مکان یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی در ... · ½ ¯...

22، پیاپی 1396، زمستان 4فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، شماره

177-194صفحات

یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزي در دهستان خانمیرزا شهرستان لردگانمکان

.، ایرانو بلوچستان، زاهدان ستانیدانشگاه س ،ییروستا يزیرهو برنام ایجغراف اراستادی ؛*يقنبر روسیس .، ایرانو بلوچستان، زاهدان ستانیدانشگاه س ،ییروستا يزیرو برنامه ایارشد جغراف یکارشناس يدانشجو ي؛محمد حسن

.، ایرانستان، زاهدانو بلوچ ستانیدانشگاه س ،ییروستا يزیرو برنامه ایارشد جغراف یکارشناس يدانشجو ي؛اناریرکیم نیحس

9/2/1396: پذیرش نهایی 14/3/1395: دریافت مقاله چکیده

هاي توسعه اشتغال و افزایش درآمد در مناطق روستایی، ایجاد و توسعه صنایع ترین روشامروزه یکی از مهمرزي در با توجه به اینکه حدود یک چهارم از تولیدات کشاو. تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزي است

تواند در راستاي شود، صنایع فرآوري کشاورزي میي نبود صنعت و امکانات تبدیل و نگهداري ضایع می نتیجهجلوگیري از ضایعات محصوالت کشاورزي، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزي، افزایش سطح درآمد

ی در مناطق روستایی و نیز به وري بخش کشاورزي و افزایش سهم اشتغال صنعتروستائیان، باال بردن بهرهیابی استقرار صنایع هدف از این پژوهش مکان. عنوان جزئی از فرآیند توسعه روستایی ایفاي نقش کنند

روش پژوهش . تبدیلی و تکمیلی کشاورزي در دهستان خانمیرزا از توابع شهرستان لردگان بوده استگیري خانوار، از مدل تصمیم 200عیت و باالي روستاي پرجم 8تحلیلی است که جهت رتبه بندي - توصیفی

هاي هفت هاي پژوهش، شاخص ي یافته بر پایه. هاي تحلیلی استفاده شده است ي ویکور و شیوه چندمعیاره) جمعیت، سطح زیرکشت، متوسط تولیدات، راه ارتباطی، منابع آب، خدمات زیربنایی و توپوگرافی(ي گانه

به روستاهاي ده صحرا، شاهقریه و برجویی دهد که چوب مدل ویکور نشان میصنایع تبدیلی و تکمیلی در چاربهترین رتبه را دارا قرارگیري در مسیر راه ارتباطی و همچنین تمرکز امکانات و تأسیسات زیربنایی ي واسطه

سترسی دلیل جمعیت فعال کم، بعد مسافت و د بهدر مقابل روستاهاي ده چنار، بردبر و کالمویی .بوده استترین مقدار مطلوبیت را براي استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی را در بین روستاهاي نمونه به خود دشوار، پایین

.اختصاص داده است

.شهرستان لردگانتوسعه روستایی، توسعه کشاورزي، صنایع تبدیلی و تکمیلی، : واژگان کلیدي

* [email protected]

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020

https://serd.khu.ac.ir/article-1-2965-fa.html

178 ... یابی صنایع تبدیلی و تکمیلیمکان

مقدمه) 1ملی به ویژه در کشورهاي در حال توسعه را به خود توسعه روستایی بخش مهمی از فرآیند توسعه

اگر قرار است توسعه انجام گیرد و مستمر باشد، بایدبه طور اعم از مناطق روستایی و به . دهد اختصاص مینابرابري در حال رشد و بیکاري فزاینده تماما مسائل فقر گسترده،. طور اخص از بخش کشاورزي آغاز شود

).25:1386تودارو،(قهقرایی زندگی اقتصادي مناطق روستایی دارد ریشه در رکود و سیر ایجاد و توسعه هاي توسعه اشتغال و افزایش درآمد در مناطق روستایی، ترین روشامروزه یکی از مهم

شود که صنایع تبدیلی و تکمیلی به صنایعی گفته می. صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزي استتوانند دربرگیرنده این فرآیندها می. پردازد وري محصوالت مختلف کشاورزي میآ به فرآوري و عمل

وزارت جهاد (بندي و توزیع تولیدات کشاورزي باشد تغییرات فیزیکی، شیمیایی، نگهداري، بستهصنعتی شدن کشاورزي و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزي داراي ). 1384کشاورزي،

یابی اي از صنایع را براي دستتوانند مجموعه یکدیگر هستند و در تعامل با یکدیگر میارتباط تنگاتنگی با .به توسعه پایدار، و به طور خاص توسعه پایدار مناطق روستایی، معرفی کنند

ترین عامل در این میان، وجود عوامل مختلفی براي توسعه صنایع تبدیلی ضروري است که مهمیکی از عوامل مهم .شود ین مواد اولیه براي ایجاد صنایع تبدیلی محسوب میپتانسیل منطقه از نظر تأم

هاي اقتصادي و توزیع منطقی و متوازن فعالیت. یابی استاي، مکانریزي در امر توسعه منطقهبرنامهاي از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهاي صنعتی رشد اقتصادي را به دنبال ي منطقه اهداف توسعه

در کشورهاي پیشرفته . رود شمار میته که به اعتقاد متخصصان، از مؤثرترین عوامل کاهش مهاجرت بهداشدر کشورهاي . اي به آن شده است نیز به دلیل اثرات مؤثر و مفیدي که این گونه صنایع دارد، توجه ویژه

ورد؛ به طوري که خدر حال توسعه نیز نقش این گونه صنایع در توسعه روستایی به وضوح به چشم میاي که در ایالت اوریساي هند انجام داد، به این نتیجه رسید که بهبود در در مطالعه) 2000( 1اسکات

هاي مکانی شود و نیز موجب شود که مکان صنایع تواند باعث تقویت برتريهاي یک منطقه می زیرساختاو همچنین به بررسی عواملی نظیر . در نقاطی واقع شوند که به لحاظ زیرساختی کارآیی بهتري دارد

گذاري و تسهیالت مالی و اعتباري پرداخت و این عوامل را در وجود مواد اولیه، وجود بازار، شرایط سرمایه .هاي کشاورزي و غیرکشاورزي تأثیرگذار دانست ي صنایع و فعالیت ایجاد و توسعه

شور ایران به دلیل مقتضیات جهانی، تبیین جایگاه صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزي در کتر اي و بین المللی و پیوستن به سازمان تجارت جهانی روز به روز ضروري حضور در بازارهاي منطقه

این پراکندگی در . صنایع در گوشه و کنار کشور پراکنده شده است). 161:1386پور، نوري و نیلی(شود می

1 Scott

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020


22، پیاپی 4سال ششم، شماره فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 179 یپی

با توجه به اینکه حدود یک چهارم از . یابی است مکان اغلب نقاط کشور، حاکی از عدم رعایت ضوابطوزارت جهاد (شود تولیدات کشاورزي، در نتیجه ي نبود صنعت و امکانات تبدیل و نگهداري ضایع می

یابی استقرار صنایع تبدیلی و بندي ویکور براي مکان، در این پژوهش از تکنیک رتبه)1384: 2کشاورزي، عمده . تاهاي دهستان خانمیرزا از توابع شهرستان لردگان استفاده شده استهاي روس تکمیلی سکونتگاه

. استی و دامپروري، باغ - بخش کشاورزي هاي تیبر فعال یشهرستان مبتن نیساکنان روستاهاي ا تیفعالگیري گسسته گیري چندمعیاره براي حل یک مسئله تصمیمتکنیک ویکور به عنوان یک روش تصمیم

هاي مدل ویکور جزء مدل). 169:1389امیري،(متناسب و متعارض توسعه داده شده است با معیارهاي نایعنی به طور مثال . ها در آنها مجاز است هایی است که مبادله در بین شاخص ي روش جبرانی دربرگیرنده

ي تغییري مخالف در شاخصی دیگر جبران شود تواند به وسیله در یک شاخص می) احتماال کوچک(تغییر ).5:1388فتحعلی و همکاران،(

بخش کشاورزي و یلیتبد عیعدم احداث، فقدان و کمبود صنا لیبالقوه فراوان به دل پتانسیل با وجودزراعی محصوالت دیدر مناطق عمده تول زهیمکان یبندي، نگهداري مناسب و اراضبستهعدم نیهمچن

عدم مدیریت صحیح به صورت عمده و با کمترین به دلیل داتیتول نیاز ا اديیمقدار ز ،شهرستان لردگانهدر رفت هرچه بیشتر منابع آب و امر، نیا امدیپرسد؛ سودآوري براي منطقه به صورت خام به فرش می

اي لهئمس در منطقه و مولد یلیتبد عینبود صنا ،نیبنابرا. خاك منطقه روستایی مورد مطالعه بوده است در یلیتبد عیو استقرار صنا جادیا دیبدون ترد .شود هیدشیآن اندبراي يا چاره یستیحاد است که با

.دو بخش صنعت و کشاورزي است نیارتباطات ب نیاز سودمندتر یکی هاي منطقه مورد مطالعهدهستانرویکرد و ضرورت انجام این پژوهش به این دلیل بوده است که ایجاد صنایع فرآوري کشاورزي در

در راستاي جلوگیري از ضایعات محصوالت کشاورزي، ایجاد ارزش افزوده در تواند شهرستان لردگان میوري بخش کشاورزي و افزایش سهم بخش کشاورزي، افزایش سطح درآمد روستائیان، باال بردن بهره

براین .اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به عنوان جزئی از فرآیند توسعه روستایی ایفاي نقش کندکدام روستاهاي دهستان خانمیرزا در راستاي استقرار صنایع تبدیلی و "ش اصلی این است که اساس، پرس

"تکمیلی بخش کشاورزي از اولویت بیشتري برخوردار است؟

مبانی نظري ) 2

را اشتغال جدید آوردن پدید توان اولیه صنایع. است راه در چهار صنعتی جهان در روستایی توسعه

اثر چندانی حاضر حال در کارفرمایان توسط طریق استخدام از رشد ارتقاء سنتی هاي استراتژي. نداردبا و زمان همین در. است کم دستمزد با کشورهاي سپاري به برون اي فزاینده طور به غالب استراتژي. ندارد

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



:McGranahan et al, 2011(دهند می خود ادامه رشد به روستایی مناطق از بسیاري معایب، این وجود

صنعتی تغییر ساختار دنبال به و عوامل نوترکیبی اي منطقه و توسعه اقتصادي اجتماعی، تحوالت با). 259

شیوه و تولید روستایی بر مؤثر مادي غیر و مادي عناصر بین با تعامل عمیق، تغییري روستایی مناطق در

با مرتبط صنایع"تأثیر نوع سه از تعاریف اساس، این بر. است توسعه روستایی مختلف انواع شکل به زندگی

داده نشان تجارب. دارد حکایت روستایی بر توسعه "صنعتی و خدمات گردشگري" ،"صنعت" ،"کشاورزي کنند، حساسیت بیشتري می تجربه را خالص جمعیت دادن از دست که روستایی نواحی از مهاجرت عواملتجربه .آنند فاقد روستایی نواحی که بمطلو امکانات مسکونی زندگی، کیفیت مالحظات به نسبت

است شده روستا از جوان هاي خانواده و مهاجرت جوانان باعث اقتصادي نامطلوب شرایط و شدید ناراحتی)Jolley, 2012:5 .(ترین راهکارها به منظور برون رفت از معضالت اقتصادي و سان، از مناسببدین

از یکسو با تمرکز زدایی از صنعت، جلوگیري از مهاجرت به اجتماعی، ایجاد صنایع روستایی است؛ زیرا،شهرها، اتکا به نیروي کار غیر ماهر و سرمایه اندك، نقش مهمی در توسعه صنعت داشته و از سوي دیگر

شود و امکان فرآوري محصوالت کشاورزي در محل چون این صنایع در کنار مزارع و باغات ایجاد میهاي حمل و نقل، جلوگیري از فاسد شدن محصوالت تا رسیدن به بازار، حذف هآید، کاهش هزین فراهم می

: 1376خزائی قوژدي،(خواهد داشت ها و تبدیل ضایعات مصرفی به محصوالت جدید را در پی واسطه به توسعه روستایی در خود اهداف پیشبرد براي بسیاري هند ابتکارات در این خصوص دولت).107- 106

خود را جهت تالش بوده است که روستایی توسعه اندازي وزارتترین آن، راهاز اساسی و یکی گرفته کار و بهتر کیفیت ارائه و هافرصت نابرابري بیماري و جهل، فقر، برداشتن میان از نفر روستایی، ها میلیون رفاه

. (Mishra, 2011: 18)قرار داده است ویژه براي روستاییانزندگی به از باالترصنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزي صنایعی هستند که داراي ارتباطات مستقیم و غیر

اي از صنایع است که با انجام به عبارت دیگر، صنایع تکمیلی مجموعه. مستقیم با بخش کشاورزي استفرآوري، آوري و تغییرات فیزیکی و شیمیایی بر روي مواد اولیه با منشأ نباتی و حیوانی نسبت به عمل

معاونت صنایع و توسعه (نماید هاي حاصله اقدام می بندي، نگهداري و نیز بازاررسانی و توزیع فرآوردهدرجه ).3: 1383روستایی،

زمینه این در آنچه اما نیست؛ پوشیده کسی بر کشاورزي تبدیلی صنایع ایجاد اهمیت بر این اساس و محلی نسبی هاي مزیت و ها قابلیت. هاست طرح نیگزی مکان در بندي اولویت است؛ اهمیت حایز

این و است متفاوت همواره محیطی، و اجتماعی اقتصادي، متعدد عوامل از تأثیرپذیري دلیل به اي منطقه محلی هاي توان و ها مزیت شناخت منظور بدین. شود می دیگر نواحی به نواحی از اي پاره برتري سبب مهم

با نیز توسعه عملی راهکارهاي و گردیده محسوب توسعه هاي ریزي برنامه ادینبنی اصول اي، از منطقه و

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



عقالیی نگرش نبوده، عارضه از خالی و شفاف همواره فضا که آنجایی از. یابد می معنا موجود وضع تبییني تبیین منطقی در خصوص نحوه ).Harris, 2001: 15(بود نخواهد پاافتاده پیش و ساده فضا بر

یابی صنعتی برآن تئوري مکان. ها استي صحیح از تئوري هی فضایی صنایع، مستلزم استفادهسازماندهاي موجود و عوامل اساسی تأثیرگذار برآن، قوانین عمومی را ارائه دهد تا است تا بر اساس واقعیت

آن است به عبارتی، تئوري مکان صنعتی بر. هاي صنعتی انتخاب شود ها جهت فعالیت ترین مکان بهینهیابی صنایع را روشن نموده و به سوال مربوط به که چگونگی ارتباط عوامل و متغیرهاي مؤثر بر مکان

). 29:1376پور،رستم(بهترین محل استقرار فعالیت صنعتی در شرایط معین پاسخ دهد مطرح نمود، به عنوان یکی از پیشگامان تئوري مکانی، نظریات خود را ) 1929( 1از وقتی که آلفرد وبر

تئوري نئوکالسیکی تولید را با 2که موزس1958اما تا سال . این تئوري، رشد قابل توجهی داشته استیکی از . هاي مکان تولیدي حاصل نشده بود تئوري مکانی ترکیب نمود، پیشرفت قابل توجهی در مدل

ي با ارائه 1967در سال 3ساکاشیتا. هاي میانی و واسطه است ترین این تفکرات، توجه به مکان عمدهي حداقل تولید و حداکثر سود مطلق، تمام مراکز اي خود، اثبات نمود که در تفکر هزینه ي دو مرحله شیوه

را بنیان نهاده » اصل محرومیت«اي به نام شود و این موضوع پدیده میانی و واسطه نادیده انگاشته میبه اعتقاد وي، تئوري مکان . ارائه گردید 4ط متورتري توس به شکل کامل1979این تفکر در سال . است

گردد که این خود، مراکز میانی اي می هاي منطقه سنتی وبري منجر به روند قطبی شدن و تشکیل مونوپلاي که کار عمده). Dillard,2009:25(شود تر را نادیده انگاشته و سبب محرومیت این مناطق می و کوچک

اند مسئله عتی انجام گرفته، عمدتاً توسط اقتصاددانان بوده که سعی نمودهیابی صن بر روي تئوري مکانهمچنین این تئوري توسط گروهی از . هاي اقتصادي جاي دهند مکان صنایع را در بدنه اصلی تئوري

ي تشریک مساعی این دو گروه منجر به تشکیل سیستم همه دانان مورد توجه بوده که نتیجه جغرافی ). 2: 1365گالسون،(یابی صنعتی شده است انین در زمینه ي مکاناي از قو جانبه

ي صنعتی ریزي توسعه هاي صنعتی در برنامهبندي مکان فعالیت عوامل مؤثر در انتخاب و اولویت برخی از این عوامل ثابت و ایستا و برخی پویا و متغیر . بسیار مهم و در همان حال متنوع و متعدد هستند

معنا که با گذشت زمان، تغییراتی در آنها ایجاد شده یا از اهمیت کمتر و یا از شدت اهمیت بدین. هستندهاي صنعتی، عینی و یابی فعالیتاي از عوامل مؤثر بر مکان در عین حال، پاره. شودبیشتري برخوردار می

لی است که در تعیین محل صنایع، مشک. اي و شخصی دارد قابل محاسبه و برخی ذهنی و جنبه ي سلیقه ).327: 1370ریموند،(هایی را مورد نظر قرار دهد آن یک سازمان باید مؤلفه

1 Alfred Weber 2 Moses 3 Sakashita 4 Matur

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



هایی هاي صنعتی را تابع مؤلفهگزینی فعالیت ترین عوامل مؤثر بر مکانمحققانی مانند چاندرا، مهم ا، سرمایه، ه هاي اقتصادي موجود، زمین، آب، زیرساخت چون حمل و نقل، نیروي کار، مکان فعالیت

در . (Chandra, 2001: 32)داندها می دسترسی ساده و ارزان به مواد اولیه، انرژي و منبع سرمایه گذارياز . هاي اخیر مطالعات زیادي انجام شده است یابی آنها در ایران نیز طی سال خصوص ایجاد صنایع و مکان

توسعه کشاورزي که جلد سیزدهم آن توان از طرح جامعجمله مطالعات انجام شده در این زمینه میمربوط به صنایع تبدیلی و تکمیلی است و نیز مطالعات جامع احیا و توسعه کشاورزي در مناطق مختلف

هایی نیز در این راستا تهیه نامه ضمن اینکه کتاب و پایان). 163 :1386نوري و نیلی پور،(کشور نام برد هاي در مطالعاتی با عنوان شناخت مزیت) 1390(شاورزيپژوهشکده مهندسی وزارت جهاد ک.شده است،

نسبی و قابلیت سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزي ضمن بررسی مبانی نظري برنامه در این طرح ابتدا . اي،گام هاي متواتري را براي قابلیت سنجی این صنایع ارائه می نماید ریزي منطقه

بر اساس دو دسته عوامل کشاورزي و غیر کشاورزي به وسیله ماتریس استان را ناحیه بندي و سپسامکانات هر ناحیه و نیازهاي هر صنعت به انواع امکانات کشاورزي و غیر کشاورزي، قابلیت هر منطقه را

. نماید رقمی ارائه می 4براي استقرار انواع مختلف صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزي بر اساس کدهاي به تحلیل مکانی استقرار صنایع سنگین در بخش مرکزي منطقه آزاد ) 1390(و همکارانسلیمانی

هاي صنعتی این منطقه با توجه دهد محل کنونی استقرار کاربري اند که نتایج نشان می ارس اقدام نمودهنامه در پایان ) 1375(دهباشی. اند یابی شده هاي بررسی شده در تحقیق، به طور مناسب مکان به ویژگی

"امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی در استان کهکیلویه و بویر احمد"کارشناسی ارشد خود عنوان ضمن بیان خصوصیات طبیعی، اقتصادي و اجتماعی استان، براي استقرار صنایع تبدیلی، به شناسایی

ها و یرساختقابلیت ها و استعدادهاي منطقه، باال بردن سطح فرهنگ مشارکت پذیري مردم، تقویت زها پرداخته و معتقد است که صنایع تبدیلی در استان باعث کاهش بیکاري، کاهش جلب و جذب سرمایه

در پایان نامه کارشناسی ارشد ) 1390(مرادکوچی . مهاجرت و حرکت به سوي اقتصادي پویا شده استدهستان :يونه موردبخش کشاورزي نم یلیو تکم یلیتبد عیاستقرار صنا یامکان سنج"خود با عنوان

ها و استعدادهاي منطقه، باال براي استقرار صنایع تبدیلی، به شناسایی قابلیت "جلفا شهرستان جهرمبردن سطح فرهنگ مشارکت پذیري مردم، تقویت زیرساخت ها و جلب و جذب سرمایه ها پرداخته و

و حرکت به سوي ، کاهش مهاجرتبیکاريمعتقد است که صنایع تبدیلی در استان باعث کاهش ).5 :1390مرادکوچی، (اقتصادي پویا شده است

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



در کشور بنگالدش به ارائه راهکارهایی در زمینه توسعه صنایع تبدیلی ) 2005(همکاران و 1لیبرسون عامل را بازار به دسترسی و تحقیقاتی هايحمایت و کشاورزي فراوري صنایع به بیشتر پرداخت و توجه

و RSTدر مقاله خود با استفاده از الگوریتم) 2008(جینچانگ،ژوي و لین. داندمی صنایع این توسعهVIKOR در ) 2009(همکاران و 2واتاناب. به مسئله ارزیابی و انتخاب تأمین کننده در تأمین پرداختند

زا کشاورزي فراوري صنایع توسعه اي در همین زمینه در کشور تایلند به این نتیجه رسیده است که مقاله کارگیري به دیگري و کشاورزي محصوالت خرید نخست: کند کمک فقر کاهش به تواند می طریق دو

هاي مدنظر براي مدل مفهومی پژوهش بر اساس معیارها و مالك) 1(در شکل .کارخانه در فقیر کشاورزانوسعه پایدار مکانیابی و استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به کشاورزي با هدف دستیابی به ت

.روستایی طراحی شده است

مدل مفهومی تحقیق): 1(شکل شماره

1 Lieberson 2 Watanabe

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



روش تحقیق) 3هاي ها مبتنی بر داده هاي کمی و از نظر شیوه گردآوري داده رویکرد کلی پژوهش از نوع پژوهش

ا جامعه آماري پژوهش حاضر دهستان خانمیرزا از توابع شهرستان لردگان ب. تحلیلی است - توصیفی مدنظر بوده مورد هاي شاخصداراي خانوار به عنوان حجم نمونه که 200روستاي باالي 8انتخاب

روستاي مورد مطالعه به تناسب 8پرسشنامه بین 345بررسی قرار گرفت که براساس فرمول کوکران کرونباخ براي سنجش پایایی ابزار پژوهش از تکنیک آلفاي. جمعیت ساکن در آن روستاها توزیع گردید

. به دست آمد که بیانگر پایایی مناسب ابزار پژوهش است 845/0استفاده شد و عدد

روستاهاي مورد مطالعه در دهستان خانمیرزا): 1(جدول شماره جمعیت خانوار روستا

2479 566 برجویی 2468 598 بردبر

2215 647 دومکان 773 220 ده چنار

2732 628 ده صحرا 1517 325 سینی

2255 448 شاهقریه 938 236 کالمویی

.1395مرکز آمار ایران،: منبع

ها به صورت کیفی است، از روش طیف لیکرت براي کمی کردن آنها استفاده از آنجا که تعدادي از شاخص- میمتص ي حاصل از مطالعات میدانی مدل آوري شده هاي جمع شده است و سرانجام به منظور تحلیل داده

دست آمده، ها و نتایج به به کار گرفته شده است و در پایان بر مبناي خروجی) VIKOR( معیارهگیري چند

.راهکاري مناسب ارائه گردیده استمتریک به عنوان یک LPبندي توافقی با استفاده از منطق معیاره براي رتبهدر این روش اقدامات چند

نیز fij. معیار وجود دارد nگزینه و mجا در این. یافته است گسترشوافقی ریزي تتابع تجمعی در روش برنامهمتریک Lpبر اساس منطق ویکورگسترش روش . ام استj ام بر اساس معیار iمقدار نرمالیزه شده براي گزینه

).Opricovic & Tzeng, 2007: 514(که در زیر توضیح داده شده، شروع شده است

.,,...2,1;1,)/()(1

1

mipffffwLpn

j

pjijjjpi

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



در این روش، jf بیانگر نسبت فاصله گزینهi و ) بهترین ترکیب(آل مثبت حل ایدهام از راه

jf بیانگرفرض ).Sanayei et al. 2010: 30-24(است ) بدترین ترکیب(آل منفی حل ایدهام از راه iنسبت فاصله گزینه

Ai نهیگز k=1,2,…,k) ،m{رندهگیمیتصم k یگروه ارهمعیچند يرگیمیمسئله تصم کیکه دیکن

(i=1,2,…,m{ و به تعدادn يریگ میتصم اریمع Cj (j=1,2,…,n)}{ با تمام نهیهر گز. استn توسط اریمع .شود یم یابیارز هارندهگیمیتمام تصم

دهستان خانمیرزا در شمال بخش خانمیرزاو در شمال شرقی شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و ). 1393استانداري چهارمحال و بختیاري،( کیلومترمربع است 327.93ن دهستان وسعت ای. بختیاري قرار دارد

نقطه روستایی 23نفر جمعیت روستایی بوده که در 24642داراي 1395طبق سرشماري سال این دهستان .ذکر شده است 3تعداد جمعیت و خانوار هر یک از روستاهاي مورد مطالعه در جدول . انداستقرار یافته

نقشه تقسیمات سیاسی دهستان خانمیرزا): 2(شکل شماره

هکتار بوده است که بیشتر آن نیز از 17420سطح زیر کشت دهستان طبق آمار جهاد کشاورزي در حدود ترین مهم. نوع آبی بوده و به علت خشکسالی هاي اخیر این میزان از سطح زیرکشت کاهش یافته است

ترین صنایع مرتبط با این مهم. ، گندم، گوجه فرنگی وکلزایونجهلوبیا، محصوالت دهستان نیز عبارتند ازبندي علوفه، تولید آرد و سبوس، رب گوجه و بندي لوبیا، بستهکنسرو لوبیا، بسته: محصوالت نیز عبارتند از

).110:1388 پور،تقی(سردخانه و روغن کشی هاي تحقیقیافته) 4

گیري توان از روش تصمیمصنایع تبدیلی و تکمیلی در مناطق روستایی می بندي مکانی استقراربراي اولویتهاي پیچیده براي سیستم 1998این روش اولین بار توسط آپریکوویچ و تزنگ در سال . چندمتغیره استفاده کرد

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



توان از آن در همچنین تکنیک دیگري که می). Opricovic, 1998: 39(معیاره ارائه شد گیري چندتصمیمکمی وکیفی براي استقرار صنایع تکمیلی و تبدیلی مورد استفاده قرار هايشاخصبندي مکانی براساس اولویت

سازي چند حل توافقی و بهینهراه مخفف کلمه صربستانی به معنی VIKOR 1کلمه . داد، تکنیک ویکور استاي با وعه از آلترناتیوها در مسئلهبندي و انتخاب از بین یک مجمهدف این روش تمرکز بر رتبه. است 2معیاره

در . کندحل بهینه و انتخاب بهترین گزینه کمک شایانی میمعیارهاي متعارض است که این امر در رسیدن به راهگیرد و توافقی به معنی ها را در نظر میحل شدنی است که با دقت تمامی ایدهیک راه 3حل توافقیجا راهاین

بندي در نهایت نیز خروجی روش ویکور یک لیست رتبه. طاي امتیازات مشترك استوجود آمده اعموافقت به .حل توافقی استتوافقی به همراه یک یا چند راه

مهاي خاتشکیل ماتریس دادهمرحله یکم، ) 1-4

در این مرحله هشت روستا و هفت شاخص جمعیت، سطح زیرکشت، منابع آب، خدمات زیربنایی، متوسط ) 2جدول(ه ارتباطی و توپوگرافی سطح زیرکشت هر مکان را متناسب با مدل مفهومی به شرح تولیدات، را

ها نظیر خدمات زیربنایی، راه ارتباطی و توپوگرافی و سطح هاي این شاخص درنظرگرفته شد و چون بعضی از دادهکمی کرده و سپس در هاي هاي کیفی به شرح زیر تبدیل به دادهکیفی بوده، داده هايدادهزیرکشت از نوع

.ها براي محاسبات بعدي قرار گرفته است جدول داده ): 1(فرمول

بندي درروستاهاي دهستان خانمیرزاهاي پیشنهادي براي رتبه هاي کمی و کیفی مکانداده): 2(جدول شماره

شاخص سطح زیرکشت جمعیت مکان

به هکتار منابع آب

سط تولیدات متو خدمات زیر بنایی )حلقه چاه( )تن(ساالنه

شبکه ارتباطی

توپوگرافی سطح زیر کشت

نیمه هموار 1درجه 8974 آب،برق،گاز،تلفن،پست 28 1802 2479 برجویی ناهموار 1درجه 6210 آب،برق،گاز،تلفن،پست 4 1247 2468 بردبر

نیمه هموار 1درجه 4343 آب،برق،گاز،تلفن 20 872 2215 دومکان نیمه هموار 2درجه 4069 آب،برق،گاز،تلفن 15 817 773 ده چنار سفلی

هموار 1درجه 11917 آب،برق،گاز،تلفن،پست 119 2393 2732 ده صحرا هموار اصلی 4437 آب،برق،گاز،تلفن 36 891 1517 سینی

هموار 1درجه 8227 آب،برق،گاز،تلفن،پست 82 1652 2255 شاهقریه ناهموار 2رجهد 5508 آب،برق،گاز،تلفن 24 1106 938 کالمویی

1395مرکز آمار ایران، :مأخذ

1 Vise Kriterijumska Optimizacija Ikompromisno Resenje 2 Multi-criteria optimization and compromise Solution 3 Compromise Solution

K

kk 1

kij ij X1X

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



در دهستان مورد مطالعه) گیري ماتریس تصمیم(ماتریس داده هاي خام): 3(جدول شماره توپوگرافی سطح

زیر کشتراه

ارتباطیمتوسط تولیدات

)تن(ساالنهخدمات زیربنایی

منابع آب )حلقه چاه(

سطح زیر کشت )هکتار(

جمعیت شاخص

مکان برجویی 2479 1802 28 5 8974 2 2 بردبر 2468 1247 4 5 6210 2 1 دومکان 2215 872 20 4 4343 2 2 ده چنار سفلی 773 817 15 4 4069 1 2 ده صحرا 2732 2393 119 5 11917 2 3 سینی 1517 891 36 4 4437 3 3 شاهقریه 2255 1652 82 5 8227 2 3 کالمویی 938 1106 24 4 5508 1 1

.1395محاسبات نگارندگان،: عمنب

سازي تشکیل ماتریس نرمالمرحله دوم، ) 2-4سازي این ماتریس از راه فرمول زیر انجام شد که نتایج آن در گیري، نرمالپس از تشکیل ماتریس تصمیم

هاي مثبت و منفی با هم گیري، وجود شاخصهاي تصمیمیک نکته مهم در شاخص. آمده است 4جدول شماره براي . سازي استفاده شدمقیاسگیري، از بیهاي گوناگون اندازهبه منظور تطبیق مقیاس. یک ماتریس است در

هایی که جنبه مثبت دارد، از فرمول هایی که جنبه منفی دارد از فرمول زیر و براي شاخصسازي شاخصنرمالاست با جهت منفی که براي نرمال براي مثال توپوگرافی سطح زیر کشت شاخصی . استفاده شده است 2شماره

).211: 1385مومنی،(استفاده گردید 2سازي آن از فرمول

):2(فرمول

nm ijrR

m

iij

ijij

x

xr

1

2

ها در روستاهاي دهستان خانمیرزاشاخص سازيماتریس نرمال): 4(جدول شماره شاخص

سطح زیرکشت جمعیت مکان به هکتار


خدمات زیر بنایی

متوسط تولیدات )تن(النهسا

شبکه ارتباطی


161/0 167/0 085/0 138/0 167/0 133/0 117/0 برجویی 160/0 115/0 012/0 138/0 115/0 133/0 058/0 بردبر

144/0 080/0 061/0 111/0 080/0 133/0 117/0 دومکان 050/0 075/0 045/0 111/0 075/0 066/0 117/0 ده چنار سفلی

177/0 222/0 362/0 138/0 222/0 133/0 117/0 اده صحر 098/0 082/0 109/0 111/0 082/0 2/0 117/0 سینی

146/0 153/0 25/0 138/0 153/0 133/0 117/0 شاهقریه 061/0 102/0 073/0 111/0 102/0 066/0 058/0 کالمویی .1395محاسبات نگارندگان،: منبع

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



هامرحله سوم، وزن نسبی شاخص) 3-4دهی به معیارهاي به منظور وزن. راي تعیین وزن معیارها روش تحلیل سلسله مراتبی به کار رفتب

سپس در چارچوب روش تحلیل . کارشناس مرتبط با حوزه تخصصی استفاده شد 5پیشنهادي از نظرات براي تحلیل نظرات کارشناسی و محاسبه وزن هر معیار Super Decisionسلسله مراتبی، نرم افزار

.مورد استفاده قرار گرفت) 5جدول(

Super Decisionوزن هر یک از شاخص ها با استفاده از نرم افزار): 5(جدول شماره توپوگرافی سطح

زیر کشتراه

ارتباطیتولیدات

ساالنهخدمات زیربنایی


سطح زیر کشت )هکتار(

معیار جمعیت

وزن 161/0 194/0 303/0 063/0 145/0 114/0 037/0 .1395محاسبات نگارندگان،: منبع ها ترین ارزش هریک از شاخصباالترین و پایینمرحله چهارم، ) 4-4

که قبال اشاره )2(و ) 1(هاي شماره در این مرحله پس از اینکه ماتریس وضع موجود بر اساس فرمولافزار و نرم AHPها که از روش شاخص گردید نرمالیزه شد، ماتریس نرمالیزه شده در وزن هر یک از

Super Decision به دست آمد ضرب گردید که درنتیجه ماتریس نرمال شده وزنی به دست آمد ). 6جدول(

ماتریس نرمال شده وزنی): 6(جدول شماره


راه ارتباطیمتوسط تولیدات

)تن(ساالنهخدمات زیربنایی

منابع آب )هحلقه چا(

سطح زیر )هکتار(کشت

جمعیت شاخص

مکان برجویی 025/0 023/0 025/0 008/0 024/0 015/0 004/0 بردبر 025/0 022/0 003/0 008/0 016/0 015/0 002/0 دومکان 023/0 015/0 018/0 006/0 011/0 015/0 004/0 ده چنار 008/0 014/0 013/0 006/0 010/0 007/0 004/0 ده صحرا 028/0 043/0 109/0 008/0 032/0 015/0 004/0 سینی 015/0 015/0 033/0 006/0 011/0 022/0 004/0 شاهقریه 023/0 029/0 075/0 008/0 022/0 015/0 004/0 کالمویی 009/0 019/0 029/0 006/0 014/0 075/0 002/0

.1395محاسبات نگارندگان،: منبع ایده آل مثبت مرحله پنجم، محاسبه فاصله هر گزینه از) 5-4

به دست زیربا استفاده از فرمول و گرددمیاین مرحله فاصله هر گزینه از ایده آل مثبت محاسبه در .آید می

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



mirMinf

mirMaxf

ijj

ijj

,...,2,1,

,...,2,1,

باالترین و پایین ترین ارزش معیارها): 7(جدول شماره


راه ارتباطی

متوسط تولیدات ساالنه

خدمات زیربنایی

منابع آب

سطح زیر کشت

معیارها جمعیت ها ارزش

004/0 075/0 032/0 008/0 109/0 043/0 028/0 fi+ 002/0 007/0 010/0 006/0 003/0 014/0 008/0 fi-

.1395محاسبات نگارندگان،: منبع مرحله ششم، محاسبه شاخص مطلوبیت و شاخص نارضایتی) 6-4

گردد و سپس تجمیع آنها بر اساس محاسبه می در این مرحله فاصله هر گزینه از ایده آل مثبتشاخص (بدین ترتیب ارزش ). 137:1389فرجی سبکبار و همکاران،( شودهاي زیر محاسبه میفرمول

).8جدول(محاسبه گردید ) Rjشاخص نارضایتی( و ارزش ) SjمطلوبیتSj=

Rj= max

Riو Si رها در ماتریس تصمیم گیري و محاسبهضرب اوزان معیا): 8(جدول شماره

شاخص سطح جمعیت ن مکا

)هکتار(زیرکشتمنابع

آبخدمات زیربنایی

متوسط تولیدات ساالنه

راه ارتباطی

توپوگرافی سطح Si Ri زیر کشت

239/0 463/0 018/0 000/0 054/0 057/0 239/0 072/0 020/0 برجویی 303/0 665/0 037/0 000/0 105/0 057/0 303/0 141/0 021/0 بردبر

260/0 769/0 018/0 063/0 139/0 057/0 018/0 187/0 042/0 دومکان 274/0 969/0 018/0 063/0 145/0 114/0 274/0 194/0 161/0 ده چنارسفلی

057/0 057/0 000/0 000/0 000/0 057/0 000/0 000/0 000/0 ده صحرا 218/0 704/0 000/0 063/0 138/0 000/0 218/0 184/0 099/0 سینی

097/0 353/0 000/0 000/0 068/0 057/0 097/0 091/0 039/0 شاهقریه 260/0 769/0 000/0 063/0 139/0 057/0 260/0 187/0 042/0 کالمویی

.1395محاسبات نگارندگان،: منبع بندي نهاییو رتبه Qمرحله هفتم، محاسبه مقدار) 7-4

Qکه همان امتیاز نهایی هر گزینه است، محاسبه گردید که بیانگر مقدار این مرحله از شاخص ویکور - این مقدار بین عدد صفر تا یک تعیین می. شاخص مورد مطالعه است 7رتبه نهایی هر روستا از مجموع

یابی صنایع تبدیلی تکمیلی و ي مطلوبیت مکان تر باشد، نشان دهندهگردد و هر چه به عدد یک نزدیک ).9جدول(یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی است تر باشد، نشانگر ضعف مکانعدد صفر نزدیک هر چه به

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



Q= V + (1-V)

بندي نهاییو رتبهQمحاسبه مقدار): 9(جدول شماره

کالمویی شاهقریه سینی ده صحرا ده چنار دومکان بردبر برجویی روستاها Q 805/0 244/0 683/0 0 941/0 804/0 833/0 594/0مقدار

6 2 4 1 8 5 7 3 رتبه بندي .1395محاسبات نگارندگان،: منبع

اي که کمترین ارزش باالترین اولویت را به صورت گرفت، به گونه Qبندي نیز بر اساس ارزش رتبهر از نظ Qدهد بر اساس مقدار نشان می 10همان گونه که جدول شماره . استخود اختصاص داده

در بهترین و ضعیت و 1یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی، روستاي ده صحرا با رتبه هاي مکانشاخصحال با توجه به نتایج به دست آمده، شروط به صورت زیر . روستاي ده چنار در بدترین وضعیت قرار دارد

:آزمون گردید

:شرط اول

.تعداد آلترناتیوها است iو و به ترتیب،گزینه هاي اول و دوم هستند A“و Aکه در آن

DQ=1/(8-1)=0.142 وQ(A)-Q(A”)>0.244 می 0و براي آلترناتیو اول برابر با 244/0دوم برابر با ) گزینه(براي آلترناتیو Qبا توجه به اینکه مقدار .شرط اول تایید می گرددبیشتر است، بنابر این DQبوده که از مقدار 244/0باشد،تفاضل این دو برابر با

:شرط دوم

نیز بهترین )شاخص نارضایتی(Rیا) شاخص مطلوبیت( Sاین است که گزینه اول باید همچنین از نظرداشت، از نظر ) مکانیابی(Q روستاي ده صحرا که بهترین رتبه را از نظر شاخص. باشد داشتهرتبه را شود و روستاي ده صحرا ن شرط دوم نیز تأیید میبنابرای. نیز بهترین رتبه را داراست RوSهاي شاخص

.دهدرتبه اول را به منظور استقرار صنایع تبدیلی وتکمیلی به خود اختصاص می

گیرينتیجه) 5دهد که در ي جغرافیایی کشور به ویژه صنایع روستایی، نشان می بررسی توزیع و پراکندگی صنایع در پهنه

عتی تابع اصول و ضوابط بوده و در بسیاري از موارد، واحدهاي صنعتی با کمتر موردي استقرار واحدهاي صنمشکالتی همچون کمبود آب، نیروي انسانی، بازار و یا تخریب محیطی روبرو هستند که این مهم به دلیل عدم

-هاي مناسب اولویت ها و روشیابی واحدهاي صنعتی و نیز عدم توجه به تکنیکتوجه به اصول و ضوابط مکان

DQQQ

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



هاي مناسب یابی و نیز روشرعایت ضوابط و معیارهاي مکان. بندي استقرار صنعت در مناطق روستایی استدهد که می تواند عمدتاً تابعی از ي قطب نمایی است که جهت حرکت را نشان میارزیابی مناطق به منزله

یک سیاست کارآمد . ی باشدهاي اقلیمی، نیازهاي اقتصادي و اجتماعی و نیز معیارهاي زیست محیط ویژگیگردد که بتواند انتخاب صحیحی صنعتی در مناطق روستایی، زمانی از کارآیی و مطلوبیت بیشتري برخوردار می

ي بهینه از منابع طبیعی، اقتصادي و هاي صنعتی نموده و به استفادهي فعالیت از مراکز جهت ایجاد و توسعههاي ها و مزیت ها، توان سیاستی الزم است ضمن توجه به ظرفیتهمچنین چنین . انسانی منطقه کمک نماید

.نسبی مراکز روستایی از تکنیک و روش مناسبی نیز جهت اولویت بندي مناطق استقرار صنعت برخوردار باشد فراوري صنایع توسعه گویدهاي واتاناب در بنگالدش همسو بوده که مینتایج این تحقیق با یافته

به دیگري و کشاورزي محصوالت خرید نخست: کند کمک فقر کاهش به تواند می یقطر دو از کشاورزيکه ) 1390(و مرادي کوچی)1375(هاي دهباشی همچنین با یافته. کارخانه در فقیر کشاورزان کارگیري

ها و استعدادهاي منطقه، باال بردن سطح فرهنگ، براي استقرار صنایع تبدیلی به شناسایی قابلیتها توجه کرده اند و معتقدند که صنایع ها و جلب و جذب سرمایهیري مردم، تقویت زیرساختپذمشارکت

. تبدیلی باعث کاهش بیکاري، کاهش مهاجرت و حرکت به سوي اقتصادي پویا شده است، مطابقت دارداز ترین راهکارها به منظور برون رفتکه از مناسب) 1376(هاي تحقیق خزائی قوژدي همچنین با یافته

معضالت اقتصادي و اجتماعی، ایجاد صنایع روستایی است؛ زیرا، از یکسو با تمرکززدایی از صنعت، جلوگیري از مهاجرت به شهرها، اتکا به نیروي کار غیر ماهر و سرمایه اندك، نقش مهمی در توسعه

امکان فرآوري شود و صنعت داشته و از سوي دیگر چون این صنایع در کنار مزارع و باغات ایجاد میهاي حمل و نقل، جلوگیري از فاسد شدن آید، کاهش هزینه محصوالت کشاورزي در محل فراهم می

- ها و تبدیل ضایعات مصرفی به محصوالت جدید را در پی محصوالت تا رسیدن به بازار، حذف واسطه

.خواهد داشت مطابقت داردجمعیت فعال روستایی، : عواملی مانند که است دهیرس جهینت نیبه ا حاضرپژوهش ،بر این اساس

. در تعیین مکان موردنظر حایز اهمیت است ها میزان تولیدات روستایی، بعد مسافت و امکان دسترسیگیري از روش ویکور در روستاهاي دهستان خانمیرزا شهرستان لردگان مشخص گردید همچنین با بهره

ترین رتبه را پائین RوSهاي و بر اساس شاخص ، صفرQار با مقد )ده چنارروستاي (که گزینه انتخاب شدهبندي صنایع تبدیلی و تکمیلی بدترین مکان در براي استقرار صنایع تبدیلی دارا بوده است و جهت اولویت

رتبه اول را براي استقرار صنایع Q ،941/0دهستان می شود و در مقابل روستاي ده صحرا با مقدارهاي پژوهش و به منظور دستیابی با توجه به مجموعه یافته .اختصاص داده است تبدیلی وتکمیلی به خود

:تواند مورد تاکید قرار گیرد نکات زیر میي مورد مطالعه، به توسعه پایدار روستایی در سطح محدوده

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



از آنجا که امکان احداث صنایع تبدیلی در دهستان وجود دارد و با توجه به این نکته که احداث ایننایع به دلیل کوچک مقیاس بودن، اختصاص به هر دو بخش دولتی و خصوصی و کم هزینه بودن ص

گردد صنایعی چون تولید رب گوجه، انبار و تر است، پیشنهاد می نسبت به صنایع بزرگتر، آسان .ها احداث گردد ي مورد نظر و با توجه به اولویت مکانی سکونتگاه کنسرو لوبیا در محدوده و سیلو

هاي سرگردان هاي صنعتی از این سرمایه شویق و ایجاد انگیزه در مردم منطقه به سرمایه گذاريت در امر توسعه منطقه استفاده گردد؛

گذاران محلی فراهم نمایند؛ هاي مالیاتی زمینه را براي فعالیت سرمایه با اعطاي معافیت

انه اي؛ فراهم کردن تسهیالت براي بخش خصوصی و اعطاي تسهیالت یار

هاي زود بازده و کوچک مرتبط با معیشت و اقتصاد منطقه هدایت منابع مالی به سمت طرح.

منابع ) 6

، تصمیم گیري گروهی براي انتخاب ابزار ماشین با استفاده از روش ویکور فازي، )1386(امیري، مقصود، - .167-180، صص 16سال ششم، شماره فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی،

، اولین مدل انتخاب و اولویت بندي روش هاي انتقال تکنولوژي، )1382(وکلی، علیرضا و علیرضا علی احمدي، ت - .45، ص 16و 15شماره ، 1385زمستان کنفرانس مدیریت و تکنولوژي، دانشگاه علم و صنعت،

در )کشاورزي(بدیلیبراستقرار صنایع ت تأکیدامکان سنجی توسعه اشتغال با ، )1388(تقی پور جاوي، علی، -و جواد بذرافشان، دانشکده جغرافیا و به راهنمایی سیروس قنبري ،پایان نامه کارشناسی ارشددهستان خانمیرزا

.برنامه ریزي محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان

تحقیقات و روستا و توسعه، مرکز فصلنامه صنایع روستایی، تحوالت و توسعه، ،)1376( قورژدي، علی، خزائی - .107و 106:صص، 1376بررسی مسائل روستایی، وزارت جهادسازندگی، تابستان و پائیز

مکان یابی عرصه هاي مناسب احداث صنعت در استان قم با ، )1384(جعفري، حمیدرضا و سعید کریمی، - .42-52:، صص37مجله محیط شناسی، شماره ،GISاستفاده از

پایان نامه ،سنجی استقرار صنایع تبدیلی در استان کهگیلویه و بویر احمدامکان ،)1375(دهباشی، حمید، - .کارشناسی ارشد به راهنمایی عباس سعیدي، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی،تهران

؛ بوشهر: ژوهش مورديپ؛تجاري در ایران - مکان گزینی فعالیت هاي صنعتی، )1389(رستم پور، هوشنگ، - .، دانشگاه تربیت مدرسعبدالرضا رکن الدین افتخاري ناسی ارشد به راهنماییپایان نامه کارش

؛ مرحله دوم مطالعات آمایش الگوي امکان پذیري استقرار فعالیت هاي صنعتی، )1390(سازمان برنامه و بودجه، - .سرزمین، معاونت امور مناطق، دفتر برنامه ریزي منطقه اي

هاي تصمیم گیري چند معیاره در انتخاب راهبرد مناسب جهت اجراي کاربرد تکنیک، )1385(شانیان، علی، - .؛ سازمان مدیریت صنعتی ایرانپروژه ي فناوري اطالعات

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020



بررسی وضعیت صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به ، )1378(شهیدي، فخري و علیرضا صادقی ماهونک، - .83- 100، صص3هفتم، شماره ، مجله اقتصاد کشاورزي و توسعه، سال کشاورزي در استان خراسان

؛ وزارت جهاد سنگ بناي استراتژي آینده توسعه روستایی صنعتی شدن روستا،، )1389(طاهرخانی، مهدي، - .کشاورزي، معاونت عمران و صنایع روستایی

سنجش و اولویت بندي پایداري اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان دلفان با ، )1392(فتاحی، احداهللا، -پژوهشی - ، فصلنامه علمی)هاي خاوه شمالی دهستان:مطالعه موردي(از مدل تصمیم گیري ویکوراستفاده

.66-78، صص11برنامه ریزي منطقه اي، سال سوم، شماره

مکانیابی فرودگاه سمنان با استفاده از روش هاي تاپسیس و ، )1388(فتحعلی، جعفر و فرشته میرجاللی، - .341- 351، تهران، صص4ل، سال ششم، شماره، پژوهشنامه حمل و نقمکانیابی مرکز

سنجش مقدار ، )1389(، شرفی حجت الهو سیدحسن مطیعی لنگرودي ،بدري سیدعلی، فرجی سبکبار، حسنعلی -مناطق روستایی :از تکنیک بردا،مطالعه مورديپایداري مناطق روستایی بر مبناي تحلیل شبکه با استفاده

.135- 156، صص72، فصلنامه پژوهش هاي جغرافیاي انسانی، شمارهشهرستان فسا

تحلیل حساسیت مسائل تصمیم گیري چند شاخصه ، )1380(قاضی نوري، سپهر و حبیب اهللا طباطبائیان، - .مهوريدفتر همکاري هاي فناوري ریاست جنسبت به تکنیک مورد استفاده؛

قنبرعلی محمد و احمد قاسمی؛گروه مطالعات و امور : ، ترجمه و تدوینمکانیابی صنعتی) 1385(گالسون، جان، - .اقتصادي، سازمان برنامه و بودجه، اراك

نمونه بخش کشاورزي یلیو تکم یلیتبد عیاستقرار صنا یسنج امکان ،)1390(، هللاشکرا ،یمرادي کوچ -دانشکده جغرافیا ،فرامرز بریمانیبه راهنمایی ارشد ینامه کارشناس انیپا ،رمجهدهستان جلفا شهرستان :موردي

.5، زاهدان، صو بلوچستان ستانیدانشگاه س، و برنامه ریزي محیطی

.،تهرانسرشماري عمومی نفوس و مسکن شهرستان لردگان، )1390(مرکز آمار ایران، -

زي در عدم اطمینان فرآیند تصمیم گیري چند کاربرد شبیه سا، )1385(مومنی، منصور و بهروز زارعی، - .211-231، صص49، پیاپی 4، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره دهم،شمارهمعیاره

سازمان :، ترجمه غالمعلی فرجادي، چاپ چهارم، تهرانتوسعه اقتصادي در جهان سوم، )1386(تودارو، مایکل، - .برنامه و بودجه

تعاریف و دستورالعمل هاي ارائه شده از معاونت صنایع و توسعه ، )1383(معاونت توسعه و صنایع روستایی، - .، وزارت جهاد کشاورزي، تهرانروستایی

- Bryden, J. (2002), Rural Development Indictors and Diversity in the European Union. Aberdeen: University of Aberdeen, Centre for Rural Development Research of Human Geography.

- Chandra, R . (2001), Industrialization and Development in the Third world, Routlege, DC: Island Press Volume Introduction, p. 32.

- Chye, H. L- C.and M, L. (2010), Density and Urban Sustainability: An Exploration of Critical Issues, In: Designing High-Density Cities for Social and Environmental Sustainability, Edited by Edward Ng, 2010, Earths can.

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020


194 ... یابی صنایع تبدیلی و تکمیلیمکان - Dillard, J, D.Veronica. (2009), Understanding the social Dimension of Sustainability,

Rutledge.

- Harris, Jonathan M., and Neva R. Goodwin. (2001), “Volume Introduction.” In A Survey of Sustainable Development: Social and Economic Dimensions, edited by Jonathan M. Harris, Timothy A. Wise, Kevin P. Gallagher, and Neva R. Goodwin. Washington, DC: Island Press

- Järvelä, M.and Juhola. S. (2011), Energy, Policy, and the Environment: Modeling Sustainable Development for the North, Springer.

- Jolley. Jason, Nousaine. Aaron and Huang Carolyn,(2012). Effective at the Margins: Outmigration and Economic Development in Rural North Carolina. Sustainable Agriculture Research Vol. 1, No. 1, p10.

- Lieberson, Joseph and Gisselquist, David and Saur, sheikh Abdus and Kamal , Muhammad Rowshan, (2005) An Evaluation of the Bangladesh Agro-Based Industrial and Technology Development Project, submitted to united states Agency for International Development / Bangladesh, submitted by development Associates , Inc.No.1730. Arlington, VA.22209.

- Lyall, C. and Tait, J. (2005), New Modes of Governance: Developing an Integrated Policy Approach to Science, Technology, Risk and the Environment, Ash gate Publishing, Ltd.

- McGranahan A. David, Wojan Timothy R.and Lambert Dayton M,(2011). The rural growth trifecta: outdoor amenities, creative class and entrepreneurial context, Journal of Economic Geography .Vol, 11 , No,26- p. 529.

- Mishra A.K, Akhtar Naved,and Tarika Sakshi,(2011). Role of the Panchayati Raj Institutions in Rural Development (An Analytical study of Uttar Pradesh), Management Insight, Vol. 7, No. 1, P 18.

- Opricovic, S., (1998) , Multi criteria optimization of civil engineering systems, Belgrade: Faculty of Civil Engineering, P 39.

- Opricovic, S.,and Tzeng, G.H., (2007), Extended VIKOR method in comparison with outranking methods, European Journal of Operational Research.Vol,17, No178, p: 514.

- Serafim, Opricovic&Gwo-Hshiung Tzeng(2004), Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS; European Journal of Operational Research,Vol.22, No.156,pp: 445–455.

- Scott, K. Park, J. and Cocklin,C. (2000), from sustainable rural communities social sustainability: giving voice to diversity in Mangakahi valley, New Zealand, journal of Rural studies .Vol.16.No.37, 433-446.

- Watanabe, M, Naoto, Jinji, and Mitsuyo Kurihara, (2009). Is the development of the agro- processing industry pro-poor? The case of Thailand. Journal of Asian Economice No.20, pp: 443-445.

Dow

nloa

ded

from

ser

d.kh

u.ac

.ir a

t 18:

18 IR

ST

on

Frid

ay F

ebru

ary

7th

2020


مکان یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی در ... · ½ ¯...

Documents