Էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ և էլեկտրական

Շղթա

Էլեկտրական հոսանքի աղբյուր և

էլեկտրական շղթա• Եթե լիցքավորված էլեկտրաչափի մետաղե գունդը միացնենք

չլիցքավորված էլեկտրաչափի գնդին մետաղալարով, որին միացված է ելեկտրական լամպ, ապա կստանանք կարճատև լուսարձակում՝ այսինքն կարճատև հոսանք: Հոսանքը կտևի այնքան ժամանակ, մինչև էլեկտրաչափի լիցքերը հավասարվեն:

• Որպեսզի հոսանքը տևական ժամանակ գոյություն ունենա, անհրաժեշտ է հոանքի աղբյուրի առկայություն: Հոսանքի աղբյուրը հատուկ սարք է, որը հաղորդիչում էլեկտրական դաշտ է առաջացնում:

• Առաջին անգամ հոսանքի աղբյուրը, որը մինչ այժմ գործածվում է, գալվանական տարրնէ, որն այդպես է կոչվում ի պատիվ իտալացի կենսաբան, բժիշկ Լուիջի Գալվանիի: Նա կարողացավ էր ազդեցությունը անվանվել է գիտնական Լուիջի Գալվանին, ով ուսումնասիրում ազդեցությունը էլեկտրաէներգիայի կենդանիների 1780s եւ 1790s. Երբ Գալվանին էր անում ինչ-որ բան պատրաստում աշխատել իր լաբորատորիայում, նրա անդրադարձել մարմինը մի գորտ, և նա տեսավ, որ մկանները գորտը ոտքեր ցնցվել:

• Իսկ Առաջին անգամ Ալեքսանդրո Վոլտան պատրաստել «մատկոցի» վրա։ Առաջին էլեկտրական մարտկոցը 1800 թ-ին ստեղծել է իտալացի ֆիզիկոս Ալեսսանդրո Վոլտան: Իր փորձերից մեկում նա երկրորդ տարբեր նյութերից պղնձից և ցինկից հատած մետաղադրամները սյուն ձև շարել է միմյանց վրա և նրանց տեղադրել աղային լուծույթով ներծծված գործվածքե միջադիրներ: Արդյունքում սյուն ծայրերին կուտակվել են տարանուն լիցքեր, և առաջացել է էլեկտրական հոսանք: Վոլտան այդպես ստեղծել է աշխարհում առաջին էլեկտրական մարտկոցը, որը կոչվում է Վոլտայի սյուն: Ժամանակակից էլեկտրական մարտկոցում փոքրիկ գուգերում է լցված քիմիական նյութերի միջև տեղի է ունենում ռեակցիա, և արդյունքում ատոմների բացասական լիցքերը կուտակվում են մի էլեկտրոդի մետաղե, ածխե կամ այլ հաղորդիչ նյութից, դրականները՝ մյուսի վրա, և եթե էլեկտրոդները հաղորդալարով միացվեն իրար, ապա կառաջանա էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական մարտկոցը սովորաբար կազմված է իրար միացած երկու կամ ավելի գալվանական տարրերից: Սակայն մի տարրից կազմվածները նույնպես, ինչպիսիք գործածվում են գրպանի լապտերում, հաճախ անվանում են մարտկոցներ: 

• Դրա ինչպես կտեսնել պատկեր Էլեկտրական մատկոց հոսանքի աղբյուր, կամ Ալեքսադրո Վոլտա վրա։

• Հետո նոր գալվանական մարտկոցները միանվագ օգտագործման հոսանքի աղբյուրներ են: Ավտոմեքենայում, բջջային հեռախոսներում մեծ կիրառություն ունեն բազմակի օգտագործման հոսանքի աղբյուրները լիցքակուտակիչները ակումուլյատորները, որոնք կարելի է լիցքավորել և նորից օգտագործել: Հոսանքի ցանկացած նմանօրինակ աղբյուր երկու բևեռ ունի դրական (+) և բացասական (-):Այդ բևեռների մոտ կուտակված տարբեր լիցքերը պայմանավորված են հոսանքի աղբյուրի ներսում ընթացող քիմիական ռեակցիաներով: Ռեակցիաները տեղի են ունենում հատուկ լուծույթի մեջ խորասուզված հաղորդիչների՝ էլեկտրոդների միջև: Դրական էլեկտրոդն անվանում են անոդ, իսկ բացասականը՝ կաթոդ:

• Եթե հաղորդալարերի միջոցով հոսանքի սպառիչը, օրինակ լամպը, կամ զանգը միացվի հոսանքի աղբյուրին, ապա նրանց միջով հոսանք կանցնի՝ լամպը կլուսարձակի, զանգը հնչի:

• Հոսանքի ազբյուրը և հոսանքի սպառիչը միացված հաղորդալարերով կազմում են էլեկտրական շղթա:

• Էլեկտրական շղթաները ներկայացնող գծագրերը կոչվում են էլեկտրական սխեմաներ:

• Էլեկտրական շղթայի յուրաքանչյուր տարր սխեմայում պատկերվում է հատուկ պայմանական նշանով: Նշաններից մի քանիսը ներկայացված են աղյուսակում:

• Նրանք կտեսնել պատկեր էլեկտրական շղթայի տարրերի պայմանական նշանները

Էլեկտրական շղթայի տարրերի պայմանական

նշանները

• Շղթայում էլեմենտները միմյանց կարող են միացվել հաջոորդական կամ զուգահեռ:  

    • Բացի հոսանքի քիմիական աղբյուրից կան նաև

հոսանքի ֆիզիկական աղբյուրներ, որտեղ մեխանիկական, ջերմային, էլեկտրամագնիսական, լուսային և այլ էներգիաներ փոխակերպվում են էլեկտրականի: Այդպիսի հոսանքի աղբյուրի օրինակ է էլեկտրական գեներատորը: