Yıl: 1 Check-up Özel sayısı

-

LIK GAZETESi Mağusa Tıp Merkezi

Hastanesi

•

ISO 9001 Registered

? ll

Check-up ya da Türkçe karş1llğ1 ile "kişisel sağlik taramas1"; belirgin bir şikayeti olmasa da insanlarda gizliden gizliye oluşmaya başlayan rahats1zllklann, henüz erken aşamadayken saptanmasi amac1yla yap1lan muayene ve tetkiklerdir.

Check-Up neden gereklidir? iç organlarda bir takım bulguların saptanması ile kişinin öneri yoluyla, bazı yaşamsal alışkanlıklarını (sigara, alkol tüketimi, hatalı beslenme tarzı, düzenli egzersiz ... ) değiştirmesi sağlanabilir. Böylece, ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçilebildiği gibi, başlangıç aşamasındaki rahatsızlıkların da ilerlemesi engellenebilir.

Bu tür hastailkiann arasinda; " Meme, akciğer, prostat, pankreas, karaciğer" gibi sık görülen bazı kanser türleri, "gizli şeker, kolesterol, kroner kalp hastalıkları, alkol ve Hepatit B'ye bağlı karaciğer hastalığı kansızi ık ve kemik erimesi" sayılabilir.

Check-Up Yaptirmak Ne Kadar Sürer? Check-up'ın içerdiği detaylı muayene, uygun testierin tespiti ve uygulanması, hafta içi her gün, saat 09:00-13:30 arasında sonuçlandırılır ve uzman hekimimiz tarafından değerlendirilerek size sunulur.

2 ADASADLIK ••

40 Yaş Ustü Bayan

C H E C K U P Check-up programları iç ha�tahkları

• uzmanlarımaz tarafandan takap edilmektedir.

ADASAÖLIK GAZETESi

Sahibi Mağusa Tıp Merkezi Ltd.

Editör Uzm. Dr. Okan DAGLI

Yayın Kurulu Uzm. Dr. Cemal MERT

Ahmet MiDEM

Grafik Tasarım Hamle Ajans • 0533 843 8282

Baskı Mavi Basın Yayın

Eşref Bitlis Caddesi Gazimağusa Tel +90 392 366 5085

Faks +90 392 366 2316 www.magusatipmeı1<ezi.com gazete@magusatipmerkezi.com

Mağusa Tıp Merkezi Hastanesi Yayınıdır. Para ile Satıımaz. Ücretsiz Dağıtılır.

A. Radyolojik incelemeler

• Kalp-Akciğer radyografisi: Akciğer hastalıklarını ön tarama amaçla kullanılan yöntemdir.

• Tüm batm ultrasonografisi: Karaciğer, dalak, pankreas, böbrek, mesane ve safra kesesinin değerlendirilmesine yardımcı olur.

• Meme Usg: Karaciğer, dalak, pankreas, böbrek, mesane ve safra kesesinin değerlendirilmesine yardımcı olur.

• Mamografi: Meme kontrolü.

B. Elektrokardiyografi (EKG)

Koroner Kalp Hastalıkları veya ritm bozuklukları teşhisi amacı ile uygulanmaktadır.

C. Hematolojik incelemeler

• Hemogram; Lokosit Sayısı (WBC), Notrofil (NEU), Lenfasit (LYM), Monosit (MONO), Eozinofil (EOS), Bazofil (BAZO), Eritrosit Sayısı (RBC), Hemoglobin (HBG), Hematokrit (HCT), MVC, MCH, MCHC, RDW, Trombosit Sayısı (PLT), MPV : Bu bir test değil test panelidir. Anemi (kansızlık), lösemi, çeşitli infeksiyenlara karşı vücudun reaksiyonun ölçülmesi, kan hücrelerinin özelliklerinin değerlendirilmesi ve bazı kan hastalıklarının tanısı için kullanılan testlerdir.

• Sedimentasyon hızı: infeksiyon ve iltihabi hastalıkların göstergesidir.

D. Biyokimyasal incelemeler

• Açlık kan şekeri: Şeker hastalığının tanısı veya tedavisinin izlenmesi için yapılır.

• Alkali fosfataz, SGOT (AST), SGPT (ALT): Bu testler ve aralarındaki ilişkiler değerlendirilerek; Karaciğer ve safra yolları ile ilgili hastalıkların ayıncı tanısında ve tedavisinin izlenmesinde, alkol tüketiminin yaptığı hasarın değerlendirilmesinde ve bazı kas hastalıklarının tanısında kullanılır.

• Kolesterol, HDL Kolesterol, LDL Kolesterol, Trigliseridler: Koroner kalp hastalıklarının risk faktörü olarak değerlendirilen bu testierin kan değerleri ve birbirleri ile ilişikleri; risk derecelendirilmesi, tedavi planı ve izlenmesinde çok büyük önem taşır.

• Kreatinin: Böbrek filitrasyon fonksiyonunun izlenmesi, böbrek hastalıklarının tanımlanmasında kullanılır.

• Ürikasit, TSH,ALP, CRP, BUN: Gut hastalığının izlenmesindeyararlanılmaktadır.

• HBsAg, Anti HBS, Anti HCV: Hepatit B olarak adlandırılan Karaciğerde ciddi hasara neden olan virüsün tanımlanması amacıyla kullanılmaktadır.+ Virüsün ve buna karşı oluşan antikorların taranması amacıyla kullanılmaktadır.

• idrar tam analizi: idrar analizinde görülen değişimler; böbrek hastalıkların tanı ve izlenmesinde, idraryolu enfeksiyonlarının ve bazı kötü huylu hastalıkların saptanmasında yardımcı olur.

• Dış kı da gizli kan: Gastrointestinal sistem, özellikle barsak kanamalarını gösterir.

E. Vajinal Smear

F. Genel Fizik Muayene

www.magusatipmerkezi.com

ADASAGLIK 3 ll

40 Yaş Ustü Bay

C H E C K U P Check-up programları iç ha�talıkları

• uzmanlarımız tarafından takıp edilmektedir.

A. Radyolojik incelemeler

• Kalp-Akciğer radyografisi: Akciğer hastalıklarını ön tarama amaçla kullanılan yöntemdir.

• Tüm batın ultrasonografisi: Karaciğer, safra kesesi, dalak, pankreas, böbrekler, mesane ve prostatın değerlendirilmesine yardımcı olur.

• Treadınil (Efor Testi)

B. Elektrokardiyografi (EKG)

Koroner Kalp Hastalıkları veya ritm bozuklukları teşhisi amacı ile uygulanmaktadır.

C . Hematolojik incelemeler

• Hemogram;Lokosit Sayısı (WBC), Notrofil (NEU), Lenfasit (LYM), Monosit (MONO), Eozinofil (EOS), Bazatil (BAZO), Eritrosit Sayısı (RBC), Hemoglobin (HBG), Hematokrit (HCT), MVC, MCH, MCHC, RDW, Trombosit Sayısı (PLT), MPV: Bu bir test değil test panelidir. Anemi (kansızlık), lösemi, çeşitli infeksiyonlara karşı vücudun reaksiyonun ölçülmesi, kan hücrelerinin özelliklerinin değerlendirilmesi ve bazı kan hastalıklarının tanısı için kullanılan testlerdir.

• Sedimentasyon hızı: infeksiyon ve iltihabi hastalıkların göstergesidir.

D. Biyokimyasal incelemeler

• Açlık kan şekeri: Şeker hastalığının tanısı veya tedavisinin izlenmesi için yapılır.

• Alkali fosfataz, SGOT (AST), SGPT (ALT): Bu testler ve aralarındaki ilişkiler değerlendirilerek; Karaciğer ve safra yolları ile ilgili hastalıkların ayıncı tanısında ve tedavisinin izlenmesinde, alkol tüketiminin yaptığı hasarın değerlendirilmesinde ve bazı kas hastalıklarının tanısında kullanılır.

• Kolesterol, HDL Kolesterol, LDL Kolesterol, Trigliseridler: Koroner kalp hastalıklarının risk faktörü olarak değerlendirilen bu testierin kan değerleri ve biribirleri ile ilişkleri; risk derecelendirilmesi, tedavi planı ve izlenmesinde çok büyük önem taşır.

• Kreatinin: Böbrek filitrasyon fonksiyonunun izlenmesi, böbrek hastalıklarının tanımlanmasında kullanılır.

• Ürik asit, TSH, ALP, CRP, BUN: Gut hastalığının izlenmesinde yararlanılmaktadır.

• HBsAg, Anti HBS, Anti HCV: Hepatit B olarak adlandırılan Karaciğerde ciddi hasara neden olan virüsün tanımlanması amacıyla kullanılmaktadır.+ Virüsün ve buna karşı oluşan antikorların taranması amacıyla kullanılmaktadır.

• P SA: Prostat dokusuna ait hastalıkların tanısında, yaygın olarak kullanılan testlerdir.

• idrar tam analizi: idrar analizinde görülen değişimler; böbrek hastalıkların tanı ve izlenmesinde, idrar yolu enfeksiyonlarının ve bazı kötü huylu hastalıkların saptanmasında yardımcı olur.

• Dışkıda gizli kan: Gastrointestinal sistem, özellikle barsak kanamalarını gösterir.

E. Genel Fizik Muayene

•

MULTISLICE TOMOGRAFI (VCT 64 DEDEKTÖR) • Koroner Aniiyografi • Periferik Aniiyografi • Renal Aniiyografi • Karotis Aniiyografi

• Serebral Aniiyografi • Sanal Kolonoskopi • Sanal Bronkoskopi • CT Beyin Perfüzyon

UYG ULAMALARI HASTANEM iZDE!

4 ADASAGLIK

40 Yaş Alt1 Bay 1 Bayan

C H E C K U P Check-up programlan iç ha�talıklan

• uzmanlan m ız tarafından takıp edilmektedir.

A. Radyolojik incelemeler

• Kalp-Akciğer radyografisi: Akciğer hastalıklarını ön tarama amaçla kullanılan yöntemdir.

• Tüm batm ultrasonografisi: Karaciğer, dalak, pankreas, safra kesesi, safra yolları ve böbrek hakkında ayrıntılı bilgi sağlar. Taş, tümör, enfeksiyon gibi bulgular yönünden hasta değerlendirilir.

B. Elektrokardiyografi (EKG) Kalp atı m düzensizliklerinin saptanmasında kullanılan bir yöntemdir.

C. Hematolojik incelemeler

• Hemogram;Lokosit Sayısı (WBC}, Notrofil (NEU), Lenfosit (LYM}, Monosit (MONO}, Eozinofil (EOS}, Bazofil (BAZO}, Eritrosit Sayısı (RBC}, Hemoglobin (HBG}, Hematokrit (HCT}, MVC, MCH, MCHC, RDW, Trombosit Sayısı (PLT}, MPV: Bu bir test değil test panelidir. Anemi (kansızlık), lösemi, çeşitli enfeksiyonlara karşı vücudun reaksiyonun ölçülmesi, kan hücrelerinin özelliklerinin değerlendirilmesi ve bazı kan hastalıklarının tanısı için kullanılan testlerdir.

• Sedimentasyon hızı: Enfeksiyon ve iltihabi hastalıkların göstergesidir.

D. Biyokimyasal incelemeler

• Açlık kan şekeri: Şeker hastalığının tanısı veya tedavisinin izlenmesi için yapılır.

• SGPT (ALT}, AST, Gamma-GT, Ürik Asit, Potasyum, Bun: Bu testler ve aralarındaki ilişkiler değerlendirilerek; Karaciğer ve safra yolları ile ilgili hastalıkların ayıncı tanısında ve tedavisinin izlenmesinde, alkol tüketiminin yaptığı hasarın değerlendirilmesinde ve bazı kas hastalıklarının tanısında kullanılır.

• Kolesterol, HDL Kolesterol, Total Kolesterol, LDL Kolesterol, Trigliseridler, TSH: Koroner kalp hastalıklarının risk faktörü olarak değerlendirilen bu testierin kan değerleri ve biribirleri ile ilişkleri; risk derecelendirilmesi, tedavi planı ve izlenmesinde çok büyük önem taşır.

• Kreatinin: Böbrek filitrasyon fonksiyonunun izlenmesi, böbrek hastalıklarının tanımlanması ve gut hastalığının izlenmesinde yararlanılan test gurubudur.

• HBsAg, Anti HBS, Anti HCV: Hepatit B olarak adlandırılan Karaciğerde ciddi hasara neden olan virüsün tanımlanması amacıyla kullanılmaktadır.

• PSA: Prestat dokusuna ait hastalıkların tanısında, yaygın olarak kullanılan testlerdir.

• idrar tam analizi: idrar analizinde görülen değişimler; böbrek hastalıklarının tanı ve izlenmesinde, idrar yolu enfeksiyonlarının ve bazı kötü huylu hastalıkların saptanmasında yardımcı olur.

E. Genel Fizik Muayene

Günümüz tıp dünyasında en temel amaç, hastalık ortaya çıkmadan önce gerekti önlemlerin alınmasıdır. Erken teşhis ve tedavi, hastalıkların ilerlemesini önlemede en önemli aşamadır. Kalp ve damar hastalıkları, tüm dünyada en çok ölümterin yaşandığı hastalıkların başında geliyor. Genç yaşta gelen kalp krizleri ise çoğunlukla öldürücü oluyor. Türk Kardiyoloji Derneği'nin yayımladığı rapora göre, dünyada 17 milyon, Türkiye'de her yıl 190 bin kişi kalp-damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Araştırmalar, önlem alınmadığı takdirde 2010 yılında bu sayının yaklaşık 300 bine ulaşacağını gösteriyor. Uzmanlar tehlike kapıyı çalmadan kalp-check-up'ı yaptırmayı ön eriyor. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kalp damar hastalıkları ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alıyor. Oysa düzenli olaak yapılan kardiyolojlk check-up lle bu hastalığa z e m i n h a z ı r i a y a n r i s k f a k t ö r l e r i belirlanebiliyor veya hastalık erken dönemde teşhis edile biliyor.

Tıp Merkezi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Hakan DEBEŞ, "Hiçbir yakınması bile olmasa herkes 20'1i yaşlarda kolesterol, kan şekeri ve kan basıncı değerlerini ölçtürmeli. Eğer değerler normal çıkarsa 30 yaşına kadar 5 yılda bir, 30-40 yaş aralığında 3 yılda bir, 40 yaşından sonra ise risk durumuna göre 1-3 yıllık periyatlarla yaptırmalı" diyor.

ILK AŞAMA DOKTOR MUAYENESI Kalp check-up'ı doktor muayenesi lle başlıyor. Doktorlar, "Kalp hastalığı belirtilerine yönelik yakınmalar var mı? Sigara ile alkol tüketimi, obezite, diyabet, hipertansiyon veya ailede kalp hastalığı öyküsünün varlığı gibi risk faktörleri mevcut mu?" gibi sorularla hastanın detaylı öyküsünü alıyor. Hastadan istenen 'kolesterol' ile 'trigliserid' gibi maddelerin kandaki değerlerinin belfrlenmesfne yonelik yapılan tahlil sonuçları ve d e t a y l ı muayenede şüpheli bulgular elde edilmişse veya hasta risk faktörüne sahipse, daha ileri telkikiere başvuruluyor. Unutulmamalıdır ki Check-up sırasında uygulanan testler, tek başlarına bir anlam ifade etmezler. Bu testıerden çok, testleri yorumlayacak hekimlerin mesleki bilgi ve deneyimleri büyük önem taşır. Bu ileri tetkikler ise şöyle:

ELEKTROKARDIYOGRAFI (EKG)

Elektrokardiyografi muayeneden sonra ilk başvurulan tetkik. Kalbin elektiriksel a k t i v i t e s i n i n k a y d e d i l m e s i ile r i t m bozuklukları, kalp krizi ( geçirilmiş y a d a yeni gelişen kriz). göğüs ağrısı sırasında alınırsa kriz düzeyine varmayan, ancak kalp kasında beslenme bozukluğu yaratan damar daralmaları, yüksek tansiyona bağlı değişiklikler ve bazı kalp kası hastalıkları başta olmak Ozere kalp hastalığının farklı şekilleri hakkında bilgi veriyor. Göğüs bölgesine, el ve ayak bileklerine yerleştirilen elekırotlar bir cihaza bağlanıyor. Cihaz kalpten gelen elektriksel dalgaları kağıda aktarıyor ve sonuç rapor ediliyor. Ancak EKG'nin normal çıkması kalbin tümüyle sağlıklı olduğu anlamına gelmiyor, çünkü bu test kalpteki her fonksiyonu göstermiyor. EKG'ye kalbin ritim ve iletim bozukluklarının tespit edilmesinde ve göğüs ağrılı durumlarda kalp krizi veya kirize yakın

SAlliK

Kalbiniz için Check-up vapbrln. Çünkü •••

durumların saptanmasında başvuruluyor.

EFORTESTI Efor testi, koşu bandı üzerinde ya da bisiklet ile, kalp yükünü giderek artıracak şekilde. belli bir süre ve hızla egzersiz yapılırken EKG ve kan basıncının sürekli takip edilmesi ve belli aralıklarla kayıt alınması esasına dayanan bir yöntem.

Efor testinde amaç, kalbe giderek artan yük getirmek ve kalp hızını hastanın yaşına göre hesaplanan belli bir asgari değere ulaştırmak. Bunun için de efor testınin başlangıcında koşu bandı yavaş ve az eğimle hareket ediyor.

Hast<1 yürürken en yaygın olarak kullanılan protokolde her üç dakikada bir. hız ve eğimde artış uygulanıyor. Test boyunca hastadan alınan EKG kayıtları ekranda takip ediliyor. Aynı zamanda egzersizJe kalp ritmindaki veya tansiyon değerindeki değişlkllkler, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi şikayetterin olup olmadığı da kaydediliyor.

Efor testi en çok koroner yetersizlik (kalbi besleyen atardamarlarda darlık veya tıkanıklık olması) tanısının konulması Için uygulanıyor. Koroner yetersizlik de belirti vermeden gelişebildiği için hiçbir yakınması olmasa bile 40 yaş üzerindeki kişilere check-up yapmak amacıyla kullanılıyor.

Efora, koroner yetersizlik tanısı konan hastaların takibinde, kalp krizi sonrasında tedavinih yeterli olup olmadığının belirlenmesi ve hastaya girişim yapılması konusunda karar verme süreçlerinde, kalp kapak hastalıklarında operasyon zamanının değerlendirilmesinde ve çarpıntı ile bayılma gibi şikayetlerin kardiyak sebeplerinin araştırılmasında da başvuruluyor.

RITIM HOLTER Ritim holter, kalp ritmindaki değişikliklerin ve normal değerlerden sapan diğer EKG bulgularının anında kaydadilmesini sağlayan bir yöntem. Hastanın 24-72 saat boyunca üzerinde taşıyacağı ve günlük aktivitelerinden alıkoymayan bir çeşit EKG cihazı olarak da nitelendiriliyor. Böylelikle doktor gün içinde gerçekleşen EKG değişikliklerini tutulan k a y ı t l a r ü z e r i n d e n d e t a y l ı o l a r a k lnceleyebiliyor.

Hastanın göğsüne elektrot denilen ve kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden ufak algılayıcılar yerfeştiriliyor. Bilgileri kayıt eden cep telefonu büyüklüğündeki bir cihaz da k e m e r a r a c ı l ı ğ ı y l a h a s t a n ı n b e l i n e yerleştiriliyor. Hasladan, günlük aktivitelerini hiçbir sınırlama yapmadan sürdürmesi isteniyor. Belirlenen süre sonunda (24-72 saatlik kayıtlar mümkün) kayıt cihazı çıkarılıyor ve alınan bilgiler bilgisayara yüklanerek EKG bilgileri analiz ediliyor.

Ritim holter, süreklilik göstermeyen, hastanın günlük aktivitesine ve stres düzeyine bağlı olarak farklı zamanlarda ve kısa süreli olarak ortaya çıkabilen ritim sorunlarında, genellikle kalp hızının düşük olması ya da bazı çarpıntı ş e k i l l e r i n d e o r t a y a ç ı k a n b a y ı l m a şikayetlerinde ve kalp ritmi üzerinde etkili ilaçlara kalbin verdiği yanıtın lzlenmesinde f a y d a s a ğ l ı y o r .

TANSIYON H OL TER

Tansiyon holter, hastanın normal aktivitelerini sürdürürken, kan basıncını 24 saat veya daha uzun periyotta, belirli zaman aralıklarında ölçebilan taşınabilir elektronik bir tansiyon c i h a z ı y l a g e r ç e k l e ş t l r i l i y o r .

Kan basıncı kaydı için hastanın koluna tansiyon cihazının manşonu takılıyor. Cihaz, hastanın günlük aktivitelerini sürdürürken saatte 2 ya da 3 kez kan basıncı ölçümü yapıyor. Takip süresi bittikten sonra cihazdaki kayıtlar bilgisayara yüklanerek kan basıncının günlük seyri analiz ediliyor.

Tansiyon holter, evde kan basıncı ölçümü

yapılamadığı durumlarda, beyaz önlük hipertansiyonunun araştırılmasında (sadece doktor yanında yükselen kan basıncı), çeşitli ölçümlerde kan basıncı değerlerinde aşırı değişkenlik olduğunda, gece uykusu sırasında kan basıncı değerlerinin takip edilmesinde, diyabet ve yüksek kolesterol gibi hastalıkların kan basırıcına etkisinin değerlendirilmesinde ve uygulanan ilaç tedavisinin takibinde ve vücudun buna verdiği yanıtın tespit edilmesinde yarar sağlıyor.

EKOKARDIYOGRAFI

E k o k a r d i y o g r a f i , u l t r a s o n d a l g a l a r ı k u l l a n ı l a r a k k a l b i n iç y a p ı s ı n ı n v e fonksiyonlarının net olarak görüntülenmesi sağlayan işleme deniliyor. Ultrasonik ses dalgaları, hastanın göğsünde gazdirilen duyarlı bircihaz yardımıyla kalbegönderiliyor. Kalbin iç yapısı lle fonksiyonları ultrason ekranında analiz ediliyor.

40 YAŞINI GEÇEN HERKES YAPTIRMALI!

Gizli olan kalp rahatsızlıkları ekokardiyografi i le tespit edilebiliyor. Uzmanlar bu nedenle 40 yaşını geçen her erkek ve menopoza giren her kadının hiçb1r yakınmaları olmasa bile mutlaka ekokardiyografi yapiırmasını ist iyor .

Ekokardiyografi, kalp kapak ya da koroner damar hastalığının tanısı, takibi ve uygun tedavinin seçilmesinde, doğumsal kalp hastalıklarıhın tanısında, kalpten çıkan büyük damarların yapısının tespit edilmesinde, yüksek kan basıncının kalbe etkisinin incelenmesinde, kalp ameliyatları sırasında kalp kapaklarına yapılacak müdahale şeklinin belirlenmesinde ve hemen sonrasında kardiyak fonksiyonlar hakkında bilgi edintımesinde kullanılıyor.

TRANSÖZOFAJIYEL EKOKARDIYOGRAFI

Standart olarak yapılan ekokardiyografi ile görülemeyen durumları tespit etmek Için ise "transözofajiyel" adı verilen ve yemek borusuna yerleştirilen hortum ile yapılan ekokardiyografi uygulanıyor. Bu yönteme şu d u r u m l a r d a b a ş v u r u l u y o r :

Geçici felç durumlarında kalpte pıhtı olup olmadığının saptanması,

Enfeksiyon varlığında bunun kalp kapakçılarına yerleşip yerleşmediğinin belirlenmesinde,

K a l p d e l i k l e r i n i n i n c e l e n m e s i n d e , Kalp kapak yetersizliklerinin ciddiyetinin

belfrlenmesinde, Kalp kapak tamiri veya kalp deliklerinin

k a p a t ı l m a s ı n a y ö n e l i k u y g u l a n a n operasyonlar sırasında ve sonrasında işlem başarısının değerlendirilmesinde.

LABORATUVAR TETKiKLERi Total Kolestrol, Trigliserid, HDL, LDL: Bu testler, kan lipitleri (yağları)'nin, düzeylerini gösterirler. Atoroskleroz (damar kireçlenmesi), karaciğer hastalıkları, şeker hastalığı, t iroid hastalıklarında risk saptamada. tanıda v e tedavilerinin izlenmesinde kullanılırlar. HDL; iyi huylu. LDL: ise kötü huylu kolesterol olarak da tanımlanır.

SGOT (=AST), SGPT (=ALT): Bu testler ve aralarındaki Uişkiler, safra yolu tıkanması, infeksiyon ve alkol gibi nedenlere bağlı oluşan karaciğer ve safra yolu hastalıklarının tanısında ve tedavilerinin izlenmesinde; ayrıca kemik ve k a s hastalıklarının t a n ı v e tedavilerinin izlenmesinde kullanılır.

Kreatinin, Ürik Asit, Açlık Kan Şekeri,

Sedimentasyon: Bu testler böbrek hastalıkları ve gut hastalığı gibi bazı sistemik (birkaç organı aynı anda tutan) hastalıkların tanısı ve tedavilerinin izlenmesinde kullanılır. Bu test. diabetes mellitüs (şeker hastalığı)'ün tanısında ve tedavisinin izlenmesinde kullanılır. Belirli zaman diliminde (1/2 ve 1 saatlik) eritrositler (kırmızı kan hücreleri)'in yer çekimi etkisi ile milimetre (mm) olarak çöktüğü mesafedir. Çeşitli kan, infeksiyon, romatolojik hastalıkların ve bazı kanser türlerinin (multipli miyelom vb.) tanısında kullanılan bir testtir.

Hemogram, Tam idrarTahlili: Bu test grubu, kan hastalıkları [ Kansızlık (arıemi), kanama diyetezi vb.], kan kanserleri ve infeksiyon hastalıklarının tanısı ve tedavisinin izlenmesinde kullanılan testlerdir. Böbrek ve idrar yolları hastalıklarının tanı ve tedavisinin izlenmesinde kullanılan bir testtlr.

C-Reaktif Protein HOMOSISTEIN: Akut Enfeksiyonlar ve lnflamatuar (yangısal) hastalıkların tanısında kullanılan bir testtir. K o r o n e r k a l p h a s t a l ı ğ ı r i s k i n i n belirlenmesinde kullanılan testlerden biridir.

Anti-H bs: Hepatit B virüsüne ve aşısına karşı oluşan antikoryanıtını ölçen testtir.

AntiHCV: Kişinin C Hepatilinin olup olmadığını tespit etmek için yapılan testtir.

HbSAg: Hepatil B lanısında kull<�nılan testtir.

TSH: Hipofiz. bezinden salgılanan TSH hormonun tespitine yarayan bu test, yenidoğan hipotiroidilerfnin (tiroid bezi az çalışması) ve yetişkinlerde tirold bezi hastalıklarının saptanmasında ve tedavisinin izlenmesinde kullanılır.

5

Meme kanseri her 9-1 O kadında bir görülen, cilt k a n s e r l e r i n d e n s o n r a k a d ı n l a r d a e n s ı k karşılaştığımız kanserdir. Bu k a d a r y a y g ı n o l a n b u kanserin erken teşhisi hep söylendiği gibi yüksek bir oranda hayat kurtarır. Erken teşhis günümüzde gelişen tedaviler sayesinde hastalara memelerini kaybetmeden tedavi imkanı sağlar. Mutlak a n l a m d a b i r k o r u n m a bilinmediğine göre erken teşhis için çaba sarfetmemiz gerekmektedir. Bunun için meme kanseri belirteçlerini bilip bunların düzenli takibi gerekmektedir. Memede bir kitlenin saptanması çoğu zaman geç bir bulgudur. Dolayısı ile memede kitle ele g e l m e d e n y a p ı l a c a k kontrellerle kanserin erken saptanması gerekmektedir.

Meme kanseri erken teşhisi için en değerli yöntem mamografi taramalarıdır.

Mamografi halen erken t a n ı d a e n b a ş a r ı lı g ö r ü n t ü l e m e y ö n t e m i olmanın yanı sıra, ucuz, kolay uygulanır ve kolay erişilebilir olma özellikleri ile t a r a m a i ç i n e n u y g u n yöntemdir. 1998 yılında 50-69 yaşları arasında taranan kadınlarda, taranmayanlara göre meme kanserine bağlı ölümlerde %21.3 bir azalma tesbit edildi. Ayrıca DSÖ 2002 yılında 2 yılda bir yapılan tarama ile kansere bağlı ölümlerde %35 azalma tesbit etmiştir. 4 0-49 yaş arası kadınları kapsayan 7 ç a l ı ş m a n ı n b i r m e t a­analizinde %18 oranında ölüm oranında anlamlı bir azalma gösterilmiştir. Mamografinin duyarlılığı yağ

A SAGLIK

Meme Kanserinin Erken Teşhisi için Neler YapmaiiVIZil dokusu fazla olan memelerde y ü k s e k (%90-95), d e n s memelerde ise düşüktür (%60-75}. Bu yüzden genç ve dens memelerde USG ile birlikte y a p ı l m a s ı d u y a r l ı l ı ğ ı artırmaktadır.

Mamografi ile taramalar nasıl yapılmalıdır? Bu yüzden her kadın ailede birinci derece akrabalarda meme kanseri öyküsü varsa 30-35 yaş sonrası, yoksa 40 yaş sonrası her yıl meme muayenesi ve çift yönlü m a m o g r a f i i l e t a r a m a yaptırmalrdar. Genç ve yoğun m e m e y a p ı s ı n a s a hip k a d ı n l a r d a t e k b a ş ı n a m a m a o g r a f i d e ğ i l d e memelerin ayni zamanda ultrasonografi ile taranması yararlıdır.

M R'ı n m e m e k a n s e r i taramasında yeri var mıdır? MR'ın intravenöz kentrast ajanlar kullan ılarak erken m e m e k a n s e r l e r i n d e duyarlılığı % 94 ile % 1 00' e ulaşabilir. MR'ın invaziv meme kanserinin araştırılmasında bir tan ı aracı olarak yüksek duyarlılıkta olduğu gösteriise de özgüllüğü % 37 ile 97 arasındadır. Özgüllüğünün düşük ve değişken olması, hem malign hem de benign lezyonların benzer morfolojik ve tarmakekinetik yapıya sahip olmasına bağlanmıştır. Hem fiyatı hem de özgüllüğündeki değişkenlik nedeni ile bir tarama aracı olarak kullanımı uygun değildir ama, yüksek riskli kadınlarda tarama MR ile yapılabilir.

P eriyodik kan testlerinin yararı var mıdır? M e m e k a n s e r i b e l i r t e c i (markeri) olarak bilinen CA 15-3, meme kanseri hücrelerinin salgıladığı bir proteinin kanda ölçülmesi ile araştırılır. Bu belirteç, tümör kütlesinin büyüklüğü ile orantılıdır: Evre 1 'deki, yani tümörün 15 m m'd e n k ü ç ü k o l d u ğ u hastaların yalnız %5'inde yüksek bulunurken, Evre

2'deki hastaların %29'unda, E v r e 3't e k i h a s t a l a r ı n %32'sinde, Evre 4'deki, yani organ metastazları olan hastaların %95'inde yüksektir. T ümör kütlesinin büyüklüğü ile ilişkisinden dolayı, CA 15-3' ü n m e m e k a n s e r l i hastalarda yüksek bulunması genellikle hastalığın kötü gidişatma işarettir. CA 15-3 organa spesifik (özgül; seçici) bir antijen olmadığı gibi yalnız kötü huylu hastalıklara (kansere) da spesifik değildir. Yani, iyi ya da kötü huylu başka organ hastalıklarında da CA 15-3 düzeyi yükselebilir . iyi huylu meme h a s t a l ı k l a r ı o l a n bireyler arasında %9 sıklıkla CA 15-3 düzeyi yüksek ölçülür. Dahası, tamamen s a ğ l ı k l ı b i r e y l e r i n % 2 kadarında da CA 15-3 düzeyi yüksek bulunabilir. Bu nedenle, hiçbir şikayeti ya da bulgusu olmayan sağlıklı kadınlarda, örneğin

rutin menopoz takipleri sırasında meme kanseri tarama metodu olarak kullanılması yanlıştır. C A 15-3 Meme kanseri tanısa konan her hastada t e d av i ö n c e s i n d e bakalmalıdır. çünkü tedavi öncesi değerlerin tedavi sonrası dönemde referans o l a r a k k u l l a n ı l m a sı gerekmektedir.

Tedavi sonrası takiplerde CA 15-3, bölgesel nükslerin ve u z a k m e t a s t a zl a r a n araştırılmasında yararlıdır.

Dolayısı ile periyodik kan testleri ile meme kanseri erken teşhisi için bir tarama planlanması uygun değildir.

S o n u ç o l a r a k m e m e kanserinin erken tanısı için her kadın en azandan 40 yaşından sonra her ya l bir kez doktor muayenesi ve mamografi kontrolünden geçmelidir.

Prestat hastalığına karşın en iyi silah sizsiniz. Eğer d u r u m u e r k e n e v r e d e yakalayabilirseniz başarılı bir tedavi şansınız çok yüksek.

Bunu nasıl yapabilirsiniz? Düzenli prestat kontrolü yaptırara k.

Prostat kontrolü ne zaman yapılmalı? Bunun için belirli bir program y o k t u r a n c a k p r e s t a t hastalığı için aile öyküsü varsa 40 yoksa 50 yaşına ulaştığınızda yıllık prestat muayenesi yaptırmalı ve hayatınız boyunca düzenli kontrol yaptırmaya devam etmelisiniz.

Temel tanısal testler Birçok erkek yıllık fizik muayene sırasında prestat kontrolü yaptırır. Fizik muayene sırasında kan basıncınızın ölçülmesi ve akciğerlerinizin dinlenmesi gibi standart prosedürlere ve testlere ek olarak bir üroloji uzmanına aşağıdakilerden bir kısmını veya hepsini yaptırabilirsiniz:

ADASAGLIK

Prostat Kontrolü ve PSA P a r m ak l a M ak a t t a n Muayene Basit bir muayene şekli olup hem kanserin tanınmasında, hem de kanserin prestat içinde lokalize mi yoksa prestat etrafı dokulara lokal yayılım yapmış mı tespit etmekte faydalıdır. P r e s t a t b i r i ç o r g a n olduğundan direkt gözle muayene mümkün değildir. Hemen rektum (son bağırsak) ön kısmında yer aldığı için ma kattan rektuma sokulan bir parmakla muayene edilebilir. Prestat hastalığı için yapılan temel ve kolay bir testtir. Bununla birlikte utandırıcı v e y a r a h a t s ı z e d i c i göründüğü için birçok erkek için fizik muayenenin en endişe verici bölümüdür. Maya Klinik tarafından yakın z a m a n d a y a p ı l a n b i r çalışmada düzenli parmakla rektal muayene yaptırmayan e r k e k l e r d e y a p t ı r a n l a r a oranla prestat kanserine bağlı ö l ü m l e r i n d a h a f a z l a olduğunu gösterir veriler elde edilmiştir.

idrar testi idrarınızdaki kırmızı kan hücreleri prestat iltihabına, BPH( i y i h u y l u p r e s t a t büyümesi) veya bir tümöre işaret edebilir. Üretra iltihabı veya mesane p r o b l e m l e r i g i b i d i ğ e r durumlar da idrarda kan görülmesine neden olabilir bu yüzden kesin teşhis için daha ileri tetkikler yapılır.

Kan testi Hayat kurtaran 3 harf; PSA Koldan alınan az bir miktar kanda prestat spesifik antijen (P S A ) d e n i l e n m a d d e araştırılır. PSA denilen bu madde prestat bezinde doğal olarak üretilmektedir ve bir m i k t a r ı kan d o l a ş ı m ı n a katılmaktadır. Kanınızda normalden daha fazla tespit edilirse bu prestat iltihabı, büyümesini veya

kanserini gösterebilir. O ile 4 ng /ml arasındaki sonuç normaldir. B u n u n l a b i r l i k t e P S A düzeyleri kişinin yaşıyla artmaya meyilli olduğu için b a z ı t ı b b i m e r k e z l e r standartlarını yaşa göre ayarlamıştır. Yine tekrarlıyorum eğer PSA d ü z e y i n i z n o r m a l i n ü s t ü n d e y s e, b u s i z i n muhakkak kanser olduğunuz anlamına gelmez.

P S A s evi y e s i n i y ük s elt e b i l e n d i ğ e r nedenler:

*Ejakülasyon: Yaşlandıkça p r e s t a t b e z i n i z k a n d o l a ş ı m ı n ı z a o r g a z m sırasında daha fazla PSA salgılar. 50 ile 80 yaş a r a s ı n d a k i e r k e k l e r d e ejakülasyondan sonraki 1 saat içinde kandaki PSA düzeyi yaklaşık % 40 artmaktadır. Bu artış 48 saate kadar devam edebilir. Bu yüzden doğru sonuç için PSA testinden en az 2 gün önce seksüel aktiviteden kaçınmanız gerekir.

*idrar yolları enfeksiyonu: Prestat bezindeki enfeksiyon gibi idrar yolu enfeksiyonu da PSAdüzeyini arttırabilir.

*Son zamanlarda yapılan prostat işlemleri Prestat biyopsisi

P r o s t a t ı n t r a n s ü rat r a l

rezeksiyon u P r o s t a t ı n t r a n s ü rat r a l insizyonu Prestat masajı

P r o s t a t ı n m i k r o d a l g a tedavisi Prostatı n la ser tedavisi

Prostatın balon dilatasyonu

Bu işlemlerden herhangi biri yapıldıktan sonra PSA testi yapılabilmesi için 2 hafta ile 2 a y b e k l e n m e s i gerekmektedir.

Ultrason Eğer doktorunuz parmakla rektal muayene, kan veya idrar testlerinin sonucu için şüphe duyarsa prostatınızı daha ileri tetkik etmek isteyebilir. Bu da transrektal ultrason adı verilen bir yöntemle yapılabilir. Prestat kanserinin kesin tanısı ultrason eşliğinde alınan biyopsi örneklerinin patoloji uzmanları tarafından mikroskopta incelenmesi ile konmaktadır.

Biyopsi yapılması gerekli olan hastalar 1.PSA yüksekliği olanlar. 2.P a r m a k l a r e k t a l muayenede sertlik, nodül tesbit edilenler.

Unutmayalım, erken teşhis hayat

kurtarır!!! Kahn sağhcakla.

7

8

CHECK-UP NEDiR? Gizli biçimde seyredebilecek hastalıkların erken safhalarda yakalanması ve tedavisi amaçlı y a p ı l a c a k g ö r ü n t ü l e m e v e Iabaratuar tetkikleri ile doktor değerlendirmesine check-up denir.

1. 40 Yaş Öncesi Rutin Check up

Bakire Bayanlardaki Kontroller Eğer kişi bakire ise yıllık olarak idrara sıkışık haldeyken karından yapılan ultrason incelemeleri (transabdominal sonografi) bize rahim, yumurtalıklar ve rahim k o m ş u l u ğ u n d a k i o r g a n l a r (adnexler) ile ilgili bilgiler verecektir. Karından yapılan (transabdominal) ultrasonografiler özellikle rahimde b u l u n a n m y o m l a r ı , yumurtalıklardaki kistieri (over kistleri) açığa çıkarmada son derece önemlidir. Bu çağlarda y a p ı l a n u l t r a s o n o g r a fik d e ğ e r l e n d i r m e l e r i l e yumurtalıklarda küçük kistler ile giden ve hormonal pek çok p r o b l e m e zemin h a z ı r l a y a n "Polikistik over sendromu"nu tespit edebilir. Diğer taraftan özellikle şiddetli adet sancıları (dismenore) şikayeti olan genç kızlardaki gizli çikolata kistieri (endometriomalar) ortaya çıkarılabilir. Ayrıca 9-26 yaşları arasındaki kişilere rahim ağzı kanserine (cervix kanseri) karşı aşı uygulamalarını önermekteyiz. Meme kanserinden sonra ülkemizde 2. sıklıkta görülen rahim ağzı kanserlerine karşı aşılamalar ile artık bu kanserin b ü y ü k o r a n d a ö n ü n e g e ç i l e b i l m e k t e d i r .

Bakire Olmayan Bayanlardaki Kontroller Cinsel hayatı başlayan evli veya evli olmayan kadınlarda yıllık jinekolojik muayeneler, smear testleri ile vajinal ultrason muayeneleri son derece önem taşımaktadır. Jinekolojik muayenelerde öncelikle dış genital alan gözle değerlendirilir. Genital siğil (kondilom), kitle, ülserasyon, kızarıklık, kist gibi herhangi bir lezyonun olup olmadığına bakılır. Daha sonra kişi ıkındılarak rahim veya idrar kesesinde herhangi bir sarkma (prolapsus) varlığı araştırılır. D a h a s o n r a d a "sp e k u l u m muayenesine" geçilir. Öncelikle belirtmekte fayda var, spekulum muayenesinde kendinizi son

ADASAGLIK

Jinekoloiide "Check-UP"In önemi d e r e c e r a h a t b ı r a k m a n ı z, k a s m a m a nız v e sık m a m a n ı z jinakolojik muayenenizi oldukça kolaylaştıracaktır. Kendinizi sıktığınız a n d a içinizdeki s p e kulmu d a sık t ı ğ ı nız i ç i n ra h a t s ı z lık hissedebilirsiniz. Spekulm muayenesinde vajinal duvarlar ve serviks (rahim ağzı) olası lezyonlar açısından değerlendirilir. Pek çok kadındaki vajinal akıntılar ve rahim ağzındaki yaralar (servisit) sessizdir; yani hiçbir şikayet yaratmaksızın tesadüfen muayene sırasında saptanabilir. Eğer vajinal akıntı varsa "vajinal kültür örneği" alınarak üretme için laboratuara gönderilir. Rutin olarak yılda bir kez smear testi için sürüntü de bu aşamada alınmaktadır. Smear testlerini cinsel hayatı başlamış olan her kadında yılda bir kez önermekteyiz. Bu testteki amaç rahim ağzı kanseri oluşmadan önceki evrelerinde anormal bir durum

varlığını araştırmaktır. Çünkü rahim ağzı kanserleri birden ortaya çıkmaz ve yıllar içinde yavaş yavaş ilerleyerek kansere dönüşür. Daha sonra transvaginal (vajina içi) ultrason muayenelerine geçilir. Transvaginal ultrasonlarda karından yapılan ultrasonlar gibi kişinin idrara sıkışık olması da gerekmemektedir. Hatta kişinin ultrason öncesi mesanesini boşaltması (yani idrarını yapması) görüntü için daha da fayda sağlamaktadır. Birden çok partner kullanan yada eşi çok partnerJi kadınlar cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından risk altındadırlar ve bu yönden periyodik olarak tarama testleri yapılmalıdır. Cinsel yolla bulaşıcı hastalıklar tarama testleri arasında HiV (Aids açısından Elisa test), Hbs Ab (Hepatit B), HCV (Hepatit C), VDRL Frengi) bulunmaktadır. Ayrıca bel soğukluğu (Gonore) açısından rahim ağzından alınan servikal swab (sürüntü) örnekleri de yapılabilir. Yine genital bölge jinekolojik muayene sırasında genital herpes (Tip 2 uçuk), genital siğil (kondilom)

a ç ı s ı n d a n ö z e l l i k l e değerlendirilmelidir. Bu kişiler HPV enfeksiyonları ve servikal kanserler açısından da risk altında olup rutin yıllık smear testlerini de ihmal etmemelidirler. Gerekli görüldüğü durumlarda HPV tiplemesi amacıyla rahim ağzı sürüntülerinden alınan örneklerde PCR tekniği ile DNA çalışmaları da yapılabilmektedir.

Jinekolojik muayenenizin ve smear testinizin hatalı sonuçlara yol açmaması için; Muayenenin 2 gün öncesinden itibaren vajina içine kayganlaştırıcı, jel veya fitil uygulamayınız, vajina içini yıkamayınız, cinsel ilişkiye girmeyiniz.

ll. 40 Yaş Sonrası Rutin Check up Özellikle meme ve rahim ağzı kanserleri bu dönemden itibaren arttığı için rutin kontroller yani j i n e k o l o j i k c h e c k u p ö n e m kazanmaktadır.

40 yaşından sonra kadınlarda artan jinekolojik problemler: Organik hastalıklar (Myomlar, over kisteri, endometrial hiperplaziler g i b i ) K a n s e r l e r (rahim ağzı kanserleri, rahim kanserleri, meme kanserleri ve over kanserleri gibi) Menopoz'un verdiği problemler (osteoporoz, kalp hastalıkları gibi) sayılabilir. Ayrıca kişilerde yaşa bağlı olarak gelişen hipertansiyon, diabet, ateroskleroz (damar sertliği) ve r o m a t i z m a l g i b i s i s t e m i k rahatsızlıklarda da artış olmaktadır. 40 yaşından sonraki bayanlara yıllık olarak jinekolojik muayene, meme muayenesi, mamografi ve smear testi haricinde düzenli kan testlerini (de önermekteyiz.

Meme muayenesi: Kadın kanserleri içinde meme kanserleri ilk sıradadır. Meme muayeneleri her jinekolojik muayene ile birlikte yapılır, ayrıca kişinin "kendi kendine

yapacağı meme muayenesi" de öğretilir.

Meme ultrasonu: Ailede meme kanseri olmayan ve her hangi bir problemi olmayanlarda yılda bir kez meme ultrasonu yapılmalıdır. Eğer önceden şüpheli bir kitle varsa bu s ü r e d o k t o r u n u z u n ö n e r i s i doğrultusunda 3 veya 6 ayda bire çıkmalıdır.

Mammografi: 40yaşla birlikte yılda bir kez yapılan bilateral (iki taraflı) mammografiler ile memeler radyolojik yönden değerlendirilir.

Kemik Mineral Dansitometrisi (KMD): Kemik mineral dansitometrisi (KMD) 40-50 yaşları arasında olan ve adet gören bayanlarda genel bir kontrol açısından bir kereye mahsus değerlendirilebilir. Bu kişilerde eğer kemik mineral yoğunluğu normalse menopoza girene kadar ikinci bir değerlendirmeye gerek yoktur.

Hormon testleri: Menepoza geçiş döneminde (perimenopoz) ise yumurtalık rezervini görmek için bir takım hormon testleri yapılabilir. Bunlar arasında FSH, LH, E2 (Estradiol), PRL (Prolaktin) ve Tirold fonksion testleri (TSH, Serbest T3 ve Serbest T4) sayılabilir.