موضوع: مشارکت محلی

استاد : جناب آقای دکتر چیذری

تهیه کننده: آقای احمد احمدی شریف

یکی ازمهمترین عوامل رشد وتوسعه اجتماعی ــ اقتصادی یک

جامعه به ویژه درجوامع روستایی ، نقش وحضور فعاالنه مردم درکارها وفعالیت های مربوط به روستای خود است . بدون

همیاری ومشارکت مردم ، توسعه مفهومی نخواهد داشت ، چرا که هرگامی که درراه رشد وتوسعه برداشته می شود ، باید با

همراهی مردم انجام گیرد . نگاهی گذرا به تاریخ سرزمین ایران ، به خصوص جامعه روستایی

، بیانگر مشارکت های گسترده وگوناگون مردم درزمینه های مختلف سیاسی نظامی واجتماعی اقتصادی و ... است . فرهنگ

باستانی مانمونه های فراوانی ازمقوله های متعدد مشارکت وهمیاری درامور مربوط به مردم راداراست احداث مساجد ،

قنوات ، کاروانسراها و ... نمونه های روشنی ازعملکرد فرهنگ غنی مشارکت درجامعه مااست

مقدمه

مشارکت محلی فرایندی است که موجب تحرک بخشی منابع

محلی، بکارگیری گروههای متنوع اجتماعی در تصمیم

گیری ، درگیری مردم محلی در تعریف مشکالت ، جمع آوری و تحصیل اطالعات و اجرای پروژه ها می شود

مشارکت محلی

- رهبران 1- 2اجتماعی

رهبران فنی

اقسام رهبران محلي

- ارشاد مردم و هدايت فعاليت هاي

اجتماعي در زمينه هاي عمومي را بعهده دارند.

- داراي حسن شهرت و قدرت نفوذ در مردم هستند.

- در جريان هر نوع تغيير و تحول نقش کليدي دارند.

- مي توانند تسهيل گر باشند. - پل دسترسي بين مردم و عوامل آموزش

هستند.- راهنما و استراتژيست هستند )تحليل گر،

نقاد و نظريه پرداز تحوالت اجتماعي و اقتصادي روستا هستند(.

رهبران اجتماعي

- تکنوکرات هاي روستا هستند.

- داراي تجربه و مهارت هاي فني در يک رشته بخصوص هستند.

- خبره محلي هستند.- از نظر ترويج مي توانند يک مروج

روستايي باشند.- ممکن است نقش رهبران محلي را

محدود کنند.

رهبران فني

ـ همه جانبه است. در ابعاد فكري، عاطفي، عملي، مالي و... 1

متناسب با توان افراد شكل مي گيرد؛ ـ داوطلبانه است نه اجباري؛2ـ آگاهانه است نه غريزي؛3 ـ براساس عالقه ها، نيازها و توانمندي هاي افراد و سازمان 4

شكل مي گيرد؛ـ براساس اعتماد و همراهي متقابل اعضاست؛5 ـ مبتني بر اعتقاد و ارزش هاست؛6 ـ نيازمند فعاليت هماهنگ تمام اعضا است؛7 ـ داراي اهداف مشترك، دقيق و بدون ابهام است8 ـ حق مشاركت كنندگان در تصميم گيري ها محفوظ است9 ـ آزادي عمل و دفاع از نظر و عملكرد هر فرد مشهود است. 10

ويژگي هاي مشاركت موفقيت آميز

- عدم اعتماد متقابل بین مردم و ذینفعان

- عدم توجه به خاستگاه اقتصادي مردم- پایین بودن آموزش ها در مسوولین و مردم

در خصوص مشارکت- عدم آشنایی با نیاز مردم

- تفاوت هاي موجود بین فرهنگ ها و موقعیت هاي جغرافیایی در مقیاس ملی

- فقدان تعریف مشخص از مشارکت در بین مردم

- عدم آشنایی دولتمردان با نحوه مشارکت مردم در امور زیربنایی

موانع اساسی مشارکت

- موانع فردي شامل :1

- پايين بودن سواد كه عالوه بر مشكالت فراوان منجر 1-1به عدم اعتماد به نفس ، احساس حقارت ، كناره گيري و

خود كم بيني مي شود . - حجم زياد فعاليت آنان و افزايش كار داخل و خارج 1-2

خانه به داليل مختلف از جمله مهاجرت فصلي مردان و تنوع زياد كار زنان روستايي ) بچه داري ، امور منزل ،

كشاورزي ، صنايع دستي ، دامپروري ( - كم بودن اطالعات ، دانش و آگاهي هاي علمي و 1-3

كاربردي آن ها - سوء تغذيه و پايين بودن ضريب سالمت و بهداشت 1-4

فردي

موانع نقش زنان در مشارکت محلی

- عدم آگاهي نسبت به نحوه برخورد با 2-1

دختران و زنان - تعصبات خانوادگي و موافقت نكردن 2-2

شوهر يا پدر با حضور زنان در فعاليت هاي اجتماعي و اقتصادي به داليل مختلف فرهنگي و يا تمايل نداشتن به از دست دادن نيروي كار

منزل - باور و نگرش منفي نسبت به توانايي 2-3آنان - تبعيض هاي جنسيتي 2-4- فقر اقتصادي خانواده 2-5

موانع خانوادگي -2

- آداب و سنن غلط نظير خرافات ، تقدير گرايي و ... 3-1- مردساالري و عدم اجازه حضور زنان در فعاليت هاي 3-2

گروهي - دسترسي كم زنان به اعتبارات و تسهيالت،نهاده ها و 3-3

عوامل توليد -دور از دسترس بودن خدمات ترويجي و سوگيري 3-4

فعاليت هاي اجتماعي و برنامه هاي مشاركتي به سمت مردان

- كمبود متخصصان زن جهت آموزش زنان روستايي 3-5 - مشكالت دسترسي به خدمات و تسهيالت اجتماعي و 3-6

بهداشتي - پايين بودن ميزان دستمزد زنان روستايي در مقايسه با 3-7

مردان

موانع اجتماعي -3

- آگاهی به منطقه و محیط فعالیت خود با 1

توجه به بومی بودن، سکونت در روستا و نماینده جامعه روستایی بودن

-داشتن احساس مسئولیت و داوطلب 2مددکاری

-برخورداری از هوش و ذکاوت قابل قبول3-داشتن سوابق تجربی مفید در زمینه مورد 4

نظر -مشتاق خدمت در امور کشاورزی، منابع 5

طبیعی و فضای سبز

ویژگی های یک تسهیلگر مشارکت محلی

-عالقمند به ترویج کشاورزی و فعالیت های 6

ترویجی-داشتن سواد برای اجرای بهتر برنامه های 7

ترویجی-توانایی در انتقال ایده های و تکنولوژی های 8

نو -داشتن اطالعات فنی کشاورزی بیشتر 9

نسبت به سایر افراد منطقه خود-کنجکاوی در مسائل و مشکالت منطقه 10

مورد عمل خود-داشتن قدرت نوآوری و خالقیت11-داشتن سن مناسب12

ویژگی های یک تسهیلگر مشارکت محلی

-بررسی وضعیت موجود روستا )آمار و اطالعات. مسائل و 1

مشکالت. امکانات و پتانسیل های موجود در بخش دام وشيالت- زراعت و باغبانی- منابع طبيعی- صنايع تبديلی(

- جمع بندی مشکالت آموزشی )نیازسنجی آموزشی( و 2اولویت بندی آن ها

- بررسی علل و عوامل مشکالت در عرصه با مشارکت 3کارشناسان تخصصی

عضو گروه در مزرعه و واحد توليدی و بررسی مشکل از نزديک از طريق حضور اعضاء هر گروه در مزرعه و يا واحد

توليدی - بررسی دانش بومی در منطقه جهت رفع مشکل )آفات 4

و بيماري های دام و طيور و ...( توسط اعضاء گروه- ارائه دانش نوين و علمی جهت مبارزه با آفات و بيماري 5

های دام و طيور و ...( توسط کارشناسان تخصصی

روشهای مشارکت محلی

- بررسی راهکارهای کاربردی و استفاده از روش های تلفیقی مبارزه با 6

آفات و بیماری ها و اجرا بصورت پايلوت به روش مددکاری، تسهيلگری و مشارکت کشاورز و بهره بردار.

- اجرای پروژه های الگویی در منطقه در هر گروه )مزرعه نمایشی از 7واحد دامداری، واحد مرغداری، استخر پرورش ماهی، کندوهای زنبورعسل،

کارگاه های آموزشی تهیه صنایع غذایی و بسته بندی و...(- آزمایش و اجرای راهکارها بومی و نوین با استفاده از روش های 8

...با استفاده از روش مددکاری و تسهیلگریRRA و PRA و FFSمشارکتی - نظارت و ارزشیابی مشارکتی )بررسی نقاط قوت و ضعف طرح قبل از 9

اجرا، حین اجرا و پایان یک سال و یا یا یک طرح (- سازماندهی تشکل های تولیدی و اشتغال زا و سازمان های غیر 10

(.1385دولتی دربخش کشاورزی و.... در سطح روستا )شریفی،

روشهای مشارکت محلی

مدرسه در مزرعه یک فرآیند پژوهش

کاربردی با تکیه بر مشارکت و یادگیری مزرعه ای است. در این

روش بهره برداران در قالب آموزش مشارکتی کشاورز مدار آموزش می

بینند و در جریان این آموزش ها با نحوه مشاهده ، یادداشت برداری و چگونگی انجام آزمایشهای ساده و

بررسی نتایج بر مبنای تجزیه و تحلیل کشت بوم آشنا می شوند.

آموزش در شیوه مدرسه در مزرعه براساس ارتقاء سطح مهارت تحلیلی

و قدرت تفکر انتقادی بهره بردار است.

FFS مدرسه در مزرعه

نوعی مصاحبه با حضور یک

گرداننده بحث است که بر اساس یک راهنمای از قبل تنظیم شده

بحث را هدایت می کند و گروهی نفری از شرکت کنندگان 12 تا 6

در بحث نظراتشان را درباره موضوع مطرح شده از سوی گرداننده بحث در قالب بحث

گروهی و به صورت داده های کیفی ارائه می کنند.

بحث گروهی متمرکزFGD

Focus Group Discussion

دانش بومي به مجموعه باورها، مهارت

ها ، ارزش ها، ابزارها، روش ها و تجربيات هر قوم گفته مي شودكه در اثر ارتباط آن قوم با محيط پيرامون

پديد مي آيد. دانش بومي به تدريج و در طول ساليان دراز در زمينه هاي

گوناگون زندگي از آزمون و خطاي آن مردم پديد آمده و سينه به سينه و به شيوه هاي گوناگون از نسلي به نسل

ديگر منتقل مي شود. دانش بومي قابل دسترس، ارزان، كارامد، كل نگر،

شفاهي، پويا، زمان آزموده و سازگاري با محيط و طبيعت تعريف

.مي شود

Indegenous Knowledge)IK(دانش بومي

پایان