ş rma destekleri ve ulusal bilim - tubitak.gov.tr filekurumlarımızdaki bilimsel ve teknolojik...

“Üniversite B&T Araştırma Destekleri ve Ulusal Bilim

İnsanı Yetiştirme/Geliştirme Programı”

Toplantı Raporu

Gebze/KOCAELİ

24 – 25 Aralık 2004

RAPORDA SUNULAN SONUÇLAR,

TÜBİTAK’IN RESMİ GÖRÜŞÜ OLMAYIP ÇALIŞMA SIRASINDA KATILIMCILARCA

OLUŞTURULMUŞTUR.

TÜBİTAK “Üniversite B&T Araştırma Destekleri ve Ulusal Bilim İnsanı Yetiştirme/Geliştirme Programı” (24 – 25 Aralık 2004)

İçindekiler

Sunuş .................................................................................................... 1

1. Bilim & Teknoloji ve Rekabet Gücü ..................................................... 3

2. Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek Bulmaktaki

Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditlerin Belirlenmesi ........................... 4

3. Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve

Geliştirilmesi İçin Öneriler ............................................................... 8

4. 2005 Yılı Burs, Destek ve Yarışma Programları .......................................19

5. Çalışmanın Değerlendirilmesi ...........................................................20

EKLER ..................................................................................................21

Ek 1. Katılımcı ve İletişim Listesi..............................................................23

Ek 2. Çalışma Programı .........................................................................29

Ek 3. Grup 3 – Fırsatlar Çalışmasında Elenen Benzer İfadeler ............................30

Ek 4. Program Esnasında Çekilen Fotoğraflar ...............................................31

i


Tablolar Listesi

Tablo 1. Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek Bulmaktaki

Güçlü Yönleri Çalışması.................................................................... 4


Zayıf Yönleri Çalışması..................................................................... 5


Fırsatlar Çalışması .......................................................................... 7


Tehditler Çalışması ......................................................................... 7

Tablo 5. Çalışma Grupları ve Ele Aldıkları Ana Konular ......................................... 8

Tablo 6. Grup 1 - Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve

Geliştirilmesi İçin Öneriler ................................................................ 8







Tablo 10. Çalışma Değerlendirme Anketi Sonuçları Özet Tablosu.............................. 20

ii


Sunuş Ülkemizin “2005 - 2010 Bilim ve Teknoloji Politikaları – Uygulama Planı”nı oluşturmaya

yönelik çalışmaların toplumsal uzlaşma ile gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla

planlanmış olan toplantılar dizisi kapsamında 24 – 25 Aralık 2004 tarihinde

üniversitelerimizi temsilen davet edilen rektör ve/veya rektör yardımcısı seviyesinde

katılımcı grubu ile “Üniversite B&T Araştırma Destekleri ve Ulusal Bilim İnsanı

Yetiştirme/Geliştirme Programı” toplantısı Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü’nün

(TÜSSİDE) Gebze/Kocaeli tesislerinde gerçekleştirilmiştir.

TÜBİTAK ve TÜSSİDE işbirliği ile gerçekleştirilen bu toplantının amacı yükseköğretim

kurumlarımızdaki bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin önündeki engeller ile bilim insanı

sayısındaki yetersizliğin nedenlerinin belirlenmesi ve çözüm önerilerinin oluşturulmasıdır.

Bu rapor, 26 kişilik katılımcı grubunun yaptığı çalışmaların sonuçlarını içermektedir.

Üniversite B&T Araştırma Destekleri ve Ulusal Bilim İnsanı Yetiştirme/Geliştirme Programı

politikalarının oluşumuna katkıda bulunmak amacıyla, üniversite temsilcilerinin doğrudan

görüşlerinin alınabilmesi amacıyla planlanan toplantı 4 bölüm halinde gerçekleştirilmiştir.

İlk bölümde, TÜBİTAK Başkan Vekili Prof. Dr. Nüket Yetiş “Bilim & Teknoloji ve Rekabet

Gücü” başlıklı bir sunum yaptı.

İkinci bölümde, “Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek Bulmaktaki Güçlü

ve Zayıf Yönleri ile Fırsat ve Tehditler”i belirlemek amacıyla bir beyin fırtınası oturumu

gerçekleştirildi.

Üçüncü bölümde, “Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve

Geliştirilmesi İçin Öneriler” çalışması yapıldı.

Son bölümde ise TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu üyelerinden Aşkın Tümer “2005 yılı

Burs, Destek ve Yarışma Programları” hakkında bilgi verdi.

1


Çalışma “kürsüden anlatma ve toplu dinleme konferansı” şeklinde değil, yaratıcı fikir

oluşturma yöntem ve teknikleri kullanılarak, tüm katılımcıların tüm çalışmalara başından

sonuna kadar aktif katılımı ile yazılı bilgi ve belge üretmeye yönelik olarak gerçekleştirildi.

Raporda sunulan bilgiler; katılımcıların çalışma esnasında ortaya koydukları fikirler

olup, TÜSSİDE tarafından üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan raporda yer

almıştır.

Katılımcı ve İletişim Listesi Ek 1’de, Çalışma Programı Ek 2’de sunulmuştur.

2


1. Bilim & Teknoloji ve Rekabet Gücü

Toplantının ilk bölümünde Bilim İnsanı ve Ar-Ge’nin önemini özetleyen sunum TÜBİTAK

Başkan Vekili tarafından katılımcılar ile paylaşıldı.

Sunumda değinilen ana noktalar aşağıda yer almaktadır:

• Bilim ve teknolojinin kurumların rekabet gücüne etkisi

• Bilim ve teknolojinin ulusal rekabet gücüne etkisi

• Ulusal bilim ve teknoloji göstergeleri

• Türkiye’de bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin fon kaynakları

• Türkiye’de bilimsel ve teknolojik harcamalar.

Sunum dosyası ekte sunulan CD’de bulunmaktadır.

3


2. Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek

Bulmaktaki Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditlerin

Belirlenmesi

Katılımcılar, “Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek Bulmaktaki Güçlü ve

Zayıf Yönler/Fırsat ve Tehditler”in belirlenmesi amacı ile beyin fırtınası yöntemini

kullanarak Tablo 1-4’te özetlenen listeleri oluşturdular.


Güçlü Yönleri Çalışması

Üniversitelerin araştırma yapma gücü Üniversitelerde bazı alanlarda bazı kurumlarda yeterli sayıda ve nitelikte

araştırıcı potansiyelinin olması (Yüksek lisans ve doktora yapan öğrenci sayısı dahil)

En az bir yabancı dil bilinmesi ve uluslar arası iletişime açıklık Üniversitelerde bazı alanlarda bazı kurumlardaki laboratuvar olanakları –

Altyapı, malzeme ve teknisyen vs. Ülkemizdeki diğer kurumlara nazaran üniversitelerin bilgi kaynaklarına

daha kolay ulaşabiliyor olması Sanayi merkezine yakınlık (ara yüzün olması)

Üniversitelerdeki lisansüstü programlarındaki çeşitlilik

Türk üniversitelerinin Avrupa'daki üniversitelere göre çeşitliliği

Pek çok saha ve bölgemizde potansiyel Ar-Ge ihtiyacının kendiliğinden oluşması

Toplumda bilimadamına hala duyulan saygınlık

Üniversitede çalışan kişilerin akademik anlamda kariyerlerinde ilerleme zorunluluğu

Proje yazma kültürü olması nedeniyle daha kolay destek alabiliyor- rekabet azlığı

Güç

lü Y

önle

r

Döner sermaye mekanizması sayesinde sözleşme yaparak iş yapabilmeleri

4



Zayıf Yönleri Çalışması

Kaynak yaratılamayışı, kaynakların kullanılamayışı ve döner sermaye sisteminin esnek olmaması

3 defa vergilendirmenin olması (KDV, Gelir vergisi, Hazine payı) Kişinin aldığı payın düşük olması Kaynakların iyi bir şekilde yönlendirilip idare edilmemesi

Üniversitelerin araştırma yapma yeteneğinin yetersizliği Araştırmacı sayısının ve niteliğinin yetersizliği Laboratuvar sayısı yetersizliği Lisansüstü programlarında disiplinler arasında geçiş olanaklarının sınırlı

olması Lisansüstü eğitime devam eden öğrenci sayısının azlığı Lisansüstü programlarında araştırma boyutunun yetersizliği

Yeteri kadar lider bilim insanının olmaması

Yeteri kadar proje yöneticisinin olmaması

Sanayi ile ortak çalışma yapılacak ara yüzlerin yeterli olmaması Araştırma ile ürün geliştirme arasındaki ara yüzey eksikliği Universitelerin KOBİ’ler ile aynı dili konuşamamaları

Üniversitedeki nitelikli genç ve dinamik nüfusun geçim sıkıntısında olması ve bu yüzden üniversitede tutulmasında zorluk yaşanması

Sanayinin yeterli sayıda araştırmacı istihdam edememesi

Kişilerarası, birimlerarası, kurumlararası ve disiplinlerarası proje ortaklıklarının yetersizliği

İşbirliği ve işbölümü kavramlarının yerleşmemiş olması Aynı konuda çalışan birimlerin/kişilerin birbirlerinden haberdar olmaması Güç birliği yapma kültürünün yetersiz olması Ekip çalışmasına olan uyumsuzluk Kurumsal sinerjinin oluşmaması nedeni ile araştırma ortamının

yaratılamaması Üniversitelerin halkla ve birbirleri ile bütünleşemiyor olması

Üniversitelerin yurtdışına araştırmacı göndermek için kaynak bulamaması

Yurtdışından insan temin etmede karşılaşılan bariyerler Yurtdışından Türkiye’ye araştırmacı getirebilmek için mevzuat

problemlerinin olması (örnek; doçentlik)

Bazı üniversitelerde araştırma ve araştırma potansiyeli performansının dış değerlendirilmesinin yeterli olmaması

Zayı

f Yö

nler

Devletin verdiği desteğin hukuki altyapısının yeterli olmaması

5



Zayıf Yönleri Çalışması (Devam)

Yurtdışındaki benzer kurumlara nazaran bilgi kaynaklarına ulaşmada güçlükler Türkiye’nin Batı Avrupa ve Amerika’ya oranla internet bağlantı hızının

yetersizliği Kütüphane ve dokumantasyon olanaklarının yetersizlikleri

Proje destekleme ve sipariş kültürünün olmaması

Üniversitelerin sadece meslek kazandırma yeri olarak görülmesi

Yoğun bir ders yükü altında olunması

Yapılan araştırma raporlarının raflarda kalması ve uygulamaya aktarılmaması

Üniversitelerde ortaya çıkan bilimsel değerlerin toplumsal ve ekonomik değerlere dönüştürülememesi

Yurtdışında araştırma için ithal edilen bir takım makine ve malzemelerin Türkiye’ye getirilmesinde yaşanan zorluklar

Laboratuvarların akredite olamaması

Proje maliyetlendirilmesinde kurum payı (genel gider) kavramının gözardı edilmesi

Proje hazırlama ve yönetme becerisinin eksikliği

TÜBİTAK’ın desteklemede adil ve önyargısız olacağına dair duyulan kuşku

Sanayi ile yapılan projelerde yaşanan fikri mülkiyet hakları konusunda yaşanan sıkıntılar

Üniversitelerin kurumsallaşması tamamlanmış yeteri kadar araştırma merkezine sahip olmamaları

Türkiye’de inovasyon sürecinin/kültürünün/ortamının olmaması

Bölgesel inovasyon yapılarının olmaması

Desteklerin tanıtımında eksiklik

Araştırma görevlisi sayılarının ve kadro sayılarının azalması

Zayı

f Yö

nler

İşi yapacak ara eleman sıkıntısı

6



Fırsatlar Çalışması

Avrupa Birliği sürecinde olmamız Lizbon deklerasyonuna imza atmış olması

Ulusal B & T politikaları ve stratejilerindeki genişleyen yaklaşımlar Ulusal gelirden Ar-Ge’ye ayrılan payın arttırılmasının devlet politikası

haline getirilmesi

TÜBİTAK’ın misyon ve vizyonunda kavramsal yenilikler; Kaynağın radikal olarak arttırılmış olması B & T politikalarının uygulanması için yeni yaklaşımlar oluşturulması Araştırma fonlarını yönetim anlayışının değişmesi Üniversitelerdeki araştırma potansiyelini geliştirecek yeni yaklaşımların

oluşturulması Üniversite araştırma altyapısınının etkinliğini arttıracak kurum payının

verilebilecek olması TÜBİTAK’ın projelerde performans değerlendirmesi yapacak olması TÜBİTAK tarafından araştırmacılara ödenecek telif hakkı İşi iyi yapacak olana proje fonlanmasının yapılacak olması Özel hesap kullanımının gelecek olması

Ülkemizde ekonomik istikrarın oluşmaya başlaması

Araştırılacak konuların çeşitliliği

Teknoloji geliştirme bölgeleri yasa ve yönetmeliği

Kaynağın yetkin dağıtılacak olması ve TÜBİTAK’a duyulan güven

Fırs

atla

r

TÜBİTAK araştırma desteklerinin bireysel ve kurumsal bazda kazandıracağı itibar


Tehditler Çalışması

Devlet dışındaki kaynaklardan fon bulma zorlukları

Mevzuat TÜBİTAK’tan alınan proje parasının harcanmasını engelleyen mevzuatın

olması Araştırma sonuçlarının alınması konusunda sabırsız olunması

Projelerin uzun zamanlı desteklenmemesi

Proje destek sürelerinin kısa tutulması

Genç araştırmacıların sahaya girmede yaşadığı zorluklar

Küreselleşme Uluslararası entegrasyonun araştırma altyapılarına yaratacağı baskılar

Kamu kuruluşlarının (bakanlıklar) kendi araştırma enstitülerine/kurumlarına sahip olması

Tehd

itle

r

Bilim dünyasının topluma kendi değerini anlatmada yeterli olamaması

7


3. Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve

Geliştirilmesi İçin Öneriler

“Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve Geliştirilmesi İçin

Öneriler” çalışmasında her grup ilk önce kendisine verilen ana başlık için belirli bir

sistematik dahilinde her bir ifade için öneri üretti. Daha sonra her grup sırasıyla diğer

grupların önerilerini gözden geçirerek gerekli eklemelerde bulundu. Her grubun çalıştığı ilk

konu Tablo 5’te, çalışmanın sonunda elde edilen öneriler listesi, her bir ifade için üretilen

öneriler ifadelerin karşı sütunlarında olmak üzere, Tablo 6 – 9’da özetlenmiştir.

Tablo 5. Çalışma Grupları ve Ele Aldıkları Ana Konu

Ele Alınan Ana Konu İlk Ele Alan Grup Adı

Güçlü Yönler Grup 1

Zayıf Yönler Grup 2

Fırsatlar Grup 3

Tehditler Grup 4



Güçlü Yön Öneri

TÜBİTAK, üniversitelerdeki nitelikli araştırmacı potansiyelini belirlemek üzere bir proje başlatılması için destek versin

Güdümlü projelerle bu potansiyel daha da güçlendirilmeli

Yeni lisans üstü programların başlatılması için destek verilmesi

Seed money ($5.000 - $10.000 gibi)

Lisans üstü burs sayılarının arttırılması

Üniversitelerde bazı alanlarda, bazı kurumlarda yeterli sayıda ve nitelikte araştırıcı potansiyelinin olması (Yüksek lisans ve doktora yapan öğrenci sayısı dahil)

Post doktora programları desteklenmeli

İnternet erişim hızının arttırılması En az bir yabancı dil bilinmesi ve uluslararası iletişime açıklık İnteraktif iletişimin desteklenmesi

Üniversitelerde bazı alanlarda bazı kurumlardaki laboratuvar olanakları (Altyapı, malzeme ve teknisyen vs.)

Araştırma projelerinde destek personeline ve alt yapı yatırımlarına daha fazla destek verilmesi

8



Geliştirilmesi İçin Öneriler (Devam)

Güçlü Yön Öneri

Ülkemizdeki diğer kurumlara nazaran bilgi kaynaklarına daha kolay ulaşılabiliyor olması

TÜBİTAK’ın tüm üniversitelere açık veritabanlarını kullanıma sunması

Sanayi merkezine yakınlık (ara yüzün olması) Sanayi kaynaklı projelere olan desteğin daha da arttırılması

Üniversitelerdeki lisansüstü programlarındaki çeşitlilik

Disiplinlerarası, kurumlararası ve uluslararası lisansüstü programların çeşitlendirilmesi için ilave destek sağlanması

Üniversitelerarası ilişkiler ve iş birlikleri için ek destek sağlanması Türk üniversitelerinin Avrupa'daki

üniversitelere göre çeşitliliği Yenilikçi program önerilerinin desteklenmesi

Pek çok saha ve bölgemizde potansiyel Ar-Ge ihtiyacının kendiliğinden oluşması

Ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınmasına destek verecek özgün ve stratejik, katma değeri yüksek sonuçları içeren projelere öncelik verilmesi

Başarılı bilim adamlarına ödül verilmesi ve bunların topluma tanıtılması

Bilimin çekici hale getirilmesi için bilim parkları vb. kurumların oluşturulması

Toplumda bilimadamına hala duyulan saygınlık

Türk bilim adamlarının heykellerinin dikilmesi

Üniversitede çalışan kişilerin akademik anlamda kariyerlerinde ilerleme zorunluluğu

Kariyer geliştirmek amacıyla planlanan projelerin sayısının artırılması ve desteklenmesi

Proje yazma kültürü olması nedeniyle daha kolay destek alabiliyor- rekabet azlığı

Bu kültürün yaygınlaştırılması için proje bazında destek sağlanması

Döner sermaye mekanizması sayesinde sözleşme yaparak iş yapabilmeleri

Yorumsuz

9




Zayıf Yön Öneri

Ar-Ge desteklerinin (TÜBİTAK) ‘özel hesap yöntemi’ ile harcanması

Kaynak yaratılamayışı, kaynakların kullanılamayışı ve döner sermaye sisteminin esnek olmaması Mali muafiyetler, istisnalar ve idari

düzenlemeler

Araştırmacı olarak lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri, post doktora ve profesyonel araştırmacılara destek sağlanması

Laboratuvarların mükemmeliyet seviyesine yükseltilmesi desteği (bakım destekleri dahil)

Üniversitelerin araştırma yapma yeteneğinin yetersizliği

Araştırmada İngilizce sorunu ile ilgili TÜBİTAK destekleri olmalı (Yaz okulları ile)

Yeteri kadar lider bilim insanının olmaması, Yeteri kadar proje yöneticisinin olmaması

Lider bilim insanı ve proje yöneticilerinin yetiştirilmesinde TÜBİTAK’ın özel destek ve ödül sağlaması (kaynak kullanım hakkı, kendi kullanımı vb.)

Üniversitelerde ‘teknoloji transfer ofisleri’ kurulmasını teşvik etmeli ve desteklemeli

Dış dünya ile iletişimi koordine etmesi için Akademisyenlerden değil

profesyonellerden oluşan bir ofis TÜBİTAK’ın görevi ve önceliği olup

olmadığı sorgulanmalı İnovasyon danışmanlık merkezleri

(Innovation relay center)

Bölgesel ve sektörel bazda yenilik (innovation) aktarma sistemlerinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi

Sanayi ile ortak çalışma yapılacak ara yüzlerin yeterli olmaması

National centers of innovation

Üniversitedeki nitelikli genç ve dinamik nüfusun geçim sıkıntısında olması ve bu yüzden üniversitede tutulmasında zorluk yaşanması

Clearing house

10




Zayıf Yön Öneri

Sanayinin yeterli sayıda araştırmacı istihdam edememesi

Sanayiye verilecek teşvik oranına bakılmaksızın araştırıcıda yüksek tutulması (pozitif farklılaştırma)

TÜBİTAK’ın disiplinlerarası projelere öncelik vermesi

Kişilerarası, birimlerarası, kurumlararası ve disiplinlerarası proje ortaklıklarının yetersizliği

Çok ortaklı (tüm Ar-Ge paydaşları) projelerin desteklenmesi ve öncelik verilmesi

Tercihen uygulayıcıların da ortaklardan biri olması Çok ortaklı projelere (üniversite,

araştırma kurum/kuruluş, sanayi vb.) ilave teşvikler sağlanması (naylon ortaklık riskine dikkat edilmeli)

Üniversitelerin yurtdışına araştırmacı göndermek için kaynak bulamaması, Yurtdışından insan temini etmede karşılaşılan bariyerler

Araştırmacı hareketliliği (mobilasyonu) için TÜBİTAK’ın teşviklerinin çeşitlendirilmesi ve güçlendirilmesi

Ar-Ge desteklerinin (TÜBİTAK) ‘özel hesap yöntemi’ ile harcanması Devletin verdiği desteğin hukuki altyapısının

yeterli olmaması Mali muafiyetler, istisnalar ve idari düzenlemeler

Yurtdışındaki benzer kurumlara nazaran bilgi kaynaklarına ulaşmada güçlükler

ULAKBİM ve ANKOS (TÜBİTAK rol üstlenebilir mi?) sistemlerinin hız ve içerik bakımından güçlendirilmesi

Sanayinin AR-GE Kurumlarına yaptıracağı projelerde destek teşvik oranı en yüksek teşvik oranı ile eşdeğer olmalıdır

Kamuda Ar-Ge’ye dayalı satın alma yönteminin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi

Proje destekleme ve sipariş kültürünün olmaması

Kamu yatırımlarında Ar-Ge’ye pay ayrılması (SBIR, STIR)

Üniversitelerin sadece meslek kazandırma yeri olarak görülmesi, yoğun bir ders yükü altında olunması

TÜBİTAK’ın yapabileceği bir şey yok.

11




Zayıf Yön Öneri

Üniversitelerde ‘teknoloji transfer ofisleri’ kurulmasını teşvik etmeli ve desteklemeli

Dış dünya ile iletişimi koordine etmesi için akademisyenlerden değil profesyonellerden oluşan bir ofis

TÜBİTAK’ın görevi ve önceliği olup olmadığı sorgulanmalı

Yapılan araştırma raporlarının raflarda kalması ve uygulamaya aktarılmaması, Üniversitelerde ortaya çıkan bilimsel değerlerin toplumsal ve ekonomik değerlere dönüştürülememesi

İnovasyon danışmanlık merkezleri (Innovation relay center)

Yurtdışında araştırma için ithal edilen bir takım makine ve malzemelerin Türkiye’ye getirilmesinde yaşanan zorluklar

Mevzuat (TÜBİTAK incelemeli)

Laboratuvarların akredite olamaması Laboratuvarların mükemmeliyet seviyesine yükseltilmesi desteği (bakım destekleri dahil)

Proje maliyetlendirilmesinde kurum payı (genel gider) kavramının gözardı edilmesi

Acilen Ar-Ge projelerinde kurum payının (genel gider) uygulanması

Proje hazırlama ve yönetme becerisinin eksikliği

TÜBİTAK eğitim desteği sağlasın ve kurslar hazırlasın

Sanayi ile yapılan projelerde yaşanan fikri mülkiyet hakları konusunda yaşanan sıkıntılar

Fikri mülkiyet ile ilgili ‘teknoloji transfer merkezleri’ ve TÜBİTAK’ın gerekli destekleri sağlaması

Üniversitelerin kurumsallaşması tamamlanmış yeteri kadar araştırma merkezine sahip olmamaları, Türkiye’de inovasyon sürecinin/kültürünün/ortamının olmaması

Daha önce öneri getirildi

Bölgesel inovasyon yapılarının olmaması

Bölgesel inovasyon sistem/yetenek için destek yapılarını/programlarını geliştirmeli (bölge için yeni çalışmaların da desteklenmesi)

Desteklerin tanıtımında eksiklik TÜBİTAK tanıtım faaliyetlerini güçlendirmeli ve üniversiteler de TÜBİTAK’a destek sağlamalı

12




Zayıf Yön Öneri

Araştırmacı olarak lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri, post doktora ve profesyonel araştırmacılara destek sağlanması

Laboratuvarların mükemmeliyet seviyesine yükseltilmesi desteği (bakım destekleri dahil)

Araştırma görevlisi sayılarının ve kadro sayılarının azalması

Araştırmada İngilizce sorunu ile ilgili TÜBİTAK destekleri olmalı (Yaz okulları ile)

İşi yapacak ara eleman sıkıntısı Proje gereği çalışacak teknisyen/laborant gibi ara elemanlara projeden destek verilmeli

TÜBİTAK’ın desteklemede adil ve önyargısız olacağına dair duyulan kuşku

Bu maddenin çıkartılması önerildi.



Fırsat Öneri

Ortak çalışmaların veya bağlantıların kurulması ile kolaylaşma olabilir

Avrupa Birliği fonlarınca desteklenen projelere daha fazla başvuru olması için TÜBİTAK daha fazla tanıtım ve teşvik programları geliştirmeli

Avrupa standartlarında araştırma yapma gereği araştırma seviyesi ve kalitesini arttırır.

TÜBİTAK’ın toplumsal bilgilendirme konusunda görev üstlenmesi gerekir

Avrupa Birliği sürecinde olmamız

AB destekli projelere aynı zamanda TÜBİTAK’ın da destek vermesi

13




Fırsat Öneri

AR-GE’ye ayrılan paya KOBİ’lerden katılım sağlayarak devamlılığını sağlamak

En iyi projelerin değerlendirmeye alınması

Araştırma bazının genişletilmesi ülke genelinde araştırma aktivitelerini arttıracaktır.

Gerçekçi bir araştırma yapılacağından dünya ile entegresi sağlanacak

Ayrılan fonların etkin bir şekilde dağıtılması ve neticelerin agresif bir şekilde takip edilmesi, ölçülmesi

Ulusal B & T politikaları ve stratejilerindeki genişleyen yaklaşımlar

Bu ilkelerin ulusal BT politikaları uygulama planına yansıtılması ve uygulanması

TÜBİTAK yeni stratejiler ve yaklaşımlar ortaya koyabilmek için Bilim ve Teknoloji Politikaları birimindeki uzman kadrosunu güçlendirmeli Bu yenilikler proje verme gayretini arttıracaktır

Kalıcı değişiklikler yaparak bunu kişilere ve hükümetlerin anlayışına bırakmamak, kanun bazında önlemler almak

Çok etkin ve nitelikli danışmanların proje değerlendirmesi

Akılcı, pragmatik ve performansa dayalı bir kurum Türkiye genelinde pozitif bir araştırma imkanının oluşmasını sağlayacaktır

Fırsatların devlet politikası olarak devam ettirilmesi, arttırılması, sürdürülebilmesi için TÜBİTAK’ın etkin bir sekreterya görevi yerine getirmesi

TÜBİTAK’ın misyon ve vizyonunda kavramsal yenilikler

Özel hesap kullanım kurallarının geliştirilmesi

14




Fırsat Öneri

Ekonominin istikrarlı olması, araştırmaya ayrılan payın sürekli olmasını sağlayacak, böylece programlanan araştırmalar zamanında bitirilebilecek. Bunun güvence altında olduğunun güveninin verilmesi

İstikrar sayesinde her türlü faaliyet uzun vadeli düşünülebilecek, uzun vadeli etkisi yüksek araştırmalara ve bu araştırmaların desteklenmesine fırsat verecektir.

Ülkemizde ekonomik istikrarın oluşmaya başlaması

Ekonomik istikrar sonucu TÜBİTAK uzun vadeli yatırım gerektiren projeleri daha kolay ve risksiz şekilde finanse edebileceği için bu tür projeleri desteklemeli

Araştırılacak konuların çeşitliliği daha çok araştırıcının çalışmasına yol açacaktır.

Araştırılacak konuların çeşitliliğine ülke ekonomisine katkıda bulunmasında öncelik tanınması

Araştırılacak konuların çeşitliliği gelecekte yapılabilecek araştırmalara öncülük edilmesini sağlayacak

Değişik alanlarda yenilik yapma

Eksiklik duyulan alanları çeşitlilikle doldurma

TÜBİTAK Mevcutlara ek olarak desteklediği araştırma projelerinin çeşitliliğini arttırmalı

Araştırılacak konuların çeşitliliği

Türkiye’nin birinci derecede sorunlarına çözüm üretecek araştırma projelerine mutlaka öncelik verilmelidir

15




Fırsat Öneri

TGB’nin sayısının arttırılması ve bu tür yerlerin verimliliğinin arttırılması için tavsiye ve politikalar oluşturulması

Neticede yapılan araştırma ve geliştirme projeleri insanların refah seviyesini yükseltmelidir. Teknoloji geliştirme olgusu, bilim yaşamının daha iyi bir şekilde algılanmasına yardım eder.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) yasa ve yönetmeliği

Yapılacak yasal düzenlemeyle kaynakların paylaşımı ve kullanımında adalet sağlanacak (Kaynakların dağıtımı meşru bir zemine kaymış olacak)

TÜBİTAK mutlaka üniversite ve diğer araştırma kuruluşlarıyla olan ilişkilerini geliştirmeli ve şeffaf bir yaklaşım göstermelidir

Kaynağın dağıtımının adil olması zaman içinde görülecektir

Kaynağın yetkin dağıtılacak olması ve TÜBİTAK’a duyulan güven

Destek kuruluşuna duyulan güven en yetenekli araştırıcıları devreye sokacaktır. Daha verimli araştırmalara olanak verecektir

TÜBİTAK tarafından desteklenen projelere üniversitelerin de destek vermesi

TÜBİTAK WEB giriş sayfasına desteklenen projeler linki açmak

TÜBİTAK yılın “en iyi projesi” ödülleri koyabilir

TÜBİTAK gerek bireysel gerekse kurumsal araştırma projelerini desteklemede standartlarını giderek arttırmalıdır


TÜBİTAK’ın vermiş olduğu desteklerin üniversitelerimiz tarafından onurlandırılması

16




Tehdit Öneri

TÜBİTAK özel sektörü araştırma projelerini desteklemeleri konusunda özendirici yöntemler geliştirilmeli

Devlet dışındaki kaynaklardan fon bulma zorlukları

AB ve diğer uluslararası fonlar özellikle genç araştırmacılara tanıtılmalı

TÜBİTAK koordinatörlüğünde üniversite + araştırma kurumları + Maliye Bakanlığı vb. bir araya gelmeli ve mevzuat ile ilgili karşılaşılan sorunlar acilen çözüme kavuşturulmalı

Esnekliğin arttırılması

Sorumluluğun/yetkinin araştırmacıya verilmesi

TÜBİTAK’tan alınan projenin parasının harcanmasını engelleyen mevzuatın olması

Araştırma malzeme/ekipmanından KDV’nin kaldırılması

Bilimsel araştırmaların sonuçlarının hemen alınamayacağı, bu işin bir süreci gerektirdiği konusunda ilgili kurumlar ve muhataplar ikna edilmelidir

Ara rapor ve bilgilendirme

Araştırma sonuçlarının alınması konusunda sabırsız olunması

Ara rapor ve bilgilendirmelerin şeffaf olması

Proje sahibi malzeme alımlarından kaynaklanan proje uzatımları için gerekçesini söyleyip süre uzatımı almalıdır

Projelerin uzun zamanlı desteklenmemesi Başarılı giden projelere bitiminden sonra diğer kademelerinin devam etmesi için öncelik verilmesi

Projelerin uzun zamanlı desteklenmemesi, proje destek sürelerinin kısa tutulması

Özellikle öncelikli alanlarda önerilen projeler için zaman tahdidi olmamalıdır

Proje destek sürelerinin kısa tutulması Sanayiinin süre tahdidi konusunda ikna edilmesi

Uluslararası proje partnerlerinin bulunması

Genç araştırmacılara ‘başlangıç araştırma projesi’ (Research Initiation Grant) verilmesi

Genç araştırmacıların sahaya girmede yaşadığı zorluklar

‘Seed Money’ verilmesi

17



Geliştirilmesi İçin Öneriler(Devam)

Tehdit Öneri

Üniversiteler ile kamu araştırma kurumları arasında kurumları koordinasyon sağlayıp danışmanlık vererek buradaki teknolojik araştırma düzeyinin yükseltilmesi

Bilim alanındaki buluş ve yapılan incelemelerin topluma etkin bir şekilde iletilmesinin organizasyonu

Üniversite ile kamu kuruluşları arasında yapılacak ortak projelerin özendirilmesi

Küreselleşme; uluslararası entegrasyonun araştırma altyapılarına yaratacağı baskılar

Kamu kuruluşlarının doğrudan araştırma yapmak yerine araştırma siparişi vermesinin sağlanması

Genç araştırmacıların kendi alanlarında teknolojik ürüne dönük olarak yapabilecekleri araştırmalara endüstriden partner ve destek bulmaları halinde TÜBİTAK’ın eşdeğer bir miktarda fon desteği sağlaması

Uluslar arası (global) ortak araştırma programları başlatmak (arttırmak)

Uluslararası toplantılara desteğin arttırılması

Öncelikli alanlarda yaz okulu destekleme

Büyük yabancı firmaların Ar-Ge çalışmalarını Türkiye’de yapmalarını teşvik etmek (know-how’ın Türkiye’ye getirilmesi, çalışmalarda Türk araştırmacıların yer alması)

Kamu kuruluşlarının (bakanlıklar) kendi araştırma enstitülerine/kurumlarına sahip olması

OFFSET kaynaklarının (yabancı şirketlerin Ar-Ge yatırımı olarak harcamayı taahhüt ettiği kaynaklar) araştırma yatırımlarına kanalize edilmesi

TÜBİTAK bilimin toplumsallaşması için yeni projeler ortaya koymalı

Her yılın belirlenecek bir gününün veya haftanın (TÜBİTAK’ın kuruluş günü) Bilim günü ya da haftası ilan edilmesi

2005 ya da 2006’nın “Bilim ve Teknoloji Seferberliği” yılı ilan edilmesi

Bilim dünyasının topluma kendi değerini anlatmada yeterli olamaması

İlköğretim kapsamında “Bilim ve Teknoloji” konulu kompozisyon, resim vb. yarışması

18


4. 2005 Yılı Burs, Destek ve Yarışma Programları

Toplantının son bölümünde TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubundan Aşkın Tümer

TÜBİTAK’ın 2005 yılı burs, destek ve yarışma programlarını özetleyen bir sunumu

katılımcılar ile paylaştı.

Sunumda açıklanan programlar;

İlk ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik programlar,

Üniversite lisans öğrencilerine yönelik programlar,

Lisansüstü öğrencilerine yönelik programlar,

Doktora sonrası araştırmacıları desteklemeye yönelik programlar,

Bilimsel etkinliklere katılımı desteklemeye yönelik programlar,

Uluslararası bilimsel anlaşmalar çerçevesinde yürütülen programlardır.

Programlara ilişkin detaylı bilgiyi Rapor CD’sinde bulunan sunum dosyasından, daha

ayrıntılı bilgiyi ise www.tubitak.gov.tr/bayg/programlar adresinden edinebilirsiniz.

Toplantının son bölümünde ise TÜBİTAK Başkan Danışmanı Ali Şimşek, TÜBİTAK’ın 2005 yılı

içinde uygulamaya koymayı planladığı yeni destek sistemini, oluşturulması planlanan mali

mevzuat altyapısını anlattı. Sistemler tartışıldı ve uygulamada kolaylık sağlamaya yönelik

öneriler toplandı.

19

http://www.tubitak.gov.tr/bayg/programlar


5. Çalışmanın Değerlendirilmesi

Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü tarafından sunulan hizmetin kalitesini izlemek ve

geliştirmek amacı ile her çalışma programından sonra eğitim değerlendirme anketi

uygulanmaktadır. Bu çalışma programının sonunda da bir değerlendirme anketi

uygulanmıştır. Değerlendirme puanları özet tablosu Tablo 10’da verilmiştir.

Tablo 10. Çalışma Değerlendirme Anketi Sonuçları Özet Tablosu

Not: Puanlar 4 üzerindendir.

Değerlendirme İfadesi Puan Genel Değerlendirmeler 3,81

Çalışma yöntemi etkin bir biçimde tasarlanmıştı. 3,59

Salon Moderatörü açık ve anlaşılır bir dil kullandı. 3,82

Çalışmada uygulanan yöntem uygun bir şekilde tanımlandı 3,47

Salon Moderatörü yönteme yeterince hakimdi 3,76

Çalışma süresince gereksinim duyulan her türlü destek araştırmacılar tarafından etkin şekilde karşılandı.

3,88

Çalışma salonu ve kullanılan ekipmanlar yeterli düzeydeydi 4.00

Konferans salonundaki ikram yeterli düzeydeydi. 3,88

Genel ikram yeterli düzeydeydi. 3,94

Yemek hizmetlerinden memnunum. 3,88

Otel hizmetlerinden memnunum. 3,82

TÜSSİDE çalışanlarının alaka ve tutumları olumluydu. 4.00

Bu çalıştaya ayırdığım zaman ve emeğe değdi. 3,82

Çalışma çıktıları bundan sonra yapılacak çalışmalara olumlu katkı sağlayacaktır. 3,71 Eklemek İstedikleriniz

Her şey için teşekkürler.

Gerçekten başarılı bir çalışma oldu. Teşekkürler.

Bu tip çalışmaların sık sık yapılması.

Sevgiler.

20


EKLER

21


22


Ek 1. Katılımcı ve İletişim Listesi

Katılımcı listesi alfabetik sıra ile verilmiştir.

No İsim Kurum-Görev İrtibat Telefonu İrtibat Adresi e-posta

1 Abdullah Atalar TÜBİTAK - Bilim Kurulu Üyesi 0 312 290 12 13 Bilkent Üniversitesi 06800 Bilkent/Ankara

[email protected]

2 Ahmet Ademoğlu

TÜBİTAK - Bilim Kurulu Üyesi 0 533 548 91 34 Boğaziçi Rektörlüğü BEBEK-İSTANBUL 34342

[email protected]

3 Ahmet Çakır Haliç Üniversitesi Rektör

0 212 257 70 15 Haliç Üniversitesi Rektörü [email protected]

4 Ali Doğramacı Bilkent Üniversitesi Rektör

0 312 266 51 11 Bilkent Universitesi 06800 Bilkent/Ankara

[email protected]

5 Ali Şimşek TÜBİTAK – Danışman 0 312 427 30 42 Atatürk Bulvarı No:221 06100 K.dere/Ankara

[email protected]

6 Aşkın Tümer TÜBİTAK – BAYG 0 312 426 68 46 TÜBİTAK BAYG Atatürk Bulvarı No:221 06100 K.dere/Ankara

[email protected]

7 Atilla Aşkar Koç Üniversitesi Rektör

0 212 388 12 13 Koç Üniversitesi Rumelifeneri Yolu 34450 Sarıyer/ İstanbul

[email protected]

23

mailto:[email protected]








Ek 1. Katılımcı ve İletişim Listesi (Devam)


8 Atilla DicleYeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 216 578 02 05 0 216 578 02 26

Yeditepe Universitesi Provost & Akademik Rektör Yardımcısı

[email protected]

9 Aysel Ağar TÜBİTAK – BAYG 0 242 227 44 83 Akdeniz Üniversitesi Dumlupınar Bulvarı 07058 Kampus/Antalya

[email protected]

10 Aytekin Berkman

Maltepe Üniversitesi Rektör

0 216 626 10 72 Maltepe Üniversitesi Maltepe-İstanbul

[email protected]

11 Cem BeharBoğaziçi Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 212 257 70 15 Boğaziçi Rektörlüğü BEBEK-İSTANBUL 34342

[email protected]

12 Cemil Arıkan Sabancı Üniversitesi Araştırma ve Yüksek Lisans Politikalar Direktörü

0 216 483 90 99 Sabancı Universitesi Tuzla-İstanbul

[email protected]

13 Cemil Çelik TÜBİTAK – BAYG 0 312 426 68 46 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

14 Çetin Bolcalİstanbul Kültür Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 212 639 30 24 İstanbul Kültür univ. Ataköy Kampüsü E5 Karayolu BAKIRKÖY

[email protected]

24






15 Fikret İkiz Ege Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 232 339 05 93 Ege Üniversitesi Rektörlüğü Bornova-İzmir

[email protected]

16 Güldal Büyükdamgacı Alogan

TÜBİTAK – Başkan Yardımcısı 0 312 428 09 29 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

17 Halil İbrahim Mutlu

Harran Üniversitesi Rektör Vekili

0 414 312 99 19 Harran Üniversitesi Yenişehir Kampüsü Şanlıurfa

[email protected]

18 Haluk Karadoğan

İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 212 285 33 30 İTÜ Rektörlüğü Ayazağa-İstanbul

[email protected]

19 İsmail Karaca Süleyman Demirel Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 246 211 10 20 Süleyman Demirel Univ. Isparta

[email protected]

20 Korkut ErsoyBaşkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı

0 312 234 12 15 0 312 234 12 14

Bağlıca Kampüsü Başkent Üniv Ankara

[email protected]

21 Müfit Akınç Öğretim Üyesi 0 212 338 17 57 1-515-294-0738

KOÇ Üniversitesi-Sarıyer Iowa State University IA 50011 USA

[email protected]

25











22 Nevzat Yavuz TÜBİTAK Danışman 0312 468 53 00/ 3817 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

23 Nüket Yetiş TÜBİTAK Başkan Vekili 0312 468 53 00 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

24 Ömer Akgiray TÜBİTAK BAYG 0532 424 87 60 Marmara Univ. Mühendislik Fakültesi GOZTEPE/IST

[email protected]

25 Ömer Anlağan TÜBİTAK Başkan Yardımcısı 0312 467 82 80 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

26 Ömer Cebeci TÜBİTAK Başkan Yardımcısı 0312 467 30 08 TÜBİTAK-Atatürk Bulvarı 221 Kavaklıdere-ANKARA

[email protected]

27 Tekin BabaçAbant İzzet Baysal Üniversitesi Rektör Vekili

0374 25343 23 Abant İzzet Baysal Universitesi, Rektor Yardımcısı BOLU

[email protected]

28 Çilem Selin Akay

TÜBİTAK - Araştırmacı 0 312 648 53 00 – 24 04 Atatürk Bulvarı No:221 06100 K.dere/Ankara

[email protected]

26





Çalışmada Görev Alan TÜSSİDE Uzmanlarının İletişim Listesi

No İsim Kurum İrtibat telefonu İrtibat Adresi e-posta

29 Ersin Uygur TÜSSİDE 0 262 641 50 10 – 21 00 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

30 Orhan Dursun TÜSSİDE 0 262 641 50 10 – 22 35 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

31 Fethullah Çalışkan

TÜSSİDE 0 262 641 50 10 – 22 23 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

32 Zafer Yalçınpınar

TUSSİDE 0 262 641 50 10 – 22 15 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

33 Murat Kaymak TÜSSİDE 0 262 641 50 10 – 22 11 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

34 Faysal Yalınkılıç

TÜSSİDE 0 262 641 50 10 – 22 13 Barış Mah. Koşuyolu Cad. No:48 41401 Gebze/KOCAELİ

[email protected]

27






Ek 2. Çalışma Programı 24 Aralık 2004 Cuma

21.30 – 22.45 Açılış

22.45 – 00.30 Üniversitelerimizin B&T Araştırma Faaliyetlerine Destek Bulmaktaki

Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditler

25 Aralık 2004 Cumartesi


Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditler – Konsolidasyon I

11.30 – 11.45 Çay/Kahve Arası


Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditler – Konsolidasyon II

13.30 – 14.30 Öğle Yemeği


Güçlü ve Zayıf Yönleri/Fırsat ve Tehditler – Konsolidasyon III

15.00 – 18.30 Üniversitelerde B&T Araştırma Desteklerinin Etkinleştirilmesi ve


18.30 – 20.00 Akşam Yemeği

20.00 – 22.00 TÜBİTAK 2005 Yılı Burs, Destek ve Yarışma Programlarının Tanıtılması

29


Ek 3. Grup 3 – Fırsatlar Çalışmasında Elenen İfadeler

Fırsat Öneri

Avrupa Birliğinden projeler alınması sağlanacak.

Çok sayıda proje hazırlanması. Avrupa Birliği sürecinde olmamız

uyum için göstereceğimiz gayret olacaktır.

Bu kaynağın devamlılığını sağlamak.

Yeni misyon ve vizyonla daha fazla araştırma TÜBİTAK’ın misyon ve vizyonunda kavramsal yenilikler Verimlilik artacak. Böylece ülke ekonomisine

de büyük bir katkı olacaktır.

İstikrar geniş düşünmeyi sağlayacaktır. Ülkemizde ekonomik istikrarın oluşmaya başlaması İstikrar dolayısıyla uzun vadeli politikaların

hayata geçmesi daha mümkün olabilir.

Yapılan işlerde devamlı şeffaf davranılmalı. Bu şüpheyi ortadan kaldırmak. Kaynağın yetkin dağıtılacak olması ve

TÜBİTAK’a duyulan güven Daha çok proje verme hevesini arttıracak ve karamsarlığı yenecektir.


Üniversite yöneticilerinin desteğini arttıracaktır.

30


Ek 4. Program Esnasında Çekilen Fotoğraflar

31


Ek 4. Program Esnasında Çekilen Fotoğraflar (Devam)

32

ş rma destekleri ve ulusal bilim - tubitak.gov.tr filekurumlarımızdaki bilimsel ve teknolojik...

Documents