพนบ฿าน

“เพลงอแซว”

ศลปะ

- ทาร าเพลงอแซว

- ทกษะการร฿องเพลงอแซวภาษาตางประเทศ

ค าศพทโเฉพาะด฿านหนยนตโและด฿านคอมพวเตอรโ

การงานอาชพฯ

- จดท าเวทหนยนตโ

- เยบผ฿าระบายเวทและออกแบบชดหนยนตโ

คณตศาสตร

ทกษะค านวณด฿านกายภาพ

ทกษะค านวณเรองการ

Set โปรแกรม

วทยาศาสตร

ความร฿พนฐานด฿านพลงงาน หลก พลงงานกลศาสตรโ

การตอกระแสไฟฟา

การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการ 8 กลมสาระการเรยนร

รายวชาคอมพวเตอร โรงเรยนอทอง อ าเภออทอง จงหวด

สพรรณบร

- 195 -


รปแบบโครงการ เพอให฿มงบประมาณมารองรบการท างานแบบเปนทม กระบวนการจดท า “โครงงานหนยนตโท ามอ ”ทสามารถน าไปใช฿ได฿ในการบรณาการองคโความร฿ 8 กลมสาระฯโดยกลมสาระฯ การงานอาชพฯ (คอมพวเตอรโ ) ได฿รบนโยบายดงกลาวมาปฏบตอยางหลากหลายวธการ โดยในครงนได฿คดเลอกนวตกรรมด฿านเทคโนโลยทางการศกษา ทใช฿กระบวนการแลกเปลยนเรยนร฿เพอให฿ผ฿เรยนเกดการเรยนร฿แบบบรณาการทยงยน มาน าเสนอ ได฿แก ‚โครงงานหนยนตโ ท ามอ‛ แชมปประเทศไทย ระดบมธยมศกษาตอนต฿นของ สพฐ. ซงเปนการจดการเรยนการสอนทใช฿การท างานรวมกนแบบบรณาการ 8 กลมสาระฯ ดงน

ภาษาไทย ” ทกษะการแตงเพลงอแซว

วทยาศาสตร ” ให฿ความร฿เสรมด฿านพลงงานกลศาสตรโ การตอกระแสไฟฟา

คณตศาสตร ” ทกษะด฿านการค านวณตดอปกรณโหนยนตโ การค านวณเรองการ Set โปรแกรมหนยนตโ

สงคมศกษาฯ ” ศกษาความเปนมาและการอนรกษโวฒนธรรมพนบ฿าน ‚เพลงอแซว‛

ศลปศกษา ” ทาร าเพลงอแซวและทกษะการร฿องเพลงอแซวของสพรรณบร

การงานอาชพฯ ” ตอเวทหนยนตโ การเยบผ฿าระบายเวท และการออกแบบชดหนยนตโ (เพลงพนบ฿านอแซว)

ภาษาตางประเทศ ” การใช฿ค าศพทโเฉพาะด฿านหนยนตโ และอปกรณโตางๆ ตลอดจนค าศพทโด฿านคอมพวเตอรโ

ดาน ICT ” โปรแกรมทใช฿ในการ Set หนยนตโ และโปรแกรมประกอบ พร฿อมทกษะเบองต฿นด฿านคอมพวเตอรโ

การใชวทยากรทองถน ” ชมชนเข฿ามาแลกเปลยนเรยนร฿ ให฿ความร฿ด฿านอเลกทรอนกสโ และทกษะการเขยนโปรแกรมหนยนตโ

ผลงานทเกดขนจากการด าเนนงาน นนคอ นกเรยนสามารถใช฿เทคโนโลยในการเรยนร฿ ออกแบบ สร฿างสรรคโงานทงด฿านวชาการโดยการคดวเคราะหโออกแบบงาน สามารถสอสาร น าเสนอ เผยแพร และแลกเปลยนผลงานสการแขงขนระดบชาต ระดบสากลได฿ โดยนกเรยนได฿รบการพฒนาให฿มความสามารถด฿านการจดการองคโความร฿ อยางมคณภาพ อนจะสงผลให฿เปนนกเรยนทมคณภาพของสงคม ประเทศชาตอยางยงยนสบไปได฿

- 196 -


4. ชดกจกรรมวทยาศาสตรทองถน เรอง บว…มหศจรรยแหงราชนไมน า

เจาของผลงาน…โรงเรยนเทพศรนทรคลองสบสาม ปทมธาน (นางจฑามาศ ดลสอาด ครช านาญการ)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 2 ต าบลบงคอไห อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน 12150 โทรศพทโ/โทรสาร 02-569-1447 มอถอ 089-6943501 081-8894485

ปจจบนการเรยนการสอนวทยาศาสตรโเปนการศกษาความร฿ทนกวทยาศาสตรโเปนผ฿ค฿นพบ ท าให฿ครมองวาวทยาศาสตรโเปนการคดค฿นทยงใหญของนกวทยาศาสตรโ การเรยนวชาวทยาศาสตรโจงไมคอยเชอมโยงกบชวตประจ าวนของนกเรยน แตการศกษาค฿นคว฿าเพอร฿จกท฿องถนของตวเองและน ามาเชอมโยงเข฿ากบการสอนวทยาศาสตรโ ยอมจะท าให฿การเรยนการสอนนาสนใจ ครจ าเปนต฿องสร฿างทกษะการคดอยางเปนระบบ ร฿จกค฿นคว฿าหาความร฿ ต฿องร฿วาจะหาความร฿ได฿จากทไหน จากใครและจะได฿มาอยางไร ครจะสอนอะไร ครต฿องท าได฿กอน

ฉะนน เมอได฿รบทนสนบสนนการวจยจากส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ตามโครงการวทยาศาสตรโท฿ องถน ศกษาเรอง อทธพลของความเปนกรด ดางของน าตอการเจรญเตบโตของบวหลวงในภาชนะจ ากด ระหวางเดอนเมษายน 2551 ”มนาคม 2552 ซงนโยบายของโครงการวทยาศาสตรโท฿องถน คอ การพฒนาศกยภาพครด฿วยกระบวนการวจย เพอสร฿างชดการเรยนร฿ทเปนประเดนท฿องถนโด ยกระบวนการมสวนรวมระหวางโรงเรยนกบชมชน จงมความสนใจทจะน าภมปญญาท฿องถนมาประกอบการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรโ ทงนเนองจากการท าโครงงานวทยาศาสตรโยงเปดโอกาสให฿ผ฿เรยนได฿น ากระบวนการทางวทยาศาสตรโไปใช฿สบเสาะแสวงหาความร฿ แก฿ปญหาหรอประดษฐโค ดค฿นด฿วยตนเอง และยงชวยสงเสรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรโในโรงเรยน ซงสามารถน ามาผสมผสานกบภมปญญาท฿องถน สอดคล฿องกบผลการประเมนของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ทได฿ให฿ข฿อเสนอแนะแกโรงเรยน มาตรฐานด฿านครไว฿วา ครควรจดการเรยนการสอน ทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ โดยเฉพาะกจกรรมการเรยนการสอนทเน฿นการคดวเคราะหโ สงเคราะหโ และด฿านผ฿เรยน ครควรจดกจกรรมทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ เปดโอกาสให฿ผ฿เรยนมความคดทอสระ มสวนรวมในการ

- 197 -


เสนอหวข฿อทตนสนใจทจะศกษา จดแขงขนการน าเสนอโครงงาน จ ดกจกรรมทฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโให฿เพมมากขน จากเหตผลและองคโความร฿ข฿างต฿น จงสนใจทจะสร฿าง “ชดกจกรรมวทยาศาสตรโท฿องถน เรอง บว ... มหศจรรยโแหงราชนไม฿น า ” เพอใช฿ประกอบในการเรยนการสอนการท าโครงงานวทยาศาสตรโของนกเรยน มงกลมเปาหมายในนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2

การออกแบบชดกจกรรมภายใต฿กรอบแนวคดทฤษฎการเรยนร฿ตามแนว คอนสตรคตวซม แนวคดนเน฿นความส าคญของกระบวนการและวธการของบคคลในการสร฿างความร฿ความเข฿าใจจากประสบการณโ รวมทงโครงสร฿างทางปญญาและความเชอทใช฿ในการแปลความหมายเหตการณโและสงตางๆ โดยชดกจกรรมนจะ น าไปทดลองใช฿ กบนกเรยนทได฿ผานการเรยน การฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโ และฝกทกษะการท าโครงงานวทยาศาสตรโเบองต฿น ซงจะ มความร฿พนฐานทเหมาะสมและสา มารถน าไปประยกตโในการฝกคดและปฏบตการท าโครงงานวทยาศาสตรโได฿ ทงนการพฒนานวตกรรมมกระบวนการคอ เรมจากสบค฿นงานวจยทเกยวข฿องกบเรองบวจากแหลงความร฿ตางๆ เพอสร฿างองคโความร฿ เรอง การปลกบวหลวง ลกษณะทางพฤกษศาสตรโ ประโยชนโของบว ฯลฯ ขณะเดยวกนไปศกษาดงานเพอหาความร฿จากผ฿เชยวชาญ ได฿แก ดร.เสรมลาภ วสวต ผ฿เชยวชาญเรองการปลกและปรบปรงพนธโบว ณ ปางอบล จงหวดนนทบร และ ผศ .ภรนทรโ อครกลธร ณ พพธภณฑโบว มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร และรวม เรยนร฿กบภมปญญาท฿องถน เพอศกษาวธการด าไหลบว วธการดแลบวหลงด าไหลบว วธการก าจดศตรพช โดยได฿รบความรวมมอจาก นายสไพร ศรแสงทรพยโ เจ฿าของสวนบวสไพร นายโสพล ทบทมโต และนายจ ารส พลสวสด ภมปญญาท฿องถน พร฿อมทงศกษาแนวคดทฤษฎการ สร฿างชดกจกรรม ประมวลผลองคโความร฿ทงหมด และน าความร฿ทได฿ไปออกแบบสร฿างชดกจกรรมวทยาศาสตรโท฿องถน เรอง บว ... มหศจรรยโแหงราชนไม฿น า จากนนด าเนนการทดลองนวตกรรมในกลมนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 พร฿อมทงสร฿างแบบสอบถาม เกบรวบรวมข฿อมล เพอหาประสทธภาพของชดกจกรรม วเคราะหโข฿อมลและ น าผลทได฿มาปรบนวตกรรมให฿สมบรณโ ยงขนและใช฿ได฿อยางมประสทธภาพ อยางไรกด จากทกลาวมาน าเสนอกระบวนการพฒนานวตกรรมได฿ดงแผนภาพ

- 198 -


แผนภาพการพฒนาชดกจกรรมวทยาศาสตรโท฿องถน เรอง บว ... มหศจรรยโแหงราชนไม฿น า

องคโความร฿จากการศกษางานวจยทเกยวข฿อง การศกษาดงาน และรวมเรยนร฿กบผ฿เชยวชาญ นกวชาการและภมปญญาท฿องถน

การดแลบวใน แหลงเรยนร฿ของโรงเรยน - รดน า ใสปย บนทกการเจรญเตบโต

แหลงเรยนร฿ สวนบวสไพร

- ศกษาการปลกบว ของภมปญญาท฿องถน

ระยะท 2 รอบร฿เรองบว จากแหลงเรยนร฿

ระยะท 4 น าเสนอผลงาน

การปลกบวในภาชนะจ ากด

- โครงงานวทยาศาสตรโประเภททดลอง

ระยะท 3 สบสานเผาพนธโบว

แสดงผลงาน ในวนวชาการ

โครงงานวทยาศาสตรโ เกยวกบบว

ระยะท 1 รอบร฿เรองบว

บวกบสงแวดล฿อม - ส ารวจระบบนเวศ

รมสระบว

ความหลากชนดของบว - ส ารวจบวทพพธภณฑโบว

- โครงงานวทยาศาสตรโ ประเภทส ารวจ

ลกษณะทางพฤกษศาสตรโ ของบว

- ศกษาลกษณะภายนอก

ของบวอบลชาตและ บวปทมชาต

- 199 -


จากการวเคราะหโข฿อมลและการ สงเกตหลงจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตรโท฿องถน เรอง บว...มหศจรรยโแหงราชนไม฿น า พบวานกเรยนร฿อยละ 80 มความสามารถท าโครงงานวทยาศาสตรโในระดบคณภาพด ร฿อยละ 20 มความสามารถท าโครงงานวทยาศาสตรโในระดบคณภาพพอใช฿ และมผลสมฤทธทาง การเรยนเรองบว ผานเกณฑโ ร฿อยละ 90 นอกจากนเหนวา นกเรยนมความสขในการเรยนทกคาบ เนองจากมกจกรรมให฿นกเรยนได฿ฝกปฏบต ได฿เรยนร฿นอกสถานท เรยนร฿รวมกบภมปญญาท฿องถน ทงการท าโครงงานวทยาศาสตรโของนกเรยนเปนกจกรรมทกระต฿นให฿นกเรยนฝกคดวเคราะหโ คดสงเคราะหโ มทกษะในการท างานรวมกบผ฿อน การคดหวข฿อในการท าโครงงานวทยาศาสตรโเกยวกบบวเกดจากความสงสยใ ครร฿ของนกเรยนทมโอกาสได฿ไปศกษาจากแหลงเรยนร฿ตางๆ จงเกดประเดนและศกษาตอโดยการท าโครงงานวทยาศาสตรโ ทงการเรยนร฿วทยาศาสตรโในห฿องเรยนทสามารถเชอมโยงความร฿กบภมปญญาท฿องถนจะชวยสงเสรมให฿การเรยนวทยาศาสตรโในห฿องเรยนมความหมายตอนก เรยนมากขน มความร฿และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโทสามารถน าไปปรบใช฿ในชวตประจ าวนได฿

5. หองเรยนคณภาพ เทคนคการจดการเรยนทหลากหลาย

เจาของผลงาน…โรงเรยนจานกรอง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1 23/17 ถนนจานกร฿อง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 โทรศพทโ 055-245376 055-2528410 โทรสาร 055-245743 website: http://www.jr.ac.th

โรงเรยนจานกร฿องเปนสถานศกษาขนพนฐานประเภทโรงเรยนหลกขนาดใหญพเศษ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา พษณโลก เขต 1 เปดท าการสอนในระดบชวงชนท 3- 4 ในปการศกษา 2551 มนกเรยน 3,011 คน คร 162 คน โดยมผ฿อ านวยการ นายองอาจ สขแสงสวรรณ

การพฒนาระบบการเรยนร฿ของโรงเรยนใช฿กระบวนการและวธการปฏบตทด 3 ขนตอนคอ การออกแบบการเรยนร฿ การจดการเรยนร฿ และการนเทศภายใน โดยการแลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยการจดความร฿โดยใช฿เทคนคเรองเลาเร฿าพลง (Story Telling)

- 200 -


คณะท างานจากมลนธสถาบนและพฒนาการเรยนร฿ได฿มโอกาสไปสงเกตการณโจดการความร฿โดยใช฿เทคนคเรองเลาเร฿าพลงของโรงเรยน ซงก าหนดเปาหมาย (Knowledge Vision) ของการจดการความร฿วา “หองเรยนคณภาพ: เทคนคการจดการเรยนรทหลากหลาย” สรปขมความร฿และแกนความร฿เปนวธปฏบตได฿ 4 ขนตอน ได฿แก 1) ขนเตรยมการสอน โดยวเคราะหโผ฿เรยนกอนวามลลาการเรยนแบบไหน เชน ชอบเรยนแบบรวมมอ ชอบเรยนแบบหลบหลก ชอบเรยนปนเลน หรอชอบเรยนเพอร฿กระบวนการเรยน หรอชอบเรยนแบบเจาะลกเนอหาวชา ตอจากนนกออกแบบการเรยนร฿ให฿สอดคล฿องเหมาะสมกบลลาการเรยนของผ฿เรยน ซงจะท าให฿การเรยนการสอนประสบความส าเรจยงขน 2) ขนน าเขาสบทเรยน ด฿วยกจกรรมทหลากหลายให฿เหมาะสมกบธรรมช าตวชา เหมาะกบกลมผ฿เรยน เชน กลมสาระการเรยนร฿สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ครสมคด ทองมวง ได฿น าบทความหรอข฿อความประทบใจมาอานให฿นกเรยนฟง เชน จากหนงสอแมเลาให฿ฟง หรอจากหนงสอพทธประวต หรอน ามาแตงเปนกลอนอานให฿นกเรยนฟง กลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย ครสร฿างความตระหนกให฿แกนกเรยนให฿ภมใจในท฿องถนตนเองโดยใช฿สงทมอยในท฿องถนมาจดท าเปนสอน าเข฿าสการเรยนการสอน หรอกลมสาระการเรยนร฿สขศกษาและพลศกษา ครสาฑร เดชพงษโ ได฿ใช฿ความถนดและความสนใจของนกเรยนในชวโมงนนเปนส อน าเข฿าสบทเรยน กลาวคอหากนกเรยนชอบดนตร อยากเลนกต฿ารโตามมตของห฿อง เมอเลนจบครกอธบายประกอบการซกถามวานกเรยนใช฿กล฿ามเนอสวนใดเลนกต฿ารโ และกล฿ามเนอตางๆ ของคนเราแบงเปนกประเภท แตละประเภทท าหน฿าทอะไรบ฿าง เปนต฿น 3) ขนจดกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย เปนกจกรรมการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ เหมาะสมกบลลาและธรรมชาตวชา เชน เทคนคการเรยนตามอธยาศย การบรณาการความร฿กบดนตร การเรยนแบบรวมมอด฿วยเทคนค Jigsaw การเรยนแบบ 4 MAT การเรยนด฿วยใช฿ ICT เข฿าชวย การเรยนแบ บมสวนรวมในการเลอกหวข฿อทจะเรยน การเรยนแบบโครงงาน การเรยนแบบ E-book การเรยนแบบสบค฿นข฿อมล 4)การวดผลประเมนผล มการวดผลประเมนผลตามสภาพจรงพฒนาการของผ฿เรยน เชน ผลตชนงาน จดท าโครงงาน วดผลตามสภาพจรง สงเกตพฒนาการของผ฿เรยน หรอใช฿ ICT ชวยในการวดผลประเมนผล เปนต฿น ข฿อสรปดงกลาวได฿จากการสกดขมความร฿และแกนความร฿จากประสบการณโความส าเรจในการจดการเรยนการสอนของคณครแตละคน โดยใช฿เทคนคการจดการความร฿ ‚เรองเลาเร฿าพลง‛ (Story Telling) ซงท าให฿ได฿เกรดความร฿ตางๆ มายมาย เชน

- 201 -


ครสขมาลย ธ ารงโชต กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ เรอง “ท าอยางไรจงจะท าใหเดกเรยนภาษาองกฤษใหสนก”

ดฉนท าการวเคราะหโผ฿เรยน วานกเรยนทสอนมลลา การเรยนร฿ (Learning Style) 2 แบบ คอ แบบรวมมอและแบบหลบหลก ดฉนจงแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม กลมท 1 แบบรวมมอใช฿เทคนคการสอนให฿สอดคล฿องกบเนอหา เชน การสอบแบบ Jigsaw หรอแบบ 4 MAT และกลมท 2 รปแบบหลบหลก และใช฿ ICT ชวย กลาวคอ ให฿นกเรยนทเกงเนอหาจบคกบนกเรยนทเกง ICT ชวยกนหาความร฿ตามประเดนทนกเรยนและดฉนชวยกนคดขน และให฿สงการบ฿านทาง E-mail

ผลจากการสอนพบวา นกเรยนทชอบหลบหลกหนเรยนกลบเข฿าห฿องเรยน และนกเรยนเรยนร฿ภาษาองกฤษทสนกมความสขจากการเรยนมากขน

ครกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา กลาววา แผนก ารเรยนร฿หนงแผนทจดท าขนไมสามารถใช฿สอนได฿ทกห฿อง

ต฿องมการใช฿เทคนคการสอนให฿สอดคล฿องเหมาะสม

เชนเดยวกบครสาฑร เดชพงษ

สอนห฿อง ม .4.1 และ ม .4.8 พบวาเมอไปสอนห฿องม .4.7 นกเรยนบอกวาวนนไมเรยนได฿ไหมขอเลนกต฿ารโเพราะจะไปแขงดนตร ดฉนจงถาม นกเรยนทงห฿องวาได฿ไหม นกเรยนตอบวาได฿ ดฉนให฿เลน แตในท฿ายชวโมง ดฉนจงสรปวาทนกเรยนเลนกต฿ารโนนใช฿กล฿ามเนอประเภทใดและอธบายถงกล฿ามเนอประเภทนน หรอนกเรยนห฿อง ม .4.8 บอกวาอาจารยโครบการสอนห฿องผมเนอหาไมต฿องลกเหมอนห฿องอนหรอก ขอเพยงให฿ทราบวากล฿ามเนอมประโยชนโอยางไร แบงใช฿อะไรบ฿างกพอ ดฉนจงปรบเทคนคการสอนโดยใช฿วธการให฿นกเรยนออกมาเลาให฿เพอนๆ ฟง ผลจากการสอนพบวานกเรยนสนใจเรยนและมผลสมฤทธทางการเรยนดเหมอนห฿องแรกๆ

ครเกยรตคณ กงวานวงศไพศาล ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร กลาวเสรมวา ‚สอนวทยาศาสตรโ ม .3 พบวาเดกเกงอยากเรยนร฿กระบวนการ

สวนเดกออนอยากเรยนร฿เนอหา จงให฿เทคนคการสอนเดกเกง คอให฿ท าโครงงาน สวนเดกออนให฿ความร฿และให฿ท า E-book ส าหรบนกเรยนไปศกษาค฿นคว฿าเพมเตม และวดผลโ ดยดพฒนาการของผ฿เรยน‛

- 202 -


ครสธาทพย พลกนยม ครผสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย

เลาให฿ฟงวาในรายวชาภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท 5 พบวาจากประสบการณโการสอนวรรณคด เรองลลตตะเลงพาย ผ฿เรยนไมรกการอาน ไมพยายามจะเรยนร฿ เพราะอ฿างวาใช฿ศพทโโบราณยากแกการทจะท าความเข฿าใจ จงได฿ใช฿วธการปญหาโดยการจดกจกรรมการเรยนด฿วยวธการทหลากหลาย เชน จดกจกรรมการเรยนร฿โดยการสาธตการอานท านองเสนาะ การอภปรายเพอให฿ผ฿เรยนได฿รวมแสดงความคดเหนได฿แลกเปลยนเรยนร฿ การใช฿ทกษะสมพนธโ เพราะการสอนวรรณคดไทยต฿องให฿สมพนธโกบทกษะการฟง พด อาน เขยน หลกภาษาและการใช฿ภาษา การสอนโดยใช฿แผนภาพโครงเรอง จะชวยให฿ผ฿เรยนเกดการเรยนร฿ด฿วยความเข฿าใจ สามารถสรปองคโความร฿ได฿ด฿วยตนเอง และสามารถสร฿างองคโความร฿และบรณาการกบงานศลปะได฿อยางงดงาม แรกๆ ผ฿ เรยนสวนใหญไมเข฿าใจขนตอนในการสร฿างชนงาน เชน นายพชรพงษโ จนทรา ถามวา“ไมท าไมได฿หรอครบ พวกผมเรยนแผนวทยโฯ ไมนาจะต฿องเสยเวลาในการท ามากขนาดนนะครบ ” ครกตอบวา “ลองท ากอน ถ฿ามปญหาแล฿วคอยแก฿ไขกนนะ ” สดท฿ายนายพชรพงษโกชนชมในการท างานกลม และยงบอกอกวาท างานกบเพอนๆ แล฿วมความสข ไมเครยดเหมอนอานหนงสอคนเดยว ได฿ร฿วาทกคนมความถนดและความสนใจของแตละรายบคคลไมเทากน สบค฿นข฿อมลจากภมปญญาไทย สถานทจรงศาลสมเดจพระนเรศวร สบค฿นจาก Internet ซงกได฿แก฿ไขปญหาได฿ด฿วยตวผ฿เรยนเอง จากการเสนอแนะของผ฿สอนให฿ผ฿เรยนประชมวางแผนการท างาน จดแบงหน฿าทกนตามความสามารถความสนใจของแตละบคคล ผ฿เร ยนพฒนาการท างานรวมกนได฿เปนอยางด มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ยอมรบในความสามารถของแตละบคคล มการให฿ก าลงใจตอกน และสร฿างบรรยากาศในการท างาน เชน ร฿องเพลง เต฿น รบประทานอาหารรวมกน และนกเรยนขอความชวยเหลอจากผ฿ปกครองในการท าชนงาน มผ฿ปกครองให฿ความสนใจ ลงมอท ากบบตรหลานของตนเปนอยางด ท าให฿เกดปฏสมพนธโทดตอกนระหวางกลมเพอนและครผ฿สอน มการสรปเปนโครงงาน และปรากฏชนงานมาน าเสนอให฿พ เพอน น฿องๆ ในงานวนกองทพไทย รวมกบกลมสาระการเรยนร฿สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ท าให฿เกดความภาคภมใจในความเปนไทยทเกดมาเปนลกหลานพระองคโด า

จากการพฒนาระบบการเรยนร฿ของโรงเรยนโดยการแลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยการจดการความร฿ โดยใช฿เทคนคเรองเลาเร฿าพลง สกดขมความร฿และแกนความร฿ ไปใช฿ประโยชนโใน

- 203 -


การพฒนา “ห฿องเรยนคณภาพ เทคนคการจดการเรยนทหลากหลาย” ซงสรปได฿จากครผ฿สอนดงตาราง

คนท เรองเลา ขมความร฿ แกนความร฿ 1 สอนตามนกเรยนทสนใจ สอน

ม.4 ห฿อง7 ห฿อง8 ห฿อง 8 ห฿ามเอางานวชาการ เอาเฉพาะเรองทมประโยชนโ สอนเรองกระดก ใช฿เทคนคออกมาพดวากล฿ามเนอใช฿อะไรบ฿าง ให฿เดกทสนใจออกมาพด

1.เรยนตามอธยาศย ตามศกยภาพ 2.ใช฿ความถนดของนกเรยนดงสการเรยน 3.บรณาการความร฿และความสามารถทาง

แกน 1 วเคราะหผเรยน - ความแตกตาง - Leading styles - ทดสอบกอนเรยน แกน 2 ออกแบบการเรยนร - นกเรยนมสวนรวม

และสอนตามความต฿องการ เชน เดกอยากเลนกต฿ารโ ร฿องเพลงให฿เดกท า และรวมสรปกบนกเรยนทวาการเลนกต฿ารโวาใช฿การเคลอนไหวอวยวะสวนใดบ฿าง

ดนตร - เหมาะศกยภาพตาม ความสามารถ - ใช฿ทฤษฎการเรยนร฿ ประกอบ แกน 3 เทคนคการเรยน

2 สาระภาษาตางประเทศ ภาษา องกฤษเพอชวต ได฿รบมอบหมายให฿สอนห฿อง10 ห฿อง8 ตงค าถามตวเองวาจะสอนอยางไรให฿ส าเรจ เกดความสงสยวาเดกไมอยากเรยน วเคราะหโนกเรยนโดยการเปดใจกบนกเรยนเพอทราบปญหา สอนตามทฤษฎ 6 ทฤษฎ เดกมการเรยนร฿แบบรวมมอ แบบหลบหลก และมการแบงการสอนเปน 6 กลม และได฿ศกษาทฤษฎการเรยนร฿แบบรวมมอ เชน ให฿เดกอานและมาเลาสกนฟง ออกแบบการเรยนร฿ทมความหมาย นกเรยนหนกใจ

1.การเปดใจ 2.สร฿างความค฿นเคย (ไมดเดก) 3.วเคราะหโผ฿เรยน (ใช฿สไตลโการเรยนร฿) 4.ออกแบบการเรยนร฿ให฿เดกมสวนรวม 5.จดกลมคละความ สามารถ 6.ใช฿สอ ICT ดงดดความสนใจ 7.เรยนร฿ตามสภาพจรง 8.ให฿เพอนชวยเพอน 9.Case Study

การสอน - กรณศกษาตวอยาง - ICT - แบบรวมมอ - สอนด฿วยวธการหลากหลาย แกน 4 การประเมนผล - ผ฿ปกครองมสวนรวม - สภาพจรง - ตามพฒนาการ

- 204 -


คนท เรองเลา ขมความร฿ แกนความร฿ เรองเนอหากใช฿วธจบกลมเดกม

ปญหา และใช฿ ICT ได฿ผล กบการสงงานทาง Internet มความภาคภมใจในการสอน คอ เดกมสวนรวม มวธการใช฿ Keyword ในการเรยน

3

สอนพระพทธศาสนา อยทเนอหาการเรยนการสอนโดยใช฿กรณตวอยางสร฿างความประทบใจ สอนโดยยกตวอยางเรองกฎแหงกรรม ท าดได฿ดท าชวได฿ชว พญาหงสโทอง/เพลงรกเขาท าไม และให฿เดกรวมวเคราะหโวาถกหรอผด นยายจน ภมใจสอนเรองความกตญใ ผอ.พเศษ ทองท า เอาค าพดอานให฿เดกฟงแล฿วเชอมโยงเข฿าเนอหาทสอน มการ Pre-testกอนเรยนทกครง แล฿วแตเนอหามาสอน เดกจะสามารถจดจ าได฿ด และมรปภาพประกอบและใช฿กลอนเพอการจ าเนอหา

1. กรณตวอยาง (ได฿จากเรองเลา นทาน เพลง) 2. Pretest กอนลงเนอหา 3. ใช฿สอ บทกลอน ประกอบรปภาพ (เพอความจ า) 4. การจดหาสอโดยนกเรยน 5. การน าเข฿าสบทเรยน

1. เตรยมการสอน - วเคราะหโผ฿เรยน (ความแตกตาง) - ครศกษา Leading Styles - ออกแบบหลากหลาย เหมาะกบผ฿เรยน - สร฿างแรงจงใจ 2. ขนการสอน - ทดสอบกอนเรยน - เทคนคหลากหลาย * สอ/กจกรรม * ผ฿เรยนมสวนรวมในการออกแบบบทเรยน/สอการเรยนการสอน

* ผ฿ปกครอง 4 สอนวทยาศาสตรโ ได฿รบมอบหมาย

ให฿สอนอเลกทรอนกสโ สอน วธการประเมนเดกเกงและเดกออน คอเดกเกงให฿ท าโครงงานตอวงจรอเลกทรอนกสโอยางงายแล฿วท ารายงาน สวนเดกออนใช฿สอนโดยใช฿ E-book และให฿ไปศกษา

1. ใช฿โครงงาน 2. ใช฿ E-book 3. เน฿นปฏบตจรง 4. Pre-test 5. วธจดการชนเรยน 6. ก าหนดชนงานตาม ความสามารถ

- ประเมนสภาพจรง * สงประดษฐโ * โครงงาน * ปฏบตกจกรรม - ประเมนตามพฒนาการ 3. สรปน าเสนอบทเรยน - ชนงาน

- 205 -


คนท เรองเลา ขมความร฿ แกนความร฿ เพมเตม ความภาคภมใจ คอ

นกเรยนสามารถท าเครองวดระดบน า และใช฿ขวดน าเปนสอในแตละระดบวาอยในระดบใด โดยมแสงไฟตดแสดงวาน าอยในระดบใด

7. ประเมนตามสภาพจรง (ความสามารถ)

- โครงงาน - ผลงาน ICT 4. ปจจยแหงความส าเรจ - จดบรรยากาศชนเรยนเชงบวก

5 สอนภาษาไทย นายพชรพงษโ ไมชอบท างานกลม จงถามวาไมท าชนงานรวมกบคนอนไมได฿หรอ ครกคยให฿ฟงวาไมยากตรงไหน นกเรยนตอบวามนยาก จงอธบายพดคยกน จนในทสดนกเรยนกถกใจในการท าชนงานกนอยางสนกสนาน ให฿นกเรยนหาข฿อมลจาก Internet และศกษารวมกบผ฿ปกครอง และผ฿ปกครองให฿ความรวมมอเปนอปกรณโและสรปเปนโครงงาน มชนงานทสวยงามมาก

1. ข฿อตกลงรวมกน 2. โน฿มน฿าวความสนใจ (ปลกใจ) 3. ให฿เดกมสวนรวมในการคด (ออกแบบ) 4. ผ฿ปกครองมสวนรวม 5. มกระบวนการสบค฿น 6. สร฿างเงอนไข 7. อานสบค฿นข฿อมล สรปชนงานทหลากหลาย

- สร฿างความค฿นเคย - ลลาการสอนของคร - ผ฿ปกครองสนบสนน - การบรหารจดการของคร

ท฿ายทสด บทเรยนจากการจดการความร฿ เรอง “ห฿องเรยนคณภาพ เทคนคการจดการเรยนทหลากหลาย” ของคณครผ฿สอนโรงเรยนจานกร฿อง ซงได฿เสนอแนวคดไว฿วา การพฒนานวตกรรมของคณะครครงน ทประสบความส าเรจเนองจากต฿องสร฿างการมสวนรวมของทมงาน ทมงานเลอกประเดน /หวข฿อ (Knowledge Vision: KV) ชดเจน และเลอกผ฿แทนครแตละกลมสาระการเรยนร฿ทประสบความส าเรจในการใช฿เทคนคการสอนท หลากหลายมาเลาแลกเปลยนประสบการณโ (Knowledge Sharing: KS) มกระบวนการจดการความร฿โดยใช฿เทคนคเรองเลาเร฿าพลง (Story Telling) เกยวกบเทคนคการสอนทมประสบการณโความส าเรจ มบรรยากาศของห฿องเรยน ผ฿เลาทกคนมสวนรวม และได฿ข฿อสรปองคโความร฿

- 206 -


จดเปนคลงความร฿ (Knowledge Assets: KA) ซงเกดจากการสกดขมความร฿ของผ฿เลาแตละคนมาเปนแกนความร฿ โดยความเหนรวมของกลมผ฿เลาทกคน พร฿อมทงมการน าไปใช฿ประโยชนโในการพฒนาเทคนคการจดการเรยนของครทน าไปสการพฒนาห฿องเรยนคณภาพนนเอง

6. ปนดนใหเปนดาว

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานเมกด า (นายพยงคโ การเทพ)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2 ต าบลเมกด า อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม โทรศพทโ 043-706153 087-7759202

หมบ฿านในชนบทเปนหมบ฿านทอยแบบพงพาอาศยซงกน อยกนเปนสงคมหรอชมชน มความเออเฟอหรอเอออาทรเปนพเปนน฿อง มความนบถอตามศกดของเครอญาต และมทรพยากรทอดมสมบรณโ รกศกดศรของความเปนชมชน มประเพณ วฒนธรรมเปนของตนเอง การด าเนนชวตในชมชนจงอยกนแบบสงบสข

บ฿านเมกด า หมท 1 ต าบลเมกด า อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม เปนหมบ฿านหน งทมความเปนอยทเออเฟ อเผอแผอยกนแบบเครอญาต มการประกอบอาชพทหลากหลาย เชน การจกสาน การทอผ฿า การปลกหมอนเลยง ไหม การเลยงไกพนเมอง การ

ปลกพชผกสวนครว และทถอวาเปนอาชพหลกคอการ ท านา แตมอาชพหนงทเปนการยอมรบของคนในชมชนหรอระดบต าบลทวไป คอการท าเครองปนดนเผา เพอใช฿ในครวเรอน ม หม฿อ ครก ก฿อนเส฿า อฮอ อแปะ และอนๆ ทจ าเปนต฿องใช฿ในครว เรอน และตอมากคดท าอฐมอญจ าหนาย คนทน าเครองปนดนเผาเข฿ามาในบ฿านเมกด าเปน

- 207 -


ชาวจงหวดนครราชสมา ซงมาอาศยท บ฿านเมกด า ทได฿ส ารวจแหลงดนทใช฿ในการปน จากการส ารวจและทดลองปฏบต ปราก ฏวา ดนทห฿วยล าพงช เปนดนทท าเครองปนดนเผาทแกรงทสด จากค าบอกเลาของผเฒาผแก การท าเครองปนดนเผาในสมยนนเปนการท าขนเพอแลกเปลยนกบสงของอยางอนทใช฿ในครอบครว เชน เอาหม฿อแลกข฿าว พรก เกลอ ปลาร฿าหรอเครองจกสานทจ าเปนต฿องใช฿ และระยะตอมามการซอขายเกดขนบ฿าง เมอท ามานานเข฿า ชางรนเกามอายมากขน มการเสยชวตไปบ฿าง แตตกทอดถงทายาท ตอมาเครองใช฿ในครวเรอนได฿ผลตจากโลหะหรออลมเนยม ซงใช฿สะดวกและทนทานมากกวาเครองใช฿ทท าด฿วยดน คนจงหนมานยมใช฿พวกโลหะมากข น ประกอบกบการเปลยนแปลงของโลกตามยคโลกาภวตนโ ความส าคญของการท าเครองปนดนเผาจงลดน฿อยลง แม฿มทายาทหลงเหลออยกไมสนใจ เพราะขนตอนในการท ายงยากมหลายขนตอน จงท าให฿เครองปนดนเผากลายเปนต านานทผ฿เฒาผ฿แก ทายาท ผ฿ร฿ หรอปราชญโชาวบ฿าน หรอภมปญญาท฿องถนทมประสบการณโเลาให฿ลกหลานฟงสบมา

นายพยงคโ การเทพ รองผ฿อ านวยการโรงเรยนบ฿านเมกด า ได฿เหนความส าคญของเครองปนดนเผาทมอยเดม จงได฿อนรกษโและสบสานโดยได฿ส ารวจหาทายาททมชวตอย พร฿อมทงแหลงดนทใช฿ในการท าเครองปน ดนเผาจากภมปญญาท฿องถน โดยมคณะคร ผ฿ปกครอง ชมชนให฿การสนบสนน น ามาจดการเรยนร฿มหวข฿อคอ ‚การจดการเรยนรเครองปนดนเผาโดยใชกระบวนการจดการความร ” กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

โรงเรยนบ฿านเมกด า ปการศกษา 2552 ซงเปนการตอยอดการพฒนาการจดการเรยนร฿ จากการท โรงเรยนเข฿ารวมโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพองคโกรการศกษาด฿วยการจดการความร฿ โดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษาได฿รบ

การสนบสนนทนวจยจากส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว .) ตงแตป 2549 โดยม ดร .ศกดพงศโ หอมหวล เปนทปรกษา การพฒนานวตกรรมการเรยนร฿

- 208 -


เรมด฿วยสร฿างแบบส ารวจความต฿องการการเรยนร฿ จากคร ผ฿ปกครองนกเรยน นกเรยนและภมปญญาท฿องถน น าแบบส ารวจมาวเคราะหโ พร฿อมกบ จดสนทนากลมในการเลอก ภมปญญาท฿องถนทมควา มร฿ความสามารถ มประสบการณโ ในเรองเครองปนดนเผามาจดกจกรรมการเรยนร฿

มการประยกตโเครองมอการจดการความร฿ตางๆ มากมายในการด าเนนการจดกจกรรมการเรยนร฿กบนกเรยน ได฿แก เรองเลาเร฿าพลงของภมปญญาท฿องถน ท าการสกดขมความร฿ สงเคราะหโแกนความร฿ ใช฿การทบทวนหลงการปฏบต ถอดบทเรยน และจดเวทเพอตรวจสอบความถกต฿องของข฿อมล เมอด าเนนการจดกจกรรมการเรยนร฿ ตามขนตอนตางๆโดยใช฿กระบวน การจดการความร฿ นกเรยนได฿องคโความร฿ใหม ถอดบทเรยนนกเรยน น าความร฿มาจดท าเปนแผนผงความคด และจดท าเปนหนงสอเลมเลก

การจดกจกรรมการเรยนร฿เครองปนดนเผาโดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ของโรงเรยนบ฿านเมกด า สงผลตอนกเรยนโดยตรง นกเรยนสามารถเรยนร฿เครองปนดนเผาโดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ ใช฿ภมปญญาท฿องถนและแหลงเรยนร฿ในชมชน ซงจดได฿เหมาะสมกบการเรยนร฿ของผ฿เรยน สนบสนนให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿กบภมปญญาท฿องถน ปราชญโชาวบ฿านหรอผ฿ร฿ และผ฿สงอายทมประสบการณโ โดย วธการสบค฿น ถอดความร฿ทมอยในตว ภมปญญาท฿องถน ขณะทผ฿เรยนยงได฿รบการสงเสรมให฿น าเทคโนโลยสมยใหมมาพฒนาตอยอดภมปญญาท฿องถน ทสามารถน าไป ปรบใช฿ในชวตประจ าวนได฿อยางเหมาะสม ขณะเดยวกนยงสงผลตอผ฿บรหารโรงเรยนและคร นนคอ เกดความตระหนกถงการจดกจกรรมการเรยนร฿เพอพฒนาผ฿เรยน จงได฿รวมกนวางแผนการบรหารจดการเรยนร฿

เครองปนดนเผาโดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ ซงเหนความส าคญวา การจดการความร฿เปนกระบวนการส าคญทนาจะน าสนกเรยนและควรท าอยางตอเนอง เพอน าไปสจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐานทงในเชงปรมาณและคณภาพ เนองจาก การออกแบบกจกรรมการเรยนร฿ม งตอบสนองความต฿องการของผ฿เรยนและเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ นอกจากนยงสงผลตอภมปญญาท฿องถน เพราะสงเสรมให฿ปราชญโชาวบ฿าน /ผ฿ร฿

- 209 -


ผ฿สงอายในชมชน มบทบาทในการรวมถายทอดความร฿สคนรนใหม เกดความภมใจทได฿มสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนร฿และเหนความส าคญขององคโความร฿ทมอยในตนวาเปนประโยชนโกบผ฿อน เกดการรวมกลมและเชอมโยงเครอขายภมปญญา ท฿องถน ให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ ระหวางกลมนกเรยน คร ภมปญญาท฿องถน และชมชน ซงท าให฿มการไหลเวยนของความร฿และการเรยนร฿ ชวยให฿บคคลได฿ปรบตวและพฒนาเปนบคคลแหงการเรยนร฿ อนเปนการสงเสรมการเรยนร฿ตลอดชวตของบคคล

แนวคดการจดการเรยนร฿ครงน เปนการพฒนากจกรรมและกระบวนการเรยนร฿เครองปนดนเผา และการประเมนผลการเรยนร฿ ซงทกกจกรรมต฿องขบเคลอนอยางตอเนอง

โดย จดมงหมายเพอ ให฿ผ฿เรยนเหนพลงของวฒนธรรม ภมปญญาท฿องถน ซงเปนรากเหง฿าของคนไทย ผานการเลาประสบการณโ และแลกเปลยนเรยนร฿ กน ซงจะได฿รบความร฿และ น ามาประยกตโ

ให฿เข฿ากบการเปลยนแปลงของโลก ในกจกรรมการเรยนร฿ผ฿เรยนจะได฿รบการพฒนาเปนผ฿ใฝร฿ใฝเรยน พฒนาทกษะตางๆ ทเปนเครองมอชวยให฿ แสวงหาและสร฿างความร฿ด฿วยตนเอง ใช฿แหลงเรยนร฿ทมในท฿องถนให฿เกดประโยชนโ สงสด บนพนฐานของความเปนไทยและรกในท฿องถนของตน กระบวนการเรยนร฿เหลาน สาม ารถน าไปปรบใช฿ในการด ารงชวตตลอดไป อนน าไปสสงคมฐานความร฿ได฿อยางมนคง

7. จากผใชความร...สผสรางความร

เจาของผลงาน…โรงเรยนบานเมกด า (นายบวผน ฝาแก฿ว ครโรงเรยนบ฿านเมกด า)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 2 ต าบลเมกด า อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม โทรศพทโ 043-706153 081-9553184

- 210 -


การจดกระบวนการเรยนร฿ทเกดจากความต฿องการของชมชน ได฿แกทกภาคสวนมามสวนรวมในการจดการศกษา ทงผ฿จดกระบวนการเรยนร฿ ผ฿สนบสนนการจดกระบวนการเรยนร฿ ตลอดจนนกเรยนทมสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนร฿ เปนการเรยนร฿ทเกดจากความรวมมอของทกฝายทเกยวข฿องทสามารถขบเคลอนไปได฿อยางมชวตชวา

การเรยนร฿วรรณกรรมท฿องถนโดยการจดการความร฿ เกดจากการวเคราะหโสาระการเรยนร฿ภาษาไทย สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม ผนวกกบการวเคราะหโแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแก฿ไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 การวเคราะหโทงหมดทงปวงนนตางเสนอวาให฿ชมชนเข฿ามามสวนรวมในการจดการศกษา

จากการเรยนร฿ทผานมานกเรยนจะเปนผ฿ใช฿ความร฿ทคนอนสร฿างขน ครให฿นกเรยนคดลอกจากหนงสอสสมดของนกเรยน คนเกงคอคนทจ าได฿ จ าด เขยนสวย จงท าให฿เรยนจากความร฿แห฿งๆ เกดภาวะความร฿ไมพอใช฿ ทวาการเรยนร฿วรรณกรรมท฿องถนโดยการจดการความร฿ เปนการเรยนแบบย฿อนกลบ ย฿อนศรจากการเรยนแบบเดมๆ เปนการเรยนแบบเชงลก คอลกจากเก฿าอในห฿องสเหลยมแคบๆ สห฿องเรยนธรรมชาต สห฿องเรยนเงนล฿าน (ศาลาวด ) นกเรยนเปนผสรางความร มรดกทางวฒนธรรมอนล าคาทอยกบพอใหญแมใหญ เปนต าราเลมโตทมชวต มความผกพนทสร฿างขนจากมวลประสบการณโ

ตลอดทงชวต ทพร฿อมให฿กบลกหลาน ซงการได฿เลาในสงทได฿ท ามาเปนความสขอนล฿นเหลอของพอใหญแมใหญ การถายทอดผานการเลาเรองเปนกระบวนการเรยนร฿ทมชวต สามารถสอบถามข฿อมลตางๆ เพมเตมได฿ นอกจากสอสารทางค าพดแล฿ว สหน฿าแววตายงสามารถบงบอกให฿

ผ฿ฟงได฿เข฿าใจมากยงขนและทส าคญท าให฿เกดความรกความผกพนของคนสองวย

- 211 -


ในขณะฟงเรองเลา การจบประเดนเปนสงส าคญทผ฿เรยนต฿องแยกแย ะความร฿ทพอใหญแมใหญได฿เลาให฿ฟง เรยกวาการสกดขมความร฿ สงเคราะหโแกนความร฿ในภาษาการจดการความร฿ หรอ KM โดยต฿องท าทนทหลงการเรยนร฿เกดขน ท าให฿นกเรยนโรงเรยนบ฿านเมกด าได฿ความร฿เกยวกบสรภญญโในชมชนของตนเองตงแตอดตจนถงในปจจบน น าไปสการสรปเปนองคโความร฿ด฿านสรภญญโ ท าให฿เกดความรก เกดแรงบนดาลใจทจะรวมกนอนรกษโให฿คงอยคบ฿านเมกด า โดยการใช฿เทคโนโลยเข฿ามาบรหารจดการ เชน บนทกในรปแบบภาพยนตรโ หนงสอเลมเลก ตลอดจนกอเกดเปนคณะสรภญญโโรงเรยนบ฿านเมกด า รวมร฿องสบสานในงานของโรงเรยนและหนวยงานตางๆ ทร฿องขอ ท าให฿เกดเปนเครอขายการจดการความร฿ การเรยนร฿วรรณกรรมท฿องถน ทน าไปปรบใช฿ในโรงเรยนอนและสาระการเรยนร฿อน เชน โรงเรยนบ฿านหนองสนมดอนตว โรงเรยนบ฿านดงบากหนองตาเตน

การทผ฿เรยนได฿ ลงมอสบเสาะแสวงหาความร฿เอง สรปเปนองคโความร฿ขนมาได฿เอง จะท าให฿ความร฿อยคงทนกบตวผ฿เรยนตลอดไป เพราะเกดจากการเรยนร฿จากผ฿ร฿จรง มใชจ ามาจากครกระดาษ ครเครอง แตเปนการเรยนร฿จาก ครคน เหมอนดงภาษต

โบราณอสานวา “สบปากวาไมเทาตาเหน สบ ตาเหนไมเทามอคล า สบมอคล าไมเทาท าเอง ” เปนกระบวนการใช฿การจดการความร฿เข฿ามามสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยน“การเรยนร฿วรรณกรรมท฿องถน” โดยความรวมมอกนระหวางคร นกเรยน และชมชน ท าให฿เกดการถายทอดประสบการณโ เกดความเชอมโยงกจกรรมการเรยนร฿จากรนสรน เพราะเขารกในบ฿านเกด รกในท฿องถน และกล฿าทจะร฿องสรภญญโในทามกลางสงคมทเปลยนไป

- 212 -


8. เสรมสรางทกษะชวตทดของนกเรยนและเยาวชนโดยใชกระบวนการทบนมเบอรวน

เจาของผลงาน…โรงเรยนหนองหานวทยา (ชมรม To Be Number One) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน เขต 3 อ าเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

การดแลชวยเหลอนกเรยนไมเพยงแตเกดเฉพาะในเวลาโฮมรมซงครประจ าชนดแลนกเรยนเทานน นกเรยนบางคนยงต฿องการความเอาใจใสเปนกรณพเศษ เนองจากแตละคนมต฿นทนชวตทไมเทากน แตกตางกนทการอบรมเลยงด การหลอหลอมของครอบครว สถาบนการศกษาและชมชน ประกอบกบเมอวเคราะหโสภาพปจจบนของนกเรยนโรงเรยนหนองหานวทยา และเยาวชนอายระหวาง 13-24 ป พบวาขาดทกษะชวตทดในการด ารงชวตประจ าวนในเรอง การดแลตนเอง การกนดอยด การรกษาสขอนามย การร฿จกปองกนดแลตนเองให฿ปลอดภยจากยาเสพตดและการหลกเลยงพฤตกรรมเสยงตางๆ รวมทงเรองเพศศกษาและโรคเอดสโ สงผลให฿นกเรยนและเยาวชนมผลสมฤทธทางการเรยนต า มอตราการหนเรยนสง ขาดความรบผดชอบ มการแสดงออกเพอหาจดเดนให฿แกตนเองด฿วยวธการทไมถกต฿อง มพฤตกรรมไมพงประสงคโท าให฿สงคมไมยอมรบ ขาดภมค฿มกนทางจตและมคานยมทผด ซงเดมทนนครประจ าชนและฝายบรหารได฿ด าเนนการแก฿ไขโดย การวางกฎระเบยบ กตกาไว฿ให฿ปฏบตตาม เปนเหตให฿นกเรยน ขาดทกษะในการคดวเคราะหโ สร฿างสรรคโอยางยงยน จงเกดโจทยโของการจดการความร฿วา ท าอยางไรนกเรยนจะพฒนาทกษะชวตและคณภาพการศกษา และคนพบจดเดนของตนเองตามศกยภาพไดอยางสรางสรรคและยงยน

จากโจทยโดงกลาว คณะครของโรงเรยนหนองหานวทยาได฿แลกเปลยน เรยนร฿กนและได฿ข฿อสรปวาโรงเรยนจะสมครเปนเครอขายชมรมทบนมเบอรโวนจงหวดอดรธาน โดยสมครเมอเดอนเมษายน 2552 เนองจากเชอมนในกลยทธโการด าเนนงานทมงพฒนาผ฿เรยนให฿มการพฒนาคณภาพชวต มทกษะชวตทด น ามาประยกตโปฏบตได฿อยางยงยน รวมทงสามารถสร฿างกระบวนการและปฏสมพนธโทจะเกดขนแกองคโกรเพอพฒนาการศกษาได฿อยางสร฿างสรรคโ นกเรยน ครและบคลากรทางการศกษาทกคนรวมกนแสดงพลงทจะ

- 213 -


ขบเคลอนพฒนาคณภาพการศกษาโดยใช฿กจกรรมทบนมเบอรโวนไปพร฿อมๆ กบการจดการเรยนร฿ทมคณภาพ นกเรยนและครกลมจตอาสาจงสมครเปนสมาชกชมรมทบนมเบอรโวนในโรงเรยน และรวมกนจดตงคณะกรรมการด าเนนงาน และพฒนาศกยภาพเปนแกนน าในโรงเรยนชอ “กลมดอกจาน”

ทมงาน“กลมดอกจาน ”พฒนาชมรมในมตของโครงสร฿างการบรหารโดยยดหลก 4 M คอ Men คอ คณะท างานท แบงเปนกรรมการฝายอนามย ยาเสพตด เอดสโและเพศศกษา กรรมการกองทนและฝายกจกรรม Management คอ การจดการระบบบรหารชมรมด฿านการบรการ ด฿านวชาการ บรหารกจกรรม ด฿านสารสนเทศและการสะท฿อนผล Money คอ การระดมทน งบประมาณ เพอการบรหารชมรมให฿สามารถด าเนนงานได฿อยางมประสทธภาพ และ Movement คอ การขบเคลอนการท างานสการสร฿างเครอขายภายในโรงเรยนและเครอขายภาคในชมชน

การพฒนาศกยภาพนกเรยนแกนน า “กลมดอกจาน”โดยฝกฝนให฿วเคราะหโวาอะไรคอปญหา มปจจยและสาเหตอะไรบ฿างทท าให฿เกดปญหากบผ฿ทมาใช฿บรการหรอเพอนทมพฤตกรรมเสยง น าไปสขนตอนในการวางแผนก าหนดกลยทธโ แผนการด าเนนงาน บทบาทและการปฏบตทเปนประสบการณโจรงทต฿องคด พจารณา ท าให฿ได฿เรยนร฿สงใหมๆ ทจะเกดขน และผลของการปฏบตจะน าไปสการตอยอดความร฿ น าไปประยกตโ ใช฿ได฿อยางถกต฿องตอเนอง

นกเรยนแกนน าได฿ให฿บรการด฿านสขภาพอนามยประจ าวน พบวานกเรยนบางสวนมกจะปวยเปนประจ า ซงเปนวธการหนเรยนอกรปแบบหนง แตยงคงมาโรงเรยนเพอจะพบปะสงคมกลมเพอนๆ พบปะนกเรยนทมปญหาด฿านครอบครว เกดการซมเศร฿า ดอรน ก฿าวร฿าว นกเรยนแกนน าและครจงประชมวเคราะหโสภาพปญหาเพอหาแนวทางในการปองกนและแก฿ไขทหลากหลาย โดยจดท าแบบสอบถามความคดเหน ความสนใจและความถนดของสมาชกทบนมเบอรโวนทงโรงเรยน และสรปองคโความร฿เพอให฿นกเรยนกลมเปาหมายเหลานนได฿พบทางเ ลอกทหลากหลายในการทจะพฒนาศกยภาพตนเองตามความถนดและความสนใจ เกดการเรยนร฿และปรบเปลยนพฤตกรรมและคณลกษณะอนพงประสงคโทด โดยมแนวคดทมงปรบทกขโ สร฿างสข แก฿ปญหา และพฒนาอคว

- 214 -


ผลการด าเนนงานของ“กลมดอกจาน”ทเปนต฿นแบบการจดกจกรรมตามควา มสนใจของนกเรยน เชน กลม Innocent Boys ซงเกดการรวมตวเดกหวโจกทงระดบมธยมต฿น-ปลาย ทชอบเต฿นและร฿องเพลง ได฿แสดงออกเข฿ารวมกจกรรมรวมพลคนทบนมเบอรโวน ทเครอขายจงหวดจดขน และได฿รบเชญเข฿ารวมการแขงขน Teen Dancercise Championship 2010 รางวลทได฿รบคอการสร฿างวนยเชงบวก ให฿เขาเรมจากการมาซ฿อมเปนประจ า การแบงเวลาเลน เวลาเรยน การเหนคณคาแหงตนและเปนแบบอยางทดแทนเดกหวโจก สวนการสร฿างเครอขายในโรงเรยน กลมแกนน ารวมกนแสดงพลงเพอให฿เกดการเปลยนแปลง โดยมความเชอวาการแล กเปลยนเรยนร฿จะท าให฿เกดการสนบสนนการสร฿างกระแสให฿นกเรยนและเยาวชนเกดจตส านกและคานยมทเออตอการเกดความร฿คงทนและการเสรมสร฿างทกษะชวตทด จงเกดการแลกเปลยนเรยนร฿กบครทปรกษาชมนมพฒนาผ฿เรยนอนๆ เกดแกนความร฿และนวตกรรมทเปนห ลก 4 M พฒนาคณภาพโดยผ฿เรยนเปนส าคญ กลมสาระการเรยนร฿ทง 8 กลมสาระรวมมอขานรบการเพมต฿นทนการพฒนาผ฿เรยนและครในการจดกจกรรมเพอสร฿างทกษะชวตทดตามความถนดความสนใจของนกเรยน โดยไมค านงวาจะกลมเลกกลมใหญหรอเปนรายบคคล ครหนงคนอาจจะเปนทปรกษาได฿หลายกจกรรมตามทเดกสนใจและวางใจให฿ครคนนนเปนต฿นแบบหรอเปนทปรกษา เชน กลมนกประดษฐโหนยนตโ เครองบนเลก ชมนม Movie & Save the Earth กลมครสตลวยใส ศลปประดษฐโ กลม Natural Wood เปนต฿น

นอกจากนโรงเรยนได฿เปดโอกาสให฿ทกกจกรรมได฿แลกเปลยนเรยนร฿ในรปแบบการประกวด การจดนทรรศการ งานแสดงร฿าน สอร . และสะท฿อนผลการท างานเลาสกนฟง เผยแพรผลงาน Best Practice ในระดบกลมโรงเรยนและเขตพนทการศกษา เมอมปญหาอปสรรค ทกฝายกเตมเตมชว ยเหลอกน บางกลมเข฿มแขงพฒนาประยกตโวธการตามรปแบบของตนเอง เชน กลม อย .น฿อย ซงสามารถตอยอดการท างานและสร฿างองคโความร฿ผลตน าพรกปลาร฿าสมนไพรไขเคมเปนสนค฿า OTOP กลมผ฿น า ยสร . พฒนารปแบบการท างานเปนทมเฉพาะกจ โดยนกเรยนแกนน าลงพนทเพอสร฿ างภมค฿มกน รณรงคโปองกนแก฿ไขปญหายาเสพตด โรคเอดสโ ไข฿หวดใหญสายพนธโใหม 2009 และพฤตกรรมเสยงในด฿านตางๆ พบผ฿ปกครองนกเรยนทมการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอรายงานให฿ทราบในเชงบวก และกระต฿นผ฿ปกครองให฿ค านงถงบทบาทตอลกทหายไป นอกไปจากนนยงสร฿ าง

- 215 -


วฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿ของเครอขายภาคในชมชน มการแลกเปลยนความร฿และนวตกรรมทเปนแกนความร฿ บรณาการรวมกบชมชน องคโกรผ฿น าท฿องถน อสม . พยาบาลวชาชพและเจ฿าหน฿าทสาธารณสข เปนภาคเครอขายเสรมสร฿างทกษะชวตทดให฿แกประชาชน เยาวชนกลมเสยงนอกสถานศกษา สร฿างเครอขายเยาวชนคนทบนมเบอรโวนให฿มความยงยน โดยโรงเรยนมบทบาทในการเสรมสร฿างกระบวนการเรยนร฿ให฿ทกคนได฿เรยนร฿ทงในและนอกระบบตามอธยาศยอยางมคณภาพ

จากการปฏบตและการจดการความร฿ “กลมดอกจาน” ชวยให฿นกเรยนแกนน าทกกลมกจกรรมสามารถพฒนาศกยภาพภาวะผ฿น า ฝกการคดวเคราะหโเชงบรหารอยางเปนระบบได฿ด มทศนคตทดในการเปนผ฿ให฿บรการ มจตสาธารณะ บ าเพญประโยชนโ มการท างานเปนทมเพอกอให฿เกดการเปลยนแปลงในสงคม เปนต฿นแบบให฿นกเรยนทเปนเครอขายแลกเปลยนเรยนร฿ แกชมนมอนๆ สมาชกชมรมทบนมเบอรโวนเพมประสทธภาพของการเรยนร฿เพอเสรมสร฿างทกษะชวต พฒนาตนเองให฿เกดองคโรวมทางความร฿ทฝงแนนในตวในด฿านการหลกเลยงจากยาเสพตดและอบายมขอนๆ การรกษาสขอนามย การกนดอยด บคลกภาพเปนทยอมรบทางสงคม ร฿จกการแก฿ปญหา ตระหนกและเหนคณคาแหงตน มวฒภาวะ สามารถวเคราะหโ สงเคราะหโสร฿างความสขให฿แกตนเองได฿อยางมประสทธภาพ

ด฿านคณะครและบคลากรทางการศกษามการประชมปรกษาและแสดงความคดเหนเพอน าแนวปฏบต 4 M ไปใช฿ในการจดกจกรรมพฒนาผ฿เรยนอยางหล ากหลายทกกลมสาระ มการเลาเรองแลกเปลยนการแก฿ไขปญหาอปสรรคและความส าเรจเพอพฒนาผ฿เรยนให฿มคณภาพชวตและวนยเชงบวกอยางสร฿างสรรคโ น าเสนอผลการพฒนา จดนทรรศการในโรงเรยน นกเรยนได฿ชนชมผลงานตนเองและน าเผยแพร เกดการประสานความรวมมอทเข฿มแข งระหวางภาครฐและเอกชนทกรปแบบ ปลกจตส านกสร฿างเสรมนกเรยนและเยาวชนให฿เปนคนด คนเกงของสงคม

ด฿านการสร฿างภาคเครอขาย ประสานความรวมมอกบกลมไม฿ขดไฟจงหวดมหาสารคาม สร฿างเสรมทกษะชวตและคณภาพชวตทดภายใต฿โครงการพลงเดกไทยส฿ภยไข฿หวดใหญ 2009 กลมดอกจานน ามาขยายผลสร฿างเครอขายเพมอก 9 โรงเรยนในพนท โดยได฿รบงบประมาณจาก สสส . และสมาคมผ฿บ าเพญประโยชนโแหงประเทศไทย ตลอดจน ได฿รวมวางแผนกลยทธโกบภาคเครอขายองคโกรปกครองสวนท฿องถนในการจดกจกรรม

- 216 -


สร฿างเสรมทกษะชวตแกนกเรยนในโรงเรยนและเยาวชนในชมชน โดยได฿รบการสนบสนนงบประมาณจากองคโกรท฿องถน และจดกจกรรมรวมกนกบภาคเครอขายอนๆ อกหลายกจกรรม เพอเปาหมายในการเผยแพรขยายผลสองคโกรอน และองคโกรทางการศกษาทเปนภาคเครอขายด฿วยการตอยอดจากกระบวนการทบนมเบอรโวน สวนการแลกเปลยนเรยนร฿ใน IT Blog ก าลงอยระหวางการรวบรวมความร฿เพอเตรยมน าเสนอผาน Blog ตอไป

9. เสนทาง…การจดการความรกบการสรางเครอขายการนเทศการจดการเรยนรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เจาของผลงาน…โรงเรยนโนนสงวทยาคาร ดร.สเมธ ปานะถก (ผ฿อ านวยการโรงเรยนโนนสงวทยาคาร)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองบวล าภ เขต 1

โรงเรยนโนนสงวทยาคารเปนหนงในโรงเรยนทมการน าหลกการแนวคดการจดการความร฿ หรอ KM มาใช฿เพมประสทธภาพการจดการเรยนร฿ โดยการน ากระบวนการ

ของการจดการความร฿มาใช฿ ในการพฒนาองคโกรให฿เกดความเข฿มแขง และประสบผลส าเรจจากการรวบรวม

องคโความร฿ทมอยในโรงเรยน ทงจากตวบคคลและเอกสารมาพฒนาให฿เปนระบบ โดยเรมจากการก าหนดวสยทศนโ เปาหมายทโรงเรยนต฿องการพฒนา และให฿สอดคล฿องกบวสยทศนโ เปาหมาย พนธกจ ทมอย จากนนมการสร฿างทมงานบคลากรในโรงเร ยนให฿เปนทมนกจดการความร฿ ในชวงทมการน า KM มาใช฿ในโรงเรยน ได฿น าแนวคดการใช฿ Model ปลาท มาเปนแนวทางในการแลกเปลยนเรยนร฿ ...ในสวนหวปลา หรอ KV จะก าหนดวสยทศนโทศทางเปาหมายการพฒนาการจดการเรยนการสอน และพฒนาขนเปนล าดบ จนกระทงในปจจบนได฿มการก าหนดวสยทศนโการจดการความร฿เกยวกบ การสรางเครอขาย

- 217 -


การนเทศ ดวยการจดการความร (KM - Network) ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงประกอบด฿วย คณเออ คอ คณะผ฿บรหาร คณอ านวย คอ ผ฿อ านวยความสะดวกในการจดการความร฿ (หวหน฿าทมแกนน าหรอหวหน฿ ากลมสาระฯ ) และคณะครทได฿รบวทยฐานะช านาญการพเศษ ทมความร฿ความเชยวชาญด฿านจดการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คณกจ คอ ผ฿ทปฏบตงาน (สมาชกของแตละกลมสาระฯ ) หรอชมชนผ฿ปฏบต (CoPs: Community of Practices) คณลขต คอ ผ฿ทจดเรอ งเลาในแตละ CoPs) คณวศาสตรโ คอ ครคอมพวเตอรโทดแลระบบบลอก (Blog) ในเวบไซตโโรงเรยน

ตวปลา (KS) หมายถง สวนของการนเทศ การแลกเปลยนเรยนร฿แบบปฏบตทด (Best Practice) ของแตละ CoPs (กลมสาระฯ) และ CoPs ระดบชนเรยน (ม.1-ม.6) เพอน าสวนทดของแตละคน แตละกลมมาจดบรณาการเปนองคโความร฿ใหม หรอ Best Practice ใหม ของกลมสาระฯ

หรอของแตละระดบชนเรยนนนๆ โดยโรงเรยน

มนโยบายรวมกนวาแตละ Best Practice ให฿มการน าความร฿ปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงมาประยกตโใช฿ในการจดการเรยนการสอน และน าไปใช฿ในชวตประจ าวนได฿

หางปลา (KA) หมายถง สวนของคลงความร฿ทได฿จากการนเทศ การปฏบต การทดลองใช฿ เปนองคโความร฿ใหมและจดไว฿เปนหมวดหม Best Practice

- 218 -


จาก Model รปปลาท โรงเรยนได฿น าความร฿ Best Practice ไปบรณาการสการจดการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3 หวง 2 เงอนไข คอ มความพอประมาณ มเหตผล มภมค฿มกน มความร฿ มคณธรรม โดยมแนวคดหลกของ การจดการความรกบการสรางเครอขายการนเทศการจดการเรยนร ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงรป

Project - Method Exhibition

ส ารวจ

เครอขายการนเทศโรงเรยนโนนสงวทยาคาร

(CoPs - Supervision)

ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน

สร฿างองคโความร฿

การเรยนร฿ (Teaching Model)

Best-Practice

Tacit-KM

การบรณาการ 3 หวง 2 เงอนไข

การมสวนรวม การเผยแพร

การประยกตโใช฿

Thai

Math

Soci Math

Eng ICT

Art

Health

Supervision Explicit Knowledge

Input

Process

Output

Impact

Context

ผ฿บรหาร คร นกเรยน ชมชน

Sci

- 219 -


แผนผง แสดงล าดบขนตอนการด าเนนงานการจดการความร฿ เรองการสร฿างเครอขายการนเทศการจดการเรยนร฿ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จะเน฿นทการ “สร฿างเวทการแลกเปลยนเรยนร฿” ผานเรองเลาเร฿าพลง ระหวางกลมคน 4 กลม คอ กลมท 1 ฝายบรหาร (ผ฿อ านวยการ รองผ฿อ านวยการฝายวชาการ หวหน฿ากลมสาระ ) กลมท 2 กลม Best Practices (ครช านาญการพเศษในโรงเรยน และครต฿นแบบปฏรปการเรยนร฿ทโรงเรยนเชญมาจากโรงเรยนอน) กลมท 3 ครผ฿รบการนเทศ (ตามความต฿องการการนเทศเพอพฒนากระบวนการจดการเรยนร฿) กลมท 4 ครทเข฿ารวมรบฟงเพอน าไปสการพฒนาตนเอง

โดยทง 4 กลมจะได฿ แลกเปลยนเรยนร฿ผาน “เวทการแลกเปลยนเรยนร฿ ” ทโรงเรยนได฿ก าหนดไว฿ โดยอาศยความร฿แบบชดแจ฿ง (Explicit Knowledge) ซงได฿แก หลกสตร แผนการจดการเรยนร฿ สอการเรยนการสอน ฯลฯ ความร฿แบบฝงลก (Tacit Knowledge) จากผ฿เรยนร฿ทง 4 กลม ในรปแบ บของ “เรองเลาเร฿าพลง ” ซงเปนเรองเลาทเกดขนในชวงระยะเวลา 1 ชวโมงทปฏบตการเรยนการสอน หลงจากนนทกๆ กลม กได฿สรป ใช฿กระบวนการทบทวนหลงปฏบตการ หรอ AAR เพอน าไปปรบปรงพฒนา เพอน าไปสเปาหมายการพฒนาตนเอง พฒนางานและพฒนาองคโกร ให฿เปนองคโกรทมกระบวนการการเรยนร฿ทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ

กลาวได฿วา หลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลกปรชญาทสามารถน ามาประยกตโใช฿ได฿ทกระดบและในทกด฿าน โรงเรยนโนนสงวทยาคารเปนโรงเรยนหนงทได฿น฿อมน าหลกปรชญานมาใช฿ในการจดการเรยนการสอ น การจดกจกรรมพฒนาผ฿เรยน และกระบวนการบรหารในหลายๆ เรอง รวมทงในโครงการโรงเรยนจดการความร฿เพอเพมประสทธภาพการจดการเรยนร฿ กได฿น฿อมน าหลกการของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตโใช฿ในการจดการความร฿ด฿วยเครอขายการนเทศ โดยมความคดตามหลกของป รชญาเศรษฐกจพอเพยงดงน หลกความมเหตผล ได฿แก ความส าคญจ าเปนในการพฒนาครโดยผานกระบวนการนเทศการเรยนร฿ การพฒนาครโดยใช฿โรงเรยนเปนฐาน การจดการเรยนร฿ทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ และความต฿องการในการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนให฿สงขน เปนต฿น หลกของความพอประมาณ ได฿แก การพฒนาครโดยอาศยการพงพาซงกนและกน ความต฿องการพฒนาตนเองตามความต฿องการ การใช฿จายงบประมาณทมประสทธภาพและประสทธผล เปนต฿น หลกการมภมค฿มกนตนเอง ได฿แก การพฒนาสมรรถนะหลกและ

- 220 -


สมรรถนะประจ าสายงานทมประสทธภาพ การพฒนา ให฿สอดคล฿องกนกบจดเดน จดด฿อยของตนเอง เปนต฿น และ 2 เงอนไข ได฿แก เงอนไขด฿านความร฿ เชน หลกจตวทยาการจดการเรยนร฿ การร฿จกและวเคราะหโผ฿เรยน การจดการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ กระบวนการจดการเรยนร฿แนวใหม เปนต฿น สวนเงอนไขด฿าน คณธรรม ได฿แก ความรก ความสามคค การยอมรบ การมสวนรวม และความรกศรทธาในวชาชพ การพฒนาสมรรถนะและจรยธรรมส าหรบความเปนคร เปนต฿น

อยางไรกด การด าเนนงานพฒนานวตกรรม “การสร฿างเครอขายการนเทศการจดการเรยนร฿ด฿วยการจดการความร฿ สการปฏรปตามแน วปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของ โรงเรยนโนนสงวทยาคาร เกดผลการด าเนนการดงน

1. ผลจากการด าเนนงานของแตละเครอขายการนเทศ ท าให฿โรงเรยนประสบผลส าเรจในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญได฿ตามมาตรฐานและตวบงชตามทครในโรงเรยนโนนสงวทยาคารทกคนรวมกนก าหนดขน 10 ตวบงช ซงน าไปสกระบวนการนเทศ และเกดผลงานวจยของคณะคร (เครอขายระดบบคคล ) เกยวกบการจดการเรยนร฿ทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญตามตวบงช 10 ตวบงช คอ การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใช฿โครงงานบรณาการ จดให฿มการใช฿ส อ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอพฒนากจกรรมการเรยนการสอน มการวดและประเมนผลตามสภาพจรงด฿วยวธการทหลากหลาย การบรณาการใช฿แหลงเรยนร฿และภมปญญาท฿องถนในการจดการเรยนการสอน การพฒนากจกรรมการเรยนการสอนโดยใช฿กระบวนการวจยในชนเรยน การพฒนากจกรรมก ารเรยนการสอนทเน฿นทกษะกระบวนการคดวเคราะหโ สงเคราะหโ การพฒนากจกรรมการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พฒนาผ฿เรยนโดยใช฿กจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะทพงประสงคโ การจดสภาพแวดล฿อมทเออตอการพฒนาการเรยนร฿ และการจดหลกสตร ทหลากหลายสอดคล฿องกบความต฿องการและความสนใจของผ฿เรยนและชมชน

2. การสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการจดการความร฿ สการปฏรปตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของคณะทมแกนน ากลมสาระการเรยนร฿ ตามระดบชนเรยน พบวา คณะครผ฿ได฿รบการนเทศ มการพฒนาการจดกา รเรยนร฿ทหลากหลายและบรณาการเศรษฐกจพอเพยงเข฿าสกระบวนการจดการเรยนการสอน สงผลให฿นกเรยนมผลสมฤทธ

- 221 -


ทางการเรยนสงขน และสามารถน าความร฿มาประยกตโใช฿ในชวตประจ าวนได฿ ดงจะเหนได฿จากการจดงานนวตกรรมโครงงานบรณาการของนกเรยนในทกภาคเรยน ทมกา รประเมนกระบวนการอาน คด วเคราะหโและเขยน รวมถงการประเมนคณลกษณะทพงประสงคโ

3. ผลทได฿จากการสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการจดการความร฿ ท าให฿ผ฿นเทศและครผ฿ได฿รบการนเทศแตละกลมสาระการเรยนร฿ในระดบชนเรยนตางๆ ได฿สร฿างเครอขายการนเทศการจ ดการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ได฿ แลกเปลยนเรยนร฿ประสบการณโ สร฿างความเข฿าใจในการนเทศระหวางผ฿นเทศและผ฿รบการนเทศ ได฿ตดสนใจเลอกหาวธการ เลอกเครองมอ หรอสร฿างเครองมอส าหรบใช฿ในการสอนรวมกน มการสงเกตพฤตกรรมการสอน การวเคราะหโผลทได฿จากการด าเนนงานเพอการพฒนาปรบปรงให฿เกดประสทธภาพตอไป

4. ความพงพอใจตอการสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการจดการความร฿สการปฏรปการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พบวาผ฿นเทศและผ฿รบการนเทศ นกเรยน ชมชน และผ฿มสวนเกยวข฿องมความพงพอใจตอการสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการจดการความร฿สการปฏรปการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อยในระดบมากทสด

ส าหรบข฿อเสนอแนะและสงทเปนข฿อมลสะท฿อนกลบจากการทบทวนกระบวนการท างาน พบวามทส าคญทควรน าไปปร บปรง พฒนา และตอยอดนวตกรรมให฿ดยงขน คอ

1. ผ฿นเทศและผ฿รบการนเทศต฿องสร฿างความเข฿าใจรวมกนเกยวกบ วตถประสงคโของการสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการจดการความร฿สการปฏรปการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2. ครทกคนควรตระหนกถงความส าคญแ ละความจ าเปนของกระบวนการนเทศ และการบรณาการการจดการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ผ฿นเทศควรสร฿างบรรยากาศเปนกนเองในระหวางการนเทศ และควรมการวางแผนรวมกนเกยวกบกระบวนการด าเนนการนเทศ เพอให฿การด าเนนงานกระบวนการสร฿างเครอขายการนเทศด฿วยการ จดการความร฿สการปฏรปการเรยนร฿ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนไปอยางมประสทธภาพมากยงขน

- 222 -


3. การสร฿าง “เวทแหงการแลกเปลยนเรยนร฿ ” และการ “สร฿างเครอขาย ” ถอวาเปนกจกรรมการจดการความร฿ในระดบต฿นส าหรบผ฿ทมความประสงคโจะน าหลกการและแนวทางการจดการความร฿ไปใช฿ให฿เกดพลงในการปฏบตงานขององคโกรให฿ประสบผลส าเรจตามเปาหมายของการจดการความร฿ในโอกาสตอไปได฿เปนอยางดยง

10. การบรหารแบบมสวนรวมโดยใชเทคนคจ าปา 5 กลบ

เจาของผลงาน…โรงเรยนทาจ าปาวทยา (นางทพวรรณ เสนจนทรโฒชย) ผ฿อ านวยการโรงเรยนทาจ าปาวทยา

ส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 2 ต าบลทาจ าปา อ าเภอทาอเทน จงหวดนครพนม 48120 โทรศพทโ 042-551121 089-5777251 โทรสาร 042-551121 Email: [email protected]

การบรหารแบบมสวนรวมโดยใช฿เทคนคจ าปา 5 กลบ เปนชอเทคนคหรอวธการของโรงเรยนทาจ าปาวทยา อ าเภอทาอเทน จงหวดนครพนม ทจะน ามาใช฿ในการพฒนาการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญของโรงเรยน โดยกระต฿นให฿ผ฿ทมบทบาทเกยวข฿องในการจดการเรยนการสอนได฿เข฿ามามสวนรวมจดการศกษา และร฿สกเปนเจ฿าของรวมกน มความผกพน พร฿อมทจะพฒนาการเรยนการสอนในทกๆ ด฿าน ด฿วยความจรงใจ ทงในบทบาทของผ฿ให฿และผ฿รบ ทงนเพอประโยชนโสงสดของผ฿เรยน

- 223 -


นวตกรรมการบรหารแบบมสวนรวมโดยใช฿เทคนคจ าปา 5 กลบ เกดขนจากปจจยหลายประการ อาท ครขาดความสามารถในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ เนองจากครมไมเพยงพอ มภา ระงานมาก ขณะทผ฿เรยนเองมผลสมฤทธทางการเรยนต า สวนใหญยงขาดการแสวงหาความร฿ด฿วยตนเอง ไมมความกระตอรอร฿นในการเรยน ขาดการคดวเคราะหโคดสงเคราะหโ สวนผ฿บรหารกไมคอยให฿ความสนใจในการสงเสรมการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญเทาทควร ผ฿ปกครองกไมคอยมเวลาเอาใจใสการเรยนของบตรหลาน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนยงมความคดทวาการบรหารจดการศกษาเปนหน฿าทของสถานศกษาฝายเดยว

ปญหาตางๆ เหลาน หากโรงเรยนปลอยปละละเลยอาจท าให฿กลายเปนปญหาใหญทแก฿ไขได฿ยาก และสงผลกระทบตอการจดการศกษาของโรงเรยนได฿ ทงนโรงเรยนจดการศกษาส าหรบนกเรยนชวงชนท 3 และ 4 และมนกเรยนทงสน 152 คน โรงเรยนจงได฿คดหาเทคนควธการทจะน ามาใช฿พฒนากระบวนการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ โดยใช฿แนวคดทฤษฎตางๆ มาประยกตโเปนเทคนค วธการ หรอกลยทธโของโรงเรยนขน เพอพฒนาผลสมฤทธด฿านการเรยน คณธรรมจรยธรรม คานยมอนพงประสงคโในระดบทสงขนของนกเรยน ทส าคญคอต฿องการกระต฿นให฿กลมบคคลทมบทบาทเกยวข฿องในการจดการเรยนการสอนเข฿ามามสวนรวมในการพฒนาการศกษา จ านวน 5 กล มใหญๆ ได฿แก ผ฿ปกครอง นกเรยน คร กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และผ฿บรหารสถานศกษา ซงแตเดมยงขาดการประสานสมพนธโกนอยางเตมท เนองจากแตละกลมยงมองไมเหนคณคาความส าคญในบทบาทของตนเอง เฉกเชนเดยวกบความร฿สกของคนไทยในสมยกอนทมความร฿สกตอดอกจ าปาหรอจ าปาขาว (ลนทมขาว หรอลลาวด) ในแงของความไมเปนมงคลมากอน หากในปจจบนความคดเหนเหลานได฿เปลยนแปลงไปในทางทดขน เปรยบเทยบกบดอกจ าปาขาว ซงเปนสญลกษณโของโรงเรยนทาจ าปาวทยา ทแตละดอกจะเกดจากการรวมตวกนของกลบดอกจ านวน 5 กลบเสมอ แตละกลบมขนาดเทาๆ กน เปนดอกไม฿ทมกลบดอกแขงแรงทนทาน สามารถออกดอกได฿ตลอดป และมกลนหอมในตวเอง หากน ามาเปรยบเทยบกบความรวมมอจากบคคลทเกยวข฿องทง 5 กลมน จะเปรยบเสมอนกลบดอก ทง 5 มาร฿อยเรยงประสานกนเปนโครงสร฿างของดอก ทมความแขงแรง นบเปนมตใหมของการพฒนาการเรยนการสอนทต฿องระดมความรวมมอจากทกภาคสวน ซงจะสงผลให฿เกด

- 224 -


คณคาใหมในการพฒนาการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญได฿เปนอยางด เพราะแตละกลมจะมความส าคญตอการพฒนาการเรยนการสอนอยางเทาเทยมกน

การพฒนานวตกรรมของโรงเรยนได฿ใช฿หลกการพฒนาคณภาพ (PDCA) โดยขนวางแผน (Plan) กอนเรมด าเนนการเพอให฿มความเข฿าใจและได฿ข฿อมลและองคโความร฿มาใช฿วางแผน จงเรมศกษาสภาพปจจบนปญหาและความจ าเปนทต฿องด าเนนการ โดยใช฿การเชญชวนบคลากรทเกยวข฿อง ตงแต ผ฿ปกครอง ชมชน คร กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เข฿าวงรวมกนคด แลกเปลยนเรยนร฿ในการก าหนดวสยทศนโ พนธกจ เปาประสงคโของโรงเรยนรวมกน เปนเสมอนเขมทศน าทางในการท างาน และท าความเข฿าใจกบหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 เพอก าหนดคณลกษณะอนพ งประสงคโของผ฿เรยนและเปาประสงคโ ตลอดจนหลกการและจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน เพอประโยชนโของนกเรยน พร฿อมกนนนสรปสงทได฿จากการรวมคดและน ามาออกแบบกระบวนการท างาน

ขนด าเนนการ (Do) ประชมชแจงแนวทางและท าความเข฿าใจกบครผ฿สอนซงเปนบคคลส าคญถงวธการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ในอนทจะแก฿ปญหาการเรยนตกต าของผ฿เรยนได฿ ให฿ครรวมกนท างาน เรมตงแตปรบปรงโครงสร฿างหลกสตรของโรงเร ยนและอนๆ ได฿แก ปรบเปลยนรปแบบการจดการเรยนการสอนเดมทเคยท า คอครต฿องเดนไปสอนในห฿องเรยนประจ าของนกเรยน มาเปนการจดการเรยนการสอนเปนห฿องเรยนประจ าวชาของครผ฿สอนในทกรายวชา ในรปศนยโการเรยนร฿หรอแหลงเรยนร฿ในห฿องเรยนแตละห฿องประจ าวช า ให฿ครทกคนได฿จดเปนแหลงเรยนร฿ตามกลมสาระวชาของผ฿สอน พฒนาห฿องสมด ห฿องปฏบตการตางๆ ซงเปนแหลงเรยนร฿ให฿นาอย จดบรรยากาศให฿เออตอการเรยนร฿ เพอให฿ผ฿เรยนได฿ร฿จกชมชนให฿กว฿างขวางยงขน ตรงสวนนครผ฿สอนควรส ารวจแหลงเรยนร฿ภาย นอกโรงเรยนหรอในชมชน เพอสร฿างโอกาสให฿นกเรยนได฿ไปศกษาตามโอกาสอนควร โดยอาจวางแผนรวมกบชมชนและคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานในการจดหาแหลงเรยนร฿ เพอให฿ผ฿เรยนใช฿เปนแหลงค฿นคว฿าหาความร฿ตามความถนดและความสนใจ การปรบเปลยนรปแบบเชนนชวยท าให฿ครสามารถจดการเรยนการสอนได฿อยางสะดวก สอดคล฿องและตอเนองในกลมสาระนนๆ มากยงขน สวนผ฿เรยนได฿เรยนร฿อยางหลากหลาย และไมเกดความร฿สกเบอหนาย

- 225 -


เนองจากได฿เปลยนห฿องเรยนในทกรายวชา ท าให฿เกดความกระตอรอร฿นในการเรยนร฿มากกวาการจดการเร ยนการสอนในห฿องเรยนประจ า ได฿มโอกาสสมผสกบบรรยากาศของแหลงเรยนร฿ รปแบบและเทคนคการสอนทหลากหลายของครผ฿สอนแตละคนอกด฿วย พร฿อมกนนนได฿สอดแทรกกจกรรมทเสรมสร฿างคณธรรมจรยธรรม และคานยมอนพงประสงคโให฿กบผ฿เรยน ตลอดจนกจกรรมอนเพอปรบปรงผ฿เรยนทมปญหาทางการเรยน เชน ส ารวจผ฿เรยนทมปญหาทางการเรยนเพอจดกจกรรมซอมเสรมชวย อนจะชวยลดปญหาการออกกลางคนของนกเรยน คดกรองผ฿เรยนทมความสามารถพเศษทางวชาการ ศลปะ ดนตร กฬา เพอสงเสรมและสนบสนนให฿เข฿าแขงขนในระดบตางๆ กจกรรมเสรมสร฿างคณธรรม จรยธรรม อดมการณโประชาธปไตย กจกรรมสงเสรมคานยมทดงาม อาท กจกรรมการท าความดถวายในหลวง การเคารพด฿วยการไหว฿ การสอนธรรมศกษาในโรงเรยน กจกรรมการออมทรพยโ เปนต฿น จากนนได฿ปรบปรงอาคารสถานทและเรมทดลองใช฿นวตกรรมการพฒนาการเ รยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญโดยใช฿เทคนคจ าปา 5 กลบ ตงแตภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549

กระบวนการพฒนาตอไป ขนตดตามประเมนผลเพอตรวจสอบการน านวตกรรมไปใช฿ (Check) เมอน านวตกรรมในโครงการไปใช฿ในการเรยนการสอนได฿ระยะหนง จงท าการตดตามประเมนควา มร฿ความเข฿าใจในการด าเนนงานตามแผน โดยให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿และทบทวนหลงปฏบตการกบครผ฿สอนในเรองการจดกจกรรมการเรยนการสอน เชน การวเคราะหโและน าหลกสตรไปใช฿ การเขยนแผนการจดการความร฿ การผลตและการใช฿สอ /นวตกรรมทางการสอน ตลอดจนการวด /ประเมนผลผ฿เรยนเปนรายบคคล การนเทศกระบวนการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ รวมทงสงเสรมให฿ครผ฿สอน ทกคนได฿เข฿ารบการฝกอบรม สมมนาหรอศกษาดงานโดยเฉพาะทเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน การวด /ประเมนผล การวจยในชนเรยน เปนต฿น นอกเหนอจากน นได฿ตรวจสอบพฤตกรรมการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนของผ฿เรยน เพอเปรยบเทยบกบผลสมฤทธทางการเรยนทผานมา เพอน ามาแก฿ไข ปรบปรง หรอพฒนาตอไป ขณะเดยวกนเพอต฿องการประเมนผลโครงการ จงได฿ท าการประเมนผลแตละกจกรรมในโครงการโดยใช฿รปแบบการประเมนแบบซป (CIPP MODEL) ซงประกอบด฿วยการประเมนบรบทหรอสภาพแวดล฿อม (Context Evaluation) การประเมนปจจยเบองต฿น (Input Evaluation) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) และการประเมนผลผลต (Product Evaluation) พร฿อมทงจดท ารายงาน

- 226 -


เข฿าสขนสดท฿ายการน าผลมาปรบปรง แก฿ไข พฒนา หรอตอยอด (Action) โดยเกบรวบรวมข฿อมลตางๆ จากการด าเนนงานด฿านการพฒนาการเรยนการสอน จากการประชมปรกษาหารอกบบคลากรด฿านการสอนเกยวกบปญหาอปสรรคทผานมาของกา รจดรปแบบการสอนดงกลาว วธการแก฿ไข ผลของการแก฿ไข รวมไปถงข฿อเสนอแนะ และน าองคโความร฿ทได฿ไปประมวลผลรวมกบผลการประเมนโครงการตามรปแบบซปโมเดลทได฿ท าขน แล฿วประยกตโน าความร฿ทได฿มาเปนแนวทางในการแก฿ไข ปรบปรง พฒนาตอยอดในปตอไป

องคโความร฿ทเป นข฿อเสนอแนะส าคญๆ ทเปนประโยชนโหากต฿องการท าให฿ดยงขน เชน ควรเรงพฒนาผ฿เรยนในการพฒนาทกษะการพด การเขยน การคดวเคราะหโ และร฿จกค฿นหาค าตอบ เพอสงเสรมให฿ผ฿เรยนร฿จกการคดวเคราะหโให฿มากขน กจกรรมทควรสงเสรม ได฿แก การแขงขนทกษะด฿านก ารพด การเขยนบทความหรอเรยงความ การสอนโดยใช฿โครงงานบรณาการ การเชญวทยากรภายนอกมาชวยสอน ควรสงเสรมการจดกจกรรมให฿นกเรยนรกการเรยนร฿ แสวงหาความร฿ด฿วยตนเอง เชน การเรยนโดยใช฿ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ การสบค฿นข฿อมลทางอนเตอรโเนต จะท าให฿นกเรยนเกด ความสนใจและกระตอรอร฿นในการเรยนมากขน ควรเรงระดมสรรพก าลงจากทกภาคสวนในการสนบสนนงบประมาณและทรพยากรจากท฿องถนและชมชนให฿มากขน รวมทงสนบสนนให฿ชมชนวางแผนรวมกบโรงเรยนในการจดหาแหลงเรยนร฿ ควรเรงพฒนาครซงเปนตวจกรทส าคญให฿มความร฿เกยวกบหลกการสอน หลกจตวทยา และการวดผลประเมนผล โดยการจดอบรมให฿ความร฿ตางๆ เชน การสอนแบบบรณาการ การสอนโดยโครงงาน การจดหา ผลตสอ และใช฿สอให฿มประสทธภาพประกอบการจดกจกรรมการเรยนการสอนและกระต฿นให฿ผ฿เรยนเกดความอยากร฿อยากเหน โดยใช฿แหลงเร ยนร฿ทงภายในและภายนอกสถานศกษา และควรจดกจกรรมด฿านวฒนธรรมประเพณและภมปญญาไทยเพอเสรมสร฿างเยาวชนให฿ตระหนกถงคณคาของภมปญญาไทย เปนต฿น

นอกจากนนหากกลาวถงเทคนคจ าปา 5 กลบ หรอการน ากลมผ฿มสวนได฿เสยหลกในการจดการศกษา 5 กลม เข฿ามามสวนรวมคด รวมท า รวมพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอน จนเกดผลผลตทมคณภาพหรอมกลนหอมได฿อยางยงยนตลอดไป โดยสะท฿อนได฿จากผลการประเมนโครงการ พบวา ดานผปกครอง มความนยม ชนชอบตอโรงเรยน

- 227 -


เนองจากผลสมฤทธของโครงการสงผลให฿บตรหลานในความปกครองของตนมคณลกษณะอนพงประสงคโ เปนคนด คอมคณธรรมจรยธรรม เปนคนเกง คอรกการเรยนร฿และมสขภาพกายสขภาพจตทด มสนทรยภาพ ท าให฿อยในสงคมได฿อยางมความสข ดานนกเรยน มผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑโในทกกลมสาระการเรยนร฿ และได฿รบรางวลจากการแขงขนทกษะวชาการ ทกษะทางด฿านศลปะ ดนตรและกฬาในระดบตางๆ ทงระดบเครอขาย ระดบอ าเภอและระดบจงหวดหรอเขตพนทการศกษา สงผลให฿ผ฿เรยนมความร฿สกภาคภมใจในผลงาน และเกดความรกศรทธาในสถาบนการศกษามากขน ดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ร฿จก เข฿าใจในบทบาทหน฿าทของตนเองมากขน มความพงพอใจในการได฿เข฿ารวมเปนเกยรต และเปนกรรมการฝายตางๆในกจกรรมของโรงเรยน ดานคร มความเข฿าใจบทบาทของตนเอง เหนความส าคญของการพฒนาตนเองและพฒนาการเรยนการสอน จนท าให฿นกเรยนประสบผลส าเรจทงด฿านวชาการ คณธรรมจรยธรรม และด฿านการกฬา น าชอเสยงมาสโรงเรยน ท าให฿ครได฿รบการยกยองชมเชย ได฿รบเกยรตบตร และสดท฿ายดานผบรหาร มวสยทศนโทไกลขน ได฿ปรบเปลยนแนวคดในการบรหารจดการเพอการปฏรปการเรยนร฿ เนองจากผ฿บรหารเปนปจจยส าคญทสนบสน นให฿การจดกจกรรมการเรยนร฿ประสบความส าเรจมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร฿ ดงนนผ฿บรหารจงท าความเข฿าใจธรรมชาตวชา กระบวนการจดการเรยนร฿ การวดประเมนผลปฏบตงาน ตลอดจนการพฒนาสอและแหลงเรยนร฿ ให฿การสนบสนนด฿านงบประมาณ ด฿านบรหารโดยการเสรมขวญก าลงใจ ด าเนนการนเทศภายใน ตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน ตลอดจนตดตอประสานงานหนวยงานและบคลากรเพออ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร฿

11. รปแบบการสอนวชาคณตศาสตรเพมเตม ทประยกตใชกลยทธการพฒนาตนเองดวยสญญาการเรยนในการพฒนาสมฤทธผลทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนดอยสมฤทธ

เจาของผลงาน…โรงเรยนทาบอ (นางรตนา ตงศรชยพงษโ ครช านาญการพเศษ) ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 อ าเภอทาบอ จงหวดหนองคาย 43110 โทร. 081 8715939 E-mail: [email protected]

- 228 -


โรงเรยนทาบอจ าเปนต฿องเปดสอนวชาคณตศาสตรโเพมเตมให฿กบนกเรยน ในชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 5 เพราะผ฿ปกครองนยมสงบตรหลานเข฿าเรยนวชาวทยาศาสตรโ -คณตศาสตรโกนมาก แตนกเรยนถงร฿อยละ 85 ไมมความพร฿อมในการเรยน เพราะมพนฐานทางการเรยนคณตศาสตรโต า นอกจากนนยงมพฤตกรรมไมใฝร฿ใฝเรยน ไมรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง ซงเรยกนกเรยนกลมนวาเปนนกเรยนด฿อยสมฤทธ นบเปนปญหาของครผ฿สอนวชานมากทต฿องหาแนวทางพฒนาการจดกจ กรรมการเรยนร฿ให฿เหมาะสมเพอพฒนาคณภาพให฿กบนกเรยนกลมน โดยการพฒนาอยบนฐานคดทเชอวานกเรยนจะสามารถเรยนร฿ได฿ด กตอเมอเขาต฿องการความร฿ทผานการพจารณาใครครวญด฿วยตวเขาเอง จงจะบรรลผลด฿วยความตงใจและมความสขในการเรยน ฉะนนจงเกด แนวคดต฿องการพฒนาการจดการเรยนร฿ของครและวธการเรยนร฿ของนกเรยนด฿อยสมฤทธ ชนมธยมศกษาปท 5 ขน เพอให฿นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และมเจตคตทดตอการเรยนวชาคณตศาสตรโ โดยให฿นกเรยนได฿เรยนร฿การใช฿ยทธวธพฒนาตนเองจากการวเคราะหโปญหา (SWOT) ถงจดออนจดแขงในการเรยนคณตศาสตรโของตนเอง ให฿เกดการรบร฿และตระหนกถงปญหาทต฿องพฒนา และน าหลกการบรหารจดการเชงกลยทธโมาใช฿ในการวางแผน (Plan) วางแนวปฏบต (Do) ตรวจสอบความก฿าวหน฿า (Check) และสรปผลเพอการปรบปรงพฒนา (Action) การเรยนคณตศาสตรโของนกเรยนเอง จากนนจงได฿น าหลกการท าสญญาการเรยน (Learning Contracts) กบครมาใช฿ เพอให฿มครเปนผ฿ดแลชวยเหลอ ให฿ก าลงใจ ให฿ค าแนะน า ตดตามประเมนผลให฿นกเรยนบรรลผลการเรยนร฿ตามทได฿วางแผนพฒนาตนเองไว฿

ประกอบกบโรงเรยนด าเนนการจดการความร฿ จงรวมกนก าหนดประเดนการจดการความร฿โดยพจารณากลมด฿อยสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรโ ต฿องการทจะ พฒนารปแบบการสอนวชาคณตศาสตรโเพมเตม ทประยกตโใช฿กลยทธโการพฒนาตนเองด฿วยสญญาการเรยน ในการพฒนาสมฤทธผลทางกา รเรยนคณตศาสตรโของนกเรยนกลมด฿อยสมฤทธ ชนมธยมศกษาปท 5 ทงนกระบวนการพฒนานวตกรรมดงกลาว เรมจากการแลกเปลยนเรยนร฿การจดกจกรรมการเรยนร฿ของครและวธเรยนร฿ของนกเรยนและสรปความร฿น ามาออกแบบรปแบบการสอนดงน

1. การจดกจกรรมการเรย นร฿ของคร จดเปนกจกรรมการเรยนร฿ในชนเรยน และกจกรรมการเรยนร฿เพมเตมนอกชนเรยน จดให฿นกเรยนได฿เลอกเรยนร฿ตามผลการ

- 229 -


วเคราะหโปญหา (SWOT) การเรยนวชาคณตศาสตรโของตนเอง เปน 4 แบบ รวมทงนกเรยนสามารถศกษาเพมเตมจากสอการสอนทครพฒนาขน และแหลงเรยนร฿ตางๆ ทครแนะน าและจดหาให฿ตามความสนใจ ตลอดจนเปดโอกาสให฿ขอค าแนะน าจากครเปนรายบคคลและรายกลมได฿ทกวนทห฿องสมดคณตศาสตรโ

2. การพฒนาวธเรยนร฿ของนกเรยน จดเปน 3 ขนตอน คอ

ขนท 1 ขนส ารวจและวเคราะหโปญหาการเรยนคณตศาสตรโขอ งตนเองทเปนจดออนจดแขงจากความร฿พนฐานคณตศาสตรโและความตงใจใฝร฿ใฝเรยนของตนเอง โดยจดให฿นกเรยนปฏบตกจกรรมเพอชวยกนเรยนร฿ตามผลการวเคราะหโ 4 บรเวณ เปน 4 แบบให฿เลอก คอ แบบท 1 ก าหนดให฿เรยนร฿แบบเพอนชวยเพอน (โดยเปนผ฿แนะน าเพ อน) แบบท 2 ก าหนดให฿เรยนร฿เปนกลมกบเพอนในกลมเดยวกน แบบท 3 ก าหนดให฿เรยนร฿แบบเพอนชวยเพอน (โดยเปนผ฿รบค าแนะน าจากเพอน ) และแบบท 4 เปนกลมนกเรยนทครก าหนดให฿มาเรยนร฿กบครตามนดหมาย

ขนท 2 ขนด าเนนการพฒนาตนเอง โดยนกเรยนจ ะเปนผ฿ก าหนดวสยทศนโ พนธกจ และกลยทธโในการพฒนาตนเองไปตามขนการวางแผน (Plan) ขนปฏบตตามแผน (Do) ขนตรวจสอบผลการปฏบตกจกรรม (Check) และขนสรปประเมนผลตนเอง (Action) ตามผลการวเคราะหโปญหาการเรยนคณตสาสตรโของตนเอง

ขนท 3 ขนประเมนผล จากการท าสญญาการเรยนระหวางนกเรยนกบคร

เมอออกแบบนวตกรรมรปแบบการสอนแล฿ว จงได฿พฒนานวตกรรมทประกอบด฿วย รปแบบการสอนวชาคณตศาสตรโเพมเตมชนมธยมศกษาปท 5: ส าหรบคร คมอการพฒนาตนเองด฿วยสญญาการเรยน : ส าหรบนกเรยน กลยทธโการเรยนคณตศาสตรโ : เอกสารแนะน าการเรยนคณตศาสตรโ และตวอยางสอการสอนด฿วยรปแบบการสอนวชาคณตศาสตรโเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 5 จากนนน านวตกรรมไปทดลองใช฿สอนวชาคณตศาสตรโเพมเตมกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ของโรงเรยน ในปแรกเพยง 1 ห฿องเรยน แล฿วได฿น าผลและข฿อเส นอแนะมาปรบปรงพฒนาให฿สมบรณโยงขน จงน าไปใช฿สอนกบนกเรยนทกห฿องในปถดมา โดยทดลองสอน เรอง ฟงกโชนเอกซโโพเนนเชยลและฟงกโชนลอการทม ซงครได฿จดกจกรรมการเรยนร฿ให฿กบนกเรยน และนกเรยนได฿ชวยกนเรยนร฿เปน 4 แบบ ตามทได฿แลกเปลยนเรยนร฿และออกแบบนวตกรรมไว฿

- 230 -


หลงการทดลองใช฿นวตกรรม กจดเวทแลกเปลยนเรยนร฿โดยน าเสนอผลงานทเปน Best Practice เผยแพรสเพอนคร สงคมและชมชน ทงจดการแลกเปลยนเรยนร฿กบเพอนครทมาขอค าปรกษาการพฒนางานเปนรายบคคล และเปนวทยากรในการอบรมให฿ความร฿ ทงเผยแพรในการจดนทรรศการวชาการของระดบโรงเรยนและเขตพนทการศกษา ทงเผยแพรในการเข฿ารวมประชมแลกเปลยนเรยนร฿ (KM) กบเพอนครกลมวชาคณตศาสตรโในเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 และได฿รบคดเลอกเปนผลงานดเดนตวแทนกลมวชาคณตศาสตรโ ตลอดจน เผยแพรทางอนเตอรโเนต เวบไซตโ ของโรงเรยนและของส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 นอกจากนหลงจากจดกจกรรมการสอนคณตศาสตรโเพมเตม การเข฿ารวมแลกเปลยนเรยนร฿และเผยแพรความร฿กบกลมตางๆ กจะน ามาทบทวนหลงปฏบตการกบเพอนคร สรปความร฿และข฿ อคดเหนตางๆ อยางเชน นกเรยนควรน า สญญาการเรยนไปใช฿กบครกลมวชาตางๆ ในชนเรยน เพอให฿ได฿แนวการเรยนทหลากหลาย ครต฿องมความตงใจจรงในการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนร฿ตามรปแบบการสอน และชน าให฿นกเรยนตระหนกในการพฒนาการเรยนตามแนวทางการพฒ นาตนเองด฿วยสญญาการเรยนจงจะบรรลเปาหมายในการสอน ฯลฯ สงเหลานได฿บนทกไว฿ พร฿อมน าผลมาปรบปรงพฒนาและ ตอยอดนวตกรรมอยางตอเนอง ขณะเดยวกนได฿จดท าองคโความร฿นวตกรรมรปแบบการสอนวชาคณตศาสตรโเพมเตมเปนเอกสาร แผนพบ CD จดนทรรศการ เผยแพรโดยโร งเรยนและศนยโบรหารจดการความร฿ (KMC) ของส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1

ผลทเกดขนหลงน านวตกรรมไปใช฿ สงผลโดยตรงตอนกเรยนโรงเรยนทาบอ โดยเฉพาะกลมด฿อยสมฤทธ คอ เกดความตระหนกในปญหาการเรยนคณตศาสตรโ ได฿เรยนร฿จกการวเคราะหโตนเองเพอน าไปสการวางแผนพฒนาตนเอง และจดท าสญญาการเรยนกบคร พร฿อมกบพยายามท าให฿ได฿ตามทสญญา ขณะทครกมความตงใจ และเกดก าลงใจทจะพฒนาการสอนให฿มคณภาพยงขน อนเปนการสงเสรมให฿นกเรยนได฿พฒนาคณลกษณะทพงประสงคโ พฒนาเปนมนษยโทสมบรณโทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณโ และสงคม ให฿เปนคนด คนเกง และมความสข ตามความมงหวงของการจดการศกษาชาต

- 231 -


12. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบการปฏบตจรง เรอง บทบาท และกจการลกเสอ กฎและค าปฏญาณ และระเบยบแถว ชนมธยมศกษาปท 1

เจาของผลงาน…โรงเรยนอนบาลหนองคาย (นายพรเทพ รตนตสร฿อย ครช านาญการพเศษ)

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 อ าเภอเมอง จงหวดหนองคาย โทร. 081-9746550 E-mail: [email protected]

กจกรรมพฒนาผ฿เรยนทเกยวกบเรองลกเสอมความส าคญมากตอการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคโของนกเรยนด฿านความมระเบยบวนย เสยสละ ตรงตอเวลา ความสามคคและมน าใจเออเฟอเผอแผ ทต฿องปลกฝงให฿เกดขนแกนกเรยน ลกษณะการสอนเรองลกเสอจงมกจะเ กยวข฿องกบการลงมอปฏบตจรง เพอศกษาผลการเรยนร฿ทเกดขนจากการปฏบตจรง ตลอดจนหาวธปรบปรงแก฿ไขให฿นกเรยนสามารถเข฿าใจเนอหาและปฏบตจรงได฿อยางถกต฿องตามหลกวชาการลกเสอ

เมอวเคราะหโและสรปความร฿ของการจดกจกรรมลกเสอ พบปญหาและอปสรรคในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทจะชวยให฿ผ฿เรยนเกดความร฿ความเข฿าใจ และมทศนคตทดตอการท ากจกรรมลกเสอเพมมากขน และเกดขนบอยครง สวนหนงมาจากครผ฿สอนขาดความร฿ความช านาญทงด฿านทฤษฎและปฏบต ครทรบผดชอบสอนเรองลกเสออาจยงไมเค ยได฿รบการฝกอบรมให฿เปนครลกเสอมากอน จงไมสามารถสอนหรอแนะน าวธการแก฿ไขปญหาตางๆ ทเกดขนแกนกเรยนได฿ อกสวนหนงจากนกเรยนเองทยงไมเหนถงความส าคญตอการเรยนวชาลกเสอ เพราะคดวาเปนวชาทไมมการวดผลคะแนน จงมกแตงกายไมเรยบร฿อยและร฿สกวาวชาลกเสอต฿องมระเบยบข฿อจดจ ามาก ทงต฿องปฏบตจรงให฿ถกต฿องตามหลกของลกเสอด฿วย

ด฿วยเหตนจงได฿น าการจดการความร฿มาใช฿ โดยแสวงหาความร฿เพอแก฿ปญหาน และเกดแนวคดขนเพอปรบกจกรรมการเรยนร฿“ลกเสอ”ให฿นาสนใจ ได฿ค฿นพบแนวทางการ

- 232 -


สอนโดยใช฿บทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนทมกระบวนการพฒนาตามหลกวชาการ ซงได฿รบการยอมรบทวไปวาสามารถชวยสงเสรมให฿นกเรยนเกดความสนใจเรยนเนอหาทผลตขน โดยอาศยข฿อดของเทคโนโลยคอมพวเตอรโทนกเรยนสามารถเลอกศกษาหาเนอหา ก าหนดอตราความก฿าวหน฿าทางก ารเรยนของตนเอง ร฿สกสนกสนานกบการเรยนด฿วยคอมพวเตอรโเนองจากมรปภาพ วดโอ กราฟก การออกแบบทสวยงาม นาตนตาตนใจ ดงนนจงพฒนานวตกรรมบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนเรองบทบาทและกจการลกเสอ กฎและค า ปฏญาณ และระเบยบแถว ชนมธยมศกษาปท 1 ประกอบการปฏบตจรงภาคสนามในกจกรรมการเรยนการสอนลกเสอ ตามหลกการพฒนาสอบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนทงในด฿านเนอหาของบทเรยนและด฿านการผลตสอ จากนนน าไปทดลองใช฿ในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 33 คน ทตนรบผดชอบสอนอย และให฿ครทสอนในระดบชนเด ยวกนน าไปใช฿ นกเรยนน าความร฿ทได฿จากการเรยนด฿วยบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนไปทดลองปฏบตจรงในภาคสนาม โดยวธการมดงน ให฿นกเรยนได฿ใช฿สอบนห฿องเรยนคอมพวเตอรโกอน โดยใช฿เวลา 20 นาทในเนอหาแตละเรอง จากนนให฿ลงภาคสนามปฏบตตามกจกรรมการเรยนร฿ของลกเสอ มการเปดกองตามกระบวนการของลกเสอ ให฿มการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางกน ทงตนเองกได฿แลกเปลยนเรยนร฿โดยการทบทวนหลงปฏบตการ (AAR) กบบคลากรในสถานศกษาเพอประเมนผลการจดกจกรรมเรยนร฿ลกเสอโดยบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน พร฿อมทงแนวปฏบตกจกรรมการเรยนการสอนด฿วยบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน ตลอดจนสาธตการใช฿สอบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนประกอบการปฏบตจรงให฿ชม สรปผลการแลกเปลยนเรยนร฿การใช฿สอ และน าความร฿ทได฿มาปรบปรง /พฒนาเนอหา / รปแบบการเรยนร฿ทางอนเตอรโเนต / กจกรรม / สอ จนได฿เปนนวตกรรมบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอน พร฿อมกนนนได฿บนทกองคโความร฿การพฒนาสอบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนประกอบการปฏบตจรง และได฿มโอกาสแลกเปลยนเรยนร฿กบชมชนผ฿ปฏบตในเรองเดยวกน โดยน าเสนอและเผยแพรในงานวชาการของส านกงานเขตพนทการศ กษาหนองคาย เขต 1 ในรปแบบแผน CD-ROM และแลกเปลยนเรยนร฿ใน web KMC ของเขตฯ จดท าคมอการใช฿บทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนและสงไปยงสถานศกษาใกล฿เคยงและยงมอบให฿ห฿องสมดภายในสถานศกษา เพอให฿ผ฿เรยนได฿ศกษาเรยนร฿บทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนกอนการเรยนร฿ในชวโมงจรง ทงผ฿เรยนยงสามารถเรยนร฿เพมเตมได฿หลงจากเรยนร฿ภายในห฿องเรยน

- 233 -


อยางไรกด ได฿สร฿างแบบสอบถามและน าไปเกบข฿อมลเพอศกษาถงประสทธภาพและประสทธผลจากการสอนด฿วยวธการน สรปผลได฿วาบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนประกอบการปฏบตจรงภาคสนามสามารถเสรมสร฿างความร฿ความเข฿าใจให฿กบนกเรยนได฿ตามวตถประสงคโ และสร฿างเจตคตทดตอการเรยนในกจกรรมลกเสอเพมมากขน นอกจากนยงได฿ข฿อเสนอแนะดๆ ส าหรบน าไปตอยอดในการพฒนา ได฿แก ควรศกษาแนวทางพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรโชวยสอนรปแบบอนๆ ทนกเรยนสามารถมปฏสมพนธโกบบทเรยนเพมมากขน เชน การใช฿หลกการเคลอนไหว เชงวตถ (Animation) การใช฿หลกการของบทเรยนเชงวตถ (Digital Content) การสรปแนวคดรวบยอดของแตละเนอหากอนทจะศกษาเรองตอไป เปนต฿น และควรศกษาผลกระทบทเกดขนจากวธการสอนโดยใช฿บทเรยนคอมพวเตอรโประกอบการปฏบตจรงภาคสนาม เพอก าหนดขอบเขตของกา รศกษาได฿ชดเจนมากขน และก าหนดแนวทางทหลากหลายและเหมาะสมกบกลมผ฿เรยนมากขน

13. การจดการความรสโรงเรยนรางวลการจดการศกษาคณตศาสตรระดบดเดน

เจาของผลงาน…โรงเรยนสราษฎรธาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรโธาน เขต 1 โทรศพทโ 0-7727-2300 0-7728-7512 โทรสาร 0-7728-4985 E-mail: [email protected]

โรงเรยนสราษฎรโธานเปน 1 ใน 95 องคโกรทเข฿ารวมโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคโกรทางการศกษาด฿วยการจดการความร฿ ได฿น า การจดการความร฿มาเปนเครองมอในการพฒนาองคโกรจนประสบความส าเรจ ได฿รบรางวลโรงเรยนพระราชทานในปการศกษา 2550 จากประสบการณโแนวทางด าเนนงานเกยวกบการจดการความร฿ในองคโกร สงผลให฿เกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนร฿ การแบงปนความร฿ในแบบทไมเปนทางการและเปนทางการ

mailto:[email protected]

- 234 -


ในปการศกษา 2551 จดเวทการแลกเปลยนเรยนร฿และน าเสนอผลงานของแตละกลมฝาย กลมสาระฯ ในทกสนภาคเรยน ท าให฿บคลากรได฿น าองคโความร฿เกยวกบวธปฏบตทเปนเลศไปประยกตโใช฿ จากงานสงาน จากกลมสาระฯ สกลมสาระฯ โดยมเปาหมายการเข฿ารบการประเมนผลงานด฿านการจดการคณภาพการศกษา เปนแรงจงใจให฿การพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนด าเนนการพฒนาไปอยางตอเนอง

โรงเรยนได฿รบการคดเลอกจากส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรโธาน เขต 1 ให฿เข฿ารบการประเมนสถานศกษาด฿านการจ ดการศกษาคณตศาสตรโ ระดบมธยมศกษา จากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรโและเทคโนโลย (สสวท.) เพอให฿โรงเรยนมแนวทางในการพฒนาเข฿าสมาตรฐาน เพอยกระดบและสงเสรมคณภาพการจดการศกษาวทยาศาสตรโ คณตศาสตรโ และเทคโนโลย ประเมนโดยคณะกรรมการรวมจากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรโและเทคโนโลย (สสวท .) ส านกงานเขตพนทการศกษา สราษฎรโธาน เขต 1 และสถาบนอดมศกษา ปรากฏวาโรงเรยนได฿รบรางวลชมเชยด฿านการจดการศกษาคณตศาสตรโระดบมธยมศกษา

ในปการศกษา 2552 โรงเรยนรวมกบกลมสาระการเรยนร฿คณตศาสตรโพฒนาตอยอด เพอให฿ผ฿เรยนได฿รบการพฒนาตามเกณฑโมาตรฐานการประเมนคณภาพด฿านผ฿เรยน ครได฿รบการพฒนาตามเกณฑโมาตรฐานการประเมนด฿านคร และสถานศกษาจดการเรยนการสอนได฿อยางมประสทธภาพตามเกณฑโมาตรฐานการประเมน ด฿านการจดการเรยนการสอน พร฿อมทงสนบสนนสอ /ผลงานวชาการและแหลงเรยนร฿ได฿ตามเกณฑโมาตรฐานการประเมนด฿านสอ /ผลงานวชาการและแหลงเรยนร฿ โดยวธการตรวจสอบ น าผลการประเมนการเรยนร฿ของผ฿เรยนและการสอนของครมาใช฿พฒนาการเรยนการสอน ทบทวนหาจดออนและจดท ควรพฒนา และน าการจดการความร฿มาเปนเครองมอในการพฒนา โดยตง เปาหมายให฿สถานศกษามคณภาพ ได฿รบรางวลการจดการศกษาคณตศาสตรโ ระดบดเดน ดงแผนภาพ

- 235 -


จากการด าเนนการพฒนานวตกรรมตามขนตอนทกลาวมาสงผลให฿เกดคณภาพในกรอบการประเมนมาตรฐานทง 5 ด฿าน ประกอบด฿วยมาตรฐานด฿านผ฿เรยน ด฿านคร ด฿านการจดการเรยนการสอน ด฿านสอ/ผลงานวชาการและแหลงเรยนร฿ และด฿านการวดและประเมนผล ดงน 1) การพฒนาบรรลมาตรฐานด฿านผ฿เรยนคอ ผ฿เรยนมความร฿และทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรโ ประสบความส าเรจทางคณตศาสตรโ ผ฿เรยนมทกษะในการ

ปรบปรง

จดกจกรรมตอเนอง

บรรลผลหรอไม

วเคราะหเกณฑการประเมน ของ สสวท.

จดการความร (KM) วเคราะหงาน/กจกรรม/เรองเลาความส าเรจ

KV - ก าหนดเปาหมายความส าเรจ

KS - แลกเปลยนเรยนร - จดแผนงานการพฒนา - ด าเนนการตามแผนฯ

KA - ประเมนตนเองตามเกณฑมาตรฐานตวชวด

- ประมวลผลการด าเนนการ - รวมรวมองคความร

- 236 -


แสวงหาความร฿ด฿วยตนเอง รกการเรยนร฿และพฒนาตนเองอยางตอเนอง มทกษะในการท างาน รกการท างานและสามารถท างานรวมกบผ฿อนได฿ 2) การพฒนาบรรลมาตรฐานด฿านครคอ ครมความกระตอรอร฿น สนใจเรยนร฿ มแผนงานบคคลบรณาการกบประสบการณโใหมเกยวกบคณตศาสตรโอยางตอเนอง 3) การพฒนาบรรลมาตรฐานด฿านการจดการเรยนการสอน คอ สถานศกษาจดการเรยนการสอนสอดคล฿องกบศกยภาพของนกเรยนแตละกลมอยางมประสทธภาพและเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ มหลกสตรทเหมาะสมกบผ฿เรยนและความต฿องการของผ฿ปกครอง ผลเกดกบนกเรยนอยางชดเจน 4) การพฒนาบรรลมาตรฐานด฿านสอ/ผลงานวชาการและแหลงเรยนร฿ คอ สถานศกษาสนบสนนและให฿ความส าคญในการใช฿สอการเรยนการสอนในการเรยนร฿ด฿านคณตศาสตรโ รวมทงสนบสนนในการสร฿างเครอขายทางวชาการกบองคโกรระดบอดมศกษา สถาบนวชาชพ และเครอขายโรงเรยนตางๆ 5) การพฒนาบรรลมาตรฐานด฿านการวดและประเมนผล คอ สถานศกษามการประเมนการเรยนร฿และการสอนของครอยางตอเรอง น าผลการประเมนมาใช฿พฒนาการเรยนการสอนแกนกเรยนทกกลม ท าให฿คะแนนเฉลย ( x ) เพมขน ในขณะทคาการกระจาย (S.D) ลดลง สงเหลานท าให฿โรงเรยนได฿รบรางวลจากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรโและเทคโนโลย (สสวท.) ประจ าป 2552 จ านวน 2 รางวล คอ รางวลด฿านการจดการศกษาคณตศาสตรโ ระดบดเดน ประจ าป 2552 และรางวลด฿านสอ ผลงานวชาการและแหลงเรยนร฿ทางคณตศาสตรโ ระดบดเดน ประจ าปการศกษา 2552

การเพมประสทธภาพขององคโกรโดยใช฿การจดการความร฿รวมกบการใช฿เทคนคการบรหารงานเชงระบบเปนเครองมอในการพฒนา เน฿นการมสวนรวม การสอสารทวถงทงองคโกรเพอการรบร฿ข฿อมลขาวสารของบคลากร ท าให฿วฒนธรรมการท างานของโรงเรยนสราษฎรโธานมการจดการความร฿ทกลมกลนไปกบเนองานทงงานประจ าและงานท฿าทายใหมๆ ภายใต฿การน าของผ฿บรหารทให฿ความส าคญในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาอยางมทศทาง สนบสนนการพฒนาทกหนวยงานยอยในองคโกร หนวยงานใดพฒนาไปได฿รวดเรวกจะเปนต฿นแบบในการถายทอดว ธปฏบตทเปนเลศ แพรขยายสหนวยงานอนในองคโกร ภาพองคโกรทงระบบกจะได฿รบการพฒนาตามๆ กน เปรยบเสมอนแรงกระเพอมของน า การได฿รบรางวลโรงเรยนดเดนจากการประเมนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรโและเทคโนโลย (สสวท.) ในครงน สงผลให฿กลมสาระวทยาศาสตรโใช฿

- 237 -


เปนแนวทางในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาในกลมสาระวทยาศาสตรโเพอขอรบการประเมนจากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรโและเทคโนโลย (สสวท.) ในปการศกษา 2553 โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿จากกลมสาระคณตศาสตรโถายทอดประสบการณโสกลมสาระวทยาศาสตรโตอไป กลมสาระอนๆ กพยายามน าเสนองานทภาคภมใจทเกดขนกบตนเอง นกเรยนหรอชมชนมากขน สามารถเปรยบเทยบผลการรายงานในป 2551 และผลงานภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ได฿อยางชดเจน ตลอดจนมเทคนคการน าเสนอทเปนแนวทางของตนเอง มองเหนได฿ถงความพยายามเสนอผลงานทนาตดตามมากขน

14. ใจถงใจ....ภาษาไทยเนนการปฏบต

เจาของผลงาน…โรงเรยนเทพา (ครอานนท บเอยด) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 3

จากการทได฿สบค฿น เสาะแสวงหาแนววธการสอนภาษาไทยจากครสอนภาษาไทยอนๆ ตามสถานศกษาทงในและนอกเขตอ าเภอเทพาและเขตพนทการศกษา ในการดนด฿นไปพดคยแลกเปลยนประสบการณโการสอนวชาภาษาไทยในครงน สรปโดยภาพรวมแล฿วครสวนใหญมแนวการจดกจกรรมการสอนคล฿ายๆ กน เชน น าเทคนคทางภาษามาใช฿ในการเรยนการสอน สอนแบบการฝกปฏบต ใช฿สอทงสอทเปนกระดาษ สอส าเรจรปและสอททนสมยน า ICT เข฿ามาชวย

จากการสงเกตการณโน าสอ ICT มาใช฿ มทงข฿อดและข฿อเสย ถ฿าร฿จกใช฿ แตถ฿าใช฿ไมเปน กท าให฿เดกกลายเปนคนโงไ ด฿เหมอนกน ดงทก าลงประสบอย ก าลงใช฿วธการก าจดจดออนนกเรยนทบ฿าเหอสอชนดน สวนสอกระดาษ กอนหน฿านกมครบ฿าใบ (ใบงาน) ท าให฿เดกเสยคน ขาดความเปนระเบยบวนยและขาดความรบผดชอบ จากข฿อสงเกตดงกลาวกบความร฿ทได฿จากการไปแลกเปลยนเรยนร฿ และสมภาษณโครภาษาไทย จงขอยดรปแบบและแนวคดการสอนทสามารถใช฿แก฿ปญหาในการเรยนการสอนของครสอนภาษาไทย คอ การปฏบตจรง การสอนแบบตวตอตว ใจถงใจ โดยเพมเทคนควธการ “โหด มน ฮา” เข฿าไปทกครงในการเรยนการสอน

อยางไรกดเพอนครทสอนภาษาไทย ขณะน ณ ทเปนอย ครภาษาไทยอาจจะมอาการเหมอนกบเพลงเพลงหนงทวา จะให฿หวเราะหรอวาร฿องไห฿กไมตางกน ใชไหม แต

- 238 -


เนอเพลงทอนตอไปบอกวากหวใจฉนมนพงยบไป แตข฿อความตอไปของเรา นาจะตอวา กเดกของฉนพงยบไป แตเราจะมาปลงสงขาร ไขลานหวใจไมไ ด฿เสยแล฿ว ในเมอนกเรยนทเราสอนอานเขยนไมได฿ ถ฿าถามตอใครละทเปนต฿นเหต ปญหาทวาเปนปญหาใหญระดบชาต และจะต฿องมาลงทครภาษาไทยเทานน วชาอนเขาไมสอนอานสอนเขยนกนหรออยางไร ในทสดถงวนทครภาษาไทยอยในสภาพกลนไมเข฿าคายไมออก

กอนหน฿าน สงทได฿ท าคอการวดความร฿พนฐานเกยวกบทกษะภาษาไทย ทงฟง พด อาน เขยน หลกภาษาไทย และวรรณคด โดยให฿นกเรยนทมาสมครเรยนตอระดบ ม .1 ทกคนท าข฿อสอบ แตผลการสอบไมสามารถชชดไปได฿วานกเรยนทได฿คะแนนเทานนเทานแล฿วตดสนวาเปนเดกเ กง เพราะบางครงแล฿วไมใช ตางกนราวกบหน฿ามอเปนหลงมอ พอดทานผ฿อ านวยการโรงเรยนบอกวามแนวข฿อสอบทวจยส าหรบนกเรยนกลมนโดยเฉพาะ จงได฿ใช฿ข฿อสอบชดดงกลาวมาวดทกษะการอานการเขยนอกครงหนง ผลเปนเชนเดม เปนข฿อสอบซงมจ านวน 32 ข฿อถ฿าจ า ไมผด สวนใหญเปนข฿อสอบอานคด วเคราะหโ และจบใจความ อานคดวเคราะหโไมต฿องไปพดถง เพราะแทบท าไมได฿แม฿แตคนเดยว ยงการอานจบใจความ มน฿อยคนทจะตอบถก สวนทอานไมได฿ใช฿การเดาอยางเดยว ทกษะเขยนมปญหามากทสด เขยนสรปความแตไมได฿ใจความ ไมร฿วาเปนภาษาอะไร

ดงนนจงจบประเดนการอานสรปความไมได฿ การเขยนสะกดค าผดมาเปนโจทยโในการแก฿ปญหาการอานและการเขยน โดยน าไปประยกตโกบหนวยการเรยนหนวยนทานพนบ฿าน เพราะได฿แนวคดมาจากครภาษาไทยทานหนงวา เดกวยนนาจะชอบอานนทาน จงได฿ฝกปฏบตโดยลองใช฿ทกษะงายๆ กอนคอทกษะการฟงและด ให฿นกเรยนดและฟงนทานพนบ฿าน เมอฟงจบให฿เขยนเรองให฿ด ปรากฏวามน฿อยคนทจะเขยนได฿ จากนนลองให฿อานนทานเรองนนซ าอกครงในหนงสอ แล฿วให฿มาเขยน โดยใช฿รปแบบงานเขยนทตรงกบผลการเรยนร฿คอการเขยนยอความ โดยให฿เลอกยอนทาน 4 เรอง ใน 4 เรองนน ม 1 เรองทอานแล฿ว ดภาพประกอบในโทรทศนโแล฿ว ผลปรากฏวาพอให฿เขยนยอจรงๆ เดกไมยอนทานทได฿อานและฟงดมาแล฿วเลย เพราะเนอเรองยาวมาก เกอบทกคนไปลอกความนทานทสนๆ มาสงงาน เมอตรวจงานตร งน พอสรปปญหาได฿วานกเรยนยงจบใจความไมเปน นกเรยนขเกยจ นกเรยนมวฒนธรรมประเพณสบตอกนมายาวนานคอการลอกเพอน ดงนนกจกรรมและเทคนคการสอนใหมจงเรมขน คอ โหด มน ฮา โดยมาตกลงกตกาในการละลายพฤตกรรมกบนกเรยนใหม และให฿นกเรยนจบใจความจากเรองทอานได฿ “จากกจกรรม 100

- 239 -


ค าถาม 100 ค าตอบ” จงเปนภาระของใครคนนนต฿องท า “ไมใชแฟนท าแทนไมได฿ ” และห฿ามท าเหมอนกน

ในคาบวางเมอเดนดนกเรยนท ากจกรรมนแบบใจถงใจ ให฿อานข฿อความ 2-3 บรรทด แล฿วให฿ฝกตงค าถาม ตอนแรกๆ กอง ชอค กบค าถามทน กเรยนตง ต฿องแนะ ต฿องฝกให฿จนนกเรยนสวนใหญมการพฒนาดขน และแอบดใจลกๆ วา ในเวลาวางให฿นกเรยนมานงอานหนงสอ นอนอานอยางมความสข ท าให฿ห฿องสมดมชวตขน กจกรรมทให฿นกเรยนปฏบตนได฿แนวคดมาจากทานหนงทมาประเมนโรงเรยนในฝน ทานบอ กวาในฐานะทตนเองเปนครภาษาไทย และในห฿องสมดมหนงสอสารานกรมซงเพยงพอตอการให฿นกเรยนได฿ท ากจกรรมน ได฿อาน ฟง ตงค าถาม กจกรรมนนกเรยนได฿อะไร นกเรยนเกดนสยใฝร฿ ใฝเรยน เกดความรบผดชอบ มมารยาทในการอาน การเขยน เน฿นคณธรรมความรบผดช อบ เพราะทกๆ สปดาหโนกเรยนจะต฿องได฿ค าถามพร฿อมค าตอบ คนละ 5 ข฿อ เพยงอานเรองใดเรองหนง คอได฿วนละ 1 ข฿อ แล฿วน ามาสงในแบบบนทกการสงงาน สปดาหโตอไปนกเรยนกจะได฿ทราบผลคะแนนวาได฿เทาไร ซงได฿ผลดเกนคาด

15. นวตกรรมการจดการเรยนร…น าสความเปนเลศ

เจาของผลงาน…โรงเรยนมธยมสรวณวร 2 สงขลา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสงขลา เขต 2 149 ต าบลคหาใต฿ อ าเภอรตภม จงหวดสงขลา โทร 074-388450

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 แก฿ไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ได฿ก าหนดให฿มการพฒนาผ฿เรยนให฿มคณภาพ เปดกว฿างและยดหยนการจดกระบวนการเรยนร฿ได฿หลากหลายรปแบบ โดยยดหลกทวาผ฿เรยนมความส าคญทกคน และส าคญทสด มความสามารถในการเรยนร฿และพฒนาตนเองได฿ ดงนนสถานศกษาในทกระดบจงต฿องมการเปลยนแปลงรปแบบกระบวนการจดการเรยนร฿และการบรหารจดการศกษา ซงชวยพฒนาศกยภาพทมอยในตวคน ตอมา พระราชกฤษฎกาวาด฿วยหลกเกณฑโ และวธการบรหารกจการบ฿านเมองทด พ .ศ. 2546 มาตรา 11 สวนราชการมหน฿าทพฒนาความร฿ในสวนราชการ เพอให฿มลกษณะเปนองคโกรแหงการเร ยนร฿อยางสม าเสมอ โดยต฿องรบร฿ข฿อมลขาวสารและสามารถประมวลผลความร฿ในด฿านตางๆ เพอน ามาประยกตโใช฿ในการปฏบตราชการได฿อยาง

- 240 -


ถกต฿อง รวดเรว และเหมาะสมตอสถานการณโ รวมทงต฿องสงเสรมและพฒนาความร฿ ความ สามารถ สร฿างวสยทศนโ และปรบเปลยนทศนคตของข฿าราชการในสงกดให฿เปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนร฿รวมกน เพอให฿ผลสมฤทธทางการเรยนเปนไปตามวตถประสงคโ

ด฿วยหลกการจาก 2 สวนทกลาวข฿างต฿น โรงเรยนจงได฿น าการจดการความร฿หรอ KM (Knowledge Management) ซงเปนระบบการจดการทสามารถน าไปปฏบตได฿อยางเปนรปธรรม มาใช฿พฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿ในการยกระดบผลสมฤทธทาง การเรยนการสอนทง 8 กลมสาระการเรยนร฿โดยใช฿การจดการความร฿ ซงเรยกวา “นวตกรรมการจดการเรยนร฿…น าสความเปนเลศ” เพอสร฿างเสรมประสทธภาพของเทคนคและวธการในการเพมผลสมฤทธทางการเรยน สนกเรยนโรงเรยนมธยมสรวณวร 2 สงขลา ปการศกษา 2551 จ านวน 1,230 คน และคณะคร บคลากรทางการศกษาในโรงเรยนทงระบบ 59 คน โดยมเปาหมายให฿ทกกลมสาระการเรยนร฿มผลการประเม นคณภาพระดบชาต (NT) สงกวาคาเฉลย 48.25

นวตกรรมการจดการเรยนร฿ในการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนการสอนทง 8 กลมสาระการเรยนร฿โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ มกระบวนการพฒนาดงแผนภาพ

การ

- 241 -


จากแผนภาพ การพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿เพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน 8 กลมสาระการเรยนร฿ ด าเนนการตามขนตอนการจดการความร฿ 7 ขนตอน

ขนตอนท 1 การบงชความรทองคกรจ าเปนตองม

เมอก าหนดเปาหมายการจดการความร฿ของโรงเรยน คอ ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนใน 8 กลมสาระการเรยนร฿แล฿ว ขนแรกได฿จดประชมทมงานบรหารจดการความร฿ และคณะกรรมการประกนคณภาพการศกษาของโรงเรยน เพอรวมกนศกษา วเคราะหโองคโความร฿ปฏบตทจ าเปนในการเพมผลสมฤทธทางการเรยน 8 กลมสาระ ตรวจสอบข฿อมล เอกสาร หลกฐานวาองคโความร฿ในเรองใดทโรงเรยนมข฿อมล มรายละเอยด หรอมองคโความร฿ปฏบตอยแล฿ว องคโความร฿ปฏบตใดทต฿องค฿นคว฿าหรอแสวงหาความร฿เพมเตม

ขนตอนท 2 การสรางและแสวงหาความร

หลงจากบงชความร฿ทจะน ามาใช฿พฒนานวตกรรมแล฿ว ขนตอไปจงรวบรวมองคโความร฿ท มอยแล฿วไว฿เปนหมวดหม ทมงานรวมกนวเคราะหโและเลอกวธการสร฿างและแสวงหาองคโความร฿ในเรองทโรงเรยนยงขาดข฿อมลอย โดยมอบหมายผ฿รบผดชอบสบค฿น ค฿นคว฿าเพมเตมองคโความร฿ปฏบตทต฿องการ

ขนตอนท 3 การจดการความรใหเปนระบบ

รวบรวมข฿อมลองคโความร฿ปฏบตทงทมข฿อมลอยแล฿วและทค฿นคว฿าเพมเตมมาจดเปนหมวดหม แบงประเภทของความร฿ปฏบต เพอจดท าให฿งาย เปนระบบ สะดวกตอการค฿นคว฿าและใช฿งาน โดยจดท าเปนแฟมข฿อมล ไฟลโข฿อมล จดเกบไว฿ในแผนการจดการความร฿ของโรงเรยน และจดท าเปนคมอเพอใช฿ส าหรบการสบค฿นและสะดวกในการใช฿งาน

ขนตอนท 4 การประมวลและกลนกรองความร

ขนตอนน น าความร฿ปฏบตทรวบรวมน ามาจดหมวดหม ในแตละประเภท / เรอง มาตรวจสอบ ทบทวน ความถกต฿องของ ‚เนอหา‛และ‚ภาษา‛ ทใช฿ ให฿เปนมาตรฐานเดยวกนทว ทงโรงเรยน พร฿อมทงปรบปรงเรยบเรยงเนอหาให฿ทนสมย เข฿าใจงาย และสมบรณโตรงกบความต฿องการของผ฿ทจะมาศกษาค฿นคว฿าและน าไปใช฿ ขณะเดยวกนคณะคร

- 242 -


และผ฿มสวนเกยวข฿องในแตละระดบ รวมกนปรบปรงพฒนาคมอ องคโความร฿ทได฿ให฿เกดการพฒนาททนสมยอยเสมอ และปรบปรงรปแบบให฿ทนสมย สอดคล฿องกบสภาวการณโในยคปจจบนและความต฿องการของเดกหรอผ฿ใช฿บรการและผ฿มสวนได฿สวนเสยในพนท ตลอดจนสามารถให฿บรการในฐานะพเลยงกบโรงเรยนและคณะครในเครอขายสถานศกษา

ขนตอนท 5 การเขาถงความร

สงเสรมสน บสนนให฿มการน าความร฿ปฏบตทผานการประมวลกลนกรองเรยบร฿อยแล฿ว มาจดการเผยแพรภายในและนอกโรงเรยน ตรวจสอบดวาบคลากรภายในและนอกโรงเรยนสามารถเข฿าถงความร฿ได฿อยางสะดวก รวดเรวและงายหรอไม ทงสามารถน ามาใช฿ในเวลาทต฿องการหรอไม ตรงนใช฿วธการจ ดประชมชแจง แลกเปลยนเรยนร฿ แบงปน ท าจดหมายเวยน จดหมายขาว บอรโดประชาสมพนธโ เสยงตามสาย เผยแพรในเวบไซตโ ขณะเดยวกนโรงเรยนได฿น าโอกาสทได฿รบในเรองของงบประมาณ เทคโนโลย และเครอขายพนธมตรชมชนเศรษฐกจพอเพยง มาใช฿พฒนารปแบบการแพรขยายองคโความร฿ และภาพความส าเรจทได฿จากกระบวนการจดการความร฿ของนกเรยน คร ชมชนเครอขายในพนท น าเข฿าสเวทแลกเปลยนเรยนร฿ในหลากหลายรปแบบ เชน เวทเสมอนของเวบไซตโแมงมม เวทแลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยเศรษฐกจพอเพยง ตลาดนดการจดการความร฿ในระดบเครอขายสถานศกษาและระดบเขตพนท

ขนตอนท 6 การแบงปนแลกเปลยนเรยนร

เมอได฿แพรขยายองคโความร฿และสงเสรมให฿น าไปใช฿พฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿เพอยกระดบผลสมฤทธในการเรยนทง 8 กลมสาระแล฿ว ในขนน สงเสรมสนบสนนให฿คณะครสร฿างทมงานในกลมสาระ เปนชมชนผ฿ปฏบตการและประสานงานกนในแนวราบ พร฿อมน ากระบวนการจดการความร฿ คอแลกเปลยนเรยนร฿ด฿วยเทคนคเรองเลาเร฿าพลง เปนประจ าในทกวนพธ เพอแบงปนความร฿ทได฿น าองคโความร฿ทโรงเรยนได฿เผยแพรไปใช฿ในการจดการเรยนร฿เพอยกระดบผลสมฤทธ ให฿เกดการน าแนวคด /ความร฿จากการแลกเปลยนเรยนร฿ไปตอยอดสความส าเรจรวมกน เกดนวตกรรมการจดการเรยนร฿ใน 8 กลมสาระทหลากหลาย พร฿อมทงจดกจกรรมสร฿างเสรมกระบวนการจดการความร฿ของคณะนกเรยนในหลากหลายรปแบบเชนกน เชน ชมรมเยาวชนคนเกง ชมรมเรยนร฿ สการปฏบตสร฿างสรรคโนกการตลาดคนเกง กจกรรมเพอนชวยเพอน เตอนกนเอง เปนต฿น ท าการ

- 243 -


รวบรวมนวตกรรม /ความส าเรจของการจดการเรยนร฿จากเรองเลาของครและนกเรยน และจดท าฐานข฿อมลเพอเปนศนยโรวมข฿อมลแพรขยายสเครอขายโรงเรยนในพนทอ าเภอรตภมเพอใช฿ประโยชนโในการพฒนาคณภาพผ฿เรยน

ขนตอนท 7 การเรยนร

ขนสดท฿ายน สะท฿อนการเรยนร฿ของผ฿รวมงานและผ฿เกยวข฿องทกคน โดยน าความร฿ปฏบตและวธปฏบต (How to) หรอแบบปฏบตการจดการเรยนร฿สการปฏบตงานด฿วยการบรณาการสอดแทรกเข฿าไปท กภาระงาน ความร฿ทจ าเปนตอการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร฿เพอยกระดบผลสมฤทธในการเรยน 8 กลมสาระ ได฿ถกน าไปใช฿ประโยชนโในการปฏบตงาน การตดสนใจ และน ามาชวยในการแก฿ปญหาเพอปรบปรงและพฒนาการเพมผลสมฤทธ มงเน฿นความร฿ทท าให฿เกดประโยชนโต อคณภาพการศกษา เชน การพฒนาการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญแล฿วประสบผลส าเรจ บางเรองอาจผานการทดลองหลายครงจนเปนวธปฏบตทเปนเลศ (Best practice) ทงนในกระบวนการ 7 ขนตอนมการจดท า AAR หรอทบทวนหลงปฏบตการทกครง ทงยงสงเสรมสนบสนนการแพรขยายและแลกเปลยนเรยนร฿นวตกรรมการจดการเรยนร฿ในองคโกรเครอขายอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพ และใช฿เทคนคกระบวนการจดการความร฿ในทกกจกรรมของโรงเรยน เชน การจดศกษาดงาน การต฿อนรบคณะศกษาดงานจากแหลงตางๆ เปนต฿ น กใช฿การรวมกนก าหนดเปาหมายกอนปฏบต แลกเปลยนเรยนร฿ ระบบพเลยง และทบทวนหลงปฏบตการ

การพฒนานวตกรรมของโรงเรยน ทเรยกวา “นวตกรรมการจดการเรยนร…น าสความเปนเลศ” สงผลสความเปนเลศของการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนการสอนใน 8 กลมสาระการเรยนร฿ได฿จรง โดยมข฿อมลประเมนผลมาสนบสนนคอ ท าให฿ผลสมฤทธทางการเรยนของผ฿เรยนในปการศกษา 2551 สงขน ร฿อยละ 5 และผลการประเมนคณภาพระดบชาตสงกวาคาเฉลยระดบชาต 48.25 ทส าคญคอครใช฿กระบวนการจดการความร฿ในการพฒนาตนเอง ร฿อยละ100 จนท าให฿ผลสมฤทธทางการเรยนการสอนของทง 8 กลมสาระ มกระบวนการในการเพมผลสมฤทธของผ฿เรยน มแบบปฏบตทดของนวตกรรมการจดการเรยนร฿ในการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนการสอนใน 8 กลมสาระการเรยนร฿โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿เกดขนมากมาย และจดท าเปน ฐานข฿อมลให฿เปนศนยโรวมข฿อมลเพอให฿ทกคนเข฿าถงและแพรขยายสเครอขายเพอน าไปใช฿ในการพฒนาคณภาพผ฿เรยน

- 244 -


กลมทสาม นวตกรรม เครอขาย การเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาดวยการจดการความร

1. นวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและบคลากรทางการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต

เจาของผลงาน…คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร (ผ฿ชวยศาสตราจารยโเครอศร วเศษสวรรณภม)

การศกษาถอเปนเครองมอส าคญในการพฒนาประเทศในทกด฿าน และเปนเครองมอในการเพมและพฒนาความสามารถของคน ซงในการจดการศกษานน จ าเปนต฿องค านงถงความสอดคล฿องกบวถชวตของคนโดยต฿องจดการศกษาได฿อยางมคณภาพและประสทธภาพ และการจดการศกษานน ถอเปนภาระทส าคญยงของรฐบาล ทจะต฿องจดให฿ได฿อยางทวถ งเสมอภาคส าหรบทกคนในชาต อนจะสงผลโดยตรงตอการพฒนาทรพยากรมนษยโ เพอเปนก าลงส าคญในการพฒนาดงกลาวข฿างต฿น

การพฒนาคณภาพการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿เปนโจทยโทยากและมความซบซ฿อน เพราะนอกจากจะต฿องจดการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿ให฿มคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด ต฿องเรงกระจายโอกาสทางการศกษา ให฿เกดความเทาเทยมและหลากหลายแล฿ว ยงจ าเปนต฿องเรงพฒนาก าลงคนในสามจงหวดชายแดนให฿มความสามารถ มองคโความร฿ทจ าเปน มทกษะการคด มทกษะในการประกอบอาชพ สามารถแก฿ปญหาให฿กบตนเองและสงคมสวนรวมได฿

“เครอขายการเรยนร฿”เปนการรวมตวกนของกลมบคคลและองคโกรทเกยวข฿อง มารวมตวกนเพอรวมกระบวนการแก฿ไขปญหา หรอแสวงหาแนวทางการพฒนา โดยใช฿หลกการท างานแบบรวมมอรวมพลง และใช฿กระบวนการวจ ยเปนกลไกในการค฿นหาค าตอบ เพอให฿ได฿มาซงองคโความร฿ทสามารถน าไปใช฿ในการพฒนาคณภาพการศกษาได฿จรง และสอดคล฿องกบความต฿องการของชมชนและท฿องถน

- 245 -


ในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿ การเดนทางของคร บคลากรทางการศกษาและผ฿บรหารสถานศกษามความเสยงเปนอยางยง สง ผลให฿การแลกเปลยนเรยนร฿น฿อยลง เวลาทจ ากดและการเดนทางทอนตราย จงเปนปญหาและอปสรรคทสงผลอยางยงตอคณภาพการจดการศกษาและน ามาซงคณภาพผ฿เรยนในทสด

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยสงขลานครนทรโ เลงเหนวา การจดให฿มนวตกรรมทแก฿ปญหาดงกลาวเปนความส าคญและถอเปนความจ าเปนเรงดวน เพอให฿ครในพนทมเวทในการแสดงความร฿สก ความต฿องการแลกเปลยนประสบการณโ เพอน าไปสการจดการความร฿ทเปนระบบ

อนง หวใจหลกในการก฿าวสการประสานการงาน และการแลกเปลยนความร฿กนอยางเปนธรรมชาต คอชมชน ผ฿ปฏบต (Community of Practice, CoPs) ทแตละคนในชมชนมความสนใจและมวตถประสงคโรวมกนทจะเข฿ามาแลกเปลยนความร฿ซงกนและกน ผานทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ ทงผานการพบปะกนหรอผานเครอขายอนเตอรโเนต และหากองคโการสามารถเชอมโยง CoPs เข฿าด฿วยกน จะเปนเครอขาย (Social Network) ทมการปฏบตงานรวมกนจากหลายๆ ลกษณะงาน

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยสงขลานครนทรโ ตระหนกในบทบาทดงกลาว ในฐานะทเปนสถาบนผลตคร และเปนองคโกรหลกทางการศกษาในพนท จงได฿ก าหนดแนวทางในการแก฿ปญหาคณภาพการศกษาขน โดยใช฿เครอขายการเรยนร฿เปนกลไกในการค฿นหาแนวทางการพฒนาตามบรบทของพนท ซงในการศกษาครงน ใช฿พนทจงหวดปตตานเปนกรณศกษา ทงน การด าเนนงานของเครอขายการเรยนร฿ ค านงถงกรอบแนวคดทางด฿านวฒนธรรมองคโกร โครงสร฿างองคโกร ภาวะผ฿น า และบรบทด฿านความไมสงบในพนท ตลอดจนสภาพสงคมเศรษฐกจของพนทเปนส าคญ

เครอขายการศกษาศรตรง (Sritrang Educational Network) หรอ SEN เพอเปนตวกลาง เปนเวททสงเสรมให฿ครและบคลากรทางการศกษาในพนทสาม จงหวดชายแดนภาคใต฿ได฿มาแลกเปลยนเรยนร฿ และเกบเกยวประสบการณโเพอน าไปพฒนาคณภาพผ฿เรยนตอไป อกทงยงเปนเวททคณะศกษาศาสตรโมงหวงให฿เปนแหลงถายทอดประสบการณโจากครมออาชพ สครปายแดง ซงเปนนกศกษาครของคณะศกษาศาสตรโ

- 246 -


สงทได฿แลกเปลยนเรยนร฿และสร฿างความประทบใจ จนความเชอทวาเครอขายเกดยาก ตายงาย หายไป ทกคนมงหวงจะให฿เครอขายเกดความเข฿มแขง ซงแนนอน วา ความเขมแขงจะเกดขนไมไดเลย หากครทกคนไมเอาหวใจและความเปนครมารวมกน

พวกเราได฿เรยนร฿อะไร

ครภทรวรรษ จนแสงทอง ครกลมสาระการเรยนร฿วทยาศาสตรโโรงเรยนเบญจมราชทศ สอนรายวชาวทยาศาสตรโ ระดบมธยมศกษาปท 1 ครภทรวรรษ ได฿น าเทคนคการเรยนร฿โดยใช฿ปญหาเปนฐาน หรอ PBL ไปใช฿ในการสอนวชาวทยาศาสตรโ ด฿วยความเชอมนวา ไมวาผ฿เรยนจะมสตปญ ญาสงหรอต า กสามารถจดกจกรรมการเรยนร฿แบบ PBL ได฿ เรมต฿นด฿วยการสร฿างบรรยากาศในการเรยนร฿ ครภทรวรรษ เรยกบรรยากาศแบบนวา บรรยากาศแบบ เรารกกน รกกน โดยการให฿ผ฿เรยนมอสระในการเรยนร฿ สามารถแสดงความคดเหนได฿อยางอสระ ทงนผ฿สอนต฿องปลอยให฿ผ฿เรยนพดและเขยนมากๆ โดยครจะท าหน฿าทเปนผ฿ชแนะ (Coaching) ให฿ผ฿เรยนตงปญหา ซงจากการตงปญหาของผ฿เรยนพบวา บางปญหานาสนใจกวาทก าหนดในผลการ เรยนร฿ทคาดหวงซะอก ทส าคญครต฿องอดทนทจะไมบอกอะไรมาก แตจะปลอยให฿ผ฿เรยนได฿เรยนร฿ด฿วยตนเอง โดยเฉพาะต฿องใจเยนกบกลมทไมท ากจกรรม แตต฿องบอกให฿เข฿าใจวา หากไมท ากจกรรมกจะไมมข฿อมลในการ

- 247 -


แลกเปลยนกบเพอนๆ ครภทรวรรษ เลาวา การสอนกจกรร ม PBL ต฿องท าอยางตอเนอง และท าวจยควบคกนไปด฿วย เพอเปนหลกฐานทแสดงวาผ฿เรยนมพฒนาการทางทกษะการคดอยางไร ทงน กลยทธโทท าให฿ประสบความส าเรจ คอ ครต฿องสอนตลอดเวลา อกทงยงต฿องท าตนเปนแหลงเรยนร฿ของผ฿เรยนด฿วย เพอเปนการกระต฿นให฿ผ฿ เรยนสามารถเรยนร฿ได฿ตลอดเวลาไมมอะไรตดขด เพราะมครผ฿สอนเปนเพอนคคดตลอดเวลา การสร฿างบรรยากาศทเปนกนเองจงมความส าคญมากส าหรบการจดกจกรรมแบบ PBL

ครปราณ ปางวภาค ครกลมสาระการเรยนร฿ภาษาไทย โรงเรยนสายบรแจ฿งประชาคาร จงหวดปตตาน ส อนวชาภาษาไทยชนมธยมศกษาปท 1 ครปราณมบ฿านพกในอ าเภอ เมอง จงหวดปตตาน แตทกวนต฿องเดนทางไปท างานทโรงเรยนซงอยในอ าเภอ สายบร ระยะเวลาในการเดนทางประมาณ 1 ชวโมง และเส฿นทางเตมไป ด฿วยอนตรายจากสถานการณโ ดงนนครปราณจงต฿องเดนทางไปกลบต ามเวลาททางทหารชดค฿มกนก าหนด เวลาทครปราณอยในโรงเรยน และได฿สมผสกบผ฿เรยนจงมจ ากด และต฿องใช฿ให฿เกดประโยชนโสงสด ประสบการณโทครปราณน ามาแลกเปลยน คอ ครปราณมความตระหนกอยางยงวา ภาษาเปนเครองมอในการเรยนร฿ ครปราณเรมต฿นด฿วยกา รแยกประเภทผ฿เรยน ทงนเนองจากห฿องทครปราณสอนมผ฿เรยนทมความบกพรองทางการเรยนร฿ (LD) อยด฿วย ซงใช฿เวลาในการเรยนร฿ไมเทากน จากนนกล าดบการพฒนาให฿ชดเจน โดยเรมจากทกษะการอาน ตามด฿วยการเขยน และให฿งานตามพนฐานผ฿เรยนทม ผ฿เรยน ทมพนฐานออน ครปราณจะเลอกใช฿แบบฝกระดบประถมศกษามาใช฿กอน เพอทบทวนและปพนฐานทด ทส าคญครปราณให฿ความส าคญกบการฝกฝน ครจงน าข฿าวหอมาทานทโรงเรยนเพอจะได฿ใช฿เวลาในชวงเทยงฝกฝนทกษะทางภาษาไทยให฿กบผ฿เรยน ไปพร฿อมกบหาวธการท าให฿ผ฿ เรยนมความเพลดเพลนกบบทเรยน เทคนคทครปราณใช฿คอ เลานทานประกอบบทเรยน ซงได฿ผลดมาก และให฿ผ฿เรยนได฿ตอบค าถามจากนทาน อาท ชอตวละครประกอบด฿วยสระใดบ฿าง เปนต฿น นอกจากน ครปราณยงใช฿เทคนคเพอนชวยเพอน อนตอเนองจากการแยกประเภทผ฿เรยนไว฿แตต฿น โดยเฉพาะผ฿เรยนทมความบกพรองทได฿รบการชวยเหลอจากเพอนรวมชนเรยนทมความสามารถมากกวาเปนอยางด กอให฿เกดสมพนธภาพทดระหวางครกบผ฿เรยนและระหวางผ฿เรยนด฿วยกนเอง แตสงทครปราณไดรบเปนการตอบแทนคอ การถกลอบยงจากผกอความไมสงบ และขณะนยงคงรกษาตวอย

- 248 -


นกศกษาคร รวมรบฟงเรองราวของรนพอยางซาบซง พวกเขาร฿สกอยางไร

นายมฮ ามดตามซ เมาะมลา นกศกษาปฏบตการสอน วชาวทยาศาสตรโ โรงเรยนสายบรแจ฿งประชาคาร จงหวดปตตาน ได฿แสดงความร฿สกวา คร เปนอาชพทภาคภมในสงคมไทย เปนวชาชพทต฿องอาศยทงศาสตรโและศลป ศาสตรโ คอ ความร฿ คนเปนครต฿องใฝร฿อยเสมอ และความร฿ ความเข฿าใจของครเกยวกบสาระตางๆ จ าเปนต฿องอยเหนอผ฿เรยน ในขณะทศาสตรโ คอ เทคนค วธการถายทอดความร฿จากครไปยงผ฿เรยน ตลอดจนความ เปนคร ร฿สกดใจมากทได฿มโอกาสเข฿ารวมเครอขาย เพราะท าให฿ได฿เรยนร฿ประสบการณโของรนพ ท าให฿ดเหมอนวา ปญหาทตวเองประสบอยเปนปญหาทเลกมาก เมอเทยบกบปญหาทรนพได฿ประสบ ร฿สกมก าลงใจและภาคภมใจทจะประกอบอาชพคร

นางสาวฟารดา ยะ โดะ นกศกษาปฏบตการสอน วชาภาษาไทย โรงเรยนสวรรณไพบลยโ ได฿สะท฿อนคดการเข฿ารวมเครอขายวา ได฿รบความร฿มากมาย ทงจากทานอาจารยโชาตร ส าราญ ซงเปนผ฿เชยวชาญวชาภาษาไทย ประจ าเครอขาย และจากการได฿รวมรบฟงการแลกเปลยนเรยนร฿ของรนพ ท าให฿ร฿ส กวาวชาชพครเปนวชาชพทสร฿างคน หากครเปรยบเสมอนเรอ ความเปนครกเปรยบได฿กบสายน า ไมมสายน า เรอกจะไมมคณคาเลย ตนเองจงคดวา การปฏบตหน฿าทครผ฿สอนตอจากนไป จะปฏบตให฿เตมความสามารถ และจะพฒนาผ฿เรยนให฿ดทสด

ทามกลางสถานการณโความไมสงบ ทบางคนเรยกวา สภาวะสงคราม สภาวะททอไมเปน ถอยไมได ครและบคลากรในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿ยงคงยนหยดทจะปฏบตงานในหน฿าท เพอพฒนาผ฿เรยนให฿เปนประชากรทมคณภาพของประเทศ โดยไมเลอกวาเขาเหลานนจะเปนใคร นบถอศาสนาใด หากแตทกคน เปนคนไทย ทมสทธทจะได฿รบโอกาสทางการศกษาเทาเทยมกน

เครอขายการศกษาศรตรง (SEN) จงเปนเครอขายทเกดขนเพอแสดงให฿เหนถงอดมการณโ การสนธพลงของครและบคลากรทางการศกษาในสามจงหวดชายแดนภาคใต฿ ด฿วยความศรทธารวมกนวา การศกษาเปนเครองมอในการพฒนาคน และน ามาซงความสมานฉนทโของประชาชนในพนทปลายด฿ามขวานทองแหงน

- 249 -


2. เครอขายการจดการเรยนร : พลงในการพฒนาคณภาพการศกษาทยงยน

เจาของผลงาน…คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

สถาบนผลตครมบทบาทส าคญอยางยงต อการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยเชยงใหม เปนหนวยงานหนงทมบทบาทในการพฒนาทรพยากรมนษยโทมคณคาตอการศกษา ตามภารกจของอดมศกษาคอ การผลตบณฑตทางการศกษา การวจย การบรหารวชาการแกชมชน ท านบ ารงศลปวฒนธรรม โดยทางคณะศกษาศาสตรโได฿ด าเนนการ ตามภารกจอยางตอเนอง นอกจากนนสงส าคญอกประการหนง คอการด าเนนการสร฿าง เครอขายการเรยนร฿ของครและบคลากรทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน ซงเปนเครอขายทางวชาการเพอตอบสนองพนทภาคเหนอตอนบน

จากประสบการณโในกา รสร฿างเครอขายการเรยนร฿รวมกนระหวาง สถาบน อดมศกษา และเครอขายโรงเรยน ซงเปนการท างานอยางตอเนองของคณะศกษาศาสตรโ คณะท างานพบวา การด าเนนงานในรปเครอขายนนสามารถชวยพฒนาคณภาพผ฿เรยนได฿อยางแท฿จรง เนองจากการรวมมอ ประสานงานกนในเครอขา ยนน จะชวยให฿ครทอยในเครอขายได฿แลกเปลยนเรยนร฿รวมกน ในขณะทสถาบนอดมศกษากได฿รวมแลกเปลยนเรยนร฿รวมกบครในโรงเรยนเครอขาย การท ากจกรรมตางๆ รวมกนน จะชวยให฿เกดพลงในการขบเคลอน ท าให฿ครไมร฿สกโดดเดยว ได฿แลกเปลยนประสบการณโ ได฿ท างานรวมกน ได฿คดค฿นนวตกรรม ได฿ทดลองใช฿นวตกรรม สงผลตอคณภาพผ฿เรยนได฿อยางมาก

ปจจบนคณะศกษาศาสตรโได฿จดท าเครอขายการเรยนร฿ เน฿นการวจยและพฒนาการสงเสรมนวตกรรมเครอขายการเรยนร฿ของครและบคลากรทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน โดยเ ครอขายครงนประกอบด฿วยคร ผ฿บรหารสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษา จาก 5โรงเรยน คอ 1) โรงเรยนเทศบาลดอกเงน จงหวดเชยงใหม 2)โรงเรยนบ฿านสนตคร จงหวดเชยงราย 3)โรงเรยนด ารงราษฎรโสงเคราะหโ จงหวดเชยงราย 4)โรงเรยนสวนบญโญปถมภโ จงหวดล าพน 5)โรงเรยนปาซาง จงหวดล าพน และผ฿มสวนเกยวข฿องกบสถานศกษา ซงได฿แก คณะกรรมการองคโการบรหารสวนต าบล ศกษานเทศกโ ผ฿บรหารส านกงานเขตพนทการศกษาทง 3 จงหวด และอาจารยโคณะศกษาศาสตรโ จ านวน

- 250 -


ทงสน 78 คน โดยสมาชกเครอขายมเปาหมายรวมกนเพอระดมทรพยากรด฿านตางๆ ทงด฿านบคลากร นวตกรรม กจกรรม เทคนควธการ มาใช฿ในการพฒนาคณภาพผ฿เรยนให฿ม คณลกษณโ เปนมนษยโทสมบรณโทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร฿ และมคณธรรม คานยมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกนกบผ฿อนได฿อยางมความสข

ในการระดมสมองระหวางสมาชกเครอขาย คณะศกษาศาสตรโมแผนการด าเนนงานเพอขบเคลอนการพฒนาเครอขาย โดยใช฿กระบวนการจดการความร฿ (KM) เปนหลก แบงเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 จดตงเครอขายการเรยนร โดยคณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยเชยงใหม รวมกบ ส านกงานเขตพนทการศกษา องคโการบรหารสวนท฿องถน และสถานศกษาทมจดมงหมายตรงกนทจะพฒนาคณภาพผ฿เรยน มาเปนสมาชกของเครอขาย รวมกนจดท าโครงสร฿างการบรหารจดการในรปเครอขาย จากนนสถานศกษาทเปนสมาชกเครอขายค฿นหาปญหาและสงทต฿องการพฒนาเกยวกบคณภาพของผ฿เรยนในสถานศกษาของตนเอง ซงเปนการเรยนร฿รวมกนภายในกลมเดยวกน และจากนนสมาชกเครอขายทงหมดจะมเวทพบปะกน เสวนารวมกนเพอการวางแผน หานวตกรรม กจกรรม เทคนควธการในการพฒนาคณภาพผ฿เรยน ระยะท 2 ฝกอบรมเพอตดอาวธทางปญญา ใหครและบคลากรทางการศกษา โดยมคณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยเชยงใหมให฿ความร฿ ฝกอบรมตามประเดนความต฿องการ ความสนใจ และความเหนรวมกนของสมาชก มการแลกเลยนเรยนร฿รวมกนเกยวกบการใช฿นวตกรรม กจกรรม เทคนควธการในการพฒนาคณภาพผ฿เรยน ระยะท 3 ทดลองใชนวตกรรมเพอการพฒนาคณภาพผเรยน โดยสถานศกษาน านวตกรรม กจกรรม เทคน ควธการไปพฒนาคณภาพผ฿เรยนในสถานศกษาของตนเอง ซงในระหวางทดลองใช฿กมการทบทวนและหมนตรวจสอบ น าข฿อมลย฿อนกลบไปพฒนารปแบบให฿เหมาะสมขน โดยมสมาชกในสถานศกษาเดยวกน เปนทนปญญาทมอยในองคโกร แบงปนประสบการณโรวมกน สร฿างชมชนวชาการแหงการเร ยนร฿ทรวมด฿วยชวยเหลอกน และ ระยะท 4 แลกเปลยนเรยนร และการขยายผลการศกษ า โดยมคณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยเชยงใหมเปนพเลยง ชวยนเทศ ตดตาม ให฿ก าลงใจ มการประชมเชงปฏบตการ น าเสนอผลการพฒนาผ฿เรยน แลกเปลยนเรยนร฿กน โดยน าเทคโนโลยมาใ ช฿ในการขบเคลอนเครอขายในการสอสาร จดเกบข฿อมล และแบงปนข฿อมลรวมกน มศกษา ดงานภายในเครอขายและนอกเครอขาย มการน าข฿อมลกลบมาวเคราะหโ ปรบปรง พฒนา

- 251 -


นวตกรรม กจกรรม เทคนควธการ เพอพฒนาคณภาพผ฿เรยนให฿มคณภาพดยงขน ซงแผนใน 4 ระยะ น รวมถงการน าเสนอผลงานของโรงเรยนแตละแหงทมการปฏบตทเปนแบบอยางทด (Best Practice) ด฿วย จะเหนได฿วาด าเนนงานเพอขบเคลอนการพฒนาเครอขาย มการใช฿กระบวนการจดการความร฿เปนฐานอยางจรงจง ชวยขบเคลอนเครอขายการเรยนร฿ในทกขนตอน

แม฿วาการจดการความร฿จะเปนสง ใหมส าหรบ สมาชกเครอขาย บางคน แตกชวยให฿เกดการ ปรบเปลยนมมมองใหมวา การจดการความร฿ได฿สร฿างให฿สมาชกเหนคณคาของการท างานรวมกน สงเสรมให฿เกดการเรยนร฿ ระหวาง สมาชกทอยในสถานศกษาเดยวกน และระหวางสมาชกเครอขาย ตางสถานศกษา สร฿างมตรภาพรวมกน อนจะท าให฿เกดการแลกเปลยนเรยนร฿ระหวางเครอขายทตอเนอง และมความมนใจทจะรวม สร฿างสรรคโนวตกรรมทางการเรยนการสอนทจะชวยพฒนาคณภาพและมาตรฐานผ฿เรยน ตามมาตรฐานการศกษาแหงชาตเพอการแขงขนในระดบสากลตอไป

3. สรางขวญเพอการศกษาของเยาวชนในชนบท

เจาของผลงาน…คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช ผ฿เลา นาย ส.สมบต มสนทร เครอขายพรหมคร

กระผมนาย ส.สมบต มสนทร ต าแหนงผ฿อ านวยการโรงเรยนนบพต าวทยา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 4 ตงอยเลขท 1 ต าบลนบพต า อ าเภอนบพต า จงหวดนครศรธรรมราช เปน โรงเรยนมธยมศกษาประจ าอ าเภอ มข฿าราชการครจ านวน 33 ทาน นกเรยนจ านวน 522 คน สภาพบรบทอยในพนทเขตชนบท ซงมภเขาล฿อมรอบ มน าตกกรงชงอนเปนสถานททองเทยวทเลองชอ ประชากรอยรวมกนในลกษณะพหสงคม เพราะมคนจากพนทตางๆ เชน แถบลมน าปากพนง รอนพบลยโ เปนต฿น เดนทางมาตง ถนฐานท าสวนยาง สวนผลไม฿ รวมกบคนในพนทดงเดม สวน ข฿าราชการในท฿องถน ท฿องท มความใกล฿ชดและรวมกนท ากจกรรมตางๆ ได฿เปนอยางด ซงถอวาเปนจดแขงประการหนง

เมอวนท 2 กรกฎาคม 2552 ผ฿ชวยศาตราจารยโจตพร อศวโสวรรณ รองคณบด คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช ได฿โทรศพทโมาหาผมและเชญเข฿ารวม

- 252 -


โครงการวจยและพฒนาการสงเสรมนวตกร รมเครอขายการเรยนร฿ของคร และบคลากรทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน ระยะท 1 โดยให฿โรงเรยนนบพต า วทยา เปนศนยโเครอขายรวมกบชมชนและโรงเรยนอนๆ ผมตอบตกลงและรบหารอกบบคลากรของโรงเรยน ฝายบรหารโรงเรยนกเหนด฿วย เพราะเปนแนวทางอยางหนงในก ารพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนและชมชน คณะครทงโรงเรยนกเหนด฿วย จากนนกหาเครอขายรวมพฒนาทงนายอ าเภอ สมาชกสภาจงหวดเขตอ าเภอนบพต า คณะกรรมการสถานศกษา ยนดรวมมอเปนภาค นอกจากนได฿ไปพบผ฿บรหารโรงเรยน 2 โรง คอ โรงเรยนบ฿านนบ และโรงเรยนบ฿านพต า ทจดการศกษาระดบประถมศกษา ทง 2 โรงเรยนกตกลงให฿ความรวมมอ ทพวกเราเลอก 2 โรงเรยนนเปนโรงเรยนเครอขายพฒนาคณภาพการศกษา เพราะนกเรยนของทง 2 โรงเรยนมาเรยนตอทโรงเรยนนบพต าวทยามากทสด

นอกจากนผมได฿น าเรองเรยนตอผ฿อ านวยการโรงเรยนบ฿านโรงเหลก ซงเปนประธานเครอขายพฒนาคณภาพนบพต า ตามทส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 4 ได฿ก าหนดโครงสร฿างการบรหารโรงเรยนในภาพรวมของส านกงาน เขตพนทการศกษา เพอทานจะได฿ทราบแนวทาง และวตถประสงคโของการด าเนนงานของพวกเรา เมอ ทกภาคสวนมแนวคด อดมการณโในการพฒนาการศกษาของชนบทรวมกน ท าให฿ผมและทมงานมก าลงใจทจะท างานตอไป โดยมคณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช เปน พเลยงและผ฿ทแนะน า ทงยงสนบสนนเชงวชาการให฿กบพวกเรา ยงท าให฿ผมและทมงานมความพงพอใจเปน อยางยง เพราะเปนการสร฿างขวญให฿เกดขนในพนทชนบท ทจะขบเคลอนการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนและพน฿องในชมชนแหงน

ตอไปผมและทมงานคดวา เราจะใช฿ยทธศาสตรโและมทศทางในการพฒนาคณภาพทางการศกษาของเครอขายเราอยางไร เพอให฿สอดคล฿องและต อบสนองความต฿องการของชมชน อกทงพวกเราจะใช฿กจกรรมการจดการเรยนการสอนและนวตกรรมอยางไร ซงเปนโจทยโทต฿องตอบให฿ได฿

วธการทต฿องค านงถง คอ ต฿องประชม ระดมพลงสมอง และความคด บนพนฐานของการยกระดบคณภาพผ฿เรยนและชมชนดงกลาว โดยมคณาจารยโจาก คณะ ครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช เปนผ฿คอยชแนะและน าทาง ผลสรปในทประชม 2-3 ครง มดงน

- 253 -


1. ก าหนดรปแบบเครอขายการเรยนร฿รวมกน อนประกอบด฿วย หนวยงาน คอ โรงเรยนทง 3 โรงเรยน อบต. เขตพนทการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช ฯลฯ และบคคล คอ ผ฿บรหาร คร ผ฿น าชมชน ผ฿ปกครอง กรรมการสถานศกษา ศกษานเทศกโฯลฯ

2. การจดการเรยนร฿และใช฿นวตกรรมอะไร บนสภาพปญหา บรบทของสงคม ทงสนองตอบวตถประสงคโของการจดการศกษาทมงเน฿นให฿ผ฿เรยนเปนคนด คนเกง และอยในสงคมได฿อยางมความสข

สรปวาพวกเราได฿ค าตอบวาต฿องรวมกนด าเนนการเปนเครอขายทอยในสภาพปญหาและบรบทเดยวกน แม฿จะมทรพยากรทไมเทาเทยมกน เพอวตถประสงคโเดยวกนคอ พวกเราเปนครทมทงหวใจ เลอดเนอ ในวชาชพทพวกเรารกและหวงแหน

4. “เฮอ......แลวกส าเรจ”

เจาของผลงาน…คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช ผ฿เลา ครถนอมศร สขศร เครอขายการเรยนร฿พรหมคร ส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 4

เหตการณโทจะเลาตอไปน เกดขนชวงปลายเดอนมนาคม หลงจากทเลอนการอบรมการวจยอยางไมมก าหนดมาตงแตปลายเดอนมกราคม 2553 จากการทเลอนแล฿วไมได฿ก าหนดใหมเพราะภารกจของโรงเรยนเครอขายปลายปการศกษามมาก และแล฿วในวนหนงได฿รบการประสานงานทางโทรศพทโจากเลขานการโครงการ ทาน ดร .อาร สารปา ‚พหนอม ชวยประสานนดโรงเรยนเครอขายประชมในวนท 15-16 นได฿มย น฿องวางแคสองวน ‛ จงตอบไปวา “ได฿คะ ” วาแล฿วกโทรศพทโหาทานผ฿อ านวยการโรงเรยนวดใหม ‚สวสดคะ ผอ. พถนอมศรนะคะ ถ฿าเราจะประชมนกวจยวนท 15 นจะสะดวกมยคะ‛ ‚โอ วนท 15 น ผมพาลกเสอไปเข฿าคายททาศาลานะพ เปลยนเปนวนท 19 ได฿มย‛ ‚ดร.อารไมวางคะ ทานบอกวาวางแคสองวน จะเปนวนท 15 หรอ16 กได฿‛ ‚แตถ฿าจะประชมกได฿เหมอนกน แต ผอ.ไปคนเดยวนะ เพราะครคงไปไมได฿ เวลาเทาไรพ ‛ ‚15 นาฬกานะเพราะเวลาอนสวนใหญอาจารยโไมคอยวาง ‛ คยกบผ฿อ านวยการเสรจแล฿ว หลงจากนนกยกหโทรศพทโหาครสวทยโ โสนารถ ครโรงเรยนบ฿านในเขยว 1 ผ฿ชวยเลขานการเครอขายของ

- 254 -


เรา แจ฿งข฿อมลในลกษณะเดยวกนนดประชมวนท 15 ‚ได฿น฿องได฿ โรงเรยนพคงสก 2 คนนะคอทานผอ .กบพ‛ แล฿วกโทรเรยนทานเลขานการโครงการ ดร.อาร สารปา แจ฿งยนยนการประชมเปนวนท 15 ม.ค. เวลา 15 นาฬกา ณ ห฿องประชมเลกโรงเรยนพรหมครพทยาคม หลงจากนนดฉนกไปประสานงานกบครนกวจยโรงเรยนพรหมครพทยาคม หลงจากนนกอนถงวนประ ชมสองวนได฿รบการประสานงานใหมจาก ดร .อาร อกครงวาวนท 15 มนาคม ดร.นพรตนโไมวางอก และประสานใหมเปนวนท 20 มนาคม เวลา 13.00 นาฬกา กประสานใหมอกทงสามโรงเรยน

ในวนท 20 มนาคม 2553 เวลาบายโมงทห฿องประชมเลกโรงเรยนพร หมครพทยาคม พวกเราคณะนกวจยเครอขายพรหมครได฿นดพบปะพดคยเกยวกบแผนกจกรรมป 2553 โดยม ดร.อาร สารปา เปนประธานการประชม ด฿วยในชวงนทานผ฿อ านวยการโรงเรยนพรหมครพทยาคม ได฿ย฿ายไปด ารงต าแหนงผ฿อ านวยการโรงเรยนโยธนบ ารง ประธานเครอขายของเราในต าแหนงผ฿อ า นวยการกวางลง แตงานทกอยางของเรากต฿องด าเนนการตอ ในทประชมคณะนกวจยได฿รวมกนทบทวนภารกจทต฿องปฏบต ซงภารกจตอไปคอกจกรรมน าวจยสชนเรยน ในการพฒนาครของเครอขายเราใช฿วธการอบรมวจยปฏบตการ เวลา 2 วน และทประชมได฿ก าหนดวนเปนว นท 7-8 เมษายน 2553 ประธานถามทประชมวาแล฿วควรจะเลอกใครมาเปนวทยากร ทประชมเสนอวาให฿เปนครทมความร฿ความสามารถในการดเค฿าโครงวจยได฿พาครท าวจยเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ มความร฿ความสามารถเกยวกบสอ เทคโนโลย และ ให฿ทประชมเสนอชอเพอให฿ครอบคลมคณสมบตดงกลาว ได฿ชอคร คอ ครทวศลป ซอสตยโ ครโรงเรยนวดปทมานกล ครเรวด หนอนาถ ครโรงเรยนบ฿านคลองดน ครวชย ราชธาน ครโรงเรยนคงคาประชารกษโ ครสมหมาย วระพงศโ ครโรงเรยนบ฿านทวดทอง ครละมย ฝงชลจตร ครโรงเรยนวดท฿าวโทะ และรองฯสมทรง อาสาประสานวทยากรด฿วยตนเอง หลงจากนนสามวนเปนวนท 23 มนาคม 2553 ทานรองฯสมทรงได฿มอบหมายให฿ผ฿เลาประสานวทยากร ผ฿เลาได฿โทรศพทโหาผอ .กรฑา วระพ งศโ เพอขอเบอรโโทรศพทโของครสมหมาย (ภรรยาของทาน ) ได฿เบอรโโทรศพทโมาแล฿ว กโทรหาครสมหมายเปนคนแรก แตกได฿รบการปฏเสธแบบนมนวลวาพตดอบรม MOU ทสงขลา และผ฿เลาเรยนถามเบอรโโทรศพทโของครเรวด (ด฿วยทานเคยอยโรงเรยนเดยวกน ) ได฿รบการแนะน าวาให฿ไปขอทครมลลกา ครโรงเรยนวดใหม หลงจาก

- 255 -


นนได฿โทรศพทโหาครละมย กได฿รบการปฏเสธอกเปนครงทสอง เนองจากอาจารยโตดเปนวทยากรของ เขต 4 และได฿เรยนถามครละมยวาพอจะมใครทมความร฿ความสามารถทเหมอนเหมอนน฿อง น฿องกแนะน าวามน฿องหญงครศรพร เวบมาสเตอรโ สพท .นศ .3 กรบทราบและขอบคณ แตน าไปปรกษา ดร.อาร กสรปวาไมครบคณสมบต ในระหวางนเครอขายเรายงไมมวทยากรเลยสกคน ประสานผานไปสองคนแล฿ว หลงจากนนในวนเดยวกนได฿ประสานครทวศลป ได฿รบการตอบรบ แตบอกวาได฿แคสองวน คอวนประชม กบวนแรกของการอบรม กขอเรยนยนยน เรยนทานเปนวทยากร ไมครบวนกเอา และโทรศพทโหาครเรวด ได฿รบการตอบรบและยนดไปรวมเปนวทยากรให฿ ตอนนยงไมสามารถตดตอครวชยได฿ กใช฿วธการโทรศพทโหาครยนด (อดตคณะกรรมการ อ .ก.ค.ศ. สพท.นศ. 4) ทานให฿ความรวมมอดมาก และเสนอครสมพนธโ ด าเพง มาแทนครละมย และทา นอาสามารวมเปนวทยากรด฿วยโดยไมคดคาใช฿จายครบทานบอก ทางเราเลยตกลง แตสงทไมคาดคดกเกดขน เมอได฿ไปเจอครละมยทงานศพญาต ได฿คยกนในรายละเอยด ครละมยเลยเปลยนใจรบเปนวทยากรในหวข฿อสอและการวจยให฿ เลยท าให฿ได฿วทยากรครบเปนอนส าเรจตามความต฿องการ.....

5. การสรางเครอขายทางการศกษาดวย KM กรณโรงเรยนบานโพธงาม

เจาของผลงาน…คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร (ดร.อมรรตนโ วฒนาธร)

คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยนเรศวร ได฿สร฿างเครอขายทางการศกษาด฿วย KM ไปพร฿อมกบการท าวจยในโครงการวจยกลยทธโยกระดบคณภาพการศกษาของสถานศกษาในเขตภาคเหนอตอนลางในป พ .ศ. 2550 โดยมโรงเรยนไทยรฐวทยา 16 โรงเรยนบ฿านตม และโรงเรยนบ฿านโพธงาม ซงมผลการประเมนคณภาพการศกษารอบแรกของ สมศ.อยใน ‘ระดบปรบปรง’ เปนกลมเปาหมาย ของโครงการ ทางคณะฯได฿ใช฿กลยทธโความรวมมอ 5 ประสาน ซงประกอบด฿วย คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยนเรศวร โรงเรยนกลมเปาหมาย องคโการบรหารสวนต าบลหรอชมชน โรงเรยนพเลยง และส านกงานเขตพนทการศกษาทรบผดชอบ ก าหนดรวมกบโรงเรยนเครอขายการพฒนา เพอเปนแนวทางสการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนแบบมสวนรวม ดฉนเปนหนงในคณะวจยทรวม

- 256 -


ด าเนนการตามโครงการวจยทโรงเรยนบ฿านโพธงาม จงขอน าเสนอข฿อค฿นพบเกยวกบกระบวนการจดการความร฿ ดงน

การสรางวสยทศนรวมทโรงเรยนบานโพธงาม เมอต฿นเดอน มนาคม 2550 คณะผ฿วจย (ได฿แก รองศาสตราจารยโเทยมจนทรโ

พานชยโผลนไชย อาจารยโช านาญ ปาณาวงษโ นสตระดบปรญญาโท และดฉน ) ได฿เดนทางไปทโรงเรยนบ฿านโพธงาม (สนานทองค าประชาสรรคโ ) จงหวดนครสวรรคโ เปนครงแรก ในฐานะคณะผ฿วจยในโครงการวจยกลย ทธโฯ ได฿พบกบผ฿อ านวยการและคณะครโรงเรยนบ฿านโพธงาม พร฿อมๆ กบผ฿อ านวยการโรงเรยนพเลยง ตวแทนจากส านกงานเขตพนทการ ศกษานครสวรรคโ เขต 3 ตวแทนจากองคโการบรหารสวนต าบลตาคล และคณะกรรมการโรงเรยนฯ มการท า SWOT เพอจะใช฿เปนข฿อมลเบองต฿นในการวางแผ นสการก าหนดยทธศาสตรโและกลยทธโในการยกระดบคณภาพการศกษารวมกนให฿กบโรงเรยน ผลการประชมท าให฿ได฿ 3 ยทธศาสตรโ และ 7 กลยทธโ ทจะใช฿ในการยกระดบคณภาพการศกษาของโรงเรยน โรงเรยนบ฿านโพธงามเลอกใช฿กลยทธโการจดการเรยนร฿แบบบรณาการชวงชน มการก าหนดตารางเรยนทสอดคล฿องกบบรบทของโรงเรยน และใช฿ต฿นลลาวดเปนแกนในการบรณาการ

การเอออ านวยใหความชวยเหลอแลกเปลยนและตดตาม คณะศกษาศาสตรโ มหาวทยาลยนเรศวร เปนทปรกษาและอ านวยความสะดวก

ในการเรยนร฿ให฿แกโรงเรยนบ฿านโพธงาม ได฿ให฿ความร฿ด฿านการพฒนาแผนการจดการเรยนร฿บรณาการชวงชน และเสนอแนวทางในการแสวงหาความร฿ด฿วยตนเองในเรองการจดการชนเรยน ตารางเรยนรวม แผนการจดการเรยนร฿ ใบความร฿ ใบงาน ใบกจกรรม รวมทงจดหาเอกสารต าราทเกยวข฿องกบการจดท าแผนการเรยนร฿แบบบร ณาการ และด าเนนการ สอสารตดตามอยางกลยา ณมตร โดยได฿ก าหนดบทบาทตนเองใน 5 บทบาท ได฿แก ให฿ความร฿ เอออ านวยชแนะ โน฿มน฿าว สร฿างความชดเจน และให฿เสรภาพ สมฤทธผลทางการเรยนของนกเรยนดขนอยางตอเนองเปนล าดบ ในการประเมนโรงเรยนและปตอมาพบวาโรงเรยนบ฿านโพธงามผานการประเมนทกรายการ

การสรางเครอขายโรงเรยนขนาดเลกทจดการเรยนรแบบบรณาการชวงชน ส านกงานเขตพนทการศกษานครสวรรคโ เขต 3 ซงเปน 1 ใน 5 ทรวมด าเนนการ

อยในกลมกลยทธโ 5 ประสานเพอยกระดบคณภาพการศกษาของโรงเรยนบ฿านโพธง าม ได฿

- 257 -


แลกเปลยนและตดตามผลการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนบ฿านโพธงามอยางใกล฿ชดและตอเนอง และได฿ประจกษโชดในความส าเรจของโรงเรยนบ฿านโพธงามทเกดจากการเรยนร฿ มแนวปฏบตทเกดจากการเรยนร฿เปนของตนเอง และสามารถสร฿างองคโความร฿จากประสบการณโได฿ จงสนบสนนสงเสรมให฿เปนศนยโเครอขายโรงเรยนขนาดเลกทประสบความส าเรจในการออกแบบการจดการเรยนร฿แบบบ รณาการชวงชน เปนโรงเรยนแกนน าท างานรวมกบอก 5 โรงเรยนในเครอขาย

การเผยแพรรปแบบการจดท าแผนการเรยนรบรณาการชวงชนโรงเรยนขนาดเลก 1 ปตอมา ส านกงานเขตพนทการศกษาอทยธาน เสนอให฿โรงเรยนบ฿านโพธงาม

เปน Best Practice การจดการเรยนร฿แบบบรณาการชวงชนของโรงเรยนขนาดเลก และมการเชญผ฿บรหารและครโรงเรยนบ฿านโพธงามเปนวทยากรเผยแพรแนวปฏบตทเปนความส าเรจด฿านการจดการเรยนร฿ แบบบรณาการชวงชนของโรงเรยนขนาดเลก นอกจากนโรงเรยนบ฿านโพธงามยงมโอกาสต฿อนรบโรงเรยนอนทมาศกษาดงานทโรงเรยนบ฿านโพธงามอยอยางสม าเสมอตอมา

6. เรองเลา(จาก)ชาวโคราช

เจาของผลงาน…คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา (ดร.สรลกษณโ โปรงสนเทยะ)

การท างานวจยรวมกบสภาการศกษาทมชอคอนข฿างยาว เรอง โครงการวจยและพฒนาการสงเสรมนวตกรรมเครอขายการเรยนร฿ครและบคลากรทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ฿เรยน ระยะท 1 คณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ในตอนแรกนน ข฿าพเจ฿าเปนผ฿รวมวจย และรบงานตอจากทานคณบดทานเดม ดร .สนทร ศรองกร ซง ท าให฿มความลงเลในการจบงานชนนอยบ฿าง เนองจากยงไมสามารถมองภาพรวมของ ‚การเปนเครอขายการเรยนร฿‛ ของโรงเรยนทจะเข฿ารวมเปนสมาชกเครอขายได฿อยางชดเจน

อยางไรกตาม ข฿าพเจ฿ากเรมงานพร฿อมกบทมวจย โดยมคณบดคณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผ฿ชวยศาสตราจารยโนนทกา ปรดาศกด เปนหวหน฿าทมวจยชดน พวกเราเรมตงค าถามและมองภาพของการเปนเครอขายการเรยนร฿ ทมจดประสงคโ

- 258 -


เพอพฒนาผ฿เรยนเปนหลก จากการประชมเราพบวา การพฒนาผ฿เรยนกหมายถงการพฒนาคร ดงนนเครอขายของเรากควรเน฿นทการพฒนาครเพอน าไปสการเรยนร฿ของผ฿เรยนโดยตรง แตการเปนเครอขายการเรยนร฿ในครงนต฿องการพฒนารปแบบของเครอขายเปนหลก โรงเรยนทเข฿ารวมในการพฒนารป แบบจงควรมความหลากหลายและความพร฿อมเบองต฿นในเรองคณภาพครและทรพยากรของโรงเรยน

โรงเรยนทเข฿ารวมเปนโรงเรยนเครอขายของเราโรงเรยนแรก คอโรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า) ซงเปนโรงเรยนทสงกดเทศบาลนครนครราชสมา จดเดนของโรงเรยนคอมการพฒนาเรองขอ งการจดการความร฿อยางเปนระบบและมทกษะด฿านการจดการความร฿ทสามารถแบงปนให฿กบสมาชกเครอขายได฿ โรงเรยนทสองคอโรงเรยนต าบลโคกกรวด เปนโรงเรยนเครอขายการวจยด฿านการเรยนการสอนของมหาวทยาลยขอนแกน และน ารองการใช฿หลกสตรแกนกลาง 51 โรงเรยนตอมาคอโรงเรยนโยธนนกล ซงเดมโรงเรยนนสงกดคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานแตได฿เปลยนสงกดเปนโรงเรยนสงกดเทศบาลต าบลหนองไผล฿อม ความโดดเดนคอการบรหารงานด฿านวชาการของโรงเรยนทสามารถจดกจกรรมเสรมให฿กบนกเรยนทงด฿านภาษาและศลปะ เพอชวยสงเสร มให฿นกเรยนได฿ร฿จกตนเองและพฒนาด฿านอนทนอกเหนอจากด฿านวชาการ โรงเรยนชลประทานสงเคราะหโเปนโรงเรยนทส โรงเรยนนมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทผ฿บรหารได฿วเคราะหโและสงเคราะหโจากทฤษฎและการปฏบตจนสามารถท าให฿แนวคดการพฒนาผ฿เรยนเปนรปธรร มและสามารถกอให฿เกดผลตอผ฿เรยนได฿จรง โรงเรยนทห฿าคอโรงเรยนโนนสงศรธาน เปนโรงเรยนระดบมธยมศกษาทมการพฒนาผ฿เรยนทงทางด฿านวชาการและด฿านคณลกษณะ พวกเราคอนข฿างพอใจกบโรงเรยนทเข฿ารวมเปนเครอขาย เพราะมความหลากหลายอยางทพวกเราตงใจ ไว฿ในครงแรก รวมทงจากการเชญผ฿บรหารโรงเรยนเครอขายเข฿ารวมประชมเพอท าความเข฿าใจ เราพบวาผ฿บรหารทกทานมความตงใจจรงในการท างานรวมกนกบเราและยนดให฿ความรวมมออยางเตมท

โครงการวจยนในระยะท 1 เปนการพฒนารปแบบเครอขาย เราได฿รปแบบตงต฿นเหมอนกบรปแบบของสภาการศกษาทได฿เรมไว฿ แตเราได฿วเคราะหโวาการทมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาเปนหนวยทอยตรงกลางอาจท าให฿การพฒนาเครอขายขาดความยงยน จงปรบให฿โรงเรยนแตละโรงเรยนเปนหนวยกลาง โดยมรปแบบของตนเองทจะประสาน

- 259 -


กบแตละหนวย ดงนนเพอการปรบรปแบบให฿มความเหมาะสมกบโรงเรยน พวกเราจงตงประเดนสนทนาเพอเรยนร฿บรบทของแตละโรงเรยน และสงทโรงเรยนต฿องการจะท าเพอพฒนาผ฿เรยน โดยจดการสนทนาทโรงเรยนเครอขาย และเมอก฿าวเข฿าสรวโรงเรยน เราพบค าถามทตอบได฿ยากกวาโจทยโวจยกคอ พวกเราจะเข฿ามาท าอะไรกบโรงเรยน และเมอเสรจสนกระบวนการแล฿วจะทงโรงเรยนไปเลยหรอไม ค าถามนเปนค าถามทตรงและสามารถวเคราะหโถงประสบการณโการท างานวจยรวมกบนกวจยทโรงเรยนเคยประสบมา เรานงคดและยนยนกบทางโรงเรยนถงจดประสงคโของการพฒนาเครอขาย ททกฝายเปนทงผ฿ให฿และผ฿รบและเกดการเรยนร฿รวมกน โดยการรวมคด รวมสร฿าง รวมปรบปรง รวมพฒนาและรบประโยชนโรวมกน จากการสนทนากบผ฿บรหาร กลมครและผ฿ปกครองรวมทงตวแทนจากหนวยงานต฿นสงกดของโรงเรยนเครอขาย พบวาโรงเรยนแตละโรงมจดเดนและข฿อจ ากดทแตกตางกน สวนความต฿องการของโรงเรยนแบงเปนการพฒนาด฿านวชาการของครทงเรองหลกสตร วธสอนทเน฿นผ฿เรยนเปนส าคญ และการวจยในชนเรยน การพฒนาผ฿เรยนด฿านคณลกษณะของความเปนผ฿ทมความใฝร฿ใฝเรยน และการจดระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทงนกเรยนทวไปและนกเรยนทมความต฿องการพเศษ แตประเดนทนาสนใจคอ โรงเรยนเครอขายมความตองการใหโรงเรยนในเครอขายชวยเหลอกนในเรองทเปนจดเดนของโรงเรยนนน

จากจดเดนของโรงเรยนเครอขาย โรงเรยนเทศบาล 4 (เพาะช า) สามารถชวยเหลอกลมเครอขายในเรองของทกษะและวธการจดการความร฿ โรงเรยนต าบลโคกกรวดสามารถให฿ความร฿เรองหลกสตรแกนกลาง 51 และประสบการณโการท าแผนการจดการเรยนร฿ทเหมาะสมกบหลกสตร โรงเรยนโยธนนกล สามารถอภปรายเกยวกบ การจดกจกรรมพฒนาผ฿เรยนด฿านภาษา ดนตรและศลปะส าหรบนกเรยนด฿อยโอกาส โรงเรยนชลประทานสงเคราะหโสามารถให฿เข฿าศกษาดงานเรองระบบดแลชวยเหลอนกเรยนและการท าวจยในชนเรยน และโรงเรยนโนนสงศรธานสามารถเปนต฿นแบบของการจดการเรยนการสอนระดบมธยมศกษาส าหรบโรงเรยนเครอขายทจดการศกษาแบบขยายโอกาส และคณะครศาสตรโ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาทสามารถให฿ความร฿เรองหลกสตรและวธสอน การจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความต฿องการพเศษ และการพฒนาคณลกษณะด฿านการใฝร฿ใฝเรยน ซงท าให฿เครอขายการเรยนร฿ ตามรปแบบ สามารถเปนทงผ฿ให฿และผ฿รบ และสามารถรวมคด รวมสร฿าง รวมปรบปรง รวมพฒนาได฿ตามรปแบบทตงต฿นไว฿ทกประการ

- 260 -


การด าเนนงานล าดบตอมาคอ การวพากษโรปแบบเครอขายจากผ฿ทรงคณวฒและสมาชกเครอขาย หลงจากการวพากษโรปแบบพบวาโรงเรยนเครอขายยงขาดความมนใจในการเปนหนวยกลางในรปแบบของตนเอง และคดวาโรงเรยนยงไมสามารถด าเนนการประสานงานและประสานทรพยากรได฿อยางเตมท รปแบบจงปรบเปลยนเปนมหาวทยาลยราชภฏเปนหนวยกลาง และเพมประเดนของการก าหนดบทบาทหน฿าทของสมาชกในเครอขายเพอสงเสร มความเข฿มแขงและยงยนของเครอขาย พวกเราอมยมกนเมอรปแบบกลบไปเปนรปแบบตงต฿นของสภาการศกษา โดยเฉพาะ ผ฿ชวยศาสตราจารยโ ดร.ประยทธ ไทยธาน ทมงานทเข฿มแขงพดเบาๆ กบข฿าพเจ฿าวา ‚เขาคงคดมาดแล฿วนะ ‛ แตการทเราพยายามปรบเปลยนรปแบบ เปนการให฿โอกาสแกพวกเราทต฿องเข฿าไปศกษาบรบทโรงเรยนจนได฿เรยนร฿เพมขนอกมากมาย และได฿โจทยโวจยของโรงเรยนเครอขายทต฿องการพฒนาเพอการพฒนาผ฿เรยนตามวตถประสงคโของโครงการวจยน

สรปสงท฿ายของเรองเลาจากชาวโคราช คอการทคณะครศาสตรโ มหาว ทยาลยราชภฏนครราชสมา ได฿รบโอกาสการเรยนร฿จากการรบงานวจยชนน ได฿กอตงเครอขายการเรยนร฿กบโรงเรยนเครอขายทอยในท฿องถน ได฿ศกษาลกษณะของโรงเรยนทงด฿านทโรงเรยนพฒนาจนโดดเดนและด฿านทโรงเรยนต฿องการพฒนา และทส าคญคอการรวมมอกนตา มรปแบบของปฏสมพนธโในเครอขายซงเปนรปธรรม และรปแบบของความสมพนธโในเครอขายทเปนนามธรรมหรอแบบไมเปนทางการ กลาวคอมการชวยเหลอเกอกลกนในเครอขายเกดขนกอนทจะด าเนนงานตามรปแบบเครอขายในระยะท 2 ทงการให฿ค าปรกษาหารอระหวางกน การเปนวทยากรให฿ความร฿ซงกนและกน และการให฿ข฿อเสนอแนะเพอการพฒนาสมาชกในเครอขาย และทงหมดนเปนบทบาทหน฿าทโดยตรงของสถาบนผลตครทต฿องเข฿าใจและศกษาเกยวกบโรงเรยน เพอการพฒนาครเพอการพฒนาผ฿เรยนผ฿ซงเปนหวใจของการพฒนาประเทศตอไป

คณะผจดท า

ทปรกษา รองศาสตราจารยธงทอง จนทรางศ เลขาธการสภาการศกษา ดร.สทธศร วงษสมาน รองเลขาธการสภาการศกษา นางสรางค โพธพฤกษาวงศ ทปรกษาดานวจยและประเมนผลการศกษา ดร.จนตนา ศกดภอราม ผอ านวยการส านกนโยบายดานประสทธภาพ

การบรหารจดการและการมสวนรวม

เรยบเรยงเนอหา นางสาวอษา ชชาต นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ นางกลยาน ปฏมาพรเทพ นกวชาการศกษาช านาญการ นางสาวณฐจรย กาญจนรจต นกวชาการศกษาปฏบตการ

บรรณาธการ นางสาวอษา ชชาต นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ

ผจดท า นางสาวอษา ชชาต นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ นางกลยาน ปฏมาพรเทพ นกวชาการศกษาช านาญการ นายอคเรนทร สขนวล นกวชาการศกษาช านาญการ นางสาวบรรณากรณ อมรพรสน นกวชาการศกษาช านาญการ นางสาวณฐจรย กาญจนรจต นกวชาการศกษาปฏบตการ

หนวยงานรบผดชอบ กลมสงเสรมเครอขายทางการศกษา ส านกนโยบายดานประสทธภาพการบรหารจดการและการมสวนรวม ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา 99/20 ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 0 2668 7123 ตอ 2310, 2314, 2316 โทรสาร 0 2243 7915 www.onec.go.th

2backoffice.onec.go.th/uploads/book/854-file.pdf(2) สารบ ญ (ต อ) หน า 3....

Documents