1

ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Χημικά στοιχεία

Άτομο H μικρότερη μονάδα κάθε στοιχείου που διατηρεί τις ιδιότητές του

Συγκροτούν την ύλη γύρω και μέσα μας

2

Πυρήνας(πρωτόνια & νετρόνια)

Ηλεκτρόνιο

Ατομικά τροχιακάΑτομικά τροχιακά

3

Περιοδικός πίνακας των στοιχείωνΠεριοδικός πίνακας των στοιχείων

4

2x

Όνομα Σύμβολο Ατομικός αριθμός

Ατομική μάζα (Da)

Αριθμός δεσμών με άλλα άτομα

Υδρογόνο H 1 1 1

Άνθρακας C 6 12 4

Άζωτο N 7 14 3

Οξυγόνο O 8 16 2

Φωσφόρος P 15 31 5

Θείο S 16 32 2

Τα αφθονότερα στοιχεία στους ζωντανούς οργανισμούς

5

Ατομικός αριθμός Ο αριθμός των πρωτονίων στον πυρήνα

Ατομική μάζα ή ατομικό βάρος

Η μάζα ενός ατόμου του στοιχείου

6

Χημικοί δεσμοί

Απαιτούν τη συνεισφορά ηλεκτρονίων από τα συνδεόμενα άτομα

Ομοιοπολικοί δεσμοί

7

Μόρια

ΗΗ

ΗΗ

Ομοιοπολικοί δεσμοί

Ο

ΣτοιχείοΈνωση

Μοριακός τύποςΜοριακή μάζα, 18 Da1 mol, 18 g

8

Αλανίνη

C CO H

OH

NH

HC HH

H

Συντακτικός τύπος

9

H2N

Αλανίνη

Συντομευμένος συντακτικός τύπος

COOH

CH3

H

C

Μεθυλομάδα

Αμινομάδα

Καρβοξυλομάδα

10

Iόντα

Χημικές οντότητες με περίσσεια ή έλλειψη ηλεκτρονίων

Εμφανίζονται, επειδή κάποια άτομα είναι σταθερότερα, αν έχουν περισσότερα ή λιγότερα ηλεκτρόνια από όσα τους

αναλογούν.

Διάσταση νερού

Η2Ο

Η + ΟΗ -

11

Ιόν αλανίνης

+H3N

CH3

C

H

COO_

H2N COOH

CH3

H

C

Η + Η +

Φορτισμένη αμινομάδα

Φορτισμένηκαρβοξυλομάδα

12

Πολικότητα

Πολική ονομάζεται η χημική ένωση με ασύμμετρη κατανομή των ηλεκτρονίων στο μόριό της.

Μη πολική ονομάζεται η χημική ένωση με συμμετρική κατανομή των ηλεκτρονίων στο μόριό της.

ΗΗ

Ο

ΗΗ

C

Η

Η

δ +

δ –

13

Η πολικότητα καθορίζει την αναμειξιμότητα

Πολική ένωση αναμειγνύεται με άλλη πολική ένωση.

Μη πολική ένωση αναμειγνύεται με άλλη μη πολική ένωση.

Πολική ένωση δεν αναμειγνύεται με μη πολική ένωση.

14

Διαλύματα

Όταν από την ανάμειξη δύο ή περισσότερων ουσιών προκύπτει ένα μείγμα ομογενές (δηλαδή με την ίδια σύσταση σε όλη τη μάζα του), αυτό ονομάζεται διάλυμα.

Διαλύτης

Διαλυμένη ουσία

15

Συγκέντρωση

Συγκέντρωση μιας διαλυμένης ουσίας σε ένα διάλυμα είναι η ποσότητά της που περιέχεται σε μια ορισμένη ποσότητα διαλύματος ή διαλύτη.

Μονάδα συγκέντρωσης, mol/L

Συγκεντρώσεις ουσιών στα βιολογικά υγρά10-2 μέχρι 10-12 mol/L

16

Νερό

Ο διαλύτης στα βιολογικά συστήματα

Πολικές ενώσεις υδρόφιλες

Μη πολικές ενώσεις υδρόφοβες

17

Αντιδράσεις

Αντιστρεπτή αντίδραση

Οι αλληλεπιδράσεις που οδηγούν στο σχηματισμό νέων χημικών ενώσεων

H2N ΝH2

Ο

C + H2Ο 2 CΟ2ΝΗ3 +

Αντιδρώντα Προϊόντα

18

19

Η αρχή διατήρησης της μάζαςΌποια και όσα άτομα υπάρχουν στο ένα μέλος μιας εξίσωσης, πρέπει να υπάρχουν και στο άλλο.

Η αρχή διατήρησης του φορτίουΤο αλγεβρικό άθροισμα των φορτίων είναι ίδιο στα δύο μέλη της εξίσωσης.

Ισοσταθμισμένη αντίδρασηΠαρέχει όχι μόνο ποιοτικές, αλλά και ποσοτικές

πληροφορίες.

Αρχές που διέπουν τις αντιδράσεις

20

pH

I I I I I Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι I

Ο αρνητικός δεκαδικός λογάριθμος της συγκέντρωσης πρωτονίων

Δείκτης της οξύτητας των διαλυμάτων

pH = -log[H+]

pH 1 7 14

ΌξινοΦυσιολογικό

Ουδέτερο Αλκαλικό

Oι αγκύλες δείχνουν

συγκέντρωση

21

pH γνωστών υγρών

Κάτι κουρασμένοι μύες

22

Κατηγορίες βιολογικών ουσιών

Νερό

Ανόργανα ιόντα

Ανόργανες

, Κ+ Cl–, , Ca2+

HCO32–Mg2+,

Νa+ ,

Πρωτεΐνες

Νουκλεϊκά οξέα

Υδατάνθρακες

Λιπίδια

Οργανικές

HPO42–

,