СЕЙСЕНБІ 5-бет 2013 ЖЫЛ Қауын жеуден қалып барамыз … ·...

Қазақстан Республикасы Президентінің ЖарлығыҚазақстан Республикасы Парламенті Сенатының

депутаттарын тағайындау туралы Қазақстан Республикасы Конституциясының 50-бабының 2-тармағына сəйкес қаулы етемін:

1. Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттары болып:

Əйтімова Бірғаным Сарықызы;Бейсенбаев Асқар Асанұлы;Громов Сергей Николаевич;Қиынов Лəззат Кетебайұлы;Ким Георгий Владимирович;Косдəулетов Дулат Рашитұлы;Нөгербеков Серік Нөгербекұлы;Оразалин Нұрлан Мірқасымұлы тағайындалсын.2.Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ.

Астана, Ақорда, 2013 жылғы 26 тамыз №622

Еркін елдің ертеңі

ХроникаМемлекет басшысының Жарлығымен Бірғаным Сарықызы

Əйтімова басқа жұмысқа ауысуына байланысты Қазақстан Республикасының Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы Тұрақты өкілі қызметінен жəне Қазақстан Республикасының Куба Республикасындағы Төтенше жəне өкілетті елшісі қызметін қоса атқарудан босатылды.

* * *Мемлекет басшысының Өкімдерімен басқа жұмысқа ауысула-

рына байланысты:Асқар Асанұлы Бейсенбаев Қазақстан Республикасы

Президентінің Қазақстан Республикасының Парламентіндегі Өкілдігінің басшысы қызметінен;

Сергей Николаевич Громов Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасары қызметінен;

Дулат Рашитұлы Қосдəулетов Қазақстан Республикасының Əділет вице-министрі қызметінен босатылды.

(Соңы 4-бетте).(Соңы 2-бетте).

(Соңы 3-бетте).

№198 (28137)27 ТАМЫЗСЕЙСЕНБІ2013 ЖЫЛ

Бүгінгі нөмірде:Елді елеңдеткен екпе

3-бет"Арақтың арқа сүйері күшті..."

4-бетҚызғыш құс

5-бетҚауын жеуден қалып барамыз

10-бет

Ата Заңымызды қабылдау ар-қылы Қазақстан бүкілəлемдік де мо кратиялық қоғамға батыл еніп, қазіргі күні дүниежүзілік жа һандану үдерістерінің белсенді мүшесіне айналып отырғандығы баршамызға айғақ.

Конституция ең алдымен көп-ұлт ты Қазақстан азаматтарының өза ра теңдігін қамтамасыз етіп, олардың мемлекет пен қоғамдағы алар орнын айқындады, міндеттері мен құқықтарын белгіледі. Осы тұрғыда онда: “Қазақстан Рес пуб-ликасы өзін демократиялық, за-йырлы, құқықтық жəне əлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады; оның ең қымбат қазынасы – адам жəне адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары. ... Мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы – халық”, – деп көрсетілген.

Ата Заңымызда сонымен бірге мем лекеттік биліктің негізі сара-ланып, заң шығару, атқару жə не сот орындарына жүктелер жұ-мыс тар айқындалды. Осы арқылы Конституция Қазақстанның əлем-дік демократиялық қауымнан ала-тын орнын белгілеп берді. Қа-зақстан Республикасының Пре-зи денті Н.Ə.Назарбаевтың атап көрсеткеніндей "Қоғам əрбір қа-дам басқан сайын демокра тия-лан дыру мен адам құқықтары са-ласындағы ең жоғары стандарт-тарға жақындап келеді. Біз ел Конституциясында негізгі құ-қық тар мен бостандықтарды бекіттік. Бүгінгі күні Қазақстанның барлық азаматтары тең құқықтар

м е н м ү м к і н д і к т е р г е и е . ”Аталған бағыттағы “Рес пуб лика

қызметінің түбегейлі принциптері: қоғамдық татулық пен сая-си тұрақтылық; бүкіл халықтың игілігін көздейтін экономикалық даму; қазақстандық патриотизм; мемлекет өмірінің аса маңызды мəселелерін демократиялық əдістермен, оның ішінде рес пуб-ликалық референдумда немесе Парламентте дауыс беру арқылы шешу” деген талаптар қазіргі күні елі мізде бұлжытпастан іске асыры-лып келе жатқандығы баршамызға жəне əлемдік қауымдастыққа аян. Ата Заңымыз мемлекеттің эко но-микалық, əлеуметтік тұрғыдағы дамуының жолдарын белгілеп, осы бағыттағы өркендеудің де басты кепіліне айналып отыр. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ə.Назарбаевтың 2012 жылғы 14 желтоқсандағы “Қа-зақ стан-2050” Стратегиясы – қа-лыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты” атты Қазақстан халқына Жолдауындағы: “Стратегия – 2030 қабылданғаннан бері 15 жыл ішінде мемлекетіміз əлемдегі ең серпінді дамушы елдер бестігіне енді. Нəтижесінде, 2012 жылдың қорытындысы бойынша ІЖӨ-ның көлемі жағынан біз əлемнің 50 ірі экономикасының қатарына кіреміз,” – деген сөзі қазақ елінің қысқа мерзімнің ішінде өзінің та-рихында болмаған экономикалық жетістіктерге жеткендігін паш етеді.

● Ата Заң арналары

Даму болашаєыныѕ негізі

Енді төрт күннен кейін тəуелсіз Қазақстан Республикасы Конституциясының бүкілхалықтық талқылау арқылы өмірге келгеніне 18 жыл толғалы отыр.

Берікқали СƏРСЕНҒАЛИЕВ,Атырау облыстық білім басқармасының басшысы.

«Бұлақ көрсең, көзін аш» деп данагөй бабаларымыз өсиет еткендей, біздің елімізде ілім-білімге ұмтылған жастарға кең қолдау көр сетіліп келеді. Əрине, əр оқу шы ның білім деңгейі ҰБТ сына ғы кезінде белгілі болады. Биылғы ҰБТ қорытындысымен Аты рау қаласындағы ағылшын тілін те реңдетіп оқытатын техникалық гимназияның үш түлегі – Самал Құмарова, Нұржан Қамзаев жəне Ақбөкен Сахтанов он бір жыл бойы жинаған білімінің нəтижесінде ең жоғары көрсеткіш – 125 баллға ие бол-ды. Осы оқу ордасының жəне бір түлегі – Айнаш Əубекерова бі лім сынағынан 124 баллдық көр сеткішке қол жеткізіп, ұстаз-дарының сенімін ақтады.

ҰБТ сынағының биік шыңын ба ғын дыр ған үш түлектің талпы-нысы барша қа зақ ты үлкен абы-ройға бөледі. Олардың ілім-бі-лім нің көкжиегіне қол созған

тал пы нысына облыс əкімі Бақ-ты қожа Ізмұхам бе тов қолдау көр сетіп, əрқайсысына 1 мил лион теңгеден қаржылай сый жасады. Өз қатарластарынан білімімен оқ бойы озып шыққан түлектің ұстаздары да үлкен құрметке бө-ленді. Жалпы, өңір басшылығы та-рапынан көрсетілетін қолдаудан алыс ауылдардағы мектеп оқу шы-лары да тыс қалып отырған жоқ.

Бұрынғыдай емес, алыс ауыл-дарда да мектептер жаңарды, осы заманғы құрал-жабдықтармен қамтылуда. Соған орай мұға лім-дердің де біліктілігін арттыруына

мүмкіндік молайды. Ал бұл оқушылардың сапалы білім алып, еркін еліміздің білімді, білікті тұлғасы ретінде қалыптасуына игі ықпалын тигізері даусыз. Жақын арада Атырау облысын-да тағы да бірнеше жаңа мектеп ашылғалы отыр. Сонымен бірге, Назарбаев Зияткерлік мектебі де оқушыларды қабылдай бас-тамақ.–––––––––––––– 1 қыркүйек – Білім күні мере-кесі қарсаңына орай беріліп отыр ған топтаманы 2-беттен оқисыздар.

Білімді жастыѕ жїзі жарќын

Алтай – тїркі əлемініѕ алтын бесігі

Кеше Өскеменде «Алтай – түркі əлемінің алтын бесігі» атты халықаралық форум басталды. Оның тұсаукесер алғашқы шара-сы осыдан екі жыл бұрын өткен болатын. Шығыс Қазақстан об-лысы əкімдігі, С.Аманжолов атындағы ШҚМУ жəне ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымы бірігіп ұйымдастырған форум жұмысына еліміздің Мəдениет жəне ақпарат министрі Мұхтар Құл-Мұхаммед, ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымының бас хатшысы Дүйсен Қасейінов, ЮНЕСКО-дағы Қазақстанның тұрақты өкілі Олжас Сүлейменов жəне облыс əкімі Бердібек Сапарбаев пен Түркия, Жапония, Ресей, Оңтүстік Корея, Моңғолия сынды 12 шет мемлекеттің ресми өкілдері мен белгілі ғалымдары қатысты.

Мəртебелі меймандар алды-мен халықаралық форум аясын-да ұйымдастырылған Алтайдың мыңжылдықтар тарихына қатысты құнды жəдігерлер көрмесімен та-нысты. Облыстық тарихи-өлкетану жəне өнер мұражайларының жəдігерлері қойылған көрме көпшілікті таң-тамаша қалдырды. Шілікті (б.з.д. VII – V ғғ.) жəне Берел қорғандары (б.з.д. І мыңжылдық) бейнеленген стендтер, қоладан жасалған орақ пен найзалардың ұштары (б.з.д. II мыңжылдық), Шілікті мəдениетіне жататын киім мен қорамсақтар əшекейлерінің

галваникалық көшірмелері, Берел жылқысы (б.з.д. IV ғ.), Шығыс Қазақстандағы петроглифтер (б.з.д. ІІ – І мыңжылдық), сондай-ақ, түркі халықтарының музыкалық аспаптары, оның ішінде қобыз, шертер, дауылпаз, сырнай, сақпан, жетіген қойылған. Сонымен бірге, Алтайдың ғажайып табиғат əлемінің өсімдіктер мен жануарлар дүниесі, «Алтай-Ертіс кітапханасы» айдары-мен жарық көрген көрнекті əдеби шығармалар да көрменің мазмұнын арттыра түсті.

БІЗ МЕКТЕПКЕ БАРАМЫЗ!

Мемлекет басшысы бюджетті қалып-тастыру ел алдында тұрған, соның ішін-де «Қазақстан-2050» Стратегиясында көрсетілген мақ саттарға қол жеткізуге бағыт тал ғанын атап өтті.

– Мемлекеттік қаражатты тиім ді пай-даланып, бюджет түсім дерінің көздерін жыл сайын ұлғай тып отыру қажет. Көрсе-тілген өлшемдерге қол жеткізу үшін Пар ламент қарауына енгізілетін бюд-жет жобасы əзірленді, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Өз баяндамасында Премьер-Министр С.Ахметов 2014-2016 жылдарға арналған республикалық бюджеттің негізгі пара-метрлері туралы мəлім етті.

– Аталған кезеңдегі эконо ми ка ның

нақты өсімі 6-7 % деңгейінде жос парлануда. Осы көрсеткіштер негі зінде 2014-2016 жылдарға арналған рес публикалық бюджет өлшемі қалып тастырылды, – деді Премьер-Министр.

Сондай-ақ, С.Ахметов Мем ле кет бас-шысының ішкі резервтерді қарастыру жө ніндегі тапсырмасын ескеріп, рес пуб-ликалық бюджеттің шығысы ішкі жалпы өнімнің 17,4 %-ын құрайтынынан хабар-дар етті.

– Жергілікті бюджеттер ая сында субвенция 81 млрд.-қа қысқарады, ал бюджеттік ақшаны алу, біздің өңір-лерімізді дамытуды ескере отырып, 24 млрд. теңгені құрайды. Респуб ли калық бюджеттің базасында біз мемлекеттік

бюджетті қалып тастырдық, оның шығысы ішкі жалпы өнімнің 20,4 %-ын құрайды. 2014 жылға арналған бюджеттің жаңа бастамасы Сіздің Қазақстан хал-қына Жолдауыңыздан бас тау алады. Негізінен, ол даму бағ дарламаларын жə не дағдарысқа қарсы шараларды іске асы руға бағытталады, – деді Премьер-Министр.

С.Ахметов жаңа бюджеттік сая-сат тұжырымдамасы аясында Үкімет Ұлттық қордың негізгі па ра метрлерін сақтайтынын да баяндады.

Экономика жəне бюджеттік жоспарлау министрі Е.Досаев рес публикалық бюд-жет шығыстардың мақсатқа сəйкестілігі мен объек тивтілігі қағидаттарын ескеріп қалыптастырылғанын атап өтті.

– Біздің тарапымыздан мем лекеттік салалық бағ дар лама лардың көпшілігі қайта əзірленді. Қаржы министрлігімен бірлесіп биыл біз бюджет қаражатын

пайдалану бойынша ай сайын монито-ринг жүргіземіз. Біз белгіленген парама-терлерге қол жеткізу үшін игерілмеген қаражатты азайту шараларын да қарас-тырамыз. Осы жылы ин вестициялық жо-балар бойынша құжаттарын ұсынбаған əкімшілерге рұқсат бермейміз. Біз сондай-ақ мемлекеттік органдарды ұстап тұруға байланысты ағымдағы шығыстарды қайта қарастырдық, – деді Е.Досаев.

Қаржы министрі Б.Жəмішев биылғы жəне келесі жылдардағы са лықтық түсімдер ішкі жал пы өнім деңгейінің 10,2 % мөлшерінде жоспарланғанынан хабар-дар етті. Ол республикалық бюд жетті мемлекеттік салалық бағдарламалар негізінде қалып тас тыру соңғы нəтижені нақты бағалай отырып мемлекеттік шы-ғыс ты кешенді жоспарлауға мүм кін дік беретініне тоқталды.

Ішкі жалпы ґнімді ґсіруге мїмкіндік бар

Кеше Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев 2014-2016 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасын қалыптастыру мəселесі жөнінде кеңес өткізді, деп хабарлады Президенттің баспасөз қызметі.

27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz2

Парламент Сенаты Төрағасының орынбасары Қайрат Ищанов Бельгия корольдігінің Қазақстандағы Төтенше жəне өкілетті елшісі Даниел Бертранмен кездесті.Сенат Төрағасының орынбасары Қазақ стан-

Бельгия қатынастарын дамытудағы Д.Бер транның елеулі үлесін атап өтті.

Қазақстан мен Бельгияның арасында дипло-матиялық қарым-қатынастар орнағанына 20 жыл толып отыр. Осы жылдарда жүйелі сая си үнқатысу қалыптасты. Парламентаралық ын тымақтастық оның маңызды құрамы болып табылады, деп атап өтті Қ.Ищанов.

Екі елдің парламенттерінде достық тобы қыз-мет етеді. Төраға орынбасары осы жылдың күзінде «Бельгия-Қазақстан» достық тобының же текшісі Де

Кроо мырза бастаған бельгиялық де путаттардың са-пары парламентаралық үн қа тысуға қосымша серпін беретініне сенім артты.

– Қазақстан Парламентінің депутаттары бель-гиялық əріптестерімен екіжақты ынты мақ тастықты ны ғайтумен бірге ЕҚЫҰ, НАТО жəне Еуропа Кеңе-сінің парламенттік ассамблеялары секілді халық-аралық парламенттік ұйымдармен көпжақты байла-ныстарды дамы туға ниеттеніп отыр, – деп атап өтті Қ.Ищанов.

Кездесу барысында əңгімелесушілер эконо-мика жəне мəдени-гуманитарлық саладағы екі-жақты ынтымақтастық мəселелерін де тал қы лады. Қ.Ищанов бельгиялық ком па ния лардың өкіл дерін 2012 жылы Астанада өте тін ЕХРО-2017 халық-аралық көрмесіне қаты суға шақырды, деп хабарла-ды Қазақстан Рес пуб ликасы Парламенті Сенатының баспасөз қызметі.

Елшімен кездесті

«Адамның бір қызығы бала деген» деп данышпан Абай ата-мыз айтқандай, адамға перзент сүюден, оның өмірден өз орнын табуына ықпал етуден артық бақыт бола ма. Біз де жолдасым Ақторғын екеуміз Мирасбегіміз туғанда сондай қуанышты бас-тан кештік. Уақыт деген қандай шапшаң. Сөйтіп, отбасымыздың к ө з қ у а н ы ш ы н а а й н а л ғ а н тұңғышымыз да мектепке бару жасына келіп қалды. Жаздай Идиатулла атасы мен Гүлмəйрам əжесінің қолдарында тəрбиеленіп, сол жақта оқығысы да келген-ді. Алайда, Ақтөбе қаласындағы

№24 лингвистикалық мектеп-гим-назия сында оқысын деп шештік.

Баланың мектепке баруының өзі нағыз қуаныш қой. Кезінде біз осы күнді асыға күтетінбіз. Парталары, тақталары сырланған класқа алғаш рет енудің əсерін айтсаңшы. Шыттай жаңа киіммен, сөмкеңді құшақтап, өзің қатарлы балалармен бір топта болу қандай ғанибет десеңші. Біз де Мирасбегімізге оқу құралдарын, киімдерін алып беріп, мектеп-ке баруға дайындап, қуанттық.

Оқуға талабы зор. Оның үстіне балабақшада болғандықтан əріп танып, санауды үйренді. Ол баратын мектеп үйге жақын, көлік қозғалысы аздау жерде орналасқан. Мектептің жаңа оқу жылына дайындығы да өз деңгейінде. Кластағы жиһаздар, əдістемелік оқу құралдары талапқа сай. Бір сөзбен айтқанда, үлкен ұлымыздың алғаш мек-теп табалдырығын аттауын асыға күтудеміз. Міндетті түрде алғашқы қоңырауына қатысып,

класына кіргізіп, партасына отырғызамыз. Білімнің негізі бас тауышта қаланады. Сондықтан оқуын қадағалап, үйретіп отыру да ата-аналық міндетіміз. Болашақта алатын білімі елінің азаматы болуының алғышарты деп білеміз. Алда келе жатқан Білім күні мерекесімен ұстаздарды, ата-ана-ларды құттықтаймын.

Нұржан ҚИЯСОВ,«ҚР Статистика агенттігі

АЕО» ШЖҚ РМК-ның Ақтөбе об-лысы бойынша филиалының ди-

ректоры.

АҚТӨБЕ.

Ќуанышымыз шексіз

Ауылымыз облыс орталығынан да, ауданнан да шалғай орналасқандықтан, тығыз шаруаларымыз болмаса бұл жаққа ат ізін салуымыз сирек. Оның үстіне мал өсірумен айналысатындықтан, қолымыз да тие бермейді. Қазіргідей заманда үш бала-ны да асырау, қатарынан кем қылмай өсіру оңай емес. Ержеткен сайын талап-тілектері де көбейіп келеді. Сексеннен асқан əкеміздің зейнетақысы үлкен демеу. Бірді-екілі ірі қара, қой, құс ұстап, жан бағып отырған жайы-мыз бар.

Биыл қатты қиналдым. Олай болатын себебі, үлкен қызым сегізінші сыныптың табалдырығын аттамақ. Қалған екеуі бесінші жəне екінші сыныптарда оқитын болады. Үш баланы мектепке дайындау, мектепке қажетті оқу құралдары мен киім-кешектерін

сатып əперуді қалта көтермесі белгілі. Не істерімді білмей қысылып жүргенімде «Нұр Отан» ХДП жергілікті бөлімшесі мен облыстық іскер əйелдер ассоциациясы «Мектепке жол» акциясын ұйымдастырып жатқанын, алғашқы шеруді Есіл ауданынан бастағанын естіп-білдім. Көп ұзамай мені ар-найы шақыртып, балаларымның бүкіл қажет-сұранысын өтеп берді.

Мемлекеттің осы бір қолдауына деген ризашылығымды газет арқылы жеткізуді жөн көрдім.

Роза ҚАПАРОВА,үш баланың анасы.

Солтүстік Қазақстан облысы,Есіл ауданы,Черуновка ауылы.

Кґѕіліміз кґтеріѕкі

Тұрмысы төмен, көпбалалы отбасыларын қолдауға бағытталған «Мектепке жол» ша-расына кəсіпкерлер ғана емес, зиялы қауым өкілдері, қатардағы қызметкерлер де белсене қатысуда. Павлодар облысының Лебяжі ау-данына қарасты Бесқарағай ауылында да нақ осындай жағдай қалыптасқан. Айталық, биыл өз мүмкіндігі шектеулі оқушыларға осындағы асыл тұқымды ірі қара өсірумен айналысатын «Бесқарағай-Əлкей» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, «Қазбек», «Мирас» дүкендерінің иелері Л.Қ.Ахметова, Қ.Тиканова, Б.Қ.Ар-ке новтермен бірге Қызылағаш ауылдық округі əкімі аппаратының қызметкерлері, Бес қарағай мектебінің, ауылдық дəрігерлік амбулаторияның ұжымдары да көмек қолын ұсынып, оқуға қажетті құрал-жабдықтарға, киім-кешекке мұқтаж балалардың сұра ныс-тарын қанағаттандыруға өз үлестерін қосты.

* * *Дəстүрлі тамыз мəслихатына жиналған

Лебяжі ауданының ұстаздары да біраз жайға қанықты. Оларды, əсіресе, өз қатарларының жастармен толығуы қуанышқа бөледі. «Дипломмен – ауылға!» бағдарламасына сəйкес еңбек жолын ауыл мектептерінде бастағалы отырған жас мамандардың бір тобы сахна төріне шақырылып, аға əріптестері оларға ізгі тілектерін білдірді. Осындай əсерлі сəтті бастан кешкендердің бірі – Бесқарағай орта мектебіне жолдама алған Ақтоты Абдол-лаева.

Ақтоты – Шығыс Қазақстан облысының Тарбағатай ауданындағы Сəтбаев ауылының тумасы. Енді ол төрт жыл бойы С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік универ-ситетінде алған білімін істе сынамақ. Ол Бес қарағай орта мектебінде орыс тілі мен əде бие тінен сабақ береді. Біз Ақтотыға ақ жол тілейміз.

Бегімхан ИБРАҺИМ,Бесқарағай орта мектебінің оқу ісі

меңгерушісі.

Павлодар облысы,Лебяжі ауданы.

Жаѕа білім ўясы есік ашты

БІЗ МЕКТЕПКЕ БАРАМЫЗ!

Жаңа оқу жылы қарсаңында Алматы облысы, Ұйғыр ауданы, Шонжы ауылында тамаша бір ғимарат бой көтеріп, пайдалануға берілді. Міне, сол сəнді де биік үш қабатты білім ордасы №4 Шонжы орта мектебі болып ата-лады. Мектепке республикалық бюджеттен 924 805 790 теңге бөлінсе, соның 92 млн. теңгесі жергілікті бюджеттен төленді. Мектеп ғимараты – 6 блокты, 3 қабатты, 550 оқушыға арналған. Бастауыш буынға арналған 75 орынды, жоғары буынға арналған

150 орынды асханасы, дəрігерлік бөлмесі, тіс емдеу кабинеті, шаш-тараз, би бөлмесі, 330 орынға арналған акт жəне спорт залы бар. Жалпы, мектеп бүгінгі заман тала-бына сай жабдықталған.

Ж а ң а м е к т е п т е с а б а қ кестесі кабинет жүйесі бойын-ша түзілген. Оқушыларды та-сымалдау ұйымдастырылған. Мектеп оқушылары 2 ауы-сымда оқытылады. «Өрлеу» педагогтардың біліктілігін арт-тыру орталығынан 17 мұғалім біліктілігін көтеру курсынан

өтті. Педагог кадрларымыздың төртеуі «Назарбаев Зияткерлік м е к т е п т е р і » к у р с т а р ы н а н өткен. Осы курстардан өткен педагогтарға қазіргі заманғы əдістемелер мен технология-ларды енгізуіне мүмкіндіктер жасалған. Осы оқу жылында мектебіміз электронды оқыту жүйесіне қосылып, интернет желісі пайдаланылады. Елбасы дəстүрлі Жолдауында белгілеп берген заманауи білім беру жүйесіндегі басты міндеттердің б ір і – сапалы б іл ім беру ,

оқытудың тиімді жүйесін құру, ғылыми-зерттеулердің əлемдік деңгейге шығуы мен ғылымның инновациялық үдеріске тікелей қосылу мақсатына қол жеткізу үшін балаларды мектепке дейінгі оқумен жəне тəрбиемен қамту. Біз осы міндет үдесінен көріну үшін қолдан келгеннің бəрін жасаймыз.

Ноғайбек ДƏУРЕНБЕКОВ,№4 Шонжы орта мектебінің

директоры.

Алматы облысы.

«Мектепке жол» акциясыоќу ќўралдарымен толыќ ќамтамасыз етті

Суреттерді түсірген Ерлан ОМАРОВ.

Мемлекет басшысы бюджеттік қаражат ел дамуының басты параметрлері – экономиканың өсімін жəне жаңа жұмыс орын-дарын ашу үшін қатаң түрде жұмсалуы тиістігін атап көрсетті.

– Салықтық жəне кедендік əкімшілендіру бойынша кейбір мəселелер бар. Мысалы, атап айтқанда, экономиканың 20 %-ға жуығы «көлеңкелі» болып отыр.Сонымен қатар, негізделмеген салықтық жеңілдіктердің ба-сым көпшілігіне талдау жүргізу қажет. Тиісті саланы дамыту үшін олардың тиімділігіне тал-дау жасау негізінде салықтық жеңілдіктерді қайта қарастырып, қайта бөлу жөніндегі жұмысты жалғастыру талап етіледі, – деп атап өтті Қазақстан Президенті.

Нұрсұлтан Назарбаев мем-ле кеттік қаражаттың шығысына

ба қылау жасауға жəне олар дың дер кезінде игерілуіне жауап-кер ші ліктің қажеттігіне назар аударды.

– Жалпы, бюджет пен елдің əлеуметтік-экономикалық да-муы ның орта мерзімді жоспарын қалыптастыру көзқарасын жəне 2014-2016 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасын мақұлдаймын. Еліміздің ішкі жалпы өнімі өсетін болады – бұл үшін барлық мүмкіндік бар. Біз Ұлттық қордың қаражатын осы мақсатта, инфрақұрылымдық нысандарға пайдаланамыз, ол жаңа жұмыс орындарын құрып, экономиканы, құрылыс сала-сын дамытуға қосымша серпін береді, – деді Мемлекет бас-шысы.

Қазақстан Президенті мем-лекеттік құрылымдардың бар-лық шығысына жəне олардың өза ра əсеріне тұтас талдау жасау,

сондай-ақ ұлттық хол дингтер мен компаниялар ең бек керлерінің əкімшілік жəне əлеу меттік-тұр-мыстық еңбек жағ дайын жақ-сартуға арналған шы ғыс тарды оңтайландыру қа жеттігін атап өтті.

– Сонымен қатар, мемлекеттік меншіктегі, тиімсіз жəне бейін ді емес міндет атқаратын мем-лекеттік объектілерді жеке мен-шік секторға беру жөніндегі жұ-мысты жеделдеткен жөн, – деді Нұрсұлтан На зарбаев.

Кеңес қорытындысында Мем-лекет басшысы қарастырылған мə селелер жөнінде бірқатар нақты тапсырмалар беріп, рес-пуб ликалық бюджет жобасын ел Парламентінің қарауына енгізуді тапсырды. –––––––––––––––––

Суреттерді түсіргендерС.БОНДАРЕНКО,

Б.ОТАРБАЕВ.

(Соңы. Басы 1-бетте).

Ішкі жалпы ґнімді ґсіруге мїмкіндік бар

Нұрсұлтан Назарбаев Конс ти-туцияға сəйкес Парламент Се на-тының 15 депутатын Мемлекет бас-шысы тағайындайтынын атап өтті.

– Тағайындалған Сенат де-пу тат тарының бір бөлігінің өкі-лет тігі аяқталғандықтан, мен сіз дер дің Парламенттің жоғары

палатасының депутаттары болып тағайындалғандарыңызды жария-лау үшін шақырдым. Сіздерді жаңа орында жұмыс істеу үшін қажетті тəжірибесі бар лайықты кандидат-тар деп санаймын, – деді Қазақстан Президенті.

Мемлекет басшысы енгізілетін

з аң жобаларын жан-жақты зерттеуді, сындарлы пікірталас жүргізе білуді жəне əрдайым елдің мүд десін қорғауға дайын тұруды талап ететін жаңа жұмыстың маңыз дылығына тоқталды.

Жаңадан тағайындалған де-путаттар Мемлекет басшысына сенім көрсеткені үшін алғыс ай-тып, Қазақстан азаматтарының тұрмысын жақсартуға бағытталған Сенаттың заң шығарушы қызметіне белсене атсалысатынына сенім білдірді.

Депутаттарєа жїктелер жауапкершілік зор

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының жаңадан тағайындалған депутаттарымен кездесу өткізді, деп хабарлады Президенттің баспасөз қызметі.

Нұрбол ƏЛДІБАЕВ,«Егемен Қазақстан».

Сөйтіп, инновациялық қарқын деңгейі арғы жылғы көрсеткіштен 2,3 есеге артты. Жалпы алғанда, 5 жылда тартылған инвестиция көлемі 393 млрд. теңгеге жетті. Тұрақты өсу қарқыны ағымдағы жылы да сақталып, 6 айдың қорытындысы бойынша ішкі аймақтық өнім құрылымындағы өңдеу өнеркəсібінің үлесі 19,3%-ға орындалса, өңдеу өнеркəсібіндегі еңбек өнімділігі 106,7%-ды, мемлекеттік сатып алудағы қазақстандық қамту деңгейі 86,8%-ды құрап, 14,6 сатыға жоғарылады. Тұтастай алғанда,

Жетісу жерінде құс шаруашылығы кластерінің дамуы қарқын алу-да. Индустрияландыру картасы аясында «Алатау Құс» ЖШС құс фабрикасының, үш соя өңдеу зауытының жəне жем қоспаларын шығару зауытының құрылысы заңнама талабына сай жасалған жоба бойынша жүзеге асырылды. Сонымен қатар, 2014 жылы Талғар жəне Жамбыл аудандарында тағы 2 құс фабрикасын іске қосу жос-парлануда. Бұл қуанарлық жайт. Өйткені, шикізат шығарумен шек-телмей, оны қайта өңдеп уақыт та-лабына сай халықтың пайдалануы-на ұсыну, мүмкіндігінше экспортқа шығару көп еңбекті қажет етеді. Сөйтіп жүздеген жұмыс орындары

ашылып, тұрғылықты халық жұмыспен қамтылады. Осының барлығын үйлестіріп отырған билік екені анық. Нақтылай түссек, мемлекеттік саясатқа сай Алматы облысында кəсіпкерлікті дамытуға жарқын жол ашылғандығының бір дəлелі емес пе?! Біле-білсек, инвес тиция тарту оңай жұмыс емес. Бұл ретте «Алатау құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жұмысын мысалға келтіруге болады. Негізгі əрекеті құс етін өндіру болып табылатын өндіріс орнына 20314 млн. теңге заемдық қаражат жəне 500,2 млн. теңге меншіктік қаражат тарты-лып, 2012 жылы қыркүйек айын-да іске қосылды. Бүгінде 720 адам жұмыс істейді. Өндіріс орнының қуаттылығы 3500 млн. теңге бо-лады деп жоспарланып, ол меже 100 пайызға орындалып отырғаны тағы бар. Қорыта айтқанда, индус-трияландыру игілігін ел көріп һəм сол өндіріс орнында еңбек етіп, нəпəқаларын табуда.

Алматы облысы.

Ќўс ґсіру ќарќын алдыСоңғы 5 жылда Алматы облысында индустриялық тұрғыда дамытуда тұрақтылық сақталып, өнеркəсіп өнімінің көлемі 1,7 есеге, яғни 300 млрд. теңгеден 500 млрд. теңгеге дейін өсті. Былтыр өңдеу өнеркəсібінің көлемі жалпы өндіріс көлеміне шаққанда 83%-ды құрап, рес публика бойынша 2-орынға көтерілсе, ішкі аймақтық өнім құрылымындағы өңдеу өнеркəсібінің үлесі 17,4% орындалды.

27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 3


Ауыл жəне кəсіпкер«Аграрлық несие корпорациясы» АҚ мен «Агроөнеркəсіп

кешеніндегі не сие серіктестіктері қауымдастығы» заңды тұлғалар бірлестігі несие се рік тестіктері жүйесін қолдау жəне дамыту туралы меморандумға қол қойды.

Биылғы жылғы ақпан айында Қазақстанда ауылдық жерлердегі биз нестің дамуын қар жы ландырумен айна лысатын несие серіктес тік терінің басын қо сатын жаңа қоғамдық ұйым – «Агроөнеркəсіп ке-шеніндегі несие серіктестіктері қауым дас-ты ғы» заңды тұлғалар бірлестігі құрылды. Аталған қауымдастық – коммерциялық емес ұйым, сондықтан ол мемлекеттік жəне басқа да құрылымдар алдында не-сие серіктестіктерінің қызығушылығын қорғаумен айналысатын болады. Қауымдастық несие серіктестіктерінің өз қатысушыларына арналған толық қызмет көрсету жүйесі бар жеке қаржылық инсти-тут ретіндегі даму стратегиясын жүзеге асырады.

Отандық тауар өндірушілерді қолдау

мақсатында осы шараларға бағытталған меморандумға қол қойылды. Бұл құжатқа сəйкес, тараптар несие серіктестіктерін бірге дамытумен қатар, осы шараларға қажетті ақпараттарды алмасумен де ай-налысатын болады.

Бүгінде қауымдастық құрамын да 7 214 ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері бар 124 несие серіктестіктерінің басын біріктіріп отыр. Тағы 42 несие серіктестігі қазірде қауымдастыққа мүше болу үшін құжаттарын əзірлеп жатыр. Қауымдастықтың негізгі мақсаты – бұл ауылдық жерлердегі кəсіпкерліктің тұрақты дамуын қамтамасыз ету мен оның инфрақұрылымын жетілдіру болып табылады.

Нияз ЖЫЛҚЫБАЕВ.

– Əбдіманап Елікбайұлы, таяуда Мемлекеттік хатшы Марат Тəжиннің ұлттық тарихты зерделеу бары-сында алқалы жиын өткізіп, тарих толқынында тұрған халыққа тастаған ойын сіз қалай қабылдадыңыз?

– Б ұ л и г і л і к т і і с т і Е л б а с ы бастамаларының нақты өмірдегі бір жалғасы деп түсінген жөн. Олай дейтінім, 1995 жылы ҚР Президенті жанындағы Мемлекетт ік саясат жөніндегі ұлттық кеңес жариялаған «Қазақстан Республикасында тарихи са-наны қалыптастыру тұжырымдамасы», 2004 жылы қабылданған «Мəдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы ұлттық та-рихымызды жандандыру мен жаңғырту үшін жасалған нақты шара болып табы-лады. Ал, «Төл тарих пен ана тілі ұлттық рухтың алтын мəйегі» деген қанатты сөзді ескерсек, үстіміздегі жылдың 5 мау-сымында Астана қаласында Мемлекеттік хатшы Марат Тəжиннің басшылығымен өткен Қазақстан Республикасының ұлттық тарихын зерделеу жөніндегі ведомствоаралық жұмыс тобының кеңейтілген отырысының (жалпыұлттық кеңес) мəні де, маңызы да зор болмақ. Өйткені,Тəуелсіз Қазақстан мем лекетінің өркендеу стратегия сына сəйкес, яғни бүгінгі жаһандану кезеңі ұлттың тари-хи санасын қалыптастыру жұмысын жалғастыруды талап етуде. Осы тұрғыдан алғанда, мемлекет тарапынан арнайы қолдау көрсетіліп отырған ұлттық та-рихымызды зерделеуге қатысты іс-шаралары тарихшылар мен қоғамдық ғылым өкілдерін ғана емес, өз тарихына жаны ашитын, қызығушылық танытатын барша қауымның зор ынта-ықыласын тудырды. Сондықтан, мемлекеттік деңгейде көтеріліп отырған ұлттық та-рихты зерделеуге қатысты іс-шараны өз басым тікелей қолдаймын, сондай-ақ, өзім басқарып отырған І. Жансүгіров а т ы н д а ғ ы Ж е т і с у м е м л е к е т т і к университеті тарих кафедрасының ұжымы да бұл іске атсалысатынына сенім артамын.

– Тарих баспалдағы бүгіннен бас-талады десек, сіз басқарып отырған уни верситеттегі Қазақстан тарихы ка федрасының қызметі туралы не айтасыз?

Тарих кафедрасы – осыдан 41 жыл бұрын университет іргесі қаланғаннан бас тап құрылған алғашқы кафедралардың бірі. Қазіргі кезде кафедра «Тарих» мамандығы бойынша бакалавриат жəне магистратура мамандарын даярлайды.

М е м л е к е т т і к х а т ш ы н ы ң

басшылығымен өткен ұлттық тарихты зерделеуге қатысты алқалы жиыннан кейін 2013-2014 жаңа оқу жылының ба-сында кафедраның атауын «Қазақстан тарихы» деп өзгертуді дұрыс деп санап отырмыз. Бұл күндері орта мектептерде, жоғары оқу орнында тарих пəнін оқытуға қатысты жаңа бағдарламалар құрып, оқу-əдістемелік құрал жазуға тарихшы мамандарды тартып, оларды ынталан-дыруды қолға алып жатырмыз.

– Нақты деректерге сүйенген ғалымдар қазақ тарихы қола дəуірден бастау алатынын айтып та, жа-зып та жүр. Сондықтан шетелдер мұрағаттарына ғалымдарды жіберіп, құнды мағлұматтар жинап келу идея-сына қалай қарайсыз?

– Ғалымдар қазақ тарихы қола дəуірден бастау алатынын айтып та, жазып та жүргенімен адамзат тари-хы Қазақстан аумағында тас дəуірінен басталатындығын жоққа шығара ал-маймыз. Шетелдердегі мұрағаттарға қазақстандық ғалымдарды құнды мағлұматтар жинауға жіберу идеясын қолдағанымызбен қола дəуіріне дейінгі қазақ тарихын шетелдік мұрағаттардан (Еуропа жəне Америка елдеріндегі) табу мүмкін емес. Қола дəуіріне дейінгі қазақ тарихын қазақ жерінен археолог ма-мандар іздеуі керек. Ал қола дəуірінен бастап жəне одан кейінгі дəуірдің та-рихын көршілес жатқан Қытай, Ресей елдерінен, сондай-ақ, иран-парсы, араб деректемелерінен іздеп тауып, ендігі ке-зекте оларды сараптап, жіктеп ғылыми айналымға енгізу өте маңызды. Ол үшін бізге осы елдердің тілін жақсы меңгерген мамандар мен деректанушы ғалымдар қажет. Бұл жерде мынандай ұсыныс ойға келіп отыр. Еліміздің басты білім ордаларында, мəселен, ҚазҰУ-дегі тарих факультетінде қосымша шығыс елдерінің тілдері оқытылатын арнайы топтар ашылса. Бұл өз кезегінде болашақ та-рихшы білімгерлердің шығыс деректерін өз зерттеулерінде пайдалана алуына мүмкіндікті арттыра түсер еді.

Мысалы, 2004-2007 жылдары

«Мəдени мұра» бағдарламасының іске асырылуы барысында жақын жəне алыс шетелдік мұрағаттардан табылған қазақ тарихына қатысты түпдеректер көптеп жинақталып, баспадан шықты. Алайда, олардың көпшілігі ғылыми тұрғыда толығымен игерілмей жатқандығы шындық. Сондықтан шет тілдерін білетін білікті шығыстанушы-тарихшы ғалымдар өз мектептерін қалыптастырса жəне сол арқылы шетелдік деректермен жұмыс жасайтын, терең тарихи талдау-лар жасай алатын ұрпақ сабақтастығын іске асырар еді.

Университет тарапынан тарихшы мамандардың ұлттық тарихты зерделеу бойынша атқарып жатқан жұмыстары аз емес. Мəселен, тарих кафедрасының доценті, тарих ғылымдарының канди-даты Назгүл Байғабатова 2009 жылы Ыстамбұл, Будапешт қалаларында болса, 2010 жылдың сəуір-мамыр айларында Цюрих университетінің (Швейцария) əлеуметтік антропология департаментінде, 2011 жылдардың жаз айларында Монғолия территориясында далалық этнографиялық зерттеулерін жүргізіп келді. Қазіргі таңда Қытай елінде зерттеулерін жалғастырып жатыр.

– Елбасының «Біз ұлттың тари-хи санасын қалыптастыру жұмысын жалғастыруымыз керек» деген сөзі Жетісу жерінде қалай жүзеге асыры-луда?

– Университетімізде «Туған өлке» өлкетану орталығы ұйымдастырылды. Орталықтың негізгі бағыты – Жетісу өлкесінің тарихын зерттеу. Кафедра оқытушылары орталықтың қызметіне айтарлықтай үлес қосып, ғылыми ізденіс жұмыстарын атқаруда. «Туған өлке» орталығы Ə.Марғұлан атындағы архе-ология институтымен жəне Əл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің археология жəне этнология кафедра-сымен байланыс орнатып, тəжірибе алмастыру жұмыстарын жүргізуде. Сонымен қатар, «Тарих» мамандығының білімгерлері университет ішінде ашылған «Туған өлке» өлкетану орталығының зерттеу жұмыстарына тартылып, Жетісу жерінің тарихына байланысты мəселелермен айналысуда.

Жетісу жерінде бірнеше жылдар бойы сақ дəурі кезеңіне жататын ескерткіштер зерттелуде. Университетіміздегі та-рих мамандығының білімгерлері археологиялық іс-тəжірибені Ə л-Фараби атындағы ҚазҰУ «Археология орталығымен» бірлесе отырып, сақ қорғандарында қазба жұмыстарын жүргізеді. Экспедицияның жұмысына қатысатын ғалымдардың теориялық білімдерін тəжірибемен ұштастыруға зор мүмкіндіктері бар.

Университетте жаңа зерттеулерге жол ашатын «Инновация» деп атала-тын ректор грантына байқау өткізіліп тұрады. Осы байқауда тарих кафедрасы оқытушыларының «Бір ел – бір тағдыр» атты бірлесіп дайындаған жобасы грант-ты жеңіп алды. Жоба Жетісу жеріндегі əр ұлт өкілдері диаспорасының қалыптасуы, олардың тарихи тағдырлары мен тари-хын зерттеуге арналған.

Бүгінгі таңда тарих кафедрасының оқытушылары мен студенттерінің ғылыми жұмыстармен шұғылданып, өлке тарихымен айналысуларына уни-верситет тарапынан қолдау жасалып отыр. Оның көрінісі ретінде жыл сайын өтетін «Жас ғалым» ғылыми жобасын атап өтуге болады.

– Əңгімеңізге рахмет.

ƏңгімелескенНұрбол ƏЛДІБАЕВ,

«Егемен Қазақстан».

Айгүл СЕЙІЛОВА,«Егемен Қазақстан».

Соңғы жылдары егу төңірегіндегі əңгіме бірде бəсеңсіп, бірде қайта өршіп, сабасына түсер емес. Бұл мəселе кімнің де болса, алдынан шығары анық. Сондай жағдайда қандай шешім қабылдаған дұрыс? Санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау қызметінің мамандары-на құлақ түрсек, олар инфекциялық ауруларға қарсы күресте халықты вакцинациялаудың пайдасы зор дегенді айтады. Қазақстанда вакцинация тиімді бюджеттік бағдарламалардың бірі бо-лып табылады. Жыл сайын осы мақсатқа 12-18 млрд. теңге қаражат бөлінеді екен. Республика бойынша жыл сайын инфекциялық ауруларға қарсы шамамен 5 млн. адам егілсе, оның 1,3 млн.-ы балалар.

Дəрігерлер екпе жетістіктерінің озық үлгісі ретінде табиғи шешектің жойылғанын, 1977 жылдың қазаны-нан бастап, əлемде шешекпен сыр-қаттанудың ешбір жағдайы тіркел ме-генін алға тартады. Сол сияқты, соң-ғы жиырма жылда қызылша 59 есеге, қызамық 1300 еседен астам, эпи де-миялық паротит 160 еседен астам, тұр-ғын дар арасында «В» вирустық гепатиті 23,7 есеге, ал осы инфекцияға қарсы егу жүргізілетін балалар арасында 52 есеге азайған.

Алайда, көптеген ата-аналар егу мəселесі көтерілсе, əлі күнге азар да безер болады.

«Халық денсаулығы жəне денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 156-шы ба-бында инфекциялық ауруларға қарсы вакцина салғызу тұрғындар үшін міндетті екені тайға таңба басқандай анық жазылған. Соған қарамастан, егу-ден бас тартқандарға қысым жасалмай-ды. Бірақ мұндай шешім қабылдаудың зардаптары түсіндірілуі тиіс.

– Көп жағдайда, балалар балабақшаға немесе мектепке барғанға дейін отбасы мүшелерімен ғана араласатындықтан жұқпалы аурулармен сырқаттану қаупі аздау болады. Ал, басқа балаларға қосылған кезде ұжымда бір бала ауырған

жағдайда, егілмеген сəби инфекцияға сезімтал болады, – дейді санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитетінің төрағасы Ж.Бекшин. – Міне, сондықтан да инфекциялық аурулардың өршуіне жол бермеу мақсатында балалар ұжымдарына (мектеп, балабақша) балалар егу алғаннан кейін ғана жіберілуі тиіс.

Осы арада ата-аналардың вакцина-циядан бас тартуына не себеп болып отыр дегенге кішкене тоқтала кетейік. Əрине, ата-аналар вакцинацияға қай кезден бастап күдікпен қарай бастады деген сауалға біз жауап бере алмаймыз. Бірақ, осы соңғы үш жылда вакцина-циядан бас тарту оқиғалары жиілеп

кеткені шындық. Себебі, Майкрософт компаниясының негізін қалаушы, «Билл жəне Мелинда Гейтс қорының» басшысы Билл Гейтс 2010 жылы Калифорнияда бір мəжілісте атышулы мəлімдеме жасаған болатын. Онда ев-гениканы (адамдардың сапалыларын сұрыптау ғылымы) қолдайтын бай «бүгінде əлемде 6,8 миллиард адам бар. Бұл 9 миллиардқа дейін өседі. Енді біз репродуктивті денсаулық сақтау жəне жаңа вакциналар бойынша шын мəнінде үлкен жұмыс істейтін болсақ, біз халық санын 10 немесе 15 пайызға дейін қысқарта аламыз», – деп ашық түрде жариялаған. Міне, содан бастап, бүкіл интернет құралдарында вакцинацияға қарсы, оның зиянды жақтарын жан-жақты талдаған мақалалар, ақпараттар көбейіп кеткен еді. Көзі ашық ата-аналардың жоғарыдағы мəлімдемеден кейін «шынында да мектепке дейін бір балаға 14 рет егу жасату деген не сұмдық, ол вакциналар нəрестенің иммунитетін көтерудің орнына, əлсіретіп жіберуі мүмкін ғой» деген ойларға берілгені анық. Өйткені, біз қазір қандай вакцина салса да, мыңқ ете алмайтын кеңес өкіметінде емес, тəуелсіз, демократиялық ашық қоғамда өмір сүріп жатырмыз. Мұнда ақпарат та көп. Сондықтан егу мəселесіне келгенде елеңдеп тұратынымыз рас.

Əрине, вакцина мəселесіне келген-де əлі бір тұрақты шешімге келе алма-уымыз қынжылтарлық жай. Өйткені, оның пайдасы қандай, зияны не дегенді дəрігерлердің өздері де толық білмейді. Айтса да, жетістігін қозғап, кемістігіне тоқталмайды. Осы жай қашанға дейін созылар екен?!

Ўлттыќ рухтыѕ ќайнары

І.Жансїгіров атындаєы Жетісу мемлекеттік университетініѕ ректоры, заѕ єылымдарыныѕ

докторы, профессор, Ќазаќстан ЎЄА корреспондент-мїшесі Əбдіманап БЕКТЎРЄАНОВПЕН əѕгіме

Ойласу

Елді елеѕдеткен екпе

С.Аманжолов атындағы ШҚМУ кітапханасы, Семей қаласының Абай атындағы əмбебап кітапханасы жəне Ə.Тəжібаев атындағы Қызылорда облыстық кітапханасының сирек кітаптар қорының көрмесі жұрт назары-на ұсынылды. ШҚМУ кітапханасындағы ең көне туындылар қатарында 1883 жылы шыққан Букинның «Орыс-қазақ сөздігі», 1734 жылы жарық көрген Сапожниковтың «Пути по русско-му Алтаю» кітаптары болса, Семей қаласының Абай атындағы кітапханасы түркі əлемінің деректі шежіресіне қатысты еңбектерді қойыпты. Оның ішінде IV Иванның Қазан хандығын жаулап алуы баяндалатын Херасковтың 1786 жылы жарыққа шыққан эпикалық туындысы бар. 1853 жылы жарық көрген «Ученые записки академии наук» жинағы Дешті Қыпшақтан бастап, Түркістанға дейінгі тарихи кезеңнен мол мағлұмат береді. Ағайынды Харузиндердің басты еңбектерінің бірі саналатын «Курганы Букеевские степи», Бартольдтың зерттеулері қамтылған көп томдығы да бейжай қалдырмайды. Сыр өңірінен кел-ген кітапхана негізінен көне исламдық ағартушылық кітаптарды ұсыныпты. 1890 жылы Бұқарада жарық көрген Қожа Ахмет Ясауидің «Диуани-Хикметі», 1303 жылы Бомбейден шыққан Қазы Абдулкəрімнің діни-философиялық түсіндірмесі, 1874 жылы қасиетті аятта-ры шөптің бояуымен жазылған Құран-Кəрім кітабы көрме аралаушылардың үлкен қызығушылығын тудырды.

Меймандардың қатысуымен С.Аман-жолов атындағы ШҚМУ-да «Ал тайтану» ғылыми орталығы ашылды.

Халықаралық форум аясында шымылдық түрген ғылыми-тəжірибелік конференцияны онлайн жүйесі арқылы өңірдегі қалалар мен аудандардың тұрғындары да тамашалады. Оны об-лыс əкімі Бердібек Сапарбаев жүргізіп отырды.

Форумға қатысушыларға Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев ар-найы құттықтау хат жолдаған екен. Елбасының бұл лебізін Мəдениет жəне ақпарат министрі Мұхтар Құл-Мұхаммед жеткізді.

«Алтай – түркі əлемінің алтын бесігі»

форумының халықаралық деңгейде екінші мəрте өткізілуі, сөйтіп, оның дəстүрге айнала бастағаны – ұлықтауға лайық ұлағатты іс.

Алтай өркениетінің жаңғыруын – түркі тегінің жаңаруы деп білемін.

Б і з жаһанданудың жағымды үрдістері мен жаңашыл өзгерістеріне қаншалықты мүдделі болсақ, бауырлас ұлттар ұсынар өміршең бастамаларға, игі мақсатты көздеген интеграциялық қадамдарға да соншалықты бейілміз.

Форум біздің ежелден қалыптасқан байланыстарымызды нығайта отырып, келешек қарым-қатынастарымызды айқындап, ата тарихымыздың бас-тауы – Алтайдан табылған рухани құндылықтарды игеруге мүмкіндік ашуы тиіс.

Нəтижесінде түркі халықтарының салт-дəстүрлері мен мəдениетінің ал-тын қазығы – номадтық өркениетті зерттеу арқылы тың тұрпаттағы тарихи еңбектер, тəлімді оқулықтар жазылады деп сенемін.

Түбі бір түркі жұрты үшін тағылымы мол бұл мəдени шараның мəнді өтуіне тілектестігімді білдіре отырып, форумға қатысушылардың жұмысына та-быс тілеймін», – делінген Мемлекет басшысының құттықтау хатында.

Сонымен қатар, Түркия Президенті Абдулла Гүл де аталған форумға ыстық ықыласын жолдапты. ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымының бас хатшысы Дүйсен Қасейінов аталған құттықтауды оқып берді.

«Халықаралық «Алтай – түркі əлемінің алтын бесігі» форумы қымбатты бауырым, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Шығыс Қазақстанда өтіп жатқанына өте қуаныштымын. Танымал тарихы ортақ болған түркі дүниесінің жүрек соғысы да бірдей болуы үшін осы іс-шараның тақырыбы мен мақсаты үлкен əсемпаздықпен белгіленген. Ортақ мəдени мұрамыз еш күмəнсіз жастарымызға қалдыратын ең қымбатты қазына. Осылайша, бүгінгі түркі дүниесінде «Алты мемлекет, бір ұлт» ұранымен жəне де өзара құрмет негізінде жүргізіп отырған бірлестігінің негізгі қозғаушы күшін ортақ мəдениетіміз бен құндылықтарымыз құрастырып отыр.

Біз осы негізде Түркі алқасы

сияқты теңдесі жоқ бір ынтымақтастық үлгісін құрастырдық. Түркі тілінде сөйлейтін мемлекеттер Парламенттік Ассамблеясы (ТҮРКПА), халықаралық Түркі мəдениет ұйымы (ТҮРКСОЙ), Түркі академиясы, Түркі мəдениет жəне мұра қоғамы мен Түркі іс алқасы сияқты құрылымдарда осы үлгіні қолдадық. Аталарымыздан бізге естелік болып қалған ортақ мұрамыз бізге барлық бас-тамаларымызда əрқашан нұр шашып тұрды, жолымызды жарықтандырды.

Атажұртымыз Орта Азия осы ортақ мəдениетіміздің жəне Түркі тұлғасының бесігі. Білге қаған, Юсуф Хас Хажиб жəне Қожа Ахмет Ясауи сияқты білімді де үлкен жүректі адамдарды жетілдірген, ұлттық санамызда терең қалыптастырған мемлекет.

Орта Азияның жері Алтай – түркі дүниесін құрайтын халықтардың орналасқан ортақ үйі. Қазақтар, қырғыздар, өзбектер, түркімендер, татарлар, əзербайжандар, түріктер, башқұрттар жəне ұйғырлар сияқты түркі халықтарының барлығының жол-дары тарих бойынша міндетті түрде осы мəдениет үйінен өткен.

Халықаралық «Алтай – түркі əлемінің алтын бесігі» форумы түркі халықтарының тарихи тамырларымен жаңадан жолығуына себепші болатын өте маңызды іс-шара. Осы себеппен тілде, сенімде, тарихта, мəдениетте, құндылықтарда жəне одан да əдемі жəне одан да жарқын болашақ пікірінде ортақ болған халықтарымыз арасындағы көңіл байланыстары одан да мықты болады. Осылайша, достығымыз, бауырластығымыз, ынтымақтастығымыз арқасында келешекте туыстығымыз нығая берсін!», – делінген Абдулла Гүлдің құттықтау хатында.

Форумда Алтайдың түбі бір түркі өркениетінің алтын бесігі екендігі ту-ралы ғылыми дəйекті тұжырымдамалар, өрісті ойлар кеңінен ортаға салынды. Бүгін сөз етіп отырған осы іс-шара жұмысы Катонқарағай ауданының Берел қорғаны жанындағы «Патшалар жазығында» өтетін дəстүрлі музыка фестивалімен жалғасады.

Думан АНАШ,журналист.

ӨСКЕМЕН.

Алтай – тїркі əлемініѕ алтын бесігі


● Толғандырар тақырып

Ресей біржаќты шешімге ќарсыМəскеу АҚШ қорғаныс министрі Ч.Хейглдің пре-зидент Б.Обаманың тапсырмасы бойынша Сирияға қарсы кез келген уақытта күштік акция-ны жүзеге асыруға америкалық қарулы күштердің дайындыққа келтірілуіне айтарлықтай назар ауда-рып отыр. Ресей сыртқы істер министрлігінің ресми өкілі А.Лукашевичтің мəлімдемесінде осылай атап көрсетілген.Осының бəрі Иракта жаппай қырып-жоятын қару бар деген же-

леумен АҚШ-тың осыдан он жыл бұрын БҰҰ-ны айналып өтіп, авантюраға барған оқиғаларын еске түсіруге мəжбүрлейді, делінген аталған мəлімдемеде. Кез келген БҰҰ-дан тыс біржақты күш көрсету іс-əрекеттері Сириядағы дау-жанжалды саяси-дипломатиялық жолмен шешуді іздестіріп жатқан халықаралық қоғамдастықтың күш-жігеріне нұқсан келтіреді, деп есептейді Ресей сыртқы істер министрлігі.

Тараќандар фермадан ќашып кеттіБұл оқиға Қытайдың шығысындағы Цзянсу провинциясындағы Дафэн қаласында орын алған. Осында шығыс медицинасы үшін қолдану мақсатында өсіріліп жатқан тарақандар фермадан қашып кеткен.

1,5 миллионға жуық жəндік парникте қамауда тұрады екен. Белгісіз бір қылмыскер оның пластик қабырғаларын сындырып тастаған. Соның салдарынан ем үшін қолданылатын тарақандар жан-жаққа та-рап кеткен. Осындай ерекше ферманың қожайыны Ван Пэншэн осыдан бірнеше ай бұрын америкалық тарақанның 102 кг. жұмыртқасын сатып алған. Сөйтіп, жəндіктер өсіп шыққаннан кейін олардың əр килогра-мын 1000 юаньнан сатпақ болған екен. Айта кету керек, дəстүрлі қытай медицинасында осы жəндіктерден алынған экстракт онкологиялық ауруларды емдеуге, иммунитетті күшейтуге пайдаланылады.

Британия флоты соєысќа дайынҰлыбритания өкіметі АҚШ-пен бірге Сирияға қарсы əскери іс-қимылдарға қатысуға ниет білдіріп отыр. Корольдік əскери-теңіз флоты бірлескен операцияларға дайындықты бастап та кетті.The Telegraph басылымының үкіметке сілтеме жасай отырып жазу-

ына қарағанда, Британия премьер-министрі Дэвид Кэмерон мен АҚШ өкіметі, соның ішінде президент Барак Обамамен арадағы келіссөздер одан əрі жалғасуда. Бірлескен операцияны жүзеге асырудың кейбір шарттары келісілген жағдайда əскери іс-қимылдар алдағы аптаның ішінде басталмақ.

Террорлыќ актілер азаймай тўрИракта жексенбі күні болған террорлық шабуылдар сал-дарынан 47 адам құрбан бо-лып, ондаған адам түрлі дене жарақаттарын алған. Ең ірі шабу-ыл ел астанасының солтүстігіндегі Баакуба қаласының орталығында орын алған.

Сол сияқты, Бағдадтың бірнеше аудандары мен жақын жатқан провинцияларда да дүркін-дүркін жарылыстың болғаны белгілі бо-лып отыр. Жарылғыш құрылғының біреуі халық көп жиналатын дəмхананың алдында тұрған автомобильде іске қосылса, екінші жарылғыш зат үйлену тойын тойлап жатқан жастардың жүретін жолы-на қойылған. Əзірге бұл жарылыстар үшін жауапкершілікті Ирактағы радикалды топтардың бірде-бірі өз мойындарына алған жоқ.

Мїбарак сот отырысына ќатыстыЕгипеттің экс-президенті Хосни Мүбарак бұрынғы мемлекет басшысының ереуілшілерді өлтіруге қатыстылығы жөніндегі айыптауларды қайта қарауға арналған сот отырысына қатысты.85 жастағы Х.Мүбарак сотқа Маадидегі əскери госпитальдан

тікұшақпен жеткізілген. Сот Каир полиция академиясының айрықша күзеттегі ғимаратында өтуде. Сотта қорғаушы жақтың куəлері ретінде экс-президенттің екі ұлы, сол сияқты, бұрынғы ішкі істер министрі Хабиб-əл-Адли жəне қауіпсіздік қызметінің офицерлері сөз сөйлейтін болады. Сот отырысы өте қысқа болды. Сөйтіп, істі қарау үстіміздегі жылдың 14 қыркүйегіне қалдырылды.

Мексикадаєы темір жол апатыМексиканың оңтүстік-шығысындағы Табаско штатын-да болған темір жол апаты сал-дарынан кем дегенде 5 адам қаза тауып, 20-дан астам адам ауыр жарақаттар алған. Төбесінде Орталық Америка елдерінен келе жатқан 300-ге тарта заңсыз

иммигранттар отырған жүк пойызы рельстен шығып кеткен көрінеді.Апаттан зардап шеккендер, олардың дені Гондурас азаматтары,

госпитальдарға жеткізілген. Жарақаттанғандардың бірқатарының жағдайы өте ауыр күйде. Қайғылы оқиға орын алған жердегі құтқару жұмыстары əлі аяқталмаған. Соған байланысты Мексика өкіметі құрбан болғандар санының көбірек болу мүмкіндігін де жоққа шығармайды.

Ќолтырауын жас жігітті мерт ќылдыАвстралияда 26 жастағы жігіт 5 метрлік қолтырауынның шабуылынан қаза тапқан. Бұл тура-лы жергілікті полиция хабарлап отыр.Жас жігіт қолтырауындардың мекені ретінде аты шыққан Мэри

өзенінің жиегінде досының 30 жылдығын атап өтпек болыпты. Бір сəт құрбан болған жігіт пен тағы бір ер адам суда шомылуға ниет білдіреді. Осылайша, олар су ортасынан кейін қарай жүзіп келе жатқанда жас жігітке қолтырауын шабуыл жасайды. Оқиға болған жерге дереу жет-кен полицейлер мен қолтырауындар жөніндегі мемлекеттік басқарма өкілдері сол жерде кездескен бір қолтырауынды атып өлтірген көрінеді.

Ішімдік банк карталары арќылы сатылмаќ«Справедливая Россия» партиясынан сайланған Мемлекеттік думаның депутаты Олег Михеев алкогольді ішімдікті тек банк картасы бойынша ғана сатуға рұқсат беретін заң жобасын дайындаған.Құжат авторының пікірінше, бұл шара алкоголь рыногына ба-

қы лауды күшейтуге, сондай-ақ, кəмелетке толмағандарға спиртті ішімдіктерді сатудың алдын алуға жағдай жасайды. Оның түсіндіруінше, бұл заң ішімдік сату ережелері неғұрлым жиі бұрмаланатын орындарда, яғни дүңгіршектер мен шағын дүкендерде алкогольді өнімдер сатуға шектеу қояды. Сонымен бірге, депутат алкогольді қолма-қол ақшаға сатуға тыйым салу кейбіреулердің ішімдік алуға ата-аналарынан ақша сұрауына да тосқауыл қояды деп есептейді.

Интернет материалдары негізінде əзірленді.

ШАРАЙНАƏлем жаңалықтары

бейімірек тұрады. Сондықтан да шығар, «Мас болу дегеніміз, өз еркіңмен ақылың-нан алжасу деген сөз» депті бір данышпан. Ішімдікке салынғандардың өз өмірлерінің астан-кестеңін шығарғаны туралы мысал-дарды біз күнделікті тіршіліктен күн сай-ын көріп те жүрміз. Осылардың бəрін біле тұра бізде темекіге қарсы күрескендей араққа қарсы күрестің жүрмейтіні неліктен? Күресті былай қойғанда, ең болмаса, арақ бағасының темекімен салыстырғанда мүлде қымбаттамай қоюының сыры неде? Темекі қорабының сыртына салынған үрейлі су-реттер неліктен арақ шөлмектерінің сыр-тына салынбайды? Міне, осындай себеп-терден де халық арасында Қазақстандағы арақ зауыттарының артында бір-бір дөкей тұр, ал олар халықтың денсаулығын, елдің жағдайын емес, өз тауарларының өтімді болғанын қалайды, сол себепті де бізде арақ бағасы тиісті дəрежеде қымбаттамай отыр деген сөз гулеп-ақ тұр. Қазақстандық телеарналардың «алкогольсіз» деген же-леумен сыраны жаппай жарнамалауының сырын да, сірə, жоғарыда айтылған жайт-тардан іздеген дұрыс шығар.

Сөз орайында айта кетейік, кешегі кеңестік заманда жарты литр арақтың бағасы, мəселен, «Пшеничная» арағы 3 сом

(рубль) 62 тиын болды. Ал, «Столичная» деп аталатын арақтың бір шөлмегі 7 сом 20 тиын тұрды. Осы уақыттарда бір килограмм еттің бағасы 1 сом 90 тиынды ғана құрады. Өзіміз көріп отырғандай, арақ ешқашан тамақтан арзан болған емес. Ол солай болуға тиіс те. Кез келген өркениетті елде арақ тамақтан арзан бола алмайды. Ондай жағдай халықтың наразылығын туғызар еді. Өйткені, арақ адам үшін ең басты қажеттілік емес, олай болса, оның бағасын кем дегенде он есеге дейін қымбаттатуға болады. Ал, бізде ше? Бүгінде, жоғарыда өзіміз айтып кеткендей, жарты литрлік шөлмек шамамен 320 теңге тұратын болса, бір килограмм ет 1300-1500 теңге тұрады. Міне, осы мысалдың өзінен-ақ «арақтың арқа сүйерінің күшті» екенін түсіну қиын емес. Қазақстандықтардың арақ ішуден əлемде алдыңғы қатарлы орындардың бірін иеленуіне де осы жағдайдың себепкер бо-лып отырғаны ақиқат.

«Қазақстан алкоголизм бойынша Орталық Азия елдері ішінде бірінші орын алады». Бұл Саламатты өмір салтын қалыптастыру орталығының директоры Жəмила Баттақованың сөзі. «Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мəліметтері

бойынша, Қазақстанда елдің əр тұрғынына 10-12 литр таза спирттен келеді. Егер Тə-жікстанмен, Түркіменстанмен, Қыр ғыз-станмен жəне Өзбекстанмен салыс ты-рар болсақ, олардағы көрсеткіш екі-үш есе төмен», деп атап көрсеткен Ж.Бат-тақова Tengrinews.kz порталына берген сұх батында. Сондай-ақ, ол Қазақстан тұрғындарының 35 пайызының алкогольді пайдаланатынын, ал оның 17 пайызының ішімдікке салынғандар қатарында екенін де атап көрсеткен. Ішімдікті ең көп ішетіндердің 25 пен 40 жас арасындағылар екені де белгілі болып отыр. Осы орайда, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ақпараты бойынша, жан басына шаққанда жылына 8 литрден алкогольді ішімдік ішетін елдің ұлттық генефондының азғындыққа ұшырайтынын да ескерте кет-кен абзал.

Қазақстан Орталық Азия ғана емес, дүние жүзі бойынша да алдыңғы орын-дарда тұр. Таяуда Ekonomist журна-лы Шарап жəне спиртті ішімдіктер ры-ногын зерттеу жөніндегі халықаралық ұйымның мəліметтеріне сілтеме жасай отырып, 2012 жылы əлем бойынша 4 миллиард 440 мың литрден астам арақ ішілгенін, оның тең жартысының Ресей

тұрғындарының еншісіне тиетінін жазған. Осылайша, өткен жылы əр ресейлік 13,9 литр арақ ішкен екен. Осы тізім бойынша да Қазақстан Ресей, Беларусь, Украина жəне Польшадан кейінгі бесінші орында тұр. Еліміздің Денсаулық сақтау министрлігі келтірген мəліметтерге қарағанда, 2012 жылы Қазақстанда 200 мыңнан астам адам алкогольге тəуелділіктен зардап шеккен. Дейтұрғанмен, бұл сандардың да нақты көрсеткіш емес екенін, шынайы жағдайдың бұдан гөрі əлдеқайда күрделі болуы мүмкін екенін де естен шығармағанымыз жөн. Ол аз десеңіз, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мəліметтері бой-ынша, еліміздің əр тұрғыны арақтың сыр-тында жылына 31 литрден сыра ішеді екен. Бұл да əлемдегі ең жоғары көрсеткіш болып табылады. Олай болса, неліктен бізде арақ-шарап бағасы көтерілмейді деген сауалдың туындауы орынды.

Егер ежелгі көршіміз Ресейге көз салар болсақ, оларда арақ бағасының біздегіден гөрі едəуір жоғарырақ екенін байқаймыз. Мəселен, Ұлттық алкогольдік саясатты əзірлеу орталығының жетекшісі Павел Шапкин келтірген мəліметтерге қарағанда, Ресейде арақтың жарты литрі өткен 2012

«АРАЌТЫЅ АРЌА СЇЙЕРІ КЇШТІ,ал, шылымныѕ шаєым айтар шамасы жоќ»

Жұрт осылай дейді. Сенерсің бе, сенбессің бе?.. Сенбейін десең өмірде болып жатқан жағдайлар халықтың осы айтқандарын растайтын сияқты. Мысал ке-рек пе? Мысал дегенің жеткілікті. Айталық, темекінің бағасы жыл сайын қымбаттайды. Соның нəтижесінде бүгінде бір қорап темекінің құны бір шөлмек арақтың бағасымен теңесті. Ал, «арқа сүйейтіні бар» арақ болса, сол баяғы күйінде «тапжыл-мастан» тұр. Жарты литрлік шөлмек осы-дан дəл 15 жылдай уақыт бұрын шамамен 120-150 теңге тұратын, сол «жартылығың» əлі де 320 теңгеден аса қойған жоқ. Сонда біздің ел үшін ең қасиетті, ең керекті тағам арақ болғаны ма? Қалыптасқан ахуалға қарағанда, сірə, шынымен де солай болса керек. Басқасын білмеймін, Қазақстанда əйтеуір ішкіштердің жолдары болып тұр. Зей неткерлер азын-аулақ зейнетақыларын азық-түлікке жеткізе алмай дал болып жүр генде, маскүнемдер дүкендерге өз үйі не келгендей емін-еркін кіріп, 320 тең-ге нің жартылығын қойнына қысады да, «көрдіңдер ме, біздің беделіміздің қандай екенін» дегендей, талтаңдай басып шыға береді. Бүгінгі өмір шындығы, міне, осын-дай.

Құдай сақтасын, біздің темекіге қарсы жүргізіліп жатқан күреске өкпе айтар ниетіміз жоқ. Өйткені, темекінің адам денсаулығына зиянды екенін барша жұрт сияқты біз де түсінеміз. Сондықтан шылым шегуден аулақ болған кісінің

Сейфолла ШАЙЫНҒАЗЫ,«Егемен Қазақстан».

пайда таппаса, зиянға шықпайтынын да жақсы білеміз. Ал «Тойбастар» деп ата-латын жартылық арақ 320 теңге тұрғанда, «Парламент» сигаретінің бір қорабының 270 теңгеге жеткенін, сөйтіп, іс жүзінде арақ пен темекі бағасының теңескенін (əлемнің ешбір елінде болмаған жағдай!) əншейін дерек ретінде ғана келтіріп отыр-мыз. Бізді, бар болғаны, темекіге қарсы жүр гізілген күрестің араққа келгенде мүл де кібіртіктеп, жүрмей қалатыны таң-ғалдырады. Шылымшыларға қарсы кү-рестің күшейгені сондай, тіпті, ана жер-де темекі шегуге болмайды, мына жер де темекі шегуге болмайды, деп дікің дей-тін дер көбейді. Ондайда темекі шеге ме, арақ іше ме, ол адамның өз ықтиярындағы нəрсе екені, яғни адам құқы дегеніміз де онша ескеріле бермейді. Онымен де қоймай, темекі қораптарының сыртына кісінің үрейін алатын суреттер салына-тын болды. Кейде бұл неғылған сүргін деп те ойлауға мəжбүр боласың. Əлде осының бəрі халықтың назарын басқа жаққа аудару үшін, болмаса, денсаулыққа «жауаптылардың» міне, біз осындай жұмыстар жүргізіп жатырмыз деп ра-порт беруі үшін керек болды ма екен?.. Өйткені, тыйым салу темекі мен арақтың адам денсаулығына қаншалықты зиян-ды екендігін түсіндіріп, үгіт-насихат жүргізуден гөрі əлдеқайда оңай ғой, оның үстіне, оған ақша да кетпейді. Сөйтіп, əр кезде де жеңіл жолды таңдайтын біздің ағайындар темекімен күресте де «қулықтарын» асырып кетті. Бірақ, оған қарап жатқан шылымқорлар жоқ, сол баяғысынша көк түтінді бұрқыратып-ақ жүр. Шындығына келгенде, арақтың адамзатқа келтіретін зияны темекіге қарағанда шаш-етектен. Біріншіден, арақ та темекі сияқты денсаулыққа зиянды. Мамандардың айтуларына қарағанда, ин-фаркт, инсульт, бауыр циррозы сияқты өмір үшін өте қатерлі сырқаттар дəл осы арақ ішу салдарынан туындайды екен. Екіншіден, арақ ішкен адам жұмыс қалдырады жəне ішкен күні ғана емес, оның ертеңінде де, өйткені, «бас жазу» ке-рек. Тіпті, ұятты ойлап жұмысқа шыққан күннің өзінде ол адамның еңбекке қабілеті күткендегідей дəрежеде болмайды, басы ауырып тұрған адамның оқыс оқиғаларға да жол беріп алуы мүмкін. Сондықтан да, қоғамға ненің зияны көбірек екенін жақсы түсінетін кеңестік дəуірде темекіден гөрі маскүнемдікпен күрес қаттырақ жүретін. Үшіншіден, ішімдікке салынған адамның ерте ме, кеш пе, отбасылық өмірінен бе-реке кетеді, балалары теріс үлгі-өнеге ала-ды, тіпті, соның салдарынан ажырасып жатқандар да аз емес. Төртіншіден, мас адам сау адамға қарағанда қылмыс жасауға

Еліміздің Денсаулық сақтау министрлігі келтірген мəліметтерге қарағанда, 2012 жылы Қазақстанда 200 мыңнан астам адам алкогольге тəуелділіктен зардап шеккен.

жылы 145-150 рубль тұрса, 2013 жылы 190-200 рубльге дейін көтерілген екен. Естеріңізге сала кетейік, Ресейдің 200 рублі біздің ақшаға шаққанда 1000 теңгені құрайды. Осының өзінен-ақ əлем бой-ынша ішімдік ішуден бірінші орын ала-тын көршілеріміздің өзінде арақ біздегіге қарағанда төрт еседей қымбат тұратынын аңғару қиын емес.

Біздің елімізде арақтың өте беделді екеніне тағы бір мысал келтіруге болады. Бүгінде Қазақстанның қалаларында не көп, дүкен көп. Мысалға, бір ғана көп қабатты үйдің астыңғы қабатынан бірнеше дүкенді кездестіруге болады жəне олардың 99 пай-ызы азық-түлік дүкені болып шығады. Ең қызығы сол, осы дүкендердің бəрінде де арақ-шарап сатылады. Сатып аламын деген адамға – жол ашық, тəуліктің кез келген уақытында кел де, алып іше бер. Əйтеуір, ақша түссе болды деп ойлайтын жеке меншік сатушылар сенің жасыңның нешеде екенін, яғни кəмелетке толған-толмағаныңды сұрап та жатқан жоқ. Ал, біздегі арақтың бағасының арзандығы сондай, оны сатып алуға кез келген мектеп оқушысының құдіреті жетеді. Іс жүзінде солай болып та жүр. Айта берсек, біздің қазақтың тойқұмарлығы да арақ ішуге та-маша сылтау болып табылуда. Сенбесеңіз, тойға барып көріңіз – ас та төк құйылып жатқан арақтың, екі езуі екі құлағында, қызара бөртіп жүрген қазақтың дəл үстінен түсесіз.

Обалы не керек, арақтың біздің елімізде тым арзан екенін əдетте ештеңеге алаңдай қоймайтын депутаттардың өздері де көтерді. Олардың пайымдауынша, Кеден одағына мүше елдер ішінде Қазақстанда арақ бағасының өте арзан болуы елде алкоголизмнің кеңінен таралуына түрткі болып отыр. Бəлкім, осындай себептер-ден шығар, ел Үкіметі соңғы кездері арақ-шарап бағасын өсіру туралы əңгіме де қозғай бастады. Соған сəйкес, алдағы күзде алкогольді ішімдіктердің тек маман-дандырылған дүкендерде ғана сатылуын жəне оның өзінде де 21:00-ден кейін оларды сатуға тыйым салынуын қарастыратын заң жобасы Парламент қарауына енгізілмек. Егер осы іс біздегі басы басталып, аяғы сиырқұйымшақтанып кететін өзге де бастамалардың жолын құшпай, тез арада жүзеге асып жатса кұба-кұп болар еді.

Ал əзірге соңғы бес жыл көлемінде Қа зақ станда алкогольге тəуелділіктің зарда бынан немесе сапасыз спиртті ішім-діктер ішу салдарынан 12 мыңдай адам мына дүниемен қош айтысқан. Нар ко-логиялық диспансерлерде емделіп жат қан жерлестерімізге келер болсақ, олар дың саны қазіргі таңда шамамен 210 мыңдай адамды құрайды екен. Егер шұ ғыл түрде шара қолданбасақ бұл үрейлі көр сет-кіштердің бұдан да əлдеқайда өсіп кетпе-сіне ешкім кепілдік бере алмайды.

Даму болашаєыныѕ негізіЕліміздің көпұлтты тұр ғын-

дарының өзара түсіністігі, бе-ріктігі, болашаққа деген нық се-ні мін қамтамасыз ете отыра Ата Заңымыз мемлекеттің эко но-микалық қуаттылығын іске асы-румен қатар оның халықаралық сахнадағы лайықты орын алуы ның да қозғаушы күші болып отыр-ғандығын бүгінгі күнгі Қазақ-станның əлемдік бірлестіктегі лайықты орны дəлелдей түседі.

Негізгі заңымыз Республика азаматтарының міндетті орта жəне жоғары білім алуларына кепілдік береді. Конституцияның осын-дай талаптары мемлекетімізде ойдағыдай іске асырылып ке леді.

Атап айтқанда: “Білім алу ға тең мүмкіндіктер жасалуда. Соңғы 15 жылда білім алуға жұм-салатын қаржы 9,5 есеге өсті. Білім берудің мектепке дейінгіден бастап жоғары білімге дейінгі барлық деңгейлерін түбегейлі жаңғыртуға бағытталған Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы іске асырылуда. ..."Балапан" бағдарламасын іске асыру балаларды мектепке дейінгі білім берумен 65,4 пайызға дейін қамтуға мүмкіндік берді. Міндетті мектепалды даярлық енгізілді, ол мектеп жасына дейінгі балалардың 94,7 пайызын қамтыды.

1997 жылдан бері республика бойынша 942 мектеп, сонымен қатар, 758 аурухана жəне өз ге де

денсаулық сақтау нысан дары са-лынды. Біз əлемдік дең гейдегі зияткерлік мектептер мен кəсіптік-техникалық колледждер желісін дамытудамыз. Соңғы 12 жылда жоғары бі лім алуға берілетін грант-тар саны 182% пайызға ұлғайды. 1993 жылы біз “Болашақ” атты бірегей бағдарлама қабылдадық, соның арқасында 8 мың дарын-ды жас əлемнің таңдаулы уни-вер ситеттерінде озық білім алды. Астанада халықаралық стан дарт-тар бойынша жұмыс істей тін зама-науи ғылыми-зерттеу уни верситеті құрылды.”

Мемлекет тарапынан атқа-рыл ған осындай нақты істердің нəти жесінде Қазақстандағы білім беру мен ғылым ісі əлемдік талап

дəрежесіне жетіп отырғандығын нық сеніммен айтуға болады. Осының өзі-ақ мемлекетіміздің Ата Заңы талаптарының бұлжытпай орындалып отырғандығының айғағы болып табылады.

Үстіміздегі жылдың 5 мау сы-мындағы Қазақстан Респуб ли-касының Мемлекеттік Хат шы сы Марат Тəжиннің төраға лы ғымен өткен Қазақстан Рес публикасының ұлттық тари хын зерделеу жөніндегі ве домствоаралық жұмыс тобының кеңей тілген мəжілісінде Отандық тарихты оқытудың міндеттері сараланғандығы белгілі. Онда Қазақстан тарихының барша ке зеңдерін қазіргі күнгі талап тұрғысында зерттеудің қажет-тілігі аталып көрсетілді. Со ның

ішінде еліміздің Егемендік мер-зіміндегі тарихын жа зып, оны қазіргі ұрпақ арасында на си-хаттаудың маңыздылығына ерек-ше тоқталынды. Аталған тұр-ғыдан алғанда еліміздің Конс-ти туциясының тəуелсіз Қазақ-станның беріктігін қамтамасыз етіп, əлем халықтары мен мем ле-кеттер арасындағы орнын ай қын-даудағы қызметін көрсету Отан тарихы ғылымының міндеті бо-лып табылады. Мемлекетіміздің Ата Заңының қазақ қоғамындағы ат қарар қызметін саралай отыра біз оның өміршеңдігін, көп ұлт ты еліміздің болашақтағы одан ары өркендеп дамуындағы бас тау-шылық орнын көрсете білуіміз ке-рек деп есептеймін.

Ғани ҚАРАСАЕВ, тарих ғылымдарының

докторы, Мемлекет тарихы институтының бас ғылыми

қызметкері.


Кол

лаж

ды ж

асағ

ан А

ман

гелд

і ҚИ

ЯС

.

27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 5 Есімі елдің есінде

Қорғанбек АМАНЖОЛ,«Егемен Қазақстан».

Қатал тағдырдың он екіде бір гүлі ашыл-май жатып жетімдікпен өксітуіне мойымас ішкі қайсарлықпен жауап қатқан Айтқажы мектепті алтын медальмен бітіріп шығыпты. Шын мəнінде де, талапты ерге нұр жауады. Арманы асқақ, мақсаты биік екен.

Соғыс зардабы əлі басыла қоймаған сонау күреңқабақ та қоңылтақ шақта қолқысқалыққа қарамастан, өнер-білімнің бесігіндей Ленинград университетін оқып бітіруінің өзі біле-білгенге аз ғибрат емес еді. Ал енді мұнда инженер-геолог һəм гидрогео-

лог мамандығын алып шығып, еңбек жолын бастағаннан кейін Айтқажы ғибраттарының бұлақ көзі молынан ашылып, өргек те сергек мінезі мүсінделе беріпті.

Айтқажы ғибраты бірінші із салған жер – Сарыарқаның сайын даласы. Ол жолдама бойынша Орталық Қазақстан геологиялық басқармасының қарауына бөлінген болатын. Сөйтіп, осындағы Со-қыр гидрогеологиялық партиясына келіп, жұмысқа кірісіп те кетті. Бұл 1957 жыл еді. Қа рағанды қаласын сумен жабдықтауға тиісті Соқыр артезиан алабының зерттеліп бар лануына жас гидрогеолог Айтқажы Қазбеков қосқан үлестің қомақтылығы да көзге түспей қалған жоқ. «Жас келсе іске» дегендей-ақ, жас маман өзінің ле-нин градтық брендін ақтап, Соқыр алабын барлаудың барлық үш кезеңіне бірдей қатысып, алғаш рет жоғары деңгейдегі мем лекеттік комиссияда бекітілген есеп ав-тор ларының бірі болды. Сөйтіп, ғылым са-ласына бейімдігі əу бастан аңғарылған-ды.

1960 жылы өз өтінішімен туған жері Көкшетаудағы Солтүстік Қазақстан гидро-гео логиялық экспедициясына ауысты. Сөйтіп, араға сегіз жыл салып атажұртына есейіп, үйлі-баранды болып, тұңғыш ба-ласы мен жас келіншегі Шəмиді ертіп оралды. Айтқажының ең үлкен ғибраты сол, осы кезден бастап табаны күректей қырық жыл бойы туған ел-жұртын су-мен қамтамасыз етіп, Ақмола, Көкшетау жəне Солтүстік Қазақстан облыстарының ауылшаруашылық нысандарын сумен жабдықтау проблемаларын орайымен шешу мақсатында жерасты суларын іздеу жəне барлау мəселелерімен айналысты. Əуелде гидрогеолог, аға гидрогеолог, пар-тия бастығы болған ол қызмет бабында сатылап өсіп, 12 жыл бойы экспедицияның бас инженері болды. Ал 1978 жылдан 2000 жылы зейнетке шыққанға дейін экс-педиция бастығы жəне тəуелсіздік пен нарық талаптарына сай қайта жаң ғыр-ған «Көкшетаугидрогеология» акционер-лік қоғамының президенті ретінде бү кіл гидрогеологиялық, инженерлік-геоло-гиялық жəне ғылыми жұмыстар кешеніне бесаспап біліктілікпен басшылық етті.

Су Айтқажының өмірінің мəніне, өмірлік философиясына айналды. Судың ғажайыбын дəл осы кісідей тербеп-тергейтін адам сирек деп ойлаймын. Сент-Экзюперидің су хақында айтқан «Сен өмірге қажетсің деп айту бекер, сен – өмірдің өзісің» деген сөздерін жиі қайталайтын. Айтекеңше толғасақ, жердің ең пайдалы да баға жетпес асыл кені, қымбат қазынасы да – су. Осы тəмсілі ісінен алшақ кетпей, оның өмірі мен еңбегінен шынайы көрініс тапты. Дəйектей айтсақ, осынау жылдарда оның тікелей басшылығымен Қазақстанның солтүстік өңірінде елді мекендердің жанынан 500-ден астам жерасты су көздері барлап ашылды. Ол ашқан тіршілік көздерінен тоғыз аудан орталығы, үш қала мен бірқатар тау-кен жəне өнеркəсіп орындары нəр-қуат алып жабдықталды. Соның ішінде Көкшетау қаласын сумен қамтамасыз ету мақсатында Павлов жəне Шағалалы деп аталатын екі жерасты су көзі барланып, пайдалануға берілді. Көкшетаулықтар осы күнге дейін өздерінің айкөл жерлестері Айтқажы Қазбеков тапқан суды ішіп отырғанын жəне келешекте де еш кілтипансыз іше беретінін бір сəт алғыспен еске алып қойса, артық болмас еді дейтініміз де сондықтан. Бұған қоса Зеренді ауданы мен курорт-ты аймақтың барлық елді мекендерінің төңірегін де бүге-шігесіне дейін қалдырмай зерттеген осы ағамыз.

Айтекең өндіріс пен ғылымды қатар алып жүрген санаулылар қатарында болды десек, ол да ақиқат. Əрбір ашылған су көзіне гидрогеологиялық тұрғыдан қорытынды жасап бағалайтын, ерекшелігін-қасиеттерін елеп-екшеп саралайтын. Осынау жыл-дар бойғы ерен ізденіс, ойшыл еңбектің негізінде 1977 жылы өндірістен қол үзбей

диссертация қорғап, геология-минерало-гия ғылымдарының кандидаты ғылыми атағын еншіледі. Бұл диссертация негізінен Бурабайдағы Майбалық су көзінің шипалық қасиеттеріне арналды. Осы жерге көп ұзамай Майбалық шипажайының салы-нып, ел игілігіне айналуы да Айтқажы ақжолтайлығының арқасы екендігін екінің бірі біле бермейді. Ал білгенге бұл да ғибрат.

Көбіне-көп қазақ азаматтары қара көрсете қоймаған гидрогеология саласында жаңа сөз, тың ойлар айтыпты. Бұған оның өз қолынан шыққан жəне басқа əріптестерімен бірлесіп жазған 48 ғылыми еңбегі мен гидрогеологиялық сараптамалары айғақ.

Оны Бурабай аймағының родон сулары жəне оларды пайдалану келешегі, Көкше тау облысы жерасты суларының жағдайы жəне оларды пайдалану мен қорғау жайы, жерас-ты суларын, пайдаланудың экономикалық тиімділігі мəселелері əркез толғандырып отырды. Айтекең Солтүстік Қазақстан жəне Көкшетау облыстары жерасты су көздерінің анықтамалығын жасағанда да, жаңа мəліметтерге сүйене отырып өңірдің гидрогеологиялық картасын ізерлегенде де, 1978 жылы стратегиялық шикізат – уранның ірі кенішін ашып, КСРО Геология министрлігінің «Кен орнын тұңғыш ашу-шы» белгісімен марапатталғанда да арзан атақты емес, алдымен арды, соның халыққа тигізер іс жүзіндегі пайдасын пайымдаған-ды. Міне, дəл осындай көз майын тауысқан еңбектерден А.Қазбековтің 1996 жылы жарық көрген «Солтүстік Қазақстандағы гидрогеологиялық жəне инженерлік-геологиялық зерттеулер» атты салиқалы жинақ түзілген болатын.

К е з і н д е г і г е о л о г и я м и н и с т р і , біртуарлардың бірі Шахмардан Есенов Айтекеңнің гидрогеологиялық таланты-на ілтипатпен қараса, диссертациясына жетекшілік еткен академик, Социалистік Еңбек Ері Уфа Ахметсафин ғалымдық қажыр-қайратына тəнті екенін жасырған жоқ-ты. Ал кезінде Көкшетау облысын басқарған марғасқалар Еркін Əуелбеков, Мақтай Сағдиевтер су шаруашылығына қатысты мəселелерде əрдайым Айтқажы Қазбекұлымен ақылдасып, оған арқа сүйеп əрі қолдау көрсетіп отырыпты. Айтқажы Қазбекұлы гидрогеология саласындағы үлгілі еңбегі үшін кеңес кезінде «Еңбек Қызыл Ту» орденімен, «Ерен еңбегі үшін» медалімен, «Жер қойнауын барлауға сіңірген еңбегі үшін», «КСРО жер қойнауын барлау үздігі» төсбелгілерімен марапатталыпты. Қазақстан Республикасы жер қойнауының құрметті бар-лаушысы, профессор, Қазақстанның геоло-гия-минералогия академиясының корреспон-дент мүшесі, Көкшетау қаласының құрметті азаматы болатын.

Айтқажы көзін ашқан, бұрқақ аттырған, ел мейірін қандырған кəусар бұлақтар осындай мерейлі жақсылықтарға əкеліп еді. Ал оның жан-жүрегінен таралған ру-хани бұлақтарды, ұлағатты ұстаздығын, туған жер табиғатын ту алып қорғаған жаршылық жалынын, эколог ретіндегі қайрат-қажырын, қазақтың тілі мен ділі үшін күрескен ұлтжандылығын қайда қоямыз.

Абылайды хан көтерушілердің бірі

Ќызєыш ќўс

Тірісінде кімнің қадіріне жеткендейміз? Ниет болғанмен, кейде соған күй-бең тіршіліктің қақпақылдаған толқындары мұрша-мұрсат та бермейді-ау. Əйтпесе, тап осы Айтқажы ағамызды Көкше өңіріндегі көркем биіктердің біріне балап, дəйім іштей жақсы көріп, жақын тартып, бағалаудан жаз ба-ға ным өзіме аян. Қайткенде де мен үшін қимас аяулы аға болған, ел-жұрты үшін тынымсыз қайраткер ғалым, тұлғалы азамат ретінде танылған осынау асыл адам хақында өткен шақта сөйлеудің өкінішін айналып өте алмаппын.

Қарауыл Қанай би екені тарихтан мəлім. Осы қасиетті Қанай баба ел көзінде, бүгінгі ұрпақ санасында бұлыңғыр тарта бастап еді. Міне, осылайша мұңданған аруақты риза қылуға, абыз қарт Баян Жанғаловқа серіктесе отырып, Айтекең сіңірген еңбекті бүгінде ел аңыз қылып айтады. Сүйегі Түркістандағы Əзірет Сұлтан кесенесінде жатқан Қанай бидің 300 жылдығына құран бағышталып, Көкшетауда берілген ұлан-ғайыр асты ұйымдастырып өткізудің негізгі салмағын Айтқажы Қазбеков көтеріп алды десек, артық емес. Сөйтіп, Қанай би жөнінде, əсіресе, Көкше өңірінде келелі қоғамдық пікір қалыптасты. Зеренді ауданындағы алты ауыл Қанайдың бас ауы-лы Қарабұлақ, Көкшетау қаласындағы бір көше Қанай би есімін еншіледі. Айтекең осы ғибраттарды би бабасы мен оның асы-на арналған «Ас» жəне толықтырылған «Тағзым» атты кітаптарымен түйіндегенде, сүйінбеген ел қалмап еді.

Қазақтың өлгенін тірілтіп, өшкенін жандыруға Айтекең бұрыннан-ақ бейім тұрушы еді. 1995 жылы қайын жұрты Қазақстан ауылының Ұлы Отан соғысында жан қиған 34 боздағына ескерткіш ор-натып, еске алудың да басы-қасында өзі жүрген. Сонда үш-төрт шақырым жердегі Қарақалпақ тауының етегіндегі қорымнан Абылай ханның үлкен ұлы Уəли ханның бейіт-құлпытасын тауып, ел-жұртты жиып əкеліп көрсеткен де, көпшілікке жариялап, бұл жайында сүйіншілеп мақала жазған да Айтқажы ағамыз болатын. Сөйтіп, ақырында Көкшетаудың тағы бір зиялы азаматы, төре тұқымы Сансызбай Мұхитанов бас болып, Уəли ханның басын көтеріп, күмбез орнатты, аруаққа құран бағыштады. Рух асқақтады. Мұны көрген ел-жұрт бір серпіліп қалды.

Зейнетке шыққаннан кейін Көкше-таудағы Абай Мырзахметов атындағы уни-верситетте профессор дəргейінде ұстаздық етіп, «Атмосфералық ауаны қорғау», «Табиғатты қорғау» жəне «Экология негіздері» пəндері бойынша дəріс оқыды. Бұл арада Айтқажы Қазбекұлы жай ғана дəріс беруші, оқытушы десек, қателесер едік. Оның ұстаздық ұлағаты азаматтық ұстанымдарымен, өзіне қымбат ғылыми ғибратымен, бүкіл өмірлік мəн-мақсатымен біте қайнасып, байланысып жатты. Осының бəрін жастар алып қалсын деп жанкешті жұмыс жасады. Сөйтіп, ол «Жер ресурс-тарын тиімді пайдалану жəне қорғау», «Атмосфералық ауа бассейнін ластану-дан қорғау», «Су ресурстарын қорғау жəне тиімді пайдалану» атты ғылыми

тұжырымдалған тағылымды оқулық кітаптарын шығарды. Ал енді «Самое дра-гоценное ископаемое земли» атты тамаша кітабы су əлеміне ғажап саяхатпен тең. Елжанды профессор, эколог ғалымның осынау құнды мұрасын жас ұрпаққа білім мен тəрбие беру ісінде күллі республика көлемінде кəдеге жарата алсақ, қане...

Бұлар ғалымдық қырлары ғой. Ал аза-мат Айтқажының басты кітабы «Бурабай. Оқжетпес. Əулиекөл» болды десек, бұған ол кісінің рухы да келісер деп ойлаймын. Оқырмандар Қазақстанның аса көрікті де қасиетті жерлерінің бірі Бурабай туралы кітапты аса жылы қабылдады. Ол тез та-рап, сирек дүниеге айналды. Шын мəнінде, Арқаның кербез сұлу Көкшетауының, киелі Бурабайдың қорушы қызғыш құсындай болған елжанды қаламгер бұл кітапты жазуға бүкіл саналы ғұмырында дайында-лып, өмірінің соңғы он бес-жиырма жылын сарп еткен. Осы жолдағы шығармашылық ізденісі де ғажап сырларға толы. Арман-мақсатқа адалдығы соншалық, жоғарыдағы «Бурабай. Оқжетпес. Əулиекөл» кітабын көзі тірісінде белгілі қаламгер Ғосман Төлеғұлға қазақшаға аударуға ама-наттап тапсырды. Бір өкініші, қазақ табиғаттануына, өлкетануына, сөз жоқ, үлкен үлес болып қосылған басты кітабы ана тілінде өзі өмірден өткеннен кейін жарық көрді.

Айтекең үні кабинетінен аспайтын қарекет-қамсыз ғалым емес, күрескер де қайраткер ғалым болды. «Бурабай өңірінің жер-су атаулары бұрмалана бермек пе?» деп ашынғаннан ащы дауысын шығарды. Осы орайда орысша-қазақша газеттерде ондаған мақалалар жазды. Өзі бас болып Көкшетау облыстық Мағжан Жұмабаев атындағы кітапхананың жанынан «Мирас» өлкетану клубын ашып, оған зиялы қауым өкілдерін тартты. Бұл клуб жер-судың қазақша тарихи атауларын қайтару жолын-да табанды жұмыс жасап, ұсыныстарын ономастикалық комиссияларға, басқа да құзырлы орындарға тынбай түсіріп отыр-ды. Ең ғажабы сол, осындай тынымсыз күрес, қоғамда салиқалы пікір туғызуы өз жемісін берді, жанайқайы ең жоғары дəрежедегі есті құлаққа жетті. 2009 жылдың 27 қыркүйегінде Көкшетаудың «Степной маяк» газеті тұтас бір бетінде Айтқажы Қазбековтің «Бурабай» или «Боровое»? атты мақаласын жариялай отырып, мақаланың соңында редакциядан: «Осы материал жариялануға əзірленіп жатқан кезде Президент Н.Назарбаевтың Щучье ауданының атауын Бурабай деп ауыстыру туралы Жарлығы шыққанын» сүйіншілеп қоса хабарлайды. Елдік мақсатқа, қазақ мүддесіне қызмет етудің бір үлгісі осын-дай болар.

Иə, өмірінде Айтекең араласпаған өмір түйткілі кемде-кем. Қазаққа керектің бəрін қаузайтын, əлеуметке керекті нəр-сені елеусіз қалдырмайтын. Азаматтық ойларын тынбай айтатын. Осыларды 2009 жылы «Жылдар жемісі» деген бір кітапқа жинақтап еді. Сонда «Алтын сандықтың үстінде ұзақ отыру үшін қазаққа білікті ма-мандар қажет» деп ақылмандықпен батыл айта білген де Айтекең болатын. Бұған қоса «Дүние жүзіндегі 1113 халықтың арасында сан жағынан 80-ші орында, жерінің көлемі мен жерасты байлығы жағынан бірінші ондықта тұрған қазақ деген ұлы халқымның болашағының жарқын, нұрлы болаты-нына мен кəміл сенемін. Ол үшін бəріміз жұдырықтай жұмылып еңбек етуіміз ке-рек. Еліміздің тəуелсіздігін жүрегімізбен қабылдадық, білегімізбен қолдайық», де-ген абызға лайық сөзді де айтқан Айтекең еді. Балаңның баласына айтар өсиет, ұрпағыңның ұрпағына қалдырар ұлағат осы емес пе. Иə, Айтқажы ғибраты осын-дай болып еді.

Сол ғибратқа бүгінде Қазбековтер əулеті айрықша адал. Жан жары Шəми Шəбітайқызының Айтекеңді сағынып, ру-хын тербеп жазған жырлары бүгінде бір кітап, мөлдір де аяулы махаббат дастанын-дай. Ұлдары Мұса мен Мұрат Көкшенің көркем азаматтары, ілкімді кəсіпкерлер, Меруерт болса қазір əулеттің ғана емес, бүкіл Көкше елінің мақтаныш етерлік тамаша қызы. Меруертінің Парламент Мəжілісінің депутаты болғанын Айтекең көре алмай кетсе де, осы қызының жұлдызына бар көңілімен сеніп еді. Меруерт əке сенімін де, ел сенімін де ақтады. Бұл күндерде Айтекеңнің немерелері де өмір шеруіне белсене қосылған. Шөберелер қатары толыға түсуде. Өмір жалғасуда. Ғибраттың үлкені осы болар.

Ең бастысы, Айтекеңнің ұлағаттары, ізгілікті істері, жарқын бейнесі елі мен жерінде ұмытылмауға бет алды. Ол за-мандастары мен жас ұрпақтың жадында. Қанай би ауылында Айтқажы көзін аш қан бұлақтың сылдыраған кəусар суы шөл-дегеннің шөлін басып, сусағанның мейірін қандыруда. Бүкіл Көкшетау қаласының халқы Айтекең тапқан жерасты көлінің суын ішуде. Асыл аға қазған 500 құдық əлі де ел игілінде. Ғалым һəм қаламгер азамат жазған кітаптар, оқулықтар тəуелсіздік мұратына қызмет етуде. Артында мəйекті сөзі де, көрнекті ісі де, өрнекті ізі де қалды. Бұдан артық бақыт бар ма?! Абай Мырзахметов атындағы университетте ашылған мұражай Көкшетаудың көрнекті азаматы, профессор Айтқажы Қазбековтің өнегелі өмірі жайлы толғамды сыр шертеді. Ол туралы жəдігер-материалдар туған жері Қанай би ауылы орта мектебінің музейінде де жеткілікті. Туған елі мен жерінің, қазақтың тілі мен ділінің, атамекен табиғатының қызғыш құсындай болған асыл азамат Айтқажы ғибраттары өмір барда өшпек емес, алғыскер ұрпағы барда жасай бермек.

КӨКШЕТАУ.

Елі мен жеріне еѕбек еткен тўлєалы єалым Айтќажы ЌАЗБЕКОВ хаќында бір їзік сыр

Лəйла ЕДІЛҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан».

«Қазақстан Президентінің баспасөз қызметінің хабарлауын-ша, осы аптада Мемлекет басшы-сы Нұрсұлтан Назарбаев жұмыс сапарымен еліміздің солтүстік облыстарында болады. Сапар ая-сында ел Президенті егін жинау науқаны мен аймақтардағы негізгі мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысымен таныса-ды. Ал Парламент Мəжілісінің Төрағасы Нұрлан Нығматулиннің Өкімімен 2 қыркүйекке ел Парламентінің қос палатасының бірлескен отырысын шақырғаны баршаңызға мəлім. Парламенттің V шақырылымының 3-сессия-сын ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ашып, депутаттар ал-дында заң қабылдау саласын-да жаңа негізгі бағыттарды айқындап беру жоспарланған», деді А.Əбибуллаев брифингте сөйлеген сөзінде.

Сондай-ақ, ресми өкіл 29 та-мызда əлемдік қауымдастық Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл күнін атап өтетініне тоқталды. «Бұл күннің басты мəні – Қазақстанның ядролық қаруды таратпау жəне қарусыздану мəселелері жөніндегі ұстанымына, сонымен қатар, жекелеген елдермен ядролық сынақтарға жан-жақты түгел қамтитын тыйым салу туралы Шарттың күшіне енуі үшін тез арада оны ратификациялауға деген үндеуді күшейту», деді ресми өкіл.

Сонымен қатар, А.Əбибуллаев алдағы аптада Қазақстан халқы 1995 жылы 30 тамызда жалпыұлттық референдумның қорытындысы бойынша қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясы – Ата Заңды қабылдауымыздың 18 жылдық мерейтойын атап өтетінін, осыған орай, 29-30 та-мызда Астанада БҰҰ, Еуропа Кеңесі, Еуроодақ, Еуропадағы қауіпсіздік жəне ынтымақтастық ұйымы, Венеция комиссиясы аты-нан 19 елдің жəне алдыңғы қатарлы халықаралық ұйымдар өкілдерінің қатысуымен «Конституция – мемлекет пен қоғам дамуының негізгі стратегиясы» тақырыбында ғылыми-тəжірибелік конференция ұйымдастырылатынын атап өтті.

Бұл күнгі брифингке сондай-ақ, Білім жəне ғылым вице-министрі Мұрат Орынханов та қатысып, «Қазақстан-2050» Стратегиясында анықталған ғылым дамуының жаңа тармақтарымен таныстырды. Вице-министрдің айтуынша, ол тармақтардың біріншісі – жоғары оқу орындарының ғылыми-зерттеу қызметін белсенді дамы-ту, екіншісі – шетелдің ғылыми қауымдастығымен бірігу, ірі халықаралық жобаларға қатысу, үшіншісі – ғылымның экономикаға

нақты үлесі, ғылым мен бизнестің бірлестігі, мемлекет-жеке меншік серіктестіктің алдыңғы қатарлы тетіктерін енгізу. Сондай-ақ, Астанада өтетін ЭКСПО-2017 көрмесіне дайындықты ғылыми қамтамасыз ету жұмысы да көкейкесті болмақ.

«Осынау ірі міндеттерді шешу үшін бірқатар негізгі тетіктерді енгізу жоспарлануда. Бірінші тетік – ғылыми кадрларды дайындау сапасын қатаң бақылауды енгізу. Бұл жерде басты рөлді жоғары оқу орындары жанындағы док-торантура, яғни ғылыми кадрлар-ды дайындаудың жаңа жүйесі атқарады. Екінші тетік – жас ғалымдарды қолдау. Осыған бай-ланысты материалдық ынталан-дыру мəселелері əзірлену үстінде. Олар: ғылыми атақ үшін қосымша ақы, үздік зерттеулер мен ин-новацияларды енгізгені үшін ғалымдарға Елбасы бекіткен əл-Фараби атындағы Мемлекеттік сыйлық. Қолдаудың тағы бір түрі жас ғалымдар үшін жыл сайынғы конкурстарды өткізу үшін гранттық қаржыландыруды əртараптандыру болып табыла-ды», деді вице-министр.

Мұрат Орынханов сондай-а қ , ү ш і н ш і т е т і к ж о ғ а р ы оқу орындарының ғылымына қолдау көрсету екенін атап өте келе, қазіргі таңда жоғары оқу орындарының ғылымы ғылыми қызмет қатысушыларының жалпы санының 67 пайызын құрайтынына тоқталды. «Бұл өз кезегінде, сапалы білім алу үшін жаңа білімді құрудың маңызды қоры болып табылады. Ал төртінші тетік – елге жаңа зияткерлік күш-қуат тарту. Бұл тəжірибе Оңтүстік-Шығыс Азия, Қытай, Канада, АҚШ елдерінде, жалпы алғанда, инновациялық даму жағынан көшбасшы елдер-де қолданылады. Бесінші тетік – отандық зерттеушілердің танымал рейтингілік журналдарда жария-лану белсенділігін материалдық ынталандыру. Жалпы алғанда, бесінші тетік кадрлық əлеуетті арттыруға, əлемдік деңгейдегі көкейкесті зерттеулер жүргізетін бəсекеге қабілетті ғалымдарды қолдауға бағытталған. Алтыншы тетік – ғылыми-зерттеушілік қызмет саласында халықаралық əріптестікті дамыту. Қазіргі таңда 30 елмен екіжақты негіздегі халықаралық ғылыми-техникалық əріптестік дамуда. Жетінші тетік – өндіріске байланысты ғылыми зерттеулердің нəтижелерін іс жүзінде пайдалану. Аталмыш бағытта алда 2020 жылға дейінгі республиканың инновациялық дамуының тұжырымдамасын іске асыру бойынша қосымша орындау шы ретінде жұмыстар тұр», деді М.Орынханов өз сөзінде.

Жас єалымдарєа ќолдау кґрсетілмек

Кеше Қазақстан Президенті жанындағы Орталық комму-никациялар қызметінің ресми өкілі Алтай Əбибуллаев жур-налистерге дəстүрлі брифинг өткізіп, аптаның маңызды іс-шараларымен таныстырды.

Өмір ЕСҚАЛИ,«Егемен Қазақстан».

«Зенченко жəне К» коман дит тік серіктестігінде облыс аграршылары жиналып, биылғы орақ науқанын жоғары ұйымшылдықпен өткізу мəселелерін талқылады. Семинар-кеңесті аймақ басшысы Самат Ескендіров ашып, алда жаңа астықты ысырапсыз жинап алу міндеті тұрғанын, бұл орайда мемлекеттік қолдау шаралары жан-жақты қарастырылып отырғанын атап өтті.Облыс əкімінің бірінші орынбасары Айдарбек Сапаров күзгі ораққа дайындық шаралары-мен таныстырды. Отан қамбасына кемі 5 миллион тонна ел ризығын жөнелту көзделген. Көктемгі-күзгі дала жұмыстарына Үкімет жеңілдетілген бағамен 72 мың тон-на дизель отынын бөлген. «А.Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының» директоры Жексенбай Қасқарбаев,

Ғ.Мүсірепов ауданының əкімі Марат Тасмағанбетов, «Зенченко жəне К» командиттік серіктестігінің директоры Геннадий Зенченко, тағы басқалар өз сөздерінде маңдай термен өсірілген егінді шашаусыз жинап алу жолдарын тілге тиек етті.

Семинар-кеңес аяқталғаннан кейін С. Ескендіров мемлекеттік ветеринарлық ұйымдардың материалдық-техникалық ба-засын нығайту мақсатымен республикалық қазынадан 217 ав-томобиль сатып алуға 756 милли-он теңге бөлінгенін жеткізе келіп, аудандық, Петропавл қалалық ве-теринария стансасы басшыларына «Санионг» жəне» УАЗ» көліктерінің кілттерін салтанатты түрде та-быс етті. Ауылдық округтердегі малдəрігерлік қосындары «Нива» көліктеріне ие болды.

Солтүстік Қазақстан облысы,Қызылжар ауданы.

Мал дəрігерлеріне кґмек ретінде оларєа 217 кґлік берілді

27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz6 Өңір өмірі

– Бақыт Дүйсенұлы, əңгімемізді ауданның даму барысы туралы бастасақ. Қай нəрсе болмасын, салыстырмалы түрде қарағанда айқындалады ғой. Былтырмен салыстырғанда биыл аудан-да қандай өзгеріс байқалады?

– Қазалы өңірі облыс аумағындағы «Тарихы – кенен, тамыры – тереңге» жа й-ыл ған өндірісі мен өнеркəсібі, ауыл ша руа-шы лығы мен кəсіпкерлік саласы дамыған ірге лі аудан екені белгілі. Дегенмен, өт-кен ді саралап, бүгінгіні бағамдап, бола шақ-ты бағдарлап отыру əрбір адамның негіз гі ша руасы ғой. Сол секілді, ауданның алға шық қан тұстарын, жетіспей жатқан жер-ле рін сараптап отырмаса, істің қалай бет алып бара жатқанын біле алмайсыз. Об-лыс орталығынан шалғайда жатқа ны мыз-бен, əлеуметтік-экономикалық даму көр-сет кішіміз көш басында. Биылғы жыл дың алғаш қы алты айы бойынша негізгі капи-талға салынған инвестиция көлемі 7053,2 мил лион теңгені құрап отыр. Өткен жыл-дың осындай кезеңімен салыстырғанда ин вес тиция көлемінің 5,9 есеге өскенін байқаймыз.

Мысалы, өнеркəсіп саласы бойынша өндірілген өнімнің көлемі 4328,4 миллион теңгеге жетті. Ал өңдеу өнеркəсібі бойын-ша 3238,3 миллион теңге көлемінде өнім өндірілді. Оның ішінде тамақ өнімдерін өңдеу бойынша «РЗА» АҚ, «Сыр маржаны» ЖШС сүт, ет, күріш өнімдерін өңдеумен айналысады. «СПК Қызылорда балық» ЖШС балық өнімдерін өңдеу жұмыстарын жүргізіп отыр. Енді осыларды таратып ай-тып көрейін. «РЗА» АҚ-тың 2013 жылдың алғашқы 6 айында 4732,269 тонна өнім өндірді. Ақшаға шаққанда ол 440,5 милли-он теңгені құрайды. Қазіргі таңда аталған ұжымда 565 бас сауын сиырдан бір күнде 14300 литр сүт сауылады. Ет өнімдерінің өндірісі былтырмен салыстырғанда 14,4 тоннаға кем болып тұр. Дегенмен, оның да өзіндік себептері бар. Өйткені, был-тыр ет өндірісіне басымдық берілді. Ал биыл мал басын көбейту басты бағыт бо-лып отыр. Күріш өніміне келсек, «Сыр Маржаны» ЖШС биылдың алты айында 2084,0 тонна өнім өндірді. Бұл салада да алға ілгерілеушілік байқалады.

– Бұл енді ауылшаруашылық өнімдеріне қатысты айтылар сөздің бір парасы ғой. Ал құрылысқа қажетті өндіріс саласы қалай дамып жатыр?

– Құрылыс экономикасы дамыған елде ғана қарқын алады емес пе? Бүгінде əлем-дік қаржы дағдарысына қарамастан еліміз-дің қай түкпіріне барсаңыз да жаңадан салы нып жатқан нысандарды көреміз. Бұл үрдістен қасиетті Қазалы жері де тыс қалып отырған жоқ. Өңірде құрылыс саласы жыл өткен сайын жанданып салынатын құры-лыстар қатары көбейіп келеді. Осыған орай жергілікті кəсіпкерлер құрылысқа қажетті дүниелерді өзімізде шығару үшін бірнеше жобаларды қолға алып, жұмысын бастады.

Атап айтар болсақ, «Асыл Ғани», «Жылу ХХІ» серіктестіктері мен «Құрылыс материалдарын жабдықтау басқармасы» ЖШС-ның Қазалы филиалы тарапынан резеңке жəне пластмасса өндіру бойынша 6263,0 мың теңгенің құрылысқа қажетті пластикалық бұйымдары өндірілді. Облыс орталығынан тысқары жатқан аймақ үшін бұл айтарлықтай табыс. Өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда өнім өндіру көрсеткіші 2,1 есе өсіп отыр.

Химиялық өнеркəсіп саласында «Ша-пура Қазалы» ЖШС-ы 1148,0 мың теңгенің өнімдерін (оттегі) өндірген. Ал, металл емес минералдық өнімдерді өндіруде «МО-1» мекемесі бірталай жақсы істің басында жүр. Жолға, құрылысқа қажетті темір-бетон құрылғыларын қазір сырттан тасымаймыз. Оның бəрін аталған мекеме өзімізде шығарады. Биылдың өзінде «МО-1» ЖШС-ның жəне «Құрылыс материал-дарын жабдықтау басқармасы» ЖШС-ы Қазалы филиалы, «Асыл Ғани» ЖШС-ы 227,14 миллион теңгенің өнімін өндіріп, нақты өнім көлемінің индексі 128,0 пай-ызды құрады.

Машина жасау саласында да көшіміз ілгері. Аудандағы «Қазалы локомотив жөн-деу зауыты», «Қазалы вагон жөндеу зауы-ты» секілді іргелі ұжымдардың табысы

1382 миллион 227 мың теңге болып, өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда 113,2 пайызды құрап отыр. Қазіргі таңда, машина жасау бағытында жұмысын тоқтатқан «Локомотив сервистік орталығы» ЖШС-ның материалдық-техникалық база-сында жаңа жұмыс орындарын ашуға бай-ланысты жобалар қаралуда.

Мұнымен қатар, «Қазалы құрылыс» ЖШС-і тарапынан жеке инвестициясы арқылы сағатына 60 тонна өнім шығаратын «Асфальт зауыты» жəне жаңа технология-лы темір-бетон бұйымдарын шығаратын 2 шағын цехы пайдалануға берілді. Бүгінде

онда 7 түрлі өнім шығарылып, жергілікті құрылысқа пайдаланылуда. Жоғарыда ай-тып кеткен, «МО-1» ЖШС-ы Қазалы фи-лиалы жалпы құны 120,0 миллион теңге болатын «Темір-бетон бұйымдарын өндіру цехын кеңейту жобасы» бойынша жалпы аумағы 3200 шаршы метрлік жаңа алаң мен темір жол тұйығы салынып, 32 тонналық 2 кран жəне жылжымалы КК-2032 көтергіш, арнайы балкалар таситын платформа тур-никет алынды. Қазіргі таңда кəсіпорында 12607,9 тонна темір-бетон бұйымдары өндірілді. Аталған бұйымдар стандарттарға сəйкес дайындалып, тек біздің ауданда ғана емес, республика аумағында пайдаланылу-да. Жалпы, онда айына 20-30 түрлі темір-бетон блоктар, плиталар өндіріледі. Ал «Қазалы Жолшы» ЖШС-ы «Асфальт зауы-тын іске қосу жобасын» қолға алды. Сөйтіп, «Нұр Лизинг» АҚ арқылы жалпы құны 41,0 миллион теңгелік жұмысты бастап кетті. Бүгінде 200 тонна асфальт өндіретін «L-800» маркалы зауыт іске қосылды. Серіктестікте жыл басынан бері 6652 тонна асфальт өндірілді. Зауытта қосымша өндіріс көлемі ұлғайып келеді.

– Ал кəсіпкерлерге қандай нақты қолдау көрсетіп отырсыздар?

– Елбасы тəуелсiздiк алғаннан бастап елдегі шағын жəне орта бизнестi дамытуға айрықша көңiл бөлiп келе жатқаны мəлiм. Осы салаға жасаған қамқорлығын бүгінде аудандағы барлық кəсіпкерлер сезінуде деп толық айта аламын. Мемлекеттік маңызы бар көптеген бағдарламалар қабылданып, соның арқасында кəсіпкерлердің өз ісін алға қарай дамытуына жағдай жасалды. Жеңілдетілген несиелер де беріліп жатыр. Оның үстіне облыс басшысы Қырымбек Елеуұлының нақты бастамасымен биыл облыста «Ақниет» жобасы іске аса баста-ды. Ал аудан бойынша соңғы алты айда барлығы 66 адамға 377,287 миллион теңге несие қаржысы берілді. Былтырғы жылы осындай кезеңде 66 адам несие алған еді. Бірақ оларға берілген қаржының көлемі 135,1 миллион теңгені құраған болатын. Салыстырып қарасаңыз, айырмашылықтың қандай екені бірден көзге түседі.

Біз кəсіпкерлерге тек несие беріп қана қоймаймыз. Олардың біліктілігін арттыруға, бизнесін одан əрі дамытуға қатысты жұмыстарына да көмек көрсетудеміз. Қызылорда облысы бойынша «Даму» АҚ аймақтық филиалының мамандарымен ағымдағы жылдың 19-20 маусымында «Бизнес-Кеңесші» бағдарламасы аясында тренинг-курстар өткізіліп, ісін жаңадан бастағалы жүрген 27 адамға арнайы серти-фикаттар табысталды.

2013 жылдың ақпан айында «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы шеңбе -рінде көрсетіліп жатқан қолдау құрал-дарын насихаттау мақсатында облыстық кəсіпкерлік жəне өнеркəсіп басқармасының бөлім басшылары, «Даму» АҚ-ы мамандары мен екінші деңгейлі банк филиалдарының қызметкерлерінен құрылған жұмысшы топ мүшелерінің қатысуымен аудан тұр ғын-дарына түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Сонымен қатар, «Бизнестің жол карта-сы-2020» жəне басқа да кəсіп керлікті қолдау бағдарламалары бойынша шағын жəне орта кəсіпкерлікті да мытуға, жеке кəсіпкерлерге қолдау көр сетуге «Консалтингтік Компания ПРЭКО Қызылорда» ЖШС жəне «Да му»

кəсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ ма ман дары-ның қатысуымен кеңестер өткізілді.

– Бүгінде индустриялық-инно вация-лық бағдарламаларға басымдық беріліп отырғаны белгілі. Осы тұрғыда қандай жаңалықтарыңыз бар?

– Əрине, бұл Елбасының тікелей бақылауында тұрған əрбір өңірдің тұрақты дамуына серпін беретін аса маңызды бағдарлама. Бұл бағытта да бізде біршама істер атқарылуда. Бағдарлама аясында аймақтық үйлестіру кеңесіне 2010-2012 жылдары жалпы құны 2922,4 миллион теңгені құрайтын 10 жоба ұсынылып, оның ішінде 2 жоба аймақтық индустрия-ландыру картасына енгізілді. 8 жоба аудан бойынша индустрияландыру картасына енгізіліп, жүзеге асырылып жатыр. Оның ішінде 4 жоба толық іске қосылды. Ал тағы 4 жоба қаржылық жағдайға байланысты кезең-кезеңімен іске асырылуда. Осыларға кеңінен тоқталған жөн деп есептеймін.

Бірінші, «Рза» АҚ-тың жалпы құны 2228,4 миллион теңге құрайтын «1200 басқа арналған ірі қара өсіру кешені жəне тəулігіне 30 тонналық сүт өңдеу зауы-ты жобасы іске асырылып, осы күні асыл тұқымды мал саны 1585 басты құрап отыр. Оның ішінде асыл тұқымды голштинфриз сиырының саны 1250 бас, қостанайлық қара-ала тұқымды сиырдың саны 335 басқа жетті. Жалпы, 2013 жылы барлығы 5300 тонна сүт өндіру жоспарланып отыр. Германия мен Италияның озық технология-ларымен жабдықталған зауытта 2,5%, 3,2%, 6,0% пастерленген, ультрапас терленген сүт, айран, қаймақ, ірімшік, сары май өнімдері шығарылады.

Жоба бойынша ірі қара өсіру кешені мен сүт өңдеу зауытында 102 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Бүгінгі таңда аталған жобаның екінші кезеңін іске асыру бойын-ша жоба сметалық құжаттары рəсімделуде. Яғни таза табиғи сүт өнімдерін шығаруға мүмкіндік беріп отырған осындай ірі қара өсіру кешені еліміздің оңтүстік аймағында жоқ деуге болады.

– Осы балық шаруа шы лы ғына қа-тысты да жоба бар ғой деймін...

– Дұрыс айтасыз. Балық шаруашылығы ауданда қарқынды даму үстінде. Балық өнімдерін өңдеу мақсатындағы «Бақыт» шаруа қожалығы мен «Қызылорда» ƏКК» АҚ-ы бірлесіп жалпы құны 150,0 мил лион теңге құрайтын «Балық өңдеу зауытының құрылысын іске асыру» жобасы бойынша «СПК Қызылорда Балық» ЖШС-ы құрылды. Тəулігіне 2000 келі балық өнімдерін өңдеуге арналған зауытта «Бақыт» шаруа қожалығы жыл басынан бері Кіші Арал теңізінен 216 тонна табан, ақмарқа, сазан, қылыш, тор-та, айнамкөз, қызылқанат, шортан, ақамур, дөңмаңдай, жайын балықтарын аулады. Ауланған 216 тонна мұздатылған балықтың ішкі нарыққа 78 тоннасы, экспортқа 138 тоннасы сатылды. Балық өнімдерін өңдеу мақсатында «СПК Қызылорда Балық» ЖШС-де ауланған 21 тонна көксерке балығынан сүбе дайындалып, өңделген өнімді Литва еліне сатуда. Шаруа қожалығы тарапынан өндіріс көлемін ұлғайту мақсатында тағы бірнеше қосымша жобалар қолға алын-ды. Арал ауданының Бөген елді мекенінде құны 10,0 миллион теңгені құрайтын балық сүйегінен ұн дайындайтын цех ашу да осы мақсаттан туындаған жоба. Сонымен қатар, елді мекеннің орталығындағы балық сақтау қоймасын да кəдеге жаратып жатыр.

Сондай-ақ, жеке кəсіпкер Т.Игіліков жалпы құны 65,0 миллион теңгені құрайтын «Балық өнімдерін өңдеу цехын іске асыру жобасы» бойынша тиісті несие алып, балық өңдеу, сақтау ғимараттарының құрылысы са лынды. Қазіргі таңда 200 тонна балық мұз датылған күйде Республика аумағында сатылуда.

Алдағы уақытта да балық шаруашы-лығын одан əрі дамыту үшін аудан аумағында орналасқан көлдер жүйесін тиімді пайдалануды қарастырудамыз. Жалпы, аудан аумағындағы Ақсай, Қуаңдария көлдер жүйесінде барлығы 9007 гектар аумақта 17 су айдыны болса, оның ішінде балық шаруашылығы маңызы бар су тоғандары 6485 гектар аумақта 13 учаскеде орналасқан. Балық шаруашылығы маңызы бар көлдердің ихтиологиялық, биологиялық жəне гидрологиялық жағдайларына ғылыми-зерттеу жұмыстары толығымен жүргізілген. Енді 2014 жылы кемінде 2 көлді тауарлы балық шаруашылығы көлдеріне айналдыру үшін құжаттары дай-ындалуда.

– Бұлар енді өндіріс саласы бойынша атқарылып жатқан шаруалар ғой. Басқа да қолға алынған шаруалар бар шығар...

– Əрине бар. Жеке кəсіпкер Л.Мырза-ғұлованың жалпы құны 66,0 миллион

теңгені құрайтын «Нан жəне кондитер өнімдерін өндіру цехын іске асыру жоба-сы» бойынша нан жəне кондитер өнімдерін шығару ғимараттарының құрылысы салы-нып, «БТА» АҚ-ы арқылы несие қаражаты алынып, тиісті қондырғылар əкелінуде. Жоба бойынша 15 адам жұмыспен қамтылатын болады. Тағы бір жеке кəсіпкер Б.Бердімұратовтың жалпы құны 45,0 мил-лион теңге көлеміндегі «Полипропиленді қапқа флексобаспа жасау жəне лами-наттау цехын кеңейту жобасы» бойын-ша цех ғимаратының құрылысы салы-нып, тиісті қондырғылар қойылды. Цех пайдалануға берілген уақытта 10 адам жаңа жұмыспен қамтылатын болады. «Тəулігіне 5 тонна нан өнімдерін дайындау зауыты мен 200 тонналық ұн сақтау қоймасын жасақтау жобасы» бойынша да құрылыс қарқынды жүріп жатыр. Оны жеке кəсіпкер Б.Əбдіреймова қолға алып отыр.

– Бүгінде арнайы өндірістік аймақтар ашылып жатыр. Қазалы ауданында он-дай аймақ бар ма?

– Өңірдің экономикасын арттыру, кəсіпкерлерге қолайлы жағдай жасау мақсатында облыс басшысының тап-сырмасына сəйкес, əр ауданда өндірістік аймақтар құру қолға алынған болатын. Бүгінгі күні аудан көлемінде шағын жəне орта кəсіпкерлікті дамытуға бағытталған «Өндірістік аймаққа» қажетті жер учаскесі белгіленіп, инфрақұрылыммен қамтамасыз ету, басым бағыттағы инвестициялық-инновациялық жобаларға іріктеу жүргізіп, оның ішінде өңдеу өнеркəсібі бағытындағы жаңа жобаларды дамытуға жұмыстар жаса-луда. Қазіргі «Өндірістік аймақ» орналаса-тын 12,7 гектар жерге инфрақұрылымның есебі жасақталып, құжаттары əзірленуде. Құжаттарын əзірлеуге аудан бюджетінен 4 миллионға жуық қаржы да бөлінді. Қазірдің өзінде жергілікті кəсіпкерлерден өндірістік аймақта кəсіпкерлікті дамыту үшін «Электрмен жабдықтау өндірістік базасы жəне темірден құрылысқа қажетті жəне тұрмыстық бұйымдар шығару цехын орналастыру, ет өңдеу цехын ұйымдастыру, алкогольсіз сусындар шығаратын цех пен нан өндіру цехтарын салу, құрылысқа қажетті пеноблок шығару цехы, ағаш өңдеу, құрылыс материалдарын өндіру цехы жоба-лары бойынша ұсыныстар берілуде.

Сонымен қатар, Қазалы ауданы бой-ынша 2013 жылы халыққа қызмет көрсету, жаңа жұмыс орындарын ашу, азық-түлік бағасын тұрақтандыру бағытында «Сауда-логистикалық орталық салу» жобасы да қолға алынып жатыр. Ол үшін қажетті 2,05 гектар аумақ белгіленіп, оған жеке кəсіпкерлер тарапынан сауда-логистикалық орталық ұйымдастыру жəне қалааралық автостанса салу жөнінде ұсыныс жасалу-да. Сондай-ақ, жол бойындағы сервистік қызметті дамыту мақсатында «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автокөлік дəлізі бойында орналасатын қызмет көрсету кешенінің құрылысын салу жобасы да жо-спарда тұр.

– Ауыл шаруашылығын дамыту да негізгі міндет болып саналады. Оның үстіне Қазалы мал өсіруге ыңғайлы аудан дардың санатына жатады. Ендігі əңгі меміздің ауанын осылай қарай бұрсақ...

Ауыл шаруашылығының маңызды

саласы – мал шаруашылығы екені сөзсіз. Соңғы жылдары қайта қолға алынған осы салада жолға қойылған жұмыстар жеткілікті.

Дегенмен, нақты дерек пен дəйекті айтқым келіп отыр. Аудан бойынша мүйізді ірі қара – 35017 басқа жетіп, сиыр – 12665, қой – 59081, ешкі – 43252, жылқы – 16550, түйе – 8464 басқа жетіп отыр. Ал жыл басынан бері өндірілген ет көлемі тірілей салмақта 1 681,9 тоннаны, сүт – 4 974,3 тонна, жұмыртқа – 288,2 мың данаға жетті. Аудан бойынша алты айда ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 937,8 мил-лион теңгені құрап отыр. Кеңес үкіметі тұсында малдың барлығы колхоз-совхоздың меншігінде болды ғой. Ал қарапайым халықтың қолында аз-кем ғана тұяқ бола-тын. Қазір керісінше, мал басының басым бөлігі халықтың еншісінде. Аудан бойынша барлық ауылшаруашылық малының 79,8% халықтың үлесінде, ауылшаруашылық кəсіпорындарында – 5,2%, шаруа қожа-лық тарында – 15,0% болып отыр. Мал шаруашылығы өнімінің үлкен үлесі ха-лықтың жеке үй шаруашылықтарында өндіріледі. Осылайша, барлық ет, сүт өнімдерін негізгі өндірушілер əлі күнге дейін халықтың жеке үй шаруашылықтары болып табылады.

– Ал «Сыбаға» бағдарламасы бойын-ша қандай тірліктер атқарылды?

– Елбасының тапсырмасымен қолға алынған «Сыбаға» бағдарламасы – мал ба-сын көбейту мен асылдандыруға жақсы жол дер едім. Ауданда бағдарлама жұмыс істей бастағаннан бері 17 шаруа қожалығы 108,8 млн. теңге көлемінде несие алып 50 бас асыл тұқымды бұқа, 597 бас аналық сиыр сатып алды. Ал биылғы жылдың 6 айында 5 шаруа қожалығы 31,5 млн. теңге көлемінде несие алып, 6 бұқа мен 168 сиыр, сонымен қатар, 3 шаруа қожалығы өз қаржысына 7 бас асыл тұқымды бұқа алды.

Аталмыш бағдарламаның тиімділігін түсіндіру бірінші кезектегі мəселе екендігі белгілі. «Сыбаға» бағдарламасының негі-зінде 2013 жылы «Ірі қара мал етінің экс -порттық əлеуетін арттыру» жобасын кеңі-нен насихаттау мақсатында ақпан, наурыз айларында жұмысшы тобы ауыл округтерін аралап, түсіндіру жұмыстарын жүргізді.

Жалпы, қазалылықтар «Сыбаға» бағдарламасының жеңілдіктерін пайдала-нып, қолдағы малды асылдандыруға жəне оның басын барынша көбейтуге тырысу-да. Аталарымыз «мал баққанға бітеді» де-ген ғой. Алдағы уақытта осы бағдарлама бойынша шаруалар несие алып, мал басын асылдандыруды, көбейтуді межелеп отыр.

Сондай-ақ, мал шаруашылығына қатыс-ты үш жобаның құжаттары, атап айтқанда, «Сыр маржаны» ЖШС-ның жалпы құны 330,0 млн. теңге құрайтын «500 басқа арналған мал бордақылау кешенін салу жобасы», «Жеңіс» шаруа қожалығының «200 басқа арналған мал бордақылау ке-ше нін салу жобасы», «Аржиков» шаруа қожалығының жалпы құны 60,0 млн. тең ге болатын «200 басқа арналған мал бор да-қылау кешенін салу» жобасы əзір ле нуде. Қазіргі таңда аталған жобаларды іске асы-руға қажетті жер учаскелері бөлініп берілді.

– Жөн екен. Ал жайылымдық жер-лерден проблема жоқ па?

– Ауданда барлық жайылымдық жер – 1 598 858 гектарды құрайды. Оның ішінде Қарақұм беткейінде – 645673 гек-тар, Қызылқұм беткейінде – 789156 гек-тар, орман шаруашылығында – 164029 гектар жайылымдық жер бар. Мал жайылымдарындағы су көздеріне 2009 жылы түгендеу жұмыстары жүргізілді. Осы түгендеудің нəтижесі бойынша 896 бұлақ пен құдықтар есепке алынып, оның ішінде 253-і жарамды болып табылса, ал 342 дана-сы жөндеу жұмыстарын қажет етеді, 301 да-насы жарамсыз жағдайда екені анықталды. «Агробизнес-2020» бағдарламасы аясында құдықтар мен скважиналарды қазуға кет-кен шығындар 80 пайызға дейін мемле-кет тарапынан өтелетін болады. Бұл шара дер кезінде қабылданып отыр. Себебі, Қазалы ауданы жағдайында суландырылған жайылымдықтарды қалпына келтіру мал шаруашылығын одан əрі дамытуға үлкен септігін тигізетіні сөзсіз. Сондықтан бүгінгі күнге шаруа қожалықтарында құдықтарды қалпына келтіруге сұраныстар түсіп, тиісті өтінімдерді дайындауда.

Əңгімелескен Ержан БАЙТІЛЕС,


Қызылорда облысы.

Қызылорда облысындағы іргелі ауданның бірі – Қазалы. Қай жағынан алсаңыз да үлкен ұмтылыстың бар екенін көресіз. Ауданда өндіріс, ауылшаруашылық, индустриялық-инновациялық бағдарлама, өнеркəсіп, сауда-саттық салалары бойынша зор өзгерістердің барын байқаймыз. Осы тұрғыда Қазалы ауданының əкімі Бақыт Жахановты əңгімеге тарттық.

Аймаќта алєа басу бар

Гүлайым ШЫНТЕМІРҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан».

Оқиғаның анық-қанығына жас жігітті анасымен бірге об-лыс əкімі А.Айдарбаев қабылдап, құрмет көрсеткенде көз жет кіз-дік. 25 жастағы Елдос Қуан – «Бо-защы Оперейтинг» мұнай ком -паниясында жұмыс істейді екен. Қиын кезде кімге де болса, қол-ұшын беруді аза маттық парыз са-найтын Елдос сол алмағайып сəтті былай деп еске алды.

– Үйде теледидар қарап, дема-лып жатқан едім. Сырттан үрейлі айқай-шуды естіп жүгіріп шықсам, өрттен қашып 4 қабаттағы тере-зеден секірейін деп тұрған ұл мен қызды көрдім. Дереу көмек көрсету қажет деп шештім де, жолдарын ойластыра бастадым. Балконның

терезесінен көмек беруге болады деп ойлап, сол жаққа көтерілдім. Жан-дəрмен есікті бұзып жатқан көршілерден аяғымнан ұстап тұруын сұрап, балаларға қолымды создым. Жылап тұрса да кезекпен қо лым ды ұстап, өте сабырлылық та ныт қан балақайларға риза бол-дым. Шынымды айтсам, осы сəтте бо йымда үрей, қобалжу емес, кері сін ше өзіме деген сенім жəне балалар ды құтқару керек деген ой ғана болды.

Облыс əкімінен кенеттен болған өрт жағдайында адам өмірін құтқару кезіндегі батылдығы мен ерен ерлігі үшін алғыс хат алған Елдосқа өзі қызмет ететін ком-пания мен төтенше жағдайлар де партаменті де сый-сияпат көр-сетпек. Компания зардап шеккен үй үшін де материалдық көмек

көрсетуге келісіп отыр. Ал кері шегінсе от құшағында қалу, ілгері басса төртінші қабаттағы тере-зеден құлау қаупінде қалған 5 жасар ұл мен 7 жасар қызының өмірін сақтап қалған батыр жігітке өртенген үй иелерінің ықыласы тіптен ерекше.

Тамыз айының соңына үйлену

тойын белгілеп қойған Елдос Қуанның ерлігіне тəнті болған ел азаматтың амандығы мен бақытына тілекші болуда.

Маңғыстау облысы.––––––––––––––

Суретті түсірген Ханым ҚУАТ.

Екі баланы ґрттен ќўтќарєан жігітШап-шағын Ақтау қаласында орын алған кез келген оқиға туралы əңгіме ел арасына тез тарап, жайылып кетеді. Жуырда қаладағы тұрғын үйлердің біріндегі пəтерден өрт шығып, үрейленгендіктен терезе алдына шығып тұрған екі баланы жас жігіт құтқарып қалыпты деген əңгіме естілген болатын.


Барлық конкурсқа қатысушыларға қойылатын жалпы біліктілік талаптары:C-3 санаты үшін: білімі - жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан кем емес; оның ішінде мемлекеттік

органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі екі жылдан кем емес; немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі төрт жылдан кем емес, немесе басшылық лауазымдарда екі жылдан кем емес; немесе жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсы-рыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы; немесе ғылыми дəрежесінің болуы.

C-4 санаты үшін: білімі – жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі екі жылдан кем емес; немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі үш жылдан кем емес; немесе жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орында-рында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы; немесе ғылыми дəрежесінің болуы.

C-5 санаты үшін: білімі – жоғары.C-O-1 санаты үшін: білімі - жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі төрт жылдан кем емес немесе жоғары

оқу орнынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кад-рлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес салаларда жұмыс өтілі бес жылдан кем емес, оның ішінде ұйымдардың басшылары жəне олардың орынбасарлары лауазымдарында екі жылдан кем емес.

C-O-3 санаты үшін: білімі - жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі екі жылдан кем емес немесе мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі үш жылдан кем емес немесе жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орында-рында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы немесе ғылыми дəрежесінің болуы.

C-R-1 санаты үшін: білімі - жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан кем емес немесе жоғары білім бағдарламалары бойынша шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі төрт жылдан кем емес, оның ішінде басшылық лауазымдарда бір жылдан кем емес немесе жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы немесе ғылыми дəрежесінің болуы.

C-O-4 санаты үшін: білімі - жоғары; мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі екі жылдан кем емес немесе жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орында-рында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы немесе ғылыми дəрежесінің болуы.

C-O-5 санаты үшін: білім - жоғары;C-O-6 санаты үшін: білім - жоғары немесе ортадан кейінгі;C-R-4 санаты үшін: білім - жоғары. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы

нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

C-R-5 санаты үшін: білім - жоғары немесе ортадан кейінгі.- “Мемлекеттік əкімшілік лауазымдарының санаттарына үлгілік біліктілік талаптарын бекіту туралы”

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі Төрағасы бірінші орынбасарының 2008 жылғы 9 қаңтардағы № 02-01-02/5 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде 2008 жылы 10 қаңтардағы № 5084 тіркелген).

Əкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің лауазымдық жалақылары

СанатЕңбек сіңірген жылдарына бай-

ланысты СанатЕңбек сіңірген жылдарына бай-

ланыстыmin max min max

С-3 118516 160157 C-О-4 84563 114032С-4 106344 143501 C-О-5 64063 86485C-5 80078 108266 C-О-6 57656 78157

C-О-1 140298 189626 C-R-4 56375 76235C-О-3 94813 128126 C-R-5 49970 67907C-R-1 109548 147986

I. Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі, 010000, Астана қаласы, Орынбор көшесі, 8-үй, 1-кіреберіс, анықтама үшін телефондар: 8 (7172) 74-99-49; 74-99-71 бос əкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Ақпараттық-талдамалық басқармасының басшысы, (негізгі қызметкердің оқу демалысы уақытына) санаты С-3, (1 бірлік), 15-9-1

Функционалдық міндеттері: Басқарманың қызметіне жалпы басшылық жасау, қызметтің негізгі бағыттарын, формасы мен əдістерін, басқарманың құзыретіне кіретін міндеттерді орындау үшін дербес жауапкершілікті анықтау. Министрдің, жауапты хатшының, вице-министрлердің, Комитет төрағасы мен оның орынбасарларының басқарма құзыретіне кіретін мəселелер бойынша өкімдерінің, тапсырмаларының уақытылы орындалуын қамтамасыз ету. Комитет құзыреті шегінде «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заңның, «Білім туралы» Заңның, Мемлекеттік жастар саясаты тұжырымдамасының, мемлекеттік жəне салалық (секторлық) бағдарламалардың іске асырылуына мониторинг, олардың іске асырылу тиімділігіне талдау жасау жүзеге асыру, мемлекеттік жастар саясатын іске асыруды стратегиялық жоспарлауды қамтамасыз ету жұмыстарын үйлестіру, мемлекеттік жастар саясатын іске асыру процестерін жетілдіру бойынша ұсыныстар, ұсынымдар мен тетіктер əзірлеу. Жастар саясаты саласындағы бағдарламалық құжаттарды зерделеу жəне жалпылау. Жетекшілік ететін мəселелер бойынша инструктивті-əдістемелік құжаттарды əзірлеуге қатысу. ҚР БҒМ-нің бөлімшелерімен, басқа да министрліктермен жəне ведомстволармен, облыстық құрылымдармен, ведомстволық бағынысты ұйымдармен, қоғамдық үкіметтік емес ұйымдармен басқарма құзыретіне кіретін мəселелер бойынша өзара іс-қимыл жүргізуді жүзеге асыру. Өз құзыреті шегінде жастар саясаты саласындағы нормативтік-құқықтық актілерді əзірлеу жəне бекітуге енгізу. Жастар саясаты мəселелері бойынша материалдарды жалпылау, баяндамалар, анықтамалар, министрдің, вице-министрлердің, жауапты хатшының, Комитет төрағасының сөз сөйлеу жобаларын, мақалалар дайындау. Комитет басшылығының басқа да тапсырмаларын орындау. Басқарманың құзыретіне кіретін мəселелер бойынша кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыруға жəне өткізуге қатысу. Басқарма қызметкерлерінің лауазымдық міндеттерін əзірлеу жəне бекітуге ұсыну, олардың еңбек тəртібін сақтауын қамтамасыз ету. Қызметкерлердің еңбек ету жағдайын жақсарту, орындаушылық тəртібі мен іскерлік біліктілігін арттыру жұмыстарын ұйымдастыру, белгіленген тəртіпте оларды көтермелеу немесе оларға тəртіптік жаза қолдану туралы ұсыныс енгізу. Белгіленген тəртіппен басқарма қызметкерлерін лауазымға тағайындау жəне лауазымнан босату үшін ұсыныс енгізу. Басқарма құзыретіне жататын мəселелер бойынша шешімдер қабылдау жəне ұсыныстар дайындау. Басқарма құзыретіне жататын мəселелер бойынша ұйымдар мен азаматтардан түсетін өтініштерді, шағымдар мен ұсыныстарды қарау. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалардың талаптарын сақтау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары гуманитарлық немесе педагогикалық немесе экономикалық немесе əлеуметтік немесе заңгерлік. Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес» Заңдарын, Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің Ар-намыс кодексін, «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңын, «Қазақстан-2050» Стратегиясын, «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі Тұжырымдамасын, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының, Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің Стратегиялық жоспарының тиісті бөлімдерін, сондай-ақ функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу.

2. Өңірлік жұмысты үйлестіру жəне халықаралық ынтымақтастық басқармасының бас сарапшысы, санаты С-4, (1 бірлік), 15-8-4

Функционалдық міндеттері: Жетекшілік ететін мəселелер бойынша жəне консультативті кеңес беру органдарының қызметін жетілдіру бойынша инструктивті-əдістемелік құжаттамаларды əзірлеуге қатысу. Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Жастар саясаты жөніндегі кеңестің, сондай-ақ облыстық кеңестердің қызметін үйлестіру бойынша өтетін отырыстарын жоспарлауды, дайындауды жəне өткізуді қамтамасыз ету. Кеңестер отырыстары хаттамаларының уақытылы орындалуын қамтамасыз ету. ҚР БҒМ-нің бөлімшелерімен, басқа да министрліктермен жəне ведомстволармен, облыстық құрылымдармен, ведомстволық бағынысты ұйымдармен, қоғамдық үкіметтік емес ұйымдармен басқарма құзыретіне кіретін мəселелер бойынша өзара іс-қимыл жүргізуді жүзеге асыру. Өз құзыреті шегінде жастар саясаты саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, жетекшілік ететін мəселелер бойынша жəне қызметті жетілдіру бойынша инструктивті-əдістемелік құжаттамаларды əзірлеуге қатысу. Жастар саясаты мəселелері бойынша материалдарды жалпылау, баяндамалар, анықтамалар, министрдің, вице-министрлердің, жауапты хатшының, Комитет төрағасының сөз сөйлеу жобаларын, мақалалар дайындау. Комитет басшылығының, Басқарма басшысының басқа да тапсырмаларын орындау. Басқарманың құзыретіне кіретін мəселелер бойынша кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыруға жəне өткізуге қатысу. Басқарма құзыретіне жататын мəселелер бойынша ұйымдар мен азаматтардан түсетін өтініштерді, шағымдар мен ұсыныстарды қарау. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалардың талаптарын сақтау.


3. Өңірлік жұмысты үйлестіру жəне халықаралық ынтымақтастық басқармасының бас сарап-шысы, санаты С-4, (1 бірлік), 15-8-2

Функционалдық міндеттері: Облыстардың, Астана жəне Алматы қалаларының жастар ісі басқармаларымен өзара əрекет етуді үйлестіру. Жастар саясаты саласындағы өңірлік бағдарламалардың материалдарын зерделеу жəне жалпылау. Министрліктің аясында өткізілетін іс-шараларды дайындау жəне өткізу, сондай-ақ Министрлік пен Комитет басшылығының өңірлерге баруын дайындау. Өз құзыреті шегінде жастар саясаты саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, жетекшілік ететін мəселелер бойынша жəне қызметті жетілдіру бойынша инструктивті-əдістемелік құжаттамаларды əзірлеуге қатысу. Жастар саясаты мəселелері бойынша материалдарды жалпылау, баяндамалар, анықтамалар, министрдің, вице-министрлердің, жауапты хатшының, Комитет төрағасының сөз сөйлеу жобаларын, мақалалар дайындау. Комитет басшылығының, Басқарма басшысының басқа да тапсырмаларын орындау. Басқарманың құзыретіне кіретін мəселелер бойынша кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыруға жəне өткізуге қатысу. Басқарма құзыретіне жататын мəселелер бойынша ұйымдар мен азаматтардан түсетін өтініштерді, шағымдар мен ұсыныстарды қарау. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалардың талаптарын сақтау.


4. Экономика жəне қаржы басқармасының сарапшысы, санаты С-5, (1-бірлік), 15-3-4Функционалдық міндеттері: Штаттағы жəне штаттан тыс қызметкерлерге еңбекақы төлеудің жəне

іссапар шығыстарының барлық түрлерін аударуды орындау. Бюджетке салықтық жəне басқа да міндетті төлемдерді есептеу жəне аудару, зейнеткерлік төлемдерді, қызметкерлердің жалақыларын, сыйақыларды, материалдық көмек пен сауықтыру жəрдемақыларын аудару. №5, 8 мемориалдық ордерлерді жасау. Штаттан тыс қызметкерлермен жеке шарттар жасасу. Банк арқылы қаражаттар аудару үшін құжаттар дайындау. Салықтық жəне статистикалық есептер жасау. Комитеттің штаттық кестесін жасауға қатысу. Еңбек төлемдері мəселелері бойынша хат алмасуды жүзеге асыру. Комитет басшылығының, Басқарма басшысының басқа да тапсырмаларын орындау. Басқармадағы іс жүргізу жұмысына жауапты. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалардың талаптарын сақтау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары экономикалық немесе заңгерлік. Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес» Заңдарын, Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің Ар-намыс кодексін, Қазақстан Республикасының бюджеттік кодексін білуі «Білім туралы», «Республикалық жəне жергілікті бюджеттерінің орындалуын бақылау туралы», «Бюджетке басқа міндетті төлемдер жəне салықтар туралы», «Бюджетті орындау ережелерін бекіту жəне оның кассалық қызметі туралы», «Бухгалтерлік есептілік жəне қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы заңдарын, «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңын, «Қазақстан-2050» Стратегиясын, «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі Тұжырымдамасын, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының, Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің Стратегиялық жоспарының тиісті бөлімдерін, сондай-ақ функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу.

II. Қазақстан Республикасы Индустрия жəне жаңа технологиялар министрлігі Өнеркəсіп комитеті 010000, Астана қаласы, Қабанбай батыр даңғылы, 32/1 үй, «Транспорт Тауэр» ғимараты, анықтама үшін телефон: (8-7172) 24-16-48, @mail: [email protected] бос əкімшілік мемлекеттік лауазым-дарына орналасуға конкурс жариялайды:

1. Экспорттық бақылау жəне лицензиялау басқармасының басшысы, С-3 санаты (1 бірлік).Функционалдық міндеттері: Экспорттық бақылау жəне лицензиялау саласында заңнаманы жетілдіруге

бағытталған нормативтік құқықтық актілердің жобаларын əзірлеу; экспорттық бақылау жəне лицензи-ялау мəселелері бойынша семинарлар өткізу; лицензиаттардың бекітілген біліктілік жəне лицензиялық қағидалардың талаптарын сақтауға бақылауды жүзеге асыру; лицензиаттардың лицензиялау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғандығы туралы хаттамалар жасау; экспортық бақылау жəне ли-цензиялау мəселелері бойынша сот үрдістеріне қатысу; шет мемлекеттермен жəне халықаралық ұйымдармен экспорттық бақылау саласындағы ынтымақтастықты жүзеге асыру бойынша іс-шараларды əзірлеу, Экспорттық бақылау мəселелері жөніндегі мемлекеттік комиссияның отырыстарын өткізу; заңнаманы қолдану тəжірибесін талдау жəне жалпылау.

Басқарма жұмысын ұйымдастыру жəне басқару, басқарма қызметкерлерінің міндеттері мен өкілеттілігін анықтау; басқармадағы құжаттардың орындалуын бақылауды жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары келесі мамандық бойынша: техникалық ғылымдар жəне технологиялар немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес немесе құқық

2. Химия жəне фармацевтика өнеркəсібі басқармасының сарапшы, С-5 санаты, 1 бірлікФункционалдық міндеттері: Фармацевтика, химия өнеркəсібіндегі дамудың мемлекеттік саясатының

негізгі бағыттарын əзірлеуге жəне келісуге қатысу, республика бойынша фармацевтика, химия өнеркəсібін дамытудың экономикалық жəне өндірістік көрсеткіштерін талдау. Мұрағатқа басқарманың құжаттарын уақытылы жəне дұрыс беру жұмысын ұйымдастыру. Индустриялық дамумəселелері бойынша нормативтік құқықтық актілердің қорытындыларын əзірлеуге жəне дайындауға қатысу; фармацевтика, химия өнеркəсібі мəселелері бойынша салалық (өңірлік) бағдарламалардың, іс-шаралар жоспарларының жəне басқа директивті құжаттардың жобаларын əзірлеуге жəне келісуге қатысу; Комитет жəне басқарма басшылығы айқындаған басқа да өкілеттіктерді жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары келесі мамандық бойынша: техникалық ғылымдар жəне технологиялар немесе жаратылыстану ғылымдары (химия, физика, экология, биология) саласында немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес.

III. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі Балық шаруа шылығы комитеті, 010000, Астана қаласы, Орынбор көшесі, 8, «Министрлік үйі» гимараты 13-кіреберіс, анықтама үшін телефон: 8 (7172) 74-27-13, факс: 74-27-05, бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

Балық ресурстарын қорғау жəне балық аулауды реттеу басқармасының сарапшысы (С-5)Функционалдық міндеттері: аумақтық бөлімшелердің жылдық есептерін қарау; балық шаруашылығы

саласындағы заңнаманы жетілдіріге байланысты нормативтік құқықтық актілердің жобасын əзірлеу жəне (не-месе) əзірлеуге қатысу; жойылып кету қаупi төнген жануарлар мен өсімдіктердің түрлерін (СИТЕС), олардың бөлiктерi мен туынды түрлерiн Қазақстан Республикасының аумағына шеттен əкелуге жəне аумағынан шетке шығаруға рұқсат беру үшін, бекіре балық түрлерінің уылдырығын ішкі жəне сыртқы нарықтарда сату үшін құжаттар дайындау; балық ресурстарын қорғау, өсімін молайту жəне пайдалану сұрақтары бойынша халықаралық ұйымдармен жəне мемлекеттермен жұмысты ұйымдастыру; ғылыми ұйымдармен берілген мəліметтерді жинақтау мен талдауды жүзеге асыру; балық ресурстарын пайдаланушылардың балық шаруашылығын дамыту жоспарын орындау бойынша есептердің мониторингін жүргізу;

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: ауылшаруашылық (өнеркəсіптік балық аулау жəне балық шаруашылығы), немесе жаратылыстану ғылымдары (биология, экология), немесе құқық (заңтану) саласында жоғары білім, Microsoft Offi ce бағдарламаларының стандартты пакетімен компьютерде жұмыс жасай білу.

IV. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Қазынашылық комитеті, 010000, Астана қаласы, Женіс данғылы, 11, анықтама үшін телефондар: (7172)718417 факс (7172) -71-75-79 бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

Ақпараттық технологиялар басқармасының сарапшысы (C-5, негізгі қызметкердің бала күтімі демалысында болу кезеңіне).

Функционалдық міндеттері: Серверлік құралдарын өндірістік, резервтік, сынақтарын ұйымдастыру мен жұмыстарды атқару; қазынашылықтың өндірістік жəне сынамақ жүйелерін əкімшілік ету; шарт талаптарының жүзеге асырылуын бақылау, қазынашылық Комитетімен жеткізушілерден тауар мен жұмыстарды алуды бағалау жəне талдау; қазынашылық жүйесіндегі қолданушыларды жүргізу, жаңа өкілеттіктерді ашу, қауіпсіздік ережелерін, қазынашылықтың ақпараттық жүйесіндегі қолданушылардың жұмыстарын талдау.

Жаңа технологиялар мен қазынашылықтың ақпараттық жүйесін енгізу. Автоматты басқару жүйесін əзірлеу жұмыстарына қатысу; қазынашылық бөлімшелерінің қызметкерлеріне жұмыс барысында туындаған сұрақтарға методикалық, консультациялық жəне тəжірибелік көмекті көрсету; НҚА қосымшасына өзгерістер жəне нұсқаулық материалдарын дайындау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары экономикалық немесе ақпараттық технологиялар саласында техникалық немесе білім; əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласында (экономика немесе менеджмент немесе есеп жəне аудит немесе қаржы) немесе техникалық ғылымдар жəне технологиялар саласында (автоматтандыру жəне басқару немесе ақпараттық жүйелер немесе есептеу техникасы жəне бағдарламалық қамтамасыз ету) немесе білім саласында (информатика немесе математика).

V. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі, 010000, Астана қ., Жеңіс даңғылы, 11, Министрліктер үйі, анықтама үшін телефондар: 8 (7172) 71-74-23 бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Қазынашылық комитетінің Ақмола, Ақтөбе об-лыстар бойынша қазынашылық департаменттерінің басшылары, С-О-1 санаты - (2 бірлік)

Функционалдық міндеттері: Қазынашылық департаментінің жəне оның аумақтық бөлімшелерінің қызметіне, сонымен қатар мемлекеттік бюджеттің орындалуына қызмет көрсету, республикалық жəне жергілікті бюджеттердің орындалуы жөніндегі операцияларды тіркеуді қамтамасыз ету жəне мемлекеттік мекемелердің ашылған шоттары бойынша операциялар жүргізуді қамтамасыз ету, мемлекеттік бюджеттің мақсатты пайдаланылуын алдын ала жəне ағымдағы бақылау, республикалық бюджеттің орындалуы жөніндегі бухгалтерлік есеп жəне есеп беруді іске асыру, қазынашылықтың біріктірілген ақпараттық жүйесінің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстар кешеніне жетекшілік жасау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары: экономикалық немесе заңгерлік; əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласында (экономика немесе менеджмент немесе есеп жəне аудит не-месе қаржы немесе мемлекеттік жəне жергілікті басқару) немесе құқық саласында (құқықтану). Қазақстан Республикасының бюджеттік, салық жəне банк саясатын, мемлекеттік басқарудың негізгі бағыттарын жəне Қазынашылықтың құқықтары мен функцияларын реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілерді білу. Республикалық бюджетті құру, сонымен қатар оның орындалуы; республикалық бюджет шығыстарын қаржыландыру тəртібі; ақпараттық жүйе мəселелерін білуі жөн

2.Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитетінің Қостанай, Солтүстік Қазақстан облыстық мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменттерінің басшылары, С-О-1 санаты - (2 бірлік)

Функционалдық міндеттері: Департаментке жалпы басшылық жасау жəне қызметін қамтамасыз ету; республикалық мемлекеттік мүлікті иелену, пайдалану жəне билік ету бойынша өз құзыреті шегінде өкілеттікті жүзеге асыру; қызметшілерді басқару бойынша жұмысты ұйымдастыру; өз құзыреті шегінде мемлекеттік мүлікті басқару саласында мемлекеттің саясатын жүзеге асыруды қамтамасыз ету.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары экономикалық немесе техникалық не-месе заңгерлік немесе ауылшаруашылық; əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласында (эко-номика немесе менеджмент немесе есеп жəне аудит немесе қаржы немесе мемлекеттік жəне жергілікті басқару немесе маркетинг немесе аймақтану) немесе техникалық ғылымдар жəне технологиялар саласында (автоматтандыру жəне басқару немесе ақпараттық жүйелер немесе есептеу техникасы жəне бағдарламалық қамтамасыз ету) немесе құқық саласында (құқықтану) немесе ауылшаруашылық ғылымдары саласында Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін (Жалпы бөлім), Қазақстан Республикасының Бюджет кодексін, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік мүлік туралы», «Акционерлік қоғамдар туралы», «Мемлекеттік сатып алу туралы», «Жауапкершілігі шектеулі жəне қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» Заңдарын білу. Жекешелендіру жəне мемлекеттік меншікті басқару саласындағы теориялық жəне практикалық білім.

VI. Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым минстрлігінің Білім жəне ғылым саласындағы бақылау комитеті, 010000, Астана қаласы, Орынбор көшесі, 8, 11-кіреберіс, тел.: 8 (717-2) 74-23-78, www.educontrol.gov.kz, бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Алматы, Атырау, Павлодар облыстарының Білім саласындағы бақылау департаментінің бас-шысы (С-О-1 санаты, 3 бірлік).

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары педагогикалық немесе заңгерлікФункционалдық міндеттері: Білім саласындағы бақылау департаментінің (бұдан əрі – департа-

мент) қызметіне басшылық етеді; департаментке жүктелген міндеттердің жəне өз функцияларын атқаруға жеке жауапты; білім саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалары мен нормативтік құқықтық актілерінің, мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарттарының орындалуын мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру; өңірлерде оқу-тəрбие процесінің сапасына мониторинг жəне талдау жасау жұмыстарын үйлестіру; білім сапасына мониторинг жəне талдау жүргізу негізінде оқытудың мазмұны мен технологиясын жетілдіру; білім сапасын сырттай бағалау рəсімдерін ұйымдастыру жəне өткізу; жергілікті атқарушы органдардың білім саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру заңдылығын бақылау; де-партамент құзыретіне жататын мемлекеттік жəне мақсатты бағдарламаларды іске асыру мəселесі бойынша жергілікті билік атқарушы органдарымен өзара байланысты қалыптастыру.

VII. Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі Ғылым комитеті, 010000, Астана қаласы, Орынбор көшесі, 8-үй, «Министрліктер үйі», 11-кіреберіс, байланыс телефон да ры: 8(7172)74-20-25, «Б» корпусындағы бос əкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды.

1. Халықаралық ынтымақтастық басқармасының сарапшысы (С-5) - 1 бірлік (негізгі қызметкердің бала күту демалысында болған мерзіміне).

Функционалдық міндеттері: Ғылым жəне ғылыми-техникалық қызмет бойынша халықаралық-құқықтық актілерді əзірлеу жəне оларды қол қойғанға дейін алып жүру; Қазақстан Республикасымен халықаралық ғылыми-техникалық ынтымақтастық шеңберінде міндеттерді орындауына мониторинг жүргізу; Ғылыми-техникалық қызмет саласындағы халықаралық шарттарды, келісімдерді, бағдарламаларды іске асыру бойынша ұсыныстарды əзірлеуге қатысу; Басқарманың қызметі бойынша есептерді жəне анықтамаларды əзірлеу; Шетел тілдерден мемлекеттік жəне орыс тілдерге, мемлекеттік жəне орыс тілдерден шетел тілдеріне құжаттарды жəне материалдарды аудару.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары заңгерлік немесе экономикалық немесе гуманитарлық.Мүмкіндігінше ғылыми дəрежесінің, шетелдік білімінің болуы қажет. Əкімшілік мемлекеттік қызметкерлерге арналған Үлгілік біліктілік талаптарға сəйкес нормативтік-құқықтық актілерді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының «Ғылым туралы» Заңын, «Қазақстанның-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауын білуі. Мүмкіндігінше мемлекеттік жəне функционалдық міндеттерді атқару үшін қажетті көлемде ағылшын немесе басқа шетел тілін білуі қажет.

2. Ғылыми зерттеулер жəне инновациялық қызмет басқармасының сарапшысы(С-5) - 2 бірлік (негізгі қызметкердің бала күту демалысында болған мерзіміне)

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік бюджет есебінен іске асырылатын іргелі жəне қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын əзірлеуді жəне оларды қалыптастыру, орындау жəне аяқтау сатыларында іске асырылуын жүзеге асыру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру; Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ғылыми жəне ғылыми-техникалық бағдарламаларға жəне жобаларға конкурстар өткізуді ұйымдастыру; Бюджеттік бағдарламалар əкімгерлері – салалық мемлекеттік органдардың, бағынысты ғылыми ұйымдар мен жоғары оқу орындарының мақсатты бағдарламалары мен жобаларын қалыптастыру бойынша жұмыстар жүргізу; Ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламалар мен жобаларды бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бойынша конкурстық құжаттаманы əзірлеу; Конкурстық құжаттамаға сəйкес бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберіндегі өтінімдерді қабылдап, оларды «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманың Ұлттық орталығы» АҚ-ға жолдау; Жоғарғы ғылыми-техникалық комиссиясының қарауына қаржыландыру көлемі, орындаушылары (қоса орындаушылары) қоса берілген Ұлттық ғылыми кеңестер шешімдерімен бірге ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларды іске асыруға өтінімдер бойынша материалдар əзірлеу;

Іргелі жəне қолданбалы зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларын іске асыруды сүйемелдеуді жəне орындалатын бағдарлама шеңберінде орындаушы ұйымдардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйымды анықтау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру; Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде орындалған, оның ішінде бюджеттік бағдарламалар əкімгерлерінің ғылыми зерттеулер жұмыстарының аралық жəне қорытынды есептерін қабылдау бойынша жұмыстарды іске асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары техникалық немесе жаратылыстану неме-се гуманитарлық немесе экономикалық. Əкімшілік мемлекеттік қызметкерлерге арналған Үлгілік біліктілік талаптарға сəйкес мүмкіндігінше ғылыми дəрежесінің болуы. Мүмкіндігінше ғылыми жəне ғылыми-техникалық салада жұмыс тəжірибесі болуы.

3. Ғылыми зерттеулер жəне инновациялық қызмет басқармасының сарапшысы (С-5) - 1 бірлік (негізгі қызметкердің бала күту демалысында болған мерзіміне)

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік бюджет есебінен іске асырылатын іргелі жəне қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын əзірлеуді жəне олардың қалыптастыру, орындау жəне аяқтау сатыларында іске асырылуын жүзеге асыру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру; «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманыңұлттық орталығы» АҚ-ның қызметі жөніндегі материалдар əзірлеу; Индустриалды-инновациялық даму, оның ішінде Үдемелі индустриалды-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасының шеңберіңдегі жұмыстарды жүзеге асыру; Үдемелі индустриалды-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылып жатқан салалық бағдарламалардың іске асырылуы жөніндегі ақпаратты əзірлеу; Ғылыми, ғылыми-техникалық қызметтің нəтижелерін коммерциализациялау бойынша ұсыныстар əзірлеу; Инновациялық қызметтің да-муына бағытталған ғылыми-зерттеу жəне тəжірибелік-конструкторлық жұмыстарды дамыту мен жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды енгізу жұмыстарын жүргізу; Инновациялық нəтижеге бағытталған университеттік ғылымға үйлестіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру; Инновациялық дамуға бағытталған гранттық жəне бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың аралық жəне қорытынды есептерін қабылдау бойынша жұмыстарды іске асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары техникалық немесе жаратылыстану неме-се гуманитарлық немесе экономикалық. Əкімшілік мемлекеттік қызметкерлерге арналған Үлгілік біліктілік талаптарға сəйкес мүмкіндігінше ғылыми дəрежесінің болуы. Мүмкіндігінше ғылыми жəне ғылыми-техникалық салада жұмыс тəжірибесінің болуы.

VIII. «Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі Экологиялық реттеу жəне бақылау комитетінің Атырау облысы бойынша экология департаменті» ММ, 060011, Қазақстан Республикасы, Атырау қаласы, Құлманов көшесі, 137-үй, тел. 8 (7122) 201186, факс 8 (7122) 212623, бос əкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Экологиялық реттеу бөлімінің басшысы (С-О-4)Функционалдық міндеттері: ҚР Президентінің актілерінің, ҚР Үкіметінің қаулыларын, ҚР Қоршаған

ортаны қорғау министрлігінің, облыс əкімінің жəне маслихатының бөлім міндетіне қатысты сұрақтармен, алқа қаулыларының жəне департамент басшысының бұйрықтарын бақылау жəне атқару. Мемлекеттік экологиялық сараптама өткізу, бөлім жұмысының жоспарын дайындау жəне орындау, штаттан тыс сарапшыларды құру, мемлекеттік экологиялық сараптаманың Сарапшылық Кеңесінің жұмысын ұйымдастыру. Департаменттің қоршаған ортаға эмиссияларға өз құзыреті шегінде рұқсат беру жұмысын ұйымдастыру. Бөлім жұмысының есебінің мəлімдемесін дайындау жəне құжаттамаларды қабылдау жəне беруді бақылау. Қарастыруға əкелінген құжаттарға келісімін беру немесе бермеу шешімін алу. Психологиялық тұрақтылық жəне ұжымда адамдар-мен жұмыс істей білу. Ұйымдастыру жəне жоспарлау қабілеттілігі, бағынышты мамандардың жұмысын қорыту жəне талдау. Коммуникабельдік, психологиялық сыйысушылық, үйірлік, білімдарлық. Азаматтарды қабылдау жұмысынан тəжірибесі болу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Техникалық ғылымдар жəне технологиялар, не-месе жаратылыстану ғылымдары (экология), немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (эконо-мика, қаржы) саласындағы жоғары білім; мемлекеттік жəне ресми тілдерін, MS Word, Exsel, Internet, E-mail бағдарламаларымен компьютерде жұмыс істей білу.

2. Əкімшілік-қаржылық, кадрлық, құқықпен қамтамасыз ету бөлімінің бас маманы (С-О-5) Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік тауарларды сатып алу, жұмыс жəне қызмет көрсету про-

цедураларының орындалуын қамтамасыз ету жəне электрондық құжат айналымына жауапты. Департамент бойынша штаттық кесте, бюджеттік өтінім, қаржыландыру жоспарын дайындау жəне оның сапалы жəне уақытында орындалуын қамтамасыз ету. Жылдық жоспардың өзгертілуіне байланысты министрліктен түскен анықтаманы негізге ала отырып, Департаменттің мемлекеттік сатып алу жоспарына өзгеріс енгізілуін қадағалау. Мемлекеттік тауарларды сатып алу, жұмыс жəне қызмет көрсету (бір дереккөзден сатып алу, ашық байқау өткізу жəне конкурс) жөніндегі қабылданған қорытынды хаттамаларды дер кезінде Веб-Сайтқа орналастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (экономика, қаржы, бухгалтерлік есеп), немесе құқық саласындағы жоғары білім; мемлекеттік жəне ресми тілдерін, MS Word, Exsel, Internet, E-mail бағдарламаларымен компьютерде жұмыс істей білу.

3. Мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімінің бас маманы (С-О-5, уақытша, негізгі қызметкердің бала күту бойынша демалыста болу кезеңіне)

Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудың қылмыстық жаза қолданылатын əрекет белгілері бар фактілері туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мəселелері бойынша басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке жəне немесе заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға, қызметтік ақпарат құпиялылығын сақтауға, қызметтік əдеп ережелерін сақтауға міндетті.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Техникалық ғылымдар жəне технологиялар, немесе жаратылыстану ғылымдары (экология), немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (экономика, қаржы), немесе құқық саласындағы жоғары білім; мемлекеттік жəне ресми тілдерін, MS Word, Exsel, Internet, E-mail бағдарламаларымен компьютерде жұмыс істей білу.

4. Мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімінің Мақат ауданы бойынша бас маманы (С-О-5) Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының

сақталуын бақылауды жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудың қылмыстық жаза қолданылатын əрекет белгілері бар фактілері туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мəселелері бойынша басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке жəне немесе заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға, қызметтік ақпарат құпиялылығын сақтауға, қызметтік əдеп ережелерін сақтауға міндетті.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Техникалық ғылымдар жəне технологиялар, немесе жаратылыстану ғылымдары (экология), немесе құқық саласындағы жоғары білім; мемлекеттік жəне ресми тілдерін, MS Word, Exsel, Internet, E-mail бағдарламаларымен компьютерде жұмыс істей білу.

5. Мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімінің Исатай, Құрманғазы аудандары бойынша бас маманы (С-О-5)

Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудың қылмыстық жаза қолданылатын əрекет белгілері бар фактілері туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мəселелері бойынша басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке жəне немесе заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға, қызметтік ақпарат құпиялылығын сақтауға, қызметтік əдеп ережелерін сақтауға міндетті.


6. Мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімінің Жылыой ауданы бойынша бас маманы (С-О-5)Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының

сақталуын бақылауды жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудың қылмыстық жаза қолданылатын əрекет белгілері бар фактілері туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мəселелері бойынша басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке жəне немесе заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға, қызметтік ақпарат құпиялылығын сақтауға, қызметтік əдеп ережелерін сақтауға міндетті.


IX. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаменті, 050001, Алматы қаласы, Панфилов көшесі, 84, 204 бөлме, анықтама телефоны: 8 (727) 264-58-73, факс: 8 (727) 271-66-39, e-mail: [email protected], бос мемлекеттік əкімшілік лауазымдарына орналасуға конкурс жариялайды:

1.Табиғи монополиялар жəне бағаларды реттеу бөлімінің басшысы, (С-О-4 санаты, 1 орын, № 02-04-1) Функционалдық міндеттері: Бөлімнің Департамент жəне бөлім туралы Ережелерге, Департаменттің

регламентіне сəйкес бөлім жұмысын ұйымдастырады. Қазақстан Республикасы заңнамасына сəйкес телекоммуникация жəне почта байланысы аясындағы саланы қоспағанда, табиғи монополиялар жəне реттелетін нарықтар салаларын реттеу жəне бақылау, сондай-ақ «Электр энергетикасы туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сəйкес энергия өндіруші жəне энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың қызметін бақылау жəне реттеу. Табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтерін (бағаларын, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шекті деңгейлерін, тарифтік сметаларын, оның ішінде салыстырмалы тал-дау əдісін қолдана отырып, сараланған жəне инвестициялық тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелерін) бекітуге берген өтінімідерін қарау. Табиғи монополиялар салаларын табиғи монополиялар субъектілері ұсынатын қызметтерді (тауарларды, жұмыстарды) осы салалар шеңберінде реттеліп көрсетілетінге жатқызу мəніне талдау. Реттелетiн нарықтарда баға белгiлеу тəртiбiне сəйкес бағаға сараптама жүргiзу, сондай-ақ олардың нəтижелері бойынша дəлелді қорытынды дайындайды. Реттелетін нарық субъектілерінің бағаларына мониторинг жүргізу. Реттелiп көрсетiлетiн коммуналдық қызметтердi есепке алу аспаптары жоқ тұтынушыларға реттелiп көрсетiлетiн коммуналдық қызметтер үшiн ақы мөлшерiн қарау. Табиғи монопо-лиялар субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларын (жобаларын) орындау, сондай-ақ реттелетін нарық субъектілерінің шекті бағаларында ескерілген, инвестициялық бағдарламалардың жəне (жобалардың) орын-далуы туралы ақпаратқа талдау жүргізу. Су шаруашылығы жүйелерi салаларындағы реттелiп көрсетiлетiн қызметтердi жеке тұлғалардың тұтыну көлемiнiң негiздеген шамасын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тəртiппен айқындау. Табиғи монополиялар субъектiлерiнiң реттеліп көрсетілетін қызметтерiнiң (тауарлардың, жұмыстардың) түрлерi бойынша кiрiстердi, шығындар мен қолданысқа енгізілген активтердi бөлек есепке алуды жүргiзу əдiстемесiн қарау. Табиғи монополия субъектісінің негізгі құралдарына қайта бағалауды жүргізуін қарау. Тарифтердi (бағаларды, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шектi деңгейлерiн бекiту кезiнде ескерiлетiн инвестициялық бағдарламаларды (жобаларды) қарау. Табиғи моно-полиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне арналған тарифтік сметалардың орындалуына бақылау жүргізу. Табиғи монополиялар субъектілерінің есепке алу саясатын қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің лимиттік шығындарын қарау. Табиғи монополия субъектiсiнiң тарифтiк сметасында көзделген амортизациялық аударым қаражаттарын пайдалану бағыттарын қарау. Табиғи монополиялар субъектілерін қайта ұйымдастыру жəне тарату туралы, табиғи монополиялар субъектілерінің мүлкін иеліктен айыру жəне мүлкімен өзге мəмілелерді жасасу жəне реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынғанда пайдаланылатын мүлікті табиғи монополиялар субъектілерінің жалға алуы туралы, табиғи монополиялар субъектілеріне өзге қызметті жүзеге асыруға келісім беру туралы қолдаухаттарды қарау. Бөлім құзыретінің шегінде табиғи монополиялар субъектілерінің қаржы – шаруашылық қызметін тексеруге қатысу. Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін өз құзыретінің шегінде заңнамада белгіленген тəртіппен қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтерін (бағаларын, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шекті деңгейлерін бекітуге берген өтінімдерін қарау кезінде жария тыңдауларға тиісті материалдар дайындау. Сот процестеріне тиісті мате-риалдар дайындау жəне қатысу. Бөлім функцияларына жататын мəселелер бойынша түсіндірмелер беруге қатысу. Департаменттің жұмыс жоспарын құру жұмысына қатысу. Қазақстан Республикасы заңнамасынан туындайтын өзге де міндеттер.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары экономика жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында білім. Жұмыс тəжірибесі келесі талаптардың біріне сəйкес келуі тиіс:

1) мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес салаларда жұмыс өтілі екі жыл-

дан кем емес;3) жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті

жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орын-дарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бой-ынша оқуды аяқтауы;

2. Табиғи монополиялар жəне бағаларды реттеу бөлімінің бас маманы, (С-О-5 санаты, 2 орын), (№ 02-05-2, № 02-05-3)

Функционалдық міндеттері: Табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтерін (бағаларын, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шекті деңгейлерін, тарифтік сметаларын, оның ішінде салыстырмалы

Бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс туралы хабарландыру


Оралхан ДƏУІТ,«Егемен Қазақстан».

Кейбір мəліметтерге қарағанда, Сырдария өзенінің бойын мекен еткен Бұхар бұғысы өткен ғасырдың 60-жылдары жойылып кет-кен көрінеді. 2000 жылы бұл аңдарды күтіп баптауға ҚР Білім жəне ғылым министрлігінің зоология институты белгілеген рацион бой-ынша жем-шөп, көкөністері қарастырылған. Сөйтіп, Сырдария өзені бойынан 2 гектар жер аумағында тұқымбақ орналастырыла-ды. Бұл, əрине, ескі шаһардың табиғатына көрік беруде.

«Сырдария-Түркістан» мемлекеттік

өңірлік табиғи саябағының екінші фили-алы – Сырдария. Елімізде кездесетін 100-ден астам балық түрлерінің 40 шақтысы осы жерде өсірілуде. 59901 гектар аумақты құрайтын Сырдария филиалы Қызыл кітапқа енген ақ амур, сазан, көксерке, қаяз сынды балықтардың мекеніне айналған. Сондай-ақ, Боралдай табиғи саябақтың ең əсем орындарының бірі. Мұнда соңғы кездері демалушылар саны артып отыр. Жалпы, өңірлік саябақта туризм саласының ала-тын орны ерекше. «Саябақта көрікті жер-лер өте көп. Сырдария өзенінің жағалауы мен Боралдай тау жотасында маусымдық экотуризмді дамытуға мүмкіншілік бар.

Бүгінгі таңда туристік соқпақтарды анықтау, паспорттарын бекіту жəне оларды абаттандыруға ұсыныстар беру жұмыстары жүргізілуде. Халыққа үгіт-насихат, яғни келген демалушылар арасында орманды өрттен сақтау, ағаш-бұталарды сындыр-мау, аң-құстарды қорғау туралы жария-лау жұмыстарына да қадамдар жасалуда. Табиғаттың бұрынғы қалпын сақтай отырып, демалушылардың сүйікті орнына айналдыру үшін – біздің басқарманың туризм рекреа-ция жəне экоағарту бөлімі қолдан келгеннің бəрін жасауда» дейді облыстық табиғи ре-сурстар жəне табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Мұхит Отаршиев.

Саябақта орман екпелерін отырғызуға жəне көгалдандыруға қажетті заңды жəне жеке тұлғаларға сату үшін көшеттер өсіретін 35,7 гектарды құрайтын 5 тұрақты жəне уақытша орман тұқымбақтары ұйымдастырылған. Қазіргі таңда бұл тұқымбақтарда 9 түрлі көшеттердің 1 млн. 700 мың данасы өсірілуде. Күзде 72 гектар көлемде мəдени екпелер отырғызу жос-парланып отыр. Аң, құстарды қорғауды қамтамасыз ету жəне табиғи саябақ аумағы мен оның күзет аймағындағы жануарлар дүниесі туралы заңнама талаптарын сақтау жөнінде рейдтер ұйымдастырып, тексеру-лер жүргізілуде. Сырдария қырғауылын, Қаратау арқарын сұғанақтықтан қорғау мақсатында арнайы топ құрылған. Жыл ба-сынан бері мемлекеттік инспекторлар тара-пынан сұғанақтықтың алдын алу мақсатында өңірлік саябақтың аумағында 111 рет, оның ішінде құқық қорғау органдарымен бірге 14 рет рейдтер жүргізіліп, заң бұзушылықтың 14 оқиғасы анықталды. Атап айтқанда, заңсыз ағаш кесудің 3 оқиғасы анықталды. Екі ор-ман тəртібін бұзушы азаматқа 34,6 мың теңге айыппұл салынып, жалпы табиғатқа келтірілген залалды өндіру жөнінде 3 азаматқа 12,1 мың теңгеге талап-арыз қойылып, өндірілді. Бұрынғы кезбен салыстырғанда қазіргі кезде өңірлік саябақта туристік жəне рекреациялық мақсатта демалу орындарын ұйымдастыруға барлық мүмкіншіліктер бар.

Оңтүстік Қазақстан облысы.

– Қазіргі таңда Жамбыл об-лысы бойынша экономикалық қылмысқа жəне сыйбайлас жемқорлыққа қарсы кү рес департаменті аймақта эко-номикалық қылмыстар мен сы байлас жемқорлыққа қар сы батыл күрес жүргізіп, бірқа-тар жемқор басшылардың «бетпердесін» сыпырып, олар-дың шын мəнінде кім екенін ха лыққа əшкерелеп беруде. Бұл жұмыс қалай жүргізілуде?

– Жамбыл облысының қаржы полициясы қызметкерлері 6 ай ішінде экономика саласында орын алған 246 қылмысты анықтады. Облыста арақ-шарап өнімдерін қолдан жасайтын 2 жасырын цех əшкереленіп, 3 778 мың жалған акциз маркалары мен спирт өнімі заңсыз айналымнан алынды. Сонымен қатар, ағымдағы жылғы наурыз айында қаржы полициясы департаментімен «Coca-Cola», «Sprite», «Fanta» сусындарын анти санитарлық жағдайда заңсыз жасайтын астыртын цехтың «қыз метіне» нүкте қойылып, 3 434 жасанды сусын құйылған бөтелкелер тəркіленді. Ойын бизнесі саласында 21 заңсыз ойын-сауық залдарының, оның ішінде 2 ас тыртын казиноның қызметі тоқ татылып, 3 рулетка, 3 покерлік үстел, 63 ойын авто-маттары, 13 терминал жəне 136 жүйелі блогтар «бизнестерін» тоқтатты.

Сонымен бірге, ағымдағы алты айда сыбайлас жемқорлық бойынша 115 қылмыстық іс тіркелді. Оның ішінде 13 па-рақорлық (10 пара беру, 2 пара алу жəне 1 парақорлыққа делдалдық жасау) фактілері бар. Мысалға, «Ақ бұлақ» мемлекеттік бағдар-ламасын жүзеге асыру кезінде сыбайлас жемқорлық сипатында жасалған 6 қылмыс анықталды. Айталық, ақпан айында Талас ауданы əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі коммуналдық мемлекеттік меке-месінің бастығына қатысты ҚР ҚК 307-бабының 2-бөлімі (қыз-мет өкілеттігін теріс пайдалану) бойынша қылмыстық іс қоз ғалды. Яғни, мекеме басшысы лауазым-ды тұлға бола тұрып, бел гілі бір адамдарға пайда мен артық-шылықтар беру мақсатымен Ойық ауылын сумен жабдықтау құрылыс жұмыстарының қалай атқарылғандығын тексермес-тен қабылдап, «Ауыз су» жə-не «Ақ бұлақ» мемлекеттік бағ дарламалары бойынша

бөлінген 81 миллион теңгеден астам бюджет қаржысын «СК Биік асулар» ЖШС-не атқа-рылмаған жұмыстар үшін ауда-рып жіберген. Талас аудандық сотының үкімімен «СК Биік асу-лар» ЖШС-нің банк шоттарына, жылжитын жəне жылжымай-тын мүліктеріне тыйым салын-ды. Сарыкемер ауылдық округі əкімінің міндетін атқарушы Д. Сумелидиге қатысты ҚР ҚК 177-бабы 3-бөлімінің «а», «б», «г» тармақтары (алаяқтық), 314 бабының 3-бөлімі (қызметтік жалғандық жасау), 235-бабының 2-бөлімі (ұйымдасқан қыл-мыстық топты немесе қыл-мыстық қа уым дастықты (қыл-мыстық ұйым ды) құру жəне оны басқару, қыл мыстық қо-ғамдастыққа қатысу) бойын-ша қылмыстық істер қозғады. Ауданның бас сəулетшісі А. Момынжановтан, Өзбекстан Республикасында туған Н.Жұ-баевтан, Сарыкемер ауылдық округі əкімі аппаратының бас маманы Д. Сумелидиден, К.Құ-ралбаевтан тұратын ұйым дасқан қылмыстық топты Байзақ ауданы Сарыкемер ауылдық округінің бұрынғы əкімі Я. Мұсаев бас-қарған. 2001-2010 жылдар аралығында олар азаматтардың сеніміне қиянат жасап, алдау арқылы жер телімін беру үшін барлығы 9 миллион теңгеден астам көлемдегі қаражатты иеле-ніп кеткен. Д.Сумелиди, өз кезе-гінде, Сарыкемер ауылдық округі əкімінің міндетін атқарушы деген уақытша қызметін жеке бас пайдасына пайдалану үшін, заңсыз шешімдерге қол қойып жəне оны бекіте отырып, орал-мандардан 100 мыңнан 200 мың теңгеге дейін пара алып, қылмыстық топ мүшелеріне бөліп беріп отырған. Байзақ аудандық сотының үкімімен Д. Сумелиди алаяқтық, қызметтік жалғандық жасау, ұйымдасқан қылмыстық топты немесе қыл-мыстық қауымдастықты құру жəне оны басқару, қылмыстық қоғамдастыққа қатысуы бойын-ша кінəлі деп танылып, дүние-мүлкі тəркіленіп, 8 жылға бас бостандығынан айырылды.

– Қаржы полициясының же-дел іздестіру іс-шараларының нə тижесінде парақорлық сипа -тындағы 13 дерек анықтал-ғанынан біздің хабарымыз бар.

– Иə, ағым дағы жылдың басынан депар тамент қыз -меткерлерімен қазақ-қырғыз

шекарасында мемлекетт ік қызметкерлердің қызметтік өкі-леттігін теріс пайдалану фак-тілерін анықтауға бағытталған белсенді жұмыс жүргізілді. Атап айтсам, «Қарасу» шекара ба-қылау жүк бекетінің бастығы А.Сəрсенбаев 2012 жылдың желтоқсан айында жəне 2013 жылдың қаңтарында азамат А.-дан шекара бақылау бекеті арқылы халық тұтынатын та-уарлар тиелген автокөлікті ҚР мемлекеттік шекарасынан шекаралық қарау сыз, кедергісіз өткізгені жəне қамқорлыққа алғаны үшін жалпы сомасы 236 000 теңге пара алған. Əскери соттың үкімімен А. Сəрсенбаев ҚР ҚК 311-бабының 2-бөлімімен (пара алу) бойынша кінəлі деп танылып, ҚР ҚК 55-бабына сəйкес (белгiлi бiр қылмыс үшiн көзделген жазадан гөрi неғұрлым жеңiл жаза қолдану) 4 миллион теңгеден астам айыппұл төледі. «Қарасу» кеден бекетінің 1 дəрежелі маманы Е. Байменов те лауазымды тұлға бола тұра 2013 жылдың 15-ші жəне 18-ші науры-зында азамат Т.-ның тауарларын еліміздің мемлекеттік шекара-сынан кедергісіз өткізгені жəне жалпы қамқорлығы үшін 30 000 теңгені пара ретінде жүйелі түрде алып отырған. Қордай аудандық сотының үкімімен Е. Байменов пара алу бойынша кінəлі деп та-нылып, шартты түрде 2 жылға бас бостандығынан айырыл-ды. «Қордай» кеден бекетінің 2-дəрежелі жетекші маманы А. Əділбаев та 2013 жылдың 7-ші, 10-шы жəне 17 сəуірінде азамат С.-дан ҚР мемлекеттік шекарасы-нан халық тұтынатын тауарларды шекаралық қараусыз, кедергісіз өткізгені жəне жалпы қамқорлығы үшін 21 000 теңгеден жүйелі түрде пара алып тұрған. Қордай аудандық сотының үкімімен А. Əділбаев кінəлі деп танылып, құқық қорғау органдарында жəне мемлекеттік қызметте 3 жыл мерзімге дейін қызметке орнала-су құқығынан айырылып, 3 жылға бас бостандығынан айырылды.

Наурыз айында Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орта лығының Жамбыл облыстық филиалының Меркі аудандық бөлімшесінің бастығы Е.Ах-тан бердиевтің үстінен сотқа дейінгі жеңілдетілген іс жүргізу хаттамасы бойынша ҚР ҚК-нің 311-бабы 1-бөлімімен (пара алу) қылмыстық іс қозғалды. Яғни, ол мемлекеттік қызметтер атқаруға

уəкілетті адамдарға теңестірілген тұлға бола тұрып, 2013 жылдың 20 наурызында азаматша М.-дан көтеріңкі зейнетақы төлеу үшін 60 000 теңге пара алған. Меркі аудандық сотының үкімімен Е. Ахтанбердиев кінəлі деп таны-лып, мемлекеттік қызметте 3 жыл мерзімге дейін орналасу құқығынан айырылып, шартты түрде 2 жылға бас бостандығынан айыруға сотталды.

– Иə, үлкен ұжым бас шы-ларының ой-өрісі мен аза-маттық ақыл-парасаты да ла уа зымдарына сай үлкен болғанға не жетсін. Бірақ, өкі-нішке қарай, олар ел сенім артқан лауазымды басшы бола тұра арзымайтын тиын-тебен үшін неше түрлі айла-тəсілдерге барып, сол пасық əрекеттері арқылы мемлекет қаржысына қол сұғып, тіп-ті, жемқорлыққа өзіне бағы-нышты қызметкерлерін де ерік сіз мəжбүрлеуге баруда...

– Дана халқымыз «Ұрлық түбі – қорлық» демеп пе еді. Ондайлардың бар екені де, отаған сайын арам шөп сияқты қаптап шыға беретіні де рас. Бірақ «бір секірдім– құтылдым, екі секірдім – құтылдым, үшінші рет секірдім – тұтылдым» де-гендей, кез-келген жемқор мен кез-келген парақор, ол мейлі басшы болсын, мейлі қосшы бол-сын, бірде болмаса бірде қаржы полициясы қызметкерлерінің құрығына түсетіні анық. Түсіп те жатыр. Өйткені, өркениетті құқық тық қатынастардың сы-бай лас жемқорлықпен жəне оның көріністерімен бір арнада тоғыспайтындығы белгілі.

Бүгінде біз облыстағы бизнес ассоциацияларымен, «Альянс» жəне «Атамекен» қоғамдық ұй-ым дарымен, өңіріміздің бас-қа да бірқатар ірі кəсіпкерлік құрылымдарының өкілдерімен тұрақты түрде кездесулер өткі-зіп, олардың сыбайластық пен жемқорлыққа қатысты ой-пікір-лерін біліп тұрамыз. Бұл кезде-сулер, өз кезегінде, бізге кімнің кім екенін ашып беруде.

Əңгімелескен Көсемəлі СƏТТІБАЙҰЛЫ,


Жамбыл облысы.

Жемқорлық-індет, жою-міндет

Бір секіреді – ќўтылады, екі секіреді – ќўтылады, їшінші рет... сґз жоќ тўтылады

Жамбыл облысы бойынша экономикалық қылмысқа жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес департаментінің бастығы, қаржы полициясының полковнигі Мақсұт НƏЛІБАЕВПЕН əңгіме

Бўхар бўєысы

Оңтүстік Қазақстан облыстық табиғи ресурстар жəне табиғат пайдала-нуды реттеу басқармасына қарасты «Сырдария-Түркістан» мемлекеттік өңірлік табиғи саябағы Қызыл кітапқа енген өсімдіктер мен жануарлар-ды сақтап, табиғи байлықтарымызды дұрыс пайдалануға бағытталған. Өңірлік саябақтың жалпы көлемі 119 978 гектарды құрайды. Осындағы Түркістан филиалында Бұхар бұғылары өсірілуде. Елбасымыз Н.Назар баев Түркістан қаласының 1500 жылдық мерейтойына сыйға тартқан сегіз бұғының саны қазіргі таңда 50-ден асыпты.

Талбесік

27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz8талдау əдісін қолдана отырып, сараланған жəне инвестициялық тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелерін) бекітуге берген өтінімідерін қарау. Табиғи монополиялар салаларын табиғи монополиялар субъектілері ұсынатын қызметтерді (тауарларды, жұмыстарды) осы салалар шеңберінде реттеліп көрсетілетінге жатқызу мəніне талдау. Реттелетiн нарықтарда баға белгiлеу тəртiбiне сəйкес бағаларға сараптама жүргiзу, сондай-ақ олардың нəтижелері бойынша дəлелді қорытынды дайындайды. Реттелетін нарық субъектілерінің бағаларына мониторинг жүргізу. Реттелiп көрсетiлетiн коммуналдық қызметтердi есепке алу аспаптары жоқ тұтынушыларға реттелiп көрсетiлетiн коммуналдық қызметтер үшiн ақы мөлшерiн қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларын (жобаларын) орындау, сондай – ақ реттелетін нарық субъектілерінің шекті бағаларында ескерілген, инвестициялық бағдарламалардың жəне (жобалардың) орындалуы туралы ақпаратқа талдау жүргізу. Су шаруашылығы жүйелерi салаларындағы реттелiп көрсетiлетiн қызметтердi жеке тұлғалардың тұтыну көлемiнiң негiзделген шамасын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тəртiппен айқындау. Табиғи монополиялар субъектiлерiнiң реттеліп көрсетілетін қызметтердiң (тауарлардың, жұмыстардың) түрлерi бойынша кiрiстердi, шығындар мен қолданысқа енгізілген активтердi бөлек есепке алуды жүргiзу əдiстемесiн қарау. Табиғи монополиялар субъектісінің негізгі құралдарына қайта бағалауды қарау. Тарифтердi (бағаларды, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шектi деңгейлерiн бекiту кезiнде ескерiлетiн инвестициялық бағдарламаларды (жобаларды) қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне арналған тарифтік сметалардың орындалуына бақылау жүргізу. Табиғи монополиялар субъектілерінің есепке алу саясатын қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің лимиттік шығындарын қарау. Табиғи монополия субъектiсiнiң тарифтiк сметасында көзделген амортизациялық аударым қаражаттарын пайдалану бағыттарын қарау. Табиғи монополиялар субъектілерін қайта ұйымдастыру жəне тарату туралы, табиғи монополиялар субъектілерінің мүлкін иеліктен айыру жəне мүлкімен өзге мəмілелерді жасасу жəне реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынғанда пайдаланылатын мүлікті табиғи монополиялар субъектілерінің жалға алуы туралы, табиғи монополиялар субъектілеріне өзге қызметті жүзеге асыруға келісім беру туралы қолдаухаттарды қарау. Бөлім құзыретінің шегінде табиғи монополиялар субъектілерінің қаржы – шаруашылық қызметін тексеруге қатысу. Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін өз құзыретінің шегінде заңнамада белгіленген тəртіппен қарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтерін (бағаларын, алымдар мөлшерлемелерін) немесе олардың шекті деңгейлерін бекітуге берген өтінімдерін қарау кезінде жария тыңдауларға тиісті материалдар дайындау. Сот процестеріне тиісті материалдар дайындау жəне қатысу. Бөлім функцияларына жататын мəселелер бойынша түсіндірмелер беруге қатысу. Қазақстан Республикасы заңнамасынан туындайтын өзге де міндеттер.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары экономика жəне бизнес не-месе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында білім. Экономика жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында орта білімнен кейін білімі барларға рұқсат етіледі. Мемлекеттік қызметте бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы функционалдық міндеттеріне сəйкес салаларда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі болған жағдайда экономика жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында орта білімнен кейін білімі барларға рұқсат етіледі.

3. Талдау жəне ұйымдастыру жұмысы бөлімінің бас маманы, (С-О-5 санаты, 1 орын, № 05-05-2)

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік əкімшілік қызметшілердің біліктілігін артты-ру бойынша; мемлекеттік əкімшілік қызметшілерді аттестаттаудан өткізу бойынша; істер но-менклатурасын құру бойынша жұмыстарды жүргізу. Мемлекеттік əкімшілік қызметшілердің «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Репсубликасы Заңдарында белгіленген шектеулерді сақтауын бақылау. «Кадрларды есепке алудың автоматтандырылған жүйесі» бағдарламасында жұмысты жүзеге асыру. Мемлекеттік жəне еңбек тəртібін күшейту бойынша шаралар əзірлеу. Еңбек шарттарын жəне жеке құрам бойынша құжаттарды ресімдеу. Мемлекеттік əкімшілік қызметшілердің табыстары туралы декларацияла-рын уақытылы тапсыру бойынша жұмыс жүргізу. Жеке құрам, демалыстар, іссапарлар туралы бұйрықтарды ресімдеуді жүзеге асыру. Бос мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға орналасу үшін хабарландыру жəне конкурстық құжаттарды дайындау. Мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға ор-наласу үшін конкурсты ұйымдастыру жұмысына қатысу. Жұмыс уақытына табельдік есеп жүргізу. Қызметкерлердің демалыс кестелерін дайындау жұмысын ұйымдастыру, олардың орындалуын бақылау. Тиісті мемлекеттік органдарға мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға үміткер азаматтар-ды арнайы тексеру туралы сауалдарды жолдау. Мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға біліктілік талаптарын əзірлеуге қатысу. Əскери есепке алуды жүзеге асыру. Қазақстан Республикасы заңнамасынан туындайтын өзге де міндеттер.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары құқық немесе экономика жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында білім. Құқық немесе экономи-ка жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында орта білімнен кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі. Мемлекеттік қызметте бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы функционалдық міндеттеріне сəйкес салаларда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі болған жағдайда құқық жəне экономика жəне бизнес немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында орта білімнен кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Қызылорда облы-сы бойынша департаменті, 120014, Қызылорда қаласы, Жақаев көшесі 71, каб.2, анықтама телефоны: 8(7242) 262293, e-mail: [email protected] бос мемлекеттік əкімшілік лауазымына орналасуға конкурс жариялайды:

1. Техникалық реттеу бөлімінің бас маманы (негізгі қызметкер бала күту демалысынан шыққанға дейін уақытша), «С-О-5» санаты, 1 бірлік, № 05-03.

Функционалдық міндеттері: 1.Белгіленген тəртіппен:1) табиғи монополия субъектілерінің: нормативтік техникалық ысыраптарын; шикізат, материал, отын, энергия шығыстарының техникалық жəне технологиялық норма-

ларын; персоналының нормативтік санын бекітуге ұсынған табиғи монополия субъектілерінің өтінімдерін қарайды;

2) жарғылық капиталына мемлекеттің қатысуымен заңды тұлғалар болып табылатын табиғи монополиялар субъектілерінің жəне олармен аффилиирленген тұлғалардың: штат кестелерін; əкімшілік персоналының басшы қызметкерлеріне еңбекақы төлеудің шекті деңгейін келісу үшін табиғи монополия субъектілерінің ұсынған өтінімдерін қарайды;

3) табиғи монополиялар субъектілерінің негізгі құралдары құнының өсуіне алып келмейтін ағымдағы жəне күрделі жөндеулер жəне басқа да жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарына бағытталған шығындардың жылдық сметасын келісу үшін ұсынған табиғи монополия субъектілерінің өтінімдерін қарайды;

4) Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасына сəйкес жеке жəне заңды тұлғалардың лицензияны жəне (немесе) лицензияға қосымшаны беру жөніндегі өтініштерін қарайды (лицензиаттармен ұсынылатын ақпараттарды жинау,талдау,өңдеу);

5) табиғи монополиялар субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларын (жобаларын) бекітуге ұсынған өтінімдерін қарайды.

2.Арнайы машықтар: мемлекеттік тілді білу, компьютерде Word, Excel бағдарламаларымен жұмыс істеу құпталады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғарғы техникалық (мұнай-газ өндірісі, көлік, көлік техникасы жəне технологиясы, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс жəне коммуналдық, ауыл шаруашылығы) немесе экономикалық немесе заңгерлік. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда, орта техникалық (мұнай-газ өндірісі, көлік, көлік техникасы жəне технологиясы, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс жəне коммуналдық шаруашылығы) немесе орта экономикалық немесе орта заңгерлік білімге рұқсат беріледі.

Қазақстан Республикасының Конституциясын, «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарын, «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламенті жəне оның депутаттарының мəртебесі туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңдарын, «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы», «Лицензиялау туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарын, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясын, «Табиғи монополиялар жəне реттелетін нарықтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін білуі.

Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Қарағанды об-лысы бойынша департаменті, 100008, Қарағанды қаласы, Костенко к-сі, 6 каб.43, анықтама телефондары: 8(721) 241-18-27, e-mail: [email protected] бос мемлекеттік əкімшілік лауа-зымына орналасуға конкурс жариялайды:

1. Заңнаманың сақталуын бақылау жəне талап қою жұмысы бөлімінің бас маманы (С-О-5 санаты, 1 бірлік, № 3-1-1).

Функционалдық міндеттері: Департамент құзыретіне кіретін мəселелер бойынша, табиғи монополиялар, реттелетін нарықтар субъектілерін жəне мемлекеттік монополияға жатқызылған салада өз қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік кəсіпорындарды реттеу жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ұсыныстар енгізу. Құқықтық мəселелерді қарау кезінде Департамент мүдделерін сотта, басқа да органдарда білгіленген тəртіппен білдіру. Табиғи моно-полиялар жəне реттелетін нарықтар субъектілерін тексеруге қатысу. Əкімшілік құқық бұзушылық жасалғаны туралы хаттамалар жасау, əкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша құжаттардың жобаларын дайындау. Əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы деректердің жəне олар жасаған тұлғалардың орталықтандырылған банкін жүргізу. «Монополистер қызметі мониторингі электрондық жүйесінің» АЖ-ға деректер енгізу. Агенттік Веб-сайтына орналастыруға ақпарат дайындау жəне жолдау Азаматтардың, заңды тұлғалардың өтінішщтерін қарау

Конкурсқа қатысушыға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе заң саласында кем дегенде екі жыл жұмыс өтілі болған жағдайда орта білімнен кейінгі заңгерлік білімге рұқсат етіледі. Компьютерде Word. Excel бағдарламаларымен жұмыс істей білу.

2. Табиғи монополияларды жəне бағаларды реттеу бөлімінің бас маманы, (негізгі қызметкердің бала күтіміне байланысты жалақысы сақталмайтын демалыста болу кезеңіне) (С-О-5 санаты, 1 бірлік, № 2-1-2).

Функционалдық міндеттері: Тіркелімді əзірлеу жəне жүргізу. Табиғи монополия субъектілерінің мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөліміне енгізілген табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттеу. Табиғи монополия субъектілерінің көрсететін қызметтерінің табиғи монополия саласына сараптама жүргізу. Табиғи монополиялар ұсынатын қызметтерді осы қызметтер саласының шеңберінде реттелетіндерге жатызу мəніне табиғи монополиялар салаларына талдау жүргізу. Шығындарды қалыптастырудың ерекше тəртібіне сəйкес табиғи монополия субъектілерін бақылауды жүзеге асыру. Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттейтін шешім жобаларын дайындау. Табиғи монополия субъектілерінің тариф жəне тарифтік смета жобаларына сараптама жүргізу, Агенттік табыс еткен темір жол көлігі, электр жəне жылу энергетикасы, мұнайды, мұнай өнімдерін жəне газды, тасымалдау, азаматтық авиация саласындағы тауар нарықтарында үстем жағдайға ие нарық субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, қызмететріне) жəне Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген номенклатура бойынша тауарларға бағалардың алдағы көтерілетіні туралы хабарла-маларды қарау, олар бойынша дəлелді қорытынды дайындау. Табиғи монополия субъектілерінің штаттық кестелерін, əкімшілік персоналының басшы қызметкерлерінің еңбек ақысының шекті деңгейін келісу. Тіркелімге енгізілген табиғи монополия субъектілерінің өтініштерін қарау кезінде жария тыңдаулар ұйымдастыру жəне өткізу. Табиғи монополия субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларының тиімділігін бағалау мониторингін жүргізу. Бөлімнің қызметіне қатысты жұмыс регламентіне сəйкес «Монополистер қызметінің мониторингі бойынша электрондық мəліметтер қоры» АЖ-ға деректер енгізу. Азаматтар мен заңды тұлғалардың өтініштерін қарау.

Конкурс қатысушыға қойылатын талаптар: Жоғары экономикалық білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе экономикалық саласда кем дегенде екі жыл жұмыс өтілі болған жағдайда орта білімнен кейінгі экономикалық білімге рұқсат етіледі. Компьютерде Word. Excel бағдарламаларымен жұмыс істей білу.

X. «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық қызметке ақы төлеу комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» ММ-сі, 010000, Астана қаласы, Д. Қонаев көшесі, 12/1, анықтама үшін телефондары: (8 7172) 68-96-65, 68-99-76 бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне ақы төлеу бөлімінің бас маманы (С-О-5), 2 бірлік.

Функционалдық міндеттері: Медициналық қызметті жеткізушілермен келісім жасауға қатысу; көрсетілген медициналық қызметтер үшін орындалған жұмыстар актілерін қалыптастыру; шығындардың экономикалық баптары бойынша ұсынылған шығыстарды бағалау жəне медициналық ұйымдарға экономикалық шара қолдану; медициналық қызметтерді берушілер шартты міндеттемелерін орындаулары бойынша есептемені қалыптастыру; тегін медициналық көмектің кепілді көлемін жоспарлау тиімділігін талдау жəне бағалау; тегін медициналық көмектің кепілді көлемі бойынша бюджетті уақтылы меңгеруді болжау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласындағы жоғары білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласындағы ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне ақы төлеу бөлімінің бас маманы (С-О-5), 1 бірлік.

Функционалдық міндеттері: Департаменттің «Мемлекеттік қызмет туралы», «Қазақстан Республикасының еңбек кодексі» Заңдарының ережелерін іске асыруға байланысты қызметін жүзеге асыру; Мемлекеттік қызметті дамыту жəне жетілдіру бойынша ұсыныстарды өңдеуге қатысу; Бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурстық кандидатураларын өткізуге ұйымдастыру; еңбек тəртібін, кəсіби жəне қызметтік этика нормаларын сақтаулуын бақылау; кадрлар бойынша іс жүргізу, оның ішінде «Е-қызмет» персоналды басқару ақпараттық жүйесі арқылы; Департаменттің кадр жұмысы боыйнша есептерді уақтылы тапсыру; мемлекеттік қызметшілердің қайта даярлау жəне біліктілігін арттыру курстарына жіберу; марапаттау материалдарын əзірлеу; персоналды басқару стратегиясын іске асыру; Департаменттің кадрлар құрамын қалыптастыру жəне конкурс негізінде іріктеуді ұйымдастыру; Департаментте кəсіби бейімделуге жағдай жасау жəне тəлімгерлікті ұйымдастыру; Департаменттің кадр қажеттілігін талдау жəне жоспарлау, оның ішінде мамандықтар жəне біліктіктер бойынша.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес, құқық (құқықтану) саласындағы жоғары білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес, құқық (құқықтану) саласындағы ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық қызметке ақы төлеу комитетінің Алматы қаласы бойынша департаменті, 050016, Алматы қаласы, Мəметова көшесі 3, анықтама үшін телефондары: 8 (7272) 73-28-61, 73-23-81, бос əкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

3. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін бақылау бөлімінің бас маманы (С-О-5), 4 бірлік.

Функционалдық міндеттері: тегін медициналық көмектің кепілдік көлемінің көлем ақауларының құрлымын талдау, тегін медициналық көмектің кепілдік көлемі кезіндегі медициналық қызмет көрсетудің көлемдерінің методологиялық сараптамаларын жетілдіру, медициналық қызмет көрсету сапасының бағалау индикаторларын жəне санақ көрсеткіштерін мониторинг жасау арқылы медициналық ұйымдардың іс-əрекеттерінің түпкі нəтиже бағалау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: əлеуметтік қамтамасыз ету (медицина) «емдеу ісі» немесе «педиатрия» жəне денсаулық сақтау салаларындағы жоғары білім. 1 жылдан аса мемлекеттік қызмет өтілі немесе аталған дəрежедегі нақты қызметінің функционалдық бағытына сəйкес келетін салаларда 2 жылдан аса жұмыс өтілі болған жағдайда, денсаулық сақтау жəне əлеуметтік қамтамасыз ету (медицина) «емдеу ісі» салаларындағы ортадан жоғары білім рұқсат етіледі.

IX. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Солтүстік Қазақстан облысының ішкі істер департаменті, 150010, Петропавл қаласы, Алматинская көшесі, 55, анықтама телефоны 61-26-61, факс (7152) 33-18-42, əкімшілік мемлекеттік бос лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды:

1. ІІД Құжаттамалық қамтамасыз ету бөлімінің басшысына (С-О-4).Функционалдық міндеттері: құрылымдық жəне аумақтық бөліністердің кеңселеріне

ұйымдастырушылық-əдістемелік басшылықты қамтамасыз ету, азаматтардың ұсыныстары, арыздары мен шағымдарын уақтылы қарауды бақылау, бастыққа арызданатын азаматтардың қабылдауын ұйымдастыру, сəйкес есептік құжаттаманы жүргізу. Құпия іс жүргізуді ұйымдастыру, сондай-ақ құрылымдық жəне аумақтық бөліністерде осы бағыт бойынша бақылауды жүзеге асыру, құжат айналымының талдауын, құжаттармен жұмыс істеуіне бақылауды жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: білім саласында жоғары, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

2. ІІД Мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімінің басшысы – ІІД бастығының баспасөз хатшысына(С-О-4).

Функционалдық міндеттері: облыстық аппараттың бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара əрекеттесуі жəне мемлекеттік тілді енгізу бойынша жұмысты үйлестіруді жүзеге асыру. Бұқаралық ақпарат құралдарының редакцияларында жəне басқа да ведомстволарда, бөліністің құзыретіне жататын мəселелер бойынша ұйымдарда СҚО ІІД өкілінің міндеттерін орындау. Бөліністер əзірлейтін немесе орыс тілінен қазақ тіліне аударылған құжаттардың мəтіндеріне сараптама жасау жəне түзетулер енгізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: гуманитарлық ғылым саласында жоғары, немесе құқық саласында, немесе əлеуметтік ғылым саласында, экономика жəне бизнес (журналистика); аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

3. ІІД заң бөлімінің басшысына (С-О-4).Функционалдық міндеттері: бастыққа бұрыштама қоюға ұсынылатын актілердің жобаларын

заңнаманың талаптарына сəйкес келуін тексеру. Заңды құқықтары мен мүдделерін қорғау бой-ынша сот отырыстарына құрылымдық бөліністер өкілдерінің қатысуын қамтамасыз етеді, талап арыздарды ұсыну жəне қарастыру бойынша жұмыстың жағдайын талдайды, аппаратта құқықтық жұмыс өткізуді жүзеге асырады. ІІД жəне қарамағындағы ішкі істер органдарымен жасалатын келісім-шарттарды, шаруашылық келісім-шарттарды, келісім-шарттық міндеттемелерді орында-уын есепке алуды əзірлеуге қатысады, талап қою жұмысын жүзеге асырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: құқық саласында жоғары (заңтану, не-месе құқық қорғау қызметі, немесе халықаралық құқық), аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

4. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімі баспасөз қызметі тобының бас маманы-на (С-О-5).

Функционалдық міндеттері: ішкі істер органдарының қызметі туралыақпараттық жəне аналитикалық материалдар дайындау жəне олардың облыстық жəне республикалық бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануын ұйымдастыру, күн сайынғы электрондық бұқаралық ақпарат құралдары, ақпарат агенттіктері, мемлекеттік органдар сайттары, басшылар блогының мониторингін жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында, немесе немесе əлеуметтік ғылым саласында, эконо-мика жəне бизнес (журналистика). Құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі) ортадан кейінгі білім рұқсат етіледі; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

5. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімі тілдер жөніндегі тобының бас маманына (С-О-5).Функционалдық міндеттері: тіл саясатының негізгі бағыттарын қалыптастыру бойынша

ұсыныстарды əзірлеуге қатысады. ІІД бөліністері əзірлейтін немесе орыс тілінен қазақ тіліне аударылған құжаттардың мəтіндеріне сараптама жасайды жəне түзету енгізеді.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында. Білім саласында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі) ортадан кейінгі білім рұқсат етіледі; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

6. ІІД Қаржымен қамтамасыз ету басқармасының (орталықтандырылған бухгалте-рия) бухгалтерлік есеп жəне есеп беру бөлімі есептеу тобының жетекші маманына (С-О-6).

Функционалдық міндеттері: Есептілікті құру үшін бухгалтерлік құжаттамамен жұмыс істеу, құжаттардың уақытында жəне дұрыс ресімделуіне бақылау жүргізу. Активтердің, құны жоғары емес жəне тез төзетін мүліктің жəне басқа да құндылықтардың сақталуына бақылау жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылым саласында, эко-номика жəне бизнес, немесе құқық саласында жоғары білім немесе сервис саласында ортадан кейінгі білім, экономика жəне басқару саласында (экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит (салалар бойынша), немесе құқық (құқықтану, немесе құқық қорғау қызметі) саласында ортадан кейінгі білім; көрсетілген лауазымның мамандануы салаларында қарым-қатынастарды реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

7. ІІД Қаржымен қамтамасыз ету басқармасы жоспарлау жəне қаржыландыру тобының жетекші маманына (С-О-6).

Функционалдық міндеттері: Есепті құру үшін бухгалтерлік құжаттаманы өңдеу, құжаттардың уақытында жəне дұрыс ресімделуіне бақылау жүргізу. Активтердің, аз құнды жəне тез тозатын мүліктің жəне басқа да материалдық құндылықтардың сақталуына бақылауды жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылым саласында, эко-номика жəне бизнес, немесе құқық саласында жоғары білім немесе сервис саласында ортадан кейінгі білім, экономика жəне басқару саласында (экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит (салалар бойынша), немесе құқық (құқықтану, неме-се құқық қорғау қызметі) саласында ортадан кейінгі білім; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

8. ІІД ішкі бақылау тобының жетекші маманына (С-О-6).Функционалдық міндеттері: əр түрлі меншік түрлерін сақтауды қамтамасыз ету шарт-

тарын сақтауды тексеру, ақша қаражаттары мен материалдық құндылықтарды ұрлау мен жетіспеушілігінің алдын алу жəне анықтау, қаржы-шаруашылық қызметте осы жəне басқа да теріс көріністерді тудыратын себептер мен жағдайларды жою бойынша ұсыныстар əзірлеу. Қолданыстағы заңнаманың сақталуын, ақша қаражатын мақсатты жəне тиімді пайдалану-ды қамтамасыз етуді бақылайды. Бухгалтерлік есепке алуда шаруашылық операциялардың ресімделуінің дұрыстығын жəне уақтылығын, қаржы-шаруашылық қызметінің нəтижелері ту-ралы есептің нақтылығын анықтау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: əлеуметтік ғылым саласында жоғары, экономика жəне бизнес, немесе сервис облысында ортадан кейінгі білім, экономика жəне басқару саласында экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит салаларында (сала бойынша); аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

9. ІІД Ақпараттық-аналитикалық орталығы кеңсесінің жетекші маманына (негізгі қызметкердің болмауы кезеңіне, С-О-6).

Функционалдық міндеттері: Кіріс жəне шығыс хат-хабар бойынша жұмысты жүргізу. Бұйрықтармен жұмысы үшін жауапкершілік, құпия жəне құпия емес бұйрықтарды уақытында тіркеу жəне тапсыру. Істерді мұрағатқа беру үшін дайындау жəне тапсыру. Номенклатуралық істерді əзірлеуге, олардың дұрыс ресімдеуіне бақылауды жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында жоғары, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында, немесе əлеуметтік ғылым, экономика жəне бизнес саласында, немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында жоғары білім, немесе ортадан кейінгі білім саласында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту, немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі), немесе сервис, экономика жəне басқару саласында (іс жүргізу жəне мұрағат жүргізу (салалар бойынша), экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит салаларында (сала бойынша), немесе электроэнергетика саласында, немесе машина жасау технологиялары саласында, немесе көлікті құрамалау, пайдалану саласында; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

10. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімі баспасөз қызметі тобының жетекші ма-манына (С-О-6, 2 бірлік).

Функционалдық міндеттері: Халықты құқықтық тəрбиелеу, құқық бұзушылықтардың алдын алу, ІІО қызметін насихаттау мəселелері бойынша бұқаралық ақпарат құралдары редак-цияларымен, республикалық газеттер, журналдар, телеарналардың меншікті тілшілерімен өзара əрекеттестікті қамтамасыз етуді жүзеге асырады. Электрондық бұқаралық ақпарат құралдары, мемлекеттік органдардың ақпарат агенттіктері сайттарының, басшылар блогтарының күн сайынғы мониторингін жүргізуді жүзеге асырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: гуманитарлық ғылым саласында жоғары, немесе құқық саласында, немесе əлеуметтік ғылым саласында, экономика жəне бизнес (журналистика); немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі); аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

11. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімі тілдер жөніндегі тобының жетекші мама-нына (С-О-6, 2 бірлік).

Функционалдық міндеттері: Аппарат қызметкерлері арасында мемлекеттік тілді оқытуды ұйымдастыруды жүзеге асырады. Мемлекеттік тілді дамыту топтарының қызметкерлерімен байланыс орнатады. Оқытушылардың сабақтарды өткізуін бақылайды, сондай-ақ олармен тығыз қарым-қатынас жасайды. Мемлекеттік тілдің дамыуын, іс жүргізуді тексереді жəне мекеме қызметкерлеріне əдістемелік көмек көрсетеді. Бұқаралық ақпарат құралдарына жариялау үшін материалдар мен мақалалар дайындайды.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында. Білім саласында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі) ортадан кейінгі білім рұқсат етіледі; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

12.ІІД заң бөлімінің жетекші маманына (С-О-6, 3 бірлік). Функционалдық міндеттері: Заңды құқықтар мен мүдделерді қорғау бойынша сот отырыста-

рына қатысады, талап арыздарды кері шақыртуға, апелляциялық шағымдарға қарсылықтар дай-ындайды. Талап қою жұмысын жүзеге асырады, құқықтық жаппай білім беруді, ҚР қолданыстағы заңнамасын насихаттау мен түсіндіру жұмыстарын жүзеге асырады. Іс жүргізуді жүзеге асырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: құқық саласында жоғары (заңтану, не-месе құқық қорғау қызметі, немесе халықаралық құқық), немесе құқық саласында орта білімнен кейін; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

13. ІІД Тылдық қамтамасыз ету басқармасы мемлекеттік сатып алу тобының жетекші маманына (С-О-6).

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік сатып алу бойынша құжаттарды уақытында дай-ындайды. Номенклатураны жəне бір жылға арналған сатып алу мөлшерін жоспарлайды. Облыстың ІІБ бөліністерінің бухгалтерлерінен мемлекеттік сатып алу бойынша есептерді жинап, жалпы-лауды жүзеге асырады. Конкурс жеңімпаздарының келісім-шарттардың міндеттемелерін орын-дауын бақылайды. Облыстың ІІД бөліністерінде мемлекеттік сатып алу бойынша жұмыстарды инспекциялайды. Орталық бухгалтериямен, басқа да мүдделі қызметтермен бірлесіп, келесі қаржы жылына арналған тауарлар, жұмыстар жəне қызметтердің қажеттіліктерін дайындайды.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында жоғары, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында, немесе əлеуметтік ғылым, экономика жəне бизнес саласында, немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында жоғары білім, немесе ортадан кейінгі білім саласында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту, немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі), немесе сервис, экономика жəне басқару саласында (іс жүргізу жəне мұрағат жүргізу (салалар бойынша), экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит салаларында (сала бойынша), немесе электроэнергетика саласында, немесе машина жасау технологиялары саласында, немесе көлікті құрамалау, пайдалану саласында; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

14. ІІД Тылдық қамтамасыз ету басқармасы ғимараттарды жəне құрылыстарды пай-далану тобының жетекші маманына (С-О-4).

Функционалдық міндеттері: Орталық бухгалтериямен бірлесіп жеткізушілермен коммуналдық қызметтерге келісім-шарттар жасау. Жылыту желілерін, жылуды пайдаланушы жəне ғимараттар мен құрылыстардың қазандық жабдықтарын жылыту маусымына уақытында дайындау. Ғимараттар мен құрылыстарды жылыту маусымына дайындау бойынша есептерді жүзеге асыру, жинау жəне жалпылау. Ғимараттар мен құрылыстарды салу жəне жөндеу жөніндегі жұмысты, қызмет көрсететін жұмысшылардың жұмысын бақылау, шаруашылық тауарлар мен тауарлық-материалдық құндылықтарды бөлу мен беруді жүзеге асырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: техникалық ғылым жəне технологиялық саласында жоғары, құрылыс саласында орта білімнен кейін жəне коммунналдық шаруашылық немесе (ғимараттармен құрылыстарды салу жəне жөндеу); аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

15.ІІД Тылдық қамтамасыз ету басқармасы кеңсесінің жетекші маманына (негізгі қызметкердің болмауы кезеңіне, С-О-6).

Функционалдық міндеттері: Кіріс жəне шығыс хат-хабар бойынша жұмысты жүргізу. Бұйрықтармен жұмысы үшін жауапкершілік, құпия жəне құпия емес бұйрықтарды уақытында тіркеу жəне тапсыру. Істерді мұрағатқа беру үшін дайындау жəне тапсыру. Номенклатуралық істерді əзірлеуге, олардың дұрыс ресімдеуіне бақылауды жүзеге асыру.


16. Петропавл қаласы ІІБ көші-қон полициясы бөлімінің жетекші маманына (С-R-5).Функционалдық міндеттері: азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеуді жүзеге асыру; азамат-

тарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарау; азаматтарды құжаттандыру жəне мəселелері бойынша есептер жəне талдау ақпараттарын дайындау; бұқаралық ақпарат құралдарында түсіндірме жұмыстарын жүргізу, іс жүргізу, анықтама даярлау жəне өзге де азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері анықтамалық ақпараттық аналитикалық материалдар дайындау. Компьютерде жұмыс істей білуі. Мемлекеттік тілді білу.


17. Петропавл қаласы ІІБ қаржымен қамтамасыз ету бөлімінің жетекші маманына (С-R-5).Функционалдық міндеттері: Есеп беру үшін бухгалтерлік құжаттаманы өңдеу, құжаттардың

уақтылы жəне дұрыс ресімделуіне бақылауды жүзеге асыру.Активтердің, аз құнды жəне тез тоза-тын мүліктің жəне басқа да материалдық құндылықтардың сақталуына бақылауды жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: əлеуметтік ғылым саласында жоғары, экономика жəне бизнес, немесе сервис облысында ортадан кейінгі білім, экономика жəне басқару саласында экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит салаларында (сала бойынша); аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес айтылған лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

18. Петропавл қаласы ІІБ мемлекеттік тіл жəне ақпарат тобының жетекші маманы(С-R-5).

Функционалдық міндеттері: аппарат қызметкерлері арасында мемлекеттік тілді оқытуды ұйымдастыруды жүзеге асырады. Мемлекеттік тілді дамыту тобының қызметкерлерімен бай-ланыс орнатады. Оқытушылардың сабақтарды өткізуін бақылайды, сондай-ақ олармен тығыз қарым-қатынас орнатады. Мемлекеттік тілді дамытуды, іс жүргізуді тексеруді жүзеге асырады жəне мекеме қызметкерлеріне əдістемелік көмек көрсетеді. Бұқаралық ақпарат құралдарына жа-риялау үшін материалдар мен мақалалар дайындайды.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында жоғары, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында, немесе ортадан кейінгі білім сала-сында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту, немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі), немесе сервис, экономика жəне басқару саласында (іс жүргізу жəне мұрағат жүргізу (салалар бойынша), аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

19. Петропавл қаласы ІІБ заң тобының жетекші маманына (С-R-5).Функционалдық міндеттері: Заңды құқықтар мен мүдделерді қорғау бойынша сот отырыста-

рына қатысады, талап арыздарды кері шақыртуға, апелляциялық шағымдарға қарсылықтар дай-ындайды. Талап қою жұмысын жүзеге асырады, құқықтық жаппай білім беруді, ҚР қолданыстағы заңнамасын насихаттау мен түсіндіру жұмыстарын жүзеге асырады. Іс жүргізуді жүзеге асырады.


20. Есіл ауданы ішкі істер бөлімі кеңсесінің жетекші маманына (С–R-5).Функционалдық міндеттері: Кіріс жəне шығыс хат-хабар бойынша жұмысты жүргізу.

Бұйрықтармен жұмысқа жауапты, құжаттаманы мақсаты бойынша уақытында тіркеу жəне тап-сыру. Істерді мұрағатқа беру үшін дайындау жəне тапсыру. Номенклатуралық істерді əзірлеуге, олардың дұрыс ресімделуіне бақылауды жүзеге асыру.


21. Жамбыл ауданы ішкі істер бөлімі кеңсесінің жетекші маманына (С–R-5).Функционалдық міндеттері: Кіріс жəне шығыс хат-хабар бойынша жұмысты жүргізу.


Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білім саласында жоғары, немесе гуманитарлық ғылым саласында, немесе құқық саласында, немесе əлеуметтік ғылым, экономика жəне бизнес саласында, немесе техникалық ғылым жəне технологиялар саласында жоғары білім, немесе ортадан кейінгі білім саласында (мектепке дейінгі тəрбие жəне оқыту, немесе бастауыш білім немесе негізгі орта білім), немесе құқық саласында (құқықтану немесе құқық қорғау қызметі), немесе сервис, экономика жəне басқару саласында (іс жүргізу жəне мұрағат жүргізу (салалар бойынша), экономика (салалар бойынша), немесе қаржы (салалар бойынша), немесе есеп жəне аудит салаларында (сала бойынша), немесе электроэнергетика саласында, немесе машина жасау

технологиялары саласында, немесе көлікті құрамалау, пайдалану саласында; аталған лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес көрсетілген лауазымның қарым-қатынастарын реттейтін заңды жəне нормативтік-құқықтық актілерін білу.

22. Қызылжар ауданы ішкі істер бөлімі кеңсесінің жетекші маманына (С–R-5).Функционалдық міндеттері: Кіріс жəне шығыс хат-хабар бойынша жұмысты жүргізу.



23. Уəлиханов ауданы ІІБ көші-қон полициясы тобының жетекші маманы (негізгі қызметкердің болмауы кезеңіне, С-R-5).

Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасының азаматтарын құжаттандыруды жүзеге асыру; орындарға шығып, азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша заңнаманың сақталуына тексеріс жүргізу, азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша азаматтардың арыздары мен шағымдарын қарау, аудандық (қалалық) ішкі істер органдарының азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу аясындағы жұмысына ұйымдастырушылық-бақылау функцияларын жүзеге асыру, құжаттандыру жəне тіркеуге ұсынылатын азаматтардың құжаттарын қарау, анықтамалық жəне азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша өзге де ақпараттық талдау материалдарын дайындау;азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша бұқаралық ақпарат құралдарында түсіндіру жұмыстарын дайындау; азаматтарды құжаттандыру жəне тіркеу мəселелері бойынша талдау ақпараттары мен есептерді дайындау, бөлімде іс жүргізу.


Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Батыс Қазақстан облысының Ішкі істер департаменті, 090000, Орал қаласы, Пугачев көшесі, 45, анықтама үшін телефондар 8 (7112) 98-41-42, 98-42-79 бос əкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды:

1.ІІД бастығының кеңесшісіне (С-0-4).Функционалдықміндеттері: ІІД басшылығына ішкі істер органдарының қызметін

ұйымдастыруда практикалық көмек береді. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары (құқық: юриспруденция, құқыққорғау

қызметі, халықаралық құқық), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, ІІО қатарындағы практикалық қызмет өтілі 25 жылдан, соның ішінде басшылық лауазымдарда практикалық еңбек өтілі 20 жылдан кемемес, ІІО-ларында жедел қызметте, тергеу бөліністерінде тəжірибелік жұмыс өтілі болуы тиіс, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу.

2. ІІД Құжаттамалық қамтамасыз ету бөлімінің басшысына (С-О-4).Функционалдық міндеттері: Құжаттамалық қамтамасыз ету бөлімінің қызметін

ұйымдастыру, Ішкі істер департаментінің барлық құжат айналымын қадағалау. Жеке сұрақтары бойынша ІІД бастығының азаматтар мен қызметкерлерді қабылдауын ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары (құқық: юриспруденция, құқыққорғау қызметі; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: мемлекеттік жəне жергілікті басқару, мұрағаттану, құжаттану жəне құжаттамалық қамтамасыз ету; қызмет көрсету: əлеуметтік жұмыс, кітапханалық іс), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, ІІО қатарындағы практикалық қызмет өтілі 20 жылдан кем емес, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу, іс жүргізумен байланысты саладағы еңбек өтілінің болғаны құптарлық.

3. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімінің басшысына – ІІД бастығының баспасөз-хатшысына (С-О-4).

Функционалдық міндеттері: БҚО ІІД-нің бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара қарым-қатынас жасасуын қамтамасыз ету.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары (құқық: юриспруденция, халықаралық құқық, құқыққорғау қызметі; білім: қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілі мен əдебиеті, өнер: операторлық өнер; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: əлеуметтану, саясаттану, журналис-тика, қоғаммен байланыс, халықаралық журналистика.), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, журналистика саласында тəжірибелік жұмыс өтілі болуы, компьютерде жұмыс істей білу.

4. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімінің жетекші маманына (баспасөз қызметі бойынша, С-О-6).

Функционалдық міндеттері: ІІД-нің бұқаралық ақпарат құралдарымен байланысын ор-наластыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық: юриспруденция, халықаралық құқық, құқық қорғау қызметі жəне білім: қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілі мен əдебиеті, өнер: операторлық өнер; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: əлеуметтану, саясаттану, журналистика, қоғаммен байланыс, халықаралық журналистика.), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу.

5. ІІД мемлекеттік тіл жəне ақпарат бөлімінің жетекші маманына (мемлекеттік тілді дамыту жұмысы бойынша, С-О-6).

Функционалдық міндеттері: ІІД бойынша мемлекеттік тілді дамыту жұмыстарын ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық: юриспруденция, халықаралық құқық, құқыққорғау қызметі жəне білім: қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілі мен əдебиеті, қазақ тілді емес мектептердегі қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілді емес мектептердегі орыс тілі мен əдебиеті; гуманитарлық ғылымдар: аударма ісі.), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу.

6. ІІД заң тобының жетекші маманына (С-О-6).Функционалдық міндеттері: Департаменттің қызметіндегі заңдылықтың сақталуын жəне

оның құқықтық мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық:

юриспруденция, құқыққорғау қызметі, халықаралық құқық),Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу.

7. ІІД медициналық тобының жетекші маманы – дəрігеріне (С-О-6).Функционалдық міндеттері: санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау жұмысын бақылау. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары (денсаулық сақтау жəне əлеуметтік

қамту (медицина), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу.

8. ІІД құжаттамалық қамтамасыз ету бөлімінің жетекші маманына (С-О-6, 3 бірлік).Функционалдық міндеттері: ІІД-нің құжат айналымын жүргізу. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық:

юриспруденция, құқыққорғау қызметі; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: мемлекеттік жəне жергілікті басқару, мұрағаттану, құжаттану жəне құжаттамалық қамтамасыз ету; қызмет көрсету: əлеуметтік жұмыс, кітапханалық іс), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу, іс жүргізумен байланысты саладағы еңбек өтілінің болғаны құптарлық.

9. ІІД Тылдық қамтамасыз ету басқармасы мемлекеттік сатып алу жөніндегі тобының жетекші маманына (С-О-6).

Функционалдық міндеттері: ІІД-нің мемлекеттік сатып алу бойынша жұмыстарын жүргізу.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық:

юриспруденция, құқыққорғау қызметі; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: экономика, менеджмент, мемлекеттік жəне жергілікті басқару, маркетинг, еңбекті ұйымдастыру жəне қалыпқа келтіру; жаратылыстану ғылымдары: механика; техникалық ғылымдар жəне технология: автоматтанды-ру жəне басқару, машинажасау, көлік, көлік техникасы жəне технология, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс, көлік құрылысы.), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу.

10. ІІД Тылдық қамтамасыз ету басқармасы ғимараттар мен құрылыстарды пайдалану тобының жетекші маманына (С-О-6).

Функционалдық міндеттері: ІІД-нің тауарлық-материалдық құндылықтарының жұмсалуын бақылау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық: юриспруденция, құқыққорғау қызметі; əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: экономика, менеджмент, мемлекеттік жəне жергілікті басқару, маркетинг, еңбекті ұйымдастыру жəне қалыпқа келтіру; жаратылыстану ғылымдары: механика; техникалық ғылымдар жəне технология: автоматтанды-ру жəне басқару, машинажасау, көлік, көлік техникасы жəне технология, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс, көлік құрылысы.),ҚазақстанРеспубликасыныңЗаңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу.

11. Қаржымен қамтамасыз ету басқармасының бухгалтерлік есеп жəне есеп беру бөлімінің (орталықтандырылған бухгалтерия) жетекші маманына (С-О-6, 3 бірлік).

Функционалдық міндеттері: ІІД-нің бухгалтерлік есептерін жүргізу.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (əлеуметтік

ғылымдар жəне бизнес: экономика, есеп жəне аудит, қаржы, статистика), ҚазақстанРеспубликасыныңЗаңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, бухгалтерлікесепті, анализдіжəнеаудиттіигеру, мемлекеттік тілді білу.

12. Қаржымен қамтамасыз ету басқармасының бухгалтерлік есеп жəне есеп беру бөлімінің (орталықтандырылған бухгалтерия) жетекші маманына (негізгі қызметкердің бала күтімі демалысы кезінде, С-О-6, 2 бірлік).

Функционалдық міндеттері: ІІД-нің бухгалтерлік есептерін жүргізу.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (əлеуметтік

ғылымдар жəне бизнес: экономика, есеп жəне аудит, қаржы, статистика), ҚазақстанРеспубликасыныңЗаңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, бухгалтерлікесепті, анализдіжəнеаудиттіигеру, мемлекеттік тілді білу.

13. Орал қаласының Ішкі істер басқармасы заң тобының жетекші маманына (С-R-5).Функционалдық міндеттері: департаменттің қызметіндегі заңдылықтың сақталуын

қамтамасыз ету.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық:

юриспруденция, құқыққорғау қызметі, халықаралық құқық),Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу.

14. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімі мемлекеттік тіл жəне ақпарат тобының жетекші маманына (мемлекеттік тілді дамыту бағыты бойынша,(С-R-5).

Функционалдық міндеттері: бөлімде мемлекеттік тілді дамыту жұмыстарын ұйымдастыру.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (құқық:

юриспруденция, халықаралық құқық, құқыққорғау қызметі жəне білім: қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілі мен əдебиеті, қазақ тілді емес мектептердегі қазақ тілі мен əдебиеті, орыс тілді емес мектептердегі орыс тілі мен əдебиеті; гуманитарлық ғылымдар: аударма ісі.), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу.

15. Сырым, Жəнібек, Тасқала, Казталов ауданының ішкі істер бөлімі қаржымен қамтамасыз ету тобының жетекші маманы- жетекші бухгалтеріне (С-R-5, 4 бірлік).

Функционалдық міндеттері: Бөлімнің қаржылық жəне іс-қағаздар жүргізу қызметін ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта білім (əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: экономика, есепжəне аудит, қаржы, статистика), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, бухгалтерлік есепті, анализді жəне аудитті игеру, мемлекеттік тілді білу, іс жүргізумен байланысты саладағы еңбек өтілінің болғаны құптарлық.

16. Теректі ауданының ішкі істер бөлімі қаржымен қамтамасыз ету тобының жетекші маманы- жетекші бухгалтеріне (негізгі қызметкердің бала күтімі демалысы кезінде, С-R-5).

Функционалдық міндеттері: Бөлімнің қаржылық жəне іс-қағаздар жүргізу қызметін ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта білім (əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес: экономика, есепжəне аудит, қаржы, статистика), Қазақстан Республикасының Заңдарын білу, компьютерде жұмыс істей білу, бухгалтерлік есепті, анализді жəне аудитті игеру, мемлекеттік тілді білу, іс жүргізумен байланысты саладағы еңбек өтілінің болғаны құптарлық.

17. Теректі ауданы ішкі істер бөлімі Ақжайық полиция бөлімі кеңсесінің жетекші ма-манына (негізгі қызметкердің бала күтімі демалысы кезінде, С-R-5).

Функционалдық міндеттері: кіріс жəне шығыс хат-хабарларды тіркеу, жалпы іс жүргізуді бақылау, ұйымдастыру, іс қағаздардың толықтай тапсырылуын тексеру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары немесе арнаулы орта (əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес, гуманитарлық ғылымдар, білім, құқық, ауыл шаруашылық ғылымдары, техникалық ғылымдар жəне технология). Компьютерде жұмыс істей білу, мемлекеттік тілді білу, іс жүргізумен байланысты саладағы еңбек өтілі болуы құптарлық.

XII. Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі Құрылыс жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті, 010000, Астана қаласы, Есілдің сол жағалауы, Орынбор көшесі, 8-үй, «Министрліктер үйі» ғимараты, 10-кіреберіс, анықтама үшін теле-фон: (87172) 74-27-10, е-mail: [email protected], бос мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға қатысуға конкурс жариялайды:

1.Жобалық жұмыстар басқармасының бас сарапшысы, санаты С-4, уақытша, 2014 жылғы 14 мамырға дейін негізгі қызметкердің бала күтімі бойынша демалысы кезінде.

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік инвестициялар есебінен толық немесе ішінара қаржыланатын жəне Комитет бекітетін құрылыс объектілері мен кешендерінің техникалық-экономикалық негіздемелері мен жобаларын қарауға қатысу, жобалау барысын бақылауды жүзеге асыру, техникалық-экономикалық негіздемелер мен жобаларға мемлекеттік сараптама жүргізу мəселелері бойынша əдіснамалық көмек, ақпараттық жəне консультативтік қолдау көрсетуді, жобалық құжаттаманың сапасына жəне жобалау ұйымдарының қызметіне монито-ринг жүргізуді ұйымдастыру. Жобалау саласында нормативтік-құқықтық актілер, нормативтік-техникалық құжаттарды əзірлеуге, келісуге қатысу. Үлгі жобаларын əзірлеу, бекіту жəне мүдделі мемлекеттік органдарға тапсыруды ұйымдастыру; Үлгі жобалау құжаттамаларының қорын əзірлеу мен енгізуге қатысу жəне ұйымдастыру, үлгі жобаларды əзірлеу бойынша мемлекеттік сатып алу (қызмет) жұмыстарын жүргізу, бюджеттік өтінімдерді, министрліктің стратегиялық, операциялық жоспарларының тиісті бөлімдерін дайындауды ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құры-лыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Экономика; «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңдарын, Салық кодексін, Бюджет кодексін білу; дербес компьютермен жұмыс істей білуі.

2.Сумен жабдықтау жəне су бұру басқармасының бас сарапшысы, санаты С-4. Функционалдық міндеттері: Сумен жабдықтау мен су бұру жүйелерін дамыту бойынша

бюджеттік инвестициялық жобаларды жоспарлау, ауыз сумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын аса маңызды топтық жəне оқшау сумен жабдықтау жүйелерінен ауыз су беру жөніндегі қызметтердің құнын субсидиялау. Жергілікті атқарушы органдармен нысаналы транс-ферттер бойынша келісімдер жобасын дайындау. Бюджеттік инвестициялық жобалардың жəне бюджеттік инвестициялардың іске асырылуын бағалау жəне мониторинг жүргізу. Жергілікті атқарушы органдардың бюджеттік инвестициялық жобаларына талдау жəне олардың одан əрі іске асырылуына, сондай-ақ, сумен жабдықтау жəне су бұру инженерлік желілер мен су бұру құрылғыларының жай-күйі бөлігінде коммуналдық қызметті дамыту бойынша жергілікті атқарушы органдардың қызметіне мониторинг жəне талдау жүргізу. Елді мекендерді сумен жабдықтау жəне су бұру саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің инвестициялық жо-баларын келісуге, жетекшілік ететін салада əдіснамалық қамтамасыз етуге қатысу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Жылу энергетикасы немесе Электр энергетикасы немесе Су ресурстары жəне суды пайдалану немесе Кадастр немесе Бағалау немесе Мұнайгаз ісі немесе Экономика немесе Заңгер немесе Халықаралық құқық немесе Мемлекеттік жəне жергілікті басқару; «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңдарын, Су кодексін білуі; дербес компьютермен жұмыс істей білуі.

3. Техникалық реттеу жəне нормалау басқармасының бас сарапшысы санаты С-4. Функционалдық міндеттері: Сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласындағы

нормативтік-техникалық құжаттарды əзірлеу бөлігінде республикалық бюджеттік бағдарламалар барысындағы бюджеттік өтінімдерді жəне тақырыптық жоспарларды қалыптастыру; техникалық реттеу жүйелерін реформалау, еуропалық нормалар мен стандарттарға сəйкестендірілген нормативтік-техникалық құжаттар мəселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді əзірлеуге; жаңа құрылыс нормаларын, еуропалық нормаларға сəйкестендіру бойынша жұмыстар үшін құрылыс саласында кадрларды дайындау жəне біліктіліктерін арттыру жұмыстарын ұйымдастыру; Қазақстан Республикасының техникалық регламенттері жобаларының, сондай-ақ ЕурАзЭҚ жəне Кеден одағы шеңберінде əзірленудегі жобаларды қарау жəне əзірлеуге қатысу; жобалық жəне техникалық шешімдерді, жобалауға арналған арнайы техникалық тəртіптерді, сонадай ұйымдар стандарттарының жобаларын қарау; Комитеттің Ғылыми-техникалық кеңесінде қарау үшін нормативтік-техникалық құжаттарды бекіту бойынша материалдар дайындау; техникалық кеңестер, семинарлар мен конференциялар, дөңгелек үстелдер өткізуді ұйымдастыру жəне қатысу; Қазақстан Республикасы аумағындағы жаңа құрылыс нормаларын, ұқсас еврокодтарды қолдануда ақпараттар дайындау жəне мониторинг жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс немесе сəулет немесе құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе стандарттау, сертификаттау жəне метрология немесе Жылу энергетикасы немесе электр энергетикасы немесе су ресурстары жəне суды пайдалану немесе Экономика немесе қаржы немесе Заңтану немесе көлік құрылысы немесе көлік, көлік техникасы жəне технологиялары; «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңдарын білу, функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті өзге де міндетті білімінің болуы. Дербес компьютермен жұмыс істей білуі.

4. Қаржы, бухгалтерлік есеп жəне есептілік басқармасының бас сарапшысы, санаты С-4, уақытша, 2014 жылғы 29 қыркүйекке дейін негізгі қызметкердің бала күтімі бойын-ша демалысы кезінде.

Функционалдық міндеттері: Комитеттің бюджеттік бағдарламалары бойынша тауарларды, жұмыстарды жəне қызметтерді мемлекеттік сатып алу рəсімдерін орындауды қамтамасыз ету; тауарларды, жұмыстарды жəне қызметтерді мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру бойынша жұмыстар ұйымдастыру; Комитет жəне оның аумақтық органдары бойынша тауарларды, жұмыстарды жəне қызметтерді мемлекеттік сатып алу жоспарын қалыптастыру; Комитеттің əкімшілік ететін бағдарламалары бойынша тауарларды, жұмыстарды жəне қызметтерді мемлекеттік сатып алу рəсімдерін өткізуді ұйымдастыру; Мемлекеттік сатып алу шарттарының орындалмауы немесе тиісінше орындалмауымен байланысты жағдайларды жою бойынша ұсыныстарды Комитет басшылығына əзірлеу; Басқарманың құзіретіне кіретін мəселелер бойынша құрылымдық бөлімшелерге əдіснамалық қолдау көрсету; Басқармаға жүктелген өзге де міндеттерді өз құзіреті шегінде жүзеге асырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Қар-жы немесе Есеп жəне аудит немесе Экономика немесе Мемлекеттік жəне жергілікті басқару; «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңдарын, Салық кодексін, Бюджет кодексін білу; Қаржы саласында қаржыландырудың жəне бюджеттік рəсімдердің қазынашылық нысандарында жұмыс дағдысының болуы. Қазіргі заманғы компьютерлік бағдарламалармен (Word, Excel, Outlook) жұмыс істей білуі.

5. Тұрғын үй құрылысы басқармасының сарапшысы, санаты С-5. Функционалдық міндеттері: «Қолжетімді тұрғын үй-2020» бағдарламасы шеңберінде

бюджеттік қаражатты игеруге мониторинг жүргізу, «Жұмыспен қамту 2020» бағдарламасының үшінші бағытын іске асыру, «Қолжетімді тұрғын үй-2020», «Жұмыспен қамту 2020», «Бір сала-лы қалаларды дамыту» бағдарламалары шеңберінде іске асырылатын жобалардың тізілімдерін қалыптастыру. Үлестік құрылыс бөлігінде Қазақстан Республикасының министрліктері мен ведомстволары əзірлеген нормативтік-техникалық жəне əдістемелік құжаттардың жобала-рын қарауға қатысу; ақпараттар жинау жəне жүргізілген мониторингтердің қорытындыларын жинақтау, талдамалық ақпарат дайындау; Министрлік, Комитет жəне Басқарма ұйымдастыратын семинарларды, кеңестерді, конференциялар мен басқа іс-шараларды өткізуді дайындауға қатысу. Заңнамада белгіленген тəртіпте жəне мерзім ішінде азаматтардың өтініштеріне жауап дайындау, қоғамдық бірліктердің, кəсіпорындардың сұрау салулары мен хаттарын қарау. Мемлекеттік ор-гандармен хат алмасуды жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Көлік құрылысы немесе Көлік, көлік техникасы жəне технологиялары немесе Экономика немесе Қаржы немесе Кадастр немесе Бағалау немесе Заңтану немесе Мемлекеттік жəне жергілікті басқару; «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңдарын, Салық кодексін, Бюджет кодексін білу. Нормативтік-құқықтық актілерді əзірлеу бойынша жұмыс дағдысының болуы жəне бюджеттік өтінімдерді жасай білуі. Компьютермен жұмыс істей білуі.

«Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі Құрылыс жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің Алматы облысы бойынша мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылау жəне лицензиялау департаменті» ММ, 040000, Талдықорған қ., Шевченко көшесі, 131, анықтама телефондары: 8 (7282) 27 35 48, 27 35 49, мемлекеттік əкімшілік бос лауазымдарға конкурс жариялайды:

1. Кадр жəне əкімшілік-құқықтық жұмыстар бөлімінің басшысы (С-О-4, 1 бірлік)Функционалдық міндеттері: Бөлімнің жұмысына жалпы басшылық жасау. Қол қоюға

ұсынылған құқықтық сипаттағы құжаттар жобаларының, оның ішінде бұйрықтардың, құқықтық сипаттағы шешімдер мен өзге де құжаттардың заңнамалық талаптарға сəйкестігіне бақылауды қамтамасыз ету; мемлекеттік қызметке өтумен байланысты кешенді жұмыстарды қамтамасыз ету; əкімшілік бос орындарға конкурстар өткізу мен ұйымдастыру жəне департаментті білікті маман-дармен қамтамасыз ету; мемлекеттік қызметкерлерді аттестаттау, мемлекеттік қызметке өтумен байланысты шектеулердің сақталуын бақылау, қызметкерлерді оқытуды, олардың біліктілігін арт-тыру мен қайта даярлауды ұйымдастыру; Басшылықтың тапсырмасы бойынша ішкі бақылау функ-цияларын жүзеге асыру, əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы іс қозғалған кезде материалдардың дұрыс жəне сапалы рəсімдеуін бақылау, лицензиялау материалдарын қарау кезінде қолданыстағы заңнаманы сақтау, уəкілетті органда тексеру жүргізу туралы актілерді уақтылы тіркеу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Заңтану.Жұмыс өтілі келесі талаптардың біріне сəйкес келуі тиіс: 1) мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс

өтілі екі жылдан кем емес;3) жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Респуб лика-

сының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы;

4) ғылыми дəрежесінің болуы.Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан

Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» Заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясын білуі. Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдерінің болуы.

2. Лицензиялау жəне аттестаттау бөлімінің бас маманы (С-О-5, 1 бірлік)Функционалдық міндеттері: Лицензия алу үшін лицензиаттар ұсынған құжаттар мен

материалдарды қарау, заңда белгіленген лицензияланатын жұмыс түрлерінің тізіміне сəйкес ведомствоға бағынысты аумақтардың сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі саласында лицензиялауды жүзеге асыру, белгіленген үлгі бойынша қатаң есептілік бланкілерінде лицензия-ланатын құжаттарды (лицензиялар жəне оған қосымшалар) рəсімдеу. Сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметінде субъектілерге берілетін лицензияларға мониторинг жүргізу, оларды есепке алу мен тіркеу, лицензиаттардың лицензиялау ережелері мен нормаларын сақтауын бақылау, лицензиялау нормалары мен ережелерін бұзуға жол берген заңды жəне жеке тұлғаларға қатысты заңнамалық тəртіпте белгіленген шаралар қолдану.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс, Сəулет, Заңтану немесе бір жылдан кем емес мемлекеттік қызметте өтілі болған жағдайда орта біліммен немесе Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Заңтану немесе Көлік құрылысы немесе Гидротехникалық құрылыс жəне ғимараты мамандықтары бойынша осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес салаларда екі жылдан кем емес жұмыс өтілінің болуы.

Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» Заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясын білуі.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдерінің болуы.

3. Мемлекеттік сəулет-құрылыс инспекциясы бөлімінің бас маманы (С-О-5, 1 бірлік)Функционалдық міндеттері: Құрылыс объектілері мен құрылыс өнімдерінің сапасына

мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыру, салынып жатқан жəне салынуы жоспарланған (қайта жаңғыртылатын, кеңейтілетін, жаңғыртылатын күрделі жөнделетін) объектілер мен кешендерге мониторинг жүргізу; құрылыстың сапасын тексеру нəтижелерін жинақтау жəне талдау, тіркеу; құрылыс индустриясының кəсіпорындары бойынша құрылыс материалдарын, бұйымдары мен конструкцияларын шығаруға мониторинг жүргізу, салынған объектілерді пайдалануға қабылдау жөніндегі жұмыс, қабылдау жəне мемлекеттік қабылдау комиссияларының жұмысына қатысу, құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге (құрылысты басталуына) арналған құжаттарды қарау жəне рұқсаттарды дайындау, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласында жоюға болмайтын бұзушылыққа жол берген заңды, жеке жəне лауазымды тұлғаларға қатысты шаралар қолдану.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс, Сəулет, Заңтану немесе бір жылдан кем емес мемлекеттік қызметте өтілі болған жағдайда орта біліммен немесе Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Заңтану немесе Көлік құрылысы немесе Гидротехникалық құрылыс жəне ғимараты мамандықтары бойынша осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес салаларда екі жылдан кем емес жұмыс өтілінің болуы.

Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» Заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясын білуі.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдерінің болуы.

«Қaзақстан Pecпубликасы Өңірлік даму министрлігі Құрылыс жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық icтepi комитетінің Қостанай облысы бойынша мемлекеттік сəулет-кұрылыс бақылау жəне лицензиялау департаменті» ММ (110000, Қостанай қаласы, Əл-Фараби даңғылы, 65, 507 оф., аңықтама телефондары: 8 (7142) 575-109 мемлекеттік əкімшілік бос лауазымға конкурс жариялайды:

1. Лицензиялау жəне аттестаттау бөлімінің басшысы, (С-О-4, 1 бірлік). Функционалдық міндеттері: Бөлімнің жұмысын ұйымдастыру. Заңда белгіленген

лицензияланатын жұмыс түрлерінің тізіміне сəйкес ведомствоға бағынысты аумақтарда лицензия алу үшін лицензиаттар ұсынған құжаттар мен материалдарды қарау; Сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметінде субъектілерге берілетін лицензияларға мониторинг жүргізу, оларды есепке алу мен тіркеу, лицензиаттардың лицензиялау ережелері мен нормаларын сақтауын бақылау; Лицензиялау ережелері мен нормаларын бұзуға жол берген заңды жəне жеке тұлғаларға қатысты заңнамалық тəртіпте белгіленген шаралар қолдану. Белгіленген үлгі бойынша қатаң есептілік бланкілерінде лицензияланатын құжаттарды (лицензиялар жəне оған қосымшалар) рəсімдеу. Лицензиялық құжаттарды сақтау жəне мұрағаттауды ұйымдастыру. Жеке жəне заңды тұлға өкілдерін қабылдауды жүзеге асыру; Лицензия алуға үміткерлермен тұрақты кеңестік жұмыстар жүргізу; Постлицензиялық бақылауды ұйымдастыру жəне жүргізу. Құрылыс объектілері мен құрылыс өнімдерінің сапасын тексеруге, салынған объектілерді пайдалануға қабылдау бойынша қабылдау жəне мемлекеттік қабылдау комиссияларының жұмысына қажеттілік бойынша қатысу; Сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі саласында лицензиялау мəселесі бойынша жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін уақытылы қарауды ұйымдастыру; Сəулет-құрылыс қызметінің лицензиялау саласында нормативтік-құқықтық актілерге мониторинг жүргізу бойынша жұмыстар ұйымдастыру; Құзіреті шегінде Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген өзге де міндеттерді шешу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары, мамандығы бойынша: Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Көлік құрылысы немесе Гидротехникалық құрылыс жəне имарат мамандығы бойынша, мемлекеттiк қызмет өтiлi бiр жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екi жылдан кем емес жұмыс өтiлi бар болған жағдайда орта кəсiптiк бiлiмi барларға рұқсат етiледi.

Қазақстан Республикасы заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес нормативтік құқықтық актілерді, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағытын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін білу.

2. Мемлекеттік сəулет-құрылыс инспекциялау бөлімінің бас маманы, (С-О-5, 1 бірлік)Функционалдық міндеттері: Құрылыс объектілері мен құрылыс өнімдерінің сапасына

мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыру, салынып жатқан жəне салынуы жоспарланған (қайта жаңғыртылатын, кеңейтілетін, жаңғыртылатын, күрделі жөнделетін) объектілер мен кешендерге мониторинг жүргізу; құрылыстың сапасын тексеру нəтижелерін жинау, жинақтау жəне талдау;

- салынған объектілерді пайдалануға қабылдау жөніндегі қабылдау жəне мемлекеттік қабылдау комиссияларының жұмысына қатысу, құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізу (құрылысты басталуына) туралы құжаттар мен ескертпелерді қарау, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласында жоюға болмайтын бұзушылыққа жол берген заңды, жеке жəне лауазымды тұлғаларға қатысты шаралар қолдану;

- сəулет-құрылыс бақылау мəселесі бойынша заңды жəне жеке тұлғалардың өтініштерін уақытылы қарау;

- жоғары тұрған басшылардың тапсырмаларын уақытылы орындау.Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде өзге де міндеттерді шешу.Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Жоғары кəсiптiк, мамандығы

бойынша: Құрылыс немесе Құрылыс материалдары, бұйымдары жəне құрастырмалары өндірісі немесе Сəулет немесе Көлік құрылысы немесе Гидротехникалық құрылыс жəне имарат мамандығы бойынша, мемлекеттiк қызмет өтiлi бiр жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екi жылдан кем емес жұмыс өтiлi бар болған жағдайда орта кəсiптiк бiлiмi барларға рұқсат етiледi. Қазақстан Республикасы заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес нормативтік құқықтық актілерді, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағытын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін білу.

XIII. Қазақстан республикасының Əділет министрлігі Астана қаласының Əділет департаменті (индекс 010000, Астана қаласы, Жеңіс даңғылы, №15, Электрондық мекен-жайы: [email protected] ақпараттық телефондар: /8-7172/ 32-55-58, факс: 32-53-16) мемлекеттік əкімшілік бос лауазымдарына орналасуға конкурс жариялайды.

1. Астана қаласы Əділет департаментінің қаржы- шаруашылық бөлімінің басшы-сы - бас есепшісі / C-О-4 санаты, 1 бірлік/. Функционалдық міндеттері: бөлім қызметін ұйымдастыру жəне басшылық жасау, департаменттің қаржы-шаруашылық қызметін, бухгалтерлік есеп жүргізу жəне ұйымдастыруды, жасалатын операциялар заңдылығын жəне құжаттарды ресімдеуде уақытылы жəне дұрыстығын бақылауды жүзеге асыру, республикалық бюджеттен қаржыландыратын бюджеттік жіктеулер спецификасы бойынша қаржының тиімді жұмсалуын жүргізу, коммуналды шаруашылық қызметтерімен келісімшарттарға тұруын қадағалау, ақша қаражатына, материалдық игіліктерге түгендеу жүргізуге; қатысу, түгендеу нəтижелерін уақытылы жəне дұрыс анықтауға жəне орладың есебін көрсету, адвокаттардың еңбегіне ақы төлеуге есеп жүргізу жəне бақылау орнату.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылым, экономика жəне бизнес (экономика, қаржы, есеп жəне аудит) салаларындағы жоғары білім барларға рұқсат етіледі.

Жұмыс тəжірибесі келесі талаптардың біріне сəйкес болуы тиіс:1) мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс өтілі екі жылдан кем емес;3) жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының

Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы;

4) ғылыми дəрежесінің болуы;Аталған лауазымның қызметтік міндеттері саласындағы қатынастарды реттейтін Қазақстан

Республикасының заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес ҚР Конституциясы, ҚР «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан

Республикасының Парламенті жəне оның депутаттарының мəртебесі туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, ҚР «Мемлекеттік қызмет ту-ралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тəртібі туралы», ҚР «Əділет органдары туралы» Заңдарын, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стра-тегиясы, ҚР «Мемлекеттік сатып алу» Заңдары, ҚР «Мемлекеттік бухгалтерлік есебін жүргізу туралы нұсқаулық», сондай-ақ функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу.

2. Астана қаласы Əділет департаментінің қаржы- шаруашылық бөлімінің бас маманы / C-О-5 санаты, 1 бірлік/.

Функционалдық міндеттері: бухгалтерлік есеп шотында барлық шаруашылық операцияла-рында бақылауды жүзеге асыру, жасалатын операциялар заңдылығын жəне құжаттарды ресімдеуде уақытылы жəне дұрыстығын бақылауды жүзеге асыру, материалдық игіліктерге түгендеу жүргізуге қатысу, түгендеу нəтижелерін уақытылы жəне дұрыс анықтауға жəне олардың есебін көрсету, «бас журнал» кітабын жүргізу, мемлекеттік мекемелердің бюджеттік бағдарламасының əкімшілік ұсынылған жылдық, тоқсандық, бюджеттік есептілігін тапсыру, жұмысты жоспар-лау; республикалық бюджеттен қаржыландыратын бюджеттік жіктеулер спецификасы бойын-ша қаржының тиімді жұмсалуын жүргізу; мемлекеттік мүліктің есебін қамтамасыз ету жəне сақтау, смета орындауда пайда болатын процеске ұйымдармен уақытында есептерді жүргізу, акивтерді жəне материалдық игіліктерді түгендеуді жүргізу; негізгі қаражаттарды, материалдық игіліктерді есептен шығаруда бақылауды жүргізу, ҚР Əділет министрлігі Экономика жəне қаржы департаментінің ақпараттық технологиялар басқармасының тапсырмаларын іске асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Əлеуметтік ғылым, экономика жəне биз-нес (экономика, қаржы, есеп жəне аудит) салаларындағы жоғары білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда əлеуметтік ғылым, экономика жəне бизнес (экономика, қаржы, есеп жəне аудит) салаларындағы ортадан кейінгі білім барларға рұқсат етіледі. Аталған лауазымның қызметтік міндеттері саласындағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес, ҚР Конституция, ҚР «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламенті жəне оның депутаттарының мəртебесі туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, ҚР «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін

қарау тəртібі туралы», ҚР «Əділет органдары туралы» Заңдарын, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясы, ҚР «Мемлекеттік сатып алу» Заңдары, ҚР «Мемлекеттік бухгалтерлік есебін жүргізу туралы нұсқаулық», сондай-ақ функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу.

3.Астана қаласы Əділет департаментінің құқықтық түсіндіру жəне халыққа заңгерлік көмек көрсету жөніндегі бөлімінің бас маман - пресс – хатшысы / C-О-5 санаты, 1 бірлік/.

Функционалдық міндеттері:. департаменттің қызметі туралы БАҚ-да көрсетілуін жəне жари-ялауын ұйымдастыру; баспасөз конференцияларды, баспасөз мəслихаттарды, дөңгелек үстелдерді жəне бастықтың қатысуымен кездесулерді ұйымдастырып өткізу, бұқаралық ақпарат құралдарына Департаменттің жұмыстары туралы мəліметтерді даярлауында ұйымдастыру жəне əдістемелік көмек көрсету, құқық түсіндіру жұмыстары жөніндегі жəне Веб-сайтты ақпараттармен уақытылы жəне сапалы қамтамасыз ету бойынша жоспарлар əзірлеу, ақпараттық мəліметтерді (мақалаларды, арнайы бағдарламаларды) даярлау жəне шығарылуына қатысу, бастықтың бұқаралық ақпарат құралдарында сөз сөйлеулерін, тікелей эфирлерін, сұхбаттарын дайындау, Департамент жұмысы туралы баспасөз мəліметтеріне, қалалық жəне республикалық бұқаралық ақпарат құралдарына жедел жиынды талдау жүргізу, Департаменттің жұмыстарына қатысты іс-шаралардың жəне оқиғалардың уақыты баспасөз хабарларын жəне басқа да ақпараттық мəліметтерін дайындау, Əділет департамент веб-сайтының жұмыс істеуін қамтамасыз ету, БАҚ-та жарияланған жағымсыз ақпараттарына мониторинг жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Құқық, əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (журналистика) салаларындағы жоғары білім. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда құқық, əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (журналистика) салаларындағы ортадан кейінгі білім барларға рұқсат етіледі. Аталған лауазымның қызметтік міндеттері саласындағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес, ҚР Конституция, ҚР «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламенті жəне оның депутаттарының мəртебесі туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, ҚР «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тəртібі туралы» Заңдарын, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясы, ҚР «Əділет органдары туралы», ҚР «Азаматтық кодексі», ҚР Президентінің «Жалпыға бірдей құқықтық оқуды ұйымдастыру жөніндегі шаралар туралы» Қаулысы, «Мемлекеттік басқару органдарының жəне оларға қарасты кəсіпорындардың, мекемелердің заң қызметі туралы ереже», бұқаралық ақпарат құралдарының құрылымын жəне қызметін, қоғаммен байланыста іс-шараларды жүргізу жəне өткізу əдістемелерін, баспасөз хабарламасын, брифингтер, баспасөз конференцияларын, ақпараттық хабарламалар ұйымдастыру жəне дайындау тəртібін білуі, жəне мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізе білу.

4. Астана қаласы Əділет департаментінің ұйымдастыру-бақылау жұмысы бөлімінің жетекші маманы/ C-О-6 санаты, 1 бірлік/.

Функционалдық міндеттері: кеңсе жұмысын ұйымдастыру, Департаменттің кіріс жəне шығыс құжаттарын жүргізуді қамтамасыз ету; мемлекеттік тілді дамыту жəне қолдану мəселесі бойынша ағымдағы жəне перспективалық жоспарларды əзірлеу, мемлекеттік тілдің дамыту бойынша айлық, тоқсандық, жартыжылдық жəне жылдық есептер дайындау, мемлекеттік тілде орындалған құжат айналымына талдау жасайды, мемлекеттік тілдің даму аясы бойынша Əділет министрлігінен жəне Департамент басшыларымен берілген тапсырмаларын сапалы жəне өз уақытында орындау, Департаментің қызметшілерімен мемлекеттік тілді оқыту бойынша жұмысын ұйымдастыру, мемлекеттік тілдің құқықтық түсіндіру аясында жүргізілетін жұмысты орындау, жоғары тұрған жəне басқа да органдардың бақылау тапсырмаларын уақытында орындау, жеке жəне заңды тұлғалар өтініштерінің уақытында қаралуына күнделікті тексеріс жүргізу.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Құқық, гуманитарлық ғылымдар салаларындағы жоғары немесе ортадан кейінгі білім. Аталған лауазымның қызметтік міндеттері саласындағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамаларын білуге арналған тестілеу бағдарламасына сəйкес, ҚР Конституция, ҚР «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламенті жəне оның депутаттарының мəртебесі туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, ҚР «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тəртібі туралы», ҚР «Əділет органдары туралы», Заңдарын, «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясы, «Ұйымдастыру-басқару құжаттары ҚР СТ 1042-2001 құжаттарын рəсімдеу талаптары» ҚР Экономика жəне сауда министрлігінің Стандарттау, метерология жəне сертификаттау комитетінің №376 бұйрығына сəйкес, ҚР Əділет министрлігінің іс-қағаздарын жүргізу туралы нұсқаулығын білуі, сондай-ақ функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу.

Ақмола облысының Əділет департаменті, 020000, Көкшетау қ., М.Горький к-сі, 37 үй, анықтама үшін телефондары: (7162) 25-00-18, 25-05-20 мемлекеттік əкімшілік бос лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды:

1. Ақмола облысы Əділет департаментінің зияткерлік меншік құқықтары бойынша бөлімінің бас маманы, С-О-5, 1 бірлік

Функционалдық міндеттері: Зияткерлік меншік объектілерін пайдалану кезінде авторлардың құқықтары мен мүдделерінің сақталуына бақылауды жүзеге асыру; сот органдарында қатыса оты-рып, 128, 129, 145, 356-баптары бойынша əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірісті қозғау; авторлық жəне сабақтас құқықтар объектілерін пайдаланатын адамдар туралы деректерді жүйелеу; зияткерлік меншік құқықтарын жəне мемлекеттің мүлік құқықтарын қорғау мəселелері бойынша құқық қорғау жəне мемлекеттік органдармен байланыс жасау; тексеріс өткізу туралы актілердің, карточкалар мен талондардың прокуратура органдарына уақытында тіркелуін бақылау жəне есепке алу, іс жүргізу жəне құжат айналымын қамтамасыз ету.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік; осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес немесе мемлекеттік қызметте бір жылдан кем емес өтілінің бар болуы жағдайында орташадан кейінгі білімге жол беріледі. Қосымша талаптар: функциональдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу қабілеті.

2. Ақкөл ауданы Əділет басқармасының басшысы, С-R-1, 1 бірлікФункционалдық міндеттері: Басқармаға жалпы басшылық жасау, Əділет басқармасы

қызметкерлерінің қызметін үйлестіру жəне ұйымдастыру; ƏБ қызметкерлерін лауазымынан алу не-месе тағайындау туралы Əділет департаменті басшысының атына ұсыныс енгізу; қызметкерлерге тəртіптік жаза салу, көтермелеу, өз құзыреті шегінде бұйрықтар шығару; өз құзыреті шегінде барлық мемлекеттік органдарда жəне басқа да ұйымдарда Əділет басқармасын ұсыну, заңнамаға сəйкес басқа да құзыретті жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік; жұмыс тəжірибесі келесі талаптарға сəйкес болуы тиіс: мемлекеттік қызметте жұмыс өтілі үш жылдан кем емес, кадрларды шетелде даярлау бойынша Республикалық комиссиямен бекітілген басымдылық мамандықтары бойынша шетелдегі жоғары оқу орындарындағы жоғары білім бағдарламалары бойынша оқытуды аяқтау шарты кезінде мемлекеттік қызметтегі өтілі бір жылдан кем емес; мемлекеттік органдарда басшылық лауазымдарындағы жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда төрт жылдан кем емес, соның ішінде басшылық лауазымдарындағы жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы жоғары оқу орнындағы білімнен кейінгі бағдарламалар бойынша немесе кадрларды шетелде даярлау бойынша Республикалық комиссиямен бекітілген басымдылық мамандықтары бойынша шетелдегі жоғары оқу орындарындағы жоғары білім бағдарламалары бойынша оқытуды аяқтау; ғылыми дəреженің бар болуы. Қосымша талаптар: функциональдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компью-терде жұмыс істей білу қабілеті.

3. Шортанды ауданы Əділет басқармасының басшысы, С-R-1, 1 бірлікФункционалдық міндеттері: Басқармаға жалпы басшылық жасау, Əділет басқармасы

қызметкерлерінің қызметін үйлестіру жəне ұйымдастыру; ƏБ қызметкерлерін лауазымынан алу не-месе тағайындау туралы Əділет департаменті басшысының атына ұсыныс енгізу; қызметкерлерге тəртіптік жаза салу, көтермелеу, өз құзыреті шегінде бұйрықтар шығару; өз құзыреті шегінде барлық мемлекеттік органдарда жəне басқа да ұйымдарда Əділет басқармасын ұсыну, заңнамаға сəйкес басқа да құзыретті жүзеге асыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік; жұмыс өтілі келесі талаптарға сəйкес болуы тиіс: мемлекеттік қызметте жұмыс өтілі үш жылдан кем емес, кадрларды шетелде даярлау бойынша Республикалық комиссиямен бекітілген басымдылық мамандықтары бойынша шетелдегі жоғары оқу орындарындағы жоғары білім бағдарламалары бойынша оқытуды аяқтау шарты кезінде мемлекеттік қызметтегі өтілі бір жылдан кем емес; мемлекеттік органдарда басшылық лауазымдарындағы жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда төрт жылдан кем емес, соның ішінде басшылық лауазымдарындағы жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы жоғары оқу орнындағы білімнен кейінгі бағдарламалар бойынша немесе кадрларды шетелде даярлау бойынша Республикалық комиссиямен бекітілген басымдылық мамандықтары бойынша шетелдегі жоғары оқу орындарындағы жоғары білім бағдарламалары бойынша оқытуды аяқтау; ғылыми дəреженің бар болуы. Қосымша талаптар: функционалдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу қабілеті.

4. Сандықтау ауданы Əділет басқармасының бас маманы, С-R-4, 1 бірлік (2015ж. 06.06. дейін негізгі қызметкердің бала күтіміне байланысты демалыс кезеңінде)

Функционалдық міндеттері: Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеудің нақты жəне уақтылы жүргізілуін қамтамасыз ету, жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтарды немесе жылжымайтын мүлкінің жоқ екендігі туралы ақпараттық анықтаманы уақытында дай-ындауды қамтамасыз ету, ұсынылған ақпараттар бойынша мұрағаттық деректермен салыстыру жүргізу, іс жүргізу жəне құжат айналымы; істер номенклатурасын қалыптастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік; осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес немесе мемлекеттік қызметте бір жылдан кем емес өтілінің бар болуы жағдайында орташадан кейінгі білімге жол беріледі. Қосымша талаптар: функционалдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу қабілеті.

5. Бұланды ауданы Əділет басқармасының бас маманы, С-R-4, 1 бірлік (2013ж. 06.10. дейін негізгі қызметкердің жүкті болу жəне бала тууына байланысты демалыс кезеңінде)

Функционалдық міндеттері: Заңды тұлғаларды тіркеуді қамтамасыз ету, ай сайын тіркеу жинағы туралы мəліметтерді дайындау, тіркеу материалдарын қарастыру; мемлекеттік тіркеу ту-ралы куəліктерді беру, заңды тұлғаларды қайта тіркеу, жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыру. Атқарылып жатқан іс-əрекеттердің заңдылығына бақылауды жүзеге асыру; нотари-ат функцияларын атқаратын ауылдық окургтер мен поселкелердің мамандары іс-жүргізудің ережелерін сақтау; құқықтық насихатты ұйымдастыруды үйлестіру; жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыру; əкімдіктің, мəслихаттың заң қызметтерімен өзара байланысу; жұмыс ту-ралы есептер жасау. Нотариат функцияларын атқаратын окургтер мен кенттердің мамандарының жасайтын əрекеттерінің заңдылығына іс жүргізу ережелерін сақтауына бақылау жасау, құқықтық насихаттың ұйымдастырылуын бақылау, азаматтар мен заңды тұлғалардың өтініштері мен шағымдарын қарастыру, əкімдіктің, мəслихаттың заң қызметтерімен байланыс жасау, құқықтық жалпы білім беру, жұмыс туралы есептер дайындау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік; осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес немесе мемлекеттік қызметте бір жылдан кем емес өтілінің бар болуы жағдайында орташадан кейінгі білімге жол беріледі. Қосымша талаптар: функциональдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу қабілеті.

6. Целиноград ауданы Əділет басқармасының жетекші маманы, С-R-5, 1 бірлікФункционалдық міндеттері: Заңды тұлғаларды тіркеуді қамтамасыз ету, ай сайын тіркеу

жинағы туралы мəліметтерді дайындау, тіркеу материалдарын қарастыру; мемлекеттік тіркеу туралы куəліктерді беру, заңды тұлғаларды қайта тіркеу.

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеудің нақты жəне уақтылы жүргізілуін қамтамасыз ету, жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтарды немесе жылжымайтын мүлкінің жоқ екендігі туралы ақпараттық анықтаманы уақытында дайындауды қамтамасыз ету, ұсынылған ақпараттар бойынша мұрағаттық деректермен салыстыру жүргізу, іс жүргізу жəне құжат айна-лымы; істер номенклатурасын қалыптастыру. Атқарылып жатқан іс-əрекеттердің заңдылығына бақылауды жүзеге асыру; нотариат функцияларын атқаратын ауылдық окургтер мен поселкілердің мамандары іс-жүргізудің ережелерін сақтау; құқықтық насихатты ұйымдастыруды үйлестіру; жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыру; əкімдіктің, мəслихаттың заң қызметтерімен өзара байланысу; жұмыс туралы есептер жасау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары заңгерлік немесе орташа заңгерлік білімнен кейін. Қосымша талаптар: функциональдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу қабілеті.

XIV. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Астана қаласы бойынша департаменті, 010000, Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 652-кабинет, анықтама үшін телефондар: 8(7172) 55-67-81, 55-73-00, «Б» корпусы бос мемлекеттік əкімшілік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды:

Инспекция жəне бақылау бөлімінің меңгерушісі (Тəртіптік Кеңес Хатшылығы), С-О-3 санаты, 1 бірлік.

Негізгі функционалдық міндеттері: Инспекция жəне мемлекеттік қызметтерді бағалау бөлімінің қызметіне жетекшілік жүргізеді; Кеңес Хатшылығының мемлекеттік органдармен жəне мекемелермен, құқық қорғау органдарымен, бұқаралық ақпарат құралдарымен жəне басқа да құрылымдармен іс-əрекеттестігін қамтамасыз етеді; мемлекеттік қызметшілермен сыбайлас жемқорлық қылмыстардың жəне мемлекеттік қызметке қатысты құқық бұзушылықтарды жа-самау бойынша заңбұзушылықтарды болдырмауды ескерту бойынша алдын-алу жұмыстарын жүргізу; мемлекеттік органдармен жəне мемелкеттік қызметшілермен мемлекеттік қызмет көрсету регламенттері мен стандарттарын сақтау бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу; Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңының, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамаларының сақталуы сұрақтары бойынша тексеру жүргізу; Астана қаласы бойынша жергілікті атқарушы мемлекеттік органдардың жəне орталық мемлекеттік органдардың аумақтық мекемелерінде мемлекеттік қызмет көрсету сапасы сұрақтары бойынша тексеру жүргізеді; жалпы тексеруде жеке өзі қараған сұрақтар бойынша анықтамалар жəне құжаттарды, Кеңес шешімдерінің жобасын жинақтау жəне дайындау; тəртіптік істерді қарау, олар бойынша қорытынды шығару.

Конкурс қатысушыға қойылатын негізгі талаптар: Құқықтану, халықаралық құқық, құқық қорғау қызметі мамандықтары бойынша құқық саласында жоғары білім.

Жұмыс тəжірибесі келесі талаптардың біріне сəйкес болуы тиіс:1) мемлекеттік қызмет өтілі екі жылдан кем емес; 2) мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан

кем емес;3) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда жұмыс

өтілі үш жылдан кем емес;4) жоғары оқу орындарынан кейінгі оқу бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының

Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы;

5) ғылыми дəрежесінің болуы.Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан

Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Əкімшілік рəсімдер туралы», «Нормативтік құқықтық актілер туралы», «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» Заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты стратегиясын білуі қажет. Мүмкіндігінше құқық қорғау жəне бақылау-қадағалау органдарында жұмыс тəжірибесі мен құқық қолдану тəжірибесінің болуы. Мемлекеттік тілді білуі қаланады.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: 1) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сəйкес нысандағы өтініш; 2) 3х4 үлгідегі суретпен осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысанда толтырылған сауалнама; 3) бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куəландырылған көшiрмелерi; 4) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куəландырылған көшiрмесi; 5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда № 6697 болып тіркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама; 6) Қазақстан Республикасы азаматының жеке куəлігінің көшірмесі; 7) құжаттарды тапсыру сəтінде уəкілетті ор-ганмен белгіленген шекті мəннен төмен емес нəтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат құжаттарды қабылдау мерзiмi конкурс өткiзу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күннің ішінде , көрсетілген мекенжай бойынша сəйкесті мемлекеттік органдарға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қарауына құжаттарды қабылдау мерзiмiнде азаматтардың өздерi əкеліп берген немесе поштамен жiберген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналастырылған) құжаттары қабылданады.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттігінде немесе ҚР Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттігінің Алматы, Атырау, Көкшетау, Павлодар, Тараз, Өскемен, Орал, Петропавл, Қостанай, Қызылорда, Қарағанды, Талдықорған, Ақтөбе, Ақтау жəне Шымкент қалаларындағы аймақтық тестілеу орталықтарында белгіленген тəртіппен өтеді.

Бос əкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға үміткерлерге арналған тестілеу бағдарламасы:

С-3, C-O-1, C-O-3, C-R-1 санаттары үшін: мемлекеттік тілді білуге тест (20 тапсырма); логикалық тест (10 тапсырма); Қазақстан Республикасының заңнамасын білуге арналған тест-ке Қазақстан Республикасының Конституциясын (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Президенті туралы» (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы» (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» (15 сұрақ) Конституциялық заңдарын, «Мемлекеттік қызмет туралы» (15 сұрақ), «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» (15 сұрақ), «Əкімшілік рəсімдер туралы» (15 сұрақ), «Нормативтік құқықтық актілер туралы» (15 сұрақ), «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» (15 сұрақ) бiлуге арналған тест сұрақтары кiредi;

С-4, С-5, C-O-4, C-O-5, C-O-6, C-R-4, C-R-5 cанаттары үшін: мемлекеттік тілді білуге тест (20 тапсырма); логикалық тест (10 тапсырма); Қазақстан Республикасының заңнамасын білуге арналған тестке Қазақстан Республикасының Конституциясын (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Президенті туралы» (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Парламентi жəне оның депутаттарының мəртебесi туралы» (15 сұрақ), «Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» (15 сұрақ) Конституциялық заңдарын, «Мемлекеттік қызмет туралы» (15 сұрақ), «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» (15 сұрақ), «Əкімшілік рəсімдер туралы» (15 сұрақ), «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» (15 сұрақ) бiлуге арналған тест сұрақтары кiредi.

Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер үшін көтерме ақы шығындары, тұрғын үй жəне жеңілдіктер берілмейді.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің сайты: www.kyzmet.kz

Бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс туралы хабарландыру(Соңы. Басы 7-бетте).


Тендер мына мекенжайда болады: Алматы қ., Желтоқсан к-сі, 114.

Тендер өткізу уақыты: сағат 11.00.Тендерге мына нысандар ұсынылады:1. Тұрақжай, жалпы алаңы 6 ш.м.,

барлық инженерлік-техникалық комму-никацияларымен бірге, банктік жəне есеп айырысу-кассалық қызметтер көрсету үшін, орналасқан мекенжайы: Алматы облысы, Ұйғыр ауданы, «Қалжат» кедендік бекеті. Баланс ұстаушы – «Алматы облысы бой-ынша кедендік бақылау департаменті» ММ.

Жалдаудың бастапқы мөлшерлемесі ай-ына – 2596,50 теңге.

Тендерге қатысу үшін кепілді жарна – 1298 теңге.

2. Тұрақжай, жалпы алаңы 10 ш.м., барлық инженерлік-техникалық комму-никацияларымен бірге, банктік жəне есеп айырысу-кассалық қызметтер көрсету үшін, орналасқан мекен-жайы: Алматы облысы, Қапшағай қаласы, Сидранский көшесі, 1. Баланс ұстаушы – «Алматы облысы бой-ынша салық департаменті» ММ.



3. Тұрақжай, жалпы алаңы 14,55 ш.м., барлық инженерлік-техникалық комму-никацияларымен бірге, банктік жəне есеп айырысу-кассалық қызметтер көрсету үшін, орналасқан мекен-жайы: Алматы облысы, Талғар ауданы, Талғар қаласы, Лермонтов көшесі, 53 А. Баланс ұстаушы – «Халыққа қызмет көрсету орталығы» РМК-ның Алматы облысы бойынша филиалы.



Жалдау ақысының мөлшерлемесі өзіне коммуналдық қызметтер мен тұрақжайға қызмет көрсету шығындарын кіргізбейді, олар бөлек төленеді.

Тендер өткізу шарты мен жеңімпазды таңдау өлшемдері

- Банктік жəне есеп айырысу-кассалық қызметтер көрсету үшін нысандарды пай-далану;

- Тендер комиссиясының шешімі бой-ынша нысан үшін жалдау ақысының ең жоғары сомасын ұсынған жəне тендерлік құжаттамада қамтылған барлық талаптарға сəйкес келетін тендер қатысушысы тендер жеңімпазы болып танылады.

- Мүліктік жалға алу (жалдау) мерзімі – 1 жыл.

Тендерге қатысушы ретінде тіркеу үшін мыналарды тапсыру қажет:

Тендерге қатысуға өтініш, онда тен-дерге қатысуға үміткердің келісімі жəне тендер шартын орындау бойынша оның міндеттемесі жəне қосарланған конверт-терде сəйкесетін шарттың қорытындысы қамтылуы тиіс.

Сыртқы конвертте мына құжаттар қамтылуы қажет:

1) заңды тұлғалар үшін – мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəліктің,

құрылтай құжаттарының (құрылтай шарты мен жарғы) көшірмелері жəне салысты-ру үшін түпнұсқаны міндетті ұсынумен салық төлеушінің куəлігі немесе аталған құжаттардың нотариалды куəландырылған көшірмелері;

жеке тұлғалар үшін – жеке кəсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куəліктің, жеке тұлғаның жеке басын куəландыратын құжат тың, салық төлеуші куəлігінің көшірмелері жəне салыстыру үшін түпнұсқаны міндетті түрде ұсынумен үй кітапшасы немесе аталған құжаттардың нотариалды куəландырылған көшірмелері;

2) акционерлік қоғамдар үшін – бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімінен көшірме үзіндіні;

жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер үшін – серіктестік қатысушыларының тізілі мінен көшірме үзіндіні (серіктестік қаты сушыларының тізілімін жүргізу жағда-йында);

3) шетелдік заңды тұлғалар үшін – қазақ жəне орыс тілдеріне аударылып нотариалды расталған құрылтай құжаттары;

4) кепілді жарнаның аударылғандығын растайтын төлем тапсырмасының көшірмесі;

5) өтініш беру сəтінде салықтық береше-гінің болмауы туралы салық органынан анықтаманы.

І ш к і к о н в е р т т е ү м і т к е р д і ң жапсырылған конверттегі тендер шар-ты бойынша ұсы ны сы қамтылуы тиіс. Ішкі конверт өтінім дер беру сəтінде жабық болуы жəне үміткер оны мөрлеуі қажет.

Өтініштер қабылдау тігілген түрінде жалға берушінің мекенжайына құжаттардың ұсынылуымен, беттері нөмірленіп жəне соңғы беттеріне қол қойылып жəне мөр ба-сылып расталуы тиіс (жеке тұлғалар үшін – егер мұндай болса).

Кепілді жарна Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитетінің «Алматы мем лекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменті» ММ-нің депозиттік шотына енгізіледі, ИИК KZ790705012170167006, БИК ККМFKZ2A, БИН 120340000064, КБе 11, мекеме коды 2170167, КНП 171.

Тендер жеңімпазымен шарт тендер хаттамасына қол қойылған күннен бастап күнтізбелік 10 күннен кешіктірілмей жа-салады.

Тендер өткізу туралы хабарлама ресми жарияланған күнінен бастап тендер ны-санымен танысу үшін барлық сұрақтар жəне тендерлік құжаттаманы алу бой-ынша Алматы мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаментінің Жетісу филиалына мына мекенжайға хабарласу керек: Алматы қ., Желтоқсан к-сі, 114, 25 жəне 26-бөлмелер.

Анықтама алу телефондары: 267-70-26, 267-70-39, 267-70-50.

Тендер қатысушыларын тіркеу тендер өткізу туралы хабарлама жарияланған күннен бастап жүргізіледі жəне тендер өткізуге дейін бір жұмыс күні ішінде, яғни 2013 жылғы 11 қыркүйекте сағат 11.00-де аяқталады.

Республикалық мүлікті мүліктік жалға (жалдауға) беру бойынша тендер өткізу туралы ақпараттық хабарлама

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитетінің «Алматы мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру

департаменті» мемлекеттік мекемесінің Жетісу филиалы 2013 жылғы 12 қыркүйекте республикалық меншіктегі нысандарды мүліктік жалға

(жалдауға) беру бойынша тендер өткізеді

Тендер мына мекенжайда болады: Қызылорда қаласы, И. Журба көшесі, 29, бірінші қабат.

Тендер 17 қыркүйек күні сағат 10.00-де өткізіледі.Тендерге ұсынылады:

1.Тұрғын үй емес жай, алаңы 141,6 ш.м., 1967 жылы салынған, мекенжайы: Қызылорда қаласы, Əйтеке би көшесі, №29. Техникалық жағдайы жақсы. Теңгерім ұстаушы – Соттардың қызметін қамтамасыз ету департаменті (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының аппараты) Қызылорда облыстық сотының кеңсесі.

Жалдау ақысының бастапқы мөлшерлемесі айына – 59 561,63 теңге.

Кепілді жарна – 44 119,73 теңге. Тендер шарты:

- нысанды облыстық сот қызметкерлерін тамақтандыруды ұйымдастыру үшін пайдалану:

- нысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау;- қоғамдық тамақтандыру саласында жұмыс істеу

тəжірибесі кемінде 3 жыл;- санитарлық-гигиеналық нормасын сақтау.Жалдау ақысының мөлшерлемесіне жайдың

коммуналдық қызметтеріне жəне қызмет көрсетуіне кететін шығындар кірмейді.

2. Тұрғын үй емес жай, алаңы 276,4 ш.м., 1977 жылы салынған, мекенжайы: Қызылорда қаласы, Шұғыла м/а, 30. Техникалық жағдайы жақсы.


Кепілді жарна – 86 120,71 теңге. нысанды Қазақстан Республикасы аумағында жəне шетел-

дерде пайдаланушыларға телекоммуникация қызметтерінің барлық түрлерін ұйымдастыру үшін пайдалану;

нысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау; телекоммуникация саласында жұмыс істеу тəжірибесі

кемінде 5 жыл; Жалдау ақысының мөлшерлемесіне жайдың ком-

муналдық қызметтеріне жəне қызмет көрсетуіне кететін шығындар кірмейді.

3. Тұрғын үй емес жай, алаңы 421,5 ш.м., 1972 жылы салынған, мекенжайы: Қызылорда қаласы, Аманкелді көшесі, 102. Техникалық жағдайы жақсы.


Кепілді жарна – 131 331 теңге.нысанды Қазақстан Республикасы аумағында жəне шетел-


нысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау; телекоммуникация саласында жұмыс істеу тəжірибесі

кемінде 5 жыл; Жалдау ақысының мөлшерлемесіне жайдың коммуналдық

қызметтеріне жəне қызмет көрсетуіне кететін шығындар кірмейді.

4. Тұрғын үй емес жай, алаңы 256,3 ш.м., 1986 жылы салынған, мекенжайы: Қызылорда қаласы, Ақмешіт м/а, 17. Техникалық жағдайы жақсы.


Кепілді жарна – 79 857,95 теңге. нысанды Қазақстан Республикасы аумағында жəне шетел-


нысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау;телекоммуникация саласында жұмыс істеу тəжірибесі

кемінде 5 жыл; Жалдау ақысының мөлшерлемесіне жайдың ком-

муналдық қызметтеріне жəне қызмет көрсетуіне кететін шығындар кірмейді.

5.Тұрғын үй емес жай, алаңы 324,5 ш.м., 1993 жылы салынған, мекенжайы: Қызылорда облысы, Арал ауда-ны, Бақтыбай батыр көшесі, №121А. Техникалық жағдайы жақсы.


Кепілді жарна – 63 192,32 теңге.Тендер шарты:нысанды офис ретінде пайдаланунысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау;6. Тұрғын үй емес жай, алаңы 114,8 ш.м., 1993 жылы

салынған, мекенжайы: Қызылорда облысы, Арал ауданы, Бақтыбай батыр көшесі, №121А. Техникалық жағдайы жақсы.


Кепілді жарна – 22 355,87 теңге.Тендер шарты:нысанды офис ретінде пайдалану

нысанды техникалық жарамды жағдайда ұстау;Жалдау ақысының мөлшерлемесіне жайдың

коммуналдық қызметтеріне жəне қызмет көрсетуіне кететін шығындар кірмейді.

Мүлікті жалдау (жалға алу) ақысына коммуналдық қызметтер үшін төлемдер, ағымдағы жəне күрделі жөндеуге есептеулер, нысанға қызмет көрсету үшін төлемдер енгізілмейді. Бұл төлемдерді жалдаушы тікелей ведомоствалық күзетке, пайдалану, коммуналдық, санитарлық жəне басқа да қызметтерге төлейді не-месе теңгерім ұстаушымен жасалған келісімшартқа сəйкес жүргізеді. Мүліктік жалға беру шартын жасасу мерзімі,теңгерім ұстаушының келісімі бойынша одан əрі ұзарту мүмкіндігімен 3 жыл.

Тендер өткізу жөніндегі комиссияның шешімі бой-ынша нысан үшін ең жоғарғы жалдау ақысын ұсынған жəне көрсетілген барлық шарттарға сай келетін тендерге қатысушы тендер жеңімпазы деп танылады.

Егер өтініштерді қабылдау мерзімінің аяқтау сəтінде бір ғана өтініш тіркелген болса (екінші жəне келесі тендерлерді қоспағанда), тендер өтпеді деп танылады.

Тендер жеңімпазын таңдау өлшемдеріТендер комиссиясының шешімі бойынша нысан үшін

жалдау ақысының ең жоғары сомасын ұсынған жəне тендерлік құжаттамада қамтылған барлық талаптарға сай келетін тендерге қатысушы тендер жеңімпазы деп танылады.

Тендер өткізу ережесі:Тендер өтетін күні отырыста тендер комиссиясы тендерге

қатысушылардың ұсыныстары бар ішкі конверттерді ашады жəне олардың ұсыныстарын жариялайды. Конверттерді ашу алдында комиссия олардың бүтіндігін тексереді, бұл ішкі конверттерді ашу хаттамасына тіркеледі.

Конверттерді ашу жəне ұсыныстарды жариялау кезінде тендерге қатысушылар немесе олардың уəкілетті өкілдері қатыса алады.

Тендерге қатысушы ретінде тіркелу үшін мына құжаттарды тапсыру қажет:

1) үміткердің тендерге қатысуға келісімін жəне оның тендер шарттарын орындау мен шарт жасасу жөніндегі міндеттемелерін қамтитын тендерге қатысуға өтініші;

2) желімделген конвертте тендердің шарттары бойынша ұсыныстарды;

3) заңды тұлғалар үшін – салыстыру үшін міндетті

түрде түпнұсқасын ұсына отырып, мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəліктің, құрылтай құжаттардың (құрылтай шарты мен жарғы) жəне салық төлеуші куəлігінің көшірмелерін не көрсетілген құжаттардың жəне нотариалды куəландырылған көшірмелерін;

жеке тұлғалар үшін – салыстыру үшін міндетті түрде түпнұсқасын ұсына отырып, жеке кəсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куəліктің, жеке тұлғаның жеке басын куəландыратын құжаттың, салық төлеуші куəлігінің жəне үй кітапшасының көшірмелерін немесе құжаттардың нота-риалды куəландырылған көшірмелерін;

4) акционерлік қоғамдар үшін – бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімінен үзінді көшірмені;

жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер үшін – серіктестікке қатысушылар тізілімінен көшірме-үзінді көшірмені (серіктестікке қатысушылардың тізілімі жүргізілген жағдайда);

5) шетелдік заңды тұлғалар үшін – қазақ жəне орыс тілдерінде нотариалды куəландырылған аудармасы бар құрылтай құжаттарын;

6) кепілдік жарнаның аударылғанын растайтын төлем тапсырмасының көшірмесін;

7) өтініш беру сəтінде салықтық берешегі жоқ екені тура-лы салық органының анықтамасын беруі қажет

Тендерге қатысу үшін тілек білдіргендерден өтініштерді қабылдау жəне оларды тіркеу құжаттардың толық жинағы бар болған жағдайда ғана жүргізіледі.

Өтінімдер қабылдау, тендер өткізу шартымен жəне тендер құжаттамасымен танысу ақпараттық хабарла-ма жарияланған күннен бастап жүргізіледі жəне тендер өткізілгенге дейін бір жұмыс күні бұрын 2013 жылдың 16 қыркүйегінде сағат 10.00-де аяқталады.

Кепілді жарна «Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитеті Қызылорда мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменті» ММ-нің мына депозиттік шотына төленеді:

ИИК KZ 690705012170173006, БСН 120240012084, БИК KKMFKZ2A, КБЕ11, КНП 171, «ҚР Қаржы министрлігі Қазынашылық комитетінің Қызылорда облысы бойын-ша қазынашылық департаменті» ММ код ГУ 2170173.

Өтінімдер мына мекенжайда қабылданады: Қызылорда қаласы, И. Журба көшесі, 29, бірінші қабат.

Анықтама алу телефондары: 30-11-64, 30-11-66.

«Өлім ғана ақиқат, басқасы – жалған» дегендей өмірден Баймахан Балғынбаев өтті деген қаралы хабар жетті Мақтааралдан. Баймахан аға елу жылдан астам табан аудармай бір ғана Асықата өңірінің 60 мың халқына қалт-қысыз қызмет еткен дəрігер еді, аудан дəрігерлерінің басы еді. Ол өте білгір маман болды, ата-бабасынан өткен тəуіпшілікке қоса, тұла бойы мейірімге тұнып тұратын жанашыр жан еді. Ол – ауруларды сара білімімен де, жұмсақ сөзімен де емдейтін. Жеңгеміз Мая екеуі бірі жүрек, бірі жүйке кеселдерінің білгір мамандары-тұғын. Олардың қойған диагнозын Шымкент, Алматы, Ташкент мойындайтын. Он мыңдаған адамдарды емдеп, мыңдағандарын шарасыздықтан көз алдында дүниеден оздырған

асыл ағамыздың жүрегі сол салмақтарды көтере-көтере шар-шады ма екен...

Баймахан Балғынбаев дүниеден өтті дегенде Асық атадағы əрқай-сысы бір төбе азаматтықтың, арлылықтың, мемлекетшілдіктің белгісіндей болған Жақып Аба-куров, Рысқұлбек Кулишев, Кенжебек Нəлибаев, Шаблан Ділдəбеков, Жолдасбай Ералиев, Бердібай Батманов, Еламан Бұхаровтан келе жатқан тұтас бір дəуір көшкендей сезіндім.

Мая жеңеше! Баймахан аға-ның жайы жəннатта болып, нұры пейіште шалқығай! Осын-дай арқалы азаматқа жар бол-ғаныңызға шүкіршілік етейік. Балаларға бас-көз болып, ұзақ жасаңыз!

Мырзагелді КЕМЕЛ.

Республикалық меншіктегі нысан-дарды сату, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 9 тамыздағы № 920 қаулысымен бекітілген, Жеке-шелендіру нысандарын сату қағидасына сəйкес жүзеге асырылады.

Голланд əдісімен сауда-саттыққа электрондық аукционға республикалық меншіктің келесі нысандары қойылады.

№ 1. Газ 31105 100 а/м, м/н R 081 RK, 2007 ж.ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ., 9-шағын аудан, 23-ғимарат. Теңгерім ұстаушысы – «Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Маңғыстау облысы бойынша департаменті» ММ. Алғашқы бағасы 103306 теңге. Бастапқы бағасы 516530 теңге. Ең төменгі бағасы 56518 теңге. Кепілді жарна 15496 теңге.

№ 2. Газ 3110 411 а/м, м/н R 043 BL, 2003 ж.ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ., 23-шағын аудан. Теңгерім ұстаушысы – «Маңғыстау облысы бой-ынша қазынашылық департаменті» ММ. Алғашқы бағасы 59140 теңге. Бастапқы бағасы 295700 теңге. Ең төменгі бағасы 32355 теңге. Кепілді жарна 8871 теңге.

№ 3. Уаз 31512 а/м, м/н R 422 BY, 2000 ж.ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ., 23-шағын аудан, 39-ғимарат. Теңгерім ұстаушысы – «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринарлық бақылау жəне қадағалау комитеті Маңғыстау аумақтық инспек-циясы» ММ. Алғашқы бағасы 20986 теңге. Бастапқы бағасы 104930 теңге. Ең төменгі бағасы 11481 теңге. Кепілді жар-на 3148 теңге.

№ 4. Ваз 21213 110 00 а/м, м/н R 773 AX, 2003 ж.ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ., 23-шағын аудан. Теңгерім ұстаушысы – «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркəсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитетінің Маңғыстау облыстық аумақтық инспекциясы» ММ. Алғашқы бағасы 49521 теңге. Бастапқы бағасы 247605 теңге. Ең төменгі бағасы 27093 теңге. Кепілді жарна 7429 теңге.

№ 5. Газ 3110 101 а/м, м/н R 846 BL, 2001 ж.ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ., 23-шағын аудан. Теңгерім ұстаушысы – «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркəсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитетінің Маңғыстау облыстық аумақтық инспекциясы» ММ. Алғашқы бағасы 41687 теңге. Бастапқы бағасы 208435 теңге. Ең төменгі бағасы 22807 теңге. Кепілді жарна 6254 теңге.

№ 6. Газ 31105 120 а/м, м/н R 255 BF, 2004 ж.ш. Объектінің орналасқан жері: Ақтау қ., 23 шағын-аудан, 100 ғимарат. Теңгерім ұстаушысы – «Маңғыстау облысы бойынша мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылау жəне лицензиялау департаменті» ММ. Алғашқы бағасы 62320 теңге. Бастапқы бағасы 311600 теңге. Ең төменгі бағасы 34095 теңге. Кепілді жарна 9348 теңге.

№ 7. Автокөлік ВАЗ-21150, мемлекеттік нөмірі R113ВА, 2004 ж/ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ. 3 шағын-аудан, №69 ғимарат. Теңгерім ұстаушысы - «Мемсараптама» РМК. Алғашқы бағасы 59263 теңге. Бастапқы бағасы 296315 теңге. Ең төменгі бағасы 32422 теңге. Кепілді жарна 8890 теңге.

№ 8. Автокөлік ВАЗ-21213, мемлекеттік нөмірі R147АА, 2002 ж/ш. Нысанның орналасқан жері: Ақтау қ. 3-шағын аудан, №67 ғимарат. Теңгерім иесі - «Маңғыстау

облыстық орман жəне аңшылық шаруа-шылығы аумақтық инспекциясы» ММ. Алғашқы бағасы 55417 теңге. Бастапқы бағасы 277085 теңге. Ең төменгі бағасы 30318 теңге. Кепілді жарна 8313 теңге.

Электрондық аукционға қаты-сушыларды тіркеу хабарлама жария-ланған күннен бастап жүргізіледі жəне электрондық аукцион басталғанға дейін қырық сегіз сағат бұрын аяқталады.

Кепілді жарнаны өткізу реквизиттері:Маңғыстау мемлекеттік мүлік жəне

жекешелендіру департаментінің депозиттік шоты, ЖСК № KZ980705012170175006 Қ а з а қ с т а н Р е с п у б л и к а с ы Қ а р ж ы министрлігінің Қазынашылық комитетінде, БСН 120240022666, төлем тағайындау коды 171, Кбе 11, мекеме коды 2170175, БСК KKMFKZ2A, төлем тағайындалуы: кепілді жарна.

Н а з а р а у д а р ы ң ы з ! С а т у ш ы н ы ң электрондық өтінімді қабылдаудан бас тартуы үшін қатысушының жарнамада көрсетілген талаптарды сақтамауы, сондай-ақ жеке жəне заңды тұлғаның электрондық өтінімі мен құжаттарын қарау мерзімі аяқталғанға дейін сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген кепілді жарнаның сатушының шотына түспеуі негіз болып табылады.

Электрондық аукционға қатысу үшін мыналарды:

1) жеке тұлғалар үшін: жеке сəйкестендіру нөмірін (бұдан əрі – ЖСН), тегін, атын, əкесінің атын (бар болған жағдайда);

2) заңды тұлғалар үшін: бизнес сəйкес-тендіру нөмірін (бұдан əрі – БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын, əкесінің атын (бар болған жағдайда);

3) кепілді жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп-айырысу шотының деректемелерін;

4) байланыс деректерін (пошталық ме-кенжайы, телефоны, факс, е-mail);

5) ұлттық куəландырушы орталық берген ЭЦҚ-ның жарамдылығы мерзімін көрсете отырып, Тізілімнің веб-порталында алдын ала тіркелу қажет.

Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кезде қатысушы бір жұмыс күні ішінде Тізілімнің веб-порталына енгізілген деректерді өзгертеді.

Электрондық аукционға қатысушы ретінде тіркелу үшін мынадай құжаттардың:

1) жеке тұлғалар үшін: паспорттың не-месе жеке тұлғаның жеке басын куəлан-дыратын құжаттың, сондай-ақ банктен ағымдағы шоттың бар-жоғын растай-тын анықтаманың; заңды тұлғалар үшін: жарғының, заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəліктің не заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтаманың, сондай-ақ бан-ктен банктік шоттың бар-жоғын растайтын анықтаманың;

2) қатысушының кепілді жарна сомасын аударғанын растайтын банк белгісі бар төлем құжатының;

3) заңды тұлға өкілінің өкілеттіктерін куəландыратын құжаттың,

сондай-ақ заңды тұлғаның өкілі паспортының немесе оның жеке басын куəландыратын құжаттың көшірмелерін қ о с а б е р е о т ы р ы п , э л е к т р о н д ы қ аукционға қатысуға нысан бойынша қатысушының ЭЦҚ қойылған (сканер-ленген) электрондық өтінімді (бұдан əрі – электрондық өтінім) Тізілімнің веб-порталында тіркеу қажет.

Шетелдік заңды тұлғалар қазақ жəне/немесе орыс тілдеріндегі нотариалдық куəландырылған аудармасы бар құрылтай

құжаттарының электрондық (сканерленген) көшірмелерін ұсынады.

Электрондық аукционға қатысушылар электрондық аукцион басталғанға дейін бір сағат ішінде аукцион залына ЭЦҚ мен аукцион нөмірін пайдалана отырып кіреді. Электрондық аукцион жекешелендіру нысанының бастапқы құнын аукцион залын-да автоматты түрде орналастыру жолымен сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген Астана қаласының уақыты бой-ынша басталады.

Сауда-саттықтың голланд əдісі бойын-ша электрондық аукцион ережесі:

1 ) е г е р э л е к т р о н д ы а у к ц и о н басталған сəттен бастап бес минут ішін-де қатысушылардың бірде-біреуі элек-трондық аукционда жекешелендіру ныса-нын сатып алу ниетін растамайтын болса, жекешелендіру нысанының бастапқы бағасы қағидамен бекітілген қадамға азая-ды;

2) егер баға азайғаннан кейін бес ми-нут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру нысанын сатып алуға ниетін растамайтын болса, жекешелендіру нысанының соңғы жарияланған бағасы белгіленген қадаммен азаяды.

Жарияланған баға бойынша жеке-шелендіру нысанын сатып алуға ниетін бірінші болып растаған қатысушы сауда-саттықтың голланд əдісі бойынша электрон-ды аукцион жеңімпазы болып танылады жəне осы жекешелендіру нысаны бойын-ша электронды аукцион өткізілген болып танылады;

3) егер жекешелендіру нысанының бағасы белгіленген ең төменгі мөлшерге жетсе жəне қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру нысанын сатып алу ниетін растамаса, онда электрондық аукцион өткізілмеген болып танылады.

Жекешелендіру нысанының бастапқы бағасы бағаны ұлғайтудың кемінде екі қадамына өскен жағдайда ғана жеке-шелендіру нысаны бойынша сауда-саттықтың ағылшын əдісі бойынша элек трондық аукцион өткізілген болып танылады, бұл ретте бастапқы бағаның екі қадамға өсуін кемінде екі қатысушы жүзеге асырады

Əрбір сатылған жекешелендіру нысаны бойынша электрондық аукцион нəтижелері электрондық аукцион нəтижелері туралы электронды хаттамамен ресімделеді, оған сатушы жəне жеңімпаз ЭЦҚ-ны пайдалана отырып, электрондық аукцион аяқталғаннан кейін жиырма төрт сағат ішінде Тізілімнің веб-порталында қол қояды.

Электрондық аукцион нəтижелері туралы хаттама электрондық аукцион нəтижелерін жəне жеңімпаз сатушының жекешелендіру нысанын сату бағасы бойынша сатып алу-сату шартына қол қою міндеттерін белгілейтін құжат болып табылады. Ақтау қаласы, 9-шағын аудан, 23-ғимарат ме-кен-жайында, жеңімпазбен сатып алу-сату шартына электрондық аукцион өткізілген күннен бастап күнтізбелік он күннен аспай-тын мерзімде қол қойылады.

Бұл ретте, электрондық аукционның жеңімпазы салыстыру үшін түпнұсқаларын міндетті түрде көрсете отырып көрсетілген құжаттардың көшірмелерін не болмаса но-тариалды куəландырылған көшірмелерін сатушыға ұсынады. Құжаттардың түпнұсқалары салыстырылғаннан кейін бір жұмыс сағаты ішінде қайтарылады.

Аукцион өткізу туралы қосымша ақпаратты www.gosreestr.kz сайтта жəне мына телефондар арқылы алуға болады: 8(7292) 421657.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 9 тамыздағы № 920 қаулысымен бекітілген, Жекешелендіру нысандарын сату қағидасымен, республикалық меншіктегі ны-сандарды сатудың орындалуын сəйкестендіреді.

Голланд əдісімен сауда-саттыққа элек -трон дық аукционға реапубликалық мен-шіктің келесі нысандары қойылады.

1. ВАЗ 2106 автомашинасы, 2002 ж.ш., мем.нөмірі Н257АК, мекенжайы: Шу ауданы, Шу қ., Сəтбаев к-сі, 25. Теңгерім ұстаушы: Жамбыл облысы бойынша экономикалық қылмысқа жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес департаменті. Алғашқы баға 100 000 теңге. Бастапқы баға 1 000 000 теңге. Ең төменгі баға 38 152 теңге. Кепілді жарна 15 000 теңге.

2. УАЗ 3303 автомашинасы, 1986 ж.ш., мем.нөмірі Н999АН, мекенжайы: Тараз қ., Қазыбек би к-сі, 26. Теңгерім ұстаушы: Жер кадастры ғылыми-өндірістік орталығы. Алғашқы баға 100 000 теңге. Бастапқы баға 1 000 000 теңге. Ең төменгі баға 38 152 теңге. Кепілді жарна 15 000 теңге.

3. УАЗ 3303 автомашинасы, 1991 ж.ш., мем.нөмірі Н027AR, мекенжайы: Тараз қ., Қазыбек би к-сі, 26. Теңгерім ұстаушы: Жер кадастры ғылыми-өндірістік орталығы. Алғашқы баға 200 000 теңге. Бастапқы баға 2 000 000 теңге. Ең төменгі баға 116 302 теңге. Кепілді жарна 30 000 теңге.

4. Audi 100 автомашинасы, 1992 ж.ш., мем.нөмірі Н302BD, мекенжайы: Тараз қ., Төле би к-сі, 36. Теңгерім ұстаушы: Жамбыл облысы бойынша салық департаменті. Алғашқы баға 500 000 теңге. Бастапқы баға 5 000 000 теңге. Ең төменгі баға 190 760 теңге. Кепілді жарна 75 000 теңге.

5. ВАЗ 21310 автомашинасы, 2001 ж.ш., мем.нөмірі Н056AV, мекенжайы: Тараз қ., Төле би к-сі, 36. Теңгерім ұстаушы: Жамбыл облысы бойынша салық департаменті. Алғашқы баға

300 000 теңге. Бастапқы баға 3 000 000 теңге. Ең төменгі баға 114 457 теңге. Кепілді жарна 45 000 теңге.

6. ВАЗ 21061 автомашинасы, 2000 ж.ш., мем.нөмірі Н030MD мекенжайы: Тараз қ., Төле би к-сі, 36. Теңгерім ұстаушы: Жамбыл облысы бой-ынша салық департаменті. Алғашқы баға 200 000 теңге. Бастапқы баға 2 000 000 теңге. Ең төменгі баға 76 307 теңге. Кепілді жарна 30 000 теңге.

7. ГАЗ 2705-242 автомашинасы, 2006 ж.ш., мем.нөмірі Н412СВ, мекенжайы: Тараз қ., Қазыбек би к-сі, 137. Теңгерім ұстаушы: Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталығы. Алғашқы баға 1 000 000 теңге. Бастапқы баға 10 000 000 теңге. Ең төменгі баға 381 520 теңге. Кепілді жарна 150 000 теңге.

Электрондық аукционға қатысушыларды тіркеу хабарлама жарияланған күннен ба-стап жүргізіледі жəне электрондық аукцион басталғанға дейін қырық сегіз сағат бұрын аяқталады.

Кепілді жарналар «Жамбыл мемлекеттiк мүлiк жəне жекешелендiру департаментi» мемлекеттік мекемесінің шотына төленеді: депозиттік шот KZ060705012170172006, Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігі Қазынашылық комитеті, БЖК KKMFKZ2A, БСН 120340007071, ММ Коды 2170170, КБе 11, КНП 171. (банктік қызмет есебі кепілді жарна төлемінің ішіне кірмейді).

Назар аударыңыз! Сатушының элек-трондық өтінімді қабылдаудан бас тартуы үшін қатысушының жарнамада көрсетілген талаптарды сақтамауы, сондай-ақ жеке жəне заңды тұлғаның электрондық өтінімі мен құжаттарын қарау мерзімі аяқталғанға дейін сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген кепілді жарнаның Сатушының шотына түспеуі негіз болып табылады.

Электрондық аукционға қатысу үшін мы-наларды:

1) жеке тұлғалар үшін: жеке сəйкестендіру нөмірін (бұдан əрі – ЖСН), тегін, атын, əкесінің атын (бар болған жағдайда);

2) заңды тұлғалар үшін: бизнес сəйкестендіру нөмірін (бұдан əрі – БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын, əкесінің атын (бар болған жағдайда);

3) кепілді жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп-айырысу шотының деректемелерін;

4) байланыс деректерін (пошталық мекен-жайы, телефоны, факс, е-mail);

5) ұлттық куəландырушы орталық берген ЭЦҚ-ның жарамдылығы мерзімін көрсете отырып, Тізілімнің веб-порталында алдын ала тіркелу қажет.

Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кез-де қатысушы бір жұмыс күні ішінде Тізілімнің веб-порталына енгізілген деректерді өзгертеді.

Электрондық аукционға қатысушы ретінде тіркелу үшін мынадай құжаттардың:

1) жеке тұлғалар үшін: паспорттың немесе жеке тұлғаның жеке басын куəландыратын құжаттың, сондай-ақ банктен ағымдағы шоттың бар-жоғын растайтын анықтаманың; заңды тұлғалар үшін: жарғының, заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəліктің не заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтаманың, сондай-ақ банктен банктік шоттың бар-жоғын растайтын анықтаманың;

2) қатысушының кепілдік жарна сомасын аударғанын растайтын банк белгісі бар төлем құжатының;

3) заңды тұлға өкілінің өкілеттіктерін куəлан-дыратын құжаттың,

сондай-ақ заңды тұлғаның өкілі паспортының немесе оның жеке басын куəландыратын құжаттың көшірмелерін қоса бере отырып, электрондық аукционға қатысуға нысан бойынша қатысушының ЭЦҚ қойылған

(сканерленген) электрондық өтінімді (бұдан əрі – электрондық өтінім) Тізілімнің веб-порталында тіркеу қажет.

Шетелдік заңды тұлғалар қазақ жəне/немесе орыс тілдеріндегі нотариалды куəландырылған аудармасы бар құрылтай құжаттарының электрондық (сканерленген) көшірмелерін ұсынады.

Электрондық аукционға қатысушылар электрондық аукцион басталғанға дейін бір сағат ішінде аукцион залына ЭЦҚ мен аукцион нөмірін пайдалана отырып кіреді. Электрондық аукцион жекешелендіру нысанының бастапқы құнын аукцион залында автоматты түрде орна-ластыру жолымен сауда-саттықты өткізу тура-лы хабарламада көрсетілген Астана қаласының уақыты бойынша басталады.

Сауда-саттықтың голланд əдісі бойынша электрондық аукцион ережесі:

1) егер электронды аукцион басталған сəттен бастап бес минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі электрондық аукционда жекешелендіру нысанын сатып алу ниетін растамайтын болса, жекешелендіру нысанының бастапқы бағасы қағидамен бекітілген қадамға азаяды;

2) егер баға азайғаннан кейін бес ми-нут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру нысанын сатып алуға ниетін растамайтын болса, жекешелендіру нысанының соңғы жарияланған бағасы белгіленген қадаммен азаяды.

Жарияланған баға бойынша жекешелендіру нысанын сатып алуға ниетін бірінші болып растаған қатысушы сауда-саттықтың голланд əдісі бойынша электронды аукцион жеңімпазы болып танылады жəне осы жекешелендіру ны-саны бойынша электронды аукцион өткізілген болып танылады;

3) егер жекешелендіру нысанының бағасы белгіленген ең төменгі мөлшерге жетсе жəне қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру

нысанын сатып алу ниетін растамаса, онда электрондық аукцион өткізілмеген болып та-нылады.

Жекешелендіру нысанының бастапқы бағасы бағаны ұлғайтудың кемінде екі қадамына өскен жағдайда ғана жекешелендіру нысаны бойынша сауда-саттықтың ағылшын əдісі бойынша электрондық аукцион өткізілген болып танылады, бұл ретте бастапқы бағаның екі қадамға өсуін кемінде екі қатысушы жүзеге асырады

Əрбір сатылған жекешелендіру нысаны бойынша электрондық аукцион нəтижелері электрондық аукцион нəтижелері туралы элек-тронды хаттамамен ресімделеді, оған сатушы жəне жеңімпаз ЭЦҚ-ны пайдалана отырып, электрондық аукцион аяқталғаннан кейін жиыр-ма төрт сағат ішінде Тізілімнің веб-порталында қол қояды.

Электрондық аукцион нəтижелері туралы хаттама электрондық аукцион нəтижелерін жəне жеңімпаз сатушының жекешелендіру нысанын сату бағасы бойынша сатып алу-са-ту шартына қол қою міндеттерін белгілейтін құжат болып табылады. Тараз қаласы, Əль-Фараби көшесі,(5 мөлтекаудан) 11 мекенжай-ында, жеңімпазбен сатып алу-сату шартына электрондық аукцион өткізілген күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімде қол қойылады.

Бұл ретте, электрондық аукционның жеңім пазы салыстыру үшін түпнұсқаларын міндетті түрде көрсете отырып көрсетілген құжаттардың көшірмелерін не болмаса но-тариалды куəландырылған көшірмелерін сатушыға ұсынады. Құжаттардың түпнұсқалары салыстырылғаннан кейін бір жұмыс сағаты ішінде қайтарылады.

Аукцион өткізу туралы қосымша ақпаратты www.gosreestr.kz сайтта жəне мына телефондар арқылы алуға болады: 8(7262) 34-34-90 (факс).

В связи с утерей передаточный акт по догово ру долевого уча-стия ЖК «Кыпшак» от 04.11.2009 г. на имя Бецек Дианы Алек-сеевны считать недей-ствительным.

Пернебек Данияр Қа-натұлына 2013 жылы берілген ҰБТ №1380799 серти фи ка тының жоға-луына байланысты жарам-сыз деп танылсын.

Егер сіз «Егемен Қазақстан» газетіне

жарнама бергіңіз келсе, мына телефондарға

хабарласыңыз:Астана тел/факс 37-64-48,

37-60-49. Электронды пошта: [email protected].

Алматы 273-74-39, ф. 273-73-97.

Электронды пошта: [email protected].

Еске алуӨмірден өтті ғазиз жан

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ұжымы акаде-мик Т.С.Садықов атындағы «Қазақстан тарихы» кафедрасының доценті, тарих ғылымдарының кандидаты Еркін Нұратдинұлы Ермұқановқа əкесі

НҰРАТДИННІҢқайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

Алматы облысы, Іле ауданының «Ветеринария бөлімі» ММ «Іле ау-даны əкімінің аппараты» ММ-нің шаруашылық жүргізу құқығындағы

ветеринариялық пункттері бар «Ветеринариялық станциясы» мемлекеттік коммуналдық кəсіпорнының басшысы лауазымына кон-

курс жариялайтынын хабарлайды.Конкурс Іле ауданының «Ветеринария бөлімі» ММ-де мына мекенжайда

өтеді, Іле ауданы, Өтеген батыр кенті, Титов көшесі, 33А-үй, 1-бөлме.Кəсіпорынның негізгі атқаратын жұмысы: Іле ауданында ветеринариялық

алдын алу, диагностикалық іс-шараларды жүргізу жəне ветеринариялық-санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады.

Конкурсқа қатысушыларға талаптар: салаға сəйкес уəкілетті орган бекіткен біліктік талаптарға жауап беретін, кəсіптік дайындық денгейі жəне бағдарына қажетті жоғары білімінің болуы. Кəсіпорынның бағдарына сəйкес салада мамандығы бойынша басқару лауазымында кем дегенде 5 жыл өтілі болуы керек.

Конкурсқа қатысу үшін өтінімдер 2013 жылғы 21 тамыздан 6 қыркүйекке дейін қабылданады.

Конкурсқа қатысуға өтінім білдірген тұлғалардың құжаттарын қабылдау 2013 жылғы 6 қыркүйекте сағат 18.00-ге дейін жүргізіледі.

ГУ «Отдел ветеринарии» Илийского района, Алматинской области объ-являет о проведении конкурса на занятие должности руководителя го-сударственного коммунального предприятия на праве хозяйственного

ведения «Ветеринарная станция» с ветеринарными пунктами ГУ аппарата Акима Илийского района.

Конкурс проводится в ГУ «Отдел ветеринарии» по адресу Алматинская об-ласть Илийский район, п. Отеген батыр, ул. Титова, 33А, каб. 1.

Основной деятельностью предприятия является проведение ветеринарно-профилактических мероприятий и диагностических исследований, обеспече-ние ветеринарно санитарного благополучия на территории Илийского района.

Требование предъявляемые к участникам конкурса: наличие высшего обра-зования по необходимому профилю и уровня профессиональной подготовки соответствующих квалификационным требованием, утвержденным уполно-моченным органом соответствующей отрасли.

Наличие стажа работы по специальности на руководящих должностях в со-ответствующей профилю предприятие отрасли не менее 5 лет.

Срок представление заявлений об участии в конкурсе с 21 августа по 6 сен-тября 2013 года.

Прием документов для лиц, изъявивших желание принять в конкурсе до 18.00 ч. 6 сентября 2013 года.

АКПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМАЖамбыл мемлекеттік мүлік жəне жекешелендiру департаменті 2013 жылғы 13 қыркүйекте сағат 10.00-де www.gosreestr.kz Мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталында республикалық меншік нысандарын

сату бойынша электрондық аукционды өткізу туралы хабарлайды.

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМАҚазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитетінің Қызылорда мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменті 2013 жылғы 17 қыркүйекте Республикалық

мүлік нысанын 3 жыл мерзімге мүліктік жалға (жалдауға) беру жөнінде тендер өткізеді.

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМАМаңғыстау мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменті 2013 жылғы 13 қыркүйегінде (Астана

уақытымен) сағат 10.00-ден бастап www.gosreestr.kz Мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталында республикалық меншік нысандарын сату бойынша электрондық аукционды өткізу туралы хабарлайды.


Толғауы тоқсан тіршілік

Жағымды жаңалық

Оқыс оқиға

Масқара!

Бəрекелді! Спорт

www.egemen.kz10

Газет мына қалалардағы:010000, Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «ERNUR» Медиа холдингі» ЖШС,050000, Алматы қ., Гагарин к-сі, 93 А, «Дәуір» РПБК ЖШС,100008, Қарағанды қ., Сәтбаев к-сі, 15, «Арко» ЖШС,110007, Қостанай қ., Мәуленов к-сі, 16, «Қостанай полиграфия» ЖШС,120014, Қызылорда қ., Байтұрсынов к-сі, 49, «Энергопромсервис» ПФ» ЖШС,130000, Ақтау қ., 22-м/а, «Caspiy Print» ЖШС,030010, Ақтөбе қ., Рысқұлов к-сі, 190, «А-полиграфия» ЖШС, 060005, Атырау қ., Ж.Молдағалиев к-сі, 29 А, «Атырау-Ақпарат» ЖШС,160000, Шымкент қ., Т.Әлімқұлов к-сі, 22, «Ernur prіnt» ЖШС,140000, Павлодар қ., Ленин к-сі, 143, «Дом печати» ЖШС,150000, Петропавл қ., Қазақстан Конституциясы к-сі, 11, «Полиграфия» АҚ,080000, Тараз қ., Төле би д-лы, 22, «ЖБО «Сенім» ЖШС,090000, Орал қ., Мұхит к-сі, 57/1, «Жайық Пресс» ЖШС,040000, Талдықорған қ., Қабанбай батыр к-сі, 32, «Офсет» баспаханасы,070002, Өскемен қ., Космическая к-сі, 6/3, «Шығыс ақпарат» ЖШСбаспаханаларында басылып шықты.

Меншік иесі:“Егемен Қазақстан”

республикалық газеті”акционерлік қоғамы

ПрезидентСауытбек АБДРАХМАНОВ

Вице-президент – бас редакторЖанболат АУПБАЕВ

Вице-президентЕркін ҚЫДЫР

МЕКЕН-ЖАЙЫМЫЗ: 010008 АСТАНА, “Егемен Қазақстан” газеті көшесі, 5/13. 050010 АЛМАТЫ, Абылай хан даңғылы, 58 А.

АНЫҚТАМА ҮШІН: Астанада: АТС 37-65-27, Алматыда: 273-73-80.БАЙЛАНЫС: Астанада: факс (7172) – 37-19-87, электронды пошта: egemenkz@maіl.onlіne.kz egemenkz@maіl.ru , egemenkz@maіl.kzАлматыда: факс (727) – 273-73-80, электронды пошта – [email protected]

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР:Астана – (717-2) 37-61-21;Ақтау – 8 (701) 593-64-78;Ақтөбе – (713-2) 56-01-75;Талдықорған – 8 (728-2) 27-05-70;Атырау – (712-2) 32-94-07;

Көкшетау – (716-2) 25-76-91;Қарағанды – (721-2) 43-94-72;Қостанай – (714-2) 39-12-15;Қызылорда – (724-2) 27-00-85Орал – (711-2) 28-80-35;Өскемен – (723-2) 25-28-41;

Павлодар – (718-2) 57-18-09;Семей – (722-2) 52-26-86;Тараз – (726-2) 43-37-33;Шымкент – 8 (701) 404-36-29;Петропавл – (715-2) 50-72-50.

ЖАРНАМА-АҚПАРАТ БӨЛІМІ: Астанада – 8 (717 2) 37-60-49, факс – 37-64-48, [email protected] Алматыда – 8 (727) 273-74-39, факс – 273-73-97, [email protected]

Материалдың жариялану ақысы төленген. Жарнама, хабарландырудың мазмұны мен мəтініне тапсырыс беруші жауапты.А

Газетті есепке қою туралы №01-Г куəлікті 2007 жылғы

5 қаңтарда Қазақстан Республи касының Мəдениет жəне

ақпарат министрлігі берген. «Егемен Қа зақ стан» республикалық газеті» АҚ ҚР СТ ИСО 9001-2009

Сапа менеджменті жүйесі. Талаптар» талаптарына сəйкес сертификатталған.

Таралымы200 601 дана.

Нөмірдің кезекші редакторы

Қарашаш ТОҚСАНБАЙ.

Индекс 65392. Аптасына 5 рет шығады. «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ компьютер орталығында теріліп, беттелді. Көлемі 11 баспа табақ. Нөмірдегі суреттердің сапасына редакция жауап береді. «Егемен Қазақстанда» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Тапсырыс 8921Газет Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «ERNUR» Медиа холдингі» ЖШС-те басылды, тел. 99-77-77. Тапсырыс №129 ek

«Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінде» кие туралы «Кие – көне мағынамен бірдеңенің пірі, иесі, қасиеті, немесе кие сі атты (ұрды)-қарғысына ұшы рады. Киесі жолықты (ұшырады) – кесапаты тиді» деп жазылған. Десек те, күнделікті өмірде оған мəн бере бермейміз, адамның да, жан-жануардың да киесі болатынын ескермейміз. Соның зар-дабын да аз тартып жүрген жоқпыз. Соған мысал ретінде төрт-бес жылдың ар жақ, бер жағында болған бір оқиғаны оқырмандар назарына ұсынғалы отырмын.

2002 жылы ашаршылықтың жетпіс жылдығына орай Ертіс ауы лының дəл ортасына Баянның қызыл тасынан белгі қойылып, оған:

«Аштық апаты мен Саяси қуғын-сүргін құрбан дарына арнаймыз.

Бас иейік жас алып көзімізге,Бабалардың өсиет сөзі бізге.Бір ескерткіш қоймасақ күнə болар,Тəуелсіздік алған мəрт кезімізде»

– деген сөздер қашалып жазылған болатын. Осы ескерткішті аудан əкімі Абызбай

Адамұлы бастаған ел азаматтары орна-тып еді.

Бұл тастың тарихы бар. 1979 жылы аудандық партия комитетінің сол кездегі бірінші хатшысы Бағұстар Аманоллаұлы Рамазанов Баянауыл ауданындағы киелі Қызылтаудан Иса Байзақұлының мүсініне тұғыр ретінде пайдалану үшін осы тас ты əкелгізгенді. Белгісіз себептермен ескерт-кіш қойылмады. Қызыл тас сол жерде ат-тай 23 жыл жатты. Салмағы 40 тоннадай, биіктігі 14,5 метрден асатын осы тасты екі кран жалдап, бүкіл ел болып əрең жет кіз ге-німіз есте. Мен мұны жайдан-жай еске алып отырған жоқпын. Соңғы кезде осы тас ор-нында жатқан жоқ деген сөз шыға бастады.

Біреулер өз орнында жатқан жоқ, сыртқа шығару керек, Аю зиратының қасына қою керек дейтін көрінеді. Ондай əңгімелер бұрын да айтылып, бұрынғы аудан има-мы, бұрынғы халық қалаулысы, бұрынғы əкімдер біраз əуреленген. Оларынан ештеңе шыққан жоқ. Қызыл тасты қозғаймыз дегендердің бəрі қызметтерінен айырыл-ды, бастары пəлеге қалды. Осының бəрін кездейсоқтық дей алмаймын.

Ендеше, ағайын қасиетті қызыл тасты қозғамас бұрын жақсылап ойланыңыздар дегім келеді. Мұндай əрекет орын ала қалса, аштық құрбандарының аруақтары да риза болмасы анық. Павлодар қаласында ашар-шылық құрбандарына орнатылған белгі қала əкімдігінен қашық емес. Алайда, оны қала шетіне шығарып тастаймыз деп жатқан ешкім жоқ. Онда біздің желөкпелерге жол болсын? Олар жаңа əкімді жағалап, алды-мен осы мəселені шешу керек деп құлағына сыбырлап жүрген көрінеді. Оларға өткеннің өкініші сабақ болмаған-ау, сірə?!

Елемес ҚАСЕНОВ, дербес зейнеткер, ауданның құрметті

азаматы.

Павлодар облысы,Ертіс ауданы.

Ќызыл тас

Қазан қаласында қазақтың біртуар ақындары Мағжан Жұмабаев пен Мұқағали Мақатаевтың өлең -дер жинағы жарық көрді. Қалың оқырманға жол тартқан Мағжан Жұмабаевтың «Жан сөзі» деп атала-тын өлеңдер жинағының таралымы – 1000 дана. Оны татар тіліне аударғандар – Нури Ар сланов, Мөдəррис Əгьлəм, Флера Тарханова, Рə диф Гаташ. Мұқағали Мақатаевтың өлеңдер жина ғы 500 данамен жарық көрген. Бұл жинақты ақын, бірнеше кітаптың авторы Назилə Усманова-Юсимова аударған. Бұйырса, татар оқырмандары көп кешікпей Қадыр Мырза Əлінің өлеңдерімен де сусындайтын болады.

Рафхат ХАЛЕЛОВ.

Суретті түсірген автор.ҚАЗАН-ОРАЛ.

Ќазанда ќазаќтарды оќиды

Қауынның қалайсан, басыпалды, əміркен, сексеуіл, көкше, шыртылдақ, мырзашөл, қыш қауын, түркімен тұқымы сияқты түрлері егіліп келді. Тəттілігі сон-ша, тілді үйірер қауынды əркім-ақ ойына түсіре алар.

Əсіресе, Сыр бойының тасқын суы қайтқаннан кейінгі сайлардағы ызаға еккен самауырдай теңкиіп жатып қарс айрылатын қауындарды айтсайшы. Қауынның қағын, құртын ел ежел-ден асқа пайдаланып, қысқа қадірлеп сақтаған. Бұл күндегі жұрттың іздеп таппай жүрген дəрумендерінің бəрі сол өнімдерде жеткілікті болатын, түрлі емге пайдаланатын, ең арғысы, тұқымы – шопағын жуып-шайып жалбыздан ажы-ратып, кептіріп, қазанға қуырып, келіге түйіп ас-қатыққа пайдаланған.

Дəл қазір сол қауыннан сəн кетті. Соң-ғы екі жылдан бері еккен қауы ны мыздың түйнегі жүзін жуар кезінде іріп кете береді. Ішін ашсаң ирелеңдеген құрт, қолқаны ататын жаман иіс шығады. Ол қауынды малға берсең де жемейді. Анық тап қараған адамға қауын шұрқ тесік.

Дəлелдегендердің айтуынша, қауын гүлдеген кезде «отқа салса жанбайтын, суға салса батпайтын» жаны сірі бір жəндік гүлге «отырып» кететін көрінеді. Содан сол жетіліп, қауын түйнек болғанда өскен ұясына нəжісін тастап,

бүлдіріп, сыртқа тастап шығып кетеді деседі. Мұндай жағдай бір мезгілде ғана емес көктем-жаз бойы үздіксіз қайталанып отырады екен.

Осындай жағдай Сыр өзенінің жо -ғар ғы жəне төменгі ағыс бойларында да орын алып, шаруалардың есін алып, бей неттерін зая кетіруде. Диқанның салы суға кетті. Қайта-қайта дəрі себеді. Ол удай ақша. Бұрын қауынға дəріні қа-сықтап беретін болса, бүгінде кеселеп, еселеп беретін болды. Біткен қауын-ның өзі дəрімен сүрленген қауын боп шықпақшы.

Бұл бір қиын жағдай болды. Мыңдаған жылдар бойы жалғасып келе жатқан жазықсыз бұл кəсіпке кімнің қандай қиянат жасағанын қайдам?! Қазір бұл кесел асқабақ, қарбыз, қиярда да, тіпті, қызанақта да ішінара болса да кездесіп қалып жатыр. Жауыз құрт жылдан-жылға белең алып келеді.

Ел басына ауыр күн туғандай боп-ты ғой, сонша, дей қоймас жоғарыдағы ауылшаруашылық мамандары мен ғалымдары. Əр астың адам ағзасы үшін орны бөлек екенін олар да білер.

Уақыт бұл пəлекетке шара қолдануды тілеп тұр.

Əбдіманап ƏУЕЛБЕКОВ.Оңтүстік Қазақстан облысы.

Сатыбалды СƏУІРБАЙ,«Егемен Қазақстан».

Ақтөбе қаласына қарасты Қурайлы ауылының маңын-дағы «Ақбұлақ» акционерлік қоғамының пайдаланылмай-тын кəріз құбырынан металл сынықтарын жинау ке зінде 29 бен 33 жас аралығындағы үш ағайынды жігіт қаза болды.

Олардың қасындағы тағы бір адам медициналық же-дел жəрдем ауруханасына жеткізіліп, есін жиды. Бұл туралы облыстық төтен ше жағдайлар департаменті директорының орынбасары Бауыржан Сыздықов пен де-п артаменттің жедел құтқару қыз метінің жетекшісі Асқар Хам зиннің бұқаралық ақпарат құрал дары өкілдерімен өткізген бас пасөз мəслихатында хабарланды. Олардың мəлімдеуінше, Қурайлы ауылы маңында «Ақ бұлақ» акцио нерлік қоға мының жер асты жұ мысы жүріп жатқан көрінеді. Төрт жігіт диаметрі 900 сантиметр 2-3 метр тереңдікте орналасқан кə різ құбырларын кесіп, ме-талл жинау үшін жер астына түскен. Сол мезетте олар құбыр ішіндегі қатты қысымды метан газына уланған. Жоғарыда айтқандай, үш жігіт сол жерде қайтыс болады. Бір жігіт қана сыртқа шығып үлгереді.

Ақтөбе облысы.

Їш жігітгазєа уланып ќайтыс болды

Бұл күнде Сырдың ортан беліне орналасқан Отырар халқы қауын жеуден қалып барады. Ата-бабамыздан бастау алған диқаншылықтың ішінде қауын егу мəселесі кеңінен қолға алынған болатын.

Дастан КЕНЖАЛИН,«Егемен Қазақстан».

Биылғы Азиадада жалғыз ал-тын жүлдені елімізге стенд ату-дан жарысқа қатысқан Александр Мұхамадиев сыйға тартты. Одан басқа 17 жасқа дейінгі спорт-шылар қатысқан Азия ойын-дарында жеңіл атлеттер Иван Соловьев үш қарғып секіруде, 400 метрге кедергілер арқылы

жүгіруде Анастасия Сергеева, та-эквондодан Фариза Алдоңғарова мен гандболдан Қазақстан жасөспірімдер құрамасы күміс медальге ие болды. Қола жүлдені Анатолий Дураченко (дзюдо), Жанар Кашин (дзюдо), Давид Пошивалов (стенд ату), Екатерина Стеляренко (ауыр атлетика), Екатерина Димченко (жүзу), Ерасыл Қайырбек (та-эквондо), Əсия Дайыр (теннис),

Дмитрий Попко (теннис) алды.Қазақстан 13 медальмен жал-

пы есепте 13-орынды иеленді. Ал 2009 жылы Сингапурде өткен І жасөспірімдер арасындағы Азия ойындарында 4 алтын, 6 күміс, 4 қола медаль иеленіп, жалпы есеп-те 8-орын алған еді.

Келесі ІІІ жасөспірімдер Азиадасы 2017 жылы Шри-Лан-каның Намбантота қаласында өтеді.

Масқара!

Ќауын жеуден ќалып барамыз

Қытайдың Нанкин қаласында жасөспірімдер арасында өткен ІІ Жазғы Азия ойында-ры аяқталды. Бұл сында біздің спортшылар 1 алтын, 4 күміс, 8 қола медаль иеленді.

Азиада: жалєыз алтын жїлде

Көпкүндіктің бірінші кезеңін-дегі бұл жеңісті «Астана» команда-сына оның Янес Брайкович (Словения), Винченцо Нибали, Паоло Тиралонго (екеуі де – Ита лия), Якоб Фульсан (Дания), Ан дрей Гривко (Украина) жəне Танел Кангерт (Эстония) сынды велошабандоздары алып берді.

Ал бұрнағы күні екінші кезең мəреге жетті. Ол Понтеведра – Аль то до Монте да Гроба елді ме кен дерінің арасын жалғады. Ұзындығы 177,7 шақырымға со -зылған қа шық тықта Люк сем-бург тің «Saxo-Tinkoff» коман да-сын дағы ирланд жүйрігі Нико лас Роч топ жарды. Алайда, екі күн нің қорытындысы бойынша «Ас тана» командасының мү ше сі Винценцо Нибали 5:05:22 көр сеткішімен бірінші орынға шықты.

Енді мынадай анықтама бере кетейік. Испания «Вуэльтасы» (ис панша атауы -Vuelta a España) – əлемдегі «Тур де Франс» жəне «Джиро д’Италия» көпкүндік турнирлерімен бірге алғашқы үштікті құрайтын, үш аптаға со-зылатын тас жол бойындағы аса танымал веложарыс. Ол жыл сайын (1995 жылдан бері) күзге салым Испания елінің аумағында

сөреден шығады. Оның алғашқы жарысы 1935 жылы тіркелген. Та ғы екі додасы Еуропаның өз-ге елдерінің территориясында ұйымдастырылды. Ол 1997 жы-лы Португалия, 2009 жылы Ни-дер ланды мен Бельгия трасса-ларында керуен түзді. Бұлардың 2006 жылы өткен турнирінде

біздің Александр Винокуров қо-рытынды есепте бірінші орынды жеңіп алған болатын.

Ал биыл 24 тамызда 68-ші мəр те сөреден шыққан аламан үш ел – Испанияның, Францияның жəне Андорраның жерлерін ба-сып өтеді.

Дамир ҚОЖАМҚҰЛ.

Жалаулыжарыстар

Дзюдо. Кеше Бразилияның Рио-де-Жанейро қаласында дзю-додан кезекті əлем чемпионаты басталды. Оған 124 елдің өкілдері қатысуда.

Біздің елімізден бұл сынға ер-лер арасында Асхат Тельманов, Елдос Ісметов (60 кг), Азамат Мұқанов, Сергей Лим (66 кг), Дастан Үкібаев (73 кг), Дəулетхан Жақыпов (81кг), Ислам Бозбаев (90 кг), Максим Раков (100 кг-ге дейін), Ержан Шын кеев (100 кг-ден жоғары), əйел дер ара-сында Айгүл Байқұлова, Алек-сандра Подрядова (48 кг), Ленария Менғазова (52 кг), Анар Сейтімова (78 кг-ге дейін), Гүлжан Исанова (78 кг-ден жоғары) күш сынасады.

Футбол. Жексенбі күні Қа зақ -стан Премьер-лигасының 24-тур ойындары өтті. «Астана» өз ала-ңын да Шымкенттің «Ор да басы» клу бын қабылдап, 3:1 есе бімен жеңіске жетті. «Шахтер» мен «Ертіс» 1:1, ал «Ақ жа йық» пен «Вос ток» 2:2 есеп те рімен тең ой-на ды. «Тараз» сырт алаңда «Же-ті су ды» 2:0 есебімен ұтты. Қос та -найдың «То был» командасы «Аты -раудан» 3:1 есебімен басым түсті.

Күрес. Сербияда өтіп жатқан кадеттер (жастар) арасындағы əлем чемпионатында екі бірдей балуанымыз алтын медаль алды. Əйелдер күресінен 43 килода сынға түскен Эльвира Əбілқайырова мен 40 килоға дейінгі салмақ дəрежесінде белдескен Светлана Анкичева əлем чемпионы атанды. Эльвира финалда болгар қызы Миглен Салишкадан, Светлана америкалық Регина Доидан ба-сым түсті. Сонымен бірге, 56 ки-лода Мəдина Бақбергенова мен оның 65 килодағы тəтесі Жəмила Бақбергенова қола жүлдеге ие болды. Осының алдында грек-рим күресінен Темірлан Шадукаев үшінші орын алған болатын.

Волейбол. Кеше Алматыда ерлер арасындағы Қазақстан Рес -публикасы Президентінің Кубогы жолындағы халықаралық турнир басталды. 31 тамызға дейін өтетін турнирге əлемнің 8 елінің коман-дасы қатысады. Соның ішінде бесе уі ұлттық құрамалар болса, екеуі жас тар құрамасы да, біреуі – біздің елдің екінші құрамасы. Олар екі топқа тең бөлінген.

«Егемен-ақпарат».

«Астана» велокомандасы Ис па нияда басталған əйгілі «Вуэль та» көпкүндігінің бірінші кезеңін дегі жеке командалық жарыста жеңіске жетті. Біздің жерлестеріміз Вильянуэва-де-Ароса-Санхенхо қа лалары аралығындағы 27 ша қырымнан тұратын бұл қашық тықты 29 минут 59 секундта жү ріп өтті. Осылайша жарты са ғат қа жетпейтін мерзімде көмбеге бірінші болып келген астаналықтар аламанды табысты бастады. Екінші орынға «RadioShack-Leopard», үшінші орынға «Omega Pharma-Quick-Step» командалары жайғасты.

«Астанаєа» айтар алєыс«Вуэльта» кґпкїндігініѕ бірінші кезеѕі «Астана» велосипедшілерініѕ жеѕісімен ашылды

Суретті түсірген Ерлан ОМАРОВ.

27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 11РЕСМИ БӨЛІМ

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

2013 жылғы 11 ақпан №111 Астана, Үкімет Үйі

Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларын бекіту туралы

«Магистральдық құбыр туралы» 2012 жылғы 22 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 4) тармақшасына сəйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидалары бекітілсін.2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа

енгізіледі.Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі С.АХМЕТОВ.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 11 ақпандағы №111 қаулысымен бекітілген

Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидалары

1-бөлім. Жалпы ережелер1. Осы Магистральдық газ құбырларын пайдаланудың қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар)

Қазақстан Республикасының «Магистральдық құбыр туралы» 2012 жылғы 22 маусымдағы, «Газ жəне газбен жабдықтау туралы» 2012 жылғы 9 қаңтардағы заңдарына сəйкес əзірленді жəне Магистраль-дық газ құбырын пайдалану тəртібін анықтайды, оның ішінде техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді, техникалық диагностикалауды жəне жедел-диспетчерлік басқаруды қамтиды.

2. Магистральдық газ құбырына техникалық қызмет көрсету

1. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігі

Жалпы талаптар2. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігі мынадай технологиялық операцияларды орын-

дау кезінде газдың жобалық немесе жоспарлы көлемдерін тасымалдауды қамтамасыз етеді:1) тазарту құрылғыларын жіберу немесе қажет болған жағдайда диаметріне қарай үрлеу арқылы

қуысты қатты жəне жұмсақ қоспалардан тазарту;2) кристалгидраттардың түзілуін немесе қажет болған жағдайда олардың бұзылуын болдырмау

мақсатында құбыр қуысына метанол енгізу;3) ішкі жағында тоттануды болдырмау мақсатында газ құбырының қуысына тоттану ингибито-

рын енгізу;4) көптармақты жүйелерде немесе қиылысушы газ құбырларында жекелеген құбырлар арасына

газ жіберу;5) қажет болған жағдайда газ құбырларының жекелеген учаскелерін ажырату немесе қосу;6) əртүрлі жұмыс қысымымен газды жүйеден жүйеге жіберу.3. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін пайдаланудың тиімділігі мен сенімділігі мына

шаралармен қамтамасыз етіледі:1) Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне кезеңдік бақылау жасау, көзбен шолу жəне

техникалық құралдарды пайдаланып тексеру;2) жөндеу-алдын алу жұмыстарын уақытылы орындау есебінен оны ақаусыз жағдайда ұстау;3) құбырішілік диагностиканы жəне магистральдыққ газ құбырының желілік бөлігін

диагностикалаудың басқа əдістерін жүргізу;4) барынша мүмкін болатын гидравликалық тиімділікті ұстау;5) моральды ескірген немесе тозған жабдықты уақытылы жаңғырту жəне қайта жаңарту;6) елді мекендерге, өнеркəсіптік жəне ауыл шаруашылығы кəсіпорындарына, ғимараттар мен

құрылыстарға дейінгі күзет аймағына жəне ең аз қашықтықтағы аймаққа қойылатын талаптарды сақтау;

7) авариялардың уақытылы алдын алу, істен шығулар мен өндірістік ақауларды жою.4. Магистральдық газ құбырлардың желілік бөлігінің объектілерін пайдалануға қабылдау осы

Қағидалардың талаптарын ескере отырып жүргізіледі. 5. Күзетілетін аймақтағы, оның ішінде бөгде ұйым жүргізетін жұмыс осы Қағидалардың талап-

тарын сақтай отырып жүргізіледі.6. Əр объектіде (кран алаңы, учаске) күзетілетін аймақты, өндірістік инфрақұрылымды, күзетіле-

тін аймақта орналасқан жəне шектесетін аумақтың (объектінің) заттарын (меншігін) көрсетумен объектінің (крандардың) жəне құбыр трассасының орналасу схемасы жасалады жəне ілінеді.

7. Схеманы кəсіпорын басшысы бекітеді, оған объектінің басшысы қол қояды. 8. Басты құрылыстарды пайдалану осы Қағидалардың нұсқаулықтарын сақтай отырып жүзеге

асырылады.9. Басты құрылыстардан магистральдық газ құбырына берілетін газдың сапасы ҚР СТ 1666-2007

Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандартының талаптарына сəйкес келеді.

Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін ресімдеу10. Күзетілетін аймақтарда жұмыстың орындалуын бақылауды жəне ең аз қашықтықтағы

аймақтарда жұмыс жүргізуді келісуді газ тасымалдау ұйымы (оператор) осы Қағидалардың талаптары-на сəйкес жүзеге асырады.

11. Жұмыс жүргізуге рұқсат беру жұмыс жүргізушіде қолданыстағы құбырлар енгізілген жобалық жəне орындау құжаттамасы болған жағдайда жүргізіледі.

12. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігі тікелей учаскелерде биіктігі 1,5-2 м айырғыш белгілермен (қалқан-белгілермен) белгіленеді, олар көріну шектерінде, бірақ 500 м-ден сирек емес жəне газ құбырының километражы мен құбырлардың салынуының нақты тереңдігі көрсетіле отырып, газ құбыры қиылысының бұрышында қойылады.

13. Егер газ құбырының бойында əуе байланыс желілері өтетін болса, газ құбырының трассасын белгілеу үшін байланыс тіректері пайдаланылады, оларда километраж, газ құбырының салыну тереңдігі мен байланыс тірегі осінен газ құбырының осіне дейінгі қашықтық көрсетіледі. Магистральдық газ құбырының көптармақты жүйелерінде магистральдық газ құбырының əр тармағы белгіленеді. Газ құбырының трассасын бекіту орындарын белгілеу үшін темірбетон бағаналарының орнына бақылау-өлшеу бағаналары мен катодтық қорғау пункттері пайдаланылады. Километрлік бағаналар қызғылт сары түске боялады. Ауыл шаруашылығына арналған жерлерде өңделетін жерлер-ге, ағаш егілетін шекараларға бағаналар орнатылады.

14. Магистральдық газ құбырының белгілерін орнату жер пайдаланушылармен бөлімшелердің бірлескен актілерімен ресімделеді.

15. Газ құбырының басқа жерүсті жəне жерасты коммуникацияларымен қиылысу орындары «Жоғары қысымды газ құбыры» белгілерімен белгіленеді (осы Қағидаларға 1-қосымша).

16. Кеме жүретін өзендер арқылы өтетін газ құбырларының суасты өтпелері бассейндік басқармалармен келісу бойынша белгілермен жабдықталады жəне тəуліктің қараңғы уақытында авто-матты түрде қосылатын дабылдық жарық белгілері болады. Газ құбырының кеме жүрмейтін бөгеттер мен жыралар арқылы суасты өтпелері трассаның белгісімен белгіленеді (осы қағидалардың 2-қосымшасы). Белгілер мыналарды қамтамасыз етеді:

1) күзету кезінде газ құбырын кез келген əдіспен көзбен шолып табу;2) газ құбырының күзетілетін аймағында кез келген жұмысты енгізу кезінде газ құбырының

орналасқан жерін анықтау.17. Əр бағана екі плакатпен жабдықталады: біріншісі – күзетілетін аймақ, орналасқан жері мен

газ құбырының жабдықтары туралы ақпаратпен тігінен орнатылады; екіншісі – газ құбырының ұзындығы (км) көрсетілген плакат (ауадан қажетті учаскелерді көзбен шолып іздеу үшін) осы қағидалардың 2 қосымшасына сəйкес көлденеңінен (30˚-тан көп емес) орнатылады.

18. Арқалық түріндегі жерүсті өтпелерінің барлығы қоршаумен жабдықталады, онда газ құбыры бойынша бөгде тұлғалардың кіруіне тыйым салынады, алюминий бояумен боялады, осы қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес орнатылады.

19. Туннельдерде магистральдық газ құбырын төсеу кезінде компенсаторлар туннельге кіре берісте газ құбырының желілік бөлігін тастардың түсуінен қорғау үшін темірбетон төсемдерімен жа-былады.

20. Туннельдерге газ құбырының кірулері металл шарбақтармен немесе торлармен қоршалады, бұл туннельге бөгде тұлғалардың кіруін болдырмайды.

21. Қоршауларда осы Қағидаларға 4-қосымшаға сəйкес «Кіруге болмайды», «Шылым шегуге болмайды» деген белгілер орнатылады. Оған қосымша объектінің атауы, пайдаланушы ұйымның мүлкі, магистральдық газ құбырының бірыңғай технологиялық схемасына сəйкес қабылданған нөмірлері мен пикеттері көрсетіледі.

22. Қажет болған жағдайда, қоршау шегінде желілік-өндірістік басқарманың бас инженері бекіткен объектінің технологиялық схемасы ілінеді.

23. Магистральдық газ құбырының барлық учаскелерінде алдын алу, жөндеу жəне авариялық жұмыстарын орындау үшін газ құбырының кез келген нүктесіне кіру мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

24. Газ құбырының трассасында кез келген нүктеге кіруді қамтамасыз ету үшін барынша аз ай-налып өтумен жыралардың, жылғалардың жəне шағын өзендердің тік беткейлері олардың арасынан автокөлік өте алатындай жоспарланады.

25. Магистральдық газ құбырының күзетілетін аймақтарында магистральдық газ құбырының құрамына кіретін технологиялық байланыс желілері мен құрылыстарында, телемеханика мен электр желілерінде құрылыс, монтаж жəне жөндеу жұмыстары осы Қағидалардың талаптарына сəйкес орын-далады.

26. Магистральдық газ құбырының күзетілетін аймағындағы құрылыс объектілеріне, газ құбырының басқа коммуникациялармен қиылысына қатысты барлық өзгерістер, сондай-ақ Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіндегі объектілердің конструктивтік өзгерістері орындау-шы құжаттамаға уақтылы енгізіледі.

27. Газ құбыры астындағы топырақты жыралардың беткейлері мен өзендердің жағаларында су шаюдан қорғау үшін сыртқы су ағыны газ құбыры осінің маңынан тоқтатылып, газ құбырларының күзетілетін аймағында орналасқан жыралар мен шұңқырлардың болмауы қадағаланады.

28. Үйілген топырақта, дамбыларда, тауларда төселген газ құбырларынан су жіберу жұмыс істеу күйінде ұсталады.

29. Газ тасымалдау ұйымы (оператор) мүдделі ұйымдармен бірлесіп, олардың бүлінуінің алдын алу мақсатында газ құбыры арқылы ұйымдастырылған өту орнын белгілейді.

30. Жерасты газ құбырларында ағымдағы жөндеу мен тексеру жұмыстарын жүргізу жағдайларын қоспағанда, жалаңаштанған учаскелер мен ашық шурфтар, шұңқырлар мен орлар болма-уы керек. Мұндай жұмыстардың аяқталуы бойынша бір апталық мерзімде жалаңаштанған учаскелер оқшауланып, көміледі.

31. Қоршауларда объектінің атауын, пайдаланылатын құрылымдық бөлімшеге оның тиесілігін көрсететін белгілер орнатылады, қажетті технологиялық схемалар, пайдаланатын құрылымдық бөлімшенің жалпы технологиялық схемасына жалғастыратын километрлік пикеттері көрсетіледі. осы Қағидаларға 5-қосымшаға сəйкес «Газ. Отпен жақындауға болмайды», «Кіруге болмайды», «Шылым шегуге болмайды» (осы Қағидаларға 4-қосымша) деген тыйым салу белгілері орнатылады.

32. Мемлекеттік орман қорының жерінен өтетін магистральдық газ құбырының трассасы əр та-раптан шеткі газ құбыры осінен 3 м шегінде, бұталардан дүркін-дүркін тазартылып, қауіпсіз жəне өртке қарсы жағдайда ұсталады.

33. Пайдалану кезінде жерасты газ құбырының трассасын тексеріп шығу, айналып өту немесе аралап ұшып шығу жолымен бақылау керек. Тексеріп шығу, айналып өту немесе аралап ұшып шығудың мерзімділігі жəне тексеру көлемі Магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасы əзірлеген жəне газ тасымалдау ұйымының (оператор) басшылығы бекіткен кестемен белгіленеді.

34. Магистральдық газ құбырының өтпелерін барлық санаттағы автожолдар арқылы тексеру жы-лына кемінде бір рет, оның ішінде сорғыш шамның ауасын сынау арқылы жүргізіледі. Тексеріп шығу, айналып өту немесе аралап ұшып шығу нəтижелері арнайы журналда тіркеледі.

35. Ақаулар немесе басқа да бұзушылықтар табылған жағдайда тексеруші олар туралы учаскені пайдалануға жауапты адамға хабарлайды, ол өз кезегінде диспетчерге немесе Магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасының бастығына хабарлайды. Соңғысы анықталған кемшіліктерді жою үшін шаралар қабылдайды.

36. Желілік-пайдалану қызметінде кəсіпорын басшылығы бекіткен аварияны жою жоспары, авариялық бригаданы жинау жəне аварияның орнына бару тəртібі, сондай-ақ аварияны жою үшін қажетті көлік құралдарының, жабдықтардың, материалдардың, байланыс құралдарының, өндірістік технологиялық байланыстың, өрт сөндіру, жеке жəне ұжымдық қорғаныс құралдарының тізбесі бола-ды.

37. Магистральдық газ құбырын кезектен тыс қарау жəне тексеру дүлей апаттан кейін газ құбырының жəне оның желілік бөлігі құрылыстарының зақымдануы мүмкін учаскелерде жəне газ құбырынан немесе арматурадан газ жылыстауы табылған жағдайда жүргізіледі.

38. Өзен, жыра, сай арқылы өтетін өтпелердегі газ құбырлары бұзылулар мен шайылулардан қорғалады.

39. Желілік-пайдалану қызметінде диспетчерде жəне авариялық-жөндеу көлік құралдарында олардың орналасқан орындарынан трассаның барлық учаскелеріне жылдың əр мезгілдерінде жəне əртүрлі метеорологиялық жағдайларда қозғалыстың оңтайлы жолдарының схемасы (маршруттық кар-тасы) жасалып сақталады.

40. Трассаны қарау кезінде желілік құбыр жүргізушінің (тексеруші), бригаданың қозғалысы қолданыстағы маршруттық карталарға сəйкес, метеорологиялық жағдайларды, тасқынды, көшкінді жəне трассадағы басқа да ықтимал факторларды (кедергілерді) есепке ала отырып жүргізіледі.

41. Желілік қараушылар, бригадалар трассаға шығу кезінде жабдықтау табеліне, климаттық, метеорологиялық жағдайларға сəйкес азық-түлік пен су қорымен, жеке қорғаныс құралдарымен, дəрігерлік көмек көрсетуге дейінгі көмек құралдарымен, диспетчермен байланыс құралымен қамтамасыз етіледі.

42. Магистральдық газ құбырының трассасына қараушылардың қарауға жəне тексеруге шығуы мен жүруі жəне аса қиын геологиялық немесе табиғи жағдайларда, шөлді, шөлейтті аудандарда бақылау пункттеріне баруы немесе қайтуы арнайы журналда тіркеледі жəне диспетчер немесе Магистральдық газ құбырларының желілік-өндірістік басқармасының басшылығы тағайындаған басқа жауапты тұлға бақылайды. Трассада жұмыстарды орындау кезінде жəне қайта оралған соң пер-сонал диспетчерге (операторға) өзінің орналасқан жері, жұмыстың орындалуы, желілік бөліктің жəне күзетілетін аймақтың жағдайы туралы баяндайды.

43. Персонал белгіленген мерзімде бақылау пунктіне келмеген немесе онымен байланыс болмаған жағдайда, диспетчер оны іздеу мен қажетті көмек көрсету үшін шаралар қабылдайды.

44. Егер қарау (айналып өту) процесінде газ құбырының саңылаусыздығынан ақау табылса не-месе басқа да қауіпті жағдай орын алса, қауіпті аймақ қауіпсіздік белгілерімен қоршалады. Бұл ретте, кезекші диспетчер немесе пайдалануға жауапты басқа тұлға тез арада хабардар етіледі.

45. Диспетчерге хабарланған соң:1) газ жылыстаған орынға жақын жол учаскесін көлікпен айналып өту, қажет болған жағдайда

қозғалысты тоқтату ұйымдастырылады;2) аса қауіпті орынға жақын жерде, əсіресе түнгі уақытта қауіп туралы ескерту жəне қауіпті

аймаққа адамдардың, көліктің, жануарлардың кірмеуін болдырмау үшін постылар ұйымдастырылады;3) темір жол көлігіне қауіп төнген кезде поездардың қозғалысын уақытша тоқтату шаралары

қабылданады.46. Қажетті жағдайларда диспетчер немесе жауапты лауазымды тұлға қауіп туралы жергілікті

атқарушы билік органдарын, кəсіпорындарды, осы учаскелерге жақын орналасқан немесе жұмыс істейтін істейтіндерді, сондай-ақ жақын жердегі елді мекендер тұрғындарын хабардар етеді.

47. Авария орнына жұмыстың басшысы келгеннен кейін қоршау құралдарының, қауіпсіздік белгілерінің бар-жоғын тексереді жəне қажет болған жағдайда постыларды қояды, техникалық құралдарды авария орнынан қауіпсіз қашықтыққа орналастырады жəне диспетчермен байланыс орна-тады.

48. Магистральдық газ құбырындағы, оның құрылыстары мен арматурасындағы от немесе газ қаупі бар жұмыстарды талап ететін ақауларды жою осы Қағидалардың талаптарына сəйкес жүргізіледі.

49. Магистральдық газ құбырынан газ жылыстауын жарық, коррозиялық бұзылу жəне тесіктер арқылы жоюға тыйым салынады.

50. Жекелеген жағдайларда газ тасымалдау ұйымы басшылығының рұқсатымен уақытша бан-даждар жəне басқа да құрылғыларды орнатуға рұқсат етіледі.

Желілік бөлікті пайдалануды ұйымдастыру

51. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін пайдаланудың техникалық жəне əдістемелік басшылығы осы қызметке бағытталған жəне тиісті газ тасымалдау ұйымының (оператор) өндірістік-техникалық бөлімшесінің басшысы жүзеге асырады.

52. Магистральдық газ құбырының нақты учаскесін пайдаланудың техникалық жəне əкімшілік басқаруды газ тасымалдау ұйымының (оператор) басшысы жүзеге асырады. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіндегі жұмыстарды желілік-пайдалану қызметінің бастығы басқарады.

53. Магистральдық газ құбырында газ тасымалдау ұйымы (оператор) екі данада жасалған ар-найы паспортты ресімдейді.

54. Паспорттың даналарына оның орындаушылық схемасы, құбыр бөлшектері мен реттегіш, ілмек, басқа да арматура орнатылған құбыр құрышының түрі мен белгісі жазылады. Паспорттың бір данасы кəсіпорында, басқасы – кəсіпорын бойынша бұйрықпен бекітілген газ құбырын пайдалануға жауапты тұлғада сақталады. Газ құбырының паспортына қосымша енгізілетін жазбалар бір уақытта екі данада тіркеледі.

55. Магистральдық газ құбырының жалпы жəне қауіпсіз жағдайына желілік-өндірістік басқарманың бастығы жауапты болып табылады.

56. Магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасының бастығынан басқа, желілік-өндірістік басқарма бойынша бұйрықпен Магистральдық газ құбырының белгілі бір учаскесінің техникалық жағдайына жəне пайдалану қауіпсіздігіне жауапты арнайы дайындалған қызметкерлер тағайындалады.

57. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін пайдалану бойынша бөлімшенің жəне оған орнатылған құрылғылардың негізгі өндірістік звеносы желілік-пайдалану қызметі болып табылады.

58. Жергілікті жағдайлар мен Магистральдық газ құбырының техникалық жағдайына байланы-сты газ тасымалдау ұйымы қызмет көрсетудің басқа түрлерін ұйымдастыруды қарастырады.

59. Желілік-пайдалану қызметі техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді уақытында орындау кезінде құрылыстың, жабдықтың тиімді жəне қауіпсіз пайдаланылуын, жұмысқа бекітілген механизм-дер мен көлік құралдарының дайындығын, құбырлардың, жабдықтар мен материалдардың авариялық қорларының болуын, авариялар мен өндірістік ақауларды аз уақытта жоюды, газ құбырларының саңылаусыздығын, қоршаған ортаны ластауды болдырмауды жəне техникалық құжаттама мен есептіліктің уақтылы жүргізілуін қамтамасыз етеді.

60. Желілік-пайдалану қызметінің құрамына жөндеу-пайдалану блоктары мен өнеркəсіптік алаңдар кіреді.

61. Газ тарату станцияларын, операторлар мен қараушылар үйлерін, авариялық-жөндеу пункттерін пайдалануды, техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді құрылымдық бөлімшедегі олар қызмет көрсететін ғимараттардың, объектілер мен шекаралардың бөлінуіне сəйкес желілік-пайдалану қызметі жүзеге асырады.

62. Қабылданған техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу құрамына байланысты желілік-пайдалану қызметінің құрамына электр химиялық қорғаныс, бақылау-өлшеу аспаптары жəне автома-тика мен телемеханика бойынша учаскелер, топтар немесе мамандар кіреді.

63. Аварияларды жедел жою, магистральдық газ құбырында көп еңбекті қажет ететін қалпына келтіру жұмыстарын жəне басқа жұмыстарды орындау үшін авариялық-қалпына келтіру поездары құрылады.

64. Желілік-пайдалану қызметі магистральдық газ құбырына метанолды алу, сақтау жəне құю бойынша жұмыстарды қолданыстағы стандарттарға, нормативтік құжаттар мен нұсқаулықтарға сəйкес орындайды.

65. Газ құбырына метанолды құю газ тасымалдау ұйымының жедел-диспетчерлік басқармасының өкімі немесе рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

66. Желілік-пайдалану қызметі газ тарату станцияларында жəне газ тарату пунктінде одорантты алу, тасымалдау, сақтау жəне уақтылы құю жұмыстарын орындайды, сондай-ақ желілік бөліктің объектілерін салу, күрделі жөндеу, қайта құру жəне техникалық қайта жарақтандыру сапасына техникалық бақылауды жүзеге асырады.

67. Жекелеген жағдайларда, газ тасымалдау ұйымының белгілеуімен техникалық бақылауды қамтамасыз ету осы қызмет түріне лицензиясы бар басқа кəсіпорындардың немесе ұйымдардың қызметкерлеріне жүктеледі.

68. Қолданыстағы газ құбырларына басқа газ құбырларын немесе объектілерді қосуды газ тасы-малдау ұйымының өкімі бойынша желілік-пайдалану қызметі жүзеге асырады. Қажет болған жағдайда бұл жұмыстарды орындау үшін газ тасымалдау ұйымы басқа ұйымдарды жұмысқа тартады. Бұл ретте, желілік-пайдалану қызметі учаскедегі газ құбырын ажыратуды, газ шығаруды, жұмыс аймағында газ беруді, жарылыс қаупі бар қоспаның түзілуін жəне конденсаттың төгілуін болдырмай-тын басқа жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етеді.

Желілік бөлікке техникалық қызмет көрсету69. Техникалық қызмет көрсетуді объектілердің тиесілігі бойынша желілік-пайдалану қызметі

жүргізеді.70. Авариялық-қалпына келтіру пойызы кəсіпорын басшылығының өкімі бойынша техникалық

қызмет көрсету жəне жөндеу үшін пайдаланылады.71. Техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу жүйесін газ тасымалдау ұйымы дайындайды жəне

мыналарды көздейді:1) тексеру жəне диагностикалық зерттеу;2) техникалық қызмет көрсету;3) ағымдағы жөндеу;4) күрделі жөндеу;5) авариялық-қалпына келтіру жөндеуі;6) сынау (қайта сынау);7) ресурстарды ұзарту;8) техникалық жағдай туралы ақпаратты жинау, өңдеу жəне талдау;9) тиімділікті, сенімділікті жəне қауіпсіздікті арттыру бойынша іс-шараларды орындау.72. Жоспардағы тексеру кезінде күзет аймағы жəне магистральдық газ құбырының ең аз

арақашықтық аймағы, су кедергілеріндегі өтпежолдары, аңғарлар, темір жəне автомобиль жолдары, кран алаңдары жəне апаттық құбырлар қорлары, компрессорлық станцияға қосу торабы, тазарту құрылғысын қабылдау жəне іске қосу торабы, трассабойлық жолдар, газ құбырларына кіреберістер, көпірлер, бөгеттер, газ құбырлары өтпелері, су жіберетін жəне басқа да құрылыстар, трассабойлық байланыс жəне электр беру желілері, трасса белгілері, кеме қатынасы жағдайының белгілері, сондай-ақ газ құбырларының басқа ұйымдарының коммуникацияларымен қиылыстары (электр беру желілері, мұнай өнімдері құбырлары жəне т.б.) тексеріледі.

73. Тексеру мақсаты мыналар болып табылады: жабдықтың жəне коммуникациялардың техникалық жағдайын анықтау; жылыстауларды, авария алдындағы жағдайларды жəне аварияларды, басқа да кемшіліктер мен бұзылуларды айқындау; жақын маңдағы құрылыстар мен объектілердегі жəне Магистральдық газ құбырының тұтастығына нақты қауіп төндіретін аварияларды айқындау.

74. Тексеру кезінде айқындалған бұзушылықтар, бұзылулар жəне тоқтап қалулар Магистральдық газ құбырының желілік бөлікті тексеру журналында тіркеледі.

75. Тексеруді орындаушы тұлғаның бағалауы бойынша сипаты мен көлемі аварияға əкелуі мүмкін өндірістік бұзылулар табылған жағдайда, тексеру тоқтатылып, аварияның алдын алу шарала-ры қолданылады. Тексеруді аяқтау авариялық жағдай жойылғаннан кейін жүргізіледі.

76. Тексерулерді жүргізу мерзімдерін, оның жиілігін жəне көлемін жергілікті жағдайларды (елді мекендердің, өтпежолдардың бар-жоғын), газ құбырының техникалық жағдайын жəне т.б ескере оты-рып, кəсіпорын белгілейді. Тексерулер мына көлік құралдарын: тікұшақты, ұшақты, автокөлікті пай-далану арқылы жүргізіледі.

77. Жерасты газ құбырларының орналасу тереңдігін желілік пайдалану қызметі жер бедерінің өзгеруі мүмкін жерлерінде: көшкін, су шайып кеткен, топырақтың шөккен жерлерінде жəне т.б. анықтайды.

78. Таулы аймақтарда салынған газ құбырларын зерттеу газ құбырларының жəне компенсаторлардың қасындағы көшкін жерлерді тексеруді қамтиды.

79. Жылжымалы құмдар мен бөгеттерде салынған газ құбырларының учаскелері жылына 1 рет тексеріледі.

80. Зерттеулердің нəтижелері бойынша желілік пайдалану қызметі жөндеу жұмыстарын жүргізу кестесін жасайды. Газ құбырларының учаскелері мен газ тарату станцияларын ажыратуды талап ететін жұмыстарды кəсіпорындардың өтінімдері бойынша газ тасымалдау ұйымы жоспарлайды.

81. Зерттеу барысында су өткізетін құрылыстар мен құрылғылар, дүркін-дүркін су басатын, газ құбырларына іргелес аумақтар, еңістердің, өтпежолдарымен, су кедергілерімен жəне аңғарлармен қиылысу жерлеріндегі тас үйінділерінің жəне қаптамалардың жағдайы, су шайып кеткен жерлер тексеріледі.

82. Желілік бөлік пен оның жабдықтарын ақаусыз күйде ұстау, пайдаланудың сенімділігі мен қауіпсіздігін арттыру жұмыстары, авариялық- қалпына келтіру жұмыстары ағымдағы жөндеу деп есептеледі.

83. Ағымдағы жөндеу жұмыстарының көлеміне газ құбырларын күрделі жөндеу жоспарларында көзделмеген желілік бөлікті, кран алаңдарын, өтпежолдарды жəне қиылыстарды, компрессорлық станцияға қосу торабын, тазарту құрылғысын қабылдау жəне іске қосу торабын, оларға іргелес алаңдар мен аймақтарды қарау, зерттеу жəне оларға техникалық қызмет көрсету кезінде айқындалған жұмыстар енгізіледі.

84. Газ тасымалдау ұйымдары ағымдағы жөндеуді өткізудің жылдық жоспар-кестелерін жасай-ды, оларды кəсіпорынның техникалық басшысы бекітеді.

85. Ағымдағы жөндеудің жоспар-кестелеріне күнтізбелік жыл ішінде өткізілген тексерулер, зерт-теулер, сынаулар нəтижелері бойынша толықтырулар енгізіледі.

86. Ағымдағы жөндеу жұмыстарына мыналар кіреді:1) трассаның белгілерін қалпына келтіру;2) құбырларды жəне 500 м-ге дейін созылатын газ құбырларының оқшаулағыш қаптауларын

жөндеу; 300 мм-ге дейін бекіту арматурасын жəне жалғастырғыш бөлшектерді алмастыру;3) құбырлардың қалқаларындағы қуыстарды дəнекерлеп жамау;4) алаңдарды еселеу;5) кран алаңдарындағы, іске қосу алаңдарындағы қоршауларды жөндеу жəне тазарту

құрылғысын, метанол ыдыстарын жəне т.б. қабылдау;6) трассабойлық өту жəне магистральдыққ газ құбыры арқылы кесіп өтетін жерлерге арналған

жолдарды, кран алаңдарына жəне апаттық құбыр қорларына кіреберістерді қалпына келтіру;7) газ құбырының жобалық орналасу тереңдігін қалпына келтіру, магистральдық газ құбырының

жалаңаштанған жəне тайыз көмілген учаскелерін жою;8) жылжымалы құмдарды бекіту;9) аңғарлардың, су шайып кеткен жерлердің, шөгінділердің түзілуін жəне топырақ шөгуінің ал-

дын алу, бөгеттерді қалпына келтіру бойынша жұмыстар;10) жобада немесе нұсқаулықта қарастырылған рұқсат берілмеген өткелек жəне қиылыс

жерлерінде қорғауларды, қайта төгуді қалпына келтіру;11) газ құбырлары трассасы бойынша жəне еңістердің бойындағы ағаштар мен бұталарды шабу;12) су өткізетін құрылыстарды жəне жағаны нығайтатын құрылғыларды жөндеу, апаттық

құбырлар қоры сөрелерін жөндеу жəне қалпына келтіру, апаттық қорды толықтыру жəне праймирлеу, жазуларды, сандық қатарды жəне таңбаларды жаңарту;

13) тікұшақ алаңдарын, авариялық техника алаңдарын (тұрақтарын), желілік пайдалану қызметінің аймақтарын жəне ғимараттарын жөндеу;

14) газдың кемуін жəне өзекті ақауларды жою, қалқып шығуды, гофрды жою, іргетастарды, тіреуіштерді, бекітпелерді жəне ауа өтпежолдарының, газ құбырының жерүсті аймақтарының, конденсатжинағыштарды іске қосу жəне қабылдау камераларының, лас заттарды жинау жəне сақтау тораптарының, шығын өлшегіш пункттерінің басқа да құрылымдық бөлшектерін жөндеу;

15) 1,5 м дейінгі (сабасында) тереңдіктегі суасты өтпежолдарын жəне аңғарлар өтпежолдарын жөндеу;

16) метанолдың, одоранттың, материалдар мен жабдықтардың азаймайтын жəне авариялық қорын сақтайтын қоймаларды жөндеу.

87. Құмдарды бекіту мына əдістердің бірімен жүзеге асырылады: механикалық құралдармен; органикалық жəне бейорганикалық фиксаторлармен (нерозин, мұнай өнімдерінің қалдықтары, саз, це-мент ерітінділері жəне т.б.); топырақты бекіту үшін өсімдіктер отырғызу арқылы биологиялық фикса-торлармен; аралас əдіспен құмдарды органикалық жəне бейорганикалық фиксаторлармен бекіту.

88. Құмды бекітудің белгілі əдісін жергілікті жағдайларға жəне пайдаланушы ұйымдардың мүмкіндіктеріне байланысты қабылдау керек. Газ құбырының топырақтан шығар жеріндегі оқшаулағыш қаптауларды жөндеу жоспар-кесте бойынша жүргізіледі.

89. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін жəне олардың учаскелерін күрделі жөндеу қажеттілігі мен орындау мерзімдері тексерудің, зерттеулердің нəтижелері, газ тасымалдаудың болжам-ды режімдері, белгіленген шекті жұмыс қысымы, пайдалану сенімділігін талдау жəне жергілікті жағдайлар бойынша анықталады.

90. Суасты өтпежолдарын, өзендер мен бұлақтардың 1,5 м дейінгі (сабасында) суасты өтпежолдарын күрделі жөндеу қолданыстағы нормативтік құжаттарға сəйкес жүргізіледі.

91. Дабылға жəне магистральдық газ құбырын автоматты қорғау жүйесі қысымының артып кетуінен қорғауға арналған компрессорлық станцияда қысымның артуының мына шамалары белгіленеді: дабылға - 0,05 - 0,1 МПа (0,5 – 1 атм.), қорғауға 0,1 – 0,15 МПа (1 – 1,5 атм.).

92. Газ құбырының өткізу қабілетін сақтау үшін жəне қалқалардағы шөгінділердің тұрып қалуының алдын алу үшін, бұған қоса газ құбырының учаскесін құбырішілік тексеруге жəне қайта сынауға дайындау мақсатымен Магистральдық газ құбырының ішін тазалау тазарту құрылғыларын жіберу арқылы жүргізіледі.

93. Газ құбырларының ішін тазартуға арналған жабдық тазарту құрылғысының іске қосылуына жəне оны қабылдауға, оның учаскесі бойынша өтуіне, газ құбырынан шығарылатын лас заттарды жи-нау жəне сақтауды бақылауға қажетті технологиялық операциялардың орындалуын қамтамасыз етеді.

94. Жаңа газ құбырын тазарту немесе тазарту жұмыстары арасында жөндеу жүргізілген газ құбырын тазарту қажет болған жағдайда, сондай-ақ бұрын құбырішілік тексеру снарядтарымен зерт-теу жүргізілмеген газ құбырын тазартуды ұйымдастыру кезінде снаряд-калибр немесе профиль өлшеуішті өткізу арқылы газ құбырының ең аз өту қимасын бағалау жүргізіледі.

95. Газ тасымалдау ұйымы (оператор) қайта айдау жоспарларын, құбырішілік тексерулерін жүргізуді жəне газ қасиеттерінің стандарттардан ауытқуын ескере отырып, газ құбырларын тазарту бойынша жылдық жұмыс жоспарларын жасайды жəне бекітеді. Тазарту құрылғыларының конструк-циясы тазартылып жатқан учаскемен ұзына бойы өткенде өзі арқылы лас заттардың құйылуын бол-дырмайды. Газ құбырының ішін тазартуды газ тасымалдау ұйымымен келісу бойынша кəсіпорын дайындаған арнайы нұсқаулық бойынша өткізеді, онда мыналар көзделеді:

1) тазарту құрылғысын өткізу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру;2) тазарту құрылғысын іске қосу жəне қабылдау технологиясы;3) тазарту құрылғысының өтуін бақылаудың əдістері жəне құралдары.96. Тазарту құрылғылары өтіп жатқан кезеңде лупингтер, резервтік жіптер жəне қатар жатқан

құбырлардың арасындағы жалғастырғыштар негізгі газ құбырынан ажыратылады.97. Тазарту құрылғыларын өткізу мерзімдері мен жиілігін жедел диспетчерлік басқарма газ та-

сымалдау ұйымының (оператор) орталық жедел диспетчерлік басқармасының келісімімен газ құбыры учаскелерінің нақты гидравликалық жағдайларына сүйене отырып белгілейді.

98. Конденсатты жинауға жəне сақтауға арналған қоршаулар, құрылыстар жарамды болады жəне бөгде тұлғалардың кіруіне жол берілмейді. Қоршауларда ескерту плакаттары жəне жазулар ілінеді.

99. Байқалған барлық газ жылыстауы туралы айырым белгісінде (осы Қағидаларға 2-қосымша) көрсетілген телефон арқылы диспетчерге хабарланады. Құрылымдық бөлімше тез арада жылыстау ор-ны мен сипатын анықтайды, қажетті қауіпсіздік шараларын (белгілерді, қоршауларды, күзет постыла-рын жəне т.б. орнату) қамтамасыз етеді.

100. Жылыстауды жоюдың мерзімдері аварияларды (тоқтап қалуды) жою жаспары бойынша белгіленеді.

101. Елді мекен, теміржолдар мен автомобиль жолдарының маңында жылыстау байқалған жағдайда, төмендегі:

1) елді мекеннің тұрғындарын қауіп туралы ескерту бойынша;2) газ құбыры жағына көлік қозғалысын тоқтату бойынша;3) қажет болған жағдайда жылыстау орнына жақын автомобиль жолында айналып өтетін жолды

ұйымдастыру бойынша;4) теміржол көлігіне қауіп төнген болса, поездардың қозғалысын тоқтату бойынша;5) қауіпті бағыттарда желілік персоналдың тұрақты кезекшілігін ұйымдастыру бойынша;6) жылыстауды өте қысқа мерзімде жою бойынша қосымша шаралар қабылданады.

Магистральдық газ құбырын пайдалануға қабылдау мен газ берудің тəртібі102. Газ тасымалдау процесінің технологиялық параметрлеріне сəйкес келмейтін жұмыс

қысымы мен температурадағы ілмекті арматураны орнатуға тыйым салынады. 103. Арматура жарамды жағдайда жиынтықта ұсталады, технологиялық схемаларға сəйкес

нөмірленеді, газ ағыны бағытының көрсеткіштері мен бекітпе орнының көрсеткіштері болады. Қол тартпасы (механикалық) бар арматурада тетікпен ашылу жəне жабылу бағыты нұсқармен көрсетіледі. Арматурада жазбалар мен белгілер қолданыстағы стандарттарға жəне/немесе нормативтік құжаттарға немесе техникалық шарттарға сəйкес орнатылады. Сақтандыру клапандарының қысым мен кезекті тексеру күні белгіленген биркалары болады. Əртүрлі тұтынушылардың сақтандыру клапандарынан газ шығарындыларын бір шамға қосуға жəне сақтандыру клапандарынан кейін ілмекті арматураны монтаждауға тыйым салынады.

104. Желілік бөліктегі крандарда (желілік крандар) жəне көптармақты өтпелерде əдеттегідей, газ құбырларының жұмыс режімінің ықтимал өзгерістерін есепке ала отырып реттелген крандарды авариялық жабу автоматтары (КАЖА) болады.

105. Желілік крандар газ қысымын кранға дейін жəне одан кейін өлшеу үшін техникалық моно-метрлермен жарақтандырылады.

106. Арматураны басқару, техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу бойынша операциялар дай-ындаушы зауыттардың нұсқаулық талаптарына сəйкес жүргізіледі. Пневмогидравликалық басқару крандарының гидрожүйелерінде дайындаушы зауыттардың крандарды пайдалану жөніндегі нұсқаулықтарына сəйкес жұмыс сұйықтықтары немесе пайдалануға рұқсат етілген алмастырушылар қолданылады.

107. Ілмекті крандарды майлау жəне саңылаусыздығын қалпына келтіру үшін дайындаушы зау-ыт пен мамандандырылған ұйымдар ұсынған консистенциялы майлар мен арнайы пасталар қолданылады.

108. Басқару тораптарына, ілмекті арматура орнының көрсеткіштеріне жəне басқа да құрылғыларға персоналдың қызмет көрсетуі үшін кедергісіз қол жеткізу қамтамасыз етіледі. Қызмет көрсету алаңы мен қоршаулар таза жəне жарамды күйде ұсталады.

109. Пайдалану процесінде пневмогидравликалық басқару крандарының жүйесіне су тиюіне жол берілмейді. Сынаулар жүргізілгеннен кейін крандардың корпустарынан жəне басқару жүйелерінен су-ды төгу қажет.

110. Газ құбырларының крандары үшін негізінен қашықтан жəне жергілікті пневмогидраликалық басқару қолданылады. Пневмогидравликалық жетек болмаған кезде немесе ол істен шыққан кезде қолмен басқаруға рұқсат етіледі.

111. Крандардың қақпағының қалыпты жағдайы желілік бөлікте ашық, шамды жəне сулы бөлікте жабық болады. Газ құбырларының көптармақты жүйелерінің тармақтары арасында қосқыштардағы кран қақпақтарының орны газ құбырларының жұмыс режімімен анықталады жəне оны ГТҰ орталық диспетчерлік қызметі (ОДҚ) белгілейді.

112. Магистральдық газ құбырларының желілік бөлігіндегі кран қақпақтарын ауыстыру авариялық жағдайларды қоспағанда, ұйымның орталық диспетчерлік қызметінің рұқсатымен ғана жүзеге асырылады.

113. Ілмекті крандарды (шамды жəне сулыдан басқа) газ қысымын кранға дейін жəне одан кейін алдын ала теңестірген соң ашу керек.

114. Шамдағы жəне судағы ілмекті крандар толық ашылғанға дейін тоқтаусыз ашу керек.115. Ілмекті арматураға техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді ұйымдастыруды тиісті

қызметтің бастығы жүзеге асырады. Техникалық қызмет көрсету жөніндегі жұмыс көлемі дайындау-шы зауыттардың жəне мамандандырылған ұйымдардың нұсқаулықтарымен анықталады.

116. Арматураға ағымдағы жөндеуді тиесілігі бойынша тиісті қызмет немесе мамандандырылған жөндеу-реттеу ұйымы орындайды. Ағымдағы жөндеу бойынша жұмыс көлеміне кран корпусын саңылаусыздықтан арылтуды немесе оны бөлшектеуді талап етпейтін жұмыстар кіреді.

117. Техникалық қызмет көрсету жəне ағымдағы жөндеу бойынша жұмыстар қызметтің техникалық құжаттамасында тіркеледі.

118. Арматураны күрделі жөндеу көлеміне мамандандырылған жөндеу кəсіпорнының жағдайларында оның жарамдылығын толық қалпына келтіру бойынша жұмыстар кіреді.

119. Əрбір құрылымдық бөлімшеде қолданыстағы нормаларға сəйкес ілмекті арматураның авариялық қоры болады. Авариялық қордағы арматура сақталу күйінде қоймада сақталады, бұл ретте оған гидравликалық сұйықтық құйылып, дүркін-дүркін жаңартылып отырады.

120. Желілік крандардың жəне қосқыш крандардың қақпақтары жарты жылда бір рет жұмысқа қабілеттілігін тексеру мақсатында толықтай ауыстырылады. Қашықтан басқару жүйесімен жабдықталған крандар осы жүйедегі кешенде сыналады. Нəтижелерді тексеру жəне ресімдеу тəртібін газ тасымалдау ұйымы (оператор) белгілейді.

121. Магистральдық газ құбырларының желілік бөлігіндегі, компрессорлық станциялар тораптарының, тазартқыш құрылғыларды іске қосу жəне қабылдау тораптарының, қоршау ішіндегі кран алаңдары жоспарланады, əдеттегідей, жер үстіндегі жəне жер астындағы сулардың құйылуынан қорғайтын қатты жабынды (қиыршық тас, ұсақ тас) болады. Кран алаңдарына автомобильдің немесе арнайы көліктің кіру мүмкіндігі қарастырылады.

122. Компрессорлық станциядағы технологиялық арматураның нөмірленуін осы Қағидаларға 6-қосымшаға сəйкес, желілік бөліктегісін − осы қағидаларға 7-қосымшаға сəйкес қабылдау керек.

123. Магистральдық газ құбырларының объектілері мен құрылыстарын салу, оларды қайта құру, техникалық қайта жарақтандыру немесе күрделі жөндеу кезінде күрделі жөндеу қызметі қызметтің осы түріне лицензиясы бар ұйымдардың жұмыс жүргізуіне техникалық қадағалауды ұйымдастырады. Құрылысы аяқталған Магистральдық газ құбырлары толық пайдалануға дайын болған кезде ғана оларды пайдалануға қабылдау комиссиясына беріледі. Құрылысы жəне монтаждау жұмыстары аяқталмаған жəне қабылдау комиссиясы қабылдамаған объектілерді пайдалануға беруге үзілді-кесілді тыйым салынады. Мемлекеттік комиссияның актіге қол қою күні объектіні (құрылысты, жабдықтарды) пайдалануға беру күні болып есептеледі.

124. Құрылысы аяқталған газ құбырының құрылыстары мен жабдықтарын пайдалануға қабылдауға дейін мыналар қажет:

1) пайдаланушы персоналды жинау жəне оларды осы Қағидаларға сəйкес нұсқаулықтармен жəне схемалармен қамтамасыз ете отырып оқыту (міндетті түрде білімін тексерумен);

2) бас мердігерден газ құбырының желілік бөлігіне арналған жобалық, орындаушы жəне техникалық құжаттаманы, компрессорлық станцияны, газ тарату станциясын, жерасты газ сақтау жəне басқа да пайдалануға берілетін объектілерді алу;

3) ғимараттың жобаға жəне келісілген өзгертулерге сəйкестігін тексеру; 4) қуыстарды тазалау, газ құбырларын жəне технологиялық коммуникацияларды беріктік пен

саңылаусыздыққа сынау;5) магистральдық газ құбырлары желілік бөлігі құбырларының құбырішілік дефектоскопиясын

жүргізу;6) гидравликалық сынаулардан кейін құбырлардан суды толық шығару;7) агрегаттар мен олардың жүйелерінің, жалпы станциялық жабдықтардың, ілмекті

арматураның, бақылау-өлшеу аспаптарының, телемеханика жүйелерінің қалыпты жəне ең жоғары жүктемесімен жұмыс қабілеттілігіне кешенді сынауды дайындаушы зауыттың техникалық шарттары-на, қолданыстағы нормалар мен қағидаларға сəйкес өткізу;

8) өндірістік технологиялық жəне жергілікті байланыс құралдарының жұмыс қабілеттілігін тек-серу жəне кешенді сынау;

9) электрохимиялық қорғау, қабылдау тораптары жəне тазалау құрылғыларын іске қосу құралдарын тексеру жəне жұмыс қабілеттілігін сынау;

10) мəдени-тұрмыстық мақсаттағы денсаулық сақтау, тұрғын үй кешені объектілерін толық көлемде тексеру;

11) табиғатты қорғау мақсатындағы объектілерді тексеру жəне кешенді сынау;12) объектіде рұқсат етілген жұмыс қысымына формулярлар ресімдеу.125. Магистральдық газ құбырлары объектілерін пайдалануға қабылдау Тапсырыс берушімен,

жобалаушы жəне пайдаланушы ұйыммен келісілген өзгертулер мен толықтыруларды есепке ала оты-рып, жобаға сəйкес жүргізіледі. Объектіні Қабылдау комиссиясына көрсетуге дейін газ тасымалдау ұйымы (оператор) тағайындаған жұмыс комиссиясы қабылдауды жүргізеді. Жұмыс комиссиясы қабылдамаған Магистральдық газ құбыры пайдалануға рұқсат етілмейді. Магистральдық газ құбырларының желілік бөлігін газ құбырын сынау бойынша кешенді жұмыстарды орындағаннан кейін пайдалануға қабылдайды. Құрылысы аяқталған Магистральдық құбырларды пайдалануға беру кезінде құрылыс-монтаждар ұйымы Қабылдау комиссиясына сəулет жəне құрылыс саласындағы нор-малар мен қағидаларда көзделген көлемде техникалық құжаттамаларды ұсынады. Құрылысы аяқталған жеке объектілерді (аралап шығатын жəне кезекші персоналдың үйлері, электрохимиялық қорғау ғимараттары, байланыс желілері жəне т.б.) жұмыс комиссиялары жұмыс комиссиясы тағайындаған ұйым бекіткен қабылдау актісі бойынша олардың дайындық шамасына қарай жөнделген жабдықтарымен бірге пайдалануға қабылдайды. Қабылданған, бірақ сынаудан кейін алты ай бойы пайдалануға енгізілмеген құбыр беріктікке жəне саңылаусыздыққа қайтадан сынауға жатады. Гидравликалық сынаулардан кейін газ құбырын газбен толтыру технологиясы мен схемасын мердігер мен пайдаланушы ұйымның бірлескен бұйрығымен құралған жəне Тапсырыс берушінің өкілдерінен тұратын арнайы комиссия əзірлейді жəне жүзеге асырады. Технология мен схеманы Тапсырыс беруші жəне мердігер бекітеді.

126. Компрессорлық станцияның жабдықтарын пайдалануға қабылдауға дейін мыналар қажет:1) бас мердігерден орындаушы техникалық құжаттаманы жəне қабылданатын жабдыққа жұмыс

комиссияларының актілерін, сондай-ақ жабық жұмыстардың актілерін алу;2) орындалған құрылыстың жобаға сəйкестігін тексеру;3) бекіткіш газ құбырларын, май құбырларын жəне басқа да технологиялық коммуникацияларды

беріктікке жəне саңылаусыздыққа сынау жəне үрлеу, қуыстарын тазалау;4) іске қосу жұмыстарын бастамас бұрын монтаждау, сынау, өрт сөндіру жүйесінің сынамасын

жүргізу;5) қабылданатын жабдықтарды іске қосу жұмыстарын өткізу;6) негізгі жəне қосалқы аппараттардың жəне бақылау-өлшеу аспаптарының жəне компрессорлық

цех автоматикаларының жұмысын техникалық шарттарға сəйкес кешенді сынау.127. Желдету, салқындату жəне жылыту жүйесі орындаушылық сипаттамаға ие жəне қалыпты

пайдалануды жəне газды қайта сору агрегаты мен олардың қосалқы жүйелерінің жылдың кез келген мезгілінде, оның ішінде тоқтатылған кезеңде де дайындық қалпында ұстауды қамтамасыз етеді.

128. Газ тарату станциясын іске қосу алдында станция ғимаратында жəне кешенді жабдықтарға қызмет көрсету бағытында бөгде заттардың жоқ екендігіне көз жеткізу қажет. Ғимараттың газдануының, жанғыш материалдардың, оттектік жəне газ баллондарының болмауын ерекше мұқият тексеру керек. Өрт сөндіру құралдарының дайындығына көз жеткізу керек. Газ тарату станциясын іске қосудың алдындағы тексеру станцияның жəне оның жүйелерінің құрастырылуын есепке ала отырып əзірленген тəртіпке сəйкес жүргізіліп тексеріледі. Тексеру кезінде мыналарды орындау қажет:

1) жабдықтардың жағдайын жəне ықтимал олқылықтарды бақылау (сальниктік тығыздамадағы, фланец жəне бұранда қосылыстардағы жəне т.б. бос орындар);

2) одоризациялық қондырғыда одорант деңгейін бақылау; 3) сақтандырғыш клапандарда пломбаның, арматурада байпастық сызықтың бар-жоғын тексеру;4) бақылау-өлшеу аспаптарының жарамдылығын тексеру; 5) қорғау автоматика жүйесінен жəне крандарды басқару торабынан, сондай-ақ авариялық-

ескерту дабыл жүйесінен крандарды қашықтан басқаруды қосуды жəне жұмыс істеуін тексеру;6) жапқыш арматураның қалпын тексеру (вентильдер, ысырма, крандар, іске қосу процесінде

ашылуға жəне жабылуға ұшырайтын қысымды реттегіштер), сондай-ақ оның жүрісінің жеңіл жəне жатықтығы, крандардың гидрожүйелерінде гидравликалық сұйықтықтың бар-жоғын тексеру;

7) крандарды қайта қосуға арналған жоғары қысымды импульсті газдың бар-жоғын тексеру;8) метанолды қондырғыда метанолдың бар-жоғын тексеру; 9) газды қыздыру жүйесінің жұмысын тексеру;10) өндірістік-технологиялық байланыстың жарамдылығын тексеру;11) электрмен жабдықтаудың жарамдылығын жəне электр энергиясын есепке алуды тексеру;12) газ тарату станциясының автоматтық басқару жүйесінің жұмыс істеу жарамдылығын,

сондай-ақ телемеханиканы тексеру.129. Газ тарату станциясын іске қосуға мына жағдайларда:1) қабылдау-тапсыру актісін тиісінше рəсімдеусіз; 2) газ тарату станциясы жүйелерінің бірінен берілген жұмыс режімінің жарамсыздығы немесе

қамтамасыз етілмеуі жағдайында (қысқарту, қорғау, газды одоризациялау, авариялық-алдын алу дабы-лы, газ өлшеу аспаптары);

3) қорғау жүйелерінің пневмоавтоматикасын қоректендіру үшін газды тазалау жəне кептіру деңгейі ҚР СТ 1666-2007 «Магистральдық газ құбырлары бойынша жеткізілетін жəне тасымалдана-тын табиғи жанғыш газдар» Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандартының талаптарына сəйкес келмеген жағдайда;

4) магистральдық газ құбырлары желілік-өндірістік басқармасының диспетчерімен жəне тұтынушымен өндірістік-технологиялық байланыс болмаған жағдайда;

5) өрт сөндіру құралдары болмаған жағдайда;6) тұтынушының төменгі желілердің газды қабылдауға əзірлілігі туралы жазбаша растауы бол-

маса;7) даярланған операторлар болмаса;8) энергиямен жабдықтау жүйесі болмаса немесе ақаулы болса;9) табиғи газдың қалдықтарын бейтараптандыратын жүйе болмаса тыйым салынады.130. Газбен қамтамасыз ету коммуникациясында отындық, іске қосу, импульстік газ, сондай-ақ

компрессорлық станциялардың құбырларының технологиялық байланысында, газ бөлу станциясында жəне жерасты газ сақтау қоймаларында қондырғыларды жеке тексеру жұмыстарын жүзеге асыру үшін дəнекерлеу жəне басқа да отпен істелетін жұмыстар орындалады. Бұл ретте, қажетті қауіпсіздік шара-ларын қамтамасыз ету пайдаланушы ұйымға жүктеледі. Қажетті қауіпсіздік шаралары мердігерлік ұйым əзірлеген жəне Тапсырыс берушімен, пайдаланушы ұйыммен жəне жобалаушы ұйыммен келісілген арнайы нұсқаулықта көрсетіледі. Нұсқаулықты қажетті қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ететін мердігерлік ұйым бекітеді. Газ тарату станциясындағы кешенді сынау кезінде тұтынушының газ құбырларына газ беруге тыйым салынады.

Газ құбырлары131. Магистральдық газ құбырлары мен компрессорлық станциялардың, газ тарату

станцияларының, газ өлшеу станцияларының, жерасты газ қоймаларының технологиялық бекіткіш газ құбырлары үшін, сондай-ақ авариялық қор үшін қолданылатын құбырлар осы Қағидалардың талапта-рына сəйкес келеді.

132. Технологиялық бекіткіш газ құбырларына технологиялық, отындық, іске қосу жəне импульстық газ құбырлары жатады.

133. Стандарт талаптарына (техникалық шарттарға) сəйкестігін растайтын сертификаттар мен басқа да құжаттары жоқ құбырларды жəне қалыпқа құйылған біріктіргіш бұйымдарды, сондай-ақ құбырлардың үстіңгі бетінде таңбасы болмаған жағдайда қолдануға тыйым салынады.

134. Магистральдық газ құбырлары мен газ тарату станцияларындағы, газ өлшеу станцияла-рындағы, жерасты газ қоймаларындағы жəне авариялық қордағы компрессорлық станцияларды технологиялық бекітетін газ құбырлары үшін қолданылатын құбырларға техникалық қызмет көрсетуді жəне жөндеу жүргізуді газ тасымалдау ұйымы (оператор) бекіткен жəне басқа технологиялық жабдықтарды жөндеу мерзімімен келісілген жоспар-кесте бойынша тиісті қызметтер орындайды. Газ құбырын бекітуді бақылау кезең-кезеңімен жүзеге асырылады (іргетас, тірек, ілмек, қамыт, т.б.), сондай-ақ газ құбырлары қабырғаларының қалыңдығы мен тербелісі эрозиялық жəне коррозиялық тозуларға шалдыққан жерлерде бүлінбейтін əдіспен бақыланады.

135. Бақылаудың мерзімін, тəртібі мен көлемін газ тасымалдау ұйымдары анықтайды. Дəнекерлеу-монтаждау жұмыстары күрделі жөндеуге жататын немесе күтілетін газ құбырларында қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сəйкес орындалады.

136. Жұмыс істеп тұрған əрбір газ құбырына (желілік бөлік, компрессорлық станциялар, газ та-рату станциялары, газ өлшеу станциядары, жерасты газ сақтау қоймалары) кəсіпорындар орындау құжаттамасының негізінде қолданылатын құбыр маркасын, электрод түрін, жапсарды дəнекерлеуге дайындау шартын көрсете отырып, дəнекерлеудің технологиялық картасын əзірлейді.

137. Жұмыс істеп тұрған газ құбырларына қосу (бұруды монтаждау) жобаға немесе газ тасымал-дау ұйымымен келісілген техникалық құжаттамаға сəйкес орындалады.

138. Құбырларды кесу торабының конструктивтік мөлшері (диаметрі, қабырға қалыңдығы, құрыш маркасы) жобаға жəне қолданыстағы нормативтік құжаттарға сəйкес келеді.

139. Жұмыс істеп тұрған газ құбырларына бұруларды белгіленген тəртіппен ресімделген техникалық құжаттама мен технологиялар бойынша отсыз əдіспен қосуға рұқсат етіледі.

140. Пайдалану процесінде оқшаулағыш жабындылар мен желілік бөліктегі жерасты газ құбырларында, газ құбыры учаскесінен қорғаушы крандарға дейінгі компрессорлық станцияларды технологиялық бекіту, газ тарату станциялары, газ өлшеу станциялары, жерасты газ сақтау қоймалары учаскесінде коррозиялық бүлінулер анықталған кезде жөндеу жұмыстары жүргізіледі жəне қажет болған жағдайда сынау жүргізіледі. Сынау кем дегенде 8 жылда 1 рет жүргізіледі.

141. Желілік бөліктегі газ құбырларын, компрессорлық станцияларды технологиялық бекітуді, газ тарату станцияларын, газ өлшеу станцияларын, жерасты газ сақтау қоймаларын гидратты тығынды жою мақсатында ашық отпен жылытуға тыйым салынады.

142. Магистральдық газ құбырларының желілік бөлігін сенімді пайдалануды қамтамасыз ету жəне ықтимал коррозиялық бүлінулерді анықтау мақсатында кемінде 5 жылда 1 рет құбырішілік диа-гностиканы орындау қажет.

143. Құбырлардың техникалық жағдайына жəне топырақтың коррозиялық белсенділігіне мони-торинг жүргізу негізінде көрсетілген мерзімнен кейінгі ауытқуларға рұқсат етіледі.

Тіректегі газ құбырлары144. Тіректерге салынған Магистральдық газ құбыры учаскелері газ тасымалдау ұйымының

басшылығы бекіткен арнайы кестемен белгіленген кезеңдік бақылауға жатады.145. Магистральдық газ құбыры учаскесінің, оның тіректері мен ілмегінің түрі рұқсат етілген

шекке жақын өзгерген жағдайда, тірек пен ілмектің орны реттеуішпен тиісінше азайтылады.146. Тірек пен ілмек рұқсат етілген шектен аса өзгеруі, сондай-ақ олардың техникалық қауіпсіз

жағдайының бұзылуы тез арада жойылады. 147. Қатты мұзды, иірімді жəне топырағы шалшық болған учаскелерде топырақтың темпера-

тура лық режімін, газ құбырының орны мен күйін бақылау ұйымдастырылады. Мұндай учаскелердегі газ құбырының орнын өлшеу кесте бойынша биіктікпен, бірақ кемінде үш айда бір рет жүргізіледі.

148. Газ құбырының коррозияға қарсы қабаты бұзылған кезде оны тез арада қалпына келтіру жүргізіледі.

149. Газ құбырының ашық учаскелерінің электр берілісі əуе желілерімен қиылысу орындарында газ құбырын электр берілісі желісінің сымы үзілген кезде оған жоғары кернеу берілуден қорғайтын құрылғылар орнатылады.

150. Газ құбырының сыртын тазалау жəне оқшаулау жабындысын жағу оған тірелген жабдықтар мен механизмдердің көмегімен, газ құбырының осы учаскесін ажыратудан кейін жəне оны газдан босатқаннан кейін жасалады.

151. Газ құбырының жекелеген тірегін ауыстыру немесе жөндеу кезінде ауыстырылатын (жөнделетін) тіректен 2 м-ден аспайтын арақашықтықта уақытша тірек орнатылады.

152. Газ құбыры тірегіне 10 м жақын жердегі трасса бойына көлік құралдары мен механизмдерінің жүруіне тыйым салынады.

153. Жөндеу кезінде Магистральдық газ құбыры арқылы өтуге арнайы жабдықталған, газ құбырымен байланысты емес өтуге ғана рұқсат етіледі. Өту конструкциясы оған ауыстырылатын жабдықтардың, машиналар мен механизмдердің ең жоғары салмағына есептеледі. 10 м-ден аз жерде көріну кезінде көлік құралдары мен механизмдерінің трасса маңынан өтуіне тыйым салынады.

Туннельдердегі газ құбырлары154. Туннельдерге салынған Магистральдыққ газ құбырын пайдалануға концентрацияның

рұқсат етілген шегінен аспайтын булар мен газдардың концентрациясы кезінде рұқсат беріледі. Туннельдегі газ құбырында қауіпсіз жұмыс жүргізу үшін арнайы нұсқаулық дайындалады. Туннельдегі газ құбырын монтаждау жəне жөндеу кəсіпорын басшысы (бас инженер) бекіткен, жазба-ша рұқсат бойынша жұмыс жүргізу жобасына сəйкес жүргізіледі.

155. Туннельге кірер алдында көрінетін жерге қауіпсіздік белгісі ілініп, мемлекеттік жəне орыс тілдерінде «Бөтен адамдарға кіруге болмайды. Жарылыс қаупі бар» деген жазбасы бар плакат ілінеді. Туннельге кірерден 50 м бұрын «Шылым шегуге жəне от тұтатуға тыйым салынады» деген жазуы бар қауіпсіздік белгісі орнатылады.

156. Туннельдегі порталдар құлыптаулы ақаусыз керегекөз қоршаулармен жабдықталады, оның кілті жақын желілік қараушыда, Магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасының диспетчерінде жəне желілік-пайдалану қызметінің бастығында болады.

157. Газ құбырында немесе туннель қабырғасында тікелей газ құбырының үстінде ашық бояу-мен əр 20 м сайын туннельге кіру жəне шығу қашықтығы көрсетілген көлденең белгі салынады. Туннельдегі қашықтықты белгілеу бөлшек түрінде жасалады: алымда – туннельге кірердегі қашықтық жəне газ бағыты бойынша сызықша, бөлімде – туннельден шығу қашықтығы.

158. Туннель мен газ құбырын тексеру алдында туннельге кірердің үстіндегі еңісті жерлер тексеріледі, ол тас қиыршықтарының жəне тастардың портал алдындағы алаңға, газ құбыры компен-саторында орналасқан кіреберіске түспеуін қамтамасыз етеді. Бұл зерттеулердің нəтижелеріне сəйкес тастар мен қиыршықтарды қауіпсіз жою шаралары алынады. Тексеру нəтижелері актімен ресімделеді. Туннельдегі ауаның газдылығына бақылау жүргізіп болғаннан кейін жарылыстан қорғалған кезде екі адамнан кем емес топпен оқшаулағыш газтұтқыш пен аккумуляторлы шырақтармен туннельге кіруге рұқсат етіледі.

159. Туннельдегі ауада зиянды заттар рұқсат етілген концентрациядан төмен болған жағдайда туннельге оқшаулағыш газтұтқышты кимей кіруге рұқсат етіледі.

160. Газ құбырын бақылау тексеруінде туннельдің газдылығы əр 50 м сайын тексеріледі.161. Ауада зиянды заттар мөлшері рұқсат етілген шектен асып кеткен жағдайда алға қарай жүру

газ қауіпті жұмыс ретінде жүзеге асырылады. Бұл жағдайда газ құбырындағы қысым пайдаланудың соңғы жылында учаскеде тексеріліп тіркелген ең жоғары жұмыс қысымынан кем дегенде 30 пайыздан төмен болмайды.

162. Туннельде адамдар ұзақ уақыт болған кезде ауа ортасына сағатына бір рет кезеңдік бақылау жүргізіледі. Осы уақыт ішінде туннельде адамдар болса, екі жақтағы есік те ашық болады

163. Туннельде адамдар болған кезде, оның кіреберісінде кем дегенде екі адам оқшаулағыш газтұтқышпен (оның ішінде бір резервтіктен кем емес), газталдағышпен, дəрі қобдишасымен, зембіл-мен, аккумуляторлы шырақпен, басқа да қажетті заттармен жабдықталып, кезекшілік атқарылады.

164. Құтқару тобының қарауында диспетчермен байланыс құралы, автокөлік жəне дəрігерге дейінгі көмек құралы болады. Туннельге кіреберісте тұратын топтың құрамында диспетчермен байла-ныс орнататын адам болады.

165. Құтқару тобы екі жағынан ашылатын тыс жерде туннель сыртында болуы тиіс. Құтқару тобының мүшелері құтқару ісіне, оның ішінде туннельден зардап шегушіні алып шығу, тұншығу, күю жəне сыну кезінде дəрігерге дейінгі көмек көрсету əдістеріне үйретіледі. Құтқарушылар туннель ішінде орналасқан адамдармен үздіксіз байланыста (радио, телефон, дауыс немесе шартты дабылдар арқылы) болады.

166. Байланыс бұзылған кезде құтқарушылар апатты жою жоспарына сəйкес əрекет ете отырып, онда орналасқан адамдарға көмек көрсетеді.

167. Егер туннельдегі ауа газдылығы тұтанудың төменгі концентрациялық шегінен 20 пайыздан асса, ішке кіру тоқтатылады.

168. Туннельдегі газ құбыры учаскесі өшіріледі, ондағы қысым кемінде 50 пайызға, қажеттілік кезінде ауа қысымына дейін төмендетіледі.

169. Туннельдегі ауа газдылығы тұтанудың төменгі шоғырлы шекті мөлшерінен 20 пайыз төмен болған кезде айналма жол жаңартылады. Бұл ретте табиғи жəне туннельдің мəжбүрлі желдетілуін пай-даланады.

170. Туннельдің ішіндегі жергілікті құлаулар мен топырақ суының ағуын жою, туннельдің қабырғалары мен күмбезін жөндеу жұмыстары газ құбырын сақтауды ескере отырып, тау-кен жұмыстарын орындау үшін арнайы дайындалған жоспарға жəне нұсқаулыққа сəйкес жүргізіледі. Туннельдегі жұмыс уақытында осы жұмыспен тікелей айналысатын немесе оның жүргізілуін бақылайтын адам болады. Газ құбырының сыртқы қабатын тазарту жəне бояу үңгіртастағы ауа ағынының қарсы қозғалысы бағытында жүзеге асырылады.

171. Туннельдегі газ құбырында отпен істелетін жұмыстар магистральдан саңылаусыз ажырағаннан кейін жəне туннельдің екі жағында одан тыс орналасқан желілік арматура торабының арасындағы учаске газдан босатылғаннан кейін жүргізіледі.

172. Егер ажыратылатын желілік арматура ол жабылғаннан кейін саңылаусыздығы жеткіліксіз болса, жөнделетін учаскемен бірге ажыратылады жəне көршілес учаске (жұмыс жасамайтын арматураның қасында орналасқан) де газдан босатылады.

173. Туннельдің екі бөлімінде бір уақытта от жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады.174. Егер жұмыс аймағындағы көмірсутегі газының мөлшері тұтанудың төменгі коцентрациялық

шегінен 20 пайыздан жоғары болса, үңгіртас ішіндегі от жұмыстары тоқтатылады жəне газ кету орны табылғаннан жəне рұқсат етілмейтін газдылық жойылғаннан кейін жаңартылады.

175. Туннель ішінде пайдаланылатын электржетегі бар қосалқы жабдықтар, электр қуаты бар бақылау-өлшеу жəне автоматика аспаптары мен жарықтандыру құралдары жарылыстан қорғалған жағдайда болады.

Газ конденсатын кəдеге жарату176. Газда конденсат болған жағдайда оны тұту үшін жабдық жəне олардың ішінде

сұйықтықтың деңгейін белгіленгенге дейін төмендету үшін шұғыл шаралар қабылданатын аппараттар немесе сыйымдылықтарда сұйықтықтың белгілі бір деңгейіне жеткен кезде пайдаланушы персоналға ескерту дабылын беруді қамтамасыз ететін бергішпен жабдықталған газ конденсатын жинау, ауысты-рып құю жəне кəдеге жарату үшін орнатылады. Газконденсаты жиналған қондырғылардың тораптары, қысымды рұқсат етілгеннен жоғары көтерілуін болдырмайтын сақтандыру қондырғыларымен жабдықталған арнайы үрлеу ыдыстарына үрленеді. Егер газконденсаты компрессорлық станцияға шағын көлемде жəне сирек түссе, жанусыз білте арқылы атмосфераға конденсатты жинағыштан газды тастауға рұқсат етіледі. Білте тұтану көздері бар объектілерден жəне жалпы пайдалану жолдарынан 100 м жақын емес станцияның қоршауынан тыс орналасады. Білте кем дегенде 5 м биіктікте, отты бөгеттеушімен жабдықталған жəне ішіне жаңбыр мен қардың түсуінен қорғалған болуы тиіс. 50 м кем емес радиуста білтенің айналысына қауіпсіздік белгілері мен мынадай жазулар орнатылатын қоршау болады: «Темекі шегуге тыйым салынады, жарылыс қаупі бар!». Газконденсаттарын ыдыстан сорып алуға арналған электр жабдығы жарылыстан қорғалғанда орнатылады.

177. Газконденсатын жинауға, ауыстырып құюға жəне босатуға арналған жабдық найзағайдан жəне статикалық электрдің пайда болуынан қорғалады. Газконденсатты басқа ұйымдарға жіберу газ-конденсатымен жұмыс істеу бойынша оқудан өткен жəне білімдерін тексеру туралы тиісті куəлігі бар тұлғаларға рұқсат етіледі. Газ конденсаты бар автоцистерналар үшін ашық от көздерімен орындардан немесе отпен істелетін жұмыстарды жүргізу орындарынан қауіпсіз ажыратуымен арнайы тұрақтар бөлінеді. Үрленетін ыдыстан газконденсатын толтыру жəне құю кезінде оларды жерлендіруге мүмкіндік беретін құрылғылармен жабдықталатын жеңіл мұнай өнімдеріне арналған арнайы автоцистерналарға құю жəне көмірқышқыл жəне ұнтақты өртсөндіргіштері болуы қажет, ал қысқы уақытта – құрғақ құммен құмсалғыштар болады. Қозғалтқыштың басқыштары алға шығарылады, ал пайдаланылған газды шығаратын құбырдың шеттері ұшқын басқышпен жабдықталады. Газконденса-тын құю орнына аялдамадан шығу алдында қызмет көрсету персоналы автоцистернаның жөнділігін, оның жабдығын жəне электр өткізгіштерін (ұшқынның жоқ болуына) тексереді. Газконденсатын құйып алу жəне құю кезінде автокөліктің қозғалтқышы өшіріледі. Цистернаның корпусы, газконден-сатына арналған жеңі жəне оның металл ұшы жерге қосылған болуы тиіс. Жеңнің ұшы цистернаның түбіне дейін салынады.

178. Автоцистернаға жақын жерде немесе оның кабинасында темекі шегуге тыйым салынады. Темекіні шегу тек қана осы орындарға бөлінген жерде рұқсат етіледі. Газконденсатының төгілуі кезінде онымен сіңген топырақты жоюды қоса алғанда, аймақты тазарту бойынша шаралар қолданылуы қажет. Топырақ аумақтан шығарылады жəне көміледі. Аймақты газконденсатынан тазартқанға дейін оның булардан тұтануын жəне мүмкін болатын пирофорлық қабаттарын болдыр-майтын шаралар қолданылады.

Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалыққызмет көрсету кезінде қолданылатын техникалық құжаттаманың тізбесі

179. Желілік пайдалану қызметінің мынадай техникалық құжаттамасы бар:1) газ құбырының трассасына, газ тарату станциясына, жөндеу-пайдалану блогына, желілік пай-

далану қызметі қызмет көрсететін газ тарату станциясы мен басқа да құрылыстардың желілік қараушылары мен операторларының үйлеріне арналған жер телімдерін бөлу актілерінің көшірмелері;

2) магистральдық газ құбырының желілік бөлігінің орындаушылық техникалық құжаттамасы;3) қызмет көрсетілетін магистральдық газ құбыры учаскесінің жергілікті жағдайдың жоспары

бар сызбасы (өзен мен аңғарлардағы өтпелер, трассабойлық жолдар, жапсарлас елді мекендер, газ құбырының басқа да жерасты жəне жерүсті коммуникациялармен, автомобиль жəне темір жолдары-мен қиылыстары, апаттық құбыр қорларын сақтау орындары, объектілердің орналасу орындары жəне электрхимиялық қорғану құралдары жəне т.б.)

4) желілік бөліктің, газ тарату станциясының, суасты өтпелерінің жəне желілік бөлігінің басқа да объектілерінің техникалық төлқұжаттары;

5) негізгі жабдықтардың жəне қысыммен жұмыс жасайтын ыдыстардың төлқұжаттары;6) қызмет көрсетуші персоналдар үшін лауазымдық жəне өндірістік нұсқаулықтары;7) жұмыс түрлері мен мамандықтары бойынша қауіпсіздік жəне еңбекті қорғау нұсқаулықтары;8) қызмет көрсететін трассаның жоспары, кескіні;9) апатты жою жоспары;10) жоспарлы-алдын алу жөндеу кестелері;11) қолданыстағы басқа да нормативтік құжаттар.180. Желілік пайдалану қызметінің мынадай жедел құжаттамасы бар:1) газ құбыры трассасын тексеру журналы;2) жөндеу жұмыстарының журналы;3) апаттық бригаданы жинау жоспары;4) тоқтап қалу, бұзылулар мен апаттарды тергеу бойынша техникалық актілер;5) метанол мен одорантты қолдану бойынша құжаттама;6) газ құбырлары мен жабдықтарды техникалық зерттеу жəне сынау актілері;7) нормативтік-анықтамалық дерекқор.

2. Магистральдық құбырда газға қауiпті жұмыстарды жүргізу

Газға қауіпті жұмыстар181. Газдалған ортада немесе жұмыс жүргізу кезінде газ шығуы мүмкін жұмыстар газға қауіпті

болып есептеледі. Кəсіпорындарда Магистральдық құбыр объектілерінің жұмыс аймақтарында қалыптасуы мүмкін зиянды жəне өртке қауіпті жарылғыш заттардың тізбесі əзірленеді (осы Қағидаларға 8-қосымша). Əрбір пайдалану бөлімшесінде осы Қағидаларға 9-қосымшаға сəйкес газға қауіпті орындардың тізбесі əзірленеді. Ауадағы газдылық шекті рұқсат етілетін мөлшерден жəне шекті рұқсат етілген жарылғыш қауіпсіз мөлшерден жоғары болса немесе құрамында 18%-дан төмен оттегі болатын аймақ газға қауіпті орын болып саналады (көлемі бойынша). Тұтанудың төменгі концентрациялық шегі – тұтану көзінен кез келген қашықтықта қоспасы бойынша оттың тарауы мүмкін қышқылдандырылатын ортасы бар бірыңғай қоспада жанатын заттың ең аз құрамы.

182. Газдың қауіпті мөлшері – бұл газ тұтануының төменгі концентрациялық шегінің 20%-ға тең болатын мөлшері (газдың ауадағы көлемдік үлесі).

183. Газға қауіпті жұмыстардың негізгі түрлеріне мыналар жатады: 1) жаңадан салынған газ құбырларының жобалау құжаттамасына сəйкес қолданыстағы газ

желісіне қосылуы; 2) газ құбырларына жəне газбен қамту жүйесінің басқа да объектілеріне оларды пайдалануға бе-

ру кезінде жөндеуден жəне оларды консервациялаудан кейін, сондай-ақ оларда іске қосу жұмыстарын жүргізу кезінде газ жіберу;

3) жұмыс істеп тұрған ішкі жəне сыртқы газ құбырларына, газ тарату пунктінің жабдықтарына, газ пайдаланатын агрегаттарға техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу, сондай-ақ жарылудан қорғалған электр жабдықтарына қызмет көрсету жəне жөндеу жүргізу;

4) гидраттық тығындарды жою, бұқтырмаларды орнату жəне алып тастау жəне газ құбырларынан жұмыс істеп тұрған жабдықтарды, құралдарды жəне аппараттарды ажырату;

5) газ құбырларын ажырату, үрлету жəне демонтаждау;6) жоғары жəне төмен қысымдағы ыдыстарға техникалық куəландыруды дайындау жəне жүргізу; 7) газды кəдеге жарату орындарында оларды жойғанға дейін топырақ əзірлеу; 8) технологиялық жабдықты, коммуникацияны, оның ішінде ыдыстың, аппараттың,

цистернаның, коллектордың, құдықтың ішінде, сондай-ақ туннельдерде, траншеяларда жəне соған ұқсас басқа да орындарда оларды жүргізу кезінде жұмыс аймағына жарылу жəне өртке қауіпті немесе зиянды булардың, газдардың жəне жарылуға, жануға əкелетін, адам ағзасына зиянды əсер ететін, сондай-ақ оттегі құрамының жеткіліксіздігі (көлемдік үлесі 18%-дан төмен) жағдайында жұмыстарды қарау, тазалау, жөндеу жəне саңылаусыздығын жою.

Персоналды газға қауіпті жұмыстарға жіберу шарттары184. Газға қауіпті жұмыстарды орындауға арнайы дайындалған, медициналық тексеруден өткен,

осы жұмыс түрін орындауға жарамды, жұмыстың қауіпсіз əдістері мен амалдарын, жеке қорғаныс құралдарын қолдануға, зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету ережелері мен амалдарына үйренген адамдар жіберіледі. Газға қауіпті жұмыстарды орындаушылар газға қауіпті жұмыстар бойынша (газға қауіпті ортада жұмыс істеу əдіс-тəсілдерімен таныс), арнаулы оқу мен

(Жалғасы 12-бетте).

27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz12нұсқаулықтан өткен, өзіндік жұмысқа рұқсат беру емтиханын тапсырған, денсаулық жағдайына байла-нысты шлангты немесе оқшаулағыш газтұтқышпен жұмыс жасауға рұқсат алған, дəрігерге дейінгі алғашқы медициналық көмек көрсету, соның ішінде улану жəне күйіп қалу кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету, тиісті газ қауіпті объекті жабдықтарын жөндей білуі қажет. Қауіптілігі жоғары жұмыста бір жылдан астам үзілісі бар персонал еңбек қауіпсіздігі бойынша өз бетінше жұмысты бастағанға дейін оқудан өтеді.

Газға қауіпті жұмыстарды ұйымдастыру кезінде өнеркəсіптік қауіпсіздіктің негізгі талаптары185. Осы бөлімнің талаптары газ тасымалдау ұйымының, сондай-ақ басқа да ұйымдардың персо-

налы орындайтын газға қауіпті жұмыстарға таратылады.186. Əр газ тасымалдау ұйымында, оның филиалында немесе бөлімшесінде газ тасымалдау

ұйымы, оның филиалы немесе бөлімше басшысының бұйрығымен газға қауіпті жұмыстарды орындау да жеткілікті тəжірибесі бар инженерлік-техникалық жұмысшылардың қатарынан газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге жауапты білім тексеруінен өткен адам тағайындалады. Газ бірнеше цехта (учаскеде) қолданылатын өндірісте ұйым бойынша газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге жауапты адамнан басқа əкімшіліктің шешімі бойынша жекелеген цехтарда (учаскелерде) газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге жауапты тұлғалар бекітіледі. Əр ұйымда нақты өндірістік шарттарда қолдануға келетін газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізу тəртібін нақтылайтын өндірістік нұсқаулық əзірленеді, техника қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау қызметі келісіледі, оны бас техникалық басшы бекітеді. Өндірістік нұсқаулықта рұқсат беру нарядын беруге, оны бекітуге жəне келісуге құқығы бар лауа зымды тұлғалардың тізбесі болады. Өндірістік нұсқаулықта қамтылған қауіпсіздік талаптары Қағидалардың осы бөліміндегі талаптардан кем белгіленбейді. Басқа да ұйымдар газға қауіпті жұмыстарды орындау кезінде тапсырыс беруші кəсіпорынның нұсқаулығын басшылыққа алады.

187. Газға қауіпті жұмыстар, оның ішінде адамдардың аппараттың, ыдыстың жəне басқа да жабдықтардың ішінде болуына байланысты жұмыстар, егер олар жұмыстарды механикаландыру, ав-томаттандыру немесе тікелей адамдардың тікелей қатысуынсыз жүргізу мүмкін болмаған жағдайда жүргізіледі. Əр ұйымда газға қауіпті жұмыстар санын қысқарту бойынша технологиялық үрдісті жетілдіру, диагностиканың қазіргі əдістерін енгізу, технологиялық жабдықтар мен коммуникациялар-ды гидравликалық, механикалық, химиялық құралдармен тазарту, жекелеген тораптар мен аппараттар-ды шектеудің сенімді құралдары мен технологиялық схемаларын жарақтандыру арқылы олардың қауіпсіздік деңгейін арттыру бойынша шаралар қолданылады. Ұйымдарда əр цех (учаске) бойынша газға қауіпті жұмыстардың тізбесі əзірленеді (осы Қағидаларға 10-қосымша). Тізімде газға қауіпті жұмыстар жеке көрсетіледі:

1) рұқсат беру нарядын ресімдеумен жүргізілетін (осы Қағидалардың 11-қосымшасы);2) рұқсат беру нарядын ресімдеусіз, бірақ осындай жұмыстарды оларды бастаудың алдында

журналда міндетті тіркеу арқылы жүргізілетін (осы Қағидаларға 12-қосымша);3) болуы мүмкін апаттық жағдайлар мен аварияларды жою немесе оқшаулау қажеттілігіне байла-

нысты.188. Газға қауіпті жұмыстар тізбесін цех (учаске) бастықтары дайындайды, оны өндірістік

(техникалық) бөлім, техника қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау қызметі келіседі жəне бас техникалық басшы бекітеді. Газға қауіпті жұмыстар тізбесі жылына бір реттен кем емес мерзімде қайта қаралады жəне қайта бекітіледі. Газға қауіпті жұмыстардың тізбесінде мыналар көрсетіледі: цех (учаске), жұмыстың орны мен сипаты, оны жүргізу кезінде болуы мүмкін қауіпті жəне зиянды өндірістік фак-торлар (ҚЗӨФ), орындаушылар санаты (өндірістік персоналдың), орындалатын жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі шаралар. Бекітілген тізбеге енгізілмеген газға қауіпті жұмыстарды жүргізу қажеттілігі туындаған жағдайда олар осы Қағидалардың талаптарына сəйкес кейіннен он күндік мерзімде тізбеге енгізу арқылы рұқсат беру наряды бойынша орындалады. Жұмыстың сипатын жəне орнының тұрақтылығын, орындаушылардың белгіленген құрамымен олар-ды жүргізудің бірыңғай (ұқсас) шарттарымен сипатталатын технологиялық процестің ажырамас бөлігі болып табылатын мерзімде қайталанатын газға қауіпті жұмыстар рұқсат беру нарядын ресімдеусіз жүргізіледі. Барлық осы жұмыстар осы Қағидалардың талаптарына сəйкес жасалатын газға қауіпті жұмыстардың тізбесіне енгізіледі.

189. Осындай жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздік шаралары жұмыс орындарына арналған нұсқаулықта немесе осы Қағидалар талаптарын ескере отырып дайындалатын арнайы нұсқаулықта көрсетіледі. Осындай жұмыстар бөлімшелерде рұқсат беру нарядын ресімдеусіз жүргізілетін газға қауіпті жұмыстарды есепке алу журналында тіркеледі (осы Қағидаларға 12-қосымша). Журнал нөмірленеді жəне тігіледі, мастикалық немесе сүргіш мөрмен бекітіледі. Журналды сақтау мерзімі оның аяқталған күнінен бастап кем дегенде бір жыл. Апаттық жағдайдың дамуының алдын алу жəне аварияны оқшаулау қажеттілігіне байланысты газға қауіпті жұмыстар аварияны жою жоспарына сəйкес жүргізіледі. Рұқсат беру наряды бойынша орындалатын газға қауіпті жұмыстар күндізгі уақытта жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстарды шұғыл жүргізудің айрықша жағдайларында еңбекті қорғау қызметінің жəне техника қауіпсіздігі немесе объектінің апаттық қызметі өкілінің қатысуымен қараңғы уақытта жүргізілуіне рұқсат беріледі. Бұл ретте рұқсат беру нарядында жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ету бойынша олардың тəуліктің қараңғы уақытында орындалу жағдайларын ескеретін қосымша іс-шаралар қарастырылады. Əуеде оқшауландыратын аппараттарды қолдануға байланысты газға қауіпті жұмыстарға тек арнайы оқу дайындығынан өткен адамдар ғана тартылады. Рұқсат беру нарядын ресімдеу немесе газға қауіпті жұмыстарды есепке алу журналында тіркеу арқылы орындалатын əр газға қауіпті жұмыс мынадай үш сатыдан тұрады:

1) газға қауіпті жұмысты жүргізуге объектіні дайындау; 2) газға қауіпті жұмыстарды тікелей жүргізу;3) аяқтау жұмыстары.190. Газға қауіпті жұмысты жүргізуге объектіні дайындауға жауапты болып осы объектіні пайда-

лану персоналының қарауына жататын цехтың инженерлік-техникалық жұмысшысы тағайындалады. Газға қауіпті жұмысты жүргізуге жауапты болып осындай жұмыстарды жүргізу кезінде технологиялық процесті жүргізумен айналыспайтын жəне газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізу тəсілдерін білетін инженерлік техникалық жұмысшы тағайындалады. Жұмысты басқа да ұйымның жұмысшылары орындаған жағдайда олардың жүргізілуіне жауапты болып газға қауіпті жұмыстарды жүргізуді басшылыққа алуға рұқсат берілген жəне қарауында газға қауіпті жұмыстардың орындаушы-лары бар осы ұйымның инженерлік-техникалық жұмысшысы тағайындалады. Рұқсат беру нарядын ресімдеу тəртібі, жұмыс басшысының, жұмыстарды дайындауға жəне жүргізуге жауапты тұлғалардың, сондай-ақ жұмысты орындаушылардың жауапкершілігі осы Қағидаларға 11-қосымшада көрсетілген. Отпен істелетін жұмыстарды жүргізуге арналған рұқсат беру нарядтарының барлығы рұқсат беру нарядтарын тіркеу журналында (осы Қағидаларға 13-қосымша) тіркеледі.

Дайындық жұмыстары191. Объектіні газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге дайындауды цехтың (учаскенің) пайдалану

персоналы дайындауға жауапты адамның басшылығымен жүзеге асырады.192. Объектіні (жабдықтар, коммуникациялар жəне т.б.) газға қауіпті жұмыстарға дайындау үшін

тиісті нұсқаулықтар мен рұқсат беру нарядтарында қарастырылған дайындық жұмыстарының барлық кешені орындалады. Бұл ретте қысымды азайту, зиянды жəне жарылу қаупі бар заттарды жою, олардың аралас технологиялық жүйелерден түсуін болдырмау, ұшқын шығуы мүмкін көздерді бол-дырмау арқылы газға қауіпті жұмыстардың қауіптілік деңгейін азайту бойынша шаралар қабылданады. Жарылу қаупі бар жəне зиянды заттарды тастау мүмкіндігіне байланысты газға қауіпті жұмыстарды жүргізу орны белгіленеді (қоршалады), ал қажет болған жағдайда қауіпті аймаққа бөтен адамдарды кіргізбеу мақсатында пост орнатылады. Қозғалмалы механизмдердің электр желілері көрінетін алшақтықпен қуат көзінен өшіріліп жəне осы механизмдерден ажыратылады. Аппараттар-дың іске қосу құрылғыларында жəне электр тарату құрылғыларында газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге жауапты тұлғаның көрсетуі бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін алынып тасталатын «ҚОСПАҢЫЗДАР – АДАМДАР ЖҰМЫС ІСТЕУДЕ» деген плакаттар ілінеді.

193. Дайындық шараларының орындалу сапасын бағалау үшін газға қауіпті жұмысты жүргізуді бастаудан бұрын тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын қолдану қажеттілігін анықтау мақсатында тұйық кеңістіктерде (ыдыстарда, құдықтарда, үй-жайларда) əуе ортасында зиянды жəне жарылу қаупі бар заттардың болуына зертханалық немесе автоматты талдау жасалуы қажет. Зиянды жəне жарылу қаупі бар заттардың болуы шекті рұқсат етілетін концентрациядан аспайды. Газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге дайындық кезеңінде жеке қорғау құралдарының, құрал-жабдықтардың, айла-бұйымдардың жəне орындаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басқа да құралдардың бо-луы мен жұмыс істеуі тексеріледі. Орындаушыларға инструктаж жүргізіледі жəне олардың жеке қорғау құралдарын пайдалану мүмкіндіктері, жұмыстың қауіпсіз тəсілдерін білуі жəне зардап шегушілерге алғашқы көмек көрсету əдістерін білуі тексеріледі, рұқсат беру нарядына белгі қойылады.

Газға қауіпті жұмыстарды жүргізу194. Газға қауіпті жұмыстарды рұқсат беру нарядында жəне осы Қағидаларда қарастырылған

барлық дайындық жұмыстары мен іс-шаралар орындалғаннан кейін ғана рұқсат етіледі.195. Газға қауіпті жұмыстарды құрамында кем дегенде үш адамнан тұратын бригада орындауы

қажет. Бригада мүшелері жеке қорғаудың тиісті құралдарымен, арнайы киіммен, арнайы аяқ-киіммен, құрал-жабдықтармен, айла-бұйымдармен жəне қосалқы материалдармен қамтамасыз етіледі. Газға қауіпті жұмыстарды орындаудың алдында нақты шарттарды, оны орындаудың тəртібі мен тəсілін, қауіпсіздік шараларын, жеке қорғау құралдарын пайдалануды жəне зардап шегушілерге алғашқы көмек көрсетуді ескере отырып орындаушыларға нұсқамалық жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстарды бастар алдында нұсқауланатын нұсқардан кейін оларды жүргізуге жауапты əр орындаушыдан жай-күйі туралы сұралады. Газға қауіпті жұмыстарды жүргізу учаскесіне жұмыстарды жүргізуге жауаптының рұқсатымен жəне тиісті жеке қорғау құралдарымен ғана кіру мүмкін болады. Жұмыс жұмысты жүргізуге жауапты болғанда басталады. Олардың үнемі жұмыс орнында болуы жəне бақылауды жүзеге асыру мерзімділігі рұқсат беру нарядымен белгіленеді. Жарылу қаупі бар өнімдердің бөлінуі мүмкін болуымен байланысты жұмыстар ұшқын тұтатпайтын құралдар мен айла-бұйымдарды қолдану арқылы тиісті арнайы киім мен арнайы аяқ-киімде орындалады.

196. Жарықтандыру үшін кернеулігі 12 В-ден аспайтын жарылудан қорғайтын жылжымалы шамдар немесе санатының орындалуы жəне жарылу қаупі бар қоспалар тобына сəйкесетін аккумуляторлық лампалар қолданылады. Құбыршектік газтұтқышта жұмыс істейтіндердің үздіксіз кию мерзімі рұқсат беру нарядының 8-тармағында белгіленеді жəне 15 минуттан аспайды, газдалмаған аймақтан тыс кейінгі демалумен 15 минуттан кем емес.

Аяқтау жұмыстары197. Жұмыс толық аяқталғаннан кейін жұмыс орны тəртіпке келтіріледі жəне бригадалардың

қорытындысынан кейін орындаушыларды жұмыс басшысы қабылдап алады. Жұмыс басшысы жұмыстың аяқталуы туралы рұқсат беру нарядына қол қояды жəне оны өзіне осы жұмысты берген адамға өткізеді. Рұқсат беру нарядын оны берген адам жабдықты тексергеннен жəне жұмыс орнын, адамдардың болмауын, бөгде заттардың, құрылғылардың болмауын жəне тиісті тазалықта болуын тек-сергеннен кейін ғана жабады. Жабдықты қосу рұқсат беру нарядын жапқаннан кейін жəне оны берген адамның рұқсатымен ғана жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстардың ыдыстың, аппараттың жəне тұйық кеңістіктің ішінде орындалуы кезіндегі қосымша қауіпсіздік шаралары қөзделеді. Ашуға, тексеруге, тазартуға немесе жөндеуге жататын (ыдыстар, резервуарлар, аппараттар, құдықтар, траншеялар жəне т.б.) заттардан тазартылады, жұмыс істеп тұрған жабдықтардан жəне құбыр жүйесінен ажыратылады, олардың ішіндегі заттардың ерекшелігіне байланысты жуылады, бумен буланады, инертті газбен жəне таза ауамен желдетіледі.

198. Объектіні дайындау бойынша іс-шаралар тізбесіне енген бұқтырмаларды орнату (алу) бой-ынша жəне рұқсат беру нарядының 7-тармағында қарастырылған жұмыстар қосымша рұқсат беру нарядының ресімделуін талап етпейді жəне оны дайындық жұмыстарын жүргізетін пайдалану персо-налы, сондай-ақ осы жұмыстардың орындалуы бойынша бригадаға енгізілген персонал жүргізеді. Бұқтырмаларды орнату (алу) кезіндегі қауіпсіздік іс-шаралары аппарат ішіндегі жұмыстардың орын-далуына арналған рұқсат беру нарядының 7-тармағында жазылады.

199. Жылыту ыдыстары оларға адамдарды жіберу алдында 30ºС аспайтын температураға дейін салқындатылады. Өте жоғары температура кезінде жұмыс жүргізу қажеттілігі туындаған ерекше жағдайларда қосымша қауіпсіздік шаралары əзірленеді (ыдысты таза ауамен үздіксіз үрлеу, термо қорғайтын костюмдерді, аяқ-киімдерді қолдану, жұмыста жиі үзіліс жасау жəне т.с.с.). Жұмысты бас-тар алдында ыдыстың ішінде жəне оларды жүргізудің барлық уақытында газға қауіпті жұмыс аймағында көрінетін жерде «ГАЗҒА ҚАУІПТІ ЖҰМЫСТАР» деген плакат ілінеді, оларды жұмыс аяқталған соң жұмысты жүргізуге жауапты тұлғаның рұқсатымен ғана алады. Ыдыстың ішінде жұмыс жүргізу үшін құрамында кем дегенде үш адам болатын бригада тағайындалады (бірі жұмыс істеуші, екеуі қадағалаушы). Ыдыстың ішінде бір адамның болуына рұқсат етіледі. Жұмыс істеушілердің көпшілігінің ыдыстың ішінде болу қажеттілігі жағдайында, қауіпсіздік шаралары əзірленеді, рұқсат беру нарядына енгізіледі жəне қадағалаушылардың қатарын көбейтуді (аппаратта жұмыс істейтін бір адамға бірден кем емес қадағалаушы) қарастыратын қосымша қауіпсіздік шаралары жүзеге асырыла-ды, жұмысшылардың кіру жəне эвакуациялану тəртібі, құбыршектердің, газтұтқыштардың қоршау келтеқұбырларын, ескерту-құтқару арқандарын орналастыру тəртібі əзірленеді, жұмысты жүргізу ор-нында өндірістік технологиялық байланыстың жəне дабылдамалардың болуы жəне т.б.. Барлық жағдайда ыдысқа түсетін жұмысшыға крест тəрізді бауымен жəне оған бір бос ұшы сыртқа шығарылатын қадағалаушының қолында болатын белгі беретін ескерту-құтқару арқанымен құтқару белбеуі кигізіледі.

200. Карабинді құтқару белбеуі мен ескерту-құтқару арқаны қолданыстағы стандарттар мен нормативтік құжаттарға сəйкес сыналады. Жұмысшы мен қадағалаушы арасында көрінетін байланыс болмаған жағдайда, шартты дабылдар беру жүйесі орнатылады. Ыдыстың ішінде жұмыс жүргізген жағдайда, қадағалаушы ыдыстың қақпағының жанында жұмысшы киінген киімдей киімде жəне өзін оқшаулайтын газтұтқыш «дайын болу» жағдайында болады. Бұл ретте ол:

1) дабылдар мен жұмыс істеушілердің қимылдарын байқайды жəне олардың ыдыста болу уақытын бақылайды;

2) газтұтқыштың ауа құбыршегінің жəне ауақоршағыш құрылғының орналасу жағдайын байқайды;

3) қажет болған жағдайда жұмыс орнына байланыс пен дабылдаманың қолжетімді тəсілдерін пайдалана отырып, жұмыстың жүргізілуіне жауапты адамды шақырады;

4) оқшаулайтын газтұтқышта зақымданғанға көмек көрсету үшін ыдысқа түседі.201. Тұйық кеңістік ішінде жұмыс істейтіндердің тыныс органдарын қорғау үшін құбыршектік,

оттегі-оқшаулағыш газтұтқыштар немесе ауа оқшаулағыш аппараттары қолданылады. Сүзгі газтұтқыштарын пайдалануға тыйым салынады.

202. Құбыршектік газтұтқыштың қоршау келтеқұбыры таза ауа аймағына шығарылады жəне бекітіледі. Шлангі оны майыстырудан, бұраудан, қысудан ауаның бармай қалу мүмкіндігіне жол бермейтіндей тəрізді орналастырылуы қажет. Егер желдеткіш арқылы ауаны мəжбүрлеп беру болмаса, құбыршегінің ұзындығы 10 метрден аспайды. Техникалық басшы ыдыстағы оттегі құрамы 18%-дан төмен емес, ал зиянды бу мен газдың құрамы шекті рұқсат етілген мөлшерден аспаған жағдайда, ыдыстың ішінде тыныс алу органдарын қорғау құралынсыз жұмыс істеуге рұқсат беріледі. Бұл ретте зиянды жəне жарылу қаупі бар булар мен газдардың сырттан келу немесе олардан бөлінетін футеров-калар мүмкіндігі болдырылмайды. Басшы тікелей жұмыс алдында сұрау арқылы жұмысшылардың денсаулық жағдайын тексереді, қауіпсіз жұмыс шаралары бойынша бригада мүшелерінің барлығына нұсқаулықтар береді, жеке қорғау, құтқару, арнайы киімдерінің жəне басқа да инвентарьлар құралдарының осы жұмыс шарттарына сəйкестігі жəне сапасы тексеріледі. Аппараттың ішінде тыныс алу органдарын жекел қорғау құралдарын қолданбай жұмыстардың орындалу қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары газға қауіпті жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізу бойынша өндірістік нұсқаулықта, рұқсат беру нарядында көрсетіледі жəне мыналардан тұрады:

1) қалыпты ауа режімін қамтамасыз ететін аппаратқа таза ауаның үздіксіз кепілді берілуі; 2) ауа ортасының жағдайын үздіксіз бақылау; 3) аппаратта жұмыс істеушінің жəне қадағалаушының əрқайсысында құбыршектік

газтұтқыштардың «дайын» жағдайда болуы; 4) жұмыс жүргізу орнының жанында дабылдама жəне байланыс құралдарының болуы (түстік,

дыбыстық, радиотелефондық); 5) ыдыста жұмыс істеушінің əрқайсысында оған бекітілген ескерту-құтқару арқанымен бірге

құтқару белбеуінің болуы; 6) қауіпсіздікті қамтамасыз ететін өзге де шаралар. 203. Құдықтардың, коллекторлардың, туннельдердің жəне басқа да ұқсас тыныс алу

органдарының қорғау құрылғысы мен құралынсыз жұмыс істеуге тыйым салынады. Жұмыстың орын-далуы кезінде басшы жұмыс жəне демалу режімінің сақталуын бақылайды. Газтұтқышта 15 минут жұмыс істегеннен кейін жұмыс істеушіге 15 минуттан кем емес үзіліс беріледі. Жұмысшының ыдысқа түсуі жəне одан шығуы үшін қолданылатын жылжымалы сатылар белгіленген тəртіппен сыналады жəне қауіпсіздік шарттарына сəйкес келеді. Жұмыс орнында сатының дұрыс бекітілуін, орнықтылы-ғын жəне сенімділігін тексеруді, жұмысты жүргізуге жауапты адамның қатысуымен өткізеді.

204. Жұмысшыға ыдысқа түскен жəне одан шыққан кезде қолына қандай да бір затты ұстауына рұқсат етілмейді. Жұмысқа қажетті барлық құралдар мен материалдар ыдысқа олардың құлауын жəне жұмысшыларға зақым келтіруін болдырмайтын тəсілмен беріледі. Жарылу қаупі бар орындарда жұмыстың орындалуы кезінде соғылу жағдайында ұшқын бермейтін металдан жасалған құралдар қолданылады. Ұшқын туғызатын электр құралдарын қолдануға тыйым салынады. Егер ыдыстың ішінде жұмысшының қимылдарында əдеттегі қимылдан тыс ауытқулар (əлсіздік белгілері, газтұтқыш маскасын шешуге ұмтылу əрекеті) байқалатын болса, сондай-ақ оның қауіпсіздігіне қауіп төнетін басқа да жағдайлар туындаған жағдайда жұмысты тез арада аяқтау, ал жұмысшы ыдыстан шығарылуы қажет. Ыдыс ішіндегі жұмыс аяқталған соң жұмыстарды жүргізуге жауапты адам

(Жалғасы. Басы 11-бетте). қақпақтарды жабар алдында онда адамдардың, құралдардың, материалдардың, бөтен заттардың қалмағанына көз жеткізеді жəне бұл туралы рұқсат беру нарядының 16-тармағына жазба енгізеді. Жөнделген газ құбырынан, ыдыстан (аппараттан, ыдыстан) ауаны 0,1 МПа-дан аспайтын қысымдағы газбен шығару қажет. Егер шығатын газды ауа қоспасына кіретін оттегінің құрамы 1%-дан аспайтын болса (көлемі бойынша), ауаны шығару аяқталған болып есептеледі. Ауаны шығару аяқталған соң үрлеп тазартатын пілте жабылады. Құдықтарда, кəріз желілерінде, туннельдерде жəне соған ұқсас құрылғыларда жұмыстарды жүргізуді жұмыс жүргізу орнына зиянды жəне жарылу қаупі бар заттарды дүркін лақтыруды болдырмайтын шаралар қабылданатын осы объектілермен технологиялық байланыс ты цех басшылары рұқсат беру нарядында қол қойып келісуі қажет.

205. Люктермен жəне құдықтардың қақпақтарын ашу кезінде мыналарға:1) қақпақтарды дəнекерлейтін лампалармен қыздыруға;2) люк қақпағына ауыр заттармен (кувалдамен, балғамен, ломмен жəне т.б.) соққы беруге тыйым

салынады.206. Люктер мен құдықтардың қақпақтарын ашу түсті металдан жасалған ұзындығы 500 мм-ден

кем емес, ал диаметрі 10 мм-ден кем емес арнайы ілгіштермен ауа немесе жел ағынының қозғалысы тарапынан жүргізіледі.

207. Қысқы уақытта құдық (люк) қақпағының ұяшығымен бірге тоңазыған кезінде қақпақты ағаш аралық арқылы балғамен тықылдатып немесе тұз, əк, ыстық сумен не бу қосындысымен еріту қажет. Құдықтың, люк қақпағының үсті қоқыстан, қардан, мұздан тазартылуы тиіс, ал тайғақта люктің айналасына құм себіледі. Жерасты коммуникацияларын тексеруге байланысты барлық жұмыстар осы құрылыстарды пайдаланатын ұйымдар өкілдерінің қатысуымен, ал газды, кабельдік жəне қалалық телефон желілерін тексеру олардың өкілдерінің міндетті қатысуымен жүргізіледі. Құдық (туннель) ішіндегі кез келген жұмыстар аяқ астынан газ пайда болған жағдайда, сондай-ақ найзағай жақындаған жағдайда тоқтатылады. Жұмыстарды жүргізу кезеңінде құдықтардың ашық люктері қоршалады, ал түнгі уақытта жарық түсіріледі. Ыдыстың ішкі жағына орындалуы зиянды жəне жарылу қаупі бар заттарды қолдану жолымен қорғау жабындарын жасаған кезде осы заттарды мəжбүрлі алып тастауды қарастыру қажет.

Желілік бөлігін пайдалану кезінде апаттардың, өрттің, жарақаттанушылықтың алдын алуды жəне жоюды ұйымдастыру

208. Газ тасымалдау ұйымында өрт-жарылу қаупі бар əр объекті (цех) үшін, сондай-ақ барлық бөлімше немесе филиал үшін апатты жою жоспарлары əзірленеді.

209. Апатты жою жоспарын газ тасымалдау ұйымының бастығы (операторы) бекітеді. Олар ха-барландыруды ұйымдастыру, апат жəне (немесе) өрт орнындағы жинау мен шоғырландыру бойынша өндірістік жəне объектілік бөлімшелердің лауазымды тұлғалары əрекеттерінің, қажетті күш пен құралдар санының, бірінші кезектегі апаттық-құтқару жəне (немесе) өрт сөндіру жұмыстарын жүргізу, сондай-ақ осы мақсаттар үшін тартылатын басқа да бөлімшелермен өзара іс-қимылдың толық мазмұнын енгізеді. Апаттарды жою жоспары уақтылы түзетіледі, қарастырылған күштер мен құралдарды тарту практикасында жыл сайын пысықталады. Апатты жою бойынша барлық жұмыстар осы Қағидалар талаптарын ескере отырып құрылған осы объектіге (учаскеге) арналған апатты жою жоспарына сəйкес орындалады. Тəуліктің қараңғы уақытында апатты жою кезінде жұмыс орнын жарықтандыру үшін жарылыс қаупі бар қоспа санаты мен тобына сəйкес келетін жарылудан қорғаныс деңгейімен бірге кернеулігі 12 В аспайтын шамдар қолданылады.

210. Апаттық жұмыстарды жүргізу орындарында өрт сөндіру құралдары жəне алғашқы медициналық көмек көрсету құралдары қарастырылады. Апатты жоюмен айналысатын барлық жұмысшылар бастапқы өрт сөндіру құралдарын пайдалана алады жəне алғашқы медициналық (дəрігерге дейінгі) көмек көрсетеді.

211. Аса қауіпті жағдайларда ерікті өрт сөндіру жасағының немесе өртке қарсы қызмет жеке құрамының қызмет көрсетуші персоналынан өрт сөндіру бекеттері қойылуы қажет. Газ құбыры саңылаусыздығының зақымдалу, бұзылу орындарын табу мақсатында газ құбыры трассаларын тексе-ру үшін көлік құралдарын пайдалану кезінде мына шарттарды сақтау қажет:

1) трассаның жақсы көрінуі кезінде (тəуліктің жарық уақытында) көлік құралдарын газ жылы-стау орнынан 100 метрден кем емес қашықтықта тоқтату қажет (желді емес жағынан); бұдан кейінгі барлауды құрамы екі адамнан кем емес газ қауіпті орындарда жұмыс қағидаларын білетін жəне өрт қауіпсіздігі шараларын сақтайтын желілік-пайдалану қызметінің персоналы жүргізеді;

2) нашар көрінетін уақытта (тəуліктің қараңғы уақытында жəне тұман кезінде) құрамы үш адам-нан кем емес патрульдік топ əрекет етеді. Топ жəне көлік құралдарының арасындағы қашықтықты топ басшысы белгілейді, барлық жағдайда 100 метрден кем емес ара қашықтықты құрайды;

3) газдың жылыстау белгілері табылған кезде патрульдеу тобы көлік құралдарына дереу тоқтау жəне газдың кему аймағына одан əрі барлау жүргізуге белгі береді.

212. Ауа кеңістігінің газдылығын қозғалмалы газталдағышпен бақылау қажет. Магистральдық газ құбырын қайта тексеру жəне зерттеуді жүзеге асырушы патрульдеу тобы трассаның жағдайы тура-лы диспетчерлік қызметке үнемі баяндап отырады. Газ жылыстауы болмаған жағдайда патрульдеу то-бы диспетчерлік қызмет рұқсат бергеннен кейін ғана қайтады. Газдың жылыстау орны табылған кезде оған тек желді емес тараптан жақындау қажет. Егер ол жергілікті сипаты немесе жұмыс барысы бой-ынша мүмкін емес болса, онда сүзгі ғазтұтқышын кию қажет.

213. Апаттық көлік, арнайы техника жəне жабдықтар жел жоқ жақта орналасады. Қауіпсіз арақашықтықты газ кему орнындағы жұмыс басшысы осы газдылықтың, жану жəне газ кемуінің тара-лу қаупі негізінде белгілейді. Бұл ретте, адамдар мен көлікті шұғыл көшіру мен маневр жасау қамтамасыз етіледі. Газ кемуі табылған аймақты қызыл белгі беру жалаушаларымен, ал қараңғы уақытта – жарылыстан қорғалған шамдармен, сондай-ақ «ГАЗ. ОТҚА ЖАҚЫНДАМАҢЫЗДАР!», «ОТҚА ЖАҚЫНДАМАҢЫЗДАР!», «ТЕМЕКІ ШЕКПЕҢІЗДЕР!» жəне т.б. жазулары бар белгілермен қоршау қажет.

214. Елді мекендерге, темір, тас жəне жаяу жүру жолдарына жақын газ кему орнын арнайы қойылған бекеттермен күзету қажет. Қажет болған жағдайда көліктердің газ кему орнына жақын жол учаскелеріне көлік айналмасын ұйымдастыру, сондай-ақ туындаған қауіпті жағдай туралы газ тасы-малдау ұйымының, филиалдың немесе бөлімшенің диспетчерлік қызметіне тез арада хабарлау қажет. Қарастырылған қауіпсіздік шараларын сақтау кезінде, сондай-ақ жұмыс аймағындағы ауада газ пайда болған жағдайда газ қаупі бар жұмыстар дереу тоқтатылады, ал жұмысшылар қауіпті аймақтан шығарылады. Газдардың қауіпті шоғырлануы анықталған жағдайда:

1) тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын даярлау жəне пайдалануға келтіру;2) газдалған аймақтан шығу;3) қауіпсіздік бойынша талап етілетіндерден басқа барлық жұмыстарды тоқтату;4) бұл туралы тікелей жұмыс басшысына немесе диспетчерге хабар беру;5) желдің бағытын ескере отырып, газдалған аймақты қауіпсіздік белгілерімен белгілеу; 6) газдылықты жоюға арналған шаралар қолданылуы қажет.215. Жұмыстар газдану мен кему себептері жойылғаннан кейін қайта басталады. Бұл ретте газ

құрамы санитарлық норма бойынша рұқсат етілген шекті мөлшерден аспайды. Магистральдық газ құбыры объектілеріндегі жөндеу жəне апаттық-қалпына келтіру жұмыстары кезінде əрекет етуші пер-сонал шекті рұқсат етілген мөлшердің жұмыс аймағындағы ауадан арту қауіптілігі кезінде тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын қолданады. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарының түрі мен маркасы тікелей жұмыс басшысындағы жұмыстың жүргізілу орнында болатын жұмыс жос-парларында жəне апаттарды жою жоспарында көрсетіледі. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарына сəйкестендіретін объектілердің уақтылы қамтамасыз етілуіне жауапкершілік əкімшілікке жүктеледі, ал болуына, дұрыс сақталуына жəне олардың уақтылы қолданылуына – жөндеу жəне апаттық-қалпына келтіру жұмыстарына жауаптыларға жүктеледі.

216. Апаттарды жою кезінде жауапты басшы қауіпті аймақта бригада жұмысының кезектілігін белгілейді. Қауіпсіз аймақта құрамы төрт адамнан кем емес жəне тиісті қорғанысты жəне газдылықты бақылау құралдарымен қамтамасыз етілген ауысымды бригадалар дайындалады. Қауіпті аймақтағы персоналдың жұмысын үздіксіз қадағалау ұйымдастырылады. Белгі берілген жағдайда запастағы бри-гада зардап шегушілерді қауіпті аймақтан шығару бойынша алғашқы көмек көрсетеді жəне қажет болған жағдайда жұмысты жалғастырады. Газ қауіпті объектілердегі апаттарды жою бойынша жұмыстар арнайы нұсқаулықтарды жəне апаттарды жою жоспарын сақтаумен орындалады. Патруль-деу тобының қозғалмалы газдылықты бақылау аспаптары, тыныс алу органдарын тиісті жеке қорғау құралдары, байланыс немесе дабыл беру құралдары, қауіпті аймақтарды белгілеу үшін қауіпсіздік белгілері болады. Ұйым, объектілер жəне шығу бригадалары (бөлімшелер) ұйым басшысы бекіткен тізбе бойынша дəрі-дəрмекпен жəне алғашқы медициналық көмек көрсету құралдарымен қамтамасыз етіледі. Жедел жəрдем шақыру жəне персоналды жақын медициналық мекемеге жеткізу үшін байла-ныс жүйесі орнатылады.

217. Барлық персонал ұйымға қызмет көрсететін медицина қызметкерімен немесе арнайы дайындығы бар тұлғамен дəрігерге дейінгі көмек көрсету тəсілдерін үйренеді. Оттан жəне жарақаттан, уланудан жəне басқа да қездейсоқ оқиғадан зардап шегушіні тапқан кез келген жұмысшы зардап шегушіге дəрігерге дейінгі көмек көрсетеді жəне болған жағдай туралы объектінің əкімшілігіне немесе медицина пунктіне хабарлайды. Апаттық жағдайларды жою жəне шектеу бойын-ша апаттық бригадалардың қызметі апаттарды жою жоспарында белгіленеді.

218. Апаттарды жою жоспарын құру, оларға уақтылы толықтырулар мен өзгерістер енгізу, олар-ды қайта қарау жəне қайта бекіту үшін (3 жылда 1 реттен жиі емес) жауапкершілік газ тасымалдау ұйымының, филиалдың немесе бөлімшенің бас техникалық бастығына жүктеледі.

219. Əр кəсіпорында апаттық бригадалар апаттарды шектеу жəне жою жоспары бойынша персоналдың əрекеттерін кейіннен бағалау арқылы əр тақырып бойынша əр бригада үшін 3 айда 1 реттен жиі емес жаттығу сабақтарын өткізеді. Апаттық бригада радиостанциялармен жабдықталған арнайы апаттық машиналарда шығады. Жерүсті жəне жерасты газ құбырларындағы апаттарды шектеу жəне жою үшін кіру кезінде апаттық бригаданың маршруттық картасы мен қажетті орындаушылық-техникалық құжаттары болады.

3. Тоттанудан қорғау

Электрхимиялық қорғаныс жүйелерін пайдалануды ұйымдастыру220. Барлық құрылыстар қорғаушы жабындылар мен электрхимиялық қорғау құралдарымен тот-

танудан кешенді қорғауға жатады. Магистральдық газ құбырын ішкі тоттанудан қорғау оның қауіптілігі туралы деректер пайда болғанда жүзеге асырылады. Тоттануға қарсы қорғау жобаларын мамандандырылған ғылыми-зерттеу жəне жобалау ұйымдары дайындайды. Байланыс кабельдері мен қуат кабельдерін тоттанудан қорғау кезінде қолданыстағы нормативтік құжаттарды басшылыққа алу қажет.

221. Магистральдық газ құбырын топырақтық тоттанудан электрхимиялық қорғау құралының түрі мен құрылымын жоба бойынша анықтайды. Қорғау құралдары төсем жағдайларына, тоттану қаупі (топырақтың, жердің жəне басқалардың сипаттамасы) туралы жəне магистральдық газ құбыры қызметінің мерзімін талап ететін деректерге байланысты таңдалады.

222. Пайдалану процесінде магистральдық газ құбырын тоттан тиімді қорғауға:1) қорғау құралдарының құрылысын жəне қайта құрылуын кіріс жəне операциялық бақылау

бойынша өткізумен;2) электрхимиялық қорғаудың жеке құрылғыларын жəне жалпы оның жүйесін пайдаланудың

оңтайлы параметрлерін қолданумен;3) газ құбырының ішкі жəне сыртқы бетінің, оқшаулағыш жабындысының тоттану жағдайын,

электрхимиялық қорғау құралдарының жағдайын уақтылы диагностикалау жəне диагностика нəтижелерінің негізінде қорғауды күшейту бойынша шаралар қолданумен;

4) жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарын уақтылы жүргізумен қол жеткізіледі.223. Магистральдық газ құбырын тоттанудан қорғау құралдары көршілес құрылыстар мен

қоршаған ортаға теріс əсерін тигізбейді.224. Құрылыстарды жəне барлық объектіні тоттанудан электрхимиялық қорғау жүйесі

құрылысты пайдалануға тапсырғанға дейін іске қосылады. Уақытша электрхимиялық қорғау жүйесі құбыры топыраққа төселіп, көмілгеннен кейін бір айдан кешіктірмей салынады жəне іске қосылады.

225. Газ құбырлары жерүсті төсемдері кезінде олардың топырақтың бетіне шыққан аймағын қоса алғанда жобаға сəйкес немесе металл жəне/немесе бейметалл қорғау жабындыларымен атмосфералық тоттанудан қорғауға жатады.

226. Магистральдық газ құбыры учаскелерінің аяқталған құрылысымен (немесе жөнделген) қорғау жабындысы зақым іздеуші аспаппен газ құбыры төселгеннен жəне көмілгеннен соң екі апта өткеннен кейін ғана, сондай-ақ жобаға сəйкес тұрақты (катодты поляризациялау əдісі) жəне/немесе ай-нымалы токта газ құбырының ауыспалы кедергісін анықтау арқылы бақыланады.

227. Электрхимиялық қорғау жүйесіне мыналар кіреді:1) жылжымалы зертханалар;2) электрхимиялық қорғау құралдары: ТҚҚ, дренаждық қорғау станциясы, гальваникалық

(протекторлық) құрылғылар, біріккен қорғаудың электрлік тұйықтағыштары;3) электртехникалық жабдықтың, өлшеуіш аспаптар мен құралдарының жиынтығы;4) электрхимиялық қорғау құралдарына техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу бойынша

жұмыстарды жүргізу үшін арнайы техникалық құралдар;5) магистральдық газ құбырының жағдайына тоттану зерттеуін бақылау мен жүргізу үшін

техникалық құралдар (жылжымалы электр өлшеуіш аспаптар, жылжымалы зертханалар, бақылау жəне өлшеу пункттері, салыстырудың жабдықталған электродтары жəне тоттанудан пластина топта-масымен);

6) газ құбырында тазарту жəне оқшаулау-төсеу жұмыстарын жүргізу сапасын бақылау құралдары.

228. Электрхимиялық қорғау қызметтерінің өндірістік бөлімшелерінде мыналар:1) электрхимиялық қорғау құралдарын базалық жөндеу үшін үй-жайлар;2) аспаптар, айла-бұйымдар жəне құрал-саймандар;3) арнайы киім мен жеке қорғаныс құралдары;4) электрхимиялық қорғау қызметі басшысы үшін ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру жəне

құжаттаманы сақтау үшін үй-жай қөзделеді.229. Электрхимиялық қорғау құралдарын тоттанудан қорғау жүйесін пайдалану кезіндегі негізгі

міндеттер:1) электрхимиялық қорғау құралдарын тиімді, сенімді жəне қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз

ету;2) техникалық қызмет көрсету мен жөндеудің уақтылы орындалуы кезінде қолданыстағы

стандарттарға, нормативтік құжаттарға сəйкес электрхимиялық қорғау құралдарының жəне магистральдық газ құбыры объектілерін тоттанудан электрхимиялық қорғаудың ұзақтығы бойынша жəне уақыт шегінде оңтайлы пайдалану режімдерін қамтамасыз ету;

3) магистральдық газ құбырының объектілері мен оларды қорғау құралдарының тоттану жағдайын электрхимиялық жəне құралмен зерттеуді, осы құралдарды жоспарлы алдын ала жөндеуді жəне күрделі жөндеуді ұйымдастыру жəне уақтылы жүргізу;

4) магистральдық газ құбырының құрылыстарын жерасты тоттанудан қорғаудың қазіргі əдістері мен құралдарын пайдалануға қолдану, тоттанудан қорғау құралдарының кінəратсыздығы мен тиімділігін арттыруға, осы əзірлемелердің нəтижелерін қолданыстағы магистральдық газ құбыры объектілеріне енгізуге бағытталған ғылыми-зерттеу жəне тəжірибелік-өнеркəсіптік жұмыстардың орындалуына жəрдемдесу;

5) газ құбырларының тоттану жағдайы мен қорғалуына жүйелі талдау жүргізу, тоттанудан қорғау құралдарының жұмысын жақсарту бойынша іс-шаралар əзірлеу жəне осы іс-шаралардың іске асыры-луын қамтамасыз ету;

6) электрхимиялық қорғау қызметінің қызмет көрсетуші персоналының техникалық деңгейін арттыру, жаңа жабдықпен жұмыс жасауға үйрету, қызметтің барлық бөлімшелеріндегі жұмысшы-лардың тəжірибесімен алмасуын ұйымдастыру;

7) тоттанудан қорғау құралдарын жөндеу мен қайта құру бойынша жұмыстардың ағымдағы жəне келешектегі жоспарлануы, соның ішінде газ құбырларының оқшаулағышын ауыстыруды жоспарлауға қатысу;

8) пайдаланатын негізгі жабдықты паспорттауды жүзеге асыру, пайдалану жəне есеп беру құжаттамасын жүргізу.

Электрхимиялық қорғаныс құралдарының техникалық қызмет көрсетуі230. Электрхимиялық қорғаныс құралдарының жұмысын тексеру мен техникалық тексеруді:1) алыстан бақылау құралдарымен жабдықталмаған катодтық қорғанысты қондырғыларында ай-

ына 2 рет;2) құрғату қорғаныс қондырғысында айына кем дегенде 4 рет;3) құрғату қондырғысында 6 айда 1 рет кезеңділігімен жүргізіледі.231. Алыстан бақылау құралы орнатылған катодтық қорғаныс қондырғысын тексерудің мерзімін

кəсіпорын белгілейді. Техникалық қарау жəне тексеру кезінде катодтық қорғаныс қондырғысының жұмыс режімін бақылауды орындау қажет; контактілік біріктіргіштердің, анодтық жерлендіргіш-тердің, орнату тораптары мен блоктарының профилактикалық қызмет көрсетуі, мотоесептегіш немесе электр энергиясын есептегіш бойынша катодтық қорғаныс қондырғысы жұмысының үзілмеуін бағалау қажет. Тексеру мен жөндеу жұмыстары жүргізілген кезде электрхимиялық қорғаныс қондырғыларын катодтық жəне құрғататын қондырғылар үшін бір тоқсанда 80 сағаттан аспайтын мерзімге ғана жəне құрғататын қорғаныс қондырғысы үшін бір тоқсанда 24 сағаттан аспайтын мерзімге ғана тоқтатуға болады; катодтық, құрғататын, протекторлық қорғаныс қондырғылары үшін электрхимиялық қорғаныс құралдарын жыл бойынша есептегенде 10 күннен аспайтындай мерзімге, ал құрғату қорғаныс қондырғысы үшін 3 күнге ғана тоқтатуға болады.

232. Электрхимиялық қорғаныс құралдары мен қорғаныс бүркеуінің жағдайы журналға тіркеледі немесе актімен ресімделеді.

233. Катодтық қорғаныс қондырғыларының (құрғату қорғаныс қондырғыларының) электр өлшеу

аспаптарының көрсеткіштері мен құрғату нүктелерінде өлшеу нəтижелері дала жəне эксплуатациялық журналдарда тіркеледі. Жоғары омдық аз ылғалданған жəне еріген топырақта құбыр-жер əлеуеттеріндегі түрлілігін өзгерту кезінде кіретін жеріндегі кернеуі 100 МОм-нан аспайтын аспаптар-ды пайдалану қажет. Басқа жағдайларда кіретін жеріндегі кернеуі 10-20 МОм аспаптарды қолдануға жол беріледі. Барлық бақылау-өлшеу пункттерінде қорғау əлеуеттерін бақылауды қолданыстағы стандарттарға, нормативтік құжаттарға сай жүргізу қажет. Қорғалатын құрылыстардың барлық ұзақтығына арналған əлеует алғашында үзбей алып шығатын салыстыру электродымен немесе пайдаланудың бірінші жəне екінші жыл аралығындағы кезеңде 10 м аспайтын өлшеу қадамымен өлшеу қажет. Одан əрі кем дегенде жылына бір рет бір-бірімен көрші катодтық қондырғылардың ара-сында ең төмен əлеуеттер учаскесінде кем дегенде екі нүктеде омдық кернеу құрамынсыз əлеуетті бақылау орындалады. Əлеуетті өлшеуді электрхимиялық қорғаныс жүйесін, жерасты коммуникация желілерін қайта құрғаннан, кезбе токтың қарқындылығын өзгерткеннен жəне ғимаратты күрделі жөндеуден кейін жүргізу қажет. Ғимараттың учаскелерінде қорғаныс əлеуеттерінің ең төменгі жəне ең жоғарғы рұқсат етілген мəндері (абсолюттік шамасы бойынша) жəне барынша топырақтың электр өткізгіштігі кезеңінде жылына кем дегенде 2 рет алып шығатын электрод əдісімен қосымша əлеуеттерді өлшеу жүргізіледі. Мұндай өлшеуді катодтық қорғаныс қондырғысының жұмыс режімін өзгертуге байланысты кезбе ток көздерінің пайда болуымен, жаңа ғимараттарды салумен жəне электрхимиялық қорғаныс жүйесін дамытумен орындау қажет.

234. Құбырлардың тотыққан-қауіпті учаскелерінде жəне кем дегенде үш жылда бір рет қорғаныс əлеуеттерінің ең төменгі мəнімен учаскелерде қорғаныс əлеуеттерін «салыстырудың алып шығатын электрод» əдісімен 10 м аспайтын қадаммен қосымша өлшеу жүргізіледі. Ғимараттың тоттану жағдайы бақылау шурфтарының көмегімен, ең алдымен, қорғаныс шамасының үздіксіз катодтық по-ляризациялаумен қамтамасыз етілмеген жəне тотығу-қауіпті учаскелерде орналасқан қорғаныс жабынының қанағаттанарлықсыз жағдайымен учаскелерді көзбен шолып анықтайды. Магистральдық газ құбырының тотығу-қауіпті учаскелеріне – температурасы 40 С жоғары газ тасымалдайтын учаске-лер, сондай-ақ тұзды, батпақты, суарылатын жерлерде, суасты өтпелерде, су жайылатын жерлерде, сондай-ақ темір мен автомобиль жолдары арқылы өтпелерде, компрессорлық станциялар аймағында, газ тарату, газ өлшеу станцияларында, жерасты газ сақтау қоймаларында, түрлі құбырлармен қиылыстарында, өнеркəсіптік немесе тұрмыстық орлар учаскелерінде, қоқыс пен шлак тасталған жер-лерге жəне кезбе ток учаскелерінде төселген газ құбырлары жатады. Басқа құрылыстардың тотыққан-қауіпті учаскелерінде кезбе токтың болуы бойынша жəне топырақтың тотығу белсенділігі бойынша, топырақты жəне басқа да сулардың қолданыстағы стандарттары нормативтік құжаттардың негізінде белгіленеді.

235. Магистральдық газ құбырының электрхимиялық қорғау қызметінің барлық жұмыс кешенін орындау үшін қажетті арнайы техникамен, жабдықтармен, диагностикалық аспаптармен жəне құрал-саймандармен, айла-бұйымдармен жарақтандырылады. Энергиясумен жабдықтау қызметтері мен электр химиялық қорғау қызметтері арасындағы электр берудің электр жабдықтау желілерін пайдала-ну кезіндегі жауапкершілік бөлімінің шекарасы магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасымен, жерасты газ сақтаумен жəне т.б. бөлімше бойынша бұйрықпен белгіленеді.

236. Газ қысымында тұрған газ құбырына катодты шығарудың (өткізгіштің) электрлі жəне газды дəнекерлеу көмегімен дəнкерлеуге тыйым салынады. Қолданыстағы газ құбырына термитті дəнкерлеуді, арнайы оқытудан өткен білікті жұмысшы қолданысқағы газ құбырына өткізгіштерді термитті дəнкерлеу бойынша нұсқаулықты сақтай отырып жүзеге асырады. Қолданыстағы газ құбырына өткізгіштерді жанамалап дəнкерлеуді, арнайы оқытудан өткен білікті жұмысшы жабдықты дайындаушы-зауыттың нұсқаулығын сақтай отырып жүзеге асырады.

237. Катодты қорғаныштың өткізгішін дəнкерлеуді, тұрақты бақыланатын шурфта газдануды болдырмаған кезде жүргізу қажет. Қолданыстағы газ құбырында катодтық жəне дренаждық шығаруды орнату белгіленген тəртіпте бекітілген нұсқаулыққа сəйкес жүзеге асырылады. Құбырға өткізгіштерді біріктіру орны мен өткізгіштің өзі пісірілгеннен кейін қауіпсіздік шараларын сақтаумен коррозияға қарсы оқшаулағышпен қорғалады. Өткізгіштерді дəнкерлеу қорғанышты көзілдірікпен, арнайы киіммен жəне басқа да тиісті қорғаныштың құралдарымен жүргізіледі. Электрлендірілген темір жолдардың сүйрете тартқыш кіші станцияларының сору фидерлерінің (фидер шинасының «минусы») əлеуетін өлшеу кезінде аспаптарды (ампервольтметрлерді) қосу кіші станция персоналының қатысуымен жүргізіледі. Темір жəне автомобиль жолдары арқылы өтпелердің қорғанысты қаптамдарында өлшеулер орындауды: бірі – аспаппен жұмыс істейтін, екіншісі – электродты қоятын жəне көлік қозғалысын қадағалайтын 2 адам жүзеге асырады.

238. Газ құбыры трассасында ұзын өткізгішпен (0,5-1 км) өлшеу жүргізуге тыйым салынады, егер оған қатарласа – 110-500 кв (25-100 м қашықтықта) электр беру желісі жүргізілсе. Токтың шама-сына қарамастан, кернеудегі ток жүргізу бөлігінде қандай да бір жұмысты орындауға тыйым салына-ды. Коррозияның ингибиторын қолдану үшін олармен қауіпсіз жұмыс жүргізу бойынша арнайы нұсқаулық əзірленеді жəне бекітіледі. Коррозияның ингибиторымен жұмыстар мынадай қауіпсіздік шараларын сақтаумен орындалады:

1) жұмысшы олармен қауіпсіз жұмыс істеуге арнайы оқытылады;2) жұмыстар тиісті жеке жəне ұжымдық қорғаныш құралдарын қолдану арқылы жүргізіледі.

Электрхимиялық қорғау құралдарына техникалық қызмет көрсету кезінде қолданылатын техникалық құжаттама тізбесі

239. Электрхимиялық қорғау құрылғыларының жоспарланған техникалық пайдалану іс-шараларын жүзеге асыратын (соның ішінде күрделі жұмыстар жүргізу) электрхимиялық қорғау қызметінің техникамен жабдықталу нормативтері осы Қағидаларға сəйкес анықталады. Электрхимиялық қорғау қызметінің жабдықтау табелі жергілікті жағдайды ескерумен əзірленеді жəне оны газ тасымалдау ұйымы бекітеді.

240. Электрхимиялық қорғау құрылғыларын пайдалануға беру кезіндегі құжаттама құрамы:1) электрхимиялық қорғаудың барлық құралдарына арналған атқару құжаттамасы;2) жасырын жəне құрастыру жұмыстарын, жеке жəне кешенді сынақтан өткізу, электрхимиялық

қорғау құралдарын пайдалануға қабылдау актілері;3) электрметрикалық өлшеулердің нəтижелері;4) бекітілген жобалық құжаттама барлық кейінгі өзгертулерімен;5) өндіруші зауыттың паспорттары жəне электрхимиялық қорғау құралдарын пайдалану бойын-

ша нұсқаулықтары;6) газ тасымалдау ұйымы белгілеген басқа құжаттама.241. Пайдалану құжаттарының құрамына мыналар кіреді:1) электрхимиялық қорғау қызметі туралы ереже;2) əр жұмыс орны бойынша лауазымдық жəне өндірістік нұсқаулықтар; 3) газ құбырының тоттанған аймақтарының картасы;4) бұйрықтар, өкімдер журналы, газ тасымалдау ұйымдарының, ведомстводан тыс бақылау

органдарының актілері;5) электрхимиялық қорғау қызметінің жұмыс жоспары, жоспарлы жəне алдын алу жөндеулерінің

кестесі, электрхимиялық қорғау қызметінің жұмыс жөніндегі есептері;6) еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық;7) қызметкерлердің электр қауіпсіздігі бойынша білімін тексеру жəне медициналық куəландыру

кестесі;8) электрхимиялық қорғау құралдарын пайдалану журналы;9) КҚС пен электрмен қамтамасыз ету жүйелерінің істен шығуын есепке алу журналы;10) КҚЗ жəне дренажды қорғау стансаларын пайдалану жөніндегі дала журналдары;11) шурфтардағы оқшаулауды тексеру актілері; 12) ақау ведомостары;13) газ құбырларының ең төмен мəннен төмен жəне ең жоғары мəннен жоғары əлеуеті бар

учаскелерінің тізімдемесі;14) анодты жəне қорғайтын жерлендіруді өлшеу хаттамалары;15) электрхимиялық қорғау құрылғыларының профилактикалық сынақтарының хаттамалары;16) электрхимиялық қорғау құралдарының жəне қоректендіретін электр тарату желілерін

орнатудың негізді электр схемалары;17) аварияларды жою жоспары.242. Кəсіпорынның электрхимиялық қорғау қызметі жасайтын құжаттама тізіміне мыналар

кіреді:1) кəсіпорын белгілеген есептілік нысандары;2) тоттануға қарсы шаралар жоспары;3) шурфтардағы газ құбырларын қарау жоспары;4) электрхимиялық қорғау құралдарының жұмысы жəне тоқтап тұруы жөніндегі есебі;5) қорғайтын əлеуеттерді көктемде жəне күзде километрлік өлшеу жəне электрметрикалық

өлшеу қорытындыларының тізімдемелері мен талдаулары;6) электрхимиялық қорғау құралдарын пайдалану жəне жөндеу жұмыстары жөніндегі жылдық

есеп.Электрхимиялық қорғау құралдарының жəне газ құбырларының қорғау жабыны жағдайын

бақылау жөніндегі құжаттама пайдаланудың жəне мұрағатты дерекқорды қалыптастырудың бастапқы материалы болып табылады жəне магистральдық газ құбырын пайдалану кезеңі барысында сақталуға тиіс.

4. Газ тарату стансалары

Газ тарату стансаларын пайдалануды ұйымдастыру243. Газ тарату стансалары (бұдан əрі - ГТС) газды тұтынушыларға белгілі бір қысыммен, тазар-

ту деңгейімен, одоранттаумен жəне оны өлшеумен беруге арналған газ тарату стансалары. Газ тарату стансасынан шығуда газ тасымалдау ұйымы мен тұтынушы арасында жасалған шартқа сəйкес жұмыс қысымын ұстап тұрумен газдың белгіленген санын беру ± 10% дəлдікпен қамтамасыз етіледі. Газ та-рату стансасының қызмет көрсетуші персоналының саны екі жүзден кем болмайтын газ тасымалдау ұйымында газ тарату стансасының пайдалану бөлімі ұйымдастырылуы мүмкін. Қызмет көрсету персоналының 200-ден кем болмайтын газ тарату стансасын пайдалануды ұйымдастыру бойынша басқаруды өндірістік бөлімнің магистральдық газ құбырын жəне газ тарату стансасын пайдалану жөніндегі инженерімен жүзеге асырылады. Газ тарату стансасында арнайы құралдардың (байланыстың, электрхимиялық қорғаудың, энергиямен жабдықтау, телемеханика, бақылау - өлшеу аспаптарының жəне автоматиканың) жай-күйі, оларды жөндеу жəне ұстау үшін жауапкершілік осы Қағидалардың талаптарына сəйкес тиісті қызметтердің мамандарына жүктеледі. Газ тарату стансасының технологиялық желісін магистральдық газ құбыры желілік-өндірістік басқармасының бас инженері немесе бастығының орынбасары бекітеді жəне ол оператор бөлмесінде көрінетін жерде ілінеді. Газ тарату стансасы аумағының қоршауында стансаның атауы жəне кімге тиесілі екендігі, сондай-ақ газ тарату стансасын пайдалануға жауапты тұлғаның аты көрсетілген белгі болады. Қоршаудың периметрі бойынша жəне кіру қақпаларының алдында қауіпсіздік белгілері жəне «Газ!», «Бөгде адамдарға кіруге болмайды!» деген жазуы бар плакаттар орнатылады.

244. Бекіту арматурасы (крандар) ГТС ғимаратынан 10 м кем болмайтын қашықтықта ГТС ал-дында жəне артында орнатылады. ГТС-та кіру газ құбырларын газ қысымының жоғарылауынан қорғайтын автоматты қорғау қарастырылады. Кіру жəне шығу газ құбырларында оқшаулағыш фланец-тер орнатылады. Газ тарату стансасының ғимараты найзағайдың тура түсуінен қорғалады. Сыртқы қондырғылар (шаңтұтқыштар, май шаруашылығы, білтелер жəне т.б.) жерлендірілген қондырғыға жалғау арқылы найзағайдың қайталап түсуінен жəне статикалық электр қуатынан қорғалады. Газ та-рату стансаларының персоналдың тұрақты кезекшілігінсіз пайдаланатын бөлмелеріндегі температура + 5 градустан төмен емес белгіленеді. Тарату стансалары мына еселі ауа алмасуды қамтамасыз ететін желдету қондырғыларымен жабдықталады: реттеу бөлмесі мен бақылау-өлшеу аспаптары жəне авто-матика бөлмелерінде – 3; одоранттау бөлмесінде – 10.

245. Газ тарату стансасының жəне газ тарату пунктінің жарылысқа қауіпті бөлмелеріндегі электр жарығы жарылыстан қорғалған болып жасалады. Газ тарату стансасының сумен жабдықтау жəне дис-петчерлер жəне тұтынушылармен жедел байланысу жүйесі орнатылған. Жабдықтар мен газ тарату стансасын қауіпсіз пайдалану үшін нормативтік құжаттармен белгіленген көлемде жəне мерзімде техникалық қызмет көрсетілуі тиіс. Қызмет көрсетуші персонал технологиялық жүйелер мен ауыстыру қондырғыларының, газды тазарту, гидраттың пайда болуының алдын алу, газдың қысымын кеміту, бақылау-өлшеу аспаптары жəне автоматика, бекіту, реттеу жəне қорғау арматурасы, желдету, жылыту, сумен жабдықтау жəне канализация жүйелері, электр қуатымен жабдықтау, найзағай түсуден қорғау жəне статикалық электр қуаты разрядтарынан қорғау, байланыс, телемеханика, электрмеханикалық қорғау технологиялық жүйелері мен құрылғыларының жай-күйін, газ тарату стансасы жəне газ тарату пункті бөлмелерінде ауадағы газдың құрамын бақылайды, сондай-ақ анықталған ақаулықтарды жояды.

246. Газ тарату стансалары мен газ тарату пункті бөлмелерінде от жұмыстарын жабдық сөніп тұрғанда жəне газы шығарылған жағдайда кемінде үш адамнан тұратын бригада жүргізеді. Газ тарату стансаларының бөлмелеріндегі ауа құрамында зиянды жəне жарылысқа қауіпті газдардың шоғырлануы мезгілді түрде өлшеніп отырады. Ауада газдың болуын бақылау вахталық қызмет көрсетумен – ауысымда бір рет, мезгілді (үйде) қызмет көрсетуі бар газ тарату стансасында – тəулігіне бір рет (түскі ауысымда) жəне орталықтандырылған (айналып өтетін) қызмет көрсетуі бар газ тарату стансасында – газ тарату стансасына келу кезінде, бірақ аптасына бір рет жүргізіледі. Газ тарату стан-сасында жəне газ тарату пунктінде газды редукциялау автоматты түрде жүзеге асырылады. Ақауларды жою, жабдықты ауыстыру жəне апатты жағдайлар үшін қажетті уақытқа газды байпаста жапқышпен қолмен кемітуге рұқсат етіледі. Газ шығатын жерлер сабын ерітіндісінің, индикаторлық қағаздың не-месе құбыр мен арматура қосылыстарындағы тасымалданатын газ саралауыштың көмегімен анықталады. Газ импульстік жүйеден жəне берілген қысымды реттеу қондырғыларынан реттеу ғимаратынан тыс шығарылған білтеге лақтырылады. Газ тарату стансасының жəне газ тарату пунктінің операторы кезекші диспетчерге бұзылулар мен ақаулықтарды, оның ішінде газ тарату стансасының жабдықтары мен құбыр бекіткіші туралы хабарлайды, сонымен бірге онымен өзінің іс-қимылдарын келіседі. Блокты автоматты газ тарату стансаларында қызмет көрсетуші персоналға арналған, жобамен көзделген жеке жылытылатын бөлме қарастырылады.

Газ тарату стансасына техникалық қызмет көрсетуде қолданылатын техникалық құжаттаманың тізбесі

247. Газ тарату стансасының қызметінде (желілік-пайдалану қызметі) мына құжаттама көзделеді:1) мемлекеттік қабылдау жəне жұмыс комиссияларының актілері;2) газ тарату стансасының жабдықтар құрамына кіретін бұйымдарға арналған паспорттары;3) жобаға сəйкес толық көлемдегі орындау құжаттамасы;4) осы Қағидаларға 14-қосымшаға сəйкес газ тарату стансасының техникалық паспорты.248. Газ тарату стансасы қызметінің (желілік-пайдалану қызметінің) немесе жөндеу-техникалық

то бы инженерінің, газ тарату стансасын пайдалануға жауапты тұлғаның мынадай құжаттамасы болуға тиіс:

1) жабдықтың барлық түрлерін, коммуникация жəне газ тарату стансасы жүйесін пайдалану бой-ынша нұсқаулықтар;

2) өлшеу жəне автоматика құралдарын жоспарлы-ескерту жөндеу туралы ереже;3) болуы мүмкін ақаулықтардың тізбесі жəне оларды жою əдістері;4) газ тарату стансасының жабдығы мен жүйесінің барлық түрлерін пайдалану бойынша

нұсқаулықтар;5) қолданыстағы магистральдық газ құбырларында от жəне газ қауіпті жұмыстарды жүргізудің

үлгілік нұсқаулығы;6) одорантты жəне метанолды жеткізушілерден алу, тасымалдау, сақтау, жіберу жəне қолдану

тəртібі туралы нұсқаулық;7) газ тарату стансасының қызмет көрсету қызметкерлерінің лауазымдық нұсқаулықтары;8) газ, жарылыс жəне өрт қаупі бар объектілерде ауа ортасын бақылау бойынша нұсқаулық;9) еңбекті қорғау жағдайын тексеру журналы;10) жұмыс орнында нұсқаулықты тіркеу журналы;11) газ тарату стансасындағы жөндеу-алдын алу жұмыстарына арналған уақыт нормалары;12) əрбір газ тарату стансасында жоспарлы-ескерту жөндеуді жүргізудің жоспар-кестесі;13) материалдардың азаймайтын қор тізбесі;14) газ тарату стансасы қызметі жəне жөндеу-техникалық тобы автомашинасының жабдықталу

табелі;15) жоғары қысымды ыдыстарды тексеріп қарауға жəне сынақтарға ұсыну кестесі;16) бақылау-өлшеу аспаптарын мемлекеттік жəне ведомстволық тексеруге тапсыру кестесі;17) магистральдық газ құбырындағы еңбекті қорғауды басқару жүйесі;18) магистральдық газ құбырын техникалық пайдалану қағидалары;19) магистральдық газ құбырын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік қағидалары;20) өрт қауіпсіздігінің қағидалары.249. Газ тарату стансасының операторында мына құжаттама болуы керек:1) газ тарату стансасының жабдықтары мен коммуникацияларын пайдалану бойынша

нұсқаулықтар;2) технологиялық коммуникациялар мен импульстік құбыр жолдарының негізді желісі;3) газ тарату стансасы операторының лауазымдық нұсқаулығы;4) қорғау жəне дабыл жүйесіне қызмет көрсету бойынша нұсқаулық;5) желдету жүйелеріне қызмет көрсету бойынша нұсқаулық;6) газдың шаң тазарту жабдығына қызмет көрсету бойынша нұсқаулық;7) газ құбырына метанолды жəне одоранттар енгізу қондырғысына қызмет көрсету бойынша

нұсқаулық (қондырғы болған жағдайда);8) газ шығынын өлшеу жəне өздігінен жазатын жабдықтардың диаграммаларын өндеу жүйесіне

қызмет көрсету бойынша нұсқаулық;

9) қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды пайдалану бойынша нұсқаулық;10) сынаппен жəне сынап аспаптарымен жұмыс істеу кезіндегі техникалық қауіпсіздік бойынша

нұсқаулық (осындай аспаптар болған жағдайда);11) жылыту қазандары мен газ жылытқыштарын пайдалану бойынша нұсқаулық;12) электрхимиялық қорғау стансасында қызмет көрсету бойынша нұсқаулық;13) жүккөтергіш тетіктерді пайдалану бойынша нұсқаулық;14) найзағайдан қорғау қондырғыларын жəне газ құбыры объектілерін статикалық электр

қуатынан қорғау қондырғыларын пайдалану бойынша нұсқаулық;15) газ тарату стансаларының өртке қарсы қауіпсіздігі бойынша нұсқаулық;16) автоматтандыру жүйесінің негізді пневматикалық желісі;17) қолда бар байланыс құралдары мен жүйелерін пайдалану бойынша нұсқаулық;18) қалдықтардың (ластанған жердің, конденсаттардың) пайда болуы, қозғалуы жəне кəдеге жа-

рату көлемдерінің жиынтық журналы;19) газ тарату стансасына келіп кету журналы;20) қызмет көрсетуші персоналға арналған кəсіптер мен жұмыс түрлері бойынша еңбек

қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтар.250. Газ тарату стансасында орнатылған жəне пайдаланылатын жабдықтар мен коммуникация-

лар жобалау құжаттамасына сəйкес келеді. Газ тарату стансасының жабдықтарындағы кез келген өзгерістер белгіленген тəртіппен келісіледі жəне техникалық құжаттамаға уақытында енгізіледі. Газ тарату стансаларының өнеркəсіптік жəне қосалқы бөлмелерінің жарылысқа жəне өртке қауіптілігі бойынша жіктелуі осы Қағидаларға 15-қосымшаға сəйкес қабылданады. Əрбір газ тарату стансасында белгіленген нысан бойынша жедел құжаттама жүргізіледі:

1) газ тарату стансалары жұмыс тəртібінің бақыланатын параметрлерін, технологиялық схемаларындағы ауыстыруларды, жабдықтың жай-күйі мен жұмыс тəртібін, сонымен бірге алынған нұсқаулықтар мен бұйрықтарды хронологиялық тəртіппен жазуға арналған жедел журнал;

2) коммуникацияларды жəне оларда орнатылған арматуралар мен сақтандыру құрылғыларын көрсетумен газ тарату стансасы газ құбырының бекітілген негізді желісі (оператор бөлмесіндегі көрінетін жерге ілінеді);

3) жабдықты, коммуникацияларды, жабдықты, құрылғыларды, аспаптарды жоспарлы-алдын ала жөндеу кестесі;

4) аумақтық газбен жабдықтау кəсіпорындарының, негізгі тұтынушылардың, өрт сөндіру командасының, жедел жəрдем жəне жергілікті билік органдарының телефон нөмірлері жазылған тақтайшалар.

Жедел құжаттаманы (кем дегенде тоқсанына бір рет) газ тарату стансасын пайдалануға жауапты тұлға қарайды жəне осы құжаттаманы жүргізу кезінде табылған кемшіліктерді жою бойынша тиімді шараларды қабылдайды.

Газ тарату стансаларын пайдалануға қабылдау251. Газ тарату стансасын құрастырудан кейін бірінші рет іске қосу алдында жабдық пен станса

коммуникацияларын престеуге, сақтандыру қақпақтарын, қорғау жəне апаттық-ескерту дабылы жүйелерін баптауға жасалған актілерінің болуы тексерілуге тиіс. Газ тарату стансасын пайдалануға беру алдында станса жайларында жəне газ тарату стансаларының жабдық кешеніне қызмет көрсету бағытында бөгде заттардың тұрмауына көз жеткізу қажет. Бөлменің газдануын, жанғыш материалдар, оттегі жəне т.б. газ баллондарының болмауын мұқият тексеру. Өрт сөндіру құралдарының дайын бо-луын қадағалау. Газ тарату стансасын тексеру алдындағы тексеріп қарау станса мен оның жүйелерінің жинақталуын ескерумен газ тарату стансасының инженері жасаған бағытпен жүргізіледі.

252. Тексеріп қарау кезінде мыналарды орындау қажет:1) жабдықтың жай-күйін жəне болуы мүмкін кемшіліктерді бақылау (тығыздама, фланецті жəне

бұрандалы қосылыстардағы саңылаулар жəне т.б.);2) серіппелі сақтандыру клапандарында, қоршау арматурасында пломбаның бар болуын тексеру;3) бақылау-өлшеу аспаптарының іске жарамдылығын тексеру;4) крандарды қорғау автоматикасы жүйесінен жəне крандарды басқару тораптарынан, сондай-ақ

апаттық-ескерту дабылы жүйесінен қашықтан басқару жұмысын жəне қосылуын тексеру;5) бекіту арматурасының жағдайын (іске қосу кезінде ашылып жəне жабылып отыратын

қысымды реттейтін крандардың вентильдерін, ысырмаларын), сондай-ақ жеңіл жəне бірқалыпты жүруін тексеру;

6) шаңтұтқыштардағы май деңгейін тексеру;7) крандарды ауыстыру үшін жоғарғы қысымды импульстік газдың болуын тексеру;8) метанолды құрылғыда метанолдың болуын бақылау;9) газды жылыту жүйесінің жұмысын тексеру;10) өндірістік технологиялық байланыстың іске жарамдылығын тексеру.253. Газ тарату стансасын мына жағдайларда:1) қабылдау-тапсыру актісі толтырылмаған болса;2) газ тарату стансасы жүйелерінің біреуі істен шығып, жөндеуге келмейтін жағдайда (газды ре-

дукциялау, қорғау, одоранттау, авариялық ескерту дабылы, газды есепке алу аспаптары);3) газды тазалау мен құрғату деңгейі пневмоавтоматика жүйесін қоректендіру үшін салалық

стандарттарға сəйкес келмесе;4) диспетчермен жəне тұтынушымен өндірістік технологиялық байланыс болмаса; 5) өрт сөндіру құралдары жоқ болса;6) газ тарату стансаларының технологиялық газ құбырлары мен коммуникацияларының

электрхимиялық қорғанысы болмаса;7) төменгі жүйелерінің газды қабылдауға дайын болуының жазбаша растауы жəне мемлекеттік

қадағалау органдарының рұқсаты болмаса;8) дайындықтан өткен операторлар жоқ болса іске қосуға тыйым салынады.

Газ тарату стансаларын пайдалану кезіндегі ерекше талаптар254 Газ қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см2) ге дейін төмен болуы мүмкін МГ учаскелерінен жоғарғы

қысымды газ алатын газ тарату стансасында осы газ тарату стансасына бекітілген тұтынушыға берілетін газ қысымын қолдауды қамтамасыз ету бойынша іс-шаралар жасалады (қорғау автоматикасы жүйесін өшіру, кранды қолмен басқару түріне ауысу жəне қысымды бақылау клапандары арқылы рет-теу). Газды бірдей мөлшерде тұтынбаған жағдайда жəне газ ағыны қағысы кезінде импульстік жəне өлшемдік тізбектерді қосымша үрлеу арқылы зиянды əсерлерді болдырмай, газдың параметрлерін тіркеу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі. Газ шығынын 30%-дан төмен жəне 80 %-дан жоғары диапазон-да өздігінен жазатын құралдармен өлшеу негізгі шығын өлшегішке параллельді қосылған газ есептеу аспаптары арқылы қамтамасыз етіледі.

255. Күз бен қыс мезгілдерінде тұрақты суық ауа райы жағдайында газ тарату стансаларының жүйелері мен құралдарының қалыпты жұмысы үшін төмендегі шаралар қолданылады:

1) құралдарды жылытылған шкафтарда орналастыру жəне оларды қоршаған ауаның температу-расы +20 ±2°С болғанда іске қосу;

2) кеміту бөлмесіндегі температурасын +5°С ден төмен емес деңгейде сақтау;3) бекіту крандары, ажыратып қосқыш жəне кеміту тораптарының іске жарамдылығын; газ

жылытқыштың жұмысын; одорантты қатып қалу мүмкіндігін болдырмауды бақылауды күшейту.256. Станса арқылы өтетін газда ылғал жоғарғы деңгейде болса, коммуникациялар мен

жабдықтан сұйықтықты жəне конденсатты автоматикалық түрде жинау жəне жою шаралары қамтамасыз етіледі. Конденсатты жерге төгуге, сондай-ақ өзенге, су қоймасына шашуға тыйым салы-нады. Пайда болған конденсатты кейін кəдеге жарату үшін арнайы сыйымдылықтарға құяды. Егер конденсат жерге төгілсе, аумақты тазаламай тұрып, өрт пайда болу мүмкіндігін болдырмайтын шара-лар қолданылады. Конденсатпен ластанған жерді əрі қарай кəдеге жарату үшін уақытша арнайы жерге оқшаулайды. Өз қажеттіліктеріне жұмсалатын газ есепке алынады жəне ол одорантталады. От, қауіпті газ жұмыстарын жүргізген кезде немесе газ тарату стансаларында авария болған жағдайда, газды ре-дукциялау жəне тұтынушыға жеткізу стансаның айналма желісі арқылы жүргізіледі. Бұл ретте тұтынушыға газды редукциялау қолмен iске асырылатындығы туралы алдын ала хабарланады. Айнал-малы желіде жұмыс істегенде оператор кіру жəне шығу қысымын, стансаның шығу жағындағы темпе-ратураны 30 минут сайын тіркейді жəне иісқосқыш қондырғыны бақылауды қамтамасыз етеді.

Газ тарату стансасының жабдығы. Блоктар, тораптар, құрылғылар

257. Газ тарату стансасының ауыстырып қосу торабы жоғары қысымды газ ағынын айналма желі бойынша автоматты реттеуден қолмен реттеуге көшіруге, сондай-ақ газды сақтандыру арматурасы арқылы тұтынушыға тарату желісінде қысымның артуын болдырмауға арналған. Ауыстырып қосу тора-бын жауын-шашыннан сақтау үшін жеке ғимаратта немесе қалқа астына орналастырады. Бекіту арматурасының қалыпты жағдайы – жабулы күйі. Айналма желі крандарын газ тарату стансасының қызметi пломбалайды. Сақтандыру клапандарының алдында орнатылатын үш кодты кранның жұмыс жағдайы – ашық. Жұмыс кезінде қысымның сақтандыру клапаны (тек қол жетегімен) жұмыс жағдайын тексеру жедел журналға жазумен айына бір рет, ал қысқы мерзімде 10 күнде бір рет тексеріледі. Сақтандыру клапанын қысымның артуынан тексеру жəне реттеу кестеге сəйкес жылына екi рет өткізіледі. БССК жəне ССК-ны баптау шектері - 10%-дан жоғары номиналды қысым. Қысымның сақтандыру клапандарын тексеру жəне реттеу тиiстi актімен ресiмделеді, клапандар пломбыланады жəне тексеру датасы мен реттеу деректері бар биркамен жабдықталады. Қысқы мерзімде арматураға, аспаптарға, ауыстырып қосу тораптарына өтетін жерлер міндетті түрде қардан тазаланады.

258. Газ тарату стансасындағы газ тазарту торабы технологиялық құбырларға, жабдыққа, станса мен тұтынушылардың бақылау жəне автоматика құралдарына механикалық қоспалар мен сұйықтардың төгілуінен сақтау үшін қолданылады.

259. Газ үлестiру стансасындағы газды тазарту үшін газды дайындайтын əртүрлі шаң-ылғал тұтқыш құралдар қолданылады. Газ тарату стансаларында газды конденсаттан жəне ылғалдан таза-лайтын сұйықтықты ыдысқа автоматты түрде құятын құрылғылар орнатылады. Бұл сұйықтықтар жиналған бойда газ тарату стансалары аумағынан шығарылып отырады.

260. Қорғау, автоматты реттеу жəне басқару жүйелерiнiң үзiлiссiз жұмысын қамтамасыз ету үшiн импульстік жəне командалық газ кептiріліп, тазаланады. Бақылау жəне өлшеу құралдарын жəне авто-матиканы өлшеу жүйелерінде газды кептіру мен тазалауға арналған құралдарды пайдаланған кезде қолданылатын шаралар:

1) үрлеу арқылы аспап пен жабдықтың қуысын үнемі бақылау жəне тазарту;2) газ дайындау құрылғыларының жұтқыш жəне сүзгіш элементтердің күйін көзбен шолып

бақылау;3) резервтегi жабдықты іске қосу жəне жұтқыштарды қалпына келтіру арқылы құрылғының

сүзгiш жəне жұтқыш элементтерiн үнемi ауыстырып отыру.261. Дренажды жəне ағызып жiберу желілері, бекіту арматурасы қатып қалудан сақталады.

Сұйықтық жиналатын сыйымдылықтар жерлендіріледі. Аппараттардың iшкi қабырғаларын жару, тек-серу жəне тазарту бойынша газ қаупi бар жұмыстар, пирофор қалдықтары болған жағдайда тазарту олардың жануына мүмкiндiк бермейтiн шараларды көздейтін нұсқаулыққа сəйкес жүргізіледі. Пиро-фор қосылыстары өздiгiнен жанып кетпеу үшін тазалау аппараттары алдын ала сумен немесе бумен толтырылады. Аппарат қабырғаларын ашу, тексеру жəне тазарту кезінде оны көп сулау керек. Құрамында пирофор темірі бар аппараттан алынатын шөгінділер металл су құйылған ыдысқа жинала-ды, ал жұмыс аяқталғаннан кейін газ үлестiру стансасының аумағынан дереу шығарылып, өрт жəне экологиялық жағынан қауіпсіз, арнайы бөлінген жерге көміледі.

262. Гидрат түзілімдерін болдырмау торабы арматураны қатып қалудан жəне газ құбыры комму-никациялары мен арматурада кристалды гидраттардың түзілуін болдырмауға арналған. Гидрат түзілімдерін болдырмау үшін мына шаралар қолданылады:

1) газды жалпы немесе ішінара жылыту;2) қысым реттегiштердiң корпустарын жергiлiктi жылыту;3) газ құбыры коммуникацияларына метанолды енгiзу.263. Газ жылыту тораптарын пайдалану немесе қысым реттегіштер корпустарын жергілікті жы-

лыту өндіруші-зауыт нұсқаулықтарына жəне осы Қағидаларға сəйкес орындалады. Газ жылыту торап-тары бар болса, жылу алмастырғыш, құбырлар жəне арматура жылу оқшаулағышымен қорғалады.

264. Газ тарату стансасының коммуникациясына метанолды енгізуді магистральдық газ қүбыры басқармасының желілік-өндірістік басқарма диспетчерінің бұйрығымен оператор немесе газ тарату стансасының қызмет көрсету жұмысшылары жүзеге асырады.

265. Газ тарату стансасында газды редукциялау төмендегідей жүзеге асырылады: 1) бір үлгілі тіреу-реттеу арматурасымен жабдықталған өнімділігі бірдей екі кеміту желісі

арқылы (бір жібі – жұмыс істейтін, екіншісі – қосалқы); 2) бір үлгілі тіреу-реттеу арматурасымен жабдықталған үш кеміту желісі арқылы, оның 2 жібі

(əрбіреуінің өнімділігі – 50%) жұмыс жəне бірі - қосалқы (өнімділігі – 100%);3) үш кеміту желісін пайдаланумен, бұл ретте 3 желінің əрқайсысына өнімділігі 35-40% (3 желі),

реттеуге келмейтін дроссель құрылғысы жəне реттеу кранымен жарақталған айналмалы желі қолданылуы мүмкін.

266. Қысым реттегіш немесе реттеу клапанының шартты диаметрі кеміту желілерінің санын еске-румен нақты өнімділікке сəйкес келеді. Реттегішті қосу жəне ажырату осы қысым реттегішті пайдалану нұсқаулығына сəйкес жүргізіледі. Реттегіштің қалыпты жұмысын қамтамасыз ету үшін берілген қысымды, командалық газдың тазалану дəрежесін, реттегіште бөгде шудың болуын, сондай-ақ реттегіш қосылыстарында саңылаудың болмауын бақылап отыру керек. Қорғау автоматикасы жүйесін қолданған жағдайда əрбір кеміту желісі пневможетегі бар крандармен жабдықталады, олар атқару тетіктері ретінде қолданылады. Газды редукциялау желілері ажырату біліктерімен жабдықталады.

267. Газды есепке алу торабы газды коммерциялық есепке алуға арналған. Газ шығынын өлшеуде тораптың техникалық орындалуы нормативтік құжаттамаларға сай келеді. Газ шығынын өлшеу торабына қызмет көрсету кəсiпорынның басшылығы бекiткен нұсқаулықтар арқылы iске асы-рылады. Газ шығынын нақты өлшеу үшін көрсеткінің қайта қойылған диаграммасының нөлдік деңгейіндегі қалпын бақылап, газды есепке алу торабының өлшеу жəне қосылу желілері конденсаты-нан үрлеу жұмыстары жүргізіледі. Газ шығынын өлшеу торабын пайдаланған кезде барлық бақылау-өлшеу құралдары кезекті метрологиялық тексерістен өтеді. ТК ғимаратының бірінші реттегі датчик-тер жəне екінші реттегі құралдар жайында ± 5 градус ауытқумен + 20 градус ауа температурасын қамтамасыз ететін жылыту жүйесі болады. ТК жайында ағынды-тарту желдеткіш жүйесі, қажет болса, ауа баптау жүйесі қарастырылады. ТК электржабдықтау жүйесінің үйлестіру аймағы жарылысқа қауіпсіз болып табылады.

268. Газды одаранттау торабы тұтынушы иіс арқылы газдың ағып жатқанын сезіну үшін қолданылады. Газ тұтынушыларға «Магистральдық газ құбырлары арқылы жеткізілетін жəне тасы-малданатын жанатын табиғи газдар» ҚР 1666 М сəйкес беріледі. Газды одоранттау үшін газ тарату стансаларында орнатылған одоранттау құралдары қолданылады. Одорант ретінде этилмеркаптандар (16 г/1000 м3) немесе олардың басқа қоспаларын қолдануға болады. Бұл қоспаларда газда аз шоғырланғанда жағымсыз исі болады жəне қалыпты температурада жеңіл буланады. Одоранттар 2-сыныпты қауіпті заттарға жататындығын, ал одоранттау құралдары бар бөлмелер мен қоймалар жарылуға қауіпті екендігін ескеру қажет. Газды одоранттау жəне оны сақтау жайларының едені сұйықтықты сіңірмейтін материалдан жасалады. Одоранттау қондырғылары орналасқан бөлмелерде жəне одорант сақтайтын жабық қоймаларда магистральдық газ құбыры желілік-өндірістік басқармасының басшылығы бекіткен кесте бойынша ауа құрамында көмірқышқылды газ бен одорант буының болуына талдау жүргізіліп отырады. Одорант күн сəулесінен жəне жылыту құралдарының қыздыруынан сақтайтын герметикалық жабық ыдыстарда сақталады. Одоранттау жайына жəне одо-рант қоймасына газтұтқыш киіп кіреді. Егер бұл бөлмелерде желдеткіштер үнемі істеп тұрмаса, қызметкерлер кірер алдында 15 минут бұрын механикалық тартпа желдеткіші қосылады жəне ол қызметкерлер бөлме ішінде болған кезде қосылып тұрады. Одорантпен байланысты жұмыстарды газтұтқыш, резеңке етіктер, резеңке қолғаптар жəне резеңке қосылған алжапқыштарды киіп қана жүргізу керек. Одорантпен жұмыс істеу газ қауіпті болып саналады. Одорант бар бөшкелерді ұшқын ұшырмайтын құралмен ашқан жөн. Жабық бөлмеде одорант бар бөшкені ашуға жəне басқа бөшкеге құюға тыйым салынады. Бөшкенің сыртқы қақпағын ашқаннан кейін қақпақ арасында пайда болатын пирофордың жануын болдырмау үшін ішкі қақпақ айналасына дымқыл мата төселеді. Одорантты бөшкеден жерасты сыйымдылыққа кем дегенде үш адамнан тұратын топ жабық күйінде құяды. Одо-рантты құю үшін ашық майқұйғыштарды қолдануға тыйым салынады. Еденге немесе жерге төгілген одорант, міндетті түрде хлормен, гиплохлорид натриймен, марганқышқыл калиймен бейтараптанды-рылады. Жерді бейтараптандыратын сұйықтықтармен өңдегеннен кейін, оны қайтадан күреп, бейта-раптандыратын сұйықтықпен екінші рет өңдейді. Одорант жанбау үшін түйіртпексіз хлорлы əк ерітіндісі дайындалады. Одоранттан босатылған ыдысты (бөшкелерді) герметикалық жабық күйінде сақтап, тасымалдайды. Электр құралдары, электр шамдары, бақылау-өлшеу құралдары жəне одарант-тау қондырғысы автоматикасы жарылыстан қорғалып жасалады. Одоризатордың ішін қарау немесе жөндеу кезінде оны одоранттан босатып буландырады. Аппарат толық буландырылғаннан кейін ашы-лады. Пирофор темірі этилмеркаптанның кіруінен жанып кетпеу үшін жабдықтың, қосылу сызықтарының, крандардың, вентильдердің сырты тексеріліп, сүртіледі.

Бекіту арматурасы

269. Бекіту арматурасы технологиялық құбырларды, аппараттарды, ыдыстарды өшіруге арналған. Пайдалану барысында арматура кестеге жəне нұсқаулыққа сəйкес бекіту торабының саңылаусыздығын, жеңілдік деңгейін жəне ысырманың жеңіл қозғалуын анықтау үшін жүйелі түрде сынамадан өткізіліп тұрады. Бекіту арматурасы бiр кiсiнің күшiмен тірелгенше басу арқылы ашыла-ды. Бекіту арматурасын құбырларды, iлмектерді, сүймендердi қолданумен ашуға рұқсат етiлмейдi.


27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 13270. Газ тарату стансасы жұмыс істеген кезде бекіту арматурасына профилактикалық тексеру

жүргізіледі: орталықтандырылған қызмет көрсету объектісінде - газ тарату стансасына келген сайын, ал мерзімді, үй жағдайында жəне вахта объектісінде қызмет көрсету жағдайында - аптасына бiр рет тексеру жүргізіледі.

271. Крандар, ысырмалар жəне вентильдерде мыналар болады:1) технологиялық желіге сəйкес нөмірі көрсетілген жазбалар;2) ашу жəне жабу бағытын көрсететін көрсеткілер;3) газ (сұйықтық) қозғалысы бағытының көрсеткілері.272. Жабық кранды саңылаусыз ету жəне тығынның бұралуын жеңілдету үшін ашу кезінде

технологиялық ауыстыруларға қатысатын крандарға тығыздайтын май жағылады. Тығыздау жүйесі бүлінген бекіту крандарын қолдануға тыйым салынады. Бекіту крандарын жəне ысырмаларды реттейтін немесе дроссельдік құрал ретінде қолдануға тыйым салынады (айналмалы желіде бекіту ар-матурасын қолдану бұл талапқа бағынбайтын шарт болып табылады).

Газ тарату стансасының жөндеуден кейін іске қосылуы273. Газ тарату стансасын жөндеуден кейін іске қосуға дайындау барысында да, жабдық немесе

жүйені 48 сағат ішінде сынау барысында да ақаулар табылған жағдайда жөндеу ақауды жойғанша жəне қайта сынау жүргізілмегенше аяқталмаған болып есептеледі. Газ жіберілген құбырлар, ыдыстар мен құрылғылар жоғарғы шегі 0,1 МПа қысымды газбен үрлеп тазартылуға тиіс, бұдан соң қысым жұмыс қысымына дейін көтеріледі. Стансаны жөндеуден кейін іске қосуға жəне жөндеу жұмыстарын жүргізуге рұқсатты газ тарату стансасының басшысы, жедел-диспетчерлік қызметпен келісе отырып жəне барлық газ тұтынушыларды хабардар етумен диспетчерлік қызмет береді. Газ тарату стансасын жөндеуден кейін іске қосуға осы Қағидаларда көзделген жағдайларда рұқсат берілмейді.

5. Компрессорлық стансалар

Компрессорлық стансаларды пайдалануды ұйымдастыру274. Компрессорлық стансалар газ тасымалдауын қамтамасыз етуге арналған жабдықтар

кешенінен, газ жабдықтары мен қондырғылардан тұрады. Компрессорлық стансалардың кешені төмендегі объектілер, жүйелер мен құрылыстарды қамтиды:

1) бір немесе бірнеше компрессорлық цехтар;2) тасымалданған газдан шыққан қатты жəне сұйық қоспаны жинақтау, жою жəне залалсыздан-

дыру жүйелері;3) электрмен жабдықтау жүйесі;4) өндірістік-шаруашылық жəне өрт сөндіруге арналған сумен қамту жүйесі;5) жылумен қамту жүйесі;6) кəріз жəне тазалау құрылғылары жүйесі;7) найзағайдан сақтау жүйесі;8) компрессорлық стансалар объектілерін электрхимиялық қорғау жүйесі;9) байланыс жүйесі;10) компрессорлық стансаның диспетчерлік пункті;11) əкімшілік-шаруашылық үй-жайлар; материалдарды, реагенттерді жəне жабдықтарды

сақтауға арналған қоймалар; желілік бөлік пен компрессорлық стансалар жабдығы мен техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу құралдары, қосалқы объектілер.

275. Компрессорлық цех жалпы жəне жеке ғимараттар мен блок-контейнерлерде орнатылған газ айналдыратын агрегаттарды жəне төмендегі оның қызмет көрсетуін қамтамасыз ететін жүйелерді, қондырғылар мен құрылыстарды қамтиды:

1) магистральдық газ құбырына қосылу торабы; 2) бекіту арматурасы бар технологиялық коммуникациялар;3) газ тазалау қондырғысы;4) газды ауамен салқындату қондырғысы;5) отын, іске қосу жəне импульсті газ жүйесі; 6) жағармайды салқындату жүйесі; 7) цехтың электрлік құрылғылары;8) автоматты басқару жəне бақылау-өлшеу аспаптары жүйесі; 9) қосалқы жүйелер мен құрылғылар (маймен қамту, өрт сөндіру, жылыту, газдануын тексеру, ау-

аны желдету мен салқындату жəне т.б.) 276. Компрессорлық стансалар төмендегі негізгі технологиялық процестерді іске асыру ба-

рысында тасымалданатын газ қысымын күшейту арқылы газ құбырының жобалық немесе жоспарлы өнімділігін қамтамасыз етеді:

1) газды тазалау жəне кептіру;2) газды сығымдау;3) газды салқындату.277. Компрессорлық станса жабдығының тиімділігі, сенімділігі, қауіпсіздік жəне үнемділігі мы-

налармен қамтамасыз етіледі:1) жабдықтың техникалық күйін көзбен шолу арқылы, штаттық бақылау-өлшеу аспаптары мен

автоматика жəне техникалық диагностика құралдарын қолданумен тұрақты немесе мерзімді бақылау;3) жабдықтың жəне коммуникацияның іске жарамды күйі;4) компрессорлық стансалардың технологиялық қондырғылары жұмысының үйлесімді режімімен; 5) моральдық жəне физикалық тұрғыдан ескірген жабдықты жаңғырту немесе реновациялау.278. Компрессорлық стансаның жабдығына кетпейтін бояумен немесе басқа тəсілмен нөмір

қойылады. Жаңғырту кезінде компрессорлық станса жабдығындағы құрастырмаларға енгізілген өзгерістер өнімдерді, ақпараттық жəне өкімхаттардың, рационализаторлық жəне енгізуге ұсынылған не қарастырылған басқа ұсыныстарды жасаушылармен (əзірлеуші) келісілген түрде жүзеге асады. Газ айдау агрегатының құрастырмаларын жəне компрессорлық стансаның негізгі техникалық жабдықтарын өзгерту бойынша рационализаторлық ұсыныстар мен өзге де техникалық шешімдерді аталмыш бұйымды өндіруші кəсіпорнымен келісіледі. Компрессорлық стансалардың коммуникация-лары мен жабдықтарының өзгерістері енгізілген жəне сынақтан өткізілген соң техникалық атқару құжаттамасына енгізіледі. Барлық өзгерістер пайдаланушы қызметкерлерге хабарланады.

279. Газдың, майлардың, жағармайлардың, салқындатқыш сұйықтықтардың, техникалық жəне ауыз судың, жұмыс аймағының, бөлмелердің жəне құдықтардың газдану сапасын пайдаланушы қызметкерлер өндірістік нұсқаулықтарға сəйкес бақылауға алады. Тексеру кезеңділігі мен тəртібін кəсіпорын белгілейді. Компрессорлық стансаның құбырларына, желілік бөлік жəне газ тарату станса-лары үшін осы Қағидаларға 16-қосымшаға сəйкес рұқсат берілген жұмыс қысымының «Растау форму-ляры» толтырылады.

280. Компрессорлық стансалардың жабдығын, жүйелерін жəне құрылыстарын пайдалану жəне жөндеуді қамтамасыз ететін қызметкерлердің негізгі міндеттері:

1) жабдықтың техникалық күйін жөндеу-техникалық қызмет көрсету жүйесі негізінде сақтау;2) газды тазалау, сығымдау жəне салқындату бойынша техникалық процестің үздіксіз жұмыс

істеуін қамтамасыз ету;3) компрессорлық стансалар жүйесі мен жабдықтарының сенімділігін, тиімділігін, үнемділігін

жəне қауіпсіздігін қамтамасыз ету;4) өндірістік ғимараттар, құрылыстар мен аумақтардың іске жарамдылығын қамтамасыз ету;5) газды сығымдаудың белгіленген режімін сақтау;6) қоршаған ортаны жəне пайдаланушы қызметкерлерді қауіпті жəне зиянды өндірістік фактор-

лардан қорғау;7) негізгі жəне қосалқы жабдықты жаңғырту, техникалық қайта жарақтау, қалпына келтіру

жұмыстарын ұйымдастыру жəне жүргізу. 281. Компрессорлық стансаның өндірістік объектілерін, жабдық жəне коммуникацияларын мына

қызметтер (учаскелер) пайдаланады:1) газкомпрессорлық – компрессорлық цехтың негізгі жəне қосалқы технологиялық жабдығы,

жүйелері жəне құрылыстары; 2) энергия жəне сумен жабдықтау – компрессорлық стансаның электртехникалық құрылғылары,

жылу жəне сумен қамту жабдықтары, өндірістік кəріз жүйелері;3) бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика-компрессорлық стансалардың негізгі жəне қосалқы

жабдықтарының автоматтау құралдары; 282. Пайдалану қызметтері осы Қағидаларға 17-қосымшаға жəне құрылыс нормалары мен

қағидаларына сəйкес компрессорлық станса мен объектілер, ғимараттар жəне құрылыстар арасындағы ең төменгі арақашықтықты қамтамасыз ету бойынша шара қолданады.

Компрессорлық стансаларға техникалық қызмет көрсету283. Компрессорлық стансаның əрбір жүйесі жəне құрылғысына пайдалану формулярын толты-

ру керек. Компрессорлық стансалар жабдығы мен жүйелер тиiстi Қағидалар мен нұсқаулықтарға сəйкес техникалық куəландырудан, тексеруден өткізіледі, олардың өткізілуі туралы актілер пайдалану формулярына қоса тіркеледі. Компрессорлық стансалар жабдығын жұмысқа жарамды күйде ұстау техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу жүйесі мыналарды көздейді:

1) жүктемемен жұмыс iстеу кезіндегі мерзімді техникалық (оның ішінде диагностикалық) қызмет көрсету;

2) жүктемемен жұмыс жасау мерзiмi белгіленген уақыттан кейiн техникалық қызмет көрсету; 3) тоқтатылған жабдықта жұмыс жасау мерзiмi белгіленген уақыттан кейiн техникалық қызмет

көрсету жəне ағымдағы жөндеу жұмыстары; 4) резервтегі жəне жабылатын жабдық пен жүйеге техникалық қызмет көрсету;5) жоспарлы – ескерту (орташа, күрделі) жөндеулер;6) авариялық қалпына келтiру жөндеу жұмыстары.284. Техникалық қызмет көрсету мен жөндеу мерзiмдiлігін жəне көлемдерін кəсіпорын

жабдықтың техникалық күйiн жəне жабдықты жасап шығарған кəсіпорынның пайдалану жəне жөндеу құжаттамасының талаптарын ескерумен белгілейді. Негiзгi агрегаттармен байланысты қосалқы тетіктер сол агрегаттармен бірге жөнделеді. Жабдық пен құрылыстарды күрделі немесе орташа жөндеуге шығаруға дейін:

1) жабдықты ашып қарағаннан кейiн нақтыланатын сметалар мен ақау тізімдемесі толтырылады;2) техникалық күйіне талдау талдау жүргізу үшін қажеттi деректерді алу мақсатында жабдыққа

сынақ жүргiзеді;3) жөндеу жұмыстардың кестесі жəне жөндеу жұмыстарының жобасы жасалады;4) қажеттi жөндеу құжаттамасы дайындалады, жөндеу кезінде жоспарланған жабдықты

жаңғырту жəне қалпына келтiру бойынша жұмыстар құжаттамасы жасалады жəне бекітіледі;5) қажеттi материалдар, қосалқы бөлшектер, тораптар жəне тиiстi құжаттамалар дайындалады;6) аспап, құрал-саймандар жəне көтергiш-тасымалдау тетіктері жинақталады, жарамды күйге

келтiріледі жəне қажет болса,сыналады;7) жөндеу жұмыстарын жүргізетін персонал жинақталады жəне оларға нұсқама жүргізіледі.285. Жөндеу жоспары мен кестелерін кəсіпорын əзірлейді жəне оны жөндеу ұйымы мақұлдайды.

Компрессорлық цех жөндеу-профилактикалық жұмыстарды орындау, стансаның қорғалуын тексеру жəне бекіту арматурасын ажырату үшін жоспарлы түрде жылына 1 рет (жаз кезінде) 48 сағатқа тоқтатылады. Қосымша уақытты кəсіпорын белгілейді жəне ол газ тасымалдау ұйымымен келісіледі. Компрессорлық цехты жоспарлы түрде тоқтату алдында басшылар мен орындаушыларды көрсетумен жұмыс жоспарын құрып, оны бекіту, жоспарланатын жұмыстарды қажеттi материалдармен, аспаптар-мен жəне тетіктермен жабдықтау қажет. Газ тасымалдау сенiмдiлiгін арттыру жəне компрессорлық стансалардың жабдығын авариядан қалпына келтіру үшін жөндеу жұмыстарының уақытын кеміту қордағы материалдар мен қосалқы бөлшектердің азаймайтын қорын құрумен жəне оны ұстап тұрумен қамтамасыз етіледі. Бір үлгілі жабдықтың қордағы тораптары мен бөлшектері газ тасымалдау ұйымының орталықтандырылған қоймаларында сақталады. Компрессорлы стансаларда шеберханалар мен өндіріс алаңдары болады. Стационарлық жəне жылжымалы көтеру-тасымалдау құралдарының, та-келаж құралдарының, құрал-саймандар жəне механикаландыру құралдарымен жабдықтау жəне оларды іске жарамды күйде ұстау көзделеді. Белгіленген пайдалану мерзімі жақындаған негізгі жабдықты жұмысқа қосу кезінде жабдық пен жүйенің ресурсын ұзарту, жаңғырту жəне қайта жабдықтау туралы шешім қабылдау үшін бастапқы деректерді алу мақсатында алдын ала жұмыстар кешені жүргізіледі.

286. Компрессорлық стансаларда жабдықтың сенімділік көрсеткішін жинау жəне өңдеу тəртібі мен əдістемесі туралы ведомстволық нұсқаулықтарға сəйкес негізгі жəне қосалқы жабдықтар сенімділігінің статистикалық көрсеткіштерін есепке алу ұйымдастырылады. Объектілер мен құрылыстардың жабдықтарына қолданыстағы нұсқаулықтарға сəйкес кезеңдік техникалық куəландырулар (техникалық жай-күйін бақылау) жүргізіледі. Олар:

1) ғимараттар, құрылыстар, құбырлар жəне iргетастардың жабдық салмағынан отыруын бақылау;2) мемлекеттiк бақылау органдарына қарасты объектілерді сынау; 3) компрессорлық цехтың технологиялық құбырларының дiрiлдi күйiн бақылау;4) физикалық əдiстермен металл жəне технологиялық құбырлардың оқшаулануын бақылау;5) газ айдау агрегатына диагностикалық қызмет көрсету (ең алдымен вибродиагностика);6) газтурбиналық жабдықтың, басқа жанармай пайдаланатын жабдықтың жану өнімдерімен

бірге ластағыш заттар шығаруын өлшеу;7) жабдықтың акустикалық көрсеткiштерiн жəне олардың қолданыстағы нормаларға сəйкестігін

тексеру;8) табиғи газдың жылыстауын жəне артық жылыстауын табу жəне жою үшін технологиялық

құбырлар мен жабдықтарды зерттеу.

Компрессорлық цех287. Компрессорлық цехтың жабдықтары, қондырғылары мен жүйелері жабдықты шығарушы

зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулығының, осы Қағидалар мен қолданыстағы нормативтік құжаттар мен стандарттардың негізінде жасалған өндірістік нұсқаулықтарға сəйкес пайдаланылады.

288. Компрессорлық цех қызметкерлерінің пайдалану кезіндегі міндеті бекітілген лауазымдық нұсқаулықтармен анықталады. Агрегатты іске қосу жəне ажыратумен байланысты барлық операция-ларды жедел персонал газ ауыстыру агрегатын пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сəйкес орындайды. Агрегатты жөндеуден кейін іске қосу газ айдау агрегатын жөндеуге беру жəне жөндеуден алу туралы бекітілген ережелерге сəйкес жүргізіледі. Автоматты басқару жүйесімен жабдықталған газ айдау агре-гатын іске қосу пайдалану кезінде қолмен де, автоматты басқару тəртібімен де жүзеге асырылады. Газ айдау агрегатына қызмет көрсету кезінде жедел персонал диспетчерлік қызмет белгілеген магистральдық газ құбырының жұмыс тəртібін ұстанады, параметрлерді кезеңдік тіркеуді жəне бақылауды жүзеге асырады, өзгеру себептері мен қалыпты көлемнен ауытқуға талдау жасайды, қауіпті режімдердің алдын алу шараларын қабылдайды, соның ішінде:

1) айдау құрылғыларынан (компрессорлардан) кейін роторлардың айналу жиілігін реттеу, газ ай-дау агрегаттарының санын өзгерту жəне оның жұмыс схемасын қайта құру арқылы газ қысымының рұқсат етілген жұмыс қысымынан жоғарылап кетуіне жол бермеу (қысым рұқсат етілген шамадан 0,15 МПа – ға жоғарылаған кезде қорғану іске қосылады);

2) салқындату құрылғысының жұмыс жасау тəртібін реттеу, газ айдау агрегаты немесе газ құбыры жұмысының режімін өзгерту арқылы компрессорлық цехтың шығуында газ температурасының рұқсат етілген шектен асуына жол бермеу;

3) сыртқа айдау құрылғылары арқылы газ шығынын бақылау жəне газ айдау агрегатының жұмыс схемасын жəне санын, ротордың айналу жылдамдығын, газ құбыры жұмысының тəртібін өзгерте оты-рып, шығын көлемі төмендетілген (помпаж аймағы) жəне жоғарылатылған аймақтарда (динамикалық беріктік талаптары бойынша қауіпті режім аймағы) жұмыс жасау мүмкіндігі туралы ескерту;

4) жүктеменің (немесе сыртқы жағдайлардың) өзгеруінен белгіленген мөлшерден асып кетпеу үшін газтурбиналық қондырғының жану өнімдерінің жұмыс температурасын ұстап тұру;

5) компрессорлық стансалардың жұмысы кезінде жүктемелердің газмотокомпрессорлардың цилиндрлері бойынша жүктеменің тең үлестірілуін бақылау жəне реттеу;

6) газ айдау агрегатының жалғастырғышында қуаттың рұқсат етілген шектен асып кетуіне жол бермеу;

7) газ айдау агрегатының өндіруші зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулығы бойынша тыйым салынған ротор айналу жиілігінде жұмыс істеуіне жол бермеу;

8) метеожағдайлар мен атмосфералық ауа параметрлерін бақылау, мұздануға қарсы жүйенің жұмысын реттеу жəне бақылау, оны уақтылы қосу арқылы газтурбиналық қондырғының ішке сору трактына мұз қатырмау шараларын қабылдау;

9) атмосфералық ауаны жергілікті шаңдану көздерінің (əсіресе көлік құралдарының) пайда болу-ына жол бермеу;

10) компрессор аузындағы сұйылту уақытын бақылау жəне ауысымды сүзгіш элементтерді уақытында ауыстыру;

11) жұмыс істеп тұрған агрегатта ось компрессорын жуу (егер бұл газтурбиналық қондырғының аталған түрін пайдалану жөніндегі нұсқаулықта қаралған болса);

12) технологиялық коммуникациялар мен компрессорлық цехтар қондырғыларында гидраттың түзілу жағдайына талдау жасау жəне алдын алу үшін технологиялық газ параметрлерін бақылау;

13) рұқсат етілген шектен асатын гидравликалық кедергілермен жұмыс жасаудың алдын алу үшін тазарту, салқындату қондырғысында, қорғау торларында жəне технологиялық коммуникация-лардың басқа элементтеріндегі қысымның өзгеруін бақылау;

14) айдағыштың эррозиялық тозуын жəне элементтерінің ластануын болдырмау үшін аппарат-тар дың қажетті санын қосу, оларды тұрақты түрде құрғату, тазалау арқылы газ тазалау қондыр-ғыларының тиімді жұмысын қамтамасыз ету;

15) клапандардың, жылытқыштар мен жанармай газын тазарту қондырғыларының сенімді жəне тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін жанармай жүйесі жұмысы параметрлерінің уақытпен өзгеруін бақылау;

16) импульстік газ жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін бақылау;17) май блоктарындағы май деңгейін анықтау жəне оларды күндізгі ауысымда уақтылы майға

толтыру; 18) майлау, реттеу жəне тығыздау жүйелеріндегі қысым мен температураны бақылау;19) газ айдау агрегатын өндіруші зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулығында белгіленген

шекте май мен мойынтіректің температуралық режімін қамтамасыз ету;20) май сүзгілеріндегі қысымның мəндерін жəне өзгеруін анықтауы жəне оларды уақытында та-

зарту немесе ауыстыру;21) айдағышты тығыздау жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін тексеру;22) діріл деңгейі мен оның өзгеруін бақылау;23) өрт сөндіру құралдарының жиынтықталуын жəне жұмысқа қабілеттілігін бақылау;24) газ қауіпті аймақтарда газдану деңгейін бақылау жəне қажетті жағдайларда газдың

шоғырлануын жылжымалы құралдар арқылы өлшеу;25) резервтік жəне апаттық құралдардың іске жарамдылығын тексеру жəне оларды жедел ажыра-

тып қосу («резервтеуді тексеру»);26) майлайтын май мен салқындатқыш сұйықтыққа химиялық талдау жүргізу үшін сынама алу;27) май жүйесіндегі майдың қайтымсыз шығындарын есепке алу;28) жабық жерлердегі, контейнерлер мен блок-бокстардағы температура режімін бақылау жəне

оларды жылыту, желдету жүйесінің жұмысын тексеру;29) кəдеге жарататын жылумен қамту жүйесінің параметрлерін бақылау, кəдеге жарататын жылу

алмастырғыштарды реттеуді жəне ауыстырып қосуды жүзеге асыру;30) жедел əдістермен жоюға болатын газ жылыстауын анықтау жəне жою;31) пайдаланушы қызметкерлерге жəне жабдыққа қауіп туғызатын газ жылыстау жағдайында

объектіні ажырату шараларын қабылдау.289. Компрессорлық цех мына жағдайларда технологиялық коммуникациялардан газ шығару

жəне газ құбырынан ажыратылу арқылы авариялық тəртіпте тоқтатылады: 1) газ айдау агрегатының технологиялық жабдығында немесе компрессор цехында өрт болғанда;2) ғимаратта (жабық жерде) өрт болғанда;3) жоғары қысымды газ құбырының жарылуы немесе көп мөлшерде газ шығарылған кезде;4) газды тазарту, суыту қондырғыларында жəне коммуникация қондырғыларында өрт болғанда;5) жабдыққа жəне адамдардың өміріне қауіп туғызатын дүлей апаттар мен төтенше жағдайлар

кезінде.290. Газ айдау агрегатын автоматты тоқтату немесе апатты тоқтатуды жедел персонал газ айдау

агрегатын өндіруші зауыттың техникалық құжаттамасына жəне өндірістік нұсқаулықтарға сəйкес жүргізеді. Пайдалану кезінде автоматтық қорғауларды ажыратуға немесе өзгертуге болмайды. Кейбір қорғаулар уақытша ажыратылған кезде (мəселен аспаптарға қызмет көрсету үшін) қорғауы ажыратылған параметрге немесе агрегаттың өзінде тексеру жүргізіледі. Жөндеуден кейін баптаудан өткен жəне жүйелері тексерілген агрегат басқару қалқандары пломбыланған күйде пайдаланылады. Барлық жоспарлы тоқтатуларды жəне қордағы газ айдау агрегаттарының іске қосылуларын жедел қызметкер күндізгі уақытта жүргізеді. Барлық жоспарлы жəне тəртіптік тоқтатулар пайдалану құжаттарына сəйкес жасалады. Газ айдау агрегатын мəжбүрлі тоқтатуды жедел қызметкер жүргізеді.

291. Мəжбүрлі немесе апаттық тоқтаған жағдайда оның себебін анықтап, ол жойылғанша агре-гатты іске қоспайды. Газ айдау агрегатының «резерв» немесе «ыстық резерв» жағдайында болуын кəсіпорын белгілейді. «Ыстық резерв» жағдайындағы агрегатта «іске қосу» батырмасынан немесе технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйесінің белгісі бойынша тез арада іске қосатын барлық іске қосу алдындағы талаптар үздіксіз орындалады. «Резерв» жағдайындағы агрегатқа техникалық қызмет көрсетіледі. Оны жүргізу тəртібі газ айдау агрегатын іске қосу қажеттілігі кезінде бұйрық түскеннен 2 сағаттан кешіктірмей жүргізуді қамтамасыз етеді. Компрессорлық цех жайы күшпен сорып шығаратын жəне авариялық желдеткішпен, автоматты өрт сөндіру жүйесімен, жарылысқа дейінгі концентрациялар дабылымен, диспетчермен жəне компрессорлық стансаның басқа жайларымен байланысу құралдарымен, бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматикаға берілетін ауа қысымы төмендеген кезде іске қосылатын жарық жəне дыбыс дабылы-мен, стационарлық немесе жылжымалы жүк көтеру жəне басқа құрылғылармен жабдықталады.

292. Бөлек тұрған газ айдау агрегаттары техникалық талаптарға сəйкес жабдықталады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшері тұтанудың рұқсат етілген төменгі шегінен 15%-ға жеткен кез-де (метан бойынша ~ 0,75%) апаттық сору желдеткіші автоматты түрде қосылады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшері тұтанудың рұқсат етілген төменгі шегінен 20 пайызға асып кетсе (метан бойын-ша ~ 1%), компрессорлық цехты пайдалану тоқтатылады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшерінің қаншалықты екенін бақылау жəне дабыл беру жүйесі жұмыс жасамаса, компрессорлық цехты пайда-лану тоқтатылады. Апатты желдеткіштің автоматты қосылуы мен автоматты дабыл берудің жұмысқа қабілеттілігін əр ауысымды қабылдау кезінде кезекші қызметкер тексереді. Бөлме ауасындағы жанғыш газдың жарылысқа қауіпті мөлшері туралы дабыл беру жүйесі өндіруші зауыттың нұсқаулығына сəйкес тексеріледі. Оған қосымша жылжымалы газталдағыштар арқылы жұмыс аумағындағы ауадағы рұқсат етілген мөлшерге тексеру жүргізіледі. Бақылау кəсіпорынның бас инженері бекіткен ауа ортасын бақылау жоспар-кестесінде көзделген мерзімдерде жүргізіледі. Жос-пар-кестеге ауа ортасын бақылау нүктелері салынатын объектінің жоспар картасы қоса берілуі тиіс. Жоспардағы əр нүктеге нөмір беріледі. Сынама алу нүктелері сол нөмірлермен көрсетіледі.

293. Жоспар-кестеде сынама алу мен сараптама жасау мерзімділігі жəне саны көрсетіледі. Сыртқа айдау құрылғылары бар компрессорлық стансаларда стансаны бір кілтті айналдыру арқылы апатты тоқтату көзделген, ол барлық жұмыс істеп тұрған компрессорлық агрегаттарды тоқтатады жəне компрессорлық станса газ құбырларынан газдың артық қысымын шығаратын жалпы стансалық крандарға ауыстырады. Газ айдау агрегаты қашықтан іске қосу жүйесімен жабдықталғанда олар да-был құрылғыларымен жарақталады.

294. Компрессорлық цехтың машина залына жəне айдау қондырғылары ғимаратындағы электр жабдықтары жарылысқа қауіпсіз етіп орнатылады. Компрессорлық жабдықты қолданыстағы стандарт-тар мен нормативті құжаттарға сəйкес, ал технологиялық құбырларды осы Қағидаларға 16-қосымшаға сəйкес бояу қажет. Компрессорлық цехтағы құбырларға газдың, ауаның жəне басқа да заттардың қозғалу бағытын көрсететін стрелкалар салынады. Компрессорлық цех коммуникацияларындағы бекіту жəне реттеу арматурасының тиісті жүйе схемаларының нөмірлеріне сəйкес технологиялық нөмірі болады. Бекіту крандарында ашу-жабу белгілері болады.

295. Май қатты жабылған, майдың сұрыбына сəйкес жазуы бар сыйымдылықтарда арнайы жер-лерде сақталады. Компрессорлық стансалар магистральдық газ құбырынан қашықтан жəне жергілікті басқарылатын болат бекіту арматурасы арқылы газ кіретін жəне шығатын жерден ажыратылады. Компрессорлық цехта жəне оның сыртында, қызмет көрсету аймағы шегіндегі газ шығатын құбырлар жəне температурасы 45 градустан жоғары ыстық ауа шығарғыштар жылуы оқшауланған. Пайдаланылған газ құбырлары, газтурбиналы құрылғылар мен газмотокомпрессорларды бекіту білтесі компрессорлық цех ғимаратының төбесінен 2 м жоғарыға, дефлектордан 1 м жоғары шығарылады. Пайдаланылған газды шығару құбырлары мен дефлектордың арасындағы көлденең қашықтық кем дегенде 6 м газ айдау агрегаттарының, компрессорлық жəне күштік цилиндрлердің нөмірі болады. Агрегат нөмірі күштік жəне жетек бөлігінде, сондай-ақ технологиялық бекіткіш жағынан ғимарат қабырғасында көрсетіледі.

296. Газ айдау агрегатында жұмыс істемейтін немесе жөндемейтін тұлғаларға компрессорлық цех ғимаратына, стационарлы коллекторларға, компрессорлық стансаларды қосу тораптарына станса басшылығының рұқсатынсыз кіруге тыйым салынады. Құрылыс-құрастыру жұмыстарынан, жөндеуден, жаңартудан кейін іске қосу-реттеу мен компрессорлық стансаны технологиялық режімге шығару жұмыстары кəсіпорынның бас инженері бекіткен нұсқаулық бойынша жүргізіледі. Жабдығы іске жарамды, машина залы мен газ айдау галереясында бөгде адамдар болмаған кезде ғана агрегат іске қосылады. Агрегат іске қосылғанда жəне жұмыс істеп тұрған кезде ауа сүзгіш камераларға кіруге тыйым салынады.

297. Компрессорды ревизия, жөндеу, ұзақ уақыт ажыратудан соң жұмысқа қосу компрессорлық станса бастығының келісімімен жасалады. Компрессорлық станса ауданында күн күркіреген уақытта газ айдау агрегатын жоспарлы тоқтату мен іске қосуға, технологиялық бекіткіш мен күштік электр қондырғысын ауыстырып қосуға тыйым салынады.

Сыртқа айдау құрылғыларының газ қабылдау бөлігінде пайдаланудың алғашқы кезеңінде қорғайтын торлар орнатылады. Қорғау торларын магистральдық газ құбырларының желілік-өндірістік басқармасының ұсынысы бойынша кəсіпорынның рұқсатымен ғана алады. Бітеуіштерді, қорғау кла-пандарын, фланецті жəне басқа қосылыстарды саңылаусыздыққа жəне беріктікке сынау алдында қауіпсіздік белгілерімен жəне жазбалармен белгілеу қажет. Толық автоматтандырылғаннан басқа газ айдау агрегаттарын жұмыс істеу кезінде қадағалаусыз қалдыруға тыйым салынады. Газдың жылыста-уы анықталған жағдайда (газ құбырларынан, жабдықтан жəне т.б.) компрессорлық цех ішіндегі адамдарға тез арада хабарлап, газдың жылыстау салдарларын жою шараларын қабылдайды. Егер газ жылыстауын тез арада жою мүмкін болмаса, цехтан адамдарды шығарып, есік пен терезелерді ашады, электр тогын, ажыратқыш пен электр қозғалтқыштарды ажыратады жəне қоспайды, газдың жылыста-уын тоқтату үшін шаралар қабылдайды. Газ айдау агрегатының немесе майлау жүйесінің жекелеген тораптарынан май кетсе, май жинайтын металл ыдыстар қойылып, майдың төгілу салдарларын жою жұмыстары жүргізіледі. Цехтың едені мен іргетасына майдың төгілуіне жол берілмейді. Жұмыс істеп тұрған газ айдау агрегатында анықталған ақауды жоюға болмайды. Мұндай жағдайда газ айдау агрега-тын тоқтату компрессорлық станса бастығының немесе оның орынбасарының рұқсаты бойынша жүргізіледі. Газ айдау агрегатын пайдалану нұсқаулықта көрсетілген жағдайларда тоқтатылады.

298. Компрессорлық цех мына жағдайларда газ құбырынан ажыратылып, технологиялық комму-никациялардан газды шығарумен апатты тоқтатылады:

1) ғимаратта өрт болғанда жəне оны қолда бар құралдармен сөндіру мүмкін болмағанда;2) газды тазарту жəне салқындату қондырғысында, технологиялық коммуникацияларда өрт

болғанда;3) жоғары қысымды газ құбырлары жарылғанда;4) адамдар мен материалдық құндылықтарға қауіп төндіретін дүлей апаттарда.299. Газ айдау агрегатын жəне компрессорлық цехты апаттық тоқтату туралы ақпарат

компрессорлық станса бастығына хабарланып, екі жақтан көршілес компрессорлық стансаларға, газ тасымалдау ұйымының (оператордың) диспетчерлік басқармасы мен диспетчерлік қызметіне ескертіледі. Газ айдау агрегатын апатты тоқтатуды агрегат сынған кезде, қызметкерлерге, жабдыққа қауіп төнгенде, агрегат ішінен металл дыбысы немесе шу шыққанда, газ, май көп кетсе, ғимаратта өрт басталса, бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика істемесе немесе басқа жағдайларда кезекші қызметкер жүзеге асырады. Жергілікті басқару қалқандары мен орталық қалқан агрегаттарының панельдері жөндеуге берілсе, электр қуатынан ажыратылады. Басқару органдарында «Қоспаңыз, адамдар жұмыс істеп жатыр» деген белгі қойылады. Операциялар жедел журналға тіркеледі. Газ айдау агрегаттарын технологиялық бітеу кезінде жөндеуге қойылған газ айдау агрегатына жанармай жəне газ берілсе, бекіту жəне реттеу арматурасын жөндеу қауіпсіз болуы үшін олар мына: арматураны басқарудың электрпневматикалық тораптарын қарқынды газбен толтыру ажыратылған, электржетекті арматураның күштік электрқоректенуі ажыратылған, құбырлардағы импульстік газдың жалпыстационарлық коллекторынан пневмо-гидроцилиндр жетектеріне дейінгі жарықтар техникалық құралдармен қамтылған; арматураны қолмен басқаруға шектеу қойылған, «Ашпаңыз», «Жаппаңыз» плакаттары мен қауіпсіздік белгілері орнатылған жағдайға келтіріледі.

300. Компрессорлық бөлікті ашумен байланысты жөндеуге қойылған газ айдау агрегатында мы-на операцияларды жасау қажет:

1) соратын жəне айдайтын газ құбырын, айдағыш корпусын газконденсанттан құрғату;2) сорып алушы жəне айдау газ құбырларындағы люк тесіктерін ашу;3) люк тесіктері арқылы айдағыштың жəне оған қосылған газ құбырларының ішкі аумағын

инертті газбен желдету немесе үрлеу;4) газ айдау агрегаты жағынан резеңке шарлар орналастыру, оларды 4000-5000 Па қысымға

дейін ауамен толтыру.301. Қолданыстағы цехта газ айдау агрегатын кəсіпорынның басшысы бекіткен нұсқаулық бой-

ынша ғана құрастыруға жəне жөндеуге рұқсат етіледі. Компрессорлық станса құрылысының екінші кезеңінде газ айдау агрегатын құрастыру кезінде машина залының немесе айдағыштар галереясының бөлігін өртке төзімділігі 0,75 с. болатын газ өтпейтін қабырғамен бөлінеді. Машина залында жəне сыртқа айдағыштар галереясында жөндеу жұмыстарын компрессорлық цех басшысының немесе оны ауыстыратын тұлғаның рұқсаты бойынша, ауысым инженер-диспетчерімен келісу арқылы жүргізу қажет. Жөндеуге қатысатын қызметкерлер жұмысты қауіпсіз жүргізу тəртібі жəне ережелері туралы нұсқамадан өтеді. Айдағышты ашу жұмыстары компрессорлық цех басшысының немесе оны ауысты-ратын тұлғаның рұқсат-наряды бойынша орындалады. Айдағышты ашу алдында сору-тарту желдеткішінің сенімді жұмыс істеуіне көз жеткізу керек.

302. Айдағыштарды ашу кезінде айдағыштар галереясында, технологиялық газ құбырлары газ-дан босатылған болса да, қандай болмасын жөндеу жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады. Айдағышты ашу кезінде бөлмеде ашуды жүргізген адам мен жұмыс істеп тұрған газ айдау агрегатта-рына қызмет көрсететін жедел персонал ғана бола алады. Айдағышты ашу жəне жөндеу кезінде жұмыс орнындағы ауаға 30 минутта бір рет тексеру жүргізіледі, ол журналға тіркеледі. Жөнделген газ айдау агрегаты онда жəне сорғыш жəне айдау құбырларында бөгде заттар болмауын тексергеннен кейін жабылады. Тексеруден кейін осы Қағидаларға 19-қосымшаға сəйкес акт толтырылады. Айдағыштың сору бөлігіндегі бекітпелерді жəне қорғау торларының жиілігін тексеріп қарауды 11-қосымшаға сəйкес газ қауіпті жұмыстарға наряд-рұқсат толтыру арқылы кем дегенде үш адамнан тұратын бригада шлангалы немесе оқшаулағыш газтұтқыш киіп жүргізеді. Компрессорлық стансаның газ құбырындағы жаңа дəнекерлеу жапсары жөндеу жүргізілгеннен кейін физикалық əдістердің бірімен тұтас периметр бойынша тексеріледі.

303. Пайдалану кезінде мына жабдықтар мен жүйелердің іске қосылуы (қосылуы жəне (немесе) жұмыс істеуі) сыналады:

1) резервтік жəне апаттық электрмен жабдықтау көздері (іске қосу болмаған жағдайда) номинал-ды жүктемеге жақын жүктемемен – айына кем дегенде 1 рет жəне жарты жылда бір рет;

2) резервтік қазандық, газды ауа жылытқыштар жəне басқа жеке жылыту құралдары – қысқы ма-усымда ай сайын;

3) су, көбік, газ, ұнтақ түріндегі өрт сөндіру құралдары – пайдалану жөніндегі нұсқаулықта белгіленген мерзімде;

4) компрессорлық стансаның авариялық ажыратылу жүйесі – осы Қағидалардың талаптарына сəйкес цехты жоспарлы тоқтату кезінде.

304. Цехтың қысымның жоғарылауынан қосылатын автоматты дабыл жүйесі айына 1 рет, қорғау жүйесі жоспарлы тоқтату кезінде 1 рет, жанатын газ қысымының төмендеуі айына 1 рет, авариялық жарық пен желдету жүйесінің қосылуы ауысымды қабылдау-тапсыру кезінде 1 рет тексеріледі. Компрессорлық цехтың барлық жүйелері мен қондырғылары осы Қағидаларға сəйкес белгіленген уақытта жəне гидравликалық, пневматикалық, электрлік жəне басқа да нұсқаулықтарға сəйкес сынау-дан өтеді, сонымен бірге, бақылау мен тексеруден, ол туралы актілер формулярға қоса тіркеледі. Компрессорлық цехтың технологиялық қондырғылары мен жүйелерін кешендік сынақтан өткізу уақытын газ тасымалдау ұйымы белгілейді. Оларды 72 сағат тоқтамай жұмыс істегеннен кейін ғана пайдалануға қабылдайды. Əрбір газ айдау агрегатының төмендегідей жерлерінде стансалық реттік нөмірі болады:

1) жетекті қозғалтқыштың корпусында;2) қомпрессор корпусында;3) автоматты басқару жүйесінің ақпарат беру құрылғысында (басқару пульттарында);4) газ шығару шахтасы жəне газтурбиналық қондырғы мен газ қозғалтқыштарына арналған ауа

жинайтын камераларда; 5) газ айдау агрегатының жеке жабық жайында (ғимаратында). 305. Технологиялық, отын жəне іске қосу газ құбырларындағы барлық бекіту жəне реттеу

арматурасының корпусында, жетегінде жəне басқару органдарына (жетекке) қоса тіркелетін арнайы карточкаларда технологиялық нөмірлер жазылады. Нөмірлері компрессорлық цехтың технологиялық схемасына қатаң сəйкес келеді. Жедел персоналдың апаттық дабыл қағу қондырғыларының нұсқаулықта көрсетілмеген алдын ала іске қосу шарттарын немесе шамаларын өзгертуіне не түзеуіне, сондай-ақ нұсқаулықта көрсетілмеген газ айдау агрегатын іске қосу дайындығын қамтамасыз ететін операцияларға тыйым салынады. Іске қосу процесі кезінде жедел персонал іске қосу операциясының жəне газ айдау агрегатының нұсқаулықтарға сəйкес пайдалану параметрлерінің дұрыстығын бақылайды. Іске қосу операциясының немесе пайдалану параметрлері шектен шығып кеткен жəне жүйелілігі ауытқыған жағдайда, қызметкерлер мен қондырғыларға қауіп төнген жағдайда іске қосу ав-томатты түрде немесе апаттық жағдайда тоқтату түймесін басумен тоқтатылады. Көпцехты компрессорлық стансаларда пайдалану кезінде өндірістік нұсқаулықтарда өзгеріске əкеліп соқтыратын режімдер мен операциялар туралы цехтар арасындағы жедел ақпарат алмасу көлемі мен тəртібі көрсетіледі. Өндірістік нұсқаулықтарда жедел персонал үшін штаттық жəне штаттан тыс (авариялық) өзгерістер (бұзылу) мен компрессорлық стансаның түрлі ауа райы жағдайындағы (дауыл, су басу, жер сілкінісі, найзағай, мұз қату, шаңды дауыл, жалпы нормадан ауытқыған төмен температу-ра кезінде) жұмыс істеу режімі көрсетіледі.

Компрессорлық станса жұмыс кестесінде болуы мүмкін өзгерістердің болжамды тізбесі:1) компрессорлық стансаға кірудегі қысымның штаттық диапазон шектерiндегi жоғарылауы не-

месе төмендеуі; алдыңғы немесе кейінгі компрессорлық стансаның авариялық тоқтатылуы;2) қатар жұмыс істейтін цехтың авариялық тоқтатылуы;3) қатар жұмыс істейтін цехты «айналымға» шығару жəне жүктеу;4) қатар жұмыс істейтін цехты «айналымға» шығару;5) қатар жұмыс істейтін газ айдау агрегаттарының мəжбүрлі тоқтауы;6) газ құбырлары тізбектерінің үзілуі;

7) компрессорлық стансалардың технологиялық крандарының заңсыз жабылуы (ашылуы);8) аппараттар жəне технологиялық коммуникациялардың гидравликалық кедергiлерiнiң

жоғарылауы;9) ауыспалы жəне тұрақты электр тогымен жабдықтау жүйесінің бұзылуы;10) жылу жəне сумен жабдықтау жүйелерінің бұзылуы; 11) газ құбырлары қуыстарының технологиялық тазалау процесінің бұзылуы; 12) қызметкердің қателігі немесе басқа себептер.306. Тоқтатылған газ айдау агрегаты төмендегі қалыптардың бірінде болады: 1) ыстық резерв – «Іске қосу» батырмасы немесе компрессорлық стансаның автоматты басқару

жүйесiнің дабылы арқылы дереу автоматты iске қосылуын қамтамасыз ететiн барлық іске қосу алдындағы барлық талаптар орындалады жəне үздіксіз жалғасады. Осы қалыпта болу ұзақтығы – 30 тəулікке дейін, одан кейін өндірушінің нұсқаулығы бойынша техникалық қызмет көрсету жұмысы жүргізіледі;

2) резерв – команда келіп түскеннен кейiн 2 сағаттан кешіктірмей іске қосуды қамтамасыз ететін іске қосу алдындағы талаптар орындалады жəне үздіксіз жалғасады (осы талаптың орындалуын қамтамасыз ететiн техникалық қызмет көрсету операцияларын жүргізуге рұқсат етiледi). Осы күйді сақтау мерзімі – 100 тəулікке дейін, кейiн газ айдау агрегатының жұмысқа қабiлеттiлiгi кешендi тексеріледі;

3) техникалық қызмет көрсету – агрегат жұмысқа қабілетті күйде сақтаулы, алайда онда пайда-лану құжаттарында көзделген техникалық қызмет көрсету операциялары жүргізіледі. Осы күйдің мерзімділігі мен ұзақтығы өндірушінің құжаттамасында белгіленеді (бірақ 24 сағаттан кем жəне сəйкесінше 740 сағаттан артық емес).

4) жөндеу – агрегат жұмысқа қабілетсіз күйде сақтаулы жəне оған жөндеу құжаттарында көзделген жоспарлы жəне авариялық жұмыстар жасалуда. Бұл ретте қызметкерлердің нормативтік құжаттарда көзделген жұмыс жағдайлары қамтамасыз етіледі;

5) тоқтатып қою – агрегат жұмысқа қабілетсіз күйде сақтаулы; онда екі жылға дейін оның сақталуын жəне 20 тəуліктен аспайтын мерзімде жұмысқа жарамды жəне пайдалануға дайын күйге дейін қалпына келу қабілетін қамтамасыз ететін жұмыстар жүргізілген.

307. Газ айдау агрегаттарының əр күйі үшiн компрессорлық цехты қауiпсiз пайдалануды қамтамасыз ету бойынша техникалық жəне ұйымдастыру шаралары ескеріледі. Газ айдау агрегатын осы күйлердің бірінде болуы газ тасымалдау ұйымының (оператордың) орталық жедел – диспетчерлік басқармасымен келісіледі. Зерттеу, диагностикалық, бақылау жəне тағы басқа сынақтар мен іс-шараларды дайындау жəне өткiзу бекітілген бағдарлама-əдістемелер жəне жедел персоналдың басқаруымен орындалады.

Газ тазарту қондырғысы308. Газ тазарту қондырғыларын өндіруші-зауыттардың нұсқаулықтарына жəне осы Қағидалар

талаптарына сəйкес қолданады. Газды тазарту қондырғысына техникалық қызмет көрсету мыналарды қамтиды:

1) жабдық жəне телекоммуникацияны сырттан шолып тексеру;2) тазарту аппараттарын іске қосу жəне сөндіру; 3) қондырғының шығуында жəне кіруінде қысымның айырмашылығын бақылау; 4) аппараттарда сұйықтықтың деңгейін бақылау; 5) қыздыру жəне құрғату қондырғыларын іске қосу, сөндіру жəне жұмысқа қабілеттігін бақылау; 6) айырылған шлам мен конденсатты аппараттан шығару (үрлеу);7) газдың жылыстауын бақылау жəне оны жою.309. Көрсетілген операцияларды орындау мерзімділігі жабдықтың техникалық жағдайымен, ав-

томаттандыру деңгейімен, газдың сапасымен жəне т.б. айқындалады. Үрлеу кезінде олардың жиілігі жəне ұзақтығы табиғи газ шығынының төмен болуын қамтамасыз етеді. Тазарту аппараттарынан ластағыш заттарды қоршаған ортаға жіберуге тыйым салынады. Іске қосылатын аппараттардың саны олардың техникалық сипаттамаларына байланысты анықталады. Қысымы жіберілетін қысымнан артық болатын тазарту аппараттарын жұмыс істетуге тыйым салынады. Аппараттардың техникалық жарамдылығын куəландырудың мерзімділігі мен тəртібі жылына бір рет, компрессорлық стансаны жоспарлық тоқтатумен немесе кезекті техникалық куəландырумен қатар жүргізіледі. Тоттануға қауіпті жерлерде (үшайырлар, бұрмалар жəне басқа қосқыш бөлшектер) кіру, шығу жəне құрғату құбырлары қабырғаларының қалыңдығын бұзбайтын əдістермен жыл сайын бақылап отыру жəне жерлендіру құрылғыларын тексеру керек. Бақылау нəтижелері өлшеу хаттамалары мен актілерде көрсетіледі.

Газды салқындату қондырғысы310. Газды салқындату қондырғысын пайдалану жабдықты өндіруші зауыттардың нұсқаулықта-

рына, жобалық құжаттамаға жəне осы Қағидалардың негізінде жасалған нұсқаулыққа сəйкес жүргізіледі. Газды салқындату қондырғысын іске қоспай компрессорлық стансаны пайдалануға бол-майды. Газды ауамен салқындату аппараты сыртындағы газ температурасын жедел персонал белгіленген деңгейде ұстап тұрады. Газды ауамен салқындату аппараты сыртындағы газ температурасының өзгеру шектерін магистральдық газ құбырын бойлай тұрақтылығының, жұмыстың оңтайлы режімінің қамтамасыз етілуін; оқшаулаудың сақталуын; гидраттың түзілуін болдырмауды; сыртқы ауа температурасын ескерумен кəсіпорынның ДҚ белгілейді. Газды салқындату қондырғысына техникалық қызмет көрсету мыналарды қамтиды:

1) жабдықтар мен коммуникацияларды сыртынан шолып тексеру, газдың жылыстауын анықтау;2) қалақтардың дірілі мен жұмысын бақылау;3) қондырғының сыртындағы газдың температурасын бақылау жəне тіркеу;4) газ қысымының өзгеруін бақылау.Көрсетілген операцияларды орындау мерзімділігі техникалық жағдайға, автоматтандыру

деңгейіне қарай анықталады, бірақ тəулігіне кем дегенде 1 рет.311. Жұмысқа қосылған салқындату желдеткіштерінің санын диспетчер таңдайды немесе

атмосфералық жағдай мен берілген режімді есепке алумен автоматты таңдап алынады. Қондырғының сыртында газ температурасының белгіленген шектерден ауытқыған жəне бұл ретте оны өзгерту үшін техникалық құралдар болмаған жағдайда газ тасымалдау ұйымының (оператордың) жедел-диспетчерлік басқармасымен келісуі арқылы компрессорлық стансаның жұмыс режімі өзгертіледі. Қондырғыдағы газ қысымы белгіленген шектен жоғары болған жағдайда қондырғының айналма газ құбырындағы бекіту краны ашылады жəне ластанған аппараттарды кезекпен тоқтату жəне тазарту ша-ралары қабылданады. Жылына 1 реттен сирек емес құбыр шоғырларының, желдеткіштердің жұмысқа қабілеттілігін анықтау жəне ластанудан тазалау үшін ауамен салқындату аппараттарына сыртқы тексе-ру жүргізіледі. Тоттануға қауіпті жерлерде (үшайырлар, бұрмалар жəне басқа қосқыш бөлшектер) кіру жəне шығу құбырлары қабырғаларының қалыңдығын бұзбайтын əдістермен жыл сайын бақылап оты-ру жəне жерлендіру құрылғыларын тексеру керек. Бақылау нəтижелері өлшеу хаттамалары мен актілерде көрсетіледі.

Отын, іске қосу жəне импульстік газ жүйелері312. Отын газ жүйесі негізгісі істен шыққан кезде резервтік тармақты автоматты қосылу

режімінде кеміту пунктінде пайдаланылады. Жүйелер жабдық өндіруші зауыттардың пайдалану жөніндегі нұсқаулықтарын ескерумен кəсіпорын əзірлеген өнеркəсіптік нұсқаулыққа, жобалық құжаттамаға жəне осы Қағидаларға сəйкес қолданылады. Жүйелерді пайдалану кезінде:

1) жүйелердегі қысымды бақылау жəне қажет болған жағдайда реттегіштерді баптау;2) қорғау клапандарына кезеңдік тексерулерді жəне реттеулерді (жылына 1 рет) жүзеге асыру;3) негізгі жəне резервтік тармақтарды кезеңдік (жылына 1 рет) ауыстыру;4) айырғыштарды, аяздатқыштарды, ресиверлерді жəне коллекторларды ластанудан тазалап тұру

(жергілікті жағдайларға байланысты);5) сүзгілерде қысымның айырмасын бақылау жəне қажет болған жағдайда сүзетін элементтерді

ауыстыру;6) импульстік газды құрғату реагенттерін қалпына келтіру немесе ауыстыру;7) отын газ жылытқыштарының жұмысын жəне кемітілгеннен кейін газдың температурасын

бақылау;8) газдың жылыстауын уақытында табу жəне жою;9) газ шығынын өлшеу жəне тіркеу;10) бекітілген кестеге сəйкес жабдықты тексеру, тазарту, жөндеу жəне сынау.313. Əрбір ыдысқа (аппаратта) компрессорлық стансаның технологиялық схемасы бойынша

өшпейтін бояумен жазу жəне таңба салынады.

Компрессорлық стансаны маймен жабдықтау314. Пайдалану барысында компрессорлық стансаның маймен жабдықтау жүйесі газ айдау агре-

гатын, электртехникалық қондырғыларды жəне көмекші тетіктерді маймен қамтамасыз етеді, шығынды жинау, тазарту, өлшеу жəне майдың қозғалысын есептеу жұмыстарын жүргізеді. Компрес-сор лық стансаны пайдалану кезінде майдың төмендегі сандағы төмендемейтін қоры қамтамасыз етіледі:

1) барлық орнатылған газ айдау агрегаттарына жəне электр стансаларының қозғалтқыштарына арналған жағармайлардың үш айлық шығындарынан кем емес, ал жағымсыз тасымалдау схемасында - жылдық шығыннан алты айлық шығынынан кем емес;

2) трансформатор майы – трансформаторларға жəне майлы ажыратып қосқыштарға құйылған са-нынан 10%-дан кем емес;

3) басқа майлар – екі айлық шығыннан кем емес. 315. Майлау жəне трансформаторлық майлар, жағатын майлар жəне компрессорлық стансадан

келіп түсетін басқа реагенттердің сертификаты (төлқұжаты) болады жəне олар стандарттарға, қолданыстағы нормативтік құжаттарға жəне техникалық талаптарға сəйкестігін анықтау мақсатында химиялық зертханада тексеріледі. Стансалық май құбырлары жабдыққа берілетін майдың пайдалану нормаларынан төмен болмайтын сапасын қамтамасыз ететін күйде болады. Газ айдау агрегаттарын сақтау жəне пайдалану кезінде май үнемі сырттан қарап тексеріледі жəне оған қысқа талдау жүргізіледі. Турбина майын қысқа талдау тұтану температурасын, қышқыл санын, суды сорып шығару реакциясын, механикалық қоспалардың, шламның жəне судың бар болуын анықтауды қамтиды. Трансформатор майын қысқа талдау тұтану температурасын, ойықтың кернеуін, сулы сорып шығару мен механикалық қоспалардың реакциясын анықтауды қамтиды. Талдау жəне бақылау мерзімділігін кəсіпорын белгілейді.

6. Газды жер астында сақтау

Жерасты газ қоймаларын пайдалануды ұйымдастыру316. Газды жер астында сақтау Қазақстан Республикасының газбен жабдықтаудың бірыңғай

жүйесінің құрамдас бөлігі болып табылады жəне газды тұтыну əркелкілігі мен ұзақмерзімді жəне же-дел газ резервтерінің пайда болуын реттеуге арналған.

317. Жер астындағы газ қоймасында газды қабылдау, құю жəне іріктеу жүзеге асырылады. Газды жер астында сақтау өзіне мына объектілер кешенінен тұрады: компрессорлық сығу стансалары, газ та-рату пункттері, құбыр жəне басқа қосалқы объектілер. Жерасты газ қоймаларының құрылыстары мен жабдықтарын пайдалану, бақылау-алдын алу іс-шараларын орындау кезінде осы Қағидалардың мына талаптарын ескерген жөн. Жер астындағы əрбір газ қоймасы, пайдалану кезінде жасалған жағдайларға қарамастан, мына негізгі технологиялық параметрлерімен сипатталады:

1) жалпы көлемімен, яғни сақталатын газдың жиынтық санымен, оның ішінде:1-1) белсенді көлемімен – газды тұтыну тəртібіне байланысты айдалатын жəне іріктелетін

газдың санымен;1-2) буферлік көлемімен – құюдың жəне іріктеудің жобалық тəртіптерін қолдауға қажетті газдың

қабатында қалатын санымен;2) газды айдау мен іріктеудің тəуліктік орташа жəне ең жоғары өнімділігімен;3) ұңғымалардың пайдалану қорымен, технологиялық қажетті айдау, байқау, геофизикалық (ко-

лоннаны бұрғылап тесусіз), бақылау, сіңіргіштік (өнеркəсіптік қорларды жинау үшін) жəне басқа ұңғымалар санымен;

4) газдың ең жоғары (айдау кезінде) жəне ең төмен (іріктеу кезінде) қысымымен, оның ішінде ұңғымалар забойы мен сағасында, компрессорлардың кіруінде жəне шығуында, сонымен бірге құйылатын жəне іріктелетін газдың барысы бойынша технологиялық тізбектің басқа торабында;

5) компрессорлық агрегаттардың белгіленген қуатымен.318. Газды құю, іріктеу, салқындату, бөлу жəне құрғату, негізгі технологиялық параметрлерін

қамтамасыз етумен байланысты қосалқы операциялар (бақылау жəне байқау, арнайы кəсіптік гидрогаздинамикалық жəне геофизикалық зерттеулер, өнеркəсіптік ағындарды тастау жəне т.б.), осы Қағидаларға сəйкес өткізіледі. Жер астындағы газ қоймасын жасаудың бастапқы сатысында қызметкерлер технологиялық схеманы ұйымдастырушы-əзірлеушілермен бірігіп тəжірибелік-өнеркəсіптік пайдалануды жүзеге асырады. Тəжірибелік-өнеркəсіптік пайдалану кезінде табылған газ жылыстауы жойылады. Пайдаланылатын ұңғымалардың жанындағы аумақтарда (50 м жақын емес) бұрғылау мұнаралары, мұнаралық құрылыстар жəне бұрғылау құрылыстарын салуға болмайды. Фон-танды арматураға қызмет көрсету аумағы қоршалады.

319. Жер астындағы газ қоймаларының қосалқы құрылыстары мен объектілері осы Қағидаларға сəйкес пайдаланылады. Периметрі бойынша қауіпсіздік белгісімен жəне қоршау мемлекеттік жəне орыс тілдеріндегі «Газ, жарылу қаупі бар!» плакаттарымен жабдықталады. Газ ұңғымалары айналысындағы аумақ бұталар мен талдардан тазартылады. Осы аумақтың периметрі бойынша ені 3 м кем емес минералданған жолақ салынады жəне ол жыл сайын қалпына келтіріледі (жырту жəне басқа əдіспен). Жер астындағы газ қоймасын пайдалануды газ тасымалдау ұйымының газды жер астында сақтау бөлімі (басқармасы) басқарады. Нақты жер астындағы газ қоймаларын пайдаланудың техникалық жəне əдістемелік басқаруды газ тасымалдау ұйымы (оператор) жүзеге асырады. Жер астындағы газ қоймасының жабдығын жəне құрылысын пайдалануды тікелей басқаруды газды жер астында сақтау қызметі жəне басқа бөлімшелердің бастықтары жүзеге асырады.

320. Жер астындағы газ қоймаларын пайдалану осы Қағидаларға сəйкес жүзеге асырылады. Газ-ды жер астында сақтаудың пайдалану персоналы жер астындағы газ қоймасын пайдаланудың технологиялық режімдерін сақтауға, жоспарланған гидродинамикалық жəне геофизикалық салалық зерттеулерді жүргізу үшін ұңғымаларды дайындауға, жабдықтар мен ұңғымаларға уақытында техникалық қызмет көрсету жəне жөндеу жүргізуге; жер қойнаулары мен қоршаған ортаны қорғау, еңбекті қорғау, фонтанға қарсы жəне өртке қарсы қауіпсіздік бойынша іс-шараларды орындауға жау-апты болады.

Жерасты газ қоймаларына техникалық қызмет көрсету321. Жабдықтардың техникалық қызмет көрсету мерзімділігі осы Қағидаларға сəйкес

белгіленеді. Технологиялық жобаның əзірлеушісі газды жер астында сақтау геологиялық қызметімен бірігіп газды жер астында сақтауды пайдаланудың технологиялық параметрлеріне бақылауды жүзеге асыру жəне айдау мен пайдалану ұңғымаларының өнімділігін көбейту бойынша жəне қоймада газ көлемін белсенді көбейту, сонымен бірге технологиялық операцияларға газдың шығындарын төмендету бойынша арнайы кəсіптік зерттеулер жүргізеді. Газды жер астында сақтауды тəжірибелік-өнеркəсіптік жəне өнеркəсіптік пайдалану үшін газды құю мен іріктеудің əр кезеңіне газ тасымалдау ұйымында (операторы) газ қоймаларын пайдаланудың технологиялық режімдері жасалады жəне бекітіледі. Газды жер астында сақтау жұмыстарының бекітілген технологиялық режімдерінен ауытқуы газ тасымалдау ұйымының (операторымен) орталық жедел-диспетчерлік басқармасымен жəне технологиялық жобаның əзірлеушісімен келісіледі.

322. Газды жер астында сақтау жəне пайдалану жөнінде тиісті бақылау жəне байқау регламенті əзірленеді. Регламент геологиялық құрылыстың ерекшелігін, бір немесе əр газды қабаттың жұмыс режімін, рұқсат етілетін айдау қысымын жəне газды іріктеу диапазонын өзгертуді, өлшеулерді орын-дау техникасын жəне басқа жағдайларды ескерумен осы газды жер астында сақтау технологиялық схе-масын əзірлеуші автормен бірігіп, геологиялық қызмет (бөлім) жасайды. Тəжірибелік-өнеркəсіптік ай-дау кезінде үнемі жəне циклдық пайдалану барысында мезгілді түрде өткізбейтін жыныс қалыңдықтарының жабатын жинағыш қабатының саңылаусыздығы жете тексеріледі.

323. Жер астындағы газ қоймаларын пайдалану кезінде айдау, пайдалану, сіңіру, байқау жəне бақылау ұңғымаларының құбыр кеңістігінің саңылаусыздығы тексеріледі. Тексеру зерттеудің геофизикалық жəне басқа əдістерімен жүзеге асырылады: нейтрондық гамма-каротаж, газометрия, термометрия жəне т.б. Зерттеу мерзімділігі мен тəртібін жер астындағы газ қоймасының геологиялық қызметі (бөлімі) белгілейді жəне оны газ тасымалдау ұйымы (оператор) бекітеді. Жинағыш қабаттың газды бөлігіндегі қысым оның орташа мəнін белгілеумен бірнеше ұңғымалар бойынша он күн сайын өлшенеді. Газды аймақтың көлемін анықтау мақсатында байқау ұңғымаларындағы қабат қысымы өлшенуге тиіс. Пайдалану барысында қабат-қақпағының саңылаусыздығын тексеру үшін бақылау ұңғымаларында судың қысымын (деңгейін) өлшеу жүзеге асырылады. Көрсетілген жұмыстарды орындау тəртібі мен мерзімділігін газ тасымалдау ұйымымен (оператормен) келісе отырып, газды жер астында сақтау геологиялық қызметі (бөлімі) белгілейді. Айдау жəне пайдалану ұңғымаларын пайдалануға газ шығынын, сұйықтықтың саны мен құрамын, механикалық қоспалардың санын жəне газдың температурасын өлшеуді қамтитын бақылау жүзеге асырылады.

324. Əр текті жинағыш қабаттарда қабылдаушылық бейінін анықтау үшін тереңдік дебит өлшегіштермен айдау, пайдалану жəне сіңіру ұңғымалары бойынша газ бен сұйықтықтың шығыны анықталады. Пайдалану, айдау жəне байқау ұңғымаларының негізгі жұмыс параметрлері жəне бақылау ұңғымалары бойынша қысымды (деңгейді) өлшеу нəтижелері ауысымды жедел газ таратушы пункттерінде жəне газды жер астында сақтау геологиялық қызметінің (бөлімінің) жиынтық журналда-рында тіркеледі. Техникалық жағдайы, өнімділік сипаттамасы, кенжарлық жəне сағалық жайластыруы бойынша газды жер астында сақтау қоймаларын пайдалану талаптарына сəйкес келмейтін ұңғымалар жобалық технологиялық параметрлерінде күрделі жөндеу геологиялық қызметі (бөлімі) өкілдерінің актісіне сəйкес жөнделіп, қайта жабдықталады.

325. Қалпына келтіруге немесе күрделі жөндеуге келмейтін авариялық ұңғымалар міндетті түрде жойылады. Беттерінде газ байқалған аумақ, адамдар, жануарлар жəне техника кіріп кетпеу үшін тез арада қоршалады. Қоршау периметрі бойынша, жолдардың жанында қауіпсіз белгілері жəне «Газ, жа-рылу қаупі бар!» деген плакаттар орнатылады. Ашық газ фонтаны пайда болған жағдайда газды жер астында сақтау персоналы аварияларды жою жоспарының, осы Қағидалардың талаптарына сəйкес тез арада оны жою бойынша шаралар қолданады.

326. Тексеру жəне пайдалану барысында табылған фонтан арматурасындағы барлық кемшіліктер мен ақаулықтар, газ кəсіпшілігі цехының тиісті журналына енгізіліп, уақытында жойылады. Тексеру мен техникалық қызмет көрсету мерзімділігін газды жер астында сақтау қызметі (бөлімі) белгілейді. Ұңғыманың сағасындағы фонтан арматурасына қызмет көрсету үшін қоршаулары жəне сүйеніші бар стационарлық сатысы бар жұмыс аумағы жасалады. Биіктікте орналасқан фонтан арматурасының құбырлары сенімді бекітіледі. Фонтан арматурасына мұз қатып қалған жағдайда оны сыртынан бумен, ыстық сумен жылытып, оған ингибиторды құяды. Ұңғымаларды үрлеу жəне оларды мезгілді зерттеу кезінде газды жер астында сақтау басшылығы бекіткен тиісті нұсқаулықтар жəне жұмыстарды жүргізу бағдарламасы басшылыққа алынады. Қысым астындағы немесе электр кернеуі бар қондырғылар мен аппаратура барлық жабдықтардың, коммуникациялардың, бақылау-өлшеу аспаптарының, арматураның іске жарамдылығы мен саңылаусыздығы тексерілгеннен кейін, сонымен бірге аппарату-ра, шлейфтер жəне басқа кəсіптік құбырлар мұқият тазартылып, шайылып жəне үрленгеннен кейін іске қосылады.

327. Аппараттар мен газ құбырларында газдың қысымы қондырғыларды жіберу бойынша жұмыс нұсқаулықтарға сəйкес біртіндеп көбейтіледі. Газды тазалау жəне тазарту жүйесін ұзақ уақытқа тоқтату кезінде құбырларды, аппараттарды қорғау қысқы мерзімде қатып қалудан, жарылуға жəне өртке қауіпті қоспалардың пайда болуынан қорғау шаралары қабылданады. Жабдықты шаю, үрлеу, та-зарту жəне жөндеу тəртібі газ тасымалдау ұйымы (оператор) бекіткен арнайы нұсқаулықпен анықталады. Қабаттардан газ конденсаттары мен мұнайды алумен жер астындағы газ қоймаларын пайдалану тəртібін газ тасымалдау ұйымы (оператор) белгілейді. Газды жер астында сақтау кезінде газдың жылыстауынан жоғары жатқан жинағыш қабаттарда газдың жиналуы орын алған жағдайда, жылыстау себептерін табу, газдың əрі қарай орнын ауыстыруын жəне оның жиналу көлемінің көбеюін оқшаулау жəне болдыртпау шаралары қабылданады. Егер газдың жиналуы газды жер астында сақтауды қалыпты пайдалануға немесе жақын орналасқан кəсіпорындар мен елді мекендерге қауіпті болса, осы жиналған газ арнайы бұрғыланған жүктен жеңілдететін ұңғымалардың көмегімен қысымды толығымен төмендетуге дейін толық шығарылады. Жүкті жеңілдететін ұңғымалардың газы мүмкіндігінше қолданылады.

Жерасты газ қоймалары стансаларында газды тазарту жəне құрғату328. Жер астындағы газ қоймаларында газды сұйық жəне қатты механикалық қоспалардан тазар-

ту жəне құрғату «Магистральдық газ құбырлары арқылы жеткізілетін жəне тасымалданатын жанатын табиғи газдар» ҚР СТ 1666-2007 Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандарты талаптарына сəйкес жүзеге асырылады. Жерасты газ қоймаларындағы газды құрғатуға жəне тазартуға арналған жабдық оны өндіруші зауыттардың нұсқаулықтары негізінде газ тасымалдау ұйымы (оператор) əзірлеген нұсқаулыққа, Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату жəне қауіпсіз пайдалану қағидаларына жəне осы Қағидаларға сəйкес қолданылады. Газды тазарту жабдығын пайдалану бары-сында жиналған қоспаларды құрғататын сыйымдылықтарға жинап отыру жəне олардың санын есеп-теу, жабдықтар мен аппараттарда газдың қысымы мен температурасын бақылап отыру қажет.

2. Магистральдық газ құбырына техникалық диагностика жүргізу

1. Техникалық диагностиканы ұйымдастыру329. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностика жасаудағы басты

міндет – оның техникалық жағдайының өзгеруін уақытында анықтау болып табылады: қоршаған ор-тамен өзара байланыс жағдайы, газ құбырының қалған қорын бағалау, Магистральдық газ құбыры желілік бөлігінің сенімді жұмыс істеуін жəне қауіпсіз пайдаланылуын қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар мен жөндеудің тиімді əдістері.

330. Газ құбырын пайдалану сатысында өткізілетін диагностикалық шаралар кешеніне мыналар кіреді:

1) шолып қарау, соның ішінде аэро-фототүсіру, газ жылыстауына оптикалық жəне лазерлік мони-торинг жүргізу, т.б;

2) стационарлы сезбектердің көмегімен уақыттың нақты масштабындағы параметрлерді бақылау жəне өлшеу (мониторинг);

3) кезеңдік аспаптық тексерулер, соның ішінде қарқынды электрметрлік өлшеулер, газ құбырларын геодезиялық жайғастыру, суасты өткелдерін бақылау, қызу-деформациялық жағдайды анықтау, т.б;

4) кезеңдік құбырішілік тексерулер, соның ішінде құбыр геометриясын бақылау, оның коррозиялық жағдайын, жарылуын анықтау, т.б;

5) магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностиканы бақылау, жүргізілген тексерулер мен бақылаулардың, істен шығулар мен аварияларға ретроспективті талдау қорытындыларын біріктіру;

6) газ құбырының бақыланатын учаскесіндегі жұмыстың қалған ресурсын болжау;7) газ құбырын қалпына келтіру жəне ішінара жөндеу бойынша ұсыныс бере отырып, газ

құбырындағы қауіпсіз жұмысты болжау;8) газ тасымалдау жүйелері объектілеріне диагностика жүргізу бойынша мəліметтер банкін жасау.331. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностика жүргізу бойынша

жұмыстар газ тасымалдау мекемесінің жыл сайынғы өндірістік жоспарының негізінде жүргізіледі, ол газ құбыры учаскесінің техникалық жағдайына диагностика жасау мерзімі мен оның сенімді жəне қауіпсіз пайдаланылуын қамтамасыз етуді көздейді.

332. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностика жасаудың объектілік жоспарларын объектіні іске қосқаннан кейін əр бөлімше жасайды жəне объекті пайдаланы-латын барлық мерзім бойына техникалық жағдайына байланысты жыл сайын түзетіледі. Мұндай жоспарларға:

1) күзету;2) техникалық қызмет көрсету немесе жөндеудің толықтығы мен сапасын диагностикалық

бақылау;3) кешенді диагностикалық тексеру (пайдаланудың алғашқы кезеңінде, желілік бөліктің

техникалық жағдайын кезеңдік куəландыру, қайта тексеру, арнайы диагностикалық зерттеулер);4) құбырдың техникалық параметрлерін тұрақты түрде диагностикалық өлшеп отыру.333. Техникалық диагностика жоспарында мыналар белгіленеді:1) диагностикалық жұмыстардың мақсаттары;2) диагностика əдістері мен құралдары;3) диагностиканың бастапқы сатысында диагностика жұмыстарын өткізу тəртібі;4) орындаушылар, есеп беру түрі;5) диагностикалық бақылаудың таңдалған стратегиясының экономикалық негіздемесі.334. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностика жасау жоспарын

дайындау жəне оның мерзімін, кезеңділігі мен көлемін белгілеген кезде мына факторлар есепке алы-нады:

1) құбырдың, құбыр құрастырмасының, оның учаскелері мен элементтерінің орналасқан ауданының ерекшеліктері, объектінің жасы;

2) құбыр арқылы тасымалданатын өнімнің жарылыс жəне өрт қауіптілігі;3) жоспарлау кезіндегі объектінің техникалық жағдайы;4) диагностика құралдарының тиімділігі мен құны, диагностикалық зерттеулерді өткізуге кететін

шығындар.335. Газ құбыры учаскесінің өнімділігін оны диагностикадан өткізу үшін азайту керек болған

жағдайда жұмыс жүргізу уақыты мен технологиялық режімнің өзгеру тəртібі орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқармасымен келісіледі.

336. Қолда бар диагностикалық ақпараттың негізінде бөлімше Магистральдық газ құбырының желілік бөлігінің техникалық жағдайы туралы тоқсандық жəне жылдық есептерді жасайды, оны инженерлік-техникалық орталыққа жібереді. Қолданыстағы құбырлардың техникалық жағдайын бағалау кезінде кешендік диагностика пайдаланылады. Кешенді диагностика алдымен сараптама нəтижесінде анықталатын өте қауіпті учаскелерде жүргізіледі:

1) жобалық, атқару жəне пайдалану құжаттамалары;2) трассаның, елді мекеннің, табиғи-техникалық жағдайлары бойынша бұрын жүргізілген

зерттеулердің ақпараттық материалдары, əдебиеттер;3) аэротүсіру жұмыстарының материалдары;4) ақау табу жөніндегі есептер;5) бұрынғы жерүсті бақылау деректері.337. Өте қауіпті ретінде мыналарды бөліп қарауға болады:1) инженерлік-геологиялық жəне технологиялық жағдайлардағы аса қиын трасса учаскелері:2) қатты мұзды (мұздылық жиынтығы 0,4-тен жоғары), иірімді жəне жерасты мұздары бар жер

учаскелері;3) жібіген жəне қатып қалған топырақтар арасындағы трасса учаскелері;4) құбырға ықпал ететін жəне жоғары пайдалану жүктемесі бар трасса учаскелері;5) мұзды топырақты беткейлер;6) жылжымалы учаскелер;7) селді ағындардың қиылыстары;8) өңделетін аумақтардағы учаскелер;9) қалқымалы учаскелер мен қақпалар;10) ауа жəне суасты өткелдері;11) құбырлардың қиылысуы;12) темір жəне автокөлік жолдарының астымен өту;13) компрессорлық стансалардағы технологиялық құбырлар;14) құрылымдық тораптар-ұстатқыштар, кран тораптары, компенсаторлар, бұрмалар;15) ақауы бар учаскелер (ақау табу нəтижелері бойынша).338. Газ құбырындағы аса қауіпті учаскеде мынадай диагностикалық жұмыстар кешені

жүргізіледі:1) газ құбыры трассасын барлап тексеру;2) құбырдың нақты жағдайы мен құбырлардың жоспар жəне тереңдігі бойынша орын ауыстыру

мəндерін анықтау;3) əртүрлі қиылыстарда құбырдың кернеу жағдайы мен қабырғасының қалыңдығын анықтау;4) құбырдың оқшаулау жабындысының жай-күйін жəне тоттанудан қорғалуының негізгі сипат-

тамаларын анықтау;5) топырақтың физикалық-химиялық сипаттамасын, құбырдың айналасын, құбырдың оң жəне

теріс қалқымалылығының деңгейін анықтау;6) əр түрлі сипаттағы учаскелердегі құбырға сыртқы күштердің əсерін анықтау;7) бақыланатын қиылыстардағы құбыр қабырғасының температурасы мен ішкі қысымын

анықтау.339. Бақылау жүргізілетін қиылыстар арасындағы газ құбырында тосын апаттық жағдай пайда

болған кездерді ескермегенде, барлық бақыланатын параметрлер бастапқы мəндерін анықтағаннан кейінгі өлшеулер кезінде бір қиылыста бақыланады.

340. Құбырішілік тексерулер жүргізу газ тасымалдау мекемесінің өндірістік жоспарына сəйкес реттеледі жəне жүзеге асырылады. Құбырішілік тексерулер жүргізу мерзімділігі газ құбырының əр нақты учаскесінің техникалық жағдайы мен ішкі жағдайларына (топырақ, климат, геология, гидроло-гия, т.б.) байланысты болады. Жаңа газ құбырларының құрылысын аяқтаған кезде, бірақ пайдаланғаннан кейін бір жылдан кешіктірмей, құбырішілік тексеру жұмыстары жүргізіледі. Газ құбырын құбырішілік диагностика құралдарымен қайталап тексерудің орташа уақыты – 5 жыл. Құбырда құбырішілік ақау табу құралдары арқылы ақаулар анықталған жағдайда (қатты майысу, гоф-ралар, жарықтар, қатты тоттану) ақауларды жою бойынша жұмыстар тез арада жүргізіледі. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін пайдалануды жүзеге асыратын мекеме техникалық ди-агностика кезінде алынған ақпараттардың сенімділігі мен шынайылығына жауапты болады.

341. Жүргізілген диагностикалық тексерулер негізінде магистральдық газ құбырының желілік бөлігінің техникалық жағдайына бағалау жүргізіледі жəне оның жұмысқа жарамдылығы болжанады. Сараптама нəтижесі бойынша ұсынылған газ құбыры учаскесін диагностикалау, күрделі жөндеу жəне жаңарту жүргізу жоспарына енгізу нақтыланады. Тексеру техникалық құралдар мен жабдықтарды қолдана отырып, газ құбыры учаскесі мен объектінің, жекелеген тораптардың техникалық жағдайларын бағалауды нысанаға алады. Тексеру ішіне қарау да кіреді. Тексеру бағдарламасы мен əдістерін газ тасымалдау ұйымы немесе мамандандырылған ұйымдар дайындайды. Тексеру нəтижелері объектілерді пайдалануға жауапты тұлғаларында жəне газ тасымалдау мекемесінің өндірістік-техникалық бөлімшесіндегі тұлғаларда сақталады, актімен рəсімделеді.

342. Қиылыстарда, 20 жəне 17-қосымшаларда көрсетілген жақын қашықтықтағы объектілер маңында, сондай-ақ қорғау аймақтары мен шлейфтерге, технологиялық коммуникацияларға жақын орналасқан МГ учаскелері тоқсанына 1 рет газ жылыстауы жағдайына тексеріледі. Жоғарыда көрсетілген учаскелерді электрометрикалық зерттеу жəне тік қазу жұмыстарының мерзімділігі олардың техникалық жағдайларын ескере отырып, газ тасымалдау мекемесімен келісіліп белгіленеді. Диагностикалық тексерулердің мақсаттары:

1) қуыстардың мөлшерін жəне газ жылыстау көлемін нақтылау; 2) коррозиялық жəне эррозиялық бүлінулерді, жарылуларды жəне металдың басқа да ақауларын

анықтау;3) металдың механикалық күшін, деформациясын, газ құбыры учаскесінің орналасуын өлшеу; 4) тіреуіштердің, бекіткіш жəне басқа да əуе өткелдерінің құрастырма элементтерін бағалау жəне

тазарту қондырғылары мен шығынды есептеу пункттерінің жағдайын бағалау;5) суасты өткелдерінің техникалық жағдайын анықтау;6) жерасты газ құбырларының қазылу тереңдігін анықтау;7) гидравликалық тиімділікті бағалау, жергілікті гидравликалық қарсылықтарды анықтау;8) тазарту қондырғыларының өту мүмкіндіктерін анықтау (бұрын мұндай құрылғылар

өткізілмеген учаскелер үшін);9) құбыр металы мен оқшаулау жағдайын көзбен жəне аспаппен бағалай отырып шурфтау жəне

электрметрлік тексеру.343. Саңылаусыздыққа тексеру газ жылыстауын жəне оның көлемін анықтау үшін арнайы

аппаратураның көмегімен жүргізіледі. Тексеру кезеңділігін газ тасымалдау мекемесі белгілейді. Тіреуіш, бекіткіш, іргетас, басқа да құрастырма элементтердің техникалық жағдайы, əуе өткелдерінде газ құбырының топыраққа кіру жəне шығу орындары, компрессорлық стансаларға қосылу тораптары, тазарту қондырғыларын іске қосу жəне қабылдау тораптары жоба талаптарына сəйкес шығын өлшеу пункттерінде анықталады. Бұл ретте газ құбырының сыртқы қабатына тексеру жүргізіледі. Əуе өткелдерінде тексеру үш рет жүргізіледі: көктемде – су тасығаннан кейін, жазда – температура жоғары болғанда, қыста - температура төмен болған кезде. Су өткелдерінің жағдайы жобаға жəне осы Қағидаларға сəйкес тексеріледі. Тереңдігі 1,5 м (сабада) кеме жүрмейтін өткелдер жазғы маусымда желілік-пайдалану қызметінің күшімен тексеріледі. Тексеру кезеңділігін кəсіпорын газ тасымалдау ұйымының келісімі бойынша пайдалану шарттарына қарай белгілейді.

344. Компрессорлық стансаларда негізгі жəне қосалқы бөлшектер сенімділігінің статистикалық көрсеткіштерін есепке алу ұйымдастырылады. Объектілер мен құрылыстардың жабдықтарына қолданыстағы нұсқаулықтар белгіленген мерзімдерде техникалық куəландырулар (техникалық жай-күйін бақылау) жүргізіледі, оның ішінде:

1) ғимараттар, құрылыстар, құбырлар жəне iргетастардың жабдық салмағынан отыруын бақылау;

2) мемлекеттiк бақылау органдарына қарасты объектілерді сынау; 3) компрессорлық цехтың технологиялық құбырларының дiрiлдi күйiн бақылау;4) физикалық əдiстермен металл жəне технологиялық құбырлардың оқшаулануын бақылау;5) газ айдау агрегатына диагностикалық қызмет көрсету (ең алдымен вибродиагностика);6) газтурбиналық жабдықтың, басқа жанармай пайдаланатын жабдықтың жану өнімдерімен

бірге ластағыш заттар шығаруын өлшеу;7) жабдықтың акустикалық көрсеткiштерiн жəне олардың қолданыстағы нормаларға сəйкестігін

тексеру;8) табиғи газдың жылыстауын жəне артық жылыстауын табу жəне жою үшін технологиялық

құбырлар мен жабдықтарды зерттеу.345. Пайдалану кезінде мына жабдықтар мен жүйелердің іске қосылуы (қосылуы жəне (немесе)

жұмыс істеуі):1) резервтік жəне апаттық электрмен жабдықтау көздері (іске қосу болмаған жағдайда) номинал-

ды жүктемеге жақын жүктемемен – айына кем дегенде 1 рет жəне жарты жылда бір рет;2) резервтік қазандық, газды ауа жылытқыштар жəне басқа жеке жылыту құралдары – қысқы ма-

усымда ай сайын;3) су, көбік, газ, ұнтақ түріндегі өрт сөндіру құралдары – пайдалану жөніндегі нұсқаулықта

белгіленген мерзімде;4) компрессорлық стансаның авариялық ажыратылу жүйесі – осы Қағидалардың талаптарына

сəйкес цехты жоспарлы тоқтату кезінде сыналады.346. Цехтың қысымның жоғарылауынан қосылатын автоматты дабыл жүйесі айына 1 рет, қорғау

жүйесі жоспарлы тоқтату кезінде 1 рет, жанатын газ қысымының төмендеуі айына 1 рет, авариялық

(Жалғасы. Басы 11-12-беттерде).


27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz14жарық пен желдету жүйесінің қосылуы ауысымды қабылдау-тапсыру кезінде 1 рет тексеріледі. Компрессорлық цехтың барлық жүйелері мен қондырғылары осы Қағидаларға сəйкес белгіленген уақытта жəне гидравликалық, пневматикалық, электрлік жəне басқа да нұсқаулықтарға сəйкес сынау-дан, сонымен бірге, бақылау мен тексеруден өтеді, ол туралы актілер формулярға қоса тіркеледі. Компрессорлық цехтың технологиялық қондырғылары мен жүйелерін кешендік сынақтан өткізу уақытын газ тасымалдау ұйымы белгілейді. Оларды 72 сағат тоқтамай жұмыс істегеннен кейін ғана пайдалануға қабылдайды. Əрбір газ айдау агрегатының төмендегідей жерлерінде стансалық реттік нөмірі болады:

1) жетекті қозғалтқыштың корпусында;2) қомпрессор корпусында;3) автоматты басқару жүйесінің ақпарат беру құрылғысында (басқару пульттарында);4) газ шығару шахтасы жəне газтурбиналық қондырғы мен газ қозғалтқыштарына арналған ауа

жинайтын камераларда;5) газ айдау агрегатының жеке жабық үй-жайында (ғимаратында).

2. Магистральдық газ құбырының компрессорлық стансасына техникалық диагностика жүргізу347. Техникалық диагностика, компрессорлық станса жабдығының жұмысқа қабілеттігін,

сенімдігін жəне қауіпсіздігін бақылау мониторинг жəне диагностика жүргізудің техникалық жəне бағдарламалық құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Осы құралдар компрессорлық станса жабдығының техникалық жағдайына талап етілетін нақтылықпен бағалау жүргізеді жəне кем дегенде келесі өлшеу өткізу кезеңіне дейін оның өзгеруін болжайды. Мониторинг жəне диагностика жүйелері оларды əзірлеу жəне ведомстволық комиссияның пайдалануға қабылдауы бойынша компрессорлық стансасында орнатылады.

348. Пайдалануға берілетін диагностикалық жүйелер мына үш деңгейдегі өзара байланысқан мақсаттарды шешуге тиіс:

1) оларды пайдалану бойынша нормативтік құжаттармен жəне əдістемелік нұсқаулықтармен реттелетін параметрлері бойынша жабдықтың жай-күйін бақылау жəне оны белгіленген «Жақсы», «Рұқсат етіледі», «Шараларды қолдануды талап етеді», «Рұқсат етілмейді» нормативтік техникалық жағдайлардың біріне жатқызу;

2) жабдықтың элементтері мен тораптарының нақты кемшіліктерін сəйкестендіру жəне өлшенетін сигналдарды өңдеудің арнайы əдістерін жəне бұрын өткізілген өлшеулердің қорытынды-ларын қолданумен алынатын диагностикалық параметрлері бойынша оларды дамыту дəрежесін бағалау;

3) жабдықтың элементтері мен тораптарының техникалық жағдайын жəне диагностика жүргізілетін объекті үшін жиналған ақпаратты статистикалық өндеудің нəтижелері бойынша анықталған ақаулардың даму процестерін болжау (болжау жүйелерінде басқа үлгілі объектілерде жиналған ақпарат қолданылуы мүмкін).

349. Мониторинг пен диагностика жүйелерін орнату компрессорлық стансаны жаңадан салу жəне қайта жаңарту кезінде, сондай-ақ пайдаланылатын компрессорлық стансаларды жаңарту бары-сында қамтамасыз етіледі. Пайдалануға берілетін толық функциялы жүйелер компрессорлық станса-ны диагностикадан өтетін жабдықтың əр түрінің, үлгісінің жəне нақты данасының нақты жай-күйін ескерумен пайдалануды қамтамасыз етеді. Диагностикалық жүйелерді тəжірибелік пайдалану кезеңінен кейін жабдықты жоспарлы-ескерту жөндеу жүйесінен нақты техникалық жағдайы бойынша қызмет көрсету жүйесіне жүйелі түрде ауысу жүзеге асырылады. Ауысу уақыты нақты компрессорлық станса үшін өзі құрамына кіретін саланың жəне газ тасымалдау ұйымының техникалық қайта жарақтау жоспарлары бойынша регламентке сəйкес белгіленеді. Ауысу жүйесі мен тəртібі салалық құжаттарымен жəне газ тасымалдау ұйымының бұйрығымен реттеледі.

350. Компрессорлық стансаға диагностикалық қызмет көрсету үш деңгейлі жүйеге сəйкес қамтамасыз етіледі: компрессорлық стансаның қызмет көрсету персоналы, газ тасымалдау ұйымының құрамына кіретін немесе кірмейтін аймақтық диагностикалық орталықтар, сараптама орталықтары. Компрессорлық стансада пайдаланылатын диагностикалық жүйелер авариялардың болмауын жəне жабдықтың ағымдағы жəне болжамды техникалық жағдайы туралы компрессорлық станса персоналы қабылдаған шешімнің анықтығын, сонымен қатар, мамандар мен сарапшыларды тартумен шешімдерді қабылдаудың қолайлы мерзімдерін қамтамасыз етеді. Компрессорлық стансада диагностикалық қызмет көрсету кезіндегі нормативтік құжаттама жабдық авариялық жағдайда істен шыққан болса, сондай-ақ «Рұқсат етілмейді» диагностикалық техникалық жай-күйі орын алған кезде стансаның барлық қатысушыларының өзара əрекет етуін қатаң регламенттейді. Жабдықты өндірушінің диагностикалық қызмет көрсету нəтижелері бойынша реттелетін жөндеу аралық кезеңін ұзартуы жабдықты өндірушімен жəне қадағалау органдарымен келісілген салалық нормативтік құжаттамамен регламенттеледі.

3. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық диагностика жүргізу351. Магистральдық газ құбыры объектілерінің тоттануына қарсы қорғау тиімділігі мен тоттану

(коррозиялық) күйін кешенді тексеру осы Қағидаларға сəйкес жүргізіледі. Құрамында омдық құрамдасы жоқ қорғау əлеуеттерін қосымша өлшеуді кем дегенде 5 жылда бір рет тот басып кету қаупі жоғары учаскелердің ең төмен əлеуеттер аймағында арасын 10 метрден асырмай жүргізу керек. Тексе-ру кезінде анықталған магистральдық газ құбыр қорғау жабындарының зақымданулары жоспарлы мезгілден асырмай жөнделеді. Кезектен тыс өлшеулер кəсіпорын белгілеген мерзімде мыналарда жүргізіледі:

1) электрхимиялық қорғау жабдықтарының жұмыс тəртібі мен жобасы өзгеріске ұшыраған учаскелердің бəрінде;

2) электрленген темір жолдарды пайдалану схемалары мен тəртібі өзгерген кезбе ток əсері бар учаскелерде;

3) жаңа жерасты металл құрылыстар салынған немесе жер астындағы іргелес ескі құрылыстар бұзылған учаскелерде.

352. Шурфтардағы ғимараттарды тексеру кезінде тоттану қаупі жоғары учаскелерді ішінара зерт-теу мына көлемде орындалады:

1) табиғи əлеуетін жəне омдық құрамдасы жоқ əлеуетін өлшеу;2) қорғау жабынының сипаттамасын, өлшемін, орналасқан жерін, тесіктерін, қыртыстарды, гоф-

рларды, ажыраған қабаттарды анықтау жəне сипаттау;3) топырақтың құбырға жақын жеріндегі электролиттік ph қышқылдығын анықтау;4) құбырдың шеңбері бойынша тот басқан жердің тереңдігін, көлемін, мөлшерін, ауданын

анықтау, актімен ресімдеу;5) 10 жылға дейін пайдаланылғанда тереңдігі 3 мм-ден асатын тоттанған сызықтар, 5 жылдан

кем пайдаланылғанда 2 мм-ден асатын терең тоттанған сызықтар анықталған болса, топырақ сынама-сы алынып, мамандандырылған зертханаға химиялық талдауға жіберіледі.

353. Электрхимиялық қорғау деректерін тексеру нəтижелері дала журналдары мен электрхимиялық қорғау құралдарын пайдалану журналдарына жазылады. Катодты қорғау қондырғылары телебақылауын қолданған жағдайда бақылау деректері электрхимиялық қорғау құрылғыларын пайдалану журналына енгізіледі.

3. Магистральдық газ құбырын жөндеу

1. Жалпы талаптар354. Жабдықты жөндеуден кейін жаттықтырумен қоса дайындау жəне жөндеу жұмыстарын

жүргізуге жауапты қызметкерлер газ тасымалдау ұйымы (оператор) қызметкерлерінің құрамынан тағайындалады. Газ қауіпті (от) жұмыстарын жүргізу кезінде жұмыстарды басқаруды дайындық жұмыстарына жауапты жəне (немесе) жұмысты жүргізуге жауапты тұлға міндеттерімен қатар атқаруға болмайды. Егер жөндеу жұмыстарын мердігерлік ұйым орындаса, ұйым тарапынан осы жұмысты орындауға рұқсат құжаты берілген ұйым қызметкері жұмыстың басшысы болып тағайындалады. Бұл жағдайда дайындық жұмысынан кейін агрегат жөндеу жұмысы мерзіміне мердігерлік ұйымның актісі бойынша беріледі. Негізгі жөндеу жұмыстары кезінде дайындық жұмыстары газ қауіпті жəне от жұмыстарының көлемін барынша қысқартады. Жөнделіп отырған газ құбырымен қатарлас, жақын орналасқан жəне қиып өтетін басқа қолданыстағы газ құбырларын олар-ды пайдаланатын кəсіпорындар осы Қағидалардың 21-қосымшасына сəйкес болуы мүмкін газ жылы-стауын анықтау мақсатында жөнделетін аймақ шекарасына жақын орналасқан учаскелердің техникалық жай-күйін тексереді.

355. Магистральдық газ құбыры трассасында, бұрма жолақта немесе автомобиль жəне темір жолдарының күзет аймақтарында, электр қуатын беру желілерінде, кабельдік желілерде, кеме жүретін өзендер мен кеме жүзетін каналдар өткелдерінде, сонымен қатар басқа ұйымдарға тиесілі жоғары вольтты желілер мен коммуникациялардың түйіскен жерлерінде жөндеу, сондай-ақ дайындық жəне жер жұмыстарын жүргізу үшін осы жолдар мен коммуникацияларды пайдаланып отырған ұйымдармен алдын-ала жазбаша келісім жасалады. Егер келісімде жұмыстар кезінде ұйым өкілінің қатысуы келісілген болса, соңғысы жұмыс мерзімі мен орны жөнінде алдын ала ескертіледі. Магистральдық құбырдың күзет аймағында жұмыстарды жүргізу рұқсаты мен тəртібі осы Қағидалар талаптарына сəйкес жəне 22-қосымшада көрсетілген нысан бойынша рəсімделеді. Күзет аймағында жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарын тез арада орындау қажет болатын авариялық жағдайда мына талаптарды орындай отырып, пайдаланушы ұйымдармен алдын ала келіспей-ақ жүргізуге рұқсат етіледі:

1) авариялық бригаданы авария болған жерге жібере отырып, тəулік уақытына қарамастан, пай-даланушы ұйымға жұмыстың басталуы мен жұмыс орнына ұйым өкілінің келу қажеттігі туралы ха-барланады;

2) жұмыс басшысы үнемі авария аймағында болуға тиіс;3) құбырды пайдаланушы ұйым өкілінің авария орнына келіп жеткеніне дейін күзет

аймағындағы жер жұмыстары қолмен орындалады;4) авария орнына келіп жеткен пайдаланушы ұйым өкілі құбыр жəне оның құрылыстарының

тұрған жерін дəл көрсетіп, оларды сақтау шараларын қолданады жəне жұмыстың соңына дейін сол жерде болады.

356. Желілік-пайдалану қызметі апаттық-қалпына келтіру жəне жөндеу-алдын алу жұмыстарын орындау үшін материалдық-техникалық қормен (көлік құралдарымен жəне механизмдермен) жабдықталады. Биіктікте жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде жұмыс басталмай тұрып жұмыс орны қоршаулары мен сатылары төсеме тақтаймен жабдықталады. 3 метрден артық емес биіктікте жиылма-лы басқыштарды қолдануға болады. Белгіленген нормаларға сай емес дайындалған төсеме тақтайларды, сонымен қатар кездейсоқ заттарды төсеме тақтай ретінде қолдануға тыйым салынады. Газ құбырының үстіңгі жағын тазалау немесе газ құбырының осы бөлігін өшіргеннен жəне оны газдан босатқаннан кейін оны оқшаулай жабу үшін газ құбырына сүйеп қоятын механизмдерді қолдануға рұқсат етіледі.

357. Қолданыстағы газ құбырлары мен технологиялық жарылыс қаупі бар қондырғылар орналасқан жұмыс орындарын, сонымен қатар жер жұмыстарын жарықтандыру жарылыстан қорғалып жасалған құралдармен (шырақтар, ажыратқыштар, электр өткізгіштермен) жүзеге асырыла-ды. Қысымы 42 В-тан жоғары емес, зауытта өндірілген қозғалмалы шамдар (шырақтар), аса қауіпті (ор, құдық, ыдыстар жəне т.б.) жəне ылғалдылығы жоғары жерлерде – жарылыстан қорғалып жасалған 12 В-тан жоғары емес шамдар қолданылады.

358. Шырақтарды жəне электр саймандарын электрмен қамтамасыз ету кəбілі механикалық зақымданулардан қорғалады.

359. Дұрыс жасалған прожекторды жарылысқа қауіпті объектілерден электр қондырғыларын пайдалану ережелері талап ететін қауіпсіз арақашықтықта, мүмкіндігінше олардың жел соғатын жағына орнатуға болады, оның ішінде:

1) компрессорлық стансадан, жарылысқа қауіпті бөлмелерден (ғимараттар) кем дегенде 60 метр қашықтықта;

2) сұйытылған газдары бар сұйыққоймаларынан (газоконденсатпен) кем дегенде 100 метр қашықтықта.

360. Жер астындағы резервуарлар үшiн көрcетiлген қашықтық екi есе кiшiрейтіледі.361. Оқшаулауды қалпына келтіру (жөндеу) жəне құбыр металы зақымданбаған газ құбыры

учаскесін бітеу жұмыстарын газ қысымын төмендете отырып осы Қағидалар талаптарына сəйкес қолмен жүргізу қажет. Газ құбырын күрделі жөндеу кезінде оқшаулауды қалпына келтіру мен бітеуді газдан босатылған газ құбырында машиналар мен механизмдердің күшімен орындауға рұқсат етіледі.

362. Топырақ коррозиясы бар аумақтарда газ құбырын тексеру жəне жөндеу кезінде параллель тармақтарда қысымды арттыруға тыйым салынады.

363. Газ құбырын күрделі жөндеу кезінде құбырлардың жарамдылығын бағалауды кəсіпорын, Магистральдық газ құбырының желілік-өндірістік басқармасы жəне мердігерлік ұйым өкілдерінен тұратын, кəсіпорын басшысы тағайындаған комиссия жүргізеді. Тесік емес жəне басқа зақымданулар анықталған жағдайда (гофра, механикалық зақымданулар жəне т.б.) өтпелі жұмыс қысымы осы учас-кеде ең төмен рұқсат етілген қысымның 30 %-дан аспайтын мəнге төмендетіледі. Қабырға қалыңдығының 30%-ға дейін коррозиялық зақымданулар бар болса (құбырішілік ақау табу нəтижелері бойынша), қысым соңғы пайдаланған жылы осы учаскеде тіркелген ең төмен жұмыс қысымынан кем дегенде 30%-ға төмендетіледі. Қабырға қалыңдығының 30%-дан асатын коррозиялық зақымданулар бар болса (құбырішілік ақау табу нəтижелері бойынша), газ құбырындағы қысым толығымен жойыла-ды. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігін, технологиялық құбырларды жөндеу кезінде олар механикалық əсерге ұшыраса, ондағы қысым атмосфералық қысымға дейін төмендейді. Газды білте арқылы шығарады. Бұл кезеңде білтеден, сондай-ақ қозғалтқышы істеп тұрған машиналардан немесе механизмдерден 200 метрге дейін от жұмыстары жүргізілмейді. Ашу алдында резервуарлар, аппарат-тар суытылады, өнімнен босатылады, істеп тұрған аппаратурадан жəне құбыр жүйесінен ажыратыла-ды, қажет болса, шайылады жəне бумен өңделіп, желдетіледі. Артқы ілмегі бар бітеуіштер жөнделетін резервуарға тартылған коммуникациялардың бəріне орнатылады.

364. Ысырмалар камерасы жəне құдықтар желдетіліп, олардағы мұнай өнiмдерi өнеркəсiптiк кəрізге шайылады, еден толық тазартылады жəне сумен мұқият жуылады. Жұмыстың орындалуын, əсіресе жабық жұмыстардың сапасын техникалық операциялық бақылауды жауапты орындаушылар жəне оның жетекшiсi iске асырады. Қолданыстағы объектіде (Магистральдық газ құбырының желілік бөліктерінде, компрессорлық стансаларда, газ тарату стансаларында, газ өлшеу стансаларында, жерасты газ қоймаларында жəне т.б) жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде (бекіту арматурасы, кері клапан, газ құбырының бөлшектерін ауыстыру жəне т.б.) дəнекерлеу жіктерін жұмыс қысымынан артық қысыммен байқау мүмкін болмаған жағдайда, оларды «кепілді» дəнекерлеу қосылыстарына жатқызады.

365. Газ объектілерінің сенімді жəне қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ету үшін жөндеу жұмыстарынан кейін кепілді дəнекерлеу жіктерін орындауға қосымша талаптар белгіленеді. Кепілді дəнекерлеу жіктерінің қажеттілігі, орналасуы жəне саны ұйымның от жұмыстары жоспарына жəне оған наряд-рұқсатқа сəйкес белгіленеді. Кепілді жіктерді жинау жəне дəнекерлеуді операциялық бақылау үшін жауапты, осындай газ объектілерінде 3 жылдан кем емес дəнəкерлеу-құрастыру жұмыстарын жа-сау тəжірибесі бар тұлға басқарады. Дəнекерлеу жұмыстарына 6-разрядтан төмен емес біліктілігі бар, аттестаттаудан өткен дəнекерлеушілер жіберіледі. Кепілді дəнекерлеу жігі екі сағаттан кем емес уақыт бойы жұмыс қысымымен тасымалданатын (технологиялық) өнім (шикізат) арқылы саңылаусыздыққа тексеріледі. Əрбір кепілді дəнекерлеу жігіне от жұмыстарына жауапты тұлға, операциялық бақылау үшін жауапты тұлға, дəнекерлеу-құрастыру жұмыстарын орындаушылар жəне сынау зертханасының жауапты өкілдері қол қоятын, белгіленген нысандағы (осы Қағидаларға 23-қосымша) акт толтырылады. Актінің бір данасы атқару құжаттарына енгізу үшін от жұмыстары жүргізілген цех немесе пайдалану қызметінің басшысына беріледі. Кепілді жіктерге жасалған актілер техникалық атқару құжаттарымен бірге сақталады. Жөндеу жұмыстары аяқталғаннан кейін құбыр, ыдыс жəне аппарат іші бөгде заттардан, кірден, май қалдықтарынан жəне басқа заттардан тазартылады.

366. Магистральдық газ құбырын жөндеу кезінде газ қауіпті жəне от жұмыстарына 11-қосымшаға сəйкес белгіленген нысандағы наряд-рұқсат беріледі, ал жоспарлы от жұмыстарына, сонымен қатар, осы жұмысты ұйымдастыру жоспары 24-қосымшаға сəйкес əзірленеді.

2. Жер қазу жұмыстары

367. Жерасты электр тарату желісінің тік жазықтармен шектелген, шекті кəбілдермен қатар жүретін жəне екі жағынан олардан 1 метр қашықтықта орналасқан жер телімі түріндегі қорғалатын аймақта жер жұмыстарын жүргізуге болмайды. Су асты электр тарату желісінің шеткі кəбілдердің екі жағынан 100 метрге алыс орналасқан тік бағытты жазықтықтар арасындағы су бетінен су түбіне дейінгі су кеңістігі түріндегі қорғалатын аймақта жер жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады. Жұмыстар қауіпті (қорғалатын) аймақта, газ құбырына немесе өнім құбырына жақын жерде жүргізілсе, жұмыстардың басшысы (жауапты орындаушы) жұмыс аймағындағы ауадағы зиянды жəне жанатын заттардың құрамын қатаң бақылауға алады.

368. Газ құбырын тексеру, сонымен бiрге катод шығуларын бекіту немесе бұрмаларды ойып ор-нату үшін шурфтарды орнату кезіндегі жер қазу жұмыстары желілік шебердің немесе желілік-пайдалану қызметінің басшылығы тағайындаған басқа жауапты тұлғаның басшылық етуімен жүргізіледі.

369. Жерүсті жəне жерасты коммуникациялары көрсетілген аумақ жоспары немесе осы жоспардың көшірмесі болмаса, сондай-ақ жұмыс орнынан қауіпті аумақ шегінде орналасқан жерасты коммуникациялар мен құрылыстарға иелік ететін ұйымдар мен қызметтердің жауапты өкілдерімен келісілмесе, жер қазу жұмыстарын компрессорлық станса, газ үлестiру стансасы, газ өлшеу стансасы, жерасты газ қоймалары аумағында, газ құбырларына, өнім құбырларына, кəбілдерге жəне басқа жерас ты коммуникацияларға жақын бастауға тыйым салынады. Жер жұмыстарын механикаланған тəсілмен немесе қолмен жасау талаптары, шұңғы (ор) көлемі, қабырғаларды бекіту шарттары мен құлдилық мəні осы Қағидалар талаптарына сəйкес қабылданады.

370. Терең ор тік қабырғаларымен тасты емес жəне қатпаған топырақта бекітпелерсіз тереңдігі 1,0-ден аспайтын жерасты суы деңгейінен жоғары – үйілген, құмды жəне қиыршық тасты топырақта; 1,5 – құмдақтарда; 1,5 – саздақтарда; 2,0 – аса тығыз тасты емес топырақтарда ашылады. Ордың тереңдігі одан жоғары болғанда еңіс ылдилығы ордың тереңдігіне, топырақ түріне жəне оның жай-күйіне қарай 25 – қосымшаға сəйкес анықталады. Ылғалданған құмды, сарғыш топырақты жəне үйілген (тығыздалмаған) топырақтарды бекітпелерсіз өңдеуге тыйым салынады. Жұмысшыларды бекітпелер орнатпай тұрып траншеяға жұмысқа жіберуге болмайды.

371. Жұмыстардың басшысы əсіресе ылғалданған топырақтың құлауына қарсы шараларды, атап айтқанда, еңіс ылдилығын азайту, жерасты жəне жерүсті суларын бұру, бекітпелерді күшейту шарала-рын қабылдай отырып, еңістер мен бекітпелердің жай-күйін үнемі бақылап отырады. Шөгінді жəне жеңіл шайылатын топыраққа салынған газ құбыры учаскесінде жұмыс жасау кезінде жерүсті суларының газ құбыры траншеясына ағып кетпеуін болдырмау шараларын қарастыру қажет. Меха-низмдермен жер жұмыстарын жүргізу кезінде қолмен істейтін жерлердің шеттеріне белгі қойылады. Диаметрі 800 мм дейінгі құбырда жұмыс жасау кезінде шұңғы кем дегенде екі шығумен – шұңғының екі жағынан бір-бірден жабдықталады. Диаметрі 800 мм асатын құбырда жұмыс жасау кезінде шұңғы кем дегенде екі жағынан екі-екіден төрт шығумен жабдықталады. Шығулар саты түрінде жасалады немесе жиылмалы басқышпен жабдықталады. Жұмысшылар қабырғалары бекітілмеген орда (шұңғыда) жұмыс жасап жатқан кезде ор жанында жұмыстар жүргізілмейді, ал ауыр механизмдер топырақ құлауы мүмкін дене шегінен тыс орналастырылады. Жұмысқа қажетті аспаптар мен матери-алдар ордың (шұңғы) сыртқы шетінен 0,5 м жақын емес қойылады. Жер жұмыстары жұмыс аймағының ауасы тексерілгеннен кейін басталады. Қысым астындағы қолданыстағы газ құбыры трас-сасында жер қазатын механизм көмегімен шурф немесе ор қазуға тек жоспарда жəне тереңдігі бойын-ша жұмыс істеу орнында газ құбырының нақты орналасуы белгілі болса, сондай-ақ кесетін механизм ернеуін құбырға жан-жағынан 0,5 метрден жақын келтірмеу шартымен рұқсат етіледі. Жер қазатын механизмнің тірегіш бөліктері бұл ретте тікелей құбырдың үстінен жүргізілмейді. Əрі қарай құралдар құбыр қабырғасын зақымдап кетпеу үшін, балғаны, сүйменді немесе басқа соққы құралдарын қолданбай, қолмен жүргізіледі. Газ құбырының нақты орналасуы туралы деректер жоқ болса, шур-фтау, зондпен тексеру немесе басқа қауіпсіз тəсілмен оның орналасқан жерін анықтап алғаннан кейін ғана механизмнің көмегімен қазуға рұқсат етіледі. Магистральдық газ құбыры мен кəбілдерді пайда-лану жəне жөндеумен байланысты емес жер жұмыстарын сырт ұйымдар газ құбырынан жəне кəбілден кем дегенде 2 метр қашықтықта Магистральдық газ құбырын пайдалану қызметі өкілінің қатысуымен жүргізеді. Қолданыстағы коммуникациялар трассаларына жақын жерде жер жұмыстарын жүргізу кезінде осы трассаларға топырақ үйіп қоюға тыйым салынады.

372. Орлар су бұрғыш орлар жəне т.б. орнату арқылы тау жағынан топырақ үйіндісін орналасты-ра отырып, су басудан жəне жер үстіндегі сулардың шайып кетуінен қорғалады. Егер шурфты (шұңғыны) қазу кезінде газ құбырынан газ шығуы немесе газдану белгілері байқалса, онда жер қазу жұмыстары дереу тоқтатылады да, адамдар шурфтан (шұңғыдан) шығарылады. Жер қазу жұмыстары газ шығуы жəне газдану тоқтатылғаннан кейiн, қауіпті газ жұмыстарын жүргізу барысында талап етілетін қосымша сақтандыру шаралары орындалған жағдайда жалғастырылады. Газ шығуын тоқтату бойынша жұмыстарды атқарғанда газ құбырын қазып табатын жұмысшылардың сақтандырғыш белбеулері жəне құбырішек газтұтқыштары болуы керек. Құбырішек ұштары газдалған жерден тыс аймақтың жел жағында болғаны дұрыс. Сақтандырғыш белбеулерінің жіптерін жұмыс істеп жатқан жұмысшыларды бақылайтын жəне қажет болғанда оларға көмек көрсететін, ордың сыртында тұрған жұмысшылар (дублер) ұстап тұрады. Ашық ор, компрессорлық станса, газ тарату стансасы, газ өлшеуіш стансасы аумағындағы, көлік пен жаяу жүргіншілер жүретін жерлердегі газ сақтайтын жер асты қоймалары берік қоршалады жəне қауіпсіздік белгілері мен жазбалар қойылады. Түнгі уақыттарда жарық дабыл шамдары, ал қажет болса – посты қойылады.

373. Жүкті тиеу-түсіру жұмыстары қол еңбегімен жəне механикаландырылған əдіспен жауапты қызметкердің басшылығымен жүзеге асырылады. Жүкті тиеу-түсіру жұмыстарының механикаландырылған əдісі салмағы 50 килограмнан артық жүктер үшін, сонымен қатар жүктерді 3 метрден артық биіктікке көтеру жұмыстары үшін міндетті болып табылады. Жұмыс басшысы жүкті тиеу-түсіру жұмыстарын бастамас бұрын шарттардың сəйкестігін, жүккөтергіш жабдықтың техникалық жағдайын жəне жүккөтергіш крандарды қауіпсіз қолданылуы жəне жабдықтау қағидаларына сəйкес орындаушылардың дайындығын тексереді. Жүктерді инвентарлы арқанмен не-месе бекітілген техникалық шарттарға сəйкес дайындалған арнайы жүкті байлайтын жабдықтармен арқандайды. Арқандау əдістері арқандалған жүктің құлауын немесе сырғуын болдырмау керек. Жүкті тиеу, тасымалдау жəне түсіру кездерінде көліктің жəне жүктің нық тұруын камтамасыз ету қажет. Жүкті тиеу-түсіру жұмыстары кезінде орнықсыз тұрған жүктерді арқандау, сонымен қатар көтерілген жүктегі арқандау құралдарын ығыстыруға тыйым салынады.

374. Пайдалану жəне жөндеу кезінде қолданылатын такелаждық құралдар (кендір арқандар, сымтемірлер, арқандар, шынжырлар) жəне жүккөтергіш механизмдер (тальдар, жүкшығырлар, кран-дар) тексеріледі жəне жүк көтеру мөлшерінің шегі, сынақ өткізілген күн мен кезекті сынақтың өтетін күні, техникалық куəландыруы белгіленген таңбалармен немесе биркалармен, тақтайшалармен жабдықталады. Жүкті көтеру немесе қозғау кезінде жұмыс орны қол еңбегін қолданған жағдайда 5 лк-дан кем емес жəне машина мен құрылғыларды пайдаланған жағдайда 10 лк-дан кем емес мөлшерде жарықтандырылады. Құбырларды тиеу жəне түсіру кезінде олардың өз бетімен қатардан немесе көліктен сырғып кетуін болдырмайтын шаралар қолданылады. Болат құбырларды биіктігі 3 метрден аспайтын алдын ала тегістелген қатарларға төсеу қажет. Құбырлардың астыңғы қатарына бөренелер мен тақтайлардан жасалған төсемелер қойылады. Құбырлардың сырғып кетпеуі үшін төменгі қатарды темір (инвентарлық) тығыздап бекіткен жөн. Кейбір жағдайларда кебістердің орнына төсемелерге берік бекітілген ағаш ұштық тіреулерді қолдануға болады. Құбырлардың екінші жəне одан кейінгі қатарларын төсемелерсіз бір-бірінің үстіне қойып жинайды.

375. Жиек үсті мен ор үстіндегі дəнекерлеу жəне оқшаулау жұмыстары кезінде құбыр төсегіш крандардың көмегімен жауапты адамның белгі беруі бойынша құбырды орға түсіреді. Қысым астындағы түтікшелер мен баллондарды, шыны ыдыстағы материалдарды, жанғыш жəне жарылғыш жүктерді тиеу, тасымалдау жəне түсіру кезінде олардың серпілуі мен соққыға ұшыруын, үйкелуін, оларға ұшқын шашырауын жəне жанар-жағар маймен, сондай-ақ тұтанғыш заттармен үйкелуін бол-дырмау шаралары қолданылады.

3. Оқшаулау жұмыстары

376. Магистральдық газ құбырларының объектілерінде оқшаулау жұмыстары газ тасымалдау ұйымының (оператордың) осы Қағидалар негізінде əзірленген нұсқаулықтарына сəйкес орындалады. Құбырларды ұзақ уақытқа төсеу, сонымен қатар оларды тазалау, бетін тегістеп жабу жəне оларға би-тум шайырын (мастика) жағу жұмыстары мастер немесе бригадирдің басшылығымен орындалады. Тазалау жəне оқшаулау машиналары құбыр бойымен еш кедергісіз қозғалуы үшін жолдың жұмыс учаскесі даярланады. Механикаландырылған тазалау жəне оқшаулау жұмыстары барысында тазалау жəне оқшаулау машиналары өте алатын, бірақ жатқан жерінен (құбырдың төменгі деңгейінен бастап есептегенде) 0,8 м аспайтын биіктікте құбырларды жол бойымен қозғалатын құбыртөсегіш крандар-мен демеп тұрады. Адамдарға ор мен (траншея) құбырлардың ортасында, кран жəне құбыртөсегіштердің, тазарту жəне оқшаулау машиналарының қарсысында тұруға тыйым салынады. Жұмысшыларға оқшаулау жұмыстары жүргізіліп жатқан ордың ішінде тұруға тыйым салынады.

377. Құммен тазарту жұмыстары кезінде мынадай талаптарды ұстану міндетті болып табылады:1) жұмыс орындары қоршалады жəне қауіпсіздік белгілері қойылады;2) тазалау жұмыстарын орындайтын жұмысшы мен құммен тазалайтын аппаратта тұратын

жұмысшының арасына дабыл орнатылады;3) жұмыс аяқталған соң жинағышқа ауа жіберу тоқтатылады жəне ондағы қысым атмосфералық

деңгейге дейін азайтылады;4) жұмысшылар тиісті жеке қорғаныс жабдықтарымен камтамасыз етіледі.378. Төсеме бояу жұмыстары кезінде жанғыш сұйықтықтармен жұмыс істеу барысында

сақталатын өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау қажет. Осы жұмыстардың барысында ашық жалынмен жəне басқа да жану көздерін пайдалану, сонымен қатар төсеме бояуды (праймер) ашық жалыннан 50 м жақын қашықтықта əзірлеуге тыйым салынады.

379. Төсеме бояу жұмыстары жүргізілетін бөлме өрт қаупі жəне жарылу қаупі бар жер болып та-былады, сондықтан ол жерде жұмыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін ауаның кіруін жəне желдетілуін реттейтін желдеткіш болуы тиіс, жұмыс кеңістігінің ауа құрамында көмірсутек жəне зиян ды заттардың (бензиннің, битумның, фенолформальдегидті қара майдың) мөлшері шоғырлану шегінен аспауы жəне тұтанудың 20% төменгі шоғырлану шегінен аспауы тиіс. Төсеме бояуды битум-ды қыздыратын орыннан қауіпсіз қашықтықтағы жерде дайындайды. Осыған сай битум 100°С аспай-тын температурада қыздырылуы тиіс. Битум бензинге құйылады, керісінше емес. Этильды бензинді жəне бензолды төсеме бояу дайындайтын ерткіш ретінде пайдалануға тыйым салынады. Төсеме бояу-ды (праймерді) дайындау, тасымалдау жəне құбырларға жағу кезінде шылым шегуге тыйым салына-ды. Бензин мен битумды араластыру кезінде қоспаны ағаш піскекпен араластыра отырып, температу-расы 100°С аспайтын мөлшерде қыздырылған битумды бензинге баяу ағыспен құяды. Бөшкеге толтырылған төсеме бояуды жеке бөлмеде немесе шатырдың астында жанар-жағар майлы заттарға арналған өртке қарсы қауіпсіздік қағидаларын ұстана отырып сақтайды. Сақтау жəне тасымалдау кезінде бөшкелер герметикалық түрде жабылады. Төсеме бояумен жұмыс істегенде оларды тиеу жəне түсіру кезінде бөшкелер мен бидондарды лақтыруға, сонымен қатар темір заттармен ұрғылау арқылы тығындарды бұрап шығару жəне қақпақтарын ашуға тыйым салынады. Төсеме бояу немесе бензин төгілген жерді құммен немесе топырақпен жабады. Төсеме бояу тұтанып кеткен жағдайда судан басқа барлық өрт сөндіру жабдықтарын қолдану қажет. Төсеме бояуды дайындайтын, сақтайтын жəне қолданатын жерлерде, сонымен қатар оны тасымалдау кезінде шылым шегуге тыйым салынады. Оқшаулау машинасының багына төсеме бояу механикаландырылған əдіспен құйылады.

380. Битум шайырын (мастика) дайындайтын қазанды газбен толтырылған газ құбырынан 30 м алшақ қашықтыққа орналастыру қажет. Қазан қасындағы жұмыс орны қазанның жоғарғы жағы жұмысшының кеуде тұсына сай келетіндей болып жабдықталады. Битум қазандығын өз көлемінің ¾ бөлігінен аспайтындай етіп толтырады. Қазан орналасатын аймақ шөптен тазартылады. Мастиканы дайындайтын жерде өртке қарсы жабдықтардың жиынтығы болуы тиіс. Қазанды отқа қойған кезде мастиканың тұтануына қарсы шаралар қолданылады. Ол тұтанып кеткен жағдайда жеке қауіпсіздікті сақтай отырып, отты киізбен немесе құммен өшіреді. Жанып жатқан шайырды сумен немесе су ерітінділерімен өшіруге тыйым салынады. Шұңғыда, орда жəне сол сияқты жерлерде құбырға төсеме бояу жұмыстарын кемінде екі жұмысшы орындауы тиіс. Ыстық мастика орға көлемінің ¾ бөлігінен аспайтындай етіп толтырылған жəне тығыз бекітілетін қақпағы пен ілмегі бар арнайы металл бөшкемен жеткізіледі. Бөшкені орға шарбағы 1 м кем емес арнайы алып шығатын мінбеден карабині бар берік арқанмен түсіреді. Бөшкені жұмысшыларды шығарған соң ордың түбіне орналастырады. Шұңғыда төсеме бояуды (битум шайырын) қолмен жағатын жұмыстарды атқару кезінде шұңғыға марштық баспалдақ немесе шарбақтары жəне көлденең тақтайшасы бар жазық басқыш орнатылады. Ыстық оқшаулау материалдарымен жұмыс істейтін жұмысшылар тиісті жеке қорғаныс құралдарын: брезент күртешелер мен шалбар (шалбар кең əрі балағы сыртқа шығып тұруы тиіс), ал қыс мезгілінде мақтадан жасалған костюмдерді; былғары етік (шалбардың астынан кию үшін) немесе қысқа қонышты етік; астары бар жəне ыстық битум шайырын дайындау, тасымалдау жəне құю кезінде, құбырларды гидроизолмен немесе басқа оқшаулағыш материалдармен орау кезінде ағытпалы жеңі бар брезент қолғаптарын; көзге ыстық битумның кездейсоқ тиюінен қорғайтын жай əйнектері бар көзəйнектерін; көзге арналған əйнектері бар дулыға (басты, мойынды жəне бетті қорғау үшін) қолданады. Битуммен жұмыс кезінде жұмысшыларға бет, мойын, қол терілеріне қорғаныс пасталарын немесе ланолин жағуға кеңес беріледі.

381. Оқшаулағыш материалдардың басқа да түрлерін (полимерлі жабысқақ лента, полиэтилен жəне эпоксидті жабын) қолдана отырып, өндіруші зауыттың оқшаулау технологиясы талаптарын сақтаған жөн. Шыны талшықты оқшаулау материалдарымен жұмыс кезінде тыныс алу органдарын қорғайтын арнайы жеке қорғаныс (бетперде, респиратор) жабдықтарын қосымша пайдалану қажет. Қазанда газ құбырларын дəнекерлеу мен оқшаулау жұмыстарын қатар жүргізуге тыйым салынады.

382. Жөндеу жұмыстарының мерзімділігі мен ауқымын кəсіпорын жабдықтардың жай-күйіне жəне жабдықтарды өндіруші кəсіпорынның пайдалану жəне жөндеу құжаттамасының талаптарын ескере отырып белгілейді. Негізгі агрегаттарға тікелей байланысты қосалқы механизмдердi жөндеу негізгі агрегаттарды жөндеу жұмыстарымен бiр уақытта жүргiзiледі:

1) Жабдықты ашып қарағаннан кейін нақтыланатын кемшіліктер тізімдемесі мен сметалар құрылады;

2) техникалық күйін талдау жасауға қажеттi мəлiметтердi алу үшін жабдыққа сынақ жүргiзіледі; 3) жөндеу жұмыстарының графигі жəне жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру жобасы құрылады;4) қажеттi жөндеу құжаттамасы дайындалады, жөндеу мерзiмінде орындау жоспарланған

жабдықтарды жаңғырту жəне қалпына келтiру бойынша жұмыстар құжаттамасы құралады жəне бекітіледі;

5) қажеттi материалдар, қосалқы бөлшек, тораптар жəне тиiстi құжаттамалар дайындалады; 6) көтергiш-көлiк механизмдері, аспаптар жəне құрал-саймандар дұрыс күйге келтiріледі жəне

қажеттілігіне қарай сынақтан өткізіледі;7) жөндеу жүргізетін қызметкерлер құрамы жасақталады жəне нұсқаулық беріледі.383. Жөндеу жоспарлары мен графиктерін кəсіпорын құрады жəне жөндеу жүргізетін ұйыммен

келісім жасайды. Компрессорлық цех жоспарлы тəртіппен жылына 1 рет (жаз маусымында) 48 сағат көлемінде профилактикалық жөндеу жұмыстарын атқару үшін жəне стансалық қорғанысты тексеру жəне ілмекті арматураның жұмысын тоқтату үшін тоқтатылады. Қосымша уақыт қажет болса, оны кəсіпорын белгілейді жəне газ тасымалдайтын ұйыммен келісім жасайды. Компрессорлық цехтың жұмысын жоспар бойынша тоқтатар алдында жетекшiлері мен орындаушылары көрсетілген жұмыс жоспарын құру жəне бекіту; жоспарланған жұмыстарды қажетті материалдармен жабдықтау қажет. Газ тасымалдау сенiмдiлiгін арттыру жəне компрессорлық стансалардың жабдықтарына апаттық жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарының уақытын азайту материалдар мен запас бөлшектердің толықтырылып отыратын қоры арқылы қамтамасыз етіледі. Бір типтес жабдықтардың запас торапта-ры мен бөлшектері газ тасымалдайтын ұйымның орталықтандырылған қоймаларына орналастырыла-ды. Компрессорлы стансалардағы барлық қолда бар запас бөлшектер мен жабдықтарды есепке алу ұйымдастырылады; олардың жай-күйі мерзімді түрде тексеріледі. Стационарлық жəне жылжымалы жүккөтергіш көлік құралдары, такелаждық жабдықтар, жөндеу жұмыстарын механикаландыратын құралдар мен аспаптарды жабдықтау жəне дұрыс күйде ұстау қарастырылады. Белгіленген ресурсқа жуықтаған негізгі жабдықтың жұмыс көлемі атқарылған уақытта ресурсты толықтыру, жабдықтар мен жүйелерді қайта жабдықтау туралы шешім қабылдау жəне ресімдеу үшін қажетті бастапқы деректерді алу мақсатында уақтылы жұмыстар кешені жүргізіледі.

384. Жөндеу мақсатында тоқтатылған жергілікті басқару қалқандары мен орталық қалқан агрегаттарының панелдері электр қуатынан ажыратылады. Басқару органдарында «Іске қоспаңыз − адамдар жұмыс істеп жатыр» деген белгі қойылады. Операциялар оперативтік журналға тіркеледі. Газ айдау агрегаттарын технологиялық байланыстыратын ілгекті жəне реттеуші арматура, жанармай жəне газ берілетін жөндеуге қойылған газ айдау агрегаты жөндеу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін төмендегідей күйге келтіріледі: арматураны басқарудың электропневматикалық тораптарын қарқынды газбен толтыруды ажырату, электр құбыр арматурасының электрмен қоректендірілуін ажырату; құбыр жетектеріндегі ажыратпалар импульстық газдың жалпы стационарлық коллекторынан жетектің пневмогидроцилиндрлеріне дейін техникалық құралдармен қамтамасыз ету; арматураның қолмен басқаруын блоктау, «Ашуға болмайды!», «Жабуға болмайды!» деген плакаттар мен қауіпсіздік белгілерін орнату.

385. Жөндеуге қойылған газайдау агрегатында компрессорлық бөлікті ашуға байланысты мына операциялар жасалады:

1) сорғыш жəне айдағыш газ құбырынан, айдағыш корпусынан газконденсантты дренаждау;2) сорғыш жəне айдағыш газөткелдерінен люк-лазаны жасыру;3) люк-лазалар арқылы газ айдағыштың немесе оған қосылған газ құбырының ішкі аумағын

инертті газбен желдету немесе үрлеу;4) газ айдау агрегаты тарапынан резеңке шарлар орналастыру, оны ауамен немесе 4000-5000 Па

(400-500 мм) дейінгі қысыммен үрлеу.386. Қолданыстағы цехта газ айдау агрегатын монтаждауға жəне жөндеуге мекеменің басшысы

бекіткен нұсқау бойынша ғана рұқсат етіледі. Екінші кезектегі газ айдау агрегатын монтаждау кезінде, бірінші кезектегі агрегаттар пайдаланылатын машина залының немесе айдағыштар галереясының бөлігі өртке төзімділігі 0,75 сағ. болатын газ өтпейтін қабырғамен бөлінеді. Газ айдағыштың машина залын жəне галереясын жөндеу жұмыстарын компрессорлық цехтың басшысының немесе оны алмас-тыратын тұлғаның рұқсатымен жəне ауысым инженер-диспетчерінің келісімімен жүргізу қажет. Жөндеуге қатысатын қызметкер жұмысты қауіпсіз жүргізу ережесі мен тəртіптері туралы нұсқаулықпен танысуы тиіс. Айдағышты ашу жұмыстары компрессорлық станса басшысының немесе оны ауыстыратын тұлғаның наряд – рұқсатымен орындалады. Айдағышты ашар алдында ауа кіретін желдететін желдеткіштің дұрыс жұмыс істеп тұрғанына көз жеткізу қажет.

387. Ажыратқыштарды ашу кезінде айырғыштар галереясында технологиялық газдан босатылған болса да, қандай да бір жөндеу жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады. Ғимаратта айырғышты ашу кезінде ашуды жүргізген адам мен жұмыс істеп тұрған газ айдау агрегаттарында қызмет ететін қызметкер болады. Айырғышты ашу жəне жөндеу кезінде жұмыс орнындағы ауаға 30 минутта бір рет тексеру жүргізіледі, ол журналға тіркеледі. Жөнделген газ айдау агрегатын агрегатта жəне сорғыш, айдағыш құбырларда бөгде заттар болмауын қарағаннан кейін жабылады. Тексеруден кейін осы Қағидаларға 19-қосымшаға сəйкес акт жасалады. Газ айдағыштың сору бөлігіндегі бекітпелерді жəне қорғаныс торларының жиілігін қарауды осы Қағидаларға 11-қосымша сəйкес қауіпті газ жұмыстарына наряд-рұқсат ресімделген кемінде үш адамнан тұратын бригада құбырішектік немесе оқшаулағыш газтұтқыштарда пайдалана отырып жүргізеді. Компрессорлық стансаның газ құбырындағы жаңа дəнекерлеу жігі жөндеу жүргізілгеннен кейін физикалық əдістердің бірімен барлық периметр бойынша бақыланады.

4. Газ тарату стансасын жөндеу

388. Құралдарды жөндеу жөніндегі жұмыстардың мерзімділігі мен мазмұны осы Қағидалар бой-ынша белгіленеді.

389. Құралдар мен газ тарату стансалары жүйесі үшін осы Қағидаларда мынадай қызмет түрлері мен жөндеу жұмыстары белгіленеді:

1) мерзімді техникалық қызмет көрсету;2) ағымдағы жөндеу;3) күрделі жөндеу.390. Мерзімді техникалық қызметтің жəне жүргізілетін жөндеудің көлемі мен графиктері жыл

сайынғы жоспарлармен анықталады. Мерзімді техникалық қызмет – құралдың жұмыс істеу жағдайын пайдалану құжатында бекітілген уақыт аралықтары арқылы қолдау бойынша операциялар кешені.

391. Ағымдағы жөндеу – жоспарланған кезекті жөндеу жұмыстарына дейін құралдың қалыпты пайдаланылуы қамтамасыз етілетін жөндеу түрі. Ағымдағы жөндеуге жататындар: тиекті крандардың тығыздамаларын жəне бөлшектерін жуу, тазалау, майлау; сақтандырғыш қақпақшасының қысымын берілген қысымға сəйкестендіру, корпусын бояу; газ құбырларының, қондырғылардың, арматура мен жүйелердің үстіңгі қабаттарын бояу, шаңтұтқыш ілгекті арматуралардағы сұйықтықтың ағуын бол-дырмау; іргетастарды, қоршауларды жəне т.б. ішінара жөндеу жəне сырлау.

392. Ағымдағы жөндеу кезінде кемшіліктерді жекелеген құрамдас бөлшектерді ауыстыру немесе қалпына келтіру арқылы жояды. Ағымдағы жөндеу кезінде қалған құрамдас бөлшектердің техникалық жағдайы міндетті түрде тексеріліп, табылған кемшіліктері жойылады жəне реттеу жұмыстары атқарылады. Құралдар мен жүйеге ағымдағы жөндеу жүргізу қажеттілігін магистральдық газ құбыры желілік өндірістік басқармасының басшылығы жоспарланған алдын ала жөндеу жасау графиктері негізінде, жоспарлы тексерістің нəтижелеріне жəне газ тарату стансасын пайдалану үдерісіндегі ескертпелерге сүйене отырып анықтайды. Қорғауыш қақпақшалары мерзім сайын бекітуші қысымға тексеріледі жəне оның нəтижелері тексеріс актісіне жəне 26-қосымшаға сəйкес ППК баптауына тіркеледі. Редукциялау сызығында жəне басқа құралдағы ілгекті крандарды жөндеу кезінде тұтынушыларға газ беру магистральдық газ құбыры желілік өндірістік басқармасы əзірлеген нұсқаулығына сəйкес айналма желі арқылы жүргізіледі. Апат жағдайында тұтынушыларға газ беру сызығында берілген қысымды қалыпта ұстау да стансаның айналма желісі бойынша жүзеге асырыла-ды. Айналма желі бойынша жұмыс істеген кезде газ тарату стансасының шығысында қысымды тоқтаусыз тіркеу жұмыстары жүргізіледі, осыған сəйкес газ тарату стансасында жұмыс атқаратын қызметкерлердің болуы міндетті.

393. Газ тарату стансаларын тоқтату қажеттілігіне байланысты жөндеу жұмыстары газ ең аз қолданылатын мезгілде жүргізіледі. Жөндеу жұмыстары кезінде құралдың қызмет атқару ұзақтығына, техникалық-экономикалық көрсеткіштерінің жоғарылауына бағытталған іс шаралар орындалады. Жөндеу кезінде технологиялық схемаларда белгіленген тəртіппен келісілген жəне бекітілген, əзірленген жоба бойынша өзгертулер болады. Газ тарату стансасының əр қызмет бөлімінде алдағы күз-қыс мезгілдеріне газ тарату стансасының апатсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету бойынша шара-лар жоспары əзірленеді:

1) тығыздамалар мен фланцтық қосылыстарды жөндеу жəне қарау;2) ілгекті крандарда жаздық жағармайды қыстық жағармайға ауыстыру;3) редуктордағы жанармайды ауыстыру;4) біріктіруші жіктердің жəне олардағы ілгекті арматураның герметикалылығын тексеру;5) газ қыздырғыш, жылытқыш жəне желдеткіш жүйелерін тексеру жəне баптау.394. Газ тарату стансасының негізгі құралдары жөндеуден кейін қысым астында жұмыс істеуге

өндіруші зауыт көрсеткен, бірақ 48 сағаттан аспайтын мерзім ішінде тексеріледі. Егер осы уақыт ішінде құрал жұмысында ешқандай кемшіліктер болмаса пайдалануға беріледі. Негізгі құралды жөндеу бойынша барлық жұмыстарды газ тарату стансасының инженері атқарылатын техникалық құжат қоса берілетін акт бойынша қабылдайды. Қосалқы құралдарды жөндеу кезіндегі жүргізілетін жұмыстар туралы толық жазба құрал құжатына немесе арнайы жөндеу журналына жазылады.

395. Газ тарату стансасының коммуникациясы мен технологиялық құралдарының техникалық ахуалы мен сенімділігін бағалау үшін вибрация жағдайында, қысым мен температураның өзгерістері жағдайында, коррозия мен эррозия əсер етуі жағдайында жұмыс істейтін құбыр мен құрал металдарының жағдайына мерзім сайын техникалық диагностикалау жүргізіледі. Тексеру мерзімділігі жергілікті пайдалану жағдайларын ескере отырып, бірақ 5 жылда 1 реттен кем емес мерзімге белгіленеді. Ағымдағы жөндеу жұмыстары қолданыстағы жабдықтағы газды бүлдірмей жүргізіледі.

5. Газ тарату стансасын жөндеуге дайындық396. Газ тарату стансасындағы құралдар мен жүйені жөндеу жұмыстары осы Қағидаларда

көзделген мерзімде жəне ауқымда жүргізіледі.397. Жабдықтарды алдын ала жоспарлы жөндеу графигін газ тарату стансасының инженері

əзірлейді, газ тарату стансасының қызметтік бөлімінің бастығымен келісім жасайды жəне магистральдық газ құбыры желілік өндірістік басқармасының бастығы бекітеді. Құралдарды немесе жүйелерді жөндеуге қойғанға дейін мынадай даярлық шаралары қолданылады:

1) ақаулар тізідемесіне сай дайындалған керекті материалдар, аспаптар, жабдықтар жəне запас бөлшектер;

2) жөндеу жұмыстары кезіндегі құжаттар дайындалып, бекітіледі;3) аспаптар, құрал-сайман, такелаж жабдығы жəне тетiктер көтергiш-көлiк жабдықталып, дұрыс

күйге келтiрілген;4) жөндеу жүргізуге арналған орындар дайындалды;5) жөндеу бригадасы жинақталған жəне нұсқау берілген;6) тұтынушыға газды үзіліссіз жеткізу шаралары қарастырылған;7) жеке қорғаныс құралдары мен өрт сөндіру құралдары дайындалды.398. Ақаулар тізімдемесін жөндеуге жұмсалатын материалдар мен қосалқы бөлшектер нормасы

көрсетілген жобаланатын жұмыстар тізімін қамтиды. Газ тарату стансаларының құралдары мен жүйелерін жөндеуге арналған ауыстырмалы бөлшектер мен материалдарды газ тарату ұйымы газ та-рату стансасының жабдықтарды жөндеу жұмыстарының жоспарлары негізінде құрылатын магистральдық газ құбыры желілік өндірістік басқармасының тапсырыстарына сəйкес жеткізеді.

399. Газ тарату стансасындағы жөндеу жұмыстары от жұмыстарын жəне қауіпті газ жұмыстарын жүргізу нұсқаулығына сəйкес жүргізіледі. Газ тарату стансасында жүргізілетін жөндеу жұмыстарының барлық түрлері 27-қосымшада көрсетілген. Газ тарату стансаларының құралдары мен жүйелерін жөндеу бойынша жүргізілетін барлық жұмыстар газ тарату стансаларында регламенттік жұмыстарды жүргізудің технологиялық əзірлемесі бойынша жəне жөндеуге жауапты тұлғаны көрсету арқылы жүзеге асырылады.

6. Газ тарату стансасын жөндеуге шығару тəртібі400. Стансаны жоспарлы жөндеуге шығармай бұрын газ тарату стансасы қызметінің

жұмысшылары оперативтік кезекші қызметкерлермен бірлесіп осы Қағидаларда көзделген барлық жұмыстар мен өлшеулерді белгілейді.

401. Стансаны жоспарлы жөндеуге шығаруды газ тарату стансасының қызметі немесе жөндеу-техникалық тобы магистральдық газ құбыры желілік-өндірістік басқармасының басшылығы бекіткен күнтізбелік кесте бойынша жəне тұтынушылардың келісімімен жүргізеді. Газ тарату стансасын тоқтатқаннан кейін жөндеуге жауапты тұлға алғашқы ақаулар тізімі мен жөнделетін жабдықты ашқанда табылған ақаулардың негізінде нақтыланған жөндеу тізімін құрады.

402. Газ тарату стансасын жөндеуге немесе апаттық жағдайда тоқтатқанда тұтынушыға газ жеткізу желісіндегі белгіленген қысым айналма желінің көмегімен сақталады. Жабдықты күрделі жөндеуден өткізу үшін газ тарату стансасы жылына кем дегенде 1 рет тоқтатылады. Газ тарату станса-сын тоқтату уақыты мен ұзақтығы тұтынушылармен олардың резервтік отынға уақтылы ауысуы үшін алдын ала келісіледі.

403. Жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін газ тарату стансасын тоқтату газ тасымалдау ұйымының (оператор) жедел-диспетчерлік басқармасымен жəне барлық газ тұтынушылармен белгіленген тəртіппен келісіледі.

7. Магистральдық газ құбырында от жұмыстарын жүргізу

Жалпы ережелер404. От жұмыстары дегеніміз ашық отты пайдалануға байланысты, ұшқын тудырушы жəне

газдың, жанғыш сұйықтықтардың, материалдар мен құрылыстардың (электр дəнекерлеу, газбен дəнекерлеу, бензо-керосинмен кесу, дəнекерлеу жұмыстары, ұшқын тудыру арқылы металды механикалық өңдеу жəне т.б.) жануын тудыруы мүмкін температураға дейін қыздырумен байланысты технологиялық операциялар.

405. Қауіпті аймақ дегеніміз газдың кемуі немесе газ конденсатының мүмкіндігінің салдарынан жарылыс қаупі бар концентраттар шоғырлануы жəне жалындау орын алуы (жарылу) немесе басқа да келеңсіз салдардың тууы (осы Қағидаларға 28-қосымша) мүмкін жұмыс аймағының ортасымен ең төмен қол жетімді ара қашықтыққа сəйкес шеңбер радиусымен («Магистральдық құбырлар» СНжҚ 3.05-01-2010 4-кесте) шектелген аймақ. Жұмыс аймағы дегеніміз күзет аумағының ауқымына тең өлшемдерімен отты жұмыстарға тікелей қатысатын (құбыржүргізушілер, автокөтергіштер, экскаватор-лар, дəнекерлеу агрегаттары жəне т.б.) техника орналастырылатын іргелес аймағы бар отты жұмыстар атқарылатын (шұңғы, ор, газ құбырлары, газ жабдықтары) қауіпті аймақтың орталық бөлігі.

406. Жарылыс − талқандау салдарына əкеп соқтыруы мүмкін сығылған газдың құрылуымен сүйемелденетін пəрменді толқынның тууына жəне кенеттен қысымның серпінді көтерілуіне əкелетін зат жағдайының физикалық, химиялық жəне физикалық-химиялық өзгеруіне байланысты қуат бөлінудің тез ағымдағы бақыланбайтын үрдіс. Жарылыс қаупі бар аймақ дегеніміз жарылыс қаупі бар қоспалар болуы немесе шоғырлануы мүмкін жай немесе жайдағы, не болмаса сыртқы орнатудағы шексіз кеңістік. Өрт қаупі бар аймақтардың жіктеуіші мен шектері электрқондырғы жабдықтарымен анықталады.

Азотты қолданумен орындалатын от жұмыстары бойынша жалпы қағидалар407. От жұмыстарының қауіпсіздігін жоғарылату мақсатында құбырлар жəне технологиялық

жабдықтар учаскелерінен метанды, ауаны немесе газ ауа қоспасын ығыстыру үшін газ тəрізді азот қолданылады. Азотты беру кезінде жарылысқа қауіпті компоненттердің – метан мен оттегінің концен-трациясы – азот қосылған газ қоспасында азаяды жəне олардың концентрациясы (пайыздық мəніндегі мөлшері) рұқсат етілетін мəнге жеткеннен кейін азот беруді тоқтатуға болады. Азот беруді аяқтағаннан кейін метан мен оттегінің мөлшері жоғарылап кетуі мүмкін болған жағдайда олардың құрамын мерзімді түрде бақылау жəне қажет болғанда азот беруді жаңарту қажет.

408. От жұмыстары жүргізілетін жерде азот беру екі тəсілмен – компрессорлық стансаның, газ-ды жер астында сақтау қоймаларының, газ тарату стансаларының жəне басқа газ объектілерінің жабдықтарына кіретін, жобада көзделген, арнайы стационарлық құбыр жүйесін қолдану арқылы не-месе жылжымалы азот қондырғыларын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Құбырға жəне технологиялық жабдыққа тікелей азот беру болат құбырлар немесе иілгіш тармақ бойынша жүзеге асырылады. Азотты объектіге беру кезіндегі азоттың артық қысымы 0,005 бастап 0,2 МПа дейінгі (0,05 кгс/см2 - 2,0 кгс/см2) шекте реттелуі тиіс. Азот қондырғысынан берілетін азоттың температура-сы +5оС төмен белгіленбеуі тиіс. Құбырдың немесе технологиялық жабдықтың қуысынан табиғи газ-ды ығыстыру қоспадағы 1%-дан көп емес метан концентрациясына дейін жүргізіледі. Азот қондырғысы компрессорлық стансалардың жаңадан енгізілетін жəне қайта құрастырылатын жабдықтарының құрамына кіреді. Қолданыстағы компрессорлық станцияларды жаңарту кезінде құбырлар мен жабдықтарды азотпен толтырудың технологиялық жүйелері орындалады. Олар жүйеленген жалғау тораптарымен жабдықталады. Жылжымалы азот қондырғыларын қолдануға рұқсат етіледі. Əр компрессорлық станса үшін азотты беруді көздейтін нақты жұмыстарды орындау бойынша нұсқаулықтар əзірленеді. Алдын ала тиісті нұсқаулық əзірлемей, компрессорлық стансаның технологиялық жабдықтарына азот беруге байланысты жұмыстарды жүргізуге рұқсат берілмейді. Компрессорлық стансада от жұмыстарын жүргізу кезінде қауіпсіздікті жоғарылату үшін жұмыстарды орындау учаскелерінде жəне көршілес жер учаскелерінде газ ығыстыру орындалады. Компрессорлық стансаның технологиялық құралдары мен жабдықтарына азот беруге байланысты жұмыстарды орын-дау үшін азот беру барысында компрессорлық стансаның бекіту жəне реттеу арматурасын басқару бойынша жауапты, азот қондырғысының жұмысына жəне метан мен оттегінің концентрациясына өлшеу жүргізуге жауапты тұлғалардан тұратын бригада тағайындалады.

409. Азот беру бойынша жұмыстарды бастар алдында бригада басшысы компрессорлық станса басшысына жабдықтың азот беруге даярлығы туралы баяндайды жəне азот беруге жазбаша түрде рұқсат алады. Компрессорлық стансаның технологиялық құбырларына жəне жабдықтарына азот беру газ қоспасында метанның 1%-дан көп емес жəне оттегінің 2%-дан көп емес болуын қамтамасыз ету үшін жүргізіледі. Жұмыс барысында метан мен оттегінің мөлшерін бақылау технологиялық жабдықтардың ішкі қуыстарының жұмыстарды жүргізу бойынша тиісті нұсқаулықта көрсетілген жерлерінен сынамалар алу жолымен жүргізіледі. Өлшемдердің мерзімділігі – азот берілетін барлық процесс ішінде əр 15 минуттан сайын. Өлшеу нəтижелері құжатпен ресімделеді. Метан мен оттегінің тұрақты, рұқсат етілетін қосындысына қол жеткізгеннен кейін азотты беруді тоқтатады жəне дəнекерлеу-монтаждау жұмыстарын орындайды. Газөткізгішінің желілік бөлігінде от жұмыстарын орындау кезінде азотты қолдану. Азотты қолданумен əртүрлі от жұмыстарын орындау үшін, азот беру-ге арналған жабдықтың нақты түрін қолдануды ескеретін нұсқаулықтар əзірленеді. Көршілес учаске-лерде екі рет қысымды түсіру кезінде азотты қолдануға рұқсат етіледі. Азотты қолданумен қатар газөткізгішін табиғи газбен толтыру алдында газ-ауа қоспасын ығыстыруға рұқсат беріледі.

От жұмыстарын ұйымдастыру кезіндегі өнеркəсіптікқауіпсіздіктің негізгі талаптары

410. Қағидалардың осы тарауының негізінде газ тасымалдау ұйымында, филиалдарында жəне бөлімшелерінде өндіріс ерекшеліктерін, жергілікті жағдайларды есепке ала отырып, от жұмыстарын жүргізу бойынша жұмыс нұсқаулықтары əзірленуі тиіс. Жұмыс нұсқаулықтары мемлекеттік бақылау аймақтық органдарымен жəне газ тасымалдау ұйымының кəсіподақ ұйымдарымен келісіледі жəне газ тасымалдау ұйымының, филиалдардың жəне бөлімшелердің басшыларымен (бас инженерімен) бекітіледі. Жұмыс нұсқаулықтарында мыналар көрсетілуі тиіс:

1) газ тасымалдау ұйымдарында, филиалдарында немесе бөлімшелерінде вахталық əдіспен жұмыс жасау кезіндегі ұйымның ерекшеліктерін есепке ала отырып, от жұмыстарын жүргізу шарттарының ерекшелігі;

2) қосымша қауіпті жəне зиянды өндіріс факторлары;3) климаттық жəне табиғи шарттардың ерекшеліктері;4) жергілікті шарттарды жəне қосымша қауіпсіздік шараларын есепке ала отырып, от

жұмыстарын орындау технологиясы;5) аса күрделі жағдайларда (шалшықта, құламалы бөктерлердегі сөрелер жəне т.б.), сондай-ақ

газ құбырларының, компрессорлық стансалардың, газ тарату стансаларының, газ өлшеу стансаларының, жерасты газ қоймаларының күрделі технологиялық тораптарында жұмыс жүргізу ерекшеліктері;

6) жеке баспаларда жəне күкіртті сутектен тұратын газ құбырларында орналасқан агрегаттарда жұмыс жасау ерекшеліктері;

7) қатты газ қысымымен ою технологиясын қолдану арқылы жұмыс жүргізу ерекшеліктері.411. От жұмыстары жоспарлы жəне апаттық болып бөлінеді.412. Жоспарлы от жұмыстары типі бойынша қарапайым, күрделі жəне кешенді болып бөлінеді:1) қарапайым от жұмыстары – тікелей газ құбырларын, газ жабдықтарын, құбырларды жəне

жанар-жағар материалдарын тасымалдайтын технологиялық жабдықтарды (бұдан əрі – жанар-жағар материалдары) қозғамайтын жұмыстар – наряд-рұқсат бойынша орындалады (осы Қағидаларға 11-қосымша);

2) күрделі от жұмыстары – газ құбырларында, газ жабдықтарында, құбырларда жəне жанар-жағар материалдарының жабдықтарында жұмыс істеу – наряд-рұқсат жəне от жұмыстарын ұйымдастыру мен жүргізу жоспары бойынша орындалады (осы Қағидаларға 24-қосымша);

3) кешенді от жұмыстары – бұл бірнеше технологиялық байланысты объектілерде немесе бір объектідегі бірнеше орындарда бір уақытта жүргізілетін, не болмаса бірнеше филиалдардың, бөлімшелердің жəне/немесе басқа ұйымдардың келісілген əрекеттерін қажет ететін жұмыстар.

413. Апаттық от жұмыстары жұмыс басшысы қол қоятын наряд-рұқсат жəне «Апаттарды жою жоспары» бойынша орындалады.

414. Пайдаланушы ұйымда от жұмыстарын жүргізуге жауапты лауазымды тұлғалар көрсетілген типі мен түрлері бойынша от жұмыстарының тізімі əзірленуі тиіс. От жұмыстарын ұйымдастыру жəне өткізу жоспарларын құру, келісу жəне бекіту тəртібін газ тасымалдаушы ұйым, филиал анықтайды. От жұмыстарының тізімін əр үш жыл сайын, сондай-ақ объектілерді қайта құруға, технологияларды өзгертуге немесе жабдықтарды өзгертуге байланысты қайта қарастырып отыру қажет. Тізімге енбеген жұмыстарды атқару қажеттілігі туындаған кезде оларды жұмыс басталғанға дейін немесе олардың аяқталуынан кейінгі үш күн ішінде (егер жұмыстар апаттық жағдайды жою тəртібінде жүргізілсе) осы тізімге енгізу керек. Наряд-рұқсатты рəсімдеу, жұмыс басшысының жауапкершілігі, жұмыстарды да-ярлайтын жəне өткізетін тұлғалар, сондай-ақ жұмысты орындаушылар осы Қағидаларға 11-қосымшада мазмұндалған.

415. От жұмыстарына қатысатын тұлғалар алдын ала оқытылады жəне олардың осы Қағидалар, от жұмыстарын жүргізу бойынша жұмыс нұсқаулықтары жөніндегі білімдері тексерілуі тиіс, жұмыс орнындағы нұсқаулықты тіркеу журналына жəне наряд-рұқсатқа жазу арқылы мақсатты нұсқаулықтан өтуі, өзімен бірге еңбек қорғау бойынша куəлік алып жүруі тіис. От жұмыстарын тікелей орындаушы-лар 18 жасқа толған, арнайы дайындықтан өткен, орнатылған тəртіп бойынша өзіндік жұмысқа рұқсат алу білімі тексерілген, қажетті біліктілікке ие, біліктілік куəлігі бар, тиісті жеке қорғаныс құралдарын, тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын, ұжымдық қорғаныс құралдарын қолдану, сондай-ақ дəрігерге дейінгі көмек көрсету дағдыларына ие жəне медициналық қарсы көрсетілімдері жоқ адам-дар болып табылады.

416. Тəлімгерлердің, оқушылардың жəне практиканттардың от жұмыстарына қатысуына тыйым салынады.

417. От жұмыстарының жекелеген кезеңдерін орындауға бригадалар, өзге филиалдар мен басқа ұйымдардың жеке жұмысшылары, олардың қызмет көрсетуші персоналдармен бірге техникалық құралдар тартылуы мүмкін. Траптық ұйымдар осы Қағидалар жөніндегі білімдерін тексеру хаттама-сын ұсынады немесе олардың қызметкерлерінің осы Қағидалар жөніндегі білімдері тексеріледі. Мұндай жағдайда бригадалар құру туралы бірлескен (филиалдарда жəне тартылатын ұйымдарда) бұйрық шығарылады, онда:

1) от жұмыстарына қатысатын тұлғалардың аты-жөні жəне біліктілігі;2) уақытша пайдалануға берілетін техникалық құралдардың тізімі;3) от жұмыстары кешенінің басшысы болып тағайындалатын филиал өкілі;4) от жұмыстарын жүргізуге жəне техникалар мен механизмдердің жарамды жағдайына жауап-

тылар;5) бекеттер бойынша жауаптылар көрсетіледі.418. Тартылатын персонал бірлескен бұйрықта бейнеленгендей, от жұмыстарын жүргізу

кезеңінде филиалдың оперативтік басшылығына бағынышты болады. От жұмыстарын ұйымдастыру жəне жүргізу жоспарын объектілерінде немесе қызмет ету аймақтарында от жұмыстары атқарылатын тиісті филиал қызметтері, бөлімшелері құрады жəне оларды жүргізудің ұйымдастырушылық-технологиялық бірізділігі анықталуы тиіс. От жұмыстарын ұйымдастыру жəне өткізу жоспары мына-ларды қамтиды:

1) объект атауы, жұмыс жүргізу орны, атқарылатын жұмыстың мақсаты, мерзімі, жұмыстың атқарылу уақыты;

2) қолданылатын құбырлар, бөлшектер, тиеу арматуралары, электродтар жəне) т.б., сондай-ақ нормативтік құжаттарға сілтеме жасалған барлық арнайы жұмыс түрлерін өндірудің қысқаша техникалық жəне конструктивті талаптары;

3) жұмыстарды материалдық қамтамасыз ету нұсқаулықтары;4) жабдықтардың, механизмдердің, байланыс құралдарының, күзет бекеттерінің, демалу жəне

тамақтану орындарының орналасуы, сондай-ақ жұмысты жүргізуге жауапты лауазымды тұлғаның тегі көрсетілген жұмыстарға қатысушы персоналдың тізімдік құрамы;

5) құбырлар учаскелерінің, технологиялық жабдықтардың, электрхимиялық қорғаныс құралдарының жəне басқа жабдықтардың жүзеге асырылатын ауыстырулардың (жандыру, сөндіру) тəртібі мен жүйелілігі;

6) от жұмыстары жүзеге асырылатын газ құбыры (объект) учаскесінің технологиялық жəне ахуалдық сызбасы;

7) от жұмыстарын орындау жəне жөндеуден өткен газ құбыры учаскесін (объектісін) сынау кезіндегі операциялардың техникалық бірізділігі;

8) от жұмыстарын орындау кезіндегі қауіпсіздік талаптары енгізіледі.419. От жұмыстарын ұйымдастыру жəне өткізу жоспарын құру, келісу жəне бекіту тəртібін газ

тасымалдау ұйымы, филиал немесе бөлімше басшысы белгілейді. Бекітілген от жұмыстарын ұйымдастыру жəне өткізу жоспары диспетчерлік қызметте сақталатын арнайы журналға тіркеледі. Түрлі филиалдардың, бөлімшелердің бірнеше атқарушы ұжымдары орындайтын кешенді от жұмыстарын жүргізу кезінде пайдаланушы ұйым кешенді жүргізуге бұйрық шығарады. Объектілерінде кешен жүргізіліп жатқан филиал, бөлімше бекеттердің, мамандардың, техниканың ор-наласуы анықталатын бұйрық шығарады, əр оттық жұмысты өткізуге наряд-рұқсат жəне от жұмыстары кешенін жүргізу жоспары рəсімделеді. Мына жағдайларда кешенді от жұмыстарын жүргізуге бұйрық шығару қажет:

1) технологиялық байланысқан бірнеше объектілерде бір уақытта жұмыс жүргізілгенде;2) бірнеше филиалдардың, бөлімшелердің, бригадалардың келісілген əрекеттері қажет болғанда;3) бір газ объектісінде орналасқан бірнеше орындарда бір мезгілде жұмыс жүргізгенде; 4) аса күрделі жағдайларда жұмыс жүргізгенде. 420. Кешенді от жұмыстарын жүргізу туралы бұйрықпен жұмыс кешенінің басшысы, жеке отты

жүргізуге жауапты адам жəне жұмыстарға қатысушы филиалдар, ұйымдар тағайындалады. Көрсетілген от жұмыстары кешенін жүргізу туралы бұйрықты кешен көлеміне сүйене отырып, газ та-сымалдау ұйымы, филиал немесе бөлімше шығарады. Күрделілігіне байланысты газ тасымалдау ұйымының өндірістік бөлім бастықтары, филиалдардың, бөлімшелердің басшылары (басшы орынба-сарлары) жұмыс кешенінің басшысы болып тағайындала алады. Егер от жұмыстарын даярлау жəне тікелей өткізу орындаушылардың бір құрамымен атқарылатын болса, олардың дайындығы мен өткізілуіне бір жауапты адам тағайындалуы мүмкін. Қолданыстағы объектілердегі оларды тоқтатуға немесе газдың өршуіне байланысты от жұмыстарын жүргізу белгіленген тəртіппен газ тасымалдау ұйымының ПДС келісілген болуы керек. От жұмыстарын жүргізуге жауапты адам олардың жүргізілуін жеке өзі басқарады. Ол наряд-рұқсатқа, жұмыстардың жүргізілуін ұйымдастыру жоспары-на, осы Қағидалардың талаптарына сəйкес жұмыс жүргізудің қауіпсіздігіне, тəртібіне, сапасына жəне шапшаңдығына жауапты болады. Жоғары тұрған жəне қадағалаушы ұйымдардың от жұмыстарын орындауға байланысты өкімдері персоналға тек қана оларды жүргізуге жауапты адам арқылы ғана жеткізілуі тиіс. От жұмыстарын бастамас бұрын оларды жүргізуге жауапты адам:

1) жұмысқа қатысушыларға жұмысты орындау тəртібі, тəсілі, ерекшелігі мен орындалуы, сондай-ақ нақты қауіпсіздік шаралары туралы (мақсатты нұсқаулық) наряд-рұқсатқа жəне жұмыс орнындағы нұсқаулықты тіркеу журналына қол қоюын рəсімдеу арқылы нұсқаулық жүргізуге;

2) материалдардың, құралдардың, қорғаныс құралдарының, өртке қарсы жəне құтқару құралдарының болуын, жарамдылығын, жиынтықтылығын жəне дұрыс қолданылуын тексеруге;

3) бекеттерді, жұмыс бригадаларын, машиналарды, механизмдер мен байланыс құралдарын орындар бойынша орналастыруды қамтамасыз етуге;

4) барлық машиналар мен механизмдердің жұмысқа жарамдылығына көз жеткізуге;5) тиеу арматурасының жұмысқа жарамдылығына көз жеткізуге;6) бекеттермен жəне диспетчерлік қызметпен байланыстың болуын тексеруге; 7) жұмыс аймағындағы əуе кеңістігін бақылауды қамтамасыз етуге; 8) отты жұмыстарды жүргізу орнында болуға міндетті.421. От жұмыстарын жүргізу кезінде көлік жəне өртке қарсы құралдар, арнайы жабдықтар, меха-

низмдер, радиобайланыс құралдары жел жоқ жаққа орналастырылуы тиіс. Олар жедел орнын ауысты-ру мен бір мезетте жəне жеке маневрлеу мүмкіндігін есепке ала отырып орналастырылуы тиіс. От жұмыстарын атқаруға тікелей қатыспайтын жұмысшылар, көлік құралдары, жабдықтар, материалдар жəне оларда пайдаланылмайтын өзге де құндылықтар, сондай-ақ дем алу, жылыну, тамақтану орында-ры, медпункт, командалық бекет (қозғалмалы вагондар, шатырлар, жəне т.с.с.) қауіпсіз аймақта орна-ластырылуы керек (осы Қағидаларға 28-қосымша). Жұмысты бастамас бұрын ауысым бастығы (дис-петчер) мүдделі ұйымдарды, цехтарды, қызметтерді жəне лауазымды тұлғаларды от жұмыстарының орны, сипаты жəне басталу уақыты туралы ескертеді. От жұмыстарын атқару үшін қолданылатын материалдардың, жабдықтардың жəне бұйымдардың, олардың сапасы мен қолдану шарттарына сəйкестігін растайтын құжаттары (паспорты, сəйкестік сертификаты) болуы керек. Атқарылған жұмыстар туралы мəліметтер он бес күндік мерзім ішінде орындаушылық техникалық құжаттамаға жəне объект паспортына енгізілуі тиіс.

Даярлық жұмыстары422. Газ объектісін от жұмыстарына əзірлеуді наряд-рұқсатқа жəне жұмыстарды ұйымдастыру

жəне жүргізу жоспарына сəйкес филиалдың, бөлімшелердің пайдаланушы персоналы жүзеге асыра-ды. Диагностика жасау туралы есепті қоса отырып, сонымен бірге құбырлардың ішкі жағының ақау табуын, қауіпті аймақ шеңберіндегі газ кемуін анықтау мақсатындағы жергілікті жағдайларды қоса алғанда, технологиялық жабдықтардың жəне газ құбырының техникалық жағдайы мен сенімділігін сипаттайтын құжаттар жұмыс басталғанға дейін зерттелуі тиіс. Құбыр, дəнекерлеу жіктерінің бойын-да газдың кемуі анықталған кезде жарамсыз газ құбырларының (объектілер) қауіпті аймақ шектері жоспарланған от жұмыстары басталғанға дейін газ кемін жою үшін тоқтатылады. От жұмыстары жұмыс аймағы оларды қауіпсіз жəне қолайлы орындау үшін əзірленуі қажет:

1) от жұмыстары жүргізілетін жерге еркін кіріп шығатын орын жасалады;2) кедергі келтіретін, жарылыс қаупі бар, өрт қаупі бар құралдар мен зиянды заттар жойылады;3) жасанды жарықтандыруды қоса алғанда, тиісті жарықтандырумен қамтамасыз етіледі.423. От жұмыстарының жұмыс аймағы оларды орындау орнының ерекшелігін, ауа райын,

желдің бағыты мен жылдамдығын есепке ала отырып, тиісті сақтандыратын қауіпсіздік белгілерімен, плакаттармен белгіленуі (қоршалуы) керек жəне оған бөгде адамдардың, көлік құралдарының кіруіне жол бермеу бойынша шаралар қолданылуы тиіс. От жұмыстарын жүргізетін орын жарылу қаупі бар жəне зиянды заттардың келіп түсуі мүмкін көздерден нақты ажыратылады (оқшауланады), ал от жұмыстары жүргізілетін газ құбырларының учаскелері 100-500 паскальға (10-50 мм су бағанасы) тең қауіпсіз жұмыс жүргізуді қамтамасыз ететін қысымға дейін газ тасымалы жасалатын ортадан ажыратылған болуы керек. От жұмыстарын жүргізу орнын қиып тастауы мүмкін ілгекті арматуралар-дың қате немесе өздігінен орын ауыстыру мүмкіндігін болдырмайтын шаралар қолданылады:

1) от жұмыстарын ұйымдастыру жəне жүргізу жоспарында қарастырылған орындарға тиісті нұсқау берілген жəне байланыс құралдарымен қамтамасыз етілген қызметкерлер құрамының кезекшілігін қою;

2) бекіту арматурасын басқарудың желілік телемеханика жүйесін істен ажырату (от жұмыстары кезеңіндегі кез келген жағдайда);

3) пневмогидрожетекші шүмекте – импульсті газды өршіту, пневмогидрожетекшілерден құбырішектерді шешу (импульсті түтіктер) жəне оларды жинап тастау, ал штуцерді сөндіріп, оларды автоматты басқарудан қолмен басқаруға ауыстыру үшін қолданылатын шүмектердің мұрындықтарын (қадаларын) алып тастау;

4) бекіту арматурасынан қол жетегімен штурвалды ағыту немесе оларға механикалық тосқауыл қою;

5) тиісті қауіпсіздік белгілерін жəне «ашуға болмайды», «жабуға болмайды» деген жазуы бар плакаттарды (қажет жерлерге) ілу;

6) бекіту арматурасында су сіңіргіш жабдықтар болған кезде шүмек корпусы мен оның тиек жабдығының арасындағы газ бекітілуі керек.

424. Фланцтарды ажырату немесе орауыштардың қию орындарында 25 мм кем емес етіп қиылған электр қосқыштар орнатылған болуы керек, ал электрхимиялық қорғаныс құралдары от жұмыстарын бастар алдында осы от жұмыстары жүргізілетін уақытқа ажыратылады. От жұмыстары аяқталған кезде дəнекерленген орындар тегістеледі. От жұмыстары жүргізілетін орындарда от жұмыстарын ұйымдастыру жəне жүргізу жоспарында жəне наряд-рұқсатта алдын ала қарастырылған өрт сөндіру құралдары болуы тиіс.

Газ жабдықтарын даярлау425. От жұмыстары атқарылатын газ жабдықтары (қысыммен жұмыс істейтін түтікшелер, арма-

тура жəне бекіткіш құбырлар) қысым көзімен байланыстыратын барлық құбырлардан ажыратылады жəне газ бен ОТС-дан (тезтұтанғыш сұйықтық) босатылады. Арасында білте жібі бар қатар орнатылған бірізді ілгекті екі краны бар газ жабдығын ажыратуға жол беріледі. Газ конденсатының қалдығы жабдықтан босатылғаннан кейін өз ағысымен ағызылады, сорғымен сорылып, табиғи немесе инертті газбен үрлеп тазартатын ыдысқа сығылады.

426. Газ конденсатының қалдығын сығылған ауамен сығуға, сондай-ақ сұйықтықты топыраққа (еденге) жəне кəрізге төгуге тыйым салынады.

427. Ыдыстар мен құбырларды босатқаннан кейін жақсылап булау керек. Ыдыстар мен құбырлардың қуыстарында пирофорлы шөгінділер болған жағдайда үрлеп тазарту алдында сумен жуу керек. Ыдыстар тазартылып жуылу үшін ашық тұрған жоғарғы люкта суға толтырылады. Қолданылған су өнеркəсіптік кəрізге төгіледі, ал пирофорлар өрт қауіптілігі жоқ жерде мол сумен жойылады. Ыдыстар жуылған соң табиғи түрде ауамен тазартылады (ашық тұрған жоғарғы жəне төменгі люктарда) немесе бақылау арқылы үш есе ауа алмасуын қамтамасыз ететін, бірақ бір сағаттан кем емес уақыт ішінде кептіріледі. Пайдалану барысында немесе от жұмыстарына даярлау үдерісінде қыздырылған ыдыстар адамдарға жұмыс істеуге берілгенге дейін 30°С аспайтын температураға дейін салқындатылады. Ыдысты от жұмыстарына даярлағаннан кейін оның ішіндегі ауаға зиянды жəне жа-рылу қаупі бар заттардың құрамына талдау жүргізу керек.

Құбырлардың желілік бөлiгiн даярлау428. От жұмыстарына даярлану алдында от жұмыстары жүргізілетін газ құбырларының

учаскелеріне жəне қауіпті аймақ шегімен шектес (параллель салынған, қауіпті аймаққа жақын жəне оны қиып өтетін) құбырларға қажетті қауіпсіздік шараларын анықтау үшін зерттеу жүргізіледі.

429. От жұмыстарының қауіпті аймағында орналасқан газ құбырларында қысымның көтерілуіне жол берілмеуі тиіс. Газ кемуі байқалмаған немесе пайдалану барысында құбыр беріктігінің төмендеуі туралы куəландыратын өзге факторлар анықталмаған учаскеде механизмдердің көмегімен газ құбырын ашуға жəне ондағы қысымды төмендетпестен, қолмен оқшаулаудан ажыратуға жол беріледі.

430. Созылыңқы учаскелерді ашқан кезде газ құбырының асылып тұруын жəне онда қосымша кернеу туындауына жол бермейтін шараларды қолданған дұрыс.

431. Газ құбырының желілік аумағында от жұмыстарын бастар алдында төмендегі шаралар орындалады:

1) оны көршілес учаскелер мен жетектерден сызықтық крандармен ажырату; 2) 100-500 Па (10-50 мм ст) қысымға дейінгі газдан босату.432. Ажырататын арматура герметикалық жабынды қамтамасыз етеді. Крандарды тығыздағыш

майдың (паста) көмегiмен тығыз бекiту керек. Егер газ құбырындағы ажыратушы бекіту арматурасын жапқаннан кейін герметикасы жеткіліксіз болса, жөнделетін учаскемен бірге ақаулы (герметикалық емес) арматурадан кейінгі көршілес учаскені де ажыратып, қысымнан босату керек. Газ құбырының учаскесін білтемен газ ығыстыру арқылы босату қажет. Осындай жұмыстарды орындаушы (соның iшiнде шудан қорғайтын) тиiстi жеке қорғаныс құралдарымен жəне байланыс құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс. Газ ығыстырумен тікелей айналыспайтын қызметкер, сонымен қатар техникалық құралдар білтеден кемінде 200 м қашықтыққа жел жағынан орналасуы тиіс. Сызықтық крандар мен от жұмыстары жүргізілетін орын арасындағы жоғарғы белгі айырмасы бар газ құбыры учаскесіндегі от жұмыстарын жүргізу барысында жұмыс орнындағы артық қысым өсуін есепке алу қажет, егер ол білтелі краннан жоғары орналасса өседі, ал керісінше жағдайда төмендейді. Газоконденсатының болмауын тексеру iсін, қауіпсіздік шараларын сақтай отырып құбырдың жоғарғы бөлігінен тесілген саңылау арқылы енгізілген қуыс бұрғының көмегімен жүргізу қажет. Газ құбырында ОТС, газ конденсаты табылған жағдайда, оларды жылжымалы ыдысқа ағызып шығарып, осыған арнайы бөлінген орынға апару керек. Газ құбырындағы ОТС-ны жояр алдында өрт сөндiру құралдарын, жеке жəне ұжымдық қорғаныс құралдарын даярлап алу керек.

От жұмыстары433. От жұмыстарын даярлық жұмыстары толық орындалғаннан кейiн бастауға рұқсат етiледi.

От жұмыстарын орындаушылар оларды орындауға от жұмыстарының басталуы жəне жүргізілу тəртібі туралы бұйрық беретін от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлғаның нұсқауы бойынша кіріседі. От жұмыстарына қатысушылардың саны барынша аз болуы қажет. От жұмыстарына қатысушы-лардың барлығы тиісті арнайы киіммен жəне басқа да қажетті жеке қорғаныс құралдарымен қамтама-сыз етілген. Газтұтқыштардың, құтқару белдігінің, арқандардың, жылу шағылдыратын костюмдердің жəне өртке қарсы құралдардың жұмысқа əзірлігіне жəне дайын тұруына ерекше назар аударылады. Жұмыс аймағына от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлғаның рұқсатымен кіріп-шығу қажет. От жұмыстары жұмыс аймағының ауасындағы газдың құрамы ең төменгі тұтану шегінің концентрациясының 20%-дан көп емес болғанда орындалады. Газ концентрациясы ең төменгі тұтану шегінің концентрациясының 20%-дан астам жоғарылаған жағдайда от жұмыстарын дереу тоқтату, ал адамдарды қауіпті аймақтан шығару қажет. От жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлға жұмыс-тарды жүргізу барысында жұмыс аймағының газдануын тасымалданатын газталдағышпен мерзім сай-ын, бірақ минуттан жиі емес аралықта бақылап отырады. От жұмыстарын жүргізер алдында шұңғыда, құбыр ішінде, ыдыста, басқа тораптарда конденсаттың, жанғыш материалдардың болмауына көз жеткізу қажет жəне егер олардың бар екендігі анықталса, жою бойынша шараларды қолдану тиіс.

434. Жауын, қар жауғанда, күштi жел соққан кезде дəнекерлеу жұмыстары арнайы баспа астында жүргiзiлуi тиіс. Найзағай кезінде газды өршітуге жəне желілік крандардың жəне үрлеп тазарту білтелерінің жанында адамдардың тұруына рұқсат етiлмейдi. Осы Қағидалардың талаптары орындалмаған жағдайда жəне наряд рұқсатта, ұйымның жəне жұмыс жүргізу жоспарында көзделген жұмыс жүргізудің қауіпсіздік шаралары орындалмаған жағдайда, сонымен қатар жұмыс аймағында немесе қауіпті аймақта жарылу қаупі туындаған жағдайда от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлға оларды дереу тоқтатады.

435. Сонымен бiрге от жұмыстары мына жағдайларда дереу тоқтатылады:1) қауiптi аймақта орналасқан объектіде апат жағдайының туындауы;2) от жұмыстарын орындайтын ұйымдық, техникалық, технологиялық жағдайлар жəне табиғат

жағдайлары шұғыл (теріс) өзгерген кезде;436. Жарылу қаупі бар жағдай туындаған жағдайда, ДВС механизмдерін, арнайы жабдықтарды

жəне көлік құралдарын сөндіру қажет, сонымен қатар дəнекерлеу аппараттарының жəне жұмыс аймағында орналасқан басқа да тоқ қабылдағыштардың электр қоректендіруін сөндіру қажет. Жұмысшылар қауіпті аймақтан шығарылады жəне апат жағдайының туындау себебін анықтау жəне жою бойынша шаралар қолданылады. От жұмыстарын қауіпсіз жұмыс жағдайы толық орнына келтірілгеннен кейін от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлғаның нұсқауы бойынша қайта бастауға болады. От жұмыстарының бұзылуы, өзгеруі, тоқтатылуы жəне қайта басталуы жəне қабылданған шаралар туралы хабарламаны диспетчерлік қызметке, оперативтік диспетчерлік жəне орталық оперативтік диспетчерлік басқармаға хабарлау қажет. Бекіту арматурасымен бөлінбеген екі



27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 15немесе одан көп учаскеде от жұмыстары бірізді жүйемен жүргізіледі, яғни əрбір келесі жұмыс алдыңғысы толық аяқталғаннан кейін жүргізіледі. Құбыр учаскелерінде олардың ұзындығына қарамастан екі жəне одан көп от жұмыстарын бір уақытта жүргізуге қауіпсіздік шаралары сақталған кезде жəне ерекше жағдайларда рұқсат етіледі:

1) пiскекті жіберу арқылы учаскені конденсаттан алдын ала тазарту;2) учаске ұштарындағы орауыштарды кезекпен кесу арқылы газ құбыры учаскесінің жұмысын

тоқтату;3) жұмыстан шығарылған учаскені табиғи газдан нөлдік концентрацияға дейін құбыр ішін

қысымды желдеткішпен жарылыстан қауіпсіз жағдайда үрлеп тазарту арқылы босату, пирофорлық қосылыстар жоқ болған жағдайда газ ауа қоспасын жарылыстан қауіпсіз соратын жабдықты немесе табиғи желдетуді қолдана отырып шығару.

437. Тура ақауларды дəнекерлеу, катодтық өткізгіштерді дəнекерлеу бойынша от жұмыстарын газ құбырының бірнеше учаскелерінде бір уақытта жүргізуге рұқсат етілмейді. От жұмыстары кезінде бекіту арматурасын жабуды жəне ашуды ұйымның жəне жұмыстарды жүргізу жоспарына сай жəне от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлғаның өкімі бойынша жүргізу қажет. Арматураның орнын ауыстыру қажет болатын күтпеген жағдайларда арматура көзделген жұмыстарды ұйымдастыру жоспа-рына сай, газ тасымалдау ұйымының, филиалдың, бөлімшенің ПДС келісімі бойынша өзгертіледі. Осы операциялар алдында от жұмыстарын тоқтату, ал қатысушыларды қауіпті аймақтан шығару қажет. Дəнекерлеушілер жəне олардың көмекшілері тиісті қорғаныс құралдарын қолдана отырып, со-нымен қатар арнайы киім жəне арнайы аяқ киім киіп жұмыс істейді, сонымен бірге қорғаныс қалқанын немесе бетпердесін қолданады. Төбедегі дəнекерлеу жұмыстары кезінде дəнекерлеуші қосымша асбест жəне брезент жеңқап киеді.

438. Түсті металдар мен құрамында мырыш, мыс немесе қорғаныс бар қорытпаларды дəнекерлеу кезінде дəнекерлеуші тиісті газтұтқышты қолдануы тиіс. Дəнекерлеу жіктерін қоқыстан тазарту кезінде жұмыскерлер сақтандырғыш көзілдірігін киеді. Құбырдың қисық сызықты учаскесін тілетін газ тілуші тілуді аяқтайтын уақытта қисық сызықтың арғы жағында тұрады. Жарылу қаупі бар бөлмеде электр дəнекерлеу жұмыстарын атқарған кезде кері тоқ жеткізуші сым дəрежесінде жерге қосылған сымды, металл конструкциясын, жабдық корпусын жəне құбырларды қолдануға тыйым са-лынады. Ормандарда немесе төсеме тақталарда дəнекерлеу жұмыстарын жүргізгенде бұл құрылғылар құлап түскен балқыған металл өрт туғызбауы немесе адамдарды күйдірмеуі үшін темір немесе асбест қабатпен жабылады. Электр тұтқышқа ток жіберу үшін ақау түсуден қорғалған иілгіш оқшауланған сым қолданылады. Дəнекерлеу аппараты жəне көмекші құралдар от жұмысы орнынан 20 м қашық жерге орналастырылады. Жұмыс аяқталғаннан кейін немесе үзілісте электр дəнекерлеу аппараты сөндіріледі. Дəнекерлеу тізбегін қоректендіру көзі сөндіріліп тұрғанда жəне электр дəнекерлеу жабдығы істен ажыратылғанда түзетуге болады. Дəнекерлеу аппаратының жекелеген бөліктерінің (трансформаторлар, мойынтіректер, щеткалар, екінші тізбек контактілері жəне басқалар) температура-сы 75° С аспайды. Температура рұқсат етілетін шектен артқанда агрегат істен ажыратылады. Жұмыс істеп жатқанда дəнекерлеу аппаратының корпусында кернеу бұзылуы анықталған жағдайда дəнекерлеуді тоқтату жəне аппаратты істен ажырату қажет. Ацетиленді газгенератор жұмыс орнына немесе басқа да от көздеріне 10 м қашықтықта жел жағынан орналастырылады. Оттегі құйылған баллондарды (кемінде екеу) жел жағынан от жұмыстары орнынан 10 м қашықтықта кемінде 5 м аралықта орналастыру қажет. Қысымы 0,05 МПа (0,5 кг/см2) төмен баллоннан оттегі өндіруге тыйым салынады. Өздігінен тұтанып кету жəне жарылу мүмкіндігіне байланысты оттегінің (оттегісі бар герметикалық емес баллон) майлау майларымен жəне басқа да көмірсутекті тез тұтанатын сұйықтықтармен түйісуіне тыйым салынады. Сығылған, сұйытылған газдары бар баллондар тасымалдау жəне сақтау кезінде күн сəулесінен немесе өзге жылу көзінен қызып кетуден қорғалады. Сығылған жəне сұйытылған газдары бар баллондарды вен-тиль тежегіштеріндегі бітеуіш қақпақсыз жəне сақтандырғыш қалпақсыз тасымалдауға жəне сақтауға тыйым салынады. Баллондарды тасымалдау жəне сақтау кезінде құлап кетуден, оқыс серпу немесе соққы алудан қорғау керек. Екі баллонды арнайы арбамен дəнекерлеу бекетіне əкелуді қоспағанда, оттегісі жəне ацетилені бар немесе басқа да жанғыш газдары, жанар-жағар май материалдары жəне май-лары бар баллондарды бір үй-жайда (кузовта) тасымалдауға жəне сақтауға тыйым салынады. Металл ке-су үшін тез тұтанатын сұйықтықтарды (керосин, бензин жəне басқалары) пайдалану кезінде төмендегі талаптарды орындау қажет:

1) жанармай толтырылған бөшке оттегі баллонынан жəне жұмыс орнынан, сонымен бiрге кез келген от көзінен 5 м-ге қашық жел жағынан орнатылады;

2) бөшкеге ауқымының 3/4 көлемінде жанармай толтырылады, бөшкедегі қысым 0,3 МПа (3 кгс/см2 ) аспауы тиіс;

3) кескіштің ұшқыны өшпей тұрып жанармай толы бөшкеден ауа шығаруға болмайды;4) газ кесушінің киiмiне жанғыш сұйықтықтың тиюіне жол бермеу қажет.439. Ацетиленге арналған құбырішекті оттегі өткізгіші ретінде жəне керісінше оттегі өткізгішін

ацетилен беру үшін пайдалануға тыйым салынады. Жұмыс барысында құбырішектің бұратылып жəне бүктеліп қалмауын, сонымен қатар ток өткізгіштермен, қыздырылған заттармен түйіспеуін жəне май-лы заттармен ластанбауын қадағалау қажет. Құбырішектерге металл жəне шлак қалдықтарының ша-шырандысы түспеуі тиіс. Өткелдер мен жолдар арқылы салынған кезде құбырішектер механикалық əсерлерден қорғалуы тиіс. Құбырлардың (конструкциялардың) дəнекерлеу жіктерін жарықтандыру үшін қолданылатын иондық сəулелену көздерімен жұмыс істегенде Радиоактивтік заттармен жəне басқа да иондық сəулелену көздерімен жұмыс істеудің негізгі санитарлық қағидалары, Ұйымдар мен кəсіпорындарда радиоизотоптық ақау табу кезінде қауіпсіз жұмыс жүргізу бойынша нұсқаулық, Радиоизотоптық ақау табу бойынша санитарлық қағидалар орындалуы тиіс. Дəнекерлеу жіктерінің ақау табуы бойынша жұмыстармен айналысатын адамдар оқытылады жəне дəнекерлеу жұмыстарына жасалатын тиісті бақылау түрін жүргізу құқығына куəлігі болады. Магнитографиялық бақылау кезінде жаңғырту аспаптарын жəне қоректендіру көздерін пайдалану бойынша зауыт нұсқаулықтарына сай жерге қосу қажет. Дəнекерлеу жіктерінің гамма жəне рентгендік ақау табу кезінде қауіпсіз қашықтықтан жұмыс істеуге мүмкіндік беретін құралдар қолданылады. Иондық сəулелену көздерімен жұмыс істегенде дозиметрлік аспаптардың тұрақты бақылауы жүргізілуі тиіс. Гамма жəне рентгендік ақау табу аспаптарымен жұмыс істелетін орынға бөгде адамдардың кіруіне тыйым салынады. Қауіпті аймаққа тиісті қауіпсіздік белгілері, жазбалары жəне (немесе) қоршаулары қойылуы тиіс. Жұмыс аяқталған соң тасымалданатын қондырғыларды (аспаптар) қызметкер арнайы жабдықталған қоймаға тапсырады. Жұмыс күні ішінде орын алған барлық ақаулар туралы қызметкер əкімшілікке хабарлайды. Электр дефектоскоп жұмыс басталғанға дейін сенімді түрде жерге қосылады. Ақау табу барысында диэлектрлік қолғаптар мен галоштарсыз жұмыс істеуге; қуыс бұрғыға қол тигізуге немесе аспапты алдын ала қоректендіру көзінен ажыратпай жөндеуге; егер заттардың үстіңгі беттері ылғалды болса, оқшаулау сапасын тексеруге тыйым салынады.

Газ объектілерінің ішіндегі жəне өнеркəсіп алаңындағы от жұмыстары (компрессорлық станциялар, газ тарату стансалары, газ өлшеу станциялары, жерасты газ қоймасы)

440. Газ объектілерінің жабдықтарында от жұмыстары оны жұмыстан шығарғаннан кейін жүргізіледі. Газ объектілерінде оны тоқтатусыз от жұмыстарын өткізу қажет жағдайда, мыналар:

1) газдың, газ конденсатының жабдықтардан, құбыр арматурасынан, құбырлардан шығып кетуін жəне жабдықтардағы білте жəне сақтандырғыш қақпақтар арқылы технологиялық газ, конденсат аты-луы мүмкіндіктерін қоса алғанда, от жұмыстарын орындау үдерісінде жарылу қаупі бар аймақтың жағдайына тұрақты бақылау орнату;

2) жабдықтарды, құбыр арматураларын үрлеп тазартуға, жүргізілетін от жұмыстарының қауіптілігін арттыратын басқа да жұмыстарға тыйым салу;

3) жарылысқа қауiптi аймақтағы ауаның газдылығына жүйелi бақылау ұйымдастыру қажет болады.441. Газ жабдығы немесе арматура орналастырылған үй-жай ішіндегі от жұмыстары осы үй-

жайға кіретін, арматура көмегімен өндірілетін, мекемеден тыс жерге орналастырылған барлық газ коммуникациялары толық сөндірілгеннен кейін, бөлме ішіндегі барлық жабдықтарда жəне құбырларда қысым атмосфералық деңгейге дейін түсірілгеннен кейін жəне мына талаптарды орындай отырып, жүргізіледі:

1) бөлмедегі ауаны əр 15 минут сайын от жұмыстары басталғанға дейін жəне олар жүргізілетін барлық уақыт ішінде барынша желдетілуін қамтамасыз ету;

2) бөлмедегі ауаны тасымалды газталдағышпен əр 30 минут сайын бөлменің газталдағыштары (сигнализаторы) болуына қарамастан бақылау.

Үй-жайлар iшіндегі газ құбырларындағы технологиялық саңылауларды тесуге рұқсат етiлмейдi.442. Газ тарату стансасының кеміту мекемесіндегі от жұмыстарын орындау кезінде

тұтынушыларға газ беру газ тарату стансасынан тыс жерде орналасқан айналма (байпастық) желі арқылы, айналма (байпастық) желіде оператордың тұрақты кезекшілік етуі барысында жүзеге асыры-лады. Егер от жұмыстары газ жабдығы немесе газ құбыры жоқ үй-жай ішінде, яғни жарылысқа қауіпсіз, бірақ жарылыс қаупі бар объекті аумағында орналасқан жерде жүргізілсе, от жұмыстары басталғанға дейін бөлмедегі ауаның жанғыш газ құрамы тексеріледі жəне оны желдету бойынша ша-ралар қолданылады. Компрессорлық стансалардың, газ тарату стансаларының, газ өлшеу стансаларының, жерасты газ қоймаларының аумақтарындағы арматуралардың ашық орналастырылған жекелеген технологиялық қондырғылары мен тораптарында от жұмыстарын жүргізуге олардың қолданылуы ұзартылуына қарай, бірақ төмендегі талаптарды сақтай отырып рұқсат етіледі:

1) жөнделетін қондырғыдағы, технологиялық желі немесе тораптағы барлық аппараттар мен құбырларды өшіру жəне газ бен конденсаттан босату;

2) жарылыс қаупі бар аймақта орналасқан көршілес қондырғы арматураларының, желілер жəне тораптардың аппараттарынан газ жəне конденсаттың кемуін болдырмау;

3) жарылыс қаупі бар аймақта от жұмыстарын жүргізудің барлық кезеңінде жанғыш газдың бо-луына кем дегенде 30 минут сайын тұрақты түрде бақылау жүргізу;

4) оттық жұмыстар жүргізілетін барлық уақыт ішінде, пайдаланудағы аппараттарды, қондырғылар мен тораптарды қандай да бір үрлеп тазартуға тыйым салу;

5) от жұмыстары жүргізілетін аймақты қоршау үшін жұмыс қысымындағы жəне от жұмыстары жүргізілетін жерге 20 м жақын жерде орналасқан басқа да қондырғылар мен тораптардың технологиялық аппараттары жəне арматуралары жағына биіктігі 2 м қалқан орнату.

443. От жұмыстары жүргізілетін барлық уақытқа жарылыс қаупі бар аймақтағы ауа ортасының жай-күйіне мониторинг жүргізетін жəне от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлғамен жəне пай-даланушы қызметкермен байланыс жасайтын кезекші бақылаушы дəрежесінде кемінде бір қызметкер тағайындалады. Жарылыс қаупі бар аймақтың жай-күйін бақылаушы кезекшіні тағайындаудағы мақсат апат болуы мүмкін жағдай немесе қосымша қауіптілік туындаған кезде, жабдықтар, аппарату-ралар, желдеткіш, дабыл беру жүйелері, үжымдық қорғаныс құралдары, қысым, температура түсіру (жоғарылату) құралдары істен шыққан жағдайда, газ, конденсат (ЛВЖ) ағыны болған жағдайда жəне басқа жағдайларда жұмыстардың шұғыл тоқтатылуы туралы дабыл беру болып табылады. Газ айдау-ыш галереямен бөлгіш қабырғасы бар компрессорлық цехтың қолданыстағы машина залындағы от жұмыстарына мына талаптар орындалған жағдайда рұқсат етіледі:

1) жөнделетін агрегатты жеткізуші жəне тасымалдаушы коммуникациялардан, соның ішінде отын жəне іске қосу газынан ажырату;

2) агрегатты немесе арматураның жекелеген тораптарын іске қосу үшін электр немесе пневможетекті оларды кездейсоқ іске қосуды болдыртпайтын шараларды қолданып ажырату;

3) компрессор жетектері біліктерінің бөлгіш қабырға арқылы өтетін жерлерін герметикалық тығыздау;

4) от жұмыстарын орындаушыларды біліктілігі жəне жұмыс тəжірибесі бойынша мұқият іріктеу;5) жөнделетін жəне көршілес агрегаттарда газ кемуі, май жəне ЛВЖ болмауы;6) өрт сөндіру құралдарының қолдануға даярлығы.444. Газ компрессорлануын тоқтатуға болмайтын ерекше жағдайларда компрессорлық цехтың

жарылыс қаупі бар үй-жайларында жұмыс істеп тұрған агрегаттармен (газ айдауыш галереясы, айдау-ыш бөлігі) от жұмыстары жүргізуге мынадай жағдайларда рұқсат етіледі:

1) пайдаланушы ұйымның рұқсаты;2) филиалдың, бөлiмшенiң басшысы жұмыстарға бастық (бас инженер) болып тағайындалуы;3) компрессорлық цехты технологиялық бекіткіш режімдік крандармен газды айдауыш контуры-

нан ғана емес, 6-қосымшада көрсетілгендей №№ 1, 2, 3, 3 бис крандарға да өршітуге болатындай етіп коллекторлық емес түрде бекіткен кезде жөнделетін газ айдауышты бөлу;

4) цехта резерв болған жағдайда газ айдайтын агрегаттың жүктемесін көршілес жөнделетін агре-гаттар тоқтатылатындай жəне газ технологиялық коммуникациялардан өршітілетіндей етіп қарастыру;

5) от жұмыстарын бастар алдында газдануды бақылайтын штаттық жүйелердің, ағынды жəне со-ратын желдеткіштің жұмысқа жарамдылығын тексеру;

6) газ айдауыштың сорғыш жəне шығарғыш келте құбырлардың патрондар арқылы өтетін жерлеріндегі саңылауларын қымтау;

7) көршілес агрегаттарға дəнекерлеу ұшқындары мен от ұшқындарының тиіп кетуін болдырмау үшін қорғаныс экрандарын немесе қалқан орнату;

8) газ айдауыштың технологиялық бекіткішінде от жұмыстарын жүргізуге жауапты тұлғамен байланыс орнатылған бекет болуы;

9) от жұмыстары жүргізіліп жатқанда айдауыш галереясында агрегаттарды іске қосуға, тоқтатуға, газ айдау агрегаттарында қорғаныстарды қабылдауға тыйым салынады. Газ айдау агрега-тын апаттық тоқтату болған жағдайда от жұмыстарын дереу тоқтату қажет;

10) ағынды жəне соратын желдеткіш жүйесі от жұмыстары жүргізіліп жатқанда ұдайы іске қосылып тұрады;

11) от жұмыстары аяқталған соң дəнекерлеу жабдықтары істен ажыратылады жəне айдауыш га-лереясынан шығарылады.

445. Өндiрiс алаңдарында от жұмыстарын жүргізу кезінде төмендегі қосымша талаптар орында-луы тиіс:

1) дəнекерлеу жұмыстарын жүргізуге байланысты жабдықты, газ құбырын, арматураны жəне т.б. жөндеу, қажет болғанда оларды істен ажырату орнатылатын орны филиалдың, бөлімшенің бастығы немесе бас инженері бекіткен жобада немесе бас жоспарда белгіленетін от жұмыстарына арналған ар-найы алаңда жүргізіледі;

2) дəнекерлеу жұмыстарын жүргізуге арналған алаң жалпы аумақтан қоршалады, «Дəнекерлеу алаңы» деген жазбасы бар трафареттермен жəне қауіпсіздік белгілерімен белгіленеді, белгіленген тəртіппен бекітілген жəне жергілікті жағдайларды ескере отырып құрылған өрт қауіпсіздігі шаралары жəне еңбек қорғау бойынша нұсқаулықтарға жəне өрт қауіпсіздігі қағидаларына сай өрт қауіпсіздігі құралдарымен қамтамасыз етіледі;

3) от жұмыстарына арналған алаңда стационарлық дəнекерлеу бекеті ұйымдастырылады (баспа астында, ғимаратта немесе өрт қауіпсіздігі санатына сəйкес мекемеде).

446. Дəнекерлеу алаңдарында (бекеттерде) наряд-рұқсат ресімдемей от жұмыстарын жүргізуге рұқсат беріледі. Наряд рұқсат ресімдемей дəнекерлеу жұмыстарын өз бетімен жүргізуге рұқсат берілген жұмысшылар тізімі филиал, бөлімше басшысының бұйрығымен белгіленеді. Осы Қағидалардың талаптары, наряд рұқсатта қарастырылған қауіпсіздік талаптары орындалмаған жағдайда, сонымен қатар қауіпті жағдай туындаған жағдайда от жұмыстары дереу тоқтатылады. От жұмыстарына дайындық барысында от жұмыстарының жүргізілуіне жауапты тұлға даярлық жұмыстарына жауапты тұлғамен бірлесіп жұмыс аймағын белгілейді, əрі бұл аймаққа сақтандырғыш белгілерін жəне жазбалар қояды. Дəнекерлеу, кесу, қыздыру орындары жəне т.б. бормен, бояумен, бир-калармен, лентамен немесе басқа да көрнекі айрықша белгілермен белгіленеді. Жұмыс аймағында орналасқан алаңдар, металл құрылыстар, ғимараттардың конструктивтік элементтері, өртке жəне жарылысқа қауіпті материалдардан тазартылады. Шұңғымалар, науалардың есіктері жəне жанғыш газдары мен булары бар кəрізбен байланысты басқа да құрылғылар жабылады. От жұмыстары жүргізілетін жерде ұшқын ұшуын болдырмау шаралары атқарылады. Мекемелер мен сыртқы қондырғылардың жарылысқа қауіпті аймақтарындағы от жұмыстары сыртқы коммуникациядан толық ажыратылғаннан кейін жəне барлық технологиялық жабдықтар мен газ құбырларындағы қысым түсірілгеннен кейін ғана жүргізіледі. Бекіту арматурасының қымталуына байланысты от жұмыстарын жүргізу мүмкін болмаған жағдайларда мыналар:

1) жөнделетін учаскені жағынан бекіту арматурасымен қосарлы кесу арқылы істен ажырату, арма-тура арасындағы газ қысымын түсіру жəне бекіту арматурасына «Ашуға болмайды!» деген жазба ілу;

2) жөнделетін учаскені азотпен немесе инертті газбен табиғи газды толық шығарғанға дейін үрлеп тазарту қажет.

Осыған ұқсас операциялар құбырдың жөнделетін учаскесінде уақытша істен ажырататын герметикалық құрылғылар (шарлар) орнату үшін технологиялық терезе ою мүмкін болмаған жағдайда орындалады.

447. От жұмыстары аяқталғаннан кейін құбырдың істен ажыратылған бөлігіндегі газ ауа қоспасын газ берілетін жердегі табиғи газдың 1 кгс/см2 көп емес қысымымен немесе азоттың 1,5 кгс/см2 көп емес қысымымен ығыстыру қажет. Құбырдан шығатын газдағы оттегінің құрамы 2%-дан көп емес болғанда, газ ауа қоспасын ығыстыру аяқталған болып есептеледі. Бекітілмеген газ ұңғымасының қорғау аймағында құбырлық газ көріністері, грифондар, фонтандық арматурадан жəне газ ұңғымасы сағасының бекітпесінен газ жəне газ конденсатының кемуі болмаған жағдайда от жұмыстарын жүргізуге рұқсат етіледі. Газ ұңғымасының жəне оның шлейфінде, газ ұңғымасының қорғау аймағында негізгі ысырмалар жабылған, ұңғыма монифольдындағы жұмыс ысырмалары жабылған жағдайда от жұмыстарын орындауға рұқсат етіледі.

Ыдыстар мен құдықтардағы от жұмыстары448. От жұмыстары алдында ыдыс (аппарат, сауыт) осы Қағидалардың 2, 9-бөлімдеріне сəйкес

дайындалуы тиіс. Ыдыс немесе құдық ішінде жұмыс істеу үшін құрамында үш адамнан тұратын бри-гада: ыдыста жұмыс істейтін жəне сыртында екі дублер тағайындалуы тиіс. Ыдыста жұмыс жасау ал-дында ауадағы зиянды заттардың сəйкестігіне талдау жүргізілуі тиіс. Өлшеулер кірістен (люк) бастап, үш жерден газталдау құралымен алынады. Жұмысшыны ыдысқа түсіру жəне одан қауіпсіз

қағидаларына сəйкес келетін тасымалдау баспалдағымен көтеруге рұқсат етіледі. Бұл ретте сақтандыру жəне ыдыстан (сауыт) мəжбүрлі түрде көтеру үшін арнайы сақтандыру белдемшесінің жəне фалдың (арқан) қолдануы қарастырылуы керек. От жұмыстарын өткізу үшін жұмысшыны ыдысқа немесе құдыққа түсіру алдында оның жай-күйін сұрау, жасақтануын, сөйлесу кодын тексеру керек. Ыдыста жұмыс циклінің ұзақтығы 15 мин аспауы тиіс. Жұмыс процесінде 2-3 мин сайын ыдыстағы жұмысшының (код арқылы) жұмысшының хал-жағдайы туралы сұрастырып тұру керек. Жауап берілмеген кезде жəне қайталап сұраудан кейін оны дереу шығару керек. Ыдыстағы жұмысшы сырқаттануды сезінсе (дабыл берсе, дабылға жауап бермесе, шлем-маскасын шешсе жəне т.б.), дуб-лерлар оны шығарып дəрігерге дейінгі көмек көрсетуі керек. Құдықта, соның ішінде кəріз туннелі жəне сол іспеттес құрылымдарында от жұмыстарын өткізуде, осы объектілермен технологиялық байланыстағы қызмет бастықтарымен келісілуі тиіс. Ыдыс ішінде дем алу органдарының жеке қорғаныс құралдарынсыз жұмыс істеуге жəне жұмыс орнын желдетуге тыйым салынады. От жұмыстары аяқталғаннан кейін, люкті жабу алдында бастықтың өзі түтікте (құдықта) жұмысшының болмауын, механизмдердің, құралдардың, жеке қорғаныс құралдарының, құрылғылар жəне материалдардың алынғанына көз жеткізуі тиіс.

Газ құбырларының желілік бөлігіндегі от жұмыстары449. Газ құбырларының желілік бөлігіндегі от жұмыстары негізгі төрт кезеңнен тұрады:1) технологиялық саңылауларды, уақытша герметикалық қондырғы орнатылған люктар (ВГУ)

кесу: резеңке шар немесе от жұмыстары жүргізілетін учаскені уақытша оқшаулауға арналған от жұмыстарын жүргізу кезінде қолданылатын басқа құрылғы;

2) артық газ қысымы астындағы немесе жөнделетін учаскені газдан босатқаннан кейін газ құбырын ажырату жəне оны инертті газбен толтыру;

3) дəнекерлеу-монтаждау жұмыстары;4) технологиялық саңылауларды дəнекерлеу.450. Технологиялық саңылаулар тесілетін жерлерде жəне болжамды саңылау контурынан 100 мм

кем емес қашықтықта қабырға қалыңдығын анықтау мақсатында ультрадыбыстық бақылау жүргізіледі. От жұмыстарын бастар алдында технологиялық саңылауларды ою жəне герметикалау сызбасы таңдалады. Технологиялық саңылаулар сопақ (эллипс) формада болуы тиіс жəне жоғарғы негізгі құбырынан ± 200 артық емес ығысумен құбырдың жоғарғы ширегінде орналасуы тиіс. Саңылаулардың көлемі 250x350 мм артық болмауы жəне 100x150 мм кем болмауы, осыған сай саңылаудың ені құбыр диаметрінің жартысынан артық болмауы тиіс. Саңылаудың ені мен ұзындығы арасындағы айырмашылығы 50 мм кем болмауы тиіс. Саңылаулар бойлық жіктен 250 мм жəне балдақты жіктен 500 мм қашықтықта орналасуы тиіс. Технологиялық саңылауларды ою механикалық тəсілмен (фрезамен) немесе қолмен газ-оттегімен немесе өршітуден кейін газдың қысымын тұрақтандырған жағдайда, 100-500 Па (10-50 мм су.ағыс.) шеңберінде газ құбырындағы газдың қысымымен арнаулы жабдықтарды қолдану арқылы жүргізіледі.

451. Технологиялық саңылауларды ою кезінде жəне алғашқы ойықтарды орындау кезінде газ тұтанған жағдайда киізбен немесе асбест төсеммен сөндіру қажет, ал кесу тілігіне кескіштің қозғалысына қарай ылғал немесе бентонит саз жағу қажет.

452. Кесу аяқталғаннан кейін жалындайтын газдың жалыны толығымен өшірілуі тиіс 100 Па (10 мм су бағанасы) кем газ құбыры ішіндегі газдың артық қысымын төмендету кезінде немесе 500 Па (50 мм су бағанасы) жоғары газдың артық қысымын көбейту кезінде жəне от жұмыстарын жүргізуге кедергі жасайтын газ қатты жалынмен жанған кезде, жұмыстарды дереу тоқтату керек, адамдарды шұңқырдан (ордан) қауіпсіз қашықтыққа шығарып, өрт сөндірудің тиісті құралдарының көмегімен жалындап жатқан газды өшіру (қажет қызметкерлер санын тартумен) қажет.

453. Артық қысымды төмендетуге немесе көбейтуге əкеліп соққан себептерді жойғаннан жəне оны газ құбырында қажет шеңберінде 100-500 Па (10-50 мм су бағанасы) қалпына келтіргеннен кейін, от жұмыстарын жалғастыруға рұқсат беріледі. Газ құбырында технологиялық саңылауларды ою ал-дында газ құбырында, істен ажырататын қондырғыларға (кран тораптарында) жəне от жұмыстары жүргізілетін орындарда орнатылған сұйықтық манометрлері мен жəне жүкті тығыздау өлшеуіштерімен қысым өлшенеді. Жұмыс жүргізілетін орында манометрді газ құбырына диаметрі 6-8 мм саңылауға орнатылған, от жұмыстары орнында газ құбырының жоғарғы бөлігіне механикалық бұрғымен қолмен бұрғылап орнатылған арнайы конустық ниппелі бар ыдыспен жалғаған жөн. Газ құбыры бұзылған жағдайда, технологиялық саңылау ою алдында істен ажыратылған газ құбырының учаскесі жарылыс қаупі бар қоспаны ығыстыру үшін бұзылу орнына екі жақтан берілетін табиғи газ-бен немесе азотпен үрлеп тазартылады. Газ құбырының соңғы оюлары жəне оны қалпына келтіру бойынша дəнекерлеу-монтаждау жұмыстары УГҚ орнатылғаннан кейін құбыр мен шұңғыдағы тұтану шегі ең төменгі концентрациялық шектен 20%-дан көп емес мөлшерде газдалған жағдайда орындала-ды. Газ құбырын ажыратуға байланысты от жұмыстарын жүргізген кезде алғашқы оюлар УГҚ жұмыс орындарын оқшаулаудан кейін жүргізіледі. УГҚ орнатуға дейін олардың жарамдылық (сақтау) мерзімі тексеріледі. УГҚ технологиялық саңылаулары мен жұмыс орындары арасында от жұмыстарын орын-дау жерінен (кесу жерінен) екі жаққа 8-10 м кем емес қашықтықта орнатылады. Кесетін жерден 8 м қашықтықта УГҚ орнату мүмкін болмаған жағдайда, ұшқындардың тиюінен жəне дəнекерлеу ұшқынынан қосымша құралдармен қорғалған (асбоматасымен, асбоцемент қалқандарынан жасалған оттан қорғау қабырғаларымен жəне т.б.) жағдайда жуық қашықтықта орнатуға рұқсат етіледі. Газ құбырына орнатылған УГҚ ауамен немесе өндіруші белгілеген жəне УГҚ да немесе оның төлқұжатында белгіленген қысымға дейінгі инертті газбен толтырылады. УГҚ құбырдың жоғарғы жағына тығыз тіреп орнатылады. УГҚ ішіндегі жағдайға жəне қысымға жүйелі бақылау жасалуы тиіс жəне бұл жөнінде қысым мəндері журналына жазба жазылуы тиіс. Қысымның мағынасын журналда жазумен жиі бақылауды жүзеге асыру қажет. Қысымды тіркеу мерзімділігі мен тəртібін от жұмыстарын жүргізуге жауапты тұлға белгілейді. УГҚ жағдайына бақылау жүктелген қызметкер басқа жұмыстарға тартылмайды. Кейбір УГҚ-да қысым төмендеген жағдайда от жұмыстарын тез ара-да тоқтату, УГҚ-ны толтыру, оның ішіндегі қысымның кейінгі өзгерісін тексеру қажет. Егер қысым ба-яу түсетін болса, онда белгілі бір уақыт аралығында берілген қысымға дейін толтыру қажет. Қысым жылдам төмендеген жағдайда ақаулы УГҚ-на ауыстыру қажет. УГҚ ішіндегі қысымды бақылау мано-метрмен жүзеге асырылады. Құбырда конденсаттың болуы технологиялық саңылау арқылы шыбық бұрғыны өткізу арқылы анықталады. Конденсат болған жағдайда оны құбыр қуысынан жою қажет. Ол үшін қажетті жеке қорғаныс құралдарымен жабдықталған қызметкер (оқшаулайтын немесе құбырішек газтұтқыш, сақтандыру белбеуі жəне вал) арнайы тесілген люк арқылы құбырдың қуысына кіреді жəне қысыммен жұмыс істейтін Түтіктерді орнату жəне қауіпсіз пайдалану қағидаларында көзделген барлық сақтандыру шараларын сақтай отырып, жұмыстарды орындайды. Диаметрі 300 мм дейін газ құбырларында от жұмыстарын жүргізген жағдайда жұмыс орнын уақытша саз тығындарымен өшіруге рұқсат етіледі. Газ құбырын ажырату бойынша технологиялық операцияларды орындау тəртібі, технологиялық тесіктердің жəне орнатылатын УГҚ саны ұйымның жоспарымен жəне от жұмыстарын өткізумен анықталады. От жұмыстары басталғанға дейін жұмыс орнында газ құбыры қабырғасының қалыңдығы ультрадыбыстық қалыңдық өлшеуішпен тексеріледі. Технологиялық тесіктерді герметизациялау тесікті балдақты төсеніштермен дəнекерлеу арқылы жүзеге асырылады. Тесікті құбырға қысу арнайы струбцинаның көмегімен, ал төсеу доңғалағы мен құбырдың ішкі беті арасында саңылауды дымқылдау силикат желісімен тығыздау арқылы жүргізіледі. Жеке жағдайларда, технологиялық тігістің тігісін дəнекерлеуге (жамауды дəнекерлеу жəне т.б.) радиографиялық бақылауды орындау мүмкіндігі болмаған жағдайда, яғни учаскені суландыру, газ құбырымен тасты жердің бар болуы жəне т.б. қайталама ультрадыбыс бақылауы орындалады, бұл ретте əр бақылау бақылаудың бір жабдығында əртүрлі мамандардың немесе əртүрлі жабдықтарда бір маманның рұқсаты қажет.

Қорытынды жұмыстар454. Дəнекерлеу қосылыстарын бақылаудың оң нəтижелерін алғаннан кейін (орауышты, үштікті,

кранды, қиғаш жəне т.б.) орындау барысындағы қауіпсіздік шаралары тиісті нұсқаулықтармен белгіленетін қорытынды жұмыстар кешені жүргізіледі. Технологиялық саңылауларды ою, сонымен қатар газ ауа қоспасын шығару қарастырылған жерлерден басқа құбыр астына топырақ үю жəне оны жабу бойынша оқшаулау, жер қазу жұмыстары жүргізіледі. Осыған сəйкес төмендегілерді қосымша есепке алу қажет. Газ ауа қоспасын ығыстыру жəне газ құбырын газбен толтыру алдында барлық пер-сонал мен техника қауіпті аймақтан тыс жерлерге шығарылады. Газ құбырынан, ыдыстан ауа (аппа-раттан, сыйымдылықтан) 0,1 МПа (1 кгс/см2) көп емес қысымдағы табиғи газбен немесе 0,15 МПа (1,5 кгс/см2) көп емес қысымдағы азотпен ығыстырылады. Ығыстырылған газ ауа қоспасында оттегінің бар болуы 2%-дан (көлемі бойынша) артық болмаған жағдайда аяқталған болып есептеледі. Газ ауа қоспасын ығыстыру аяқталғаннан кейін үрлеу білтесі жабылады. Технологиялық тесіктерді дəнекерлеу газ ауа қоспасын шығарғаннан кейін жүргізіледі. Технологиялық тесіктерді дəнекерлеуге акт жасалады (осы Қағидаларға 29-қосымша). Дəнекерлеу жалғауларын бақылаудың оң нəтижелерін алғаннан кейін, оларға оқшаулау жəне құм салу жұмыстары жүргізіледі. Қауіпті аймақтан технологиялық тесіктерді дəнекерлеуге, оқшаулауға, құм салуға қатысқан қызметкерлер мен техника шығарылады, бұдан кейін газ құбыры (немесе ыдыс) газбен толтырылады. Толтыру сатылы жүзеге асырылуы тиіс. 20 кгс/см2 қысымына дейін – үздіксіз. Толтыру жылдамдығы сағатына 3 кг/см2 ұсталады. Осыдан кейін газбен толтыру уақытша тоқтатылады. Бір сағаттан кейін жұмыстарды өткізу жері тексеріледі. Толтыру өтпелі қысымға жеткізілгенге дейін жалғастырылады. Жабдықтардың, құбырлардың, дəнекерлеу, ажырау қосылыстарының жəне тығыздағыштардың саңылаусыздығы көзбен шолып жəне/немесе құралдардың (кеміп кетулерді іздегіштердің) көмегімен бақыланады. Қымталуын қорытынды тексеру кемінде 2 сағаттан кейін жүргізіледі. Жабдықтарды, құбырларды сы-нау процесінде қысым көтерілген кезде газдың (сұйықтықтың) кеміп кетуі байқалған жағдайда, қысым 100-500 Па (10-50 мм су бағанасы) дейін төмендетілген жəне кеміп кетуді жою қауіпсіздігі бойынша қажетті шаралар қолданған болуы тиіс. Қысым астында жұмыс істейтін жабдық дəнекерлеу қолданылған жөндеуден кейін белгіленген тəртіппен кезектен тыс технологиялық куəландырудан өткізіледі. От жұмыстары аяқталған соң, олардың орындалуына жауапты тұлға от жұмыстары жүргізілетін орында от тұтану көздерінің болмауын тексереді жəне от жұмыстары аяқталған уақытты наряд-рұқсатқа жазады.

4. Жедел-диспетчерлік басқару

455. Магистральдық газ құбырын жедел-диспетчерлік басқару Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 7 мамырдағы № 580 қаулысымен бекітілген Тауар газымен қамтамасыз етудің бірыңғай жүйесі объектілерінің жұмыс тəртібін орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқару қағидаларына сəйкес жүзеге асырылады.

Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларына 1-қосымша

«Қысымы жоғары газ құбыры» белгісі

Трассада газ құбырын белгілеу үшін орнатылады КӨГІЛДІР ТҮС


Жергілікті жерде газ құбыры трассасын бекіту белгісі

Газ құбырын жергілікті жерге байластыру, күзетілетін аймақты белгілеу, газ құбырының жоғарғы құрамына дейінгі қазып салынған тереңдігі мен осінің орналасқан жерін көрсету үшін орна-тылады. Пайдаланылатын кəсіпорынның жəне/немесе бөлімшенің орналасқан жері мен телефондарын хабарлайды.

Белгі құбырдың бүйір жақтарынан қауіпсіз жылжуда (кемінде 0,2 м) орнатылады.Қызғылт сары түс

2-плакат Көгілдір Белгіні ресімдеу үлгісі


«Өтуге болмайды» белгісі

Арқалық типті жерүсті газ құбыры қоршауларында орнатылады


«Кіруге болмайды», «Шылым шегуге болмайды» белгілері

Кран түйіні қоршауларында, КС қосылу түйіндерінде, тазарту құрылыстарын қабылдау-іске қосу, конденсатты жинауыштарда, конденсатты жинау жəне пайдаға асыру түйіндерінде, қамбаларда, конденсаттың апатты жинауында, үңгіртаудың кіреберісінде орнатылады.


«Газ. Отпен жақындамаңыз» белгісі

Газдың кему жерлерінде жəне атмосфераның ластанған аумақтарында орнатылады

Магистаральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларына 6-қосымша

Компрессорлық станцияларда технологиялық арматураның нөмірленуіНөмірі Арматура атауы Орнату орны

КС технологиялық газдың құбырлары 1

2

3, 3 бис

Кіріс

Төндіруші

қоршаушы

ГҚА кіріс газ құбыры

ГҚА шығыс газ құбыры

ГҚА кіріс жəне шығыс газ құбырлары арасында құбыр 4

5

6, 6р

Толтырушы

Шығушы (білте)

Қайта циркуляциялық

1 кранның қоршаушы газ құбыры

ГҚА шығыс газ құбыры (білте)

Топ немесе агрегаттың қоршаушы желісі Қосу газының құбырлары

11

9

13

Бөлекті


Реттеуші

ГҚА қосу газының кіріс газ құбыры

ГҚА қосу газының шығыс газ құбыры (білтесі)

Қосушы құрылғы алдында тікелей кіріс газ құбыры

Құбырлы өткізгіш отынды газ 12

10

14

Бөлекті


Кезекші

ГҚА кіріс отынды газ құбыры

Шығушы отынды газ құбыры (білте)

ГТС жану камерасының кіріс кезекші шілтері Магистральдық газ құбырына КС қосылу түйінінің құбырлары

7, 7а

8, 8а17,17а

18,18а

19

20

21

Кіріс

ШығысШығыс (білте) кірісте

Шығушы (білте) шығыста

Кіріс кезекші

Кесуші

Шығыс кезекші

КС кіріс газ құбыры

КС шығыс газ құбырыКС кіруде шығушы газ құбыры

КС шығу кезінде шығушы газ құбыры

Қосылу түйініне дейін МГҚ желілік бөлігі

КС қоршаушы газ құбыры

Қосылу түйінінен кейін МГҚ желілік бөлігі

Магистральдық газ құбырыларын пайдалану қағидаларына 7-қосымша

Желілік бөлікте технологиялық арматура нөміріНөмірі Кран атауы Нөмірлеу тəртібі мен орнату орны 1234

1234.1

1234.2

1234.3

1234.4

1234.5

1234.6

1234.7

Желілік(кезекші)

қоршаушы

қоршаушы

білтелі

қоршаушы

білтелі

білтелі

кетіруші

Сандар газ құбырында оның орналасу шақырымына сəйкес келеді

Желілік кранның үш кранды орауда газ барысы бойынша бірінші

Үш кранды орауда газ барысы бойынша екінші

Үш кранды орамада жалпы білте

Желілік кран

Желілік кранда газ құбыры

Желілік краннан кейінгі газ құбыры

Газ құбырынан кету

Көп нүктелі газ құбыры 1234-2

1234.12.0

1234.21.0

1234.21.9

Желілік (кезекші)

жалғастырушыда



Екінші желілік кран

12 индексі 1 жəне 2 желілер арасында жалғастырушыны көрсетіп отыр. 0 индексі желілік кранға дейін жалғастырушы жағдайын көрсетіп отыр.

Жалғастырушыда екі кран болған жағдайда, 21 индексі екінші желі жағынан жалғастырушыда кранды білдіреді

9 индексі желілік крандардан кейінгі жалғастырушының орналасуын білдіреді

1234-2.1

1234-2.2

1234-2.3

1234-2.4

1234-2.5

Қоршаушы

қоршаушы

білтелі

қоршаушы

білтелі

Екінші желіні желілік кранның үш кранды орамада газдың барысы бойынша бірінші

Екінші жіпті желілік кранның үш кранды орамада газ барысы бойынша екіншіЕкінші жіпті желілік кранның үш кранды орамада жалпы білте

Екінші желінің желілік краны

Екінші желінің желілік кранға дейінгі газ құбыры

1234-2.6

1234-12.1

1234-21.1

білтелі

қоршаушы

қорғаушы

Екінші желінің желілік краннан кейінгі газ құбыры

Бірінші желі жағынан кран жалғастырушысында орнатылған

Екінші желі жағынан кран жалғастырушысында орнатылған желі


«КЕЛІСІЛДІ» «БЕКІТЕМІН»_________________ Бас техникалық жетекші_________________ _________________ ________________________________________ (мекеме атауы) _______________________ (қолы, аты-жөні) 20__ж. «____»___________

Жұмыс аймағындағы зиянды жəне жарылыс қаупі бар заттар

ТІЗІМІ___________________________________________

(нысан, мекеме)р/с № Зат атауы Жұмыс

аймағының атауыЖұмыс аймағындағы ауада ЗЖҚЗ болуы

РШМмг/м3

Қауіптілік сыныты ТҚМ%

1 2 3 4 5 6

\Ескертпе: 1. РШМ – рұқсат етілген шекті мөлшер;2. ТҚМ – тұтанудың ең көп қауіпті мөлшері;3. Тізім мекеменің газдан құтқару, апаттық жəне өрт қызметімен келісіледі.

Мекеменің өндірістік қызметінің жетекшісі _____________________________

Мекеменің техника қауіпсіздігі қызметінің жетекшісі _____________________________

Нысан (цех) жетекшісі _____________________________



Газға қауіпті орындар бойынша

ТІЗІМ___________________________________________________

(нысан, мекеме)р/с № Газға қауіпті жердің атауы

(ГЖА)Газдылығы ықтимал технологиялық процесс

ЗЖҚЗ атауы жəне рұқсат етілген шекті мөлшер

ЗЖҚЗ болуын бақылау əдісі (құрал түрі)

1 2 3 4 5

Ескертпе:1. Тізімге газға қауіпті орынның орналасу сызбасы қоса беріледі;2. Тізім мекеменің газдан қорғау жəне өрт қызметімен келісіледі;3. ЭЖҚЗ – зиянды жəне жарылыс қаупі бар заттар.


Мекеменің техникалық қауіпсіздік қызметінің жетекшісі _____________________________

Нысан (цех) жетекшісі _____________________________



Газға қауіпті жұмыстар

ТІЗІМІ___________________________________________________________

(құрылымдық бөлімше атауы)

р/с №

Жұмыс орны мен сипаты (жабдықтың сызба бойынша позициясы)

Болуы мүмкін қауіпті жəне зиянды өндірістік факторлар

Аталған жұмысты орындаушы

Негізгі шараларГазға қауіпті жұмысқа дайындық бойынша

Газға қауіпті жұмысты қауіпсіз жүргізу бойынша

1 2 3 4 5 6

Ескертпе:1. Тізімге:Кіру рұқсатын ресімдеумен өткізілетін жұмыстар;Кіру рұқсатын ресімдеусіз, журналға тіркеумен өткізілетін жұмыстар;Апатты жою немесе оқшаулау қажеттілігі туындайтын жұмыстар қосылады.2. Тізім мекеменің газдан құтқару жəне өртке қарсы қызметтерімен келісіледі.


Мекеменің техникалық қауіпсіздік қызметінің жетекшісі _____________________________

Объект (цех) жетекшісі _____________________________


___________________________________________________________(кəсіпорын, ұйым)

БЕКІТЕМІН______________________

(лауазымы, Т.А.Ə.)______________________

(қолы)20__ж. «____»_________

Газға қауіпті, отпен жасалатын жұмыстарғаЖҮКТЕЛІМ-РҰҚСАТТАМА

(қажеттісінің астын сызу)

1. Жұмыс орны ___________________________________________ (бөлімше, нысан, қондырғы)___________________________________________________________2. Жұмыс атауы ________________________________________________________________________________________________3. Жұмыс жетекшісі ______________________________________ (лауазымы, Т.А.Ə.)4. Дайындық жұмысына жауапты _____________________________________________________________________________ (лауазымы, Т.А.Ə.)5. Газға қауіпті, отпен жасалатын жұмысқа жауапты ________________________________________________________________________ (лауазымы, Т.А.Ə.)6. Жұмысқа қажетті: 1) Жабдық, механизмдер, құрылғылар ___________________________________________________________________________________ (атауы, түгендемелік нөмірі, саны) 2) Аспаптар __________________________________________________________________________________________________________ 3) БӨКжА ____________________________________________________________________________________________________________ 4) Материалдар _______________________________________________________________________________________________________ 5) ЖҚҚ ______________________________________________________________________________________________________________ 6) ҰҚҚ ______________________________________________________________________________________________________________ 7) Байланыс құралдары ________________________________________________________________________________________________ 8) Өртке қарсы құралдар _______________________________________________________________________________________________ 9) Дəрігерге дейінгі көмек құралдары ____________________________________________________________________________________7. Нысанды жұмысқа дайындау бойынша шаралар _____________________________________________________________________________________________________________________________________8. Жұмысты қауіпсіз жүргізу бойынша шаралар ________________________________________________________________________________________________________________________________________9. Жұмыс режімі __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________10. Қосымшалар ____________________________________________ (сызбалар, нобайлар жəне т.б.)______________________________________________________________________________________________________________________11. Сабақтас цехтармен, нысандармен келісу ____________________________________________________________________ (цех, нысан № немесе атауы, лауазымы, Т.А.Ə.,___________________________________________________________қолы, күні)12. 6,7,8,9,10,11-тармақтарда жазылған шаралар жұмыстың қауіпсіздігін жəне жеделдігін

қамтамасыз етеді. Оларды орындағаннан кейін 200___ж. «_______» _____________ _______ сағаттан ___________сағатқа дейін жұмыстарға рұқсат беремін.

Цех, бөлімше бастығы ______________________________ (Т.А.Ə., қолы, күні)13. Келісілді: 1) ВГСС-пен _____________________________________________ (Т.А.Ə., қолы, күні) 2) Еңбекті қорғау қызметімен _______________________________ (Т.А.Ə., қолы, күні) 3) Өрт сөндіру бөлімімен ___________________________________ (Т.А.Ə., қолы, дата)14. Дайындық жұмыстары орындалды, жұмыс орны дайын тұр ___________________________________________________________________________________________________________________ (күні, дайындыққа жауапты тұлғаның қолы)15. 20____ ж. «___»________ ______________ бекітілген нұсқамалар Тізіміне сəйкес (лауазымы)№___________________ нұсқаманың мазмұны бойынша нұсқаулықтан өтті.

Жұмыс күні мен уақыты

Тегі, аты, əкесінің аты

Лауазымы, мамандығы

Жұмыс шарттарымен танысты, нұсқауды алды

Нұсқаулықты өткізген тұлғаның қолы (өткізгендердің Т.А.Ə.)

1 2 3 4 5

16. Нысан жұмыс істеуге қабылданды, жұмыс орны, ЖҚҚ мен ҰҚҚ, жабдық, механизмдер, құрылғылар, аспаптар, БӨКжА, материалдар, байланыс құралдары тексерілді жəне жұмыс жағдайларына сəйкес келеді

___________________________________________________________(күні, газға қауіпті, отпен жасалатын жұмыстарға жауапты тұлғаның қолы)___________________________________________________________17. Жұмысты бастар алдында жəне оны орындау кезінде жұмыс (қауіпті) аймағының ауасын

бақылауБақылау күні мен уақыты

Бақылау орны Анықталатын компоненттер

ТТКШ МШК ықтималжинақталуы

Бақылау нəтижелері

Саралауды өткізген тұлғаның Т.А.Ə.

Қолы

1 2 3 4 5 6 7

18. Отпен жасалатын, газға қауіпті жұмыс 200___ж. «_____»______________ _______сағат___________минутта басталды.

Жұмыс жетекшісі ________________________________________ (қолы, күні)19. Жұмыс орындалды, жұмыс орны дайындалды, жүктелім-рұқсаттама 200___ж. «_____»

________________ ______ сағат __________ мин.-та жабылды.

Жұмысқа жауапты _____________________________________ (қолы, күні)20. Жұмыс қабылданды, кəсіпорыннан жауапты __________________________________________________________________________ (лауазымы, тегі, аты, əкесінің аты, күні, қолы)

Жүктелім-рұқсаттаманы ресімдеу тəртібі.Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жетекшілері мен

орындаушыларының міндеттері мен жауапкершілігі

1. Жүктелім-рұқсаттама – бұл ұйымның жұмыстарды қауіпсіз жасауға берген жазбаша өкімі, он-да барлық қажетті қауіпсіздік шаралары жəне жұмыстарды қауіпсіз орындауға жауапты тұлғалар көрсетіледі.

2. Жүктелім-рұқсаттамаларды бекіту, есептеу жəне сақтау тəртібі, газ тасымалдау ұйымының, филиалдың немесе бөлімшенің бұйрығымен айқындалады.

3. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты өткізуге жауапты тұлға екі данада жүктелім-рұқсаттаманы жасап, онда дайындық жұмыстарының көлемі мен мазмұнын, оларды орындау реттілігін, отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік шараларын, ауа ортасын бақылау тəртібі мен қорғану құралдарын анықтайды. Жұмыстарды орындаушылар брига-дасы ның құрамы жəне нұсқаманы өту туралы белгі жүктелім-рұқсаттаманың 15-тармағына енгізіледі.

4. Жүктелім-рұқсаттаманы бекіткен тұлғалар отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды орындаудың қажеттілігі мен мүмкіндігіне жауапты.

5. Жүктелім-рұқсаттамаға қол қойған тұлғалар жүктелім-рұқсаттамада көрсетілген отпен жаса-латын (газға қауіпті) жұмыстарды дайындау мен өткізу бойынша əзірленген шаралардың толықтығы мен дұрыстығына, сондай-ақ отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстардың жетекшілері мен орындау шылары ретінде жүктелім-рұқсаттамаға енгізілген тұлғалардың жеткілікті біліктілігіне жау-апты.



Қысымды жоғары газ құбыры км

Қызмет көрсету шегі________________ МГГСӨБ

27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz166. Жүктелім-рұқсаттамаға келіскен тұлғалар тиісті нұсқамалар мен ережелерде көзделген өз

міндеттеріне сəйкес жауап береді.7. Жүктелім-рұқсаттаманы бекіткеннен кейін жүктелім-рұқсаттаманың екі данасы тіркеу үшін

диспетчерге (ауысым инженеріне) беріледі.Диспетчер (ауысым инженері) дайындық жұмыстарына жауапты жетекшіге бір данасын береді.Нысанды дайындау бойынша жұмыстарды жасағаннан кейін екі данасына отпен жасалатын

(газға қауіпті) жұмыстарды дайындау мен орындауға жауапты тұлғалар қол қояды, осымен олар дайындық жұмыстарын орындау толықтығын жəне отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін шараларды растайды.

Жүктелім-рұқсаттаманың бір данасы диспетчерде (ауысым инженерінде) қалады, ал екіншісі от-пен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды жүргізуге жауапты тұлғаға беріледі жəне ол жұмыстар толық аяқталғанға дейін сақталады.

Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар аяқталғаннан жəне оның толықтығы мен сапасы тексерілгеннен кейін жүктелім-рұқсаттаманың екі данасы жабылады жəне цех, қызмет істерінде кемінде үш ай сақталады.

Барлық даналардағы жазулар түзетусіз, анық болуы тиіс. Жүктелім-рұқсаттаманы қарындашпен толтыруға жəне көшіргі қағаз арқылы қол қоюға тыйым салынады.

8. Егер осы нысан жетекшісіне жүктелім-рұқсаттаманы кəсіпорын бұйрығымен немесе өкімімен бекіту құқығы берілмесе, жүктелім-рұқсаттаманы факспен ресімдеуге болады. Бұл орайда жүктелім-рұқсаттама үш данада толтырылады. Бір данасын жүктелім-рұқсаттаманы берген тұлға толтырады, ал қалған екеуін – оны факспен қабылдаған тұлға толтырады. Жүктелім-рұқсаттаманы факспен жіберген кезде жүктелім-рұқсаттаманы беретін тұлға оның мəтінін факсограмма түрінде береді, бұл орайда қолдардың орнына тектер, факсограмма нөмірі көрсетіледі де, мəтінді қабылдайтын тұлғаның растай-тын қолы қойылады.

Факспен жіберілген жүктелім-рұқсаттама бойынша жұмыстарға рұқсат беру кəсіпорынның тиісті нұсқамаларында көзделген жалпы тəртіппен жүзеге асырылады.

9. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды жүргізуге жүктелім-рұқсаттама жұмыстардың тапсырылған көлемін орындауға қажетті мерзімге əрбір жұмыс орнына жəне жұмыс түріне, осындай жұмыстарды жасайтын əрбір бригадаға беріледі жəне ол бір күндізгі жұмыс ауысымы ішінде жарам-ды. Егер бұл жұмыстар белгіленген мерзімде аяқталмаса, онда жүктелім-рұқсаттаманы бекіткен тұлға немесе оның орнындағы тұлға жұмыстың аяқталуына қажетті, бірақ бір жұмадан аспайтын мерзімге оны ұзарта алады.

Жүктелім-рұқсаттама бойынша жұмыста 24 сағаттан артық үзіліс болған кезде бұл жүктелім-рұқсаттама жабылады, ал жұмыстарды əрі қарай жалғастыру қажеттілігі болған жағдайда қайтадан ресімделеді.

10. Өндірісті толық тоқтатып, цехтарды күрделі жөндеу мен қалпына келтіру кезінде жүктелім-рұқсаттама күрделі жөндеулер мен қалпына келтіру бойынша жұмыстар кестесінде көзделген, бірақ бір жұмыс аптасынан аспайтын мерзімге ресімделеді.

11. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жетекшілері орындарына, олардың күрделілігіне қарай, кəсіпорынның (филиалдың) жетекшілері мен ИТҚ, бөлімшелер мен өндірістік қызметтер жетекшілері мен ИТҚ тағайындалады.

Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жүргізілетін кəсіпорын (филиал) немесе бөлімше жетекшісі не оның орнындағы тұлға, отпен жасалатын жұмыстарды дайындау мен жүргізуге жауапты тұлғаларды тағайындайды. Дайындық жұмыстарына жауапты тұлғаның жəне отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды дайындау тəртібін жəне жасау ережелерін білетін жəне осы жұмыстарды жасау кезінде басқа жұмыстарды орындаудан бос бір ИТҚ осы жұмыстарды жасауға жауапты тұлғаның міндеттерді қоса алып жүруіне, бұл орайда егер отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты орындаушылардың бір құрамы дайындаса жəне тікелей орындаса рұқсат етіледі.

12. Жабдық пен құбырлардың қымтамасын ашуға байланысты сыйымдылықтарда жұмыстарды жүргізудің барлық жағдайларында, жүктелім-рұқсаттамаға цех бастығы немесе оның орынбасары қол қойған тиеу арматурасының орналасу, өнімді жою, аппаратты жуу, үрлеп тазарту, булау жəне қақпақшаны орнату сызбалары қоса берілуі тиіс, бұл орайда осы Қағидаларда көзделген барлық қауіпсіздік шаралары ескерілуі тиіс.

13. Газ тасымалдау ұйымының, филиалдың немесе бөлімшенің жетекшісі (бас инженер) жалпы алғанда кəсіпорын бойынша отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды қауіпсіз орындауды қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды ұйымдастыруға жауапты. Жетекші (бас инженер) жалпы алғанда кəсіпорын (филиал) бойынша осы талаптардың орындалуын қамтамасыз ету бойынша жұмысты ұйымдастырады.

14. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыс жетекшісі отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізудің жалпы қауіпсіздігіне, еңбек заңнамасы мен еңбек тəртібін сақтауға, оны қажетті жабдықпен, тетіктермен, құралдармен, құрылғылармен, БӨКжА, материалдармен, көлік құралдарымен, екі жақты телефон немесе радио байланысымен, жеке қорғаныс құралдарымен (ЖҚҚ) жəне ұжымдық қорғаныс құралдарымен (ҰҚҚ), өртке қарсы жəне құтқару құралдарымен, қауіпсіздік белгілері мен плакаттармен, сондай-ақ дəрігерге дейінгі көмек көрсету құралдарымен қамтамасыз етуді ұйымдастыруға жауап береді.

Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты орындаудың сипаты мен күрделілігіне байланысты, кəсіпорын немесе оның бөлімшесінің жетекшілері мен ИТҚ арасынан, белгіленген тəртіппен аттестатталған, отпен жұмыстарды ұйымдастыру мен жасауда тəжірибесі бар тұлға осы жұмыстың жетекшісі болып тағайындалады.

15. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жасауға жауапты тұлға оның жасалуын тікелей басқарады жəне жүктелім-рұқсаттамада, отпен жасалатын жұмысты ұйымдастыру жоспарында, сондай-ақ тиісті нұсқаулықтарда жазылған талаптарға сəйкес жекелеген жұмыс кезеңдерін өткізудің қауіпсіздігіне, сапасына жəне жеделдігіне жауап береді.

Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты орындаудың сипаты мен күрделілігіне байланысты, кəсіпорын немесе оның бөлімшесінің жетекшілері мен ИТҚ арасынан, белгіленген тəртіппен аттестатталған, отпен жұмыстарды жасау ережелерін білетін тұлға осы жұмыс үшін жауапты болып тағайындалады.

16. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізуге жауапты тұлға:1) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды дайындау мен қауіпсіз өткізу бойынша шаралар-

ды əзірлеуді ұйымдастыруға жəне олардың орындалуын бақылауды қамтамасыз етуге;2) дайындау үшін жауапты тұлғамен бірлесіп нысанның жұмыстарды жүргізуге дайындығын

тексеруге;3) жұмысқа қатысушыларға оны орындау тəртібі, тəсілі, ерекшелігі туралы қол қойғызып,

сондай-ақ жүктелім-рұқсаттамада ресімдеп, нақты қауіпсіздік шаралары (мақсатты нұсқау) туралы нұсқау беруге;

4) жұмыстарды орындаушылардың қауіпсіздік техникасы бойынша куəліктерінің болуын тексе-руге;

5) қажетті материалдардың, құрылғылардың, қорғаныс құралдарының, өртке қарсы жəне құтқару құралдарының жəне т.с. болуын тексеруге;

6) посттардың, жұмыс бригадаларының, машиналардың, тетіктер мен өндірістік-технологиялық байланыстың орын-орны бойынша орналасуын қамтамасыз етуге;

7) барлық машиналар мен тетіктердің жұмысқа жарамдылығын тексеруге;8) тиеу арматурасының күйін тексеруге;9) посттармен байланыстың болуын тексеруге;10) жүктелім-рұқсаттамада өлшемдерді тіркеп, жұмысты бастар алдында жəне барысында отпен

жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды өткізу аймағында ауа ортасын бақылауды қамтамасыз етуге;11) жұмыс орнын, қорғаныс құралдардың күйін, орындаушылардың жұмыстарды жүргізуге

дайындығын алдын ала тексеріп, орындаушыларға жұмысқа нұсқамаларды беруге;12) жүктелім-рұқсаттамада, отпен жасалатын жұмысты ұйымдастыру жоспарында көзделген ша-

раларды орындаушылардың орындауын бақылауға;13) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жерінде болуға, орындаушылардың жұмысын

жəне олардың қауіпсіздік шараларын сақтауын бақылауға;14) үзілістен кейін отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды қайтадан бастаған кезде,

жабдықтың күйін жəне отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар орындарын тексеруге жəне жұмыс аймағында ауа ортасының қанағаттанарлық саралауын алғаннан кейін ғана жұмыстарды жүргізуге рұқсат беруге;

15) отпен жасалатын жұмыстар аяқталғаннан кейін жұмыс орнын оттың пайда болу мүмкіндігі көздерінің жоқтығына тексеруге;

16) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жасалатын жерге оны орындауда тартылмаған тұлғаларды кіргізбеуге шараларды қолдануға;

17) қауіп туындаған немесе отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты орындаушылардың халі нашарлаған жағдайда, жұмыс жүргізуді дереу тоқтатуға, отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстың жетекшісіне ол туралы хабарлауға жəне жұмыстарды жасау қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қажетті шараларды қолдануға, жұмыстар аяқталғаннан кейін (қызмет, цех) ауысым инженерімен, ин-женермен бірлесіп жұмысты орындау толықтығы мен сапасын тексеруге жəне жүктелім-рұқсаттаманы жабуға міндетті.

17. Дайындық жұмыстарын жүргізуге жауапты тұлға отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды жасау учаскесін ажырату жəне бекіту (қажет болса) дұрыстығы мен сенімділігі үшін жəне жүктелім-рұқсаттамамен жəне отпен жасалатын жұмысты ұйымдастыру жоспарында көзделген дайындық жұмыстарын жасау кезінде қауіпсіздік іс-шаралары мен шараларды орындау толықтығы үшін жауап береді.

Белгіленген тəртіппен аттестатталған, жабдықты жəне отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жасалатын нысанды пайдаланатын қызметкер жүргізетін отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жасауға нысанды дайындау тəртібін білетін ИТҚ арасынан тұлға осы жұмысты жасау үшін нысанды дайындау үшін жауапты болып тағайындалады.

18. Дайындық жұмыстарын өткізуге жауапты тұлға:1) жүктелім-рұқсаттамада көзделген дайындық шараларының реттілігі мен толықтығын

қамтамасыз етуге;2) дайындық шараларын өткізгеннен кейін жəне отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды

бастар алдында жұмыстар орнында ауа ортасын саралауды қамтамасыз етуге;3) дайындық жұмыстарын орындағаннан кейін отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды

өткізуге, жауапты тұлғаға тапсыруға;4) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізуге жауапты тұлғаға жəне орындаушыларға

жұмысты орындаған кезде пайда болатын өзіндік ерекшеліктер туралы хабарлауға міндетті.19. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды орындаушылар:1) біліктілік куəлігі мен қауіпсіздік техникасы бойынша куəлігін өзімен бірге алып жүруге

(куəліктерді жұмысты жүргізуге жауапты тұлғада сақтауға рұқсат етіледі);2) жұмыстарды қауіпсіз жасау бойынша нұсқаулықтан өтуге жəне жүктелім-рұқсаттама мен

нұсқама журналына қол қоюға;3) жұмыстар орындалатын жерде олардың шарттарымен, сипаты мен көлемімен танысуға;4) жүктелім-рұқсаттамада көрсетілген жұмысты ғана орындауға;5) жұмыстарды орындауға отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізуге жауапты

тұлғаның тапсырмасы бойынша ғана кірісуге;6) жүктелім-рұқсаттама мен отпен жасалатын жұмысты ұйымдастыру жоспарында көзделген

қорғаныс құралдарын пайдалануға жəне қауіпсіздік шараларын сақтауға;7) зиянды заттармен улану белгілерін, өндірістік-технологиялық байланыс жəне дабылдама

құралдарының орналасқан жерлерін, жарақаттанғандарды қауіпті аумақтан шығару тəртібін білуге;8) жарақаттанғандарға дəрігерге дейінгі алғашқы көмек көрсете білуге;9) жұмыстағы əріптестерінің жағдайын бақылауға, қажет болған жағдайда, оларға қажетті көмек

көрсетуге. Əріптестерінің нашар сезінгенін, əлсіздену белгілерін байқаған кезде, жұмыстарды тоқтатып, ол туралы жұмыстарды өткізуге жауапты тұлғаға хабарлауға;

10) қауіпті жағдай пайда болған кезде, сондай-ақ жұмыстарды өткізуге жауапты тұлғаның тала-бы бойынша жұмыстарды тоқтатуға;

11) өрт сөндіру құралдарын пайдалана білуге жəне өрт пайда болған жағдайда, өрт сөндіру бөлімін шақыруға дереу шара қолдануға жəне өртті сөндіруге кірісуге;

12) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар аяқталғаннан кейін аспапты, құрылғыларды, мате-риалдарды жəне т.с.с. жинауға, жұмыстар жасалатын жерді қарап шығуға жəне өртке немесе апатқа əкеп соғуы мүмкін анықталған ақауларды жоюға міндетті.

20. Компрессорлық цех шектерінде (СКС) жабдықта отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды жасаған кезде ауысым инженері (ГЖС ауысым диспетчері):

1) жұмыстар жасалатын уақытқа белгіленген параметрлерге сəйкес технологиялық процесті жүргізуді қамтамасыз етуге;

2) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізуге жауапты тұлғамен бірлесіп, орындаушыларға осы өндіріс учаскесіндегі негізгі қауіптіліктер мен зияндылықтар туралы нұсқау жасауға, отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмысты жүргізуге жауапты тұлғаға оларды жүргізу кезінде қандай жабдықтың қысымда, жоғары температурада, қуатта жəне т.б. орналасқанын көрсетуге;

3) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды жүргізуге жауапты тұлғаға жəне орындаушыларға отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар тоқтатылатын өндіріс жұмысындағы бо-луы мүмкін ауытқулар туралы хабарлауға;

4) пайдалану қызметкерлерін өткізілетін отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар туралы ескертуге жəне жедел журналға тиісті жазба жазуға;

5) əрбір кезеңнің орындалуын жедел журналға тіркеп, отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстардың орындалу барысына бақылау жасауға;

6) отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар жасалатын жерді, олар аяқталғаннан кейін бір сағаттың ішінде болуы мүмкін тұтануға (газдың ағып шығуына) бақылау жасауға міндетті.

21. Отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстарды орындау кезінде жұмыстар жетекшісі дайындық жұмыстарына жауапты тұлға міндеттерін жəне (немесе) жұмыстарды өткізуге жауапты тұлға міндеттерін қоса атқара алмайды. Егер тұлға отпен жасалатын (газға қауіпті) жұмыстар өткізілетін нысанның қауіпсіз пайдалануына жауапты болса, онда дайындық жұмыстарына жауапты тұлға міндеттері мен жұмыстарын өткізуге жауапты тұлға міндеттерін қоса атқаруға жол беріледі.

22. Жұмыстар толық аяқталғаннан кейін жұмыс орны тəртіпке келтіріледі жəне орындаушылар бригадасы шығарылғаннан кейін оларды жұмыстар жетекшісі қабылдайды. Жұмыстардың жетекшісі жүктелім-рұқсаттамада жұмыстардың аяқталғаны туралы қол қояды да оны осы жұмысты жасауға берген тұлғаға тапсырады.

23. Жабдықты қарап шыққаннан жəне жұмыс орнын адамдардың, бөтен заттардың, құрал-саймандардың жоқтығына жəне оның тиісті тазалығын тексергеннен кейін ғана жүктелім-рұқсаттаманы берген адам оны жабады.

24. Жабдықты қосу жүктелім-рұқсаттаманы жапқаннан кейін ғана жəне оны берген тұлғаның рұқсатымен жүзеге асырылады.

25. Жабық жүктелім-рұқсаттамалардың барлық даналары кемінде бір жыл сақталады.


______________________________________ бойынша(нысан, мекеме)

жүктелім-рұқсаттамасыз жүргізілген газға қауіптіжұмыстарды есепке алу

ЖУРНАЛЫр/с №

Жұмыс жүргізілген күн мен уақыт

Жұмыс жүргізілген орын (нысан, қондырғы, сызба бойынша позиция)

Орындалатын жұмыстардың мақсаты мен сипаты

Нысанды газға қауіпті жұмыстар жүргізуге дайындау бойынша шаралар (жауапты адамның аты-жөні, лауазымы, қолы)

Газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ететін шаралар (жауапты адамның аты-жөні, лауазымы, қолы)

1 2 3 4 5 6

(жалғасы)Орындаушылардың лауазымы, аты-жөні, нұсқаулықтан өткені жайлы белгі

Ауа ортасына сараптама жасау нəтижесі

Жұмыс жүргізілген рұқсат берген адамның лауазымы, аты-жөні (қолы)

Жұмыстың аяқталуы мен нəтижесі туралы белгі (күні, уақыты)

7 8 9 10

Ескертпе:1. Журнал жұмыс басталғанға дейін (1-9-б.) жəне аяқталғаннан кейін толтырылады (10-б.).2. Журнал нөмірленуі, түптелуі жəне мөрмен бекітілуі тиіс.3. Шаралар (5, 6-б) жоспар мен нұсқаулықта нақты мазмұндалады. 4. РШМ – рұқсат етілген шекті мөлшер.5. ТҚКМ – тұтану қауіпі көп мөлшер.


_____________________________________ бойынша(нысан, мекеме)



жүктелім-рұқсаттаманы тіркеуЖУРНАЛЫ

р/с №

Жүктелім-рұқсатаманы бекіту күні

Тіркеу нөмірі

Нысан жəне газ қауіпті жұмыстар-дың мақсаты

Жүктелім-рұқсатаманы беру күні жəне лауазымы

Кіру рұқсатының қолданылу мерзімі (күні мен уақыты)

Орындалуы туралы белгі (аяқталуы, мерзімін ұзартуы)

1 2 3 4 5 6 7

Жауапты тұлғаның лауазымы, аты-жөні: ___________________


Техникалық төлқұжат____________________________________________

(ұйым атауы)ГТС-___________________________________ СӨБ

МГҚБ «_______________»20__ ж._______________

Жалпы деректер1 ГТС түрі 2 Жобалау ұйымы 3 Жобаның № 4 Пайдалануға беру күні Газ құбыры-бұрмасын

ГТС 5 Облыс, қала немесе ауданның

картадағы орналасқан жеріГаз құбыры-бұрмасын ГТС

6 МГҚ г/б қиындысы нүктесі (ПК-қолдан. трассабелгілеуіне сəйкес)

МГ ПКМГ ПК

7 Газ құбыры-бұрмасының сипаттамасы

ұзындығы, м Орындау тəсілі (жер бетіндегі, жер үстіндегі, жер астындағы)

Жатыс тереңдігі, м Газ құбырының құбырлардан жасалған учаскелері: ПК-дан ПК-ға дейін ПК-дан ПК-ға дейін Газ құбырының құбырлардан жасалған учаскелері: ПК-дан ПК-ға дейін ПК-дан ПК-ға дейін Тот басуға қарсы оқшаулау

Құбырларды жасаушы-зауытd= d=

8 Арақашықтығы Бар автомобиль жолдары бойынша КҚ-дан ГТС-қа дейінгі бағыт

Бағыт бойынша арақашықтық, км ГТС қоршауынан ОҮ қабырғасына дейінгі тура сызық бойынша арақашықтығы, м

9 Қызмет көрсету түрі 10 ГТС-қа қызмет ететін операторлар

саны

11 ГТС өткізу қабілеті немесе өнімділігі

Жобалық (нақтылы), тəулігіне/м3

Жазғы кезеңде нақты орташа тəуліктік, тəулігіне/м3 Қысқы кезеңде нақты орташа тəуліктік, тəулігіне/м3 Жыл бойы нақты орташа тəуліктік, тəулігіне м3

12 Желілер саны Кіру желілері, d*s, мм Шығу желілері, d*s, мм

13 Кіру жəне шығу коллекторларындағы қысым

Ркір. жоба, кгс/см2 Ршығ. жоба, кгс/см2 Ршығ. нақты жылдық орташа мөлшер, кгс/см2 Ркір. нақты жылдық орташа мөлшер, кгс/см2

14 Тұтынушылар атауы Газ тарату желілерінің иесі

Тұтынушылар Техникалық деректер

1 Ауыстырымдар блогы Сақтандырғыш қақпақшалартүрі немесе маркасы саны, бр Дш, Рш тірк. жəне зауыт. нөмірі жасаушы-зауыт

2 Газды тазалау блогы Тазалау сүзгіштерітүрі немесе маркасы саны, бр

сүзгіш көлемі, см3 тірк. жəне зауыт. нөмірі жасаушы-зауыт Конденсаттың жиналу сыйымдылығытүрі немесе маркасы

саны, бр сыйымдылық көлемі, м3 тірк. жəне зауыт. нөмірі жасаушы-зауыт

3 Газды жылыту немесе гидраттың пайда болуын алдын алу блогы

Газ жылытқыштарыПГА түрі ПГА бастапқы жылу өнімділігі, сағатына кВт (сағатына ккал); Жылытатын газдың бастапқы шығыны, сағатына/м3 отындық газ шығыны, сағатына/м3; жасаушы-зауыт Қысым реттеуіштері

түрі немесе маркасы саны, бр Дш, Рш жасаушы-зауыт Сақтандырғыш қақпақшалартүрі немесе маркасы

саны, брДш, Ршжасаушы-зауыт

4 Технологиялық блоктар мен ОҮ-дағы жылу

БӨКжА блогыпештер түрісаны, брОператорлар үйіқазан түрі, №, орнату жылысаны, брҚыздыру құбырларының ұзындығы, м

5 Метанолды қондырғы түрі түрі немесе маркасыжасаушы-зауыт

6 Одоризация блогы Одоризация тəсіліОдоризациялық қондырғы түріОдоранттың жұмыс сыйымдылығытүрі немесе маркасысаны, бркөлемі, лтірк. жəне зауыт. нөміріжасаушы-зауытқұрастыру тəсілі (жер асты, жер бетіндегі, тереңдетілген, опырылған жəне басқа)Одорантты сақтау сыйымдылығымаркасы саны, бр көлемі, м3 тірк. жəне зауыт. нөмірі жасаушы-зауыт құрастыру тəсілі (жер асты, жер бетіндегі, тереңдетілген, опырылған жəне басқа)

7 Редукциялау блогы Желілер саны Қысым реттеуіштерітүрі немесе маркасы саны, бр Дш, Рш Реттеуіштердің орналасқан жері (желіде) құрастыру күні жасаушы-зауыт

8 Технологиялық дабылдама жүйесі Дабылдама түрі Дабылды жіберу орны Дабылды қабылдау орны Дабыл түрі (дыбыстық, жарықтық немесе табло) Құрастыру күні Жасаушы-зауыт

9 Күзет дабылдамасы жүйесі Дабылдама түрі Жасаушы-зауыт

10 Телемеханика жүйесі Телемеханика түрі Жасаушы-зауыт

11 Газды есептеу түйіні Өлшеу құбыр жүргізуіДш, ұзындығы, желі түрі Дш, ұзындығы, желі түрі ӨҚБ Түрі, Дш, фланцтар арасындағы ара қашықтығы Түрі, Дш, фланцтар арасындағы ара қашықтығы Түрі мен газды есептеу құрылғыларының саны Өлшеу тəсілі Өлшеу диафрагмасыТүрі Газ шығынына қарай ӨД көлемдері

12 Байланыс жүйесі

13 Бақылау-өлшеу құрылғылары Ауыстыру блогы Одоризация блогы Редукциялау блогы: Газды жылыту блогы ГТС операторының үйі

14 Əр блок бойынша тиектегіш арматура сипаттамасы

Ауыстыру блогы Одоризация блогы Редукциялау блогы: Газды жылыту блогы

Р/с № Т.А.Ə. Лауазымы Қолы Күні1 Бекітемін 2 Келісілді 3 Жасаған

Қабылданған қысқартулар:

Р/с № Термин аббревиатурасы Аббревиатураның толық жазылуы

1 г/б газ құбыры – бұрмасы2 ГТС Газ тарату станциясы3 МГ магистральдық газ құбыры4 ПК пикетаж5 ССК серіппелі-сақтандырғыш клапан6 ПҚК жəне ПІК поршеньді қабылдау камерасы жəне поршеньді іске қосу камерасы7 КС компрессорлық станция8 Ркр кірістегі қысым9 Ршығ шығыстағы қысым10 ГАЖ газды автоматты жылытқыш

11 Дш тиектегіш арматураның шартты диаметрі12 Рш тиектегіш арматураның шартты жұмыс қысымы13 DN тиектегіш арматураның бастапқы диаметрі14 ТТҚ жылдам ауысымды тарылту қондырғысы15 ОҮ ГТС операторлар үйі16 ККТ көрсететін контактылы термометр17 СӨД сильфонды өздігінен жазатын дифманометр 18 КТД камералы тарылтатын диафрагма19 БӨҚжА бақылау-өлшеу құрылғылары жəне автоматика20 ӨК өлшеу құбыры

21 № - 1 пəт жəне № 2 -пəт № 1 - пəтер жəне ГТС ОҮ № 2 - пəтер

Техникалық төлқұжатқа қоса берілетін қосымшалар тізімі:р.б. № қосымша № Қосымша атауы

1 1-қосымша ГТС-тың технологиялық сызбасы2 2-қосымша ГАЖ технологиялық сызбасы3 3-қосымша ДБШ технологиялық сызбасы4 4-қосымша Одоризация блогының технологиялық сызбасы5 5-қосымша Газды есептеу түйінінің технологиялық сызбасы6 6-қосымша БӨҚжА технологиялық сызбасы7 7-қосымша ГТС жəне ОҮ алаңында жер асты коммуникациялар сызбасы8 8-қосымша ЭХҚ мен энергиямен қамтудың технологиялық сызбасы9 9-қосымша ГТС жəне ОҮ жылу жүйесінің сызбасы10 10-қосымша Қысымы төмен трассаны бұру сызбасы11 11-қосымша ГТС технологиялық желінің қатты бүгілген бұрылуларының сызбасы12 12-қосымша Байланыс сызбасы13 13-қосымша ГТС аумағының жағдайлық сызбасы14 14-қосымша ГТС жабдықтау құрамына енетін бұйымдарға жасаушы-зауыт төлқұжаты

15 15-қосымша ГТС төлқұжаты-________ ГТС жабдығының фотосуреттерімен электрондық тасымалдағышта (CD-RW).


ГТС өндірістік жəне қосымша үй-жайларының жарылу жəне өрт қауіптілігіне жіктелуіР/с № Өндірістер мен

үй-жайларҚНжЕ 2.09.02-85*бойынша өрт сөндіру қауіптілігі бойынша өндіріс санаты

МЕМСТ 30852.11-2002 бойынша үй-жайлар мен сыртқы қондырғылардың жарылу-өрт қауіптілігі класы

МЕМСТ 30852.11-2002 бойынша жарылысқа қауіпті қоспа категориясы мен топтары

Аппараттағы немесе көрсетілген үй-жайдағы құбырлардағы немесе сыртқы қондырғыдағы ортаның қысқаша сипаттамасы

1 2 3 4 5 61

2

3

4

5

Ашық алаңдағы сөндіретін қондырғылар түйіні

Ашық алаңда газды тазарту түйіні

Реттеуіштер бөлмесі

Ашық алаңда редукциялау түйіні

Шығынды өлшегіштер үй-жайы

А

А

А

А

А

В-1г

В-1г

В-1а

В-1г

В-1а

ПАТ2

ПАТ2

ПАТ2

ПАТ2

ПАТ2

Табиғи газ

Табиғи газ

Табиғи газ

Табиғи газ

Табиғи газ6

7

8

9

10

Операторлық (тұстамалық) бөлме

АГС су жылытушысы бар тұстама бөлмесі

Бөлмедегі одоризациялау қондырғысы

Сыртқы одоризациялау қондырғысы

Метанолды қондырғылар (сыртқы)

Д

Г

А

А

А

-

-

В-1а

В-1г

В-1г

-

-

ПАТ3

ПАТ3

ПАТ2

Қалыпты орта

Қалыпты орта

Этилмеркаптан

Этилмеркаптан

Метанол11

12

Ашық алаңдардағы конденсатты жинауға арналған (жерасты) сыйымдылықтар

Ашық алаңдардағы конденсатты жинауға арналған (сыртқы) сыйымдылықтар

А

А

В-1г

В-1г

ПАТ3

ПАТ2

Тұрақты емес бензин типті тұтанғыш орта

Тұрақты емес бензин типті тұтанғыш орта


Рұқсат етілген жұмыс қысымы көлемін растау нысандамасыКомпрессорлық станция, желілік бөлік жəне газ тарату станциясы

Пайдаланатын кəсіпорын _____________________________________________Құбыр атауы ________________________________________________________Компрессорлық станция (№ немесе атауы) немесе ГТС (№ немесе атауы)_____Ресімдеу күні ________________________________________________________нысандама № ________________________________________________________қайтарылған нысандама № _____________________________________________

Редакциясы ________ №_______ сызбасында көрсетілген құбырлар учаскелерін мынадай жұмыс қысым көлемдерінде ғана пайдалануға рұқсат етіледі:

Құбыр учаскесі Рұқсат етілген жұмыс қысымының көлемі (МПа)

Жұмыс қысымы көлемін шектеуге арналған сақтандырғыш құрылғылармен қамтамасыз ету қажеттілігі (МПа)

Бекітемін:

Пайдалану қызметі(лауазымы, Т.А.Ə.) Күні

Диспетчер қызметі(лауазымы, Т.А.Ə.) Күні

Нысанды пайдалануға жауапты лауазымды тұлға(лауазымы, Т.А.Ə.) Күні


I жəне II кластары газ құбырлары кезіндегі компрессорлық (алымда) жəне газ тарату (бөлгіште) станцияларынан елді мекендерге, жеке өнеркəсіптік жəне ауылшаруашылық

кəсіпорындарға, ғимараттар мен құрылыстарға дейінгі ең аз қауіпсіз қашықтықтары (м-де)

Нысандар, ғимараттар, құрылыстар

Ең аз қашықтықтар, мГаз құбыры класы

I IIГаз құбырының шартты диаметрі, мм

300 жəне

одан көп

300-ден жоғары 600-ге дейін


800-ден жоғары 1000-ға дейін

1000-нан

жоғары 1200-ге дейін

1200-ден

жоғары 1400-ге дейін

300 жəне

одан көп

300-ден жоғары

1. Қалалар жəне басқа елді мекендер; үйшіктері бар ұжымдық бақтар, саяжайлық ауылдар; жеке өнеркəсіптік жəне ауыл шаруашылығы кəсіпорындары; жылыжай комбинаттары мен шаруашылықтары; құс фабрикалары; сүт зауыттары; пайдалы қазбаларды өңдеу карьерлері; гараждар мен 20-дан асатын автомобильдерге арналған жеке иеленушілер автомобильдеріне арналған ашық көлік тұрақтары; мұнай мен газды дайындаудың кешенді қондырғылары мен олардың ортақ жəне құрама пунктері; адамдардың көп жиналатын жеке тұрған ғимараттар (мектептер, ауруханалар, клубтар, балалар бақшалары мен перзентханалар, вокзалдар жəне т.б.); кісі тұратын үш қабатты жəне одан жоғары ғимараттар; теміржол станциялары; əуежайлар; теңіз жəне өзен порттары мен кемежайлар; су электр станциялары; I-IV кластағы теңіз жəне өзен көлігінің гидротехникалық құрылыстары; құбыр жүргізудің технологиялық байланысының көпарналы радиорелелі желісінің діңгектері (мұнаралары) мен құрылыстары; көпарналы радиорелелі байланыстың діңгектері (мұнаралары) мен құрылыстары; теледидар мұнаралары.

500150

500175

700200

700250

700300

700350

500100

500125

2. Биіктігі 20 м-ден асатын (мұнай құбырлары мен мұнай өнімдері құбырларын салған кезде, ағын бойымен көпірлерден төмен) I-II санатты автомобиль жолдары мен жалпы желідегі теміржол жолдарының көпірлері; сақтау көлемі 1000м3-тан жоғары тұтанғыш жəне жанатын сұйықтықтар мен газдар қоймалары; жанармай құю стансалары; магистраль құбыр жүргізуіне қатысты емес су жүргізу құрылыстары.

250150

300175

350200

400225

450250

500300

250100

300125

3. Жалпы желідегі теміржол жолдары (аралықтарда) жəне I-III санаттағы автожолдар; жеке тұрған: бір жəне екі қабатты тұрғын үйлер; желілік қараушылар үйлері; зираттар; малдардың ұйымдасқан жайылымына арналған ауылшаруашылық фермалары мен қоршалған учаскелер; дала тұрақтары.

10075

150125

200150

250200

300225

350250

7575

150100

4. Биіктігі 20 м-ден асатын III-V, III-п, IV-п санатты автомобиль жолдары, өнеркəсіптік кəсіпорындардың теміржол жолдарының көпірлері.

125100

150125

200150

250200

300225

350250

10075

150125

5. Өнеркəсіптік кəсіпорындардың теміржол жолдары.

7550

10075

150100

175150

200175

250200

5050

10075

6. IV, V, III-п жəне IV-п санатты автомобиль жолдары.

7550

10075

150100

175150

200175

250200

5060

10075

7. Жеке тұрған бос жəне қосалқы құрылыстары (сарайлар жəне т.б.); бұрғылаудағы жəне пайдаланудағы мұнай, газ жəне артезиан ұңғымалары ауыздары; гараждар мен 20 жəне одан да көп автомобильдерге арналған жеке иеленушілер автомобильдеріне арналған ашық көлік тұрақтары; тазартпа құрылыстары мен кəріздердің сорғы станциялары.

5050

7575

150100

200150

225175

250200

5030

7550

8. КҚ жəне МАС магистральдық құбырларды жəне басқа тұтынушыларды қуаттандыратын, 35, 110, 220 кВ кіші электр станцияларының ашық бөлу қондырғылары.

100 100 100 100 100 100 100 100

9. КҚ жəне МАС магистральдық құбырларын қуаттандыратын, 35, 110, 220 кВ кіші электр стансаларының ашық бөлу қондырғылары.

Ғимараттар мен құрылыстарды жарылыс пен өрттен қауіпсіз жарылыстардан сақтау

КҚ аумағында

10. Түрлердің орман алаптары: А) қылқанды Б) жапырақты

5020

5020

5020

7530

7530

7530

5020

5020

11. Тікұшақтарды орналастырмай вертодромдар мен отырғызу алаңдары:ауыр типті МИ-6, МИ-10орташа типті МИ-4, МИ-8жеңіл типті МИ-2, КА-26(тікұшақтардың ауаға көтерілуі аймағында орналасқан ғимараттар мен құбырлар биіктігі, көрсетілген тəртіппен бекітілген ауа көлігінің нормативтік талаптарына сəйкес кедергі биіктігінің шекті жазықтығы өлшемінен аспауы тиіс).

100

75

60

100

75

75

150

150

150

200

200

200

225

225

225

250

250

250

100

75

60

100

75

60

12. Арнайы кəсіпорындар, құрылыстар, алаңдар, күзетілетін аймақтар, жарылғыш жəне өрт қаупі бар заттар қоймалары; өндірісі қопару жұмыстарын қолданумен жүзеге асырылатын пайдалы қазбалар карьері, сұйытылған жанғыш газдар қоймалары.

Көрсетілген тəртіппен бекітілген арнайы нормативтік құжаттар талаптарына сəйкес жəне көрсетілген нысандарды басқаратын ведомстволар мен

министрліктердің жəне мемлекеттік бақылау органдарының келісуі бойынша

13. Қуаты жоғары электр қуатын берудің əуе жолдары.

Электр қондырғыларын орнату ережелеріне сəйкес

14. Газды жандыруға арналған шырақ.

100 100 100 100 100 100 100 100

Магистральдық газ құбырларын пайдалану ережелеріне18-қосымша

Құбырлардың ғимарат ішіндегі жəне өндірістік кəсіпорындардың сыртқы коммуникацияларындағы айырым бояуы

«Өндірістік кəсіпорындардың құбырлары. Айырым бояуы, ескерту белгілері мен таңбалау тұстамалары» МЕМСТ 14202 сəйкес жасалды жəне онда құбырлардың ішіндегісін тез анықтау жəне өндірістік процестерді басқаруды жеңілдету, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында олардың бояуы туралы негізгі деректер бар.

Айырым бояуы1. Айырым бояуын тұтастай құбырдың бүкіл бетіне немесе жеке бөліктерінде орындау керек.

Соңғы жағдайда бояу бөліктері неғұрлым жауапты жəне көзге көрінетін жерлерде таңдалуы тиіс, бірақ бөлмелер ішінде кемінде 10 м сайын жəне сыртқы трассаларда 30-60 м сайын болуы тиіс.

2. Айырым бояуын аумақтармен жаққан кезде, басқа заттар топтарына арналған құбырларды белгілеуге қабылданған түстермен бөліктер арасындағы құбырларды бояуға болмайды.

3. Бояу бөлімдерінің ені D≤300 мм кезінде құбырлардың кемінде 4D (диаметрі) болуы жəне D>300 мм кезінде 2D кем емес болмауы тиіс.

4. Қатар салынған коммуникацияларда бояу аумақтарының ұзындығы бірдей жəне аумақтар арасындағы қашықтық бірдей болуы тиіс.

Топтың сандық белгілері

Тасымалданатын заттар тобының атауы Айырым бояуының түсі

12

345678910

СуІшіндегісіне қарамастан, бу жəне барлық өртке қарсы құбырларАуаЖанатын газдар (сұйылтылған газдарды қоса)Жанбайтын газдар (сұйылтылған газдарды қоса)ҚышқылдарСілтілерЖанатын сұйықтықтарЖанбайтын сұйықтықтарБасқа заттар

ЖасылҚызыл

КөкСарыСарыҚызғылт сарыКүлгінҚоңырҚоңырСұр

5. Тасымалданатын заттардың қауіпті қасиеттерін белгілеу үшін құбырдағы айырым бояуына қоса ескертетін түрлі-түсті сақиналарды салу керек.

6. Адам денсаулығы мен өміріне ерекше қауіпті заттары бар құбырларды белгілеу үшін, сондай-ақ қауіп түрін нақтылау қажет болған кезде, ескертетін түрлі-түсті сақиналарға қоса «ЕҚЖБ. Дабыл түстері мен қауіпсіздік белгілері» ҚР МЕМСТ СТ 12.4.026-2002 сəйкес қауіпсіздік белгілерін қолдану керек.

7. Құбырмен ағатын заттар əсерінен айыру түстерінің реңкі өзгеретін жағдайларда, құбыр қосымша немесе айырым бояуының орнына мəтін немесе сандық жазулар жазып, таңбалау тұстамалары арқылы белгіленуі тиіс. Сандық жазбаларда біріншісі сан зат тобын, ал екіншісі – оның топ бөлігін көрсетеді.

8. Құбырдағы заттар ағынының бағытын таңбалау тұстамаларының үшкір ұшымен немесе құбырда тікелей салынатын стрелкалармен белгілейді.

Ескертетін түрлі-түсті сақиналар

1. Газдар мен қышқылдықтарға арналған құбырларды айырым бояуы бойынша ескертетін сақиналарды сары түспен бояған кезде, сақиналарда ені кемінде 10 мм-лік қара жиектер болуы тиіс.

2. Су құбырларының айырым бояуы бойынша жасыл түсті сақиналарды жасаған кезде, сақиналарда ені кемінде 10 мм-лік қара жиектер болуы тиіс.

Тасымалданатын зат қасиеттері Сигналдық түсТез жанғыштық, өртенгіштік жəне жарылу қауіптілігіҚауіптілік немесе зияндылық (уландырғыштық, уыттылық, тұншығуды, термиялық немесе химиялық күйіктерді тудыру қабілеттілігі, радиоактивтілік, жоғары қысым немесе терең вакуум жəне басқалары)Қауіпсіздік немесе бейтараптық

ҚызылСары

Жасыл

Тасымалданатын зат Қысым, МПа Температура °С Сақына саныЫстық су, қаныққан бу

Шамадан тыс қыздырылған бу

Жанатын (оның ішінде сұйытылған) жəне активті газдар, тұтанғыш жəне жанатын сұйықтықтар

Жанбайтын сұйықтықтар мен булар, оқшау газдары

0,1-ден 8-ге дейін8,0-18,4

>18,4

1-22<3,9

Кез-келген

<2,52,5-6,4

Кез-келген

> 6,46,4-10

>120>120>120

120-350350-450450-660

-70 –250250-350 и

-70 –0350-700

-70 –350350-450 жəне

123

123

12

3

1

Уландырғыш қасиеттері бар өнімдер (күшті əсер ететін улы заттар мен түтіндейтін қышқылдардан басқа Кез-келген

<1,6>1,6

-70 - 0450-700

-70 - 350-70 - 700

23

23

Күшті əсер ететін улы заттар мен түтіндейтін қышқылдардан басқа

Кез-келген -70 -700 3

3. Зат түрлі түстермен белгіленетін қатар қасиеттерге ие болған жағдайларда, бірнеше түсті сақиналарды салу керек.

4. Параллель орналасқан коммуникацияларда алдын ала ескертетін сақиналарды бірдей енімен жəне бірдей аралықтармен салу керек.

5. Құбыр бойынша тасымалданатын заттардың адамдардың денсаулығы мен өміріне жəне кəсіпорын пайдалануына қауіптілік деңгейі бойынша 3-кесте деректеріне сəйкес алдын ала ескертетін сақиналардың түрлі санымен белгіленеді.

6. Алдын ала ескертетін сақиналар ені (d) жəне жеке топтар арасындағы ара қашықтық 4 кестеге сəйкес қабылданады.

4 L кестеде – алдын ала ескертетін сақиналардың орналасқан жерлер арасындағы арақашықтық пен d – сақиналар ені мен топтағы жеке сақиналар арасындағы арақашықтық.

7. Газ өткізетін желілер, оның ішінде атмосфераға, құрамына сəйкес келетін айыратын бояуы жəне сəйкес сигналдық түстің ирелең көлденең сызықтары болуы тиіс.

8. Вакуум құбырларда, айыратын бояудан басқа, «Вакуум» жазбасын беру керек.

Сыртқы диаметр (тоқ айыратын қабымен) D, мм L, мм D, мм<80

81-160

161-300

>300

2000

3000

4000

6000

40

50

70

100


ГӨА ЦА кіру құбырында қорғаушы торды қарауАКТІСІ

Станциялық №_____ _____ ТКЦ «____________________» КС

Елді мекен КүніБіз, төменде қол қойғандар: Бас инженер ______________ ЖӨБ ________________________, (Тегі А.Ə.)

ГКС бастығы ________________ ЖӨБ ________________________, (Тегі А.Ə.)

ГКС жөндеу бойынша инженер_________ ЖӨБ _________________________, (Тегі А.Ə.)

қорғау торын тексеру үшін станциялық №______ _______ ТКЦ «________________________» КС кіру құбырында өтетін тесік-люктің біздің қатысуымызбен ашылғаны туралы осы актіні жасадық. Қорғау торын қарау мен тексеру, бөтен заттардың болмауын жəне қорғау торының түгендемелік бекіткішін тексеру нəтижесінде мыналар анықталды: (төменде көрсетілген үлгі нұсқалар жəне/немесе қарау фактісіне сəйкес келетін басқа қорытынды мəтін жазылады).

1-нұсқа:Бөтен заттар, қорғау торының бүлінуі анықталған жоқ. Тор бекітуінің түгендемелік болттары

тартылған жəне бекітілген. Қорғау торы қанағаттанарлық жағдайда тұр.2-нұсқа:Резеңке тиектеуіш шарлар қалдықтарының __________ грамы; электродтардың _______дана

кесектері; тордың түгендемелік бекіту болттарының ______ данасы;__________________________ түрінде қорғау тордың бұзылуы анықталды;3-нұсқа:Қорғау торы жоқ.

Лауазымы қолыЛауазымы қолыЛауазымы қолы


I жəне II-кластағы газ құбырларынан елді мекендерге, жеке өнеркəсіптік жəне ауылшаруашылық кəсіпорындарға, ғимараттарға жəне құрылыстарға дейінгі ең төменгі

қауіпсіз қашықтықтар (м-де)

Нысандар, ғимараттар, құрылыстар

Ең төменгі қашықтық, м, осіненГаз құбырының класыI II

Газ құбырының шартты диаметрі, мм 300 жəне одан кем



800-ден жоғары 1000-ға дейін

1000-нан жоғары 1200-ге дейін


300 жəне одан кем

300-ден жоғары

1. Қалалар жəне басқа да елді мекен-дер; үйшіктері бар ұжымдық бақтар, саяжайлық ауылдар; жеке өнеркəсіптік жəне ауылшаруашылық кəсіпорындар; жылыжай комбинаттары мен шаруашылықтары; құс фабрикалары; сүт зауыттары; пайдалы қазбаларды өңдеу карьерлері; гараждар мен 20-дан асатын автомобильдерге арналған жеке иеленушілер автомобильдеріне арналған ашық көлік тұрақтары; адамдар көп жиналатын жеке тұрған ғимараттар (мектептер, ауруханалар, клубтар, балабақшалар мен перзентханалар, вокзалдар жəне т.б.); кісі тұратын үш қабатты жəне одан биік ғимараттар; теміржол станциялары; əуежайлар; теңіз жəне өзен порттары мен кемежайлар; су электр станциялар; I-IV-кластағы теңіз жəне өзен көлігінің гидротехникалық құрылыстары; тазарту құрылыстары жəне магистральдық құбырға жатпайтын су құбырлы сорғы станциялары; биіктігі 20 м-ден асатын (мұнай құбырлары мен мұнай өнімдері құбырларын салған кезде, ағын бойымен көпірлерден төмен) I-II - санаттағы автомобиль жолдары мен жалпы желістің темір жолдарының көпірлері; сақтау көлемі 1000м3-ден жоғары тұтанғыш жəне жанатын сұйықтықтар мен газдар қоймалары; жанармай құю станциялары; құбырлар технологиялық байланысының көпарналы радиорелелік желісінің діңгектері (мұнаралары) мен құрылыстары; байланысының көпарналы радиорелелік желісінің діңгектері (мұнаралары) мен құрылыстары; теледидар мұнаралары.

100 150 200 250 300 350 75 125

2. Құбырлар қатарына салынатын жалпы желістің теміржол жолдары (аралықтарда) жəне I-III - санаттағы автожолдар; жеке тұрған: бір- жəне екіқабатты тұрғын үйлері; бақ үйшіктері, саяжайлар; желілік қараушылар үйлері; зираттар; малдардың ұйымдасқан жайылымына арналған ауылшаруашылық фермалары мен қоршалған учаскелер; дала тұрақтары.

75 125 150 200 225 250 75 100

3. Жеке тұрған бос жəне қосалқы құрылыстар; бұрғылаудағы жəне пайдаланудағы мұнай, газ жəне артезиан ұңғымалары ауыздары; гараждар мен 20 жəне одан көп.автомобильге арналған жеке иеленушілер автомобильдеріне

30 50 100 150 175 200 30 50

27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 17(Соңы. Басы 11-16-беттерде).

ашық көлік тұрақтары; кəріздік құрылыстар; өнеркəсіптік кəсіпорындарының теміржол жолдары; құбырлар қатарына салынатын III-п, IV, IV-п жəне V - санаттағы автомобиль жолдары4. Биіктігі 20 м-ден асатын (мұнай құбырлары мен мұнай өнімдері құбырларын салған кезде, ағын бойымен көпірлерден төмен) III, III-п, IV, IV-п санатты автомобиль жолдары, өнеркəсіптік кəсіпорындардың темір жолдарының көпірлері.

75 125 150 200 225 250 75 125

5. МАС, КС, кешенді мұнай мен газ дайындау қондырғылары, ГЖСС, кəсіпшіліктердің ортақ жəне құрама пунктері, кəсіпшіліктік газ тарту станцияларының (КГТС), газды тазарту жəне құрғату қондырғылары.

75 125 150 200 225 250 75 125

6. Тікұшақтарды базалауынсыз вертодромдар мен отырғызу алаңдары

50 50 100 150 175 200 50 50

7. ГТС, автоматтандырылған газ тарату станциялары (АГТС), реттеу станциялары, оның ішінде газбен қамтуға арналған шкаф түрлес алаңдары:А) қалалар; елді мекендер;кəсіпорындар; жеке ғимараттар мен құрылыстар; басқа тұтынушылар;

50 75 100 125 150 175 50 75

Ə) газ құбыры нысандары (газ шығынын өлшеу пункттері, термоэлектргенераторлар жəне т.б.).

25 25 25 25 25 25 25 25

8. Термоэлектргенераторлары бар автоматтандырылған электр станциялары; байланыс, телемеханика мен автоматика аппаратурасы.

Шеткі желіден кемінде 15

9. Құбырды бойлай салынып жатқан магистральдық суару арналары мен коллекторлары, өзендер мен сутоғандар; суару жүйелерінің су жинау құрылыстары мен станциялары

25 25 25 25 25 25 25 25

10. Арнайы кəсіпорындар, құрылыстар, алаңдар, күзетілетін аймақтар, жарылғыш жəне өрт қауіптілігі бар заттардың қоймалары, мұнай қопару жұмыстары арқылы өндірілетін пайдалы қазбалар карьері, сұйытылған жанғыш газдар қоймалары

Көрсетілген тəртіппен бекітілген арнайы нормативтік құжаттар талаптарына сəйкес жəне көрсетілген нысандарды басқаратын ведомстволар мен министрліктердің

жəне мемлекеттік бақылау органдарының келісуі бойынша

11. Құбырлар қатарына салынатын, қуаты жоғары электр қуатын берудің əуе жолдары; трассаның ықшамдалған жағдайындағы құбырлар қатарына салынып жатқан жоғары электр қуатын берудің əуе жолдары; Құбырмен қиысу кезінде, жоғары электр қуатын берудің əуе жолдары тіреуіштері; ашық жəне жабық трансформаторлық қосымша станциялары жəне қуаты 35 кВ жəне одан да жоғары жабық бөлу қондырғылары.

Электр қондырғылары құрылғылары ережелеріне сəйкес

12. Мұнай мен конденсатты газ құбырынан апатты шығаруына арналған жер қоймасы

50 75 75 75 100 100 50 50

13. Қалааралық байланыс кабельдері мен күш беретін электр кабельдері

10 10 10 10 10 10 10 10

14. Құбырлардың қызмет көрсетілмейтін аз арналық радиорелелік байланыс діңгектері (мұнаралары) мен құрылыстары

15 15 15 15 15 15 15 15

15. Жер асты термокамераларындағы кабельдік байланыстың күшейту пункттері

10 10 10 10 10 10 10 10

16. Тек құбырларда қызмет көрсетуге арналған тұрақты трасса бойындағы жолдар

Кемінде 10


Шартты диаметр, м <300 300 – 600 600 – 800 800 – 1000 1000 – 1200 >1200Қашықтық, м 100 150 200 250 300 350


___________________________________________________________(МТҚ өндірістік бөлімшесінің атауы)

« БЕКІТЕМІН»____________________(лауазымы, аты-жөні)____________________

20___ж. «___» ________

Магистральдық газ құбырының қорғаныс аймағында жұмыс жүргізугеРҰҚСАТ

Жұмыс жүргізілетін орын __________________________________________________________ (газ құбырының немесе оның құрылысының атауы, техникалық сипаттамасы, км немесе трасса пикеті)___________________________________________________________

Жұмыстың басталуы ____________сағ. 200___ж. «____»_________________Жұмыстың аяқталуы _____________ сағ. 200___ж. «____»_____________

Өндіруші-мекеме __________________________________ (лауазымы, аты-жөні)Атқарылған жұмыстар:

р/с №

Жұмыстың атауыжəне орындалу сатысы

Жауапты атқарушы(лауазымы, аты-жөні)

Жұмыстың басталууақыты жəне күні

Жұмыстың аяқталу уақыты жəне күні

МТҚ өкілдерінің қатысуымен орындалатын жұмыс кезеңдері:1._________________________________________________________2._________________________________________________________

Жұмыс жүргізу кезіндегі қауіпсіздік шаралары (жұмыс жүргізілетін жағдай, басшылыққа алына-тын нұсқаулықтың сақтық шаралары көрсетілуі керек).

Ескертпе:1. Жұмыс жүргізу кезінде газ құбыры мен оның құрылысының сақталуына жəне қауіпсіздік ша-

раларын сақтау үшін жауапкершілікті жұмыс жетекшісі алады.2. Өкілдің қатысуымен жүргізілетін жұмыстарға оны шақыру туралы жазбаша хабарламаны

жұмыс басталғанға дейін 5 күн ішінде пайдаланушы мекеме жібереді.3. Рұқсатта көрсетілген мерзім өтіп кеткеннен кейін жұмыс жүргізуге (сатыларына) тыйым салынады.

Рұқсатты берген ____________________________________ (лауазымы, аты-жөні)

__________________ 20___ж. «____» _______________ (қолы)

Рұқсатты алған __________________________________ (лауазымы, аты-жөні)

__________________ 20___ж. «____» _______________ (қолы)

Магистральдық газ құбырын пайдалану қағидаларына 23-қосымша

__________________________________ 20__ж. «__» _________(пайдаланушы мекеме, бөлімше, нысан)

КЕПІЛДЕНДІРІЛГЕН ДƏНЕКЕРЛЕНГЕН БІРІКТІРУГЕАКТ

Біз, отпен жасалатын жұмыстарын жасауға жауапты төменде қол қоюшылар, ______________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)Деңгейді бүлдірмей бақылаушы маман (__) _________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)

Сонымен бірге, мына құрамдағы дəнекерлеу-монтаждау бригадасы:Электрдəнекерлеуші-оюшы (бригадир) _____________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)

Электрдəнекерлеушілер ___________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме, таңба нөмірі)_______________________________________________

Құбырдағы дəнекерленген қоспаға жинау, дəнекерлеу жəне сапасын бақылау жасалғаны туралы осы актіні жасадық _________

__________________________________________________________ (кепілдік тораптың атауы мен нақты жалғастырылған жері)

Торапты кесу, жинау, дəнекерлеу бойынша жасалған жұмыстардың жоғары сапасын жəне операциялық бақылауды, дəнекерлеуді радиографикалық, ультрадыбыстық (магнитографиялық) əдістермен бақылауды негізге ала отырып, кепілдік беріледі жəне торап пайдалануға жарамды болып табылады.

Қосымша: Кепілдендірілген тораптардың орындалу схемасы ______ бет.ҚОЛ ҚОЙҒАНДАР:Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты ___________________________/_________________/Деңгейді бүлдірмей бақылаушы маман (___) __________________________/_________________/Жауапты жетекші ___________________________/_________________/Дəнекерлеу-монтаждау бригадасының мүшелері______________________/_________________/___________________________/_________________/ ___________________________/_________________/


«БЕКІТЕМІН»

Мекеменің бас инженері__________________

20__ж. “___”_________

ҚОЛДАНЫСТАҒЫ МАГИСТРАЛЬДЫҚ ГАЗ ҚҰБЫРЫНДА ОТПЕН ЖАСАЛАТЫН ЖҰМЫСТАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖОСПАРЫ (КС, ГТС, ГЖС, ГӨС)

1. Нысан мен мекеменің атауы __________________________________2. Жұмыс жетекшісі ___________________________________________3. Отпен жасалатын жұмыс жүргізілетін орын _____________________4. Уақыт: жұмыстың басталуы __________________________________ жұмыстың аяқталуы _____________________________________5. Отпен жасалатын жұмыстар мақсаты __________________________6. Жұмысты орындау əдісі ______________________________________7. Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты (аты-жөні, лауазымы)___________________________________________________________8. Отпен жасалатын жұмыстарды дайындауға жауапты (аты-жөні, лауазымы) _____________________________________________________9. Байланысты ұйымдастыруға жауапты (аты-жөні, лауазымы)___________________________________________________________10. Жұмысты орындау кезінде тұтынушыларды газбен қамту ______________________________________________________________________________________________________________________11. Жұмыс жасау кезіндегі ілмекті арматураның жағдайы ______________________________________________________________________________________________________________________Ескертпе: Ілмекті арматураны отпен жасалатын жұмыс жетекшісінің бұйрығы бойынша ғана,

алдын ала ҮҚО мекемесімен келісіп ашып - жабу керек.

12. Отпен жасалатын жұмыстарды орындау кезінде ілмекті арматураның жағдайы, байланыс құралдары, уақытша бекіту құрылғыларының, манометрдің, басқа да қажетті бөлшектердің (Жоспарға қосымша) орналасқан жері көрсетілген жұмыс учаскесінің схемасы

Ескертпе: Схемадағы нөмірлеу жұмыс учаскесіндегі мəліметпен нақты сəйкес келуі тиіс.

13. Жұмысқа қатысушы қызметкер. Жабдықтар, тетіктер, құрылғылар, байланыс құралдары№ кезекшілік Жұмыс

орныЖауапты тұлғаның лауазымы, аты-жөні

Бригаданың (кезекшіліктің) сандық құрамын, лауазымдарын (мамандықты) көрсете отырып

Автокөлік, тетіктер, байланыс құралдары, құрылғылар, саны

1 2 3 4 5

14. Дайындық жұмыстарын жүргізу№ Шаралардың атауы Жауапты

1 2 31 Нақты мүдделі мекемелерді (жер пайдаланушылар, құбырлардың, газ құбырымен бір

технологиялық дəлізден өтетін немесе онымен қиылысатын коммуникациялардың иелері, т.б.), сонымен қатар шектес цехтар мен учаскелердің жетекшілерін отпен жасалатын жұмыстардың жүргізілетіні туралы хабардар ету

2 Отпен жасалатын жұмыстарға қатысушы барлық қызметкерлерге еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі, өрт қауіпсіздігі туралы нұсқаулық беру, қызметкерлерді отпен жасалатын жұмыстарды жасау технологиясымен, құжатты ресімделген отпен жасалатын жұмыстар жоспарымен, сызбасымен таныстыру

3 Қорғаушы кезекшіліктерді ұйымдастыру жəне орналастыру 4 Байланысты ұйымдастыру5 Қауіпсіздік белгілері мен плакаттарды орналастыру жəне ілу6 БӨАжА, телемеханика құралдарын ажырату7 Электрхимияқорғаныс құралдарын, электрмен қамтуды ажырату8 Крандардың бастапқы жағдайын, техникалық жағдайын тексеру жəне тығыздағышты арнайы

маймен майлау жүйесін толтыру9 Отпен жасалатын жұмыстарда қолданылатын құбыр, бөлшек, ілмекті арматура, электрод, басқа да

материалдар мен жабдықтардың толық сипаттамасымен материалдық-техникалық қамтамасыз ету (МС, ТК, ҚНмЕ, ВҚН жəне басқа да нормативтік құжаттар)

10 13 Жоспарға сəйкес тиісті кезекшіліктерге материал, жабдық пен машиналарды, тетіктерді жеткізу

15. Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізу мазмұны мен жүйелілігі№ Шаралар атауы Күні Жұмыс уақыты Жауапты

басталуы аяқталуы1 2 3 4 5 61 Кезекшіліктер мен байланыстың болуын тексеру2 Технологиялық жүйеліліктегі крандарды ауыстыру (крандардың

ашылу, жабылу жүйелілігін көрсету)3 Жөндеуге жататын учаскедегі газды жағу, 100-500 Па (10-50 мм)

дейінгі, шырақ арқылы (көрсету) U-бейнелі манометрді кейін қондыру арқылы (күшті өлшеу) __________________ (нақты қондыратын орынды көрсету)

4 Жер жəне басқа да жұмыстары (мақсаттық тағайындалуын көрсету)

5 Электрхимияқорғаныс құралдарын өшіру6 Отпен жасалатын жұмыстарды бастар алдында жəне жүргізу

кезінде шұңқырдағы газдылықты тексеру. Ауаны бақылау мерзімділігі – кем дегенде 30 минуттан кейін

7 Тілінген учаскедегі электр ұстатқышты кемінде 25 мм (меди бойынша) қиылысқа орналастыру

8 Жұмыс орнында газ құбырындағы тесікті 5-8 мм бұрғылау, конденсаттың болуын тексеру жəне U – бейнелі манометрді орнату

9 Тесікті 5-8 мм диаметрде бітеу жəне технологиялық тесіктер мен люктерді кесу

10 Газконденсат пен суды жою11 Уақытша герметизациялайтын құрылғыларды орналастыру (УГҚ)12 Отпен жасалатын жұмыстарды технологиялық жүйелілікте

орындау13 Дəнекерленген тораптарды физикалық əдістермен бақылау14 Газ құбырынан КГҚ-ны алу жəне технологиялық тесіктерді бітеу15 U-бейнелі манометрлерді ажырату жəне техникалық манометрлерді

орнату16 Газ құбырынан рұқсат етілген ең аз шектегі қашықтықта

қызметкер мен тетіктерді болдырмау (нақты көрсету)17 Газ құбырының ажыратылған учаскесінен газды ауа қоспасын

шығару, №______ кранды №______ шырақ арқылы газды ауа қоспасын шығара отырып қосу

18 Газды өшіктіру, U-бейнелі манометрді қосу жəне қысымды 100-500 Па (10-50мм.)-ға дейін жеткізу

19 Технологиялық тесіктерді қайнату (жамау салу, алдын ала жылыту – көрсету керек)

20 Газ құбырынан рұқсат етілген ең аз шектегі қашықтықта қызметкер мен тетіктерді болдырмау (нақты көрсету)

21 Дəнекерленген тораптарды физикалық əдістермен бақылау22 Оқшаулау жұмыстарын жүргізу 23 Оқшаулау сапасын бақылау24 Газ құбырының жөнделген учаскесін төгу25 Газ құбырынан рұқсат етілген ең аз шектегі қашықтықта

қызметкер мен механизмді болдырмау (нақты көрсету)26 Жөнделген учаскеге газ толтыру27 Жөнделген учаскені іске қосу жəне 2 сағат бойы қысыммен

сынау28 Жөнделген учаскеге акт жасау. Техникалық қызметкер

қолданатын атқарушы техникалық құжат пен сызбаға өзгертулер енгізу

16. Техника қауіпсіздігі жəне өртке қарсы қауіпсіздік бойынша шаралар№ Қорғаныс құралдарының атауы Өткізу уақыты Жауапты Ескертпе1 2 3 4 51 Жеке жəне ұжымдық қорғаныс құралдары:2 Өртке қарсы құралдар:3 Дəрігерге дейінгі көмек көрсету құралдары:4 Қауіпсіздікті бақылау аспаптары:5 Қызудан ажырататын құрылғыларды қорғау:6 Басқалар (брезент жабындылар, су мен тамақ бөшкелері,

өндірістік санитария жəне гигена бөлімшелері, т.б.):

Жоспарды жасаған _________________________________________________________________ (лауазымы, аты-жөні, қолы)20__ж. «_____»________________

Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізу кезінде техника қауіпсіздігі бойынша жасалатын шаралардың үлгі тізімі

1. Отпен жасалатын жұмыстарға жауапты адам қиындығына қарай ТТҚ, бөлімше немесе бөлімнің бұйрығымен тағайындалады. Ол жұмыстың жүргізілуін басқаруға, жалпы қауіпсіздік, тəртіп, сапа жəне жеделдікке кіру рұқсаты мен жұмысты ұйымдастыру жоспарына сəйкес жауапкершілік алады.

2. Отпен жасалатын жұмыстарды жасаушылар 18 жасқа толған, денсаулығының белгіленген талаптарға сай келуі, қауіпсіздік əдістері мен орындалған жұмыстарды қабылдауға оқытылған болуы, тиісті қорғаныс құралдары мен дəрігерге дейінгі көмек көрсету дағдыларын меңгеруі, өз бетімен жұмыс жасай алуы, куəлігінің болуы назарға алынады.

3. Отпен жасалатын жұмыстарға қатысатын жұмысшылар тиісті арнайы киім мен аяқ киім кигені жөн.

4. Отпен жасалатын жұмыстар басталмас бұрын отпен жасалатын жұмыстар мен кіру рұқсатында көрсетілген дайындық жұмыстары жасалып, отпен жасалатын жұмыстарды жасауға жауапты, цех бастығы, қызмет бастығы кіру-рұқсатына қол қоюы керек. Қауіпсіздік шаралары мен оның орында-луының жеткілікті болуы еңбекті қорғау жəне өрт қауіпсіздігі мамандарының қолымен расталады.

5. Отпен жасалатын жұмыстарды ұйымдастыру жоспарын бұл жұмыстарды жүргізу туралы бұйрыққа қол қойған жетекші бекітеді.

6. Жұмыс басталар алдында ауысым бастығы (диспетчер) мүдделі мекемелерді (мекеме, цех, қызмет) жəне лауазымды тұлғаларды отпен жасалатын жұмыстардың орны, сипаты мен уақыты тура-лы ескертуі тиіс.

7. Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізу орны қауіпсіз жəне қолайлы жағдайда дайындалуы тиіс – жұмыс орнына еркін кіріп-шығу ұйымдастырылып, кесел келтіретін заттар жойылады, бөгде тұлғалардың кіруіне жол берілмейді.

8. Қауіпті аймақ шекарасында газ кету анықталған кезде газдың шығу жылдамдығына байланы-сты ақау шыққан газ құбыры толықтай босатылып, қажетті мөлшердегі қысым азайтылуы керек.

9. Отпен жасалатын жұмыстар жүргізілетін орынды ажырататын кран тораптарында ілмекті ар-матураны басқаратын, отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты адамның командасы бойын-ша нұсқаулықтан өткен қызметкер кезекшілікке қойылады.

10. Отпен жасалатын жұмыстардың орнында кіру рұқсаты мен жұмысты ұйымдастыру жоспа-рында қаралған өрт сөндірудің штаттық құралдары болуы тиіс.

11. Жұмысты орындау кезінде шектес құбырлардың бүтіндігі қамтамасыз етілуі тиіс. Егер оны қамтамасыз ету мүмкін болмаса, көрсетілген құбырлар жұмыстан шығарылып, жұмыс басталғанша өнімнен босатылады.

12. Газ құбырын тетіктер көмегімен ашуға жəне газ кетпеген учаскелердегі қысымды төмендетпестен, қолмен оқшаулаудан босатуға рұқсат етіледі, бұл құбыр сипаттамасының беріктігі төмендегені туралы куəландыратын басқа да факторларды пайдалану кезінде де жасалады. Тетіктердің қозғалмалы бөлігін ашу кезінде ол газ құбырынан кем дегенде 0,5 м қашықтықта өтуі тиіс.

13. Диаметрі 800 мм-ге дейінгі газ құбырында жұмыс кезінде шұңқыр оның əр жағынан кем де-генде екі шығатын жері болуы тиіс, 800 мм жəне одан көп болса – газ құбырының əр жағынан кем де-генде төрт шығатын жері болуы тиіс.

14. Газ құбыры учаскесін шырақ арқылы тазарту керек. Бұл жұмысты тиісті ЖҚҚ-мен қамтылған адам жасайды. Газ шығарумен айналыспайтын қызметкер техникалық құралды шырақтан кем дегенде 200 м желсіз бағытта шығарып алуы керек. Газ қысымы 100-500 Па-ға дейін төмендетіледі (10-50 мм).

15. Конденсаттың болмауын тексеру құбырдың жоғары бөлігінен қолды механикалық дрель арқылы тесіктен кіргізілген бұрғымен жүргізіледі.

16. Ацетилді, оттегі жəне сұйылтылған көмірсутегі газдары бар баллондарды отпен жасалатын жұмыстардан 10 м-ден алыс орналастыру керек.

17. Ішкі тұтану қозғалтқыштары мен электр жабдықтары бар арнайы жабдықтар, көлік құралдары ұшқын өшіргіш пен жарамды электр жүйесімен қамтылуы тиіс.

18. Отпен жасалатын жұмыстар орнын газ құбырынан уақытша герметизациялайтын құрылғымен ажырату: отпен жасалатын жұмыстар учаскесін уақытша оқшаулау үшін қолданылатын резеңке шар немесе алдын ала жағдайын тексеріп алып басқа құрылғылар. УГҚ пайдалану нұсқаулығына сəйкес қысымға дейін ауамен толтырылады, техникалық тесіктер мен жұмыс 8 м қашықтыққа орналастырылады. Орнатылған УНҚ күйіне тұрақты бақылау жасау керек.

19. Диаметрі 300 мм газ құбырларындағы отпен жасалатын жұмыстар кезінде жұмыс орнын уақытша балшықты тығындармен ажыратуға рұқсат етіледі.

20. УГҚ-ны орнату үшін технологиялық тесікті кесу қысымы 100-500 Па газ құбырында жүргізіледі.21. Газ құбыры жарылған кезде, учаске газдан толық босатылса, тесікті кесер алдында жарылыс

қаупі бар қоспаны сыйғызу үшін ажыратылған учаске қысымы көп болса 0,1 МПа табиғи газбен тол-тырылады, ол жарылатын жердің екі жағынан беріледі. Газталдағыш бойынша газды үрлеуден кейінгі газдағы ауаның құрамы оның көлемінен көп дегенде 2 пайыз болуы керек.

22. Баламалы түрде оны газбен толтырар алдында жөнделген газ құбырынан газды ауалы қоспаны жіберу жүргізіледі.

23. Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты адам кіру рұқсаты мен отпен жасалатын жұмыстарды жүргізу жоспарында көзделген жұмысты қауіпсіз жүргізу шарасы алынбаса, жарылыс, өрт қаупі бар жағдайдағы қауіпті аймақта жұмыс жасаса, оны тезірек тоқтатуға міндетті. Отпен жаса-латын жұмыстар, сондай-ақ мынадай жағдайларда тоқтатылады:

1) газ құбырының ішінде газ тұтанған кезде;2) отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге кеселдік келтіретін газ жанулары кезінде;3) қауіпті аймақта орналасқан нысанда апатты жағдай орын алса;4) отпен жасалатын жұмыстарды орындауда ұйымдастырушылық жəне ауа-райы жағдайларында

күтпеген жерден ықпалды өзгерту болған кезде.24. Отпен жасалатын жұмыстар анықталған кемшіліктер жойылғасын жəне газ құбырындағы газ

қысымы қажетті шекке жеткеннен кейін қалпына келтіріледі. 25. Жұмыс аяқталған соң газды ауа қоспасын газ құбырының жөнделген учаскесіне ығыстыру

газ құбыры жұмысы процесінде екі сағат бойы өтпелі қысыммен тексеріледі. Бұл кезде барлық қызметкер мен техника қауіпті аймақ шегінен алыста болуы тиіс.

Магистральдық газ құбырын пайдалану қағидаларына 25-қосымша

Ордың тереңдігіне байланысты ор еңісінің тіктігі, топырақ түрі мен оның жағдайы

Топырақ түрлері Шұңқыр тереңдігі кезінде еңіс тіктігі (биіктігінің салынуына қатысы), (м) көп болса

1,5 3 5

Үйілген тығыздалмаған 1: 0,67 1: 1 1: 1,25

Құмды жəне қиыршықты 1: 0,5 1: 1 1: 1

Құмайт 1: 0,25 1: 0,67 1: 0,85

Балшық 1: 0 1: 0,5 1: 0,75

Саз 1: 0 1: 0,25 1: 0,5

Саз жəне саз сияқты 1: 0 1: 0,5 1: 0,5

Ескертпе. Топырақтың əр түрі қабаттасқан кезде еңістің тіктігі топырақтың ең əлсіз түрі бойын-ша анықтауға жатады.


МГҚ ЖӨБ______________________________________________ГТС _______________________________________________________

20___ж. «____» ________

ССҚ ревизия жасау жəне баптауАКТІСІ

Осы акт № _____________ серіппесі бар ____________ түрлі № _________ сақтандырғыш қақпақшаның жөнделгені, қысымдалғаны жəне үйлесу қысымына реттелгені туралы жасалды

__________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________Жұмысты ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ бригадасы жасады.

Жұмыстар аяқталғаннан кейін қақпақша пломбаланған.

Жұмысты тапсырған:

Жөндеу бригадасының жетекшісі _____________________ (Қолы)ГТС операторы _____________________ (Қолы)Жұмысты қабылдаған:

СПҚ қызметінің бастығы _____________________ (Қолы)


ГТС-та жүргізілетін жөндеу жұмыстарының түрлеріАуысым түйіні

Коммуникацияларға, арматура мен блок жабдығына ақаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайТиектеу арматурасына ревизия жылына 1 ретСақтандырғыш қақпақшалары мен пломбылаудың жұмыс жасауын күйге келтіру 6 айда 1 ретЖөндеуден кейінгі үшжүрісті қранның жəне блоктың тиектеу арматурасы жүрісінің бір сыдырғы жүрісін тексеру жəне сынау

жылына 1 рет

Тұрақты түрде ашық жəне тұрақты түрде жабық арматураның жұмысқа жарамдылығын тексеру айына 1 ретТүйіннен немесе басқару тұстамасынан кранды қашықтықтан басқаруды сынау айына 1 ретТиектеу вентильдері тығыздығы, саңылаусыздығын тексеру айына 1 ретТиектеу арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайСақтандырғыш арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайТопырақ отырып қалған жəне су жырып кеткен жерлерге топырақ себу Қажеттілігіне қарайГаз қозғалысы бағытының көрсеткіштері жазуларын кейін қайта қалпына келтірумен блок жабдықтауы мен коммуникацияның сыртқы беттерін бояу

Қажеттілігіне қарай

Тазалау түйініАрматура мен жабдықтауға ақаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайҚондырғы мен қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды қауіпсіз пайдаланудың ережелерінде бекітілген мерзімде қысыммен жұмыс жасайтын ыдыстарды тексеру жəне сынау


Блоктың кіру мен шығуындағы тиектеу арматурасына ревизия жылына 1 ретСусіңгіш желідегі тиектеу арматурасына ревизия жылына 1 ретТиектеу арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайСұйықтықтың автоматты жою жүйесіндегі реттеуші арматураны жөндеу


Көрсеткіштері мен жазуларын кейін қайта қалпына келтірумен құбырлар мен жабдықтың сыртқы беттерін бояу


Гидратқұруының алдын алу түйініАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайЖылу алмастырғышқа ревизия жылына 1 ретГаз жылытушыға ревизия жылына 1 ретСу жəне газ желілеріндегі тиектеу арматурасына ревизия жылына 1 ретЖану мен реттеу қауіпсіздік блоктарына ревизия 6 айда 1 ретТиектеу арматурасының саңылаусыздығын тексеру 6 айда 1 ретЖану мен реттеу қауіпсіздігі автоматикасының жұмысқа жарамдылығын тексеру АуысымыменТиектеу крандары мен жапқыштарды жөндеу Қажеттілігіне қарайБлок коммуникацияларында жəне корпусындағы жылулық оқшаулау бұзылуларын қалпына келтіру


Редукциялау түйініАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайТиектеу арматурасына ревизия жылына 1 ретРеттеуші арматурасына ревизия жылына 1 ретҚол жетегісі бар тиектеу арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайПневможетегісі бар тиектеу арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайРеттеуші арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайКрандардың қашықтықтан басқару түйіндерінен жұмыс жəне резервті желілердің жұмысқа жарамдылығын сынау

Айына 1 рет

Командалық құрылғы, редукторларға, задатчиктер, қысым реттеушілері, сүзгіштерге импульсты желілердің қосылу жерлерінде саңылаусыздықты тексеру

Ауысымымен

Импульсты жəне командалық газды дайындау түйініне ревизия Қажеттілігіне қарайГазды дайындау түйінінде сорғышты бастапқы қалпына келтіру Қажеттілігіне қарайГаз ағыны бағытының көрсеткіштері мен жазуларын кейіннен қалпына келтірумен жабдық мен құбырлардың сыртқы беттерін бояу


Газды есептеу түйініАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайТарылтатын қондырғыға ревизия жылына 1 ретБлоктың қосылу желілерінің саңылаусыздығын тексеру КүнделіктіКөрсеткіштер дəлдігін тексеру жəне газды есептеу құрылғыларының таразылануы Əр тоқсан сайынЕсептеу блогының қосылуларында газ кемулерін тексеру жəне жою АуысымыменБақылау сызғышы бойынша планиметрлер көрсеткіштерін тексеру 10 күнде 1 ретГТС инженері басшылығымен шығынды есептеуіш түйіндер жағдайы жəне газды есептеу растығын кешенді тексеру

Əр тоқсан сайын

Шығынды есептеуіш қондырғылар мен құрылғыларды мемлекеттік тексеруге тапсыру жəне тексеру

жылына 1 рет

Одоризация блогыАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайТиектеу, реттеу жəне сақтандыру арматурасының толық ревизиясы жылына 1 ретТиектеу арматурасына ревизия Қажеттілігіне қарайОдорант шығынын реттеу жəне тексеру Ауысымымен

БӨҚжААқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайБақылау-өлшеуіш құрылғылар ревизиясы жылына 1 ретҚадаға ревизиясы, күзет, өрт сөндіру жəне қашықтықтан дабылдама қондырғылары мен жүйелерінің жұмыс жасауының дəлдігі мен жұмысқа жарамдылығын тексеру

6 айда 1 рет

БӨҚжА қосылуларында газ кемулерді жою жəне тексеру Қажеттілігіне қарайБақылау-өлшеуіш құрылғылары мен автоматика көрсеткіштері дəлдігі мен жұмысқа жарамдылығын тексеру

тоқсанына 1 рет

Бақылау-өлшеуіш құрылғылары мен автоматиканы жөндеу Қажеттілігіне қарайКүзет, өрт сөндіру жəне қашықтықтан дабылдама жүйелерін жөндеу Қажеттілігіне қарайҚорғау автоматикасының газды дайындау жəне тұрақтандыру блогы жабдықтарын жөндеу Айына 1 ретПлата қосылуларында жəне қорғау автоматикасы элементтеріндегі саңылаусыздықты тексеру тоқсанына 1 ретҚысымның жасанды өзгеру жолымен қорғау автоматикасы жұмысқа жарамдылығын сынау тоқсанына 1 ретҚорғау автоматикасы жүйесінде уақытша сипаттамалары мен қадағаларды орнатуды тексеру тоқсанына 1 ретБасқару мен қорғау автоматикасы түйінінен редукциялау желілері крандарымен қашықтықтан басқаруды сынау


Қорғау автоматикасы жүйелерін жөндеу Қажеттілігіне қарайМайдың қадағалар «қалталарына» құйылуы Қажеттілігіне қарай

Тиектеу арматурасыАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайТиектеу арматурасы ревизиясы жылына 1 ретТиектеу арматурасының жұмысқа жарамдылығын тексеру Айына 1 ретТиектеу арматурасын жөндеу Қажеттілігіне қарайЖазулар, көрсеткіштер, нөсірлерді қайта қалпына келтіріп тиектеу арматурасын бояу Қажеттілігіне қарайБайланыс пен телемеханика жүйесіАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайБайланыс пен телемеханика құралдарына ревизия жылына 1 ретТұтынушы мен диспетчермен байланыс құралдарының жұмысқа жарамдылығын тексеру АуысымыменТелемеханика жүйесін реттеу, басқару, индикация мен дабылдама режімдерінде жұмысқа жарамдылығын тексеру


Телемеханика жүйелері қадағаларының қондырғыларын тексеру тоқсанына 1 ретТелемеханика қадағаларының қосылу желілерінің саңылаусыздығына тексеру жəне газ АуысымыменТелемеханика қадағаларының қосылу желілерінің саңылаусыздығына тексеру жəне газ кемулерін жою

Ауысымымен

Байланыс құралдары мен телемеханиканы жөндеу Қажеттілігіне қарайБайланыс құралдары мен телемеханика корпустары мен тұстамаларын бояу Қажеттілігіне қарай

Электр жабдықтау, найзағайдан қорғауАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайЭлектржабдықтау ревизиясы жылына 1 ретЖерге тұйықтау контуры бар жайтартқыштардың балқыту (болтты) қосылуларының сенімділігін тексеру

6 айда 1 рет

Электр мақсаттарында электр жабдығының жерге тұйықталу сенімділігін тексеру 6 айда 1 ретЭлектр жабдығының жұмысқа жарамдылығын тексеру АуысымыменЭлектр жабдығы мен жайтартқыштарды жөндеу Қажеттілігіне қарайЭлектр жабдығы мен жайтартқыштарды бояу жылына 1 рет

Жылу мен желдетуАқаулы тізімдеме жасау Қажеттілігіне қарайЖылу жүйесі мен желдету, жану автоматикасы мен су жылытқыш қазанның қауіпсіздігі ревизиясы

Жылу маусымынан 2 ай бұрын

Өз қажеттіліктеріне газ редукциялау түйіні жабдықтауына ревизия тоқсанына 1 ретЖылу жүйесі мен желдетуді жөндеу Қажеттілігіне қарайЖылу жүйесі мен желдету жабдықтарын бояу Қажеттілігіне қарай

Электр жəне химиялық қорғануАқаулы тізімдеме жасау жылына 1 ретЭлектр жəне химиялық қорғану құралдарына ревизия жылына 1 ретЭлектр жəне химиялық қорғанудың жұмысқа жарамдылығын тексеру жылына 1 ретЭлектр жəне химиялық қорғануды жөндеу Қажеттілігіне қарай


Қауіпті аймақтар радиусының кестесі

Жұмыс қысымы, МПа, (кгс/см2) 2,5 (25)-ден 10(100)-ға дейін жоғары 1,2 (12)- 2,5 (25) дейін жоғары

Шартты диаметр, мм 300 жəне одан аз

.300 - 600

.600 - 800

.800 - 1000

1000 - 1200

1200 -1400

300 жəне одан аз

-.300-ден жоғары

Ең аз қашықтық (қауіпті аймақтар радиусы), м 100 150 200 250 300 350 75 100


__________________________________ 20__ж . «__» _________(пайдаланушы мекеме, бөлімше, нысан)

ТЕХНИКАЛЫҚ ТЕСІКТЕРДІ БІТЕУАКТІСІ

Біз, отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты төменде қол қоюшылар,______________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)Деңгейді бүлдірмей бақылаушы маман (__) _________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)

Сонымен бірге мына құрамдағы дəнекерлеу-монтаждау бригадасы:Электрдəнекерлеуші-оюшы (бригадир) _____________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме)

Электрдəнекерлеушілер ___________________________________________ (аты-жөні, лауазымы, мекеме, таңба нөмірі)_______________________________________________ _______________________________________________

Газ құбырының __________ км пикетінде технологиялық тесіктерге бітеу жасалғаны туралы осы актіні жасадық _________.

__________________________________________________________ (жамауды қайнату, түтікті қайта қайнату)Жамау (түтік) мына маркалы құбырдан жасалды _________________Жамау (түтік) электродпен жасалды ____________Дəнекерленген қосылыс бақылау əдісімен бақыланды _______________________жəне жарамды болып табылды.

Қосымша: Жамау, түтіктің орналасқан сызбасы

ҚОЛ ҚОЙҒАНДАР:Отпен жасалатын жұмыстарды жүргізуге жауапты ____________________/_________________/Деңгейді бүлдірмей бақылаушы маман (___) _________________________/_________________/Жауапты жетекші ___________________________/_________________/Дəнекерлеу-монтаждау бригадасының мүшелері_____________________/_________________/___________________________/_________________/___________________________/_________________/

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 22 шілде №329-ө-м Астана қаласы

Оралмандар мəртебесін беру қағидасын бекіту туралы

«Халықтың көші-қоны туралы» 2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы 9) тармақшасына сəйкес бұйырамын:

1.Қоса беріліп отырған оралман мəртебесін беру қағидалары бекітілсін.2.»Оралмандар мəртебесін беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ішкі істер

министрінің 2010 жылғы 15 қарашадағы №476 бұйрығының күші жойылды деп танылсын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №6698 болып тіркелген, 2011 жылғы 12 қаңтарда №78 «Казахстанская правда» газетінде жарияланған).

3. Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің Көші-қон комитеті (А.Ə.Сарбасов):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін жəне оның ресми жариялануын;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау вице-министрі Е.Қ.Егембердіге жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Т.ДҮЙСЕНОВА

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрінің2013 жылғы 22 шілдедегі №329-ө-м бұйрығымен бекітілген

Оралман мəртебесін беру қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Оралман мəртебесін беру қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар) «Халықтың көші-қоны туралы»

2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы 11-бабының 9) тармақшасына сəйкес əзірленді жəне оралман мəртебесін беру тəртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалар тұрақты тұру мақсатында Қазақстан Республикасына келген, Қазақстан Респуб ликасы егемендік алған кезде одан тыс жерде тұрақты тұрған этникалық қазақтарға, сондай-ақ оның Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан кейін одан тыс жерде туған жəне тұрақты тұрған ұлты қазақ балаларына қолданылады.

2. Оралман мəртебесін беру туралы өтініш беру жəне оны тіркеу тəртібі3. Оралман мəртебесін беру туралы өтінішті (бұдан əрі – өтініш) отбасының кəмелетке толған

бір мүшесі не өкілі (сенімхат бойынша) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сəйкес нысанда жергілікті атқарушы органға тапсырады.

4. Өтінішке мынадай құжаттар:1) өмірбаян (еркін нысанда); 2) өтініш берушінің жəне онымен бірге қоныс аударған отбасы мүшелерінің жеке басын

куəландыратын құжаттардың көшірмелері (төлқұжаттар, кəмелетке толмаған балалардың туу туралы куəліктері), сондай-ақ өтініш беруші адамның осы Қағидалардың 2-тармағының талаптарына сəйкес келетіндігін анықтайтын құжаттар қоса беріледі.

5. Оралман мəртебесін беру туралы өтінішті тіркеу өтініш беруші мен оның отбасы мүшелерінің деректері «Оралман» ақпараттық дерекқорына енгізілгеннен кейін жүзеге асырылады.

Өтінішті тіркеу ресімделгенге дейін жергілікті атқарушы орган «Оралман» ақпараттық дерекқоры арқылы өтініш берушінің деректерін оның басқа жергілікті атқарушы органда тіркелу мəніне тексереді. Өтініш берушінің

басқа жергілікті атқарушы органда тіркелгені туралы анықталған жағдайда өтініш білдірушінің өтініші жаңа жері бойынша тіркеуге алынбайды.

6. Өтініштерді тіркеу оралман мəртебесін беру туралы осы Қағидаларға 2-қосымшаға сəйкес ны-сан бойынша өтініш берілген күні өтініш білдірген адамдарды тіркеу журналында жүзеге асырылады жəне өтініш берушіге оның тіркелгені туралы жазбаша хабарлама беріледі.

7. Өтініш беруші не өкілі (сенімхат бойынша) осы Қағидалардың 4-тармағында көзделген толық құжаттар пакетін ұсынбаған жағдайда өтінішті тіркеуден бас тартылады.

3. Оралман мəртебесін беру тəртібі8. Жергілікті атқарушы орган осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысан бойынша өтініш

тіркелген күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей оралман мəртебесін беру немесе одан бас тарту туралы шешім (бұдан əрі –шешім) қабылдайды.

9. Өтініш беруші осы Қағидалардың 2-тармағының талаптарына сəйкес келмеген жағдайда оған оралман мəртебесін беруден бас тартылады. Оралман мəртебесін беруден бас тартылған кезде өтініш иесіне жазбаша түрде тиісті шешім жолданады.

10. Оралман деп танылған адамдарға осы Қағидаларға 5-қосымшаға сəйкес нысан бойынша оралман куəлігін беруді тіркеу журналына тіркелген, осы Қағидаларға 4-қосымшаға сəйкес нысан бойынша белгіленген нұсқадағы оралман куəлігі беріледі.

11. Оралман куəлігі оралман отбасының кəмелетке толған əрбір мүшесіне беріледі. Оралман отбасының кəмелетке толмаған мүшелері өтініш берушінің оралман куəлігіне жазылады.

12. Оралман куəлігі қатаң есептегі құжат болып табылады жəне оның мəртебесін растауға негіз болады.

13. Куəлікті жоғалтқан жағдайда оралман жергілікті атқарушы органға куəліктің жоғалғаны жəне құжаттың телнұсқасын беру туралы еркін нысанда өтініш береді. Жергілікті атқарушы орган өтініш берілген күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей оралман куəлігінің телнұсқасын береді, оған «телнұсқа» деген мөртаңба қойылады

Оралман мəртебесін беру қағидаларына 1-қосымша_______________________________

(жергілікті атқарушы органның атауы)кімнен________________________________________

(өтініш берушінің А.Ə.Т.)______________________________________________

(мекенжайында тұратын)

Оралман мəртебесін беру туралы өтініш

__________________________ облысында (республикалық маңызы бар қалаға, елордаға) Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келуіме байланысты маған жəне отбасы мүшелеріме орал-ман мəртебесін беруіңізді сұраймын.

Өтініште Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын барлық отбасы мүшелері:

жұбайы (зайыбы) _______________________________________________;өтініш берушінің жəне жұбайының (зайыбының) ата-аналары _________;балалары (оның ішінде асырап алған балалары) жəне олардың отбасы мүшелері____________________________________________________________________________;некеде тұрмайтын, ата-анасы бір жəне ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа сіңілілері

(қарындастары) көрсетіледі ______________________________;

Өтінішке мынадай құжаттарды:_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________қоса беремін.

20___ жылғы «___»______________ ________________________ (өтініш берушінің қолы)

Құжаттарды қабылдаған:____________________________________________________________________(құжаттарды қабылдаған лауазымды адамның тегі, аты, əкесінің аты, лауазымы)

20___ жылғы «___»_________ ______________________________________(құжаттарды қабылдаған адамның қолы)

Оралман мəртебесін беру қағидаларына 2-қосымша

Оралман мəртебесін беру туралы өтініш білдіруші адамдардытіркеу журналы

_________________________________________________________________(жергілікті атқарушы орган)

Реттік№

Өтініштітіркеген күн

Өтінішбілдірушінің

Т.А.Ə.

Өтінішбілдірушінің

отбасы мүшелері

Туғанкүні

Өтінішбілдірушініңмекенжайы

Тіркеу туралыхабарлама

берілген күн


Жергілікті атқарушы органның 20__ жылғы «___»__________№_____ шешімі

_________________________________ (жергілікті атқарушы органның атауы) «Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі Заңына сəйкес оралман деп тану туралы______________________________________________________________

(өтініш берушінің Т.А.Ə.)_______________________________________________________өтінішін қарап,_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________туралы шешім қабылдады.

Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органның басшысы __________________ _______________ (қолы)


Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органның атауы

ОРАЛМАН КУƏЛІГІ

КУƏЛІК № _______УДОСТОВЕРЕНИЕ

Аты-жөні__________________________________ Фамилия, имя, отчество____________________________________________________________________________________Туған күні ______айы_______ жылы__________Дата рождения месяц годТуған жері (елі) ____________________________Место рожденияАзаматтығы _______________________________ГражданствоЖынысы __________________________________Пол

Оралманның кəмелет жасқа толмаған отбасы мүшелері____________________________________________________________________

Несовершеннолетние члены семьи

Аты-жөні Туған жылы, айы, күні Туыстық қатынасы Ф.И.О. Дата рождения Родственное отношение__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жергілікті атқарушы орган басшысының қолы(міндетін атқарушы адам)______________________________________________

Жергілікті атқарушы орган басшысының қолы (немесе міндетін атқарушы)Оралман мəртебесі берілген күн 20____жылдың ________ айының «___» дейінДата присвоения статуса оралмана «___»_________месяц 20____ годОралман куəлігін қолдану мерзімі 20____жылдың _______ айының «___» дейінСрок действия удостоверения оралмана до «___»_________месяц 20____ годаОралманның куəлігі оралман мəртебесі тоқтатылғанға дейін жарамды.Удостоверение оралмана действительно до прекращения статуса оралмана.Жеке басын куəлəндыратын құжатты көрсеткен кезде күші бар.Действительно при предъявлении документа удостоверяющего личность.______________________________________________облысы (қаласы) бойыншаАтқарушы орган басшысының қолы (міндетін атқарушы адам)_______________М.О.Руководитель местного исполнительного органа (лицо исполняющий обязанность)___________

области (городу)бланк нөмірі ______________номер бланкаКуəлік ____________ жылғы___________ ________ дейін ұзартылдыУдостоверение продлено до ___ ___________ 20____годаЖергілікті атқарушы орган басшысының қолы (міндетін атқарушы адам) _________________________________________Подпись руководителя местного исполнительного органа (лица исполняющего обязанность)Куəлік ____________ жылғы___________ ________ дейін ұзартылдыУдостоверение продлено до ___ ___________ 20____годаЖергілікті атқарушы орган басшысының қолы (міндетін атқарушы адам) _________________________________________Подпись руководителя местного исполнительного органа (лица исполняющего обязанность)Куəлік______жылғы______ ___________дейін ұзартылдыУдостоверение продлено до __ ________ 20_____ годаЖергілікті атқарушы орган басшысының қолы (міндетін атқарушы адам) ______________Подпись руководителя местного исполнительного органа (лица исполняющего обязанность)


27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz18Оралман мəртебесін беру қағидаларына 5-қосымша

Оралман куəлігінің берілуін есепке алу журналы_________________________________________________________________________

(Жергілікті атқарушы орган)

Реттік№

Куəліктіңнөмірі

Бергенкүн

Беругенегіздеме

Куəлік иесініңаты- жөні

Куəліктежазылғанотбасы мүшелері

Туғанкүні

Өтінішберушініңмекенжайы

Телнұсқаныңберілгенкүні

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 22 шілдеде Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8624 болып енгізілді.




Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтары қызметінің қағидаларын жəне Уақытша орналастыру орталықтарының қағидаларын

бекіту туралы

«Халықтың көші-қоны туралы» 2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 11-тармақшасына сəйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған:1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сəйкес Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтары

қызметінің қағидалары;2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сəйкес Уақытша орналастыру орталықтары қызметінің

қағидалары бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің Көші-қон

комитеті (А.Ə. Сарбасов):1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін жəне

оның ресми жариялануын;2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау

министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты

əлеуметтік қорғау вице-министрі Е.К. Егембердіге жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа

енгізіледі.Министр Т.ДҮЙСЕНОВА.

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтікқорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі №330-ө-м бұйрығына 1-қосымша

Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтарықызметінің қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтары қызметінің қағидалары (бұдан

əрі – Қағидалар) «Халықтың көші-қоны туралы» 2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы 11) тармақшасына сəйкес əзірленді жəне оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтары қызметінің тəртібін айқындайды.

2. Осы Нұсқаулықта келесі негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығы (бұдан əрі – Орталық) – Қазақстан

Республикасының заңнамасына сəйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын жəне оралмандардың, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің уақытша тұруына жəне оларға бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсетуге арналған заңды тұлға.

2) оралман – тарихи отанына тұрақты тұру мақсатында Қазақстан Республикасына келген жəне Қазақстан Республикасы егемендік алған кезде одан тыс жерде тұрақты тұрған этникалық қазақ жəне оның Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан кейін одан тыс жерде туған жəне тұрақты тұрған ұлты қазақ балалары;

3) бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету – оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне қоғамға бейімдеу жəне ықпалдастыру мақсатында көрсетілетін (ақпараттық, заңдық, əлеуметтік, медициналық жəне білім беру) қызметтер кешені.

3. Орталық мемлекеттік мекеме болып табылады. Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін алу мақсатында оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің уақытша тұруын қамтамасыз ету Орталықтың негізгі міндеті болып табылады.

4. Орталықты қаржыландыру мемлекеттік бюджет есебінен жүзеге асырылады.

2. Орталық қызметінің тəртібі5. Орталықта уақытша негізде тұру үшін (оралман мəртебесін жоғалтқанға дейін) оралмандар

мен олардың отбасы мүшелері тегін орналастырылады. 6. Орталықты қайта құру немесе тарату Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына

сəйкес жүргізіледі. Орталық заңды тұлға құқығын иеленеді, дербес теңгерімі, Қазақстан Республика-сы қаржы заңнамасына сəйкес банктерде шоттары, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген жəне мемлекеттік мекеменің атауы бар мөрі, бланкілері болады.

7. Орталықта оралмандардың қоғамға тезірек бейімделуі мен ықпалдасуына бағытталған жағдайлар жасалады.

8. Орталықта тегін тұратын оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне мынадай қызметтер көрсетіледі:

1) ақпараттық жəне анықтамалық қызметтер көрсету;2) мемлекеттік тілді, қалауы бойынша орыс тілін үйрету;3) Қазақстан Республикасының тарихын, мəдениеті мен салт-дəстүрін оқыту, заңнама негіздері

жəне шағын кəсіпкерлікті ашу бойынша курстар өткізу;4) əртүрлі мəдени іс-шаралар өткізу;5) құқықтық қызмет көрсету (кеңестер, консультациялар жəне азаматтық тіркелуде, оралмандар-

ды көшіп келу квотасына енгізуге өтініш беруде, əлеуметтік жəрдемақылар алуда көмек);6) аударма қызметі бойынша қызмет көрсету;7) жұмысқа орналастыруда, кəсіптік даярлауда, қайта даярлауда жəне біліктілікті арттыруда көмек;8) тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қамтамасыз етуге жəрдемдесу;9) мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек алуға жəрдемдесу;10) Қазақстан азаматтығын алу жəне құжаттандыру мəселелеріне жəрдемдесу.9. Орталыққа орналастыру жəне ол жерде оралмандарды ұстау Қазақстан Республикасының

медициналық қамсыздандыру, санитарлық саулық, сəулеттік реттеу, құрылыс саласы, тұрғын үй қатынастары жəне коммуналдық шаруашылық салаларының талаптарына сай болуы тиіс.

Орталық оралмандарды оқыту үшін қажетті əдістемелік құралдар мен материалдық-техникалық жабдықтармен қамсыздандырылады.

10. Орталықтың жұмыс режимі ішкі еңбек тəртібі қағидаларында белгіленген жəне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының нормаларына қайшы келмеуге тиіс.

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрінің2013 жылғы 22 шілдедегі №330-ө-м бұйрығына 2-қосымша

Уақытша орналастыру орталықтары қызметінің қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Уақытша орналастыру орталықтары қызметінің қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар)

«Халықтың көші-қоны туралы» 2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы 11) тармақшасына сəйкес əзірленді жəне уақытша орналастыру орталықтары қызметінің тəртібін анықтайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) уақытша орналастыру орталығы – этникалық қазақтар мен олардың отбасы мүшелерінің орал-

ман мəртебесін алғанға дейін уақытша тұруына арналған тұрғын жай;2) этникалық қазақ – шетелде тұрақты тұратын ұлты қазақ шетелдік немесе азаматтығы жоқ

адам.3) Орталық қызметінің негізгі міндеті этникалық қазақтар мен олардың отбасы мүшелерінің

оралман мəртебесін алғанға дейін уақытша тұруын қамтамасыз ету болып табылады.4) Орталықты қаржыландыру мемлекеттік бюджет есебінен жүзеге асырылады.

2. Орталық қызметінің тəртібі5. Орталықта уақытша тұру негізінде этникалық қазақтар, сондай-ақ олардың отбасы мүшелері

(оралман мəртебесін алғанға дейін, бірақ күнтізбелік 10 күннен аспауға тиіс ) тегін орналастырылады.6. Орталықта этникалық қазақтармен жəне олардың отбасы мүшелерінің оралман мəртебесін

алғанға дейін тұруына қажетті жағдайлар жасалады.7. Орталыққа орналастыру жəне ол жерде этникалық қазақтарды ұстау Қазақстан Республика-

сының медициналық қамсыздандыру, санитарлық саулық, сəулеттік реттеу, құрылыс саласы, тұрғын үй қатынастары жəне коммуналдық шаруашылық салаларының талаптарына сай болуы тиіс.

8. Орталықтың жұмыс режимі ішкі еңбек тəртібі қағидаларында белгіленеді жəне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының нормаларына қайшы келмеуге тиіс.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 5 тамызда Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8501 болып енгізілді.



Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидаларын,

сондай-ақ оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету қағидаларын бекіту туралы

«Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі Заңының 24-бабы 2-тармағына сəйкес бұйырамын:

1. Мыналар: 1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сəйкес оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралман-

дарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидалары; 2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сəйкес Оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу

жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету қағидалары бекітілсін. 2. «Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру

орталығында тұру мерзімдері мен қағидаларын сондай-ақ оралмандарға жəне олардың отбасыларына бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республи-касы Ішкі істер министрінің 2011 жылғы 4 қарашадағы №582 бұйрығының күші жойылды деп таныл-сын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №7323 болып тіркелген, 2011 жылғы 10 желтоқсанда №398-399 «Казахстанская правда» газетінде жарияланған).

3. Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің Көші-қон комитеті (А.А.Сарбасов):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін жəне оның ресми жариялануын;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау вице-министрі Е.Қ.Егембердіге жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Т.ДҮЙСЕНОВА.

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрінің2013 жылғы 22 шілдедегі №331-ө-м бұйрығына 1-қосымша

Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы жəне оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің оралмандарды бейімдеу жəне

ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар) «Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі Заңының 24-бабы 2-тармағына сəйкес əзірленді жəне оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдерін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) жолдама – халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы орган беретін оралман мен

оның отбасы мүшелеріне Орталыққа орналасу құқығын беретін құжат; 2) Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығы (бұдан əрі – Орталық) – Қазақстан

Республикасының заңнамасына сəйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын оралмандардың, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің уақытша тұруы мен оларға бейімдеу жəне кіріктіру қызметтерін көрсетуге арналған заңды тұлға;

3) өтініш иесі – Орталыққа орналасу мақсатында халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органға өтініш беретін оралман жəне оның отбасы мүшелері.

2. Өтініш беру3. Осы Қағидаларға 1-қосымшаға сəйкес халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы

орган беретін жолдама оралманның жəне оның отбасы мүшелерінің Орталыққа орналасуына негіз бо-лып табылады.

Жолдама тек өзіне жəне өтініште көрсетілген отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының азаматтығын алуға тапсырылған өтініші туралы ішкі істер органының анықтамасын тапсырған жағдайда ғана беріледі.

4. Жолдама осы Қағидаларға 2-қосымшаға сəйкес нысандағы өтініштің негізінде беріледі.5. Өтініш осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысан бойынша орталыққа жіберілетін оралман-

дар мен олардың отбасы мүшелерін тіркеу журналына тіркеледі.6. Халықтың көші-қоны саласындағы уəкілетті орган өтінішті берген күні қарауы тиіс.7. Бос төсек-орындар болмаған жағдайда өтініш білдіруші халықтың көші-қоны саласындағы

жергілікті атқарушы органдар құратын резервке журналға тіркелетін өтініш беру кезектілігі тəртібімен қабылданады.

8. Орталықта төсек-орын босаған жағдайда халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы орган өтініш иесіне (өтініш иелеріне) Орталыққа орналастыру үшін кезектілік тəртібімен жолдама береді.

9. Жолдама алған кезде оралман жəне оның отбасы мүшелері Орталыққа күнтізбелік үш күн ішінде орналасады.

Көрсетілген мерзімді сақтамаған жағдайда өтініш білдіруші қоныстандырылмайды, бұл ретте оның Орталыққа орналасуға қайтадан өтініш беру мүмкіндігі сақталады.

3. Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Орталықта тұру тəртібі мен мерзімдері10. Орталықта тұратын оралмандар мен олардың отбасы мүшелері:

1) өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін Орталықтың тұрғын үйін жəне қосалқы үй-жайларын, төсек - орнын пайдаланады;

2) Орталыққа орналасу жəне болу мəселелері бойынша Орталық басшылығына арыздар, қолдаухаттар жəне өзге де өтініштер береді;

3) ішкі тəртіппен танысады, оларды сақтайды;4) бейімдеу жəне кіріктіру қызметтерін пайдаланады.11. Орталық:Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерін төсек-орын қажеттіліктерімен жəне оларды

уақтылы ауыстыруды қамтамасыз етеді;оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу жəне кіріктіру қызметтерін көрсетеді.12. Орталыққа оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінен басқа адамдарды орналастыруға

тыйым салынады.13.Оралмандар жəне олардың отбасы мүшелері осы қағидалардың талаптарын бұзған жағдайда,

Орталық жолдама берген халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органға өтініш берушілердің Орталықта болуын тоқтату туралы өтініш береді.

14. Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы орган өтініш білдірушілердің Орталықта болуын мерзімінен бұрын тоқтату туралы ұсыныстың негізділігіне тексеру жүргізеді жəне бір жұмыс күні ішінде оларды Орталықта қалдыру немесе Орталықтан шығару туралы шешім шығарады.

Шешім оралманның отбасына немесе отбасының жекелеген мүшесіне қатысты шығарылады.15. Өтініш білдірушілердің Орталықта тұруы оралман мəртебесі тоқтатылғанға дейін жалғасады.16. Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органның құжатталған шешімі

орталықтан шығаруға негіз болып табылады.17. Оралмандар мен олардың отбасы мүшелері оларға ұсынылған үй-жайды олардың Орталықта

болу мерзімі аяқталған соң күнтізбелік үш күннен кешіктірмей босатады.

Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидаларына 1-қосымша

НысанЖОЛДАМА

Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру Орталықтарында тұру үшін жолданады (Үміткердің тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туған күні)

Отбасы мүшелері:1._____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туған күні, туыстық дəрежесі)2._____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туыстық дəрежесі)3._____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəнеболған жағдайда əкесінің аты., туыстық дəрежесі)4._____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туған күні, туыстық дəрежесі)5_____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туған күні, туыстық дəрежесі)6._____________________________________________________________________ (Тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты., туған күні, туыстық дəрежесі)

Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органның басшысы____________ ________________ (берілген күні)


НысанБасшыға

_______________________________(Халықтың көші-қоны саласындағы жергілікті атқарушы органның атауы)_______________________________(үміткердің тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты.)

Өтініш

Cізден мені жəне саны «_____» адамнан тұратын менің отбасы мүшелерімді Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығына орналастыруыңызды жəне бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсетуіңізді сұраймын.

_____________ _________________ (Күні) (Қолы)


Нысан

Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру Орталығына жолданатын оралмандар мен олардың отбасы мүшелерін тіркеу

ЖУРНАЛЫ№р/с

Өтініш иесінің тегі, аты жəне болған жағдайда əкесінің аты

Туған жеріжəне күні

Шыққан елі Өтінішті тіркеген күн жəне нөмірі

Жолдаманың нөміріжəне берілген күні

Басталды __________

Аяқталды ___________

Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі №331-ө-м бұйрығына 2-қосымша

Оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне Бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне Оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталығында бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету Қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар) «Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі Заңының 24-бабы 2-тармағына сəйкес əзірленді жəне оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне оралмандарды бейімдеу жəне ықпалдастыру орталықтарында бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету тəртібін айқындайды (бұдан əрі – Орталық).

2. Осы Қағидада мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтері – қоғамға бейімдеу жəне ықпалдастыру мақсатында

оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне ұсынылатын қызметтер (ақпараттық, заңгерлік, əлеуметтік, медициналық жəне білім беру) кешені;

2) оралман – тарихи отанында тұрақты тұру мақсатында Қазақстан Республикасына келген жəне Қазақстан Республикасының «Халықтың көші-қоны туралы» Заңында белгіленген тəртіппен тиісті мəртебе алған, Қазақстан Республикасы егемендік алған кезде одан тыс жерде тұрақты тұрған этникалық қазақ жəне оның Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан кейін одан тыс жерде туған жəне тұрақты тұрған ұлты қазақ балалары.

2. Оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін көрсету тəртібі

3. Орталықта уақытша тұратын оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне Қазақстандық қоғамның əлеуметтік ортасына тезірек бейімделуі, жəне етене араласып кетуі үшін Орталықтың əкімшілігі бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерінің кешенін көрсетеді.

4. Орталықта тұратын оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне келесі бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтері көрсетіледі:

1) ақпараттық жəне анықтамалық қызметтерді көрсету;2) мемлекеттік тіл жəне қалауы бойынша орыс тілін оқыту;3) Қазақстан Республикасының тарихын, мəдениеті мен салт-дəстүрін оқыту жəне шағын

кəсіпкерлікті ашуға жəне заңнамалық негіздер бойынша курстар өткізу;4) əртүрлі мəдени іс-шаралар өткізу;5) құқықтық қызмет (кеңестер, консультациялар жəне тіркелуге, квота аларда оралман

мəртебесіне өтініш тапсыруға, азаматтық, əлеуметтік жəрдемақылар мен т.б. көмек көрсету) көрсету;6) аударма қызметін көрсету;7) жұмысқа орналастыру, кəсіптік даярлау, қайта даярлаудан өту жəне біліктілігін арттыру;8) ақысыз кепілді медициналық көмек көрсетуді қамтамасыз етуге жəрдемдесу;9) мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмектер алуға жəрдемдесу;10) Қазақстанның азаматтығын алу мəселелеріне жəне құжаттандыруға көмек көрсету бойынша

бейімдеу жəне ықпалдастыру ақысыз қызметтері көрсетіледі.5. Бейімдеу жəне ықпалдастыру қызметтерін сапалы қамтамасыз ету үшін Орталықтың

əкімшілігі, жергілікті атқарушы органдармен, мемлекеттік органдармен, ұйымдармен жəне мекеме-лермен өзара іс-қимыл жасайды.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 5 тамызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8600 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Индустрия жəне жаңа технологиялар министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 18 наурыз № 80 Астана қаласы

Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі

2013 жылғы 25 ақпан № 62-НҚ Астана қаласы

БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ

«Электр және жылу энергетикасы салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтермен (тауарлармен, жұмыстармен) технологиялық байланысты

қызмет түрлерінің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрінің 2006 жылғы

1 желтоқсандағы № 318 және Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі төрағасының 2006 жылғы 29

қарашадағы № 276-НҚ бірлескен бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

«Табиғи монополиялар жəне реттелетін нарықтар туралы» 1998 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 18-1-бабының 1-1-тармағына сəйкес бұйырамыз:

1. «Электр жəне жылу энергетикасы салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтермен (тауар-лармен, жұмыстармен) технологиялық байланысты қызмет түрлерінің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Энергетика жəне минералдық ресурстар министрінің 2006 жылғы 1 жел-тоқсандағы № 318 жəне Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі төрағасының 2006 жылғы 29 қарашадағы № 276-НҚ бірлескен бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4469 нөмірмен тіркелген, «Ресми газеттің» 2007 жылғы 13 қаңтардағы № 2 (316) нөмірінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бірлескен бұйрықпен бекітілген Электр жəне жылу энергетикасы салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтермен (тауарлармен, жұмыстармен) технологиялық байланысты қызмет түрлерінің тізбесінд е:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«2. Электр энергиясын беру жəне тарату саласындағы:1) мамандандырылған автокөлік құралдарын жəне басқа əуе желілері 0,4-220 килоВольт көлемі

шағын жүктерді өткізу;2) тұтынушылардың өтінімдері бойынша электр желілеріне қосу;3) есептеу аспаптарын орнату;4) электрмен жабдықтау (Өңірлік электр желілік компанияларды қоспағанда);5) электр желілеріне жəне жабдықтарға (əуе желілері, кабельдік желілер, шағын станциялар,

трансформаторлық шағын станциялар, жиынтық трансформаторлық шағын станциялар, трансформа-торлар, жоғары вольттік кірулер, орам ішіндегі жарықтандыру, көшені жарықтандыру, коммуналдық меншіктегі мүлікті сенімгерлікпен басқару шарттары бойынша қызмет көрсететін электр желілері мен жабдықтар) техникалық қызмет көрсету, оларды жөндеу жəне реконструкциялау жөніндегі қызмет.»;

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«4. Жылу энергиясын беру жəне тарату саласындағы:1) технологиялық жабдықты жөнге келтіру;2) жылу желілерін гидравликалық жəне температуралық сынау;3) тұтынушылардың өтінімдері бойынша жылу желілеріне қосу;4) жылу энергиясын беру мен таратудың бірыңғай циклына қатысушы бөгде ұйымдардың жылу

объектілерін жөндеу жəне оларға техникалық қызмет көрсету;5) есептеу аспаптарын орнату;6) жылу желілеріне жəне жабдықтарға техникалық қызмет көрсету, жөндеу жəне реконструкция-

лау жөніндегі қызмет.».2. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Электр жəне жылу энер-

гетикасы саласындағы реттеу департаменті (Қ.Т.Көккөзова):1) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тəртіппен Қазақстан Республикасы Əділет

министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы бұйрықты бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Рес-

публикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің интернет-ресурсында жариялауды қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Əкімшілік жұмысы департаменті (С.П. Базарбаев) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін:

1) оны заңнамада белгіленген тəртіппен ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсін, кейіннен жарияланғаны туралы мəліметті Қазақстан Республикасы Табиғи монопо-лияларды реттеу агенттігінің Заң департаментіне (С.С. Метенова) ұсынсын;

2) оны Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің құрылымдық бөлімшелері мен аумақтық органдарының назарына жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Индустрия жəне жаңа техно-логиялар бірінші вице-министрі А.П. Рауға жəне Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі төрағасының орынбасары А.В. Шкарупаға жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Индустрия жəне жаңа технологиялар министрі А.Ө.ИСЕКЕШЕВ.

Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы М.М.ОСПАНОВ.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 10 сəуірде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8415 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 29 сəуір №15-07/202 Астана қаласы

Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 15 мамыр №01-04-03/74НҚ Астана қаласы

БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ

Өсімдіктер карантині бойынша жеке кәсіпкерлік саласындағы тексеру парағының нысанын және тәуекелдер дәрежесін бағалау өлшемдерін

бекiту туралы

«Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау жəне қадағалау туралы» Қазақстан Респуб-ли касының 2011 жылғы 6 қаңтардағы Заңының 13-бабы 4-тармағына жəне 15-бабы 1-тармағына жəне «Өсімдіктер карантині туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 11 ақпандағы Заңының 7-ба-бы 1-тармағының 30) тармақшасына сəйкес, бұйырамыз:

1. Мыналар:1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сəйкес өсімдіктер карантині бойынша жеке кəсіпкерлік

саласындағы тексеру парағының нысаны;2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сəйкес өсімдіктер карантині бойынша жеке кəсіпкерлік

саласындағы тəуекелдер дəрежесін бағалау өлшемдері бекітілсін.2. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркəсіптік кешендегі

мемлекеттік инспекция комитеті:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуiн;2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттік тiркеуден өткен

соң ресми жариялануын;3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң ресми интер-

нет-ресурсында жариялануын қамтамасыз етсiн.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы

Вице-министрі М.Т. Өмірияевке жүктелсін.Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнiнен бастап күнтiзбелiк он күн өткен соң

қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан РеспубликасыныңАуыл шаруашылығыминистрі

________________ А. МАМЫТБЕКОВ.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасының Өңірлік даму министрі _______________Б. САҒЫНТАЕВ.

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 29 сəуірдегі №15-07/202 жəне

Қазақстан Республикасының Өңірлік даму министрінің 2013 жылғы 15 мамырдағы №01-04-03/74 НҚ бірлескен бұйрығына 1-қосымша

НысанӨсімдіктер карантині бойынша

жеке кəсіпкерлік саласындағы тексеру парағы

Аумақтық инспекция атауы______________________________________________________________________________________________________________Тексеруді тағайындау туралы акті______________________________________ (№, күні)Субъектінің атауы ______________________________________________________________________________________________________________________Бизнес сəйкестендіру нөмірі (БСН), жеке сəйкестендіру нөмірі (ЖСН)________________________________________________________________________________________________________________________________Субъектінің орналасқан жерінің мекенжайы ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

№ Талаптар тізбесі Қойылатын талаптарға

сəйкес келеді

Қойылатын талаптарға

сəйкес келмейді

Қажет етілмейді

1 2 3 4 51. Қоймалық жайларды (жылына кемінде 1 рет) профилактикалық

залалсыздандыру2. Қоймалық, технологиялық жайларда жəне олардың аумағында

карантинді объектілердің жоқтығы3. Өндірістік жерлер мен орман жəне жер алқаптарының карантинді

объектілер ошағының таралуының жоқтығы4. Егiстiктi, аумақты, карантинге жатқызылған өнiм сақталатын

қоймаларды жүйелi тексеруді жүргізгені туралы құжаттамалық растаудың болуы.

5. Тұқымдық жəне отырғызылатын материалдардың Қазақстан Республикасының фиотосанитариялық талаптарына сəйкестігі

6. Карантинді объектілердің анықталғаны туралы өсiмдiктер карантинi жөнiндегi уəкілетті органға (бір жұмыс күні ішінде) хабарлау

7. Қазақстан Республикасының карантинді аймағынан əкету кезінде рұқсат ету құжаттарының болуы

8. Қолданыстағы карантинге жатқызылған өнімді тексеруге/тексеріп қарауға (қажет болған жағдайда зертханалық сараптама жүргізу үшін сынама ала отырып) ұсыну

қойылатын талаптарға сəйкес болған жағдайда «+» белгісі қойылады; қойылатын талаптарға сəйкес болмаған жағдайда «-» белгісі қойылады; тексеру объектісінде тізбеден талаптар болмаған жағдайда «0» белгісі қойылады.

Тексеру жүргізген өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор ________________________________ _______ (тегі, аты,əкесінің аты (бар болса)) (қолы) мөр орны

Талаптарды бұзушылық анықталған жағдайда нөмір мен нұсқама жасалған күн көрсетіледі

( 20___ жылғы «____» _____________ № _________ )

Тексеру нəтижесімен таныстым (келісемін/келіспеймін) ________________________________________ _______ (тегі, аты, əкесінің аты (бар болса)) (қолы) 20__ ж. «___» _______________ Тексеру қортындылары бойынша тексерілген объекті ____________________________ (объектінің атауы)

Объектілер санатына ауыстырылады («+» белгісімен белгілеу): жоғары тəуекел дəрежесі орташа тəуекел дəрежесі болмашы тəуекел дəрежесі

Органның лауазымды адамдары:_____________________ ______________ ________________________________ (лауазымы) (қолы) (тегі, аты, əкесінің аты (бар болса))_________________________ ________________ ______________________________________(лауазымы) (қолы) (тегі, аты, əкесінің аты (бар болса))

Орган басшысы:__________________________________ _______________ __________(тегі, аты, əкесінің аты (бар болса)) (лауазымы) (қолы)

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 29 сəуірдегі №15-07/202 жəне

Қазақстан Республикасының Өңірлік да му министрінің 2013 жылғы 15 мамырдағы №01-04-03/74 НҚ бірлескен бұйрығына 2-қосымша

Өсімдіктер карантині бойынша жеке кəсіпкерлік саласындағы тəуекелдер дəрежесін бағалау өлшемдері

1. Өсімдіктер карантині бойынша жеке кəсіпкерлік саласындағы тəуекелдер дəрежесін бағалау өлшемдері (бұдан əрі - Өлшемдер) «Өсімдіктер карантині туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 11 ақпандағы Заңының 7-бабы 1-тармағының 30) тармақшасына жəне «Қазақстан Республи-касындағы мемлекеттік бақылау жəне қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 6 қаңтардағы Заңының (бұдан əрі - Заң) 13-бабы 4-тармағына жəне 15-бабы 1-тармағына сəйкес өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілерді тəуекелдер дəрежесіне жатқызу үшін əзірленді.

2. Осы Өлшемдерде мынадай ұғымдар пайдаланылады: 1) тəуекел – карантинді объектілердің ену, орнығу немесе таралу ықтималдығы;2) тəуекел дəрежесiн бағалау өлшемдерi – тексерiлетiн субъектiнiң тiкелей қызметiмен, салалық

даму ерекшелiктерiмен жəне осы дамуға əсер ететiн факторлармен байланысты, тексерiлетiн субъектiлердi əртүрлi тəуекел дəрежесiне жатқызуға мүмкiндiк беретiн сандық жəне сапалық көрсеткiштердiң жиынтығы;

3) өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілер – карантинге жатқызылған өнімді өндірумен, дайындаумен, қайта өңдеумен, сақтаумен, тасымалдаумен жəне өткізумен байланысты қызметті жүзеге асыратын жеке жəне заңды тұлғалар;

4) Тəуекелдер дəрежелері бойынша тексерілетін субъектілерге жатқызу бастапқы бөлу кезінде – объективті өлшемдердің негізінде жəне кейінгі бөлу кезінде – субъективті өлшемдер негізінде жүзеге асырылады.

4. Карантинге жатқызылған өнімдерді өндіру, дайындау, сақтау, қайта өңдеу жəне өткізу бойын-ша қызметпен байланысты карантинді объектілердің ену жəне таралу қатеріне байланысты тəуекел дəрежелері бойынша тексерілетін субъектілерді (объектілерді) бастапқы бөлу:

1) «Карантинге жатқызылған өнім тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 14 қазандағы № 1170 қаулысына (бұдан əрі – қаулы) сəйкес фитосанитариялық тəуекелі жоғары өнімге жатқызылған өнімді өндірумен, дайындаумен, қайта өңдеумен, сақтаумен жəне өткізумен айналысатын өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілер (объектілер) тəуекелі жоғары дəрежеге жатады;

2) қаулыға сəйкес фитосанитариялық тəуекелі төмен өнімге жатқызылған өнімді өндірумен, дайындаумен, қайта өңдеумен, сақтаумен, жəне өткізумен айналысатын өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілер тəуекелі орташа дəрежеге жатады;

3) жоспарлы тексерулердің нəтижелері бойынша анықталған өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілер тəуекелі болмашы дəрежеге жатады.

5. Тексерілетін субъектілерді тəуекелдер топтары бойынша кейінгі бөлу тəуекел дəрежесін бағалау өлшемдеріне сəйкес жүргізілген тексерулердің қортындылары бойынша есептелген тексерілетін субъектілердің алған балдарының сомасына байланысты белгіленеді.

6. Анықталған талаптарға байланысты өсімдіктер карантині саласындағы тексерілетін субъектілерге (объектілерге) мынадай балдар беріледі:

1) қоймалық жайларға (жылына кемінде 1 рет) профилактикалық залалсыздандырудың жүргізілмеуі – 15 балл;

2) қоймалық, технологиялық жайларда жəне карантинге жатқызылған өнімді өндіру (дайындау) объектісі аумағында карантинді объектілердің болуы – 15 балл;

3) өндірістік жерлер мен орман жəне жер алқаптарының карантинді объектілер ошағының тара-луы – 15 балл;

4) егiстiктi, аумақты, карантинге жатқызылған өнiм сақталатын қоймаларды жүйелi тексеруді жүргізуді растайтын құжаттардың болмауы – 10 балл;

5) тұқымдық жəне отырғызылатын материалдардың егістікке, Қазақстан Республикасының фиотосанитариялық талаптарына сəйкес болмауы – 15 балл;

6) өсiмдiктер карантинi жөнiндегi уəкілетті органға карантинді объектілердің анықталғаны тура-лы бір жұмыс күні ішінде хабарламау - 10 балл;

7) Қазақстан Республикасының карантинді аймағынан карантинге жатқызылған өнімді əкету кезінде рұқсат ету құжаттарының (фитосанитариялық жəне карантиндік сертификаттар) жоқтығы – 4 балл;

8) қолданыстағы карантинге жатқызылған өнімді тексеруге/тексеріп қарауға (қажет болған жағдайда зертханалық сараптама жүргізуге сынама ала отырып) ұсынбау – 3 балл.

7. Тиісті тəуекел дəрежелері бойынша тексерілетін субъектілерді бөлу үшін пайдаланылатын нəтижелер жалпы қорытындыны анықтау үшін тəуекелдер өлшемдері бойынша балдар қосылады, ол мынадай тəртіпте пайдаланылады:

1) жоғары тəуекел тобына тексерулер нəтижесінде 15 жəне одан жоғары балл жинаған – тексерілетін субъектілер жатқызылады;

2) орташа тəуекел тобына тексерулер нəтижесінде 10 жəне 14 балға дейін жинаған тексерілетін субъектілер жатқызылады;

3) болмашы тəуекел тобына тексерулер нəтижесінде 0-ден 9 балға дейін жинаған тексерілетін субъектілер жатқызылады;

4) жоғары тəуекел дəрежесіне жататын тексерілетін субъектілер тексеріс нəтижелері бойынша орташа жəне болмашы тəуекел дəрежесіне ауыстырылуы мүмкін;

5) орташа тəуекел дəрежесіне жататын тексерілетін субъектілер тексеріс нəтижелері бойынша жоғары жəне болмашы тəуекел дəрежесіне ауыстырылуы мүмкін;

6) болмашы тəуекел дəрежесіне жататын тексерілетін субъектілер тексеріс нəтижелері бойынша жоғары жəне орташа тəуекел дəрежесіне ауыстырылуы мүмкін.

8. Тексерілетін субъектілерге бір тəуекел тобы ішінде жоспарлы тексеру өткізу үшін таңдау мы-надай қағидат бойынша жүзеге асырылады:

1) анағұрлым үлкен тексерілмеген кезең;2) жинаған балдарының анағұрлым үлкен саны.9. Осы Өлшемдер Заңның 12-бабы 3-тармағының 2), 7) жəне 9) тармақшаларында көрсетілген

бақылауды жəне қадағалауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 10 маусымда Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8502 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің бұйрығы

2012 жылғы 11 желтоқсан №870 Астана қаласы

Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы және тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы

есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру қағидаларын бекіту туралы «Темір жол көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының

14-бабының 2-тармағының 29) тармақшасына сəйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы

жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру бекіту туралы қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің Көлік жəне қатынас жол-дары комитеті (Н.И. Қилыбай):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде Қазақстан Республикасы

Көлік жəне коммуникация министрлігінің интернет ресурсында кейіннен ресми жариялануын жəне оның МОИП-да орналасуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлік жəне коммуникация вице-министрі Р.В. Склярға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А.ЖҰМАҒАЛИЕВ.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрінің2012 жылғы 11 желтоқсандағы №870 бұйрығымен бекітілген

Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру

қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы жəне тасымалдау

кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру қағидасы (бұдан əрі – Қағида) «Темір жол көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республика-сы Заңының 14-бабы 2-тармағының 29) тармақшасына сəйкес əзірленді.

2. Осы Қағидада мынадай ұғымдар пайдаланылады:1) автоматтандырылған жүйе – кəсіпорынның өндірістік қызметін жүзеге асыру шеңберінде

технологиялық процестерді басқаруға арналған тағайындалған аппараттық жəне бағдарламалық құралдар кешені;

2) бастапқы деректер – есептілікті қалыптастыру кезінде пайдаланылатын бастапқы есепке алу құжаттарының деректері;

3) «Жол ведомосын ықпалдастырып өңдеу» бірыңғай кешені (бұдан əрі – ЖТЫӨ БК) – жүк жөнелтілімін тасымалдау маршруты бойынша жол жұмысының көлемі есептелетін жəне соған сəйкес тасымалдау бойынша кіріс үлесі анықталатын жол ведомосын өңдеу үшін жұмыс істейтін автоматтандырылған жүйе;

4) жол жүру құжаты (билет) – жолаушыларды, багажды, жүк-багажды темір жол көлігімен тасы-малдау шартын жасасқан кезде ресімделетін тасымалдау құжаты;

5) жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы бастапқы есепке алу құжаты (бұдан əрі – бастапқы есепке алу құжаты) – бастапқы мəліметтер кіретін, статистикалық деректерді есепке алу үшін пайдаланылатын құжат, сондай-ақ Қағиданың 5, 6 жəне 7-тармақтарында аталған құжаттар;

6) «Машинист маршрутын ықпалдастырып өңдеу» автоматтандырылған жүйесі (бұдан əрі – ММЫӨ АЖ) – машинист маршруты құжаттарының ақпаратын жедел өңдеу жəне шығатын ақпараттың толық тізбесін қалыптастыру міндетін шешуге арналған автоматтандырылған жүйе;

7) «Тасымалдарды жедел басқару» автоматтандырылған жүйесі (бұдан əрі – ТЖБАЖ) – тасы-малдау процесі туралы ақпаратты автоматтандырып дайындау жəне ұсыну үшін арналған автоматтандырылған жүйе;

8) ұлттық тасымалдаушы – мəртебесiн Қазақстан Республикасының Yкіметі айқындайтын, жыл-жымалы құраммен арнаулы тасымалдауларды орындайтын жəне жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, почта жөнелтілімдерiн жəне (немесе) жүктердi тасымалдау жөнiнде қызметтер көрсететiн тасымалдаушы;

9) ұлттық темір жол компаниясы – Қазақстан Республикасы Үкiметінің шешiмi бойынша құрылған, магистралдық темір жол желісін күтiп-ұстауды, пайдалануды, жаңғыртуды жүзеге асыра-тын, сондай-ақ магистралдық темір жол желісі операторының функцияларын атқаратын, акциялары-ның бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі акционерлік қоғам;

Осы Қағидада пайдаланылатын ұғымдар темір жол көлігі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мəндерде қолданылады.

3. Осы Қағида:1) Ұлттық тасымалдаушының, тасымалдаушының, вагондар (контейнерлер) операторының

жолау шыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау көрсеткіштері туралы;2) локомотивтік тартқыш операторының, Ұлттық тасымалдаушының, тасымалдаушының, вагон-

дар (контейнерлер) операторының тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштері туралы есепті жүргізу жəне есептілікті ұсыну тəртібін белгілейді.

Тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштерін есепке алу, жолаушылар, багаж, жүк-багаж, жүк тасымалдау көрсеткіштерін есепке алу бастапқы есепке алу құжаттарын тол-тыру жəне бастапқы деректерді Ұлттық темір жол компаниясының автоматтандырылған жүйелеріне ұсыну арқылы жүргізіледі.

Темір жол көлігінде бірыңғай есепке алу-есеп беру уақыты қолданылады. Халықаралық қатынастағы есепке алу-есеп беру уақыты Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгіленеді.

4. Ұлттық темір жол компаниясы ұсынылған бастапқы деректердің негізінде жолаушыларды, ба-гажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштері туралы есептілікті қалыптастырып, соның негізінде темір жол көлігі саласындағы уəкілетті органға жəне Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттік органдарына, Ұлттық əл-ауқат қорына жəне Ұлттық темір жол компаниясы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдарға есептілік нысандары мен анықтамалық ақпарат түрінде деректер береді.

2. Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау жəне тасымалдау кезінде жыл-жымалы құрамды пайдалану көрсеткіштерін есепке алуды жүргізу тəртібі

5. Жолаушыларды, багажды жəне жүк-багажды тасымалдау туралы көрсеткіштерді есепке алуды жүргізу үшін бастапқы есепке алу құжаттары:

1) осы Қағидаға 1-қосымшаға сəйкес нысан бойынша жол жүру құжаты (билет); 2) осы Қағидаға 2-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ЛУ-12 нысанды багаж квитанциясы;3) осы Қағидаға 3-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ЛУ-12п нысанды почта вагонының жол

жүрісі квитанциясы;4) осы Қағидаға 4-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ЛУ-12б нысанды жүк-багаж квитанциясы

болып табылады.Жолаушылар, багаж, жүк-багаж тасымалдау көрсеткіштері туралы бастапқы деректер Ұлттық

темір жол компаниясының АБЖ-на толтырылған ЛУ-12, ЛУ-12п, ЛУ-12б нысандарындағы бастапқы есепке алу құжаттарының деректері негізінде ұсынылады.

Жолаушылар, багаж, жүк-багаж тасымалдау көрсеткіштері туралы бастапқы деректер Ұлттық темір жол компаниясының АБЖ-на ұсыну нақты уақыт режимінде автоматтандырылған тəсілмен, сондай-ақ тəулік сайын есеп берілетін уақыт аяқталған соң 2 сағат өткенде автоматтандырылмаған тəсілмен жүзеге асырылады.

Жолаушылар, багаж, жүк-багаж тасымалдау көрсеткіштерін есепке алған кезде Астана уақыты бойынша 00 сағат 00 минут есеп беру уақыты болып табылады.

6. Жүктерді тасымалдау туралы көрсеткіштерді есепке алуды жүргізу үшін бастапқы есепке алу құжаттары:

1) Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрі міндетін атқарушының 2011 жылғы 10 желтоқсандағы № 726 бұйрығымен бекітілген ГУ-29-О нысанды жол ведомосы жəне жол ведомосының түбіртектері (Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7364 тіркелген);

2) осы Қағидаға 5-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ГУ-30 жəне 6-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ГУ-64 нысандарының жол ведомостары;

3) осы Қағидаға 7-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ГУ-38 нысанды вагон қағазы болып табы-лады.

Жүк тасымалдарының көрсеткіштері туралы бастапқы деректерді Ұлттық темір жол компаниясы ЖТЫӨ БК-ға толтырылған ГУ-29-О, ГУ-30, ГУ-64, ГУ-38 нысандарындағы бастапқы есепке алу құжаттарының деректері негізінде нақты уақыт режимінде автоматтандырылған тəсілмен береді.

Жүк тасымалдау көрсеткіштерін есепке алған кезде Астана уақыты бойынша 20 сағат 00 минут есеп беру уақыты болып табылады.

7. Тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштерін есепке алуды жүргізу үшін бастапқы есепке алу құжаттары:

1) осы Қағидаға 8-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ДУ-1Л нысанда жолаушылар поезының анықтама қағазы;

2) осы Қағидаға 9-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ДУ-1 нысанды жүк поезының анықтама қағазы;

3) жол жүру құжаты (билет); 4) осы Қағидаға 10-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ТУ-3 нысанды машинист маршруты (осы

Қағидаға қосымша) болып табылады.Тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдаланудың көрсеткіштері туралы бастапқы дерек-

тер Ұлттық темір жол компаниясының ТОБАЖ-на жəне ЖТЫӨ БК-на нақты уақыт режимінде автоматтандырылған тəсілмен беріледі. ТОБАЖ-ға бастапқы деректер ДУ-1л жəне ДУ-1, ЖТЫӨ ЕК-ға толтырылған ТУ-3 нысанды бастапқы есепке алу құжаттарының негізінде ұсынылады.

Жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштерін есепке алған кезде Астана уақыты бойынша 20 сағат 00 минут есеп беру уақыты болып табылады.

8. Ұлттық тасымалдаушы, тасымалдаушы, локомотивтік тартқыш операторы, вагондар (контей-нерлер) операторы есепке алуды жүргізудің дұрыстығын жəне бастапқы есепке алу құжаттарының уақтылы толтырылуын, сондай-ақ бастапқы деректерді Ұлттық темір жол компаниясының автомат-тандырылған жүйелеріне ұсынудың толықтығын, дұрыстығын жəне уақтылығын қамтамасыз етеді.

3. Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті беру тəртібі

9. Ұлттық темір жол компаниясының автоматтандырылған жүйелеріне Ұлттық тасымал-даушының, тасымалдаушының, вагондар (контейнерлер) операторының берген жолаушыларды, ба-гажды, жүк-багажды жəне локомотивтік тарттқыш операторы ұсынған жүктерді тасымалдау көрсеткіштері туралы бастапқы деректердің жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдала-ну көрсеткіштері туралы бастапқы деректердің негізінде Ұлттық темір жол компаниясы жолаушылар-ды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пай-далану көрсеткіштері туралы есептілікті автоматтандырылған режимде қалыптастырады.

10. Ұлттық темір жол компаниясы автоматтандырылған жүйелерден қалыптастырылған жолау-шыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану көрсеткіштері туралы есептіліктің негізінде есептілік нысандары жəне анықта-малық ақпарат түрінде деректерді қалыптастырып, оларды темір жол көлігі саласындағы уəкілетті органға жəне Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттік органдарына, Ұлттық əл-ауқат қорына жəне Ұлттық темір жол компаниясы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдарға береді.

Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы жəне тасымалдау кезінде жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру қағидасына

1-қосымша

ЦЗХ АБЖ ЖОЛ ЖҮРУ ҚҰЖАТЫ 27 ЭКСПРЕСС ПРОЕЗДНОЙ ДОКУМЕНТ СЕРИЯ АСУ

ПОЕЗД №

шифр

ЖӨНЕЛТІЛҮОТПРАВЛЕНИЕ

ВАГОН № типіВАГОН№ тип

БАҒАСЫ тенгеЦЕНА тенге

Ада

мдар

сан

ыКо

л-во

чел

овек

ҚҰЖАТ ТҮРІВИД ДОКУМЕНТА

КҮ

НІ

числ

о

АЙ

Ыме

сяц

САҒА

Тча

сы

мину

т

билет плацкартбилет плацкарт

ОБРАЗЕЦ

Штрих код

КЗХ АБЖ БАҚЫЛАУ КУПОНЫ 27 ЭКСПРЕСС жол жүру үшін жол жүру құжатынсыз жарамсыз СЕРИЯ АСУ КОНТРОЛЬНЫЙ КУПОН без проездного документа для проезда недействителен

ОБРАЗЕЦ

Штрих код

КЗХ АБЖ КАССИРДІҢ КУПОНЫ 27 ЭКСПРЕСС жол жүру үшін жарамсыз СЕРИЯ АСУ КУПОН КАССИРА для проезда недействителен

ОБРАЗЕЦ


қағидасына 2-қосымша

ЛУ-12 нысанды багаж квитанциясы27 КЗХ БАГАЖ квитанциясы СЕРИЯСЫ

№______ поезд «___» _________20__ж.

Жөнелту стансасы, станса коды______________________________________________ (айқын мөр қалыбы)

Тағайындалған стансасы, оның коды, жолы ___________________________________________ (анық жазу қажет)


27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 19Л

У №

12

_______________________________арқылы (жүру маршрутын көрсету қажет) №____ маршрутЖөнелтуші _________________________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)Алушы жəне оның мекен-жайы ____________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)Ұсынылған билеттердің № ______________________________________________________Жарияланған құндылығы ________________________________________________________ (жалпы) (сөзбен)

Орын саны

Орама түрі

Салмағы Жеке орындардың немесе жалпы мəлімделген құндылығы

Арақашықтығы ____ км

Тасу ақысы Жарияланған құндылығы үшін

Темір жол тораптарында тапсыру үшін алым(№5 ТР)

Барлығы

теңге тиын теңге тиын теңге тиын теңге тиын

Орындар жиынтығы ___________________________________ № чек ____________________________ (сөзбен)_______________________________________________________________________ алынды (сөзбен)Жөнелту стансасының _______________________________________________________ багаж орамасының кемшіліктері туралы белгілері _____________________________________________

(стансаның күнтізбелік мөрқалыбы)

«___»________20__ж. Сериясы

Багаж кассирі______________ (қолы)

ТАСЫМАЛДАУ ҚАҒИДАСЫНАН ҮЗІНДІ КӨШІРМЕ

1. Багаж тағайындалған стансасында багаж квитанциясын ұсынушыға беріледі, бұл ретте кви-танция қайтарып алынады.

2. 30 күн ішінде (келген тəулігін санамағанда) талап етілмеген багаж өткізу үшін сауда ұйымдарына беріледі.

3. Багаждың құндылығын жариялау ұсынылады. Егер багаждың құндылығы жарияланбаса, онда оның жоғалтылуы үшін оның орнын толтыру салмағының əр килограмы үшін белгіленген төлем мөлшерінде жүргізіледі.

4. Соның ішінде багаж тағайындалған стансасына келмегенде, ал оны жеткізу мерзімі аяқталғанда, багаж иесі оны басқа стансаға қайта жөнелтуді талап ете алады. Багаж иесі станса бастығына багажды қайта жөнелту туралы өтініш беруі тиіс.

5. Багаж вагонынсыз келе жатқан поезда жол жүріп келе жатқан жолаушылардың багажы багаж вагоны бар тиісті бағыттағы бірінші поезда немесе почта-багаж поезында жөнелтіледі.

6. Велосипедтерді, мотоциклдерді, мопедтерді жəне т.с.с. қабылдаған кезде багаж квитанциясын-да міндетті түрде олардың зауыттық нөмірі, маркасы жəне олардың қандай жарақтары (сорғысы, фо-нары, сөмкесі жəне т.с.с.) бар екендігі көрсетіледі.

7. Багажды жеткізу мерзімін бұзғаны үшін темір жол əр тəулік үшін тасу ақысының 10 пайызы мөлшерінде, бірақ тасу ақысының 90 пайызынан жоғары емес айыппұл төлейді. Айыппұл төлеуді жолаушының талап етуі бойынша жасалған акті негізінде багажды берген кезде тағайындалған стансасының бастығы жүргізеді.

8. Ақысыз сақтау уақытын санамағанда, келген багаждың сақталғаны үшін тəулігіне орын үшін белгіленген төлемнің мөлшерінде алынады.

________________________________________________________________________________

Стансаның багажды қайта жөнелту туралы белгісі:

«Багаждың уақтылы келмеуі себепті оны ___________________________________ стансасына дейін қайта жіберу туралы өтініш».


«___»________20__ж.

Станса бастығы______________ (қолы)

Багажды беру туралы белгілер


Багаждың келмеуі туралы белгі

ЛУ

№ 1

2

27 КЗХ БАГАЖ ЖОЛ ТІЗІМДЕМЕСІ СЕРИЯСЫ

№______ поезд «___» _________20__ ж.Жөнелту стансасы, станса коды ______________________________________________ (айқын мөрқалыбы)Тағайындалған стансасы, оның коды, жолы ___________________________________________ (айқын жазу қажет)_______________________________ арқылы (жүру маршрутын көрсету қажет)

№____ маршрут

Жөнелтуші _________________________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)Алушы жəне оның мекен-жайы ____________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)Ұсынылған билеттердің № ______________________________________________________Жарияланған құндылығы ________________________________________________________ (жалпы) (сөзбен)

Орын саны

Орама түрі

Сал-мағы

Жеке орындардың немесе жалпы жарияланған құндылығы


Тасу ақысы Жария-ланған құндылығы үшін

Темір жол торапта-рында тапсыру үшін алым(№5 ТР)

Барлығы

тенге тиын тенге тиын тенге тиын тенге тиын

Орындар жиынтығы ___________________________________ № чек ____________________________ (сөзбен)_______________________________________________________________________ алынды (сөзбен)Жөнелту стансасының _______________________________________________________ багаж орамасының кемшіліктері туралы белгілері ______________________________________ (стансаның күнтізбелік мөрқалыбы)


Келуі туралы белгі:

Келу кітабының реттік №_________

(тағайындалған стнсаның

күнтізбелік мөрқалыбы)

БАГАЖДЫ ҚАЙТА ТИЕГЕН СТАНСАЛАРДЫҢ БЕЛГІЛЕРІ

КЕЛУІ(күнтізбелік мөрқалыбы)

ЖӨНЕЛТІЛУІ(күнтізбелік мөрқалыбы)

1 1

2 2

3 3

Қосымша: 1_________________________________________________ 2_________________________________________________ 3_________________________________________________

БАГАЖДЫ БЕРУ ТУРАЛЫ БЕЛГІ

(стансаның күнтізбелік

мөрқалыбы)

Қолы__________________

ЛУ

№ 1

2

27 КЗХ БАГАЖ КВИТАНЦИЯСЫНЫҢ ТҮБІРТЕГІ СЕРИЯСЫ

№______ поезд «___» _________20__ ж.Жөнелту стансасы, станса коды ______________________________________________ (айқын мөрқалыбы)Тағайындалған стансасы, оның коды, жолы ___________________________________________ (айқын жазу қажет)

_______________________________ арқылы (жүру маршрутын көрсету қажет)

_______________________________ арқылы (жүру маршрутын көрсету қажет)

Жөнелтуші _________________________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)

Алушы жəне оның мекен-жайы ____________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты жəне мекен-жайы)

Ұсынылған билеттердің № ______________________________________________________Жарияланған құндылығы ________________________________________________________ (жалпы) (сөзбен)

Орын саны

Орама түрі

Сал-мағы

Жеке орындардың немесе жалпы мəлімделген құндылығы


Тасу ақысыЖария-ланған құндылығы үшін

Темір жол тораптарын-да тапсыру үшін алым(№5 ТР)

Барлығы

тенге тиын тенге тиын тенге тиын тенге тиын

Орындар жиынтығы ___________________________________ № чек ____________________________ (сөзбен)_______________________________________________________________________ алынды (сөзбен)Жөнелту стансасының _______________________________________________________ багаж орамасының кемшіліктері туралы белгілері _____________________________________




3-қосымша

Пошта вагонының жол жүрісіне 27 КЗХ КВИТАНЦИЯСЫНЫҢ ТҮБІРТЕГІ КОРЕШОК КВИТАНЦИИ на пробег почтового вагона СЕРИЯ

(Жалғасы. Басы 18-бетте).

Ф. №

ЛУ

– 1

2-п

Поездың№поезда Образец

Үлгі(Жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбы)(Календарный штампель станции отправления)

Поштавагонының №№ почтового вагона

ОсьетердыңсыныКоллич.оссей

Жөнелту станциясыСтанция отправления

Келу станциясы жəне жолыСтанция и дорога назначения

Через арқылы Маршруттың №Маршрут

№ ___пошта бөлімшесінің Квитанцияның түбіртегі станцияменөтінімі (наряд) ФО-3а есебі кезінде НФ ұсыныладыЗаявка (наряд) Корешок квитанции представляется почтового отделения №___ станцией в НФ при отчете ФО-3аТасымалдау үшін төлем орталықтандырылған тəртіппен Багаж кассирі______________Оплата за перевозку централизованным порядком Багажный кассир (қолы)/(подпись)

Пошта вагонының жол жүрісіне 27 КЗХ КВИТАНЦИЯ на пробег почтового вагона СЕРИЯ

Ф. №

ЛУ

– 1

2-п

Поездың№поезда ОБРАЗЕЦ

Үлгі (Жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбы)

(Календарный штампель станции отправления)


ОсьтердіңсыныКоллич.оссей




№ ___пошта бөлімшесінің Квитанция поштаөтінімі (наряд) бөлімшесіне тапсырыладыЗаявка (наряд) Квитанция вручаетсяпочтового отделения №___ почтовому отделениюТасымалдау үшін төлем орталықтандырылған тəртіппен Багаж кассирі______________Оплата за перевозку централизованным порядком Багажный кассир (қолы)/(подпись)

Пошта вагонының жол жүрісіне 27 КЗХ ЖОЛ ТІЗІМДЕМЕСІ ДОРОЖНАЯ ВЕДОМОСТЬ на пробег почтового вагона СЕРИЯ

Ф. №

ЛУ

– 1

2-п

Поездың№поезда

ОбразецҮлгі

(Жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбы)

(Календарный штампель станции отправления)


ОсьетердыңсыныКоллич.оссей




№ ___пошта бөлімшесінің Жол тізімдемесі жол журу барысында өтінімі (наряд) бірге журу үшін пошта вагонының бастығында тапсырыладыЗаявка (наряд) Дор. ведомость вручается начальникупочтового отделения №___ почтового вагона для сопровождения на всем пути следования Тасымалдау үшін төлем орталықтандырылған тəртіппен Багаж кассирі______________Оплата за перевозку централизованным порядком Багажный кассир (қолы)/(подпись)

27 КЗХ ЖҮК-БАГАЖ КВИТАНЦИЯСЫ Сериясы

№______ поезд ____________20__ж. (жөнелтілген күні)Жөнелту стансасы__________________________ (айқын мөрқалыбы)Тағайындалған стансасы, жолы _________________ (анық жазу қажет)_______________________ арқылы (жүру маршруты)


Жөнелтуші жəне оның мекен-жайы____________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Алушы жəне оның мекен-жайы_____________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Жарияланған құндылығыныңжалпы сомасы_________________________ (сөзбен)

Орын саны Орама түрі Жүктің

атауыІс жүзіндегі

салмағы

Жеке орындардың

немесе жалпы жарияланған құндылығы

Арақашық.____км

Алынды теңге тиын

1. Тасу ақысы………2. Жарияланған құндылығы үшін….

3. Т.ж. тораптарында тапсыру үшін алым(ТР №5) …..4…………...

Орындар жиынтығы______________________ (сөзбен) Барлығы..

____________________________________ алынды (сөзбен)№_______________________________________ чек

Жүк-багаж орамасының кемшіліктері туралы __________жөнелту стансасының белгісі _________________

«___»________20__ж. СериясыБагаж кассирі______________ (қолы)

(жөнелту стансасыныңкүнтізбелік мөрқалыбы)ЛУ №12-б-98-

Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, жүктерді тасымалдау туралы жəне тасымалдау кезінде

жылжымалы құрамды пайдалану туралы есептілікті есепке алуды жүргізу мен беру қағидасына

4-қосымша

ТАСЫМАЛДАУ ҚАҒИДАСЫНАН ҮЗІНДІ КӨШІРМЕ

1. Тағайындалған станса жүк-багаждың келгені туралы алушыға телефон арқылы немесе тапсы-рысты хатпен (ашық хатпен) хабарлауға міндетті. Хабарлама үшін қолданыстағы қағидаларға сəйкес алым алынады.

2. Жөнелтуші тез бүлінетін жүкті алуға келу уақыты туралы алушыны хабардар етуге міндетті.3. Мекемелердің, кəсіпорындар мен ұйымдардың атына келген жүк-багаж сенімхат бойынша

жүк-багажды алуға уəкілеттенген тұлғаның жеке басының құжатын ұсынуы арқылы беріледі. Жеке тұлғалардың атына келген жүк-багаж алушыға немесе оның сенімхаты бойынша басқа тұлғаға төлқұжатын немесе оны ауыстыратын басқа құжатты ұсынуы арқылы беріледі.

4. Тағайындалған стансасына келген жүк-багаж 24 сағат ішінде (жүк-багажды түсірген күнді санамағанда) ақысыз сақталады. Əрі қарай сақталуы үшін белгіленген төлем алынады.

5. Хабарлама жіберілген соң тағайындалған стансасында 5 тəулік ішінде талап етілмеген жүк-багаж белгіленген тəртіппен тиісті ұйымдарға тапсырылуға жатады.

6. Алушы жүк-багажды алған кезде оның салмағын тексеруді талап етуге құқылы. Станса жүк-багаж салмағын тексеру үшін тарифпен көзделген алымды алады.

27 КЗХ ЖҮК-БАГАЖ ЖОЛ ТІЗІМДЕМЕСІ Сериясы

№______ поезд ____________________20__ж. (жөнелтілген күні)Жөнелту стансасы__________________________ (айқын мөрқалыбы)Тағайындалған стансасы, жолы _________________ (анық жазу қажет)__________________ арқылы (жүру маршруты)


Жөнелтуші жəне оның мекен-жайы__________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Алушы жəне оның мекен-жайы_____________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Жарияланған құндылығыныңжалпы сомасы_________________________ (сөзбен)

Орын саны

Орама түрі

Жүктің атауы

Іс жүзіндегі салмағы

Жеке орындардың немесе жалпы жариланған құндылығы


Алынды теңге тиын1. Тасу ақысы………2. Жарияланған құндылығы үшін….3. Т.ж. тораптарында тапсыру үшін алым(ТР №5) …..4…………...

Орындар жиынтығы______________________ (сөзбен)

Барлығы..




(жөнелту стансасыныңкүнтізбелік мөрқалыбы)

ЛУ №12-б-98-

ЖҮК-БАГАЖДЫ ҚАЙТА ТИЕУ СТАНСАСЫНЫҢ БЕЛГІСІКелуі

(күнтізбелік мөрқалыбы)Жөнелтілуі

(күнтізбелік мөрқалыбы)

1 1

2 2

3 3

Қосымша: 1.______________________________ 2. ______________________________ 3.______________________________

Алушының қолхаты

Жүк-багаж жол тізімдемесінің бет жағында аталған жүк-багаж бір жолғы немесе тұрақты (керек емесін сызып тастауы қажет) №___ от _____________20__ж. сенімхат бойынша

______________________________20__ж. үшін

____________20__г. алдым (қолы)Жеке басының құжаты №_____ ________ қаласы__________көшесі №___ үй №____пəтер

Алушының мекен-жайы ___________көшесі №_________ үй №____________пəтер

Беру туралы белгі

(жөнелту стансасының күнтізбелік мөрқалыбы)

27 КЗХ ЖҮК-БАГАЖ КВИТАНЦИЯСЫНЫҢ Сериясы ТҮБІРТЕГІ

№______ поезд _________________20__ж. (жөнелтілген күні)Жөнелту стансасы__________________________ (айқын мөрқалыбы)Тағайындалған стансасы, жолы _________________ (анық жазу қажет)_______________________ арқылы (жүру маршруты)


Жөнелтуші жəне оның мекен-жайы_____________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Алушы жəне оның мекен-жайы_____________________________________ (Т.А.Ə., ұйымның атауы жəне _____________________________________________ почталық мекен-жайы)Жарияланған құндылығыныңжалпы сомасы_________________________ (сөзбен)

Орын саны

Орама түрі


Іс жүзіндегі салмағы

Жеке орындардың немесе жалпы жариланған құндылығы


Алынды теңге тиын1. Тасу ақысы………2. Жарияланған құндылығы үшін….3. Т.ж. тораптарында тапсыру үшін алым(ТР №5) …..4…………...

Орындар жиынтығы______________________ (сөзбен)

Барлығы..





5-қосымша

ГУ-30 нысаныҮлкен жылдамдықтыЖОЛ ТІЗІМДЕМЕСІ

Жеткізу мерзімі «___»_____________20__ж. аяқталады.

Вагон-ның түрі

Вагон-ның №

Жүккөтергіштігі Осьтерінің саны Келу кітабының №

Тасымалдау санаты

КодыЖөнелтустансасы

КодыТағайындаған стансасы

Жөнелтуші Алушы

Оның мекен-жайы

Орын саны


Вагонға тиеудің техникалық нормасы

Жүктің белгіленген массасы, кг-мен Тарифтік белгілері:Тобы, позициясы _________ Схемасы____________Айрықша тариф №Жөнелтуші

белгілегенСтанса белгілеген

_____ км үшін төлемдерді есептеу

теңге

Тасу ақысыЖолсерік Тоңазытқыш көлік

ЖИЫНТЫҒЫ Жылу беру

Жөнелткен кезде өндіріліп алынды ________________________ (сомасы сөзбен)

Чекпен, қолма-қол ақшамен Тауарлық кассир __________(қолы)

Жиынтығы

Тиеу

Түпкілікті есеп айырысу бойынша төленді __________________________( сомасы сөзбен )Чекпен, қолма-қол ақшамен Жүкті алдым «__» күні_______айы 20__ж. 20__жылғы _______ № сенімхат бойынша Алушының есеп айырысу шоты №________________________Алушының қолхаты ________________________________Төлқұжатының сериясы _______________№____________________

Мекен-жайы:

ТүсіруТаразылауСақтау, тəулік үшін

БарлығыЖөнелткен кездеБерген кезде

Уақыт туралы күнтізбелік мөрқалыптар

Толтырылады _____Жөнелту станциясының кодыЖүктің нөмірі

Жүкті тасымалдауға

қабылдау

Жүктің келуі Жүкті темір жолдың түсіруі немесе алушының

құралдарымен түсіруге беруМассасы, кг-менТасу ақысы

Толтырылады ________Өту пункттерінің мөрқалыптары

(бедерін айқын етіп, қатаң түрде тор нөмірлерінің реті бойынша қойылады)

Желілік арақашықтықƏкелу арақашықтығы

Əкету арақашықтығы

1 2 3

Жөнелту стансасы, маршрут нөмірі, маршрут арақашықтығы

4 5 6 7

8 9 10 11


6-қосымша

ГУ-64 нысаны_________________ ст. Келу кітабының № _____________________жылдамдықты

жұмыстық емес парк вагондарында тасымалдауға арналғанЖОЛ ТІЗІМДЕМЕСІ

Вагон-дардың түрі

Вагон-дардың №

Жүккөтер-гіштігі

Осьтерінің саны

Цистернаның үлгісі

(Кім) берген куəлік бойынша

Берілген күні

Куəлігінің №

Тағайындалған стансасыЖөнелтуші АлушыЕсеп айырысу шотының №___________

Жүктің атауы Жалпы массасы Тауарлық кассирлің қолы

Тарифтік белгілер:Тобы ____Позициясы _____Схемасы_____

(сөзбен)

Төлемдерді есептеу___км үшін

теңге

Жөнелткен кезде төленді ____________________________________________

Чек № __________________ Тауарлық кассир ___________________ (қолы)

Тасу ақысы Жолсерік

Берген кезде төленді _________________________________________________

Чек № __________________ Тауарлық кассир ___________________ (қолы)

(сөзбен) Барлығы

Жөнелткен кездеБерген кезде

Жүкті 20__жылғы _______айының «__» күні алдым

Кірістерді бөлуА) тарифБ) бастапқы жəне соңғы операциялар

(Кім) _________________үшін. 20___жылғы _________ № ______ сенімхат бойынша Алушының есеп айырысу шотының №________________________Алушының қолхаты ________________________________Мекен-жайы:____________________________________________

Келуі туралы белгі:

Реттік №__Келу кітабы

(тағайындалған стансасының күнтізбелік мөрқалыбы)

ГУ – 64 нысаны

Жүкті жөнелтуге қабылдау уақыты _______________________________

ҚАЙТАДАН ЖІБЕРУ (жергілікті қатынста)

Жүк қайтадан жіберілген стансаның атауы

Қайтадан жіберу негіздемесі (жол бөлімшесі өкімінің күні мен нөмірі)

Баратын жері өзгертілген стансаның мөрқалыбы жəне станса бастығының қолы

Жүктің келу уақыты _____________________________

Жүкті беру күні (тағайындалған стансаның мөрқалыбы)

ӨТУ ПУНКТТЕРІНІҢ МӨРҚАЛЫПТАРЫ


_________________ ст. Келу кітабының №

_____________________жылдамдықты (жүк, үлкен, жолаушы)

жол тізімдемесініңТҮБІРТЕГІ

Вагондардың түрі

Вагондардың №

Жүккөтер-гіштігі

Осьтерінің саны

Цистерна-сының үлгісі

(Кім) берген куəлік бойынша

Берілген күні

Куəліктің №

Тағайындалған стансасыЖөнелтуші АлушыЕсеп айырысу шоты №___________Жүктің атауы Жалпы массасы Тауарлық

кассирдің қолыТарифтік белгілер:Тобы _____Позициясы_____Схе-масы______

(сөзбен)

Төлемдерді есептеу___км үшін

теңге

Жөнелткен кезде төленді__________________________________

Чектің № __________________Тауарлық кассир___________________(қолы)

Тасу ақысыЖолсерік

Берген кезде төленді _________________________________________________

Чектің № __________________Тауарлық кассир___________________(қолы)

(сөзбен) Барлығы

Жөнелткен кездеБерген кезде

Жүктің тасымалдауға қабылданғаны туралы квитанцияны алдымЖөнелткен кезде өндіріліп алынған соманы растаймын Жөнелтуші __________(қолы) Жол жүру куілігін алдым Жүк жолсерігі_______(қолы)

Кірістерді бөлуА) тарифБ) бастапқы жəне соңғы операциялар

КЕСІЛЕТІН ЖЕРІ


Жүк жұмыстық емес парк вагондарында тасымалдауға қабылдау туралы

КВИТАНЦИЯ

Тағайындалған станса Жүктің атауы Жалпы массасыАрқылы ЖөнелтушіАлушыЖөнелткен кезде төленді_______(сөзбен)

Тауарлық кассирдің қолы _________________________

КЕСІЛЕТІН ЖЕРІ

Жүкті тасымалдауға қабылдау күні №_____________________________ вагон(жөнелту станциясының мөрқалыбы) __________ Вагонның түрі _______________________ Көтергіш күші_______________________




ВАГОН ПАРАҒЫГУ-38а нысаны

Вагондық жөнелтілімге арналған

Вагон туралы мəліметтер

Анықтама қағазына арналған кодтар

ВАГОН ПАРАҒЫ

Осьтері-нің саны

Жүккөтер-гіштігі, т

Жүктің массасы, тонна

Вагон тағайын-далған станция

Жүк-тің коды

Алу-шы-ның коды

Ерекше таңбалар

БПҚ Контей-нерлер саны

Шығу шекара-лық стансасы

Ва-гон-ның тара-сы

Ес-кертпе

1-белгі – марш-рут, жұмыс-тық емес парк, 2-белгі – тасалау коды,3-белгі – габа-ритсіз., асыранды құс., ДБ, НГ

(плом-бы)саны

1,2-белгі –тиелген,3,4-белгі – бос

ВАГОН № _________________ 000 000000 00000000

0000 000 0 0000 000000 000 000000

____________________________ стансасы _____________ т.ж. _____ күні _____ айы 20 ______ ж.

Жүкқағазға сəйкес жүк массасын анықтау тəсілі_______________________________________________Жүкті түсірупункті_________________________________________

БЕКІТУ-ПЛОМБЫЛАУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ (ПЛОМБЫЛАР) ТУРАЛЫ МƏЛІМЕТТЕРБПҚ (пломбылар) саны

Үлгісі Бақылау белгілері

Кім орнатты (жөнелтуші, т.ж., кеден)

Белгі соғуға арналған жер

ГУ-38а нысанының сырт жағыЖөнелтілім

№Жүк

жөнелтілетін станса

Жүк тағайын-далған станса

Жүктің массасы, кг

Жүктің атауы Алушы Орын саны Орама түрі Жүк қайта тиелген

вагонның № 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Вагон жүк тиеуге берілді ________ _________ Вагон жүк түсіруге берілді ____________ _________ күні (күні, айы) уақыты (сағ.,мин.) күні (күні, айы ) уақыты (сағ.,мин.)

Тиелді _________________ ________________ Түсірілді____________________ __________ күні (күні, айы ) уақыты (сағ.,мин.) күні (күні, айы ) уақыты (сағ.,мин.)

Қабылдап-тапсырушы____________________ Қабылдап-тапсырушы ______________________

Жүк дұрыс тиелді жəне бекітілді. Төңкерілуден болатын босаңсулардың болуын тексердім.(қажет емесін сызып тастау қажет)

Лауазымы _________________________ Тегі __________________________ Қолы _____________

ГУ-38б нысаны

Маршруттық немесе топтықжөнелтілімге арналған

Анықтама қағазға арналған кодтар Маршрут туралы мəліметтер

ВАГОН ПАРАҒЫ Тағайын-далған стансасы

Жүктің коды

Алу-шының коды

Шықпа шекаралық станса

Жүктің массасы, тонна

Осьтер-дің саны

Вагондар-дың тарасы, тонна

Тасалау коды

Барынша жоғары габарит-сіздік

Марш-ру ттың коды

Марш-ру ттың №

№____жөнелтілім 000000 00000000 0000 000000 0000 000 0000 0 0000 0 00

Жөнелту стансасы_______________ т.ж.______ күні____________ айы 20____ ж.Тағайындалған стансасы ________________________________________________т.ж. Вагондарды кірме жолға беру үшін_______________________Алушы ____________________________Жүктің атауы_______________________ Жүкқағазға сəйкес жүктің массасын анықтау тəсілі __________


Р/с №

Ваго

нның

№

Иес

інің к

оды

Жүк

тің ма

ссас

ы, то

нна

Таса

лау к

оды

Габа

ритс

із., а

сыра

нды

құс.,

ДБ

, НГ

БПҚ

(плом

была

р) са

ны

Ваго

нның

та

расы

Еске

ртпе

Р/с№

Ваго

нның

№

Иес

інің к

оды

Жүк

тің ма

ссас

ы, то

нна

Таса

лау к

оды

Габа

ритс

із., а

сыра

нды

құс.,

ДБ

, НГ

БПҚ

(плом

была

р) са

ны

Ваго

нның

та

расы

Еске

ртпе

00 00000000 00 000 0 0 0 000 0000

00 00 00000000 00 000 0 0 0 000 000000

1 16

2 17

3 18

4 19

5 20

6 21

7 22

8 23

9 24

10 25

11 26

12 27

13 28

14 29

15 30


27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz20жалғасы

Р/с №

Вагон

ның №

Иесі

нің ко

ды

Жүкті

ң масс

асы, то

нна

Таса-

лау ко

ды

Габа

-ритсі

з., асы

ран-д

ы құ

с., ДБ

, НГ

БПҚ

(плом

была

р) сан

ы

Вагон

-ның

тарасы

Ескер

тпе

Р/с №

Вагон

ның №

Иесі

нің ко

ды

Жүкті

ң масс

асы, то

нна

Тасал

ау код

ы

Габа

рит-с

із., ас

ыран

-ды

құс.,

ДБ, Н

Г

БПҚ

(плом

была

р) сан

ы

Вагон

-ның

тарасы

Ескер

тпе

00 00000000 00 000 0 0 0 000 000000 00 0000

0000 00 000 0 0 0 000 000000

31 4632 4733 4834 4935 5036 5137 5238 5339 5440 5541 5642 5743 5844 5945 60




Жүк дұрыс тиелді жəне бекітілді. Төңкерілуден болатын босаңсулардың болуын тексердім.(қажет емесін сызып тастау қажет)


_________жөнелтілімге арналған ГУ-38б нысанды вагон парағына қосымша парақ

БЕКІТУ-ПЛОМБЫЛАУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ (ПЛОМБЫЛАР) ТУРАЛЫ МƏЛІМЕТТЕР

Р/с № Вагонның № Бекіту-пломбылау құрылғылары (пломбылар) туралы мəліметтер

Саны Үлгісі Бақылаулық таңбалар Кім орнатты

1 2 3 4 5 6

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

Қабылдап-тапсырушы ________________________________________

Форма ГУ-38в

Контейнерлік жөнелтілімдерге арналғанВАГОН ПАРАҒЫ№______ ВАГОН

Анықтама қағазына арналған кодтарЖүк-тің мас-сасы, тонна

Вагон та-ғайын-далған стан-ция



Ерекше таң-балар

БПҚКон-тей-нер-лер саны

Шығу шека-ралық стан-сасы

Ва-гон-ның та-расы

Ес-керт-пе

1-белгі – марш-рут, жұ-мыстық емес парк, 2-белгі – таса-лау коды,3-белгі – габа-ритсіз., асыран-ды құс., ДБ, НГ


1,2-бел-гі – тиелген,3,4-бел-гі – босВАГОН ТУРАЛЫ

МƏЛІМЕТТЕРОсьтер саны


000 000000

00000000

0000 000 0 0000 000000

000 000000

Тиелген/қалыптастырылған стансасы* ___________________ жəне _______________ т.ж. ______ күні ______________ айы 20____ж.Жүк түсіру/сұрыптау стансасы* _______________________________________________ _____________________________ т.ж.Вагонды кірме жолға беру үшін _________________________________________


Р/с №

Контей-нердің №

Иесінің коды Үлгі-мөлшері

Жөнелтілім№ Контейнерді жөнелткен станса мен жол

Контейнер тағайындалған станса мен жол


Контейнер тарасының массасры, кг

Алушы Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 111234

* Қажет емесін сызып тастау қажет




Контейнерлер дұрыс тиелді жəне бекітілді.Лауазымы______________________ Тегі _______________________ Қолы _________________

(Соңы. Басы 18-19-беттерде). Форма ГУ 38гҰсақ жөнелтілімдерге арналған

Анықтама қағазына арналған кодтар

ВАГОН ПАРАҒЫ Жүк-тің мас-са-сы, тон-на

Вагон та-ғайын-далған стан-ция



Ерекше таңба-лар

БПҚ Шығу шека-ралық стан-сасы

Вагон-ның тарасы

Ескерт-пе

№____________________ ВАГОН

1-белгі – маршрут, жұмыстық емес парк, 2-белгі – тасалау коды,3-белгі – габ-аритсіз., асыранды құс., ДБ, НГ


Вагон жəне жүк туралы мəліметтер

Осьтер саны


Жөнел-тілімдер

саны

000 000000 00000000

0000 000 0 000000 000 000000

Тиелген/қалыптастырылған стансасы* _________ жəне _____________ т.ж. ___ күні__________ айы 20____ж.Жүк түсіру/сұрыптау стансасы* _______________________________т.ж.Вагонды кірме жолға беру үшін ____________________________________

БЕКІТУ-ПЛОМБЫЛАУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ (ПЛОМБЫЛАР) ТУРАЛЫ МƏЛІМЕТТЕР

БПҚ (пломбы-лар) саны

Үлгісі Бақылау белгілері

Кім орнатты (жөнелтуші, т.ж.,

кеден)


Жөнел-тілім №

Жүктің тағайын-далған стансасы

Шартты таңбалар



Т.ж. маркасы

Орындар саны

Орама түрі

Жүкті жөнелт-кен станса

Сұрыптау кезіндегі жергілікті таңбалау

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ГУ-38г нысанының сырт жағыЖөнел-тілім №

Жүк тағайын-далған станса

Шартты таңбалар



Т.ж. маркасы

Орындар саны

Орама түрі

Жүкті жөнелт-кен станса

Сұрыптау кезіндегі жергілікті таңбалау

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10




Жүк дұрыс тиелді жəне бекітілді.




ДУ – 1л нысаны

№ ____ ЖОЛАУШЫЛАР ПОЕЗЫНЫҢ АНЫҚТАМА ҚАҒАЗЫ

№__ жолаушылар (қала маңындағы) поезыЖөнелтілген күні «___»___________ Жөнелткен стансасы______________ Тағайындалған стансасы ___________

Р/с №

Вагонның есепке алу №/жол шифры

Вагон-ның түрі

(үлгісі)

Вагонның жөнелткен

жəне жүрген жолында тіркелген стансасы

Тағайын-далған

(ағытылған) стансасы

«Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ-тың вагон тіркеу

туралы мəлімдеген

құрылымдық бөлімшесінің

атауы

Вагонды тіркеу жəне

(немесе) ағыту туралы «Жолаушылар

тасымалы» АҚ

бұйрығының күні мен №

Тіркелген вагондағы жауапты тұлғаның

Т.А.Ə. (қолы, мөрқалыбы)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

Тасымалдаушының уəкілетті қызметкері (Т.А.Ə.)Тасымалдаушының уəкілетті қызметкері (қолы)



ДУ-1 нысаны

№ _________ ЖҮК ПОЕЗЫНЫҢ АНЫҚТАМА ҚАҒАЗЫ

Қалыптастырылған стансасы Құрамның № Тағайындалған стансасы

0000 00 (0) 0000Басы 1Соңы 2

Күні Айы Сағат Минут Шартты ұзындығы

Брутто массасы Тасалау коды

Габаритсіздік индексі

Асыран-ды құс

Маршрут

0 00 00 00 00 000 00000 0 0000 0 0

Р/с № Вагонның №

Иесінің коды

Жүктің мас-сасы, тонна

Вагонның тағайын-далған

стансасы


Алу-шының

коды

Ерекше таңбалар БПҚ Кконтейнер-лер саны

Шығу шекара-

лық стансасы

Вагон-ның

тарасы

Ескертпе

11-белгі – маршрут, жұмыстық емес парк,

2-белгі – тасалау коды,3-белгі – габаритсіз.,

асыранды құс., ДБ, НГ

1,2-белгі –тиелген,3,4-белгі

– бос

00 (0) 00000000 00 000 000000 00000000 0000 000 0 0000 000000 000 0000000102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344

1-қосымшаның жалғасы ДУ-1 нысанының сырт жағыР/с № Вагонның

№Иесінің коды

Жүктің-мас-сасы, тонна

Вагонның тағайын-далған стансасы


Алу-шының коды

Ерекше таңбалар БПҚ Кконтейнер-лер саны

Шығу шекара-лық стансасы

Вагон-ның тарасы

Ескертпе

11-белгі – маршрут, жұмыстық емес парк, 2-белгі – тасалау коды,3-белгі – габаритсіз.,асыранды құс., ДБ, НГ

1,2-белгі –тиелген,3,4-белгі – бос

00 (0) 00000000 00 000 000000 00000000 0000 000 0 0000 000000 000 000000454647484950515253545556

5758596061626364656667

Осте-рінің бар-лығы

Тағайындалған жолдары бойынша тиелген вагондардың саны

Вагон түрі

Вагонның күйі

Төбесі жабық

Плат-фор-

малар

Үсті ашық вагондар Цистерналар Рефри-же-

ратор-лық

Өзгесі Бар-лы-ғы

Бар-лығы

4-осные 6/8- осьтіБар-

лығыСоның ішінде Бар-

лығыСоның ішінде Соның ішінде

4-осьті 8-осьті мүкəм-малдық

парк

8-осьті цмв окт зрв фтг мвз

Жұмыс-тық парк

ТиелгенБос

Жұмыстық емес паркЖиынтығы

Жұмыс-тық парк

ТиелгенБос

Жұмыстық емес паркЖиынтығы

Бұдан басқа, физикалық бірліктер

Жолаушы вагондары Жұмыс істемейтін локомотивтер,

механизмдео жəне т.б.

Жолаушы вагондары Жұмыс істемейтін локомотивтер, механизмдео

жəне т.б.

Поездың массасы, тонна Тара Нетто Брутто Тара Нетто Брутто

Полездың шартты ұзындығыКонтей-

нер-лердің саны

Барлығы Ортатонналық Ірітонналық Барлығы Ортатонналық Ірітонналықтиелген бос тиелген бос тиелген бос тиелген бос тиелген бос тиелген бос

ДСПОператор

Құрастырған станса (Мөрқалыбы)

ДСПОператор

Құрамды өзгерткен станса (Мөрқалыбы)



ТУ-3 нысаныМашинист маршруты

ТУ-3а1-бөлім. Локомотив жəне локомотив бригадасының құрамы туралы мəліметтер

Қат

ына

с ко

д ы

Мар

шру

т №

Тіркелген депосы-ның коды

Сер

иясы

мен

инд

ексі

Сер

иясы

ның

коды

Локо-мотив нөмірі мен серия-сы-ның коды

ТУ-3аВц нысаны.

МАРШРУТ

________т.ж. (локомотив тіркелген дело) 20___жылғы ____________ __________ ** ** күні айы

Машинистің Т.А.Ə. Машинистің Т.А.Ə.

локо

мот

ивті

ң

бриг

адан

ың

Табельдікнөмірі

Лауазымдық белгісі

Табельдікнөмірі

Лауазымдық белгісі

*** *** **** ** М 360

** ***** **** * **** *

- - 3-4 5-6 Э-1 7-8 9-11

2-бөлім. 3-бөлім. Бригаданың жұмыс істеу жəне тынығу уақыты туралы мəліметтерБө

лім

Бөлім бойынша жолдардың саны

Бөлі

м

Жол

Жұ-мысқа келу уақыты

Локо-мотив қабыл-дауды-бастау уақыты

Жолдарда ауыстырған кездегі қызметтік белгі немесе локомо-тивті тапсыруды аяқтау уақыты

БҚ-дан жүріп өту уақыты

Тапсы-руды аяқтау уақыты

Локо-мотив брига-дасы жұмы-сының аяқталу уақыты

Айналым депосына кірген кезде.алдыңғы бригаданың БҚ-дан өткен сəті

3 5 8депо-дан шық-қан кезде

депоға кірген кезде

күні айы уақы-ты

* * * * - -

* * **** **** **** **** **** **** ** ** **

2Уақыт көрсе-ткіш-тері

3 1

Депо немесе БҚ бойын-ша кезек-шінің қолы

5-бөлім. Отынды немесе электр энергиясын алу жəне жұмсау туралы мəліметтер

Бөлім

Жолд

ар

Қабылданды

Сапар-дан соң тапсы-рылды

1-марка 2-марка 3-марка 4-маркаАл

у бел

гісі

Акт б

ойын

ша ал

ынды

Қойманың атауы

Тəулік-тік талап-тардың №,отынды алу күні

Уақыты (сағ, мин)

локомо-тивті депоға қойған кезде маши-нистен

машинистдеподан немесе жолдарда ауыс-тырған кезде

локо-мотив-тің қой-маға келуі

отын алу-ды аяқ-тауы

код

саны

код

саны

код

саны

код

саны

* * ****** ****** ****** ** ****** ** ***** ** ***

**** ***

*** ***

- - -

5 1

5 2Тап-сыру-шы-ның қолы

Берушінің қолы

Қаб-ылдау-шы-ның қолы

Алу-шының қолы

8-бөлім. Маневрлік жұмыс туралы мəліметтер

Бөлім

Жол

Мане

врле

р кезі

ндегі

жұм

ыс ор

ны не

месе

дара

келе

жа

тқан к

езде п

оезды

ң нөм

ірі

Жұмы

с түр

інің к

оды

Жұмы

с орн

ының

(стан

циян

ың) к

оды

Қашы

қтық (

желіл

ік жо

л жүр

ісі)

Пое

здың н

етто с

алма

ғы

Т км б

рутто

Іс жү

зінде

жолд

а бол

у уақы

ты

Бос тұрып қалу Станциялардағы маневрлер

Отын

бойы

нша н

орма

лана

тын п

оезд-

учаск

е

Маневрлерге арналған уақыт

Бос тұрып қалу уақыты

Норм

а код

ы (па

рктің

)

Өңде

лген в

агонд

ардың

саны

станцияларда басталуы аяқталуы

арал

ық

айна

лым

тіркел

ген

бриг

адал

арды а

уысты

ру

айна

лым д

епос

ында

арал

ық

айна

лым

тіркел

ген

Дара жүру үшін

техни

калық

опер

ация

лард

а

станц

ияда

Стан

ция б

ойын

ша ке

зекші

нің қо

лы

жөнелтілді келді

сағ мин.

сағ мин.

* ** 360 макеті

** *****

- - - - - - - - - - - - - ** ** ** ** ****

****

** ****

*

- - Э-1 макеті

12-13

14-16

17-19

20-23

24-26

27-28

29-30

31-32

33-34

35-36

37-39

40-41

42-43

44-45

46-47

- - - - - - - - -

8 18 28 38 48 58 68 7 6-бөлім. Ескертулер

Машинистің қолы__________________________________________________

Маршрутты қабылдаған тұлғаның лауазымы мен қолы___________________________________________

ТУ-3 ВЦЕ нысаны7-тарау. Поездың жүрісі, салмағы жəне құрамы туралы мəліметтер

Ю 1

1-бөлім. Локомотив жəне локомотив бригадасының құрамы туралы мəліметтер Ю 2 2-бөлім. Локомотив бригадасыныңжолаушылар поезының вагонында резервте жүруі

Қаты

нас к

оды

Тіркелген депосы-ның коды

Локомотивтердің немесе секциялардың №№

________т.ж. локомотив тіркелген депо

МАРШРУТ

20____жылғы ______________күні_______айы

Машинистің Т.А.Ə.

Машинист көмекшісінің Т.А.Ə.

Үшінші тұлғаның Т.А.Ə.

локом

отивті

ң

бриг

адан

ың

1 2 3 4

Бағы

ты

Жол

Күні,

поезд

ың №

Жөне

лтілге

н стан

циясы

Жөне

лтілге

н уақы

ты

Тағай

ында

лған

станц

иясы

Келу

уақы

ты

Қолы

Табе

льдік

№

лауазы

мдық

белгі

сі

Табе

льдік

№

лауазы

мдық

белгі

сі

Табе

льдік

№

лауазы

мдық

белгі

сі

**** ****

со ж

аққа 1

Депо басшы-лығы

** **** ****

*******

********

********

********

**** * **** * **** *

кері қ

а-рай

2 Станция бойынша кезекші

Ю 3 3-бөлм. Бригаданың жұмыс істеу жəне тынығу уақыты туралы мəліметтерни и отдыхе бригады

Жүру

жолы

Жол

Жұмы

сқа ке

лу уа

қыты

Локом

отив қ

абыл

дауды

баста

у уақы

ты

Жолдарда ауыстырған кезде

Соңғ

ы стан

ция б

ригад

асыны

ң ауы

су бе

лгісі

БҚ-дан жүріп өту уақыты

Локом

отивті

тапс

ыруд

ың ая

қталу

уақы

ты ж

əне

локом

отив б

ара ж

атқан

стан

ция

Баста

пқы с

танци

я бри

гадасы

ның а

уысу

белгі

сі

Локом

отив б

ригад

асы ж

ұмыс

ының

аяқта

лу

уақыт

ы

Айналым депосына кірген кезде

Бос тұрып қалу

Тыны

ғуды б

астауд

ың іс

жүзі

ндегі

уақы

ты

Тынығуды бермеу себептері

тапсы

рушы

бриг

адан

ың ло

комоти

в тап

сыруд

ы аяқ

тау уа

қыты

поезд

ың №

жəн

е локо

моти

в кел

ген

станц

ия

депо

дан ш

ыққан

кезде

депо

ға кір

ген ке

зде

Осы локомотивпен жүрген алдыңғы бригаданың БҚ-дан жүріп өту сəті

жөндеуде Сапар кезінде локомотив бригадасының жұмыс істеу уақытының нормасы

күні айы уақыты

* **** **** **** * *** *** *** * **** ** *** *** **** ****со жаққакері қарайқолы

Ю 4 4-бөлім. Итермелеуде, қосарланған тартымда жəне жіберуде жұмыс істейтін локомотивтер туралы мəліметтер Ю 6 6-бөлім

Жол

Жүру түрі (қос. тар-тым, итеру, қайта жіберу, топта-ма) Жү

ру тү

рінің

коды

Локо-мотив тір-келген депо-ның коды

Локомотивтердің немесе секциялардың №№

Станциядан немесе км-ден

Станцияға немесе км-ге дейін

Жіберу локомотивіне дейін бригадасыз

Жол

Ескерту-лер

Код

1 2 3 4

атауы

коды

атауы

коды

күні

айы

уақыт

ы

күні

айы

уақыт

ы

**** ******** ******* ******* *****

*****

** ** **** ** ** **** * ****

1

2

Ю 5 5-бөлім. Отынды немесе электр энергиясын алу жəне жұмсау туралы мəліметтер 3

Жүру

жолы

Жол

Қабылданды

Жеткі

зілген

соң т

апсы

рылд

ы

Есептеуіштің көрсеткіштері 1-марка 2-марка 3-марка

Беру

белгі

сі

Акт б

ойын

ша от

ын ал

ынды

Қойм

аның

атауы

Тəул

іктік

талап

тарды

ң №,

отынд

ы алу

күні

Уақыты (сағ/мин)

4

депо

ға қо

йған

кезде

маши

нисте

н

маши

нист

депо

дан н

емесе

жолд

арда

ауысты

рған к

езде

рекуперация электрооталл. вас

локом

отивті

ң оты

н қой

масы

на ке

лу уа

қыты

отын қ

ұюды

аяқта

у

56

қабыл-данды

тап-сы-рыл-ды

қабыл-данды

тап-сы-рыл-ды

код саны код саны код саны78

со ж

аққа

* 9******

******

******

******

******

******

******

* *****

* *****

* *****

* *****

* * 10

Машинистің қолы ________________

кері қ

арай

Қолы

тапсыру-шының

Қолы

беру-шінің

қабыл-даушы-ның

алушы-ның

7-тарау. Поездың жүрісі, салмағы жəне құрамы туралы мəліметтер

Стан

ция

Уақ

ыты

Тыйы

м са

луш

ы б

елгі

лерд

ің ж

аны

нда

тұры

п қа

лу у

ақы

ты, с

ағ.,

мин. Пое

зды

ң то

ннам

ен

өлш

енге

н са

лмағ

ы

Жолаушы паркі вагондары физикалық бірлікте

Жүк паркі вагондары физикалық бірлікте

атау

ықы

змет

тік

белг

іүс

ті ж

абы

қпл

атфо

рмал

арүс

ті а

шы

қ ва

гонд

арци

стер

нала

рсо

ның

ішін

де м

үкəм

мал

рефр

ижер

атор

өзге

сіце

мент

тас

ығы

шта

рш

екем

тас

тасы

ғыш

тар

фити

нгті

к пл

атфо

рмал

арас

тық

тасы

ғыш

тар

мине

рал

тасы

ғыш

тар

Жұм

ыс

парк

і жүк

ваг

онда

ры ж

иынт

ығы

(тие

лген

-бос

)

Жол

ыА

тауы

Коды

келу

жөн

елту

Ман

еврл

ердң

ұза

қты

ғы

Ваг

он н

емес

е ке

шіг

улер

тур

алы

бел

гіле

рП

оезд

ың

№Ж

ұмы

с тү

ріні

ң ко

дыне

тто

брут

тож

ұмса

қ, қ

атқы

лпо

чта

бага

жөз

гесі

Жұм

ыс

істе

мейт

ін л

оком

отив

тер,

мех

аниз

мдер

, жұм

ыс

парк

інің

ва

гонд

ары

раб

очег

о пр

ака

П

оезд

ың

осьт

ерде

гі қ

ұрам

ыП

оезд

ың

шар

тты

ұзы

нды

ғыД

СП

-ны

ң не

месе

маш

инис

тің

қолы

* ** ****

***

****

****

**

***

** ****

*** **

****

**** ** ** ** ** ** **

***

***

***

***

***

***

***

***

***

***

***

*** **

*

***

***

**

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Тиел

.Щ

1Бо

сЩ

2Ти

ел.

Щ 1

Бос

Щ 2

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 17 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8281 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 8 ақпан № 68 Астана қаласы

«Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкiмшiсiнiң қызметiн жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тiркеу жəне оларды тiркеуден шығару» электрондық

мемлекеттiк қызметтің регламентiн бекіту туралы

«Ақпараттандыру туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 11 қаңтардағы Заңының 29-бабының 2-тармағына жəне «Электрондық мемлекеттік қызметтің үлгі регламентін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 26 қазандағы № 1116 қаулысына сəйкес бұйырамын:

1. Қоса берiлiп отырған «Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкiмшiсiнiң қызметiн жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тiркеу жəне оларды тiркеуден шығару» электрондық мемлекеттiк қызметтiң регламентi бекiтiлсiн.

2. «Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сыртқы байқау əкiмшiсiнiң қызметiн жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тiркеу жəне оларды тiркеуден алу» мемлекеттiк қызметiнiң регламентiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 13 желтоқсандағы № 628 бұйрығының күшi жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2012 жылғы 12 қаңтарда № 7377 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы жəне өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында жарияланған, № 3, 2012 жыл).

3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Дəрменсiз борышкерлермен жұмыс комитетi (Н.Д.Үсенова) заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуiн;2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуінен

кейiн оның бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялануын;3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң ресми интернет-ресурсында

орналастырылуын қамтамасыз етсiн.4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қаржы вице-министрi А.М.Теңгебаевқа жүктелсiн.5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министр Б. ЖƏМІШЕВ.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2013 жылғы 8 ақпандағы № 68 бұйрығымен бекітілген

«Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тіркеу жəне оларды тіркеуден

шығару» электрондық мемлекеттік қызметтің регламенті

1. Жалпы ережелер1. «Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау

əкiмшiсiнiң қызметiн жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тiркеу жəне оларды тiркеуден шығару» электрондық мемлекеттік қызмет (бұдан əрі – электрондық мемлекеттiк қызмет) Қазақстан Республи-касы Қаржы министрлігінің Дəрменсіз борышкерлермен жұмыс комитеті (бұдан əрі – қызмет беруші) халыққа қызмет көрсету орталықтары (бұдан əрі – орталық) арқылы, сондай-ақ www.e.gov.kz «электрондық үкімет» веб-порталы немесе www.elicense.kz «Е-лицензиялау» веб-порталы арқылы көрсетеді.

1. Электрондық мемлекеттік қызмет Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 8 жел-тоқсандағы № 1498 қаулысымен бекiтiлген «Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушы лардың жəне (немесе) сырттай байқау əкiмшiсiнiң қызметiн жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тiркеу жəне оларды тiркеуден алу» мемлекеттiк қызмет Стандартының негізінде көрсетіледі.

2. Электрондық мемлекеттік қызметті автоматтандыру дəрежесі: ішінара автоматтандырылған.3. Электрондық мемлекеттік қызмет көрсетудің түрі: транзакциялық.4. Осы Регламентте пайдаланылатын ұғымдар мен қысқартулар:1) АЖО – автоматтандырылған жұмыс орны;2) ақпараттық жүйе – аппараттық-бағдарламалық кешендi қолданумен ақпаратты сақтау, өңдеу,

iздеу, тарату, тапсыру жəне беру үшiн арналған жүйе (бұдан əрi – АЖ);3) алушы – электронды мемлекеттiк қызмет көрсетiлетiн жеке тұлға (жеке кəсіпкер);4) «Е-лицензиялау» веб-порталы – берілген, қайта ресімделген, тоқтатылған, қайта жаңартылған

жəне қолданысы тоқтатылған лицензиялар, сондай-ақ лицензиарлар беретін лицензиялардың сəйкестендіру нөмірін орталықтандырылған түрде қалыптастыратын қызметтің лицензияланатын түрін (кіші түрін) лицензиялауды жүзеге асыратын лицензиаттың филиалдары, өкілдіктері (объектілері, пункттері, учаскелері) туралы мəліметті қамтитын ақпараттық жүйе (бұдан əрі – «Е-лицензиялау» МДБ АЖ);

5) жеке сəйкестендiру нөмiрi – жеке тұлға, оның iшiнде жеке кəсiпкерлiк түрiнде өзiнiң қызметiн жүзеге асыратын жеке кəсiпкер үшiн қалыптастырылатын бiрегей нөмiр (бұдан əрi – ЖСН);

6) «Жеке тұлға» мемлекеттiк деректер базасы – ақпаратты автоматты түрде жинауға, сақтауға жəне өңдеуге, Қазақстан Республикасында жеке тұлғаларды бiрыңғай сəйкестендiрудi енгiзу мақсатында Жеке сəйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмiн құруға жəне олар туралы өзектi жəне нақты мəлiметтердi мемлекеттiк басқару органдарына жəне құзыреттерi шеңберiнде жəне Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес өзге субъектiлерге де беруге арналған ақпараттық жүйе (бұдан əрi – ЖТ МДБ);

7) Қазақстан Республикасының халыққа қызмет көрсету орталықтарының ақпараттық жүйесi – халыққа (жеке тұлғаларға) Қазақстан Республикасының халыққа қызмет көрсету орталықтары, сондай-ақ тиiстi министерлiктер мен ведомстволар арқылы қызмет көрсету үдерiсiн автоматтандыруға арналған ақпараттық жүйе (бұдан əрi – ХҚКО АЖ);

8) құрылымдық-функционалдық бірліктер– ақпараттық жүйелері қызмет көрсету процесіне қатысатын мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелерінің, мекемелердің немесе өзге де ұйымдардың тізбесі (бұдан əрі – ҚФБ);

9) мемлекеттiк электрондық қызмет – ақпараттық технологияларды пайдаланумен электрондық нысанда көрсетiлетiн мемлекеттiк қызмет;

10) пайдаланушы – оған қажеттi электрондық ақпараттық ресурстарды алу үшiн ақпараттық жүйеге жүгiнетiн жəне оларды пайдаланатын субъект;

11) транзакциялық қызмет – электрондық цифрлық қолтаңбаны қолданумен өзара ақпарат алма-суды талап ететiн, пайдаланушыларға электрондық ақпараттық ресурстарды беру жөнiндегi қызмет;

12) электрондық құжат – ақпарат электрондық-цифрлық нысанда берiлген жəне электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куəландырылған құжат;

13) «электрондық үкiметтiң» веб-порталы – нормативтiк құқықтық базаны қоса алғанда, барлық шоғырландырылған үкiметтiк ақпаратқа жəне электрондық мемлекеттiк қызметтерге қолжетiмдiлiктiң бiрыңғай терезесiн бiлдiретiн ақпараттық жүйе (бұдан əрi – ЭҮП);

14) «электрондық үкіметтің» шлюзі – электрондық қызметті іске асыру шеңберінде ақпараттық жүйелерін шоғырландыруға арналған ақпараттық жүйесі (бұдан əрi – ЭҮШ);

15) электрондық цифрлық қолтаңба – электрондық цифрлық қолтаңбаның құралдарымен құрылған жəне электрондық құжаттың дұрыстығын, оның тиесiлiлiгiн жəне мазмұнның тұрақтылы-ғын растайтын электрондық цифрлық таңбалардың жиынтығы (бұдан əрi – ЭЦҚ).


27 тамыз 2013 жыл www.egemen.kz 212. Электрондық мемлекеттiк қызметтi көрсету жөнiнде қызмет берушi

əрекетiнiң тəртiбi6. Осы Регламенттiң 1-қосымшасына сəйкес ЭҮП арқылы қызмет берушінің адымдық əрекеттерi

мен шешiмдерi (қызметтi көрсеткен кезде функционалдық өзара іс-қимылдың №1 диаграммасы) көрсетілген:

1) алушы компьютерінің интернет-браузерiнде сақталып тұрған өзiнiң ЭЦҚ тiркеу куəлiгiнiң көмегiмен алушы ЭҮП тiркеудi жүзеге асырады (ЭҮП тiркелмеген алушылар үшiн жүзеге асырыла-ды);

2) 1-үдерiс – алушының ЭЦҚ тiркеу куəлiгiн компьютердiң интернет-браузерiне бекiтуi, электрондық мемлекеттiк қызметтi алу үшiн алушының ЭҮП парольдi енгiзу үдерісі (авторландыру үдерiсi);

3) 1-шарт – логин (ЖСН) жəне пароль арқылы тіркелген алушы туралы деректердiң дұрыстығын ЭҮП тексеру;

4) 2-үдеріс – алушыны деректерiнде бұзушылықтар болуына байланысты авторландырудан бас тарту туралы хабарламаны ЭҮП қалыптастыру;

5) 3-үдерiс – алушының осы Регламентте көрсетiлген электрондық мемлекеттік қызметтi таңдауы, электрондық мемлекеттік қызметтi көрсету жəне оның құрылымы мен форматтық талаптар-ды ескере отырып, алушының нысанды толтыруы үшiн сұрау салу нысанын экранға шығару (деректердi енгiзу);

6) 4-үдерiс – алушының сауалды куəландыру (қол қою) үшiн ЭЦҚ тiркеу куəлiгiн таңдауы;7) 2-шарт – ЭҮҚ-ның тіркеу куəлігін қолдану мерзімін ЭҮП-та тексеру жəне кері қайтарылып

алынған (жойылған) тіркеу куəліктерінің тізімде болмауы, сондай-ақ сұрауда көрсетілген ЖСН арасындағы сəйкестендіру деректерінің сəйкес келуі жəне ЭЦҚ тіркеу куəлігінде көрсетілген ЖСН;

8) 5-үдерiс – алушының ЭЦҚ шынайылығының расталмауымен байланысты сұрау салынған электрондық мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарламаны құрастыру;

9) 6-үдерiс – электрондық мемлекеттік қызмет көрсетуге сұрау салудың толтырылған нысанына (енгiзiлген деректердiң) толтырылған нысанын алушының ЭЦҚ арқылы куəландыруы (қол қоюы);

10) 7-үдерiс – электрондық құжатты (алушының сұрау салуын) «Е-лицензиялау» МДБ АЖ тіркеу жəне «Е-лицензиялау» МДБ АЖ сұрау салуды өңдеу;

11) 3-шарт – қызмет берушінің электрондық мемлекеттiк қызметі алу үшін қойылатын талаптар мен шарттарға сəйкестігін тексеру;

12) 8-үдерiс – «Е-лицензиялау» МДБ АЖ алушының деректерінде бар бұзушылықтарға байла-нысты сұралатын электрондық мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарлама қалыптастыру;

13) 9-үдеріс – алушының «Е-лицензиялау» МДБ АЖ қалыптастырылған электрондық мемлекеттік қызметтің нəтижесін алуы. Электрондық құжат қызмет берушінің уəкілетті тұлғаның ЭЦҚ пайдалану арқылы қалыптастырылады.

7. Осы Регламенттiң 1-қосымшасында электрондық мемлекеттік қызмет көрсету кезінде ХҚКО АЖ АЖО арқылы адымдық əрекеттерi мен шешiмдерi (қызметтi көрсеткен кезде функционалдық өзара іс-қимылдың № 2 диаграммасы) көрсетілген:

1) 1-үдерiс – электрондық мемлекеттік қызмет көрсету үшін орталық операторының ХҚКО АЖ АЖО логин мен парольді енгізуі (авторландыру үдерісі);

2) 2-үдерiс – орталық оператордың осы Регламентте көрсетiлген электрондық мемлекеттік қызметтi таңдауы, электрондық мемлекеттік қызметтi көрсету үшiн сұрау салу нысанын экранға шығару жəне орталық операторымен алушының деректерін енгізуі;

3) 3-үдеріс – алушының деректері туралы ЖТ МДБ ЭҮШ сұрау салу жіберу;4) 1-шарт – ЖТ МДБ алушылар деректерінің болуын тексеру;5) 4-үдерiс – ЖТ МДБ алушының деректерінің болмауына байланысты деректерді алудың

мүмкін еместігі туралы хабарлама қалыптастыру;6) 5-үдерiс – орталық операторымен алушымен ұсынылған сауал салу нысанын құжаттардың

қағаз нысанында болуын белгiлеу бөлiгiнде толтыруы жəне құжаттарды сканерлеуi, оларды сауал салу нысанына бекiтуi жəне электрондық мемлекеттік қызмет көрсетуге толтырылған сауал нысанын (енгізілген деректерді) ЭЦҚ арқылы куəландыруы;

7) 6-үдерiс – «Е-лицензиялау» МДБ АЖ ЭҮШ арқылы орталық операторының ЭЦҚ куəландыралған (қол қойылған) электрондық құжатты (сұрау салуды) жіберу;

8) 7-үдерiс – «Е-лицензиялау» МДБ АЖ сұрау салуды тіркеу;9) 8-үдерiс – АЖО қызмет берушінің сұрауын жіберу;10) 9-үдерiс – АЖО қызмет берушінің сұрауын тіркеу;11) 2-шарт – электрондық мемлекеттік қызметті өңдеу жəне қызмет берушінің қызметтерді алу

үшін алушының қойылатын талаптар мен шарттарға сəйкес келуін тексеруі;12) 10-үдерiс – қызмет берушінің АЖО алушының деректерінде бұзушылықтардың болуына

байланысты сұратылатын электрондық мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарламаны қалыптастыруы;

13) 11-үдерiс – қызмет берушінің АЖО қалыптастырылған электрондық мемлекеттік қызмет нəтижесін алушының алуы. Электрондық құжат қызмет берушінің уəкілетті тұлғаның ЭЦҚ пайдалану арқылы қалыптастырылады.

8. Электрондық мемлекеттік қызметті сауал салуды толтырудың жəне жауап беру экрандық ны-сандары жəне электрондық мемлекеттік қызмет өтінімінің нысаны «электрондық үкіметтің» www.e.gov.kz веб-порталында ұсынылған.

9. Алушымен электрондық мемлекеттік қызмет көрсету бойынша сұраныстың орындалу мəртебесін тексеру тəсілі: ЭҮП-те «Қызметтерді алу тарихы» бөлімде, сондай-ақ орталыққа жүгінген кезде.

10. Электрондық мемлекеттік қызмет көрсету бойынша қажетті ақпарат пен консультацияны call-орталығының (1414) нөмірі арқылы алуға болады.

3. Электрондық мемлекеттік қызмет көрсету үрдісіндегі өзара байланыс тəртібін сипаттау

11. Электрондық мемлекеттік қызмет көрсету процесіне қатысатын ҚФБ:1) ЭҮП;2) ЭҮШ; 3) «Е-лицензиялау» МДБ АЖ;4) ЖТ МДБ;5) ХҚКО АЖ. 12. Əрбiр əрекеттi орындау мерзiмi көрсетiлген əрекеттер реттiлiгiнiң мəтiндiк кестелiк сипатта-

масы (функциялар, рəсімдер, операциялар) осы Регламентке 2-қосымшада келтiрiлген.13. Сипаттамаларына сəйкес əрекеттерiнiң (электрондық мемлекеттiк қызмет көрсету

процесiнде) логикалық реттiлiгi арасындағы өзара байланысты көрсететiн диаграмма осы Регламентке 1-қосымшада келтiрiлген.

14. Осы Регламентке 3-қосымшаға сəйкес электрондық мемлекеттік қызметті көрсету нəтижесi уəкілетті органның ЭЦҚ қойылған электрондық құжат нысанында оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаға тіркеу туралы растама, тіркеуден бас тарту туралы дəлелдi жауап, тiркеу туралы өтiнiште көрсетiлген деректерге өзгерiстер енгiзу, тіркеуден шығару туралы растама, тіркеуден шығарудан бас тарту туралы дəлелдi жауап болып табылады.

15. Алушыларға электрондық мемлекеттік қызмет көрсету нəтижелерi осы Регламентке 4-қосымшаға сəйкес сапа мен қолжетiмдiлiк көрсеткiштерiмен өлшенедi.

16. Алушыларға электрондық мемлекеттік қызмет көрсету процесiне қойылатын талаптар: 1) құпиялылық (ақпаратты рұқсатсыз алудан қорғау); 2) тұтастық (ақпаратты рұқсатсыз өзгертуден қорғау); 3) қолжетiмдiлiк (ақпарат пен ресурсты рұқсатсыз ұстаудан қорғау). 17. Электрондық мемлекеттік қызмет көрсетудiң техникалық шарттары: 1) Интернетке кiру; 2) алушының ЖСН-iнiң болуы; 3) ЭҮП-мен авторизация; 4) алушыда ЭЦҚ-ның болуы.


шығару» электрондық мемлекеттік қызметтің регламентіне 1-қосымша

ЭҮП арқылы электрондық мемлекеттік қызмет көрсету кезінде өзара функционалды əрекет етудің № 1-диаграммасы

Үдеріс 1

Үдеріс 2

ЭҮП

Алушы

Сұрату

Үдеріс 3 Үдеріс 6

АЖ МДБ E-

лицензирование

АЖ ЭҮП

Үдеріс 4

Бас тарту

Шарт 1

Үдеріс 5

Үдеріс 7 Шарт 3

Бас тарту

Үдеріс 8

Шарт 2 Үдеріс 9

Бас тарту

Электрондық мемлекеттік қызметтің ХҚКО АЖ арқылы көрсету кезінде өзара функционалдық əрекет етудің № 2 диаграммасы


ХҚК

Орталықтың операторы

Сұрату

Үдеріс 3

ЭҮШ


АЖО АЖ ХҚК

Үдеріс 4

Бас тарту

АЖ МДБ E-

лицензирование

Үдеріс 5 Шарт 2

Бас тарту

Үдеріс 7Шарт 1

ЖТ МДБ

Үдеріс 10

Үдеріс 9Үдеріс 8

Қызымет көрсетушінің АЖО

Шартты белгілер:



1-Кесте. ЭҮП арқылы ҚФБ іс-əрекетінің сипаттамасыIс-əрекет №

(жұмыс барысы, ағыны)

1 2 3 4 5 6 7 8 9

ҚФБ атауы Алушы ЭҮП Алушы Алушы ЭҮП Алушы «Е-лицен-зиялау» АЖ»

«Е-лицен-зиялау» АЖ»

«Е-лицен-зиялау» АЖ»

Iс-əрекет атауы (үдерiс, рəсiм, операциялар) жəне олардың сипаттамасы

Алушының ЭЦҚ тiркеу куəлiгiн компью-тердiң интернет-браузерiне бекiту

Алушының деректерiн-дегi бұзушы-лықтармен байланысты бас тарту хабарлама-сын қалып-тастырады

Қажеттi құжаттарды электрондық түрде бекiтумен сауал деректерiн қалыптас-тырады жəне электрондық мемлекеттік қызметтi таңдайды

Куəландыру (қол қою) үшiн ЭЦҚ таңдауы

Алушының ЭЦҚ шынайы-лығының расталмауы-мен байланысты бас тарту туралы хабарламаны қалыптас-тырады

ЭЦҚ көмегiмен сауалды куəландыру (қол қою)

Электрон-дық құжатты (алушының сауалын) тiркеу жəне сауалды өңдеу

Куəландыру (қол қою) үшiн ЭЦҚ таңдауы

Электрон-дық құжат

(Соңы. Басы 20-бетте). Аяқтау пішіні (ұйымдастыру-өкімдік құжат шешімдердің мəліметтері)

Сауал салу сəтті қалып-тастырыл-ғандығы туралы хабарламаны шығару

Сауал салынып жатқан электрондық мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы хабарламаны қалыптас-тыру

Сауал салу сəтті қалып-тастырыл-ғандығы туралы хабарламаны шығару

Сауал салуды бағыттау

Сауал салынып жатқан электрондық мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы хабарламаны қалып-тастыру


Өтінімге нөмір берумен сауал салуды тіркеу

Сауал салынып жатқан электрондық мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы хабарламаны қалып-тастыру

Уəкілетті органның ЭЦҚ қойылған электрондық құжат нысанында оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқару-шылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаға тіркеу туралы растама, тіркеуден бас тарту туралы дəлелдi жауап, тiркеу туралы өтiнiште көрсетiлген деректерге өзгерiстер енгiзу, тіркеуден шығару туралы растама, тіркеуден шығарудан бас тарту туралы дəлелдi жауап беру.

Орындалу мерзімі

10-15 сек. 20 сек. 1,5 мин. 10-15 сек. 10-15 сек. 1,5 мин. 1,5 мин. 20 сек. 5 жұмыс күні

Келесі іс-əрекеттің орындалуы

2 – егер алушының деректерінде бұзушы-лықтар бар болса; 3 – егер авторизация-лану сəтті өтсе.

– 4 7 – егер ЭЦҚ қате болса; 8 – егер ЭЦҚ қатесіз болса.

– – 10 – қызмет берушінің қызметтерді алу үшін қойылатын талаптар мен шарттарға сəйкестігін тексеру.

– –

2-Кесте. ХҚКО арқылы ҚФБ іс-əрекетінің сипаттамасыIс-əрекет №

(жұмыс бары-сы, ағыны)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ҚФБ атауы ХҚКО АЖ АЖО

Орталықтың

операторы

Орталықтың

операторы

ЖТ МДБ Орталық-тың

операторы

Орталық-тың

операторы

«Е-лицен-зиялау» МДБ

қызмет берушінің АЖО




Iс-əрекет атауы (үдерiс, рəсiм, операциялар) жəне олардың сипаттамасы

Орталықтың операторы логині жəне паролі арқылы авторизаци-яланады

Электрон-дық мемлекеттік қызметті таңдайды жəне сұрау салудың деректерін қалыптас-тырады

ЖТ МДҚ сұрау салуды жіберу

Алушы деректерінің болмауына байланысты деректерді алу мүмкін еместігі туралы хабарлама-ны қалып-тастыра-ды

Сұрау салу нысанына қажетті құжаттарды тіркеу мен сұрау салуды толтыру жəне ЭЦҚ куəландыру

ЭЦҚ куəлан-дырған (қол қойылған) құжатты «Е-лицен-зиялау» МДБ АЖ жолдау

Құжатты тіркеу

Сұрауды жіберу

Сұрауды тіркеу

АЖО-ғы алушының дерек-терінде бұзушы-лықтардың болуына байланысты сұраты-латын электрон-дық мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарла-маны қалыптас-тыруы

Электрон-дық құжат

Аяқтау пішіні (ұйымдас-тыру-өкімдік құжат шешімдердің мəліметтері)

Өтінімге нөмір беруменсауал салуды жүйеде тіркеу

Сауал салу сəтті қалып-тастыры-лғандығы туралы хабарлама-ны шығару


Дəйек-тендіріл-ген бас тартуды қалып-тастыру

Отображе-ние уведомле-ния об успешном формирова-нии запроса





Дəйек-тендірілген бас тартуды қалып-тастыру

Уəкілетті органның ЭЦҚ қойылған электрон-дық құжат нысанында оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқару-шылардың жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаға тіркеу туралы растама, тіркеуден бас тарту туралы дəлелдi жауап, тiркеу туралы өтiнiште көрсетiлген деректерге өзгерiстер енгiзу, тіркеуден шығару туралы растама, тіркеуден шығарудан бас тарту туралы дəлелдi жауап беру.

Орындалу мерзімі

30 сек. - 1 мин.

30 сек. 1,5 мин. 1,5 мин. 30 сек. - 1 мин.

1 мин. 1 мин. 30 сек. - 1 мин.

1 мин. 1,5 мин. 5 жұмыс күні

Келесі іс-əрекеттің орындалуы

2 3 4 – егер алушының деректе-рінде бұзушы-лықтар болса;5 – егер бұзушы-лықтар болмаса.

– – – 4 – егер бұзушы-лықтар болса;5 – егер бұзушы-лықтар болмаса.

– –



Нысан

Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаның

тіркелуі туралы растама

20___ жыл __________________ № _____

«Банкроттық туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабына сəйкес Қазақстан Респуб-ликасы Қаржы министрлігінің Дəрменсіз борышкерлермен жұмыс комитеті

______________________________________________________________________ (тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)Қазақстан Республикасының ______________________________________________ (облыс, Астана, Алматы қаласы)аумағында_______________________________________________________________________ (оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі)

қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлға ретінде тіркелгендігіңізді растайды.

Ескерту: «Банкроттық туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабының 9-тармағына сəйкес тіркеу туралы өтiнiште көрсетiлген деректер өзгерген кезде, уəкiлеттi органда тiркеуде тұрған тұлға уəкiлеттi органға өзгерiстер туралы он жұмыс күнi iшiнде хабарлауға мiндеттi.

[Қол қоюшының лауазымы] [Қол қоюшының тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)]

Нысан

Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға тіркеуден

бас тарту туралы дəлелдi жауап

20___ жыл __________________ № _____

«Банкроттық туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабына сəйкес Қазақстан Рес-публикасы Қаржы министрлігінің Дəрменсіз борышкерлермен жұмыс комитеті

_______________________________________________________________________ (тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)

_______________________________________________________________________ (тіркеуден бас тарту негіздемесі)байланысты ____________________________________________________________ (оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі)

қызметін жүзеге асыруға тіркеуден бас тартады.


Нысан

Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе)сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға тiркеу туралы өтiнiште көрсетiлген

деректерге өзгерiстер енгiзілгені туралы растама

20___ жыл __________________ № _____


________________________________________________________өтініш негізінде

(өтініштің нөмірі жəне күні )________________________________________________________________________ (оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі)________________________________________________________________________ (тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)

деректеріне өзгерістер енгізілгенін растайды. [Қол қоюшының лауазымы] [Қол қоюшының тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)]

Нысан

Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісінің қызметін жүзеге асыру мақсатында тіркелген тұлғаны тіркеуден

шығару туралы растама

20___ жыл __________________ № _____


__________________________________________________________ негізінде

__________________________________________________________ (оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі)__________________________________________________________ (тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)

тіркеуден шығарылғанын растайды.


Нысан

Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі қызметін жүзеге асыру мақсатында тіркелген тұлғаны тіркеуден

шығарудан бас тарту туралы дəлелді жауап

20___ жыл __________________ № _____


______________________________________________________________ негізінде

______________________________________________________________________ (оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылар жəне (немесе) сырттай байқау əкімшісі)_______________________________________________________________________ (тегі, аты жəне əкесінің аты (бар болса)

тіркеуден шығарудан бас тартады.


«Оңалтушы жəне (немесе) конкурстық басқарушылардың жəне (немесе) сырттай байқау

əкімшісінің қызметін жүзеге асыруға құқығы бар тұлғаларды тіркеу жəне оларды тіркеуден шығару» электрондық мемлекеттік қызметтің регламентіне 4-қосымша


шығару» электрондық мемлекеттiк қызметтiң «сапа» жəне «қолжетiмдiлiк»көрсеткiштерiн анықтау үшiн сауалнама

1. Сiз электрондық мемлекеттiк қызмет көрсету үдерiсi сапасымен жəне нəтижесiмен қанағаттанасыз ба?

1) қанағаттанбаймын;2) iшiнара қанағаттанамын;3) қанағаттанамын.2. Сiз электрондық мемлекеттiк қызмет көрсету тəртiбi туралы ақпараттың сапасына

қанағаттанасыз ба?1) қанағаттанбаймын;2) iшiнара қанағаттанамын;3) қанағаттанамын.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 11 наурызда Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8371 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрығы

2013 жылғы 11 ақпан №70 Астана қаласы

«Кассалық операциялар жүргiзу, мемлекеттік мекемелердің кассаларындағы жəне ағымдағы шотындағы қолма-қол ақша қалдығының лимитiн анықтау ережесiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы

министрі міндетін атқарушының 2009 жылғы 6 тамыздағы № 331 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

бұйырамын:1. «Кассалық операциялар жүргiзу, мемлекеттік мекемелердің кассаларындағы жəне ағымдағы

шотындағы қолма-қол ақша қалдығының лимитiн анықтау ережесiн бекiту туралы» Қазақстан Респуб-ликасы Қаржы министрi міндетін атқарушының 2009 жылғы 6 тамыздағы № 331 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5760 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының Орталық атқарушы жəне өзге де орталық мемлекеттiк органдарының актiлер жинағында, № 10, 2009 жылы жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

Көрсетілген бұйрықпен бекітілген Кассалық операциялар жүргiзу, мемлекеттік мекемелердің кассаларындағы жəне ағымдағы шотындағы қолма-қол ақша қалдығының лимитiн анықтау ережесінде 1-қосымшасы осы бұйрыққа қосымшаға сəйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнің Қазынашылық комитетi (Р.Б. Бекетаев) Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде осы бұйрықтың мемлекеттiк тiркелуiн жəне кейiннен заңнамада белгiленген тəртiппен ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануын қамтамасыз етсiн.

3. Осы бұйрық алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министр Б. ЖƏМІШЕВ.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2013 жылғы 11 ақпандағы№70 бұйрығына қосымша

Кассалық операциялар жүргізу, мемлекеттік мекемелердің кассаларындағы жəне ағымдағы шотындағы қолма-қол ақша қалдығының лимитін анықтау ережесіне 1-қосымша

Корпоративтiк төлем карточкасын қолдану арқылы есеп айырысуғарұқсат етiлген шығыстары мен шығындарының экономикалық

сыныптамасының ерекшелiктер тiзбесi

Санаты Cыныбы Кiшi сынып Ерекшелiк Ерекше-лiктер атауы

Шығындар тiзбесi

1 2 3 4 5 6

1

1

110 Жалақы

111 Еңбекақы Əскери қызметшiлердiң лауазымдық еңбекақысы

113 Өтемақы төлемдерi

Шұғыл қызметтегi əскери қызметшiлерге əскери қызметтен босатылған кезде төленетiн бiр жолғы жəрдемақы жəне əскери қызметшiлерге - шет мемлекеттердiң əскери оқу орындарының түлектерiне сауықтыруға арналған жəрдемақы

140 Сақтаулы қор сатып алу

141 Тамақ өнімдерін сатып алу

- спортта дарынды балаларға арналған мектеп-интернат оқушыларының каникул жəне олардың оқу-жаттығу жиындарында болуы кезеңiнде тамақтануымен; - донорларға ақысыз негiзде қан тапсыруды (донацияны) жүзеге асыруы үшiн энергетикалық шығындарын толтыруға арналған тегiн тамақ орнына ақшалай өтемақы төлеумен байланысты шығындар бойынша

142 Дəрi-дəрмектер жəне медици-налық мақсаттағы өзге де құралдар сатып алу

Қанды сатып алу

144 Жанар-жағармай, отын сатып алу

мемлекеттiк мекемелердiң: - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi мен Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының əуе кемелерiне алыс жəне жақын шет елдерiнде қызметтiк iссапарларда болу кезiнде жанар-жағармай (бұдан əрi - ЖЖМ) құю үшiн материалдар құнын төлеумен байланысты; – Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң бекiтiлген тiзбеге енгiзiлген ерекше қауiптi мал ауруларының ошақтарын жоюды жүзеге асыратын арнайы автомобиль көлiктерiне жанармай құюға арналған ЖЖМ құнын төлеуге байланысты мемлекеттiк

мекемелердiң шығыстарын төлеу кезiнде ветеринарлық бақылау посттарында көлiк құралдарын дезинфекциялау, мемлекеттiк органдардың шешiмi бойынша малдардың аса қауiптi жұқпалы аурулармен ауырған малдарды алып қою жəне жою, сондай-ақ сатып алу ЖЖМ, малдардың аса қауiптi жұқпалы аурулармен ауырған малдарды жою мақсатындағы шығыстары бойынша;

149 Өзге де сақтаулы қорлар сатып алу

мемлекеттiк мекемелердiң шығыстары бойынша:- мемлекеттiк саясатты жəне тауарлар үлгiлерiнiң сатылу саласындағы сапасы мен қауiпсiздiгiне мемлекеттiк қадағалауды iске асыру үшiн оларды сатып алумен байланысты техникалық реттеу жəне метрология саласындағы бақылау – қадағалау өкiлеттiктерiн iске асыратын;-көлiк құралдарына арналған қосалқы бөлшектер сатып алумен, байланысты шығыстары бойынша бiрақта айына 20 айлық есептiк көрсеткiштен артық емес

150 Қызметтер мен жұмыс-тарды сатып алу

159 Өзге де қызметтер мен жұмыстар төлеу

Қазақстан Республикасының Əуе қорғанысы күштерiнiң əскери-көлiк авиациясының, құқық қорғау органдарының əуе кемелерiне алыс жəне жақын шет елдерде iссапарларда болғанда қызмет көрсету жөнiндегi əуежай қызметтерiн төлеуге байланысты мемлекеттiк мекемелердiң шығындары бойынша

160 Басқа да ағымдағы шығындар

161 Ел iшiндегi iссапарлар мен қызметтiк сапарлар

Орталық жəне жергiлiктi мемлекеттiк органдарға жəне жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар үшiн заңнамамен белгiленген iссапарда болған уақыт үшiн тəулiктiк, баратын жерге жəне керi қайту жол жүру үшiн шығыстары, тұрғын үй-жайды жалдау шығыстары жəне заңнамада белгiленген басқа да шығыстар

162 Елден тыс жерлерге iссапарлар мен қызметтiк сапарлар

Орталық жəне жергiлiктi мемлекеттiк органдарға жəне жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар үшiн заңнамамен белгiленген iссапарда болған уақыт үшiн тəулiктiк, баратын жерге жəне керi қайту жол жүру үшiн шығыстары, тұрғын үй-жайды жалдау шығыстары жəне заңнамада белгiленген басқа да шығыстар

163 Жалпыға бiрдей мiн-деттi орта бiлiм қоры-ның ығындары

Мемлекеттiк жалпы бiлiм беретiн мектептердiң аз қамтылған отбасынан шыққан аса мұқтаж оқушыларына ақшалай көмек көрсету

167 Ерекше шығындар

Мемлекеттiк құпиялар, жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыру, елдiң қорғаныс қабiлетi мен ұлттық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мəселелерiн реттейтiн Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде көзделген мiндеттер мен өкiлеттiктерге сəйкес мемлекеттiк органдар iске асыратын iс-шараларға арналған шығындар

169 Өзге де ағымдағы шығындар

- заңнамалық актiлерге сəйкес мəдени, спорттық жəне басқа да iс шаралардың жеңiмпаздары мен қатысушыларына əр түрлi сыйақылар, жүлделер, естелiк сыйлықтар, ақшалай сыйақылар, жеке тұлғаларға басқа да ақшалай төлемдер төлеуге;- бостандығын шектеу, қамау немесе бостандығынан айыру түрiнде жазасын өтеуден босатылатын тұлғалар үшiн тұратын жерiне дейiн жол жүру билеттерiн сатып алуға;- мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнiң iссапар шығыстарынан басқа, сапарға шығу арқылы iс-шаралар (жол жүру, тұру, тамақтану) өткiзуге; - бюджеттiк бағдарлама əкiмшiлiктерiнiң өткiзетiн iс-шараларына қатысушылардың (республиканың түрлi аймақтары, жақын, алыс шет ел өкiлдерiнiң) жол жүру шығындарын өтеу бөлiгiндегi өкiлдiк шығыстармен;- нотариалдық қызметтерге ақы төлеуге; - қызметтiк автокөлiкке техникалық тексеру жүргiзуге жəне қызметтiк автокөлiкке мемлекеттiк нөмiрлер сатып алуға байланысты шығындар бойынша

320 Жеке тұлғаларға берiлетiн трансферт-тер

322 Жеке тұлғаларға берiлетiн трансферт-тер

Мерзiмдi қызмет əскери қызметшiлерiне, əскери (арнаулы) оқу орындарының бiрiншi жəне екiншi курстарының курсанттарына почта аударымдары үшiн ақшалай өтемақы төлеуге байланысты шығындар, мерзiмдi қызмет əскери қызметшiлерiне, əскери (арнаулы) оқу орындарының курсанттарына демалысқа кетуi кезiнде азық-түлiк үлесiнiң орнына төленетiн ақшалай өтемақы бойынша

324 Стипендия-лар

Кəсiптiк-техникалық мектептердiң оқушыларына стипендиялар жəне құқық қорғау органдары, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi, Қазақстан Республикасы Қорғаныс жəне Төтенше жағдайлар министрлiктерi тыңдаушыларының ақшалай ырыздық ақысын төлеуге байланысты шығындар бойынша

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2013 жылғы 15 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне № 8334 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығы

2012 жылғы 14 қараша № 796 Астана қаласы

Мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына арналған медициналыққызметтерді көрсету, дəрілік заттардың айналысы, медициналық мақсаттағы бұйымдар жəне медициналық мақсаттағы техника

саласындағы тəуекел дəрежесін бағалау өлшемдерін жəне тексерупарақтарының нысандарын бекіту туралы

(Соңы. Басы 189, 197-нөмірлерде).

59 Азаматтарды медициналық емдеу шараларын жүзеге асыру үшін қажетті дəрілік заттармен, медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету жəне денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган бекітетін тағайындау парақтарының нысаны бойынша жүргізуді қамтамасыз ету

40

60 Тиісті əкімшілік-аумақтық бірлік аумағында таратылатын мерзімді баспа басылымдарында, сондай-ақ амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымдарының жəне тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде фармацевтикалық қызметтерді жүзеге асыратын дəрілік заттардың айналысы саласындағы объектілердің көрнекі ақпарат ілінетін орындарда пациенттерге арналған ақпаратты орналастырмауы

40

61 Дəрілік заттарды, оның ішінде құрамында есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дəрілік заттар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде фармацевтикалық қызметтерді жүзеге асыратын дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналысы саласындағы объектілер арқылы өткізуді бұзу

40

62 Туберкулезден зардап шегетін азаматтар амбулаториялық емдеу кезінде туберкулезге қарсы дəрілік заттармен тегін қамтамасыз етілмеу

40

63 Амбулаториялық дəрі-дəрмекпен тегін қамтамасыз ету кезінде амбулаториялық дəрі-дəрмектердің пайдаланылуын автоматтандырылған бағдарламада сомалық жəне сандық мөлшерінің есепке алынбауы

40

64 Ай сайын, денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган белгілеген нысан бойынша денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органдарына амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымдары-амбулаториялық дəрі-дəрмекпен қамтамасыз ету үшін жазылған рецептілер тізілімін жəне фармацевтикалық қызметтерді көрсететін - дəрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өткізуде жүзеге асыру бойынша рецептілер тізілімін ұсынбауы.

40

65 Рецептілерің жазып беруін жəне денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері өткізілетін дəрілік заттардың ресімдеуін бұзу

40

66 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды тағайындау қағидасын бұзу

40

67 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды медициналық мақсатта пайдалану қағидасын бұзу

40

68 Рецептілерді жазу жəне Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды босату қағидасын бұзу

40

69 Арнайы рецептілік бланкілерді сақтау, бөлу, босату, есепке алу жəне жою жəне жазып берілетін есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарға қойылатын талаптарды бұзу

40

70 Этил спиртін сақтау, тасымалдау жəне сату (жөнелту, қабылдау) қағидасын сақтау

40

71 Халықты медициналық рəсімдерді жүзеге асыруға қажетті дəрілік заттармен, медициналық мақсаттағы бұйымдармен жəне медициналық техникамен қамтамасыз етудің, сондай-ақ стационарлық, стационарды алмастыратын медициналық көмекті, амбуалаториялық-емханалық көмекті көрсететін медициналық ұйымдарында дəрілік заттарды жүргізу жəне жүргізуді бақылауға арналған талдаудың жоқтығы

40


27 тамыз 2013 жылwww.egemen.kz222. Орта бұзушылықтар

72 Мамандардың бес жылдан бір реттен кем емес біліктілігін арттыру курстарынан өтпеуі

5

73 Мемлекеттік жəне орыс тілдерінде фармацевтикалық қызмет субъектісінің атауы, оның ұйымдық-құқықтық нысаны жəне жұмыс режимі көрсетілген маңдайша жазуының болмауы

5

74 Фармацевтикалық қызметке лицензиясының жəне оған тиісті қосымшаның көшірмелерін танысуға ыңғайлы орындарда орналастырылмауы

5

75 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналысы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің телефондары жəне мекенжайлары туралы ақпаратты танысуға ыңғайлы орындарда орналастырылмауы

5

76 Маман дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада өткізу кезінде пациентке ақпарат бермеу

5

77 Дəріханада дайындалатын (дайындау құқығы бар дəріханалар үшін) дəрілік препараттарды сақтау мерзімдері туралы ақпараттың болмауы

5

78 Белгілі бір аурулары бар азаматтардың жекелеген санаттарына амбулаториялық деңгейде тегін жəне (немесе) жеңілдікті қамтамасыз етуге арналған дəрілік заттардың, бейімделген емдік өнімдердің тізбесі туралы ақпарат танысуға ыңғайлы орындарда орналастырылмауы

5

79 Халыққа қызмет көрсету залында сөрелер, ақпараттық стенділер ресімделеді, жарнамалық ақпарат (профилактикалық сипаттағы парақтар, буклеттер) дұрыс орналастырылмауы.

5

80 Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқару дың жергілікті органдарымен тиісті шарттары бар, бөлшек саудада өткізу объектілерінде тиісті денсаулық сақтау ұйымының басшысы бекіткен тегін жəне (немесе) жеңілдікті берілетін дəрілік заттар рецептілеріне қол қоюға құқығы бар лауазымдық тұлғалардың тізімдері жəне қол қою үлгілері орналастырылмауы.

5

81 Дұрыс жазып берілмеген рецептілер туралы ақпаратты ұсынбау 582 Рецептілерді сақтау мерзімдерін сақтау жəне оларды жою рəсімдерін сақтамау 583 Дəрiлiк заттардың жанама əсерлерiнiң мониторингiсін жүргізбеу 584 Дəрілік препараттарды медициналық ұйымдарға босату кезінде шарттарды

сақтамау 5

85 Дұрыс жазып берілмеген рецептілерді есепке алу журналының болмауы 586 Медициналық ұйымдардың дəрілік заттарға қажеттілігін айқындау 587 Кіріске алынбаған жəне ресімделген құжаттары жоқ дəрілік заттарды,

медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өткізуді жүзеге асыру.

5

88 Бекітілген нысанға сəйкес дəрілік препараттардың сапасын бақылау жөніндегі жұмыс туралы жыл сайынғы есебін ұсынбау

5

89 «Рецепт жарамсыз» деген мөр қойылған жарамсыз рецептілер бойынша шара қабылдамау

5

90 Дəрілік препараттардың сапасын бақылау жөніндегі жұмыс туралы жыл сайынғы есебін ұсыну

5

91 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жедел, стационарлық, стационарды алмастыратын көмек көрсету үшін түскен дəрілік заттар медицина ұйымының атауы, оның мекенжайы көрсетіле отырып, медицина ұйымының арнайы мөртаңбасымен жəне «Тегін» деген белгінің болмау.

5

92 Қажеттілігіне қарай, бірақ жылына кемінде бір рет медицина ұйымдарында сақталатын дəрілік заттарды түгендеу жүргізбеу.

5

93 Жедел жəрдем көрсету кезінде көрсетілген жедел жəрдем туралы пайдаланылған дəрілік заттардың атаулары мен көлемдері көрсетілген ақпарат денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган бекіткен нысан бойынша медициналық құжаттамада көрсетіледі. Жедел жəрдем ұйымы ақпаратты науқастың тұрғылықты жері бойынша амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымына берілмеуі

5

94 Ай сайын, денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган белгілеген нысан бойынша денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органдарына амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымдары-амбулаториялық дəрі-дəрмекпен қамтамасыз ету үшін жазылған рецептілер тізілімін жəне фармацевтикалық қызметтерді көрсетушілер - дəрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өткізуді жүзеге асыру бойынша рецептілер тізілімін ұсынбау.

5

3. Болмашы бұзушылықтар95 Пікірлер мен ұсыныстар кітабының танысуға ыңғайлы орындарда болмауы 196 Фармацевтикалық анықтама қызметінің телефон нөмірлері туралы ақпаратты

танысуға ыңғайлы орындарда болмауы1

97 «Дəрілік заттар балаларға берілмейді» ақпаратының болмауы 198 «Дəрігердің рецептісі бойынша өткізуге арналған дəрілік заттарды рецептісіз

өткізуге тыйым салынады» ақпаратының болмауы 1

99 «Дəрілік заттар ауыстырылмайды жəне қайтарып берілмейді» ақпаратының болмауы

1

Дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы айналысының саласындағы тəуекел дəрежесін бағалау критерийлеріне 2-қосымша

нысанБекітемін

_______________________________ (облыстардың, Алматы, Астана қалаларының)

Бас мемлекеттік фармацевтика инспекторы ______________________________ (Тегі, аты-жөні, əкесінің аты, қолы)

_____жылғы «____» ____________

Тексеру жиілігін белгілеу үшін тексерілетін субъектінің тəуекел дəрежесін анықтау есептеулері

___________________________________________объектінің атауы

№ Объективті критерий бойынша тəуекел тобы

Жиналған балдар саны Субъективті критерий бойынша балдар диапазоны

Тəуекел дəрежесі

Тексеру жүргізудің жиілігі

1 2 3 4 5 6

Қорытынды ____________________________________________________________________ (объектінің атауы, оның тəуекел дəрежесі мен тексеру жиілігі жазбаша көрсетіледі)____________________________________________________________________Есепті жүргізген маманның тегі, аты - жөні, əкесінің аты, лауазымы, қолы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2012 жылғы 14 қарашадағы № 796 бұйрығына 4-қосымша

Медицина ұйымдарын дəрі-дəрмекпен қамтамасыз ету мəселелері бойынша тексеруге арналған тексеру парағы

Құрастыру орны күні «____» ___________201____ж

Органның атауы_______________________________________________

Тексеруді тағайындау туралы акт ____________________________________ (№, күні)Тексерілетін субъектінің атауы _____________________________________

Объектінің орналасқан мекенжайы ___________________________________

Ұйым басшысы ___________________________________________

р/с№

Талаптар Балдар

1 Медициналық қызметке мемлекеттік лицензияның жəне қызмет түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні) жəне (немесе) фармацевтикалық қызметке мемлекеттік лицензияның жəне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні). Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау

2 Есiрткi құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлар айналымына байланысты қызмет түріне мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні).Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау

3 Фармацевтикалық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік жəне (немесе) фармацевтикалық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік

4 Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың жəне прекурсорлардың айналымына байланысты қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік

5 Мамандардың бес жылда бір реттен кем емес біліктілігін арттыру курстарынан өтуі

6 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жедел, стационарлық жəне стационарды алмастыратын көмек көрсету кезінде медицина ұйымдарындағы дəрілік заттарға қажеттілікті айқындау жəне қамтамасыз ету

7 Бекітілген Тізбеге сəйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде амбулаториялық-емханалық көмек көрсету кезінде медицина ұйымдарындағы дəрілік заттарға қажеттілікті айқындау жəне қамтамасыз ету

8 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге бағытталған дəрілік заттарды сатып алу қағидатын сақтай отырып, қамтамасыз етуді ұйымдастыру, дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника уəкілетті орган бекіткен бағалардан аспайтын бағалар бойынша сатып алынады.

9 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету бойынша дəрілік заттарды, профилактикалық (иммунобиологиялық, диагностикалық, дезинфекциялық) препараттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу тəсілдерін сақтай отырып, қамтамасыз етуді ұйымдастыру

10 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дəрілік заттардың, сондай-ақ есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды (тағайындау) пайдалану

11 Амбулаториялық – емханалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарында азаматтарды дəрі-дəрмекпен қамтамасыз ету кезінде тиімді пайдаланудың талдауды ұдайы жүзеге асыру, дəрілік заттардың жанама əсерлеріне мониторингті жүзеге асыруды жəне дəрілік заттармен қамтамасыз ету туралы есептілікті ұсыну

12 Медицина ұйымдарында дəрілік заттардың пайдаланылуын (тағайындалуын), жанама əсерлерінің мониторингі нəтижелерін талдау жəне дəрілік заттарды ұтымды пайдалану мəселелерін реттеу тұрақты жүзеге асырылады.

13 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсетуге арналған дəрілік заттар медицина ұйымдарында медициналық құжаттамада сомалық жəне сандық мəнде жəне дəрілік заттарды пайдалануды есепке алудың автоматтандырылған бағдарламасында есепке алынуы тиіс.

14 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсетуге арналған дəрілік заттар жəне ақылы қызметтер көрсету үшін медицина ұйымының қаражаты есебінен сатып алынған дəрілік заттар бөлек сақталуы жəне есепке алынуы

15 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жедел, стационарлық, стационарды алмастыратын көмек көрсету үшін түскен дəрілік заттар медицина ұйымының атауы, оның мекен-жайы көрсетіле отырып, медицина ұйымының арнайы мөртаңбасымен жəне «Тегін» деген белгімен жүзеге асыру .

16 Қажеттілігіне қарай, бірақ жылына кемінде бір рет медицина ұйымдарында сақталатын дəрілік заттарды түгендеу жүргізу

17 Жедел жəрдем көрсету кезінде көрсетілген жедел жəрдем туралы ақпараты пайдаланылған дəрілік заттардың атаулары мен көлемдері көрсетілген денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган бекіткен нысан бойынша медициналық құжаттамада көрсету. Жедел жəрдем ұйымы ақпаратты науқастың тұрғылықты жері бойынша амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымына береді.

18 Азаматтарды медициналық емдеу шараларын жүзеге асыру үшін қажетті дəрілік заттармен, медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету жəне денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган бекітетін тағайындау парақтарының нысаны бойынша жүргізуді қамтамасыз ету

(Соңы. Басы 21-бетте). 19 Тиісті əкімшілік-аумақтық бірлік аумағында таратылатын мерзімді баспа басылымдарында, сондай-ақ амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымдарының жəне тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде фармацевтикалық қызметтерді жүзеге асыратын дəрілік заттардың айналысы саласындағы объектілердің көрнекі ақпарат ілінетін орындарында пациенттерге арналған ақпаратты орналастыру

20 Дəрілік заттарды, оның ішінде құрамында есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дəрілік заттар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде фармацевтикалық қызметтерді жүзеге асыратын дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника, айналысы саласындағы объектілер арқылы өткізу.

21 Туберкулезден зардап шегетін азаматтарды амбулаториялық емдеу кезінде туберкулезге қарсы дəрілік заттармен тегін қамтамасыз ету.

22 Амбулаториялық дəрі-дəрмекпен тегін қамтамасыз ету кезінде амбулаториялық дəрі-дəрмектердің пайдаланылуын автоматтандырылған бағдарламада сомалық жəне сандық мөшерін есепке алуды жүзеге асыру

23 Ай сайын, денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган белгілеген нысан бойынша денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органдарына амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медицина ұйымдары-амбулаториялық дəрі-дəрмекпен қамтамасыз ету үшін жазылған рецептілер тізілімін жəне фармацевтикалық қызметтерді көрсетушілер - дəрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өткізуді жүзеге асыру бойынша рецептілер тізілімін ұсынады.

24 Денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлерінің жəне берілген дəрілік заттардың өткізуге рецептілерді босатылатын жазып жəне ресімдеу

25 Белгілі бір аурулары бар азаматтардың жекелеген санаттарына амбулаториялық деңгейде тегін жəне (немесе) жеңілдікті қамтамасыз етуге арналған дəрілік заттардың, бейімделген емдік өнімдердің тізбесі туралы ақпарат танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

26 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сақтауды жүзеге асыратын үй-жайлар жылытқыш аспаптардан алыс, үй-жайлардың ішкі қабырғаларында еденнен 1,5 - 1,7 метр жоғары жəне есіктен кемінде 3 метр қашықтықта бекітілген аспаптармен (термометрлер, гигрометрлер) қамтамасыз ету

27 Температураның параметрлері мен ауаның ылғалдылығын бақылау белгіленген тіркеу журналының жəне дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың жəне медициналық техниканың сапасының сақталуын қамтамасыз етуге жауапты тұлғаның болуы.

28 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы дəрілік заттардың жəне (немесе) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың көтерме саудасына лицензиясы бар субьектілерден сатып алу

29 Ілеспе құжаттарға сəйкес келмейтін, жарамдылық мерзімі біткен, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден жəне сертификаттаудан өтпеген, Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес келмейтін дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сақтау жөніндегі талаптарды сақтау.

30 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жарамдылық мерзімдерін сақтау жəне есепке алу

31 Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiркеуден өтпеген дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы

32 Жалған дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы

33 Қауіпсіздік жəне сапа қорытындысы жоқ дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы

34 Жарамдылық мерзiмi өтiп кеткен дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы

35 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сақтау шартын сақтау

36 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды сақтау, тасымалдау жəне есепке алу тəртібін сақтау

37 Халыққа дəрілік заттарды дəрігердің рецептісі бойынша сатудың, оның ішінде науқастардың жекелеген санаттарына арналған тегін немесе жеңілдік жағдайында өткізу қағидасын (рецептінің дұрыс жазылуын, оның жарамдылық мерзімін, жазып берген дəрілік заттардың үйлесімділігін тексеру) сақтау

38 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды тағайындау қағидасын сақтау

39 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды медициналық мақсатта пайдалану қағидасын сақтау

40 Есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарға рецептілер жазу жəне босату қағидасын сақтау

41 Арнайы рецепті бланкілерін сақтау, бөлу, босату, есепке алу жəне жою жəне жазып берілетін есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарға қойылатын талаптарды сақтау

42 Этил спиртін сақтау, тасымалдау жəне сату (жөнелту, қабылдау) қағидасын сақтау 43 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық

техниканы жəне есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды, жою қағидасын сақтау

44 Жекелеген денсаулық сақтау ұйымдарына қолда бар фактілермен ТЭК дерекқорына енгізілген ақпараттың дұрыстығын жоспарлы тексеру

45 Медициналық жабдықтардың жəне медициналық мақсаттағы бұйымдардың техникалық жағдайын, сервистік қызмет көрсетілуін жəне жөнделуін сақтау

46 Мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын медициналық техникамен жəне медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандырудың ең төменгі стандарттары (нормативтері)

47 Дəрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы жарнамалау туралы дəрілік заттардың айналысы саласындағы талаптарды сақтау Балдар жиыны

Тексерілетін объектінің басшысының тексеру парағын алғандығы туралы белгісі:20__ ж. «__»___________ ______________________________________ (Т.А.Ə.., лауазымы, қолы)М.О.

Тексеру парағын ұсынған күні жəне мемлекеттік инспектордың қолы: ___________________________________________________________(Т.А.Ə.., лауазымы, қолы) 20__ ж. «__»___________

Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың бөлшектік саудасын жүзеге

асыратын фармацевтикалық объектілерге арналған тексеру парағы


Органның атауы _______________________________________________

Тексеруді тағайындау туралы акт _________________________________ (№, күні)Тексерілетін субъектінің атауы _____________________________________

Объектінің орналасқан мекенжайы _____________________________________

Ұйым басшысы ___________________________________________

р/с№


1 Медициналық қызметке мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні) болуы. Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау.

2 Есiрткi құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлар айналымына байланысты қызмет түріне мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні).Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау.

3 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың бөлшектік саудасын жүзеге асыратын фармацевтикалық объектілер үшін фармацевтикалық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік


5 Мамандардың бес жылда бір реттен кем емес біліктілігін арттыру курстарынан өтуі

6 Көтерме жəне бөлшек саудада өткізу объектілері мемлекеттік жəне орыс тілдерінде субъектінің атауы, оның ұйымдық-құқықтық нысаны жəне жұмыс режимі көрсетілген маңдайша жазуының болуы

7 Фармацевтикалық қызметке лицензиясының жəне оған тиісті қосымшаның көшірмелерін танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

8 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналысы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің телефондары жəне мекенжайлары туралы ақпаратты танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

9 Пікірлер мен ұсыныстар кітабын танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру 10 Фармацевтикалық анықтама қызметінің телефон нөмірлері туралы ақпаратты

танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру 11 «Дəрілік заттар балаларға берілмейді» ақпаратын орналастыру12 «Дəрігердің рецептісі бойынша өткізуге арналған дəрілік заттарды рецептісіз

өткізуге тыйым салынады» ақпаратын орналастыру 13 «Дəрілік заттар ауыстырылмайды жəне қайтарылып алынбайды» ақпаратын

орналастыру 14 Белгілі бір аурулары бар азаматтардың жекелеген санаттарына амбулаториялық

деңгейде тегін жəне (немесе) жеңілдікті қамтамасыз етуге арналған дəрілік заттардың, бейімделген емдік өнімдердің тізбесі туралы ақпарат танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

15 Халыққа қызмет көрсету залында сөрелер, ақпараттық стенділер ресімделеді, жарнамалық ақпарат (профилактикалық сипаттағы парақтар, буклеттер) орналастыру.

16 Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқару дың жергілікті органдарымен тиісті шарттары бар, бөлшек саудада өткізу объектілерінде тиісті денсаулық сақтау ұйымының басшысы бекіткен тегін жəне (немесе) жеңілдікті берілетін дəрілік заттар рецептілеріне қол қоюға құқығы бар лауазымды тұлғалардың тізімдері жəне қол қою үлгілері орналастырылады.

17 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сақтауды жүзеге асыратын үй-жайлар жылытқыш аспаптардан алыс, үй-жайлардың ішкі қабырғаларында еденнен 1,5 - 1,7 метр жоғары жəне есіктен кемінде 3 метр қашықтықта бекітілген аспаптармен (термометрлер, гигрометрлер) қамтамасыз ету


19 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы дəрілік заттардың жəне (немесе) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың бөлшектік саудасына лицензиясы бар субьектілерден сатып алу

20 Сапасыз дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың келіп түсуінің алдын алу жəне сақтау мен өткізу кезінде олардың сапасының төмендеуін болдырмауын ескерту бойынша іс-шараларды өткізу.

21 Кіріске алынған жəне ресімделген құжаттары бар дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өткізуді жүзеге асыру.

22 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканын саны мен сапасы бойынша қабылдау өнім берушінің ілеспе құжаттарының негізінде жүзеге асыру


24 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жарамдылық мерзімдерін сақтау жəне есепке алу.

25 Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiркеуден өтпеген дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы

26 Жалғап дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы


28 Жарамдылық мерзiмi өтiп кеткен дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне сату фактілерінің болуы.

29 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сақтау, тасымалдау жəне есепке алу шартын сақтау

30 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы тасымалдау тəртібін сақтау


32 Халыққа дəрілік заттарды дəрігердің рецептісі бойынша сатудың, оның ішінде науқастардың жекелеген санаттарына арналған тегін немесе жеңілдік жағдайында босатудың қағидасын (рецептің дұрыс жазылуын, оның жарамдылық мерзімін, жазып берген дəрілік заттардың үйлесімділігін тексеру) сақтау

33 Халыққа есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды сатудың, қағидасын (рецептің дұрыс жазылуын жəне есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттардың үйлесімділігін тексеру) сақтау

34 Маман дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада өткізу кезінде пациентке ақпарат беру

35 «Рецепт жарамсыз» деген мөр қойылған жарамсыз рецептілер бойынша шара қабылдау

36 Дұрыс жазып берілмеген рецептілерді есепке алу журналының болуы37 Дұрыс жазып берілмеген рецептілер туралы ақпаратты ұсыну38 Рецептілерді сақтау мерзімдерін сақтау жəне оларды жою рəсімдерін сақтау 39 Арнайы рецептілік бланкілерді сақтау, бөлу, босату, есепке алу жəне жою жəне

жазып берілетін есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарға қойылатын талаптарды сақтау

40 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы жəне есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды, жою қағидасын сақтау

41 Дəрiлiк заттардың жанама əсерлерiнiң мониторингiсін жүргізу 42 Дəрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық

техниканы жарнамалау туралы дəрілік заттардың айналысы саласындағы талаптарды сақтау Балдар жиынтығы


Тексеру парағын ұсынған күні жəне мемлекеттік инспектордың қолы: ___________________________________________________________

(Т.А.Ə.., лауазымы, қолы) 20__ ж. «__»___________

Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың көтерме саудасын жүзеге асыратын фармацевтикалық объектілерге арналған тексеру парағы


Органның атауы _______________________________________________

Тексеруді тағайындау туралы акт ___________________________________ (№, күні)Тексерілетін субъектінің атауы ______________________________________

Объектінің орналасқан мекенжайы _____________________________________

Ұйым басшысы ___________________________________________

р/с№


1 Медициналық қызметке мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні) болуы. Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау.

2 Есiрткi құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлар айналымына байланысты қызметтің кіші түріне мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні).Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау.


4 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың көтерме саудасын жүзеге асыратын фармацевтикалық объектілері үшін фармацевтикалық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік

5 Мамандардың бес жылда бір реттен кем емес біліктілігін арттыру курстарынан өтуі 6 Көтерме жəне бөлшек саудада өткізу объектілері мемлекеттік жəне орыс тілдерінде

субъектінің атауы, оның ұйымдық-құқықтық нысаны жəне жұмыс режимі көрсетілген маңдайша жазуының болуы

7 Фармацевтикалық қызметке лицензиясының жəне оған тиісті қосымшаның көшірмелерін танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру



танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру 11 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы

сақтауды жүзеге асыратын үй-жайлар жылытқыш аспаптардан алыс, үй-жайлардың ішкі қабырғаларында еденнен 1,5 - 1,7 метр жоғары жəне есіктен кемінде 3 метр қашықтықта бекітілген аспаптармен (термометрлер, гигрометрлер) қамтамасыз ету

12 Температураның параметрлері мен ауаның ылғалдылығын бақылау белгіленген тіркеу журналының жəне дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың сапасының сақталуын қамтамасыз етуге жауапты тұлғаның болуы.


14 Көтерме жəне/немесе бөлшектік саудасына лицензиясы бар субьектілерге, сондай-ақ медициналық қызметке лицензиясы бар ұйымдарға дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың көтерме саудасын жүзеге асыру

15 Дəрілік заттардың субстанциялары тиісінше дəріханаларға жəне дəрілік заттарды дайындауға жəне өндіруге лицензиясы бар өндіруші ұйымдарға көтерме саудада өткізуді жүзеге асыру.

16 Сапасыз дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың келіп түсуінің алдын алу жəне сақтау мен өткізу кезінде олардың сапасының төмендеуін болдырмауын ескерту бойынша іс-шараларды өткізу


18 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы саны мен сапасы бойынша қабылдау өнім берушінің ілеспе құжаттары негізінде жүзеге асыру



21 Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiркеуден өтпеген дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, жарнамалау, жəне сату фактілерінің болуы







28 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме саудада өткізу тəртібін сақтау


30 Дəрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы жарнамалау туралы дəрілік заттардың айналысы саласындағы талаптарды сақтау Балдар жиынтығы



Дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіруді жүзеге асыратын фармацевтикалық объектілерге арналған тексеру парағы


Органның атауы _______________________________________________

Тексеруді тағайындау туралы акт ___________________________________ (№, күні)Тексерілетін субъектінің атауы _____________________________________

Объектінің орналасқан мекенжайы___________________________________

Ұйым басшысы ___________________________________________

р/с№


1 Медициналық қызметке мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні) болуы. Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау

2 Есiрткi құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлар айналымына байланысты қызметің түріне мемлекеттік лицензияның жəне қызметтің кіші түрлеріне қосымшалардың болуы (нөмірі, сериясы, берілген күні).Оларды қайта ресімдеуге байланысты шарттарды сақтау


4 Дəрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың өндірісін жүзеге асыратын фармацевтикалық объектілер үшін фармацевтикалық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын бекітілген біліктілік талаптарына сəйкестік

5 Мамандардың бес жылдан бір реттен кем емес біліктілігін арттыру курстарынан өтуі

6 Көтерме жəне бөлшек саудада өткізу объектілері мемлекеттік жəне орыс тілдерінде субъектінің атауы, оның ұйымдық-құқықтық нысаны жəне жұмыс режимі көрсетілген маңдайша жазуының болуы

7 Фармацевтикалық қызметке лицензиясының жəне оған қосымшаның көшірмелерін танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру



танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру 11 «Дəрілік заттар балаларға берілмейді» ақпаратын орналастыру12 «Дəрігердің рецептісі бойынша өткізуге арналған дəрілік заттарды рецептісіз

өткізуге тыйым салынады» ақпаратын орналастыру 13 «Дəрілік заттар ауыстырылмайды жəне қайтарылып алынбайды» ақпаратын

орналастыру 14 Белгілі бір аурулары бар азаматтардың жекелеген санаттарына

амбулаториялық деңгейде тегін жəне (немесе) жеңілдікті қамтамасыз етуге арналған дəрілік заттардың, бейімделген емдік өнімдердің тізбесі туралы ақпарат танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

15 Халыққа қызмет көрсету залында сөрелер, ақпараттық стенділер ресімделеді, жарнамалық ақпарат (профилактикалық сипаттағы парақтар, буклеттер) орналастыру

16 Дəріханада дайындалатын (дайындау құқығы бар дəріханалар үшін) дəрілік препараттарды сақтау мерзімдері туралы ақпаратты танысуға ыңғайлы орындарда орналастыру

17 Дəрілік препараттарды жəне медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау Тиісті Өндірістік практика жағдайларында өндірілген дəрілік субстанциялар-ды қоспағанда Қазақстан Республикасында тіркелген дəрілік заттардың негізінде жүзеге асырылады.

18 Дəріхана, медициналық техника мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың дүкені жəне оптика дүкені жағдайында дайындалатын дəрілік препараттарды жəне медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау технологиясы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының жалпы баптарының, жеке фармакопеялық баптарының, Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады деп танылған шетелдік фармакопеялардың, денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті орган бекіткен нормативтік құжаттардың талаптарына сəйкес жүзеге асырылады.

19 «Дəрілік препараттарды жəне медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау қағидаларын бекіту туралы» ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 16 қаңтардағы № 60 қаулысының 2-тарауында белгіленген дəрілік препараттарды дайындау тəртібін сақтау

20 Стерильдік дəрілік препараттарды дайындау тəртібін сақтау 21 Медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау тəртібін сақтау 22 Дəріханада дайындалатын дəрілік препараттардың сапасын бақылауды

ұйымдастыруға жəне жүргізуге, сондай-ақ дəрілік препараттарды дайындау кезінде қателік жіберу қаупін төмендетуге жауапты провизор-талдаушының болуы жəне оның жұмыс орынын

23 Дəріхана ішілік бақылау жүргізу жөніндегі талаптарды сақтау 24 Сақтандыру іс-шаралары бойынша талаптарды сақтау 25 Дəрілік препараттарды дайындау үшін пайдаланылатын бастапқы

материалдарды қабылдау бақылауын жүргізу жөніндегі талаптарды сақтау 26 Жазбаша бақылау жүргізу жөніндегі талаптарды сақтау 27 Сұрау бақылауы бойынша талаптарды сақтау 28 Органолептикалық бақылау бойынша талаптарды сақтау 29 Физикалық бақылау бойынша талаптарды сақтау 30 Химиялық бақылау бойынша талаптарды сақтау 31 Босату кезіндегі бақылау бойынша талаптарды сақтау 32 Дəрілік препараттардың сапасын бақылау жөніндегі жұмыс туралы жыл

сайынғы есебін ұсыну 33 Дəріханаға бақылау-талдау қызметін көрсету жөніндегі жұмысты

ұйымдастыру бойынша талаптарды сақтау 34 Дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық

техниканы сақтауды жүзеге асыратын үй-жайлар жылытқыш аспаптардан алыс, үй-жайлардың ішкі қабырғаларында еденнен 1,5 - 1,7 метр жоғары жəне есіктен кемінде 3 метр қашықтықта бекітілген аспаптармен (термометрлер, гигрометрлер) қамтамасыз ету





39 Көтерме жəне бөлшек саудада өткізу объектілерінде дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы саны мен сапасы бойынша қабылдау өнім берушінің ілеспе құжаттары негізінде жүзеге асыру

40 Ілеспе құжаттарға сəйкес келмейтін, жарамдылық мерзімі біткен, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден жəне сертификаттаудан өтпеген, Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес келмейтін дəрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника сақтау бойынша талаптарды сақтау


42 Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiркеуден өтпеген дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алу, сақтау, тасымалдау, қолдану, қамтамасыз ету, таңбалау жəне өткізу фактілерінің болуы






48 Есірткі құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды сақтау, тасымалдау жəне есепке алу тəртібін сақтау

49 Халыққа дəрілік заттарды дəрігердің рецептісі бойынша өткізудің, оның ішінде науқастардың жекелеген санаттарына арналған тегін немесе жеңілдік жағдайында өткізу қағидасын (рецептің дұрыс жазылуын, оның жарамдылық мерзімін, жазып берген дəрілік заттардың үйлесімділігін тексеру) сақтау

50 Халыққа есірткі құралдары, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарды дəрігердің рецептісі бойынша сатудың, қағидасын (рецептің дұрыс жазылуын, оның жарамдылық мерзімін, жазып берген есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттардың үйлесімділігін тексеру) сақтау

51 Маман дəрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада өткізу кезінде пациентке ақпарат беру

52 «Рецепт жарамсыз» деген мөр қойылған жарамсыз рецептілер бойынша шара қабылдау

53 Дұрыс жазып берілмеген рецептілерді есепке алу журналының болуы54 Дұрыс жазып берілмеген рецептілер туралы ақпаратты ұсыну55 Рецептілерді сақтау мерзімдерін сақтау жəне оларды жою рəсімдерін сақтау 56 Арнайы рецептілік бланкілерді сақтау, бөлу, босату, есепке алу жəне жою жəне

жазып берілетін есірткі, психотроптық заттар жəне прекурсорлары бар дəрілік заттарға қойылатын талаптарды сақтау

57 Этил спиртін сақтау, тасымалдау жəне өткізу (жөнелту, қабылдау) қағидасын сақтау


59 Дəрiлiк заттардың жанама əсерлерiнiң мониторингiсін жүргізу 60 Дəрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық

техниканы жарнамалау туралы дəрілік заттардың айналысы саласындағы талаптарды сақтау Балдар жиыны



Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2012 жылғы 12 қазанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №8175 болып енгізілді.

СЕЙСЕНБІ 5-бет 2013 ЖЫЛ Қауын жеуден қалып барамыз … ·...

Documents