1 de tirannie van de handel cursus “waardig werk wereldwijd” acv sociale school heverlee 19...
TRANSCRIPT
1
De tirannie van de handel
Cursus“Waardig Werk Wereldwijd”
ACVSociale School Heverlee
19 januari 2010
Marc Maes, Beleidsmedewerker 11.11.11
2
Doe-lijst Een portret van de
Wereldhandelsorganisatie Een voorstelling van de EPAs Het Europese Handelsbeleid: wat en
wie Het Belgische Handelsbeleid: wat en
wie Handel en Waardig Werk?
3
WTO
De
Wereldhandelsorganisatie
4
... OR IS IT A TABLE?
Participants in a recent radio discussion on the WTO were full of ideas. The WTO should do this, the WTO should do that, they said.
One of them finally interjected: “Wait a minute. The WTO is a table. People sit round the table and negotiate. What do you expect the table to do?”
5
De WTO: fact file
Location: Geneva, SwitzerlandEstablished: 1 January 1995Created by: Uruguay Round negotiations (1986-94) Membership: 153 countries Budget: 125 million Euro for 2009 Secretariat staff: 625Head: Pascal Lamy (Director-general)
Géén lid van de Verenigde Naties
6
De WTO
Doel:
Liberalisering van de wereldeconomie
7
De WTO: functies
• uitvoering van WTO-akkoorden verzekeren• forum voor handelsbesprekingen 2
• handelsgeschillen oplossen 1
• nationaal handelsbeleid evalueren• technische assistentie en training voor
ontwikkelingslanden• samenwerking met andere internationale organisaties
8
Belangrijkste WTO principes
- Markttoegang: landen openen grenzen voor elkaars producten en diensten (vermindering van invoertarieven, van quota, regelgeving)
- Meest Begunstigde Natie principe (Most Favoured Nation principle) = verbod op discriminatie tussen WTO-leden
9
Belangrijkste WTO principes
- Nationale behandeling= buitenlandse producten/bedrijven moeten minstens even goed behandeld worden als binnenlandse
- “Gelijke” behandeling voor “gelijke” producten en diensten
- Bijzondere en gedifferentieerde behandeling voor ontwikkelingslanden (“Enabling clause”)
10
Belangrijkste WTO-akkoorden
GATT (General Agreement on Tariffs and Trade): is voorloper van WTO, bestaat sinds 1947, bevat algemene principes, slaat vooral op goederenhandel werd herhaaldelijk geactualiseerd op basis
van onderhandelingrondes laatste ronde: Uruguay Ronde (1986-1994)
11
Belangrijkste WTO-akkoorden
AoA (Agreement on Agriculture) : Getekend in 1994 Regelt handel in landbouwproducten in
afwijking van GATT Afspraken:
• Marktoegang• Vermindering van steun aan de productie• Vermindering van exportsteun
Controversieel omdat het de rijke landen zoveel bescherming en subsidies toelaat
12
Belangrijkste WTO-akkoorden
GATS (General Agreement on trade in Services): Getekend in 1994 Regelt handel in diensten Dienstenhandel = vooral investeringen en
verplaatsen van personen (consumenten en dienstenverstrekkers)
Markttoegang = vermindering van binnenlandse regelgeving
Controversieel omdat GATS “raakt aan inrichting van de maatschappij”
13
Belangrijkste WTO-akkoorden
TRIPS (Trade Related Intellectual Property Rights Agreement) :
Getekend in 1994 Verplicht tot bescherming van intellectuele
eigendomsrechten (patenten enz) Controversieel omdat het vooral belangen
beschermt van het Noorden, duur is om uit te voeren, en technologie duur maakt.
14
Belangrijkste WTO-akkoorden
ATC (Agreement on Textiles and Clothing) :
Getekend in 1994 Maakt een einde aan het Multivezelakkoord
dat jarenlang Noorden beschermde tegen invoer uit Zuiden
Schaft tegen 1.1.2005 alle kwantitatieve beperkingen af
Controversieel omwille van sociale rechten, einde van quota voor minst-ontwikkelde landen, dominantie van China
15
Forum of Arena?
De WTO-besluitvorming
16
De WTO-besluitvormingFormele besluitvorming: Hoogste orgaan: ministerconferentie
(om de twee jaar: Singapore 1996, Geneve 1998, Seattle 1999, Doha 2001, Cancun 2003,Hong Kong 2005)
Algemene Raad in Geneve: ambassadeurs Raden: diensten, goederen, intellectuele
eigendomsrechten Commissies, werkgroepen
17
De WTO-besluitvormingOfficieuze besluitvorming: “Green Rooms”: gesprekken tussen 20-tal WTO-leden en
DG “openhaardgesprekken” en “boswandelingen”: voorzitters
van raden en comités met select aantal leden Wie? Waar? Wanneer? Wat? WTO secretariaat organiseert
deze vergaderingen sinds Lamy aan het stuur staat
Daarnaast: Officieuze contacten belegd door leden: bijv op de
Europese delegatie, de US ambassade, enz Groepsvergaderingen: G4, G4+2, G10, G20, G33, Cairns,
LDC, Afrika, ACP, G110- GEEN Notulen
18
De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen:
(Quad: EU, US, Japan, Canada)
G4 = EU, US, India, Brazilië
G6 = G4+2 : Japan en Australië
G7 = G6 + China
G14= …
19
De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen:
G10 = 10 ontwikkelde landen die landbouw beschermen maar niet exporteren
Nama-11 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond industriële tarieven
Cairns = landbouwexporterende landen (zonder EU)
G20 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond landbouw
G33 = 45 kleinere ontwikkelingslanden die samen ageren voor recht op bescherming en voedselzekerheid
20
De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen (vervolg):
LDC = de minstontwikkelde landen Afrika groep = alle Afrikaanse landen ACP = alle ACP landen (uit Afrika, Cariben en
Stille Oceaan) G90 = ACP, Africa en LDC samen G110 = alle georganiseerde ontwikkelingslanden
samen
Meeste groepen gaan over landbouw. Ontwikkelingslanden minder goed georganiseerd rond andere thema’s
21
De WTO-besluitvormingDe Ministerconferentie: geen vaste werkwijze
De officiële agenda
Officiële opening (enkele uren, dag 1) Speeches door Ministers (van ‘s morgens tot ‘s
avonds alle volgende dagen) Officiële slotzitting: aanvaarding van slottekst (1
à 2 uur, laatste dag)
Met notulen
22
De WTO-besluitvorming
De Ministerconferentie: de officieuze agenda
Alle onderhandelingen: “biechten”, kleine groepen, voltallige themavergaderingen, Green Rooms, HODs
Geen notulen
23
De WTOBesluitvorming:
- “één land, één stem”, maar er wordt nooit gestemd- beslissingen bij impliciete consensus van aanwezigen- consensus building- informele en exclusieve vergaderingen- politiek van voldongen feiten- ongelijkheid van middelen- coalitievorming
- “the Quad rules by pressure” lijkt voorbij- “één dollar, één stem”: economische macht blijft
doorwegen
24
De Doharonde
= een ontwikkelingsronde ?
25
Het voorspelDe EU heeft geijverd voor een nieuwe ronde sinds
1995. De EU wil vooral:- Meer markttoegang voor haar producten en
diensten- Verdere uitbreiding van de bevoegdheden van de
WTO (“Singapore issues”)- Investeringen- Concurrentieregels- Openbare aanbestedingen- Vereenvoudiging van de douane procedures
- De EU vraagt ook de invoering van sociale en milieuclausules in de WTO
26
Het voorspel
Standpunt van de ontwikkelingslanden:
- Geen nieuwe ronde en nieuwe bevoegdheden, maar
- RRR: review, repair, reform
27
De EU en de WTO
RRR:- Review: evalueren van de UR akkoorden- Repair: oplossen van leemtes en
onevenwichten in de UR akkoorden(“implementatie” dossier)
- Reform: WTO doorzichtiger maken, meer democratisch
28
Het voorspel
Maar ontwikkelingslanden ook geïnteresseerd in- Einde van de dumping van landbouwproducten- Goedkopere medicijnen- Meer markttoegang voor laag technologische
producten (textiel, kleding, half-afgewerkte producten etc.)
- Technische assistentie en capaciteitsondersteuning: om te onderhandelen, uit te voeren, en productiebeperkingen te verminderen
29
Het voorspel
Agenda van de VSA:- verminderen landbouwsubsidies in EU- liberalisering van de diensten- algehele vermindering van industriële
subsidies- geen bijschaving van WTO-akkoorden- behoud van anti-dumping- liberalisering overheidsaanbestedingen
30
Het voorspel
Van Seattle naar Doha:- EU push voor een Millennium Ronde
mislukt in Seattle - EU en USA duwen nieuwe ronde
door Doha in post-11-september atmosfeer
31
De Doharonde
- Inhoud:- Landbouw- Diensten (GATS)- NAMA (markttoegang voor niet
landbouwproducten)- Herziening van bestaande akkoorden om
uitvoering te verbeteren (=/- 90 artikels) of om bijzonder behandeling voor ontwikkelingslanden te verbeteren (=/-80 artikels)
- Herziening TRIPS- Herziening anti-dumping
32
De Doharonde- Inhoud:
Nieuwe thema’sOprichting van werkgroepen over- handel en technologieoverdracht- handel en schuldVoorlopig aan boord maar moet nog bevestigd op
volgende ministerconferentie (in september 2003 in Cancun)
- Vereenvoudiging van douaneformaliteiten - Investeringen- Overheidsaanbestedingen- Concurrentieregels beslissingVerworpen: relatie met arbeidsnormenAanvaard: verduidelijken van relatie met milieuakkoorden
en liberalisering van milieugoederen en -diensten
33
De DoharondeVolgorde:- Er wordt eerst werk gemaakt van :
- de herzieningen en - de verduidelijkingen van de voorstellen over :
- de nieuwe thema’s en - de nieuwe verwachtingen op vlak van marktoegang
in landbouw, industriële producten en diensten
- Op basis daarvan wordt er in Cancun beslist over de nieuwe thema’s
34
Cancun mislukt toegevingen aan ontwikkelingslanden
over herzieningen worden vertraagd en gekoppeld aan toegevingen over
nieuwe toegevingen en markttoegang Ontwikkelingslanden verwerpen
investeringen, overheidsaanbestedingen en concurrentieregels
Van “Singapore Issues” blijft enkel vereenvoudiging van douaneprocedures over
35
De ronde loopt vast Na Cancun vernauwt de ronde al
snel tot een harde onderhandeling over NAMA en landbouw
Niets gaat vooruit zolang er geen vergelijk gevonden wordt in die 2 thema’s
36
Belangenstrijd Nama :- Rijke landen willen marktoegang in
het Zuiden- Vooral in grotere
ontwikkelingslanden - Minst-ontwikkelde landen en enkele
“kwetsbare landen” vrijgesteld
37
Belangenstrijd Nama:- Methode: Noorden wil Zwitserse formule:
Nieuwe tarief = oude x coëfficiënt/(oude + coëfficiënt)
- Is zeer drastische verlaging tot hoogte van coëfficiënt (Noorden eist: coëff 15)
- Vroegere rondes: lineaire formule dwz verlagen mét bepaald %
38
Belangenstrijd Landbouw:
Export Import
Subsidies
VSAEU
G10
Geen subsidies
CairnsG20?
G33G90
39
Belangenstrijd Landbouw:- Exporteurs willen markttoegang- Exporteurs/Importeurs zonder subsidies willen subsidies
weg- Importeurs willen markten beschermen
Gevolg: iedereen markten openen en niemand nog subsidies?
Of : iedereen mag beschermen en steunen, maar dan niet exporteren
Zwakkere ontwikkelingslanden vrezen marktliberalisering; worden weinig gehoord
Strijd tussen landbouw model: industrieel tegen familiaal
40
Stand van zaken nu Laatste vijf jaar langzame technische
vooruitgang Ingewikkeld kluwen van regels en
uitzonderingen Duidelijk dat Noorden landbouwsubsidies
niet willen verlagen Duidelijk dat Zuiden invoertaksen niet
sterk wil verminderen
41
Stand van zaken nu Wel bereid om plafonds te
aanvaarden zodat subsidies en taksen niet meer kunnen stijgen
Lijkt dus op algemene verlaging van ambities
VSA nog niet klaar met standpunt Géén onderhandelingen op de 7de
ministerconferentie van de WTO
42
Stand van zaken nu
“Kleine” irritante dossiers: Katoensubsidies van de VSA Toegang tot de Europese markt voor
bananen
43
EPA’s
Economische Partnerschapsakkoorden
44
Wat zijn EPA’s?
“Economische Partnerschaps-Akkoorden” zijn - “veelomvattende” - regionale - vrijhandelsakkoorden - tussen de EU en de ACP-landen
45
Wat zijn EPA’s?
“tussen EU en ACP-landen”
ACP : 78(+1) landen uit Afrika-Cariben-Pacific Samenwerkingsakkoorden sinds 1975 (Lomé),
nu Cotonou (2000) 76 ACP-landen onderhandelen EPAs: 79 min
Cuba, Oost Timor, Somalië 39 zijn minstontwikkelde landen (MOL)
46
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn regionale akkoorden tussen EU en 6 ACP regio’s EU-Cariben (15 landen) EU-West-Afrika (16) EU-Centraal-Afrika (8) EU-Oost- and Zuidelijk Afrika (ESA)
(15+1) EU-Zuidelijk Afrika (7-1) EU-Pacific (14)
47
48
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden :
akkoorden die invoertaksen op de handel in goederen zoveel mogelijk afschaffen
49
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden (Free Trade Agreements - FTAs)
FTA’s worden gedefineerd door de WTO in art.24 van GATT
“afschaffing van alle handelsbelemmeringen” “voor vrijwel alle handel” IN GOEDEREN “binnen een overgangsperiode van 10 jaar” “met verlengingen in uitzonderlijke gevallen”
50
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden
“vrijwel alle handel” volgens de EU
Gemiddeld 90% van alle handel Met asymmetrie :
EU 100% - ACP ±80% ± 20% kan uitgezonderd worden
51
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden
“10 jaar met uitzonderingen” volgens de EU
Overgangsperiode van 15 jaar Langer = uitsluiting (20j, 25j, niet)
52
Wat zijn EPA’s?
EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden
(volgens EU) ACP kunnen voor ± 20 % tarieven behouden of afschaffing ervan langer dan 15 jaar
ACP betwisten dit en stellen dat 60% in 25 jaar ook nog altijd in overeenstemming is met de WTO!
53
Wat zijn EPA’s?EPA’s are “veelomvattende” akkoorden:De vrijhandel in goederen moet vervolledigd worden
door Liberalisering van handel in diensten Liberalisering van investeringen Transparantie (en liberalisering) van openbare
aanbestedingen Vereenvoudiging van douaneverrichtingen Concurrentieregels Verstrenging van intellectuele eigendomsrechten Sanitaire en Fytosanitaire normen, technische normen Gegevensbescherming Ontwikkelingshulp
54
Wat zijn EPA’s?
EU : EPA’s zijn “veelomvattende” regionale vrijhandelsakkoorden tussen de EU en de ACP-landen
EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”
55
Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s :
moeten bijdragen tot duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding
de productiecapaciteiten en exportcapaciteiten van de ACP-landen moeten versterken
Rekening moeten houden met de verschillende noden en ontwikkelingsniveaus van de ACP-landen en regio’s
56
Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s :
de geleidelijke integratie van de ACP-landen in de wereldeconomie moeten bevorderen
volledig in overeenstemming moeten zijn met de regels van de WTO
moeten gebaseerd zijn op de regionale integratie-intiatieven van de ACP-landen
57
Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn
“instrumenten voor ontwikkeling” EU: samen met ontwikkelingshulp zullen
veelomvattende regionale vrijhandelsakkoorden van EPA’s ontwikkelingsinstrumenten maken
versus ACP: handelsliberalisering moet voorafgegaan
worden met maatregelen om de productiecapaciteit en de regionale integratie te versterken
58
EPA’s:
Wat zijn EPA’s?
Waar komen EPA’s vandaan?
59
Huidige EU-ACP handelsrelatie
EU geeft al meer dan dertig jaar éénzijdige voordelige (“preferentiële”) markttoegang aan ACP landen (akkoorden van Lomé en voorlopers)
Éénzijdig = ACP moeten er geen handelsvoordelen voor in ruil geven
Voordelig : • 95,67% van invoer uit ACP is vrij (géén invoertarief, géén
beperking op hoeveelheid)• 4,23% =
• vooral bananen en suiker, die zijn zonder invoertarieven, maar wel met beperkingen op hoeveelheden (“quota”)
• nog een aantal seizoenstarieven voor bepaalde groenten en fruit; rijst
60
Huidige EU-ACP handelsrelatie
In 1997 pakte de EU Commissie uit met een “Groen Boek” over de EU-ACP relatie waarin het een reeks vernieuwingen voorstelde, o.a.
Afschaffing van de éénzijdige voordelen en vervanging door een wederkerige handelsrelatie in overeenstemming met WTO-regels
Wederkerig: ACP en EU geven elkaar markttoegang
Overeenstemming met WTO?
61
“in overeenstemming met WTO”
Hoofdregel van GATT/WTO: alle leden gelijk behandelen
1979: uitzondering ontwikkelingslanden mogen beter behandeld worden
- onderscheid mogelijk tussen ontwikkelde landen, ontwikkelingslanden, minstontwikkelde landen
ACP is een déélgroep van OL en MOL, en dus discrimeren van niet-ACP OL en MOL
ACP handelsvoordelen dus niet “WTO compatible”
Maar: WTO altijd bijzonder toestemming gegeven (= waiver)
62
Huidige EU-ACP handelsrelatie
1997:EU Commissie wil ACP preferenties weg
Waarom? Om in overeenstemming te zijn met
WTO (geen bijzondere toestemming nodig)
“Preferenties hebben niet gewerkt”
63
“Preferenties hebben niet gewerkt”
Ondanks preferenties is aandeel van ACP in EU invoer gedaald
ACP export nog steeds enkele grondstoffen, nauwelijks diversificatie
Maar Waar preferenties groot genoeg waren
hebben ze wel gewerkt ACP OL wel stand gehouden , MOL niet
64
Huidige EU-ACP handelsrelatie
1998-1999 EU en ACP onderhandelen nieuw samenwerkingsakkoord dat Lomé moet vervangen
2000 nieuw akkoord wordt getekend in Cotonou
Het Cotonou Akkoord zegt: Preferenties verlengen tot 31 december 2007 Daarvoor waiver vragen van WTO (gekregen in
november 2001) Ondertussen wederkerige handelsakkoorden
onderhandelen (=EPA’s) EPA’s klaar op 31 december 2007 Nieuw handelsrelaties vanaf 1 januari 2008
65
EPA’s: 1,3,2?
1) Preferenties voor individuele ACP-landen
3) EPAs: wederkerige vrijhandel op basis van ACP regio’s
2) Versterken en consolideren van ACP regio’s in combinatie met preferenties; vrijhandelpas beginnen als bepaalde doelstellingen zijn gehaald
66
Stand van ZakenDeadline 31 december 2007 niet gehaald
Slechts één volledige EPA: met de Caraïben
20 (+1) voorlopige akkoorden met individuele landen of sub-groepjes
41(-1) landen bereik(t)en géén akkoord
Sinds 2007 nog steeds géén nieuw akkoord
67
Stand van ZakenWaarom zo mager resultaat?
Ingewikkelde onderhandelingen, zeer “veelomvattend”, regionale aanpak versus zwakke regionale instellingen
Eerste vrijhandelsakkoorden met MOL versus geringe institutionele capaciteit
Sterk verschil in visie
68
Stand van Zaken Voorlopige akkoorden : vooral over
goederen in overeenstemming met WTO, geven ACP-landen markttoegang tot EU
Landen zonder akkoord: Ofwel MOL, dan vrije toegang Ofwel niet-MOL, dan zelfde toegang als
andere ontwikkelingslanden, dwz: tarieven omhoog
69
Stand van ZakenVoorlopige akkoorden met: Pacific: Papua en Fiji West-Afrika: Ivoorkust, Ghana Centraal Afrika: Kameroen Zuidelijk Afrika: Botswana, Namibië,
Lesotho, Swaziland, Mozambique Oostelijk Afrika: EAC (Oeganda, Rwanda,
Burundi, Kenia, Tanzania) en Mauritius, Seychellen, Comoren, Madagaskar, Zimbabwe en Zambia
70
71
Stand van Zaken Voorlopige akkoorden moeten nog
officieel getekend, aan WTO voorgelegd en geratificeerd
ACP landen vragen herziening van vele bepalingen
ACP landen kwaad over opdeling van de regio’s
EU blijft aandringen op volledige EPAs
ACP streven naar regionale akkoorden
72
Stand van Zaken Onderhandelingen lopen verder
voor volledige en/of regionale akkoorden en tegelijk voor herziening elementen
uit voorlopige akkoorden Volledige en/of regionale akkoorden
zullen voorlopige vervangen Problemen blijven: markttoegang
voor goederen op regionaal niveau; welke bijkomende thema’s wel of niet onderhandelen
73
Stand van Zaken Onderhandelingen blijven
moeizaam verlopen
Afrikaanse landen ondernemen ondertussen pogingen om regionale integratie verder te zetten (vb: Comesa/SADC/EAC vrijhandelszone)
74
Stand van ZakenCariforum EPA
Bevat vooral veel nieuwe verplichtingen voor de Caraïben, die op maat van EU geschreven zijn
Alle artikels over samenwerking en alles wat de Caraïben hebben voorgesteld is niet-bindend
Positieve maatregelen om de economie van Caraïben te bevorderen zitten niet in EPA, maar in hulpprogramma (waarvoor je dus geen EPA nodig had)
Er is geen periodieke evaluatie van de impact van het akkoord voorzien
75
EPA informatie http://www.acp-eu-trade.org/
http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/regions/acp/index_en.htm
http://www.acp.int
http://www.bilaterals.org
http://www.epa2007.org
Http://www.11.be > thema’s > EPA’s
76
EPA informatie
http://www.mo.be/index.php?id=268(Mo* paper over EPA’s)
http://www.11.be/11/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=18196&Itemid=147
(Vraag en Antwoord brochure over EPA’s)
http://ec.europa.eu/commission_barroso/michel/index_en.html
(Boekje van Louis Michel over EPA’s)
77
Global Europe
Het Europese
Handelsbeleid
78
Het Europese handelsbeleid In de EU is het handelsbeleid een
exclusieve bevoegdheid van de Unie (behalve exportpromotie)
De Commissie neemt initiatief, onderhandelt, stelt wetgeving voor en voert beleid uit
De Raad en het Parlement keuren samen wetgeving goed
79
Het Europese handelsbeleid De Raad keurt onderhandelingsmandaten
goed en stuurt onderhandelingen bij via Comité Handelsbeleid (Trade Policy Committee (TPC), vroeger de “C133”: werkgroep van EU27 met Commissie)
De Raad én het Parlement moet onderhandelingsresultaat goedkeuren
Parlement probeert meer greep te krijgen op onderhandelingsmandaat
80
Het Europese handelsbeleid Onderhandelingen:
Multilateraal : in de WTO Bilateraal: EPA’s, Centraal-America, Andes,
Mercosur, Euro-Med, Golf, India, ASEAN, Korea; Ukraïne; …
Opvolging uitvoering van akkoorden Bilateraal overleg: China, Rusland, USA Markttoegangsteams Anti-dumpingsmaatregelen
81
Het Europese handelsbeleid
Preferentiële markttoegang: GSP: gunstige invoertaksen voor alle
ontwikkelingslanden GSP+: extra markttoegang voor landen die
internationale milieu- en sociale normen respecteren
Everything But Arms: vrije markttoegang voor minstontwikkelde landen
Cotonou: vrije markttoegang voor ACP-landen Hulp voor handel
82
Global Europe, Competing in the world
EU handelsstrategie sinds 2006 Zeer offensief:
EU moet zorgen voor meer toegang voor Europese producten, goederen, diensten en investeringen op de wereldmarkt en in het bijzonder in groeilanden
Toegang krijgen tot markten, openbare aanbestedingen én grondstoffen
Versterkte bescherming van intellectuele eigendomsrechten, inclusief geografische benamingen
83
Global Europe, Competing in the world
EU handelsstrategie since 2006 Zeer offensief:
Niet enkel grensmaatregelen, ook aanpassen van binnenlandse regelgeving (niet-tarifaire belemmeringen)
Voorafgaande consultatie bij nieuwe regelgeving
Alsmaar minder flexibiliteit voor ontwikkelingslanden
84
Het Europese handelsbeleid
Onderhandelingsmandaat is geheim Onderhandelingen zijn geheim Parlement krijgt enkel verslagen van
Commissie en onderhandelingsresultaten te zien
Commissie werkt zeer nauw samen met bedrijfswereld
Vakbonden en civiele maatschappij enkel toegang tot “verwerkte” informatie, geen officiële stukken
85
Global Europe
Het Belgische
Handelsbeleid
86
Het Belgische handelsbeleid België neemt dagelijks deel aan
Europees handelsbeleid via TPC België geeft daarover geen enkele
informatie! Tenzij in algemene bewoordingen op
vraag van parlement of sporadische “consultatie” met de civiele maatschappij
87
Het Belgische handelsbeleid Parlement heeft niets te zeggen over
handelsbeleid Moet wel handelsakkoorden ratificeren
(goedkeuren zonder commentaar of wijziging)
Belgisch standpunt is vrijwel uitsluitend gebaseerd op wat bedrijfswereld wil
Belgische standpunt wordt wel overlegt met gewesten en tussen ministeries en kabinetten (maar kabinetten kennen en volgen de details niet)
88
Het Belgische handelsbeleid
Inhoud: “België staat volledig achter het beleid
van de Commissie” België voegt daar enkel eigen offensieve
en defensieve belangen aan toe (zoals gedefinieerd door bedrijfswereld)
Houdt pottenkijkers zover mogelijk weg Verdedigt wel opname van sociale
normen in handelsakkoorden
89
Handel en Waardig Werk
De sociale dimensie van de handel
90
Sociale dimensie Beperkte visie: handelsakkoorden moeten
bepalingen bevatten over naleven van arbeidsnormen
Ruime visie: handelsakkoorden moeten bijdragen tot sociale vooruitgang; alle bepalingen moeten geëvalueerd worden op hun sociale impact en bijgestuurd
Bijvoorbeeld: impact op tewerkstelling (in genderperspectief!) en inkomens; toegang tot diensten, tot geneesmiddelen, tot onderwijs en gezondheidszorg; mogelijkheden van kleine producenten; rol van overheidsbedrijven, enz.
91
Sociale dimensie Waardig Werk mag niet beperkt worden
tot een hoekje van een akkoord maar moet overal aan bod komen; anders enkel
Harde economisch akkoorden die enkel bedrijfsbelangen dienen met aan het eind enkele bepalingen over respecteren van arbeidsnormen
Vergt: transparantie en inspraak. Democratisering van het handelsbeleid !
92
Sociale dimensie
Beste “sociale hoofdstuk” in EU handelsakkoord tot nu toe: Caraïbische EPA
Oprichting van gezamenlijke raadgevend comité (Advisory committee)
Mag zich uitspreken over alle aspecten van akkoord
93
Sociale dimensie
Kan zelf sociale problemen aankaarten
Moet advies geven bij twijfel over naleving van internationale arbeidsnormen
Bij klachten wordt ook ILO gehoord En kan experten commissie worden
opgericht die rapport maakt
94
Sociale dimensie
Zaak kan voor Geschillencommissie gebracht worden die kan uitspraak doen en vragen om beleid aan te passen
Geschillencommissie kan bij weigering van aanpassing “gepaste maatregelen” op leggen
Maar: deze mogen niet bestaan uit opheffing van handelsvoordelen