03 lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (i) artar. ana koldan geçen...

16
ELEKTRİK VE MANYETİZMA 45 BÖLÜM 3 LAMBALAR MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ 1. X Y Z T P Anahtarlar açıkken T, Y ve Z lambaları yanar. Anahtarlar kapatıldığında T söner. X ve P yanmaya başlar. Y ve Z ışık vermeyi sürdürür. CEVAP C 2. + K L M X N P Z Anahtarlar açık iken X lambası yanmaz. Anahtar- lar kapatıldığında K, L, M, N ve P lambaları söner. Z lambası ise yanmaya devam eder. Toplam 5 lamba söner. CEVAP D 3. X Y T K N L P M Z R X ve Y anahtarları açık, Z ve T kapalıyken P, M, N ve L lâmbaları yanmaktadır. X ve Y anahtarla- rı kapatıldığında K ve R lâmbalarının üzerinden akım geçeceği için bu lâmbalar yanar. Z ve T açıldığında ise P ve M lâmbaları söner. Her iki durumda yanan lâmbalar N ve L dir. CEVAP C 4. + N K L M Y Z X L lambasının ışık vermesi için X anahtarı kapatıl- malıdır. Z anahtarı kapatıldığında N ve M lambaları kısa devre olur. Y anahtarını kapatmak hiçbir şeyi değiştirmez. Bu durumda yalnız X anahtarının kapatılması, gerekli ve yeterlidir. CEVAP A 5. + 1 2 3 4 5 X Yalnız X in yanması için yalnız X üzerinden akım geçmelidir. Bu durumda, 3 ve 4 lambaları kapatıl- malıdır. CEVAP C 6. L M K ε Elektrik devresinde yalnız K anahtarı kapatıldığın- da yanan lamba sayısı n 1 = 3, yalnız L anahtarı kapatıldığında yanan lamba sayısı n 2 = 4, yalnız M anahtarı kapatıldığında yanan lamba sayısı n 3 = 1 olur. n 2 > n 1 > n 3 olur. CEVAP B

Upload: others

Post on 07-Sep-2019

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 45

BÖLÜM 3

LAMBALAR

MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1.

X

Y

Z

TP

Anahtarlar açıkken T, Y ve Z lambaları yanar.AnahtarlarkapatıldığındaTsöner.XvePyanmayabaşlar.YveZışıkvermeyisürdürür.

CEVAPC

2.

+ –

K

L

M

X

N P

Z

Anahtarlaraçık ikenX lambası yanmaz.Anahtar-larkapatıldığındaK,L,M,NvePlambalarısöner.Z lambası ise yanmaya devam eder. Toplam 5lambasöner.

CEVAPD3.

X

Y

TK

NL

PM Z

R

XveYanahtarlarıaçık,ZveTkapalıykenP,M,NveL lâmbalarıyanmaktadır.XveYanahtarla-rı kapatıldığında K ve R lâmbalarının üzerindenakım geçeceği için bu lâmbalar yanar. Z ve Taçıldığında ise P veM lâmbaları söner. Her ikidurumdayananlâmbalarNveLdir.

CEVAPC

4.

–+

N

KL

MY

ZX

L lambasınınışıkvermesi içinXanahtarıkapatıl-malıdır.

Z anahtarı kapatıldığındaN veM lambaları kısadevreolur.

Yanahtarınıkapatmakhiçbirşeyideğiştirmez. Bu durumda yalnız X anahtarının kapatılması,

gerekliveyeterlidir.CEVAPA

5.

+ –

1

2

3 45 X

YalnızX inyanması içinyalnızXüzerindenakımgeçmelidir.Budurumda,3ve4 lambalarıkapatıl-malıdır.

CEVAPC

6.

L

MK

ε

ElektrikdevresindeyalnızKanahtarıkapatıldığın-da yanan lamba sayısı n1 = 3, yalnız L anahtarıkapatıldığındayanan lambasayısı n2 =4, yalnızM anahtarı kapatıldığında yanan lamba sayısın3=1olur.

n2 > n1 > n3olur.CEVAPB

Page 2: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA46

MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1.

L

K

B C

A D

ε

� MlambasıABarasınaparalelbağlandığında,Klambasınınuçlarıarasındakigerilimazaldı-ğındanparlaklığıazalır.

� MlambasıACarasınaparalelbağlandığında,K lambasının uçları arasındaki gerilim değiş-mediğindenparlaklığıdeğişmez.

� M lambasıCDarasınaseribağlandığında,Klambasınınuçlarıarasındakigerilimazaldığın-danparlaklığıazalır.

Bunagöre,KlambasınınparlaklığınıazaltmakiçinIveIIIişlemleritekbaşınayapılmalıdır.

CEVAPD

2.

L

M

Şekil-Ι

K

M

Şekil-ΙΙ

L

Kε ε ε ε ε

Şekil-Idelambalarınuçlarıarasındakigerilimler: K L M ––– ––– ––– 2ε ε εolur. Şekil-IIdelambalarınuçlarıarasındakigerilimler: K L M ––– ––– ––– ε ε 2εolur.

Buna göre, K lambasının parlaklığı azalır; L ninparlaklığı değişmez, M lambalarının parlaklığıartar.

CEVAPB

3.

X

Y

Z T

L M

K

ε

3i

i

i i

3i

XlambasınınenparlakyanmasıiçinLveManah-tarlarıkapatılmalıdır.

CEVAPE

4.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙΙŞekil-ΙΙ

K

L

M

ε ε ε εε ε ε

K,L,Mlambalarınınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε ε εolur.

Bunagöre,

IK = IL = IMolur.CEVAPA

5.

X Y

Z

K

L

ε

Kanahtarıkapalı,Lanahtarıaçıkikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

23ε

3ε olur.

Kanahtarıaçık,Lanahtarıkapalıikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

2ε 0olur.

(kısadevre)

Bunagöre,X lambasınınparlaklığıazalır,Y lam-basınınparlaklığıartar,Zlambasısöner.

CEVAPD

6.

L

4

3

2

KM

5

1

ε

Elektrik devresindeki 1 ve 5 numaralı anahtarlarkapatıldığında K, L, M lambaları seri bağlı halegelirlerveeşitparlaklıktayanarlar.

CEVAPB

Page 3: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 47

7.

K N

ML

ε

ε/3ε/32ε/3

ε

Lambaların parlaklıkları PK, PL, PM, PN arasındaPK>PL>PM=PNilişkisivardır.

CEVAPA

8.

X

K

L

M

ε ε

ε

ε ε

εε

Devrede;

KanahtarıkapatılırsaXinüzerindekigerilimε,

LanahtarıkapatılırsaXinüzerindekigerilim4ε,

ManahtarıkapatılırsaXinüzerindekigerilim3ε

olur.Budurumda,elektrikdevresindekiLanahtarıkapatıldığındaXlambasıenparlakyanar.

CEVAPB

9.

X

K Z

Y

L

ε

Kanahtarıkapalı,Lanahtarıaçıkikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

2ε εolur.

Kanahtarıaçık,Lanahtarıkapalıikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

23ε

3ε olur.

Bunagöre,X lambasınınparlaklığı artar,Y veZlambalarınınparlaklıklarıazalır.

CEVAPE

10.

K L

M

εε

A B

A B

AA B

Lambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε 2ε εolur.

Bunagöre;K,L,Mlambalarınınparlaklıkları PK,PL,PMarasındaPL>PK=PMilişkisivardır.

CEVAPC

11. Lambalarınüzerlerindengeçenakımlar,

iA = Rf

iB = R2

f

iC = R2

f

iD = R R2 2

3f f f f+ +=

iE = R R R2 2

2f f f f+= =

olur. D şıkkında verilen lambaların üzerlerindengeçen akımlar en fazla olacağından bu lambalarenparlakyanar.

CEVAPD

12.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙΙŞekil-ΙΙ

K LM

ε2=3V/2ε1=2V

ε3=V

V V V/2 V

K,L,MlambalarınınuçlarıarasındakigerilimlerVolsun.

ε1 = 2V

ε2 = V23

ε3=Volur. Bunagöre, ε1 > ε2 > ε3olur.

CEVAPA

Page 4: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA48

MODEL SORU - 3 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1.

X

K

L

ε

K, L anahtarları açık iken X lambasının uçları

arasındaki gerilim2ε , t sürede harcadığı elektrik

enerjisi,

. .ER

tR

t24

22

εε

= =b l

olur.

K, L anahtarları kapalı iken X lambasının uçlarıarasındaki gerilim ε, t sürede harcadığı elektrikenerjisi,

.ER

tı2ε

= olur.

Bunagöre,

.

.

EE

Rt

Rt

4

2

ε

= =

Eı=4Eolur.CEVAPE

2.

K

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ

L

ε ε

ε ε/3

2ε/3

ε/3

KveLlambalarınınuçlarıarasındakigerilimler:

K L ––– ––– ε

3ε olur.

Bunagöre,tsüredeKlambasınınharcadığıener-jinin,Llambasınınharcadığıenerjiyeoranı,

.

.

WW

Rt

Rt

3

9L

K2

2

ε

ε= =b l

olur.

CEVAPD

MODEL SORU - 4 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1.

Şekil-Ι

K

Şekil-ΙΙ

L

Şekil-ΙΙΙ

M

ε ε

ε ε

ε

εi1

i2

iı3

iı3i3

Şekil-Idekidevrede:

Devredengeçenakım,

i1 = R R22ε ε

= olur.

Klambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

tKε

tK = qRε olur.

Şekil-IIdekidevrede:

Üreteçlerdengeçenakım,

i2 = R R2 4

2

ε ε= olur.

Llambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t4

tL = qR4ε olur.

Şekil-IIItekidevrede:

Üreteçlerdengeçenakım,

i3 = Rε olur.

Mlambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

tMε

tM = qRε olur.

Bunagöre, tK = tM > tLolur.

CEVAPE

Page 5: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 49

2.

X

K

L

εε ε

KveLanahtarlarıkapatıldığındaüreteçlerparalelbağlıhalegelir.

K ve L anahtarları açık ikenX lambasının uçlarıarasındaki gerilim ε, kapatıldıklarında ise yine ε olur.

Bunagöre,Kanahtarı kapatıldığındaX lambası-nın,

Parlaklığıdeğişmez. I.yargıdoğrudur. III.yargıyanlıştır.

Üreteçlerden çekilen akım azaldığından ışıkvermesüresiartar.

II.yargıdoğrudur.CEVAPD

3.

Şekil-Ι

K

Şekil-ΙΙ

L

Şekil-ΙΙΙ

M

εε ε

ε

ε

i1

i2

i3

iı3

iı3

Şekil-Idekidevrede: Devredengeçenakım,

i1 = Rε olur.

Klambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

tKε

tK = qRε olur.

Şekil-IIdekidevrede: Anakoldangeçenakım,

i2 = R R2

2 4ε ε= olur.

Llambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t4

tL = qR4ε olur.

Şekil-IIItekidevrede:

Anakoldangeçenakım,

i3 = R2ε olur.

Üreteçlerdengeçenakım,

iı3 = R4ε olur.

Mlambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t4 Mε

tM = qR4ε olur.

Bunagöre,

tM > tK > tLolur.

CEVAPB

4.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ

Şekil-ΙΙΙ

X Y

Z

M

L

εε

ε

HerbirlambanındirenciRiseüreteçlerdençekilenakım,

R

i f= olmaküzere, X Y Z ––– ––– ––– İlkdurum i i i/3 Sondurum 2i i/2 i

olur.Üreteçlerinömrüyani lambaların ışıkvermesüresiakımiletersorantılıdır.

Şekil-Idekidevrede:

ÜreteçtençekilenakımartacağındantX azalır.

Şekil-IIdekidevrede:

Üreteçlerinherbirindeneşitmiktardaakımçekile-ceğindentY artar.

Şekil-IIItekidevrede:

ÜreteçtençekilenakımartacağındantZ azalır.

CEVAPD

Page 6: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA50

1.

• •

i

pil

f

f• •

i

i R

pil

f

• •R f

Lambayabir lambadahaparalelbağlanırsaüze-rindeki gerilim değişmez dolayısıyla parlaklığıdeğişmez.

I.yargıdoğrudur. Devredekieşdeğerdirençyarıyaineceğindenpilin

üzerindengeçenakımikikatınaçıkar. Pildençekilenakımartacağındanpilinömrüazalır. II.veIII.yargılardoğrudur.

CEVAPE

2.

türbin

pompa

suakışı akım yönü

pil

• •

Elektrikdevresiilemodelkarşılaştırıldığında akım$suakışı türbin$lamba pompa$pil(üreteç) olarakmodellenmiştir. I.,II.veIII.yargılardoğrudur.

CEVAPE

3. Zeynep, pillerin (–) kutuplarını (1 ve 3) X e, (+)kutuplarını(2ve4)Yyebağladığındanpillerlam-balaraparalelbağlanmışolur.

I.yargıdoğrudur. Defne,2ve3ucunu(+ve–kutuplarınıbirleştirip

1ucunuXe,4ucunuYyebağladığındapilleriseribağlamışolur.

II.yargıdoğrudur. Piller seri bağlandığında devreden daha fazla

akımgeçtiğindenDefne’ninkurduğudevredelam-balardahaparlakyanar.

III.yargıyanlıştır.CEVAPC

4.

• • • •

K R L

i

Şekil-I

f

R• • • •

K R L

Şekil-II

f

R

• •

M R

LambalarınherbirinindirenciRolsun.Şekil-Idekilambalarınüzerlerindengeçenakımlar,

iR R R2

f f=

+= olur.

L lambasınaparalelbir lambadahaeklendiğindeanakoldangeçenakım,

iı = f

Reş =

R R

2

3 3

2f f= olur.

Klambasınınüzerindengeçenakımartacağındanlambanın ışık şiddeti (I) artar.Ana koldan geçenakımarttığındaüretecinömrüazalır.DolayısıylaKlambasınınışıkvermesüresi(t)azalır.

CEVAPD

5.

• •

Şekil-II

K L

Şekil-I

• •

ŞekillerincelendiğindeŞekil-Idekipillerseri,Şekil-IIdekipillerparalelolarakbağlanmıştır.BudurumdaK lambasınınolduğudevredekipiller seri, L lam-basının olduğu devredeki piller paralel bağlıdır.Herbirpilinüzerindekigerilimf iseKlambasınınüzerindeki gerilim 3f, L nin üzerindeki gerilim f olur.KlambasıLdendahaparlakyanar.

I.yargıyanlıştır.II.yargıdoğrudur.

Üreteçler paralel bağlandığında lambaların ışıkverme süresi fazladır. L nin ışık verme süresi Kdenfazladır.

III.yargıdoğrudur.CEVAPD

ÇÖZÜMLERTest

1Lambalar

Page 7: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 51

6.

Şekil-I

X

Şekil-II

Y

Şekil-III

Z

Şekil-I ve Şekil-II deki piller düz bağlanmıştır.Sadecekutuplarınyerlerideğişiktir.DolayısıylaXveYfenerlerieşitşiddetteveeşitsüredeyanar.

I.yargıdoğrudur.III.yargıyanlıştır. Şekil-III te Z lambasının pillerinin kutupları ters

bağlıolduğundanZfeneriışıkvermez. II.yargıyanlıştır.

CEVAPA

7. Lambalardanbirisiçıkartılırsadevreaçılır,devre-denakımgeçmez.

Diğerlambadasöner. I.yargıdoğrudur. Pillerden birisi ters çevrilip yuvasına takıldığında

toplamemksıfırolur.Devredeakımoluşmaz. II.yargıdoğrudur. Devrede piler ve lambalar birbirlerine seri olarak

bağlanmıştır. III.yargıyanlıştır.

CEVAPC

8.

3 4

X Y

LK

• •

• •

Y

1 2••

X

1ve3uçlarınıKye,2ve4uçlarınıLyebağlarsapillerparalelolurvelambayanar.

I.yargıdoğrudur. 1ucunuKye,3ucunu2ye,4ucunuLyebağlarsa

pillerseribağlanırvelambaenparlakyanar. II.yargıdoğrudur. 1ucunuLye,2ucunu4e,3ucunuKyebağlarsa

pillertersbağlanmışolur.Lambayanmaz. III.yargıdoğrudur.

CEVAPE

9.

Şekil-II

K L

Şekil-I

• •

• •

Pillerin (+) kutupları bir noktaya (–) kutuplarıdabaşkabirnoktayabağlıisebubağlamaparaleldir.BudurumdaIlgınŞekil-Idekidevreyiseri,ElifiseŞekil-IIdekidevreyiparalelbağlamıştır.

Şekil-I deki devrede piller seri bağlı olduğundanlambadahaparlakvekısasüreyanar.Şekil-IIdekiüreteçlerparalelbağlıolduklarındanlambaŞekil-Idekinegöreazparlakvedahauzunsüreyanar.

CEVAPA

10.

• •

Şekil-I

• • • •

Şekil-II

• •

Şekil-III

• •

Şekil-IV

• •

Tuna “Paralel bağlı lamba sayısı arttıkça lambaparlaklığı değişmez.” hipotezini doğrulamak içinen az bir pile bağlı lamba alınıp, daha sonradalambaya paralel yeni lambalar paralel bağlamasıgerekir.

BudurumdaiseŞekil-IveŞekil-IVdegözlenmek-tedir.

CEVAPB

Page 8: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA52

1.

X Y

Z

ε

Elektrik devresindeki K anahtarı kapatıldığındaYveZlambalarıışıkverir.

CEVAPE

2.

Y

X Z

K L

M

N

ε

Elektrik devresindeki yalnız Z lambasının ışıkverebilmesiiçinKveManahtarlarıkapatılmalıdır.

CEVAPB

3.

K

L M

N

P

ε=5V

3V

2V

VV

ε=5V

Elektrik devresindeki en parlak yanan lamba Plambasıdır.

CEVAPE

4.

X Y

Z

T

M

N

P

K

L

ε

KanahtarıaçılırsaX,Y,Zlambalarısöner,Tlam-basıyanar.

CEVAP A

5.

K

L

ε1 2

3

4

5

6

ElektrikdevresindeKveLanahtarlarıaçıkiken1,2,3ve4nolulambalarışıkverir.Işıkverenlambasayısın1=4tür.K,Lanahtarlarıkapalı ikenışıkverenlambasayısın2=6dır.

Bunagöre,

nn

64

32

2

1 = = olur.CEVAP C

6.

X

Z

Y

L

K

ε

Kanahtarıkapalı,Lanahtarıaçıkikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

3ε 2

3ε olur.

Kanahtarıaçık,Lanahtarıkapalıikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– ––– 2

3ε olur.

Bunagöre,yalnızYlambasınınparlaklığıdeğişmez.CEVAP B

ÇÖZÜMLERTest

2Lambalar

Page 9: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 53

7.

X Y

K

Z

ε

Aε/2 ε

ε/2

B

BB

K lambası açık iken lambaların uçları arasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– –––

2ε ε

2ε olur.

Kanahtarıkapalıikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– ––– ε ε 0olur. (kısadevre)

Bunagöre,

� Xlambasınınparlaklığıartar. I.yargıdoğrudur.

� Ylambasınınparlaklığıdeğişmez. II.yargıdoğrudur.

� Zlambasısöner. III.yargıdoğrudur.

CEVAP E

8.

ML

K

Şekil-Ι Şekil-ΙΙΙŞekil-ΙΙ

ε

εε ε ε ε ε ε

ε

ε

2ε ε

ε

Lambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε 2ε εolur.

Bunagöre, PL>PK=PMolur.

CEVAP D

9.

Şekil-Ι

K

Şekil-ΙΙ

L

Şekil-ΙΙΙ

Mεε

ε

ε

ε ε

ε

Lambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε ε εolur.

Bunagöre, PK=PL=PMolur.

CEVAP C

10.

K

X

Z

Y

ε

A

B

A A

A AB

A

Kanahtarıkapalıikenlambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– ––– ε ε εolur.

Kanahtarı açık iken lambalarınuçları arasındakigerilimler:

X Y Z ––– ––– ––– ε ε 0olur.

Bunagöre,

� Xlambasınınparlaklığıdeğişmez. I.yargıdoğrudur.

� Ylambasınınparlaklığıdeğişmez. II.yargıyanlıştır.

� Zlambasısöner. III.yargıdoğrudur.

CEVAP C

Page 10: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA54

11.

K L

M

ε ε ε ε ε

2ε ε

Lambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– 2ε ε 3εolur.

Bunagöre; ΙM > ΙK > ΙLolur.

CEVAP B

12.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ

K L

M

N

P

ε22ε

ε ε

� Şekil-I deki elektrik devresinde L lambasınınuçlarıarasındakigerilimεolur.

� Şekil-IIdekielektrikdevresindeNlambasının

uçlarıarasındakigerilim2

3–2ε ε

tür.

Bunagöre,

32–2ε ε

ε=

ε2 – 2ε=3ε ε2 = 5εolur.

CEVAP B

Page 11: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 55

1.

L

M

NK ε

Elektrik devresindeki lambaların tümünün ışıkverebilmesiiçinKveLanahtarlarıkapatılmalıdır.

CEVAPB

2.

X

Z

Y

K

L

M

ε

AA

k›sadevre

ElektrikdevresindekiK,L,Manahtarlarıkapatıldı-ğındaYveZ lambaları ışıkverir.X lambasıkısadevreolduğundanışıkvermez.

CEVAPD

3.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙΙŞekil-ΙΙ

M

K

L

R

R

R

R

εε

ε

K,L,M lambalarınınuçlarıarasındakiVK,VL,VM gerilimleriarasındaVL > VM > VKilişkisivardır.

Bunagöre,PL>PM>PKolur.CEVAPC

4.

KL

M

N

ε

Elektrik devresindeki lambaların tümünün ışıkverebilmesiiçinMveNanahtarlarıkapatılmalıdır.

AyrıcaNveLveyaNveKkapatılırsadaolur.CEVAPD

5.

K

L M

ε

Elektrik devresindeK, L,Manahtarları açık ikenışıkverenlambasayısın1=2;K,L,Manahtarlarıkapalıikenışıkverenlambasayısın2=4tür.

Bunagöre,

nn

42

21

2

1 = = olur.CEVAPB

6.

T

XZ

U

Y

V

4i

i 2i i

2i

i

k›sadevre

3i

4i

ε

i

Şekildegörüldüğügibi;X,Y,ZveUlambalarındangeçen akımlar eşittir. Buna göre, bu lambalarınparlaklıklarıbirbirineeşittir.

CEVAPE

7.

M

Reosta

K

L

ε

Reostanınsürgüsüokyönündeçekildiğindedev-renineşdeğerdirenciazalır.

� K ve M lambalarından geçen elektrik akımıarttığından,parlaklıklarıartar.

� Llambasındangeçenelektrikakımıazaldığın-dan,parlaklığıazalır.

CEVAPD

ÇÖZÜMLERTest

3Lambalar

Page 12: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA56

8.

K

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ

L

ε εε

ε

i1i2

iı2

iı2

i2

Şekil-Idekidevrede: Devredengeçenakım,

i1 = R2ε olur.

Klambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t2

Kε ⇒ tK = qR

2ε olur.

Şekil-IIdekidevrede: Anakoldangeçenakım,

i2 = Rε olur.

Üreteçlerdengeçenakım,

iı2 = R2ε olur.

Mlambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t2 Lε ⇒ tL = qR2

ε olur.

Bunagöre,

tt

qR

qR22 4

1

L

K

ε

ε= = olur.CEVAPA

9.

YX

Z

K

ε

ε/2 ε/2

ε

K lambası açık iken X, Y, Z lambalarının uçlarıarasındakigerilim:

X Y Z ––– ––– –––

2ε εolur.

Kanahtarıkapalı ikenX,Y,Zlambalarınınuçlarıarasındakigerilim:

X Y Z ––– ––– ––– 2

3ε εolur.

Bunagöre, � Xlambasınınparlaklığıartar. I.yargıdoğrudur. � Ylambasınınparlaklığıazalır. II.yargıdoğrudur. � Zlambasınınparlaklığıdeğişmez. III.yargıdoğrudur.

CEVAPE

10.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙΙŞekil-ΙΙ

KL

M

ε εε ε ε

ε

ε

Lambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε 2ε εolur.

Bunagöre, PL>PK=PMolur.

CEVAPB

11.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ Şekil-ΙΙΙ

ε ε ε εε

Şekil-Idekidevrede: Lambanıntsüredeharcadığıelektrikenerjisi,

W1 = 2

.R

t2ε^ h

W1 = 4 .R

t2ε olur.

Şekil-IIdekidevrede: Lambaların t sürede harcadıkları toplam elektrik

enerjisi,

W2 = .R

t22 2ε^ h

W2 = .R

t2 2ε olur.

Şekil-IIItekidevrede: Lambaların t sürede harcadıkları toplam elektrik

enerjisi,

W3 = .R

t

2

W3 = .R

t2 2ε olur.

Bunagöre, W1 > W2 = W3olur.

CEVAPD

Page 13: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 57

12.

YX

ε ε

K anahtarı açık iken X ve Y lambalarının uçlarıarasındakigerilimler:

X Y ––– –––

32ε

32ε olur.

Kanahtarıkapalı ikenXveY lambalarınınuçlarıarasındakigerilimler:

X Y ––– ––– 2ε εolur.

Buna göre, X lambasının parlaklığı artar, Ylambasınınparlaklıklarıazalır.

CEVAPA

Page 14: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA58

1.

+ – + –V1=2V V2=V

X Y

+ –V3=3V

Z

Şekil-I Şekil-II Şekil-III

2V

V V

V

V

V

2V V V

Lambalar özdeş veparlaklıkları aynı olduğundangerilimlerideaynıdır.

Budurumda,

V1 = 2V

V2 = V

V3=2V+V=3Volur.

Bunagöre,V3 > V1 > V2bulunur.

2.

P

+–

X Y

Z

Anahtarlarkapatıldığındadevredengeçenanakolakımıartar.DolayısıylaYveXüzerindekigerilimazalır. Z üzerindeki gerilim değişmez. ParlaklıkgerilimledoğruorantılıolduğundanXinparlaklığıazalır,Yninkiartar,Zninkideğişmez.

3.

+ –

K

P

ML

V

i

i

2i

4i 4i

3i

Anakol akımına 4i dersek; P ve L paralel kollarüzerindeolduğundankollardakigerilimlereşittirveakımdirençle(lambasayısı)tersorantılıdır.

Budurumda,

Ldeniakımı

Pden2iakımı

Mden3iakımı

Kden4iakımıgeçer.

Lambalarınparlaklıkları;K>M>P>Lolur.

4.

K

M

L LK

M

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ

ε ε ε

ε

ε

ε

Şekil-Idelambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– 2ε ε εolur.

Şekil-IIdelambalarınuçlarıarasındakigerilimler:

K L M ––– ––– ––– ε ε 2εolur.

Bunagöre,Kninparlaklığıazalır,Lninkideğişmez,Mninkiartar.

AdıveSoyadı :.....................................

Sınıfı :.....................................

Numara :.....................................

AldığıNot :.....................................

BölümYazılı Soruları

(Lambalar)ÇÖZÜMLERÇÖZÜMLERÇÖZÜMLER

Page 15: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 59

5.

+ –

1

2

3

4

5

6

Lambaların eşit şiddette akım vermesi için hepsiseriyadaparalelbağlanmalıdır.Budurumda1ve3anahtarlarıkapatılırsaseriolurlarveeşitşiddetteışıkverirler.

6.

+ –

K

L

M N

X

Y

TümanahtarlarkapatılırsaXveY lambalarıkısadevreolur.Geriyekalandörtlambayanar.

7.

+ –

K L L K K L

LK

K

KK

LK

Şekildeki devrede 5 lamba birbirine paralel, ikilambadabirbirineserivediğerlerineparalelbağ-lanmıştır.Budurumdaen fazla5 lambaeşitpar-laklıktayanar.

8.

VV

Şekil - I Şekil - II

V

V

V

V/3

V/3 V/3

.

. .

PR

V

R

V

PR

Volur

33

3

3

2

2

2

1

2

= =

=

d n

P1veP2güçlerioranlanırsa,

PP

RVRV

33

91

2

2

2

1 = = olur.

9.

K L

MR 2R

3R

i

i

ParlaklıkP=i2.Rileifadeedilir.KveLlambaların-dangeçenakımiise,Mlambasındangeçenakımdai olur.

PK=i2.R

PL=i2.2R

PM=i2.3R

olduğundan,PM>PL>PKolur.

Page 16: 03 Lambalar sbcz - musaozdemir.com.tr · lambanın ışık şiddeti (I) artar. Ana koldan geçen akım arttığında üretecin ömrü azalır. Dolayısıyla K lambasının ışık

ELEKTRİK VE MANYETİZMA60

10.

Şekil-Ι Şekil-ΙΙ Şekil-ΙΙΙ

K ML

ε

εε ε

ε ε

i1i2 iı2

i3

iı2

Şekil-Idekidevrede:

Devredengeçenakım,

i1 = R R22ε ε

= olur.

Klambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

tKε

tK = qRε olur.

Şekil-IIdekidevrede:

Devredengeçenakım,

i2 = R2ε olur.

Üreteçlerdengeçenakım,

iı2 = R4ε olur.

Llambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t4 Lε

tL = qR4ε olur.

Şekil-IIItekidevrede:

Anakoldangeçenakım,

i3 = R R2

2 4ε ε= olur.

Mlambasınınışıkvermesüresi,

q = .R

t4

tM = qR4ε olur.

Bunagöre,

tL > tK > tMolur.