Επιχειρηματικότητα και καινοτομίαΔρ. Αιμιλία Πρωτόγερου, Εργαστήριο Ενεργειακής και ΒιομηχανικήςΟικονομίας, ΕΜΠ

Τύποι επιχειρηματικότητας

Επιχειρηματικότητα ανάγκης (necessity entrepreneurship): ανάληψηεπιχειρηματικής δράσης λόγω έλλειψης άλλων ικανοποιητικών ευκαιριώναπασχόλησης

Επιχειρηματικότητας ευκαιρίας (opportunity entrepreneurship): ίδρυση και ανάπτυξη νέας επιχείρησης με στόχο την αξιοποίησηπραγματικής επιχειρηματικής ευκαιρίας (καινοτομία, κενά της αγοράς, προοπτικές αύξησης ζήτησης κ.τ.λ.)

Καινοτόμος επιχειρηματικότητα (innovative entrepreneurship): οιέννοιες της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας είναι αλληλένδετες . Τόσο η ριζική (radical) όσο και η οριακή (incremental) καινοτομίαμπορούν να οδηγήσουν σε καινοτόμο επιχειρηματικότητα.

Κοινωνική επιχειρηματικότητα καικαινοτομία

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα στοχεύει στην επίλυση πιεστικώνκοινωνικών προβλημάτων όπως η προστασία του περιβάλλοντος, ηεκπαίδευση, η παροχή υπηρεσιών υγείας, η φτώχεια, ενέργεια, υδάτινοιπόροι κλπ. συχνά μέσα από την εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων.

Μελέτες για την κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη, δείχνουν ότιτο 75% αυτών των εγχειρημάτων αυτών εστιάζουν στην αντιμετώπισηπροκλήσεων που σχετίζονται με την εκπαίδευση και την επιμόρφωση(smart growth), την οικονομική, κοινωνική ανάπτυξη και την παροχήκοινωνικών υπηρεσιών (inclusive growth), καθώς και το περιβάλλον(sustainable development). Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτές οι επιχειρήσεις, παρά τον σχετικά περιορισμένο αριθμό τους μπορεί να καινοτομούν (new-to-the market innovations) περισσότερο απ’ ότι οι «συμβατικέςεπιχειρήσεις».

5

Καινοτομικές επιδόσεις των ελληνικώνεπιχειρήσεων

(Πηγή: Έρευνα στις επιχειρήσεις για την πρόβλεψη των μεταβολών σταπεριφερειακά παραγωγικά συστήματα και τις τοπικές αγορές εργασίας, 

2011, ΙΟΒΕ­ΕΒΕΟ, ΕΜΠ)

Καινοτομίαπροϊόντος

Οι μισές επιχειρήσεις παρήγαγαν καινοτομικάπροϊόντα την τελευταία διετίαΚυρίως όμως καινοτομία που είναι νέα για την επιχείρηση

(69%) ή νέα για την ελληνική αγορά (50,6%)το 13% των συνολικών πωλήσεων τους προέρχονται από

πωλήσεις καινοτομικών προϊόντων

Καινοτομίαδιαδικασίας

Μία στις τρεις επιχειρήσειςκυρίως σε μεθόδους παραγωγής (70%) και στη χρήση ΤΠΕ

(50%)

Οργανωσιακή

38% των επιχειρήσεωνκυρίως σε μεθόδους πώλησης (70%) και μεθόδους

Καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις(Πηγή: Έρευνα στις επιχειρήσεις για την πρόβλεψη των μεταβολών στα

περιφερειακά παραγωγικά συστήματα και τις τοπικές αγορές εργασίας, 2011, ΙΟΒΕ­ΕΒΕΟ, ΕΜΠ)

Τυπολογία Κατηγορία Α: οι«υψηλής έντασηςκαινοτομίας»

Κατηγορία Β: οι«μέτριας έντασηςκαινοτομίας»

Κατηγορία Γ: οι«χαμηλής έντασηςκαινοτομίας»

Ταυτότητα

Καινοτομίαπροϊόντος καικαινοτομίαδιαδικασίας:443 επιχειρήσεις(21,9% τουδείγματος)

984 επιχειρήσεις(48,6% τουδείγματος)

Κανένα είδοςκαινοτομίας598 επιχειρήσεις(29,5% τουδείγματος)

Διαφορές

61%  μεγάλεςεπιχειρήσεις86% εφαρμόζει

προγράμματαεκπαίδευσης30% διεξάγει έρευνα

in house

46% μεγάλεςεπιχειρήσεις79% εφαρμόζει

προγράμματαεκπαίδευσης

25% διεξάγει έρευναin house

33% είναι μεγάλεςεπιχειρήσεις60% εφαρμόζει

προγράμματαεκπαίδευσης

14% διεξάγει έρευναin house

Επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης(knowledge-intensive entrepreneurship): ένας μηχανισμός μετασχηματισμού

Γνώση- Αποτελέσματα ερευνητικής δραστηριότητας.- Συστηματοποίηση και κωδικοποίηση γνώσης που προέρχεται από τηνεπαγγελματική/ επιχειρηματική/ οργανωσιακή πρακτική.

Η επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης ένας μηχανισμός πουμετατρέπει την γνώση σε καινοτομία και σε οικονομικήδραστηριότητα και μπορεί να συμβάλλει στην οικονομικήμεγέθυνση και την κοινωνική ευημερία

Επιχειρηματικότητα εντάσεωςγνώσης : Πως ορίζεται;

Σύμφωνα με το διευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα AEGIS:

Δημιουργία μιας νέας επιχείρησης- Αυτοτελής, ή- Παράγωγη μιας υφιστάμενης επιχείρησης (spin off, spin out) νέαεπιχειρηματική δραστηριότητα

Καινοτόμα ως προς μια τουλάχιστον διάσταση:- Νέο ή βελτιωμένο προϊόν, - Νέα ή βελτιωμένη παραγωγική διαδικασία/ διεργασία,- Νέο ή βελτιωμένο επιχειρηματικό/ οργανωσιακό μοντέλο- Νέα αγορά (άνοιγμα ή δημιουργία)

Επιχειρηματικότητα εντάσεωςγνώσης: Πως ορίζεται;

Ενσωματώνει μια σημαντική διάσταση γνώσης στηδημιουργία και τη δραστηριότητά της:- Ιδρυτική ομάδα- Ανθρώπινο δυναμικό- Πηγές γνώσης

Αξιοποιεί καινοτόμες ευκαιρίες για νεωτερισμό σεδιάφορους κλάδους: - παραδοσιακούς/αναδυόμενους, υψηλής/ χαμηλήςτεχνολογίας

- πρωτογενή παραγωγή, μεταποίηση, υπηρεσίες.

Επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης σε νέεςελληνικές επιχειρήσεις (Πηγή: AEGIS Project, 2012)

Τυπολογία επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης

Country  Followers All‐around innovators 

World‐class innovators  Firm count

Croatia  47% 43% 10% 175

Czech Republic  68% 24% 8% 173

Denmark 63% 13% 24% 260

France 77% 10% 14% 415

Germany 56% 17% 27% 477

Greece 66% 23% 11% 280

Italy 50% 43% 7% 472

Portugal  58% 34% 9% 305

Sweden  69% 12% 19% 216

UK 70% 13% 17% 453

Total sample 62% 23% 15% 3226

Α/Α Οργανισμός Τύπος Χώρα Αριθμόςσυμμετοχών

Αριθμόςσυμμετοχών ωςσυντονιστής

ΔείκτηςΚεντρικότητας

1 FRAUNHOFER ΕρευνητικόΚέντρο Γερμανία 1404 261 3

2 CNRS ΕρευνητικόΚέντρο Γαλλία 1620 250 7

3 TNO ΕρευνητικόΚέντρο Ολλάνδία 877 129 8

4 VTT ΕρευνητικόΚέντρο Φινλανδία 715 99 12

5 ΕΜΠ Πανεπιστήμιο Ελλάδα 727 75 15

Το ΕΜΠ ως οργανισμός παραγωγής έρευνας

Συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Προγράμματα FPs (1984-2009)Πηγή: STEP to RJVs Database, Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας, ΕΜΠ; RAND, 2011

Το ΕΜΠ είναι 5ο στηνΕυρώπη και 1ο στην Ελλάδασε συμμετοχή σε ΕυρωπαικάΕρευνητικά Προγράμματα

Αριθμός ελληνικών δημοσιεύσεων(πηγή: ΕΚΤ)

Ποσοστό ελληνικών δημοσιεύσεων πουλαμβάνουν αναφορές, Πηγή: ΕΚΤ

Συμμετοχή στο top 1% των most cited papers (2012)

Επιχειρηματικότητα ως εναλλακτική

Η Ελλάδα έχει σήμερα έναν(αναλογικά) πολύ μεγάλο αριθμόυποψήφιων διδακτόρων.

Από το δυναμικό αυτό, μόνο έναπολύ μικρό ποσοστό μπορεί νααπορροφηθεί από τα πανεπιστήμιακαι τα ερευνητικά κέντρα. Επίσης, οιδιωτικός τομέας στην Ελλάδαεπενδύει πολύ λίγο σε R&D.

Επιχειρηματική δραστηριότητααποφοίτων ΕΜΠ

Χαμηλός βαθμός ενσωμάτωσηςερευνητικών αποτελεσμάτων καικαινοτομίας

Η ίδρυση μιας επιχείρησης υψηλήςτεχνολογίας μπορεί να είναι σήμεραμια βιώσιμη εναλλακτική σταδιοδρομίαγια τους ερευνητές του ΕΜΠ

Το ΕΜΠ έχει σήμερα περίπου

2.500 υποψήφιους διδάκτορες

Μονάδα Καινοτομίας και ΕπιχειρηματικότηταςΕπιστημονικός Υπεύθυνος: Γιάννης ΚαλογήρουΚαθηγητής Τεχνολογικής Οικονομικής & Βιομηχανικής Στρατηγικής Σχολή ΧημικώνΜηχανικών ΕΜΠ

Ειδικότεραη ανάδειξη της επιχειρηματικότητας ως μιας επιλογής επαγγελματικήςσταδιοδρομίας των μηχανικών αποφοίτων του ΕΜΠη ανάπτυξη δεξιοτήτων απαραίτητων στην ίδρυση και λειτουργία μιαςεπιχείρησης (μαθήματα, σεμινάρια)η υποστήριξη ατόμων ή ομάδων που θέλουν να δημιουργήσουν τη δική τουςεπιχείρηση

...από το στάδιο της αρχικής ιδέας έως……την ίδρυση της επιχείρησης και την εξεύρεση των πρώτων πελατών.

Η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και της γνώσης που παράγεταιεντός του ΕΜΠ.

Σκοπός

…με άλλα λόγια…

“θέλουμε να βοηθήσουμετα μέλη της ΠολυτεχνειακήςΚοινότητας που επιθυμούν νακάνουν το «άλμα» από τηνέρευνα στην επιχειρηματικήδραστηριότητα"

Η ΜοΚΕ ΕΜΠ απευθύνεται σε

Προπτυχιακούςφοιτητές

Αποφοίτους ΕΜΠ

Μεταδιδακτορικούςερευνητές καιυποψηφίουςδιδάκτορες

Μέλη ΔΕΠ

Κύριες Δράσεις ΜοΚΕ ΕΜΠ

Εισαγωγή μαθημάτωνΚαινοτομίας καιΕπιχειρηματικότητας στοπρόγραμμα σπουδών σε 7 σχολές του ΕΜΠΧημικών ΜηχανικώνΜηχανικών ΜεταλλείωνΜεταλλουργώνΜηχανολόγωνΝαυπηγώνΗλεκτρολόγων καιΜηχανικών ΥπολογιστώνΕφαρμοσμένωνΜαθηματικώνΑγρονόμων & Τοπογράφων

ΜαθήματαΕπιχειρηματικότητας

Η ΜοΚΕ-ΕΜΠ οργανώνειμια σειρά από αυτόνομασεμινάρια σε θέματασχετικά με την ίδρυση καιλειτουργία επιχειρήσεωνΔιαχείριση πνευματικήςιδιοκτησίαςΕπιχειρηματικό σχέδιοΔιαχείριση ΚαινοτομίαςΝομικά και φορολογικάθέματα για την ίδρυσηεπιχειρήσεωνΠηγές χρηματοδότησηςMarketing

ΔιοργάνωσηΕκδηλώσεων

Εξατομικευμένεςσυμβουλευτικές υπηρεσίεςσε άτομα ή ομάδες πουεπιθυμούν να υλοποιήσουντην επιχειρηματική τουςιδέα σε θέματα:ΣτρατηγικήςΑνάλυσης της αγοράς καιμάρκετινγκΟργάνωσης καιλειτουργίας της επιχείρησηςΧρηματοδότησηςΔικτύωσης

ΣυμβουλευτικήΥποστήριξη

Καθορισμός τηςεπιχειρηματικήςομάδας.

Ανάλυση της αγοράς, κυρίως μέσω κύκλουεπαφών με δυνάμειπελάτες καιεπαναπροσδιορισμός(αν χρειαστεί) τουbusiness concept

Ίδρυση τηςεπιχείρησης καιδιαπραγμάτευση μετους πρώτεςπελάτες

Καθορίσμός τουBusiness Concept:- Προιόν/Υπηρεσία- Target Group- In house/Outsourcing

Ανάλυση αναγκώνχρηματοδότησης καιπροσπάθειεςανεύρεσης επενδυτή

ΕπιχειρηματικήΟμάδας

ΕπιχειρηματικήΟμάδας

Business Model

Business Model

ΑνάλυσηΑγοράςΑνάλυσηΑγοράς

ΧρηματοδότησηΧρηματοδότηση

Ίδρυση-Πρώτοιπελάτες

Ίδρυση-Πρώτοιπελάτες

Κύριες Δράσεις ΜοΚΕ ΕΜΠΣυμβουλευτική Υποστήριξη

Ανάπτυξη Μεθοδολογίας Συμβουλευτικής Υποστήριξης

- Οι ομάδες δραστηριοποιούνται στους τομείς των ΤΠΕ, της ενέργειας, τωντροφίμων, της βιοτεχνολογίας, της βιοϊατρικής τεχνολογίας, του σχεδιασμούβιομηχανικών μονάδων.

- Επτά από τις πιο πάνω ομάδες έχουν υποβάλλει και παρουσιάσει πρότασηανταποκρινόμενες σε πρόσκληση του Ιδρύματος Μποδοσάκη για τηνχρηματοδότηση νέων καινοτόμων εγχειρημάτων

- Οκτώ από τις πιο πάνω ομάδες έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Μαζίστην εκκίνηση» (με πρωτοβουλία του ΣΕΒ) για την υποστήριξηεκκολαπτόμενων επιχειρηματικών ομάδων.

ΣύνολοΕπωφελούμενων

(Ομάδες)Επιχειρήσεις πουέχουν ιδρυθεί

Ομάδες προςαναζήτηση

χρηματοδότησης

Προς διαμόρφωσηBusiness Plan

(Business Model)Aρχικόστάδιο

Μοναδικήεπικοινωνία

32 2 12 7 7 6

Κύριες Δράσεις ΜοΚΕ ΕΜΠΕξατομικευμένη Συμβουλευτική Υποστήριξη

1η Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας7-11 Μαΐου 2012

2η Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας2-7 Ιουλίου 2013

Στο πλαίσιο των εβδομάδωνεπιχειρηματικότητας η ΜοΚΕ ΕΜΠμαζί με μέλη του SO Kwadraat πραγματοποιούν συναντήσεις μεομάδες ερευνητών που σκοπεύουν ναιδρύσουν τη δική τους επιχείρηση.

Συνεργασία με τον Βελγικό μηκερδοσκοπικό οργανισμό SO Kwadraat που εδρεύει στο Haasrode Technology Research Park τουΠανεπιστημίου KU LEUVEN και αποτελείπρότυπο υποστήριξης και ανάπτυξηςτεχνοβλαστών. Από το 2006: - συμβουλευτική σε 160 ομάδεςερευνητών- ίδρυση 62 επιχειρήσεων υψηλήςτεχνολογίας (εκ των οποίων οι 57 είναισήμερα ενεργές) - δημιουργία 900 περίπου θέσεωνεργασίας

Κύριες Δράσεις ΜοΚΕ ΕΜΠΕξατομικευμένη Συμβουλευτική Υποστήριξη

15 ομάδες

15 ομάδες

Ενημέρωση- Portal ΜοΚΕ -ΕΜΠ (8.134 μοναδικοί χρήστες, 14.811 επισκέψεις, 51.980 θεάσεις σελίδων του portal), Μάιος 2013

- Newsletter (περίπου 1.500 παραλήπτες)Συνεργασίες- Συνεργασία με τον ΣΕΒ για το πρόγραμμα «Μαζί στην Εκκίνηση»- Μεταφορά τεχνογνωσίας από την SO Kwadraat- Συνεργασία με ΙΕΕΕ για ειδικό workshop σε θέματα επιχειρηματικότητας στοπλαίσιο του «13th IEEE International Conference on Bioinformatics and Bioengineering» (Νοέμβριος, 2013)

- Διοργάνωση Business Game σε επίπεδο ιδρύματος- Συνεργασία με το Πρόγραμμα Future Leaders (από το 2010) [δεκαήμερηβιωματική εκπαίδευση επί του πεδίου για διαμόρφωση επιχειρησιακού σχεδίουσε κοινωφελείς οργανισμούς]. http://www.futureleaders.gr/gr/main.php

Δικτύωση- Δικτύωση με ένα μεγάλο αριθμό φορέων (SΟ Kwadraat, ΣΕΒ, ΣΕΚΕ, ΊδρυμαΜποδοσάκη, Ίδρυμα Λεβέντη, Δήμος Αθηναίων, ΤΕΕ, Erasmus for Young Entrepreneurs, ΟΠΑ, Παν. Αιγαίου, Παν. Ιονίου κα ΑΕΙ)

Δράσεις Ανάπτυξης δικτύωσης καισυνεργασίας ΜοΚΕ ΕΜΠ

Οι δράσεις της ΜοΚΕ ΕΜΠ έχουν ως αποτέλεσμα την άνοδοτης αναγνωρισιμότητας στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Πανεπιστήμιο και κοινωνική επιχειρηματικότητα

Princeton –School of Engineering and Applied ScienceA COLLABORATORY FOR SOCIAL ENTREPRENEURSHIP (SE LAB): Design/development of innovative social ventures -- often technology driven -- addressing major global challenges: poverty alleviation and international development, health and human rights, energy and environmental sustainability, peace and security, education.

- Some 75 students (taking economics, engineering, molecular biology and many other disciplines) are diving into 20 projects that target some of the largest challenges facing society today, including poverty, disease, security and energy.- Engineering school freshman Eden Full was still in high school when she invented a system for

rotating solar panels to face the sun without using electricity. She founded a venture, Roseicollis Technologies, to advance the use of the invention to promote sustainable energy collection in developing areas. In the SE Lab, Full is working with four other students to create a business model for implementing the invention in Indonesia.

- Other projects range from a garbage-to-methane energy venture in a Karachi, Pakistan, slum to an education innovation effort in Colombia. A number of projects focus on improving human health, including an AIDS and breast cancer initiative in Kenya and a mobile phone-enabled malaria information system in Tanzania.

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!protoger@chemeng.ntua.gr