patomorfologia.lublinpatomorfologia.lublin.pl/images/stud_2018_19/lekarski_18_19/lato... ·...

patomorfologia.lublin.pl

1

SYLABUS

rok akademicki rozpoczynający cykl kształcenia 2017-2023

Nazwa

modułu/przedmiotu:

PATOMORFOLOGIA

PRAKTYCZNE PODSTAWY DIAGNOSTYKI

CHORÓB

PODSTAWY CHORÓB A

PODSTAWY CHORÓB B

PODSTAWY CHORÓB C

PODSTAWY CHORÓB D

PODSTAWY CHORÓB E

PODSTAWY CHORÓB F

PODSTAWY CHORÓB G

Kod modułu

LK.3.016

LK.3.017

LK.3.018

LK.3.019

LK.3.020

LK.3.021

LK.3.022

LK.3.023

Wydział: I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym UM

II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym UM

Kierunek studiów: Lekarski

Specjalności:

Poziom studiów: X

Forma studiów: stacjonarne X niestacjonarne X

Rok studiów: I II X III IV V VI Semestr

studiów:

X 4 X

Typ modułu/

przedmiotu: obowiązkowy X

Język wykładowy: polski X

Forma realizacji Godziny

Wykład (W) 12

Seminarium (S) 52

Ćwiczenia (C) 106

E-wykłady (eW)

Zajęcia praktyczne (ZP)

Praktyki zawodowe (PZ)

inne

RAZEM 170

Forma nakładu pracy studenta

(udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawdzenie, itp.)

Obciążenie studenta (h)

1. Godziny kontaktowe 170

2. Czas pracy własnej studenta 160

Sumaryczne obciążenie pracy studenta 330

Punkty ECTS za moduł/przedmiot 11

http://patomorfologia.lublin.pl/


2

Cele kształcenia:

Zapoznanie się z najważniejszymi definicjami, klasyfikacjami oraz mechanizmami powstawania zmian

patologicznych z zakresu patomorfologii ogólnej. Poznanie klasycznych obrazów morfologicznych (makro-

i mikroskopowych) najczęstszych chorób poszczególnych narządów i układów oraz umiejętność ich powiązania

z informacjami klinicznymi. Zapoznanie z podstawową nomenklaturą medyczną dotyczącą patologii w języku

polskim i łacińskim/angielskim. Zapoznanie się z najważniejszymi metodami stosowanymi w diagnostyce

patomorfologicznej oraz zasadami właściwej współpracy klinicysty z patomorfologiem.

Macierz efektów kształcenia dla modułu /przedmiotu w odniesieniu do metod weryfikacji zamierzonych

efektów kształcenia oraz formy realizacji zajęć.

Numer

efektu

kształcenia

Student, który zaliczy moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi:

Metody weryfikacji

osiągnięcia

zamierzonych

efektów kształcenia:

Forma

realizacji zajęć

dydaktycznych

* wpisz symbol

W01

(B.W22.)

zna procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja,

różnicowanie i starzenie się komórek, apoptoza i martwica

oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

S, Ć

W02

(B.W26.)

zna mechanizm działania hormonów oraz konsekwencje

zaburzeń regulacji hormonalnej

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć

W03

(B.W27.) zna przebieg i regulację funkcji rozrodczych u kobiet

i mężczyzn

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

S, Ć

W04

(B.W28.) zna mechanizmy starzenia się organizmu

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ć

W05

(C.W20.)

zna podstawy rozwoju oraz mechanizmy działania układu

odpornościowego, w tym swoiste i nieswoiste mechanizmy

odporności humoralnej i komórkowej

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ć

W06

(C.W25.) zna nazewnictwo patomorfologiczne

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć, SP

W07

(C.W26.) zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć

W08

(C.W27.)

określa przebieg kliniczny zapaleń swoistych i nieswoistych

oraz opisuje procesy regeneracji tkanek i narządów

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć



3

W09

(C.W28.)

zna definicję i patofizjologię wstrząsu, ze szczególnym

uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu

oraz niewydolności wielonarządowej

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć

W10

(C.W29.) zna etiologię zaburzeń hemodynamicznych, zmian

wstecznych i zmian postępowych

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć

W11

(C.W30.)

zna zagadnienia z zakresu szczegółowej patologii

narządowej, obrazy makro- i mikroskopowe oraz przebieg

kliniczny zmian patomorfologicznych w poszczególnych

narządach

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć, SP

W12

(C.W31.) opisuje konsekwencje rozwijających się zmian

patologicznych dla sąsiadujących topograficznie narządów

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć, SP

W13

(C.W32.)

wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne

i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

odpowiedzi ustne S, Ć

W15

(E.W3)

b)

c)

d)

f)

g)

i)

zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i

postępowania terapeutycznego w przypadku najczęstszych

chorób dzieci:

wad serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia i

osierdzia, kardiomiopatii, zaburzeń rytmu serca,

niewydolności serca, nadciśnienia tętniczego, omdleń

ostrych i przewlekłych chorób górnych i dolnych dróg

oddechowych, wad wrodzonych układu oddechowego,

gruźlicy, mukowiscydozy, astmy, alergicznego nieżytu nosa,

niedokrwistości, skaz krwotocznych, stanów niewydolności

szpiku, chorób nowotworowych wieku dziecięcego, w tym

guzów litych typowych dla wieku dziecięcego,

zakażeń układu moczowego, wad wrodzonych układu

moczowego, zespołu nerczycowego, kamicy nerkowej, ostrej

i przewlekłej niewydolności nerek, ostrych i przewlekłych

zapaleń nerek, chorób układowych nerek, zaburzeń

oddawania moczu, choroby refluksowej pęcherzowo-

moczowodowej,

zaburzeń wzrastania, chorób tarczycy i przytarczyc, chorób

nadnerczy, cukrzycy, otyłości, zaburzeń dojrzewania i

funkcji gonad,

pokrzywki, wstrząsu anafilaktycznego, obrzęku

naczynioworuchowego najczęstszych chorób zakaźnych

wieku dziecięcego

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ś, Ć, SP



4

W16

(E.W7.)

a)

b)

d)

e)

f)

i)

zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i

postępowania terapeutycznego w odniesieniu do

najczęstszych chorób wewnętrznych występujących u osób

dorosłych, oraz ich powikłań:

chorób układu krążenia, w tym: choroby niedokrwiennej

serca, wad serca, chorób wsierdzia, mięśnia serca, osierdzia,

niewydolności serca (ostrej i przewlekłej), chorób naczyń

tętniczych i żylnych, nadciśnienia tętniczego: pierwotnego i

wtórnego, nadciśnienia płucnego

chorób układu oddechowego, w tym: chorób dróg

oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, astmy

oskrzelowej, rozstrzenia oskrzeli, mukowiscydozy, zakażeń

układu oddechowego, chorób śródmiąższowych płuc,

opłucnej, śródpiersia, obturacyjnego i centralnego bezdechu

sennego, niewydolności oddechowej (ostrej i przewlekłej),

nowotworów układu oddechowego,

chorób układu wydzielania wewnętrznego, w tym chorób:

podwzgórza i przysadki, tarczycy, przytarczyc, kory i rdzenia

nadnerczy, jajników i jąder, a także guzów

neuroendokrynnych, zespołów wielogruczołowych, różnych

typów cukrzycy i zespołu metabolicznego: hipoglikemii,

otyłości, dyslipidemii,

chorób nerek i dróg moczowych, w tym: ostrych i

przewlekłych niewydolności nerek, chorób kłębuszków

nerkowych i śródmiąższowych nerek, torbieli nerek, kamicy

nerkowej, zakażeń układu moczowego, nowotworów układu

moczowego, w szczególności raka pęcherza moczowego i

raka nerki,

chorób układu krwiotwórczego, w tym: aplazji szpiku,

niedokrwistości, granulocytopenii i agranulocytozy,

małopłytkowości, białaczek ostrych, nowotworów

mieloproliferacyjnych i mielodysplastyczno-

mieloproliferacyjnych, zespołów mielodysplastycznych,

nowotworów z dojrzałych limfocytów B i T, skaz

krwotocznych, trombolifilii, stanów bezpośredniego

zagrożenia życia w hematologii, zaburzeń krwi w chorobach

innych narządów

chorób reumatycznych, w tym: chorób układowych tkanki

łącznej, układowych zapaleń naczyń, zapaleń stawów z

zajęciem kręgosłupa, chorób metabolicznych kości, w

szczególności osteoporozy i choroby zwyrodnieniowej

stawów, dny moczanowej,

zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych:

stanów odwodnienia, stanów przewodnienia, zaburzeń

gospodarki elektrolitowej, kwasicy i zasadowicy;

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

S, Ć, SP

W17

(E.W37)

zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w

diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału

do badań

testy wyboru, testy

uzupełnienia,

zaliczenie

praktyczne,

odpowiedzi ustne

Ć



5

U01

(C.U11.)

powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych

z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami

oznaczeń laboratoryjnych

arkusz umiejętności

studenta, zaliczenie

praktyczne

Ć, SP

U02

(C.U12.)

analizuje zjawiska odczynowe, obronne i przystosowawcze

oraz zaburzenia regulacji wywoływane przez czynnik

etiologiczny

arkusz umiejętności

studenta, zaliczenie

praktyczne

Ć, SP

K01

aktywnie uczestniczy w ćwiczeniach, potrafi przygotować

dobrze udokumentowane opracowanie uzyskanych wyników

ćwiczeń laboratoryjnych

obserwacja

nauczyciela

prowadzącego

zajęcia

S, Ć

K02

wykazuje umiejętność pracy w zespole i współpracuje w

grupie przyjmując różne funkcje dla zrealizowania zadania

– jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej

i kolegów

obserwacja

nauczyciela

prowadzącego

zajęcia

S, Ć

K03 przygotowuje się do zajęć

obserwacja

nauczyciela

prowadzącego

zajęcia

S, Ć

PRZYKŁADOWE METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

w zakresie wiedzy: Egzamin ustny (niestandaryzowany, standaryzowany, tradycyjny, problemowy);

Egzamin pisemny – student generuje / rozpoznaje odpowiedź (esej, raport; krótkie strukturyzowane pytania /SSQ/; test

wielokrotnego wyboru /MCQ/; test wielokrotnej odpowiedzi /MRQ/; test dopasowania; test T/N; test uzupełniania odpowiedzi)

w zakresie umiejętności: Egzamin praktyczny; Obiektywny Strukturyzowany Egzamin Kliniczny /OSCE/; Mini-CEX (mini –

clinical examination); Realizacja zleconego zadania; Projekt, prezentacja

w zakresie kompetencji społecznych:

Esej refleksyjny; Przedłużona obserwacja przez opiekuna / nauczyciela prowadzącego; Ocena 360° (opinie nauczycieli,

kolegów/koleżanek, pacjentów, innych współpracowników); Samoocena (w tym portfolio)

W – wykłady, S – seminaria, Ć – ćwiczenia, SP – sekcje pokazowe

Treść zajęć: (proszę wpisać hasłowo tematykę poszczególnych zajęć /zgodną z zamierzonymi efektami kształcenia)

PRAKTYCZNE PODSTAWY DIAGNOSTYKI CHORÓB – diagnostyka patomorfologiczna i podstawy

patomorfologii

Wykłady:

1. Odpowiedź komórek na uszkodzenie i stres (2h). Najważniejsze przyczyny i mechanizmy uszkodzenia

komórek i tkanek. Morfologia uszkodzenia komórek i tkanek. Starzenie się ustroju.

2. Zaburzenia hemodynamiczne i zakrzepica (2h). Obrzęk, zakrzep, zator, zawał – definicje, klasyfikacje,

przyczyny, aspekty kliniczne. Zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) i wstrząs – klasyfikacje,

przyczyny, aspekty kliniczne.

3. Patomorfologia ogólna zapaleń (1h). Podstawowe definicje. Nomenklatura polska, łacińska i angielska zapaleń.

Klasyfikacja morfologiczna zapaleń, przykłady.

4. Choroby autoimmunologiczne (1h). Podstawowe jednostki, obraz kliniczno-morfologiczny. Diagnostyka chorób

autoimmunologicznych.

5. Zmiany rozplemowe nienowotworowe (adaptacyjne) i nowotwory (1h). Definicje, przyczyny, mechanizmy

powstawania zmian, znaczenie w patogenezie chorób nienowotworowych i nowotworów. Stany przednowotworowe

i zmiany przedrakowe. Podstawowe mechanizmy onkogenezy – czynniki chemiczne, fizyczne, biologiczne – omówienie na wybranych przykładach.

6. Nowotwory (1h) Podstawowe definicje, klasyfikacje (morfologiczna, układowa, WHO). Nomenklatura

nowotworów (polska, łacińska, angielska). Drogi szerzenia się nowotworów złośliwych. Ocena stopnia złośliwości

(grading) i zaawansowania (staging). Czynniki prognostyczne i predykcyjne – omówienie na wybranych

przykładach.

7. Choroby uwarunkowane genetycznie (1h). Nieprawidłowości genetyczne leżące u podstawy chorób –

omówienie na wybranych przykładach.



6

Ćwiczenia:

1. Diagnostyka histopatologiczna (2+2+2h). Definicja i cel pobierania materiału do badań histopatologicznych;

rodzaje materiału histopatologicznego; zasady pobierania, zabezpieczania i przeprowadzania materiału. Barwienia

stosowane w histopatologii. Badania śródoperacyjne. Badania autopsyjne. Zasady funkcjonowania pracowni

histopatologicznej. Sposób wypełniania skierowań do badania histopatologicznego. Raport histopatologiczny.

Ograniczenia diagnostyki patomorfologicznej. Zasady właściwej współpracy patologa i klinicysty.

2. Techniki dodatkowe i pomocnicze stosowane w patomorfologii (2+2h). Immunohistochemia,

immunofluorescencja, mikroskopia elektronowa, metody molekularne i genetyczne mające znaczenie

w patomorfologii (m.in. hybrydyzacja in situ - FISH, CISH) – zasady i cel stosowania technik dodatkowych; zasady

pobierania, zabezpieczania i opracowania materiału. Ograniczenia metod. Zastosowanie morfometrii

w patomorfologii. Metody przetwarzania i przesyłania obrazu mikroskopowego. Telepatologia. Przykładowe

zastosowania.

3. Diagnostyka cytologiczna (2+2h). Definicja i cel pobierania materiału do badań cytologicznych. Rodzaje badań

cytologicznych, wskazania do pobierania materiał cytologicznego, zasady pobierania, zabezpieczania, opracowania

i barwienia materiału cytologicznego. Systemy oceny materiału cytologicznego. Zalety i ograniczenia metody.

Korelacje cytologiczno-histopatologiczne. Zasady właściwej współpracy patologa i klinicysty.

4. Odpowiedź komórek na uszkodzenie (4h). Odwracalne uszkodzenie komórki (zwyrodnienie wodniczkowe,

stłuszczenie) – definicja, mechanizm, morfologia, przykłady. Nieodwracalne uszkodzenie komórki (martwica

skrzepowa, rozpływna, enzymatyczna tkanki tłuszczowej) – definicja, mechanizm, morfologia, przykłady.

Wapnienie patologiczne – definicja, podział, przyczyny, morfologia, przykłady. Nieprawidłowe wewnątrz-

i zewnątrzkomórkowe gromadzenie substancji/zwyrodnienia (gromadzenie lipidów, białek, węglowodanów

i barwników) – definicje, klasyfikacje, przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania.

5. Zaburzenia w krążeniu (4h). Przekrwienie – definicja, rodzaje, morfologia, przykłady. Obrzęk – definicja,

przyczyny, rodzaje, morfologia, następstwa. Skrzep – definicja, patogeneza, rodzaje, różnice morfologiczne między

skrzepem i zakrzepem. Zakrzepica, zakrzep – definicja, czynniki sprzyjające, klasyfikacja zakrzepów, morfologia,

losy zakrzepu, następstwa kliniczne. Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego – definicja,

przyczyny, patogeneza, morfologia, następstwa. Zatorowość, zator – definicja, rodzaje zatorów, przykłady,

następstwa kliniczne. Zawał – definicja, przyczyny, rodzaje zawału, przykłady, morfologia, następstwa kliniczne.

6. Zapalenia (4h). Zapalenia włóknikowe – definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście. Zapalenia ropne –

definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście. Zapalenia wytwórcze – definicja, podział, przykłady, morfologia,

zejście.

7. Zapalenia (4h). Zapalenia ziarniniakowe – definicja, patogeneza, przykłady, morfologia. Wybrane choroby

bakteryjne, wirusowe, grzybicze i pasożytnicze – czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia.

Wybrane choroby autoimmunologiczne – patogeneza, morfologia.

8. Zaliczenie 1 (wykłady 1-4 i ćwiczenia z pat. ogólnej 4-7 i z pat. praktycznej 1 i część zagadnień 2) (2h).

9. Zmiany rozplemowe nienowotworowe (adaptacyjne) (4h). Naprawa – definicja, rola macierzy

pozakomórkowej; czynniki wpływające na proces naprawy. Przerost – definicja, przyczyny, podział, przykłady.

Rozrost – definicja, przyczyny, podział, przykłady, związek z nowotworzeniem. Metaplazja – definicja, przyczyny,

podział, przykłady, związek z nowotworzeniem.

10. Nowotwory (4h). Neoplazja śródnabłonkowa, dysplazja, rak in situ – definicje, przykłady, morfologia.

Sposoby wzrostu i szerzenia się nowotworów. Wybrane nowotwory nabłonkowe łagodne – patogeneza, lokalizacja,

obraz makro- i mikroskopowy, sposób wzrostu. Wybrane nowotwory nabłonkowe złośliwe – patogeneza,

lokalizacja, obraz makro- i mikroskopowy, drogi szerzenia się.

11. Nowotwory (4h). Wybrane nowotwory nienabłonkowe łagodne – patogeneza, lokalizacja, obraz makro-

i mikroskopowy, sposób wzrostu. Wybrane nowotwory nienabłonkowe o złośliwości miejscowej lub złośliwe –

patogeneza, lokalizacja, obraz makro- i mikroskopowy, drogi szerzenia się.

12. Zaliczenie 2 (wykłady 5-7; ćwiczenia z pat. ogólnej 9-11 oraz z pat. praktycznej 3 i pozostałe zagadnienia

2) (1h).

PODSTAWY CHORÓB A – patomorfologia układu mięśniowo-szkieletowego i skóry

Seminaria:

1. Patomorfologia układu kostnego (2h). Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów kości. Złamania kości –

klasyfikacje, czynniki predysponujące, gojenie złamań. Choroby metaboliczne i genetycznie uwarunkowane

obejmujące kości (krzywica, zrzeszotnienie kości, osteogenesis imperfecta) – patogeneza, morfologia. Martwica

kości – przyczyny, morfologia, następstwa. Zapalenie kości i szpiku – rodzaje, przyczyny, morfologia, powikłania.



7

Ogólna klasyfikacja nowotworów kości.

2. Patomorfologia stawów i guzy tkanek miękkich (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób stawów i guzów

tkanek miękkich. Choroba zwyrodnieniowa stawów – patogeneza, morfologia. Dna rzekoma (chondrokalcynoza) –

patogeneza, morfologia. Zakażenia stawów – patogeneza, morfologia, następstwa. Nowotwory i zmiany

nowotworopodobne stawów – przykłady, morfologia. Klasyfikacja nowotworów tkanek miękkich.

3. Patomorfologia skóry (2h). Podstawowa terminologia makro- i mikroskopowa stosowana w dermatopatologii.

Ostre i przewlekłe zapalenia skóry – przykłady, lokalizacja, morfologia. Choroby pęcherzowe skóry – rodzaje,

patogeneza, lokalizacja, morfologia, diagnostyka immunomorfologiczna.

4. Patomorfologia skóry (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób skóry, ze szczególnym uwzględnieniem

nowotworów. Klasyfikacja ogólna nowotworów skóry. Zaburzenia pigmentacji i łagodne nowotwory melanocytarne

– rodzaje, znaczenie w patologii. Czerniak – czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, typy kliniczno-morfologiczne,

stadia zaawansowania (Clark, Breslow, TNM), objawy kliniczne, czynniki prognostyczne, rokowanie.

Ćwiczenia:

1.Patomorfologia układu kostno-stawowego i guzy tkanek miękkich (2 h). Zapalenie kości i szpiku –

przyczyny, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia. Dysplazja włóknista kości i choroba Pageta kości

(osteitis deformans) – patogeneza, rodzaje, lokalizacja, morfologia, następstwa. Wybrane nowotwory pierwotne

kości – czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, rokowanie. Nowotwory przerzutowe kości – typy

histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów.

2.Patomorfologia układu kostno-stawowego i guzy tkanek miękkich (2 h). Reumatoidalne zapalenie stawów –

patogeneza, lokalizacja, morfologia, następstwa. Dna moczanowa i dnawe zapalenie stawów – rodzaje dny,

patogeneza, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia. Wybrane nowotwory tkanek miękkich – przykłady,

lokalizacja, morfologia.

3. Patomorfologia skóry (2 h). Wybrane choroby skóry o etiologii zakaźnej – przykłady, lokalizacja, morfologia.

Znamiona melanocytarne i czerniak – rodzaje, lokalizacja, morfologia, morfologiczne czynniki prognostyczne.

Wybrane łagodne nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego – typowa lokalizacja, morfologia, przebieg

kliniczny

4. Patomorfologia skóry (2h). Złośliwe nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego – czynniki ryzyka, typowa

lokalizacja, morfologia, rokowanie. Wybrane nienabłonkowe nowotwory skóry – przykłady, morfologia, przebieg

kliniczny.

5. Zaliczenie (seminaria, ćwiczenia 1-4) (1h).

PODSTAWY CHORÓB B – patomorfologia układu trawiennego

Seminaria:

1. Patomorfologia jamy ustnej, ślinianek i przełyku (2h). Zapalenia jamy ustnej i ślinianek – przyczyny,

morfologia. Nowotwory jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego– klasyfikacja,

czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia. Zespół Sjögrena – etiologia, patogeneza,

morfologia. Nowotwory ślinianek – klasyfikacja, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny. Zapalenia przełyku,

ze szczególnym uwzględnieniem zapalenia refluksowego – etiologia, morfologia, następstwa. Achalazja, przepuklina

rozworu przełykowego, uchyłki przełyku, zespół Mallory’ego-Weissa, żylaki przełyku – definicje, patogeneza,

znaczenie kliniczne. Przełyk Barretta– definicja, morfologia, znaczenie kliniczne. Nowotwory przełyku,

ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraka – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia,

drogi szerzenia.

2. Patomorfologia żołądka i części zewnątrzwydzielniczej trzustki (2h). Zapalenia żołądka – typy, patogeneza,

morfologia. Ostry wrzód trawienny żołądka – patogeneza, lokalizacja, morfologia, powikłania. Zakażenie

Helicobacter pylori – znaczenie w patologii. Nowotwory żołądka, ze szczególnym uwzględnieniem

gruczolakoraków i nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST, gastrointestinal stromal tumor) –

klasyfikacje, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, pojęcie „wczesny rak żołądka”, drogi szerzenia.

Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny, patogeneza, morfologia, powikłania. Nowotwory trzustki – klasyfikacja,

czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia.

3. Patomorfologia jelit i otrzewnej (2h). Zakaźne zapalenia jelit – etiologia, morfologia. Zespoły złego wchłaniania

– definicja, rodzaje, patogeneza choroby trzewnej, morfologia. Choroba niedokrwienna jelit – czynniki

predysponujące, lokalizacja anatomiczna, morfologia. Żylaki odbytu – definicja, czynniki predestynujące,

morfologia, powikłania. Uchyłkowatość jelita – definicja, lokalizacja, morfologia, powikłania. Niedrożność jelit –

przyczyny, objawy kliniczne. Choroba Hirschsprunga – patogeneza, morfologia, obraz kliniczny. Polipy jelita



8

grubego – definicja, klasyfikacja, morfologia, znaczenie kliniczne. Nowotwory jelit, ze szczególnym

uwzględnieniem gruczolakoraka jelita grubego i nowotworów neuroendokrynnych – klasyfikacja, czynniki ryzyka,

lokalizacja, morfologia. Zapalenie wyrostka robaczkowego – etiologia, morfologia, powikłania. Zapalenie otrzewnej

– przyczyny, morfologia, następstwa.

4. Patomorfologia wątroby i dróg żółciowych (2h). Wykładniki morfologiczne uszkodzenia wątroby. Zespoły

kliniczne w przebiegu chorób wątroby – przyczyny i objawy kliniczne niewydolności wątroby, zastoju żółci

i nadciśnienia wrotnego. Marskość wątroby – definicja, etiologia, patogeneza, klasyfikacje, morfologia, powikłania;

najczęstsze przyczyny marskości u dzieci. Toksyczne i polekowe uszkodzenie wątroby – przykłady. Zapalenia

wątroby (wirusowe, autoimmunizacyjne zapalenie wątroby, alkoholowe i niealkoholowe) – patogeneza, morfologia.

Zaburzenia krążenia w wątrobie – rodzaje, przyczyny, morfologia. Zmiany guzopodobne i nowotwory wątroby –

klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne. Kamica

żółciowa – czynniki predysponujące, patogeneza, morfologia, powikłania. Rak pęcherzyka żółciowego – czynniki

ryzyka, morfologia, drogi szerzenia.

Ćwiczenia:

1. Patomorfologia jamy ustnej, ślinianek i przełyku (2h). Zapalenia ślinianek – przyczyny, morfologia. Wybrane

zmiany guzopodobne jamy ustnej – przykłady, patogeneza, morfologia. Wybrane nowotwory jamy ustnej –

przykłady, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia. Wybrane nowotwory ślinianek – lokalizacja, morfologia.

Rak płaskonabłonkowy przełyku – czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia.

2. Patomorfologia żołądka i części zewnątrzwydzielniczej trzustki (2h). Przewlekłe zapalenie żołądka –

patogeneza, morfologia. Przewlekła choroba wrzodowa żołądka – patogeneza, lokalizacja, morfologia, powikłania.

Rak śluzowokomórkowy żołądka – czynniki ryzyka, morfologia. Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny,

patogeneza, morfologia, powikłania. Rak przewodowy trzustki – czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja,

morfologia, drogi szerzenia.

3. Patomorfologia jelit i otrzewnej. Idiopatyczne choroby zapalne jelit – patogeneza, lokalizacja zmian,

morfologia, powikłania. Zawał krwotoczny jelita – czynniki predysponujące, lokalizacja anatomiczna, morfologia.

Rak gruczołowy jelita grubego – czynniki ryzyka, zmiany predestynujące, lokalizacja, morfologia, ocena stadium

zaawansowania raka jelita grubego, drogi szerzenia.

4. Patomorfologia wątroby i dróg żółciowych (2h). Przewlekłe zapalenie wątroby – patogeneza, morfologia,

powikłania. Marskość żółciowa – przyczyny, morfologia, następstwa. Wybrane nowotwory wątroby (rak

wątrobowokomórkowy) – czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia. Zapalenie

pęcherzyka żółciowego – czynniki predysponujące, patogeneza, morfologia, powikłania.


PODSTAWY CHORÓB C – patomorfologia układu sercowo-naczyniowego, chłonnego i szpiku

Wykłady:

1.Patomorfologia układu chłonnego (2h). Diagnostyka patomorfologiczne chorób układu chłonnego. Klasyfikacja

nowotworów układu chłonnego.

Seminaria:

1 Patomorfologia serca (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób serca. Niewydolność prawo- i lewokomorowa

serca – rodzaje, przyczyny, patogeneza, morfologia. Nadciśnienie tętnicze i płucne – patogeneza zmian w sercu,

morfologia, choroby predysponujące do rozwoju serca płucnego. Najczęstsze wady wrodzone serca – przyczyny,

klasyfikacje, morfologia serca z uwzględnieniem kierunku przepływu krwi. Zapalenia mięśnia sercowego –

przyczyny, rodzaje, morfologia. Kardiomiopatie – definicja, rodzaje, patogeneza, morfologia.

2.Patomorfologia serca (2h). Zapalenia wsierdzia – przyczyny, klasyfikacje, zapalenia infekcyjne i nieinfekcyjne,

morfologia, następstwa. Nabyte wady zastawkowe serca – rodzaje, przyczyny, morfologia. Zapalenia osierdzia i płyn

w worku osierdziowym – przyczyny, rodzaje, morfologia, następstwa kliniczne. Nowotwory serca – podział,

lokalizacja, morfologia.

3. Patomorfologia naczyń (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób naczyń. Tętniaki i rozwarstwienie naczyń –

definicje, klasyfikacje, morfologia, znaczenie kliniczne. Zapalenia naczyń – definicja, patogeneza, klasyfikacje,

morfologia, znaczenie kliniczne. Żylaki – definicja, lokalizacja, powikłania. Zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica

żylna, zespół żyły głównej górnej i dolnej – definicja, czynniki sprzyjające. Klasyfikacja nowotworów naczyń.

Zmiany patologiczne związane z zabiegami kardiologii interwencyjnej – stentowanie wewnątrznaczyniowe,

protezowanie naczyń.



9

4. Patologia układu chłonnego (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób układu chłonnego. Ostre i przewlekłe

odczynowe zapalenie węzłów chłonnych – przyczyny, morfologia, przebieg kliniczny. Chłoniaki – definicja,

czynniki ryzyka, podstawowe zasady diagnostyki. Powiększenie śledziony – definicja, przyczyny, morfologia,

następstwa. Grasiczaki – definicja, klasyfikacja, morfologia.

5. Patologia szpiku (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób szpiku kostnego. Ostra białaczka szpikowa –

definicja, patogeneza, czynniki ryzyka, morfologia, rokowanie. Zespoły mielodysplastyczne – definicja, patogeneza,

czynniki ryzyka, morfologia, rokowanie. Przewlekłe choroby mieloproliferacyjne – rodzaje, patogeneza, morfologia,

parametry laboratoryjne, rokowanie.

Ćwiczenia:

1. Patomorfologia serca (2h). Zawał serca – definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, lokalizacja, typy, morfologia,

powikłania. Gorączka reumatyczna i choroba reumatyczna serca – patogeneza, morfologia, powikłania. Zapalenia

mięśnia sercowego – przyczyny, rodzaje, morfologia. Wybrane kardiomiopatie – definicja, rodzaje, morfologia.

2. Patomorfologia serca (2h). Włóknienie śródmiąższowe i okołonaczyniowe serca – przyczyny. Zapalenia

wsierdzia – przyczyny, rodzaje, morfologia. Zapalenia osierdzia – przyczyny, rodzaje, morfologia. Przerzuty

do serca – ogniska pierwotne, morfologia, następstwa

3. Patomorfologia naczyń (2h). Miażdżyca – definicja, czynniki ryzyka, lokalizacja, zmiany morfologiczne,

powikłania blaszki miażdżycowej, znaczenie kliniczne. Choroba nadciśnieniowa – klasyfikacja, morfologia,

powikłania. Wybrane zapalenia naczyń – definicja, patogeneza, morfologia. Rozwarstwienie naczyń – definicja,

przyczyny, lokalizacja, morfologia, znaczenie kliniczne. Żylaki odbytu – definicja, lokalizacja, powikłania. Wybrane

nowotwory naczyń (mięsak Kaposiego) – typy kliniczne, lokalizacja, morfologia.

4. Zaliczenie 1 (seminaria, ćwiczenia 1-3) (1h).

5. Patologia układu chłonnego (2h). Odczynowe zapalenie węzłów chłonnych – przyczyny, morfologia, przebieg

kliniczny. Chłoniak Hodgkina – definicja, przyczyny, klasyfikacja, morfologia, typowe komórki, immunofenotyp,

rokowanie Wybrane chłoniaki niehodgkinowskie – przewlekła białaczka limfocytowa/chłoniak z małych

limfocytów, chłoniak grudkowy, chłoniak MALT, chłoniak rozlany z dużych komórek B, ziarniniak grzybiasty –

lokalizacja, morfologia, immunofenotyp, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne, rokowanie.

6. Patologia szpiku (2h). Przewlekłe choroby mieloproliferacyjne (czerwienica prawdziwa, pierwotna mielofibroza)

– definicja, patogeneza, morfologia, parametry laboratoryjne. Ostra białaczka/chłoniak limfoblastyczny – definicja,

czynniki ryzyka, morfologia, parametry laboratoryjne. Szpiczak plazmocytowy – definicja, patogeneza, morfologia,

parametry laboratoryjne. Aplazja szpiku – definicja, klasyfikacja, morfologia, następstwa. Nowodwory przerzutowe

– morfologia, ogniska pierwotne.

7. Zaliczenie 2 (wykład 1; seminaria 4-5, ćwiczenia 5-6) (1h).

PODSTAWY CHORÓB D – patomorfologia układu oddechowego

Seminaria:

1. Patomorfologia układu oddechowego. (2h) Diagnostyka patomorfologiczna chorób układu oddechowego,

ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów. Zapalenia górnych dróg oddechowych – przyczyny, morfologia.

„Guzki śpiewacze” – czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia. Nowotwory górnych dróg oddechowych,

ze szczególnym uwzględnieniem raka nosogardła i krtani – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany predysponujące,

morfologia, drogi szerzenia się. Niedodma – definicja, rodzaje, przyczyny, znaczenie kliniczne. Zespół ostrej

niewydolności oddechowej (ARDS; adult respiratory distress syndrome) – przyczyny, patogeneza, morfologia.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) – definicja, spektrum schorzeń, znaczenie kliniczne.

2. Patomorfologia układu oddechowego. (2h) Przewlekłe zapalenie oskrzeli – definicja, patogeneza, morfologia.

Dychawica oskrzelowa (astma oskrzelowa) – definicja, patogeneza, rodzaje, morfologia. Rozstrzenia oskrzeli –

definicja, czynniki predestynujące, rodzaje, morfologia, następstwa. Zatorowość płucna i zawał płuca – przyczyny,

morfologia, następstwa. Przewlekłe śródmiąższowe choroby płuc – przykłady, cechy wspólne. Zapalenia opłucnej

i gromadzenie się płynu w opłucnej – patogeneza, następstwa. Nadciśnienie płucne – przyczyny, patogeneza,

morfologia.

Ćwiczenia:

1. Patomorfologia układu oddechowego. (2h) Przekrwienie bierne i obrzęk płuc – przyczyny, morfologia.

Rozedma – rodzaje, morfologia. Pylice – definicja, rodzaje; najczęstsze pylice (węglowa, krzemowa, azbestowa) –

narażenie, patogeneza, morfologia. Zapalenie płuc – definicja, czynniki ryzyka, klasyfikacje, przyczyny, morfologia,

następstwa. Środowiskowo nabyte ostre zapalenia płuc – przyczyny, morfologia, następstwa; fazy i powikłania



10

płatowego zapalenia płuc. Środowiskowo uwarunkowane atypowe zapalenia płuc – przyczyny, morfologia,

następstwa. Ropień płuca – definicja, przyczyny, morfologia, powikłania. Zapalenia płuc u osób z obniżoną

odpornością – przyczyny, patogeneza, morfologia. Gruźlica płuc – przyczyny, patogeneza, rodzaje (pierwotna,

wtórna), lokalizacja zmian, morfologia. Sarkoidoza płuc – przyczyny, morfologia.

2. Patomorfologia układu oddechowego. (2h) Nowotwory płuca, ze szczególnym uwzględnieniem raków –

czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia, zespoły paranowotworowe.

Rakowiak – histogeneza, lokalizacja anatomiczna, morfologia. Hamartoma płuc – definicja, morfologia, rokowanie.

Nowotwory przerzutowe płuca – typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów.

Nowotwory opłucnej – rodzaje, morfologia, drogi szerzenia.


PODSTAWY CHORÓB E – patomorfologia układu moczowego, rozrodczego męskiego i żeńskiego, gruczołu

piersiowego i patologia pediatryczna

Wykłady;

1. Patologia pediatryczna (1h). Najczęstsze nowotwory złośliwe wieku dziecięcego.

Seminaria:

1. Patologia nerek (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób nerek i dróg moczowych. Biopsja nerki – typy,

technika wykonania, wskazania i przeciwwskazania do wykonywania biopsji. Objawy kliniczne i zespoły

towarzyszące chorobom nerek. Najczęstsze zaburzenia rozwojowe nerek, w tym torbielowatości nerek – patogeneza,

klasyfikacja, morfologia. Glomerulopatie pierwotne (zmiana minimalna, nefropatia błoniasta, ogniskowe

segmentowe stwardnienie kłębuszków nerkowych, błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek, ostre

popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, szybko postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek, nefropatia IgA)

– klasyfikacja, patogeneza, zmiany w mikroskopie świetlnym, fluorescencyjnym i elektronowym, rokowanie.

2. Patologia nerek i dróg moczowych (2h). Kanalikowo-śródmiąższowe zapalenie nerek – rodzaje, przyczyny.

Śródmiąższowe polekowe zapalenie nerek – przyczyny, patogeneza, morfologia. Ostre uszkodzenie kanalików

nerkowych – przyczyny, patogeneza, morfologia. Przewlekła niewydolność nerek – przyczyny, morfologia.

Niedrożność dróg moczowych – przyczyny, morfologia. Kamica nerkowa – przyczyny, rodzaje, morfologia.

Wodonercze – definicja, przyczyny, rodzaje, morfologia. Zmiany nienowotworowe pęcherza moczowego – rodzaje,

przyczyny, morfologia, następstwa.

3. Patologia układu rozrodczego męskiego (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób układu rozrodczego

męskiego. Wady wrodzone narządów płciowych męskich – przykłady, następstwa. Zapalenia prącia – przyczyny,

morfologia. Nowotwory prącia, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki

ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia. Wnętrostwo i zanik jądra – przyczyny, morfologia, następstwa. Zapalenie

jądra i najądrza oraz skręt powrózka nasiennego – przyczyny, morfologia, objawy kliniczne, następstwa.

Klasyfikacja ogólna nowotworów jądra. Zapalenie gruczołu krokowego – przyczyny, morfologia.

4. Patologia pediatryczna (2h). Diagnostyka morfologiczna chorób wieku dziecięcego. Wady wrodzone – definicja,

przyczyny, rodzaje. Infekcje okołoporodowe – przyczyny, drogi przenoszenia, morfologia, następstwa. Martwicze

zapalenie jelit – przyczyny, morfologia, następstwa. Zespół nagłej śmierci niemowlęcia – czynniki sprzyjające,

morfologia. Wybrane choroby warunkowane genetycznie występujące w wieku dziecięcym – patogeneza,

morfologia. Nowotwory wieku dziecięcego – rodzaje, lokalizacja, morfologia, czynniki sprzyjające, czynniki

prognostyczne, zaburzenia genetyczne.

5. Patologia układu rozrodczego żeńskiego (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób układu rozrodczego

żeńskiego. Zapalenia układu rozrodczego żeńskiego – przyczyny, następstwa. Nowotwory sromu, ze szczególnym

uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi

szerzenia; choroba Pageta sromu. Nowotwory pochwy – klasyfikacja, zmiany prekursorowe, morfologia.

Nowotwory szyjki macicy, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki

ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, stadium zaawansowania, diagnostyka cytologiczna

i histopatologiczna zmian prekursorowych i wczesnych postaci raka. Badanie cytologiczne w profilaktyce raka

szyjki macicy – typy badań cytologicznych (cyt. płynna, tradycyjna), system oceny Bethesda.

6. Patologia układu rozrodczego żeńskiego (2h). Nieprawidłowe krwawienia z jamy macicy – przyczyny, podział,

znaczenie kliniczne. Polip szyjkowy i endometrialny – definicje, morfologia, następstwa kliniczne. Rozrost błony

śluzowej jamy macicy (endometrium) – podział, przyczyny, morfologia, znaczenie kliniczne. Klasyfikacja

nowotworów trzonu macicy. Mięśniak gładkokomórkowy – morfologia, lokalizacja, następstwa. Klasyfikacja

nowotworów jajnika. Nienowotworowe torbiele jajnika – rodzaje, patogeneza, morfologia. Rak jajowodu –



11

morfologia, drogi szerzenia się.

7. Patologia gruczołu piersiowego (2h). Diagnostyka morfologiczna chorób gruczołu piersiowego. Zapalenia

gruczołu piersiowego – przyczyny, morfologia, następstwa. Zmiany włóknisto-torbielowate – patogeneza, rodzaje,

morfologia, związek z rakiem. Klasyfikacja ogólna nowotworów gruczołu piersiowego. Łagodne nowotwory

nabłonkowe i nabłonkowo-podścieliskowe gruczołu piersiowego – rodzaje, morfologia. Rak gruczołu piersiowego –

klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, stopień złośliwości, rokowanie, czynniki

prognostyczne i predykcyjne. Ginekomastia i rak męskiego gruczołu piersiowego.

Ćwiczenia:

1. Patologia nerek (2h). Zmiany torbielowate nerek – patogeneza, morfologia. Wybrane glomerulopatie pierwotne

(szybko postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek) i wtórne (w przebiegu cukrzycy, skrobiawicy, tocznia) –

przykłady, patogeneza, zmiany w mikroskopie świetlnym, fluorescencyjnym i elektronowym. Szkliwienie pozapalne

kłębuszków nerkowych – przyczyny, następstwa. Ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek – przyczyny,

patogeneza, morfologia.

2. Patologia nerek i dróg moczowych (2h). Martwica brodawek nerkowych – przyczyny, patogeneza, morfologia.

Martwica kanalików nerkowych – przyczyny, patogeneza, morfologia. Przewlekła niewydolność nerek – przyczyny,

morfologia, następstwa. Nerka przeszczepiona – typy odrzucenia przeszczepu, obraz morfologiczny. Wybrane

nowotwory nerek (rak jasnokomórkowy) – czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia. Schistosomatoza pęcherza

moczowego – przyczyna, drogi zarażenia, morfologia, następstwa. Wybrane nowotwory dróg moczowych

(rak urotelialny) – czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia.

3. Patologia układu rozrodczego męskiego (2h). Zapalenie jądra i najądrza – przyczyny, morfologia, następstwa.

Wybrane nowotwory jądra (nasieniak, rak zarodkowy) – przykłady, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia,

markery nowotworowe. Łagodny guzkowy rozrost gruczołu krokowego – patogeneza, morfologia, następstwa. Rak

gruczołu krokowego – patogeneza, lokalizacja, zmiany prekursorowe, morfologia, system Gleasona, drogi szerzenia,

markery nowotworowe.

4. Patologia pediatryczna (2h). Obrzęk immunologiczny płodu – definicja, przyczyny, patogeneza, morfologia.

Cytomegalia – przyczyny, morfologia, następstwa. Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) – patogeneza,

morfologia, następstwa. Zespół niewydolności oddechowej noworodków – patogeneza, czynniki predysponujące,

morfologia, powikłania. Olbrzymiokomórkowe zapalenie wątroby – przyczyny, morfologia, następstwa.

Olbrzymiokomórkowe zapalenie płuc w przebiegu odry – przyczyna, morfologia, następstwa. Wybrane nowotwory

wieku dziecięcego (guz Wilmsa) – lokalizacja, morfologia, czynniki sprzyjające, czynniki prognostyczne.

5. Zaliczenie (wykład 1, seminaria, ćwiczenia 1-4) (1h).

6. Patologia układu rozrodczego żeńskiego (2h). Zmiany śródnabłonkowe sromu – klasyfikacja, czynniki ryzyka,

morfologia. Zapalenie błony śluzowej jamy macicy – przyczyny, morfologia. Adenomyosis i endometriosis –

definicja, patogeneza, lokalizacja, morfologia. Rak trzonu macicy – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia,

stadium zaawansowania, drogi szerzenia, czynniki prognostyczne. Rozrosty podścieliskowe – rodzaje, morfologii,

drogi szerzenia. Ciążowa choroba trofoblastyczna – patogeneza, rodzaje, morfologia

7. Patologia układu rozrodczego żeńskiego (2h). Wybrane nienowotworowe torbiele jajnika – przykłady,

patogeneza, morfologia. Wybrane nowotwory pierwotne jajnika – przykłady, czynniki ryzyka, morfologia, drogi

szerzenia. Nowotwory przerzutowe jajnika – lokalizacja guza pierwotnego, morfologia. Zapalenie jajowodu –

przyczyny, morfologia. Ciąża pozamaciczna (ektopowa) – definicja, lokalizacje, morfologia, następstwa.

8. Patologia gruczołu piersiowego (2h). Ropne zapaleni gruczołu piersiowego – morfologia, następstwa. Wybrane

rodzaje zmian włóknisto-torbielowatych – patogeneza, morfologia, związek z rakiem. Wybrane łagodne nowotwory

nabłonkowo-podścieliskowe gruczołu piersiowego – przykłady, morfologia. Najczęstsze typy morfologiczne raka

gruczołu piersiowego – przykłady, morfologia, stopień złośliwości, rokowanie, czynniki prognostyczne

i predykcyjne. Choroba Pageta gruczołu piersiowego – definicja, morfologia.

9. Zaliczenie (seminaria 5-7, ćwiczenia 6-8) (1h).

PODSTAWY CHORÓB F – patomorfologia układu wewnątrzwydzielniczego

Seminaria:

1. Patomorfologia tarczycy (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób układu wewnątrzwydzielniczego,

ze szczególnym uwzględnieniem tarczycy. Nadczynność i niedoczynność tarczycy – definicja, przyczyny,

morfologia. Wole – definicja, rodzaje, przyczyny. Wole miąższowe i guzkowe – patogeneza, morfologia. Zapalenia

tarczycy – rodzaje, przyczyny, morfologia, następstwa. Klasyfikacja ogólna nowotworów tarczycy. Znaczenie

biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej w diagnostyce chorób tarczycy.



12

2. Patomorfologia pozostałych narządów układu wewnątrzwydzielniczego (2h). Nadczynność i niedoczynność

przysadki – definicja, przyczyny. Nadczynność i niedoczynność przytarczyc – przyczyny, zmiany morfologiczne.

Nadczynność kory nadnerczy – zespoły kliniczne, przyczyny, morfologia. Niewydolność kory nadnerczy – rodzaje,

przyczyny, morfologia. Nowotwory kory i rdzenie nadnerczy – klasyfikacja. Mnoga gruczolakowatość

wewnątrzwydzielnicza – klasyfikacja. Cukrzyca – patogeneza, morfologia

Ćwiczenia:

1. Patomorfologia tarczycy (2h). Wole koloidowe – patogeneza, morfologia. Choroba Gravesa-Basedowa –

patogeneza, morfologia. Wybrane zapalenia tarczycy (choroba de Quervain, choroba Hashimoto) – patogeneza,

morfologia, następstwa. Rak brodawkowaty i pęcherzykowy tarczycy – czynniki ryzyka, morfologia, cechy

cytologiczne raka brodawkowatego, drogi szerzenia. Zmiany morfologiczne w tarczycy po leczeniu tyreostatykami.

2. Patomorfologia innych narządów układu wewnątrzwydzielniczego (2h). Gruczolaki przysadki – klasyfikacje,

morfologia. Rozrost i gruczolaki przytarczyc – lokalizacja, morfologia, następstwa. Martwica krwotoczna nadnerczy

– przyczyny, morfologia, następstwa. Wybrane nowotwory kory i rdzenia nadnercza – przykłady, morfologia, drogi

szerzenia się, następstwa. Wybrane nowotwory z komórek wysp trzustkowych – przykłady, morfologia, następstwa.


PODSTAWY CHORÓB G – patomorfologia układu nerwowego

Seminaria:

1. Patomorfologia ośrodkowego układu nerwowego (2h). Diagnostyka patomorfologiczna chorób ośrodkowego

układu nerwowego. Rodzaje uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego. Obrzęk mózgu i wodogłowie – definicja,

typy, przyczyny, następstwa. Najczęstsze wady wrodzone i uszkodzenia okołoporodowe ośrodkowego układu

nerwowego – czynniki ryzyka, rodzaje, następstwa. Podwyższone ciśnienie śródczaszkowe i wklinowania mózgu.

Uogólnione i ogniskowe niedokrwienie mózgu, zawał mózgu – przyczyny, morfologia, następstwa. Krwotok

wewnątrzczaszkowy (pierwotny śródmózgowy, podpajęczynówkowy) – przyczyny, najczęstsze lokalizacje

tętniaków workowatych, morfologia, powikłania.

2. Patomorfologia ośrodkowego układu nerwowego (2h). Urazowe krwotoki wewnątrzczaszkowe (krwotok

nadtwardówkowy, podtwardówkowy) – przyczyny, lokalizacja, następstwa. Urazowe śródmiąższowe uszkodzenia

mózgu – rodzaje, morfologia, następstwa. Pasażowalne encefalopatie gąbczaste (choroba prionowa) – przykłady,

przyczyny, patogeneza, morfologia. Stwardnienie rozsiane – definicja, patogeneza, morfologia, następstwa.

Najważniejsze choroby neurodegeneracyjne (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona) – definicje, patogeneza,

morfologia, następstwa. Klasyfikacja nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Ćwiczenia:

1. Patomorfologia ośrodkowego układu nerwowego – zmiany nienowotworowe. (2h) Zakażenia układu

nerwowego. Zapalenia opon mózgowych – rodzaje, przyczyny, morfologia, następstwa. Zakażenia śródmiąższowe

ośrodkowego układu nerwowego – przyczyny, morfologia, następstwa. Przykłady krwotoków śródmózgowych

i zmian niedokrwiennych w ośrodkowym układzie nerwowym.

2. Patomorfologia ośrodkowego układu nerwowego – nowotwory. (2h) Wybrane nowotwory pierwotne

ośrodkowego układu nerwowego (gwiaździak, glejak, rdzeniak, siatkówczak, oponiak, nerwiak osłonkowy) –

przykłady, lokalizacja, stopień złośliwości histologicznej, morfologia, drogi szerzenia. Nowotwory przerzutowe –

typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów.


--------------------------------

Inne formy realizacji (wskazać jakie):

1. Sekcja pokazowa w ramach modułów

Literatura podstawowa:

1.Kumar V, Cotran RS, Robbins SL. Robbins Patologia. W. Olszewski (red. pol.). Wyd. 2 polskie. Elsevier Urban &

Partner, Wrocław 2014.

2. http://www.patomorfologia.lublin.pl/



13

Literatura uzupełniająca:

1. Stachura J, Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie. PAU, Kraków Wyd. 3. 2016 – I tom, Wyd. 2. 2009

– II tom.

2. Domagała W, Chosia M, Urasińska E. Podstawy patologii. Wyd. 1. PZWL, Warszawa 2010.

3. Domagała W, Chosia M, Bedner E. Tajemniczy świat chorych komórek człowieka – przewodnik do nauki

histopatologii. Wyd. 1. PAM, Szczecin 2000.

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych (np. laboratorium, rzutnik multimedialny, inne…)

Sale seminaryjne i ćwiczeniowe przystosowane do zajęć mikroskopowych, mikroskopy świetlne studenckie,

mikroskop świetlny z kamerą, tablety, laptopy, rzutniki multimedialne, zestawy preparatów mikroskopowych,

muzeum preparatów makroskopowych, sala sekcyjna, wyposażona pracownia histopatologiczna,

immunohistochemiczna, mikroskopii elektronowej i patologii molekularnej.

Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu:

Wykłady:

1. Obecność na wykładach jest obowiązkowa, zgodnie z regulaminem studiów.

Seminaria i ćwiczenia:

1. Obecność na seminariach i ćwiczeniach jest obowiązkowa, zgodnie z regulaminem studiów.

- warunkiem usprawiedliwienia nieobecności jest przedstawienie oryginału zwolnienia lekarskiego, dziekańskiego,

rektorskiego itd., które jest kopiowane i archiwizowane w dokumentach studenta w Katedrze

- dopuszczalna jest jedna nieobecność nieusprawiedliwiona w semestrze

- dwie lub więcej nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze uniemożliwiają zaliczenie semestru

- w przypadku nieobecności usprawiedliwionej lub pojedynczej nieusprawiedliwionej na seminariach lub

ćwiczeniach studenci są zobowiązani do ich odrobienia z inną turą ćwiczeniową (jedynie za zgodą swojego

nauczyciela akademickiego potwierdzoną pisemnie) lub do ich zaliczenia u swojego nauczyciela akademickiego

w formie pisemnej w ciągu tygodnia po zakończeniu zwolnienia

2. Przygotowanie na seminaria i ćwiczenia

- student zobowiązany jest do przygotowania na każde seminarium i ćwiczenie z materiału przewidzianego przez

harmonogram w oparciu o podaną literaturę oraz do sporządzania dokumentacji (notatki, schematy/rysunki

preparatów, wydruki zdjęć z atlasu, itd.).

- weryfikacja przygotowania studenta na zajęcia może mieć formę ustną lub pisemną

- w przypadku stwierdzenia nieprzygotowana, student zobowiązany jest do zaliczenia seminarium/ćwiczenia przed

zaliczeniem danego modułu.

Warunki uzyskania zaliczenia modułu z przedmiotu patomorfologia:

- obecność na zajęciach oraz zaliczenie wszystkich seminariów/ćwiczeń

- wykazanie się zdobyciem wszystkich przewidzianych programem umiejętności i kompetencji

- uzyskanie oceny przynajmniej dostatecznej (3,0) z każdego z zaliczeń cząstkowych/modułu

- w trakcie i/lub na zakończenie modułu odbywa się zaliczenie, które ma formę pisemną i polega na udzieleniu

odpowiedzi na 5 lub 10 krótkich pytań otwartych, w tym ułożonych w oparciu o zaprezentowany obraz

morfologiczny zmian; za każdą poprawną odpowiedź można uzyskać max. 1 punkt.

- w przypadku uzyskania oceny niedostatecznej (2,0) na zaliczeniu studenci mają dwa terminy zaliczenia

poprawkowego w dwóch kolejnych tygodniach od zaliczenia w terminie normalnym. Na zaliczeniu w pierwszym

terminie poprawkowym student zobowiązany jest do rozpoznania 5 lub 10 preparatów histopatologicznych przy

mikroskopie i odpowiedzi ustnej na pytania dotyczące preparatów i zagadnień z odpowiedniego modułu/części

modułu. Forma drugiego zaliczenia poprawkowego jest analogiczna do pierwszego, przy czym zaliczenie jest

przeprowadzane przez nauczyciela akademickiego prowadzącego zajęcia z danym studentem i drugiego nauczyciela

wyznaczonego przez Kierownika Katedry.

- w przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej na zaliczeniu student uzyskuje ocenę niedostateczną (2,0) i może

przystąpić do zaliczeń poprawkowych na zasadach jw.

- niezaliczenie danego modułu w terminie pierwszym i dwóch poprawkowych skutkuje niedopuszczeniem do

kolokwium z następnego modułu

- oceny na koniec semestru III i IV z seminariów i ćwiczeń z patomorfologii stanowią średnie ocen uzyskanych

z zaliczeń modułów z poszczególnych semestrów



14

Ocena z modułu z przedmiotu patomorfologia:

0-5,99 pkt. - niedostateczny (2.0)

6,0-6,99 pkt.- dostateczny (3.0)

7,0-7,99 pkt.- dość dobry (3.5)

8,0-8,99 pkt. - dobry (4.0)

9,0-9,99 pkt. - ponad dobry (4.5)

10 pkt. - bardzo dobry (5.0)

0-2,99 pkt. - niedostateczny (2.0)

3,0-3,49 pkt.- dostateczny (3.0)

3,5-3,99 pkt.- dość dobry (3.5)

4,0-4,49 pkt. - dobry (4.0)

4,5-4,99 pkt. - ponad dobry (4.5)

5 pkt. - bardzo dobry (5.0)

Egzamin końcowy:

- do egzaminu przystępują studenci, którzy uzyskali zaliczenie przedmiotu

- studenci, którzy uzyskali na zakończenie każdego z semestrów ocenę dobry (4,0) i zaliczali każdy moduł

w normalnym terminie otrzymują 20 punktów na egzaminie praktycznym

- studenci, którzy uzyskali na zakończenie każdego z semestrów ocenę przynajmniej ponad dobry (4,5) mogą

przystąpić do egzaminu w terminie zerowym, czyli przed sesją egzaminacyjną. Formę i termin egzaminu ustala

Kierownik Katedry.

- egzamin składa się z dwóch części:

- egzamin praktyczny – polega na rozpoznaniu 20 preparatów histologicznych oraz odpowiedzi na pytania

dotyczące prezentowanych na nich zmian oraz zagadnień praktycznych z zakresu diagnostyki

histopatologicznej i cytologicznej (z modułu Praktyczne podstawy diagnostyki chorób)

- egzamin teoretyczny – test wyboru składający się ze 100 pytań

- warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie przynajmniej 60% z sumy punktów z obu części

- końcowa ocena jest uzależniona od liczby uzyskanych punktów

- po zakończeniu egzaminu student ma prawo do wglądu do własnej pracy w określonym terminie uzgodnionym

z koordynatorem przedmiotu

- studenci, którzy otrzymali ocenę niedostateczną mają prawo do przystąpienia do egzaminu poprawkowego w sesji

poprawkowej. Koordynator przedmiotu ustala z Kierownikiem Katedry formę i szczegółowy termin egzaminu

poprawkowego.

- nieobecność na egzaminie może być usprawiedliwiona jedynie zwolnieniem lekarskim lub rektorskim,

dziekańskim przedstawionym koordynatorowi przedmiotu w ciągu 7 dni od dnia egzaminu. Koordynator przedmiotu

ustala z Kierownikiem Katedry formę i termin dodatkowego egzaminu.

Kryterium oceny końcowej z egzaminu:

Ocena Procent

5,0 95,0-100%

4,5 87,0-94,99%

4,0 78,0-86,99%

3,5 70,0-77,99%

3,0 60,0-69,99%

2,0 0-59,99%

Nazwa i adres jednostki prowadzącej moduł/przedmiot, kontakt (tel./email)

Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej

20-090 Lublin, ul. Jaczewskiego 8b

tel. 81 448 65 30/32

e-mail: [email protected]

Nazwisko osoby przygotowującej sylabus/osób przygotowujących sylabus

prof. dr hab. n. med. Justyna Szumiło



15

Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących zajęcia

prof. dr hab. n. med. Justyna Szumiło, dr hab. n. med. Agnieszka Korolczuk, dr hab. n. med. Barbara

Marzec-Kotarska, prof. Jacek Kwiecień, dr n. med. Beata Walczyna, dr n. med. Małgorzata Zdunek, dr n.

med. Jarosław Swatek, dr n. med. Lech Wronecki, dr n. med. Iwona Paśnik, dr n. med. Agnieszka Fronczek,

dr n. med. Dorota Lewkowicz, dr n. med. Magdalena Kotarska-Pikula, lek. med. Anna Ostrowska, lek. med.

Paweł Bojar, lek. med. Katarzyna Cięszczyk, doktoranci

Data sporządzenia sylabusa 5.06.2018 r.


patomorfologia.lublinpatomorfologia.lublin.pl/images/stud_2018_19/lekarski_18_19/lato... ·...

Documents