СОДРЖИНА - sluzben vesnik na rm · или домашно подготвување,...

Стр. 3301.

Закон за безбедност на храната........... 1

3302.

Одлука за давање согласност на Ста-тутот на Агенцијата за регулирање на железничкиот сектор............................. 64

3303.

Исправка на Статутот на Акционер-ското друштво за вршење на енергет-ска дејност пренос на природен гас „МАКЕДОНИЈАГАС“ - Скопје........... 64

СОБРАНИЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

3301. Врз основа на членот 75 ставови 1 и 2 од Уставот на

Република Македонија, претседателот на Република Македонија и претседателот на Собранието на Репуб-лика Македонија издаваат

У К А З ЗА ПРОГЛАСУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА

БЕЗБЕДНОСТ НА ХРАНАТА Се прогласува Законот за безбедност на храната, што Собранието на Република Македонија го доне-

се на седницата одржана на 30 ноември 2010 година. Бр. 07-4863/1 Претседател 30 ноември 2010 година на Република Македонија, Скопје Ѓорге Иванов, с.р.

Претседател на Собранието на Република

Македонија, Трајко Вељаноски, с.р.

Стр. Меѓународни договори 48. Закон за ратификација на Спогодбата ме-

ѓу Македонската влада и Белгиската вла-да за одбегнување на двојното оданочува-ње по однос на данокот на доход и на ка-питал и за заштита од фискална евазија..... 1

49. Закон за ратификација на Мултилатерал-ниот договор меѓу земјите на Југоисточна Европа за спроведување на Конвенцијата за оценување на влијанијата врз животна-та средина во прекуграничен контекст....... 110

З А К О Н ЗА БЕЗБЕДНОСТ НА ХРАНАТА

ДЕЛ I

ОПШТИ ОДРЕДБИ

Член 1 Предмет

Со овој закон се уредуваат основните начела за без-бедност на храна и храна за животни, општите и посеб-ните хигиенски барања за храната, организационите структури на системот на безбедност на храна и офи-цијални контроли на храна и храна за животни.

Член 2

Цели на Законот Целта на овој закон е да обезбеди високо ниво на зашти-

та на здравјето на луѓето и интересите на потрошувачите во однос на храната, особено земајќи ја предвид разновидноста при снабдување на храна вклучувајќи храна со традиционал-ни карактеристики, обезбедувајќи ефикасно функционирање на внатрешниот пазар, општите начела и одговорности, на-

Број 157 Год. LXVI Вторник, 7 декември 2010 Цена на овој број е 280 денари

www.slvesnik.com.mk [email protected]

С О Д Р Ж И Н А

Стр. 2 - Бр. 157 СЛУЖБЕН ВЕСНИК НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 7 декември 2010

чинот за обезбедување на цврста научна основа, успешни ор-ганизациски договори и постапки за поддршка на процесот за донесување одлуки од областа на хигиената на храната и храната за животни.

Член 3 Примена на Законот

(1) Одредбите на овој закон се применуваат во сите фази на производство, преработка и дистрибуција на храна и храна за животни.

(2) Одредбите на овој закон не се применуваат на примарно производство на храна за домашна употреба или домашно подготвување, ракување или складирање на храна за приватно домашно консумирање.

Член 4 Поими

Одделни изрази употребени во овој закон го имаат следново значење:

1. “Храна” е секоја супстанција или производ, во преработена, делумно преработена или непреработена состојба, наменет да биде или се очекува да биде кон-сумиран за исхрана на луѓе. Со поимот „храна” се оп-фатени: пијалаци, гуми за џвакање и сите супстанции, вклучувајќи ја водата, намерно вградени во храната во текот на нејзиното производство, подготвување или преработка, вклучувајќи ја и водата согласно со пропи-сите за безбедност и квалитетот на водата за пиење.

Поимот “храна” не вклучува: а) храна за животни; б) живи животни освен тие што се спремни за ста-

вање во промет за исхрана на луѓе; в) растенија пред берба; г) медицински препарати кои се опфатени со прописи-

те за лекови и ветеринарно- медицински препарати; д) козметички препарати кои се опфатени со пропи-

сите за козметички производи; ѓ) тутун и производи од тутун кои се опфатени со

прописите за тутун; е) наркотични или психотропни супстанции кои се

опфатени со прописите за опојни дроги и психотропни супстанции и

ж) резидуи и контаминенти; 2. “Прописи за храна” се закон и подзаконски акти со кои

се регулира храната и безбедноста на храната, со нив се оп-фатени сите фази на производство, преработка и дистрибу-ција на храна, како и храната за животни произведена или наменета за животни користени за производство на храна;

3. “Бизнис со храна“ е секоја активност, профитна или непрофитна, јавна или приватна, која е поврзана со која било фаза од производството, преработката и ди-стрибуцијата на храна;

4. “Оператор со храна“ е секое физичко или правно лице кое е одговорно да обезбеди исполнување на ус-ловите пропишани со прописите за храна во рамките на бизнисот со храна кој е под негова контрола;

5. “Храна за животни“ е секоја супстанција или про-извод, вклучувајќи ги адитивите, без оглед на тоа дали се преработени, делумно преработени или непреработени, а кои се наменети за орална исхрана на животни;

6. “Бизнис со храна за животни“ е секоја активност, профитна или непрофитна, јавна или приватна, која е повр-зана со било која фаза од производството, преработката, складирање, транспорт или дистрибуција на храна за жи-вотни вклучувајќи го секој производител кој врши произ-водство, преработка или складирање на храна за животни за исхрана на животните на сопственото одгледувалиште;

7. “Оператор со храна за животни“ е секое физичко или правно лице одговорно да обезбеди исполнување на услови-те кои се пропишани со прописите за храна во рамките на бизнисот со храна за животни кој е под негова контрола;

8. “Малопродажба“ значи манипулација и/или прерабо-тување на храна и нејзино складирање на продажба или доставување до крајниот потрошувач, која вклучува и ди-стрибутивни терминали, кетеринг активности, фабрички кантини, кетеринг служби на институции, ресторани и дру-ги слични услуги со храна, продавници, супермаркети, ди-стрибутивни центри и големи трговски центри;

9. “Ставање во промет“ е поседување на храна и храна за животни заради продажба, вклучувајќи пону-да заради продажба, или некоја друга форма на транс-фер, со или без наплата, како и продажба, дистрибуци-ја и други форми на трансфер;

10. “Ризик“ е функција на веројатност на некое не-сакано дејство врз здравјето на луѓето и интензитетот на тоа дејство, како последица на опасноста;

11. “Анализа на ризик“ е процес кој се состои од три меѓусебно поврзани компоненти: процена на ризи-кот, управување со ризик и комуникација на ризик;

12. “Процена на ризик“ е научно заснован процес составен од четири чекори: идентификација на опасно-ста, карактеризација на опасноста, процена на изложе-ност и карактеризација на ризик;

13. “Управување со ризик“ е процес различен од процена на ризик, кој во консултации со заинтересира-ни страни се расправа за начела и нивни алтернативи, земајќи ја предвид процената на ризик и другите леги-тимни фактори и, доколку е потребно, избор на соод-ветна опција за превенција и контрола;

14. “Комуникација на ризик“ е интерактивна разме-на на информации и мислења преку процесот на анали-за на ризик во однос на опасности и ризици, фактори поврзани со ризик и согледување на ризик, меѓу проце-нувачите на ризик, управувачите со ризик, потрошува-чите, операторите со храна и храна за животни, академ-ската заедница и други заинтересирани страни, вклучу-вајќи и објаснување на наодите од процената на ризи-кот и основите за одлуки за управување со ризик;

15. “Опасност“ е секој биолошки, хемиски или фи-зички причинител во храната или храната за животни, или состојба на храната или храната за животни која може да предизвика штетни последици по здравјето;

16. “Следливост“ е процес на следење на храна, храна за животни, животни за производство на храна или супстанца наменета да биде или која се очекува да биде составен дел на храната или храната за животни, во сите фази на производс-тво, преработка или дистрибуција;

17. “Фази на производство, преработка и дистрибуција“ е секоја фаза, вклучувајќи увоз, од примарното производство на храна па се до складирање, транспорт, продажба или снабдување на крајниот потрошувач, а за храната за животни и увоз, производство, обработка, складирање, транспорт, ди-стрибуција, продажба и снабдување;

18. “Примарно производство“ е одгледување и про-изводство на примарни производи вклучувајќи бер-ба/жетва, молзење и производство на животни одгледу-вани на фарма пред колење. Исто така, вклучува лов и риболов и собирање на производи од природата;

19. “Краен потрошувач“ е финален потрошувач на храна кој нема да ја користи храната како дел од биз-нис со храна или некоја друга активност со храна;

20. “Хигиена на храната“ (во натамошниот текст: хигие-на) се мерки и услови неопходни за контрола на опасностите и обезбедување на безбедноста на храната за исхрана на лу-ѓето, имајќи ја предвид нејзината предвидена употреба;

21. “Примарни производи“ се производи добиени од примарното производство, вклучувајќи ги произво-дите од почвата, сточарството, ловот и риболовот;

22. “Објект“ е секоја единица на бизнисот со храна; 23. “Еквивалентно“ е способност за исполнување на

исти цели во однос на различни системи; 24. “Контаминација “ е присуство или опасност од

ризик; 25. “Вода за пиење“ е вода која ги исполнува мини-

малните барања за квалитет на водата наменета за ис-храна на луѓето согласно со прописите за безбедност и квалитет на водата;

26. “Завиткување“ е ставање на храната во паковка или амбалажа кој е во директен контакт со храната на која се однесува, како и самата паковка или амбалажа;

27. “Пакување“ е ставање на завиткана храна, една или повеќе, во друга амбалажа, како и самата амбалажа;

28. “Херметички затворен контејнер“ е сад кој е ди-зајниран да спречи лесно навлегување на биолошки, хемиски или физички причинител;

7 декември 2010 СЛУЖБЕН ВЕСНИК НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Бр. 157 - Стр. 3

29. “Преработување“ е секоја активност која значи-телно го менува почетниот производ, вклучувајќи тер-мички третман, димење, конзервирање, зреење, суше-ње, маринирање, екстрахирање, екструзија или комби-нација на овие процеси;

30. “Непреработени производи“ е храна која не е преработена и вклучува производи кои се поделени, разделени, крупно расечени, тенко расечени, обеско-скени, мелени, без кожа, раздробени, пресечени, исчи-стени, тримувани, исушени, сомелени, оладени, замрз-нати, длабоко замрзнати или одмрзнати;

31. “Преработени производи“ е храна која е добие-на како резултат на преработка на непреработени про-изводи. Овие производи можат да содржат состојки кои се неопходни за нивно производство или им даваат посебни карактеристики;

32. “Еквивалентност” е способност на различни си-стеми или мерки да ги исполнуваат истите цели;

33. “Храна со традиционални карактеристики” е храна која е традиционално произведена во Република Македонија и:

а) историски се препознава како традиционален производ или

б) се произведува во согласност со кодифицирани или регистрирани технички референци за традиционален процес или според традиционални методи на производство или

в) е заштитена како традиционален производ од храна со закон;

34. “Увоз” е внес и ставање во промет на храна или храна за животни или намера да се стави во промет храната или храната за животни во Република Македонија која потекнува од друга земја, како и нивен внес во складови во слободни зони или слободни складови и царински складови;

35. “Внес “ е увоз (дефиниран со точката 34 од овој член), како и ставање на храната и храната за животни под царинските постапки наведени согласно со пропи-сите за царинското работење, како и нивното внесува-ње во слободна зона, или слободен склад;

36. “Контролно тело” е независна трета страна на која надлежниот орган има делегирано одредени кон-тролни задачи;

37. “Инспекција” е испитување од секој аспект на храна, храна за животни, здравствената состојба и благосостојбата на животните, со цел да се верификува усогласеноста со про-писите за храна и храна за животни и прописите за здрав-ствена состојба и благосостојба на животните;

38. “Мониторинг” е вршење на планирани последо-вателни набљудувања или мерења, со цел добивање на преглед на состојбата на усогласеност со прописите за храна и храна за животни, здравствената состојба на животните и благосостојба на животните;

39. “Надзор” е внимателно набљудување на еден или по-веќе бизниси со храна и храна за животни, оператори со хра-на и храна за животни или нивни активности;

40. “Неусогласеност” е непридржување кон одредбите на прописите за храна и храна за животни и прописите за здрав-ствена заштита и благосостојба на животните;

41. “Земање примерок за анализа” е земање на хра-на или храна за животни, или секоја друга супстанција (вклучувајќи и од околината), поврзана со производс-твото, преработката и дистрибуцијата на храна и хра-ната за животни или здравјето на животните, со цел преку анализа да се потврди усогласеноста со прописи-те за храна и храна за животни или прописите за здрав-ствена состојба на животните;

42. “Официјална сертификација” е постапка со која надлежниот орган или овластени контролни тела обез-бедуваат потврда за усогласеност во пишана, електрон-ска или друга еквивалентна форма;

43. “Официјално задржување” е постапка со која надлеж-ниот орган обезбедува храната и храната за животни да не се преместува или манипулира додека се чека одлука за нејзина дестинација, која вклучува и складирање од страна на опера-торите со храна и храна за животни во согласност со упат-ствата од надлежниот орган;

44. “Преглед на документи” е проверка на докумен-тација и каде што е применливо документите кои ја

придружуваат пратката во согласност со овој закон и прописите за храна;

45. “Проверка на идентитет” е визуелен преглед со кој се обезбедува сертификатите или други документи кои ја придружуваат пратката и да се во согласност со означувањето и содржината на пратката;

46. “Физички преглед” е проверка на храна и храна за животни и може да вклучи и проверка на средствата за транспорт, пакувањето, означувањето и температурата, зема-ње на примероци за анализа и лабораториско испитување и секој друг преглед неопходен за да се потврди усогласеноста со прописите за храна и храна за животни;

47. “Контролен план” е план изготвен од страна на над-лежниот орган кој содржи општи информации за структура-та и организацијата на официјалните контролни системи;

48. “Антимикробна отпорност” е способност на микро-организми од одредени видови да преживуваат, или да се развиваат во присуство на одредена концентрација на анти-микробна супстанца, која вообичаено е доволна да инхибира или убие микроорганизми од ист вид;

49. “Алиментарно заболување“ е појава на заболување предизвикано од храна инцидент набљудуван под одредени околности, од два или повеќе случаи на појава на иста болест и/или инфекција кај луѓе, односно состојба во која забележа-ниот број на случаи го надминува очекуваниот број, кога случаите се поврзани или постои веројатност дека се поврза-ни со истиот извор на храна;

50. “Недозволени супстанции и производи” се суп-станции или производи чија примена на животните е забранета согласно со прописите од областа на ветери-нарното здравство;

51. “Недозволен третман” е употреба на недозволе-ни супстанции или производи, или употреба на суп-станции или производи одобрени согласно со прописи-те од областа на ветеринарното законодавство за наме-на или под услови различни од пропишаните;

52. “Резидуа” е остаток на биолошки или хемиски материи кои се користат во одредени количини и одре-дени фази на примарно производство на храната од животинско потекло, како и остаток на нивните мета-болити и продукти на нивното разградување;

53. “Резидуи од пестициди“ се резидуи вклучувајќи активни супстанции, метаболити и/или остатоци или произ-води на реакцијата на активни супстанции во моментот или кои претходно биле користени во производите за заштита на растенијата и кои се присутни во или на производите од рас-тително или животинско или храна за животни;

54. “Максимално ниво на резидуи“ се горните дозволени граници на концентрација на резидуа на пестицид во или на храна или храна за животни врз основа на добрата земјодел-ска пракса и најниско изложување на потрошувачите неоп-ходни да се заштитат ранливите групи на потрошувачи;

55. “Маргинална активност” е активност на опера-тор со храна од животинско потекло кој учествува со околу 20% со бизнис со храна кој претставува мал дел од одреден бизнис;

56. “Локализирана активност” е производство и продажба на храната од животинско потекло во општи-на каде што ја произведува храната, како и во и општи-ните кои граничат со неа (со исклучок на градот Скоп-је), на операторот со храна;

57. “Ограничена активност” е продажба на одреде-на категорија на производи од животинско потекло, или вид на малопродажен објект кој врши снабдување на тие производи или вид на малопродажен објект кој бил снабден со тие производи;

58. “Примарно производство и придружни опера-ции на примарното производство“ се:

а) транспорт, складирање и ракување со примарни-те производи на местото на производство, доколку ова не ја менува значително нивната природа;

б) транспорт на живи животни, кога ова е потребно за да се постигнат целите од овој закон и

в) во случај на производи од неживотинско потекло, риба и дивеч, транспортни активности за достава на примарни производи, доколку ова не ја менува значително нивната природа, од местото на производство до објектот;


59. “Прописи за храна за животни“ се законски и подзаконски акти со кои се регулира храната за живот-ни генерално и посебно безбедноста на храната за жи-вотни. Со овие прописи опфатени се сите фази на про-изводство, преработка и дистрибуција на храна за жи-вотни и употребата на храна за животни;

60. “Храна произведена со иновирани технологии” е храна и состојки на храна кои досега не биле користе-ни за човечка употреба во значителна мера и кои спаѓа-ат во следниве категории:

а) храна и состојки на храна кои вклучуваат нови или намерно модифицирани примарни молекуларни структури;

б) храна и состојки на храна кои се состојат или се изолирани од микроорганизми, габи или алги;

в) храна и состојки на храна кои се состојат од рас-тенија или животни, минерални или синтетички мате-рии или се излачени од нив, освен храната и состојките на храна кои се добиени на традиционални начини на размножување или за кои е одамна познато дека можат безбедно да се консумираат;

г) храна и состојки на храна врз кои била применета производна постапка која сега не се користи, а во слу-чај кога таа предизвикува значителни промени во со-ставот или структурата на храната или состојките на храната кои влијаат на нивната прехранбена вредност, метаболизам или ниво на несакани материи;

61. “Генетски модифицирана храна“ (во натамош-ниот текст: храна од ГМО) претставува храна која со-држи, е составена или произведена од генетски моди-фицирани организми;

62. “Храна за посебна нутритивна употреба” е хра-на што се разликува по нејзиниот состав или специ-фични производни постапки од храната наменета за нормална исхрана, е соодветна на она што се тврди ка-ко нејзина нутритивна намена и е дистрибуирана на на-чин што упатува на таква соодветност, ги исполнува барањата на лицата кои имаат специјални потреби во исхраната поради нивниот здравствен статус (метабо-лизам, физиолошка состојба, возраст и проблеми при варењето);

63. “Производи и материјали кои доаѓаат во кон-такт со храната” се производите и материјалите што доаѓаат во контакт со храната, вклучувајќи активни и интелигентни производи и материи, кои во нивната крајна состојба се наменети да стапат во контакт со храна, веќе се во контакт со храна и биле наменети за таа цел, се очекува да стапат во контакт со храна или да ги пренесат своите состојки во храната под нормал-ни или предвидливи услови на употреба;

64. “Правила за добра производствена и добра хи-гиенска пракса” е систем на главни правила за работа кои мора да бидат обезбедени во производството и прометот на храната, производите и материјалите кои доаѓаат во контакт со храната и се однесуваат на персо-налот, објектите, опремата, материјалите, состојбата на материјалите кои се внесуваат, документацијата, одр-жувањето на хигиената, технологијата на производс-твото и контролните системи, со цел да се сведе на ми-нимум ризикот за контаминација на храната преку про-изводни или со други човекови активности;

65. “Адитив” е секоја супстанца која вообичаено са-мата не се конзумира како храна и не се користи како карактеристична состојка на храната, без оглед дали има нутритивна вредност и чие намерно додавање во храната за технолошка намена во производството, пре-работката и подготовката, третманот, пакувањето, транспортот или складирањето на таква храна резулти-ра или разумно може да се очекува дека ќе резултира во неа или во нејзините нуспроизводи и станува ди-ректно или индиректно состојка на таквата храна;

66. “Додатоци на храна” е храна чија цел е да ја до-полнуваат нормалната исхрана и кои се концентрирани извори на хранливи состојки или други супстанции со прехранбен или физиолошки ефект, сами или во ком-бинација, произведени во вид на капсули, пастили, таб-лети, кеси со прашкаста супстанца, ампули со течност

и други слични форми на течни или прашкасти суп-станции дизајнирани да можат да бидат употребени во мали мерливи единечни количини;

67. “Официјална контрола“ е секоја контрола што надлежниот орган ја спроведува за верификување на усогласеноста на прописите за безбедност на храна и храна за животни, здравствена заштита и благосостојба на животните;

68. “Верификација“ е проверка со испитување и обезбедување на објективни докази дали пропишаните барања се исполнети;

69. “Аудит“ е системско и независно испитување за да се утврди дали активностите и резултатите од актив-ностите се во согласност со планираните подготовки и дали тие се ефективно имплементирани и се соодветни за постигнување на целите;

70. “Инспектор“ е државен инспектор за храна, официјален ветеринар, овластен ветеринар, државен инспектор за земјоделство и државен фитосанитарен инспектор;

71. “Трети земји“ сите земји освен Република Маке-донија;

72. “Правила за добра земјоделска пракса“ (ГАП) се национално препорачано, овластено или регистрирано безбедно користење на производи на заштита на расте-нијата под нормални услови во секоја фаза на произ-водството, складирањето, транспорт, дистрибуција и преработка на храна и храна за животни. Дефиницијата ги опфаќа и начелата за интегриран систем на контрола на штетници во одредена климатска зона, како и упо-требата на минимално количество на пестициди и по-ставување на привремени МРЛ и МРЛ на најниско ни-во со кои се овозможува да се постигне саканиот ефект;

73. “Чиста морска вода“ е природна, вештачка или прочистена морска вода или соленикава вода која не содржи микроорганизми, опасни супстанции или то-ксичен морски планктон во количество доволно ди-ректно или индиректно да влијае врз безбедноста на храната;

74. “Чиста вода“ е чиста морска вода и свежа вода со сличен квалитет;

75. “Здравствен печат“ е печат кој кога е нанесен, значи дека е извршена официјална контрола согласно со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон;

76. "Адултерација на храна" е додавање на одреде-ни супстанции во храната со цел да се зголеми масата или да се намали трошокот на производство на храна-та, со намера да се измами потрошувачот;

77. "Каренца" е временски период кој е неопходен да се запази од последната примена на ветеринарно-ме-дицинскиот препарат на животните под нормални ус-лови на употреба и во согласност со одредбите од овој закон до производство на храна од тие животни, за да се заштити јавното здравство со обезбедување дека таа храна не содржи резидуи во количества кои ги надми-нуваат максимално дозволените нивоа утврдени со прописите за безбедност на храната и ветеринарното јавно здравство и

78. "Зооноза" е која било болест или инфекција која се пренесува по природен пат, директно или индирект-но, од животните на човекот.

ДЕЛ II

ОСНОВНИ НАЧЕЛА

ГЛАВА I ОСНОВНИ ОДРЕДБИ

Член 5

Примена на општите одредби (1) Одредбите на овој закон се применуваат во сите

фази на производство, преработка и дистрибуција на храна како и на храна за животни произведена за, или со која се хранат животните наменети за производство на храна.


(2) Општите начела утврдени во членовите 6, 7, 8, 9, 10 и 11 на овој закон претставуваат заедничка рамка, кои мора да се почитуваат при преземање на мерки за безбедност на храната и храната за животни утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

ГЛАВА II

ОПШТИ НАЧЕЛА

Член 6 Општи цели

(1) Одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон треба да постигнат една или повеќе од општите цели за висок степен на заштита на животот и здравјето на луѓето и заштита на интересите на потрошувачите, вклучувајќи ја непристрасната пра-кса при трговија со храна, земајќи ја предвид, каде што е потребно, здравствена заштита на животните и нив-ната благосостојба, здравјето на растенијата и заштита на животната средина.

(2) Одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон треба да овозможат слободно движење на храната и храната за животни произведена или ставена во промет во согласност со општите наче-ла и барања пропишани во овој дел.

(3) При изготвувањето или усогласувањето на про-писите за храна треба да бидат земени предвид, постој-ните меѓународни стандарди, како и оние чие компле-тирање и донесување е неминовно.

(4) По исклучок од ставот (3) на овој член меѓуна-родните стандарди или релевантни делови на тие стан-дарди нема да се применат кога истите не се ефективни и соодветни за исполнување на легитимните цели на одредбите на овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон, кога постои научна оправданост, или кога резултираат со различен степен на заштита од нивото прифатено од страна на Република Македонија и Европската унија.

Член 7

Анализа на ризик (1) За да се постигне основната цел за висок степен

на заштита на здравјето и животот на луѓето, одредби-те на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон се засноваат на анализа на ризик, освен во случаите кога истото не е соодветно заради околности-те или природата на мерките во однос на безбедност на храната.

(2) Процената на ризикот се заснова на достапни научни докази и се врши на независен, објективен и транспарентен начин.

(3) Управувањето со ризик ги зема предвид резул-татите од процената на ризик, а особено мислењата на Европскиот авторитет за безбедност на храна (во ната-мошниот текст: EФСА), мислењата на националните институции за безбедност на храна, другите фактори кои имаат правни надлежности во однос на материјата кој е предмет на разгледување и начелата на претпаз-ливост кога се применуваат одредбите од членот 8 став (1) на овој закон, со цел да се постигнат општите цели утврдени во членот 6 на овој закон.

Член 8

Начело на претпазливост (1) Во посебни случаи кога, врз основа на процена-

та на достапните информации, е утврдена можност за штетни ефекти по здравјето на луѓето, но постои одре-дена научна несигурност, може да се усвојат привреме-ни мерки за управување со ризик со цел да се обезбеди висок степен на заштита на јавното здравје во Републи-ка Македонија, во периодот додека се чекаат натамош-ни научни информации за подетална процена на ризик.

(2) Мерките усвоени врз основа на ставот (1) на овој член треба да бидат сразмерни и не повеќе рестри-ктивни во поглед на трговијата отколку што е потребно за да се обезбеди висок степен на заштита на здравјето

согласно со прописите на Република Македонија, во поглед на тоа дали постои техничка или економска оправданост и други фактори кои се сметаат за леги-тимни за прашањето кое е во фаза на разгледување. Мерките се разгледуваат во разумен временски период, во зависност од природата на утврдениот ризик по жи-вотот или здравјето и видот на научните информации потребни за разјаснување на научната несигурност и за спроведување на подетална процена на ризик.

Член 9

Заштита на интересите на потрошувачите (1) Одредбите на овој закон и прописите донесени

врз основа на овој закон треба да ги заштитат интере-сите на потрошувачите и да обезбедат основа за потро-шувачите да направат избор, врз основа на информира-носта за храната која ја консумираат.

(2) Цел на начелото за заштита на интересите на по-трошувачите е да се спречи:

1) измама; 2) адултерација на храната и 3) други случаи кои можат да го доведат потрошу-

вачот во заблуда.

Член 10 Консултација со јавноста

Во текот на подготовката, процената и измена на прописите донесени врз основа на овој закон, освен ко-га итноста на постапката не го дозволува тоа, мора да се обезбеди отворена и транспарентна консултација со јавноста, непосредно или со посредство на претставни-ци.

Член 11

Информирање на јавноста Во случај кога постои основана причина за сомне-

ние дека храната или храната за животни може да прет-ставуваат ризик по здравјето на луѓето или животните, Агенцијата, во зависност од природата, сериозноста и обемот на ризикот, не повредувајќи ги одредбите за слободен пристап до информации, мора да ги преземат соодветните чекори за информирање на јавноста за природата на ризикот по здравјето, утврдувајќи го ма-ксималниот обем на ризик од храна или храна за жи-вотни, или видот на храна или храна за животни, ризик кој може истите да го претставуваат и мерките кои се преземени или кои ќе се преземат за да се спречи, на-мали или отстрани ризикот.

ГЛАВА III

ОПШТИ ОБВРСКИ ВО ПРОМЕТОТ СО ХРАНА

Член 12 Увоз на храна и храна за животни

Храната и храна за животни од увоз наменета за ставање во промет во Република Македонија мора да бидат во согласност со одредбите на овој закон и про-писите донесени врз основа на овој закон и условите утврдени меѓу Република Македонија и земјата извоз-ник во случај на посебни договори.

Член 13

Извоз на храна и храна за животни (1) Храната и храната за животни која се извезува

или се врши нејзин повторен извоз од Република Маке-донија со цел да се стави во промет во трети земји, мо-ра да е во согласност со одредбите на овој закон и про-писите донесени врз основа на овој закон, освен ако поинаку не е побарано од страна на надлежните органи на земјата увозник или утврдено со закони, прописи, стандарди, кодови за пракси и други правни и админи-стративни постапки кои се во сила во земјата увозник.

(2) По исклучок од ставот (1) на овој член, освен кога храната е штетна по здравјето на луѓето или хра-ната за животни е небезбедна, храната и храната за жи-вотни може да се извезува или да се врши нејзин по-вторен извоз единствено, доколку надлежните органи


на земјата на дестинација се согласни, откако биле де-тално информирани за причините и условите заради кои засегнатата храна и храна за животни, не можат да бидат ставени во промет во Република Македонија.

(3) Во случај кога се применуваат одредби од рати-фикуван меѓународен договор склучен меѓу Република Македонија и трета земја, храната и храната за живот-ни извезени од Република Македонија во трета земја, мора да бидат во согласност со условите утврдени во договорот.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот и постапката на извоз и начинот на вршење на офи-цијалните контроли при извоз на храна од Република Македонија.

(5) По барање на операторот за храна за храната на-менета за извоз, а произведена согласно со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, се из-дава сертификат за безбедност на производот од страна на Агенцијата.

(6) Директорот на Агенцијата го пропишува начи-нот на издавање на сертификатот за безбедност од ста-вот (5) на овој член, формата и содржината на образе-цот на барањето за издавање на сертификатот, образе-цот на сертификатот и висината на трошоците во по-стапката за издавање на сертификатот за безбедност.

Член 14

Меѓународни стандарди Заради примена на меѓународните стандарди од об-

ласта на безбедноста на храната и храната за животни, Република Македонија треба да:

1) придонесува за развојот на меѓународните тех-нички стандарди за храна и храната за животни, како и за здравствените и фитосанитарните стандарди;

2) го промовира координираното работење со стан-дардите за храна и храна за животни кое се спроведува од страна на меѓународни владини и невладини орга-низации;

3) придонесува, кога е соодветно за развој на дого-вори за утврдување на еквивалентност на посебни мер-ки за храна и храна за животни;

4) посветува посебно внимание на посебниот раз-вој, финансиските и трговските потреби на земјите во развој, со цел да се осигурат дека меѓународните стан-дарди не создаваат непотребни пречки за извоз од зем-јите во развој и

5) ја промовира конзистентноста меѓу меѓународ-ните технички стандарди и овој закон обезбедувајќи висок степен на заштита.

ГЛАВА IV

НАДЛЕЖЕН ОРГАН

Член 15 (1) За вршење на работите од областа на безбедно-

ста на храна и храна за животни, спроведување, кон-трола, надзор и следење на ветеринарните активности во областа на здравствената заштита на животните, нивна благосостојба, ветеринарното јавно здравство, како и контрола на национални референтни и овласте-ни лаборатории кои даваат поддршка за потребите на Агенцијата, согласно со овој и друг закон од областа на ветеринарното здравство, се основа Агенција за храна и ветеринарство (во натамошниот текст: Агенцијата), како самостоен орган на државната управа со својство на правно лице.

(2) Полниот назив на Агенцијата е Агенција за хра-на и ветеринарство на Република Македонија.

(3) Називот на Агенцијата во меѓународно-правни-от промет е Food and Veterinary Agency.

(4) Седиштето на Агенцијата е во Скопје.

Член 16 Начела на вршење на работите

(1) Агенцијата работите од својата надлежност ги врши во согласност со меѓународните договори што ги ратификувала Република Македонија, Меѓународните

стандарди на Светската здравствена организација, Ор-ганизацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации, Светската организација за здравствена заштита на животните (OIE), Кодекс алиментариус, како и со други акти и стандарди со кои се обврзала Република Македонија.

(2) Работите од својата надлежност, Агенцијата ги извршува врз основа на начелата на законитост, струч-ност, професионалност, одговорност, ефикасност и транспарентност.

Член 17

Надлежност Агенцијата е надлежна за: - извршување на работите од областа на безбедно-

ста на храната и храната за животни, - организацијата и одговорноста во вршењето на ве-

теринарната дејност, - спроведување, контрола, надзор и следење на ве-

теринарните активности во областа на здравствената заштита на животните,

- заштита и благосостојба на животните во однос на нивното одгледување, чување, грижа и сместување, фармско држење, искористување, транспорт, колење или убивање,

- заштита и благосостојба на кучињата и домашни-те миленици, животните во зоолошките градини и жи-вотните кои се користат во експериментални и други научни цели,

- извршување на работите од областа на нуспроиз-водите од животинско потекло,

- идентификација и регистрација на фармските и други животни,

- извршување на работите од областа на ветеринар-но-медицинските препарати,

- контрола на квалитетот на храната со исклучок на при-марно земјоделско производство од растително потекло и

- други работи од значење на ветеринарното здрав-ство, безбедноста на храната и храната за животни.

Член 18

Раководење на Агенцијата (1) Co Агенцијата раководи директор кој го имену-

ва и разрешува Владата на Република Македонија. (2) Мандатот на директорот трае четири години, со

можност за повторен избор.

Член 19 Одговорност на директор

Директорот на Агенцијата во рамките на своите над-лежности е одговорен за ефикасно работење на Агенција-та и координацијата на меѓусекторските активности.

Член 20

Надлежности на директорот (1) Директорот на Агенцијата ги врши следниве ра-

боти: - раководи со работата на Агенцијата, - се грижи и е одговорен за законито, стручно и

ефикасно извршување на работите од надлежност на Агенцијата,

- ги донесува актите за организација и систематиза-ција на работите и задачите на Агенцијата,

- донесува годишен план за работа на Агенцијата, - донесува други акти во врска со работата и рабо-

тењето на Агенцијата (правилници, прирачници, пла-нови, упатства, решенија итн.),

- одлучува за вработување, распоредување и за пра-вата и должностите на вработените,

- донесува годишен финансиски извештај за работе-њето на Агенцијата,

- се грижи за независноста и ефикасноста на вна-трешната ревизија,

- решава во управна постапка во прв степен, - обезбедува спроведување на активностите од об-

ласта на безбедноста на храната и ветеринарното здравство,


- врши активности на соработка со национални и странски организации и институции, за работи од него-ва надлежност,

- донесува прописи од областа на безбедноста на храната и ветеринарното здравство,

- донесува решенија за безбедносни мерки за увоз, транзит и извоз на животни, храна, храна за животни и други производи,

- донесува решенија за спроведување на контрола на болести кај животни и примена на заштитни мерки,

- склучува договори со физички и правни лица во рамките на своите надлежности;

- издава и укинува одобренија на физички и правни лица во рамките на своите надлежности,

- ги координира, надгледува и следи активностите од областа на здравствената заштита на животните, безбедноста на храната и ветеринарното здравство,

- обезбедува подготовка на планови за итни мерки, програми, буџет, и други активности во рамките на не-говите надлежности, ги поднесува за одобрување до Владата на Република Македонија и обезбедува нивно спроведување,

- дава насоки за приоритети во истражувањата во областа на безбедноста на храната и ветеринарното здравство, имајќи ги предвид националните потреби,

- раководи со персоналот и годишниот буџет на над-лежниот орган согласно со одредбите од овој закон и

- врши други работи во врска со работата на Аген-цијата.

(2) Годишниот план за работа на Агенцијата дире-кторот го доставува до Владата на Република Македо-нија за одобрување, најдоцна до 31 декември во теков-ната за наредната година.

(3) Годишниот извештај за работењето на Агенцијата ди-ректорот го доставува до Владата на Република Македонија за одобрување, најдоцна до 31 март во тековната година.

(4) Директорот со писмено овластување може да пренесе одделни негови надлежности на раководни службеници во Агенцијата.

Член 21

Разрешување Директорот на Агенцијата може да биде разрешен

пред истекот на мандатот за кој е именуван во следни-ве случаи:

- на негово барање и - ако настане некоја од причините поради кои, спо-

ред прописите за работните односи, му престанува ра-ботниот однос по сила на закон и не постапува соглас-но со законодавството на Република Македонија.

Член 22

(1) Директорот на Агенцијата има заменик кој го имену-ва и разрешува Владата на Република Македонија.

(2) Мандатот на заменик-директорот трае четири години, со можност за повторен избор.

(3) Заменик-директорот го заменува директорот на Агенцијата во случај на негово отсуство и врши рабо-ти кои ќе му бидат доверени од страна на директорот.

Член 23

Организација на Агенцијата (1) Стручните, административно-техничките, по-

мошните и други работи ги вршат вработените во стручните служби на Агенцијата.

(2) На вработените лица во агенцијата кои имаат статус на државни службеници во однос на правата, должностите и одговорностите од работен однос се применува Законот за државните службеници.

(3) На вработените во Агенцијата кои вршат по-мошни и технички работи во однос на правата, долж-ностите и одговорностите од работен однос се приме-нува Законот за работните односи.

(4) Внатрешната организација на Агенцијата ја утврдува директорот со актите за внатрешна организа-ција и систематизација на работите и задачите согласно со надлежностите на Агенцијата.

Член 24 Финансирање на Агенцијата

Средствата за финансирање на работата на Агенци-јата се обезбедуваат од:

- Буџетот на Република Македонија, - сопствени приходи, - Буџетот на Европската унија во согласност со кри-

териумите пропишани во билатералните договори склучени меѓу Република Македонија и Европската унија и

- донации и други извори утврдени со закон.

Член 25 Надлежности на Министерството за земјоделство,

шумарство и водостопанство Министерството за земјоделство, шумарство и во-

достопанство се грижи за спроведување на политиката во областа на безбедноста на храна и храната за живот-ни и ветеринарното здравство.

Член 26

Органи кои вршат работи од областа на безбедност на храната и храна за животни

Работите во областа на безбедноста на храната и храната за животни ги вршат:

1) Агенцијата за храната и храната за животни, сог-ласно со овој закон, прописите донесени врз основа на овој закон и прописите од областа на ветеринарно здравство;

2) Државниот инспекторат за земјоделство, орган во состав на Министерството за земјоделство, шумарс-тво и водостопанство, за храната од растително потек-ло и храна за животни во примарното земјоделско про-изводство и придружните операции на примарното производство и здравствената заштита на растенијата, согласно овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, прописите од областа на земјоделството и здравјето на растенијата и

3) Фитосанитарната управа како орган во состав на Министерството за земјоделство, шумарство и водо-стопанство, согласно со овој закон и прописите донесе-ни врз основа на овој закон и прописите од областа на здравјето на растенијата и поблиските прописи донесе-ни врз основа на тој закон и другите прописи од обла-ста на земјоделството.

ГЛАВА V ОПШТИ БАРАЊА ЗА БЕЗБЕДНОСТ НА ХРАНА

Член 27

Барања за безбедност на храна (1) Храната не смее да се стави во промет доколку

не е безбедна. (2) Храната се смета за небезбедна, ако: 1) е штетна по здравјето на луѓето и/или 2) не е исправна за исхрана на луѓето. (3) При одредување дали некоја храна е небезбедна,

мора да се земе предвид следново: 1) нормалните услови на употреба на храната од

страна на потрошувачот и при секоја фаза на произ-водство, преработка и дистрибуција и

2) информациите што ги добива потрошувачот, вклучувајќи ги и информациите на означувањето, или други информации кои се генерално достапни до по-трошувачот, а се однесуваат на избегнување на посеб-ни несакани дејства врз здравјето од посебен вид или категорија на храна.

(4) При одредување дали некоја храна е штетна по здравјето, се зема предвид следново:

1) можните директни краткотрајни и/или долготрај-ни ефекти на храната по здравјето на потрошувачот и на следните генерации;

2) можните кумулативни токсични ефекти и 3) посебната чувствителност по здравјето на одре-

дени категории потрошувачи, во случај кога храната е наменета за соодветните категории потрошувачи.


(5) При одредување дали некоја храна не е исправ-на за исхрана на луѓето, мора да се има предвид дали храната не е прифатлива за исхрана на луѓето според нејзината намена, поради контаминација од надвореш-ни или други извори, поради процеси на гниење, раз-градување или распаѓање.

(6) Во случај кога небезбедната храна е дел од сери-ја или пратка со храна од иста класа или вид, мора да се претпостави дека целата храна од серијата или пра-тката е исто така небезбедна, освен доколку при детал-на процена не постојат докази дека остатокот од сери-јата или пратката е безбедна.

(7) Храната која ги исполнува барањата утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон кои се однесуваат на безбедност на храната, се смета за безбедна.

(8) Усогласеноста на храната со барањата за безбед-ност на храната утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, не смее да претста-вува пречка за органите од членот 26 на овој закон да преземат соодветни мерки за ограничување да се стави во промет или да нареди повлекување од пазарот, во случаи кога постои сомневање дека храната не е без-бедна.

(9) Директорот на Агенцијата ги пропишува оп-штите и посебните барања за безбедност на храната.

Член 28

Барања за безбедност на храната за животни (1) Храната за животни не смее да се стави во про-

мет или да се користи во исхраната на животни наме-нети за производство на храна доколку истата е небез-бедна.

(2) Храната за животни се смета за небезбедна за нејзината намена, ако:

1) има несакано дејство врз здравјето на луѓето или животните и

2) ја прави храната добиена од животните наменети за производство на храна, небезбедна за исхрана на лу-ѓето.

(3) Во случај кога ќе се утврди дека храната за жи-вотни не ги задоволува условите за безбедност, а е дел од серија или пратката со храна за животни од ист вид, се смета дека целата храна за животни од таа серија или пратка е небезбедна, освен ако со деталната проце-на не постојат докази дека остатокот од серијата или пратката со храна за животни ги исполнува условите за безбедност на храната за животни.

(4) Храната за животни која ги исполнува барањата за безбедност на храната за животни утврдени со одредбите на овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон, како и барањата утврдени со пропи-сите за храна за животни, се смета за безбедна.

(5) Усогласеноста на храната за животни со барања-та за безбедност на храна за животни утврдени со одредбите на овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон, како и барањата утврдени со пропи-сите за храна за животни, не смее да претставува преч-ка за Агенцијата да преземе соодветни мерки за огра-ничување на ставање во промет или да нареди повлеку-вање од пазарот, во случаи кога постои сомневање дека храната за животни не е безбедна.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува општи-те и посебните барања за безбедност на храната за жи-вотни.

Член 29

Презентирање на храна и храна за животни (1) Операторот со храна и храна за животни е дол-

жен да ја означи храната или храната за животни зара-ди обезбедување на информации за потрошувачите.

(2) Операторот со храна и храна за животни е дол-жен на пакувањето на храната наменета за ставање во промет, означувањето да го врши на начин кој е лесно разбирлив.

(3) Означувањето, рекламирањето и презентацијата на храната и храната за животни, вклучувајќи го и нив-

ниот облик, изглед или пакување, материјалот кој се користи за пакување, начинот на кој се подготвени и прикажани, како и информациите кои се достапни пре-ку сите медиуми треба да се во согласност со деклара-цијата, упатството за употреба и начинот на чување и не смеат да ги доведат потрошувачите во заблуда.

(4) Директорот на Агенцијата го пропишува начи-нот на означување и декларирање, рекламирањето и презентирањето на храната и храната за животни.

(5) Директорот на Агенцијата ги пропишува нутри-тивните и здравствените тврдења во комерцијални це-ли при означување, презентација или рекламирање на храната, наменети како такви за крајниот потрошувач.

Член 30

(1) Не е дозволено означување и рекламирање на храна со податоци кои сугерираат на лековити својства поврзани со превенција или лекување на заболувања, потенцирање на специфични својства на храната кои се слични со друга храна со ист квалитет, како и упо-треба на слики, цртежи, знаци, изрази и текстови што потрошувачот би можеле да го доведат во заблуда во поглед на идентитетот на производот, потеклото, со-ставот, својството, намената и дејството на производот.

(2) Не е дозволено при рекламирањето на храна да се користат:

1) изјави што се однесуваат на отстранување, нама-лување или спречување на болести;

2) забелешки во форма на лекарски совети или ле-карски наоди;

3) истории на болести; 4) изјави на трети лица особено благодарници, по-

фалби или препораки ако се однесуваат на отстранува-ње или намалување на болести;

5) слики на лица во професионална медицинска об-лека или при изведување на лекарска професија или промет со лекови и

6) списи или писмени податоци што наведуваат на тоа дека определени заболувања се третираат со храна.

(3) Одредбите од ставот (2) на овој член не се одне-суваат на храната наменета за посебна нутритивна упо-треба.

Член 31 Обврски

(1) Операторите со храна и храна за животни во си-те фази на производство, преработка и дистрибуција во рамките на активностите кои се под нивна контрола, мора да обезбедат дека храната и храната за животни ги задоволуваат барањата кои се пропишани во пропи-сите за храна и храна за животни кои се релевантни за нивните активности и мора да потврдат дека тие бара-ња се исполнети.

(2) Органите од членот 26 на овој закон треба да ги следат и да ги верификуваат дека се исполнети реле-вантните барања утврдени во прописите за храна и хра-на за животни од страна на операторите со храна и хра-на за животни во сите фази на производство, прерабо-тка и дистрибуција.

(3) Органите од членот 26 на овој закон воспоста-вуваат интегриран систем на официјални контроли и други активности соодветни на околностите, вклучу-вајќи комуникација со јавноста за безбедност на хра-ната и храната за животни и ризикот, надзорот на без-бедност на храната и храната за животни и други активности за следење со кои се опфатени сите фази на производството, преработката и дистрибуција.

Член 32

Следливост (1) Следливоста на храната, храната за животни,

животните наменети за производство на храна и сите супстанции наменети да бидат вградени во храна или храна за животни, мора да биде воспоставена во сите фази на производство, преработка и дистрибуција.

(2) Операторите со храна и храна за животни мора да бидат во можност да го идентификуваат секое фи-


зичко или правно лице од кое ја набавиле храната, хра-ната за животни, животни наменети за производство на храна или секоја супстанција наменета да биде или се очекува да биде вградена во храна или храна за живот-ни. За таа цел, операторите со храна и храна за живот-ни мора да имаат воспоставено системи и постапки кои овозможуваат овие информации да бидат достапни на барање на Агенцијата.

(3) Операторите со храна и храна за животни мора да имаат воспоставено системи и постапки за иденти-фикација на другите бизниси со храна кои ги снабдува-ат. Овие информации треба да бидат достапни на бара-ње на Агенцијата.

(4) Храната или храната за животни која е ставена во промет или ќе се стави во промет, мора да биде со-одветно означена или идентификувана со цел да се олесни нејзината следливост, со помош на соодветна документација или информации во согласност со по-себните одредби од овој закон.

(5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува начинот за спроведување и обезбедување на следливоста на храната и храната за животни.

Член 33

Одговорности за храна - оператор со храна (1) Ако операторот со храна смета или има причина

да верува дека храната која е увезена, произведена, преработена, обработена или дистрибуирана, не е во согласност со барањата за безбедност на храна, мора да започне итна постапка за повлекување на храната од промет, а во случај кога храната ја поминала непосред-ната контрола на операторот со храна да ја информира Агенцијата за истото. Во случај кога производот стиг-нал до потрошувачот, операторот мора ефикасно и точ-но да ги информира потрошувачите за причината пора-ди која се повлекува храната и, доколку е потребно, да ја повлече храната со која потрошувачите веќе се снаб-дени во случај кога другите мерки не се доволни за да се постигне висок степен на заштита на здравјето на луѓето.

(2) Операторот со храна одговорен за малопродаж-ба и дистрибуција, кој нема влијание на пакувањето, означувањето, безбедноста или интегритетот на храна-та мора, во рамките на неговите соодветни активности, да започне постапка за повлекување од промет на хра-ната која не е во согласност со барањата за безбедност на храната и мора да даде свој придонес за безбедност на храна со давање релевантни информации неопходни за следливост на храната, како и да соработува во активностите преземени од страна на производителите, преработувачите, обработувачите и/или надлежните органи.

(3) Операторот со храна мора веднаш да ја инфор-мира Агенцијата доколку смета или има причина да ве-рува дека храната која била ставена во промет, може да биде штетна по здравјето на луѓето. Операторот со хра-на мора да ја информира Агенцијата за активностите преземени за да се спречи ризикот по крајниот потро-шувач и не смее да обесхрабри или спречи кое било лице кое соработува со Агенцијата, во случај кога тоа може да го спречи, намали или елиминира ризикот кој произлегува од храната.

(4) Операторите со храна мора да соработуваат во активностите преземени од страна на Агенцијата со цел да се избегне или намали ризик предизвикан од храна која ја набавува или снабдува.

Член 34

Одговорности за храна за животни - оператори со храна за животни

(1) Ако операторот со храна за животни смета или има причина да верува дека храната за животни која е увезена, произведена, преработена, обработена или ди-стрибуирана не е во согласност со барањата за безбед-ност на храна за животни, мора да започне итна по-стапка за повлекување на храната за животни од про-мет и да ја информира Агенцијата за истото. Во вакви

случаи, или во случај наведен во членот 28 став (3) од овој закон, кога серијата или пратката не ги задоволува барањата за безбедност на храна за животни, истата мора да се уништи, освен ако Агенцијата не одобри друга мерка. Операторот мора ефикасно и точно да ги информира корисниците на храна за животни за причи-ните за нејзино повлекување, а доколку е потребно, да ги повлече од нив производите со кои се снабдени, во случај кога други мерки не се доволни за да се постиг-не висок степен на заштита на здравјето.

(2) Операторот со храна за животни одговорен за малопродажба или дистрибуција која нема влијание на пакувањето, означувањето, безбедноста или интегрите-тот на храната за животни, во рамките на неговите со-одветни активности, мора да започне постапка за пов-лекување од промет на храната за животни која не е во согласност со барањата за безбедност на храна за жи-вотни и мора да даде свој придонес за безбедност на храна за животни со давање релевантни информации неопходни за следливост на храната за животни, како и да соработува во активностите преземени од страна на производителите, преработувачите, обработувачите и/или Агенцијата.

(3) Операторот со храна за животни мора веднаш да ја информира Агенцијата доколку смета или има при-чина да верува дека храната за животни која е ставена во промет не ги исполнува барањата за безбедност на храна за животни. Операторот со храна за животни мо-ра да ја информира Агенцијата за активностите презе-мени за да се спречи ризикот од употреба на таа храна за животни, и не смее да обесхрабри или спречи кое било лице кое сака да соработува со Агенцијата, во случај кога тоа може да го спречи, намали или елими-нира ризикот кој произлегува од храната за животни.

(4) Операторот со храна за животни мора да соработува во активностите преземени од страна на Агенцијата со цел да се избегне или намали ризикот кој произлегува од храна-та за животни која ја набавува или снабдува.

Член 35

Одговорност (1) Одредбите од овој дел на законот се применува-

ат без оглед на прописите за заштита на потрошувачи-те од производи со недостатоци.

(2) Одредбите од овој дел на законот не ги доведуваат во прашање одредбите од посебните прописи за одговор-ност за штетата настаната од неисправните производи.

ДЕЛ III

СИСТЕМ ЗА БРЗО ИЗВЕСТУВАЊЕ, УПРАВУВАЊЕ СО КРИЗИ И ВОНРЕДНИ СОСТОЈБИ

ГЛАВА I

СИСТЕМ ЗА БРЗО ИЗВЕСТУВАЊЕ

Член 36 Систем за брзо известување

(1) Системот за брзо известување за директен или индиректен ризик по здравјето на луѓето кој потекнува од храна или храна за животни се востановува како ин-формативна мрежа. Во неа се вклучени сите органи од членот 26 на овој закон.

(2) Агенцијата координира со субјектите кои се вклуче-ни во системот за брзо известување, врши размена на ин-формации во Република Македонија и размена на инфор-мации со еквивалентни системи на други земји.

(3) Во случај кога членот на мрежата има информа-ција за постоење на сериозен директен или индиректен ризик по здравјето на луѓето кој потекнува од храна или храна за животни, истата веднаш мора да ја доста-ви до Агенцијата со помош на системот за брзо инфор-мирање. Агенцијата веднаш ја пренесува информација-та до членовите на мрежата во Република Македонија.

(4) Агенцијата може да го надополни известување-то од ставот (3) на овој член со научна или техничка информација која ќе овозможи брза и соодветна актив-ност за справување со ризикот.


(5) Агенцијата претставува контакт точка и воспо-ставува соодветна организациона структура за учество и соработка со RASFF (Rapid alert system for food and feed) на Европската унија.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува орга-низационата структура и начинот на работење, прено-сот на известувањата и дополнителни информации и начинот на работа на системот за брзо известување.

Член 37

Правила на доверливост за системот на брзо известување

(1) Информациите кои се достапни до членовите на мрежата, а кои се однесуваат на ризикот по здравјето на човекот предизвикан од храна или храната за живот-ни, мора да бидат достапни за јавноста согласно со на-челото за информирање од членот 11 на овој закон. Во принцип, јавноста има пристап до информациите за идентификација на храната, природата на ризикот и преземените мерки.

(2) Членовите на мрежата мора да преземаат мерки со кои ќе обезбедат нивниот персонал да не открива информации добиени за целите на овој дел кои прет-ставуваат класифицирана информација, со исклучок на информациите кои мора да бидат достапни за јавноста, доколку тоа го бараат околностите, со цел да се зашти-ти здравјето на луѓето.

(3) Заштитата на професионалната тајна не може да спречи давање на информации до надлежните органи кои се релевантни за ефикасноста на контролата на прометот и спроведување на активности во доменот на храната и храната за животни. Членовите на мрежата кои добиваат информација која претставува класифи-цирана информација согласно со начелото за професи-онална дискреција мораат да обезбедат нејзина зашти-та во согласност со ставовите (1) и (2) на овој член.

ГЛАВА II

ИТНИ СОСТОЈБИ

Член 38 Мерки за итни состојби за храна и храна за живот-

ни со потекло од Република Македонија или увезена од трети земји

(1) Во случај кога е евидентно дека храната или храната за животни која потекнува од Република Маке-донија или е увезена од трети земји, претставува серио-зен ризик за здравјето на луѓето, здравствената заштита на животните и заштита на животната средина и дека таквата опасност не може да се спречи или доведе на задоволително ниво со помош на мерките утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој за-кон и прописите за ветеринарно здравство, Агенцијата на сопствена иницијатива или на барање на член на мрежата, во зависност од сериозноста на ситуацијата, веднаш презема една или повеќе од следниве мерки:

1) во случај на храна или храна за животни која по-текнува од Република Македонија:

- забрана на ставање во промет или употреба на таа храна,

- забрана на ставање во промет или употреба на таа храна за животни,

- утврдување на посебни услови за таа храна или храна за животни и

- други соодветни времени мерки и 2) во случај на храна или храна за животни увезена

од трети земји: - забрана за увоз на таа храна и храна за животни од

целата територија или дел до засегнатата земја, а каде што е применливо, од третата земја на транзит,

- утврдување на посебни услови за таа храна или храна за животни за целата територија или дел од тери-торијата на засегнатата трета земја и

- други соодветни времени мерки. (2) Во случај на, ситуациите од ставот (1) на овој

член, Агенцијата може времено да ги преземе мерките од ставот (1) на овој член. Во најбрз можен рок, а нај-

доцна во период од десет работни дена од денот на на-станувањето на ситуацијата од ставот (1) на овој член, преземените мерки треба да се продолжат, изменат, отповикаат или прошират, а причините за одлуката за преземените мерки мора веднаш да се објават на веб страницата на Агенцијата.

ГЛАВА III УПРАВУВАЊЕ СО КРИЗИ

Член 39

Општ план за управување со кризи (1) Агенцијата предлага општ план за управување

со кризи од областа на безбедност на храната и храната за животни (во натамошниот текст: општ план).

(2) Општиот план ги утврдува видот на состојбата како и директните и индиректните ризици по здравјето на луѓето предизвикано од храна и храната за животни кои не можат да се спречат, отстранат или намалат на прифатливо ниво со постојните одредби или не можат соодветно да бидат управувани единствено со примена на мерките за вонредни состојби и практичните по-стапки кои се неопходни за управување со криза, вклу-чувајќи ги и начелата на транспарентност кои треба да се применат и стратегијата за комуникација.

(3) Општиот план од ставот (1) на овој член го до-несува Владата на Република Македонија, за период од пет години.

(4) Заради полесна примена на општиот план за управување со кризи од овој член, Агенцијата изготву-ва оперативен план за итни мерки кој се спроведува во случај кога храната и храната за животни претставува сериозен ризик по здравјето на луѓето директно или преку надворешната средина.

(5) Оперативниот план за итни мерки треба да ги уредува:

a) органи на државната управа кои ќе бидат вклуче-ни;

б) нивните овластувања и надлежности и в) каналите за постапките на размена на информа-

ции помеѓу релевантните засегнати страни. (6) Оперативниот план за итни мерки Агенцијата ги

ревидира еднаш годишно, посебно во делот на проме-ни во организационата структура на Агенцијата и прет-ходните искуства, како и искуствата стекнати за време на вежби за симулација.

Член 40

Единица за справување со криза (1) Во случај кога Агенцијата утврдила состојба ко-

ја вклучува сериозен директен или индиректен ризик по здравјето на луѓето кој потекнува од храна или хра-на за животни, кој не може да се спречи, отстрани или намали на прифатливо ниво со постојните мерки или не може да се управува единствено со примена на мер-ките за вонредни состојби, мора веднаш да ја извести Владата на Републиката Македонија.

(2) Владата на Република Македонија по добивање-то на известувањето на Агенцијата формира единица за управување со криза која е составена од претставни-ци на надлежните органи согласно со одредбите од За-конот за управување со кризи.

(3) Во работата на единицата за управување со кри-за од ставот (2) на овој член, доколку е потребно може да учествуваат и претставници од научната и стручната јавност при што техничка поддршка се обезбедува сог-ласно со прописите за управување со кризи.

Член 41

Задачи на единиците за справување со криза (1) Единицата за справување со кризи е одговорна за

собирање и оценување на соодветни информации и иден-тификување на можностите за превенирање, елиминира-ње или намалување на прифатливо ниво на ризикот по здравјето на луѓето што е можно поефективно и во најбрз можен рок и истите ги доставува до Групата за процена согласно со Законот за управување со кризи.


(2) Единицата за справување со кризи може да по-бара помош од секое физичко или правно лице чии зна-ења и вештини се неопходни за ефективно справување со кризата.

(3) Единицата за справување со кризи ја информира јавноста за сите настанати ризици и мерките кои се преземаат.

ДЕЛ IV

ГЛАВА I

ХИГИЕНА НА ХРАНА

Член 42 Општи одредби за хигиена на храната

(1) Операторите со храна ги применуваат општите барања за хигиена на храната земајќи ги предвид след-ниве принципи:

1) примарната одговорност за безбедноста на хра-ната ја сносат операторите со храна;

2) безбедност на храната треба да се обезбеди низ цели-от ланец на производство, преработка и дистрибуција на храната, започнувајќи со примарното производство;

3) треба да се обезбеди одржувањето на ладниот ла-нец, за храната да може безбедно да се складира на со-одветна температура, особено замрзнатата храна;

4) општата имплементација на процедурите кои се засноваат на принципите на анализа на опасност и кри-тични контролни точки (во натамошниот текст: НАССР), заедно со примена на правилата за добрата хигиенска пракса (во натамошниот текст: ДХП), треба да ги зајакне одговорностите на операторите со храна;

5) упатствата за добра пракса претставуваат важен инструмент за поддршка на бизнис операторите со хра-на на сите нивоа од ланецот на храна, а во согласност со правилата за хигиена на храната и со примена на принципите на НАССР;

6) неопходно е да се утврдат микробиолошките критериуми и барања за контрола на температурата засновани врз научна процена на ризикот и

7) неопходно е да се осигури дека увезената храна ги исполнува најмалку истите хигиенски стандарди ка-ко храната која е произведена во Република Македони-ја, или е со еквивалентен стандард.

(2) Општите барања за хигиена на храната се примену-ваат во сите фази на производство, преработка и дистрибу-ција на храна и на извоз, не доведувајќи ги во прашање пос-пецифичните барања поврзани со хигиена на храната.

(3) Општите барања за хигиена на храната не се применуваат на:

1) примарно производство за приватна домашна употреба;

2) домашна подготовка, ракување и складирање на храната за приватна домашна употреба;

3) директно снабдување, од страна на производителот, на мали количества примарни производи до крајните по-трошувачи или до локалните малопродажни трговци кои директно го снабдуваат крајниот потрошувач и

4) собирни центри и штавилници кои се опфатени со дефиницијата за бизнис со храна единствено поради тоа што ракуваат со суровини за производство на жела-тин или колаген.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува бара-њата за хигиена на храната за директно снабдување од страна на производителот, на мали количества примар-ни производи до крајните потрошувачи или до локал-ните малопродажни трговци кои директно го снабдува-ат крајниот потрошувач.

ГЛАВА II

ОБВРСКИ НА ОПЕРАТОРИТЕ СО ХРАНА

Член 43 Општи обврски

Операторите со храна се должни да обезбедат дека сите фази на производство, преработка и дистрибуција на храната под нивна контрола ги исполнуваат барања-

та за хигиена кои се утврдени со овој закон и прописи-те донесени врз основа на овој закон.

Член 44

Општи и посебни барања за хигиена (1) Операторите со храна кои вршат примарно про-

изводство и придружни операции на примарното про-изводство, се должни да ги исполнуваат општите и по-себните барања за примарно производство и посебните хигиенски барања во однос на примарното производс-тво утврдени во овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(2) Операторите со храна вклучени во која било фа-за на производство, преработка и дистрибуција на хра-ната после примарното производство и придружните операции на примарното производство, се должни да ги исполнуваат општите и посебните хигиенски барања утврдени со овој закон и прописите донесени врз осно-ва на овој закон.

(3) Операторите со храна треба да ги применат следниве посебни мерки за хигиена:

1) усогласеност со микробиолошките критериуми за храна;

2) процедури неопходни за исполнување на целите поставени во овој закон;

3) почитување на барањата за контрола на темпера-тура за храната;

4) одржување на ладниот ланец на храна и 5) земање примероци за анализа. (4) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-

шува: 1) општите барања за примарно производство и

придружни операции; 2) општите барања за сите оператори со храна и ба-

рања и условите кои се однесуваат на оператори со храна од животинско потекло;

3) општи барања за храна; 4) општи барања за храна од животинско потекло; 5) посебните барања за храна од животинско потек-

ло; 6) посебните барања кои се однесуваат на микроби-

олошките критериуми за храна; 7) посебните барања за температурна контрола; 8) посебните барања за одржување на ладен ланец; 9) посебните барања за мерките или постапките не-

опходни за исполнување на поставените цели за хигие-на на храната;

10) општите и посебните условите што треба да ги исполнуваат објектите за производство, промет и упо-треба на храна и производство и промет на храна од животинско потекло;

11) општите и посебните барања за превентива, контрола и ерадикација на болестите кај животните кои преку храната можат да се пренесат на луѓето;

12) посебните барања за превентива, контрола и ерадикација на трихинелозата кај животните и контро-лата на трихинела во месото;

13) општите и посебните барања за благосостојба на животните кои се одгледуваат и искористуваат за производство на храна;

14) начинот и постапката за земање на примероци, начинот и методите на вршење на лабораториски ана-лизи на храна од животинско потекло и храна за жи-вотни;

15) забрана за употреба на одредени супстанции, производи и материи во примарното производство и процесите на производство, преработка и промет на храната и

16) забрана за употреба на одредени производи од животинско потекло во исхраната на луѓето.

(5) Директорот на Агенцијата може во рамките на прописите од ставот (4) на овој член да пропише отста-пување од наведените мерки од ставот (3) на овој член за да ја олесни имплементацијата за малите бизниси, имајќи ги предвид релевантните фактори на ризик, до-колку таквите отстапки не влијаат врз постигнувањето на целите на овој закон како и општите и посебните ба-


рања за локализирана активност на операторите со хра-на и општите и посебните барања за примена на тради-ционалните методи на производство, преработка и ди-стрибуција на храна.

(6) Кога со овој закон и прописите донесени врз осно-ва на овој закон не се утврдени методите за земање при-мероци за анализа, операторите со храна можат да упо-требуваат соодветни методи пропишани во друг пропис или, во отсуство на такви методи, методи кои нудат екви-валентни резултати на тие добиени со референтниот ме-тод, доколку се научно потврдени во согласност со меѓу-народно прифатени правила или протоколи.

(7) Операторите со храна можат да ги употребуваат упатствата утврдени во членовите 46 и 47 од овој за-кон заради полесно исполнување на нивните обврски утврдени со овој закон и прописите донесени врз осно-ва на овој закон.

Член 45

Анализа на опасности и критични контролни точки

(1) Операторите со храна, освен операторите со храна во примарното производство и придружните операции, се должни да воведат, имплементираат и одржуваат постојана процедура или процедури засно-вани врз анализа на опасности и критични контролни точки, односно НАССР принципите.

(2) НАССР принципите се состојат од: 1) идентификација на секоја опасност која мора да

се спречи, елиминира или намали на прифатливо ниво; 2) идентификација на критичните контролни точки

на чекорот или чекорите кога контролата е нужна за да се спречи или елиминира опасноста или истата да се намали на прифатливо ниво;

3) воведување на критични граници на критичните контролни точки кои го одделуваат прифатливото од неприфатливото за спречување, елиминирање или на-малување на опасност;

4) воведување и имплементирање на ефикасни про-цедури за мониторинг на критичните контролни точки;

5) воведување корективни активности во случај ко-га мониторингот укажува дека критичните контролни точки не се под контрола;

6) воведување процедури кои редовно ќе се спрове-дуваат со цел да се потврди ефикасноста на мерките утврдени во точките од 1 до 5 од овој став и

7) воведување документи и записи соодветни на природата и големината на бизнисот со храна со цел да се докаже ефикасна примена на мерките наведени во точките од 1 до 4 од овој став.

(3) Во случај кога се прават какви било промени на производот, процесот или кој било чекор, операторите со храна од ставот (1) на овој член мора да ја проверат процедурата и да направат соодветни измени.

(4) Операторите со храна мора: 1) да приложат на Агенцијата доказ за нивната

усогласеност со ставот (1) на овој член на начин на кој бара Агенцијата, имајќи ја предвид природата и голе-мината на бизнисот со храна;

2) да обезбедат редовно ажурирање на сите доку-менти кои ја опишуваат постапката развиена во соглас-ност со ставовите (1), (2), (3) и (4) на овој член и

3) да ги чуваат сите документи и евиденција во вре-менски период од две години, освен во случаите кога заради природата на храната временскиот период е по-долг.

(6) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува упатствата за процедурите за применување на НАССР принципите од страна на операторите со храна.

Член 46

Изготвување, дисеминација и употреба на упатствата

(1) Агенцијата ги поттикнува изготвувањето, дисе-минацијата и употребата на упатствата кои се однесу-ваат на добра хигиенска пракса и примената на НАССР принципите во согласност со членот 45 на овој закон.

(2) Операторите со храна можат да ги користат упатствата од ставот (1) на овој член на волонтерска основа.

Член 47

Упатства за добра хигиенска пракса (1) Изготвувањето и дисеминацијата на упатства за

добра хигиенска пракса од членот 44 став (7) на овој закон, го вршат асоцијациите на операторите со храна во консултации со претставници од страните чијшто интерес може значително да биде засегнат, како над-лежните органи и групите на потрошувачи при тоа имајќи ги предвид релевантните кодови на пракса од Codex Alimentarius.

(2) Кога упатствата за добра хигиенска пракса се однесуваат на примарното производство и придружни-те операции, истите треба да се изготват согласно со овој закон и прописите донесени врз основа на овој за-кон.

(3) Упатства за добра хигиенска пракса можат да се развијат во соработка со Институтот за стандардизаци-ја на Република Македонија.

(4) Агенцијата мора да направи процена на упат-ства со цел да се гарантира дека:

1) тие се развиени во согласност со ставот (1) од овој член;

2) нивната содржина е применлива на секторите на кои се однесуваат и

3) тие се соодветни како упатства и се усогласени со членовите 43, 44 и 45 од овој закон за засегнатите сектори и храна.

(5) Агенцијата воспоставува и води систем за реги-страција на упатствата од ставот (1) на овој член и ги прави достапни за заинтересираните субјекти.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува темат-ските подрачја кои треба да ги содржат упатствата за добра хигиенска пракса.

Член 48

Официјални контроли, регистрација и одобрение (1) Операторите со храна соработуваат со Агенција-

та во спроведување на одредбите од овој закон и про-писите донесени врз основа на овој закон.

(2) Операторите со храна ставаат во промет храна само ако е подготвена и ракувана исклучиво во објекти кои:

1) ги исполнуваат условите за хигиена на храната утврдени во овој закон и прописите донесени врз осно-ва на овој закон и

2) се регистрирани или одобрени од Агенцијата. (3) Операторот со храна во однос на регистрација-

та, мора да ја информира Агенцијата, за секој објект под негова контрола во којшто се извршува која било фаза од производство, преработка и дистрибуција на храната. Операторите со храна мора да обезбедат Аген-цијата да има ажурирани информации за објектите под негова контрола, вклучувајќи и известување за секоја значителна промена во активностите и секое затворање на постојните објекти.

(4) Операторите со храна треба да обезбедат дека објектите се одобрени од страна на Агенцијата по на-правена најмалку една посета на самото место.

(5) Објектот кој е предмет на одобрение во соглас-ност со овој закон не смее да работи, освен доколку Агенцијата во согласност со посебните правила за ор-ганизација на официјалните контроли:

1) даде одобрение на објектот за работа по посета на самото место или

2) во случај на времено одобрение на објектот.

Член 49 Регистрирање на објекти и оператори со храна од

неживотинско потекло (1) Агенцијата води регистар на операторите со

храна и објектите од неживотинско потекло кои вршат: 1) која било фаза од производство, обработка и ди-

стрибуција на храна;


2) транспортирање; 3) складирање на производи кои не бараат темпера-

турно контролирани услови за складирање; 4) малопродажба и 5) која било фаза од производство, обработка и ди-

стрибуција на производи и материјали што доаѓаат во контакт со храната.

(2) Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство води регистар на операторите со храна и објектите од растително потекло кои вршат примарно производство и придружни операции во примарното производство.

(3) Операторите со храна од ставот (1) на овој член поднесуваат барање за регистрација до Агенцијата.

(4) При спроведување на официјалните контроли на објектите од ставот (1) на овој член, Агенцијата врши увид и ги споредува податоците од регистрацијата со фактичката состојба во објектите.

(5) Директорот на Агенцијата ја пропишува форма-та и содржината на регистарот, форма и содржина на барањето и начинот на регистрација на операторите со храна и објектите од ставот (1) на овој член.

(6) Министерот за земјоделство, шумарство и водо-стопанство ја пропишува формата и содржината на ре-гистарот и начинот за регистрација на операторите со храна и објектите од ставот (2) на овој член.

Член 50

Регистрирање на објекти и оператори со храна од животинско потекло

(1) Агенцијата води регистар на операторите со храна и објектите кои вршат:

1) која било фаза од производство, обработка и ди-стрибуција на храна од животинско потекло;

2) примарно производство; 3) транспортирање; 4) складирање на производи кои не бараат темпера-

турно контролирани услови за складирање и 5) малопродажни постапки кои се состојат само од

складирање или транспорт, во кој случај сепак ќе се применат посебните температурни услови, или снабду-вањето со храната од објекти за малопродажба до дру-ги објекти со маргинална, локализирана и ограничена активност.

(2) Операторите со храна од ставот (1) на овој член поднесуваат барање за регистрација до Агенцијата спо-ред упатствата издадени од Агенцијата.

(3) При спроведување на официјалните контроли на објектите од ставот (1) на овој член, Агенцијата врши увид и ги споредува податоците од регистрацијата со фактичката состојба во објектите.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува форма-та и содржината на регистарот, формата и содржината на барањето и начинот за регистрација на операторите со храна и објектите од ставот (1) на овој член.

Член 51

Одобрување на објекти и оператори со храна од животинско потекло

(1) Агенцијата задолжително издава одобрение за операторите со храна и објектите за производство, обработка и манипулација со храна од животинско по-текло и води регистар на одобрени објекти и оператори со храна од животинско потекло.

(2) Операторите со храна од ставот (1) на овој член поднесуваат барање за одобрување до Агенцијата.

(3) Пред да се издаде одобрението од ставот (1) на овој член, Агенцијата врши увид на самото место. Таа го одобрува објектот за бараните активности само до-колку операторите со храна докажат дека ги исполну-ваат хигиенските барања за храната и други барања утврдени со овој закон и прописи донесени врз основа на овој закон.

(4) Агенцијата издава времено одобрение доколку од увидот на самото место се утврди дека објектот ги исполнува сите барања за инфраструктурата и опрема-та. Одобрение издава само доколку при повторен увид

на самото место спроведен по три месеци од издавање-то на временото одобрение, се утврди дека објектот ги исполнува сите барања за одобрување. Доколку е на-правен очигледен напредок, но објектот сé уште не ги исполнува сите услови, Агенцијата може да го продол-жи временото одобрение, но најмногу за период од шест месеци.

(5) Агенцијата на сите одобрени објекти, вклучувај-ки ги и оние со времено одобрение, доделува број на одобрение, на кој можат да бидат додадени кодови за да се назначат типовите на производи од животинско потекло кои се произведуваат. За промет на големо, на бројот за одобрението може да биде додаден втор број кој ги означува единиците или групи на единици про-изводи од животинско потекло кои се продаваат или произведуваат.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува форма-та и содржината на регистарот, формата, содржината и начинот на поднесување на барањето од ставот (2) на овој член, начинот на издавањето и повлекувањето на одобрението на објектите од ставот (1) на овој член, ка-ко и формата и содржината на одобрението.

Член 52

Бришење на регистрација или укинување на одо-брението на објекти и оператори со храна

(1) Доколку Агенцијата утврди сериозни недоста-тоци или операторот со храна повеќе пати го прекинал производството или одобрената активност на еден об-јект, а операторот со храна не може да обезбеди гаран-ции за натамошно производство, Агенцијата започнува постапка за бришење на регистрацијата или укинување на одобрението. Во случај на промет на големо, Аген-цијата може да го укине одобрението во однос на одре-дени единици или групи на единици.

(2) Агенцијата ја брише регистрацијата или го уки-нува одобрението на еден објект, за една или повеќе од неговите дејности, доколку:

1) објектот прекине една или повеќе од неговите активности;

2) се покажало дека објектот не ги исполнува усло-вите потребни за неговите дејности за период од една година, по временото бришење на регистрацијата или повлекување на одобрението и

3) утврдил сериозни недостатоци или морал да го запре производството или активноста во објектот по-вторно, а операторот со храна сé уште не е во состојба да обезбеди соодветни гаранции во однос на идното производство или активност.

(3) Операторот со храна е должен да обезбеди дека објектот ќе престане да работи доколку Агенцијата го избришала објектот од регистарот или го укинала одо-брението за вршење дејност.

Член 53

Регистар на регистрирани и одобрени објекти и оператори со храна

(1) Агенцијата тековно води регистри на оператори-те со храна и објектите кои се регистрирани или одо-брени, со нивните поединечни броеви на одобрение и други релевантни информации и истите ги прави до-стапни на јавноста согласно закон.

(2) Агенцијата ги објавува регистрите на регистри-рани или одобрени објекти за храна на веб страницата на Агенцијата.

ГЛАВА III

СОСТАВ НА ОДДЕЛНИ ВИДОВИ ХРАНА И ОДОБ-РУВАЊЕ НА ОДДЕЛНИ ВИДОВИ ХРАНА ПРЕД ДА

СЕ СТАВАТ ВО ПРОМЕТ

Член 54 Додатоци на исхрана, храна за посебна нутритивна

употреба и збогатена храна, храна на која и се додадени витамини и минерали

(1) Операторот со храна може да произведува и да стави во промет додатоци на исхрана, храна за посебна


нутритивна употреба и збогатена храна, храна на која и се додадени витамини и минерали, кои ги исполнуваат посебните барања за безбедност само по претходно из-дадено мислење за производот од страна на Агенцијата.

(2) Секој нов производ кој спаѓа во групата на дода-тоци на исхрана, храна за посебна нутритивна употреба и збогатена храна, храна на која и се додадени витами-ни и минерали може да се стави во промет само по претходно издадено мислење од Агенцијата, дека ги исполнува посебните барања за безбедност.

(3) Агенцијата води регистар на одобрени произво-ди кои ги исполнуваат посебните барања за безбедност како додатоци на исхрана, храна за посебна нутритивна употреба и збогатена храна, храна на која и се додаде-ни витамини и минерали.

(4) Операторот со храна треба да побара од Агенци-јата мислење за усогласеноста со пропишаните барања за составот на секој производ кој има намера да го ста-ви во промет на пазарот во Република Македонија при производство или увоз на додатоци на исхрана, храна за посебна нутритивна употреба и збогатена храна, храна на која и се додадени витамини и минерали.

(5) Директорот на Агенцијата, во согласност со ми-нистерот за здравство, ги пропишува посебните барања за безбедност на додатоци на исхрана, храна за посебна нутритивна употреба и збогатена храна, храна на која и се додадени витамини и минерали, го пропишува на-чинот, количеството и видот на додадени витамини и минерали и одредени други супстанции во храната.

(6) Директорот на Агенцијата го пропишува начи-нот и постапката за издавање на мислење, потребната документација и висината на трошоците во постапката за издавање мислење по барање на странката, за произ-водство и увоз на додатоци на исхрана, храна за посеб-на нутритивна употреба и збогатена храна, храна на ко-ја и се додадени витамини и минерали.

Член 55

Храна и состојки на храна произведени со иновирани технологии

(1) Храната и состојките на храната произведени со иновирани технологии, не смее да:

- претставуваат опасност за потрошувачот, - го доведуваат во заблуда потрошувачот и - се разликуваат од храната и состојките на храната

кои треба да ги заменат, до таа мера, што нивната нор-мална консумација би била нутритивно некорисна за потрошувачот.

(2) Операторот со храна може да произведува и да стави во промет храна и состојки на храната произве-дени со иновирани технологии кои ги исполнуваат по-себните барања за безбедност само по претходно изда-дено одобрение за производот од страна на Агенцијата.

(3) Секој нов производ кој спаѓа во групата на хра-на и состојки на храната произведени со иновирани технологии, да се става во промет само по претходно издадено одобрение од Агенцијата дека ги исполнува посебните барања за безбедност.

(4) Агенцијата води регистар на одобрени произво-ди кои ги исполнуваат посебните барања за безбедност како храна и состојки на храна произведени со инови-рани технологии.

(5) Операторот со храна треба да поднесе барање до Агенцијата за одобрение на секој производ кој има на-мера да го стави во промет на пазарот во Република Македонија при производство или увоз на храна и со-стојки на храна произведени со иновирани технологии.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува посеб-ните барања за безбедност на храната произведена со иновирани технологии.

(7) Директорот на Агенцијата го пропишува начи-нот и постапката за издавање на одобрение, нејзиното времетраење, потребната документација и висината на трошоците во постапката за издавање одобрение за ста-вање во промет на производот од групата на храна и состојки на храна произведени со иновирани техноло-гии по барање на странката.

Член 56 Генетски модифицирана храна

(1) ГМО храна не смее да: - има негативни ефекти врз здравјето на луѓето, жи-

вотните и животната средина, - го доведува во заблуда потрошувачот во однос на

нејзиниот состав и својства и - се разликува од храната и состојките на храната

кои треба да ги заменат, до таа мера, што нивната нор-мална консумација би имала негативен ефект за потро-шувачот во прехранбена смисла.

(2) Операторот со храна кој за прв пат сака да стави во промет ГМО храна на пазарот во Република Маке-донија, во согласност со Законот за ГМО и овој закон, треба да поднесе барање за одобрение за ставање во промет на ГМО храна до Агенцијата.

(3) Барањето од ставот (2) на овој член се однесува на:

- храна која содржи ГМО или е составена од ГМО и - состојките произведени од ГМО или храната која

ги содржи тие состојки. (4) Агенцијата води регистар на одобрени произво-

ди кои ги исполнуваат посебните барања за безбедност како ГМО храна.

(5) Директорот на Агенцијата во согласност со ми-нистерот за здравство и министерот за животна среди-на и просторно планирање ги пропишува посебните ба-рања за безбедност на ГМО храна, означувањето и ба-рањата за следливост на прехранбените производи кои содржат ГМО храна или се составени од ГМО, барања-та за следливост на храната произведена од ГМО.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот и постапката за издавање на одобрение, нејзиното времетраење, потребната документација и висината на трошоците во постапката за издавање одобрение за ста-вање во промет на производот од групата на ГМО хра-на.

Член 57

Храна произведена со јонизирачко зрачење и други видови храна

(1) Операторот со храна може да произведува храна со употреба на јонизирачко зрачење, само по претход-но одобрение за производот од страна на Агенцијата.

(2) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот на издавањето на одобрението и потребната доку-ментација и висината на трошоците во постапката за издавање на одобрението за производот.

(3) Агенцијата води регистар на одобрена храна ко-ја е произведена - третирана со јонизирачко зрачење.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува посеб-ните барања за безбедност на храната произведена со јонизирачко зрачење.

(5) Операторите со храна кои ставаат во промет ми-нерална вода треба да ги исполнат одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(6) Операторот со храна може да полни и да стави во промет минерална вода која ги исполнува посебните барања за безбедност само по претходно издадено одо-брение за производот од страна на Агенцијата.

(7) Агенцијата ќе води регистар на одобрени про-изводи од групата минерални води.

(8) Директорот на Агенцијата ги пропишува посеб-ните барања за безбедност на минералната вода во сог-ласност со општите барања за безбедност.

(9) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот на издавање на одобрението и потребната докумен-тација, висината на трошоците во постапката за издава-ње на одобрението за полнење и ставање во промет на минерална вода.

(10) Операторите со храна кои ставаат во промет брзо замрзната храна треба да ги исполнат барањата од овој закон и прописите донесени врз основа на овој за-кон.

(11) Директорот на Агенцијата ги пропишува по-себните барања за безбедност на брзо замрзната храна во согласност со општите барања за безбедност на хра-


на, посебните барања за безбедност екстракциони средства во согласност со општите барања за безбед-ност на храната.

Член 58 Адитиви

(1) Операторите со храна кои произведуваат и ста-ваат во промет адитиви, ензими за храна и ароми за храна треба да ги исполнат одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(2) Секој нов производ кој спаѓа во групата адитиви, ензими за храна и ароми за храна се става во промет само по претходна авторизација на производот од страна на Агенцијата, по издадено одобрение од Агенцијата дека ги исполнува општите и посебните барања за безбедност.

(3) Операторот со храна поднесува барање за авто-ризација на нов производ кој спаѓа во групата адитиви, ензими за храна и ароми за храна до Агенцијата.

(4) Директорот на Агенцијата ја пропишува постап-ката за авторизација, нејзиното времетраење, потребна-та документација и висината на трошоците за постап-ката за авторизација.

(5) Директорот на Агенцијата ги пропишува: - адитивите што можат да се употребуваат во про-

изводството на храна и максималните количини на од-делни адитиви во производот,

- специфичните критериуми и барања за чистотата на адитивите што можат да бидат содржани во храната,

- информациите во однос на адитивите што се содр-жани во храната на пакувањето и придружната доку-ментација,

- постапките за земање примероци и методи за ана-лиза и

- квалитативната и квантитативната содржина на адитивите или на храната што содржи адитиви.

Член 59

Производи и материјали што доаѓаат во контакт со храната

(1) Производите и материјалите што доаѓаат во кон-такт со храната треба да се произведуваат во согласност со правилата на ДПП (добра производна пракса), така што под нормални или предвидливи услови на употреба тие не смеат да ги пренесуваат своите состојки во храна-та во количества што можат да го загрозат човековото здравје, да предизвикаат неприфатлива промена во со-ставот на храната и да предизвикаат влошување на орга-нолептичките карактеристики на храната.

(2) Пренесувањето од ставот (1) на овој член на со-стојките - супстанциите од производите и материјалите што доаѓаат во контакт со храната, во храната се наре-кува миграција.

(3) Директорот на Агенцијата ги пропишува: - општите барањата за безбедност на производите и

материјалите што доаѓаат во контакт со храната, - правилата на добрата производна пракса за произ-

водство на материјалите и производите што доаѓаат во контакт со храната,

- групите на материјалите што доаѓаат во контакт со храната,

- посебните барања за безбедност што треба да ги исполнуваат специфичните групи на материјалите што доаѓаат во контакт со храната (листите на авторизира-ни супстанции, листите на авторизирани супстанции кои можат да се додадат на интелигентните материја-ли, критериумите за чистота на супстанциите, специ-фичните услови на употреба на супстанциите кои се користат во материјалите, просечна граница на мигри-рање и специфична граница на мигрирање на супстан-циите во храната и други барања);

- посебните барања за безбедност што треба да ги исполнуваат индивидуални супстанции или групи на супстанции кои се користат за производство на матери-јали и производи што доаѓаат во контакт со храната и

- процедурите за авторизација на супстанции или групи на супстанции кои се користат за производство на матери-јали и производи што доаѓаат во контакт со храната .

ГЛАВА IV ПОСЕБНИ ХИГИЕНСКИ БАРАЊА ЗА ХРАНА ОД

ЖИВОТИНСКО ПОТЕКЛО

Член 60 Општи одредби за храна од животинско потекло

(1) Со одредбите од оваа глава од законот се утвр-дуваат посебните барања кои треба да ги исполнат опе-раторите со храна за храна од животинско потекло. Одредбите од оваа глава ги дополнуваат општите бара-ња за хигиена на храна пропишани во овој закон и про-писите донесени врз основа на овој закон кои се одне-суваат на преработени и непреработени производи од животинско потекло.

(2) Одредбите на оваа глава од законот не се приме-нуваат на храна која содржи производи од растително потекло и преработени производи од животинско по-текло. Доколку преработени производи од животинско потекло се употребени за производство на производи составени и од производи од растително потекло и пре-работени производи од животинско потекло одредбите на оваа глава ќе се применат при нивно производство и ракување.

(3) Одредбите на оваа глава од законот не се приме-нуваат на:

1) примарно производство за приватна домашна употреба;

2) домашна подготовка, манипулирање и складира-ње на храната за приватна домашна потрошувачка;

3) директно снабдување, од страна на производите-лот, на мали количества примарни производи до крај-ните потрошувачи или до локалните малопродажни тр-говци кои директно го снабдуваат крајниот потрошу-вач;

4) директно снабдување од страна на мали произво-дители на мали количини од месо од живина и зајаци заклани на фарма до краен потрошувач или до локален малопродажен објект кој директно снабдува такво месо до краен потрошувач како свежо месо и

5) ловци кои снабдуваат мали количини на дивеч или месо од дивеч директно до краен потрошувач или до локален малопродажен објект кој директно го снаб-дува крајниот потрошувач.

(4) Одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон се применуваат на малопро-дажба кога се врши снабдување на храна од животин-ско потекло до друг објект, освен кога:

1) се врши само складирање и транспорт, при што посебните барања за температурен режим предвидени со овој закон се применуваат или

2) се врши снабдување на храна од животинско по-текло од малопродажен објект до друг малопродажен објект само во согласност со овој закон и претставува маргинална, локалнa и ограничена активност.

(5) Одредбите на оваа глава ќе се применуваат без оглед на:

1) важечките прописи кои се однесуваат на јавното здравје и здравствената заштита на животните, вклучи-телно и построги правила за превенција, контрола и сузбивање на одредени трансмисивни спонгиформни енцефалопатии;

2) прописите за благосостојба на животните; 3) прописите кои се однесуваат на идентификација

на животните и следење на производите од животинско потекло и

4) производство, преработување, дистрибуцијата и употребата на ветеринарно- медицински производи и медицирана храна за животни.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува усло-вите за директно снабдување, од страна на производи-телот, на мали количества примарни производи до крајните потрошувачи или до локалните малопродаж-ни трговци кои директно го снабдуваат крајниот потро-шувач, директно снабдување од страна на мали произ-водители на мали количини од месо од живина и зајаци заклани на фарма до краен потрошувач или до локален малопродажен објект кој директно снабдува такво месо


до краен потрошувач како свежо месо, ловци кои снаб-дуваат мали количини на дивеч или месо од дивеч ди-ректно до краен потрошувач или до локален малопро-дажен објект кој директно го снабдува крајниот потро-шувач.

Член 61

Услови за ставање во промет на храна од животинско потекло

(1) Храната од животинско потекло треба да биде набавена, манипулирана, означена и етикетирана во согласност со прописите за безбедност на храната и ве-теринарното здравство и да биде придружена со соод-ветен документ согласно со прописите за ветеринарно здравство. Сопствениците и другите одговорни лица за објектите на местото на испорака и потекло се должни да ги преземат сите неопходни мерки со цел дадената храна од животинско потекло да ги исполнува пропи-шаните ветеринарни барања во сите фази на произ-водство, складирање, промет и превоз.

(2) За време на превозот, пратките на храна од жи-вотинско потекло треба да бидат придружувани со ко-мерцијален документ за пратката, а во случаи кога е утврдено со закон и со ветеринарно-здравствен серти-фикат, односно друг документ издаден од официјален ветеринар. Овие документи треба да се чуваат во пери-од од најмалку две години, сметано од денот на издава-ње и да бидат достапни за увид на барање на Агенци-јата.

(3) Доколку при превоз има неколку места на де-стинација, производите мораат да бидат групирани во толку пратки колку што има места на дестинација. Се-која пратка мора да биде придружена со документи од ставот (2) на овој член.

(4) Комерцијалниот документ за пратката се издава од страна на одговорното лице на операторот со храна кој ја испорачува храната и со него се потврдува дека наведената пратка на храна од животинско потекло ги исполнува барањата согласно со прописите за безбед-ност на храна и ветеринарно здравство.

(5) Директорот на Агенцијата ги пропишува фор-мата, содржината и начинот на издавањето на комерци-јалниот документ, начините на обезбедување на след-ливост и роковите за чување, како и посебните услови кои треба да ги исполнуваат пратките на храна од жи-вотинско потекло кои се ставаат во промет и условите што треба да се исполнат во внатрешниот промет со храна од животинско потекло.

Член 62

Посебни обврски за операторите со храна од животинско потекло

(1) Операторите со храна треба да ги исполнат по-себните хигиенски услови за храна од животинско по-текло утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(2) Операторите со храна треба да употребуваат са-мо проточна или чиста вода за да ја отстранат повр-шинската контаминација на производите од животин-ско потекло, освен доколку употребата на друга суп-станција е одобрена во согласност со постапките наве-дени во ставот (3) од овој член.

(3) Директорот на Агенцијата го пропишува начи-нот на одобрување и начинот на користење на суп-станциите дозволени за отстранување на површинска контаминација на храна од животинско потекло.

Член 63

Здравствен печат и идентификациона ознака (1) Операторите со храна со животинско потекло и

објектите кои подлежат на одобрување во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, не смеат да ставаат во промет производи докол-ку тие не се означени со:

1) здравствен печат во согласност со одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој за-кон или

2) за производи за кои не е потребен здравствен пе-чат, идентификациона ознака ставена од страна на опе-раторот со храна во согласност со овој закон и пропи-сите донесени врз основа на овој закон.

(2) Операторите со храна и објектите кои подлежат на регистрирање во согласност со овој закон и прописите до-несени врз основа на овој закон можат да ставаат иденти-фикациона ознака на производ од животинско потекло, ако истиот е произведен во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(3) Операторите со храна не смеат да го отстранат здравствениот печат од месото, ставен во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, освен ако не го расекуваат и понатаму обработуваат.

(4) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува формата и содржината на здравствениот печат и идентификационата ознака, како и начинот на нивна апликација.

Член 64

Увоз на производи од животинско потекло (1) Храната од животинско потекло која се увезува

во Република Македонија со цел за ставање во промет мора да ги задоволува барањата од овој закон и пропи-сите донесени врз основа на овој закон или доколку по-стои посебен меѓународен договор меѓу Република Ма-кедонија и земјата извозник со условите содржани во истиот.

(2) Храната од животинско потекло може да се уве-зува во Република Македонија, доколку потекнува од:

1) земјите членки на Европската унија или нејзини делови и трети земји или делови на трети земји кои се на листата на трети земји од кои е дозволен увоз во Европската унија која ја составува и ажурира Европ-ската комисија;

2) трети земји или делови од трети земји кои се нао-ѓаат на листата која ја составува и ажурира Агенцијата. Третата земја се воведува на листата доколку во неа Европската унија или Агенцијата извршила контрола и утврдила дека се исполнети соодветни гаранции. Тре-тата земја може да се воведе на листата на одобрени земји и без извршена контрола доколку Агенцијата врз основа на анализа на документација утврди дека се ис-полнети соодветни гаранции и

3) објектот од кој бил испратен производот и во кој истиот бил добиен, подготвен или складиран, се наоѓа на листата на објекти на земјите членки на Европската унија, листата на објекти од трети земји од кои е дозво-лен увоз во Европската унија која ја составува и ажури-ра Европската комисија и листа на одобрени објекти од трети земји составен од Агенцијата.

(3) Храната од животинско потекло може да се уве-зува во Република Македонија доколку ги исполнува:

1) барањата од овој закон, вклучувајќи ги и барања-та за здравствен печат и идентификациона ознака;

2) условите за увоз пропишани во согласност со прописите кои ги регулираат контролите при увоз на производи од животинско потекло и

3) барањата од областа на ветеринарното законо-давство за сертификати и придружни документи.

(4) Операторот со храна кој увезува храна од друга земја е должен да го пријави пристигнувањето на сите пратки до официјалниот ветеринар на место на дести-нацијата во согласност со прописите за ветеринарно здравство.

(5) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот, содржината и фреквенцијата на прегледот на пра-тките на храна од животинско потекло од увоз на ме-стото на дестинација и случаите во кои прегледот се врши, како и начинот на пријавување на пратките од страна на операторот со храна.

(6) Директорот на Агенцијата ги пропишува Ли-стите на земји и објекти од кои е одобрен увоз на храна од животинско потекло, како и содржината и формата на сертификатите и другите придружни документи на храната за животни која се увезува и условите кои тре-ба да ги исполни храната што се увезува.


Член 65 Посебни обврски за одгледувачите на животни и операторите со храна од животинско потекло (1) Одгледувачите на животни и операторите со

храна од животинско потекло се должни: 1) секое одгледувалиште кое става во промет фарм-

ски животни, како и секое правно или физичко лице вклучено во трговијата со такви животни, претходно да биде регистрирано кај Агенцијата и да подлежи на про-писите од областа на ветеринарното здравство;

2) лицето кое е одговорно за објектот за почетна преработка на примарни производи од животинско по-текло, да ги преземе сите неопходни мерки при спрове-дувањето на внатрешна проверка, а особено да:

а) ги прифати само оние животни, доставени ди-ректно или преку посредник, за кои производителот га-рантира дека времето на излачување на аплицираните ветеринарно-медицински производи е запазено и

б) фармските животни или производи внесени во објектот не содржат:

- резидуи кои го надминуваат максимумот на дозво-леното ниво и

- траги од забранети супстанции или производи; 3) производителите или одговорните лица од точки-

те 1 и 2 на овој став да ставаат во промет само: а) животни на кои не се аплицирани недозволени

супстанции или производи, или кои не се предмет на недозволен третман согласно со овој закон;

б) животни на кои се аплицирани одобрени произ-води или супстанции доколку е запазен периодот на из-лачување пропишан за овие производи или супстанции и

в) производи добиени од животните наведени во точката 3 потточки а) и б) од овој став и

4) онаму каде што животното се носи од страна на правно или физичко лице кое не е производител во об-јект за колење обврските пропишани во точката 4 од овој став се пренесуваат на овие лица.

(2) Заради примена на одредбите од ставот (1) на овој член, без оглед на важечките прописи за ставање во промет на различни производи, Агенцијата обезбе-дува:

1) страните кои се вклучени во прометот да ги при-менуваат принципите за мониторинг на квалитет на производниот ланец и

2) да ги подобрат мерките преземени за внатрешен мониторинг на идентификационите ознаки или ознаки-те кои се ставаат на производите.

(3) Сопствениците на животните, операторите со храна, ветеринарните лекари, мора да се придржуваат до пропишаните превентивни мерки и одредените ро-кови на каренца, при употреба на ветеринарно-меди-цинските препарати и други супстанции кои можат да се пренесат на храната од производите од животинско потекло, за да се спречи појава на резидуи од недозво-лени или забранети препарати и супстанции во храна-та од животинско потекло.

(4) Сопственикот на животните е должен да поседу-ва и тековно ажурира евиденција за примена на вете-ринарно-медицинските препарати и медицирана храна за животни кај животните кои се во негова сопстве-ност, а чии производи се наменети за исхрана на луѓе-то.

(5) Животните наменети за колење можат да се но-сат за колење, единствено ако постои документ на сопственикот/производителот дека животните не се третирани со забранети или недозволени супстанции, а во случај на третман со ветеринарно-медицинските препарати дека е поминато времето на каренца.

(6) Производите од животинско потекло кои се на-менети за исхрана на луѓето, кои содржат или содржат во количества повисоки од дозволените нивоа на рези-дуи или други контаминенти кои се штетни за здравје-то на луѓето не смеат да се ставаат во промет за исхра-на на луѓето.

(7) Директорот на Агенцијата може заради заштита на здравјето на луѓето да забрани употреба и третман

на одредени ветеринарно-медицински препарати, хор-мони и други супстанции и производи кај одредени ви-дови и категории на животни.

(8) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот на водење на евиденција за примена на ветеринар-но-медицинските препарати и медицирана храна за жи-вотни на ниво на одгледувалиште од страна на сопс-твеникот на животни и ветеринарните лекари, и мерки-те и активности кои операторите со храна од животин-ско потекло треба да ги преземат за спречување и ели-минација на присуство на резидуи од ветеринарно-ме-дицинските препарати и забранети и неодобрени суп-станции во храната од животинско потекло и формата и содржината на документот кој треба да ги прати жи-вотните наменети за колење за исхрана на луѓето и формата и содржината на документот кој одгледувачи-те на животни чии производи се користат во исхраната на луѓето треба да го достават на операторите за по-четна преработка на примарни производи од животин-ско потекло.

Член 66

Општи барања за здравствена заштита на животните

(1) Агенцијата обезбедува во сите фази на произ-водство, преработка и дистрибуција на производи од животинско потекло, операторите со храна да не пре-дизвикуваат ширење на болести кои се пренесуваат на животните.

(2) Производите од животинско потекло мора да бидат добиени од животни кои ги исполнуваат услови-те за здравствена состојба на животните утврдени во прописите од областа на ветеринарното здравство.

(3) Производите од животинско потекло мора да бидат добиени од животни кои:

1) не доаѓаат од одгледувалишта, објекти, или дело-ви од Република Македонија кои подлежат на ограни-чувања заради здравствената заштита на животните, кои се применуваат на животни и производи пропиша-ни со прописите од областа на ветеринарното здрав-ство;

2) во случај на месо и производи од месо, не се зак-лани во објект во кој животни сомнителни или заразе-ни со некоја од болестите регулирани со прописите од областа на ветеринарното здравство, трупови или дело-ви од такви животни, биле присутни за време на коле-њето или процесот на преработување, освен ако такво-то сомневање не е исклучено и

3) во случај на животни и производи од аквакулту-ра, се во согласност со прописите од областа на ветери-нарното здравство.

(4) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува барањата кои треба да ги исполнуваат животните и производите од животинско потекло во сите фази на производство, преработка и дистрибуција на производи од животинско потекло и условите за здравствена со-стојба на животните за да не предизвикуваат ширење на болести кои се пренесуваат на животните.

Член 67

Исклучоците од општите барања за здравствена заштита на животните

(1) По исклучок од членот 65 на овој закон и одред-бите за усогласување на мерките за контрола на боле-сти согласно со прописите од областа на ветеринарно-то здравство, Агенцијата може да одобри производс-тво, преработка и дистрибуција на производи од живо-тинско потекло која потекнува од делови на Република Македонија кои се предмет на ограничување од аспект на здравјето на животните, но кои не доаѓаат од одгле-дувалиште кое е заразено или сомнително на зараза:

1) пред да се изложат на соодветен третман, произ-водите да се добиени, со нив да е постапувано, да се транспортирани и складирани одвоено или во различно време од производи кои ги исполнуваат условите за здравствена заштита на животните и условите за транс-порт надвор од делот од Република Македонија кој е


предмет на здравствено ограничување за животните, а се одобрени од Агенцијата;

2) производите кои треба да се изложат на третман јасно да се идентификувани;

3) производите да подлежат на третман кој овозмо-жува да биде отстранет здравствениот проблем кај истите и

4) третманот да се применува во објекти одобрени за таа цел од Агенцијата.

(2) Онаму каде што здравствената состојба тоа го дозволува, Агенцијата може да дозволи натамошни от-стапки од утврдените барања во членот 61 од овој за-кон, под услов да не биде нарушен степенот за заштита од болести кај животните, имајќи ги предвид:

1) посебните карактеристики на болеста кај оддел-ни видови и

2) тестирањата или мерките на кои животните мора да подлежат.

(3) Директорот на Агенцијата го пропишува исклу-чоците во однос на ставот (1) од овој член и начинот на постапување со производите од ставовите (1) и (2) на овој член.

Член 68

Програми за контрола на зоонози (1) Операторите со храна од животинско потекло

може да воспостават програми за контрола на зоонози кои ќе ги опфатат сите фази на производство, прерабо-тка и дистрибуција. Оваа програма може да биде дел од повеќегодишен контролен план согласно со членот 99 на овој закон.

(2) Ако операторите со храна или здруженијата кои нив ги застапуваат, сакаат нивните програми за контро-ла на зоонози да бидат дел од повеќегодишниот кон-тролен план, треба да ги поднесат нивните програми за контрола до Агенцијата за одобрување.

(3) Агенцијата ги одобрува програмите за контрола поднесени според ставот (2) од овој член, доколку се во согласност со условите наведени во прописите од областа на ветеринарното здравство и со целите на по-веќегодишниот контролен план.

(4) Агенцијата води евиденција на одобрените про-грами за контрола на зоонози на операторите со храна од животинско потекло.

(5) Операторите со храна од животинско потекло, еднаш годишно поднесуваат извештај за спроведување и за резултатите од нивните програми за контрола на зоонози до Агенцијата.

Член 69

Официјални контроли на објекти и оператори со храна од животинско потекло

(1) Официјалниот ветеринар врши инспекција во објекти и оператори со храна од животинско потекло во согласност со одредбите уредени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и пропи-сите од областа на ветеринарно здравство.

(2) Официјалните ветеринарни техничари можат да му помагаат на официјалниот ветеринар при вршењето на контролите во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и прописите од обла-ста на ветеринарно здравство, за што одговараат за сво-јата работа.

(3) Агенцијата може да дозволи персонал од клани-цата да помага при вршењето на официјалните контро-ли при изведувањето на одредени посебни задачи, вклучувајќи земање на примероци и тестирања, под надзор на официјален ветеринар, при контрола на месо од живина и зајаци во согласност со прописите од об-ласта на ветеринарното здравство.

(4) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува начинот и постапката за:

1) официјалните контроли кои ги вршат официјал-ните ветеринари во објекти и операторите за храна од животинско потекло;

2) ставање на здравствен печат на труповите на до-машните чапункари и копитари, сите цицачи одгледу-

вани како дивеч освен зајаци, крупен одгледуван ди-веч, како и полутки, четвртинки и половинки расечени на три дела;

3) асистенцијата на официјалните ветеринари од страна на официјалните ветеринарни техничари;

4) земање на примероци и тестирање и 5) обука на официјалните ветеринари, официјални-

те ветеринарни техничари и персонал од операторите со храна од животинско потекло.

(5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува минималниот број и структурата на персонал за вршење на официјални контроли и фреквенција на официјални контроли, потребниот персонал од клани-ците овластени да им помагаат на официјалните вете-ринари при вршењето на официјалните контроли при преглед на свежо месо од живина и зајаци.

Член 70

Програма за мониторинг (1) Агенцијата го организира мониторингот за без-

бедноста на храната согласно со методологијата за спроведување на мониторингот.

(2) Директорот на Агенцијата ја пропишува методо-логијата за спроведување на мониторингот за безбед-носта на храната по однос на начинот и постапката за утврдување на составот, висината на нутритивните со-стојки, контаминентите и адитивите во храната.

(3) Мониторингот за безбедноста на храната се спроведува преку: мерење, следење, оцена и контрола на одредени состојки на храната, состојба на храната, кои овозможуваат исполнување на општите и посебни-те барања за безбедност на храната и следење на со-стојбата на безбедноста на храна.

(4) Податоците од мониторингот за безбедноста на храната се јавни, освен ако со закон поинаку не е опре-делено.

(5) Мониторингот за безбедноста на храната се вр-ши врз основа на годишна програма за мониторинг, ко-ја ја донесува Владата на Република Македонија на предлог на Директорот на Агенцијата.

(6) Програмата од ставот (5) на овој член се изго-твува согласно со целите и приоритетите за контрола од Повеќегодишниот контролен план од членот 99 на овој закон.

(7) Средствата за спроведување на програмата од ставот (5) на овој член се обезбедуваат од Буџетот на Република Македонија.

Член 71

План за надзор и мониторинг на резидуи и недозволени супстанции

(1) Мониторинг над одгледувањето на животни и примарното производство на храна од животинско по-текло се врши заради откривање на присуство на рези-дуи и недозволени супстанции кај живи животни, про-изводи и суровини од животинско потекло.

(2) Агенцијата изготвува годишен план за монито-ринг на резидуи и недозволени супстанции кај живи животни, производи и суровини од животинско потек-ло. Овој план може да биде дел од повеќегодишниот план согласно со членот 99 од овој закон.

(3) Кога испитувањата потврдиле дека сомневањата се основани, трошоците кои произлегуваат од анализи-те направени во согласност со овој член се на товар на сопственикот или лицето кое е одговорно за животните или производите.

(4) Трошоците кои произлегуваат од уништувањето на животните, кај кои е утврден позитивен резултат или е утврдено дека животните се позитивни, се на то-вар на сопственикот на животните.

(5) Директорот на Агенцијата објавува листа на супстанции и производи кои се забранети за употреба кај животните чии производи се употребуваат во ис-храната на луѓето.

(6) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шува начинот на вршење на мониторинг и контрола на присуството на резидуи и контаминенти во живите жи-


вотни и храната од животинско потекло, начинот на вршење на официјалните контроли и постапките за мо-ниторинг и контрола на резидуи и недозволени суп-станции и мерките кои се преземаат во случај на сом-нение и на позитивен наод на присуство на резидуи и недозволени супстанции, општите и посебните барања и услови и активности кои треба да ги исполнат и спроведат операторите со храна за спречување и ели-минирање на појавата на присуство на резидуи и кон-таминенти во живите животни и храната од животин-ско потекло, листа на супстанции со максимално доз-волено ниво на резидуи во храната од животинско по-текло.

Член 72

Мониторинг на зоонози и предизвикувачи на зоонози

(1) Агенцијата спроведува мониторинг на зоонози и предизвикувачи на зоонози со цел да ги идентификува и карактеризира опасностите, да ја процени изложено-ста и да го утврди ризикот поврзан со зоонози и пре-дизвикувачи на зоонози.

(2) Мониторинг ќе се врши во сите фази на ланецот на храна, во фаза која е најсоодветна за одредена зоо-ноза и предизвикувачи на зоонози.

(3) Агенцијата донесува повеќегодишен контролен план за мониторинг на зоонози и предизвикувачи на зоонози.

(4) Директорот на Агенцијата го пропишува начинот на вршење на официјалните контроли и постапките за мониторинг на зоонози и предизвикувачи на зоонози, ја изготвува листата на зоонози и предизвикувачи на зоо-нози кои редовно се предмет на мониторингот или во согласност со епидемиолошката состојба и мерките кои се преземаат во случај на сомнение и на позитивен наод на присуство на зоонози и предизвикувачи на зоонози и општите и посебните барања и услови и активности кои треба да ги исполнат и спроведат операторите со храна за спречување и елиминирање на појавата на зоонози и мерките за превентива, контрола и ерадикација на зоо-нозите и алиментарните интоксикации.

Член 73

Мониторинг на антимикробната отпорност (1) Агенцијата врши мониторинг на антимикробна-

та отпорност со цел да обезбеди усогласеност со бара-њата пропишани со овој закон за да се овозможи доби-вање на компаративни податоци за појавата на антими-кробна отпорност кај предизвикувачите на зоонози, до-колку тие претставуваат закана за јавното здравје или други предизвикувачи.

(2) Директорот на Агенцијата донесува петгодишна Програма за антимикробна отпорност.

(3) Директорот на Агенцијата ги пропишува начи-нот на вршење на официјалните контроли и постапките за мониторинг на антимикробната отпорност и мерките кои се преземаат во случај на сомнение и на позитивен наод на антимикробната отпорност и општите и посеб-ните барања и услови и активности кои треба да ги ис-полнат и спроведат операторите со храна за спречува-ње и елиминирање на појавата на антимикробна отпор-ност, начинот на следење, превентива и контрола на антимикробната резистенција кај животните.

(4) Средствата за спроведување на програмата од ставот (2) на овој член се обезбедуваат од Буџетот на Република Македонија.

Член 74 Епидемиолошки испитувања на појави

на алиментарни заболувања (1) Агенцијата обезбедува по добивањето на инфор-

мациите за појава на алиментарно заболување од страна на операторот со храна или друго физичко и правно ли-це и од страна на Државниот санитарен и здравствен инспекторат, храната или примерокот од истата да е со-чувана на начин кој ќе овозможи испитување во лабора-ториите или испитувања на алиментарни заболувања.

(2) Агенцијата ја испитува појавата на алиментар-ните заболувања во соработка со органите на државна-та управа надлежни од областа на здравството.

(3) Одредбите од ставовите (1) и (2) на овој член се применуваат без оглед на постојните одредби за без-бедност на храната, рано пред управување и систем на мерки за превенција и контрола на преносливи болести кај луѓето, хигиена на храна и општите барања соглас-но со закон, особено оние кои се однесуваат на итните мерки и постапки за повлекување на храната од про-мет.

(4) Директорот на Агенцијата во согласност со Ми-нистерството за здравство поблиску ги пропишува на-чинот и постапките на вршење на официјалните котро-ли, начинот на вршење на епидемиолошки испитувања на болести преносливи со храна и мерките кои се пре-земаат во случај сомнение и на позитивен наод на бо-лести преносливи со храна и општите и посебните ба-рања и услови кои треба да ги исполнат операторите со храна за спречување и елиминирање на појавата на алиментарни заболувања.

ДЕЛ V ОФИЦИЈАЛНИ КОНТРОЛИ НА ХРАНАТА

ГЛАВА I

Општи обврски и принципи на официјалните контроли

Член 75 Општи обврски во однос на организацијата на офи-

цијалните контроли (1) Агенцијата спроведува официјални контроли со

соодветна зачестеност, врз основа на анализа на ризи-кот, а особено за:

1) утврдениот ризик поврзан со животните, храната, прометот со храна, користење на храна или кој било процес, материјал, дејност или работа кои можат да влијаат врз безбедноста на храна, здравствената зашти-та на животните или благосостојбата на животните;

2) документацијата за операторите со храна од из-вршените претходни контроли во однос на усогласено-ста со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон или со одредбите за здравствена заштита и благосостојба на животните;

3) соодветноста на предходно извршените внатреш-ни проверки и

4) информациите кои можат да укажат на неусогла-сеност со одредбите од овој закон.

(2) Официјалните контроли се вршат без претходна најава, освен во случај кога е неопходно претходно из-вестување на операторите со храна. Официјалните кон-троли можат да се вршат и без да бидат испланирани.

(3) Официјалните контроли се вршат во сите фази на производство, преработка и дистрибуција на храна. Тие вклучуваат контроли на бизниси со храна, на кори-стење на храна, на складирање на храна, на секој про-цес, материјал, супстанциија, активност вклучувајќи го и транспортот на храна и на живи животни.

(4) Официјалните контроли се применуваат при ставање во промет на храна и при увоз и извоз.

(5) Агенцијата ги презема сите неопходни мерки за да обезбеди производите наменети за извоз да се кон-тролираат под услови и начин како и производите на-менети за ставање во промет.

Член 76

Општи одредби за официјалните контроли (1) Операторите со храна се должни да дадат по-

требна помош за да се обезбеди официјалните контро-ли кои ги врши Агенцијата да бидат ефикасно изведе-ни, и тоа:

1) да дозволат пристап до сите објекти, простории, инсталации или друга инфраструктура и

2) да овозможат достапност до секој документ и евиденција кој го бара Агенцијата за процена на состој-бата.


(2) Агенцијата спроведува официјални контроли за да ја провери усогласеноста на операторите со храна со бара-њата на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, прописите за нуспроизводи од животинско по-текло и прописите за ветеринарно здравство.

(3) Официјалните контроли од ставот (2) на овој член вклучуваат:

1) проверки на добрата хигиенска пракса и процена на опасностите на критичните контролни точки;

2) официјални контроли на храната и 3) други проверки утврдени со прописите донесени на

основа на овој закон. (4) Со контролите на добрата хигиенска пракса треба

да се докаже дека операторите со храна ги применуваат континуирано и исправно постапките особено во поглед на:

1) проверки на информации за ланецот на исхрана; 2) конструкција на објектите и одржување на просто-

риите и опремата; 3) предоперативна, оперативна и постоперативна хи-

гиена; 4) лична хигиена; 5) обука за хигиенски и работни постапки; 6) контрола на штетници; 7) квалитет на вода; 8) контрола на температура и 9) контроли на храната која влегува и излегува од обје-

ктот, како и секоја придружна документација. (5) Со контролите на HACCP заснованите постапки

треба да се докаже дека операторите со храна ги примену-ваат таквите постапки континуирано и исправно, имајќи ги предвид постапките за давање гаранции за исполнува-ње на барањата утврдени во прописите кои се однесуваат на општите HACCP принципи, а особено треба да утврди дали постапките гарантираат дека храната:

1) е во согласност со микробиолошките критериуми; 2) е во согласност со барањата за резидуи, контами-

ненти и забранети супстанции утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и

3) не содржи физички опасности, како што се туѓи те-ла.

(6) Кога во согласност со овој закон и прописите доне-сени врз основа на овој закон, операторот со храна кори-сти постапки наведени во упатствата за примена на HACCP принципите, а не воспоставува свои постапки, официјалната контрола треба да ја опфати правилната примена на тие упатства.

(7) Агенцијата спроведува верификување на усогласе-носта со барањата во однос на примената на идентифика-ционите ознаки да се врши во сите објекти одобрени во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, како дополнување на верификација на усог-ласување со други барања за следење.

(8) При спроведувањето на официјалните контроли, Агенцијата особено треба да:

1) одреди дали персоналот и неговите активности во објектот во сите фази на производствениот процес се во согласност со барањата наведени во ставот (1) од овој член, како и да спроведе тестови за начинот на вршење на активностите на персоналот, со цел да утврди дека при нивното вршење, персоналот ги исполнува пропишаните барања со овој закон;

2) ја верификува евиденција на операторот со храна; 3) земе примероци за лабораториски анализи кога е

неопходно и 4) ги документира извршените контроли и наодите од

контролата. (9) Природата и интензитетот на официјалните кон-

троли на секој објект поединечно, зависи од проценетиот ризик. За оваа цел Агенцијата ги проценува:

1) ризикот по здравјето на луѓето и животните; 2) благосостојбата на животните во случај на кланици; 3) видот и поврзаноста на спроведените процеси и 4) евиденцијата на операторот со храна во однос на

усогласеноста со овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон.

(10) Директорот на Агенцијата ги пропишува општите правила на организација и спроведување на официјалните контроли кои се спроведуваат за верификација на испол-нување на прописите за безбедност на храна, исхрана на животните, здравствена заштита и благосостојба на жи-вотните од аспект на безбедност на храната.

(11) Директорот на Агенцијата ги пропишува и начи-нот на вршење на официјалните контроли на храната, на-чинот на вршење на контроли во внатрешниот промет од аспект на внатрешниот пазар, извозот во трети земји, зе-мање мостри на место на дестинција и модел на сертифи-кати и други документи и известувања за инспекциски контроли во внатрешниот пазар и начинот за вршење на официјалните контроли за верификација на прописите за здравствена заштита и благосостојба на животните, без-бедност на храна и храната за животните.

Член 77

Оперативни критериуми за Агенцијата

(1) Агенцијата обезбедува: 1) ефективно и соодветно спроведување на официјал-

ните контроли на живи животни, храна и храна за живот-ни во сите фази на производство, преработка и дистрибу-ција;

2) персоналот кој ги спроведува официјалните кон-троли да нема конфликт на интереси;

3) да има на располагање адекватен лабораториски ка-пацитет и доволен број на соодветно квалификуван и искусен персонал, така што официјалните контроли и за-дачите за контрола да бидат спроведени ефективно и ефи-касно;

4) да има соодветни и добро одржувани простории и опрема за да се обезбеди персоналот да ги изведува офи-цијалните контроли ефективно и ефикасно;

5) да има планови за итни мерки и да е подготвен да ги спроведува таквите планови во случај на опасност и

6) операторите со храна и храна за животни се должни да обезбедат спроведување на која било инспекција спро-ведена во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и да и помагаат на Агенцијата во извршувањето на нејзините задачи.

(2) Агенцијата обезбедува ефикасна и ефективна коор-динација меѓу сите вработени вклучени во спроведување-то на официјалните контроли на сите нивоа , вклучувајќи ги активностите за заштита на животната средина и за-штита на здравјето на луѓето и животните.

(3) Агенцијата обезбедува непристрасност, квалитет и конзистентност на официјалните контроли на сите нивоа. Критериумите од ставот (1) на овој член мора да бидат це-лосно почитувани од целиот персонал на кого му е доде-лена надлежност за спроведување на официјалните кон-троли.

(4) Кога повеќе од една организациона единица од Агенцијата е надлежна за спроведување на официјални контроли, се обезбедува ефикасна и ефективна координа-ција и соработка меѓу нив.

(5) Агенцијата спроведува внатрешна контрола и под-лежи на надворешна контрола и презема соодветни мерки во зависност од резултатите на контролите, за да обезбеди дека се постигнати целите на овој закон. Овие контроли се спроведуваат на независен и транспарентен начин.

Член 78

Доделување на специфични задачи поврзани со официјалните контроли

(1) Агенцијата може да додели специфични задачи по-врзани со официјални контроли на едно или повеќе кон-тролни тела назначени во согласност со ставовите (2), (3) и (4) на овој член, според листа на задачи определена од Агенцијата.

(2) Агенцијата може да додели специфични задачи на одредено контролно тело само ако:

1) постои точен опис на задачите кои може да ги вр-ши контролното тело и се утврдени условите под кои тоа може да ги спроведува истите;

2) постои доказ дека контролното тело: а) е стручно, има опрема и инфраструктура која е по-

требна за спроведување на задачите кои му се доделени; б) има доволен број на соодветен квалификуван и

искусен персонал и в) е непристрасно и без конфликт на интереси во од-

нос на вршење на задачите кои му се доделени; 3) контролното тело работи и е акредитирано во сог-

ласност со општите критериуми на Европските стандарди ЕN 45004 за работа на разни типови на тела кои вршат инспекција и/или други стандарди кои се однесуваат на доделените задачи, доколку се поважни;


4) лабораториите работат во согласност со релевант-ните меѓународни ISO стандарди;

5) контролното тело ги проследува резултатите од из-вршените контроли на Агенцијата редовно и на барање на Агенцијата. Доколку резултатите од контролите укажува-ат на неусогласеност или постои голема веројатност за не-усогласеност, контролното тело треба веднаш да ја инфор-мира Агенцијата и

6) постои ефикасна и ефективна координација меѓу Агенцијата која ги доделува задачите и контролното тело.

(3) Агенцијата кога е неопходно, организира аудит или инспекции на контролните тела. Ако како резултат на ау-дитот или инспекција, се покаже дека таквите тела не ус-пеале да ги спроведат правилно задачите кои им се доде-лени, Агенцијата може да го повлече назначувањето без одлагање, доколку контролното тело не успее да преземе навремено соодветни и корективни мерки.

(4) Кога сака да назначи контролно тело за специфич-на контролна задача, Агенцијата за тоа треба да го извести министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство. Во известувањето треба особено да се наведе:

1) надлежниот орган што ќе ја додели задачата; 2) задачата која се планира да се додели и 3) контролното тело кое треба да се назначи. (5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува

условите и начинот за назначување на контролното тело.

Член 79 Назначени лаборатории

(1) Лабораториска поддршка за потребите на Агенци-јата вршат национални референтни и овластени лаборато-рии согласно со посебните прописи од областа на безбед-ност на храна и здравството, ветеринарно здравство, здравјето на растенијата и земјоделството.

(2) Лабораториите се назначувааат од Директорот на Агенцијата за вршење на одделни активности за потреби-те на Агенцијата.

(3) Лабораториските испитувања и анализи на храната и предметите и материјалите што доаѓаат во контакт со храна, за потребите на операторите со храна, го вршат акредитирани лаборатории.

(4) Акредитација на лабораториите од ставот (4) на овој член се врши во согласност со прописите за акредита-ција.

Член 80 Национални референтни лаборатории

(1) Националните референтни лаборатории работат, се оценуваат и акредитираат во согласност со следните Европски стандарди:

1) EN ISO/IEC 17025 за „Општи барања за компетент-ност на лабораториите за тестирање и калибрирање“ и

2) EN ISO/IEC 17011 за „Општи барања за стандардот на телата за акредитација“.

(2) Акредитацијата и оценувањето на лабораториите наведени во ставот (1) од овој член кои вршат тестирање се однесуваат за поединечни тестови или за групи на те-стови.

(3) Националните референтни лаборатории: 1) соработуваат со референтните лаборатории на

Европската унија во нивната област на компетентност; 2) ги координираат активностите на назначените лабо-

ратории, во нивната област на компетентност, кои вршат анализи на примероци во согласност со членот 79 од овој закон;

3) каде што е потребно, организираат споредбени те-стирања меѓу националните назначени лаборатории и вр-шат дополнителна контрола на таквите споредбени тести-рања;

4) ги проследуваат информациите од референтните ла-боратории на Европската унија до Агенцијата и до нацио-налните назначени лаборатории;

5) обезбедуваат научна и техничка помош на Агенци-јата за имплементација на координирани планови за кон-трола утврдени од страна на Агенцијата и

6) се одговорни за спроведување на други посебни об-врски предвидени во согласност со постапката за овласту-вање од членот 79 на овој закон, утврдена од страна на Агенцијата.

(4) Во зависност од видот на тестовите кои треба да се извршат, Директорот на Агенцијата поблиску ги пропи-шуват условите кои треба да ги исполни референтната ла-бораторија.

Член 81 Методи на земање на примероци

за вршење анализа (1) Методите на земање на примероци за вршење на

анализи користени при официјалните контроли треба да се во согласност со прописите за храна и храна за живот-ни, или:

1) ако нема такви прописи, со одредбите од меѓуна-родно признаени правила и протоколи, прифатени од Европскиот комитет за стандардизација - (CEN) или

2) кога одредбата од точката 1 на овој став не е при-менлива, со други методи кои одговараат за наменетите цели или се развиени во согласност со научни протоколи или

3) кога одредбите од точките 1 и 2 на овој став не се применливи, валидација на методите за анализа може да се направи внатре во лабораторијата во согласност со ме-ѓународно прифатен протокол.

(2) Агенцијата воспоставува соодветни постапки со цел да го гарантира правото на операторите чии произво-ди се предмет на земање на примероци и вршење анализи да поднесат барање за дополнително стручно мислење, без исклучок од обврската на Агенцијата за преземање на соодветни активности во случај на итност.

(3) Агенцијата особено, треба да обезбеди операторите да можат да добијат доволен број на примероци за допол-нително стручно мислење, освен кога тоа е невозможно во случај на лесно расипливи производи или поради многу мало количество на расположлив супстрат.

(4) Примероците мора да бидат земени, обележани и со нив да се постапува на начин со кој ќе се гарантира правната и аналитичка вредност, во постапка пропишана согласно со овој закон.

(5) Сите позитивни наоди мора да бидат добиени или потврдени со користење на референтни методи изведени во национална референтна лабораторија.

(6) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува методите за земање на примероци и за вршење на анализи, вклучувајќи ги методите на потврда или референтните ме-тоди кои се користат во случај на оспорување (суперана-лиза), критериумите за изведување, параметрите за анали-зи, несигурноста на методот и постапки за потврдување на методите и правилата за толкување на резултатите.

Член 82

Лица кои вршат официјални контроли (1) Агенцијата треба да обезбеди сите лица кои вршат

официјални контроли да: 1) стекнале соодветна обука која им овозможува да ги

вршат работите за кои се надлежни и да вршат официјал-ни контроли на соодветен начин;

2) бидат во тек со новитетите од областа за која се ква-лификувани и ако е неопходно, да посетуваат редовно до-полнителна обука и

3) имаат способност за мултидисциплинарна сорабо-тка.

(2) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува начинот и постапката за обуката на лицата кои вршат офи-цијални контроли и начинот на проверка на стекнатото знаење.

Член 83 Барања за вработени лица

(1) Операторот со храна е должен да обезбеди во биз-нисот со храна да работат лица кои ги исполнуваат усло-вите утврдени со овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон по однос на стручната подготовка, здравствената состојба, како и основните знаења за без-бедност на храна, во согласност со правилата на добрата хигиенска пракса, како и за заштитата на животната сре-дина.

(2) Здравствените прегледи за утврдување на здрав-ствената состојба на лицата кои работат во бизнисот со храна се вршат во согласност со прописите од областа на заштита од заразни болести.

(3) Утврдувањето, на здравствената состојба од ставот (2) на овој член, се спроведува на товар на средствата на операторите со храна.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува поблиски-те барања по однос на стручната подготовка, како и ос-новните знаења за безбедност на храната и донесува про-грама за стекнување на основните знаења за безбедност на храната.


(5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува условите кои треба да ги исполнат правните и физичките лица кои спроведуваат обука во согласност со ставот (1) од овој член, начинот на проверката на знаењата и издава-ње на потврди за стекнати основни знаења за безбедност на храната.

(6) Директорот на Агенцијата ги овластува правните и физичките лица кои спроведуваат обука во согласност со ставот (1) на овој член.

Член 84

Транспарентност и доверливост (1) Агенцијата обезбедува транспарентност во спрове-

дувањето на неговите активности. За таа цел, информаци-те со кои располага треба да бидат достапни за јавноста, а особено:

1) информациите за вршењето на контролите и нивна-та ефективност и

2) информациите за ризик, во случај на сомнеж дека храната може да претставува ризик за здравјето на луѓето.

(2) Агенцијата презема мерки со кои ќе обезбеди него-вите вработени да не откриваат информации добиени за време на преземените официјални контроли кои според нивната природа се заштитени како доверливи или класи-фицирани. Заштитата на доверливоста на податоците не треба да ја спречи достапноста на информации од страна на Агенцијата. Притоа се применуваат правила за заштита на лични податоци .

(3) Информациите од ставовите (1) и (2) на овој член вклучуваат:

1) тајност на постапките за прелиминарните истраги или на сегашните законски постапки;

2) лични податоци; 3) податоци кои се однесуваат на права од интелекту-

ална сопственост и 4) информации заштитени со закон кои се однесуваат

особено на тајност, доверливост на намерите, согласно со меѓународни договори и националната одбрана.

Член 85 Контролни и верификациони постапки

(1) Агенцијата спроведува контроли во согласност со упатствата за внатрешни постапки, кои содржат ин-формации и инструкции за вработените кои ги извршу-ваат контролите вклучувајќи ги и контролните постап-ки.

(2) Агенцијата има право на пристап до просториите и документацијата на операторите со храна кога тоа е по-требно, за извршување на неговите задачи.

(3) Агенцијата воспоставува постапки со кои: 1) се верификува ефективноста на официјалните кон-

троли кои ги спроведува и 2) се обезбедува корективните активности да се презе-

мени и постапките од ставот (1) од овој член да се тековно ажурирани.

(4) Со цел за зголемување на ефикасноста на офици-јалните контроли Агенцијата може да издаде и упатства кои се однесуваат на:

1) спроведување на ДХП и HACCP принципите; 2) системот за менаџмент со кој работат операторите

со храна имајќи го предвид исполнувањето на барањата утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и

3) микробиолошката, физичката и хемиската безбед-ност на храната.

(5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува начинот на спроведување на контролните постапки, како и упатствата за вршење на официјални контроли.

Член 86

Контролни активности, методи и техники (1) Активностите поврзани со официјалните контроли

се извршуваат со користење на соодветни контролни ме-тоди и техники како што се мониторинг, надзор, верифи-кација, аудит, инспекција, земање на примероци и вршење на анализи.

(2) Официјалните контроли на храна и храна за живот-ни ги вклучуваат, меѓу другото, следниве активности:

1) испитување на секој контролен систем кој операто-рите со храна и храна за животни го спровеле и резултати-те добиени од него;

2) инспекција на:

a) објектите на примарните производители, бизниси со храна и храна за животни, вклучувајќи го и нивното оп-кружување, простории, канцеларии, опрема, инсталации и транспортот на храната и храната за животни;

б) суровини, состојки, помошни и други производи ко-ристени за подготовка и производство на храната и храна-та за животни;

в) полуготови производи; г) други производи и материјали кои доаѓаат во кон-

такт со храната; д) хемиски производи употребени за чистење, дезин-

фекција, контрола на штетници и одржување на објектот и ѓ) означување, презентирање и рекламирање; 3) проверки на хигиенските услови во бизниси со хра-

на и храна за животни; 4) процена на постапките за добра производствена

пракса, добра хигиенска пракса, добра земјоделска пракса и HACCP принципите, земајќи го предвид користењето на упатствата утврдени во согласност со овој закон;

5) преглед на документи и евиденција кои можат да бидат важни за процена на усогласеноста со овој закон;

6) разговори со операторите со храна и храна за жи-вотни и со нивниот персонал;

7) читање на вредности забележани од мерните ин-струменти на операторите со храна и храна за животни;

8) контроли извршени со инструменти на Агенцијата за верификација на мерењата добиени од операторите со храна и храна за животни и

9) која било друга активност која обезбедува исполну-вање на целите на овој закон.

ГЛАВА II

ОФИЦИЈАЛНИ КОНТРОЛИ ПРИ ВНЕСУВАЊЕ НА ХРАНА И ХРАНА ЗА ЖИВОТНИ

Член 87

Официјални контроли за увезена храна од животинско потекло

(1) Одредбите на овој закон кои се однесуваат на офи-цијалните контроли при внесување на храна и храна за животни се спроведуваат независно од прописите за вете-ринарни контроли на храна и храна за животни кои се вр-шат согласно со прописите од областа на ветеринарно здравство. Официјалните контроли при внесување на хра-на и храна за животни уредени со овој закон се вршат до-полнително на ветеринарните контроли на храна и храна за животни кои се вршат согласно со прописите од обла-ста на ветеринарно здравство за активностите кои не се уредени со тие прописи.

(2) Одредбите од овој закон утврдени во членовите 91, 92, 93, 94, 95 и 96 од овој закон се применуваат и при офици-јалните контроли на секоја храна и храна за животни.

(3) Резултатите од спроведените контроли на стоката која:

1) е во царинска постапка во согласност со прописите за царинско работење или

2) е изложена на ракување во складови во слободни зони или слободни складови и царински складови, нема да има влијание ниту на обврските на операторите со храна и храна за животни за да се обезбеди дека храната и храната за животни е во согласност со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон од моментот кога е пуштена во слободен промет, ниту да спречи врше-ње на натамошни официјални контроли на храната и хра-ната за животни.

Член 88

Официјални контроли на храна за животни и храна од неживотинско потекло

(1) Агенцијата врши редовни официјални контроли на храна за животни и храна од неживотинско потекло увезе-ни во Република Македонија во согласност со овој закон.

(2) Официјалните контроли од ставот (1) на овој член се дел од повеќегодишниот план за контрола, изготвени во согласност со членовите 99, 100 и 101 од овој закон зе-мајќи ги предвид потенцијалните ризици.

(3) Официјалните контроли од ставот (1) на овој член се вршат на соодветно место, вклучувајќи го и инспекци-ски место на граничен премин за влез на производите, ме-стото на ставање во промет, складиштата, просториите за увоз на храна за животни и храна на операторот, или дру-ги места од ланецот на храна за животни и храна.


(4) Официјалните контроли од ставот (1) на овој член, исто така, можат да се вршат на производи, кои:

1) се ставени под една од царинските постапки соглас-но со прописите од областа на царинско работење или

2) треба да влезат во технолошко-индустриски развој-ни зони и слободните складишта согласно со прописите од областа на царинско работење.

(5) Задоволителните резултати од официјалните кон-троли од ставот (3) на овој член не влијаат врз обврската на операторите со храна за животни и храна да обезбедат усогласеност на храната за животни и на храната со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон од моментот на ставање во промет, ниту да ги спречат понатамошните официјални контроли на храна за животни или храна.

(6) Агенцијата изготвува и ажурира список на храна за животни и храна од неживотинско потекло, врз основа на познат или ризик кој се појавува, кој треба да е предмет на зголемен интензитет на официјални контроли на гранично инспекциско место на влез на територијата на Република Македонија, во согласност со постапката наведена во про-писот од ставот (8) на овој член.

(7) Заради соодветно и редовно ажурирање на списо-кот од ставот (6) на овој член, меѓу другото, ќе се земат предвид и:

- податоците добиени од нотификациите преку систе-мот за брзо информирање (RASFF),

- известувањата и информациите кои се резултат на активностите на канцеларијата за храна и ветеринарство (FVO),

- известувањата и информациите добиени од трети земји,

- информациите кои се разменуваат меѓу Европската комисија и земјите членки на Европската унија и ЕФСА и

- соодветните научни процени. (8) Листата од ставот (6) на овој член ќе се ажурира

редовно, а најмалку квартално во текот на годината. (9) За спроведување на контролите од ставот (6) на

овој член операторите со храна плаќаат надоместок во ви-сина на вистински направените трошоци за нивно спрове-дување.

(10) Директорот на Агенцијата ги пропишува формата и содржината на списокот од ставот (6) на овој член, ин-тензитетот и начинот на вршење на тие официјални кон-троли.

Член 89

Видови контроли на храна за животни и храна од неживотинско потекло

(1) Официјалните контроли од членот 88 став (1) на овој закон вклучуваат најмалку систематска проверка на документацијата, проверка на идентитетот по случаен из-бор и, каде што е применливо, физички преглед.

(2) Физичките прегледи се вршат според интензитет кој зависи од:

1) ризиците поврзани со различни видови храна за жи-вотни и храна;

2) историјата на усогласеност со барањата за соодвет-ниот производ од третата земја и објектот на потекло, ка-ко и на операторите со храна за животни или храна, кои го увезуваат и извезуваат производот;

3) контролите кои ги спроведува операторот со храна за животни или храна и

4) гаранциите кои ги дал надлежниот орган на третата земја на потекло.

(3) Физичките прегледи се вршат според соодветни ус-лови и на место до кое има пристап до соодветни капаци-тети за контрола, со што се овозможува правилно спрове-дување на испитувањата, земање на одреден број приме-роци прилагодени на управувањето со ризици и контрола на хигиената на храната за животни и храната. Примеро-ците мора да се контролираат на начин да се гарантира нивната правна, како и аналитичка валидност. Опремата и методологијата за спроведување на физички преглед треба да се соодветни за мерењето на граничните вредности на параметери за барањата за безбедност утврдени со овој за-кон и прописите донесени врз основа на овој закон.

Член 90

Место за влез и претходно известување (1) За организирање на официјалните контроли наве-

дени во членот 88 став (6) од овој закон, Агенцијата:

1) определува посебни места за влез на територијата на Република Македонија, кои имаат пристап до соодвет-ни капацитети за контрола на различни видови храна за животни и храна и

2) бара од операторите со храна за животни и храна кои се одговорни за пратките да достават претходно изве-стување за пристигнувањето и природата на пратките.

(2) Одредбите од ставот (1) на овој член може да се применат и за друга храна за животни од неживотинско потекло.

Член 91

Постапка во случај на сомневање (1) Во случај на сомневање за неусогласеност, иденти-

тетот, актуелната дестинација на пратката или во поглед на усогласеноста меѓу пратката и податоците во сертифи-катот, Агенцијата спроведува официјални контроли со цел да го потврди или елиминира сомневањето.

(2) Агенцијата ја задржува пратката под официјален надзор сé додека не ги добие резултатите од таквите офи-цијални контроли.

Член 92

Активности по официјалните контроли на увезената храна и храна за животни

(1) Агенцијата ја задржува под официјален надзор уве-зената храна и храна за животни која не е во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и во договор со операторот со храна или храна за животни кој е одговорен за пратката ги презема следниве мерки:

1) наредува уништување на таквата храна или храна за животни, со посебен третман во согласност со ставовите (5) и (6) на овој член или ја препратува надвор од Репуб-лика Македонија во согласност со членот 93 од овој закон или применува други соодветни мерки, како што е упо-треба на храната или храната за животни за цели поинакви од оние за кои првобитно биле наменети;

2) доколку храната или храната за животни веќе била ставена во промет или е под мониторинг, може да нареди нејзино повлекување пред преземање на мерките од точ-ката 1 на овој став и

3) верификува дека храната или храната за животни не предизвикува неповолни ефекти врз здравјето на луѓето или на животните, било директно или преку животната средина, за време на или до имплементацијата на некоја од мерките од точките 1 и 2 на овој став.

(2) Ако при вршење на официјалните контроли соглас-но со членовите 87 и 88 на овој закон се утврди дека пра-тката е штетна за здравјето на луѓето или животните, или е небезбедна, Агенцијата ќе ја стави пратката под офици-јален надзор се додека не се уништи или се спроведе неко-ја друга соодветна мерка неопходна да се заштити здравје-то на луѓето или животните.

(3) Ако храната или храната за животни од неживо-тинско потекло за која е предвидено повисоко ниво на официјални контроли согласно со членот 88 став (6) на овој закон не е презентирана за официјална контрола, или не е презентирана согласно со одредбите од членот 90 на овој закон, Агенцијата веднаш ќе нареди повлекување и ставање под официјален надзор и или ја уништува или ја препраќа согласно со членот 93 на овој закон.

(4) Против решението за преземање на мерките од ста-вовите (1), (2) и (3) на овој член операторите со храна и храна за животни имаат право на жалба согласно со чле-нот 112 став (3) на овој закон.

(5) Кога нема да дозволи влез на храна и храна за жи-вотни, Агенцијата ги известува заинтересираните страни за нејзините наоди и за идентификација на производите, во согласност со постапките кои се предвидени со членот 36 од овој закон и го доставува решението на царинската служба заедно со информацијата која се однесува на крај-ната одлука за пратката.

(6) Постапката од ставот (1) точка 1 на овој член може да вклучи:

1) третман или обработка за да се доведе храната во согласност со барањата на националните прописи, или со барањата од земјата на препраќање, вклучувајќи каде што е можно и деконтаминација, но исклучувајќи го разреду-вањето и

2) преработка на начин со кој се овозможува употреба на храната и храната за животни за цели други од оние за исхрана на луѓе или животни.


(7) Агенцијата обезбедува посебниот третман да се од-вива во објекти под нејзина контрола и во согласност со условите кои се пропишани во националните прописи.

Член 93

Препраќање на пратките (1) Агенцијата ќе дозволи препраќање на пратките,

ако: 1) дестинацијата е договорена со операторот со храна

или храна за животни кој е одговорен за пратката; 2) операторот со храна или храна за животни прво го

известува надлежниот орган на земјата на потекло или земјата на дестинација доколку е различна, за причините и состојбите кои го спречуваат ставањето во промет на хра-ната во Република Македонија и

3) кога земјата на дестинација не е земја на потекло, земјата на дестинација ја известува Агенцијата за нејзина-та подготвеност да ја прифати пратката.

(2) Препраќањето треба да се изврши во рок од 60 де-на од денот на кој Агенцијата одлучила за дестинацијата на пратката, освен во случај кога е поведена постапка пред Агенцијата. Доколку по истекот на предвидениот рок од 60 дена пратката не се препрати, истата ќе биде уни-штена, освен во случај кога задоцнувањето е оправдано.

(3) Агенцијата ги задржува пратките под официјален надзор до моментот на препраќање на пратките или до по-тврда на причините за одбивање на приемот.

(4) Агенцијата ги известува заинтересираните страни во согласност со постапките кои се предвидени во членот 36 на овој закон, како и царинската служба и ги презема сите неопходни мерки за да обезбеди дека нема повторен влез на пратката која била одбиена во Република Македо-нија.

Член 94 Трошоци

Трошоците направени од страна на Агенцијата за активностите наведени во членовите 91, 92 и 93 од овој за-кон се на товар на операторот со храна или храна за жи-вотни кој е одговорен за пратката, или негов застапник.

Член 95

Одобрение за предизвозни проверки од страна на трети земји

(1) Агенцијата може да одобри посебни предизвоз-ни проверки на храна за животни и храна, кои ги спро-ведува трета земја извозничка непосредно пред извоз во Република Македонија, со цел да се утврди дека производите наменети за извоз ги исполнуваат одред-бите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(2) Одобрување од ставот (1) на овој член може да се даде за еден или повеќе производи, само за храна и храна за животни која потекнува од трета земја извозник.

(3) Доколку Агенцијата даде одобрение согласно со ставот (1) на овој член, може да се намали зачестеноста на официјалните контролите при увоз на храна за животни или храна. Агенцијата може да врши официјални контро-ли на увезена храна за животни и храна во согласност со одобрението наведено во ставот (1) на овој член, со цел да се обезбеди дека предизвозните проверки извршени во третата земја се ефикасни.

(4) Одобрението од ставот (1) на овој член може да се даде на трета земја, само доколку:

1) увидот направен од страна на Агенцијата покаже дека храната за животни или храната извезена во Републи-ка Македонија ги исполнува одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, или еквива-лентни барања и

2) контролите извршени во третата земја пред испора-ката се сметаат доволно ефикасни и ефектни за да се заме-нат или намалат проверките на документацијата и иденти-тетот и физичките прегледи утврдени со овој закон и про-писите донесени врз основа на овој закон.

(5) Во одобрението од ставот (1) на овој член се пре-цизира надлежниот орган на третата земја под чија одго-ворност е спроведувањето на предизвозните проверки, а доколку е соодветно, сите тела за контрола на кои надле-жен орган на трета земја може да им делегира одредени задачи. Ова делегирање може да се одобри само доколку се исполнети критериумите од членот 78 на овој закон, или еквивалентни услови.

(6) Надлежниот орган на трета земја и сите тела за кон-трола прецизирани во одобрението се одговорни за комуни-кација со надлежниот орган на Република Македонија.

(7) Надлежниот орган или телото за контрола на третата земја обезбедува здравствен сертификат за секоја пратка про-верена пред нејзиното влегување на територијата на Републи-ка Македонија. Во одобрението наведено во ставот (1) на овој член се прецизира моделот на овие потврди.

(8) Доколку со официјалните контроли за увоз, кои се предмет на постапката од ставот (3) од овој член, се открие неусогласеност, Агенцијата веднаш ги известува другите членови на мрежата од членот 36 на овој закон, како и засегнатите оператори, во согласност со процедура-та утврдена во членовите 106, 107, 108, 109, 110 и 111 од овој закон. Агенцијата ја зголемува зачестеноста на про-верки на пратките, а каде е неопходно, дозволува соодвет-но аналитичко испитување на состојбата и чува соодветен број примероци под соодветни услови на чување.

(9) Доколку се утврди дека во поголем број пратки производите не одговараат со информациите во сертифи-катот издадени од страна на надлежниот орган или телото за контрола на третата земја, намалениот интензитет на официјални контроли од ставот (3) на овој член повеќе не-ма да се применува.

(10) Директорот на Агенцијата го пропишува начинот за одобрување на предизвозни проверки.

Член 96

Соработка со Царинската управа (1) За организирање на официјалните контроли, Аген-

цијата и Царинската управа соработуваат меѓу себе. (2) Царинската управа е должна да: 1) ја известува Агенцијата на граничен премин за сите

пратки со храна и храна за животни кои пристигнуваат на граничниот премин и овозможува сите потребни докумен-ти да му бидат достапни на инспекторот, а пратките ги ос-лободува само по завршувањето на проверки од кои се до-биени задоволителни резултати и

2) не дозволи влез на пратките со храна или храна за животни или нивно ракување во складови во слободни зо-ни или слободни складови и царински складови, без прет-ходно одобрение од страна на Агенцијата.

(3) Ако се земени примероци, Агенцијата ја известува Царинската управа и операторите со храна и храна за жи-вотни и назначува дали храната и храната за животни мо-же да биде ослободена пред добивањето на резултатите од извршената анализа на примероците, под услов да се обез-беди следливост на пратката.

(4) Директорот на Агенцијата ги пропишува мерките за спроведување од овој член, и тоа за:

- постапките за храна и храна за животни ставена под царинска контрола согласно со прописите за царина или контролирана во слободните зони и складови,

- храна набавена за екипаж и патници на меѓународни средства и храна за животни и храна нарачана од оддале-чени места (по пошта, телефон и интернет),

- храна за животни наменета за домашни миленици или коњи,

- храна која ја пренесуваат патниците и екипажот на меѓународни превозни средства,

- посебни услови или исклучоци во однос на одредени територии и

- целта да се обезбеди доследност на одлуките од стра-на на Агенцијата за храна за животни и храна од трети земји, пратки кои потекнуваат од Република Македонија, а кои се вратени од трета земја, документи кои мора да ги придружуваат пратките кога се земаат примероци.

Член 97

Сертификати за увоз (1) Операторите со храна треба да обезбедат пратките

со храна и храна за животни при увоз да се придружени со сертификати за увоз.

(2) Директорот на Агенцијата ги пропишува образецот и содржината на сертификатот кој ја придружува пратката при увоз на храна и храна за животни.

Член 98

Општи услови за официјални контроли при увоз (1) Агенцијата може да побара од трети земји, кои

имаат намера да извезуваат храна и храна за животни во Република Македонија, да обезбедат прецизни и ажурира-


ни информации за општа организација и управување со системите за безбедност на храна и храна за животни.

(2) За да може да се изврши увоз во Република Маке-донија, земјата извозник треба да исполнува општи и по-себни услови.

(3) Директорот на Агенцијата ги пропишува оп-штите и посебните услови што треба да ги исполнат третите земји и примена на начелото на еквивалент-ност за увозот на храна и храна за животни во Репуб-лика Македонија и начинот на вршење на официјални контроли при увоз на храна и храна за животни во Ре-публика Македонија.

ГЛАВА III

ОФИЦИЈАЛНИ КОНТРОЛИ

Член 99 Повеќегодишен контролен план

(1) Со цел да се обезбеди ефикасно спроведување на одредбата од членот 31 став (2) на овој закон, про-писите од областа на здравствената заштита и благо-состојба на животните, како и ефикасно спроведување на официјалните контроли во однос на хигиена на храната, добра земјоделска пракса во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, надлежните органи изготвуваат интегриран по-веќегодишен контролен план (во натамошниот текст: контролниот план).

(2) Контролниот план од ставот (1) на овој член го до-несува Владата на Република Македонија за период од пет години.

Член 100 Начела за подготовка на повеќегодишен

контролен план (1) Контролниот план содржи општи информации за

структурата и организацијата на системот за контрола на храната и храната за животни, здравствената заштита на животни и нивната благосостојба, а особено:

1) стратешки цели на планот и одредувањето на прио-ритети за контрола и алокација на средства;

2) категоризација на ризикот за активностите; 3) надлежни органи од членот 25 на овој закон и нив-

ните задачи на сите нивоа, како и средства потребни за из-вршување на истите;

4) основната организација и управување со официјал-ни контроли на сите нивоа, вклучувајќи ги и официјални-те контроли на индивидуални објекти;

5) систем на контрола применет во различни сектори и координацијата меѓу различни служби на надлежните органи одговорни за официјалните контроли во истите;

6) кога е можно, делегирање на задачите на контролни тела;

7) методи за утврдување на усогласеноста со опера-тивните критериуми наведени во членот 77 став (2) од овој закон;

8) обука на лицата од членот 82 на овој закон кои вр-шат официјални контроли;

9) документирање на постапките наведени во овој за-кон;

10) организација и постапување според плановите за итни мерки при појава на болести кај животните и али-ментарни заболувања, инциденти со контаминација на храна и други ризици по здравјето на луѓето и

11) организација, соработка и заедничко помагање со другите државни органи.

(2) Контролниот план може да се менува во текот на спроведувањето. Измените можат да бидат направени во поглед на:

1) новото законодавство; 2) појавата на заканувачки болести или други ризици

по здравјето на луѓето; 3) значајните промени во структурата, управувањето

или работата на надлежниот орган; 4) резултатите од официјалните контроли; 5) измената на насоките наведени во членот 101 од

овој закон; 6) научни откритија; 7) исходот на внатрешен или надворешен аудит или

инспекции и 8) содржината на извештајот од членот 102 на овој за-

кон.

Член 101 Насоки на контролниот план

(1) При изготвувањето на контролниот план треба да се има предвид следново:

1) промовирање на постојан, севкупен и интегриран пристап на официјалните контроли на храна, законодав-ството за здравствената заштита и благосостојба на жи-вотните и опфаќање на сите области и сите фази од лане-цот на храна, вклучувајќи го и увозот;

2) идентификување на приоритети врз основа на ризикот и критериумите за категоризација на ризикот од преземените активности и најефективните контролни постапки;

3) идентификување на други приоритети за најефе-ктивни контролни постапки;

4) идентификување на фази на производство, прерабо-тка и дистрибуција на храна;

5) промовирање на примена на најдобри пракси во си-те нивоа на системот на контрола;

6) промовирање на развој на ефективни контроли на системот на следливост;

7) насочување на развојот на систем за евидентирање на извршените контроли и резултатите од нив;

8) упатување на примена на усвоените меѓународни стандарди и препораки во поглед на организацијата и ра-ботењето на јавните служби;

9) определување на критериуми за вршење на вна-трешна и надворешна контрола наведени во членот 77 став (5) од овој закон;

10) определување на содржината на годишниот изве-штај и информациите кои треба да ги содржи во соглас-ност со членот 102 од овој закон и

11) наведување на главните индикатори врз основа на кои ќе се изврши процената на повеќегодишниот контро-лен план.

(2) Кога е потребно, насоките од ставот (1) на овој член можат да се изменат во зависност од анализите на-правени врз основа на извештаите подготвени во соглас-ност со членот 102 од овој закон.

Член 102

Годишен извештај (1) Една година од влегувањето во сила на контролни-

от план, последователно и секоја следна година, органите од членот 26 на овој закон и доставуваат на Владата на Ре-публика Македонија извешатај кој ги содржи:

1) сите измени направени на контролниот план; 2) резултатите од контролите и аудитите спроведени

во претходната година врз основа на одредбите од повеќе-годишниот контролен план;

3) видот и бројот на идентификувани случаи на неу-согласеност и

4) активностите за обезбедување на ефективно дејс-твување на повеќегодишните контролни планови, вклучу-вајќи ги спроведените активности и добиените резултати.

(2) Имајќи го предвид исходот од контролите и други соодветни информации, Агенцијата во рамките на изве-штајот од ставот (1) на овој член дава препорака до Влада-та на Република Македонија во однос на:

1) можностите за подобрување на системот на офици-јална контрола и аудит, вклучувајќи ја целта, управување-то и спроведувањето;

2) посебните контроли кои се вршат во одделни секто-ри или активности, без оглед дали истите се опфатени со контролниот план и

3) координирани планови наменети за посебни цели. (3) Контролниот план се менува и дополнува врз осно-

ва на заклучоците и препораките содржани во извештајот од ставот (1) на овој член.

ГЛАВА IV

ФИНАНСИРАЊЕ НА ОФИЦИЈАЛНИТЕ КОНТРОЛИ

Член 103 Општи принципи

Агенцијата обезбедува соодветни финансиски и други средства, кои се потребни за извршување на официјалните контроли, согласно со членот 23 од овој закон.

Член 104

Надоместоци (1) За покривање на трошоците за спроведување на

официјалните контроли се плаќа надоместок.


(2) Операторите за храна и храна за животни плаќаат надоместок за:

1) сите активности и официјални контроли на храна и храна за животни, која се произведува и става во промет, утврдени со овој закон;

2) сите активности и официјални контроли на храна и храна за животни, која се увезува во Република Македони-ја, утврдени со овој закон,

(3) Висината на надоместоците од ставот (2) на овој член и начинот на наплата ги пропишува Владата на Ре-публика Македонија врз основа на реално потребните тро-шоци за нивно спроведување, особено земајќи ги предвид одредбите од ставот (5) на овој член.

(4) Средствата од надоместоците од ставот (2) на овој член се уплаќаат во Буџетот на Република Македонија.

(5) При одредувањето на висината на надоместоците, Владата на Република Македонија го зема предвид:

1) видот на бизнисот и постојниот фактор на ризик; 2) интересот на бизнисите со низок степен на произ-

водство и 3) традиционалните методи кои се користат за произ-

водство, преработка и дистрибуција. (6) Кога Агенцијата врши неколку официјални контро-

ли во исто време во еден објект, сите се сметаат за една активност и се наплаќа единствен надоместок.

(7) Надоместоците кои се однесуваат на контроли при увоз ги намирува операторот или негов застапник кај Агенцијата.

(8) Надоместоците нема да бидат директно или инди-ректно рефундирани, освен кога се натплатени.

Член 105

Трошоци на операторот кои произлегуваат од дополнителните официјални контроли

(1) Кога Агенцијата ќе утврди одредена неусогласе-ност од која произлегуваат официјални контроли кои ги надминуваат вообичаените контролни активности на Агенцијата утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, трошоците настанати при нивно-то спроведување ќе ги поднесува операторот за храна, од-носно операторот кој ги поседува или ги чува производите во времето кога се вршат официјалните контроли.

(2) Активностите на Агенцијата кои се надвор од воо-бичаените или утврдените официјални контроли вклучу-ваат земање и анализа на примероци, како и други контро-ли кои се потребни за да се провери сериозноста на проб-лемот, да верификува дали се преземени корективни активности, или да открие и/или утврди неусогласеност.

(3) Висината на надоместоците од ставот (1) на овој член и начинот на наплата го пропишува Владата на Ре-публика Македонија врз основа на реално потребните тро-шоци за нивно спроведување.

ГЛАВА V

АДМИНИСТРАТИВНА ПОМОШ И СОРАБОТКА ВО ОБЛАСТА НА ХРАНА И ХРАНА ЗА ЖИВОТНИ

Член 106

Општи принципи (1) Кога заради добиените резултати од извршените

официјални контроли на храна и храна за животни има по-треба да се преземат мерки во Република Македонија и во друга земја, Агенцијата ќе побара административна по-мош од надлежните органи од соодветната земја.

(2) Агенцијата ќе обезбеди административна помош, на барање или по потреба кога за тоа има потреба во текот на истрагата. Административна помош може да вклучи, каде е можно, учество во контролите на самото место кои ги изведуваат надлежните органи од други земји.

(3) Одредбите од членовите 107, 108, 109, 110 и 111 на овој закон, не ја исклучуваат примената на прописи со кои се уредува материјата за ослободување на документите кои се предмет на или се поврзани со судски постапки, или прописи кои се насочени кон заштита на комерцијал-ните интереси на физичките или правните лица.

Член 107

Тела за врска (1) Агенцијата е тело за посредување кое ќе врши аси-

стирање и координирање со надлежните органи на други-те земји и други меѓународни организации за администра-тивна помош.

(2) Ставот (1) од овој член не ја ограничува реализаци-јата на директните контакти, размената на информации или соработката меѓу надлежните органи и надлежните органи од друга земја.

Член 108

Барање поддршка (1) По добивањето на основано барање, од страна на

надлежни органи од други земји, Агенцијата ќе ги обезбе-ди сите потребни информации и документи за барателот и ќе му овозможи да ја верификува усогласеноста со овој за-кон во рамките на нивните надлежности. За таа цел, Аген-цијата се подготвува за спроведување на административни испитувања неопходни за прибирање на овие информации и документи.

(2) Информациите и документите обезбедени согласно со ставот (1) од овој член, се праќаат без одлагање. Доку-ментите можат да бидат пратени како оригинали или ко-пии.

(3) Со договор меѓу барателот и Агенцијата, барателот ќе назначи персонал кој може да биде присутен при адми-нистративните испитувања. Ваквите испитувања секогаш ќе бидат извршени од страна на персоналот на Агенцијата. Персоналот на барателот не смее, на сопствена иницијати-ва, да врши испитувања кои се во рамките на овластува-њата на Агенцијата. Барателот има пристап до истите до-кументи и простории како Агенцијата, при нивното посре-дување, со единствена причина да се изврши администра-тивното испитување.

(4) Кога персоналот на барателот е присутен во Репуб-лика Македонија, обврзан е во секое време да го докаже сопствениот идентитет и неговите овластувања.

Член 109

Помош без барање (1) Кога Агенцијата ќе утврди неусогласеност и кога

истата може да има импликации за друга земја, таа ги пре-несува наодите на надлежниот орган од соодветната земја-та без претходно барање и без одлагање.

(2) Кога Агенцијата ќе добие информација од друга земја за несогласување, кое може да има импликации за Република Македонија, го разгледува проблемот и ја ин-формира другата земја која ја пратила информацијата за резултатите од испитувањето и за преземените мерки.

Член 110

Помош во случај на неусогласеност (1) Ако при увоз на пратки во Република Македонија,

за време на официјална контрола, Агенцијата утврди дека пратките не се во согласност со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, и претставу-ваат ризик за здравјето на луѓето или животните или пре-дизвикуваат сериозно прекршување на одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, без одлагање остварува контакт со надлежниот орган од зем-јата на испраќање.

(2) Ако при извоз на пратки од Република Македонија, Агенцијата добие информација за нивна неусогласеност со одредбите на овој закон и прописите донесени врз ос-нова на овој закон и претставуваат ризик по здравјето на луѓето или животните или предизвикуваат сериозно пре-кршување на овој закон, го испитува случајот, ги презема сите неопходни мерки и го известува надлежниот орган од местото на дестинацијата за природата на испитувањата и спроведените официјални контроли, донесените одлуки, како и за причините за донесување на таквите одлуки.

Член 111

Односи со други земји (1) Ако Агенцијата добие информации од друга земја,

која укажува на неусогласеност и/или ризик по здравјето на луѓето и животните, ги препраќа информациите до над-лежните органи на други трети земји, доколку смета дека се од нивен интерес или доколку тие тоа го побараат.

(2) Ако третата земја презема правна активност да собере докази за неправилностите на преземените дејствија, кои се, или најверојатно се во спротивност со релевантните прописи за храна и храна за животни, информациите кои се добиени во согласност со овој закон можат да се достават до таа трета земја, со согласност на надлежниот орган кој ги добил ин-формациите, во согласност со позитивните закони на трети земји за доставување лични податоци.


ГЛАВА VI МЕРКИ ЗА СПРОВЕДУВАЊЕ

Член 112

Активност во случај на неусогласеност (1) Кога Агенцијата ќе утврди неусогласеност со

одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, презема мерки со кои ќе обезбеди операто-рот со храна да ја отстрани неусогласеноста. При одлучу-вањето кои мерки да бидат изречени, Агенцијата ја зема предвид природата на неусогласеноста и податоците од евиденцијата за констатираните неусогласености од прет-ходното работење на операторот со храна.

(2) Мерките од ставот (1) на овој член, каде што е при-менливо, вклучуваат:

1) наложување на мерки за санитација или други неоп-ходни корективни мерки за да се обезбеди безбедност на храната и храната за животни и усогласеноста со овој за-кон и прописите донесени врз основа на овој закон и здравствена заштита и благосостојба на животните;

2) ограничување или забрана за ставање во промет, увоз и извоз на храна, храна за животни и живи животни;

3) надзор на храна и храна за животни и, ако е потреб-но, наредба за повлекување и/или уништување на истата;

4) овластување за употреба на храна и храна за живот-ни за друга намена различна од првобитната;

5) забрана за вршење на дејност или затворање на цел или дел од објектот за одреден временски период;

6) времено повлекување или укинување на одобрение-то за објектот;

7) мерки наведени во членот 92 ставови (1), (2), (3), (4) и (5) од овој закон за пратки од увоз и

8) други мерки за кои Агенцијата смета дека се соод-ветни.

(3) Во случаите од ставот (2) на овој член Агенцијата на операторот или негов претставник му доставува:

1) решение со изречените мерки во согласност со ста-вовите (1) и (2) од овој член, со објаснување за причината за таквата одлука и

2) поука за правото на жалба по однос на решението и рокот за поднесување на жалбата.

(4) Ако има потреба, Агенцијата го известува надлеж-ниот орган на земјата испраќач за донесеното решение.

(5) Сите трошоци кои произлегуваат при спроведува-њето на овој член се на товар на операторот со храна и храна за животни.

ДЕЛ VI

ПОСЕБНИ БАРАЊА ЗА ОДЕЛНИ АКТИВНОСТИ СО ХРАНА

Член 113

Примарно производство на храна за домашна употреба

(1) Само по исклучок кога животните мора да се зако-лат принудно, колење на животните надвор од кланица е дозволено единствено за домашна употреба и единствено доколку:

1) Агенцијата претходно е информирана за колењето на живина, зајаци, говеда, копитари, свињи, овци и кози, и животните не покажуваат знаци на нарушена здравствена состојба, а месото е наменето исклучиво за сопствена по-трошувачка во сопственото домаќинство;

2) се запазени пропишаните услови од Законот за за-штита и благосостојба на животните во однос на зашеме-тувањето и колењето, како и мерките за заштита на жи-вотните од какво било вознемирување, болка или страда-ње и

3) труповите на говеда, свињи, овци и кози се прегле-дани после колењето од страна на овластен ветеринар со добиен задоволителен резултат, на начин, време и место за вршење на прегледот пропишани со овој закон.

(2) Примарното производство на храната за домашна употреба, кога е применливо, треба да е во согласност со прописите од областа на ветеринарното здравство и со примена на општите принципи на добра хигиенска пракса и одржување на континуиран ладен термички режим.

(3) Во случај на зголемен ризик од појава на заболува-ње на луѓе од трихинелоза или друга зооноза која преку животните се пренесува на луѓето, директорот на Агенци-јата може да нареди задолжително колење на даден вид на животни во кланици во зависност од зоонозата.

(4) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува начинот и барањата кои треба да се исполнат за колење на животните надвор од кланица за сопствена потрошувачка во сопственото домаќинство, како и начинот на водење и содржина на службената евиденција и формата и содржи-ната на барањето за колење надвор од кланица, и начинот на вршење на контрола.

Член 114

Директно снабдување со храна од страна на произво-дителот до краен потрошувач или до локален

малопродажбен објект (1) Производител во смисла на овој член е кое било

физичко лице, вклучувајќи ги и ловците, кое работи спо-редна активност за некомерцијални цели, во примарното производство наменето за домашна употреба, а повремено и при вишок, за директно снабдување, без или со наплата до краен потрошувач или до локален малопродажбен об-јект.

(2) Производителите од ставот (1) на овој член ги имаат следниве обврски:

1) во случај на сомневање на болест кај животното или за проблем во текот на производство или преработка на храна, веднаш да ја известат Агенцијата и да ја прекинат употребата и снабдувањето со храна;

2) да го запазат периодот на излачување по апликаци-јата на ветеринарно-медицински или биолошки производи и употребата на адитиви или медицирани премикси во храната за животни;

3) да обезбедат целосна соработка и помош на Агенци-јата при вршење на неговите обврски и

4) во случај на ловци: а) да ја известат Агенцијата пред ловот и б) да го дадат уловот на увид на место и во време наз-

начено од страна на Агенцијата заради добивање на вете-ринарно-здравствен сертификат.

(3) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува начинот и барањата кои треба да се исполнат при директ-но снабдување со храна од страна на производител до кра-ен потрошувач.

Член 115

Храна со традиционални карактеристики (1) По исклучок на одредбите од овој закон и прописи-

те донесени врз основа на овој закон за регистрација и одобрување на објектите за операторите со храна, Агенци-јата може за објектите кои произведуваат храна со тради-ционални карактеристики да им одобри посебни или оп-шти отстапувања од условите утврдени во членот 43 од овој закон, во однос на:

1) просториите каде што таквите производи, во завис-ност од спецификите на средината неопходна за развој на дел од нивните карактеристики се произведуваат;

2) типот на материјалите од кои се направени, како и инструментите и опремата која се користи особено за при-готвување, пакување и завиткување на овие производи и

3) начините на производство на храна со традиционал-ни карактеристики.

(2) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува ус-ловите за просториите, материјалите, инструментите и опрема-та во објектите кои произведуваат, како и начинот на произ-водство на храна со традиционални карактеристики.

Член 116

Национални мерки и Локализирана Активност (1) Агенцијата, не доведувајќи го во прашање оствару-

вањето на целите одредени со овој закон и одредбите на членот 43 од овој закон, може да одобри исклучоци од одредбите на овој закон, во случај на оператори со храна од мал обем, со цел да го овозможи спроведувањето на прописите, имајќи ги предвид битните фактори на ризик, под услов тие исклучоци да не влијаат врз остварувањето на целите на безбедност со храна утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

(2) Агенцијата одредува мерки за прилагодување на пропишаните општи и посебни барања за хигиена на хра-ната во која било фаза на производство, преработка и ди-стрибуција на храна.

(3) Целта на мерките од ставот (2) на овој член е: - овозможување на продолжување на примената на

традиционални методи во секоја фаза на производство, преработка и дистрибуција на храна или


- овозможување на работа на операторите со храна кои се наоѓаат во подрачја во кои постојат посебни географски или економски ограничувања.

(4) Операторите со храна од ставот (3) алинеја 2 на овој член може да ги ставаат во промет своите производи како локализирана активност.

(5) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува отстапувањата од ставот (1) на овој член и условите и ба-рањата кои треба да ги исполнат операторите за храна од ставот (3) на овој член, како и општите и посебните бара-ња за локализирана активност на операторите со храна и општите и посебните барања за примена на традиционал-ни методи на производство, преработка и дистрибуција на храна.

Член 117

Квалитет на храна (1) Операторите со храна може да произведуваат и

ставаат во промет единствено храна која ги исполнува пропишаните барања за квалитет.

(2) По исклучок од ставот (1) на овој член, операторот со храна може да стави во промет храна која не ги испол-нува пропишаните барања за квалитет, под услов да не се изменети карактеристичните својства на дадениот тип на храна, храната одговара на пропишаните барања за здрав-ствена исправност и означување на храна и е соодветно означено за кои отстапувања се однесува тој тип на храна.

(3) Директорот на Агенцијата поблиску ги пропишува барањата во однос на квалитетот на храната, доколку ма-теријата за квалитет на храната не е уредена со Законот за квалитет на земјоделски производи:

- класификација, категоризациjа и називи на храната, - физички, хемиски, физичко хемиски и сензорни кара-

ктеристики и состав на храната од аспект на квалитет, - физичко-хемиските и сензорните каркатеристики и

видот и количеството на суровини, адитиви и други мате-рии кои се употребуваат во производството и преработка-та на храна од аспект на квалитет,

- методи на земање на мостри и аналитички методи на контрола на квалитетот на храната и

- посебните барања за пакување и означување на храна во однос на квалитетот и потеклото на храната од живо-тинско потекло.

ДЕЛ VII НАДЗОР

Член 118

(1) Надзор над спроведувањето на овој закон и на поб-лиските прописи донесени врз основа на овој закон врши Агенцијата.

(2) Инспекциски надзор од ставот (1) на овој член врши Агенцијата за храна и ветеринарство преку државните инспе-ктори за храна и официјалните ветеринари, Државниот инспе-кторат за земјоделство, преку државните инспектори за земјо-делство и државните фитосанитарни инспектори.

(3) За државен инспектор за храна може да биде назна-чено лице кое покрај општите услови пропишани со про-писите за државни службеници, има завршено високо образование од областа на медицината, ветеринарната ме-дицина, земјоделските науки, биологијата, технологијата на храна и биотехнологија.

(4) Инспекторите наведени во ставот (2) од овој член, своето службено својство го докажуваат со легитимација.

(5) Директорот на Агенцијата ги пропишува формата и содржината, како и начинот на издавањето и одземањето на легитимацијата.

Член 119

Агенцијата е надлежен орган за координација на зако-нодавството и контролните системи за прашањата од об-ласта на безбедност на храната и храната за животни меѓу надлежните институции во Република Македонија, како и за комуникација со институциите на Европската унија од областа на безбедност на храната, храната за животни, ве-теринарната и фитосанитарната политика.

Член 120

Организациони структури за комуникација и сорабо-тка со ЕФСА и Кодекс алиментариус

(1) Владата на Република Македонија и надлежните органи воспоставуваат соодветни организациони структу-

ри за комуникација и соработка со ЕФСА и Кодекс али-ментариус.

(2) Агенцијата е контакт точка со ЕФСА и Кодекс али-ментариус.

(3) Организационите структури од ставот (1) на овој член даваат научни совети и научна и техничка поддршка во однос на политиката на областите кои имаат директно или индиректно влијание врз безбедноста на храната и храната за животни. Организационите структури даваат независни информации за сите проблеми од гореспомена-тите области и пренесуваат информации за ризикот.

(4) Организационата структура се состои од претстав-ници од научни и научно-образовни институции и јавно здравствени установи од релевантните области на безбед-ност на храна и храна за животни.

(5) Владата на Република Македонија ги назначува на-ционалните институции кои се вклучени во организацио-ните структури од ставот (1) на овој член.

(6) Владата на Република Македонија го уредува начи-нот на работење на организационите структури од ставот (1) на овој член.

Член 121

Овластувања на инспекторот за храна Врз основа на овој закон и прописите донесени врз ос-

нова на овој закон државниот инспектор за храна има пра-во и должност да:

1) бара информации и оригинални документи кои се однесуваат на производството и прометот на увид, а за формирање на сопственото досие за надзор и копија од документите;

2) врши контрола во сите фази на производство, пре-работка и дистрибуција кај операторите со храна;

3) врши контрола на производите и материјалите кои доаѓаат во контакт со храната во сите фази на производс-тво, преработка и дистрибуција;

4) врши контрола и го одобрува увозот на храна од не-животинско потекло и на производите и материјалите што доаѓаат во контакт со храната;

5) зема примероци за лабораториски анализи и испи-тувања;

6) нареди мерки за отстранување на утврдени недоста-тоци;

7) забрани употреба на објекти и опрема за производс-тво и промет или дел од нив во случаи на непочитување на стандардите и барањата од овој закон и прописите до-несени врз основа на него;

8) забрани производство и промет на храна што прет-ставува ризик по здравјето на луѓето;

9) нареди уништување или уништи храна која не е без-бедна;

10) нареди отстранување на лица во производството и прометот на храна за кои е утврдено дека се носители на заразни болести кои се пренесуваат преку храната;

11) преземе и други мерки за заштита на здравјето на луѓето од ризикот од небезбедна храна;

12) донесува решенија во управна постапка и 13) во случај кога ќе се утврди постоење на непосред-

на опасност по животот и здравјето на луѓето, издава усна наредба за итно и неодложно отстранување на утврдените недостатоци, која записнички се констатира. Во овој слу-чај, инспекторот донесува писмено решение во рок од 48 часа од издавањето на усната наредба.

Член 122

Овластувања на официјалниот ветеринар Врз основа на овој закон и прописите донесени врз ос-

нова на овој закон официјалниот ветеринар како државен ветеринарен инспектор, по службена должност и овласте-ниот ветеринар врз основа на договор, имаат право и должност да:

1) бараат информации и оригинални документи кои се однесуваат на производството и прометот на увид, а за формирање на сопственото досие за надзор и копија од документите;

2) вршат контрола во сите фази на производство, пре-работка и дистрибуција кај операторите со храна;

3) вршат контрола на производите и материјалите кои доаѓаат во контакт со храната во сите фази на производс-тво, преработка и дистрибуција;

4) вршат контрола и го одобруваат увозот на храна од животинско потекло и храна за животни;


5) земаат примероци за лабораториски анализи и испи-тувања;

6) наредат мерки за отстранување на утврдени недо-статоци;

7) забранат употреба на објекти и опрема за произ-водство и промет или дел од нив во случаи на непочитува-ње на стандардите и барањата од овој закон и прописите донесени врз основа на него;

8) забранат производство и промет на храна што прет-ставува ризик по здравјето на луѓето;

9) наредат уништување или уништи храна која не е безбедна;

10) наредат отстранување на лица во производството и прометот на храна за кои е утврдено дека се носители на заразни болести кои се пренесуваат преку храната;

11) преземат и други мерки за заштита на здравјето на луѓето од ризикот од небезбедна храна;

12) донесуваат решенија во управна постапка; 13) во случај кога ќе се утврди постоење на непосред-

на опасност по животот и здравјето на луѓето издава усна наредба за итно и неодложно отстранување на утврдените недостатоци, која записнички се констатира. Во овој слу-чај донесува писмено решение во рок од 48 часа од изда-вањето на усната наредба;

14) имаат слободен пристап до деловните простории, постројки, одгледувалишта, објекти и превозни средства, како и до евиденцијата и документацијата, вклучувајќи електронски бази на податоци во врска со предметот на инспекција;

15) земаат примероци од живи животни, а во случај кога тоа е потребно да го убијат животното заради земање примероци, како и да земаат примероци од производи, нуспроизводи од животинско потекло и храна за животни за лабораториски испитувања и да забранат движење на животните, производите, нуспроизводи од животинско по-текло и храната за животни до добивање на конечните ре-зултати од земените примероци;

16) вршат испитувања врз животни, вршат испитување на производи, храна за животни, предмети и вода која се употребува за напојување на животни согласно со одред-бите на овој закон и друг закон од областа на ветеринар-ното здравство,

17) вршат инспекција на простории, постројки, одгледува-лишта, објекти и превозни средства, како и на постапките и опремата која се употребува за производство, преработка, складирање, ракување, превоз и ставање во промет на живот-ни, производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни, предмети и вода која се употребува за напојување на животните согласно со одредбите на овој закон и друг закон од областа на ветеринарното здравство;

18) вршат здравствена контрола на животни, произво-ди и нуспроизводи од животинско потекло, ветеринарно-медицински препарати, храна за животни, предмети и во-да која се употребува за напојување на животни, земаат и испраќаат примероци за лабораториски испитувања во ре-ферентна лабораторија;

19) вршат систематски надзор на производи и нуспро-изводи од животинско потекло, ветеринарно-медицински препарати, храна за животни, предмети и вода која се упо-требува за напојување на животни и вода во процесот на производство на храна од животинско потекло, како и на присуство на штетни материи;

20) организираат и вршат надзор на дезинфекција на возила, простории и опрема, а каде што е потребно, на ца-рински складови, слободни складови, слободни зони во внатрешноста на земјата;

21) забранат производство, промет и употреба на хра-на за животни и вода за напојување на животните, ако со-држат патогени бактерии и материи штетни за здравјето на луѓето и животните;

22) забранат натовар, претовар и истовар на животни, производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни и предмети, ако не ги исполнуваат пропиша-ните услови со овој и друг закон;

23) забранат употреба на возила за превоз на животни, производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни и предмети, ако не ги исполнуваат пропиша-ните услови со овој и друг закон;

24) забранат употреба на штали и други објекти за чу-вање и одгледување на животни, и објекти за натовар, претовар и истовар на животните, ако не ги исполнуваат пропишаните услови со овој и друг закон;

25) забранат колење ка животни, собирање и обрабо-тка на суровини за производство и производи од животин-ско потекло, ако не ги исполнуваат пропишаните услови со овој и друг закон;

26) забранат промет и употреба на производи и нус-производи од животинско потекло преку кои може да се пренесе болест од животните на човекот;

27) забранат издавање на ветеринарно-здравствен сер-тификат на животните ако се појави заразна болест или сомневање на заразна болест, или ако животното потекну-ва од подрачје со нејасна епизоотиолошка состојба;

28) ако при вршење на службен надзор утврдат дека ветеринарно-здравствениот сертификат или други при-дружни документи што ја придружуваат пратката на жи-вотни, производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни или предмети се со недостатоци, непот-полни или се фалсификувани, или пратката е од подрачје со непозната епизоотиолошка состојба, ќе наредат:

- ставање на животните во карантин во одгледували-штето за период и во услови определени од инспекторот и

- ако во моментот нема услови за карантин а не постои причина за забрана на колење на тие животни, животните да се упатат на колење во најблиската кланица;

29) привремено забранат производство, преработка и ставање во промет на производи, нуспроизводи од живо-тинско потекло, храна за животни и предмети и земање примероци од истите;

30) одземат и уништат производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни и предмети кои претставуваат ризик по здравјето на животните и јавното здравство, или за кои ветеринарно-здравствениот серти-фикат е неправилен или некомплетен;

31) наредат отстранување на неправилностите во про-изводството, преработката и складирањето, ракувањето и прометот на животните, производите, нуспроизводите од животинско потекло и храна за животни;

32) забранат употреба на простории, опрема и по-стројки за производство и промет на храна од животинско потекло;

33) земат примероци на производи, нуспроизводи од животинско потекло, храна за животни и додатоци, вода за напојување на животните, со цел да се утврди дали се во согласност со прописите;

34) собираат податоци и извештаи од одговорните ли-ца, сведоци, вешти лица и други лица, ако тоа е потребно;

35) наредат преземање на мерки за заштита и благосо-стојба на животните согласно со овој и друг закон од об-ласта на ветеринарното здравство;

36) вршат надзор на производите и нуспроизводите од животинско потекло во складови во слободни зони, сло-бодни складови и царински складови;

37) наплаќаат надоместоци за ветеринарни услуги сог-ласно со овој закон;

38) вршат и други работи утврдени со овој и друг за-кон и

39) официјалниот ветеринар и овластениот ветеринар преземаат и други мерки за кои се овластени согласно со на-ционалните прописи од областа на ветеринарното здравство.

Член 123

Овластувања на државниот инспектор за земјоделство и државниот фитосанитарен инспектор

(1) Врз основа на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон државниот инспектор за земјоделство има право и должност да:

1) врши контрола на примарното земјоделско произ-водство и придружни операции на примарното производс-тво за храна од растително потекло и храна за животни;

2) врши контрола на процедурите на добра земјодел-ска пракса (GAP);

3) зема примероци од храна за животни за проверка на квалитет и од храната од растително потекло во рамки на примарното производство и придружните операции на примарното производство за проверка на безбедноста на истата доколку постои сомнеж;

4) забрани употреба на храна од растително потекло во примарното производство и придружните операции на примарното производство;

5) нареди соодветни мерки, доколку официјалните анализи покажат позитивни резултати;

6) одземе и нареди уништување на храна од растител-но потекло и храна за животни во примарното производс-


тво и придружните операции на примарното производство и доколку истата е небезбедна и

7) државниот инспектор за земјоделство и државниот фитосанитарен инспектор превземаат и други мерки за кои се овластени согласно со Законот за државен инспе-кторат за земјоделство.

(2) Врз основа на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон државниот фитосанитарен инспектор има право и должност да постапува согласно со овој закон и Законот за здравјето на растенијата, како и поблиските прописи донесени врз основа на овој закон.

Член 124 Записник

(1) За официјалните дејствија при инспекциски надзор инспекторот е должен да состави записник во кој се вне-сува наодот за утврдената фактичка состојба.

(2) Записникот го потпишуваат лицата кои учествува-ат во постапката на инспекцискиот надзор.

Член 125

Привремено одземање (1) Инспекторот може привремено да одземе храна,

предмети, средства, производи, растенија, животни и до-кументи.

(2) За одземените храна, предмети, средства, произво-ди, растенија, животни и документи, инспекторот издава потврда за привремено одземени предмети.

(3) Инспекторот е должен документацијата да ја врати што е можно побрзо, но не подоцна од три дена сметано од денот на одземање, како и производите за кои е обезбе-дена соодветна документација.

(4) Кога одземените храна, предмети, средства, произ-води, растенија и животни се од непознати лица, инспе-кторот може да ги продаде или уништи комисиски. Коми-сијата ја формира директорот на Агенцијата. Средствата добиени од продажба се наменети за Буџетот на Републи-ка Македонија.

(5) Формата и содржината на потврдата за привремено одземање на храната, предмети, средства, производи, жи-вотни, како и минималната висина на вредноста на одзе-мените храна, предмети, средства, производи, растенија и животни кои се предмет на продажба, ги пропишува дире-кторот на Агенцијата.

Член 126

Трошоци за вршење на инспекциски надзор (1) Трошоци кои се неопходни за откривање на стори-

телите на прекршоци, како и за транспорт на одземените храна, предмети, средства, производи, растенија, животни и друго кои претставуваат предмет на прекршок, се на то-вар на Агенцијата, односно Министерството за земјоделс-тво, шумарство и водостопанство.

(2) За оправданоста на висината на трошоците од ставот (1) на овој член, потребно е инспекторот прет-ходно да добие одобрение од директорот на Агенција-та, односно на државниот инспекторат за земјоделска инспекција.

Член 127 Решение

(1) Ако инспекторот при вршењето на инспекциски надзор согласно со членовите 121, 122 и 123 од овој за-кон, утврди повреда на одредбите од овој закон и пропи-сите од овој закон, издава решение во писмена форма со кое наредува да се отстранат неправилностите во опреде-лен рок.

(2) Против решението на инспекторот од ставот (1) на овој член може да се изјави жалба до директорот на Аген-цијата, односно министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство во рок од осум дена од денот на приемот на решението. Жалбата изјавена против решението не го одлага извршувањето.

(3) Правното или физичкото лице од ставот (1) на овој член е должно да ги отстрани констатираните неправилно-сти утврдени со решението.

(4) По исклучок од ставот (1) на овој член во вонредни итни случаи, заради заштита или спречување на опасноста по здравјето на луѓето и животните, инспекторот може да издаде усна наредба, а најдоцна во рок од три дена од де-нот на издавањето на усната наредба е должен да издаде решение во писмена форма.

(5) Во итни случаи кога постои опасност по здравјето на луѓето и животните, инспекторот има право, без при-суство на овластено лице на правното лице или физичкото лице чие работење, односно простории, објекти и опрема се предмет на инспекција, веднаш да издаде решение врз основа на резултатите од спроведената контрола.

Член 128

Барање и пријава (1) Доколку правното или физичко лице од членот 127

на овој закон не постапи по задолженијата, инспекторот е должен да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка.

(2) Во случај ако постои основано сомнение дека е сторено кривично дело, инспекторот е должен да поднесе пријава за покренување на кривична постапка.

Член 129

Постапка за едукација (1) Доколку при вршењето на инспекцискиот надзор

инспекторот утврди дека е сторена неправилност од чле-новите 131 и 132 на овој закон, должно e да состави запис-ник во кој ќе ја утврди сторената неправилност со укажу-вање за отстранување на утврдената неправилност во рок од осум дена и со истовремено врачување на покана за спроведување на едукација на лицето или субјектот каде што е утврдена неправилноста при вршењето на инспек-цискиот надзор.

(2) Формата и содржината на поканата за едукација, како и начинот на спроведување на едукацијата ги пропи-шува директорот на Агенцијата.

(3) Едукацијата ја организира и спроведува Агенција-та, во рок не подолг од осум дена од денот на спроведува-њето на инспекцискиот надзор.

(4) Едукацијата може да се спроведе за повеќе утврде-ни исти или истородни неправилности за еден или за по-веќе субјекти.

(5) Доколку во закажаниот термин лицето или субје-ктот на кој се спроведува едукацијата не се јави на едука-цијата, ќе се смета дека едукацијата е спроведена.

(6) Доколку лицето или субјектот на кој се спроведува едукацијата се јави на закажаната едукација и истата ја за-врши, ќе се смета дека е едуциран по однос на утврдената неправилност.

(7) Доколку овластеното лице при спроведувањето на контролниот надзор утврди дека се отстранети утврдените неправилности од ставот (1) на овој член, донесува заклу-чок со кој ја запира постапката на инспекциски надзор.

(8) Доколку овластеното лице при спроведувањето на контролниот надзор утврди дека не се отстранети утврде-ните неправилности од ставот (1) на овој член, поднесува барање за поведување на прекршочна постапка.

(9) Агенцијата води евиденција за спроведената едука-ција на начин пропишан од директорот на Агенцијата.

ДЕЛ VIII

ПОРАМНУВАЊЕ

Член 130 Постапка за порамнување

(1) За прекршоците утврдени во овој закон, инспекто-рот е должен на сторителот на прекршокот да му понуди постапка на порамнување пред да поднесе барање за пове-дување на прекршочна постапка.

(2) Кога сторителот на прекршокот е согласен за пове-дување на постапка на порамнување, согласноста се наве-дува во записник.

(3) Во записникот се утврдува начинот на кој ќе се отстра-нат штетните последици од прекршокот, како и начинот на надминување на последиците од сторениот прекршок.

(4) Инспекторот во постапката за порамнување на сто-рителот на прекршокот е должен да му даде платен налог.

(5) Доколку сторителот го прими платниот налог, истиот треба да го потпише. Примањето на платниот на-лог од сторителот на прекршокот се забележува во запис-никот.

(6) Кога како сторител на прекршок се јавува правно лице, записникот и платниот налог го потпишува службе-но, односно одговорното лице кое се нашло на лице место при инспекцискиот надзор или друго службено или одго-ворно лице кое изјавило дека има право да го потпише за-писникот и да го прими платниот налог.


(7) Изјавата од ставот (6) на овој член се забележува во записникот.

(8) Инспекторот е должен да води евиденција за по-кренатите постапки за порамнување и за нивниот исход.

ДЕЛ IX

ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ

Член 131 Глоба во износ од 500 евра во денарска противвред-

ност ќе се изрече за прекршок на физичко лице во случај кога:

1) не е регистрирано кај Агенцијата и не ги исполнува прописите од областа на ветеринарното здравство (член 65 став (1) точка 1);

2) прифаќа животни чие време на излачување на апли-цирани ветеринарно-медицински производи не е запазено (член 65 став (1) точка 2 потточка а));

3) внесува животни или производи од животинско по-текло кои содржат резидуи кои го надминуваат дозволено-то ниво и траги од забранети супстанции или производи (член 65 став (1) точка 2 потточка б));

4) не се придржува кон одредените рокови за каренца при употреба на ветеринарно медицински препарати кои може да се пренесат на храната од производите од живо-тинско потекло (член 65 став (3));

5) тековно не ажурира и не води евиденција за приме-на на ветеринарно-медицински препарати и медицирана храна за животни кај животните кои се во негова сопстве-ност, а чии производи се наменети за исхрана на луѓето (член 64 став (4));

6) носи на колење животни наменети за колење, без документ на сопственикот/производителот дека животни-те не се третирани со забранети или недозволени супстан-ции, а во случај на третман со ветеринарно-медицински препарати дека е поминато времето на каренца (член 65 став (5));

7) става во промет производи од животинско потекло кои се наменети за исхрана на луѓето, кои содржат или со-држат во количества повисоки од допуштените резидуи или други контаминенти кои се штетни по здравјето на луѓето (член 65 став (6));

8) веднаш не ја извести Агенцијата за постоење на сомневање на болест кај животното или за проблем во те-кот на производството или преработката на храна и вед-наш не ја прекине употребата и снабдувањето со храна (член 114 став (2) точка1);

9) не го запази периодот на излачување по апликација-та на ветеринарно-медицински или биолошки производи и употребата на адитиви или медицирани премикси во хра-ната за животни (член 114 став (2) точка 2);

10) не му помага на надлежниот орган при вршењето на неговите обврски (член 114 став (2) точка 3);

11) коле животни надвор од кланица без претходно да го информира надлежниот орган и без да ги запази прописите за благосостојба на животните (член 113 став (1));

12) не го извести надлежниот орган пред ловот и не го даде на увид на време и место назначено од надлежниот орган за добивање на ветеринарно здравствен сертификат (член 114 став (2) точка 4) и

13) става во промет своите производи надвор од иск-лучоците за локализирана активност (член 116 став (4)).

Член 132

(1) Глоба во износ од 2.000 евра во денарска против-вредност ќе се изрече за прекршок на правно лице, ако:

1) става во промет храна за животни која не е безбедна или ја користи истата во исхрана на животни наменети за производство на храна (член 28 став (1));

2) пакувањето на храната наменета за ставање во про-мет е означено на начин кој не е лесно разбирлив (член 29 став (2)).

3) означува и рекламира на храна со податоци кои су-герираат на лековити својства поврзани со превенција или лекување на заболувања, потенцирање на специфични својства на храната кои се слични со друга храна со ист квалитет, како и употреба на слики, цртежи, знаци, изрази и текстови што потрошувачот би можеле да го доведат во заблуда во поглед на идентитетот на производот, потекло-то, составот, својството, намената и дејството на произво-дот (член 30 став (1));

4) рекламира храна спротивно на членот 30 став (2) од овој закон;

5) не ги исполнува барањата од прописите за храна и храна за животни (член 31 став (1));

6) нема воспоставено систем на процедури кои овоз-можуваат да се идентификува секое физичко или правно лице од кое ја набавиле храната, храната за животни, жи-вотните наменети за производство на храна или секоја супстанција наменета да биде или се очекува да биде вгра-дена во храната или храната за животни (член 32 став (2));

7) нема воспоставено систем на процедури кои овоз-можуваат идентификација на бизниси со храна кои ги снабдуваат (член 32 став (3));

8) несоодветно ја означува храната или храната за жи-вотни (член 32 став (4));

9) не осигури исполнетост на барањата за безбедност на храна утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон во сите фази на производство, прера-ботка и дистрибуција на храната под нивна контрола (член 43);

10) не ги исполнува општите барања за примарно про-изводство и посебните хигиенски барања дадени во овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 44 став (1));

11) не воведе, имплементира и одржува постојана про-цедура или процедури засновани врз анализа на ризик и критични контролни точки, односно НАССР принципите (член 45 став (1));

12) не ја провери процедурата и не направи соодветни измени кога се прават какви било промени на производот, процесот или кој било чекор (член 45 став (3));

13) не приложат на Агенцијата доказ за неговата усог-ласеност со членот 45 став (1) од овој закон на начин на кој бара Агенцијата, имајќи ја предвид природата и голе-мината на бизнисот со храна (член 45 став (5) точка 1);

14) не обезбеди редовно ажурирање на сите документи кои ја опишуваат постапката развиена во согласност со членот 45 ставови (1), (2), (3) и (4) од овој закон (член 45 став (5) точка 2);

15) не ги чуваат сите документи и евиденција во вре-менски период од две години, освен во случаите кога зара-ди природата на храната временскиот период е подолг (член 45 став (5) точка 3);

16) не ја информира Агенцијата на начин утврден од страна на Агенцијата, за секој објект под негова контрола во којшто се извршува која било фаза од производство, преработка и дистрибуција на храната во однос на реги-страција на објектите (член 48 став (3));

17) не обезбеди најмалку една посета на самото место од страна на Агенцијата пред одобрување на објектот (член 48 став (4));

18) врши активности во објект кој е предмет на одо-брение без претходно дадено одобрение од страна на над-лежниот орган или во случај на времено одобрение на об-јектот (член 48 став (5) точки 1 и 2);

19) не престане да работи откако Агенцијата го избри-шала објектот од регистарот или го укинал одобрението за вршење дејност (член 52 став (3));

20) произведува додатоци на храна, храна за посебна нутритивна употреба и храна произведена со иновирани технологии без претходно издадено одобрение од страна на Агенцијата (член 54 став (1));

21) произведува храна со употреба на јонизирачко зра-чење или храна добиена со генетски модифицирана орга-низми без претходно одобрение од страна на Агенцијата (член 55 став (1));

22) ставаат во промет брзо замрзната храна без да ги исполни барањата од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 57 став (4));

23) превезува пратка на храна од животинско потекло без придружба на комерцијален документ, а во случаи ко-га е утврдено со закон и со ветеринарно-здравствен серти-фикат односно друг документ издаден од официјален ве-теринар (член 61 став (2));

24) не ги групира производите во толку пратки колку што има места на дестинација, при што секоја пратка мора да биде придружена со документи од членот 61 став (2) на овој закон (член 61 став (3));

25) не ги исполнува посебните хигиенски услови за храна од животинско потекло утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 62 став (1));


26) употребува вода која не е проточна или чиста за да ја отстрани површинската контаминација на производите од животинско потекло, освен доколку употребата на дру-га супстанца е одобрена од страна на надлежниот орган (член 62 став (2));

27) става во промет производи кои не се означени со здравствен печат или за производи за кои не е потребен здравствен печат, идентификациона ознака ставена од страна на операторот со храна (член 63 став (1));

28) става идентификациона ознака на производ од жи-вотинско потекло кој не е во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 63 став (2));

29) отстрани здравствениот печат ставен во согласност со овој закон и прописите донесени врз основа на овој за-кон од месото, освен ако не го расекуваат и понатаму обработуваат (член 63 став (3));

30) при увозот на храна од друга земја не го пријави пристигнувањето на пратката до официјалниот ветеринар на место на дестинација во согласност со прописите за ве-теринарно здравство (член 64 став (4)).

31) не даваат потребна помош на Агенцијата при вр-шењето на официјални контроли (член 76 став (1));

32) работниците во бизнисот со храна не ги исполну-ваат условите утврдени со овој закон и прописите донесе-ни врз основа на овој закон по однос на стручната подго-товка, здравствената состојба, како и основните знаења за хигиената на храна во согласност со правилата на добрата хигиенска пракса, како и за заштитата на животната сре-дина (член 83 став (1));

33) не ја утврди здравствената состојба на лицата кои работат во бизнисот со храна преку здравствени прегледи кои се вршат во согласност со прописите од областа на за-штита од заразни болести (член 83 став (2));

34) увезува пратки со храна и храна за животни кои не се придружени со сертификати за увоз (член 97 став (1));

35) не платил или одбива да плати надоместок за сите активности и официјални контроли на храна и храна за животни која се произведува и става во промет утврдени со овој закон (член 104 став (2) точка 1);

36) не платил или одбива да плати надоместок за сите активности и официјални контроли на храна и храна за животни која се увезува во Република Македонија, утвр-дени со овој закон (член 104 став (2) точка 2);

37) произведува и става во промет храна која не ги испол-нува пропишаните барањата за квалитет (член 117 став (1)) и

38) не ги отстрани констатираните неправилности од членот 126 став (1) на овој закон утврдени со решението од членот 127 на овој закон (член 126 став (3)).

(2) Глоба во износ од 500 евра во денарска против-вредност ќе му се изрече на одговорното лице во правното лице, за прекршокот од ставот (1) на овој член.

(3) Глоба во износ од 300 евра во денарска против-вредност, ќе се изрече на физичко лице за прекршок од ставот (1) на овој член.

Член 133

(1) Глоба во износ од 5.000 евра во денарска против-вредност ќе се изрече за прекршок на правно лице, ако:

1) увезува и става во промет храна и храна за животни која не е во согласност со одредбите на овој закон (член 12 став (1));

2) извезува храна и храна за животни или врши нејзин повторен извоз од Република Македонија со цел да се ста-ви во промет во трети земји, која не е во согласност со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, освен ако поинаку не е побарано од страна на надлежните органи на земјата увозник или утврдено со закони, прописи, стандарди, кодови за пракси и други правни и административни постапки кои се во сила во земјата увозник (член 13 став (1));

3) става во промет небезбедна храна за животни (член 27 став (1));

4) не ја означи храната или храната за животни заради обезбедување на информации за потрошувачите (член 29 став (1));

5) ги доведе потрошувачите во заблуда во однос на означу-вањето, рекламирањето и презентацијата на храната и храната за животни, вклучувајќи го и нивниот облик, изглед или паку-вање, материјалот кој се користи за пакување, начинот на кој се подготвени и прикажани, како и информациите кои се до-стапни преку сите медиуми (член 29 став (3));

6) не започне итна постапка за повлекување на храна за животни која не е во согласност со барањата за безбед-ност на храна за животни и за тоа не ја извести Агенција-та, не ја уништи храната за животни која не ги исполнува условите за безбедност на храна за животни или не ги ин-формира корисниците и повлече производите со кои се снабдени (член 34 став (1));

7) во рамките на неговите соодветни активности, не започне постапка за повлекување од промет на храна за животни која не е во согласност со барањата за безбедност на храна за животни и не даде свој придонес за безбедност на храна со давање релевантни информации неопходни за следливост на храната, како и не соработува во активно-стите преземени од страна на производителите, прерабо-тувачите, обработувачите и/или надлежните органи (член 34 став (2));

8) веднаш не го информира надлежниот орган доколку смета или има причина да верува дека храната за животни која била ставена во промет не ги исполнува барањата за безбедност на храна за животни, не го информира надлеж-ниот орган за активностите преземени за да се спречи ри-зикот од употреба на таа храна за животни и обесхрабрува или спречува лице кое соработува со надлежниот орган кога тоа може да го спречи или намали ризикот од кој произлегува од храната за животни (член 34 став (3));

9) не соработува во активностите на надлежниот орган за из-бегнување или намалување на ризикот предизвикан од храната за животни која ја набавува или снабдува (член 34 став (4));

10) не ги исполнува општите и посебните хигиенски барања утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон во фазите на производство, прерабо-тка и дистрибуција на храната после примарното произ-водство и придружните операции на примарното произ-водство (член 44 став (2));

11) не ги примени посебни мерките за хигиена (член 44 став (3));

12) не соработува со Агенцијата во спроведувањето на одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 48 став (1));

13) става во промет храна која е подготвена во објекти кои не ги исполнуваат условите за хигиена на храна од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон и не се регистрирани и одобрени од надлежниот орган (член 48 став (2) точки 1 и 2);

14) произведува производи и материјали што доаѓаат во контакт со храната кои не се во согласност со правила-та на ДПП (добра производна пракса), или истите под нормални или предвидливи услови на употреба ги прене-суваат своите состојки во храната во количества што мо-жат да го загрозат човековото здравје, да предизвикаат не-прифатлива промена во составот на храната и да предиз-викаат влошување на органолептичките карактеристики на храната (член 56 став (1));

15) при производството на храна употребуваат или увезу-ваат адитиви, ензими за храна, аромати и екстракциони средс-тва кои не ги исполнуваат одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (член 57 став (1));

16) ставаат во промет минерална вода која не ги ис-полнува одредбите од овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон (57 став (2));

17) става во промет храна на која и се додадени вита-мини и минерали и одредени други супстанции кои не ги исполнуваат одредбите од овој закон и прописите донесе-ни врз основа на овој закон (член 57 став (3));

18) увезува храна која во однос на хигиената не ги ис-полнува одредбите од членовите 12, 43, 44, 45 и 48 на овој закон (член 58);

19) извезува или повторно извезува храна која во од-нос на хигиената не ги исполнува одредбите од членовите 13, 43, 44, 45 и 48 на овој закон (член 59);

20) става во промет храна од животинско потекло која не ги исполнува одредбите од овој закон и прописите за ветеринарно здравство во сите фази на производство, складирање, промет и превоз (член 61 став (1)) и

21) увезуваат храна во Република Македонија која не ги исполнува условите од членот 64 став (3) на овој закон.

(2) Глоба во износ од 1.500 евра во денарска против-вредност, ќе се изрече на физичко лице за прекршок од ставот (1) на овој член.

(3) Глоба во износ од 500 евра во денарска против-вредност ќе му се изрече на одговорното лице во правното лице за прекршокот од ставот (1) на овој член.


Член 134 (1) Глоба во износ од 8.000 евра во денарска против-

вредност ќе се изрече за прекршок на правно лице, ако: 1) не започне итна постапка за повлекување на храна

која не е во согласност со барањата за безбедност на хра-ната и за тоа не го извести надлежниот орган или не ги ин-формира потрошувачите за причината поради која се пов-лекува храната и не ја повлече храната со која се снабдени (член 33 став (1));

2) во рамките на неговите соодветни активности, не започне постапка за повлекување од промет на храната која не е во согласност со барањата за безбедност на храна и не даде свој придонес за безбедност на храна со давање релевантни информации неопходни за следливост на хра-ната, како и не соработува во активностите преземени од страна на производителите, преработувачите, обработува-чите и/или надлежните органи (член 33 став (2));

3) веднаш не го информира надлежниот орган доколку смета или има причина да верува дека храната која била ста-вена во промет, може да биде штетна по здравјето на луѓето, не го информираат надлежниот орган за активностите презе-мени за да се спречи ризикот по крајниот потрошувач и обес-храбрува или спречува лице кое соработува со надлежниот орган кога тоа може да го намали или елиминира ризикот кој произлегува од храна (член 33 став (3)) и

4) не соработува во активностите на надлежниот орган за избегнување или намалување на ризикот предизвикан од храна која ја набавува или снабдува (член 33 став (4)).

(2) Глоба во износ од 2.500 евра во денарска против-вредност ќе му се изрече на одговорното лице во правното лице за прекршокот од ставот (1) на овој член.

(3) Глоба во износ од 1.000 евра во денарска против-вредност ќе се изрече на физичко лице за прекршок од ставот (1) на овој член.

Член 135

Прекршочен орган (1) За прекршоците од овој закон, прекршочна постап-

ка води и прекршочна санкција изрекува Агенцијата (во натамошниот текст: Прекршочниот орган).

(2) Прекршочната постапка од ставот (1) на овој член пред Прекршочниот орган ја води Комисија за одлучува-ње по прекршок (во натамошниот текст: Прекршочната комисија) формирана од страна на директорот.

(3) Прекршочната комисија е составена од овластени службени лица вработени во Агенцијата, од кои едно е претседател на Прекршочната комисија.

(4) Директорот на Агенцијата го пропишува начинот на работата на Прекршочната комисија, условите кои тре-ба да ги исполнат членовите на Комисијата и времетрае-њето на изборот.

(5) Против решенијата на Прекршочната комисија, со кои се изрекува прекршочна санкција може да се поднесе тужба за поведување на управен спор пред надлежниот суд.

(6) За прекршоците кои се во надлежност на Државни-от инспекторат за земјоделство, прекршочна постапка во-ди и прекршочна санкција изрекува комисијата за прекр-шоци согласно со одредбите на Законот за Државниот инспекторат за земјоделство.

ДЕЛ X

ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ

Член 136 Преоден период

(1) Правните и физички лица кои вршат дејности утвр-дени со овој закон, се должни во рок од две години од де-нот на влегувањето во сила на овој закон да го усогласат своето работење со одредбите на овој закон.

(2) Субјектите од ставот (1) на овој член кои нема да се усогласат со одредбите од овој закон го губат правото на вршење на дејност и се бришат од Регистарот на одо-брени и регистрирани објекти и оператори со храна.

Член 137

Материјалите за завиткување, пакување и означување кои се во залиха на кои е испечатена здравствена или идентификациона ознака пред влегувањето во сила на овој закон, може да продолжат да се употребуваат во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој за-кон, под услов бројот на одобрението на соодветниот об-јект да остане непроменет.

Член 138 Постапки за регистрација и одобрување на оператори

со храна започнати пред влегувањето во сила на вој закон ќе се завршат согласно со одредбите на Законот за безбед-ност на храна и на производите и материјалите што доаѓа-ат во контакт со храната (“Службен весник на Република Македонија“ број 54/2002 и 84/2007) и Законот за ветери-нарно јавно здравство (“Службен весник на Република Македонија“ број 114/2007).

Член 139

Преструктуирање на објектите и операторите со храна од животинско потекло

(1) Сите објекти и оператори со храна од животинско потекло кои согласно одредбите на овој закон подлежат на постапка на одобрување е потребно да достават барање до Агенцијата за утврдување на нивниот статус во однос на усогласеноста со прописите за безбедност на храна и ветеринарно здравство во рок од шест месеци од денот на влегувањето во сила на овој закон.

(2) Агенцијата во рок од шест месеци од рокот наведен во ставот (1) од овој член, ќе изврши преоцена на сите ба-рања кои се потполни и уредно доставени.

(3) Сите објекти и оператори со храна од животинско потекло кои се усогласени со прописите за безбедност на храна и ветеринарно здравство, што е утврдено со увид од страна на Агенцијата, добиваат одобрение согласно со овој закон.

(4) Субјектите од ставот (1) на овој член кои нема да поднесат барање до Агенцијата за утврдување на нивниот статус во однос на усогласеноста со прописите за безбед-ност на храна и ветеринарно здравство, го губат правото на вршење на дејност и се бришат од Регистарот на одо-брени и регистрирани објекти и оператори со храна од жи-вотинско потекло.

(5) Правните и физички лица кои вршеле дејности утврдени со Законот за ветеринарно јавно здравство пред влегувањето во сила на овој закон, а кои не се усогласени до крајниот период од две години од влегувањето во сила на Законот за ветеринарно јавно здравство, се должни да спроведат унапредување на објектите кои не се во соо-бразност со прописите за безбедност на храна и ветери-нарно здравство согласно со роковите и на начин утврден во подзаконски акти од ставот (12) на овој член.

(6) Правните и физиките лица кои вршат дејност утвр-дена со ставот (5) од овој член на ниво на примарно про-изводство се должни да спроведат унапредување на обје-ктите, оперативните процедури и критериумите и барања-та за здравствена исправност и квалитет на производите од животинско потекло согласно со прописите за безбед-ност на храна и ветеринарно јавно здравство во роковите утврдени од Владата на Република Македонија, но не по-долго од една година пред денот на пристапување на Ре-публика Македонија во Европската унија.

(7) Сите објекти и оператори со храна од животинско потекло, кои согласно овој закон се предмет на одобрува-ње од страна на Агенцијата, а кои не ги исполнуваат усло-вите согласно овој закон и подзаконските акти донесени врз основа на овој закон се должни да спроведат унапре-дување на објектите кои не се во сообразност со прописи-те за безбедност на храна и ветеринарно здравство.

(8) Субјектите од ставот (7) на овој член се должни, во рок од шест месеци од денот на преоцената, да поднесат барање за привремено одобрување со план за унапредува-ње на објектот и усогласување на своето работење соглас-но со прописите за безбедност на храната и ветеринарно здравство и релевантните прописи на Европската унија до Агенцијата на нејзино одобрување. Доколку планот е оце-нет како прифатлив на објектот и операторот со храна од животинско потекло му се издава привремено одобрение за објектот со временска рамка на отстранување на несоо-бразеностите. По завршувањето на постапката на унапре-дување на објектот, а најмалку шест месеци пред датумот наведен во став (10) на овој член, операторите со храна од животинско потекло се должни да поднесат барање за по-стојано одобрение согласно со овој закон.

(9) Објектите и операторите со храна кои нема да до-стават барање за привремено одобрување и план за уна-предување на објектот и усогласување на своето работење до Агенцијата, или субјектите чија пријава нема да биде одобрена односно не го испочитуваат преодниот период за усогласување го губат правото на вршење на дејност и


се бришат од Регистарот на одобрени и регистрирани об-јекти и оператори со храна од животинско потекло.

(10) По исклучок од ставот (9) на овој член, објектите и операторите со храна од животинско потекло, кои се проценети како несообразни со барањата на Европската унија од аспект на структуралните барања, може да про-должат со вршење на својата дејност под условите утврде-ни за локализирана активност, а во согласност со другите одредбите од овој закон до една година пред денот на при-стапување на Република Македонија во Европската унија.

(11) На објектите и операторите на кои со решение на официјален ветеринар времено им е забранета работата или на кои согласно овој закон им е повлечено решението не се однесува ставот (10) од овој член.

(12) Владата на Република Македонија поблиску ќе ги пропише начинот на спроведување на постапката на пре-структуирање на објектите и операторите со храна од жи-вотинско потекло, моделот на барања и роковите за спро-ведување на активностите на постепено унапредување на објектите кои не се во сообразност со прописите за без-бедност на храна и ветеринарно здравство.

Член 140

Подзаконски прописи (1) Подзаконските прописи чие донесување е предви-

дено со овој закон ќе се донесат во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој закон.

(2) До влегувањето во сила на прописите од ставот (1) на овој член, ќе се применуваат прописите донесени врз основа на Законот за безбедност на храна и на производи-те и материјалите што доаѓаат во контакт со храната (“Службен весник на Република Македонија“ број 54/2002 и 84/2007) и Законот за ветеринарно јавно здравство (“Службен весник на Република Македонија“ број 84/2007).

(3) Упатствата за добра хигиенска пракса кои се изго-твени согласно со Законот за безбедност на храна и на производите и материјалите што доаѓаат во контакт со храната (“Службен весник на Република Македонија“ број 54/2002 и 84/2007) и Законот за ветеринарно јавно здрав-ство (“Службен весник на Република Македонија“ број 114/2007), може да продолжат да се применуваат по вле-гувањето во сила на овој закон, доколку се компатибилни со неговите цели.

Член 141

(1) Агенцијата започнува со работа од 1 јануари 2011 година.

(2) Со отпочнување со работа, Агенцијата ги презема правата, обврските, опремата, архивата и вработените од Управата за ветеринарство и Дирекцијата за храна.

(3) Агенцијата е правен наследник на Управата за ве-теринарство и Дирекцијата за храна.

(4) Пред започнување со работа на Агенцијата, Упра-вата за ветеринарство и Дирекцијата за храна вршат попис на основните средства за работа, опремата и инвентарот кои се пренесуваат на Агенцијата.

Член 142

(1) Директорот на Агенцијата се именува најдоцна еден месец пред започнување со работа на Агенцијата.

(2) До именување на директорот на Агенцијата, дире-кторот на Управата за ветеринарство и директорот на Ди-рекцијата за храна продолжуваат да ги вршат своите функции.

Член 143

Одложен престанок на важење Одредбите од членовите 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11,

12, 13, 14, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 47, 48, 49, 51, 52, 57, 58, 59, 61, 62, 63, 67, 68, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110 и 111 на овој закон престану-ваат да важат со пристапувањето на Република Македони-ја во Европската унија.

Член 144

Престанок на важење (1) Со влегувањето во сила на овој закон, престануваат

да важат Законот за безбедност на храна и на производите и материјалите што доаѓаат во контакт со храна (“Служ-

бен весник на Република Македонија“ број 54/2002 и 84/2007) и Законот за ветеринарно јавно здравство (“Службен весник на Република Македонија“ број 114/2007).

(2) Со започнување со работа на Агенцијата престану-ваат да важат одредбите на членовите 9, 10 точки 1, 3, 6, 9, 10, 11, 12 и 13, 106 и 107 од Законот за ветеринарно здрав-ство (“Службен весник на Република Македонија“ број 113/2007).

Член 145

Влегување во сила Овој закон влегува во сила осмиот ден од денот на об-

јавувањето во “Службен весник на Република Македони-ја”, а ќе започне да се применува 1 јануари 2011 година.

___________

L I G J

PËR SIGURI TË USHQIMIT

PJESA I DISPOZITA TË PËRGJITHSHME

Neni 1 Lënda

Me këtë ligj rregullohen parimet themelore për siguri të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, kërkesat themelore dhe të përgjithshme higjienike për ushqim, strukturat organizative të sistemit të sigurisë së ushqimit dhe kontrollet zyrtare të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 2

Qëllimet e Lligjit Qëllimi i këtij ligji është që të sigurojë nivel të lartë të

mbrojtjes së shëndetit të njerëzve dhe interesave të konsumatorëve në lidhje me ushqimin, veçanërisht duke pasur parasysh llojllojshmërinë gjatë furnizimit me ushqim duke e përfshirë ushqimin me karakteristika tradicionale, duke siguruar funksionim efikas të tregut të brendshëm, parime dhe përgjegjësi të përgjithshme, mënyrën për sigurim të bazës së fortë shkencore, marrëveshje të suksesshme organizative dhe procedura për mbështetjen e procesit për miratimin e vendimeve nga fusha e higjienës së ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 3

Zbatimi i Ligjit (1) Dispozitat e këtij ligji zbatohen në të gjitha fazat e

prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

(2) Dispozitat e këtij ligji nuk zbatohen në prodhimin primar të ushqimit për përdorim vendor ose përgatitje, manipulim ose magazinim vendës të ushqimit për konsumim vendës privat.

Neni 4

Nocione Shprehje të caktuara të përdorura në këtë ligj e kanë

kuptimin si vijon: 1. “Ushqim” është çdo substancë ose produkt, në gjendje

të përpunuar, pjesërisht të përpunuar ose të papërpunuar, i dedikuar të jetë ose që pritet të jetë i konsumuar për ushqim të njerëzve. Me nocionin “Ushqim” janë përfshirë: pije, çamçakëza dhe të gjitha substancat duke përfshirë ujin, qëllimisht të futura në ushqim gjatë prodhimit, përgatitjes ose përpunimit të tij, duke përfshirë edhe ujin sipas dispozitave për siguri dhe cilësi të ujit të pijshëm.

Nocioni “Ushqim” nuk përfshin: а) ushqim për kafshë; b) kafshë të gjalla përveç atyre që janë të gatshme për

lëshim në qarkullim për ushqim të njerëzve; v) bimë para vjeljes; g) preparate mjekësore të cilat janë përfshirë me dispozitat

për barna dhe preparate mjekësore veterinare; d) preparate kozmetike të cilat janë përfshirë me dispozitat

për produkte kozmetike; gj) duhan dhe produkte të duhanit të cilat janë përfshirë

me dispozitat për duhan; е) substanca narkotike ose psikotropike që janë përfshirë

me dispozitat për droga narkotike dhe substanca psikotropike dhe


zh) rezidue dhe kontaminues. 2. “Dispozita për ushqim” janë ligj dhe akte nënligjore me

të cilat rregullohet ushqimi dhe siguria e ushqimit, me ato janë përfshirë të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit, si dhe ushqimi për kafshë i prodhuar ose i dedikuar për kafshë të përdorura për prodhim të ushqimit;

3. “Biznes me ushqim” është çdo aktivitet, profitabil ose joprofitabil, publik ose privat, që është i lidhur me cilën do fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit;

4. “Operator me ushqim” është çdo person fizik ose person juridik që është përgjegjës të sigurojë përmbushje të kushteve të caktuara me dispozitat për ushqim në suaza të biznesit me ushqim që është nën kontrollin e tij;

5. “Ushqim për kafshë” është çdo substancë ose produkt, duke përfshirë aditivët, pa marrë parasysh nëse janë të ripërpunuara, pjesërisht të përpunuara ose të papërpunuara, ndërkaq të cilat janë të dedikuara për ushqim oral të kafshëve;

6. “Biznes me ushqim për kafshë” është çdo aktivitet, profitabil ose joprofitabil, publik ose privat, që është i lidhur me cilën do fazë të prodhimit, përpunimit, magazinimit, transportit ose distribuimit të ushqimit për kafshë duke përfshirë çdo prodhues i cili kryen prodhim, përpunim ose magazinim të ushqimit për kafshë për ushqimin e kafshëve në vendin e tyre të rritjes;

7. “Operator me ushqim për kafshë” është çdo person fizik ose juridik përgjegjës për të siguruar përmbushje të kushteve që janë caktuar me dispozitat për ushqim në suazat e biznesit me ushqim për kafshë që është nën kontrollin e tij;

8. “Shitje me pakicë” do të thotë manipulim dhe/ose përpunim i ushqimit dhe magazinimi i tij për shitje ose dorëzimi te konsumatori i fundit, që përfshin edhe terminale distributive, aktivitete keteringu, kantina të fabrikave, shërbime keteringu të institucioneve, restorante dhe shërbime tjera të ngjashme me ushqim, dyqane, supermarkete, qendra distributive dhe qendra të mëdha tregtare;

9. “Lëshim në qarkullim” është posedimi i ushqimit dhe ushqimit për kafshë për shitje duke përfshirë ofertë për shitje, ose ndonjë formë tjetër të transferimit, me ose pa arkëtim, si dhe shitja, distribuimi dhe forma tjera të transferimit;

10. “Rrezik“ është funksioni i probabilitetit të ndonjë ndikimi të padëshiruar mbi shëndetin e njerëzve dhe intensitetit të atij ndikimi, si pasojë e rrezikut;

11. “Analizë e rrezikut” është procesi që përbëhet nga tre komponentë të lidhura ndërmjet vete: vlerësim i rrezikut, menaxhim me rrezikun dhe komunikim i rrezikut;

12. “Vlerësim i rrezikut” është procesi i bazuar shkencor që përbëhet prej katër hapave: identifikim i rrezikut, karakterizim i rrezikut, vlerësim i ekspozimit dhe karakterizim i rrezikut;

13. “Menaxhim me rrezikun” është procesi i ndryshëm nga vlerësimi i rrezikut, që në konsultime me palë të interesuara debatohet për parime dhe alternativa të tyre, duke pasur parasysh vlerësimin e rrezikut dhe faktorët tjerë legjitim, dhe nëse është e nevojshme, zgjedhjen e opsionit adekuat për parandalim dhe kontroll;

14. “Komunikim i rrezikut” është këmbimi interaktiv i informatave dhe mendimeve nëpërmjet procesit të analizës së rrezikut në lidhje me rrezikimet dhe rreziqet, faktorët e lidhur me rrezik dhe shqyrtim të rrezikut, ndërmjet vlerësuesve të rreziku, operatorëve me ushqim dhe ushqim për kafshë, bashkësisë akademike dhe palëve tjera të interesuara, duke përfshirë edhe sqarim të konstatimeve nga vlerësimi i rrezikut dhe bazat për vendime për menaxhim me rrezik;

15. “Rrezikim” është çdo faktor biologjik, kimik ose fizik në ushqimin për kafshë ose gjendja e ushqimit ose ushqimit për kafshë që mund të shkaktojë pasoja të dëmshme për shëndetin;

16. “Vijimësi” është procesi i përcjelljes së ushqimit, ushqimit për kafshë, kafshëve për prodhim të ushqimit ose substancës së dedikuar të jetë ose e cila pritet të jetë pjesë përbërëse e ushqimit ose ushqimit për kafshë, në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit ose distribuimit;

17. “Faza të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit” është secila fazë, duke përfshirë importin, nga prodhimi primar i ushqimit dhe deri në magazinimin, transportin, shitjen ose furnizimin e konsumatorit të fundit, ndërkaq për ushqim për kafshë edhe importi, prodhimi, përpunimi, magazinimi, transporti, distribuimi, shitja dhe furnizimi;

18. “Prodhim primar” është mirëmbajtja dhe prodhimi i produkteve primare duke përfshirë vjeljen/korrjen, mjeljen dhe prodhimin e kafshëve të kultivuara në vend për rritje para

therjes. Gjithashtu përfshin gjahun dhe peshkimin dhe grumbullimin e produkteve nga natyra;

19. “Konsumator i fundit” është konsumatori final i ushqimit i cili nuk do ta shfrytëzojë ushqimin si pjesë të biznesit me ushqim ose ndonjë aktiviteti tjetër me ushqim;

20. “Higjienë e ushqimit” (në tekstin e mëtutjeshëm “higjienë”) janë masat dhe kushtet e domosdoshme për kontroll të rreziqeve dhe garantim të sigurisë së ushqimit për ushqim të njerëzve, duke pasur parasysh përdorimin e tij të paraparë;

21. “Produkte primare”, janë produktet e fituara nga prodhimi primar, duke i përfshirë produktet e tokës, blegtorisë, gjuetisë dhe peshkatarisë;

22. “Objekt” është çdo njësi e biznesit me ushqim; 23. “Ekuivalente” është aftësia për plotësimin e qëllimeve

të njëjta në lidhje me sisteme të ndryshme; 24. “Kontaminim” është prezenca ose kanosja e rrezikut; 25. “Ujë i pijshëm” është uji që i plotëson kërkesat

minimale për cilësi të ujit të dedikuar për ushqim të njerëzve konform dispozitave për siguri dhe cilësi të ujit;

26. “Mbështjellje” është vënia e ushqimit në paket ose ambalazh që është në kontakt të drejtpërdrejtë me ushqimin me të cilin ka të bëjë, si dhe vet paketimi ose ambalazhi;

27. “Paketim” është futja e ushqimit të mbështjellë, një ose më shumë, në ambalazh tjetër, si dhe vet ambalazhi;

28. “Kontejner hermetikisht i mbyllur” është ena e cila është e dizajnuar që të parandalojnë depërtimin e lehtë të shkaktarit biologjik, kimik ose fizik;

29. “Përpunim” është çdo aktivitet që në mënyrë të konsiderueshme e ndryshon produktin fillestar, duke përfshirë trajtimin termik, tymosjen, konservimin, pjekjen, tharjen, kripjen, ekstragimin, ekstruzionin ose kombinimin e këtyre proceseve;

30. “Produkte të papërpunuara” është ushqim që nuk është i përpunuar dhe përfshin produkte që janë të ndara, të prera, të prera trashë, të prera hollë, pa koc, të bluara, pa lëkurë, të thërrmuara, të prera, të pastruara, të përshtatura, të thara, të bluara imët, të ftohura, të ngrira, të ngrira thellë ose të shkrira;

31. “Produkte të përpunuara” është ushqimi që është fituar si rezultat i përpunimit të produkteve të papërpunuara. Këto produkte mund të përmbajnë përbërës që janë të domosdoshëm për prodhimin e tyre ose u japin karakteristika të veçanta;

32. “Ekuivalencë” është aftësia e sistemeve ose masave të ndryshme për t’i plotësuar qëllimet e njëjta;

33. “Ushqim me karakteristika tradicionale” është ushqimi që është prodhuar në mënyrë tradicionale në Republikën e Maqedonisë dhe:

а) historikisht identifikohet si produkt tradicional ose b) prodhohet në pajtim me referencat teknike të

regjistruara ose të kodifikuara për proces tradicional ose në bazë të metodave tradicionale të prodhimit ose

v) është i mbrojtur si produkt tradicional i ushqimit me ligj;

34. “Import” është futja dhe lëshimi në qarkullim i ushqimi ose ushqimit për kafshë ose qëllimi që të lëshohet në qarkullim ushqimi ose ushqimi për kafshë në Republikën e Maqedonisë që është me prejardhje nga një shtet tjetër, si dhe futja e tyre në depo në zona të lira ose depo të lira dhe depo doganore;

35. “Futje” është importi (i përkufizuar me pikën 34 të këtij neni), si dhe vënia e ushqimit dhe ushqimit për kafshë në procedurat doganore të përmendura sipas dispozitave për Punë Doganore, si dhe futja e tyre në zonë të lirë ose depo të lirë;

36. “Trup kontrollues” është pala e tretë e pavarur në të cilin organi kompetent ka deleguar detyra të caktuara kontrolluese;

37. “Inspeksion” është testimi në çdo aspekt i ushqimit, ushqimit për kafshë, gjendjes shëndetësore dhe mirëqenies së kafshëve, me qëllim që të verifikohet harmonizimi me dispozitat për ushqim dhe ushqim për kafshë dhe dispozitat për gjendje shëndetësore dhe mirëqenie të kafshëve;

38. “Monitorim” është kryerja e vëzhgimeve ose matjeve të njëpasnjëshme të planifikuara, me qëllim të fitimit të pasqyrës së gjendjes së harmonizimit me dispozitat për ushqim dhe ushqim për kafshë, gjendjes shëndetësore të kafshëve dhe mirëqenies së kafshëve;

39. “Mbikëqyrje” është vëzhgim i kujdesshëm i një ose më shumë bizneseve me ushqim dhe ushqim me kafshë, operatorëve me ushqim dhe ushqim për kafshë ose aktiviteteve të tyre;


40. “Jo harmonizim” është mos përmbajtja ndaj dispozitave për ushqim dhe ushqim për kafshë dhe dispozitave për mbrojtje shëndetësore dhe mirëqenie të kafshëve;

41. ”Marrje e mostrës për analizë” është marrja e ushqimit ose ushqimit për kafshë, ose çdo substance tjetër (duke përfshirë rrethinën), të lidhur me prodhimin, përpunimin dhe distribuimin e ushqimit dhe ushqimit për kafshë ose shëndetin e kafshëve, me qëllim që nëpërmjet analizës të konfirmohet harmonizimi me dispozitat për ushqim dhe ushqim për kafshë ose dispozitat për gjendje shëndetësore të kafshëve;

42. "Certifikim zyrtar” është procedura me të cilin organi kompetent ose trupat e autorizuar kontrollues sigurojnë vërtetim për harmonizimin në formë të shkruar, elektronike ose formë tjetër ekuivalente;

43. “Mbajtje zyrtare” është procedura me të cilën organi kompetent siguron që ushqimi dhe ushqimi për kafshë të mos zhvendoset ose manipulohet përderisa pritet vendimi për destinimin e tij, e cila përfshin edhe magazinimin nga ana e operatorëve me ushqim dhe ushqim për kafshë në pajtim me udhëzimet nga organi kompetent;

44. “Kontrollim i dokumenteve" është shqyrtimi i dokumenteve dhe ku është e zbatueshme dokumenteve të cilat e përcjellin dërgesën në pajtim me këtë ligj dhe dispozitat për ushqim;

45. “Kontrollimi i identitetit” është kontroll vizual me të cilin sigurohet që certifikatat ose dokumentet tjera të cilat e përcjellin dërgesën të jenë në pajtim me shënimin dhe përmbajtjen e dërgesës;

46. “Kontroll fizik” është kontrolli i ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe mund të përfshijë edhe kontrollin e mjeteve për transport, paketimin, shënimin dhe temperaturën, marrjen e ekzemplarëve për analizë dhe prova laboratorike dhe çdo kontroll tjetër të domosdoshëm për tu vërtetuar harmonizimi me dispozitat për ushqim dhe ushqim për kafshë;

47. “Plan kontrollues” është plani i përgatitur nga ana e organit kompetent i cili përmban informata të përgjithshme për strukturën dhe organizimin e sistemeve zyrtare kontrolluese;

48. “Rezistencë antimikrobe” është aftësia e mikroorganizmave të llojeve të caktuara që të mbijetojnë, ose të zhvillohen në prani të koncentrimit të caktuar të substancës antimikrobe, e cila zakonisht është e mjaftueshme që të inhibojë ose të mbysë mikroorganizma të llojit të njëjtë;

49. “Sëmundje alimentacioni është paraqitja e sëmundjes së shkaktuar nga ushqimi” është incident i vëzhguar në rrethana të caktuara, nga dy ose më shumë raste të paraqitjes së sëmundjes së njëjtë dhe/ose infektimi te njerëzit, përkatësisht gjendje në të cilën numri i vërejtur i rasteve e tejkalon numrin e pritur, kur rastet janë të ndërlidhura ose ekziston mundësia që janë të ndërlidhura me burimin e njëjtë të ushqimit;

50. “Substanca dhe prodhime të palejuara” janë substancat ose prodhimet përdorimi i të cilave te kafshët është i ndaluar në përputhshmëri me dispozitat nga sfera e shëndetësisë veterinare;

51. “Trajtim i palejuar” është përdorimi i substancave ose prodhimeve të palejuara, ose përdorimi i substancave ose prodhimeve të lejuara në përputhshmëri me dispozitat nga sfera e legjislacionit veterinar për dedikim ose nën kushte të ndryshme nga të përcaktuarat;

52. “Rezidui” është mbetje e materieve biologjike ose kimike të cilat shfrytëzohen në sasi të caktuara dhe faza të caktuara të prodhimit primar të ushqimit me prejardhje shtazore, si dhe mbetja e metaboliteve dhe produkteve të tyre në zbërthimin e tyre;

53. “Rezidui të pesticideve” janë rezidui duke i përfshirë edhe substancat aktive, metabolitet dhe/ose mbetjet ose prodhimet e reaksionit të substancave aktive në moment ose të cilat më parë janë shfrytëzuar në prodhimet për mbrojtjen e bimëve dhe të cilat janë të pranishme në ose të prodhimeve nga ushqimi i bimëve dhe kafshëve ose ushqimi për kafshë;

54. “Nivel maksimal i reziduive“ janë kufijtë e lartë të lejuar të përqendrimit të reziduive të pesticidit në ose të ushqimit ose ushqimit për kafshë në bazë të praktikës së mirë bujqësore dhe ekspozimit më të ulët të konsumatorëve të domosdoshëm për mbrojtjen e grupeve të prekura të konsumatorëve;

55. ”Aktivitet margjinal" është aktiviteti i operatorit me ushqim me prejardhje shtazore i cili merr pjesë me rreth 20% me biznes me ushqim i cili paraqet pjesë të vogël nga biznesi i caktuar;

56. “Aktivitet i lokalizuar” është prodhimi dhe shitja e ushqimit me prejardhje shtazore në komunën ku e prodhon ushqimin, si dhe në komunat të cilat kufizohen me të (me përjashtim të qytetit të Shkupit), të operatorit me ushqim;

57. “Aktivitet i kufizuar” është shitja e kategorisë së caktuar të prodhimeve me prejardhje shtazore, ose llojit të objektit të shitjes me pakicë i cili kryen magazinimin e atyre prodhimeve ose llojit të objektit të shitjes me pakicë i cili ka qenë i pajisur me ato prodhime;

58. “Prodhim primar dhe operacione shoqëruese të prodhimit primar janë”:

a) transporti, magazinimi dhe manipulimi me prodhimet primare në vendin e prodhimit, nëse kjo nuk e ndryshon në mënyrë të konsiderueshme natyrën e tyre;

b) transporti i kafshëve të gjalla, kur kjo është e nevojshme që të arrihen qëllimet e këtij ligji; dhe

v) në rast të prodhimeve me prejardhje joshtazore, peshkut dhe kafshëve të egra, aktiviteteve transportuese për dorëzimin e prodhimeve primare, nëse kjo nuk e ndryshon në mënyrë të konsiderueshme natyrën e tyre, nga vendi i prodhimit deri te objekti.

59. “Dispozita për ushqimin për kafshë”, janë aktet ligjore dhe nënligjore me të cilat rregullohet ushqimi për kafshë në përgjithësi dhe veçanërisht siguria e ushqimit për kafshë. Me këto dispozita janë përfshirë të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit për kafshë dhe përdorimi i ushqimit për kafshë;

60. “Ushqim i prodhuar me teknologji inovative” është ushqimi dhe përbërjet ushqimore të cilat deri tani nuk janë shfrytëzuar për përdorim nga njeriu në masë të konsiderueshme dhe të cilat bien në kategoritë vijuese:

a) ushqimi dhe përbërësit e ushqimit të cilat përfshijnë strukturat molekulare të reja ose primare të modifikuara qëllimisht;

b) ushqimi dhe përbërësit ushqimorë të cilët përbëhen ose janë të izoluara nga mikroorganizmat, kërpudhat ose algat;

v) ushqimi ose përbërësit ushqimorë të cilët përbëhen nga bimët ose shtazët, materiet minerale ose sintetike ose janë të ndara nga ato, përveç ushqimit dhe përbërjeve ushqimore të cilat janë fituar në mënyra tradicionale të shumëzimit ose për të cilat është e njohur që më herët se mund të konsumohen në mënyrë të sigurt;

g) ushqimi dhe përbërjet ushqimore për të cilat është zbatuar procedura e prodhimit e cila tash nuk shfrytëzohet, ndërsa në rast kur ajo shkakton ndryshime të konsiderueshme në përbërjen ose strukturën e ushqimit ose përbërësve të ushqimit të cilat ndikojnë në vlerën e tyre ushqimore, metabolizëm ose nivel të materieve të padëshiruara;

61. “Ushqimi gjenetikisht i modifikuar” (në tekstin mëtejmë: ushqimi nga OGJM-ja) paraqet ushqimin i cili përmban, ose është i përbërë ose i prodhuar nga organizma gjenetikisht të modifikuar;

62. “Ushqim për përdorim të posaçëm nutritiv” është ushqimi që dallohet sipas përbërjes së tij ose procedurave specifike të prodhimit nga ushqimi i dedikuar për ushqim normal, është adekuat me atë çka vërtetohet si zbatim i tij nutritiv dhe është i distribuuar në mënyrë që udhëzon në përkatësinë e këtillë, i plotëson kërkesat e personave të cilët kanë nevoja speciale në ushqim për shkak të statusit të tyre shëndetësor (metabolizmit, gjendjen fiziologjike, rritjen, probleme gjatë bluarjes);

63. “ Prodhime dhe materiale të cilat vijnë në kontakt me ushqimin” janë:prodhimet dhe materialet që vijnë në kontakt me ushqimin, duke përfshirë prodhimet dhe materiet aktive dhe inteligjente, të cilët në gjendjen e tyre të fundit: janë të dedikuar të bien në kontakt me ushqimin; tashmë janë në kontakt me ushqimin dhe kanë qenë të dedikuar për atë qëllim; pritet të bien në kontakt me ushqimin ose t'i bartin përbërjet e tyre në ushqimin nën kushte normale ose të parapara të përdorimit;

64. “Rregulla për praktikën e mirë prodhuese dhe higjienike" është sistemi i rregullave kryesore për punë të cilat doemos duhet të jenë të siguruara në prodhimin dhe qarkullimin e ushqimit, prodhimet dhe materialet të cilat vijnë në kontakt me ushqimin dhe kanë të bëjnë me personelin, objektet, pajisjet, materialet, gjendjen e materialeve të cilat futen, dokumentacionin, mirëmbajtjen e higjienës, teknologjinë e prodhimit dhe sistemet kontrolluese, me qëllim që të ulet në minimum rreziku i kontaminimit të ushqimit nëpërmjet aktiviteteve prodhuese ose me aktivitete tjera njerëzore;


65. “Aditiv” është çdo substancë e cila zakonisht vetë nuk konsumohet si ushqim dhe nuk shfrytëzohet si përbërës karakteristik i ushqimit, pa marrë parasysh nëse ka vlerë nutritive dhe shtimi i qëllimshëm i të cilës në ushqim për zbatim teknologjik në prodhimin, përpunimin dhe përgatitjen, trajtimin, paketimin, transportin ose magazinimin e ushqimit të këtillë rezulton ose në mënyrë të arsyeshme mund të pritet se do të rezultojë në të ose në nus-prodhimet e tij dhe bëhet në mënyrë direkte ose indirekte përbërës i ushqimit të këtillë;

66. “Shtesa të ushqimit" janë ushqimi qëllimi i të cilit është që ta plotësojnë ushqimin normal dhe të cilat janë burim i përqendruar i përbërësve ushqimorë ose substancave tjera me efekt ushqimor dhe fiziologjik, të vetëm ose në kombinim, të prodhuara në lloj të kapsulave, pasteleve, tabletave, qeseve me substanca pluhur, ampulave me lëng dhe formave tjera të ngjashme të substancave të lëngshme ose pluhur të dizajnuara që të mund të përdoren në sasi matëse individuale të vogla;

67. “Kontrolli zyrtar” është çdo kontroll që organi kompetent e zbaton për verifikimin e harmonizimit të dispozitave për sigurim të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, mbrojtjes mjekësore dhe mirëqenies së kafshëve;

68. “Verifikimi” është kontrolli me hetim dhe sigurim të fakteve objektive nëse kërkesat e përcaktuara janë plotësuar;

69. “Auditim” është hetim sistematik dhe i pavarur për të vërtetuar nëse aktivitetet dhe rezultatet nga aktivitetet janë në përputhshmëri me përgatitjet e planifikuara dhe nëse ato janë implementuar në mënyrë efektive dhe janë adekuate për arritjen e qëllimeve;

70. “Inspektor" është inspektori shtetëror për ushqim, veterineri zyrtar, veterineri i autorizuar, inspektori shtetëror për bujqësi dhe inspektori shtetëror fitosanitar;

71. “Vende të treta” të gjitha vendet përveç Republikës së Maqedonisë;

72. "Rregulla për praktikë të mirë bujqësore” (GAP) është shfrytëzimi i sigurt nacional, i rekomanduar, i autorizuar ose i regjistruar i prodhimeve të mbrojtjes së bimëve nën kushte normale në secilën fazë të prodhimit, magazinimit, transportit, distribuimit dhe përpunimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë. Definicioni i përfshin edhe parimet për sistem integrues të kontrollit të dëmtuesve në zonë të caktuar klimatike, si dhe përdorimi në sasi minimale i pesticideve dhe vendosja e përkohshme të MRL dhe MRL në nivelin më të ulët me të cilin mundësohet që të arrihet efekti i dëshiruar;

73. “Ujë i pastër i detit” është uji natyral, artificial ose i pastruar i detit ose uji i kripur i cili nuk përmban mikro-organizma, substanca të rrezikshme ose planktone toksike detare në sasi të mjaftueshme që drejtpërdrejtë ose në mënyrë indirekte ndikon në sigurinë e ushqimit;

74. “Ujë i pastër” është uji i pastër i detit dhe uji i freskët me kualitet të ngjashëm;dhe

75. “Vulë shëndetësore” është vula e cila kur është vënë, do të thotë se është realizuar kontrolli zyrtar në përputhshmëri me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji;

76. "Adulteracion i ushqimit" është shtimi i substancave të caktuara në ushqim, me qëllim të rritjes së masës ose zvogëlimit të shpenzimit për prodhimin e ushqimit, me qëllim të mashtrimit të konsumatorit;

77. "Karencë" është periudha kohore që domosdo duhet të respektohet nga aplikimi i fundit të preparatit veterinar-mjekësor te kafshët në kushte normale të përdorimit dhe në pajtim me dispozitat e këtij ligji, deri në prodhimin e ushqimit nga ato kafshë, për mbrojtjen e shëndetësisë publike duke garantuar se ai ushqim nuk mban rezidui në sasi që i tejkalojnë nivelet maksimale të lejueshme, të përcaktuara me dispozitat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi publike veterinare dhe

78. "Zoonozë" është çfarëdo sëmundje ose infeksion që bartet në mënyrë natyrore, drejtpërdrejt apo tërthorazi, nga kafshët te njerëzit.

PJESA II

PARIME THEMELORE

KAPITULLI I DISPOZITA THEMELORE

Neni 5

Zbatimi i dispozitave të përgjithshme(1) Dispozitat e këtij ligji zbatohen në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit si dhe ushqimit për kafshë të prodhuar për, ose me të cilën ushqehen, kafshët e dedikuara për prodhimin e ushqimit.

(2) Parimet e përgjithshme të caktuara në nenet 6, 7, 8, 9, 10 dhe 11 të këtij ligji paraqesin kornizë të përbashkët, të cilat doemos duhet të respektohen gjatë ndërmarrjes së masave për sigurim të ushqimit dhe ushqimit për kafshë të caktuara me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji.

KAPITULLI II

PARIME TË PËRGJITHSHME

Neni 6 Qëllime të përgjithshme

(1) Dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji duhet të arrijnë një ose më shumë nga qëllimet e përgjithshme për shkallë të lartë të mbrojtjes së jetës dhe shëndetit të njerëzve dhe mbrojtjes së interesave të konsumatorëve, duke përfshirë edhe praktikën e paanshme gjatë tregtisë me ushqim, duke e marrë parasysh, ku është e nevojshme, mbrojtjen shëndetësore të kafshëve dhe mirëqenien e tyre, shëndetin e bimëve dhe mbrojtjen e mjedisit jetësor.

(2) Dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuar në bazë të këtij ligji duhet të mundësojnë lëvizje të lirë të ushqimit dhe ushqimit për kafshë të prodhuar ose të lëshuar në qarkullim në përputhshmëri me parimet e përgjithshme dhe kërkesat e përcaktuara në këtë pjesë.

(3) Gjatë përgatitjes ose harmonizimit të dispozitave për ushqim duhet të merren parasysh, standardet ekzistuese ndërkombëtare si dhe ato kompletimi dhe miratimi i të cilave është i paevitueshëm.

(4) Me përjashtim të paragrafit (3) të këtij neni standardet ndërkombëtare ose pjesët relevante të atyre standardeve nuk do të zbatohen kur të njëjtët nuk janë efektive dhe adekuate për plotësimin e qëllimeve legjitime të dispozitave të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji, kur ekziston arsye shkencore, ose kur rezultojnë me shkallë të ndryshme të mbrojtjes nga niveli i pranuar nga ana e Republikës së Maqedonisë dhe Unionit Evropian.

Neni 7

Analiza e rrezikut (1) Për tu arritur qëllimi kryesor për shkallë të lartë të

mbrojtjes së shëndetit dhe jetës së njerëzve, dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji bazohen në analizën e rrezikut, përveç në rastet kur ajo nuk është adekuate për shkak të rrethanave ose natyrës së masave në lidhje me sigurimin e ushqimit.

(2) Vlerësimi i rrezikut bazohet në fakte të arritura shkencore dhe kryhet në mënyrë të pavarur, objektive dhe transparente.

(3) Menaxhimi me rrezik i merr parasysh rezultatet nga vlerësimi i rrezikut, ndërsa posaçërisht, mendimet e Autoritetit evropian për sigurim të ushqimit (në tekstin e mëtejmë EFSA), mendimet e institucioneve nacionale për sigurim të ushqimit, faktorët tjerë të cilët kanë kompetenca juridike në lidhje me materien e cila është lëndë e shqyrtimit dhe parimeve të kujdesit kur zbatohen dispozitat nga neni 8 paragrafi (1) të këtij ligji, me qëllim që të arrihen qëllimet e përgjithshme të përcaktuara në nenin 6 të këtij ligji.

Neni 8

Parimi i kujdesit(1) Në rastet e posaçme kur, në bazë të vlerësimit të informatave të arritshme, është vërtetuar mundësia për efektet e dëmshme të jetës së njeriut, por ekziston pasiguria e caktuar shkencore, mund të miratohen masa të përkohshme për menaxhimin me rrezik me qëllim që të sigurohet shkallë e lartë e mbrojtjes së shëndetit publik në Republikën e Maqedonisë, në periudhën derisa priten informata të mëtutjeshme shkencore për vlerësim më të hollësishëm të rrezikut.

(2) Masat e miratuara në bazë të paragrafit (1) të këtij neni duhet të jenë të përpjesëtuar dhe jo më shumë restriktive në pikëpamje të tregtisë se sa është e nevojshme për tu siguruar shkallë e lartë e mbrojtjes së shëndetit në përputhshmëri me dispozitat e Republikës së Maqedonisë, në pikëpamje të asaj nëse ekziston arsyetim teknik ose ekonomik dhe faktorë të tjerë të cilët konsiderohen për legjitim për çështjen e cila është në fazën e shqyrtimit. Masat shqyrtohen në periudhë kohore të arsyeshme, në varësi nga natyra e rrezikut të vërtetuar të jetës ose shëndetit dhe llojit të informatave shkencore të nevojshme për sqarimin e pasigurisë shkencore dhe për zbatimin më të hollësishëm të vlerësimit të rrezikut.


Neni 9 Mbrojtja e interesave të konsumatorëve

(1) Dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë këtij ligji duhet t'i mbrojnë interesat e konsumatorëve dhe të sigurojnë bazë që konsumatorët të bëjnë zgjidhje, në bazë të informimit, për ushqimin të cilin e konsumojnë.

(2) Qëllimi i parimit për mbrojtjen e interesave të konsumatorëve është që të pengohet:

1) mashtrimi; 2) adulterimi i ushqimit dhe 3) raste tjera të cilat mund ta sjellin konsumatorin në huti.

Neni 10 Konsultimi me publikun

Gjatë përgatitjes, vlerësimit dhe ndryshimit të dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji, përveç kur urgjenca e procedurës nuk e lejon këtë, doemos duhet të sigurohet konsultim i hapur dhe transparent me publikun, drejtpërdrejtë ose me ndërmjetësim të përfaqësuesve.

Neni 11

Informimi i publikut Në rast kur ekziston shkak i bazuar për dyshim se ushqimi ose

ushqimi për kafshë mund të paraqesin rrezik për shëndetin e njerëzve ose të kafshëve, Agjencia, në varësi nga natyra, serioziteti dhe vëllimi i rrezikut, duke mos i shkelur dispozitat për qasje të lirë në informata, doemos duhet t'i ndërmarrin hapat adekuatë për informimin e publikut për natyrën e rrezikut të shëndetit, duke vërtetuar vëllimin maksimal të rrezikut nga ushqimi ose ushqimi për kafshë, ose lloji i ushqimit ose ushqimit për kafshë, rrezik të cilin mund ta paraqesin ato dhe masat të cilat janë ndërmarrë ose të cilat do të ndërmerren që të pengohet, zvogëlohet ose të largohet rreziku.

KAPITULLI III

DETYRIME TË PËRGJITHSHME NË QARKULLIMIN ME USHQIM

Neni 12

Importi i ushqimit dhe ushqimit për kafshë Ushqimi dhe ushqimi për kafshë nga importi i dedikuar

për lëshimin në qarkullim në Republikën e Maqedonisë doemos duhet të jenë në përputhshmëri me dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe kushteve të caktuara ndërmjet Republikës së Maqedonisë dhe vendit eksportues në rast të marrëveshjeve të posaçme.

Neni 13

Eksporti i ushqimit dhe ushqimit për kafshë (1) Ushqimi dhe ushqimi për kafshë i cili eksportohet ose

kryhet eksporti i tij i sërishëm nga Republika e Maqedonisë me qëllim që të lëshohet në qarkullim në vendet e treta, doemos të jetë në përputhshmëri me dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji, përveç nëse nuk është kërkuar ndryshe nga ana e organeve kompetente të vendit importues ose është caktuar me ligje, dispozita, standarde, kode për praktika dhe procedura të tjera juridike dhe administrative të cilët janë në fuqi në vendin importues.

(2) Me përjashtim të paragrafit (1) të këtij neni, përveç kur ushqimi është i dëmshëm për shëndetin e njerëzve ose ushqimi për kafshë është i pasigurt, ushqimi dhe ushqimi për kafshë mund të eksportohet ose të kryhet eksporti i tij i sërishëm vetëm nëse organet kompetente të vendit të destinimit janë pajtuar, pasi që të jenë informuar detalisht për shkaqet dhe kushtet për të cilat ushqimi i prekur dhe ushqimi për kafshë, nuk mund të lëshohen në qarkullim në Republikën e Maqedonisë.

(3) Në rast kur zbatohen dispozita nga marrëveshja e ratifikuar ndërkombëtare e lidhur ndërmjet Republikës së Maqedonisë dhe vendit të tretë, ushqimi dhe ushqimi për kafshë të eksportuara nga Republika e Maqedonisë në vendin e tretë, doemos duhet të jenë në përputhshmëri me kushtet e përcaktuara në marrëveshje.

(4) Drejtori i Agjencisë i përcakton mënyrën dhe procedurën e eksportimit dhe mënyrën e kryerjes së kontrolleve zyrtare, gjatë eksportit të ushqimit nga Republika e Maqedonisë.

(5) Me kërkesë të operatorit të ushqimit, për ushqimin e dedikuar për eksport, e të prodhuar në pajtim me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji, lëshon certifikatë për siguri të ushqimit nga Agjencia.

(6) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e lëshimit të certifikatës së sigurisë nga paragrafi (5) i këtij neni, formën dhe përmbajtjen e formularit të kërkesës për lëshimin e certifikatës, formularin e certifikatës dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për lëshimin e certifikatës së sigurisë.

Neni 14

Standarde ndërkombëtare Për zbatimin e standardeve ndërkombëtare nga sfera e

sigurisë të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, Republika e Maqedonisë duhet të:

1) ontribuojë për zhvillimin e standardeve ndërkombëtare teknike për ushqim dhe ushqim për kafshë, si dhe për standardet shëndetësore dhe fitosanitare;

2) promovojë punën e koordinuar me standardet për ushqim dhe ushqim për kafshë e cila zbatohet nga ana e organizatave ndërkombëtare qeveritare dhe joqeveritare;

3) kontribuojë, kur është adekuate, për zhvillimin e marrëveshjeve për përcaktimin e ekuivalencës së masave të posaçme për ushqim dhe ushqim për kafshë;

4) kushtojë vëmendje të posaçme zhvillimit të posaçëm, nevojave financiare dhe tregtare të vendeve në zhvillim, me qëllim që të sigurohen se standardet ndërkombëtare nuk krijojnë pengesa të panevojshme për eksportin nga vendet në zhvillim dhe

5) promovojë konsistencën ndërmjet standardeve ndërkombëtare teknike dhe këtij ligji duke garantuar shkallë të lartë të mbrojtjes.

KAPITULLI IV

ORGANI KOMPETENT

Neni 15 (1) Për kryerjen e punëve nga sfera e sigurisë të ushqimit

dhe ushqimit për kafshë, zbatimin, kontrollin, mbikëqyrjen dhe përcjelljen e aktiviteteve veterinare në sferën e mbrojtjes shëndetësore të kafshëve, mirëqenien e tyre, shëndetësinë veterinare publike, si dhe kontrollin e laboratorëve referentë dhe të autorizuar që japin mbështetje për nevojat e Agjencisë, në përputhshmëri me këtë dhe ligj tjetër nga sfera e shëndetësisë veterinare, themelohet Agjencia për Ushqim dhe Veterinari (në tekstin e mëtutjeshëm: Agjencia), si organ i pavarur i administratës shtetërore në cilësi të personit juridik.

(2) Emri i plotë i Agjencisë është: Agjencia për Ushqim dhe Veterinari e Republikës së Maqedonisë.

(3) Emri i Agjencisë në qarkullimin ndërkombëtar-juridik është: Food and Veterinary Agency.

(4) Selia e Agjencisë është në Shkup.

Neni 16 Parimet e kryerjes së punëve

(1) Agjencia punët në kompetencë të vet i kryen në përputhshmëri me marrëveshjet ndërkombëtare që i ka ratifikuar Republika e Maqedonisë, Standardet ndërkombëtare të Organizatës Botërore Shëndetësore, Organizatës për Ushqim dhe Bujqësi të Kombeve të Bashkuara, Organizatës Botërore për Mbrojtjen Shëndetësore të Kafshëve (OIE), Kodeksin Alimentarius si dhe me akte dhe standarde tjera me të cilat obligohet Republika e Maqedonisë.

(2) Punët në kompetencë të vet, Agjencia i kryen në bazë të parimeve të ligjshmërisë, specialitetit, prorfesionalitetit, përgjegjësisë, efikasitetit dhe transparencës.

Neni 17

Kompetenca Agjencia është kompetente për: - realizimin e punëve nga sfera e sigurimit të ushqimit dhe

ushqimit për kafshë, - organizimin dhe përgjegjësinë në kryerjen e veprimtarisë

veterinare, - zbatimin, kontrollin, mbikëqyrjen dhe përcjelljen e

aktiviteteve veterinare në sferën e mbrojtjes shëndetësore të kafshëve,

- mbrojtjen dhe mirëqenien e kafshëve në lidhje me rritjen, ruajtjen, kujdesin dhe vendosjen, ruajtjen nëpër ferma, shfrytëzimin, transportin, therjen ose mbytjen,

- mbrojtjen dhe mirëqenien e qenve dhe kanakareve, kafshëve në kopshtet zoologjike dhe kafshëve të cilat shfrytëzohen për qëllimet ekperimentale dhe për qëllimet e tjera shkencore,

- kryerjen e punëve nga sfera e nusprodhimeve me prejardhje shtazore,


- identifikimin dhe regjistrimin e kafshëve të fermave dhe kafshëve tjera,

- kryerjen e punëve nga sfera e preparateve veterinare mjekësore,

- kontrollin e kualitetit të ushqimit me përjashtim të prodhimit primar bujqësor me prejardhje bimore dhe

- punë të tjera me rëndësi të shëndetësisë veterinare, sigurimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 18

Udhëheqja e Agjencisë (1) Me Agjencinë udhëheq drejtori të cilin e emëron dhe e

shkarkon Qeveria e Republikës së Maqedonisë. (2) Mandati i drejtorit zgjat katër vjet, me mundësi për

rizgjedhje.

Neni 19 Përgjegjësia e drejtorit

Drejtori i Agjencisë në kuadër të kompetencave të tij është përgjegjës për punën efikase të Agjencisë dhe koordinimin e aktiviteteve ndërmjet sektorëve.

Neni 20

Kompetencat e drejtorit (1) Drejtori i Agjencisë i kryen punët si vijojnë: - udhëheq me punën e Agjencisë, - kujdeset dhe është përgjegjës për realizimin ligjor,

profesional dhe efikas të punëve nga kompetenca e Agjencisë, - i miraton aktet për organizimin dhe sistematizimin e

punëve dhe detyrave të Agjencisë, - miraton plan vjetor për punën e Agjencisë, - miraton akte tjera në lidhje me detyrat dhe punën e

Agjencisë (rregulloret, doracakët, planet, udhëzimet, aktvendimet etj),

- vendos për punësimin,sistemimin dhe për të drejtat dhe obligimet e të punësuarve,

- miraton raport vjetor financiar për punën e Agjencisë, - kujdeset për pavarësinë dhe efikasitetin e revizionit të

brendshëm; - vendos në procedurë administrative në shkallë të parë, - siguron realizimin e aktiviteteve nga sfera e sigurisë të

ushqimit dhe shëndetësisë veterinare, - kryen aktivitete të bashkëpunimit me organizatat dhe

institucionet nacionale dhe të huaja, për punët nga kompetenca e tij,

- miraton dispozita nga sfera e sigurisë të ushqimit dhe shëndetësisë veterinare,

- miraton aktvendime për masat siguruese për import, transit dhe eksport të kafshëve, ushqimit, ushqimit për kafshë dhe prodhimeve tjera,

- miraton aktvendime për zbatimin e kontrollit të sëmundjeve tek kafshët dhe zbatimin e masave mbrojtëse,

- lidh marrëveshje me personat fizikë dhe juridikë në kuadër të kompetencave të tij,

- lëshon dhe abrogon leje personave fizikë dhe juridikë në kuadër të kompetencave të tij,

- i koordinon, i mbikëqyr dhe i përcjell aktivitetet nga sfera e mbrojtjes shëndetësore të kafshëve, sigurimi i ushqimit dhe shëndetësisë veterinere,

- siguron përgatitjen e planeve për masat urgjente, programet, buxhetin dhe aktivitete të tjera në kuadër të kompetencave të tij, i parashtron për aprovim në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë dhe siguron zbatimin e tyre,

- jep udhëzime për prioritetet në hulumtimet në sferën e sigurimit të ushqimit dhe shëndetësisë veterinare, duke pasur parasysh nevojat nacionale,

- udhëheq me personelin dhe buxhetin vjetor të organit kompetent në përputhshmëri me dispozitat e këtij ligji dhe

- kryen punë tjera në lidhje me punën e Agjencisë. (2) Planin vjetor për punën e Agjencisë drejtori e dorëzon

në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë për aprovim, më së voni deri më 31 dhjetor të vitit rrjedhës për vitin e ardhshëm.

(3) Raportin vjetor për punën e Agjencisë drejtori ia dorëzon Qeverisë së Republikës së Maqedonisë për aprovim, më së voni deri më 31 mars të vitit rrjedhës.

(4) Drejtori me autorizim me shkrim mund të bartë kompetenca të caktuara të tij te nëpunësit udhëheqës në Agjenci.

Neni 21

Shkarkimi Drejtori i Agjencisë mund të shkarkohet para kalimit të

mandatit për të cilin është i emëruar në rastet vijuese:

- me kërkesë të tij dhe - nëse ndodh ndonjë nga shkaqet për të cilat, sipas

dispozitave për marrëdhëniet e punës, i pushon marrëdhënia e punës pas hyrjes në fuqi të ligjit dhe nuk vepron në përputhshmëri me legjislacionin e Republikës së Maqedonisë.

Neni 22

(1) Drejtori i Agjencisë ka zëvendës të cilin e emëron dhe shkarkon Qeveria e Republikës së Maqedonisë.

(2) Mandati i zëvendësdrejtorit zgjat katër vite, me mundësi rizgjedhjeje.

(3) Zëvendësdrejtorin e zëvendëson drejtori i Agjencisë në rast të mungesës së tij dhe kryen punë që do t'i ngarkohen nga drejtori.

Neni 23

Organizimi i Agjencisë (1) Punët profesionale, administrative-teknike, ndihmëse

dhe punët tjera i kryejnë të punësuarit në shërbimet profesionale të Agjencisë.

(2) Për personat e punësuar në Agjenci të cilët kanë status të nëpunësve shtetërorë në lidhje me të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë nga marrëdhënia e punës zbatohet Ligji për nëpunës shtetëror.

(3) Për të punësuarit në Agjenci të cilët kryejnë punë ndihmëse dhe teknike në lidhje me të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë nga marrëdhënia e punës zbatohet Ligji për marrëdhënie pune.

(4) Organizimin e brendshëm të Agjencisë e përcakton drejtori me aktet për organizimin dhe sistematizimin e brendshëm të punëve dhe detyrave në përputhshmëri me kompetencat e Agjencisë.

Neni 24

Financimi i Agjencisë Mjetet për financimin e punës së Agjencisë sigurohen nga: - Buxheti i Republikës së Maqedonisë, - të ardhurat personale, - Buxheti i Unionit Evropian në përputhshmëri me kriteret

e caktuara në marrëveshjet bilaterale të lidhura ndërmjet Republikës së Maqedonisë dhe Unionit Evropian dhe

- donacionet dhe burimet tjera të përcaktuara me ligj.

Neni 25 Kompetencat e Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe

Ekonomisë së Ujërave Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së

Ujërave kujdeset për zbatimin e politikës në sferën e sigurimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe shëndetësisë veterinare.

Neni 26

Organet të cilat kryejnë punë nga sfera e sigurimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë

Punët nga sfera e sigurimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë i kryejnë:

1) Agjencia, për ushqim dhe ushqim për kafshë, në përputhshmëri me këtë ligj, dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe dispozitat nga sfera e shëndetësisë veterinare;

2) Inspektorati shtetëror për bujqësi, organ në përbërje të Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, për ushqimin me prejardhje bimore dhe ushqimin për kafshët në prodhimin primar bujqësor dhe operacionet përcjellëse të prodhimit primar dhe mbrojtjen shëndetësore të bimëve, në përputhshmëri me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji, dispozitat nga sfera e bujqësisë dhe shëndetit të bimëve;dhe

3) Drejtoria fitosanitare si organ në përbërje të Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, në përputhshmëri me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe dispozitat nga sfera e shëndetit të bimëve dhe dispozitat e përafërta të miratuara në bazë të atij ligji dhe dispozitave tjera nga sfera e bujqësisë.

KAPITULLI V

KËRKESAT E PËRGJITHSHME PËR SIGURI TË USHQIMIT

Neni 27

Kërkesa për siguri të ushqimit (1) Ushqimi nuk duhet të lëshohet në qarkullim përderisa

nuk është i sigurt.


(2) Ushqimi konsiderohet i pasigurt, nëse: 1) është i dëmshëm për shëndetin e njerëzve dhe/ose 2) nuk është në gjendje të rregullt për ushqim të njerëzve. (3) Gjatë caktimit nëse ndonjë ushqim nuk është i sigurt,

doemos duhet të merret parasysh si vijon: 1) kushtet normale të përdorimit të ushqimit nga ana e

konsumatorit dhe gjatë secilës fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimin dhe

2) informatat që i merr konsumatori, duke përfshirë dhe informatat e shënimit, ose informatat tjera të cilat janë në përgjithësi të arritshme deri te konsumatori, ndërsa kanë të bëjnë me evitimin e veprimeve të posaçme të padëshirueshme mbi shëndetin nga lloji i posaçëm ose kategoria e ushqimit.

(4) Gjatë përcaktimit nëse ndonjë ushqim është i dëmshëm për shëndetin, merren parasysh si vijon:

1) efektet e mundshme direkte afatshkurta dhe/ose afatgjata të ushqimit për shëndetin e konsumatorit dhe të gjeneratave të ardhshme;

2) efektet e mundshme kumulative toksike dhe 3) ndjeshmëria e posaçme për shëndetin e kategorive të

caktuara të konsumatorëve, në rast kur ushqimi është i dedikuar për kategoritë adekuate të konsumatorëve.

(5) Gjatë përcaktimit nëse ndonjë ushqim nuk është i sigurtë për ushqimin e njerëzve doemos duhet të kemi parasysh nëse ushqimi nuk është i pranueshëm për ushqimin e njerëzve sipas dedikimit të tij, për shkak të kontaminimit, nga burimet e jashtme ose burimet tjera, për shkak të proceseve të kalbjes, shpërbërjes ose prishjes.

(6) Në rast kur ushqimi i pasigurt është pjesë e serisë ose dërgesës me ushqim nga klasa e njëjtë ose lloji, të paraqitet se i tërë ushqimi nga seria ose dërgesa është gjithashtu i pasigurt, përveç në qoftë se gjatë vlerësimit detal nuk ekzistojnë dëshmi se mbetja e serisë ose dërgesës është e sigurt.

(7) Ushqimi i cili i përmbush kërkesat e përcaktuara me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji të cilat i përkasin sigurisë së ushqimit, konsiderohet i sigurt.

(8) Përshtatja e ushqimit me kërkesat për sigurinë e ushqimit të përcaktuar me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji, nuk guxon të paraqesë pengesë për organet nga neni 25 i këtij ligji që të ndërmarrin masa adekuate për kufizimin që të vihet në qarkullim ose të urdhëroj tërheqje nga tregu, në raste kur ekziston dyshim se ushqimi nuk është i sigurt.

(9) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për siguri të ushqimit.

Neni 28

Kërkesat për sigurinë e ushqimit për kafshë (1) Ushqimi për kafshë nuk guxon të lëshohet në

qarkullim ose të shfrytëzohet në ushqimin e kafshëve të dedikuara për prodhimin e ushqimit në qoftë se ai është i pasigurt.

(2) Ushqimi për kafshë konsiderohet i pasigurt për dedikimin e tij, nëse:

1) ka veprime të padëshirueshme mbi shëndetin e njerëzve ose kafshëve dhe

2) e bën ushqimin e fituar nga kafshët e dedikuara për prodhimin e ushqimit, të pasigurt për ushqimin e njerëzve.

(3) Në rast kur vërtetohet se ushqimi për kafshë nuk i përbush kushtet për siguri, ndërsa është pjesë e serisë ose dërgesës me ushqim për kafshët nga lloji i njëjtë, konsiderohet se i tërë ushqimi për kafshë nga ajo seri ose dërgesë është e pasigurt, përveç nëse me vlerësimin detal nuk ekzistojnë dëshmi se mbetja nga seria ose dërgesa me ushqim për kafshë i përbush kushtet për sigurinë e ushqimit për kafshë.

(4) Ushqimi për kafshë i cili i përmbush kërkesat për sigurimin e ushqimit për kafshë të përcaktuara me dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji si dhe kërkesat e përcaktuara me dispozitat për ushqimin për kafshët, konsiderohet i sigurt.

(5) Përshtatja e ushqimit për kafshë me kërkesat për sigurimin e ushqimit për kafshë të përcaktuara me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji si dhe kërkesat e përcaktuara me rregullat për ushqim për kafshë, nuk guxon të paraqesë pengesë për Agjencinë që të ndërmarrin masa adekuate për kufizimin e lëshimit në qarkullim ose të urdhërojë tërheqje nga tregu, në raste kur ekziston dyshim se ushqimi për kafshë nuk është i sigurt.

(6) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për siguri të ushqimit për kafshë.

Neni 29 Prezantimi i ushqimit dhe ushqimit për kafshë

(1) Operatori me ushqim dhe ushqim për kafshë obligohet që ta shënojë ushqimin ose ushqimin për kafshë për arsye të sigurimit të informatave për konsumatorët.

(2) Operatori me ushqim dhe ushqim për kafshë obligohet që për paketimin e ushqimit të dedikuar për lëshim në qarkullim, shënimin ta kryejë në mënyrën që është për tu kuptuar lehtë.

(3) Shënimi, reklamimi dhe prezantimi i ushqimit dhe ushqimit për kafshë, duke përfshirë edhe formën e tij, pamjen ose paketimin, materiali i cili shfrytëzohet për paketim, mënyra se si janë paketuar dhe paraqitur, si dhe informatat të cilat janë të arritshme nëpërmjet të gjitha mediumeve duhet të jenë në pajtim me deklaratën, udhëzimin për përdorim dhe mënyrën e ruajtjes dhe nuk guxojnë t'i fusin konsumatorët në huti.

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e shënimit dhe deklarimit, reklamimit dhe prezantimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

(5) Drejtori i Agjencisë i përcakton pohimet nutritive dhe shëndetësore në qëllime komerciale gjatë shënimit, prezantimit ose reklamimit të ushqimit, të dedikuara si të tilla për konsumatorin e fundit.

Neni 30

(1) Nuk lejohet shënimi dhe reklamimi i ushqimit me të dhëna të cilat sugjerojnë në veti mjekuese të lidhura me preventivën ose mjekimin e sëmundjeve, potencimin e cilësive specifike të ushqimit të cilat janë të ngjashme me ushqime tjera me kualitet të njëjtë, si dhe përdorimi i fotografive, vizatimeve, shenjave, shprehjeve dhe teksteve që konsumatorin do të mund ta futin në huti në pikëpamje të identitetit të prodhimit, prejardhjes, përbërjes, cilësisë, dedikimit dhe rolit të produktit.

(2) Nuk lejohet që gjatë reklamimit të ushqimit të shfrytëzohen:

1) deklarata që i përkasin mënjanimit, zvogëlimit ose parandalimit të sëmundjeve;

2) vërejtje në formë të këshillave mjekësore ose diagnozave mjekësore;

3) histori të sëmundjeve; 4) deklarata të personave të tretë posaçërisht mirënjohje,

lavdrata ose rekomandime nëse kanë të bëjnë me mënjanimin ose zvogëlimin e sëmundjeve;

5) fotografi të personave në veshje profesionale mjekësore ose gjatë kryerjes së profesionit mjekësor ose qarkullimit të barnave dhe

6) dokumente ose të dhëna të shkruara që shpijnë në atë se sëmundje të caktuara trajtohen me ushqim.

(3) Dispozitat nga paragrafi (2) i këtij neni kanë të bëjnë me ushqimin e dedikuar për përdorim të posaçëm nutritiv.

Neni 31 Detyrat

(1) Operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit në kuadër të aktiviteteve të cilët janë nën kontrollin e tyre, doemos duhet të sigurojnë se ushqimi dhe ushqimi për kafshë i përmbushin kërkesat të cilët janë caktuar në rregullat për ushqim dhe ushqim për kafshë të cilat janë relative për aktivitetet e tyre dhe doemos duhet të vërtetojë se ato kërkesa janë përmbushur.

(2) Organet nga neni 26 i këtij ligji duhet t'i ndjekin dhe të verifikojnë se janë përmbushur kërkesat relevante të përcaktuara në rregullat për ushqim dhe ushqim për kafshë nga ana e operatorëve me ushqim dhe ushqim për kafshë në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit.

(3) Organet nga neni 26 i këtij ligji vendosin sistem integrues të kontrolleve oficiale dhe aktiviteteve tjera adekuate për rrethanat, duke përfshirë komunikimin me opinionin për siguri të ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe aktiviteteve tjera për ndjekje me të cilat janë të përfshira të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit.

Neni 32

Vijimësia (1) Vijimësia e ushqimit, ushqimit për kafshë, kafshët e

dedikuara për prodhimin e ushqimit dhe të gjitha substancat e dedikuara të jenë të futura në ushqim ose ushqim për kafshë, doemos duhet të vendoset në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit.


(2) Operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë doemos duhet të kenë mundësi ta identifikojnë çdo person fizik ose juridik prej të cilit e ka marrë ushqimin, ushqimin për kafshë, kafshë të dedikuara për prodhimin e ushqimit ose çdo substancë e dedikuar të jetë ose pritet të futet në ushqim ose ushqim për kafshë. Për këtë qëllim, operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë doemos duhet të kenë vendosur sisteme dhe procedura të cilat mundësojnë që këto informata të jenë të kapshme për kërkesat e Agjencisë.

(3) Operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë doemos duhet të kenë të vendosur sisteme dhe procedura për identifikimin e bizneseve tjera me ushqim të cilët i furnizojnë. Këto informata duhet të jenë të kapshme me kërkesë të Agjencisë.

(4) Ushqimi ose ushqimi për kafshë që është lëshuarnë qarkullim ose do të lëshohet në qarkullim, doemos duhet të jetë në mënyrë adekuate i shënuar ose i identifikuar me qëllim që të lehtësohet vijueshmëria e tij, me ndihmën e dokumenteve adekuate ose informatave në pajtim me dispozitat e posaçme të këtij ligji.

(5) Drejtori i Agjencisë për së afërmi e përcakton mënyrën për zbatimin dhe sigurimin e vijueshmërisë së ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 33

Përgjegjësitë për ushqim - operatori me ushqim (1) Nëse operatori me ushqim konsideron ose ka arsye të besojë

se ushqimi që është importuar, prodhuar, ripunuar, përpunuar ose distribuuar, nuk është në pajtim me kërkesat për siguri të ushqimit, doemos duhet të fillojë procedurë urgjente për tërheqje të ushqimit nga qarkullimi, ndërsa në rast kur ushqimi e ka kaluar kontrollin e drejtpërdrejt të operatorit me ushqim ta informojë Agjencinë për këtë. Në rast kur prodhimi ka arritur deri te konsumatori, operatori në mënyrë efikase dhe të saktë, doemos duhet t'i informojë konsumatorët për shkakun për të cilin tërhiqet ushqimi, dhe në qoftë se është e nevojshme, ta tërheq ushqimin me të cilin konsumatorët veç më janë furnizuar në rast kur masat tjera nuk janë të mjaftueshme që të arrihet shkallë e lartë e mbrojtjes së shëndetit të njerëzve.

(2) Operatori me ushqim përgjegjës për shitje me pakicë dhe distribuim, që nuk ka ndikim në paketimin, shënimin, sigurinë ose integritetin e ushqimit, në kuadër të aktiviteteve të veta adekuate, doemos duhet të fillojë procedurë për tërheqje nga qarkullimi të ushqimit i cili nuk është në pajtim me kërkesat për sigurinë e ushqimit dhe duhet të japë kontribut të vet për siguri të ushqimit me dhënien e informatave relevante të domosdoshme për vijueshmëri të ushqimit, si dhe të bashkëpunojë në aktivitetet e ndërmarra nga ana e prodhuesve, përpunuesve, ripunuesve dhe /ose organet kompetente.

(3) Operatori me ushqim doemos duhet që menjëherë ta informojë Agjencinë nëse konsideron ose ka arsye të besojë se ushqimi që është lëshuar në qarkullim, mund të jetë i dëmshëm për shëndetin e njerëzve. Operatori me ushqim duhet ta informojë Agjencinë për aktivitetet e ndërmarra që të pengohet rreziku për konsumatorin e fundit dhe nuk guxon të dekurajojë ose të pengojë cilin do person i cili bashkëpunon me Agjencinë, në rast kur kjo mund të pengojë, zvogëlojë ose eliminojë rrezikun që del nga ushqimi.

(4) Operatorët me ushqim doemos duhet të bashkëpunojnë në aktivitetet e ndërmarra nga ana e Agjencisë me qëllim të evitimit ose zvogëlimit të rrezikut të shkaktuar nga ushqimi që e blen ose e furnizon.

Neni 34

Përgjegjësitë për ushqimin për kafshë-operatorët me ushqim për kafshë

(1) Nëse operatori me ushqim për kafshë konsideron ose ka arsye të besojë se ushqimi për kafshë që është importuar, prodhuar, përpunuar, ripërpunuar ose distribuuar nuk është në pajtim me kërkesat për sigurinë e ushqimit për kafshë, doemos duhet të fillojë procedurë të përshpejtuar për tërheqje të ushqimit për kafshë nga qarkullimi dhe ta njoftojë Agjencinë për këtë. Në raste të këtilla, ose në rastin e thekur në nenin 28 paragrafin (3) të këtij ligji, kur seria ose dërgesa nuk i përmbush kërkesat për sigurimin e ushqimit për kafshë, e njëjta doemos duhet të asgjësohet, përveç nëse Agjencia nuk lejon masë tjetër. Operatori doemos duhet që në mënyrë efikase dhe të saktë t'i informojë shfrytëzuesit e ushqimit për kafshë për arsyet për tërheqjen e tij, ndërsa nëse është e nevojshme, t'i tërheq nga ata prodhimet me të cilat janë furnizuar, në rast kur masat tjera nuk janë të mjaftueshme që të arrihet shkallë e lartë e mbrojtjes së shëndetit.

(2) Operatori me ushqim për kafshë përgjegjës për shitje me pakicë dhe distribuim, që nuk ka ndikim në paketimin, shënimin,

sigurinë ose integritetin e ushqimit për kafshë, në kuadër të aktiviteteve të veta adekuate, të fillojë procedurë për tërheqje nga qarkullimi të ushqimit për kafshë i cili nuk është në pajtim me kërkesat për sigurinë e ushqimit për kafshë me dhënien e informatave relevante të domosdoshme për vijueshmërinë e ushqimit për kafshë, si dhe të bashkëpunojë në aktivitetet e ndërmarra nga ana e prodhuesve, përpunuesve, ripërpunuesve dhe/ose Agjencia

(3) Operatori me ushqim për kafshë doemos duhet që menjëherë ta informojë Agjencinë në qoftë se konsideron se ka arsye të besojë se ushqimi për kafshë që është lëshuar në qarkullim nuk i përmbush kërkesat për sigurinë e ushqimit për kafshë. Operatori me ushqim duhet ta informojë Agjencinë për aktivitetet e ndërmarra që të pengohet rreziku nga përdorimi i atij ushqimi për kafshë, dhe nuk guxon të dekurajojë ose pengojë cilin do person i cili do të bashkëpunojë me Agjencinë, në rast kur kjo mund të pengojë, zvogëlojë ose evitojë rrezikun që del nga ushqimi për kafshë.

(4) Operatori me ushqim për kafshë doemos duhet të bashkëpunojë në aktivitetet e ndërmarra nga ana e Agjencisë me qëllim të evitimit ose zvogëlimit të rrezikut të shkaktuar nga ushqimi për kafshë që e blen ose e furnizon.

Neni 35

Përgjegjësia (1) Dispozitat në këtë pjesë të ligjit zbatohen pa marrë

parasysh rregullat për mbrojtjen e konsumatorëve nga prodhimet me mangësi.

(2) Dispozitat në këtë pjesë të ligjit nuk i vënë në pikëpyetje dispozitat nga rregullat e veçanta për përgjegjësi për dëmin e shkaktuar nga prodhimet në gjendje jo të rregullt.

PJESA III

SISTEMI PËR NJOFTIM TË SHPEJTË, MENAXHIM ME KRIZA DHE GJENDJE TË JASHTËZAKONSHME

KAPITULLI I

SISTEMI PËR NJOFTIM TË SHPEJTË

Neni 36 Sistemi për njoftim të shpejtë

(1) Sistemi për njoftim të shpejtë për rrezik direkt ose indirekt për shëndetin e njerëzve i që rrjedh nga ushqimi ose ushqimi për kafshë themelohet si rrjet informues. Në të janë të përfshira të gjitha organet nga neni 26 i këtij ligji.

(2) Agjencia koordinon me subjektet të cilët janë të përfshirë në sistemin për njoftim të shpejtë, kryen shkëmbim të informatave në Republikën e Maqedonisë dhe shkëmbim të informatave me sisteme ekuivalente të vendeve tjera.

(3) Në rast kur anëtari i rrjetit ka informatë për ekzistimin e rrezikut serioz direkt ose indirekt për shëndetin e njerëzve që rrjedh nga ushqimi ose ushqimi për kafshë, të njëjtën menjëherë duhet t'ia dorëzojë Agjencisë me ndihmën e sistemit për informim të shpejtë. Agjencia menjëherë e transmeton informatën te anëtarët e rrjetit në Republikën e Maqedonisë.

(4) Agjencia mund ta plotësojë njoftimin nga paragrafi (3) i këtij neni me informatë shkencore ose teknike që do të mundësojë aktivitet të shpejtë dhe adekuat për menaxhim me rrezikun.

(5) Agjencia paraqet pikë kontaktimi dhe vendos strukturë adekuate organizuese për pjesëmarrje dhe bashkëpunim me RASFF (Rapid alert sistem for food and feed) të Unionit Evropian.

(6) Drejtori i Agjencisë i përcakton strukturën organizuese dhe mënyrën e punës, transmetimit të njoftimit dhe informatat plotësuese, dhe mënyrën e punës së sistemit për njoftim të shpejtë.

Neni 37

Rregullat e fshehtësisë për sistem të njoftimit të shpejtë (1) Informatat që janë të arritshme për anëtarët e rrjetit,

ndërsa i përkasin rrezikut për shëndetin e njerëzve të shkaktuar nga ushqimi ose ushqimi për kafshë, doemos duhet të jenë të kapshme për opinionin në pajtim me parimin për informim nga neni 11 i këtij ligj. Në princip, publiku ka qasje në informatat për identifikim të ushqimit, natyrës së rrezikut dhe masat e ndërmarra.

(2) Anëtarët e rrjetit doemos duhet të ndërmarrin masa me të cilat do të sigurojnë që personeli i tyre të mos zbulojë informata të marra për qëllimet e kësaj pjese që paraqesin informata të klasifikuara, me përjashtim të informatave që


duhet të jenë të kapshme për publikun, nëse këtë e kërkojnë rrethanat, me qëllim të mbrojtjes së shëndetit të njerëzve.

(3) Mbrojtja e fshehtësisë profesionale nuk mund të pengojë dhënien e informatave për organet kompetente të cilat janë relevante për efikasitetin e kontrollit të qarkullimit dhe zbatimin e aktiviteteve në domenin e ushqimit dhe ushqimit për kafshë. Anëtarët e rrjetit që marrin informatë e cila paraqet informatë të klasifikuar në pajtim me parimin për diskrecion profesional doemos duhet të sigurojnë mbrojtjen e saj në pajtim me paragrafët (1) dhe (2) të këtij neni.

KAPITULLI II

GJENDJET URGJENTE

Neni 38 Masa për gjendje urgjente të ushqimit dhe ushqimit

për kafshë me prejardhje nga Republika e Maqedonisë ose të importuar nga vende të treta

(1) Në rast kur është evidente se ushqimi ose ushqimi për kafshë që rrjedh nga Republika e Maqedonisë ose është importuar nga vende të treta, paraqet rrezik serioz për shëndetin e njerëzve, mbrojtjen shëndetësore të kafshëve dhe mbrojtjen e ambientit jetësor dhe se rreziku i tillë nuk mund të ndalohet ose sjell në nivel të pavolitshëm me ndihmën e masave të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe rregullave për shëndetësinë veterinare, Agjencia, në iniciativë të vet ose me kërkesë të anëtarit të rrjetit, varësisht nga serioziteti i situatës, menjëherë ndërmerr një ose më shumë nga këto masa:

1) në rast të ushqimit ose ushqimi për kafshë që rrjedh nga Republika e Maqedonisë:

- ndalim të lëshimit në qarkullim ose përdorim të atij ushqimi,

- ndalim të lëshimit në qarkullim ose përdorim të atij ushqimi për kafshë,

- vërtetim të kushteve të posaçme për atë ushqim ose ushqim për kafshë dhe

- masa tjera adekuate të përkohshme dhe 2) në rast të ushqimit ose ushqimit për kafshë të importuar

nga vendet e treta: - ndalim për import të atij ushqimi dhe ushqimit për kafshë

nga i tërë territori ose një pjese deri në vendin e prekur, ndërsa ku është e aplikueshme, nga vendi i tretë të transitit,

- vërtetim të kushteve të posaçme për atë ushqim ose ushqim për kafshë për tërë territorin ose një pjesë të territorit të vendit të tretë të prekur, dhe

- masa tjera adekuate të përkohshme. (2) Në rast të situatave nga paragrafi (1) i këtij neni,

Agjencia me kohë mund t'i ndërmerr masat nga paragrafi (1) i këtij neni. Në afat sa më të shkurtër, ndërsa në periudhë prej dhiet ditëve të punës nga situata e ndodhur nga paragrafi (1) i këtij neni, masat e ndërmarra duhet të vazhdohen, ndryshohen, revokohen ose zgjerohen, ndërsa arsyet për vendimin për masat e ndërmarra doemos duhet që menjëherë të shpallen në ueb faqen e Agjencisë.

KAPITULLI III

MENAXHIMI ME KRIZA

Neni 39 Plani i përgjithshëm për menaxhim me kriza

(1) Agjencia propozon plan të përgjithshëm për menaxhim me kriza nga lëmi i sigurimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë (në tekstin e mëtejmë plani i përgjithshëm).

(2) Plani i përgjithshëm i përcakton llojin e gjendjes si dhe rreziqet direkte dhe indirekte për shëndetin e njerëzve të shkaktuara nga ushqimi dhe ushqimi për kafshë që nuk mund të pengohen, mënjanohen ose zvogëlohen në nivel të pranueshëm me dispozitat ekzistuese ose në mënyrë adekuate nuk mund të jenë të menaxhuara vetëm me zbatimin e masave për gjendje të jashtëzakonshme dhe procedurat praktike të cilët janë të domosdoshme për menaxhimin me kriza, duke përfshirë edhe parimet e transparencës që duhet të zbatohen dhe strategjinë për komunikim.

(3) Planin e përgjithshëm nga paragrafi (1) i këtij neni e miraton Qeveria e Republikës së Maqedonisë, për periudhën prej pesë vjetëve.

(4) Për zbatim më të lehtë të Planit të Përgjithshëm për menaxhim me kriza të këtij neni, Agjencia përgatit plan operativ për masa urgjente që zbatohen në rast kur ushqimi dhe ushqimi për kafshë paraqet rrezik serioz për shëndetin e njerëzve në mënyrë direkte ose përmes mjedisit të jashtëm.

(5) Plani operativ për masa urgjente duhet t'i rregullojë: (a) organet e administratës shtetërore që do të përfshihen; (b) autorizimet dhe kompetencat e tyre dhe (v) kanalet për procedurat e shkëmbimit të informatave

ndërmjet palëve të prekura relevante. (6) Planin operativ për masa urgjente Agjencia e

rishqyrton një herë në vjet, posaçërisht në pjesën e ndryshimeve në strukturën organizuese të Agjencisë dhe përvojat paraprake si dhe përvojat e fituara gjatë kohës së ushtrimeve për stimulim.

Neni 40

Njësia për menaxhim me kriza (1) Në rast kur Agjencia ka konstatuar gjendje që përfshin

rrezik serioz direkt ose indirekt për shëndetin e njerëzve që rrjedh nga ushqimi ose ushqimi për kafshë, i cili nuk mund të pengohet, mënjanohet ose zvogëlohet në nivel të pranueshëm me masat ekzistuese ose nuk mund të menaxhohet vetëm me zbatimin e masave për gjendje të jashtëzakonshme, doemos duhet që menjëherë ta njoftoj Qeverinë e Republikës së Maqedonisë.

(2) Qeveria e Republikës së Maqedonisë pas marrjes së njoftimit të Agjencisë formon njësi për menaxhim me kriza që përbëhet nga përfaqësues të organeve kompetente në pajtim me dispozitat e Ligjit për menaxhim me kriza.

(3) Në punën e njësisë për menaxhim me kriza nga paragrafi (2) i këtij neni nëse është e nevojshme mund të marrin pjesë edhe përfaqësues nga publiku shkencor dhe profesional me ç'rast përkrahje teknike sigurohet në pajtim me rregullat për menaxhim me kriza.

Neni 41

Detyrat e njësive për menaxhim me kriza (1) Njësia për menaxhim me kriza është përgjegjëse për

grumbullimin dhe vlerësimin e informatave adekuate dhe identifikimin e mundësive për preventivë, evitim, ose zvogëlim në nivel të pranueshëm të rrezikut për shëndetin e njerëzve sa është e mundur në mënyrë më efektive dhe në afat sa më të shpejtë dhe ato ia dorëzon Grupit për vlerësim në pajtim me Ligjin për menaxhim me kriza.

(2) Njësia për menaxhim me kriza mund të kërkojë ndihmë prej secilit person fizik ose juridik njohuritë dhe aftësitë e të cilit janë të domosdoshme për menaxhim efektiv me kriza.

(3) Njësia për menaxhim me kriza e informon opinionin për të gjitha rreziqet e ndodhura dhe masat që ndërmerren.

PJESA IV

KAPITULLI I

HIGJIENA E USHQIMIT

Neni 42 Dispozita të përgjithshme për higjienë të ushqimit

(1) Operatorët me ushqim i zbatojnë kërkesat e përgjithshme për higjienë të ushqimit duke marrë parasysh këto principe:

1) përgjegjësinë primare për sigurinë e ushqimit e bartin operatorët me ushqim;

2) siguria e ushqimit duhet të garantohet në tërë zinxhirin e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit, duke filluar me prodhimin primar;

3) duhet të sigurohet mirëmbajtja e zinxhirit të ftohtë, që ushqimi në mënyrë të sigurt të magazinohet në temperaturë adekuate, posaçërisht ushqimi i ngrirë;

4) implementimi i përgjithshëm i procedurave të cilat themelohen në principet e analizave të rrezikut dhe pikat e kontrollit kritik (në tekstin e mëtejmë: NASSP), së bashku me zbatimin e rregullave për praktikën e mirë higjienike (në tekstin e mëtejmë PMH), duhet t'i forcoj përgjegjësitë e operatorëve me ushqim;

5) udhëzimet për praktikën e mirë paraqesin instrument të rëndësishëm për përkrahjen e operatorëve të biznesit me ushqim në të gjitha nivelet e zinxhirit të ushqimit, ndërsa në pajtim me rregullat për higjienë të ushqimit dhe me zbatimin e principeve të NASSP;

6) është e domosdoshme të përcaktohen kriteret mikrobiologjike dhe kërkesat për kontroll të temperaturës të themeluar në bazë të vlerësimit shkencor të rrezikut dhe

7) është e domosdoshme të sigurohet se ushqimi i importuar i plotëson së paku standardet e njëjta higjienike si ushqimi i cili është prodhuar në Republikën e Maqedonisë, ose është me standard ekuivalent.


(2) Kërkesat e përgjithshme për higjienë të ushqimit zbatohen në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit dhe të eksportit, duke mos i sjellë në pikëpyetje kërkesat më specifike të lidhura me higjienën e ushqimit.

(3) Kërkesat e përgjithshme për higjienë nuk zbatohen në: 1) prodhim primar për përdorim privat shtëpiak; 2) përgatitje shtëpiake, menaxhim dhe magazinim të

ushqimit për përdorim privat shtëpiak; 3) furnizim direkt, nga ana e prodhuesve, në sasi të vogla

prodhime primare për konsumatorët ose për tregtarët lokalë të shitjes me pakicë të cilët në mënyrë direkte e furnizojnë konsumatorin e fundit;

4) qendrat grumbulluese dhe vendet për regjie të cilat janë të përfshira me definicionin për biznes me ushqim vetëm për shkak të asaj që menaxhojnë me lëndë të para për prodhim të xhelatinës ose kolagjenit dhe

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton kërkesën për higjienë të ushqimit për furnizim direkt nga ana e prodhuesit, të sasive të vogla të prodhimeve primare për konsumatorët e fundit ose për tregtarët lokalë të shitjes me pakicë të cilët në mënyrë direkte e furnizojnë konsumatorin e fundit.

KAPITULLI II

OBLIGIMET E OPERATORËVE ME USHQIM

Neni 43 Obligime të përgjithshme

Operatorët me ushqim obligohen që të sigurojnë se të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit nën kontroll të tyre i përmbushin kërkesat për higjienë të cilët janë të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

Neni 44

Kërkesa të përgjithshme dhe të posaçme për higjienë (1) Operatorët me ushqim të cilët kryejnë prodhim primar

dhe operacione shoqëruese të prodhimit primar, obligohen që t'i përmbushin kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për prodhim primar dhe kërkesat e posaçme higjienike në lidhje me prodhimin primar të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Operatorët me ushqim të përfshirë në cilën do fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit pas prodhimit primar dhe operacioneve shoqëruese të prodhimit primar, obligohen që t'i përmbushin kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme të higjienës të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(3) Operatorët me ushqim duhet t'i zbatojnë këto masa të posaçme për higjienë:

1) harmonizimin me kriteret mikrobiologjike për ushqim; 2) procedurat e domosdoshme për përmbushjen e

qëllimeve të vendosura me këtë ligj; 3) respektimin e kërkesave për kontroll të temperaturës së ushqimit; 4) mirëmbajtjen e zinxhirit të ftohtë të ushqimit dhe 5) marrjen e mostrave për analizë. (4) Drejtori i Agjencisë për së afërmi i përcakton: 1) kërkesat e përgjithshme për prodhim primar dhe

operacione shoqëruese; 2) kërkesat e përgjithshme për të gjithë operatorët me

ushqim dhe kërkesat dhe kushtet të cilat i përkasin operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore;

3) kërkesat e përgjithshme për ushqim; 4) kërkesat e përgjithshme për ushqim me prejardhje

shtazore; 5) kërkesat e posaçme për ushqim me prejardhje shtazore; 6) kërkesat e posaçme të cilat i përkasin kritereve

mikrobiologjike për ushqim; 7) kërkesat e posaçme për kontroll të temperaturës; 8) kërkesat e posaçme për mirëmbajtjen e zinxhirit të ftohtë; 9) kërkesat e posaçme për masat ose procedurat e

domosdoshme për përmbushjen e qëllimeve të vendosura për higjienë të ushqimit;

10) kushtet e përgjithshme dhe të posaçme që duhet t'i përmbushin objektet për prodhim, qarkullim dhe përdorim të ushqimit dhe prodhim dhe qarkullim të ushqimit me prejardhje shtazore;

11) kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për preventivë, kontroll dhe zhdukje të sëmundjeve te shtazët të cilat nëpërmjet ushqimit mund të barten te njerëzit;

12) kërkesat e posaçme për preventivë, kontroll dhe zhdukje të trihinellozës te kafshët dhe kontrolli i trihinellës në mish;

13) kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për gjendjen e mirë të kafshëve të cilët ruhen dhe shfrytëzohen për prodhimin e ushqimit;

14) mënyrën dhe procedurën për marrjen e mostrave, mënyrën dhe metodat e kryerjes së analizave laboratorike të ushqimit me prejardhje shtazore dhe ushqimit për kafshë;

15) ndalim për përdorim të substancave të caktuara, prodhime dhe materie në prodhimin primar dhe proceset e prodhimit, përpunimit dhe qarkullimit të ushqimit dhe

16) ndalim për përdorim të prodhimeve të caktuara me prejardhje shtazore në ushqimin e njerëzve;

(5) Drejtori i Agjencisë në kuadër të rregullave nga paragrafi (4) i këtij neni mund të caktojë shmangien e masave të theksuara nga paragrafi (3) i këtij neni që ta lehtësojë implementimin e bizneseve të vogla, duke marrë parasysh faktorët relevantë në rrezik, nëse shmangiet e tilla nuk ndikojnë në arritjen e qëllimeve të këtij ligji si dhe kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për aktivitet të lokalizuar të operatorëve me ushqim dhe kërkesat e përgjithshme dhe të posaçme për zbatimin e metodave tradicionale të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit.

(6) Kur me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji nuk janë përcaktuar metodat për marrjen e mostrave për analizë, operatorët me ushqim mund të përdorin metoda adekuate të përcaktuara me rregull tjetër ose, në mungesë të metodave të tilla, me metoda që ofrojnë rezultate ekuivalente të atyre të fituara me metodën referuese nëse është vërtetuar shkencërisht në pajtim me rregullat ndërkombëtare të pranuara ose protokollet.

(7) Operatorët me ushqim mund të përdorin udhëzimet e përcaktuara në nenet 46 dhe 47 të këtij ligji për përmbushjen më të lehtë të obligimeve të veta të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

Neni 45

Analiza e rreziqeve dhe pikat kritike kontrolluese (1) Operatorët me ushqim, përveç operatorëve me ushqim

në prodhimin primar dhe operacionet shoqëruese, obligohen që të vendosin, implementojnë dhe mirëmbajnë procedurë të vazhdueshme ose procedura të themeluara në bazë të analizave të rreziqeve dhe pikave kritike kontrolluese, përkatësisht principeve HACCP.

(2) Principet HACCP përbëhen nga: 1) identifikimi i çdo rreziku që doemos duhet të pengohet,

eliminohet ose zvogëlohet në nivel të pranueshëm; 2) identifikimi i pikave kritike kontrolluese të hapit ose hapat kur

kontrolli është i nevojshëm, që të pengohet ose eliminohet rreziku ose e njëjti të zvogëlohet në nivel të pranueshëm;

3) vendosja e kufijve kritikë të pikave kritike kontrolluese të cilët e ndajnë të pranueshmen nga e papranueshmja për pengim, eliminim ose zvogëlim të rrezikut;

4) vendosja dhe implementimi i procedurave efikase për monitorin të pikave kritike kontrolluese;

5) vendosja e aktiviteteve korrektuese në rast kur monitoringu tregon se pikat kritike kontrolluese nuk janë nën kontroll;

6) vendosja e procedurave të cilat rregullisht do të zbatohen me qëllim që të vërtetohet efikasiteti i masave të përcaktuara në pikat prej 1 deri 5 të këtij paragrafi dhe

7) vendosja e dokumenteve dhe shkresave adekuate për natyrën dhe madhësinë e biznesit me ushqim me qëllim që të tregohet zbatim efikas i masave të cekura në pikat prej 1 deri 4 të këtij paragrafi.

(3) Në rast kur bëhen çfarë do lloj ndryshimesh të prodhimit, procesit ose çdo hap, operatorët me ushqim nga paragrafi (1) i këtij neni doemos duhet ta kontrollojnë procedurën dhe të bëjnë ndryshime adekuate.

(4) Operatorët me ushqim doemos duhet: 1) të parashtrojnë për Agjencinë dëshmi për harmonizimin e tyre me

paragrafin (1) të këtij neni në mënyrën në të cilën kërkon Agjencia,duke pasur parasysh natyrën dhe madhësinë e biznesit me ushqim;

2) të sigurojnë azhurnim të rregullt të të gjithë dokumenteve të cilat e përshkruajnë procedurën e zhvilluar në pajtim me paragrafët (1), (2), (3) dhe (4) të këtij neni dhe

3) t'i ruajnë të gjitha dokumentet dhe evidencën në periudhë kohore prej dy vjetësh, përveç në rastet kur për shkak të natyrës së ushqimit periudha kohore është më e gjatë.

(6) Drejtori i Agjencisë për së afërmi i përcakton udhëzimet për procedurat për zbatimin e NASSP principeve nga ana e operatorëve me ushqim.

Neni 46

Përgatitja, diseminimi dhe përdorimi i udhëzimeve (1) Agjencia e nxit përgatitjen, diseminimin dhe përdorimin e

udhëzimeve që i përkasin praktikës së mirë higjienike dhe zbatimit të principeve HACCP në pajtim me nenin 45 të këtij ligji.


(2) Operatorët me ushqim mund t'i shfrytëzojnë udhëzimet nga paragrafi (1) i këtij neni në bazë vullnetare.

Neni 47

Udhëzime për praktikë të mirë higjienike (1) Përgatitjen dhe diseminimin e udhëzimeve për praktikë

të mirë higjienike nga neni 44 paragrafi (7) të këtij neni, e kryejnë asociacionet e operatoreve me ushqim në konsultime me përfaqësues nga palët interesi i të cilëve dukshëm mund të jetë i prekur, si organet kompetente dhe grupet e konsumatorëve gjatë kësaj duke i pasur parasysh kodet relevante të praktikës nga Codex Alimentarius.

(2) Kur udhëzimet për praktikë të mirë higjienike kanë të bëjnë me prodhimin primar dhe operacionet përcjellëse, ato duhet të hartohen në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(3) Udhëzimet për praktikë të mirë higjienike mund të zhvillohen në bashkëpunim me Institutin për Standardizim të Republikës së Maqedonisë.

(4) Agjencia doemos duhet të kryejë vlerësim të udhëzimeve me qëllim që të garantohet se:

1) ato janë të zhvilluara në pajtim me paragrafin (1) të këtij neni;

2) përmbajtja e tyre është e zbatueshme në sektorët me të cilët ka të bëjë dhe

3) ato janë përkatëse si udhëzime dhe janë të harmonizuara me nenet 43, 44 dhe 45 të këtij ligji për sektorët dhe ushqimin e përfshirë.

(5) Agjencia themelon dhe mban sistem për regjistrimin e udhëzimeve nga paragrafi (1) i këtij neni dhe i bën të arritshme për subjektet e interesuara.

(6) Drejtori i Agjencisë i përcakton sferat tematike të cilat duhet t'i përmbajnë udhëzimet për praktikë të mirë higjienike.

Neni 48

Kontrollimet zyrtare, regjistrimi dhe miratimi (1) Operatorët me ushqim bashkëpunojnë me Agjencinë

në zbatimin e dispozitave të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Operatorët me ushqim lëshojnë në qarkullim ushqim nëse është i përgatitur dhe përdorur në objekte të cilat:

1) i plotësojnë kushtet për higjienë të ushqimit të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe

2) janë regjistruar ose miratuar nga Agjencia. (3) Operatori me ushqim në lidhje me regjistrimin, duhet

ta informojë Agjencinë, për çdo objekt nën kontrollin e tij në të cilin është kryer cila do fazë e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit. Operatorët me ushqim duhet të sigurojnë që Agjencia të ketë informata të azhurnuara për objektet nën kontrollin e saj, duke përfshirë edhe njoftime për çdo ndryshim të rëndësishëm në aktivitete dhe për çdo mbyllje të objekteve aktuale.

(4) Operatorët me ushqim duhet të sigurojnë se objektet janë lejuar nga ana e Agjencisë pas kryerjes të së paku një vizite në vendin e ngjarjes.

(5) Objekti i cili është lëndë e lejimit në pajtim me këtë ligj nuk guxon të punojë, përveç nëse agjencia në pajtim me rregullat e veçanta për organizim të kontrollimeve zyrtare:

1) i jep objektit leje për punë pas vizitës në vendin ngjarjes ose 2) në rast të lejimit të përkohshëm të objektit .

Neni 49 Regjistrimi i objektit dhe operatorëve me ushqim me

prejardhje joshtazore (1) Agjencia mban regjistër të operatorëve me ushqim dhe

objekte me prejardhje jo shtazore të cilët kryejnë: 1) cilën do fazë të prodhimit, përpunimit dhe shpërndarjes

së ushqimit; 2) transportimin; 3) magazinimin e prodhimeve të cilat nuk kërkojnë kushte

për temperaturë të kontrolluar për magazinim; 4) shitje me pakicë dhe 5) cilën do fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit

të prodhimeve dhe materialeve të cilat vijnë në kontakt me ushqimin

(2) Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave mban regjistër të operatorëve me ushqim me prejardhje bimore dhe objekteve të cilët kryejnë prodhimin primar dhe operacionet përcjellëse në prodhimin primar.

(3) Operatorët me ushqim nga paragrafi (1) i këtij neni i parashtrojnë kërkesë për regjistrim Agjencisë.

(4) Gjatë zbatimit të kontrollimeve zyrtare të objekteve nga paragrafi (1) i këtij neni, Agjencia bën shqyrtimin dhe i krahason të dhënat nga regjistri me gjendjen faktike në objekte.

(5) Drejtori i Agjencisë e përcakton formën dhe përmbajtjen e regjistrit, formën dhe përmbajtjen e kërkesës dhe mënyrën e regjistrimit të operatorëve me ushqim dhe objekteve nga paragrafi (1) i këtij neni.

(6) Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave e përcakton formën dhe përmbajtjen e regjistrave dhe mënyrën për regjistrim të operatorëve me ushqim dhe objekteve nga paragrafi (2) i këtij neni.

Neni 50

Regjistrimi i objekteve dhe operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore

(1) Agjencia mban regjistër të operatorëve me ushqim dhe objekteve të cilët kryejnë:

1) cilëndo fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit me prejardhje shtazore;

2) prodhim primar; 3) transportim; 4) magazinimin e prodhimeve të cilat nuk kërkojnë kushte

për temperaturë të kontrolluar për magazinim dhe 5) procedura për shitje me të vogël të cilat përbëhen vetëm

nga magazinimi ose transportimi, në rast se përsëri do të zbatohen kushtet e veçanta për temperaturë, ose furnizimi me ushqim nga objekte për shitje me të vogël deri te objektet me aktivitet margjinal, lokal dhe të kufizuar.

(2) Operatorët me ushqim nga paragrafi (1) të këtij neni parashtrojnë kërkesë për regjistrim deri te Agjencia në pajtim me udhëzimin e dhënë nga Agjencia.

(3) Gjatë zbatimit të kontrollimeve zyrtare të objekteve nga paragrafi (1) të këtij neni, Agjencia kryen inspektim dhe i krahason të dhënat nga regjistri me gjendjen faktike në objektet.

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton formën dhe përmbajtjen e regjistrit, formën dhe përmbajtjen e kërkesës dhe mënyrën e regjistrimit të operatorëve me ushqim dhe objektet nga paragrafi (1) të këtij neni.

Neni 51

Lejimi i objekteve dhe operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore

(1) Agjencia në mënyrë të detyrueshme jep leje për operatorët me ushqim dhe objektet për prodhim, përpunim dhe manipulim me ushqim me prejardhje shtazore dhe mban regjistër të objekteve të lejuara dhe operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore.

(2) Operatorët me ushqim nga paragrafi (1) të këtij neni i parashtrojnë kërkesë për lejje Agjencisë.

(3) Para se të jepet leja nga paragrafi (1) i këtij neni, Agjencia kryen inspektim në vendin e ngjarjes. Ajo e lejon objektin për aktivitetet e kërkuara vetëm nëse operatorët me ushqim dëshmojnë se i plotësojnë kërkesat higjienike dhe kërkesat tjera të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(4) Agjencia jep leje të përkohshme nëse nga inspektimi në vendin e ngjarjes konstatohet se objekti i plotëson të gjitha kërkesat për infrastrukturë dhe pajisje. Leje jep vetëm nëse gjatë inspektimit të përsëritur në vendin e ngjarjes të realizuar tre muaj pas dhënies së lejes së përkohshme, konstatohet se objekti i plotëson të gjitha kërkesat për lejim. Nëse është bërë përparim i dukshëm, por objekti akoma nuk i plotëson të gjitha kushtet, Agjencia mund të vazhdojë lejimin e përkohshëm, por më së shumti për periudhë prej gjashtë muajsh.

(5) Agjencia të gjitha objekteve të lejuara, duke i përfshirë edhe ato me leje të përkohshme, u jep numrin e lejes, në të cilin mund të shtohen kode për tu shënuar llojet e prodhimit me prejardhje shtazore të cilat prodhohen. Për qarkullim me shumicë, numrit të lejes mund t'i shtohet numër i dytë i cili i shënon njësitë ose grupet e njësive të prodhimit me prejardhje shtazore të cilat shiten ose prodhohen.

(6) Drejtori i Agjencisë e përcakton formën dhe përmbajtjen e regjistrit, formën, përmbajtjen dhe mënyrën e parashtrimit të kërkesës nga paragrafi (2) i këtij neni, mënyrën e dhënies dhe tërheqjes së lejes të objekteve nga paragrafi (1) të këtij neni, si dhe formën dhe përmbajtjen e lejes.

Neni 52

Shlyerja e regjistrimit ose heqja e lejes së objekteve dhe operatorëve me ushqim

(1) Nëse Agjencia konstaton mangësi serioze ose operatori me ushqim më shumë herë e ka ndërprerë prodhimin ose aktivitetin e


një objekti, ndërsa operatori me ushqim nuk mund të sigurojë garanci për prodhim të mëtutjeshëm, Agjencia fillon me procedurën për shlyerjen e regjistrit ose heqjen e lejes. Në rast të qarkullimit me të madhe, Agjencia mund të abrogojë lejen në lidhje me njësi të caktuara ose grupe të njësive.

(2) Agjencia e shlyen regjistrimin ose e heq lejen e një objekti, për një ose më shumë aktivitete të saj, nëse:

1) objekti ndërpret një ose më shumë nga aktivitetet e tij; 2) është dëshmuar se objekti nuk i plotëson kushtet e

nevojshme për veprimtarinë e tij për periudhë prej një viti, pas shlyerjes së përkohshme të regjistrimit ose tërheqjen e lejes dhe

3) ka konstatuar mangësi serioze ose është dashur të ndërpresë prodhimin ose aktivitetin në objekt përsëri, ndërsa operatori me ushqim akoma nuk është në gjendje të sigurojë garanci përkatëse në lidhje me prodhimin ose aktivitetin e ardhshëm.

(3) Operatori me ushqim obligohet që të sigurojë se objekti do të pushojë të punojë nëse Agjencia e ka shlyer objektin nga regjistri ose ka hequr lejen për kryerjen e veprimtarisë.

Neni 53

Regjistri i objekteve të regjistruara dhe të lejuara dhe i operatorëve me ushqim

(1) Agjencia në vazhdimësi mban Regjistër të operatorëve me ushqim dhe objekteve të cilat janë regjistruar ose lejuar, me numrat e tyre individualë të lejeve dhe informatave tjera relevante dhe të njëjtat i bën të arritshme për publikun në pajtim me ligjin.

(2) Agjencia i publikon Regjistrat e objekteve për ushqim të regjistruara dhe të miratuara në ueb faqen e Agjencisë.

KAPITULLI III

PËRBËRJA E LLOJEVE TË VEÇANTA TË USHQIMIT DHE LEJIMI I LLOJEVE TË VEÇANTA TË USHQIMIT

PARA LËSHIMIT NË QARKULLIM

Neni 54 Shtesa të ushqimit, ushqim me përdorim të veçantë

nutritiv dhe ushqim i pasuruar, ushqim të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale

(1) Operatori me ushqim mund të prodhojë dhe të lëshojë në qarkullim shtesa për ushqim, ushqim me përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqim të pasuruar, ushqim të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale, që i plotësojnë kërkesat e veçanta të sigurisë, vetëm pas mendimit të dhënë paraprakisht për prodhimin, nga Agjencia.

(2) Çdo prodhim i ri i cili bën pjesë në grupin e shtesave të ushqimit, ushqimit për përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqimit të pasuruar, ushqimit të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale, mund të lëshohet në qarkullim vetëm me leje paraprakisht të dhënë nga ana e Agjencisë.

(3) Agjencia mban regjistër të prodhimeve të lejuara që i plotësojnë kërkesat e veçanta të sigurisë si shtesa për ushqim, ushqim me përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqim të pasuruar, ushqim të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale.

(4) Operatori me ushqim duhet të kërkojë nga Agjencia mendim për harmonizimin me kërkesat e përcaktuara për përbërjen e çdo prodhimi, që ka për qëllim ta lëshojë në qarkullim në tregun e Republikës së Maqedonisë gjatë prodhimit apo importit të shtesave të ushqimit, ushqimit për përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqimit të pasuruar, ushqimit të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale

(5) Drejtori i Agjencisë, në pajtim me Ministrin e Shëndetësisë, i përcakton kërkesat e veçanta për siguri të shtesave të ushqimit, ushqimit për përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqimit të pasuruar, ushqimit të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale, e përcakton mënyrën, sasinë dhe llojin e vitaminave dhe mineraleve të shtuara dhe substancave tjera të caktuara në ushqim.

(6) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën dhe procedurën për dhënien e mendimit, dokumentacionin e nevojshëm dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për dhënien e mendimit me kërkesë të palës, për prodhim apo import të shtesave të ushqimit, ushqimit për përdorim të veçantë nutritiv dhe ushqimit të pasuruar, ushqimit të cilit i janë shtuar vitamina dhe minerale.

Neni 55

Ushqimi dhe përbërësit e ushqimit të prodhuar me teknologji inovative

(1) Ushqimi dhe përbërësit e ushqimit të prodhuar me teknologji inovative, nuk guxojnë të:

- paraqesin rrezik për konsumatorin,

- ta hutojnë konsumatorin dhe - dallohen nga ushqimi dhe përbërësit e ushqimit që duhet

t'i zëvendësojnë, deri në atë masë që konsumimi i tyre normal të jetë i padobishëm si ushqim për konsumatorin.

(2) Operatori me ushqim, mund të prodhojë dhe të lëshojë në qarkullim ushqim dhe përbërës të ushqimit të prodhuar me teknologji inovative që i plotësojnë kërkesat e veçanta të sigurisë, vetëm pas lejes së lëshuar paraprakisht nga Agjencia.

(3) Secili prodhim i ri që bën pjesë në grupin e ushqimit dhe përbërësve të ushqimit të prodhuar me teknologji inovative të lëshohet në qarkullim vetëm pas lejes së lëshuar paraprakisht nga Agjencia, se i plotëson kërkesat e veçanta të sigurisë.

(4) Agjencia mban regjistër të prodhimeve të lejuara që i plotësojnë kërkesat e veçanta të sigurisë si ushqim dhe përbërës të ushqimit të prodhuara me teknologji inovacioni.

(5) Operatori me ushqim duhet të parashtrojë kërkesë në Agjenci për leje të secilit prodhim që ka për qëllim ta lëshojë në tregun e Republikës së Maqedonisë, gjatë prodhimit apo importit të ushqimit apo përbërësve të ushqimit të prodhuara me teknologji inovacioni.

(6) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e veçanta të sigurisë së ushqimit të prodhuara me teknologji inovacioni.

(7) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën dhe procedurën për lëshimin e lejes, kohëzgjatjen e saj, dokumentacionin e nevojshëm dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për lëshimin e lejes për lëshimin në qarkullim të prodhimit nga grupi i ushqimit apo përbërësve të ushqimit të prodhuara me teknologji inovative.

Neni 56

Ushqim i modifikuar gjenetikisht (1) Ushqimi i OMGJ-së, nuk guxon: - të ketë efekte negative në shëndetin e njerëzve, kafshëve

dhe mjedisit jetësor, - ta hutojnë konsumatorin lidhur me përbërjen dhe cilësinë

e tij, - të dallohet nga ushqimi dhe përbërësit e ushqimit që

duhet t'i zëvendësojnë, deri në atë masë që konsumimi i tyre normal të jetë i padobishëm si ushqim për konsumatorin.

(2) Operatori me ushqim që për herë të parë dëshiron të lëshojë në qarkullim ushqim të OMGJ-së në tregun e Republikës së Maqedonisë, në pajtim me Ligjin për OMGJ dhe këtë Ligj, duhet të parashtrojë kërkesë për leje për lëshim në qarkullim të ushqimit të OMGJ-së, në Agjenci.

(3) Kërkesa nga paragrafi (2) i këtij neni, ka të bëjë për: - ushqim që përmban OMGJ apo përbëhet nga OMGJ-ja dhe - përbërësit e prodhuar nga ushqimi i OMGJ-së apo

ushqimi që i përmban ato përbërës. (4) Agjencia mban regjistër të prodhimeve të lejuara që i

plotësojnë kërkesat e veçanta të sigurisë si ushqim i OMGJ-së. (5) Drejtori i Agjencisë në pajtim me ministrin e

Shëndetësisë dhe ministrin e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor, i përcakton kërkesat e veçanta i përcakton kërkesat për siguri të ushqimit të OMGJ-së, shënimin dhe kërkesat e vijimësisë të prodhimeve ushqimore që përmbajnë ushqim të OMGJ-së ose përbëhen nga OMGJ-ja, kërkesat për vijimësi të ushqimit të prodhuar nga OMGJ-ja.

(6) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën dhe procedurën për lëshimin e lejes, kohëzgjatjen e saj, dokumentacionin e nevojshëm dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për lëshimin e lejes për lëshim në qarkullim të prodhimit nga grupi i ushqimit të OMGJ-së.

Neni 57

Ushqimi i prodhuar me rrezatim jonizues dhe lloje tjera të ushqimit

(1) Operatori me ushqim mund të prodhojë ushqim me përdorim të rrezatimit jonizues, vetëm me leje paraprake për prodhimin nga Agjencia.

(2) Drejtori i Agjencisë i përcakton mënyrën për lëshimin e lejes dhe dokumentacionin e nevojshëm dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për lëshimin e lejes për prodhim.

(3) Agjencia mban regjistër të ushqimit që është prodhuar-trajtuar me rrezatim jonizues.

(4) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e veçanta për siguri të ushqimit që është prodhuar me rrezatim jonizues.

(5) Operatorët e ushqimit që lëshojnë në qarkullim ujë mineral, duhet t'i plotësojnë dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji. (6) Operatori me ushqim mund të mbushë dhe të lëshojë në qarkullim ujë mineral, që i plotëson kushtet e veçanta të sigurisë vetëm pas lejes së lëshuar paraprakisht për ushqimin, nga Agjencia.


(7) Agjencia do të mbajë regjistër të prodhimeve të lejuara nga grupi i ujërave minerale.

(8) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e veçanta për siguri të ujit mineral, në pajtim me kërkesat e përgjithshme të sigurisë.

(9) Drejtori i Agjencisë i përcakton mënyrën dhe procedurën për lëshimin e lejes dhe dokumentacionin e nevojshëm, lartësinë e shpenzimeve të procedurës për lëshimin e lejes për mbushjen dhe lëshimin në qarkullim të ujit mineral.

(10) Operatorët me ushqim që lëshojnë në qarkullim ushqim të ngrirë shpejt, duhet t'i plotësojnë kërkesat e këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji.

(11) Drejtori i Agjencisë i përcakton kërkesat e veçanta për siguri të ushqimit të ngirë shpejt, në pajtim me kërkesat e përgjithshme për siguri të ushqimit, kërkesat e veçanta për siguri të mjeteve ekstraktuese, në pajtim me kërkesat e përgjithshme për siguri të ushqimit.

Neni 58 Aditivët

(1) Operatorët me ushqim që prodhojnë dhe lëshojnë në qarkullim aditivë, enzime për ushqim dhe aroma ushqimi, duhet t'i plotësojnë dispozitat e këtij ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Secili prodhim i ri që bën pjesë në grupin e aditivëve, enzimave të ushqimit dhe aromave, lëshohet në qarkullim vetëm me autorizim paraprakisht të prodhimit nga Agjencia, pas lejes së lëshuar nga Agjencia, se i plotëson kërkesat e përgjithshme dhe të veçanta të sigurisë.

(3) Operatori i ushqimit parashtron kërkesë për autorizim të prodhimit të ri që bën pjesë në grupin e aditivëve, enzimave të ushqimit dhe aromave të ushqimit, në Agjenci.

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton procedurën për autorizim, kohëzgjatjen e saj, dokumentacionin e nevojshëm dhe lartësinë e shpenzimeve të procedurës për autorizim.

(5) Drejtori i Agjencisë i përcakton: - aditivët që mund të përdoren në prodhimin e ushqimit

dhe sasitë maksimale të aditivëve të veçantë në prodhim, - kriteret dhe kërkesat specifike për pastërtinë e aditivëve

që mund të përmbahen në ushqim, - informatat lidhur me aditivët që përmbahen në ushqim në

paketim dhe dokumentacionit përcjellës, - procedurat për marrjen e mostrave dhe metodat e

analizave dhe - përmbajtjen kualitative dhe kuantitative të aditivëve ose

të ushqimit që përmban aditivë.

Neni 59 Prodhime dhe materiale që vijnë në kontakt me ushqimin

(1) Prodhime dhe materiale që vijnë në kontakt me ushqimin duhet të prodhohen në pajtim me rregullat e PMP-së (praktikë e mirë e prodhimit), ashtu që në kushte normale apo të parashikueshme të përdorimit ato nuk guxojnë t'i bartin përbërësit e tyre në ushqim, në sasi që mund ta rrezikojnë shëndetin e njeriut, të shkaktojnë ndryshim të papranueshëm në përbërjen e ushqimit dhe të shkaktojnë përkeqësimin e karakteristikave organoleptike të ushqimit.

(2) Bartja nga paragrafi (1) i këtij neni, të përbërësve-substancave nga prodhimet dhe materialet që vijnë në kontakt me ushqimin në ushqim, quhet migracion.

(3) Drejtori i Agjencisë i përcakton: - kërkesat e përgjithshme të sigurisë së prodhimeve dhe

materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin, - rregullat e praktikës së mirë të prodhimit për prodhimin e

materialeve dhe produkteve që vijnë në kontakt me ushqimin, - grupet e materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin, - kërkesat e veçanta të sigurisë që duhet t'i plotësojnë

grupet specifike të materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin (listat e substancave të autorizuara, listat e substancave të autorizuara që mund t'u shtohen materialeve inteligjente, kriteret për pastërtinë e substancave, kushtet specifike për përdorimin e substancave që shfrytëzohen në materiale, kufirin specifik të migracionit dhe kufirin specifik të migracionit të substancave në ushqim dhe kërkesa tjera);

- kërkesat e veçanta të sigurisë që duhet t'i plotësojnë substancat individuale apo grupet e substancave që shfrytëzohen për prodhimin e materialeve dhe prodhimeve që vijnë në kontakt me ushqimin dhe

- procedurat për autorizim të substancave ose grupe të substancave që shfrytëzohen për prodhimin e materialeve dhe prodhimeve që vijnë në kontakt me ushqimin.

KAPITULLI IV KËRKESA TË VEÇANTA HIGJIENIKE PËR USHQIM ME

ORIGJINË SHTAZORE

Neni 60 Dispozita të përgjithshme për ushqim me origjinë shtazore

(1) Me dispozitat e këtij kapitulli të ligjit përcaktohen kërkesat e veçanta të cilat duhet t'i plotësojnë operatorët me ushqim për ushqim me origjinë shtazore. Dispozitat e këtij kapitulli i plotësojnë kërkesat e përgjithshme për higjienë të ushqimit të përcaktuara në këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji të cilat kanë të bëjnë me prodhimet e përpunuara dhe të pa përpunuara me origjinë shtazore.

(2) Dispozitat e këtij kapitulli të ligjit nuk zbatohen për ushqim i cili përmban prodhime me origjinë bimore dhe prodhime të përpunuara me origjinë shtazore. Nëse prodhime të përpunuara me origjinë shtazore janë përdorur për prodhimin e prodhimeve të përbëra, dhe prodhime me origjinë bimore dhe prodhime të përpunuara me origjinë shtazore dispozitat e këtij kapitulli do të zbatohen gjatë prodhimit dhe përdorimit të tyre.

(3) Dispozitat e këtij kapitulli të ligjit nuk zbatohen për: 1) prodhimin primar për përdorim privat vendas; 2) përgatitjen vendase, manipulimin dhe magazinimin e

ushqimit për konsum privat shtëpiak; 3) furnizimin e drejtpërdrejtë, nga ana e prodhuesit, me

sasi të vogla të prodhimeve primare për konsumatorët e fundit ose për tregtarët lokalë me pakicë të cilët drejtpërdrejt e furnizojnë konsumatorin përfundimtar;

4) furnizimin e drejtpërdrejtë nga ana e prodhuesve të vegjël me sasi të vogla të mishit nga shtazët dhe lepujt e therur në ferma për konsumatorin e fundit ose objekti lokal për shitje me pakicë i cili drejtpërdrejt furnizon mish të atillë për konsumatorin e fundit si mish të freskët dhe

5) gjuetarët të cilët furnizojnë sasi të vogla të kafshëve të egra ose mish nga kafshë të egra drejtpërdrejt për konsumatorin e fundit ose objektin lokal për shitje me pakicë i cili drejtpërdrejt furnizon konsumatorin e fundit;

(4) Dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji zbatohen në shitjen me pakicë kur bëhet furnizimi i ushqimit me origjinë shtazore i objektit tjetër, përveç kur:

1) bëhet vetëm magazinimi dhe transporti, me ç'rast kërkesat e veçanta për regjimin e temperaturës të parapara me këtë ligj zbatohen ose

2) kryhet furnizimi i ushqimit me origjinë shtazore nga objekti për shitje me pakicë në objektin tjetër për shitje me pakicë vetëm në pajtim me këtë ligj dhe paraqet aktivitet margjinal, lokal dhe të kufizuar.

(5) Dispozitat e këtij kapitulli do të zbatohen pa marrë parasysh:

1) rregullat aktuale të cilat kanë të bëjnë me shëndetin publik dhe mbrojtjen shëndetësore të kafshëve, duke përfshirë edhe rregulla më të rrepta për parandalimin, kontrollimin dhe shkatërrimin e encefalopative spongiformë transitiv;

2) rregullat për mirëqenien e kafshëve; 3) rregullat të cilat kanë të bëjnë me identifikimin e kafshëve dhe

përcjelljen e prodhimeve me origjinë shtazore dhe 4) prodhimin, përpunimin, distribuimin dhe përdorimin e

prodhimeve veterinare mjekësore dhe ushqimin mjekësor për kafshë. (6) Drejtori i Agjencisë i përcakton kushtet për furnizim të

drejtpërdrejtë, nga ana e prodhuesit, në sasi të vogla të prodhimeve primare për konsumatorët e fundit ose për tregtarët lokalë për shitje me pakicë të cilët drejtpërdrejt e furnizojnë konsumatorin e fundit furnizim tëi drejtpërdrejtë nga ana e prodhuesve të vegjël me sasi të vogla të mishit nga shtazë dhe lepuj të therur në fermë për konsumatorin e fundit si mish i freskët, gjuetarë të cilët furnizojnë sasi të vogla të kafshëve të egra ose mish nga kafshë të egra drejtpërdrejt për konsumatorin e fundit ose në objektin lokal për shitje me pakicë i cili drejtpërdrejt e furnizon konsumatorin e fundit.

Neni 61

Kushte për lëshimin në përdorim të ushqimit me origjinë shtazore

(1) Ushqimi me origjinë shtazore duhet të furnizohet, manipulohet, shënohet dhe etiketohet në pajtim me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare dhe të shoqërohet me dokument përkatës në pajtim me rregullat për shëndetësi veterinare. Pronarët dhe personat tjerë përgjegjës për objektet në vendin e porositjes dhe origjinës obligohen që t'i ndërmarrin të gjitha masat e nevojshme me qëllim që ushqimi i caktuar me origjinë shtazore t'i plotësojë kërkesat e caktuara veterinare në të gjitha fazat e prodhimit, magazinimit , qarkullimit dhe transportit.


(2) Gjatë kohës së transportit, dërgesat e ushqimit me origjinë shtazore duhet të shoqërohen me dokument komercial për dërgesë, ndërsa në rast kur është përcaktuar me ligj dhe me certifikatë veterinare - shëndetësore përkatësisht dokument tjetër të dhënë nga ana e veterinerit zyrtar. Këto dokumente duhet të ruhen në periudhë prej dy vjetësh, duke llogaritur nga dita e lëshimit dhe të jenë të arritshme për inspektim me kërkesë të Agjencisë.

(3) Nëse gjatë transportit ka disa vende të destinacionit, prodhimet duhet të klasifikohen në po aq dërgesa sa ka vende për destinacion. Secila dërgesë duhet të shoqërohet me dokument nga paragrafi (2) i këtij neni.

(4) Dokumenti komercial për dërgesë jepet nga ana e personit përgjegjës i operatorit me ushqim i cili e porosit dërgesën dhe me të konfirmon se dërgesa në fjalë e ushqimit me origjinë shtazore i plotëson kërkesat në pajtim me dispozitat për siguri të ushqimit dhe shëndetësinë veterinare.

(5) Drejtori i Agjencisë e përcakton formën, përmbajtjen dhe mënyrën e dhënies së dokumentit komercial, mënyrat e sigurimit dhe respektimin e afateve për ruajtjen si dhe kushtet e veçanta të cilat duhet t'i plotësojnë dërgesat me ushqim me origjinë shtazore të cilat lëshohen në qarkullim, dhe kushtet të cilat duhet të plotësohen në qarkullimin e brendshëm me ushqim me origjinë shtazore.

Neni 62

Obligimet e veçanta për operatorët e ushqimit me origjinë shtazore

(1) Operatorët me ushqim duhet të plotësojnë kushte të veçanta higjienike për ushqim me origjinë shtazore të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Operatorët me ushqim duhet të përdorin vetëm ujë të rrjedhshëm ose të pastër për ta mënjanuar kontaminimin sipërfaqësor të prodhimeve me origjinë shtazore, përpos nëse përdorimi i substancës tjetër është i lejuar në pajtim me procedurat e theksuara në paragrafin (3) të këtij neni.

(3) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e lejimit dhe mënyrën e shfrytëzimit të substancave të lejuara për mënjanimin e kontaminimit sipërfaqësor të ushqimit me origjinë shtazore.

Neni 63

Vula shëndetësore dhe shenja identifikuese (1) Operatorët me ushqim me origjinë shtazore dhe objektet të

cilat i nënshtrohen miratimit në pajtim me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji, nuk guxojnë të lëshojnë në qarkullim prodhime nëse ato nuk janë të shënuara me:

1) vula shëndetësore në pajtim me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji ose

2) për prodhime për të cilat nuk nevojitet vulë shëndetësore, shenjë për identifikim e vendosur nga ana e operatorit me ushqim në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Operatorët me ushqim dhe objektet të cilat i nënshtrohen regjistrimit në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, mund të vendosin shenjë identifikimi në prodhimin me origjinë shtazore nëse i njëjti është prodhuar në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(3) Operatorët me ushqim nuk guxojnë të mënjanojnë vulën shëndetësore nga mishi, të vendosur në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, përpos nëse nuk e presin dhe më tutje e përpunojnë.

(4) Drejtori i Agjencisë nga afër i përcakton formën dhe përmbajtjen e vulës shëndetësore dhe shenjës për identifikim si dhe mënyrën e aplikimit të tyre.

Neni 64

Importi i prodhimeve me origjinë shtazore (1) Ushqimi me origjinë shtazore i cili importohet në

Republikën e Maqedonisë me qëllim të lëshimit në qarkullim doemos duhet t'i plotësojë kërkesat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji ose nëse ekziston marrëveshje e veçantë ndërkombëtare ndërmjet Republikës së Maqedonisë dhe shtetit eksportues me kushtet e përfshira në të.

(2) Ushqimi me origjinë shtazore mund të importohet në Republikën e Maqedonisë nëse vjen nga:

1) shtetet anëtare të Bashkimit Evropian ose pjesët e tij, dhe shtetet e treta ose pjesë të shteteve të treta të cilat ndodhen në listën e shteteve të treta prej të cilave lejohet importi në Bashkimin Evropian të cilën e përpilon dhe azhurnon Komisioni Evropian,

2) shtete të treta ose pjesë nga shtete të treta të cilat ndodhen në listën të cilën e përpilon dhe azhurnon Agjencia. Shteti i tretë futet në listë nëse në të Bashkimi Evropian ose Agjencia ka kryer kontrollim dhe ka konstatuar se janë plotësuar garancitë përkatëse. Shteti i tretë mund të futet në listën e shteteve të miratuara edhe pa kontrollim të kryer nëse Agjencia në bazë të analizave të dokumentacionit konstaton se janë plotësuar garancitë përkatëse objekti nga i cili është dërguar prodhimi dhe në të cilin i njëjti është marrë, përgatitur ose magazinuar dhe

3) objekti nga i cili është dërguar prodhimi dhe në të cilin i njëjti është fituar përgatitur ose magazinuar, ndodhet në listën e objekteve të shteteve anëtare të Bashkimit Evropian, listën e objekteve të shteteve të treta nga të cilat lejohet importi në Bashkimin Evropian të cilën e përpilon dhe azhurnon Komisioni Evropian dhe listën e objekteve të lejuara nga shtete të treta e përpiluar nga Agjencia.

(3) Ushqimi me origjinë shtazore mund të importohet në Republikën e Maqedonisë nëse i plotëson:

1) kërkesat e këtij ligji, duke përfshirë edhe kërkesat për vulë shëndetësore dhe shenjë për identifikim;

2) kushtet për import të përcaktuara në pajtim me rregullat të cilat i rregullojnë kontrollimet gjatë importit të prodhimeve me origjinë shtazore dhe

3) janë plotësuar kushtet nga sfera e legjislacionit veterinar për certifikata dhe dokumente përcjellëse.

(4) Operatori me ushqim i cili importon ushqim nga shtet tjetër obligohet që të paraqesë arritjen e të gjitha dërgesave te veterinari zyrtar në vendin e destinacionit në pajtim me dispozitat për shëndetësi veterinare.

(5) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën, përmbajtjen dhe frekuentimin e kontrollimit të dërgesave të ushqimit me origjinë shtazore nga importi në vendin e destinacionit dhe rastet në të cilat kontrollimi kryhet si dhe mënyra e paraqitjes së dërgesave nga ana e operatorit me ushqim.

(6) Drejtori i Agjencisë i përcakton Listat e shteteve dhe objektet prej të cilave është miratuar importi i ushqimit me origjinë shtazore, si dhe përmbajtjen dhe formën e certifikatave dhe dokumenteve tjera përcjellëse të ushqimit për kafshë i cili importohet dhe kushtet të cilat duhet t'i plotësojë ushqimi i cili importohet.

Neni 65

Obligime të veçanta për rritësit e kafshëve dhe operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore

(1) Rritësit e kafshëve dhe operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore obligohen që:

1) çdo fermë e cila lëshon në qarkullim kafshë ferme, si dhe çdo person juridik ose fizik i përfshirë në tregtinë me kafshë të tilla, paraprakisht të jetë i regjistruar në Agjenci dhe t'u nënshtrohet rregullave nga sfera e shëndetësisë veterinare;

2) personi i cili është përgjegjës i objektit për përpunimin fillestar të prodhimeve primare me prejardhje shtazore, t'i ndërmerr të gjitha masat e domosdoshme gjatë realizimit të kontrollit brendshëm, e veçanërisht t'i:

a) pranojë vetëm ato kafshë, të dërguara drejtpërdrejtë ose nëpërmjet ndërmjetësuesit, për të cilat prodhuesi garanton se koha e ndarjes së prodhimeve të aplikuara veterinare mjekësore është ruajtur dhe

b) kafshët e fermës ose prodhimet e futura në objekt nuk përmbajnë:

- rezidui që e tejkalojnë maksimumin e nivelit të lejuar dhe - gjurmë të substancave ose prodhimeve të ndaluara. 3) prodhuesit ose personat përgjegjës nga pikat 1 dhe 2 të

këtij paragrafi, të lëshojnë në qarkullim vetëm: a) kafshë te të cilat nuk janë aplikuar substanca ose

prodhime të palejueshme, ose që nuk janë lëndë e trajtimit të palejuar në pajtim me këtë ligj;

b) kafshë te të cilat janë aplikuar prodhime ose substanca të lejuara nëse është ruajtur periudha e shpërbërjes e përcaktuar për këto prodhime ose substanca dhe

v) prodhime të fituara prej kafshëve të cekura në pikën 3 nënpika a) dhe b) të këtij paragrafi dhe

4) aty ku kafsha dërgohet nga ana e personit juridik ose fizik që nuk është prodhues në objekt për therje, obligimet e përcaktuara në pikën 4 të këtij paragrafi u barten këtyre personave.

(2) Për zbatimin e dispozitave të paragrafit (1) të këtij neni, pa marrë parasysh rregullat në fuqi për lëshimin në qarkullim të prodhimeve të ndryshme, Agjencia siguron:

1) palët që janë të përfshira në qarkullim t'i zbatojnë principet e monitorimit dhe cilësisë së zinxhirit prodhues dhe


2) t'i përmirësojnë masat e ndërmarra për monitorim të brendshëm të shenjave identifikuese ose shenjave të cilat vihen te prodhimet.

(3) Pronarët e kafshëve, operatorët me ushqim, mjekët veterinarë, doemos duhet t'u përmbahen masave të përcaktuara preventive dhe afateve të caktuara për karencë, gjatë përdorimit të preparateve veterinare medicinale dhe substancave të cilat mund të barten në ushqim nga prodhimet me prejardhje shtazore, që të parandalohet paraqitja e reziduive nga preparatet dhe substancat e palejuara ose të ndaluara në ushqimin me prejardhje shtazore.

(4) Pronari i kafshëve obligohet që të posedojë edhe rrjedhimisht të azhurnojë evidencë për përdorimin e preparateve dhe ushqimit të medikuar për kafshë te kafshët të cilat janë në pronësi të tij ndërsa prodhimet e të cilave janë të dedikuara për ushqimin e njerëzve.

(5) Kafshët e dedikuara për therje mund të dërgohen për therje, vetëm nëse ekziston dokument i pronarit/prodhuesit që kafshët nuk janë trajtuar me substanca të palejueshme ose të ndaluara, ndërsa në rast të trajtimit me preparate veterinare mjekësore se ka kaluar koha e karencës.

(6) Prodhimet me prejardhje shtazore të cilat nuk janë të dedikuara për ushqimin e njerëzve, të cilat përmbajnë ose përmbajnë në sasi më të mëdha se nivelet e lejuara të reziduive ose komponentë tjerë të cilët janë të dëmshëm për shëndetin e njerëzve, nuk guxojnë të lëshohen në qarkullim si ushqim për njerëzit.

(7) Drejtori i Agjencisë për shkak të mbrojtjes së shëndetit të njerëzve mund të ndalojë përdorimin dhe trajtimin e preparateve të caktuara veterinare mjekësore, hormoneve dhe substancave e prodhimeve tjera te lloje dhe kategori të veçanta të kafshëve.

(8) Drejtori i Agjencisë i përcakton mënyrën e mbajtjes së evidencës për përdorimin e preparateve veterinare mjekësore dhe ushqimit të medikuar për kafshë në nivel të fermës nga ana e pronarit të kafshëve dhe mjekëve veterinarë, dhe masat dhe aktivitetet të cilat operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore duhet t'i ndërmarrin për parandalimin dhe eliminimin e pranisë së reziduive nga preparatet veterinare mjekësore dhe substancat e ndaluara dhe të palejuara në ushqimin me prejardhje shtazore dhe formën dhe përmbajtjen e dokumentit që duhet t'i përcjellë kafshët e dedikuara për therje për ushqim të njerëzve dhe formën dhe përmbajtjen e dokumentit të cilin ruajtësit e kafshëve prodhimet e të cilëve përdoren për ushqimin e njerëzve duhet ta dorëzojnë te operatorët për përpunimin fillestar të prodhimeve primare me prejardhje shtazore.

Neni 66

Kërkesat e përgjithshme për mbrojtjen e kafshëve (1) Agjencia siguron që në të gjitha fazat e prodhimit,

përpunimit dhe distribuimit të prodhimeve me prejardhje shtazore, operatorët me ushqim të mos shkaktojnë përhapjen e sëmundjeve të cilat barten te kafshët.

(2) Prodhimet me prejardhje shtazore doemos duhet të fitohen prej kafshëve të cilat i plotësojnë kushtet për gjendjen shëndetësore të kafshëve të përcaktuara në rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare.

(3) Prodhimet me prejardhje shtazore doemos duhet të fitohen prej kafshëve të cilat:

1) nuk vijnë prej vendeve për ruajtje, objekteve, ose pjesëve të Republikës së Maqedonisë të cilat u nënshtrohen kufizimeve për shkak të mbrojtjes shëndetësore të kafshëve, të cilat përdoren te kafshët dhe prodhimet e përcaktuara me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare;

2) në rast të mishit dhe produkteve të mishit, nuk janë therur në objekt në të cilin ka kafshë të dyshimta ose të infektuara me ndonjë nga sëmundjet e rregulluara me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare, trupat ose pjesë të kafshëve të tilla, kanë qenë të pranishëm gjatë therjes ose procesit të përpunimit, përveç nëse dyshimi i tillë nuk është i përjashtuar dhe

3) në rast të kafshëve dhe prodhimeve të akuakulturës, janë në pajtim me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare.

(4) Drejtori i Agjencisë në mënyrë më të përafërt i përcakton kërkesat që duhet t'i plotësojnë kafshët dhe produktet me prejardhje shtazore në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të produkteve me prejardhje shtazore dhe kushtet për gjendjen shëndetësore të kafshëve që të mos shkaktojnë përhapjen e sëmundjeve të cilat barten te kafshët.

Neni 67

Përjashtime nga kërkest e përgjithshme për mbrojtjen e kafshëve

(1) Me përjashtim nga neni 65 i këtij ligji dhe dispozitat për harmonizimin e masave për kontroll të sëmundjeve në pajtim me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare, Agjencia mund të lejojë prodhimin, përpunimin dhe

distribuimin e prodhimeve me prejardhje shtazore që vjen nga pjesë të Republikës së Maqedonisë të cilat janë lëndë e kufizimeve në aspekt të shëndetit të kafshëve, por edhe të cilat nuk vijnë nga vendi për rritje që është e infektuar ose e dyshuar për infektim nëse:

1) para se të ekspozohen në trajtim përkatës, prodhimet të jenë të fituara, me to të jetë vepruar, të jenë të transportuara dhe të magazinuara ndaras ose në kohë të ndryshme prej prodhimeve të cilat i plotësojnë kushtet për mbrojtjen shëndetësore të kafshëve dhe kushtet për transport jashtë pjesës së Republikës së Maqedonisë që është lëndë e kufizimit shëndetësor për kafshët, ndërsa janë të lejuara nga Agjencia;

2) prodhimet të cilat duhet t'i ekspozohen trajtimit të jenë të identifikuara qartë;

3) prodhimet t'i nënshtrohen trajtimit i cili mundëson të mënjanohet problemi shëndetësor te të njëjtat dhe

4) trajtimi të zbatohet në objektet e lejuara për këtë qëllim nga Agjencia.

(2) Aty ku gjendja shëndetësore e lejon këtë, Agjencia mund të lejojë shmangie të mëtejshme të kërkesave të përcaktuara në nenin 61 të këtij ligji, me kusht që të mos shkelet shkalla e mbrojtjes nga sëmundjet te kafshët, duke i pasur parasysh:

1) karakteristikat e veçanta të sëmundjes te lloje të veçanta dhe 2) testimet ose masat të cilave kafshët duhet tu

nënshtrohen. (3) Drejtori i Agjencisë i përcakton përjashtimet në lidhje

me paragrafin (1) të këtij neni dhe mënyrën e veprimit me prodhimet nga paragrafët (1) dhe (2) të këtij neni.

Neni 68

Programe për kontrollin e zoonozave (1) Operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore mund të

vendosin programe për kontrollin e zoonozave të cilat do t'i përfshijnë të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit. Ky program mund të jetë pjesë e planit kontrollues shumëvjeçar në pajtim me nenin 98 të këtij ligji.

(2) Nëse operatorët me ushqim ose shoqatat që i përfaqësojnë ata, duan që programet e tyre për kontrollin e zoonozave të jenë pjesë e planit kontrollues shumëvjeçar duhet t'i parashtrojnë programet e tyre për kontroll në Agjenci, për pëlqim.

(3) Agjencia i lejon programet për kontroll të parashtruara sipas paragrafit (2) të këtij neni, nëse janë në pajtim me kushtet e cekura në rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare dhe me qëllimet e planit kontrollues shumëvjeçar.

(4) Agjencia mban evidencë për programet e lejuara për kontrollin e zoonozave të operatorëve të ushqimit me prejardhje shtazore.

(5) Operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore, një herë në vit parashtrojnë raport për realizimin dhe për rezultatet e programeve të tyre për kontrollin e zoonozave në Agjenci.

Neni 69

Kontrolle oficiele të objekteve dhe operatorëve të ushqimit me prejardhje shtazore

(1) Veterineri oficial kryen inspektim në objekte dhe te operatorët me ushqim me prejardhje shtazore në pajtim me dispozitat e rregulluara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare.

(2) Teknikët veterinarë oficialë mund t'i ndihmojnë veterinerit oficial gjatë realizimit të kontrolleve në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare, për çka përgjigjen për punën e vet.

(3) Agjencia mund të lejojë që personeli i thertores të ndihmojë gjatë kryerjes së kontrolleve oficiale gjatë kryerjes së disa detyrave të veçanta, duke përfshirë edhe marrjen e ekzemplarëve dhe testimet, nën mbikëqyrjen e veterinerit oficial, gjatë kontrollit të mishit të shpezëve shtëpiake dhe lepujve në pajtim me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare.

(4) Drejtori i Agjencisë në mënyrë më të përafërt i përcakton mënyrën dhe procedurën për:

1) kontrollet oficiale të cilat i kryejnë veterinerët oficialë në objekte dhe te operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore;

2) vënien e vulës shëndetësore në trupat e dythundrakëve dhe njëthundrakëve, të gjithë sisorëve të ruajtur si kafshë të egra përveç lepujve, kafshëve të egra të trasha të rritura, si dhe gjysmave, një të katrave, dhe gjysmave të prera në tre pjesë;

3) asistencën e veterinerëve oficialë nga ana e teknikëve veterinarë oficial;

4) marrjen e mostrave dhe testimit dhe


5) trajnimin e veterinerëve oficialë, teknikëve veterinarë oficialë dhe personelit të operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore.

(5) Drejtori i Agjencisë në mënyrë më të përafërt i përcakton numrin minimal dhe strukturën e personelit për kryerjen e kontrolleve oficiale dhe verifikimit të kontrolleve oficiale, personelin e nevojshëm të thertoreve të autorizuar për t'i ndihmuar veterinerët oficialë gjatë kryerjes së kontrolleve oficiale gjatë kontrollit të mishit të freskët të shpezëve shtëpiake dhe lepujve.

Neni 70

Programi për monitorim (1) Agjencia e organizon monitorimin për sigurinë e

ushqimit në pajtim me metodologjinë për realizimin e monitorimit.

(2) Drejtori i Agjencisë e përcakton metodologjinë për realizimin e monitorimit për sigurinë e ushqimit në lidhje me mënyrën e procedurës për përcaktimin e përbërjes, sasisë së përbërësve nutritivë, kontaminentëve dhe aditivëve në ushqim.

(3) Monitorimi i sigurisë së ushqimit realizohet nëpërmjet: matjes, përcjelljes, vlerësimit dhe kontrollit të përbërësve të caktuar të ushqimit, gjendjes së ushqimit, të cilat mundësojnë plotësimin e kërkesave të përgjithshme dhe të veçanta për sigurinë e ushqimit dhe përcjelljen e gjendjes së sigurisë së ushqimit.

(4) Të dhënat nga monitorimi për sigurimin e ushqimit janë publike, përveç nëse me ligj nuk është përcaktuar ndryshe.

(5) Monitorimi për sigurinë e ushqimit kryhet në bazë të programit vjetor për monitorim, të cilin e miraton Qeveria e Republikës së Maqedonisë me propozim të Drejtorit të Agjencisë.

(6) Programi nga paragrafi (5) i këtij neni përgatitet në pajtim me qëllimet dhe prioritetet për kontroll nga Plani pesë vjeçar kontrollues nga neni 99 i këtij ligji.

(7) Mjetet për zbatimin e programit nga paragrafi (5) të këtij neni sigurohen nga Buxheti i Republikës së Maqedonisë.

Neni 71

Plani për mbikëqyrje dhe monitorim të reziduive dhe substancave të palejuara

(1) Monitorimi mbi ruajtjen e kafshëve dhe prodhimit primar të ushqimit me prejardhje shtazore kryhet për shkak të zbulimit të pranisë së reziduive dhe substancave të palejuara te kafshët e gjalla, prodhimet dhe lëndët e para me prejardhje shtazore.

(2) Agjencia përgatit plan vjetor për monitorim të rezidueve dhe substancave të palejuara te kafshët e gjalla, prodhimet dhe lëndët e para me prejardhje shtazore. Ky plan mund të jetë pjesë e planit pesëvjeçar në pajtim me nenin 98 të këtij ligji.

(3) Kur hetimet konstatojnë se dyshimet janë me bazë, shpenzimet që dalin nga analizat e bëra në pajtim me këtë nen janë në llogari të pronarit ose personit i cili është përgjegjës për kafshët ose prodhimet.

(4) Shpenzimet që dalin nga asgjësimi i kafshëve te të cilat është vërtetuar rezultat pozitiv ose kafshëve te të cilat është vërtetuar se janë pozitive në llogari të pronarit ose kafshëve.

(5) Drejtori i Agjencisë shpall listë të substancave dhe prodhimeve që janë të ndaluara për përdorim te kafshët produktet e të cilave përdoren për ushqimin e njerëzve.

(6) Drejtori i Agjencisë në mënyrë më të përafërt i përcakton mënyrën e kryerjes së monitorimit dhe kontrollit të pranisë së reziduive dhe kontaminentëve te kafshët e gjalla dhe ushqimin me prejardhje shtazore, mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale dhe procedurave të monitorimit dhe kontrollit të rezidueve dhe substancave të palejuara dhe masat të cilat ndërmerren në rast të dyshimit dhe të konstatimit pozitiv të pranisë së rezidueve dhe substancave të palejuara, kërkesat e përgjithshme dhe të veçanta dhe kushtet dhe aktivitetet të cilat duhet t'i plotësojnë dhe realizojnë operatorët e ushqimit për parandalimin dhe elminimin e paraqitjes së pranisë së rezidueve dhe kontaminentëve në kafshët e gjalla dhe ushqimin me prejardhje shtazore, listën e substancave me nivelin maksimal të lejuar të rezidueve në ushqimin me prejardhje shtazore.

Neni 72

Monitorimi i zoonozave dhe shkaktarëve të zoonozave (1) Agjencia realizon monitorim të zoonozëve dhe shkaktarëve

të zoonozave me qëllim që t'i identifikojë dhe karakterizojë rreziqet, ta vlerësojë ekspozimin dhe ta përcaktojë rrezikun në lidhje me zoonozat dhe shkaktarët e zoonëzave.

(2) Monitorimi do të kryhet në të gjitha fazat e zinxhirit ushqimor, në fazën e cila është më adekuate për një zoonozë ose shkaktar të zoonozës.

(3) Agjencia miraton plan shumëvjeçar kontrollues për monitorimin e zoonozave dhe shkaktarëve të zoonozave.

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale dhe procedurave për monitorimin e zoonozave dhe shkaktarëve të zoonozave, përgatit listë të zoonozave dhe shkaktarëve të zoonozave të cilat vazhdimisht janë lëndë e monitorimit ose janë në pajtim me gjendjen epidemiologjike dhe masat të cilat ndërmerren në rast të dyshimit dhe konstatimit pozitiv për praninë e zoonozave dhe shkaktarëve të zoonozave dhe kërkesat dhe kushtet e përgjithshme dhe të veçanta dhe aktivitetet që duhet t'i plotësojnë dhe realizojnë operatorët me ushqim për parandalimin dhe eliminimin e paraqitjes së zoonozave dhe masat për preventivë, kontroll dhe eradikacion të zoonozave dhe intoksikimet e alimentuara.

Neni 73

Monitorimi i rezistencës antimikrobike (1) Agjencia kryen monitorimin e rezistencës

antimikrobike që të sigurojë harmonizim me kërkesat e përcaktuara me këtë ligj që të mundësohet fitimi i të dhënave komparative për paraqitjen e rezistencës antimikrobe te shkaktarët e zoonozave, nëse ato paraqesin kanosje për shëndetin publik ose shkaktarët tjerë.

(2) Drejtori i Agjencisë miraton Program vjetor për rezistencë antimikrobe.

(3) Drejtori i Agjencisë i përcakton mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale dhe procedurave për monitorimin e rezistencës antimikrobe dhe masave që ndërmerren në rast të dyshimit dhe të konstatimit pozitiv të rezistencës antimikrobe dhe kërkesat dhe kushtet e përgjithshme dhe të veçanta të cilat duhet t'i plotësojnë dhe zbatojnë operatorët e ushqimit për parandalimin dhe eliminimin e paraqitjes së rezistencës animikrobe, mënyrëne e përcjelljes, preventivës dhe kontrollit të rezistencës antimikrobe te kafshët.

(4) Mjetet për zbatimin e programit nga paragrafi (2) i këtij neni sigurohen nga Buxheti i Republikës së Maqedonisë.

Neni 74

Analiza epidemiologjike në paraqitjen e sëmundjeve alimentare

(1) Agjencia, pas marrjes së informatave për paraqitjen e sëmundjes alimentare nga ana e operatorit me ushqim ose personit tjetër fizik dhe juridik dhe nga Inspektorati Shtetëror Sanitar dhe Shëndetësor, siguron që ushqimi apo mostra nga i njëjti të rruhet në mënyrën që do të mundësojë studimin në laboratorë ose analizën e sëmundjeve alimentare.

(2) Agjencia e kontrollon paraqitjen e e sëmundjeve alimentare në bashkëpunim me organet e administratës shtetërore kompetente për sferën e shëndetësisë.

(3) Dispozitat e paragrafëve (1) dhe (2) të këtij neni zbatohen pa marrë parasysh dispozitat ekzistuese për sigurinë e ushqimit, paralajmërimit të hershëm dhe sistemit të masave për preventivë dhe kontroll të sëmundjeve ngjitëse te njerëzit, higjienës së ushqimit dhe kërkesat e përgjithshme në pajtim këtë ligj, posaçërisht ato të cilat kanë të bëjnë me masat dhe procedurat urgjente për tërheqjen e ushqimit nga qarkullimi.

(4) Drejtori i Agjencisë në pajtim me Ministrinë e Shëndetësisë, në mënyrë më të përafërt i përcakton mënyrën dhe procedurat e kryerjes së kontrolleve oficiale, mënyrën e kryerjes së testimeve epidemiologjike të sëmundjeve të bartshme me ushqim dhe masat të cilat ndërmerren në rast të dyshimit dhe të konstatimit pozitiv të sëmundjeve të bartshme me ushqim dhe kërkesat dhe kushtet e përgjithshme të cilat duhet t'i plotësojnë operatorët me ushqim për pengimin dhe eliminimin e paraqitjes së sëmundjeve alimentare.

PJESA V

KONTROLLET OFICIELE TË USHQIMIT

KAPITULLI I Obligime dhe principe të përgjithshme të kontrolleve oficiele

Neni 75

Obligime të përgjithshme lidhur me organizimin e kontrolleve oficiele

(1) Agjencia kryen kontrolle oficiele me shpeshtësi adekuate, në bazë të analizës së rrezikut, e në veçanti për:

1) rrezikun e konstatuar në lidhje me kafshët, ushqimin, qarkullimin e ushqimit, shfrytëzimin e ushqimit ose çdo procesi, materiali, veprimtarie ose pune që mund të ndikojnë mbi sigurinë e ushqimit, mbrojtjen shëndetësore të kafshëve ose mirëqenien e kafshëve;


2) dokumentacionin për operatorët me ushqim nga kontrollet e kryera paraprake në lidhje me përputhjen e këtij ligji dhe rregullave të miratuara në bazë të këtij ligji ose me dispozitat për mbrojtje shëndetësore dhe mirëqenie të kafshëve;

3) adekuatshmërinë e kontrolleve të brendshme të kryera paraprakisht; dhe

4) informatat të cilat mund të bëjnë me dije mosharmonizimin me dispozitat e këtij ligji.

(2) Kontrollet oficiale kryhen pa paralajmërim paraprak, përveç në rastet kur është i domosdoshëm njoftimi i operatorëve me ushqim. Kontrollet oficiale mund të kryhen edhe pa qenë të planifikuara.

(3) Kontrollet oficiale kryhen në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit. Ato përfshijnë kontrolle të bizneseve me ushqim, të shfrytëzimit të ushqimit, të magazinimit të ushqimit, të çdo procesi, materiali, substance, aktiviteti, duke përfshirë edhe transportin e ushqimit dhe të kafshëve të gjalla.

(4) Kontrollet oficiale zbatohen gjatë lëshimit në qarkullim të ushqimit dhe gjatë importit dhe eksportit.

(5) Agjencia i ndërmerr të gjitha masat e domosdoshme që të sigurojë që prodhimet e dedikuara për import të kontrollohen me kushte dhe mënyrë si edhe prodhimet e dedikuara për lëshim në qarkullim.

Neni 76

Dispozita të përgjithshme për kontrolle oficiele (1) Operatorët me ushqim obligohen që të japin ndihmën e

nevojshme që të sigurohet që kontrollet oficiele të cilat i kryen Agjencia të realizohen në mënyrë efikase që:

1) të lejojnë qasje në të gjitha objektet, lokalet, instalimet ose infrastruktura tjetër dhe

2) të mundësojnë qasje te çdo dokument dhe evidencë të cilën e kërkon Agjencia për vlerësimin e gjendjes.

(2) Agjencia realizon kontrolle oficiale që ta kontrollojë harmonizimin e operatorëve të ushqimit me kërkesat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, rregullat për nus-prodhime me prejardhje shtazore dhe rregullat për shëndetësi veterinare.

(3) Kontrollet oficiale të paragrafit (2) të këtij neni i përfshijnë:

1) kontrollin e praktikës së mirë higjienike dhe vlerësimin e rreziqeve në pikat kontrolluese kritike;

2) kontrollet oficiale të ushqimit dhe 3) kontrolle tjera të përcaktuara me rregullat e miratuara

në bazë të këtij ligji. (4) Me kontrollet e praktikës së mirë higjienike duhet të

dëshmohet se operatorët e ushqimit i zbatojnë në vazhdimësi dhe në mënyrë të drejtë procedurat e veçanërisht në aspekt të:

1) kontrolleve të informatave për zinxhirin e ushqimit; 2) konstruksionit të objekteve dhe mirëmbajtjes së

hapësirave dhe paisjes; 3) higjienës para-operative, operative dhe post-operative; 4) higjienës personale; 5) trajnimit për procedurat e higjienës dhe të punës; 6) kontrollit të dëmtuesve; 7) cilësisë së ujit; 8) kontrollit të temperaturës dhe 9) kontrolleve të ushqimit i cili hyn dhe del nga objekti, si

dhe çdo dokumentacioni përcjellës. (5) Me kontrollet e procedurave të bazuara në HACCP

duhet të dëshmohet se operatorët e ushqimit i zbatojnë procedurat e tilla në vazhdimësi dhe mënyrë të drejtë, duke i marrë parasysh procedurat për dhënien e garancive për plotësimin e kërkesave të përcaktuara me rregullat të cilat kanë të bëjnë me principet e përgjithshme të HACCP-së, e në veçanti duhet të konstatohet nëse procedurat garantojnë që ushqimi:

1) është në pajtim me kriteret mikrobiologjike; 2) është në pajtim me kërkesat për rezidui, kontaminentë

dhe substanca të ndaluara të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe

3) nuk përmban rreziqe fizike, siç janë trupat e huaj. (6) Kur në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në

bazë të këtij ligji, operatori me ushqim përdor procedura të theksuara në udhëzimet për zbatimin e principeve të HACCP-së, dhe nuk vendos procedura të veta, kontrolli oficial duhet ta përfshijë zbatimin e drejtë të atyre udhëzimeve.

(7) Agjencia realizon që verifikimi i harmonizimit me kërkesat në lidhje me përdorimin e shenjave identifikuese të kryhet në të gjitha objektet e lejuara në pajtim me këtë ligj dhe

rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, si plotësim i verifikimit të harmonizimit me kërkesat tjera për ndjekje.

(8) Gjatë realizimit të kontrolleve oficiale, Agjencia në veçanti duhet:

1) të përcaktojë nëse personeli dhe aktivitetet e tij në objekt në të gjitha fazat e procesit të prodhimit janë në pajtim me kërkesat e cekura në paragrafin (1) të këtij neni, si dhe të realizojë testime për mënyrën e kryerjes së aktiviteteve të personelit, me qëllim që të përcaktojë se gjatë kryerjes së tyre personeli i plotëson kërkesat e përcaktuara me këtë ligj;

2) ta verifikojë evidencën e operatorit me ushqim; 3) të merr mostra për analiza laboratorike kur është e

domosdoshme; dhe 4) t'i dokumentojë kontrollet e kryera dhe konstatimet e

kontrollit. (9) Natyra dhe intensiteti i kontrolleve oficiale të çdo

objekti në veçanti, varet nga përqindja e rrezikut. Për këtë qëllim, Agjencia i vlerëson:

1) rrezikun për shëndetin e njerëzve dhe kafshëve; 2) mirëqenien e kafshëve në rast të thertoreve; 3) llojin dhe lidhshmërinë e proceseve të realizuara dhe 4) evidencën e operatorit me ushqim në lidhje me

harmonizimin me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(10) Drejtori i Agjencisë i përcakton rregullat e përgjithshme të organizimit dhe realizimit të kontrolleve oficiale të cilat realizohen për verifikimin e plotësimit të rregullave për sigurinë e ushqimit, ushqimit për kafshë, mbrojtjes shëndetësore dhe mirëqenies në aspekt të sigurisë së ushqimit.

(11) Drejtori i Agjencisë i përcakton edhe mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale të ushqimit, mënyrën e kryerjes së kontrolleve në qarkullimin e brendshëm në aspekt të tregut të brendshëm, eksportin në vende të treta, marrjen e mostrave në vend të destinimit dhe modelin e certifikatave dhe dokumenteve tjera dhe njoftimeve për kontrolle inspektuese në tregun e brendshëm dhe mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale për verifikimin e rregullave për kontrolle shëndetësore dhe mirëqenien e kafshëve, sigurinë e ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 77

Kritere operative pë Agjencinë (1) Agjencia siguron: 1) zbatimin efektiv dhe adekuat të kontrolleve oficiale të

kafshëve të gjalla, ushqimit dhe ushqimit për kafshë në të gjitha fazat e prodhimtarisë, përpunimit dhe distribuimit;

2) personeli i cili i zbaton kontrollet oficiale të mos ketë konflikt interesash;

3) të ketë në disponim kapacitet adekuat laboratorik dhe numër të mjaftueshëm të personelit të kualifikuar në mënyrë përkatëse dhe me përvojë, me çka kontrollet oficiale dhe detyrat për kontroll të zbatohen në mënyrë efektive dhe efikase;

4) të ketë lokale dhe pajisje adekuate dhe të mirëmbajtura që të mundësohet që personeli t'i kryejë kontrollet oficiale në mënyrë efektive dhe efikase;

5) të ketë plane për masa urgjente dhe të jetë i përgatitur për t'i zbatuar planet e tilla në rast të rrezikut dhe

6) operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë obligohen që të sigurojnë zbatimin e çdo lloj inspektimi të zbatuar në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe t'i ndihmojnë Agjencisë në kryerjen e detyrave të saj.

(2) Agjencia siguron koordinim efikas dhe efektiv ndërmjet të gjithë të punësuarve të përfshirë në zbatimin e kontrolleve oficiale në të gjitha nivelet, duke përfshirë edhe aktivitetet për mbrojtjen e ambientit jetësor dhe mbrojtjen e shëndetit të njerëzve dhe kafshëve.

(3) Agjencia siguron paanshmëri, cilësi dhe konsistencë të kontrolleve oficiale në të gjitha nivelet. Kriteret e paragrafit (1) të këtij neni doemos duhet të respektohen plotësisht nga i gjithë personeli të cilit i është dhënë kompetenca për zbatimin e kontrolleve oficiale.

(4) Kur më shumë se një njësi organizative e Agjencisë është kompetente për zbatimin e kontrolleve oficiale, sigurohet koordinim dhe bashkëpunim efikas dhe efektiv ndërmjet tyre.

(5) Agjencia kryen kontroll të brendshëm dhe i nënshtrohet kontrollit të jashtëm dhe ndërmerr masa adekuate varësisht nga rezultatet e kontrolleve, që të sigurohet se janë arritur qëllimet e këtij ligji. Këto kontrolle realizohen në mënyrë të pavarur dhe transparente.


Neni 78 Ndarja e detyrave specifike të lidhura me kontrollet

oficiele (1) Agjencia mund të ndajë detyra specifike të lidhura me

kontrollet oficiele të një ose më shumë trupave kontrollues të përcaktuar në pajtim me paragrafët (2), (3) dhe (4) të këtij neni, lista e detyrave nga Agjencia.

(2) Agjencia mund t'i ndajë detyra specifike një trupi të caktuar kontrollues, vetëm nëse:

1) ekziston përshkrim i saktë i detyrave të cilat mund t'i kryejë trupi kontrollues dhe të përcaktojë kushtet nën të cilat mund t'i realizojë ato;

2) ekziston provë se trupi kontrollues: a) është profesional, ka pajisje dhe infrastrukturë e cila

është e nevojshme për realizimin e detyrave të cilat i janë ndarë atij;

b) ka numër të mjaftueshëm të kualifikimeve përkatëse dhe përvojave personale dhe

v) është i paanshëm dhe pa konflikt të interesave lidhur me kryerjen e detyrave të cilat i janë ndarë.

3) trupi kontrollues punon dhe është i akredituar në pajtim me kriteret e përgjithshme të Standardeve evropiane EN 45004 për punë të llojeve të ndryshme të trupave të cilët kryejnë inspektim dhe/ose standarde tjera të cilat kanë të bëjnë me detyra të ndara, nëse janë më të rëndësishme;

4) laboratorët punojnë në pajtim me ISO standardet ndërkombëtare relevante;

5) trupi kontrollues i përcjell rezultatet nga kontrollet e kryera të Agjencisë në mënyrë të rregullt dhe me kërkesë të Agjencisë. Nëse rezultatet e kontrolleve tregojnë mosharmonizim ose ekziston mundësi e madhe për moharmonizim, trupi kontrollues menjëherë duhet ta informojë Agjencinë; dhe

6) ekziston dhe koordinim efikas dhe efektiv ndërmjet Agjencisë e cila i ndanë detyrat dhe trupit kontrollues.

(3) Agjencia kur është e domosdoshme, organizon mbikëqyrje ose inspektim të trupave kontrollues. Nëse si rezultat i mbikëqyrjes ose inspektimit, tregohet se trupat e tillë nuk kanë arritur që t'i realizojnë në rregull detyrat të cilat u janë ndarë, Agjencia mund ta tërheq përcaktimin pa prolongim, nëse trupi kontrollues nuk arrin të ndërmarrë me kohë masa përkatëse dhe korrektuese.

(4) Kur dëshiron të emërojë trup kontrollues për detyrë specifike kontrolluese, Agjencia për këtë duhet ta njoftojë ministrin e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave. Në njoftim në veçanti duhet të ceket:

1) organi kompetent që do ta ndajë detyrën; 2) detyra e cila planifikohet që të ndahet dhe 3) trupi kontrollues i cili duhet të përcaktohet. (5) Drejtori i Agjencisë më afërsisht i përcakton kushtet

dhe mënyrën për caktimin e trupit kontrollues.

Neni 79 Laboratorë të emëruar

(1) Përkrahje laboratorike për nevojat e Agjencisë kryejnë laboratorët referentë nacionalë dhe të autorizuar në pajtim me dispozitat e posaçme nga sfera e sigurisë së ushqimit dhe shëndetësisë, shëndetësisë së veterinarisë, shëndetësisë së bimëve dhe bujqësisë.

(2) Laboratorët emërohen nga Drejtori i Agjencisë për kryerjen e aktiviteteve të ndara për nevojat e Agjencisë.

(3) Ekzaminimet dhe analizat laboratorike të ushqimit dhe lëndëve dhe materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin, për nevojat e operatorëve me ushqim, i kryejnë laboratorë të akredituar.

(4) Akreditimi i laboratorëve nga paragrafi (4) i këtij neni kryhet në pajtim me dispozitat për akreditim.

Neni 80

Laboratorët referentë nacionalë (1) Laboratorët referentë nacionalë punojnë, vlerësohen

dhe akreditohen në pajtim me këto standarde evropiane; 1) EN ISO/IEC 17025 për "Kërkesa të përgjithshme për

kompetencë të laboratorëve për testim dhe kalibrim" dhe 2) EN ISO/IEC 17011 për "Kërkesa të përgjithshme për

standardin e trupave për akreditim" (2) Akreditimi dhe vlerësimi i laboratorëve të theksuar në

paragrafin (1) të cilët kryejnë testim kanë të bëjnë me teste të veçanta ose me grupe të testeve.

(3) Laboratorë referentë nacionalë: 1) bashkëpunojnë me laboratorë nacionalë të Unionit

Evropian në sferën e kompetencës së tyre;

2) i shfrytëzon aktivitetet e laboratorëve, në sferën e kompetencës së tyre, të cilët kryejnë analiza të ekzemplarëve në pajtim me nenin 79 të këtij Ligji;

3) ku është e nevojshme, organizojnë testime krahasuese ndërmjet laboratorëve nacionalë dhe kryejnë kontroll plotësues të testimeve të tilla krahasuese:

4) i përcjellin informatat nga laboratorët referentë të Unionit Evropian në Agjencinë dhe në laboratorët e theksuar nacionalë;

5) sigurojnë ndihmë shkencore dhe teknike të Agjencisë për implementimin e planeve të koordinuara për kontroll të përcaktuara nga ana e Agjencisë dhe

6) janë përgjegjës për realizimin e obligimeve tjera të posaçme të parapara në pajtim me procedurën për autorizim nga neni 79 i këtij Ligji, të përcaktuara nga ana e Agjencisë.

(4) Varësisht nga lloji i testeve të cilat mund të realizohen, Drejtori i Agjencisë më afërsisht i përcakton kushtet të cilat duhet t'i plotësojë laboratori referent.

Neni 81

Metoda të marrjes së ekzemplarëve për kryerjen e analizës (1) Metodat për marrjen e ekzemplarëve për kryerjen e

analizave të shfrytëzuara gjatë kontrolleve zyrtare duhet të jenë në harmonizim me dispozitat për ushqim dhe ushqim për kafshë, ose:

1) nëse nuk ka rregulla të tilla, me dispozitat nga rregullat e njohura ndërkombëtare dhe protokolle, të pranuara nga Komiteti Evropian për standardizim - (CEN) ose

2) kur dispozita nga pika 1 e këtij paragrafi nuk është e zbatueshme, me metoda tjera të cilat përgjigjen për qëllimet e dedikuara ose janë zhvilluar në pajtim me protokollet shkencore ose

3) kur dispozitat nga pikat 1 dhe 2 të këtij paragrafi nuk janë të zbatueshme, vlefshmëria e metodave për analizë mund të bëhet brenda në laboratori në pajtim me protokollin e pranueshëm ndërkombëtar.

(2) Agjencia vendos procedura përkatëse me qëllim që ta garantojë të drejtën e operatorëve prodhimet e të cilave janë lëndë e marrjes së ekzemplarëve dhe kryerjes së analizës që të parashtrojnë kërkesa për mendim plotësues profesional, pa përjashtim nga obligimi i Agjencisë për ndërmarrjen e aktiviteteve përkatëse në rast të urgjencës.

(3) Agjencia veçanërisht, duhet t'u sigurojë operatorëve që të mund të marrin numër të mjaftueshëm të ekzemplarëve për mendim plotësues profesional, përpos kur ajo është e pamundur në rast të produkteve që prishen lehtë ose për shkak sasisë së vogël të substratit që është në diskonim.

(4) Ekzemplarët duhet të merren, të shënohen dhe me to të veprohet në mënyrë me të cilën do të garantohen të drejtat dhe vlera analitike, në procedurë të përcaktuar në pajtim me këtë Ligj.

(5) Të gjitha rezultatet pozitive doemos duhet të fitohen ose të vërtetohen me shfrytëzimin e metodave referente të realizuara në laboratorin referent nacional.

(6) Drejtori i Agjencisë për së afërmi i përcakton metodat për marrjen e ekzemplarëve dhe për kryerjen e analizave, duke përfshirë edhe metodat e vërtetimit ose metodat referente të cilat shfrytëzohen në rast të kontestimit (superanalizës), kriteret për realizim, parametrat për analiza, pasigurinë e metodës dhe procedurat për vërtetimin e metodave dhe rregullave për interpretimin e rezultateve.

Neni 82

Personat të cilët kryejnë kontrolle zyrtare (1) Agjencia duhet të garantojë që të gjithë personat të

cilët kryejnë kontrolle zyrtare, të: 1) kenë fituar trajnim përkatës i cili u mundëson që t'i

kryejnë punët për të cilat janë kompetentë dhe të kryejnë kontrolle zyrtare në mënyrë përkatëse;

2) të jenë në rrjedhë me risitë nga sfera për të cilën janë kualifikuar dhe nëse është e domosdoshme, të ndjekin trajnim të rregullt plotësues dhe

3) kenë aftësi për bashkëpunim multi disiplinues. (2) Drejtori i Agjencisë për së afërmi e përcakton mënyrën

dhe procedurën për trajnimin e personave të cilët kryejnë kontrolle zyrtare dhe mënyrën e kontrollit mbi kontrollin e diturisë së arritur.

Neni 83

Kërkesa për persona të punësuar (1) Operatori me ushqim obligohet që të sigurojë që në

biznesin me ushqim të punojnë persona të cilët i plotësojnë


kushtet e përcaktuara me këtë Ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij Ligji lidhur me përgatitjen profesionale, gjendjen shëndetësore, si dhe njohuritë bazë për sigurimin e ushqimit në pajtim me rregullat e praktikës së mirë higjienike, si dhe mbrojtjen e mjedisit jetësor.

(2) Kontrollet shëndetësore për përcaktimin e gjendjes shëndetësore të personave të cilët punojnë në biznes me ushqim kryhen në pajtim me dispozitat nga sfera e mbrojtjes nga sëmundjet infektuese.

(3) Përcaktimi i gjendjes shëndetësore nga paragrafi (2) i këtij neni, realizohet në llogari të mjeteve të operatorëve me ushqim.

(4) Drejtori i Agjencisë i përcakton për së afërmi kërkesat lidhur me përgatitjen profesionale, si dhe njohuritë bazë për sigurinë e ushqimit dhe miraton programe për arritjen e njohurive bazë për sigurinë e ushqimit.

(5) Drejtori i Agjencisë për së afërmi i përcakton kushtet të cilat duhet t'i plotësojnë personat juridikë dhe fizikë të cilët realizojnë trajnim në pajtim me paragrafin (1) të këtij neni, mënyrën dhe kontrollin e diturisë dhe lëshimin e vërtetimit për njohuritë e arritura bazë për sigurimin e ushqimit.

(6) Drejtori i Agjencisë i autorizon personat juridikë dhe fizikë të cilët realizojnë trajnim në pajtim me paragrafin (1) të këtij neni.

Neni 84

Transparenca dhe fshehtësia (1) Agjencia siguron transparencë në realizimin e aktiviteteve të

saj. Për këtë qëllim, informatat me të cilat disponon duhet të jenë të aritshme për publikun, ndërsa në veçanti:

1) informatat për kryerjen e kontrolleve dhe efikasitetit të tyre dhe

2) informatat për rrezik, në rast të dyshimit se ushqimi mund të shkaktojë rrezik për shëndetin e njerëzve.

(2) Agjencia ndërmerr masa me të cilat do të garantojë që punëtorët e saj të mos zbulojnë informata të marra gjatë kontrolleve të realizuara zyrtare të cilat sipas natyrës së tyre janë të mbrojtura si të fshehta ose të klasifikuara. Mbrojtja e fshehtësisë së të dhënave nuk duhet ta pengojë arritjen te informatat nga ana e Agjencisë. Gjatë kësaj nuk ndryshohen rregullat për mbrojtjen e të dhënave personale.

(3) Informatat nga paragrafët (1) dhe (2) të këtij neni i përfshijnë:

1) sekretin e procedurave për hetime preliminare ose të procedurave të tanishme ligjore;

2) të dhënat personale; 3) të dhënat të cilat kanë të bëjnë me të drejtën e pronësisë

intelektuale; dhe 4) informatat e mbrojtura me Ligj të cilat kanë të bëjnë në

veçanti me sekretin, fshehtësinë e qëllimeve,në pajtim me marrëveshjet ndërkombëtare dhe mbrojtjen nacionale.

Neni 85

Procedura kontrolluese dhe verifikuese (1) Agjencia realizon kontrolle në pajtim me udhëzimet

për procedura të brendshme, të cilat përmbajnë informata dhe instruksione për të punësuarit të cilët i kryejnë kontrollet duke i përfshirë edhe procedurat kontrolluese.

(2) Agjencia ka të drejtë për qasje në lokalet dhe dokumentet e operatorëve me ushqim kur kjo është e nevojshme, për realizimin e detyrave të tij.

(3) Agjencia vendos procedura me të cilat: 1) verifikohet efikasiteti i kontrolleve zyrtare të cilat i

realizon; dhe 2) sigurohet që aktivitetet korrektuese të ndërmerren edhe

procedurat nga paragrafi (1) i këtij neni të azhurnohen në mënyrë rrjedhëse.

(4) Me qëllim të rritjes së efikasitetit të kontrolleve zyrtare Agjencia mund të lëshojë edhe udhëzime të cilat kanë të bëjnë me:

1) realizimin e parimeve të DHP-së dhe HACCP-së; 2) sistemin për menaxhim me të cilin punojnë operatorët me

ushqim duke pasur parasysh plotësimin e kërkesave të caktuara me këtë Ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe

3) sigurinë mikrobiologjike, fizike dhe kimike të ushqimit. (5) Drejtori i Agjencisë për së afërmi e përcakton mënyrën

e realizimit të procedurave kontrolluese si dhe udhëzimet për kryerjen e kontrolleve oficiale.

Neni 86

Aktivitete, metoda dhe teknika kontrolluese (1) Aktivitetet e lidhura me kontrollet zyrtare realizohen

me shfrytëzimin e metodave dhe teknikave kontrolluese përkatëse siç janë monitorimi, mbikëqyrja, verifikimi, auditi, inspektimi, marrja e ekzemplarëve dhe kryerja e analizave.

(2) Kontrolle zyrtare të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, ndër të tjera, i përfshijnë edhe aktivitetet si vijojnë:

1) hulumtimin e çdo sistemi kontrollues të cilin operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë e kanë aplikuar edhe rezultatet e fituara nga ai;

2) inspektimin e: a) objekteve të prodhuesve primarë, bizneseve me ushqim

dhe ushqim për kafshë, duke i përfshirë rrethin e tyre, lokalet, zyrat, pajisjen, instalimet dhe transportin e ushqimit dhe ushqimit për kafshë;

b) lëndëve të para, përbërësve dhe produkteve tjera të shfrytëzuara për përgatitjen dhe prodhimin e ushqimit dhe ushqimit për kafshë;

v) produkteve gjysmë të gatshme; g) produkteve tjera dhe materialeve të cilat vijnë në

kontakt me ushqimin; d) produkteve kimike të përdorura për pastrim,

dezinfektim, kontroll të dëmtuesve dhe mirëmbajtje të objektit dhe

gj) shënimit, prezantimit dhe reklamimit; 3) kontrollet e kushteve higjienike në biznese me ushqim

dhe ushqim për kafshë; 4) vlerësimin e procedurave për praktikën e mirë

prodhuese, praktikën e mirë higjienike, praktikën e mirë bujqësore dhe parimet e HACCP-së, duke pasur parasysh shfrytëzimin e udhëzimeve të përcaktuara në pajtim me këtë Ligj;

5) kontrollimin e dokumenteve dhe evidencës të cilat mund të jenë të rëndësishme për vlerësimin e harmonizimit me këtë Ligj;

6) bisedat me operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë dhe me personelin e tyre;

7) leximin e vlerave të shënuara nga instrumentet matëse të operatorëve me ushqim dhe ushqim për kafshë;

8) kontrollet e kryera me instrumentet e Agjencisë për verifikimin e matjeve të përfituara nga operatorë me ushqim dhe ushqim për kafshë dhe

9) çdo aktivitet tjetër që e siguron plotësimin e qëllimeve të këtij ligji.

KAPITULLI II

KONTROLLE OFICIELE GJATË FUTJES SË USHQIMIT DHE USHQIMIT PËR KAFSHË

Neni 87

Kontrolle oficiele për ushqim të importuar me prejardhje shtazore

(1) Dispozitat e këtij ligji të cilat kanë të bëjnë me kontrollin oficial gjatë futjes së ushqimit dhe ushqimit për kafshë realizohen pavarësisht nga dispozitat e kontrolleve veterinare të ushqimit dhe ushqimit për kafshë të cilat kryhen në pajtim me dispozitat nga sfera e shëndetësisë veterinare. Kontrollet oficiale gjatë futjes së ushqimit dhe ushqimit për kafshë të rregulluara me këtë ligj kryhen në mënyrë plotësuese të kontrolleve veterinare të ushqimit dhe ushqimit për kafshë të cilat kryhen në pajtim me dispozitat nga sfera e shëndetësisë veterinare për aktivitete të cilat rregullohem me këto rregulla.

(2) Dispozitat e këtij ligji të përcaktuara me nenet 91, 92, 93, 94, 95 dhe 96 të këtij ligji zbatohen edhe gjatë kontrollit oficiel të çdo ushqimi dhe ushqimi për kafshë.

(3) Rezultatet nga kontrollet e realizuara të mallit i cili: 1) është në procedurë doganore në pajtim me dispozitat

për punë doganore ose 2) është i ekspozuar për përdorim në magazina në zona të

lira ose magazina të lira dhe magazina doganore, nuk do ndikojnë as në obligimet e operatorëve me ushqim dhe

ushqim për kafshë që të sigurohet se ushqimi dhe ushqimi për kafshë është në pajtim me dispozitat e këtij Ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij Ligji nga momenti kur është lëshuar në qarkullim të lirë, as ta pengojnë kryerjen e kontrolleve të mëtejshme oficiele të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 88

Kontrollet oficiele të ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe ushqimit me prejardhje joshtazore

(1) Agjencia kryen kontrolle të rregullta zyrtare për ushqim për kafshë dhe ushqim me prejardhje jo shtazore të importuara në Republikën e Maqedonisë në pajtim me këtë ligj.

(2) Kontrollet zyrtare nga paragrafi (1) i këtij neni janë pjesë e planit shumëvjeçar për kontroll, të përgatitur në pajtim me nenet 99, 100 dhe 101 të këtij ligji duke i pasur parasysh rreziqet potenciale.


(3) Kontrollet zyrtare nga paragrafi (1) i këtij neni kryhen në vendin përkatës, duke përfshirë vendin e inspektimit në vendkalimin kufitar për hyrje të produktit, vendin e lëshimit në qarkullim, depot, lokalet për import të ushqimit për kafshë dhe ushqimit të operatorit, ose vende tjera nga zingjiri i ushqimit për kafshë dhe ushqimit.

(4) Kontrolle zyrtare nga paragrafi (1) i këtij neni, gjithashtu, mund të kryhen në produkte, të cilat:

1) janë vendosur në një nga procedurat doganore në pajtim me dispozitat nga sfera e punës doganore ose

2) duhet të hyjnë në zonat teknologjike industriale dhe magazinat e lira në pajtim me dispozitat nga sfera e punës doganore.

(5) Rezultatet e mjaftueshme të kontrolleve zyrtare nga paragrafi (3) i këtij neni nuk ndikojnë në obligimin e operatorëve me ushqim për kafshë dhe ushqim që të sigurojnë harmonizimin e ushqimit për kafshë dhe të ushqimit me dispozitat e këtij Ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij Ligji nga momenti i lëshimit në qarkullim, as t'i pengojnë kontrollet e mëtejshme zyrtare të ushqimit për kafshë ose ushqimit.

(6) Agjencia përgatit dhe azhurnon listë të ushqimit për kafshë dhe ushqimit me prejardhje jo shtazore, në bazë të rrezikut të njohur osei cili paraqitet, i cili duhet të jetë lëndë e intensitetit të rritur të kontrolleve zyrtare të vendit kufitar për inspektim në hyrje të territorit të Republikë së Maqedonisë, në pajtim me procedurën e theksuar në rregullën nga paragrafi (8) i këtij neni.

(7) Për azhurnimin efikas dhe të rregullt të listës nga paragrafi (6) i këtij neni, përveç tjerash do të merren parasysh edhe

- të dhënat e marra nga notifikacionet nëpërmjet sistemit për informim të shpejtë (RASSF),

- njoftimet dhe informatat që janë rezultat i aktiviteteve të zyrës për ushqim dhe veterinari (FVO),

- njoftimet dhe informatat e marra nga vendet e treta, - informatat që shkëmbehen ndërmjet Komisionit Evropian dhe

vendeve anëtare të Unionit Evropian dhe EFSA-s dhe - vlerësimet përkatëse shkencore. (8) Lista nga paragrafi (6) i këtij neni, do të azhurnohet

rregullisht, e së paku në tremujorë gjatë vitit. (9) Për realizimin e kontrolleve nga paragrafi (6) i këtij

neni, operatorët me ushqim paguajnë kompensim me lartësi të shpenzimeve të bëra reale për realizimin e tyre.

(10) Drejtori i Agjencisë i përcakton formën dhe përmbajtjen e listës nga paragrafi (6) i këtij neni, intensitetin dhe mënyrën e kryerjes së atyre kontrolleve oficiele.

Neni 89

Llojet e kontrollit të ushqimit për kafshë dhe ushqimit me prejardhje joshtazore

(1) Kontrollet oficiele nga neni 88 paragrafi (1) të këtij ligji, e përfshijnë së paku kontrollin sistematik të dokumentacionit, kontrollin e identitetit me zgjedhje të rastësishme dhe ku është e zbatueshme, kontrollin fizik.

(2) Kontrollet fizike kryhen sipas intensitetit i cili varet nga: 1) rreziqet e lidhura me lloje të ndryshme të ushqimit për

kafshë dhe ushqimit; 2) historia e harmonizimit me kërkesat për produktin

përkatës nga vendi i tretë dhe objektin e prejardhjes, si dhe operatorët me ushqim për kafshë ose ushqim, të cilët e importojnë dhe eksportojnë produktin;

3) kontrollet të cilat i realizojnë operatorët me ushqim për kafshë ose ushqim dhe

4) garancitë të cilat i ka dhënë organi kompetent i vendit të tretë të prejardhjes.

(3) Kontrollimet fizike bëhen sipas kushteve përkatëse dhe në vendin ku ka qasje në kapacitetet përkatëse për kontroll, me çka mundësohet realizimi i rregullt i ekzaminimeve, marrjes së numrit të caktuar të ekzemplarëve të përshtatshme për menaxhim me rreziqe dhe kontroll të higjienës së ushqimit për kafshë dhe ushqim. Ekzemplarët duhet të kontrollohen në mënyrë që të garantohet vlefshmëria e tyre juridike, si dhe ajo analitike. Pajisja dhe metodologjia për realizimin e kontrollit fizik duhet të jenë përkatëse për matjen e vlerave kufitare të parametrave për kërkesat për siguri të përcaktuara me këtë Ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij Ligji.

Neni 90

Vendi për hyrje dhe njoftimi paraprak (1) Për organizimin e kontrolleve zyrtare të cekura në

nenin 88 paragrafi (6) të këtij ligji, Agjencia:

1) përcakton vende të posaçme për hyrje në territorin e Republikës së Maqedonisë, të cilat kanë qasje në kapacitetin përkatës për kontroll të llojeve të ndryshme të ushqimit për kafshë dhe ushqimit; dhe

2) kërkon nga operatorët me ushqim për kafshë dhe ushqim të cilët janë përgjegjës për dërgesat të dorëzojnë njoftim paraprak për arritjet dhe natyrën e dërgesave.

(2) Dispozitat nga paragrafi (1) i këtij neni mund të zbatohen edhe për ushqim tjetër për kafshë me prejardhje jo shtazore.

Neni 91

Procedura në rast të dyshimit (1) Në rast të dyshimit për mosharmonizim, identitet,

drejtim aktual të dërgesës ose në pikëpamjen e harmonizimit ndërmjet dërgesës dhe të dhënave në certifikatë, Agjencia realizon kontrolle zyrtare me qëllim që ta konfirmojë ose eliminojë dyshimin.

(2) Agjencia e mban dërgesën nën mbikëqyrje zyrtare derisa nuk i merr rezultatet nga kontrollet e tilla zyrtare.

Neni 92

Aktivitete pas kontrolleve oficiele të ushqimit të importuar dhe ushqimit për kafshë

(1) Agjencia e mban nën mbikëqyrje oficiele ushqimin e importuar dhe ushqimin për kafshë i cili nuk është në pajtim me këtë Ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij Ligji dhe në marrëveshje me operatorin me ushqim ose ushqim për kafshë i cili është përgjegjës për dërgesën i ndërmerr këto masa:

1) urdhëron asgjësim të ushqimit ose ushqimit për kafshë të tillë, me trajtim të posaçëm në pajtim me paragrafët (5) dhe (6) të këtij neni ose e ridërgon jashtë Republikës së Maqedonisë në pajtim me nenin 93 të këtij ligji ose zbaton masa tjera përkatëse, siç është përdorimi i ushqimit ose ushqimit për kafshë për qëllime të ndryshme nga ato për të cilat fillimisht janë dedikuar;

2) nëse ushqimi ose ushqimi për kafshë tashmë është lëshuar në qarkullim ose është në monitorim, mund të urdhërojë tërheqje të tij para marrjes së masave nga pika 1 e këtij paragrafi dhe

3) verifikon se ushqimi ose ushqimi për kafshë nuk shkakton efekte të pavolitshme mbi shëndetin e njerëzve ose të kafshëve, qoftë drejtpërdrejtë ose nëpërmjet mjedisit jetësor, gjatë kohës së implementimit ose deri në implementimin e çdo mase nga pikat 1 dhe 2 të këtij paragrafi.

(2) Nëse gjatë kryerjes së kontrolleve zyrtare në pajtim me nenin 87 dhe 88 të këtij ligji vërtetohet se dërgesa është e dëmshme për shëndetin e njerëzve ose kafshëve, ose është e pasigurt, Agjencia do ta vendos dërgesën nën mbikëqyrje zyrtare derisa nuk asgjësohet ose nuk realizohet ndonjë masë tjetër përkatëse e domosdoshme që të mbrohet shëndeti i njerëzve ose kafshëve.

(3) Nëse ushqimi ose ushqimi për kafshë me prejardhje jo shtazore për të cilin është paraparë nivel më i lartë i kontrolleve zyrtare në pajtim me nenin 88 paragrafin (6) të këtij ligji nuk është prezantuar për kontroll zyrtar, ose nuk është prezantuar në pajtim me dispozitat nga neni 90 i këtij ligji, Agjencia menjëherë do të urdhërojë tërheqje dhe vendosje nën mbikëqyrje zyrtare dhe ose e asgjëson ose e ridërgon në pajim me nenin 93 të këtij ligji.

(4) Kundër aktvendimit për ndërmarrjen e masave nga paragrafët (1), (2) dhe (3) të këtij neni, operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë kanë të drejtë ankese në pajtim me nenin 112 paragrafi (3) të këtij ligji.

(5) Kur nuk do të lejojë hyrje të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, Agjencia i informon palët e interesuara për rezultatet e saj dhe për identifikimin e prodhimeve, në pajtim me procedurat të cilat parashihen me nenin 36 të këtij ligji dhe e dorëzon aktvendimin e shërbimit doganor së bashku me informatën e cila ka të bëjë me vendimin e fundit për dërgesën.

(6) Procedura nga paragrafi (1) pika 1 të këtij neni mund të përfshijë:

1) trajtim ose përpunim që të vendoset ushqimi në pajtim me kërkesën e Rregullave nacionale, ose me kërkesat nga vendet e ridërgimit, duke përfshirë ku është e mundur edhe dekontaminim, por duke i përjashtuar shpërndarjen dhe

2) përpunimin dhe mënyrën me të cilën mundësohet përdormi i ushqimit dhe ushqimit për kafshë me qëllime tjera nga ato për ushqyerjen e njerëzve dhe kafshëve;

(7) Agjencia siguron që trajtimi i posaçëm të zhvillohet në objekte nën kontroll të saj dhe në pajtim me kushtet të cilat janë përcaktuar në rregullat nacionale.


Neni 93 Ridërgimi i dërgesave

(1) Agjencia do të lejojë ridërgim të dërgesave, nëse: 1) destinimi është kontraktuar me operatorin e

ushqimit ose ushqimit për kafshë i cili është përgjegjës për dërgesën;

2) operatori me ushqim ose ushqim për kafshë së pari e informon organin kompetent të vendit të prejardhjes ose vendit të destinimit nëse është i ndryshëm, për shkaqet dhe gjendjet të cilat e pengojnë lëshimin në qarkullim të ushqimit në Republikën e Maqedonisë dhe

3) kur vendi i destinimit nuk është vend i prejardhjes, vendi i destinimit e informon Agjencinë për gatishmërinë e tij që ta pranojnë dërgesën.

(2) Ridërgimi duhet të kryhet në afat prej 60 ditësh nga dita kur Agjencia vendos për destinimin e dërgesës, përveç në rast kur është vendosur procedurë para Agjencisë. Nëse pas kalimit të afatit të paraparë prej 60 ditësh dërgesa nuk ridërgohet, ajo do të asgjësohet, përveç në raste kur vonesa është e arsyeshme.

(3) Agjencia i mbanë dërgesat nën mbikëqyrje zyrtare deri në momentin e ridërgimit të dërgesave ose deri në vërtetimin e shkaqeve për refuzimin e pranimit.

(4) Agjencia i informon palët e interesuara në pajtim me procedurat të cilat janë paraparë në nenin 36 të këtij Ligji, si dhe shërbimin doganor dhe i ndërmerr të gjitha masat e parapara që të sigurohet se nuk ka hyrje për së dyti të dërgesës e cila është refuzuar në Republikën e Maqedonisë.

Neni 94

Shpenzime Shpenzimet e bëra nga ana e Agjencisë për aktivitetet e

cekura në nenet 91, 92 dhe 93 të këtij ligji janë në llogari të operatorit me ushqim ose ushqim për kafshë i cili është përgjegjës për dërgesën, ose përfaqësuesit të tij.

Neni 95

Leja për kontrollet paraeksportuese nga vendet e treta (1) Agjencia mund të lejojë kontrolle paraeksportuese të

ushqimit për kafshë dhe ushqimit, të cilat i realizon vendi i tretë eksportues drejtpërdrejt para eksportit në Republikën e Maqedonisë, me qëllim që të konfirmohet se prodhimet e dedikuara për eksport i plotësojnë dispozitat e këtij Ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij Ligji.

(2) Leja nga paragrafi (1) i këtij neni mund të jepet për një ose më shumë produkte, vetëm për ushqim dhe ushqim për kafshë i cili vjen nga vendi i tretë eksportues.

(3) Nëse Agjencia jep leje në pajtim me paragrafin (1) të këtij neni, mund të zvogëlohet shpeshtësia e kontrollorëve zyrtarë gjatë importit të ushqimit për kafshë ose ushqimit. Agjencia mund të kryejë kontrolle zyrtare të ushqimit të importuar për kafshë dhe ushqimit në pajtim me lejen e cekur në paragrafin (1) të këtij neni, me qëllim që të sigurohet se kontrollet para eksportuese të kryera në vendin e tretë janë efikase.

(4) Leja nga paragrafi (1) i këtij neni mund t'i jepet vendit të tretë, vetëm nëse:

1) kontrolli i kryer nga ana e Agjencisë tregon se ushqimi për kafshë ose ushqimi i eksportuar në Republikën e Maqedonisë i plotëson dispozitat e këtij Ligji dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij Ligji, ose kërkesave ekuivalente dhe

2) kontrollet e kryera në vende të treta para dërgimit vlerësohen mjaftë efikase dhe efektive që të zëvendësohen ose zvogëlohen kontrollet e dokumentimit dhe identitetit dhe kontrollet fizike të vërtetuara me këtë Ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(5) Në lejen nga paragrafi (1) i këtij neni saktësohet organi kompetent i vendit të tretë në përgjegjësinë e të cilit është realizimi i kontrolleve para eksportimit, nëse është përkatëse, të gjitha trupat për kontroll në të cilat organi kompetent i vendit të tretë mund t'i delegojë detyra të caktuara. Ky delegim mund të lejohet vetëm nëse nuk janë plotësuar kriteret nga neni 78 i këtij Ligji, ose kushte ekuivalente.

(6) Organi kompetent i vendit të tretë dhe të gjitha trupat për kontroll të saktësuar në leje janë përgjegjëse për komunikimin e organit kompetent të Republikës së Maqedonisë.

(7) Organi kompetent ose trupi për kontroll i vendit të tretë siguron certifikatë shëndetësore për secilën dërgesë para hyrjes së saj në territorin e Republikës së Maqedonisë. Në lejen e përmendur në paragrafin (1) të këtij neni saktësohet modeli i këtyre vërtetimeve.

(8) Nëse me kontrollet zyrtare për import, të cilat janë lëndë e procedurës nga paragrafi (3) i këtij neni, zbulohet mosharmonizim, Agjencia menjëherë i informon anëtarët tjerë të rrjetit nga neni 36 i këtij ligji, si dhe operatorët e prekur, në pajtim me procedurën e përcakttuar në nenet 106, 107, 108, 109, 110 dhe 111 të këtij ligji. Agjencia e rrit shpeshtësinë e kontrollit të dërgesave, ndërsa ku është e domosdoshme, lejon hulumtim analitik përkatës të gjendjes dhe ruan një numër përkatës të ekzemplarëve në kushte përkatëse të ruajtjes.

(9) Nëse konstatohet se në pjesën më të madhe të dërgesave prodhimet nuk përshtaten me informatat në certifikatën e lëshuar nga e organit kompetent ose trupi për kontroll i vendit të tretë, intensiteti i zvogëluar i kontrolleve zyrtare nga paragrafi (3) i këtij neni më tutje nuk zbatohet.

(10) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e lejimit të kontrolleve paraeksportuese.

Neni 96

Bashkëpunimi me Drejtorinë Doganore (1) Për organizimin e kontrolleve oficiale, Agjencia dhe

Drejtoria Doganore bashkëpunojnë ndërmjet veti. (2) Drejtoria Doganore obligohet që të: 1) njoftojë Agjencinë në vendkalimin kufitar për të gjitha

dërgesat me ushqim dhe ushqim për kafshë të cilat arrijnë në pikën kufitare dhe mundëson që të gjitha dokumentet e nevojshme të jenë të arritshme për inspektorin, kurse dërgesat i liron vetëm pas përfundimit të kontrolleve nga të cilat janë marrë rezultatet e kënaqshme dhe

2) nuk lejon hyrje të dërgesave me ushqim ose ushqim për kafshë ose manipulim të tyre në magazina në zona të lira ose magazina të lira dhe magazina doganore, pa leje paraprake nga ana e Agjencisë.

(3) Nëse janë marrë ekzemplarë, Agjencia e njofton Drejtorinë Doganore dhe operatorët me ushqim dhe ushqim për kafshë dhe shënon nëse ushqimi dhe ushqimi për kafshë mund të lirohet para marrjes së rezultateve nga analiza e kryer e ekzemplarëve, me kusht që të sigurohet përcjellshmëri e dërgesës.

(4) Drejtori i Agjencisë i përcakton masat e zbatimit të këtij neni edhe atë për:

- procedurat e ushqimit dhe ushqimit për kafshë të vendosur nën kontroll doganor në pajtim me rregullat e doganës ose të kontrolluar në zonat dhe magazinat e lira,

- ushqimin e grumbulluar për ekuipazh dhe udhëtarë të mjeteve ndërkombëtare dhe ushqimin për kafshë dhe ushqimin e porositur nga vendet e largëta (nëpërmjet postës, telefonit dhe internetit),

- ushqimin për kafshë të dedikuar për kafshë të përkëdhelura ose kuaj, dhe

- ushqimin të cilin e bartin udhëtarët dhe ekuipazhi i mjeteve ndërkombëtare për transport,

- kushtet e veçanta ose përjashtimet në aspekt të territoreve të caktuara dhe

- qëllimin që të sigurohet përcjellshmëri e vendimeve nga ana e Agjencisë për ushqimin për kafshë dhe ushqimin nga vende të treta, dërgesat të cilat rrjedhin nga Republika e Maqedonisë, e që janë të kthyera nga vendi i tretë, dokumentet të cilat doemos duhet t'i shoqërojnë dërgesat kur merren ekzemplarët.

Neni 97

Certifikata për import (1) Operatorët me ushqim duhet të sigurojnë që dërgesat

me ushqim dhe ushqim për kafshë gjatë importit të shoqërohen me certifikata për import.

(2) Drejtori i Agjencisë e përcakton formularin dhe përmbajtjen e certifikatës e cila e shoqëron dërgesën gjatë importit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

Neni 98

Kushtet e përgjithshme për kontrollet oficiele gjatë importit

(1) Agjencia mund të kërkojë nga vendet e treta, të cilat kanë për qëllim të eksportojnë ushqim dhe ushqim për kafshë në Republikën e Maqedonisë, të sigurojnë informata precize dhe të azhurnuara për organizim të përgjithshëm dhe menaxhim me sistemet e sigurisë së ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

(2) Që të mund të kryhet importi në Republikën e Maqedonisë, vendi eksportues duhet të plotësojë kushte të përgjithshme dhe të veçanta.


(3) Drejtori i Agjencisë i përcakton kushtet e përgjithshme dhe të veçanta të cilat duhet t'i plotësojnë vendet e treta dhe zbatimin e parimit të ekuivalencës së importit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë në Republikën e Maqedonisë dhe mënyrën e kryerjes së kontrolleve oficiale gjatë importit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë në Republikën e Maqedonisë.

KREU III KONTROLLE OFICIELE

Neni 99

Plani shumëvjeçar i kontrollit (1) Me qëllim që të sigurohet zbatimi efikas i dispozitës

nga neni 31 paragrafi (2) i këtij ligji, rregullave nga sfera e mbrojtjes shëndetësore dhe mirëqenia e kafshëve, si dhe zbatimi efikas i kontrolleve oficiale në aspekt të higjienës së ushqimit, praktika e mirë bujqësore në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, organet kompetente përpilojnë planë të integruar shumëvjeçar kontrollues (në tekstin e mëtutjeshëm Plani kontrollues).

(2) Planin kontrollues nga paragrafi (1) i këtij neni, e miraton Qeveria e Republikës së Maqedonisë për periudhë prej pesë vitesh.

Neni 100

Parime për përgatitjen e planit kontrollues shumëvjeçar (1) Plani kontrollues përmban informata të përgjithshme

për strukturën dhe organizimin e sistemit për kontroll të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, mbrojtjen shëndetësore të kafshëve dhe mirëqenien e tyre, e në veçanti:

1) qëllimet strategjike të planit dhe përcaktimin e prioriteteve për kontroll dhe alokacion të mjeteve;

2) kategorizimin e rrezikut të aktiviteteve; 3) organet kompetente nga neni 25 i këtij ligji dhe detyrat

e tyre në të gjitha nivelet si dhe mjetet e nevojshme për zbatimin e tyre;

4) organizimin themelor dhe menaxhimin me kontrollet oficiale në të gjitha nivelet, duke përfshirë edhe kontrollet oficiale të objekteve individuale;5) sistemin e kontrollit të aplikuar në sektorë të ndryshëm dhe koordinimin ndërmjet shërbimeve të ndryshme të organeve kompetente përgjegjëse për kontrollet oficiale në to;6) kur është e mundshme, delegimin e detyrave të trupave kontrollues;

7) metodat e përcaktimit të harmonizimit me kriteret operative të theksuara në nenin 77 paragrafi (2) të këtij ligji;

8) trajnimin e personave nga neni 82 të këtij ligji, të cilët kryejnë kontrolle oficiele;

9) dokumentimin e procedurave të theksuara në këtë ligj; 10) organizmin dhe veprimin sipas planeve për masa

urgjente gjatë paraqitjes së sëmundjeve te kafshët dhe sëmundjeve alimentare, incidenteve me kontaminimin e ushqimit dhe rreziqeve tjera për shëndetin e njerëzve dhe

11) organizimin, bashkëpunimin dhe ndihmën e përbashkët me organet tjera shtetërore.

(2) Plani kontrollues mund të ndryshohet gjatë zbatimit. Ndryshimet mund të bëhen në aspekt të:

1) legjislacionit të ri; 2) dukurisë së sëmundjeve kërcënuese ose rreziqeve tjera

për shëndetin e njerëzve; 3) ndryshimeve të rëndësishme në strukturën, menaxhimin

ose punën e organit kompetent; 4) rezultateve nga kontrollet oficiele; 5) ndryshimit të drejtimeve të theksuara në nenin 101 të

këtij ligji; 6) zbulimeve shkencore; 7) rezultatit të auditit ose inspektimeve të brendshme ose

të jashtme dhe 8) përmbajtjes së raportit nga neni 102 i këtij ligji.

Neni 101 Qëllimet e planit kontrollues

(1) Gjatë përgatitjes së planit kontrollues duhet të kihet parasysh:

1) promovimi i qasjes së përhershme dhe të integruar të kontrolleve oficiale të ushqimit, ligjvënies për mbrojtjen shëndetësore dhe mirëqenien e kafshëve dhe përfshirjen e të gjitha sferave dhe të gjitha fazave nga zinxhiri i ushqimit duke përfshirë edhe importin;

2) identifikimi i prioriteteve në bazë të rrezikut dhe kritereve për kategorizimin e rrezikut nga aktivitetet e ndërmarra dhe veprimet më efektive kontrolluese;

3) identifikimi i prioriteteve tjera për procedura më efektive kontrolluese;

4) identifikimi i fazave të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit;

5) promovimi i zbatimit të praktikave më të mira në të gjitha nivelet e sistemit të kontrollit;

6) promovimi i zhvillimit të kontrolleve efektive të sistemit të përcjellshmërisë;

7) orientimi i sistemit zhvillimor për evidentimin e kontrolleve të kryera dhe rezultateve nga ato;

8) udhëzimi në zbatimin e standardeve dhe rekomandimeve të miratuara ndërkombëtare në drejtim të organizimit dhe punës së shërbimeve publike;

9) përcaktimi i kritereve për kryerjen e kontrollit të brendshëm dhe të jashtëm të theksuara në nenin 77 paragrafi (5) të këtij ligji;

10) përcaktimi i përmbajtjes së raportit vjetor dhe informatave të cilat duhet t'i përmbajë në pajtim me nenin 102 të këtij ligji dhe

11) theksimi i indikatorëve kryesorë në bazë të të cilëve do të kryhet vlerësimi i planit kontrollues shumëvjeçar.

(2) Kur është e nevojshme, drejtimet nga paragraf (1) i këtij neni mund të zëvendësohen varësisht nga analizat e bëra në bazë të raporteve të përgatitura në pajtim me nenin 102 të këtij ligji.

Neni 102

Raporti vjetor (1) Një vit me radhë nga hyrja në fuqi e planit kontrollues,

dhe çdo vit të ardhshëm, organet nga neni 26 i këtij ligji i dorëzojnë Qeverisë së Republikës së Maqedonisë raport i cili përmban:

1) të gjitha ndryshimet e kryera mbi planin kontrollues; 2) rezultatet nga kontrollet dhe auditet e zbatuara në vitin e

kaluar në bazë të dispozitave të planit kontrollues shumëvjeçar;

3) llojin dhe numrin e rasteve të identifikuara të mosharmonizimit dhe

4) aktivitetet për sigurimin e veprimit efektiv të planeve shumëvjeçare kontrolluese, duke përfshirë edhe aktivitetet e zbatuara dhe rezultatet e fituara.

(2) Duke pasur parasysh rezultatin e kontrolleve dhe informatave tjera adekuate, Agjencia në kuadër të raportit nga paragrafi (1) i këtij neni i rekomandon Qeverisë së Republikës së Maqedonisë në aspekt të:

1) mundësive për përmirësimin e sistemit të kontrollit oficial dhe auditit, duke përfshirë qëllimin, menaxhimin dhe zbatimin;

2) kontrollet e veçanta të cilat kryhen në sektorë të caktuar ose aktivitetet, pa marrë parasysh nëse ato janë përfshirë me planin kontrollues dhe

3) planet e koordinuara të dedikuara për qëllime të veçanta.

(3) Plani kontrollues ndryshohet dhe plotësohet në bazë të konkluzioneve dhe rekomandimeve të shënuara në raportin nga paragrafi (1) i këtij neni.

KREU IV

FINANCIMI I KONTROLLEVE OFICIELE

Neni 103 Parime të përgjithshme

Agjencia siguron mjete adekuate financiar dhe mjete tjera, të cilat janë të nevojshme për kryerjen e kontrolleve oficiale, në pajtim me nenin 23 të këtij ligji.

Neni 104

Kompensime (1) Për mbulimin e shpenzimeve për zbatimin e

kontrolleve oficiale paguhet kompensim. (2) Operatorët për ushqim dhe ushqim për kafshë paguajnë

kompensim për: 1) të gjitha aktivitetet dhe kontrollet oficiale të ushqimit

dhe ushqimit për kafshë i cili prodhohet dhe lëshohet në qarkullim, të përcaktuara me këtë ligj dhe

2) të gjitha aktivitetet dhe kontrollet oficiele të ushqimit dhe ushqimit për kafshë i cili importohet në Republikën e Maqedonisë, të përcaktuara me këtë ligj,

(3) Lartësinë e kompensimeve nga paragrafi (2) i këtij dhe mënyrën e pagesës e përcakton Qeveria e Republikës së Maqedonisë në bazë të shpenzimeve të nevojshme reale për realizimin e tyre, në veçanti duke marrë parasysh dispozitat nga paragrafi (5) i këtij neni.


(4) Mjetet e kompensimeve nga paragrafi (2) i këtij neni paguhen në Buxhetin e Republikës së Maqedonisë.

(5) Gjatë përcaktimit të lartësisë së kompensimeve, Qeveria e Republikës së Maqedonisë i merr parasysh;

1) llojin e biznesit dhe faktorët ekzistues të rrezikut; 2) interesin e bizneseve me shkallë të ulët të prodhimit dhe 3) metodat tradicionale të cilat shfrytëzohen për prodhim,

përpunim dhe distribuim. (6) Kur Agjencia kryen disa kontrolle oficiele njëkohësisht

në një objekt, të gjitha konsiderohen si një aktivitet dhe paguhet kompensim i vetëm.

(7) Kompensimet të cilat kanë të bëjnë me kontrollet gjatë importit i mbulon operatori ose përfaqësuesi i tij në Agjenci.

(8) Kompensimet nuk do të refundohen në mënyrë direkte ose indirekte, përveç kur janë të mbipaguara.

Neni 105

Shpenzimet e operatorit të cilat dalin nga kontrollet oficiele plotësuese

(1) Kur Agjencia do të përcaktojë mosharmonizim të caktuar nga i cili dalin kontrollet oficiale të cilat i tejkalojnë aktivitetet e rëndomta kontrolluese të Agjencisë të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të të këtij ligji, shpenzimet e shkaktuara gjatë realizimit të tyre do t'i bart operatori i ushqimit, respektivisht operatori i cili i posedon ose i ruan prodhimet në kohën kur kryhen kontrollet oficiale.

(2) Aktivitetet e Agjencisë të cilat janë jashtë kontrolleve të rëndomta ose kontrolleve të përcaktuara oficiale përfshijnë marrjen dhe analizën e ekzemplarëve, si dhe kontrolle tjera të cilat janë të nevojshme që të kontrollohet serioziteti i problemit, të verifikojë nëse janë ndërmarrë aktivitete korrigjuese, ose të zbulohet dhe/ose të përcaktohet mosharmonizimi.

(3) Lartësinë e kompensimeve nga paragrafi (1) i këtij neni dhe mënyrën e pagesës e përcakton Qeveria e Republikës së Maqedonisë në bazë të shpenzimeve reale të nevojshme për zbatimin e tyre.

KREU V

NDIHMA ADMINISTRATIVE DHE BASHKËPUNIMI NË SFERËN E USHQIMIT DHE USHQIMIT PËR KAFSHË

Neni 106

Parime të përgjithshme (1) Kur për shkak të rezultateve të fituara nga kontrollet e

kryera oficiale të ushqimit dhe ushqimit për kafshë ka nevojë që të ndërmerren masa në Republikën e Maqedonisë dhe në vend tjetër, Agjencia do të kërkojë ndihmë administrative nga organet kompetente të vendit adekuat.

(2) Agjencia do të sigurojë ndihmë administrative, me kërkesë ose sipas nevojës kur për këtë ka nevojë gjatë hulumtimit. Ndihma administrative mund të përfshijë, sipas mundësisë, pjesëmarrje në kontrollet në vendngjarje të cilat i kryejnë organet kompetente nga vendet tjera.

(3) Dispozitat nga nenet 107, 108, 109, 110 dhe 111 të këtij ligji nuk e përjashtojnë zbatimin e rregullave me të cilat përcaktohet materia për lirimin e dokumenteve të cilat janë lëndë ose janë të lidhura me procedurat gjyqësore, ose rregullave të cilat janë të orientuara drejt mbrojtjes së interesave komerciale të personave fizikë ose juridikë.

Neni 107

Trupa për lidhje (1) Agjencia është trup për ndërmjetësim i cili kryen

asistencë dhe koordinim me organet kompetente të vendeve tjera ose organizatave tjera ndërkombëtare për ndihmë administrative.

(2) Paragrafi (1) i këtij neni nuk e kufizon realizimin e kontakteve direke, shkëmbimin e informatave ose bashkëpunimin ndërmjet organeve kompetente dhe organeve kompetente të vendit tjetër.

Neni 108

Kërkimi i përkrahjes (1) Pas marrjes së kërkesës së themeluar, nga ana e

organeve kompetente të vendeve tjera, Agjencia do t'i sigurojë të gjitha informatat dhe dokumentet e nevojshme për kërkuesin dhe do t'i mundësojë që ta verifikojë harmonizimin me këtë ligj në kuadër të kompetencave të tyre. Për atë qëllim, Agjencia përgatitet për realizimin e hulumtimeve administrative të domosdoshme për grumbullimin e këtyre informatave dhe dokumenteve.

(2) Informatat dhe dokumentet e siguruara në pajtim me paragrafin (1) të këtij neni, dërgohen pa prolongim. Dokumentet mund të dërgohen si origjinale ose kopje.

(3) Me marrëveshje ndërmjet kërkuesit dhe Agjencisë, kërkuesi do të emërojë personel i cili mund të jetë i pranishëm gjatë inspektimeve administrative. Inspektimet e këtilla gjithmonë do të kryhen nga ana e personelit të Agjencisë. Personeli i kërkuesit nuk guxon, me vetiniciativë, të kryejë inspektime të cilat janë në kuadër të autorizimeve të Agjencisë. Kërkuesi ka qasje në dokumentet dhe lokalet e njëjta si Agjencia, gjatë ndërmjetësimit të tyre, me arsye të vetme që të kryhet inspektim administrativ.

(4) Kur personeli i kërkuesit është i pranishëm në Republikën e Maqedonisë, obligohet që në çdo kohë ta dëshmojë identitetin personal dhe autorizimet e tij.

Neni 109

Ndihma pa kërkesë (1) Kur Agjencia do të përcaktojë mosharmonizim dhe kur

kjo mund të ketë implikime për vend tjetër, ajo i bart konstatimet e organit kompetent nga vendi adekuat pa kërkesë paraprake dhe pa prolongim.

(2) Kur Agjencia do të informohet nga vendi tjetër për hamonizim, i cili mund të ketë implikime për Republikën e Maqedonisë, e shqyrton problemin dhe e informon vendin tjetër i cila e ka dërguar informatën për rezultatet nga inspektimi dhe për masat e ndërmarra.

Neni 110 Ndihma në rast të mosharmonizimit

(1) Nëse gjatë importit të dërgesave në Republikën e Maqedonisë, gjatë kontrollit oficial, Agjencia konstaton se dërgesat nuk janë në pajtim me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, dhe paraqesin rrezik për shëndetin e njerëzve ose kafshëve ose shkaktojnë shkelje serioze të dispozitave të këtij ligji dhe rregullave të miratuara në bazë të këtij ligji, menjëherë realizon kontakt me organin kompetent nga vendi i dërgimit.

(2) Nëse gjatë eksportit të dërgesave nga Republika e Maqedonisë, Agjencia merr informatë për mosharmonizimin e tyre me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe paraqesin rrezik për shëndetin e njerëzve ose kafshëve ose shkaktojnë shkelje serioze të këtij ligji, e hulumton rastin, i ndërmerr të gjitha masat e domosdoshme dhe e njofton organin kompetent të vendit të destinacionit për natyrën e hulumtimeve dhe kontrolleve të realizuara oficiale, vendimet e miratuara, si dhe për arsyet e miratimit të vendimeve të tilla.

Neni 111

Marrëdhënie me vende tjera (1) Nëse Agjencia merr informata nga vendi tjetër, i cili

tregon mosharmonizimin dhe/ose rrezikun për shëndetin e njerëzve dhe kafshëve, i ridërgon informatat në organet kompetente të vendeve tjera, nëse konsideron se janë në interes të tyre ose nëse ato e kërkojnë atë.

(2) Nëse vendi i tretë ndërmerr aktivitet juridik që të grumbullojë argumente për parregullsitë e veprimeve të ndërmarra, të cilat janë, ose ndoshta janë në kundërshtim me rregullat relevante për ushqim dhe ushqim për kafshë, informatat të cilat janë marrë në pajtim me këtë ligj mund të dorëzohen në atë vend, në pajtim me organin kompetent i cili i ka marrë informatat, në pajtim me ligjet pozitive të vendeve të treta për dorëzimin e të dhënave personale.

KREU VI

MASA PËR ZBATIM

Neni 112 Aktiviteti në rast të mosharmonizimit

(1) Kur Agjencia do të përcaktojë parregullsi me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, ndërmerr masa me të cilat do të sigurojë që operatori me ushqim ta evitojë mosharmonizimin. Gjatë vendimmarrjes se cilat masa të shqiptohen, Agjencia e merr parasysh natyrën e mosharmonizimit dhe të dhënat nga evidenca e parregullsive të konstatuara nga puna paraprake e operatorit me ushqim.

(2) Masat nga paragrafi (1) i këtij neni, ku është e zbatueshme, i përfshijnë:

1) urdhërimin e masave për sanim ose masave tjera të domosdoshme korrigjuese që të garantohet siguri e ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe harmonizimi me këtë ligj dhe


rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, dhe mbrojtja shëndetësore dhe mirëqenia e kafshëve;

2) kufizimin ose ndalimin për lëshim në qarkullim, import dhe eksport të ushqimit, ushqimit për kafshë dhe kafshët e gjalla;

3) mbikëqyrjen e ushqimit dhe ushqimit për kafshë dhe sipas nevojës, urdhrin për tërheqje dhe/ose asgjësimin e tij;

4) autorizimin për përdorimin e ushqimit dhe ushqimi për kafshë për dedikim tjetër të ndryshëm nga ai paraprak;

5) ndalimin për kryerjen e veprimtarisë ose mbylljen e tërë ose një pjese të objektit për periudhë të caktuar kohore;

6) tërheqjen e përkohshme ose heqjen e lejes për objektin; 7) masat e theksuara në nenin 92 paragrafët (1), (2), (3),

(4) dhe (5) të këtij ligj për dërgesa nga importi dhe 8) masa tjera për të cilat Agjencia konsideron se janë

adekuate. (3) Në rastet nga paragrafi (2) i këtij neni Agjencia

operatorit ose përfaqësuesit të tij i dorëzon: 1) aktvendim me masat e shqiptuara në pajtim me

paragrafët (1) dhe (2) të këtij neni, me sqarim për arsyet për vendim të tillë dhe

2) udhëzimi i të drejtës të ankesës në lidhje me vendimin dhe afatin për parashtrimin e ankesës.

(4) Nëse ka nevojë, Agjencia e njofton se organi kompetent i shtetit dërgues për vendimin e sjellë.

(5) Të gjitha shpenzimet të cilat dalin gjatë zbatimit të këtij neni janë në llogari të operatorit me ushqimin dhe ushqimin për kafshë.

PJESA VI

KËRKESA TË VEÇANTA PËR AKTIVITETE TË CAKTUARA ME USHQIM

Neni 113

Prodhimi primar i ushqimit për përdorim shtëpiak (1) Vetëm me përjashtim kur kafshët doemos duhet të

theren detyrimisht, therja e kafshëve jashtë thertores lejohet vetëm për përdorim shtëpiak dhe vetëm nëse:

1) Agjencia është e informuar paraprakisht për therjen e shpezëve, lepujve, gjedhëve, njëthundrakëve, derrave, dhenve dhe dhive dhe kafshët nuk tregojnë shenja të gjendjes së përkeqësuar shëndetësore, ndërsa mishi është dedikuar ekskluzivisht për përdorim personal në amvisërinë personale;

2) janë ruajtur kushtet e përcaktuara nga Ligji për mbrojtjen dhe mirëqenien të kafshëve në lidhje me trullosjen dhe therjen, si dhe masat për mbrojtjen e kafshëve nga ç'do shqetësim, dhimbje ose vuajtje; dhe

3) trupat e gjedhëve, derrave, dhenve dhe dhive janë kontrolluar pas therjes nga ana e veterinerit të autorizuar me rezultat të marrë të kënaqshëm, në mënyrë, kohë dhe vend për kryerjen e kontrollit të përcaktuar me këtë ligj.

(2) Prodhimi primar i ushqimit për përdorim shtëpiak, kur është e zbatueshme, duhet të jetë në pajtim me rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare dhe me zbatimin e parimeve të përgjithshme të praktikës së mirë higjienike dhe mirëmbajtjen e regjimit termik të ftohtë të vazhdueshëm.

(3) Në rast të rrezikut të zmadhuar nga paraqitja e sëmundjeve të njerëzve nga trihineloza ose zoonozë tjetër e cila nëpërmjet kafshëve bartet te njerëzit, drejtori i Agjencisë mund të urdhërojë therjen e detyrueshme të një lloji të caktuar të kafshëve në thertore varësisht prej zoonozës.

(4) Drejtori i Agjencisë drejtpërdrejt i përcakton mënyrën dhe kërkesat të cilat duhet të plotësohen për therjen e kafshëve jashtë thertores për konsumim personal në amvisërinë personale si dhe mënyrën e mbajtjes dhe përmbajtjes së evidencës zyrtare dhe formën dhe përmbajtjen e kërkesës për therrje jashtë thertores, dhe mënyrën e kryerjes së kontrollit.

Neni 114

Furnizimi i drejtpërdrejtë me ushqim nga prodhuesi te konsumatori i fundit ose objekti lokal i shitjes me pakicë

(1) Prodhues sipas këtij neni është cili do person fizik, duke përfshirë edhe gjahtarët, i cili kryen aktivitet dytësor për qëllime jokomerciale, në prodhimin primar të dedikuar për përdorim shtëpiak, kurse ndonjëherë edhe gjatë tepricës, për furnizim direkt, pa ose me arkëtim te konsumatorët e fundit ose te objekti lokal i shitjes me pakicë.

(2) Prodhuesit nga paragrafi (1) i këtij neni i kanë këto obligime:

1) në rast të dyshimit për sëmundje te një kafshë ose për problem gjatë prodhimit ose përpunimit të ushqimit, menjëherë ta njoftojnë Agjencinë, organin dhe ta ndërpresin përdorimin dhe furnizimin me ushqim;

2) t'i kushtojnë rëndësi periudhës së ndarjes pas aplikimit të prodhimeve veterinare-mjekësore ose biologjike dhe përdorimin e aditivëve ose premisave të medikuara në ushqimin e kafshëve;

3) të sigurojnë bashkëpunim të plotë dhe ndihmë për Agjencinë gjatë kryerjes së obligimeve të saj dhe

4) në rast të gjahtarëve: a) ta njoftojnë Agjencinë para gjahut dhe b) ta japin gjahun për kontroll në vend dhe kohë të shënuar

nga ana e Agjencisë me qëllim të marrjes së certifikatës veterinare - shëndetësore.

(3) Drejtori i Agjencisë drejtpërdrejt e përcakton mënyrën dhe kërkesat të cilat duhet të plotësohen gjatë furnizimit direkt me ushqim nga ana e prodhuesit deri te konsumatori e fundit.

Neni 115

Ushqimi me karakteristikat tradicionale (1) Me përjashtim të dispozitave të këtij ligji dhe

rregullave të miratuara në bazë të këtij ligji për regjistrim dhe lejim objekteve për operatorët me ushqim, Agjencia objekteve të cilat prodhojnë ushqim me karakteristika tradicionale mund t'u lejojë lëshime të veçanta ose të përgjithshme të kushteve të përcaktuara në nenin 43 të këtij ligji, në lidhje me:

1) lokalet ku prodhimet e tilla, varësisht nga specifikat e mjedisit të domosdoshme për zhvillimine një pjese të karakteristikave të tyre, prodhohen;

2) llojin e materialit nga të cilat janë bërë si dhe instrumentet dhe pajisjen e cila shfrytëzohet posaçërisht gjatë përgatitjes, paketimit dhe mbështjelljes së këtyre prodhimeve; dhe

3) mënyrat e prodhimit të ushqimit me karakteristika tradicionale.

(2) Drejtori i Agjencisë më afërsisht i përcakton kushtet për lokalet, materialet, instrumentet dhe pajisjen në objektet të cilat prodhojnë si dhe mënyrën e prodhimit të ushqimit me karakteristika tradicionale.

Neni 116

Masat nacionale dhe Aktiviteti i lokalizuar (1) Agjencia, duke mos i vënë në pikëpyetje realizimin e

qëllimeve përcaktuara me këtë ligj dhe dispozitat e nenit 43 të këtij ligji, mund të lejojë përjashtime nga dispozitat e këtij ligji, në rast të operatorëve të ushqimit me pakicë, me qëllim që të mundësojë zbatimin e dispozitave, duke pasur parasysh faktorët e rëndësishëm të rrezikut, me kusht që këto përjashtime të mos ndikojnë në realizimin e qëllimeve të sigurisë së ushqimit të përcaktuara me këtë ligj dhe dispozitat e miratuara në bazë të këtij ligji.

(2) Agjencia përcakton masa për përshtatjen e kërkesave të përgjithshme dhe të veçanta të përcaktuara për higjienën e ushqimit në cilën do fazë të prodhimtarisë, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit.

(3) Qëllimi i masave nga paragrafi (2) i këtij neni është: - mundësimi i vazhdimit të zbatimit të metodave

tradicionale në çdo fazë të prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit ose

- mundësimi i punës operatorëve me ushqim për kafshë të cilat gjenden në rajonin në të cilin ekzistojnë kufizime të veçanta gjeografike ose ekonomike.

(4) Operatorët me ushqim nga paragrafi (3) alineja 2 e këtij neni mund t'i lëshojnë në qarkullim prodhimet e tyre si aktivitet të lokalizuar.

(5) Drejtori i Agjencisë më afërsisht i përcakton lëshimet nga paragrafi (1) i këtij neni dhe kushtet dhe kërkesat të cilat duhet t'i plotësojnë operatorët për ushqim nga paragrafi (3) i këtij neni, si dhe kërkesat e përgjithshme dhe të veçanta për aktivitetin e lokalizuar të operatorëve për ushqim dhe kërkesat e përgjithshme dhe të veçanta për aplikimin e metodave tradicionale të prodhimtarisë, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit.

Neni 117

Kualiteti i ushqimit (1) Operatorët me ushqim mund të prodhojnë dhe të

lëshojnë në qarkullim vetëm ushqim i cili i plotëson kërkesat e përcaktuara për kualitet.

(2) Me përjashtim nga paragrafi (1) i këtij neni, operatori me ushqim mund ta lëshojë në qarkullim ushqimin i cili nuk i plotëson kërkesat e përcaktuara për kualitet, me kusht që të mos jenë ndryshuar cilësitë karakteristike të llojit të caktuar të ushqimit, ushqimi t'i përgjigjet kërkesave të përcaktuara për rregullshmëri shëndetësore dhe shënim të ushqimit dhe është


shënuar në mënyrë adekuate se me cilat lëshime ka të bëjë ai lloj i ushqimit.

(3) Drejtori i Agjencisë më afërsisht i përcakton kërkesat në lidhje me kualitetin e ushqimit, nëse materia për kualitet të ushqimit për kafshë nuk është rregulluar me ligjin për kualitet të prodhimeve bujqësore:

- klasifikim, kategorizim dhe emra të ushqimit, - karakteristika fizike, kimike, fiziko-kimike dhe të

senzorit dhe përbërje e ushqimit në aspekt të kualitetit, - karakteristika fiziko-kimike dhe të senzorit dhe lloji dhe

sasia e lëndëve të para, aditivëve dhe materieve tjera të cilat përdoren në prodhimin dhe përpunimin e ushqimit në aspekt të kualitetit,

- metodat e marrjes së mostrave dhe metodat analitike të kontrollit të kualitetit të ushqimit dhe

- kërkesat e veçanta për paketim dhe shënim të ushqimit në lidhje me kualitetin dhe origjinën e ushqimit me orgjinë shtazore.

PJESA VII

MBIKËQYRJA

Neni 118 (1) Mbikëqyrjen mbi zbatimin e këtij ligji dhe dispozitat e

veçanta të miratuara në bazë të këtij ligji e kryen Agjencia. (2) Mbikëqyrjen inspektuese nga paragrafi (1) i këtij neni

e kryen Agjencia për Ushqim dhe Veterinari nëpërmjet inspektorëve shtetërorë për ushqim dhe veterinerëve oficialë, Inspektorati Shtetëror për Bujqësi, nëpërmjet inspektorëve shtetërorë për bujqësi dhe inspektorëve shtetërorë fitosanitarë.

(3) Inspektor shtetëror për ushqim mund të emërohet personi i cili krahas kushteve të përgjithshme të përcaktuara me dispozitat për nëpunës shtetërorë, ka kryer arsim të lartë nga sfera e mjekësisë, mjekësisë veterinare, shkencave bujqësore, biologjisë, teknologjisë së ushqimit dhe bioteknologjisë.

(4) Inspektorët e theksuar në paragrafin (2) të këtij neni, cilësinë e tyre zyrtare e dëshmojnë me legjitimacion.

(5) Drejtori i Agjencisë e përcakton formën dhe përmbajtjen, si dhe mënyrën e lëshimit dhe heqjes së legjitimacionit.

Neni 119

(1) Agjencia është organ kompetent për koordinim të legjislacionit dhe sistemeve kontrolluese për çështjet nga sfera e sigurisë së ushqimit dhe ushqimit për kafshë ndërmjet institucioneve kompetente në Republikën e Maqedonisë, si dhe për komunikim me institucionet e Unionit Evropian nga sfera e sigurisë së ushqimit, ushqimit për kafshë, politikës veterinare dhe fitosanitare.

Neni 120

Struktura organizative për komunikim dhe bashkëpunim me EFSA-n dhe Kodeksin alimentarius

(1) Qeveria e Republikës së Maqedonisë dhe organet kompetente vendosin struktura organizative adekuate për komunikim dhe bashkëpunim me EFSA-n dhe Kodeksin alimentarius.

(2) Agjencia është pikë kontaktuese me EFSA-n dhe Kodeksin alimentarius.

(3) Strukturat organizative nga paragrafi (1) i këtij neni japin këshilla shkencore dhe përkrahje shkencore dhe teknike në lidhje me politikën në sfera të cilat kanë ndikim direkt ose indirekt mbi sigurinë e ushqimit dhe ushqimit për kafshë. Strukturat organizative japin informata të pavarura për të gjitha problemet nga sferat e lartpërmendura dhe bartin informata për rrezikun.

(4) Struktura organizative përbëhet nga përfaqësuesit e institucioneve arsimore shkencore dhe institucioneve publike shëndetësore, nga sferat relevante të sigurisë së ushqimit dhe ushqimit për kafshë.

(5) Qeveria e Republikës së Maqedonisë i emëron institucionet nacionale të cilat janë përfshirë në strukturat organizative nga paragrafi (1) i këtij neni.

(6) Qeveria e Republikës së Maqedonisë e përcakton mënyrën e punës së strukturave organizative nga paragrafi (1) i këtij neni.

Neni 121

Autorizimi i inspektorit për ushqim Në bazë të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë

të këtij ligji inspektori shtetëror për ushqim ka të drejtë dhe obligim që të:

1) kërkojë informata dhe dokumente origjinale të cilat kanë të bëjnë me prodhimin dhe qarkullimin në kontroll, kurse për formimin e dosjes personale mbikëqyrje dhe kopje të dokumenteve;

2) kryejë kontroll në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit te Operatorët me ushqim;

3) kryejë kontroll të prodhimit dhe materialeve të cilat vijnë në kontakt me ushqimin në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit;

4) kryejë kontroll dhe të lejojë import të ushqim me origjinë joshtazore dhe të prodhimeve dhe materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin;

5) marrë ekzemplarë për analiza dhe ekzaminime laboratorike;

6) urdhërojë masa për largimin e mangësive të përcaktuara;

7) ndalojë përdorimin e objektit dhe pajisjes për prodhim dhe qarkullim ose nj pjese të tyre në rastet e mosrespektimit të standardeve dhe kërkesave të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të tij;

8) ndalojë prodhimin dhe qarkullimin e ushqimit që paraqet rrezik për shëndetin e njerëzve;

9) urdhërojë asgjësim ose asgjësim të ushqimit i cili nuk është i sigurt;

10) urdhërojë largim të personave në prodhimin dhe qarkullimin e ushqimit për të cilët është përcaktuar se janë bartës të sëmundjeve ngjitëse të cilat barten nëpërmjet ushqimit;

11) ndërmarrë edhe masa tjera për mbrojtjen e shëndetit të njerëzve nga ushqimi i pasigurt;

12) miratojë vendim në procedurë administrative dhe 13) në rast kur do të konstatohet ekzistimi i rrezikut të

drejtpërdrejtë për jetën dhe shëndetin e njerëzve, lëshon urdhër me gojë për mënjanimin urgjent dhe të paprolonguar të mangësive të përcaktuara, e cila konstatohet me procesverbal. Në këtë rast, inspektori miraton vendim me shkrim në afat prej 48 orësh nga lëshimi i urdhrit me gojë.

Neni 122

Autorizimet e veterinerit oficiel Në bazë të këtij ligji dhe rregullave të miratuara në bazë të

këtij ligji veterineri oficial si inspektor shtetëror i veterinarisë, me detyrë zyrtare dhe veterineri i autorizuar në bazë të marrëveshjes, kanë të drejtë dhe detyrë që të:

1) kërkon informata dhe dokumente origjinale që kanë të bëjnë me prodhimin dhe qarkullimin ]në kontroll, kurse për formimin e dosjes personale mbikëqyrje dhe kopje të dokumenteve;

2) kryen kontroll në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit te operatorët me ushqim;

3) kryen kontrollin e prodhimeve dhe materialeve të cilat vijnë në kontakt me ushqimin në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit;

4) kryen kontroll dhe e lejon importin e ushqimit me prejardhje shtazore dhe ushqimit për kafshë;

5) merr ekzemplarë për analiza dhe ekzaminime laboratorike;

6) urdhëron masa për shmangien e mangësive të konstatuara;

7) ndalon përdorimin e objekteve dhe pajisjes për prodhim dhe qarkullim ose një pjese të tyre në rast të mos respektimit të standardeve dhe kërkesave të këtij ligji dhe rregullave të miratuara në bazë të tij;

8) ndalon prodhimin dhe qarkullimin e ushqimit që paraqet rrezik për shëndetin e njerëzve;

9) urdhëron asgjësimin ose asgjëson ushqim që nuk është i sigurt;

10) urdhëron heqjen e personave nga prodhimi dhe qarkullimi i ushqimit për të cilët është konstatuar se janë bartës të sëmundjeve ngjitëse të cilat barten nëpërmjet ushqimit;

11) ndërmerr edhe masa tjera për mbrojtjen e shëndetit të njerëzve nga rreziku i ushqimit të pasigurt;12) miraton vendime në procedurë administrative;

13) në rast kur do të vërtetohet ekzistimi i rrezikut të drejtpërdrejtë mbi jetën dhe shëndetin e njerëzve jep urdhër me gojë për shmangien urgjente dhe të pa prolonguar të mangësive të caktuara, e cila konstatohet me procesverbal.Në këtë rast miraton vendim me shkrim në afat prej 58 orëve nga dhënia e urdhrit me gojë;

14) kanë qasje të lirë në lokalet afariste, stabilimentet, vendet për rritje, objektet dhe mjetet transportuese, si dhe në


evidencë dhe dokumentacion, duke përfshirë edhe bazat elektronike të të dhënave në lidhje me lëndën e inspektimit;

15) marrin ekzemplarë nga kafshë të gjalla, kurse në rast kur kjo është e nevojshme ta mbysin kafshën për shkak të marrjes së ekzemplarëve, si dhe të marrin ekzemplarë nga prodhime, nusprodhime me prejardhje shtazore dhe ushqim për kafshë për ekzaminime laboratorike dhe të ndalojnë lëvizjen e kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore dhe ushqim të kafshëve deri në marrjen e rezultateve përfundimtare nga ekzemplarët e marrë;

16) kryejnë inspektimin e kafshëve, kryejnë inspektimin e prodhimeve, ushqimit për kafshë, lëndëve dhe ujit i cili përdoret për pije te kafshët në pajtim me dispozitat e këtij ligji me ligj tjetër nga sfera e shëndetësisë veterinare;

17) kryejnë inspektimin e lokaleve, stabilimenteve, vendeve të rritjes, objekteve dhe mjeteve transportuese, si dhe të procedurave dhe pajisjes e cila përdoret për prodhimin, përpunimin, magazinimin, manipulimin, transportin, dhe lëshimin në qarkullim të kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë, sendeve dhe ujit që përdoret për pije nga kafshët në pajtim me dispozitat e këtij ligji dhe ligj tjetër nga sfera e shëndetësisë veterinare;

18) kryejnë kontroll shëndetësor të kafshëve, prodhimeve, dhe nusprodhimeve me prejardhje shtazore, preparateve veterinare - mjekësore, ushqimit për kafshë, sendeve dhe ujit që përdoret për pirje nga kafshët, marrin dhe dërgojnë ekzemplarë për ekzaminime laboratorike në laboratorë referentë;

19) kryejnë mbikëqyrje sistematike të prodhimeve dhe nusprodhimeve me prejardhje shtazore, preparateve veterinare - mjekësore, ushqimit për kafshë, sendeve dhe ujit që përdoret për pije nga kafshët dhe ujit në procesin e prodhimit të ushqimit me prejardhje shtazore, si dhe prezencës së materieve të dëmshme;

20) organizojnë dhe kryejnë mbikëqyrje të dezinfekcionit të automjeteve, lokaleve dhe pajisjeve ndërsa ku është e nevojshme, në magazinat doganore, magazinat e lira, zonat e lira në brendinë e vendit;

21) ndalojnë prodhimin, qarkullimin dhe përdorimin e ushqimit për kafshë dhe ujit për pije për kaeshë, nëse përmbajnë baktere patogjene dhe materie të dëmshme për shëndetin e njerëzve dhe kafshëve;

22) ndalojnë ngarkimin, stërngarkimin dhe shkarkimin e kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë dhe sendeve, nëse nuk i përmbushin kushtet e përcaktuara me këtë dhe ligj tjetër;

23) ndalojnë përdorimin e automjeteve për transport të kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë dhe sendeve, nëse nuk i përmbushin kushtet e përcaktuara me këtë dhe ligj tjetër;

24) ndalojnë përdorimin e stallave dhe objekteve të tjera për ruajtjen dhe rritjen e kafshëve, dhe objekteve për ngarkim, stërngarkim dhe shkarkim të kafshëve, nëse nuk i përmbushin kushtet e përcaktuara me këtë dhe ligj tjetër;

25) ndalojnë therjen e kafshëve, grumbullimin dhe përpunimin e lëndëve të para për prodhimtari dhe prodhime me prejardhje shtazore, nëse nuk i përmbushin kushtet e përcaktuara me këtë ligj dhe me ligj tjetër;

26) ndalojnë qarkullimin dhe përdorimin e prodhimeve dhe nusprodhimeve me prejardhje shtazore nëpërmjet të cilave mund të bartet sëmundje prej kafshëve te njeriu;

27) ndalojnë dhënien e certifikatës shëndetësore veterinare të kafshëve nëse paraqitet sëmundje ngjitëse ose dyshim i sëmundjes ngjitëse, ose nëse kafsha vjen nga zona me gjendje të paqartë epizootiologjike;

28) nëse gjatë kryerjes së mbikëqyrjes zyrtare konstatojnë se certifikata shëndetësore-veterinare ose dokumentet tjera përcjellëse që e shoqërojnë dërgesën e kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë ose sendeve janë me mangësi, të paplota ose janë të falsifikuara, ose dërgesa është nga zona me gjendje të panjohur epizootiologjike, do të urdhërojnë:

- vënien e kafshëve në karantinë në vend për ruajte për periudhë dhe në kushte të caktuara nga inspektori, dhe

- nëse në moment nuk ka kushte për karantinë ndërsa nuk ekziston shkak për ndalimin e therjes së atyre kafshëve, kafshët të dërgohen për therje në thertoren më të afërt;

29) ndalojnë përkohësisht prodhimin, përpunimin dhe vënien në qarkullim të prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë dhe sendeve dhe marrjen e ekzemplarëve të tyre;

30) marrin dhe asgjësojnë prodhime, nusprodhime me prejardhje shtazore, ushqim për kafshë dhe sende të cilat paraqesin rrezik për shëndetin e kafshëve dhe shëndetësinë publike, ose për të cilët certifikata shëndetësore-veterinare është e parregullt ose jokomplete;

31) urdhërojnë mënjanimin e parregullsive në prodhimin, përpunimin dhe magazinimin, manipulimin dhe qarkullimin e kafshëve, prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore dhe ushqimit për kafshë;

32) ndalojnë përdorimin e lokaleve, pajisjeve dhe stabilimenteve për prodhim dhe qarkullim të ushqimit me prejardhje shtazore;

33) marrin ekzemplarë të prodhimeve, nusprodhimeve me prejardhje shtazore, ushqimit për kafshë dhe shtesave, ujit për pije për kafshë, me qëllim që të përcaktohet nëse janë në përputhshmëri me dispozitat;

34) grumbullojnë të dhëna dhe raporte nga personat përgjegjës, dëshmitarët, personat ekspertë dhe personat tjerë, nëse kjo është e nevojshme;

35) urdhërojnë ndërmarrjen e masave për mbrojtjen dhe mirëqenien e kafshëve në përputhshmëri me këtë ose me ligj tjetër nga sfera e shëndetësisë veterinare;

36) kryejnë mbikëqyrje të prodhimeve dhe nusprodhimeve me prejardhje shtazore në magazina në zonat e lira, magazinat e lira dhe magazinat doganore;

37) paguajnë kompensime për shërbimet veterinare në përputhshmëri me këtë ligj;

38) kryejnë edhe punë të tjera të përcaktuara me këtë dhe me ligj tjetër dhe

39) veterineri zyrtar dhe veterineri i autorizuar ndërmarrin edhe masa të tjera për të cilat janë të autorizuar në përputhshmëri me dispozitat nacionale nga sfera e shëndetësisë veterinare.

Neni 123

Autorizimet e inspektorit shtetëror për bujqësi dhe inspektorit shtetëror fitosanitar

(1) Në bazë të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji inspektori shtetëror për bujqësi ka të drejtë dhe obligim të:

1) kryej kontroll të prodhimtarisë primare bujqësore dhe operacioneve përcjellëse të prodhimtarisë primare për ushqimin me prejardhje bimore dhe ushqimin për kafshë;

2) kryej kontroll të procedurave të praktikës së mirë bujqësore (GAP);

3) të marrë ekzemplarë nga ushqimi për kafshë për kontrollim të kualitetit dhe nga ushqimi me prejardhje bimore në kuadër të prodhimtarisë primare dhe operacioneve përcjellëse të prodhimtarisë primare për kontrollimin e sigurisë së tij nëse ekziston dyshimi;

4) ndalojë përdorimin e ushqimit me prejardhje bimore në prodhimtarinë primare dhe operacionet përcjellëse të prodhimtarisë primare;

5) urdhërojë masa adekuate, nëse analizat zyrtare tregojnë rezultate pozitive;

6) të marrë dhe urdhërojë asgjësimin e ushqimit me prejardhje bimore dhe ushqimit për kafshë në prodhimtarinë primare dhe operacionet përcjellëse të prodhimtarisë primare dhe nëse ai është i pasigurt; dhe

7) inspektori shtetëror për bujqësi dhe inspektori shtetëror fitosanitar ndërmarrin edhe masa të tjera për të cilat janë të autorizuar në pajtim me Ligjin për inspektoratin shtetëror për bujqësi.

(2) Në bazë të këtij ligji dhe dispozitave të miratuara në bazë të këtij ligji inspektori shtetëror fitosanitar ka të drejtë dhe obligim të veprojë në pajtim me këtë ligj dhe Ligjin për shëndetin e bimëve si dhe dispozitat e përafërta të miratuara në bazë të këtij ligji.

Neni 124

Procesverbali (1) Për veprimet zyrtare gjatë mbikëqyrjes inspektuese

inspektori obligohet që të përpilojë procesverbal në të cilin futet konstatimi për gjendjen e vërtetuar faktike.

(2) Procesverbalin e nënshkruajnë personat të cilët marrin pjesë në procedurën e mbikëqyrjes inspektuese.

Neni 125

Konfiskim i përkohshëm (1) Inspektori përkohësisht mund ta konfiskojë

ushqimin, sendet, mjetet, prodhimet, bimët, kafshët dhe dokumentet.


(2) Për ushqimin, sendet, mjetet, prodhimet, bimët, kafshët dhe dokumentet e konfiskuara, inspektori lëshon vërtetim për sendet e konfiskuara përkohësisht.

(3) Inspektori obligohet që dokumentacionin ta kthejë sa më shpejtë që të jetë e mundur, por jo më vonë se tre ditë duke llogaritur nga dita e marrjes, si dhe prodhimet për të cilat është siguruar dokumentacion përkatës.

(4) Kur ushqimi, sendet, mjetet, prodhimet, bimët dhe kafshët e konfiskuara janë nga persona të panjohur, inspektori mund t’i shesë ose asgjësojë me komision. Komisionin e formon Drejtori i Agjencisë . Mjetet e marra nga shitja janë të dedikuara për Buxhetin e Republikës së Maqedonisë.

(5) Formën dhe përmbajtjen e vërtetimit për konfiskimin e përkohshëm të ushqimit, sendeve, mjeteve, prodhimeve, kafshëve si dhe lartësinë minimale të vlerës së ushqimit, sendeve, mjeteve, prodhimeve, bimëve dhe kafshëve të marra të cilat janë lëndë e shitjes, e përcakton Drejtori i Agjencisë.

Neni 126

Shpenzime për kryerjen e mbikëqyrjes inspektuese (1) Shpenzimet të cilat janë të domosdoshme për zbulimin

e kryerësve të kundërvajtjeve, si dhe të transporti të ushqimit, sendeve, mjeteve, prodhimeve, bimëve, kafshëve të marra dhe të tjera të cilat paraqesin lëndë të kundërvajtjes, janë në llogari të Agjencisë, përkatësisht Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave.

(2) Për arsyetimin e lartësisë së shpenzimeve nga paragrafi (1) i këtij neni, është e nevojshme që inspektori paraprakisht të marrë leje nga drejtori i Agjencisë përkatësisht Inspektorati Shtetëror për Inspeksion Bujqësor.

Neni 127

Aktvendimi (1) Nëse inspektori gjatë kryerjes së mbikëqyrjes

inspektuese në pajtim me nenet 121, 122 dhe 123 të këtij ligji, përcakton shkelje të dispozitave të këtij ligji dhe rregullave të këtij ligji, lëshon aktvendim me shkrim me të cilin urdhëron që të eliminohen parregullsitë në afat të caktuar.

(2) Kundër aktvendimit të inspektorit nga paragrafi (1) i këtij neni mund t'i deklarohet ankesë drejtorit të Agjencisë përkatësisht ministrit të Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave në afat prej tetë ditësh nga dita e pranimit të aktvendimit. Ankesa e shprehur kundër aktvendimit nuk e prolongon zbatimin.

(3) Personi juridik ose fizik nga paragrafi (1) i këtij neni obligohet që t'i mënjanojë parregullsitë e konstatuara të përcaktuara me aktvendimin.

(4) Me përjashtim të paragrafit (1) të këtij neni në raste të jashtëzakonshme urgjente, për mbrojtje ose pengim të rrezikut për shëndetin e njerëzve dhe kafshëve, inspektori mund të japë urdhër me gojë, ndërsa më së voni në afat prej tre ditësh nga dita e dhënies së urdhëresës me gojë obligohet që të lëshojë aktvendim me shkrim.

(5) Në raste urgjente kur ekziston rrezik për shëndetin e njerëzve dhe kafshëve, inspektori ka të drejtë që, pa praninë e personit të autorizuar të personit juridik ose personit fizik puna e të cilit, përkatësisht lokalet, objektet dhe pajisja janë lëndë e inspektimit, menjëherë të lëshojë aktvendim në bazë të rezultateve nga kontrolli i realizuar.

Neni 128

Kërkesë dhe fletëparaqitje (1) Nëse personi juridik ose fizik nga neni 127 nuk vepron

sipas detyrave, inspektori obligohet që të parashtrojë kërkesë për ngritjen e procedurës për kundërvajtje.

(2) Në rast se ekziston dyshim bazë se është kryer vepër penale, inspektori obligohet që të parashtrojë fletëparaqitje për ngritjen e procedurës penale.

Neni 129

Procedura për edukim (1) Nëse gjatë kryerjes së mbikëqyrjes inspektuese

inspektori konstaton se është kryer parregullsi nga neni 131 dhe 132 të këtij ligji, obligohet që të përpilojë procesverbal në të cilin do ta përcaktojë parregullsinë e kryer duke bërë me dije për mënjanimin e parregullsisë së caktuar në afat prej tetë ditësh dhe me dorëzim të njëkohshëm të thirrjes për zbatimin e edukimit të personit ose subjektit ku është konstatuar parregullsia gjatë kryerjes së mbikëqyrjes inspektuese.

(2) Formën dhe përmbajtjen e thirrjes për edukim, si dhe mënyrën e zbatimit të edukimit e përcakton Drejtori i Agjencisë.

(3) Edukimin e organizon dhe realizon Agjencia, në afat jo më të gjatë se 8 ditë nga dita e kryerjes së mbikëqyrjes inspektuese.

(4) Edukimi mund të realizohet për më shumë parregullsi të njëjta ose të ngjashme të përcaktuara për një ose më shumë subjekte.

(5) Nëse në terminin e caktuar personi ose subjekti për të cilin realizohet edukimi nuk paraqitet në edukim, do të konsiderohet se edukimi është realizuar.

(6) Nëse personi ose subjekti për të cilin realizohet edukimi paraqitet në edukimin e caktuar dhe e kryen atë, do të konsiderohet se është edukuar në lidhje me parregullsinë e përcaktuar.

(7) Nëse personi i autorizuar gjatë kryerjes së mbikëqyrjes kontrolluese përcakton se janë mënjanuar parregullsitë nga paragrafi (1) i këtij neni, miraton konkluzion me të cilin e ndërpret procedurën e mbikëqyrjes inspektuese.

(8) Nëse personi i autorizuar gjatë kryerjes së mbikëqyrjes kontrolluese përcakton se nuk janë mënjanuar parregullsitë e përcaktuara nga paragrafi (1) i këtij neni, parashtron kërkesë për ngritjen e procedurës për kundërvajtje.

(9) Agjencia mban evidencë për edukimin e realizuar në mënyrë të përcaktuar nga drejtori i Agjencisë.

PJESA VIII BARAZIMI

Neni 130

Procedura për barazim (1) Për kundërvajtjet e përcaktuara me këtë ligj, inspektori

obligohe që kryerësit të kundërvajtjes t'i ofrojë procedurë për barazim para se të parashtrojë kërkesë për ngritjen e procedurës për kundërvajtje.

(2) Kur kryerësi i kundërvajtjes pajtohet për ngritjen e procedurës për barazim, pajtimi shënohet në procesverbal.

(3) Në procesverbal përcaktohet mënyra në të cilën do të mënjanohen pasojat e dëmshme të kundërvajtjes, si dhe mënyra e tejkalimit të pasojave të kundërvajtjes së kryer.

(4) Inspektori në procedurën për barazim kryerësit të kundërvajtjes bligohet që t'i japë urdhërpagesë.

(5) Nëse kryerësi e pranon urdhërpagesën, atë duhet ta nënshkruajë. Pranimi i urdhërpagesës nga kryerësi i kundërvajtjes shënohet në procesverbal.

(6) Kur si kryerës i kundërvajtjes paraqitet personi juridik, procesverbalin dhe urdhërpagesën e nënshkruan personi zyrtar, përkatësisht personi përgjegjës i cili është gjendur në vend ngjarje gjatë mbikëqyrjes inspektuese ose person tjetër zyrtar ose person përgjegjës i cili ka deklaruar se ka të drejtë ta nënshkruajë procesverbalin dhe ta pranojë urdhërpagesën.

(7) Deklarata nga paragrafi (6) i këtij neni shënohet në procesverbal.

(8) Inspektori obligohet që të mbajë evidencë për procedurat e ngritura për barazim dhe për rezultatin e tyre.

PJESA IX

DISPOZITAT PËR KUNDËRVAJTJE

Neni 131 Gjobë në shumë prej 500 eurosh në kundërvlerë me denarë

do t'i shqiptohet për kundërvajtje personit fizik në rast kur: 1) nuk është i regjistruar në Agjenci dhe nuk i përmbush

rregullat nga sfera e shëndetësisë veterinare (neni 65 paragrafi (1) pika 1);

2) pranon kafshë koha e ndarjes në prodhime të aplikueshme mjeksëore veterinare e të cilave nuk është respektuar (neni 65 paragrafi (1) pika 2 nënpika a));

3) fut kafshë ose prodhime me prejardhje shtazore të cilët përmbajnë rezidui që e tejkalojnë nivelin e lejuar dhe gjurmët nga substancat e ndaluara ose prodhimet (neni 65 paragrafi (1) pika 2 nënpika b));

4) nuk u përmbahet afateve të caktuara për karencë gjatë përdorimit të preparateve veterinare mjekësore të cilat mund të barten në ushqim prej prodhimeve me prejardhje shtazore (neni 65 paragrafi (3));

5) rrjedhimisht nuk azhurnon dhe nuk mban evidencë për aplikimin e preparateve veterinare mjekësore dhe ushqimit të medikuar për kafshë që janë në pronësi të tij prodhimet e të cilit janë të dedikuar për ushqimin e njerëzve (neni 64 paragrafi (4));

6) dërgon në therje kafshë të dedikuara për therje, pa dokument të pronarit/ prodhuesit se kafshët nuk janë trajtuar me substanca të ndaluara ose të palejuara, ndërsa në rast të


trajtimit me preparate veterinare mjekësore se ka kaluar koha e karencës (neni 65 paragrafi (5));

7) lëshon në qarkullim prodhimet me prejardhje shtazore që janë të dedikuara për ushqimin e njerëzve, të cilët përmbajnë ose përmbajnë në sasi më të larta se të lejuarat rezidui ose kontaminentë që janë të dëmshëm për shëndetin e njerëzve (neni 65 paragrafi (6));

8) menjëherë nuk e njofton Agjencinë për ekzistimin e dyshimit të sëmundjes te kafsha ose për problem gjatë prodhimit ose përpunimit të ushqimit dhe menjëherë nuk e ndërpret përdorimin dhe furnizimin me ushqim (neni 114 paragrafi (2) pika 1));

9) nuk e respekton periudhën e ndarjes për aplikimin e prodhimeve veterinare-mjekësore pse biologjike dhe përdorimin e aditivëve ose përzierjeve të medikuara në ushqimin për kafshë (neni 114 paragrafi (2) pika 2));

10) nuk i ndihmon organit kompetent gjatë kryerjes së obligimeve të veta (neni 114 paragrafi (2) pika 3);

11) ther kafshë jashtë thertores pa e informuar paraprakisht organin kompetent dhe pa i respektuar rregullat për gjendje të mirë të kafshëve (neni 113 paragrafi (1));

12) nuk e njofton organin kompetent para gjahut dhe nuk e jep në kontroll në kohë dhe vend të caktuar nga organi kompetent për marrjen e certifikatës veterinere shëndetësore (neni 114 paragrafi (2) pika 4)); dhe

13) lëshojnë në qarkullim prodhimet e veta jashtë përjashtimeve për aktivitet lokal (neni 116 paragrafi (4)).

Neni 132

(1) Gjobë në shumë prej 2 000 eurosh në kundërvlerë me denarë do t'i shqiptohet për kundërvajtje personit juridik, nëse:

1) lëshon në qarkullim ushqim për kafshë që nuk është i sigurtë ose e shfrytëzon atë për ushqimin e kafshëve të dedikuara për prodhimin e ushqimit (neni 28 paragrafi (1));

2) nëse paketimi i ushqimit i dedikuar për lëshim në qarkullim është shënuar në mënyrën që nuk është lehtë e kuptueshme (neni 29 paragrafi (2)).

3) shënon dhe reklamon ushqimin me të dhëna të cilat sugjerojnë në veti mjekuese të lidhura me preventivën ose mjekimin e sëmundjeve, potencimin e vetive specifike të ushqimit të cilat janë të ngjashme me ushqime tjera me kualitet të njëjtë, si dhe përdorimin e fotografive, vizatimeve, shenjave, shprehjeve dhe teksteve që konsumatorin do të mund ta futin në huti në pikëpamje të identitetit të prodhimit, prejardhjes, përbërjes, cilësisë, dedikimit dhe rolit të prodhimit (neni 30 paragrafi (1));

4) reklamon ushqim në kundërshtim me nenin 30 paragrafi (2) të këtij ligji;

5) nuk i përmbush kërkesat nga rregullat për ushqim dhe ushqim për kafshë (neni 31 paragrafi (1));

6) nuk ka vendosur sistem të procedurave që mundësojnë të identifikohet çdo person fizik ose juridik prej të cilit janë furnizuar me ushqim, ushqim për kafshë, kafshë të dedikuara për prodhimin e ushqimit ose çdo substancë e dedikuar të jetë ose që pritet të futet në ushqim ose ushqim për kafshë (neni 32 paragrafi (2));

7) nuk ka vendosur sistem të procedurave që mundësojnë identifikim të bizneseve me ushqim që i furnizojnë (neni 32 paragrafi (3));

8) në mënyrë jo adekuate e shënon ushqimin ose ushqimin për kafshë (neni 32 paragrafi (4));

9) nuk siguron përmbushje të kërkesave për sigurinë e ushqimit të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji në të gjitha fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit nën kontroll të tyre (neni 43);

10) nuk i përmbush kërkesat e përgjithshme për prodhim primar dhe kërkesat e posaçme higjienike të dhëna në këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 44 paragrafi (1));

11) nuk vendos, implementon dhe mban procedurë të përhershme ose procedura të bazuara në analizave të rrezikut dhe pika kritike kontrolluese, përkatësisht principe HACCP (neni 45 paragrafi (1));

12) nuk e kontrollon procedurën dhe nuk bën ndryshime adekuate kur bëhen çfarë do ndryshimesh të prodhimit, procesit ose ç'farë do hapi (neni 45 paragrafi (3));

13) nuk bashkëngjisin për Agjencinë dëshmi për harmonizimin me nenin 45 paragrafi (1) në mënyrën në të cilën kërkon Agjencia, duke pasur parasysh natyrën dhe madhësinë e biznesit me ushqim (neni 45 paragrafi (5) pika 1));

14) nuk siguron azhurnim të rregullt të të gjitha dokumenteve që e përshkruajnë procedurën e zhvilluar në pajtim me nenin 45 paragrafët (1), (2), (3) dhe (4) të këtij ligji (neni 45 paragrafi (5) pika 2));

15) nuk i ruajnë të gjitha dokumentet dhe evidencën në periudhë kohore prej dy vitesh, përveç në rastet kur për shkak të natyrës së ushqimit periudha kohore është më e gjatë (neni 45 paragrafi (5) pika 3);

16) nuk e informon Agjencinë në mënyrë të përcaktuar nga ana e Agjencisë, për çdo objekt nën kontroll të tij në të cilin kryhet cila do fazë e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit në lidhje me regjistrimin e objekteve (neni 48 paragrafi (3));

17) nuk siguron së paku një vizitë në vend ngjarje nga ana e Agjencisë para lejimit të objektit (neni 48 paragrafi (4));

18) kryen aktivitete në objekt që është lëndë e lejes pa pëlqimin e dhënë paraprakisht nga ana e organit kompetent ose në rast të lejes së përkohshme të objektit (neni 48 paragrafi (5) pikat 1 dhe 2));

19) nuk e ndërpret punën pasi që Agjencia e ka shlyer objektin nga regjistri ose e ka hequr lejen për kryerjen e veprimtarisë (neni 52 paragrafi (3));

20) prodhon shtesat e ushqimit, ushqimit për përdorim të posaçëm nutritiv dhe ushqimin e prodhuar me teknologji inovuese pa lejen e dhënë paraprake nga ana e Agjencisë (neni 54 paragrafi (1));

21) prodhon ushqim me përdorimin e rrezatim jonizues ose ushqim të fituar me organizma gjenetik të modifikuar pa leje paraprake nga ana e Agjencisë (neni 55 paragrafi (1));

22) lëshojnë në qarkullim ushqim të ngrirë shpejtë pa i përmbushur kërkesat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 57 paragrafi (4));

23) transporton dërgesë të ushqimit me prejardhje shtazore pa shoqërim të dokumentit komercial, ndërsa në rast kur është përcaktuar me ligj dhe me certifikatë veterinare shëndetësore përkatësisht dokument tjetër të dhënë nga veterineri oficial (neni 61 paragrafi (2));

24) nuk i grupon prodhimet në aq dërgesa sa ka vende në destinacion, me ç'rast çdo dërgesë duhet të jetë e shoqëruar me dokument nga neni 61 paragrafi (2) të këtij ligji (neni 61 paragrafi (3));

25) nuk i përmbush kushtet e posaçme higjienike për ushqim me prejardhje shtazore të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 62 paragrafi (1));

26) përdor ujë që nuk është i rrjedhshëm ose i pastër që ta mënjanojnë kontaminimin sipërfaqësor të prodhimeve me prejardhje shtazore, përveç nëse përdorimi i substancave tjera është lejuar nga ana e organit kompetent (neni 62 paragrafi (2));

27) lëshojnë në qarkullim prodhime që nuk janë të shënuara me vulë shëndetësore për prodhime për të cilat nuk është e nevojshme vulë shëndetësore, shenjë identifikuese e vënë nga ana e operatorit me ushqim (neni 63 paragrafi (1));

28) vendosin shenjë identifikuese në prodhimin me prejardhje shtazore që nuk është në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 63 paragrafi (2));

29) mënjanojnë vulën shëndetësore të vënë në pajtim me këtë ligj dhe rregullat e miratuara nga mishi, përveç nëse nuk e presin dhe më tej përpunojnë (neni 63 paragrafi (3));

30) gjatë importit të ushqimit prej vendeve tjera nuk e paraqet arritjen e dërgesës te veterineri oficial në vendin për destinim në pajtim me rregullat për shëndetësi veterinare (neni 64 paragrafi (4));

31) nuk i japin ndihmë të nevojshme Agjencisë gjatë kryerjes së kontrolleve oficiale (neni 76 paragrafi (1));

32) punëtorët në biznesin me ushqim nuk i përmbushin kushtet e përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat të miratuara në bazë të këtij ligji në lidhje me përgatitjen profesionale, gjendjen shëndetësore si dhe njohuritë bazë për higjienën e ushqimit në pajtim me rregullat e praktikës së mirë higjienike, si dhe për mbrojtjen e ambientit jetësor (neni 83 paragrafi (1));

33) nuk e përcakton gjendjen shëndetësore të personave të cilët punojnë në biznesin me ushqim nëpërmjet kontrolleve shëndetësore që kryhen në pajtim me rregullat nga sfera e mbrojtjes nga sëmundjet ngjitëse (neni 83 paragrafi (2));

34) importon dërgesa me ushqim dhe ushqim për kafshë që nuk shoqërohen me certifikatat për import (neni 97 paragrafi (1));

35) nuk ka paguar ose refuzon të paguajë kompensim për të gjitha aktivitetet dhe kontrollet oficiale të ushqimit dhe


ushqimit për kafshë që prodhohet dhe vihet në qarkullim të përcaktuar me këtë ligj (neni 104 paragrafi (2) pika 1);

36) nuk ka paguar ose refuzon të paguajë kompensim për të gjitha aktivitetet dhe kontrollet oficiale të ushqimit dhe ushqimit për kafshë që importohet në Republikën e Maqedonisë, të përcaktuara me këtë ligj (neni 104 paragrafi (2) pika 2);

37) prodhon dhe lëshon në qarkullim ushqim që nuk i përmbush kërkesat e përcaktuara për kualitet (neni 117 paragrafi (1)) dhe

38) nuk i mënjanon parregullsitë e konstatuara nga neni 126 paragrafi (1) të përcaktuara me aktvendimin nga neni 127 të këtij ligji (neni 127 paragrafi (3)).

(2) Gjobë në shumë prej 500 eurosh në kundërvlerë me denarë do t'i shqiptohet personit përgjegjës në personin juridik, për kundërvajtje nga paragrafi (1) të këtij neni.

(3) Gjobë në vlerë prej 300 eurosh në kundërvlerë me denarë, do t'i shqiptohet personit fizik për kundërvajtje nga paragrafi (1) i këtij neni.

Neni 133

Gjobë në shumë prej 5 000 eurosh në kundërvlerë me denarë do t'i kumtohet për kundërvajtje personit juridik nëse:

1) importon dhe lëshon në qarkullim ushqim dhe ushqim për kafshë që nuk është në përputhje me dispozitat e këtij ligji (neni 12 paragrafi (1));

2) eksporton ushqim dhe ushqim për kafshë ose e kryen rieksportin e tij nga Republika e Maqedonisë me qëllim që ta lëshojë në qarkullim në vendet e treta, që nuk është në përputhje me dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji, përveç nëse nuk është kërkuar ndryshe nga ana e organeve kompetente të vendit importues ose e përcaktuar me ligje, rregulla, standarde, kode për praktika dhe procedura tjera juridike dhe administrative që janë në fuqi në vendin importues (neni 13 paragrafi (1));

3) lëshon në qarkullim ushqim të pasigurt për kafshë (neni 27 paragrafi (1));

4) nuk e shënon ushqimin ose ushqimin për kafshë për shkak të sigurimit të informatave për konsumatorët (neni 29 paragrafi (1));

5) i sjell konsumatorët në huti në aspekt të shënimit, reklamimit dhe prezantimit të ushqimit dhe ushqimit për kafshë, duke e përfshirë edhe formën, pamjen ose paketimin e tyre, materialin i cili shfrytëzohet për paketim, mënyrën në të cilën janë përgatitur dhe paraqitur dhe informatat që janë të arritshme nëpërmjet të gjitha medieve (neni 29 paragrafi (3));

6) nuk fillon procedurë urgjente për tërheqjen e ushqimit për kafshë që nuk është në përputhje me kërkesat për sigurinë e ushqimit për kafshë dhe për atë nuk e njofton Agjencinë, nuk e asgjëson ushqimin për kafshë që nuk i plotëson kushtet për sigurinë e ushqimit për kafshë ose nuk i informon shfrytëzuesit dhe tërheq produktet me të cilat janë të furnizuar (neni 34 paragrafi (1));

7) nëse në suaza të aktiviteteve të tij adekuate, nuk fillon procedurë për tërheqjen nga qarkullimi të ushqimit për kafshë që nuk është në përputhje me kërkesat për siguri të ushqimit për kafshë dhe nuk jep kontributin e vet për siguri të ushqimit me dhënie të informatave relevante të domosdoshme për përcjellshmërinë e ushqimit, si dhe nuk bashkëpunon në aktivitetet e ndërmarra nga ana e prodhuesve, ripërpunuesve, përpunuesve dhe/ose organet kompetente (neni 34 paragrafi (2));

8) menjëherë nuk e informon organin kompetent nëse konsideron ose ka arsye të besojë se ushqimi për kafshë që është lëshuar në qarkullim nuk i plotëson kërkesat për siguri të ushqimit për kafshë, nuk e informon organin kompetent për aktivitetet e ndërmarra që të parandalohet rreziku nga përdorimi i atij ushqimi dhe dekurajon ose parandalon personin i cili bashkëpunon me organin kompetent kur mund ta parandalojë këtë ose ta zvogëlojë rrezikun që rezulton nga ushqimi për kafshë (neni 34 paragrafi (3));

9) nuk bashkëpunon në aktivitetet e organit kompetent për shmangien ose zvogëlimin e rrezikut të shkaktuar nga ushqimi për kafshë që e blen dhe furnizon (neni 34 paragrafi (4));

10) nuk i plotëson kërkesat e përgjithshme dhe të veçanta higjienike të përcaktuara me këtë ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji në fazat e prodhimit, përpunimit dhe distribuimit të ushqimit pas prodhimit primar dhe operacioneve shoqëruese të prodhimit primar (neni 44 paragrafi (2));

11) nuk i zbatojnë masat e veçanta për higjienë (neni 44 paragrafi (3));

12) nuk bashkëpunon me Agjencinë në zbatimin e dispozitave të këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 48 paragrafi (1));

13) lëshon në qarkullim ushqim që është përgatitur në objekte të cilat nuk i plotësojnë kushtet për higjienë të ushqimit nga ky ligj dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji dhe nuk janë regjistruar dhe lejuar nga organi kompetent (neni 48 paragrafi (2) pikat 1 dhe 2));

14) prodhon produkte dhe materiale që vijnë në kontakt me ushqimin që nuk janë në përputhje me rregullat e PMP-së (Praktika e mirë prodhuese), ose të njëjtat në kushte normale ose të parapara të përdorimit i bartin përbërësit e vet në ushqim në sasi që mund ta rrezikojnë shëndetin e njeriut, të shkaktojnë ndryshim të papranueshëm në përbërjen e ushqimit dhe të shkaktojnë keqësim të karakteristikave organoleptike të ushqimit (neni 56 paragrafi (1));

15) gjatë prodhimit të ushqimit përdorin ose importojnë aditivë, enzime për ushqim, aromatizues dhe mjete ekstraktesh që nuk i plotësojnë dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 57 paragrafi (1));

16) lëshojnë në qarkullim ujë mineral që nuk i plotëson dispozitat e këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 57 paragrafi (2));

17) lëshojnë në qarkullim ushqim të cilit i shtohen vitamina dhe minerale dhe substanca tjera të caktuara që nuk i plotësojnë dispozitat këtij ligji dhe rregullat e miratuara në bazë të këtij ligji (neni 57 paragrafi (3));

18) importojnë ushqim që në lidhje me higjienën nuk i plotëson dispozitat e neneve 12, 43, 44, 45 dhe 48 të këtij ligji (neni 59); 19) importon ose sërish eksporton ushqim që në lidhje me higjienën nuk i plotëson dispozitat e neneve 13, 43, 44, 45 dhe 48 të këtij ligji (neni 58);

20) lëshon në qarkullim ushqim me prejardhje shtazore që nuk i plotëson dispozitat e këtij ligji dhe rregullat për shëndetësi veterinare në të gjitha fazat e prodhimit, magazinimit, qarkullimit dhe transportit (neni 61 paragrafi (1)) dhe

21) importojnë ushqim në Republikën e Maqedonisë që nuk i plotëson kushtet e nenit 64 paragrafi (3);

(2) Gjobë në shumë prej 1 500 eurosh në kundërvlerë me denarë, do t'i kumtohet personit fizik për kundërvajtje nga paragrafi (1) i këtij neni.

(3) Gjobë në shumë prej 500 eurosh në kundërvlerë me denarë do t'i kumtohet personit përgjegjës te personi juridik, për kundërvajtje nga paragrafi (1) i këtij neni.

Neni 134

(1) Gjobë në shumë prej 8 000 eurosh në kundërvlerë me denarë do t'i kumtohet për kundërvajtje personit juridik nëse:

1) nuk fillon procedurë për tërheqjen e ushqimit që nuk është në përputhje me kërkesat për siguri të ushqimit dhe për këtë nuk e njofton organin kompetent ose nuk i informon konsumatorët për shkakun për të cilin tërhiqet ushqimi dhe nuk e tërheq ushqimin me të cilin janë furnizuar (neni 33 paragrafi (1));

2) nëse në suaza të aktiviteteve të tij adekuate, nuk fillon procedurë për tërheqjen e ushqimit që nuk është në përputhje me kërkesat për siguri të ushqimit dhe nuk jep kontributin e vet për sigurinë e ushqimit me dhënien e informatave relevante të domosdoshme për përcjellshmërinë e ushqimit, si dhe nuk bashkëpunon në aktivitetet e ndërmarra nga ana e prodhuesve, ripërpunuesve, përpunuesve dhe/ose organet kompetente (neni 32 paragrafi (2));

3) menjëherë nuk e informon organin kompetent nëse konsideron ose ka arsye të besojë se ushqimi që është lëshuar në qarkullim, mund të jetë i dëmshëm për shëndetin e njerëzve, nuk e informojnë organin kompetent për aktivitetet e ndërmarra që të parandalohet rreziku për konsumatorin e fundit dhe dekurajon ose parandalon personin i cili bashkëpunon me organin kompetent kur atë mund ta zvogëlojë ose ta eliminojë rrezikun që rezulton nga ushqimi (neni 33 paragrafi (3)) dhe

4) nuk bashkëpunon në aktivitetet e organit kompetent për shmangien ose zvogëlimin e rreziku të shkaktuar nga ushqimi që është blerë ose furnizuar (neni 33 paragrafi (4)).

(2) Gjobë në shumë prej 2 500 eurosh në kundërvlerë me denarë, do t'i kumtohet personit përgjegjës te personi juridik, për kundërvajtje nga paragrafi (1) i këtij neni.


(3) Gjobë në shumë prej 1 000 eurosh në kundërvlerë me denarë, do t'i kumtohet personit fizik për kundërvajtje nga paragrafi (1) i këtij neni.

Neni 135

Organi për kundërvajtje (1) Për kundërvajtjet nga ky ligj, procedurë kundërvajtëse

mban dhe sanksion kundërvajtës kumton Agjencia (në tekstin e mëtutjeshëm: Organi për kundërvajtje).

(2) Procedurën kundërvajtëse nga paragrafi (1) i këtij neni para Organit kundërvajtës e mban Komisioni për Vendimmarrje për Kundërvajtje (në tekstin e mëtutjeshëm: Komisioni për Kundërvajtje) i formuar nga ana e drejtorit.

(3) Komisioni për Kundërvajtje përbëhet nga personat e autorizuar zyrtarë të punësuar në Agjenci, një nga të cilët është kryetar i Komisionit për Kundërvajtje.

(4) Drejtori i Agjencisë e përcakton mënyrën e punës së Komisionit për Kundërvajtje, kushtet që duhet t'i plotësojnë anëtarët e Komisionit dhe kohëzgjatjen e zgjedhjes.

(5) Kundër aktvendimeve të Komisionit për Kundërvajtje, me të cilat kumtohet sanksion për kundërvajtje mund të parashtrohet padi për ngritjen e kontestit administrativ para organit kompetent.

(6) Për kundërvajtjet që janë në kompetencë të Inspektoratit Shtetëror për Bujqësi, procedurë kundërvajtëse mban dhe sanksion për kundërvajtje kumton Komisioni për Kundërvajtje në përputhje me dispozitat e Ligjit për Inspektoratin Shtetëror të Bujqësisë.

PJESA X

DISPOZITA KALIMTARE DHE PËRFUNDIMTARE

Neni 136 Periudha kalimtare

(1) Personat juridikë dhe fizikë që ushtrojnë veprimtari të përcaktuara me këtë ligj, obligohen që në afat prej dy vitesh nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji ta harmonizojnë punën e tyre me dispozitat e këtij ligji.

(2) Subjektet nga paragrafi (1) i këtij neni të cilët nuk do të harmonizohen me dispozitat e këtij ligji, e humbin të drejtën e ushtrimit të veprimtarisë dhe shlyhen nga Regjistri i objekteve dhe operatorëve me ushqim të lejuar dhe të regjistruar.

Neni 137

Materialet për mbështjellje, paketim dhe shënim që janë rezervë në të cilat është shtypur shenjë shëndetësore ose identifikuese para hyrjes në fuqi të këtij ligji, mund të vazhdojnë të përdoren në afat prej një viti nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji, me kusht që numri i lejes së objektit adekuat të mbetet i pandryshuar.

Neni 138

Procedurat për regjistrim dhe lejim të operatorëve me ushqim të filluara para hyrjes në fuqi të këtij ligji, do të përfundohen në pajtim me dispozitat e Ligjit për siguri të ushqimit dhe të produkteve dhe materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 54/2002 dhe 84/2007) dhe Ligjit për shëndetësi veterinare publike (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 114/2007).

Neni 139 Ristrukturimi i objekteve dhe operatorëve me ushqim me

prejardhje shtazore (1) Të gjitha objektet dhe operatorët me ushqim të

prejardhjes shtazore që janë në pajtim me këtë ligj i nënshtrohen procedurës së miratimit, është e nevojshme që të dorëzojnë kërkesë në Agjenci për përcaktimin e statusit të tyre në lidhje me harmonizimin e rregullave për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare, në afat prej gjashtë muajsh nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

(2) Agjencia në afat prej gjashtë muajsh nga afati i cekur në paragrafin (1) të këtij neni, do të kryejë rivlerësim të të gjitha kërkesave që janë dorëzuar në mënyrë të plotë dhe të rregullt.

(3) Të gjitha objektet dhe operatorët me ushqim të prejardhjes shtazore që janë harmonizuar me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare, që është përcaktuar me inspektim nga ana e Agjencisë, marrin leje në pajtim me këtë ligj.

(4) Subjektet nga paragrafi (1) i këtij neni të cilat nuk do të parashtrojnë kërkesë në Agjenci për përcaktimin e statusit të

tyre lidhur me harmonizimin me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare, e humbin të drejtën e ushtrimit të veprimtarisë dhe shlyhen nga Regjistri i objekteve dhe operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore të lejuara dhe të regjistruara.

(5) Personat juridikë dhe fizikë të cilët kanë ushtruar veprimtari të përcaktuara me Ligjin për shëndetësi veterinare publike para hyrjes në fuqi të këtij ligji, e që nuk janë të harmonizuar deri në periudhën përfundimtare prej dy vitesh nga hyrja në fuqi e Ligjit për shëndetësi veterinare publike, obligohen që të kryejnë përparim të objekteve që nuk janë në përputhje me rregullat e sigurisë së ushqimit dhe shëndetësisë publike, sipas afateve dhe mënyrës së përcaktuar në aktet nënligjore nga paragrafi (12) i këtij neni.

(6) Personat fizikë dhe juridikë të cilët ushtrojnë veprimtari të përcaktuar me paragrafin (5) të këtij neni në nivel të prodhimit primar, obligohen që ta kryejnë përparimin e objekteve, procedurave operative dhe kritereve dhe kërkesave për rregullsi shëndetësore dhe cilësi të prodhimeve me prejardhje shtazore në përputhje me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare publike në afatet e përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë, por jo më gjatë se një vit para ditës së aderimit të Republikës së Maqedonisë në Unionin Evropian.

(7) Të gjitha objektet dhe operatorët me ushqim me prejardhje shtazore, që në përputhje me këtë ligj janë lëndë e miratimit nga ana e Agjencisë, e që nuk i plotësojnë kushtet në përputhje me këtë ligj dhe aktet nënligjore të miratuara në bazë të këtij ligji, obligohen që të kryejnë përparim të objekteve që nuk janë në përputhje me rregullat e sigurisë së ushqimit dhe shëndetësisë veterinere.

(8) Subjektet nga paragrafi (7) i këtij neni, obligohen që në afat prej gjashtë muajsh nga dita e rivlerësimit të parashtrojnë kërkesë për miratim të përkohshëm me planin për përparim të objektit dhe harmonizim të punës së vet në përputhje me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësi veterinare dhe rregullat relevante të Unionit Evropian, në Agjenci për miratimin e saj. Nëse plani është vlerësuar si i pranueshëm për objektin, operatorit të ushqimit me prejardhje shtazore i lëshohet leje e përkohshme për objektin me afate kohore në mënjanimin e mospërputhjeve. Pas përfundimit të procedurës së përparimit të objektit, e së paku gjashtë muaj para datës të cekur në paragrafin (10) të këtij neni, operatorët me ushqim me prejardhje shtazore obligohen që të parashtrojnë kërkesë për leje të përhershme në përputhje me këtë ligj.

(9) Objektet dhe operatorët me ushqim që nuk do të dorëzojnë kërkesë për leje të përkohshme dhe plan për përparimin e objektit dhe harmonizim të punës së tyre në Agjenci, ose subjektet fletëparaqitja e të cilëve nuk do të pranohet përkatësisht nuk e respektojnë periudhën kalimtare për harmonizim, e humbin të drejtën e ushtrimit të veprimtarisë dhe shlyhen nga Regjistri i objekteve të lejuara dhe të regjistruara dhe operatorëve me ushqim me prejardhje shtazore.

(10) Me përjashtim nga paragrafi (9) i këtij neni, objektet dhe operatorët e ushqimit me prejardhje shtazore, që janë vlerësuar si të papërshtatur me kërkesat e Unionit Evropian nga aspekti i kërkesave strukturore, mund të vazhdojnë me ushtrimin e veprimtarisë së tyre me kushte të përcaktuara për aktivitetin e lokalizuar e në përputhje me dispozitat tjera të këtij ligji, deri në një vit para ditës së aderimit të Republikës së Maqedonisë në Unionin Evropian.

(11) Objektet dhe operatorët të cilëve me aktvendim të veterinerit oficiel përkohësisht u është ndaluar puna ose të cilëve në pajtim me ligjin u është tërhequr aktvendimi, nuk kanë të bëjnë me paragrafin (10) të këtij neni.

(12) Qeveria e Republikës së Maqedonisë më afërsisht do t'i përcaktojë mënyrën e zbatimit të procedurës së ristrukturimit të objekteve, operatorët me ushqim me prejardhje shtazore, modelin e kërkesës dhe afatet për realizimin e aktiviteteve të përparimit gradual të objekteve që nuk janë në përputhje me rregullat për siguri të ushqimit dhe shëndetësinë veterinare.

Neni 140

Rregulla nënligjore (1) Rregullat nënligjore miratimi i të cilave është paraparë

me këtë ligj do të miratohen në afat prej një viti nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

(2) Deri në hyrjen në fuqi të rregullave nga paragrafi (1) i këtij neni, do të zbatohen rregullat e miratuara në bazë të Ligjit për siguri të ushqimit dhe produkteve dhe materialeve


që vijnë në kontakt me ushqimin (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 54/2002 dhe 84/2007) dhe Ligjit për shëndetësi veterinare publike (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 84/2007).

(3) Udhëzimet për praktikën e mirë higjienike që janë përpiluar në përputhje me Ligjin për siguri të ushqimit dhe të produkteve dhe materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 54/2002 dhe 84/2007) dhe Ligjit për shëndetësi veterinare publike (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 114/2007), mund të vazhdojnë të zbatohen pas hyrjes në fuqi të këtij ligji, nëse janë në përputhje me qëllimet e tij.

Neni 141

(1) Agjencia fillon me punë nga 1 janari 2011. (2) Me fillimin e punës, Agjencia i ndërmerr të drejtat,

obligimet, pajisjen, arkivin dhe të punësuarit nga Drejtoria e Veterinarisë dhe Drejtoria e Ushqimit.

(3) Agjencia është trashëgimtar juridik i Drejtorisë së Veterinarisë dhe Drejtorisë së Ushqimit.

(4) Para fillimit me punë të Agjencisë, Drejtoria e Veterinarisë dhe Drejtoria e Ushqimit e kryejnë regjistrimin e mjeteve themelore të punës, pajisjes dhe inventarit që barten në Agjenci.

Neni 142

(1) Drejtori i Agjencisë emërohet më së voni një muaj para fillimit të punës së Agjencisë.

(2) Deri në emërimin e drejtorit të Agjencisë, drejtori i Drejtorisë së Veterinarisë dhe drejtori i Drejtorisë së Ushqimit, vazhdojnë t'i kryejnë funksionet e tyre.

Neni 143

Shfuqizimi i prolonguar Dispozitat e neneve: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13,

14, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 47, 48, 49, 51, 52, 57, 58, 59, 61, 62, 63, 67, 68, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110 dhe 111 të këtij ligji, shfuqizohen me aderimin e Republikës së Maqedonisë në Unionin Evropian.

Neni 144

Shfuqizimi (1) Me hyrjen në fuqi të këtij ligji, shfuqizohen Ligji për

siguri të ushqimit dhe të produkteve dhe materialeve që vijnë në kontakt me ushqimin (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 54/2002 dhe 84/2007) dhe Ligji për shëndetësi veterinare publike (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 114/2007).

(2) Me fillimin e punës së Agjencisë shfuqizohen dispozitat e neneve 9, 10 pikat 1, 3, 6, 9, 10, 11, 12 dhe 13, 106 dhe 107 të Ligjit për shëndetësi veterinare (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë numër 113/2007).

Neni 145

Hyrja në fuqi Ky ligj hyn në fuqi në ditën e tetë nga dita e botimit në

“Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë”, ndërsa do të fillojë të zbatohet nga 1 janari 2011.

ВЛАДА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 3302.

Врз основа на членот 95, став (6) од Законот за желез-нички систем („Службен весник на Република Македони-ја“ бр. 48/2010), Владата на Република Македонија, на седницата одржана на 1.11.2010 година, донесе

О Д Л У К А

ЗА ДАВАЊЕ СОГЛАСНОСТ НА СТАТУТОТ НА АГЕНЦИЈАТА ЗА РЕГУЛИРАЊЕ НА

ЖЕЛЕЗНИЧКИОТ СЕКТОР

Член 1 Со оваа одлука се дава согласност на Статутот на

Агенцијата за регулирање на железничкиот сектор, доне-сен од Управниот одбор на оваа агенција, на седницата, одржана на 27.09.2010 година.

Член 2

Оваа одлука влегува во сила наредниот ден од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Маке-донија“.

Бр. 51-6005/1 Заменик на претседателот 1 ноември 2010 година на Владата на Република Скопје Македонија, м-р Зоран Ставрески, с.р.

__________ 3303.

По извршеното проверување со изворниот текст, утвр-дено е дека во текстот на Статутот на Акционерското друштво за вршење на енергетска дејност пренос на при-роден гас „МАКЕДОНИЈАГАС“ Скопје, објавен во „Службен весник на Република Македонија“ бр. 146/2010, направена е техничка грешка, поради што се дава

И С П Р А В К А

НА СТАТУТОТ НА АКЦИОНЕРСКОТО ДРУШТВО ЗА ВРШЕЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКА ДЕЈНОСТ ПРЕНОС НА ПРИРОДЕН ГАС „МАКЕДОНИЈАГАС“ – СКОПЈЕ

Во називот на Статутот и во член 6, став 1, наместо збо-

ровите: „„МАКЕДОНИЈАГАС“ Скопје“, треба да стојат збо-ровите: „„МАКЕДОНИЈА ГАС“ Скопје во државна сопстве-ност“, во став 2, наместо зборовите „„МАКЕДОНИЈАГАС“ АД Скопје“ треба да стојат зборовите: „„МАКЕДОНИЈА ГАС“ АД Скопје во државна сопственост“, во став 3 наместо зборовите: „„MACEDONIAGAS“ Skopje“, треба да стојат зборовите: „„MACEDONIA GAS“ Skopje in State Ownership“ и во став 4 наместо зборовите: „„MACEDONIAGAS“ JSC Skopje“ треба да стојат зборовите: „„MACEDONIA GAS“ JSC Skopje in State Ownership“.

Бр. 51-5810/2 Од Владата на Република 3 декември 2010 година Македонија Скопје

www.slvesnik.com.mk [email protected]

Издавач: ЈП СЛУЖБЕН ВЕСНИК НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА, ц.о.-Скопје бул. "Партизански одреди" бр. 29. Поштенски фах 51. Директор и одговорен уредник - Тони Трајанов. Телефон: +389-2-55 12 400. Телефакс: +389-2-55 12 401. Претплатата за 2010 година изнесува 9.200,00 денари. „Службен весник на Република Македонија“ излегува по потреба. Рок за рекламации 15 дена. Жиро-сметка: 300000000188798. Депонент на Комерцијална банка, АД - Скопје. Печат: ГРАФИЧКИ ЦЕНТАР ДООЕЛ, Скопје.

СОДРЖИНА - sluzben vesnik na rm · или домашно подготвување,...

Documents