บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (material flow cost · pdf...

13
เล่าสู ่กันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11 บัญชีต้นทุนการไหลวัสดุ (Material Flow Cost Accounting: MFCA) รศ.ดร.วิชัย ฉัตรทินวัฒน์ ภาควิชาวิศวกรรมอุตสาหการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คุณนริศ เปรมธีรสมบูรณ์ ประธานคณะกรรมการจัดการกากอุตสาหกรรมและนํ้าเสีย บริษัท ไทยโพลิเอทีลีน จํากัด โครงการมีจุดเริ่มต้นมาจากการส่งเสริมเรื่องการเพิ่มผลิตภาพสีเขียว (Green Productivity: GP) ของ องค์การเพิ่มผลผลิตแห่งเอเชีย (Asian Productivity Organization: APO) อย่างต่อเนื่อง GP เป็นกลยุทธ์สําคัญทีช่วยส่งเสริมการเพิ่มผลิตภาพควบคู ่ไปกับการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน GP มีการประยุกต์ใช้ เครื่องมือ เทคนิค รวมทั้งเทคโนโลยีที่จะช่วยเพิ่มผลิตภาพและการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีที่จะช่วยลดผลกระทบต่อ สิ่งแวดล้อมในกิจกรรมขององค์กร ไม่ว่าจะเป็นในด้านสินค้าหรือบริการ บัญชีต้นทุนการไหลวัสดุ (Material Flow Cost Accounting: MFCA) เป็นหนึ่งในเครื่องมือทางด้านการ ประเมินผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม เริ่มต้นในเยอรมนีแต่ใช้งานอย่างจริงจังในญี่ปุ ่ นในระยะเวลา 10 ปี ที่ผ่านมา ช่วยลดผลการทบต่อสิ่งแวดล้อม MFCA ช่วยในการจัดการใช้วัตถุดิบได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดการปล่อยของเสีย (Waste) และ non-Product ด้วย กล่าวคือ MFCA ช่วยแสดงการส่งถ่ายและการเปลี่ยนแปลงมูลค่าของวัตถุดิบทีผ่านขั้นตอนหรือกระบวนการและบ่งชี้หรือกระตุ ้นให้เห็นโอกาสในการปรับปรุงพัฒนาการใช้วัตถุดิบให้มี ประสิทธิภาพมากขึ้นและยังช่วยลดของเสียอันเป็นการสอดคล ้องกับแนวความคิดของ GP อย่างยิ่ง ในปี 2550 รัฐบาลญี่ปุ ่ นโดยกระทรวงเศรษฐกิจ การค้าและอุตสาหกรรม (Ministry of Economic Trade and Investment: METI) ได้เสนอร่างการจัดการสิ่งแวดล้อม (Environmental Management- Material Cost Flow Accounting General principles and frameworks) ไปยังคณะกรรมการ ISO/TC207 (ในอนุกรม ISO 14000) และเรื่อง ดังกล่าวมีการนํามาพิจารณาอย่างเป็นทางการในวันที16 พฤศจิกายน 2550 และนําไปสู ่การพัฒนาเป็น ISO14051FDIS (Final Draft of International Standard) ซึ่งจะมีการเผยแพร ประกาศและบังคับใช้อย่างเป็น ทางการในปี 2555 ตลอดระยะ 10 ปี ที่เริ่มมีการทดลองประยุกต์ใช้แนวคิดนี มีบริษัทไม่น้อยกว่า 100 แห่งประสบ ผลสําเร็จสามารถลดความสูญเสียจากการใช้วัตถุดิบที่ใช้ไปในการผลิตสินค้าที่ไม่เกิดมูลค่าที่เรียกว่าผลิตภัณฑ์ที่มี มูลค่าลบ (Negative Product) ลงอย่างมาก อีกทั้งเครื่องมือ MFCA ยังเป็นเครื่องมือการจัดการที่สะท้อนให้เห็นถึง ประสิทธิภาพและกระตุ ้นการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรของบริษัทด้วย การวิเคราะห์บัญชีต้นทุนการไหลวัสดุ มีวัตถุประสงค์ในการจําแนก ชี้บ่งความสูญเสียที่เกิดขึ้นจากวิธีการ ทํางาน ระบบ หรือเทคโนโลยีการผลิตที่ไม่มีประสิทธิภาพหรือสามารถพัฒนาให้ดีขึ ้น โดยจําแนกปริมาณผลผลิตทีได้เทียบกับปริมาณวัตถุดิบที่นําเข้า ผลของความแตกต่างในด้านปริมาณผลผลิตที่ได้ ซึ่งมีนํ้าหนักหรือจํานวนน ้อย กว่าปริมาณวัตถุดิบที่นําเข้า จะแสดงถึงความสูญเสีย (Loss) ที่เกิดขึ้นจากกระบวนการผลิตและประเมินความ สูญเสียของวัสดุออกมาในรูปของต้นทุน การจําแนกอาจใช้ปริมาณหรือจํานวนผลิตภัณฑ์ที่ควรได้จากการผลิตตาม ทฤษฎีขึ้นอยู ่กับลักษณะกระบวนการผลิต ดังแสดงในภาพที1 ซึ่งแสดงถึงกระบวนการพิมพ์ผลิตกระดาษ บริษัท Shimizu ที่ประเทศญี่ปุ ่น จําแนกวัสดุปัจจัยขาเข้าที่ใช้ทั ้งหมด (Input) ที่จะถูกใช้ไปในการผลิตสินค้าที่มีมูลค่า (Product) โดยก่อนที่กระบวนการพิมพ์จะมีคุณภาพได้ตามที่กําหนดนั้น จําเป็นต้องมีการทดสอบ ปรับตั้ง หรือเซ็ท อัพ ซึ่งต้องใช้วัสดุตั ้งต ้นที่เรียกว่า Spare ซึ่งเป็นกระดาษขาวเพื่อทดสอบการพิมพ์ โดยปกติการเซ็ทอัพจําเป็นต้อง ใช้กระดาษทดลองปริมาณมาก ดังนั้นผู ้ผลิตจะใช้กระดาษที่มาจากการพิมพ์ครั้งก่อนที่เรียกว่า Yare เพื่อลด ปริมาณกระดาษขาวที่ต้องเสียไปกับการเซ็ทอัพ จะเห็นว่าความสูญเสียของวัสดุ (Material Losses) ในกรณีนี ้ คือ

Upload: lambao

Post on 26-Mar-2018

321 views

Category:

Documents


11 download

TRANSCRIPT

Page 1: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสกนฟง_MFCA(revised1) หนา 1 ของ 11

บญชตนทนการไหลวสด (Material Flow Cost Accounting: MFCA) รศ.ดร.วชย ฉตรทนวฒน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม คณนรศ เปรมธรสมบรณ ประธานคณะกรรมการจดการกากอตสาหกรรมและนาเสย บรษท ไทยโพลเอทลน จากด

โครงการมจดเรมตนมาจากการสงเสรมเรองการเพมผลตภาพสเขยว (Green Productivity: GP) ของ

องคการเพมผลผลตแหงเอเชย (Asian Productivity Organization: APO) อยางตอเนอง GP เปนกลยทธสาคญทชวยสงเสรมการเพมผลตภาพควบคไปกบการจดการสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน GP มการประยกตใชเครองมอ เทคนค รวมทงเทคโนโลยทจะชวยเพมผลตภาพและการจดการสงแวดลอมทดทจะชวยลดผลกระทบตอสงแวดลอมในกจกรรมขององคกร ไมวาจะเปนในดานสนคาหรอบรการ

บญชตนทนการไหลวสด (Material Flow Cost Accounting: MFCA) เปนหนงในเครองมอทางดานการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม เรมตนในเยอรมนแตใชงานอยางจรงจงในญป นในระยะเวลา 10 ปทผานมาชวยลดผลการทบตอสงแวดลอม MFCA ชวยในการจดการใชวตถดบไดอยางมประสทธภาพ ลดการปลอยของเสย (Waste) และ non-Product ดวย กลาวคอ MFCA ชวยแสดงการสงถายและการเปลยนแปลงมลคาของวตถดบทผานขนตอนหรอกระบวนการและบงชหรอกระตนใหเหนโอกาสในการปรบปรงพฒนาการใชวตถดบใหมประสทธภาพมากขนและยงชวยลดของเสยอนเปนการสอดคลองกบแนวความคดของ GP อยางยง ในป 2550 รฐบาลญป นโดยกระทรวงเศรษฐกจ การคาและอตสาหกรรม (Ministry of Economic Trade and Investment: METI) ไดเสนอรางการจดการสงแวดลอม (Environmental Management- Material Cost Flow Accounting General principles and frameworks) ไปยงคณะกรรมการ ISO/TC207 (ในอนกรม ISO 14000) และเรองดงกลาวมการนามาพจารณาอยางเปนทางการในวนท 16 พฤศจกายน 2550 และนาไปสการพฒนาเปน ISO14051FDIS (Final Draft of International Standard) ซงจะมการเผยแพร ประกาศและบงคบใชอยางเปนทางการในป 2555 ตลอดระยะ 10 ปทเรมมการทดลองประยกตใชแนวคดน มบรษทไมนอยกวา 100 แหงประสบผลสาเรจสามารถลดความสญเสยจากการใชวตถดบทใชไปในการผลตสนคาทไมเกดมลคาทเรยกวาผลตภณฑทมมลคาลบ (Negative Product) ลงอยางมาก อกทงเครองมอ MFCA ยงเปนเครองมอการจดการทสะทอนใหเหนถงประสทธภาพและกระตนการเพมประสทธภาพการใชทรพยากรของบรษทดวย

การวเคราะหบญชตนทนการไหลวสด มวตถประสงคในการจาแนก ชบงความสญเสยทเกดขนจากวธการทางาน ระบบ หรอเทคโนโลยการผลตทไมมประสทธภาพหรอสามารถพฒนาใหดขน โดยจาแนกปรมาณผลผลตทไดเทยบกบปรมาณวตถดบทนาเขา ผลของความแตกตางในดานปรมาณผลผลตทได ซงมนาหนกหรอจานวนนอยกวาปรมาณวตถดบทนาเขา จะแสดงถงความสญเสย (Loss) ทเกดขนจากกระบวนการผลตและประเมนความสญเสยของวสดออกมาในรปของตนทน การจาแนกอาจใชปรมาณหรอจานวนผลตภณฑทควรไดจากการผลตตามทฤษฎขนอยกบลกษณะกระบวนการผลต ดงแสดงในภาพท 1 ซงแสดงถงกระบวนการพมพผลตกระดาษ ณ บรษท Shimizu ทประเทศญป น จาแนกวสดปจจยขาเขาทใชทงหมด (Input) ทจะถกใชไปในการผลตสนคาทมมลคา (Product) โดยกอนทกระบวนการพมพจะมคณภาพไดตามทกาหนดนน จาเปนตองมการทดสอบ ปรบตง หรอเซทอพ ซงตองใชวสดตงตนทเรยกวา Spare ซงเปนกระดาษขาวเพอทดสอบการพมพ โดยปกตการเซทอพจาเปนตองใชกระดาษทดลองปรมาณมาก ดงนนผผลตจะใชกระดาษทมาจากการพมพครงกอนทเรยกวา Yare เพอลดปรมาณกระดาษขาวทตองเสยไปกบการเซทอพ จะเหนวาความสญเสยของวสด (Material Losses) ในกรณน คอ

Page 2: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

ปรมาณหรอเค

แผนภและออและปประกอเกดจาประยกจดเปนมมวลรวมขอจากกาทางบรเนองม

นฟง_MFCA(re

ณกระดาษขาวครองจกรใหมป

การจาแนกคาพความสมพนอกจากกระบวนระเมนความสญอบการผลต สาากกระบวนการกตใชหลกการ นวสดทไหลอยใอยางละ 100 แองวสดปจจยขาารเผาไหมประกรษทสามารถคามาจากการถาย

evised1)

ว และกระดาษจระสทธภาพดข

ภาพท 1 ตวอยา

วามสญเสยทเกนธการไหลของนการผลต (Maญเสยของออกมารเคม และวสดรผลตจะถกนามMFCA ในการผในกระบวนการและ 1,000 ตนาออกจากกระบกอบดวยกาซคานวณไดวาใน เทความรอน

จากการพมพครน ความสญเสย

างการจาแนกค

กดขนนตองจาวสดและผลผลss Balance) เมาในรปของตนดสนเปลอง ผลขมาใชในการประผลตกระแสไฟฟรผลต และวสดปโดยลาดบ ดงนบวนการผลตกจารบอนไดออกไ 100 ตนของวส

รงกอนรวมกนนยของวสดทใชก

วามสญเสยขอ

แนกออกตามสลตทออกจากแตเปนเกณฑในกานทนในแตละขนของปรมาณวตะเมนความสญฟาของบรษท Nปจจยขาเขาปรนน มวลรวมขอจะตองเทากบ 1ไซดผสมรวมกบสดถานหนทใชน

นนเอง ดงนนหกจะลดลง

องวสดในกระบว

สายธารหรอขนตละขนตอน แลารกาหนดหาสวนตอน โดยจะคถดบทเกดจากเสยทงหมด ดง

Nippon Paint ใระกอบดวยวสดงวสดปจจยขา1,100 ตน โดยปบนา และนาบรนนจะม 15 ตน

หากสามารถปร

วนการพมพผล

ตอนการผลต ละใชหลกการสวนทสญเสยไปจดจากทงวตถดเศษวสด หรอสภาพท 2 ซงเปนในประเทศญป นด 2 สวน คอ ถาเขามคารวม 1,ประกอบไปดวยรสทธ ในสวนขนกลายเปนความ

หนา 2

รบแตงกระบวน

ลตกระดาษ

เพอนาไปสการสมดลของมวลทจากกระบวนกดบทใชหลกและสารเคมหรอของนอก ตวอยางกน กรณนพลงงานหนและนาบ ,100 ตน และมยสวนของทปลของสมดลพลงงมสญเสยอน

ของ 11

นการ

รสรางทเขาาร ะวสดงเสยทการงานถกรสทธ มวลอยงานนน

Page 3: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

ภาพท

มลคาคาใชจคนหา(PositสญเสไปในสCost) ปลอยนาไปสไมมมล

นฟง_MFCA(re

ท 2 ตวอยางการ

หลกการบญลบ(Negative จายรวม แตในหสาเหตและวธกtive Product) แยของวสดในสวสวนของวตถดบ ตนทนความสจากกระบวนกสการจดสรรตนลคา โดยตนทน

evised1)

รคานวณสมดล

ญชตนทนการไProduct) ซงในหลกการของ Mการจดการ ดงนและตนทนของวนของสนคาทบ (Material Coสญเสยในสวนขาร (Waste Emนทนของผลตภณนของผลตภณฑ

ลของมวลและพ

หลวสด จะเรมนระบบการบญ

MFCA นนจะคดนน MFCA ใชหสนคาทมมลคามมลคาลบ (Ne

ost) ตนทนควาของพลงงาน (Emission Cost) ดณฑในรปของตฑทไมมมลคา ห

พลงงานในการ

จากการคนหาญชตนทนแบบทดตนทนสวนนอหลกการแบงตนาลบ (Negativeegative ProduามสญเสยในสวEnergy Cost) ดงนน การวเครตนทนของผลตภหรอไมกอใหเกด

ผลตกระแสไฟฟ

และวดปรมาณวไปอาจจะจดคอกมาอยางชดนทนทงหมดเปนe Product) จuct) มาจาแนกวนของการผลต และตนทนควาราะหโดยหลกกภณฑสนคาทมดสนคาผลตภณ

ฟาของบรษท N

ณความสญเสยขความสญเสยน เจนและเปนพนนตนทนของสนากนนจะนาสวกหาสดสวนของ (Processing ามสญเสยในสวการบญชตนทนมลคา และตนทณฑ จะถกนามา

หนา 3

Nippon Paint

ของผลตภณฑทนอยในสวนของนฐานทจะนาไปนคาทมมลคาบวนตนทนความงตนทนความส or Conversioวนของกากของนการไหลวสดจนทนของผลตภณาจดสรรขนตอไ

ของ 11

ทมตนทนปสการวก

ญเสยn งเสยทะณฑทไปวา

Page 4: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

เกดกาอนจะน

ภใน

กระบวกระบวการผลตามเปทหลกจากกรการปรการใชอยางเ

นฟง_MFCA(re

ารสนเปลองวตนาไปสการหาแ

ภาพท 3 ตวอยานสวนของวตถ

ความแตกตาวนการผลตอยทวนการผลต เชนลตนนจะใชมาตปาหมาย จะถอกการบญชตนทระบวนการผลตระเมนความสญชพลงงานหรอวเดยว ดงภาพท

ภาพท 4 ควา

evised1)

ถดบ วสด เกดกแนวทางลดตนท

างการจาแนกคดบ กระบวนกา

างระหวางการจทหลกการจาแนน รอยละ 99 หตรวดผลตภาพอวากระบวนการนการไหลวสดนตทงหมด ถงแมญเสยทงหมด ซตถดบอยางมป 4

ามแตกตางของ

การสนเปลองททนของผลตภณ

วามสญเสยขอารผลต พลงงาน

จาแนกหลกการนกบงช เชน กรมายถง การยอนเปนเกณฑในรมคณภาพ ไมนนจะตองบงชหมวากระบวนกาซงจะนาไปสกาประสทธภาพมา

หลกการบญชต

ทรพยากรการผณฑทไมใชสนค

องวสดในสวนขน และกากของ

รบญชตนทนการะบวนการผลตอมรบของเสยทนการกาหนดกาจาเปนตองควบหาปรมาณวตถรจะอยในการคารสรางโอกาสใากขนกวากรอบ

ตนทนแบบทวไ

ลต เกดการสนาใหมากทสด ด

องสนคาทมมลงเสยทปลอยจา

ารไหลวสดกบแตทวไป จะมการเกดขนจากกระารควบคม หากบคมหรอเปลยนถดบทเกดจากเควบคมกตาม ผในการปรบแก ปบความคดแบบ

ไป และบญชตน

นเปลองพลงงาดงภาพท 3

ลคาลบ (Negatกกระบวนการ

แนวคดความสญรกาหนดผลตภะบวนการรอยลกกระบวนการสนแปลงตางไปจศษวสด สารเคผลของการบงชนปรบเปลยนกระการควบคมโดย

นทนการไหลวส

หนา 4

นเปนสดสวนเท

tive Product)

ญเปลาในาพมาตรฐานขละ 1 โดยการบ ามารถใหผลผลจากปจจบน ในม หรอของเสยนจะถกนามาใะบวนการผลตใยใชผลตภาพเพ

สด

ของ 11

ทาไร

องรหารลตไดนขณะทเกดชในใหยงมพยง

Page 5: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

กระบวกลาวไBalanในรปขจะถกจ

ภาพ

ในการสนเปลลดลงขปลอยตนทนทางเลอาศยก

นฟง_MFCA(re

หลกการ MFCวนการผลต รวมไววา หลกการบ

nce) เปนเกณฑของตนทนในแตจดเปนผลตภณ

พท 5 ตวอยางก

หลงจากการจาแรบรหารจดการลองและตนทนของการใชทรพของเสยจากกรน หรอการลดกาลอกและประเมนกลไกวงจรการบ

evised1)

CA จะพจารณมถงสารเคม นาบญชตนทนการฑในการกาหนดตละขนตอน ดงณฑทมมลคาลบ

การจาแนก ผลต

แนกบงชตนทนสงแวดลอมแลของวสดทสญเพยากรตางๆ ทใระบวนการซงการสนเปลองวตนผล ดงนน กาบรหารงานคณ

ณาวสดทไหลในกา วสดทางออมรไหลวสดใชหลดหาสวนทสญเสงนน วสดทกอยบ (Negative P

ตภณฑทมมลค

นของผลตภณฑะใชในการวางเสยไปจากผลตใชในกระบวนกาคอ การจดการถดบ ทาการวารบรหารและกณภาพ (PDCA)

กระบวนการผลมและวสดทเหลลกการสมดลขอสยไปจากกระบยางทไมไดเปนสroduct) ทงหม

คาลบ (Negativ

ฑทไมใชสนคาห แผนการดาเนนตภณฑทไมใชสารผลต เชน นารสงแวดลอมนนเคราะหหาทางารประยกตใชหและหลกการค

ลตทงหมด เรมลอจากกระบวนองมวลทเขาและบวนการและปรสวนของผลตภณมด

ve Product) ขอ

หรอมมลคาลบ นงานใหบรรลเปนคาหรอมมลคา สารเคม ไฟฟานเอง จากนนจะเลอกในกระบวหลกการบญชตวบคมปรบปรง

จากวตถดบตงการผลต ดงแสะออกจากกระบะเมนความสญณฑทมมลคา (

องหลกการ MF

จะเปนสวนของปาหมายโดยมงคาลบ ซงหลกกา อนจะนาไปสะมการกาหนดเปวนการผลตและตนทนการไหลวกระบวนการ ด

หนา 5

ตน วสดทใชไปสดงในภาพท 5บวนการผลต (Mญเสยของสงทอ(Positive Prod

FCA

งขอมลทจะนางเนนการลดควการนจะสงผลตสการลดลงของกเปาหมายการละทดลองปฏบตวสดนจาเปนตอดงภาพท 6

ของ 11

ปใน จากทMass อกมา

duct)

ไปใชามตอการการดตามอง

Page 6: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

ปของตนเสยไปปรมาณวสด สเชนกนซงสะทกน

กทรพยประเภ

1234ข

คดราคทาใหอ

Mแยกแอตสาห

นฟง_MFCA(re

ภาพท 6

ประเดนทสาคญนทนนจะถกนาปหรอผลตภณฑณวสดทเขาสกสารเคม กจะตอน สงผลใหผลกทอนใหเหนประ กลาวโดยสรปMากรสนเปลอง ภท . คาวสด คอ ม2. คาพลงงาน ค3. คาระบบ คอ 4. คาขนสงและขอแตกตางของคาของตนทนท องคกรเสยคาใช

MFCA จงเปนแยะไดวาคาใชหกรรมอยางละ

evised1)

6 การบรหารแล

ญของหลกการบาไปใชในการตดฑทมมลคาลบ (ระบวนการผลตองลดลงตามไประทบตอสงแวะเดนหลกของก

MFCA เปนเครอดงนนจงเรยกไ

มลคาของวสดทคอ มลคาของพ มลคารวมของคากาจด คอ ม MFCA กบกาง 4 ประเภทไปชจายทเกดขนจนเครองมอในกชจายทใสเขาไะเทาไร ซงทาใ

ละการประยกต

บญชตนทนการดสนใจของฝาย(Negative Proตกจะลดลงของดวย ความสญดลอมลดลง กาารบญชตนทน

องมอทมงเนนไปดวา MFCA เป

ทปอนเขากระบวพลงงานทใสเขาคาจางคนงาน มลคาของคาการทาบญชคาใชปในกระแสของเจากการผลตขอการบงชหรอแสปทงหมดนน ทหองคกรเหนโอ

ใชหลกการบญ

รไหลวสดนไมไดยบรหาร ในสวนduct) หากสางเสยจากกระบญเสยทเกดจากตารบรหารจดกานการไหลวสด ท

ปทของเสยทปลปนเครองมอทชว

วนการ าไปในกระบวนก คาเสอมราคา จด หรอคากาจชจายทวไป (Coเสยในกระบวนองเสยและกากอสดงใหเหนคาใชทาใหเกดเปนอกาสในการปรบ

ญชตนทนการไห

ดอยทการหาแนนของการลงทนามารถลดความบวนการ (Wasteตนทนกจกรรมขารและคาใชจายทสงผลตอสงแว

ลอยออก นนกควยหากาไรทซอ

การ คาบรหารจดกจดของเสยรวมคonventional Cนการแตบญชคาอตสาหกรรม ชจายของการผนของดทเปนผลบปรงพฒนากร

หลวสดดวยวงจ

นวทางการลดตทเปนสวนความมสญเสยของวสe) รวมถงของเสของกระบวนกายทใชจดการสงดลอมและผลต

คอ ผลกาไรทหอนอยในกระบว

าร คาขนสง ost Accountinาใชจายทวไปไม

ผลตในแตละกลตภณฑและเระบวนการใหม

หนา 6

จร PDCA

ตนทนเทานน ขมสญเสยของวสดนได นนหมาสย กากหรอเศษารกจะลดลงไปงแวดลอมกลดลตภาพการผลตพ

หายไปจากการใวนการแบงเปน

ng) คอ MFCAมมการทาเชนน

กระบวนการยอเปนของเสยหรมประสทธภาพม

ของ 11

ขอมลสดทายถงษของปลง พรอม

ใช 4

A มการน ซงจะ

อย ทจะรอกากมากขน

Page 7: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

โดย Mดงน

การผลกบคาสามารประสท

การป

วศวกรของวสเกดขนทงหมตนทนจาแนกตนทนบรษท

นฟง_MFCA(re

MFCA มวธการ

1. แบงกร2. ใส Inp3. ใสปรม4. ประเม

ฯลฯ 5. ใสคา

กระบว

โดยทวไปสลตของทเปนผลกาจดของเสย รถลดตนทนไดทธภาพในการผ

ระยกตใชหลก

บรษท Nitto

รรมและการแพสดสรางสมดลมนออกเปนสวนขดเปนสดสวนขนโดยใชหลกการกวาเปนตนทนทนทงหมด 4,521ไดนาคาความ

evised1)

รทงาย ไมซบซ

ระบวนการทงหput-Output ในมาณเปนนาหนมนคาในแตละก

ตนทนวตถดบวนการยอย

สาหรบองคกรทลตภณฑจรงเพหากองคกรเหนทนท 30% หรอผลกดนองคกรใ

กการบญชตน

Denko Corpo

พทย โดยบรษทมวล อางองตามของผลตภณฑ องตนทนวสดทรบญชแบบเดมทเกดขนจากสว,968 เยนนนปสญเสยตนทนว

อน ไมตองการ

หมดออกเปนกรนทกกระบวนกานกของ Input-Oกระบวนการยอ

บทกชนดและ

ยงไมเคยทา Mยงประมาณ 70นวาการปรบปรอเปนการเพมกใหลดการใชทร

นทนการไหลว

oration เปนผผลทประยกตใชหลมลาดบกระบวนและตนทนควาทใชไปกบความม จะเหนวาสวนวนใดบาง แตหระกอบดวยสววสดนเปนเปาห

รขอมลเพมเตม

ระบวนการยอยาร โดยเฉพาะกรOutput โดยการอย เชน คาพลง

ะคาใชจายใน

MFCA จะพบวา0% และใชตนทรงกระบวนการใาไรได 30%นนรพยากรและกา

วสดของบรษท

ลตสนคาประเภลกการบญชตนนการดงภาพทามความสญเสยมสญเสยสงถงรนของตนทนทงหหลกการบญชตนนทเปนความสหมายในการหา

มใชเฉพาะขอม

ย ระบวนการทตอรทาสมดลมวลสงงานทใช คาเส

การกาจดของ

าเงนตนทนทใสทนไปถง 30% ไใหมการผลตขอนเอง ดวยเหตน รพฒนาอยางต

ท Nitto Denko

ภทเทปกาวทใชนทนการไหลวส

8 โดยทางบรษย ดงแสดงในตรอยละ 31.71 ณหมด 4,521,96นทนการไหลวสสญเสยตนทนวสทางลดความส

มลทมอยในองค

อเนองกน สาร (Material สอมราคาเครอ

งเสยทกชนดข

เขาไปในการผลไปในการผลตของเสยไดนอยม MFCA จงเปนตอเนองดวย

Corporation

ชในงานดานอเลดเปนทแรก เรมษทไดคานวณแารางท 1 ซงตนณ ป 2544 ซงห8 เยน ดงแสดงสดจะจาแนกลงสดถง 1,484,47ญเสยตนทนวส

หนา 7

คกรเทานน มข

Balance) องจกร คาจางแ

ของแตละกระ

ลต 100% จะใของเสย (Wasteากหรอเปนศนนเครองมอทม

ลกทรอนกส งามจากศกษาการและจาแนกตนทนทนวสดทใชไปหากจาแนกบญงในตารางท 2 ไงไปวา มลคาข70 เยน และทาสดใหไดลดลงเห

ของ 11

ขนตอน

แรงงาน

ะแสใน

ชไปในe) หรอย จะ

นทางรไหลทนทปชไมไดองางหลอ

Page 8: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

เพยงรสามารท 3 โสามาร

ภาพท

ตาราง

ตาราง

นฟง_MFCA(re

รอยละ 10 ในปรถลดความสญดยทางบรษทไรถลดคาใชจาย

ท 8 สมดลมวลก

งท 1 การจาแน

งท 2 การเปรยบ

evised1)

2553 โดยผลญเสยตนทนวสดดรายงานวาผลยโดยรวมไดถง

กระบวนการผล

นกตนทนทเกดข

บเทยบการจาแ

จากการดาเนนดเหลอเพยงรอยลจากการลดคว700 ลานเยน

ลตของบรษท N

ขนออกเปนสวน

แนกบญชตนทน

นการปรบปรงกยละ 22 และบรวามสญเสยตนท

NITTO DENKO

นของผลตภณฑ

นแบบเดมและแ

กระบวนการอยรรลเปาหมายไดทนวสดตลอดช

O CORPORAT

ฑและตนทนควา

แบบบญชตนทน

างจรงจงพบวาดในเวลาทกาหชวงระยะเวลาท

TION ตามหลก

ามความสญเส

นการไหลวสด

หนา 8

า ในป 2547 บรหนดดงแสดงในทดาเนนโครงกา

การ MFCA

ของ 11

รษทนตารางารนน

Page 9: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

ตาราง

การป

ซปเปอแบบ Bผบรหาและปเชนเดยงคงใ

การปรนาหลตวเคร

นฟง_MFCA(re

งท 3 แผนการล

ระยกตใชหลกบรษท Ishi

อรมารเกต การBottom-up โดยารเพอประยกตระสบความสายวกบกรณบรษใชอยเฉพาะ กร

ดวยลกษณระกอบเครองชกการบญชตนทรองชงททาขน ค

evised1)

ลดความสญเสย

กการบญชตนda Co., Ltd. เรนา MFCA มาใยเรมจากพนกงตใชในโรงงาน จเรจโดยการลดตษท Nitto Denkระบวนการหลกณะการผลตของชงจะถกสงมาจทนการไหลวสดคอ ตวสปรงวดน

ภาพท

ยตนทนวสดตล

นทนการไหลวเปนโรงงานผลตใชใน Ishida มงานบรษทระดบจากนนเรมทกรตนทนการผลตko พบวาในโรงกของตนแตมงเนงบรษท Ishidaากผสงมอบ (Sดของบรษท Ishนาหนก (Load

9 ชนสวนอปก

ลอดชวงระยะเว

วสดของบรษทตเครองชง เครอมความแตกตางบปฏบตการไดศระบวนการงายๆตและลดของเสยงาน Ishida ไมนนการปรบปรง

a เปนการประกSupplier) บางhida เปนการป

d Cell) ดงภาพท

กรณโหลดเซลใน

วลาดาเนนโครง

ท Ishida Co.,Lองบรรจถงทใชใจากกรณ Nittoศกษา MFCA แๆ ในโรงงาน แตยไดอยางมาก มไดใชหรอขยายงอยางตอเนองกอบทเปนสายงสวนมาจากกาประยกตใชในกท 9

นการประกอบเ

การ

Ltd. ในอตสาหกรรมo Denko เนองจและพบวามประตเปนกระบวนก อยางไรกตามมยผล MFCA ไป การผลต ชนสวารผลตขนในโรการขนรปชนงาน

เครองชง

หนา 9

มอาหารและจากของ Ishidaะโยชนจงเสนอการหลกของกามขอสงเกตปทกกระบวนกา

วนบางสวนทจรงงาน กรณศกนทเปนหวใจห

ของ 11

a เปน

รผลต

ารผลต

จะใชในษาการลกของ

Page 10: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

9 ดงนดวยเคทางบ เกดจา

อลมเนใหมกามาก

กระบวตนทน

การป

โรงงานความรรวมกบมการจอนตราทงนาห

Produเครอง

นฟง_MFCA(re

ลกษณะขอนนการขนรปชนครองจกรกล (Mรษทพบวาจากากการตดและก

การปรบปนยมตนมาตดแารสญเสยเนออ

ภาพท 10 จะเหนวาก

วนการทมความนและลดของเสย

ระยกตใชหลกบรษท San

นโดยคานงถงรรบผดชอบตอสบการตงอยของจดการระบบขอายจะถกสงไปเหนกและหนวย

บรษท Sanuctive Maintenมอในการคนห

evised1)

องตวสปรงวดน นงานดงกลาวจ

Machining) จากกระบวนการ การเจาะกลง การงดงกลาวเปแลวจงนาไปเจาอลมเนยมในขน

ชนสวนแทงอล

การประยกตหลมซบซอนนอย ยทเกดขน

กการบญชตนnden Co.,Ltd. ระบบนเวศนแลสงคม (Corporaงโรงงาน จดกจองเสยในโรงงานเขากระบวนการยงานทเปนตนกnden เปนโรงงnance: TPM) ราความสญเปล

นาหนกเปนแทงโจะตองเรมจากกกการวเคราะหกInput มสวนทเารวเคราะหจงทนการปรบปรงาะกลง เปลยนเนตอนการกลงช

ลมเนยมของตว

ลกการบญชตนแตกเปนขนตอ

นทนการไหลว ตงอยท Akagiละการอยรวมกนate Social Resกรรมสานสมพนทด โดยคดแยรนากลบมาใชใกาเนดของเสยผงานทไดรบรางระดบโลก (Woลา (Loss) และ

โลหะอลมเนยมการตดแทงโลหกระบวนการขนเปน Negative ทาใหเหนโอกาสงทวตถดบกอนเปนการใชแทงชนงานนอยลง

วสปรงวดนาหน

นทนการไหลวอนหลกของการ

วสดของบรษทi mountain ทานระหวางโรงงาsponsibility: Cพนธกบชาวบานยกขยะอนตรายใหม (Recycle)ผานระบบบารโวลการจดการก

orld Class) คอทาการปรบปรง

มผสมทมการเจหะเปนชนตามคนรปดวยหลกกา product จานสในการปรบปรนทจะมาเขากอลมเนยมกลว ชวยลด Nega

นก

สดของบรษท รผลต ซงไดประ

ท Sanden Co.ามกลางธรรมชาานอตสาหกรรมCSR) เปนอยางนทมถนกาเนดรยและขยะไมอน) ทงหมด การจคด การบารงรกษา ระดบสงสดกางกระบวนการถ

จาะตรงกลางเปความหนาทตอารบญชตนทนกนวนมากซงกครงเพอลด Negaกระบวนการขนงมาตดกลงชนtive product แ

Ishida เปนเลอะโยชนตอบรษท

, Ltd. าตในปา มการมกบธรรมชาต มงดโดยเปดโอการอบบรเวณโรงงนตรายออกจากจดการของเสยท

าทวผลแบบทการททางโรงงานถอเปนการตอย

หนา 10

ปนรปกระดกดงองการและทากาการไหลวสด (Mคอ เศษผงอลมative product นรป จากเดมในงานดงภาพท และลดตนทนไ

อกการประยกษทอยางมากใน

รออกแบบกอสรมการทากจกรราสใหชมชนมสวงานไดเปนอยากกน โดยขยะไมทงหมดจะถกบ

คนมสวนรวม นนา MFCA มายอดของระบบ

ของ 11

งภาพท ารเจาะMFCA) เนยมท ใชแทง10 ทาไดอยาง

ตใชในการลด

รางรมวนงด มนทก

(Total าใชเปนTPM ท

Page 11: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสก

มอยเดในระบ

ขอบขCompตอไป

จากกาPrecisPrecis

ภาพท

เกดขนปรบปอยางม ประโย

MFCAการทไ

นฟง_MFCA(re

ดม ดงนน การทบบ TPM มาจด

บรษท Saขายการวเคราะpressor Parts ดงภาพท 11

ภาพท 11

ารวเคราะหโดยsion พบวาโรงงsion ม Negativ

ท 12 แผนภาพเ

ผลจากการ

นจากการะบวนรงอยางตอเนอมาก

ยชนจากการเMFCA เปน

A ในการจดการไดดแลสงแวดล

evised1)

ทา MFCA ในโรดใหเขากบวธกาnden เรมจากะหหลกการบญ Plant และ S

ลาดบขนตอนก

ยใชหลกการบญงาน Akagi ม Nve product มา

ปรยบเทยบคว

รวเคราะหหลกกนการผลตทเปนองตลอดกระบว

ขารวมโครงกนเทคนคทมปรรจะชวยลดตนทลอม ลดผลกระ

รงงานของบรษารและเทคนคขกการวเคาระหญชตนทนการไanwa Precisi

การผลตหวงโซ

ญชตนทนการไหNegative prodากถงรอยละ 40

ามสญเสยของ

การบญชตนทนน Negative proนการผลตยอย

าร ระโยชนทงภายทน เพมผลกาไระทบตอสงแวดล

ษท Sanden จงอง MFCA หระบบหวงโซอไหลวสด โดยกion สวนโรงงา

ซอปทานบรษท

หลวสดในทกๆduct รวมเพยงป0 ดงภาพท 12

โรงงาน Sanwa

นการไหลวสด ทoduct cost จงย ทาใหลดการเ

ยในและภายนรและเพมประสลอมและยงชวย

มไดเปนเรองย

ปทาน (Supplกรณศกษาการนอนๆ จะเปนข

Sanden

กระบวนการยประมาณรอยล

a Precision

ทาใหบรษท Saมงเนนการปรบเกดของเสยจาก

นอกองคกร กลสทธภาพไดด สยใหคธรกจไดป

าก เพยงใชฐาน

y Chain) ขรวเคราะหเรมจขอบขายทจะเร

อยของ Akagi ะ12 เทานน ขณ

anden ไดตระหบปรงในบรษท โกกระบวนการผ

าวคอ ภายในสวนประโยชนตปรบปรงประสท

หนา 11

นขอมลทไดถก

ของบรษทและกจากโรงงาน Sรมดาเนนการใน

Plant และ SaณะทโรงงานSa

หนกถงการสญโดยจดทาแผนกผลตและลดตนท

นองคกรทใชเค ตอภายนอกองคทธภาพของตนอ

ของ 11

จดการ

กาหนดanDen นลาดบ

nwa anwa

เสยทการทนได

รองมอ คกร คออกดวย

Page 12: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสกนฟง_MFCA(revised1) หนา 12 ของ 11

อาจจะถอเปนสวนหนงของกจกรรมความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกรธรกจ (Corporate Social Responsibility: CSR) ดวย

สาหรบองคกรเอกชนการประยกตหลกการบญชตนทนการไหลวสด อาจจะถอไดวาเปนการตอยอดระบบการจดการเดมเพอปรบปรงประสทธภาพของบรษทและลดผลกระทบตอสงแวดลอมดวย อกทงยงอาจจะใชเปนโอกาสในการเผยแพรเทคนคและเครองมอนใหกบผ มสวนไดเสย คธรกจไมวาจะเปนผผลตสนคา (Suppliers) และ ลกคา (Customers) หรอผ เกยวของตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ของบรษททเรมจะใช MFCA ในการเพมประสทธภาพและพฒนาการจดการของตน การเผยแพรสผ มสวนไดเสย นบเปนประโยชนตอภาพลกษณขององคกรการสงเสรมกจกรรม CSR ของบรษทอกดวย

การจะทา MFCA ไดจะตองมการรวมมอผลกดนจากผบรหารและผปฏบตงาน (Top-down และ Bottom-Up) ทงองคกรจะตองเหนประโยชนรวมกนและลงมอทา โดยควรจะเลอกการเรมตนทา MFCA ในกระบวนการยอยของโรงงานทไมมความซบซอนมาก กระบวนการทกอใหเกดของเสยมาก กระบวนการทผลตสนคามลคาสง หรอเปนกระบวนการทผลตสนคาทมการเตบโตทด ทงน เนองจากการเรมตนในกระบวนการยอยทมคณสมบตเหลานจะทาใหองคกรไดเหนผลกาไรมากจากการทา MFCA ไดในเวลาอนสน เพอเปนตวอยางทดในองคกรและมกาลงใจในการขยายผลตไปยงกระบวนการอนๆ ตอไป

เนองจากการใชงาน MFCA ทจะถกนามาบงคบใชเปนมาตรฐานหนงในดานสงแวดลอม ภายใตอนกรมของมาตรฐาน ISO ในป 2555 จงมความจาเปนทหนวยงานของรฐตองเตรยมความพรอมทงในเรองการเตรยมองคความรและการถายทอดใหแกภาคอตสาหกรรม ปจจบนผประกอบการประเทศไทยยงไมมการเตรยมพรอมหรอมองคความรในดานการใชงาน การสรางองคความรและทดลองปฏบตใชเพอใหเกดความเขาใจในดานการบงคบใชงานมาตรฐานสงแวดลอมอนกรมใหมนกบอตสาหกรรมจงเปนสงทสาคญมาก เพอจะทาใหอตสาหกรรมในไทยสามารถสรางผลการลดตนทน ลดวตถดบแกอตสาหกรรมไดสงขนจากเดม ชวยเพมศกยภาพในการลดการใชพลงงาน และลดตนทน รวมถงสรางโอกาสใหแกอตสาหกรรมในไทย เพอปองกนการกดกนทางการคาหากไมสามารถรองรบมาตรฐานดงกลาวนได ทงน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ซงมพนธกจในการผลตและถายทอดความรดานหลกการบรหารงานคณภาพและสงแวดลอม โดย รศ.ดร.วชย ฉตรทนวฒน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อยระหวางการดาเนนการจดทาแผนการสนบสนนภาคอตสาหกรรมและเปนเครอขายใหแกสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ในการถายทอดความรเพอเตรยมความพรอมตอมาตรฐานสงแวดลอมฉบบใหมน โดยคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมจะเปนหนวยงานหลกทมองคความรดาน MFCA และสามารถถายทอดความรใหแกหนวยงานทงภาครฐและภาคอตสาหกรรมของประเทศ

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ซงถอเปนเครอขายใหแกสถาบนเพมผลผลตแหงชาตน จะชวยใหเกดการขบเคลอนการใชงาน MFCA อยางเปนรปธรรมและเปนระบบเชนเดยวกบท Kansai Productivity Center ในประเทศญป นทไดทาโครงการรวมกบ Kansai University โดยใหอาจารยเปนผ ทาวจย ทดลองประยกตใชและตดตามผลอยางจรงจง ซงปจจบนความกาวหนาในเชงทฤษฎและเชงปฏบตการทถกระบโดย Kansai Productivity Center อางถงการประยกตใชงาน MFCA โดยอตสาหกรรมมากวา 100 แหงทวประเทศญป น ทาใหเกดขอสรปในการทดลองใชเปนรายงานทสมบรณ แตผลของรายงานยงคงเปนบรบทของประเทศญป น ดงนนหากสามารถนาเครองมอ MFCA นมาขยายผลทดลองใชในประเทศไทย และเฝาตดตามประเมนผลอยางจรงจง จะทาใหเกดการขยายองคความรดานนมากขน

Page 13: บัญชีต้นทุนการไหลว ัสดุ (Material Flow Cost · PDF fileเล่าส่กูันฟัง_MFCA(revised1) หน้า 1 ของ 11

เลาสกนฟง_MFCA(revised1) หนา 13 ของ 11