01 bolum bilgisayar tanitimi ve bolumleri

8/20/2019 01 Bolum Bilgisayar Tanitimi Ve Bolumleri

1/27

BİLGİSAYAR ve TEMEL YAPISI

Günümüz bilgi çağında, eğitim sürecindeki herkes bilgisayarkullanmak gerektiğini bilmektedir. Önceleri teknik bilgileri olan uzman

kişiler tarafından kullanılan bilgisayarlar artık her kesimden insanlartarafından kullanılmaktadır. Hastanelerde, fabrikalarda, deletdairelerinde, okullarda kısaca her yerde kullanım alanı olan bilgisayar,insanların yaşantısında !nemli bir rol oynamaktadır. "undan dolayı,bilgisayar kullanmak kısaca bilgisayar okuryazarı olmak artıkzorunluluk halini almıştır. "u b!lümde #$için bilgisayar kullanıyoruz e!ğreniyoruz%& sorusunun yanıtı yanında, bilgisayarlar hakkında temelbir bilgi bulacak, bilgisayar ile tanışacaksınız.

BİLGİSAYAR(Computer)

'endisine girdi olarak erilen erileri, (rogram adı erilen birdizi komuta g!re işledikten sonra, sonuçları çıktı olarak erenelektronik aygıtlardır. "ilgisayarlara, gelişmiş bir hesa( makinesidenilebilir. )ncak aritmetiksel işlemler yanında mantıksal işlemleri deya(abilen bir hesa( makinesidir.

"ilgisayar denilince akla kişisel bilgisayarlar gelir. *ysa tanımdayer aldığı gibi işlem ya(an aygıtların tümü bilgisayardır. "anka)+-leri, atabanklar, /e( +elefonları, 0/10 g!stericiler, 23çalarlar günlük yaşamda kullandığımız bilgisayarlara !rnektir.

"u kitabınkonusunu 'işisel"ilgisayarlar 42/ 12ersonal /om(uter5oluşturmaktadır.

6esimde kasa, ekran, klaye, fareden oluşan standart bir bilgisayar g!rünmektedir.

7


2/27

İKİLİ (Binary) SAYI SİSTEMİ:

"ilgisayarlar eriyi ikili 4binary5 sayı tabanında işlerler.

Günlük hayatta onluk sayı sistemi kullanılmaktadır. *nluk sayı

sistemi 8 ile 9 arasındaki 78 adet sayı sembolünden oluşur."ilgisayarlar ise tüm işlemlerini ikili sayı sisteminde ya(arlar :kili sayısistemi ise 8 e 7 sayılarından oluşur.

*nluk sayı sistemi-nde sayının g!sterimi 78-un katları biçimindeya(ılır. Örneğin;3 4 3?783 @


3/27

aha büyük bellek birimlerini g!stermek için 78A=-ün katlarıkullanılır.

78A= "yte > 7 'b. 4'ilo "yte5

78A= 'byte > 7 b. 4ega "yte5 78A= byte > 7 Gb. 4Giga "yte5 78A= Gbyte > 7 +b. 4+erra "yte5

"una g!re bir disketin ka(asitesini e alabileceği bilgimiktarını hesa(lamak gerekirse, kolay bir matematiksel işlemya(mak gerekecektir. 'ullandığımız disket 3.< inçlik e 7==8'byte ka(asiteye sahi( bir disketse;

7==8 78A= > 7=D=


4/27

Bi,-i İ.,em Kavram/

26*G6), bilgisayara yüklenen erilerin işlenme biçimini bilgisayarabildiren komutlar dizisidir. "ilgisayarı (rogramlar olmadan

kullanabilmemiz olanaksızdır. "ilgisayarda eri, işlem, bilgiden oluşanbilgi işlem karamını inceledikten sonra I$için bilgisayar kullanıyoruz%Isorusunun yanıtını arayalım. :lk ya(ılan bilgisayardan bu yanabilgisayar teknoloJisinde büyük gelişmeler oldu. "u gelişmelerden en!nemli olanı bilgisayarın boyutlarıdır. aha !nce sadece büyükişletmeler tarafından kullanılan bilgisayarlar artık, boyutlarınınküçülmesi ile elere kadar girmiştir. $için bilgisayar kullanıyoruzsorusunun yanıtını, bilgisayar ile insanın karşılaştırmasını ya(arakbulmak doğru olacaktır.

• İŞLEM HIZI : $ormal zeka düzeyine sahi( insanlar herhangi üç

basamaklı iki sayının çar(ımını yaklaşık 38 saniye içinde ya(arlar."!yle bir işlem


5/27

"ilgisayarı iki ayrı b!lüme ayırı( incelemek doğru olacaktır."unlardan birincisi donanım, ikincisi yazılımdır.

BİLGİSAYAR

#+AIM 4HardKare5 YA0ILIM 4CoftKare5

71 +emel "ileşenler 71 Cistem Lazılımları 4MindoKs, C1os5

A1 "ellek "irimleri A1 2aket 2rogram Lazılımları 4*fis 2rog.5

31 ere "irimleri 31 2rogramlama dilleri, erleyici

Lazılımları 4/@@, 2ascal, "asic5

a1 Giriş "irimleri

b1 ıkış "irimleri

c1 GirişEıkış "irimleri

#+AIM(1ar23are):

"ilgisayarın fiziksel (arçalarına donanım denir. onanımıg!relerine g!re b!lümlerine ayırabiliriz.

TEMEL BİLE'ELER

Anakart(Mainboard):

"ir bilgisayarda tüm bileşenler )nakarta bağlanır. "u bileşenleranakartı bir (latform olarak kullanır. )nakart üzerinde yongalar,transist!rler, eriyolları, çeşitli donanımlar için yualar, bağlantıka(ıları e soketler bulunan baskılı bir dere elemanıdır. "irbilgisayarın !zelliklerini belirleyen en !nemli bileşendir.

)nakart üzerindeki elektronik bileşenler, bu bilgisayara hangitür işlemciler takılabileceğini, en yüksek bellek ka(asitesinin ne

olacağını, hangi donanım teknoloJilerini destekleyeceğinibelirlemektedir. "ir anakartın destekleyeceği teknoloJileri belirleyen en!nemli fakt!r anakartın yongasetidir. Longaseti 4chi(set5, anakartınbeynini oluşturan entegre deredir. )nakartları ayıran en !nemli!zellik, desteklediği işlemcidir. "ir işlemci 4Örn;2entium NNN5 içinüretilmiş anakarta, başka bir işlemci4Örn; 2entium NN ya da 2entiumN05 takılamaz. :şlemci, !nbellek, sistem eri yolları, çere birimleri,kısaca bilgisayar içindeki her bileşen arasında eri akışını denetleyenbirimdir.


6/27

&eriyo,u (B*S) : "ilgisayar içindeki bileşenler birbirleriyle çeşitli

şekilde haberleşerek bir uyum içinde çalışırlar. "ileşenler birbirleriylehaberleşmeyi eriyolları aracılığıyla ya(ar. aha kolay bir anlatımla;bir bileşenden diğerine erileri iletmek için kullanılan derelereeriyolu 4bus5 adı erilir. Cistem eriyolu denildiğinde genelde anakartüzerindeki bileşenler arasındaki eriyolları anlaşılır. +üm eriyolları ikib!lümden oluşur; adres eriyolu e standart eriyolu. Ctandarteriyolu bilgisayar üzerinde ya(ılan işlemlerle ilgili erileri aktarırken,adres eriyolu, erilerin nerelere gideceğini belirler. "ir eriyolununka(asitesi !nemlidir. 7F bitlik eriyolu bir seferde 7F bit, 3A bitlikeriyolu 3A bit transfer eder. Her eriyolunun hz cinsinden bir saathızı 4frekans5 değeri ardır. Cadece iki donanım aygıtını birbirinebağlayan eriyoluna #(ort& adı erilir. Günümüzde 2/N e )G2eriyolları kullanılmaktadır. NC) mimarisi ise, artık üretilmeyen düşükhızda iletişim sağlayan bir eriyoludur.

ISA (In2u4try Stan2ar2 Ar56ite5ture) : NC) yualar, anakartüzerinde uzun siyah kart yuaları halinde bulunur. :lk kullanımdakullanılan B bitlik mimarinin yetersizliğinden dolayı 79B= yılında 7Fbitlik eriyolu mimarisine çıkarılmıştır.

PCI (Perip6era, Component Inter5onne5t): 2/N yualar, anakartüzerinde NC) yualardan daha kısa e beyaz renktedir. 7993 yılında

F


7/27

geliştirilen bu eriyolu F= bitliktir. Oyum sorunları nedeniyleuygulamada 3A bitlik eriyolu olarak kullanılmaktadır.

AGP (A55e,erate2 Grap6i54 Pro5e44in-): Lalnızca ekran kartları

için geliştirilmiş bir eriyolu mimarisidir. Grafik ağırlıklı uygulamalargeliştikçe işlemci ile grafik bileşenleri arasında daha geniş bir bantaralığına gerek duyulmuştur. "unun sonucunda ekran kartlarındaNC)-dan bir ara eriyolu standardıolan 0PC)-ya, sonra da 2/N-yageçilmiştir. "u gelişim de yeterliolmayınca ekran kartının doğrudanişlemciye ulaşmasını sağlayan,ekran kartlarına !zel olan )G2eriyolu mimarisi 799D yılındageliştirilmiştir.

C)":+ :C' )6)":6: C+)$)6+Q)6N

Cabit disk arabirim standartları terimi, sabit diskten gelenbilgilerin aktığı, kontrol edildiği e bir nei yorumlandığı eriyolları içinkullanılır. "u yollar belli arabirimler kullanırlar ki (erformans üzerindeoldukça etkilidir. eşitli sabit disk arabirimi standartları ardır. "ustandartlar C+1


8/27

P6'PT: :UQP ":6::1:UQP/: 4/2O 1 Central Processing *nit5 S

"ilgisayarın asıl gücü, bilgisayarın beyni olan e sistemünitesinin iç kısmında yer alan küçük bir (arçasıdır. :şlemci, tüm

donanım birimlerinin kontrolünü, bu birimlerin birbirleriyle olanilişkisini e donanım birimleri arasındaki bilgi alışerişini denetler.

Giriş birimlerinden alınan eriler anakart üzerindeki eriyollarıyardımıyla 6am belleğe aktarılır. "ilgiler 6am bellek üzerindenişlenilmek için sıra ile işlemciye aktarılır, işlem g!ren eriler ise tekrar6am belleğe aktarılarak, çıkış birimlerine işlenmiş eriler g!nderilir.

ikroişlemciler komut işleme hızlarına, bit seiyelerine e !nbelleklerine g!re sınıflandırılır. alışma frekansı, işlemcinin bir frekansdalgasında kaç bit işleyeceğini g!sterir. Örneğin; B88 mhz47 saniyedeB88.888.888 bit işleyen5 bir işlemci 8,888888887A< saniyede bir bitişlemektedir. "ir komutun 7 "ayt 4B bit5 olduğu düşünülürse bu işlemcisaniyede 788.888.888 komut işleyebilir demektir. )ncak komut işlemeka(asitesi !nbelleğin miktarına bağlıdır. ünkü komutlar !nce!nbelleğe alınır sonra işlenir dolayısıyla işlemcilerde !nbellek, hızı eişlenen komut miktarını direk etkiler. ikroişlemcilerin bit seiyeleri,erilerin giriş e çıkışlarında kaç bit işlem ya(acaklarını belirler.:şlemcinin kendi iç ya(ısında küçük boyutlarda bulundurduğu bubelleklere Ön "ellek 4/ache emory5 denilmektedir. Ön "ellekişlemciye giren erileri üzerinde tutu( bir hauz oluşturulmasınıb!ylece işlemlerin daha hızlı ya(ılmasını sağlar. Ön "ellek, işlei

nedeniyle bilgisayarın hızında sağladığı artışla fiyatta da !nemliderecede belirleyicidir.

ikroişlemcinin mimarisini bilmek bilgisayarımızdakullanacağımız yazılımı seçmemize yarar. F= bit işlemcinin bulunduğubilgisayarda 3A bit yazılımlar geriye uyumluluk çerçeesindekullanılabilir. )ncak F= bit yazılımlar sadece F= bit işlemcilerde çalışır.

P'6)$ ')6+N4Gra(hic /ard5 S

Pkran kartının g!rei, işlemciden aldığı bilgiyi ekrandag!stermektir. Pkranda oluşacak g!rüntü; işlemci ile ekran arasında bir

B


9/27

arabirim olan ekran kartı tarafından to(lanır. "ilgisayarın oluşturduğubilgiler, ekran kartı tarafından ekrana ideo sinyali olarak g!nderilir.

:şlemciden ekran kartına g!nderilen bilgi bu kartın belleğinde

saklanır. Pski ti( ekran kartlarında bu bilgi ekran kartı belleğinde (iksel(iksel 4nokta nokta5 saklanır e işlemciden g!nderilen bu (ikselbilgilerinin y!netimi yine işlemci tarafından ya(ılır. "u durum işlemciüzerine fazladan yük getirdiğinden ekrandaki g!rüntünün hızı düşükolur. "u ti( ekran kartı kullanan bilgisayarlarda, bazı grafik (rogramlarıe gelişmiş oyunlar için kaliteli g!rüntü alınamaz. Leni ti( ekrankartlarında ise işlemcinin g!rüntü işlemedeki yükünü hafifletmek e 3boyutlu g!rüntü sağlamak amacıyla, işlemciden g!nderilen g!rüntüerileri ekran kartının belleğinde saklanır. aha büyük bellek dahafazla renk e ç!zünürlük sağlar. Con zamanlarda üretilen ekrankartlarında = ", B ", 7F ", 3A ", F= "-lık bellekkullanılmaktadır. Pkran kartı, anakart üzerindeki NC), 2/N eya )G2yualarından birine takılır.

6esimde 2/N bir ekran kartı g!rünmektedir..

>?8n8r,89 (Re4o,ution): Pkrandaki g!rüntüler dikey e yatay

çizilmiş e (iksel olarak adlandırılan noktalardan oluşmaktadır.9


10/27

!zünürlük, ekranda g!sterilebilecek (iksel 4nokta5 sayısını belirler.!zünürlük arttıkça bir alana düşen nokta sayısı da artar. "u artış oalandaki g!rüntü kalitesini artırır. Örneğin; F=8 ? =B8 ç!zünürlüğesahi( bir ekranda; yatay olarak F=8, dikey olarak =B8 nokta

g!rüntülenir. !zünürlüğü B88 ? F88 değerine yükselttiğimizdeg!rüntü kalitesi artar. )ncak ekran kartının erebileceği ç!zünürlükdeğerlerini, kullanılan ekranın desteklemesi gerekir.

Tarama @re9an4/: Pkran kartından gelen sinyaller, monit!r içerisindeelektron demetine d!nüştürülerek ekranın on kısmındaki fosfortabakaya fırlatılır. Plektronların fosfor tabakasına çar(tığı noktalardaaydınlık oluşur e bu b!lge kısa bir süre aydınlık kalır e s!ner. C!nmeişi saniyenin yüzde biri kadar bir sürede gerçekleşir. "u işin sürekliliksağlaması için sürekli olarak fosfor tabakası üzerine elektrong!nderilmesi, tazelenmesi gerekir. "u da en az saniyede F8 defaolmalıdır. "u oranın daha düşük olması halinde ekran titriyormuş gibig!rünür e g!zü yorar. +azelemenin 4refresh5 fazla olması ekranınnetliğini artırmaktadır.

Grafik kartları; ç!zünürlük, renk e hızlarına g!re çeşitlereayrılmaktadır. "azıları şunlardırSM#A (Mono56rome #i4p,ay A2apter): 'işisel "ilgisayarların ilkyıllarında en çok kullanılan kartlardır. Ciyah beyaz ekranlardakullanılan ekran kartlarıdır.CGA (Co,or Grap6i54 A2apter): N" tarafından üretilen ilk renkli

ekran kartıdır.EGA (En6an5e2 Grap6i54 A2apter): /G)-dan sonra çıkarılandaha gelişmiş bir ekran kartı türüdür.&GA (&i2eo Grap6i54 A2apter): Öncekilerine g!re daha gelişmiş birekran kartı türüdür. A


11/27

Güç bağlantıları resimdeki gibi çeşitli uçlarla ya(ılır. 6esimde solda yeralan d!rt yualı büyükada(t!r; Cabit isk, /sürücü, 0 sürücütüründe aygıtları, ortadayer alan d!rt yualı küçükada(t!r, disketsürücüleri, sağda yer alanyirmi yualı en büyük

ada(t!r de, anakartı beslemede kullanılır.

")WQ)$+NQ)6 42ort5 S

"ağlantı noktaları bilgisayara çere birimlerinin bağlandığıyerlerdir. ere birimi ile bilgisayar arasında eri aktarımını ya(ar.

77


12/27

2aralel "ağlantı 4Q2+5

2aralel bağlantı bilgisayarımızın dış dünya ile bağlantı kurmasınısağlayan çıkışlardan biridir. 2aralel bağlantı A< (inli bir ada(t!rden

oluşmaktadır. Günümüzde en yaygın olarak yazıcılar bağlantısındakullanılmaktadır. Q2+7 bilgisayarın arka kısmında dişi ti(inde birada(t!rdür. Lazıcı bağlantı kablosu erkek ti(i ada(t!rdür e la(linkkablosu olarakta adlandırılır.2aralel bağlantı ile;

• ok hızlı bilgi g!nderili( alınabilir.• 'ullanılan kablo uzunluğu en fazla = metre olabilir.• "ir bilginin bir karakteri bir kerede g!nderebilir."içimsel olarak adından anlaşılacağı gibi eriyi (aralel biçimde

g!nderir.7887 2aralel bağlantı7 0eri iletim biçimi787Ceri "ağlantıS 4/om 2ort5

Ceri bağlantı da (aralel bağlantı gibi bilgisayara giriş1çıkışsağlayan bir bağlantı ti(idir. Ctandart bir kişisel bilgisayarda = /*bağlantı bulunmaktadır.

)ralık arttığı zaman (aralel bağlantılar iletişim için yetersizkalır, uzun aralıklarda seri bağlantılar kullanılır.Ceri "ağlantı ile;

• 2aralel bağlantıya g!re daha yaaş bir iletim s!z konusudur.• 'ullanılan kablo uzunluğu kısıtlanmaz.• "ir karakterin bir biti bir kerede g!nderilir.

7 8 8 7 7 7 8 7 Ceri bağlantı 0eri iletim biçimi

OC" 4Prensel Ceri 0eriyolu 1 *niersal Serial Bus5S

OC" Prensel seri yolu, bilgisayar e telekominikasyonendüstrisinde geliştirilmiş, iletişim standartlarında yeni bir bağlantışeklidir. )macı, geleneksel seri e (aralel bağlantıların yerini almak eişi erenselleştirmektir. "ir çok bilgisayar, artık OC"Rsizüretilmemektedir. ere birimleri de aynı şekilde OC" destekliüretilmektedir. OC" aygıtlar güç beslemesi de ya(arak en fazla < oltenerJi ile çalışan aygıtları ayrıca enerJi beslemesine gerek olmaksızınçalıştırmayı da sağlar. OC", 7A bitEs e 7.< bitEs data transfer hızısağlar. "ir OC" bağlantı noktasından çoklama y!ntemiyle seri olarakçok sayıda aygıt bağlanabilir.

7A


13/27

OC" "ağlantıda,• Leni bir aygıt bağladığınızda bilgisayarı ka(atmanız

gerekmez.• 'asayı açmanız gerekmez• 'art takma, çakışma sorunları yaşanmaz.

2CEA 4Personal SystemE5S

N" tarafından geliştirilmiş bir bağlantı biçimidir. 2CEA girişigünümüzde klaye e fareleri bilgisayara bağlamak içinkullanılmaktadır. 2CEA-ler F (inli bir giriştir. "içimi aynı olduğundankarıştırılmaması için klaye e farenin bağlantı yeri genelde farklırenklerde tanımlanır.

BELLEK BİRİMLERİ

ANA BELLEK:oğrudan işlemciye bağlı olan donanım birimidir. 2rogramların

çalıştırıldığı, ya(ılan işlemlerin sonuçlarının de(olandığı yerdir. )nabellek türleri şunlardır.

6astgele Prişimli "ellek (6) 1 R andom Access Memory 5 S

erkezi işlem birimine bağlı olan bir bilgi de(osudur. 6astgeleerişimli bellektir. alıştırılan (rogram bu belleğe yüklenir. "elleksayılarla g!sterilen hücrelerden oluşur. Her hücrenin sayısal bir adresiardır. "u bellekte istenilen adrese yazma ya da istenilen adresten

okuma işlemi ya(ılabilir. "ilgisayarın ka(anması halinde bu bellektekibilgiler silinir.

Calt *kunur "ellek 46* 1 R ead +nly Memory5 S

Lalnızca okunabilir bellektir. Vretici firma tarafından hazırlanmıştır."ilgisayar hakkında bilgiler içerir. "ilgisayar açıldığı zaman ya(ılmasıgereken komut e bilgileri saklamak için kullanılır. "u bellekteki bilgilerbilgisayarın ka(atılması ile silinmez. )nakart üzerinde bulunan "N*Cyazılımı burada tutulmaktadır. )dı Calt *kunur "ellek olmasına karşınartık güncellenebilen türleri olduğundan, güncelleme ile yenidenyazılması olanaklıdır. "ilinen adının yerleşmiş olması nedeniyle hala

Calt *kunur "ellek olarak anılmaktadır.73


14/27

YAN BELLEK:

)na belleğeek olan belleklerdir.

6) bellektenfarkı; bilgisayarka(atılsa da, bu türbelleklerdekibilgiler saklanır. "ir(rogram yanbellekten alındıktansonra ana belleğeyüklenerekçalıştırılır. "irbakıma yan bellek(rogramlarınsaklandığı, anabellek ise çalıştırılı(gerekli olanişlemlerin ya(ıldığıbir saklamabirimidir. Lan bellekolarak, disket, sabitdisk, /, 0,kaset !rnek

erilebilir.Lan bellek

bilgi, (rogramlar yada ya(ılanişlemlerinsonuçlarınınde(olandığı yerdir."ellek ünitesi

doğrudan işlemciye bağlıdır. "ir (rogramı çalıştırdığımız zaman,(rogram belleğe yüklenir, girilen eri bellekte saklanır. "u nedenlebellek miktarı çalıştırılabilecek (rogram miktarını belirler.

"ilgisayarda (rogramların, dosyaların ya da belgelerinsaklandığı, de(olandığı ünitelere; kayıt ortamları ya da yan bellek adıerilir.

'ayıt ortamları kullanılan bilgisayara g!re değişebilir. 'ayıtortamlarını incelemek gerekirse; şekilde bir bilgisayar sistemine aitgiriş, işlem e çıkış üniteleri g!sterilmiştir. Uekildeki okların y!nlerinedikkat edilecek olursa bazı okların tek y!nlü bazılarının çift y!nlüoldukları g!rülür.

7=


15/27

'ayıt *rtamlarıELan "ellek

anyetik kayıt ortamları

isket 4)S5, 4"S5S

+aşınabilir bir bellekünitesidir.


16/27

anyetik +ey( S

üzik kasetlerine benzeyen ya(ısıyla büyük miktarlarda erisaklayabilen yedekleme birimleridir. Cabit disk olarak (rogram

çalıştırmak için, işletim sistemi kurmak için kullanılamaz, yedeklemeünitesidir.

*(tik 'ayıt *rtamlarıS

/16*4Com(act #isc1 R ead +nly Memory5S

isketlere g!re çok yüksek ka(asiteli bir yan bellek ünitesidir.*(tik yollarla fiziksel olarak eri kaydedilmiş disklerdir. Zizikselbiçimde kaydedilmiş olması, manyetik ortamlardan etkilenmesini !nler.B88 b.-a kadar ka(asiteli çeşitleri ardır, yaygın olarak F


17/27

GEİ'LEME Y*&ALARI

ETHERNET (AĞ ARABİRİM) KARTLARI

Pthernet 4)ğ bağlantı arabirimi5 kartı ilk olarak ero?firmasında 79DA yılının sonlarında, deneysel olarak geliştirildi."!ylelikle bilgisayarlar, diğer sunucular, lazer yazıcılar birbiriylekoaksiyel kablo ile birleştirilen ethernet kartları asıtasıylahaberleşebiliyordu. Plbette o zaman ki haberleşme hızı oldukçadüşüktü. 79DF yılından sonra Pthernet kartları yaygın olarakkullanılmaya başlandı

Pthernet kartları kullanılarak oluşturulan bir ağda, bilgisayarlarsahi( oldukları Pthernet kartlarının kimliklerini belirleyen )/ adresleriyardımıyla ayırt edilirler e her Pthernet kartının mac adresi farklıdır.

Pthernet kartları bilgisayar ağları üzerinde aktarılacak eriyisabit boyutta küçük (aketler halinde iletirler. "u küçük (aketler d!rtdeğişik bilgi içerir;

7. )lıcının )/ adresi 40erinin aracağı bilgisayar adres bilgisi5A. G!nderenin )/ adresi 40erinin g!nderildiği bilgisayar adres bilgisi53. G!nderilecek eriRnin kendisi=. /6/ kodu 4eri (aketlerinin doğru iletili( iletilmediğinin kontrolünüsağlayan bilgi5Her bilgisayar kendi Pthernet kartına gelen (aketin ilk b!lümü olanalıcı )/ adresini okur e kendi )/ adresiyle kontrol eder. Pğer

gelen (aket kendine aitse işler, değilse işleme koymaz.Günümüzde Pthernet kartları üç farklı hızda iletişim

sağlayabilmektedirS

7. 78 egabitEsaniye hızında çalışan Pthernet kartlarıA. 788 egabitEsaniye hızında çalışan Pthernet kartları 4Zast Pthernet53. 7888 egabitEsaniye hızında çalışan Pthernet kartları 4GigabitPthernet5

Pthernet kartının çalıştığı hıza g!re kullandığı medya ti(i defarklılaşmaktadır. :stenen iletişim hızına g!re koaksiyel 4fazlakullanılmamaktadır5, büklümlü çift eya Ziber *(tik kablo ile iletişimsağlanmaktadır. Günümüzün en çok kullanılan Pthernet kartları olanZast Pthernet e Gigabit Pthernet kartları arasında iletişim, büklümlüçift eya fiber o(tik kablo seçeneklerinden biri kullanılaraksağlanmaktadır

MODEMLER ( MOdulator0EM odulator):

"ir bilgisayarın başka bir bilgisayarla haberleşmesi ya dainternete telefon hattı aracılığıyla bağlanmasında kullanılır. "ilgisayarınkullandığı sayısal 4igital5 sinyallerin telefon hattı 4)nalog5

7D


18/27

sinyallerine, telefon hattı sinyallerinin de bilgisayarın kullandığı sayısalsinyale karşılıklı d!nüştürülmesini ya(an aygıttır. Günümüzde yaygınolarak ial1O(4eirmeli5 e )CQ4)symmetric igital CubscriberQine5 modemler kullanılmaktadır. 'ullanılacak yazılımlar yardımıyla

modem takılı bir bilgisayar aynı zamanda fa? alı( g!nderme işleminide gerçekleştirir.

+elefon hatları kullanılarak iki bilgisayarın birbiri ilehaberleşmesi istendiğinde her iki bilgisayarda da çalışan birer modemolması gereklidir.

odemler hızlarına g!re e kullanım yerlerine g!reçeşitlendirilmektedir.

odemlerin hızları; saniyede g!nderebildikleriEalabildikleri bitsayısı ile !lçülür e bu !lçü b(s 4bit (er second5 ile g!sterilir.

:lk kullanımından bugüne modemler farklı hızlardaçalıştırılmakla beraber, günümüzde en çok tercih edilen modemler


19/27

!E! KARTI

Ces kartları başta yalnızca oyunlarda gerekli olduğu düşünülençok da gerekli olmayan bir (arçaydı. )ncak bilgisayarların gelişimi

sonucu, multimedya !zellikler bilgisayarın azgeçilmez bir yanı oldu.)rtık müzik ya da radyo dinlemek, +0 ya da film izlemek, oyunoynarken sesleri duymak gibi gerekçelerin yanında işletimsistemlerinin e (aket (rogramların birçok sesli uyarı komutları etele1konferans gibi nedenlerle de ses kartı temel bileşenler arasınagirmeye başladı. Ces algılama (rogramlarıyla eri girişi de hızlagelişen bir teknoloJi olarak bilgisayarda yerini almakta, ses kartlarının!nem e gerekliliğini artırmaktadır.

B "itlik ses kartları ile başlayan süreç 7F bitlik kartlara ebugün (rofesyonel müzik ya(anların kullandığı 3A bitlik ses kartlarına

ulaştı.

Ces kartı dış ortamdan aldığı analog ses sinyallerini sayısal

sinyale, bilgisayarda üretilen sayısal sinyalleri de analog sessinyallerine d!nüştüren aygıttır. Ces kartı analog sinyalleri bitseiyesine 4'aç bitlik olduğuna5 g!re bitlere ayırarak, sayısal bilgilered!nüştürmektedir. "u bit seiyesi de sesin kalitesini belirler.

Ces kartı üzerinde temel olarak A giriş bir de çıkışbulunmaktadır. "unlar bağlantı ile ses girişi 4line in5, mikrofon girişi eho(arl!r çıkışıdır. 4Kae out5. )yrıca bir de oyun (ortu bulunmaktadır."u (ort oyunlarda kullanılan Joystick e direksiyonlar içinkullanılmaktadır.

79


20/27

Ces kartlarının mikrofon girişine bağladığımız mikrofonlabilgisayara kendi sesimizi kaydedebiliriz.

E&RE BİRİMLERİ

"İRİ# BİRİMLERİ 'ullanıcıların bilgisayara eri girebilmesi, komutları

aktarabilmesi için kullandığı girdi araçlarıdır. "u araçlara !rnek olarakklaye4'eyboard5, fare4ouse5, tarayıcı4Ccanner5, oyunçubuğu4[oystick5, kamera, o(tik okuyucu sayılabilir.

'Q)0LP4'eyboard5S

Ziziksel olarak bir daktilonun tuş takımına benzeyen klaye,bilgisayarlarda en çok kullanılan giriş birimidir. onanım tanımlarında

Ctandart 787E78A tuşlu klaye olarak tanımlanır. )ncak sayıldığında78= ya da 78< tuş olduğu g!rülür. +uş sayısı, MindoKs 9< işletimsistemiyle birlikte eklenen 3 MindoKs !zel tuşu ile birlikte bu sayıyaulaşmış, ancak alışagelmiş tanımlama değiştirilmemiştir.

'layeler her ülkenin dil ya(ısına e yazım kurallarına g!refarklılıklar g!sterebilir. 'layelerde çok kullanılan harfler daha güçlü(armakların olduğu yer olan orta sırada yer alır. Vlkemizde \ e Zklayeler kullanılmaktadır. 'layenin alfabetik b!lümünde sol üstte yeralan karakter \ ise, bu klaye \ klaye olarak adlandırılır. Z klayeise, +ürkçe s!zcük ya(ısına, sık kullanılan harflerin kolay yerlerde

oluşuna g!re tasarlanmış, )lfabetik tuşlarda sol üstte Z harfi olanklayedir. 'layede +ürkçe-ye !zel karakterler olanV,ü,W,ğ,:,ı,U,ş,,ç,Ö,! karakterleri yer alıyorsa klaye +ürkçe olarak4+ürkçe \ 'laye, +ürkçe Z 'laye5 adlandırılır.

'layenin üzerindeki tuşların işlelerinden !nce genel birinceleme ya(alım.

71Zonksiyon +uşları

A1)lfabetik +uşlar

31Cistem Özel 'ontrolleri31Cayısal +uşlar

=1L!n +uşları


21/27

787E78A +uşlu Ctandart +ürkçe \ 4ya da \MP6+L5 klaye.

A7


22/27

Q @A

+4 $

^3 #

Ü ~

@+KSİY+ T*'LARI S 2rogram tarafından belirlenen g!releriüstlenirler. Her tuşun g!rei (rogramcının seçimine g!re değişir.2rogramlarda Z7 tuşu 4Prensel kabul g!rmüş5 yardım tuşudur.

AL@ABETİK T*'LAR S )lfabetik karakterleri yazmak için kullandığımızb!lümdür. 'arakterler dışında birkaç işlesel tuşu da daktilolardakullanıma yerleşmiş tuşlardır.

'layede yer alan bazı tuşlar e karakterlerin yazılma biçimleri.

"irinci tuş !rneğinde ) tuşu g!sterilmiştir. ) tuşuna basıldığında

a yazılır, /a(s Qock etkin ise ) yazılır. Vst 'arakter4Chift5 tuşuile basıldığında /a(s Qock etkinse a, değilse ) karakteri yazılır.:kinci tuş !rneğinde \ için birinci tuşta s!ylenenler geçerlidir.)ncak ] karakterini yazmak için bu tuşa )lt gr ile birliktebasılmalıdır.Vçüncü tuş !rneğinde tuşa basıldığında /a(s Qock-ın etkin olu(olmamasına bakılmasızın = yazılır. Vst 'arakterle birliktebasıldığında @ karakteri, )lt Gr ile basıldığında ^ karakteriyazılır.!rdüncü tuşta _ 4Ua(ka karakteri5 gibi !zellik taşıyan

karakterler dışındakiler !nceki !rneklerde olduğu gibi yazılır.Ua(ka karakterini yazmak için Vst 'arakter ile birlikte bu tuşabasıldığında herhangi bir karakter yazılmaz. )ncak ardındanboşluk tuşuna basıldığında karakter g!rüntülenir. "unun nedenişa(kalı karakterlerin yazımında da bu tuşun kullanılmasıdır. `,, , , , gibi karakterler şa(ka karakterinden sonra istenenharfin tuşuna basılmasıyla yazılır."eşinci tuşta da V karakterleri !nceki tuşlarda olduğu gibiyazılırken, karakteri, şa(ka karakterine benzer bir biçimdeardından gelen tuşla birlikte yazılır. Örneğin; )lt Gr @ Vtuşunun ardında a tuşuna basıldığında karakteri yazılır. , ,j, , karakterleri aynı yol izlenerek yazılır.

Ta=: 'elime1işlemci (rogramlarda !nceden belirlenen !lçü yada karakter kadar boşluk bırakmak için kullanılır. MindoKsişletim sisteminde komut düğmeleri arasında geçişi sağlar.Cap4 Lo59: "üyük harflerin kullanılabilmesi için /a(s Qock-ınetkin olması gerekir. "üyükEküçük kilitli anlamında olu(, süreklibüyük ya da küçük harf yazmak istediğinde kullanılır. /a(s Qockışık g!stergesi yandığında büyük harflerle yazar.

AA


23/27

Ba59 Spa5e: 'elime işlem (rogramlarında :mlecin soltarafındaki karakterleri siler. 'layede sola doğru olan okişaretli tuştur.

SİSTEM D0EL K+TR+LLERİS "u tuşlar bilgisayarda karakteryazmak ya da (rogramlara !zel komutlar ermekten !te, daha çoksistemle ilişkili genel komutlar için kullanılır.

Print S5reen: Catır komutlu işletim sistemlerinde ekranda yeralan g!rüntüyü yazıcıya g!nderen tuş, g!rsel işletimsistemlerinde ekrandaki g!rüntüyü (anoya alarak resim işleme(rogramlarına aktarmayı sağlar. )lt @ 2rint Ccreen komutuyalnızca etkin (encereyi (anoya aktarır.S5ro,, Lo59: "azı çizim e tablolama (rogramlarında imlecisabitlemeyi sağlar. :mleç kilidi etkinleştiğinde, imleç sabitken

belirtilen y!nde ekran hareket eder.Pau4eBrea9: alışmakta olan (rograma ara ermek içinkullanılır. oğunlukla oyunlarda etkin olur. /trl tuşu ile birliktekullanıldığında çalışan (rogramı kırar, çalışmasını sonlandırır. "u!zelliği artık kullanılmamaktadır.

SAYISAL T*'LAR S 'layenin sağ b!lümündeki tuşlar sayısal tuşlarolarak adlandırılır. Cayısal tuşlar b!lümü alfabetik tuşların üzerinde yeralan sayılarla aynı işlei g!rmesine karşın, hesa( makinesi düzenindeolduğu için daha kolay bir kullanım sağlar. Cayısal tuşlarıkullanabilmek için Cayısal 'ilit 4$um lock5 ışığının yanık olması gerekir.

Cayısal kilit etkin olmadığında, tuşların üzerinde yazan ikincil g!releriolan y!n e düzenleme tuşları yerine kullanılırlar.

YD T*'LARI: Pkran üzerinde istediğimiz bir noktaya gitmek,metinler üzerinde gezinmek, menülerden seçim işlemlerinigerçekleştirebilmek için istenilen y!nde hareket etmeyi sağlar.

#F0ELEME T*'LARIS Lanlış ya da fazladan yazılan karakterlerinsilinmesi, düzeltilmesi gibi işlemler e başa, sona, ekran yukarı, ekranaşağı daranışları için kullanılır.

In4ertIn4: 'elime işlemcilerde araya gir, üstüne yaz işleiniyerine getirir.#e,ete#e,: 'elime işlem (rogramlarında ya da bilgisayarakomutları erme esnasında ya(ılan yazım hatalarınındüzeltilmesi işleminde kullanılır. :mlecin bulunduğu konumdanitibaren sağ taraftaki karakterleri siler.1ome: :mleci başa g!türmeyi sağlar.En2: :mleci sona g!türmeyi sağlar.Pa-e *p: "ir ekran yukarıyı g!rüntülemeyi sağlar.Pa-e #o3n: "ir ekran aşağıyı g!rüntülemeyi sağlar.

A3


24/27

I#+S D0EL T*'LARI: 'layede alfabetik tuşların en altsırasında "oşluk tuşunun iki yanında 4)lt tuşunun solunda bir, )lt Grtuşunun sağında iki.5 yer alırlar. Vzerlerinde tanımlama için MindoKssimgesi e fare oku simgesi ile tanımlanmışlardır.

in2o34: MindoKs-un başlat menüsünün açılmasında ekısayollarda kullanılır. 'ullanım kolaylığı için her iki tarafta dabirer tane bulunur.

@are o9u: Zare sağ tuş menüsünün açılmasını sağlar.

BİLGİSAYAR KLA&YESİ T*'LARI: Lalnızca bilgisayar klayesine!zel tuşlardır. aktilo ya da benzeri başka bir klayede yer almazlar.

E45: 2rogramlarda geriye d!nüş e çıkış işlemleri için kullanılır.Hata mesaJlarının i(tal edilmesi, bir !nceki menüye geri

d!nülmesi ya da ağ ortamındaki bilgisayarlarda ağ (arolasınıni(tal edilmesi gibi işlemlerde kullanılır.

Enter: Giriş komutu tuşudur. 'omutları onaylamayı sağlar.'elime işlem (rogramlarında (aragraf başı ya(ar. )lfabetik

tuşlar b!lümünde simgesiyle yer alır. Cayısal tuşlarb!lümünde aynı g!rei g!ren Pnter tuşu daha bulunur.

Ctr, (Contro,)% A,t% A,t Gr% S6i;t :+ek başlarına hiçbirg!releri yoktur. "aşka tuşlarla birlikte kullanılırlar.

Ctr, (Contro,) : 'ısayollarda kullanılan bir tuştur. Örneğin;/trl@Psc başlat menüsünü açar.

S6i;t: Vst 'arakter tuşudur. 'layede, tuşların üst b!lümündebulunan karakterlerin yazdırılmasında kullanılır. )lfabetiktuşlarda küçük harflerle yazarken büyük harflerle yazmayı etersine bir işlem olarak büyük harflerle yazarken küçükharflerle yazmayı sağlar. 'ısayollarda da kullanılır.

A,t : 'ısayollarda kullanılır. Örneğin; )lt@Z= etkin (encereyika(atır. iğer bilgisayar klayesi tuşlarından farklı olarak tekbaşına basıldığında menüyü etkinleştirir. )lt tuşu ile birliktesayısal tuşlardan sayı yazıldığında )C/NN değerler yazılabilir.Örneğin; )lt @ F


25/27

Zare 4ouse5S

Zare, bilgisayarın giriş aygıtlarından biridir. "ilgisayara komutlarermek, ekran üzerinde hareket etmek için kullanılır. Zarenin ekran

üzerinde hangi noktada olduğunu g!steren ok biçiminde bir imleciardır. Zare hareket ettirildiğinde ekrandaki imleç e L eksenleriüzerinde fareyle aynı biçimde hareket eder. Zare üzerinde bulunantuşlar seçim ya(mak, çalıştırmak, açmak, menü açmak, taşımak e(rogramların yüklediği g!releri4izim (rogramlarında çizgi çizmekb.5 ya(makta kullanılır.

+arayıcı 4Ccanner5S

"ilgisayarın giriş aygıtlarından birisidir. "ilgisayarda tanımlanan(rogramlar yardımıyla resim ya da yazıları bilgisayara aktarır.

!zünürlük e hız tarayıcılarda belirleyici !zelliklerdir.$IKI# BİRİMLERİ:

"ilgisayarda işlenen erileri kullanıcının anlayacağı,yararlanacağı biçimde aktaran araçlardır. onit!rler, yazıcılar, çizicilerçıkış birimleridir.

Pkran 4onitor5S

"ilgisayarın çıktı birimi olan ekran, teleizyon ekranına benzer.

!zünürlük4resolution5 ekranın g!rüntü kalitesini belirler. !zünürlük,(iksel 4(i?el5 terimiyle değerlendirilir.

Pkran boyutları inç4inch5 ile !lçülür, inç 4I5 karakteriyle g!sterilir.'ullanımda yer alan ekran boyutlarına !rnek olarak artık (iyasayasürülmeyen 7=I e (iyasada en çok rastlanılan 7


26/27

(olarizasyonu değişmekte e beraberinde de diyotun geçirgenliğideğişmektedir. "u duruma diJital saatlerde de rastlamaktayız.

T@T 4Thin @ilm Transistor X :nce Zilm +ransist!r5

Q/ ekranlardaki likit kristallerin oluşturduğu (ikseller transist!rler iledenetlenir. "ugün +Z+ tekniğinin kullanıldığı Q/ ekranlar standartdurumdadır.

Lazıcı 42rinter5S

"ilgisayarın çıktı birimi olarak yazıcı, bellekteki bilgileri istenilen!zellikteki kağıda yazan aygıttır. 'ullandığı y!nteme g!re adlandırılantürleri ardır. Zotoko(i akinesi mantığıyla, toner1ısı ile çıktı alınanlazer yazıcılar, mürekke( ile çıktı alınan mürekke( (üskürtmeliyazıcılar ya da şerit üzerinde uruşlarla yazan nokta uruşlu yazıcılarkullanılmaktadır.

G:6:UEN'NU ":6:QP6:S

"ilgisayarlara hem eri girişi hem de bilgisayardan eri çıkışıya(abilen birimlerdir "u grubun içinde odem e Pthernet 4)ğ)rabirim5 kartlarını sayabiliriz. "anka otomatlarında sıkça karşılaşılan,ekran üzerinden seçimler ya(ılan türde ekranlar da hem giriş hem deçıkış birimidir.

YA0ILIM:

"ilgisayarın çalışmasını, işlemesini sağlayan (rogramlardır.2rogramlar olmadan bilgisayarı kullanmayız. 'ullanıcınıngereksinimlerine g!re hazırlanmış yazılımlar, bilgisayarı y!netmemizi,donanımlara komutlar ermemizi sağlar. 'layeden basılan tuşu harf olarak ekranda g!rüntüleyen işletim sistemi, yazıcıdan çıkacakyazışmamızın kağıt boyutlarını, boşluklarını ayarlamamızı sağlayans!zcük1işlemci, çizimleri çiziciye aktaran tasarım (rogramı bireryazlımdır.

SİSTEM YA0ILIMLARI:

"ilgisayarın çalışmasından e y!netiminden sorumlu olan(rogramlardır. "ir fabrikada müdürün ya(tığı g!ree benzetilebilir. Pnyaygın bilinenleri; *C, MN$9


27/27

PAKET PR+GRAMLAR:

)sıl amacı gerçekleştiren (rogramlardır. "u (rogramlar uzunaraştırma e uğraşlar sonucunda geliştirilirler. uhasebe, bordro,

!ğrenci izleme, /) yazılımları (aket (rogramlara !rnektir.'işisel bilgisayarlarda daha çok ofis (rogramları kullanılır.

"unlar kelime işlem, elektronik tablolama, sunu hazırlama eeritabanı (rogramlarıdır. "ütün bu (rogramlar *ffice 2 (rogram(aketi içerisinde sunulur.

'itabın ileri b!lümlerinde *ffice 2 (aketi içinde yer alanicrosoft Mord 2, icrosoft P?cel 2, icrosoft 2oKer2oint 2,icrosoft )ccess 2 e icrosoft Zront2age 2 ayrıntılı olarakanlatılacaktır.

PR+GRAMLAMA #İLLERİ &E #ERLEYİCİLER:"ilgisayar üreten e bilgisayara ilişkin aygıtları üreten firmalar,

bu aygıtların kullanımı için kodlar geliştirler. "iz bu kodlara makinekodları adını eriyoruz. "ir bilgisayar makine kodları kullanılarak(rogramlanır. "u şekilde bir bilgisayarı ya da çeresel bileşeninikullanmak için he? kodlardan e basit komutlardan oluşan düşük ya(ılıbir makine dili geliştirilmiştir. "u dile )ssembler denir.

)ssembler dili ile bilgisayar (rogramı yazmak çok zordur.Herkes tarafından anlaşılmaz e kullanılamaz. "unun için, kullanması

e komutlarını akılda tutması kolay olan, üst düzey (rogramlamadilleri geliştirilmiştir. "unlar /, 2)C/)Q, ")CN/, ")CP, Z*26*,türünde dillerdir. "unların yanında g!rsel yazılımlar 4obJeEnesne5geliştirmek içinde, 0isual "asic, el(hi gibi diller de geliştirilmiştir.

erleyiciS "ilgisayar (rogramı yazmak için kullanılan dilinkomutlarını makine kodlarına çeiren (rogramlara derleyici adı erilir."ilgisayarlar yalnızca bu kodları algılayı(, gerekli olan işlemleriya(abilir, diğer aygıtlarla4Pkran 'artı, Cabit isk, isket Cürücü,Lazıcı, Osb, Q2+7, b.5 bağlantı kurabilirler.

"ilgisayar dillerinden biri kullanılarak yazılmış (rogramlara'aynak 'od 4Cource /ode5 adı erilir. akine diline çerilen kodlaraise erlenmiş kod 4/om(iler /ode5 denir.

AD

01 bolum bilgisayar tanitimi ve bolumleri

Documents