บทที่ 20 ประชากร

สาระท 2 สงมชวตกบสงแวดลอม บทท 20 ประชากร

เนอหา

1. ความหมายของประชากร

แบบฝกหด โดย นางสาวณชชฌา อาโยวงษ ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

4. การแพรกระจายของประชากร

3. ความหนาแนนของประชากร

6. การเพมของประชากร

5. ขนาดของประชากร

2. ปจจยจ ากด

7. การรอดชวตของประชากร

8. ประชากรมนษย

ประชากร

ปจจยจ ากด

การแพรกระจายของประชากร

ความหนาแนนของประชากร

การเพมของประชากร ขนาดของประชากร

การรอดชวตของประชากร

ประชากรมนษย

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายคณสมบตของประชากรได

2. หาความหนาแนนของประชากรแบบหยาบและเชงนเวศได

3. อธบายถงปจจยจ ากดในดานตางๆ ทมผลตอประชากรได

4. ระบลกษณะและเปรยบเทยบการแพรกระจายของประชากรในแบบตางๆ ได

จดประสงคการเรยนร

5. อธบายและเปรยบเทยบลกษณะการเพมของประชากรทงแบบเอกซโพเนนเชยลและ

แบบลอจสตกได

6. ระบชนดของสงมชวตในรปแบบการรอดชวตแบบตางๆ ได

7. วเคราะหปจจยทมตอการเพมจ านวนประชากรของมนษยโลก และประเทศไทย เขาใจและอธบายโครงสรางประชากรแบบตางๆ ได

ประชากร (Population)

ตว หรอ indiviual ประชากร หรอ population

ประชากร หมายถง

กลมของสงมชวตทเปน ชนดเดยวกน (the same species) อาศยอยใน บรเวณเดยวกน (the same place)

ใน ชวงเวลาใดเวลาหนง (time period)

ประชากร (Population)

ประชากร = ชนด + สถานท + ชวงเวลา ประชากร = ?

Question1 ใชภาพระบขอความท “ชบง” ความหมายของประชากร

Question 2 ใชภาพระบขอความท “ชบง” ความหมายของประชากร

Question 3 วเคราะหความสอดคลองกบความหมายของประชากร

Question 4 วเคราะหความสอดคลองกบความหมายของประชากร

Question 5

ประชากรมนษย (Homo sapiens) ทอาศยอยในจงหวดล าปาง ประเทศไทย ในป พ.ศ. 2552 กบประชากรมนษย (H. erectus) ท

อาศยอยบรเวณเดยวกนเมอ 200,000 ปทแลว

วเคราะหความสอดคลองกบความหมายของประชากร

Question 6

ประชากรมนษย ทอาศยอยในจงหวดล าปาง ในป พ.ศ. 2552 กบประชากรมนษย ทอาศยอยในจงหวดล าปาง ในป พ.ศ. 2550


Question 7

ประชากรมนษย ทอาศยอยในจงหวดล าปาง ประเทศไทย ในป พ.ศ. 2552 กบ ประชากรมนษย ทอาศยอยในจงหวดนครปฐม ประเทศ

ไทย ในป พ.ศ. 2552


ตวอยางขอสอบ O net ความหมายของ “ ประชากร ” ในทางชววทยาสอดคลองกบขอใด ก ในป พ.ศ. 2542 มชางอยเพยง 15 เชอกอาศยอยในบรเวณปาเขาใหญ ข กระแสน าพดพาฝงปลาตะเพยนจ านวนหลายรอยตวมาตายอยตาม รมฝงแมน า ค นกตวผบางชนดท าหนาทสรางรงแทนนกตวเมย ง บรเวณปาดงดบจะพบมอส จ านวนมากและมความหลากหลาย

Question 8

ตวอยางขอสอบ O net ขอมลในขอใดทใหความหมายของประชากรไดถกตองทสด ก ในป 2527 มนกเรยนชายในจงหวด ก 25,000 คน ข มะพราวในสวนของนาย ข มอย 250 ตน ค เมออาทตยทแลวมรถจอดอยในถนนหนาโรงเรยน ค 500 คน ง ในเดอนมกราคมปทแลว ในบานของนางสาว ข มแมลงสาบ และหนอยางละ 20 ตว

Question 9

ตวอยางขอสอบ O net ขอความขอใดกลาวถงสงมชวตในเชงประชากรไดถกตอง ก บนตนมะมวงมแมลงตอมวอนชวยใหเกดการผสมเกสร ข ชวงฤดฝนตนหญาในสนามขนเขยวชอมหนาแนนมาก ค ในฤดหนาวปลาทในอาวไทยโตไดขนาดเปนจ านวนมาก ง คนเดอนหงายแพลงตอนในทะเลจะลอยขนมาเปนแพ อยทผวน า

Question 10

ปจจยจ ากด หมายถง

เนน ปจจยสงแวดลอมทไมมชวต คอ ปจจยทางเคม – ฟสกส (physiochemical factors)

ปจจยจ ากด (limiting factors)

ปจจยจ ากด = ?

ปจจยจ ากด (limiting factors)

ความหนาแนนของประชากร หมายถง

จ านวนประชากรตอหนวยพนทหรอปรมาตร

ความหนาแนนของประชากร ( population density )

แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ความหนาแนนอยางหยาบ (crude density) 2. ความหนาแนนเชงนเวศ (ecological density)

หรอ



1. ความหนาแนนอยางหยาบ (crude density) ความหนาแนนของประชากรตอ พนททงหมด ของทอยอาศย

ตวอยาง พนทปา 5 ไร มตกแตนอย 500 ตว จงหาความหนาแนนของประชากรตกแตน


2. ความหนาแนนเชงนเวศ (ecological density) ความหนาแนนของประชากรตอ พนทอาศยอยจรง ของสงมชวตนน

ตวอยาง ในพนทปา 50 ไร ซงมบรเวณพนทปลกผกรวม 10 ไร มประชากรหนอนกระท 50,000 ตว จงหาความหนาแนน

การหาความหนาแนนของประชากร

1. วธวดความหนาแนนสมบรณ หรอความหนาแนนทแทจรง (absolute density)

ม 2 วธ คอ

2. วธวดความหนาแนนสมพทธ (relative density)

เปนการวดความหนาแนนของประชากรตอหนวยพนทหรอปรมาตร

จ านวนประชากรทค านวณไดจากการสมตวอยางเปน “เครองช” (index) บอกขนาดของประชากร โดยบอกเปนคาความหนาแนนตอหนวยคงทใดๆ


1.1 การนบทงหมด (total counts)

สตวพวกทมกระดกสนหลง (vertebrate) ไมยนตน (tree)

1. วธวดความหนาแนนสมบรณ


1.2.1 การสมตวอยางแบบวางแปลง (quadrant sampling method) สงมชวตอยกบท หรอเคลอนทนอย เชน พช สาหราย เพรยงหวหอม

1.2 การสมตวอยาง (sampling method)


1.2.1 การสมตวอยางแบบวางแปลง (quadrant sampling method)

สงมชวตอยกบท หรอเคลอนทนอย


1.2.2 การท าเครองหมายและจบซ า (mark and recapture) method)

สตวทเคลอนทเรวขน เชน แมลงปอ ปลาในบอ นก สตวปา

1.2 การสมตวอยาง (sampling method)


1.2.2 การท าเครองหมายและจบซ า (mark and recapture method) สตวทเคลอนทเรวขน


1. ใชกบดก เชน กบดกแมลงวน แสงไฟลอแมลง การขดหลมดกแมลงปกแขง เครองดดจบแมลง จ านวนทจบไดขนอยกบความวองไวของแมลง จ านวนทมอย และความช านาญของผใชกบดก เปนตน

2. นบจ านวนมล การนบปรมาณมลของแมลงสามารถใชบอกขนาดของประชากรได เชน การวดความหนาแนนประชากรของ ดวงเจาะล าตน เปนตน

3. ความถในการกระพรบแสง เชน มการนบจ านวนหงหอยจากการกระพรบแสงชวงตอนกลางคน เพอใชเปนดรรชนบอกขนาดของประชากร

2. วธวดความหนาแนนสมพทธ


4. จ านวนรองรอยทสตวท าไว เชน ปลอกดกแด รจงหรด กองดนทจกจนบางชนดท าขน

5. ปรมาณอาหารทกน เชน การวดประชากรหนโดยใชจ านวนเหยอทหนกนเปนดรรชน วธนใชเพอประเมนผลของการใชยาเบอหนตอประชากรหนเมอกอนและหลงเบอยา เปนตน

6. ความถ ใชเปอรเซนตของจ านวน ควอแดรททมสงมชวตชนดนนอยเปนดรรชน

7. จ านวนประชากรทจบไดแตละครง เปนเครองชบอกความมากนอยของประชากร

2. วธวดความหนาแนนสมพทธ

การแพรกระจายของประชากร

ปจจยทมาผลตอรปแบบการแพรกระจาย คอ ลกษณะทางพนธกรรม

สงแวดลอม

1. ปจจยทางกายภาพ แสง น า อณหภม สารอาหาร

2. ปจจยทางชวภาพ ปฏสมพนธระหวางสงมชวต

เชน ภาวะแกงแยง ภาวะลาเหยอ หรอภาวะปรสต

3. ลกษณะทางภมศาสตร สงกดขวางการแพรกระจายของประชากร (barrier) เชน ภเขา ทะเล ทะเลทราย เกาะ

รปแบบการแพรกระจายของประชากร

รปแบบการแพรกระจายของประชากร ม 3 รปแบบ คอ

1. การแพรกระจายแบบสม

Random distribution

- คอนขางหายาก - สงแวดลอมสม าเสมอ ไมคอยเปลยนแปลง - การตอสไมรนแรง ไมมการแกงแยงแขงขน - ไมมการรวมกลมของสมาชก - เชน การแพรกระจายของพชทมเมลดปลวไปตามลม หรอสตวทกนผลไมและขบถายอจจาระไวตามทตางๆ



2. การแพรกระจายแบบรวมกลม

clumped distribution

- พบมากทสด - สงแวดลอมไมสม าเสมอ - เชน พฤตกรรมการอยรวมกนเปนกลมของ ฝงลง โขลงชาง ฝงปลา ฝงวว



3. การแพรกระจายแบบสม าเสมอ

uniform distribution

- พบไมบอย - การแกงแยงรนแรง - เชน สงมชวตในทะเลทราย สงมชวตบรเวณขวโลก

ขนาดของประชากร (size of population)

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาดของประชากร

ขนาดประชากรเพมขน

ขนาดประชากรคงท

ขนาดประชากรลดลง


อตราการเกด (natality or birth rate )

คอ จ านวนลกทเกด/ตวเมย/ป โดยอตราการเกดขนอยกบชนดของสงมชวต

บางชนดออกลกครงเดยวตลอดชวต บางชนดออกลกปละหลายครง บางชนดผลตลกตลอดเวลา เปนตน อตราการเกดของประชากรจะมาก

นอยเพยงใดขนอยกบ

1. จ านวนตวเมยทอยในระยะผลตลกได 2. ความสามารถในการผลตลกโดยเฉลยของตวเมย (fecundity) 3. จ านวนลกทผลตขนไดจรงโดยเฉลย (fertility)

Gajaseni, 2001 39

ประเทศทมอตราการเกด

มากทสด


อตราการเกด (natality or birth rate )


อตราการตาย (mortality or death rate)

อตราตายของประชากรสงมชวตในชวงระยะเวลาหนงๆ สามารถน าเสนอในรปของกราฟแสดงปรมาณความอยรอด

(survivorship curves) หรอในรปของตารางชวตเพอชวยแสดงจ านวนตายทงหมดทมในประชากร

1. อายขยทางนเวศวทยา (ecological longevity) เปนอายขยโดยเฉลยของแตละตวของประชากรภายใตสภาวะแวดลอม

อนใดอนหนง 2. อายขยทางสรรวทยา (physiological longevity) เปนอายขยโดยเฉลยภายใตสภาวะแวดลอมเหมาะสม สงมชวตจะตาย

เมอหมดอายขย

อายขยของสงมชวตไดเปน 2 ประเภท ไดแก



1. ความชราภาพ (aging) ความตายทเกดขนจากความชราหรอหมดอายขย เรยกวาเปนความตายเนองจากผลทางสรรวทยา(physiological death)

2. ความสามารถในการอยรอดต า (low vitality) ความสามารถในการอยรอดนบเปนคณลกษณะ ส าคญทางพนธกรรม ทชวยใหสงมชวตสามารถตานทานปจจยตางๆ ของสภาวะแวดลอมทอาจมผลกระทบตอประชากร สงมชวตแตละตวในประชากรยอมมขดความสามารถทแตกตางกน เปนผลใหขดความสามารถในการอยรอดของประชากรโดยเฉลยเปลยนแปลงไปตามอตราสวนของขดความสามารถของประชากรสวนใหญ ปรมาณน าฝนอาจท าใหประชากรแมลงจ านวนมากทออนแอไมชอบสภาพทมความชนสงซงลกษณะดงกลาวนเปนลกษณะทางพนธกรรม

ปจจยทเปนสาเหตของอตราการตายแบงไดเปน 7 ปจจย คอ



3. อบตเหต (accidents) อบตเหตเปนปจจยสดวสยและไมอาจคาดคะเนไดทเปนสาเหตใหเกดการตายขนได เหตการณทเกดขนอาจเปนไดทงเนองจากลกษณะทางสรรวทยา (เชนลอกคราบออกมาไมได เหยยดปกขยายออกไมได) และทางนเวศวทยา (เชน สตวเคยวเอองเลมกนใบพชโดยมแมลงตดอยจงถกกนเขาไปดวย)

4. ลกษณะทางเคมกายภาพ (physicochemical conditions) ลกษณะทงทางเคมและทางกายภาพทเกยวกบอากาศ น า และพนผวทประชากรอย สภาพอากาศทแปรปรวนอยางรนแรงยอมมผลใหอตราตายสงขน เปนตน

5. ศตรธรรมชาต (natural enemies) 6. ความขาดแคลนอาหาร (food shortage 7. ขาดแหลงคมภย (lack of shelter)

ปจจยทเปนสาเหตของอตราการตายแบงไดเปน 7 ปจจย คอ


การอพยพเขา (immigration)

เปนการเคลอนยายของสงมชวตเขาสสถานทหนง เปนผลใหขนาดของประชากรในสถานทนน เพมขน

แตถาประชากรมปรมาณทมากเกนไปจนถงจดสงสดทจะรองรบได (carrying capacity)

กจะมผลใหผอพยพเขาทไมสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมใหมได อยางรวดเรว “อตราการตายเพมขน”


การอพยพเขา (immigration)

เปนการเคลอนยายประชากรสงมชวตจากสถานทหนงไปสสถานทใหมเพอการอยรอด

อาจจะเปนการขาดอาหารเนองจากภยธรรมชาต ความแหงแลง หรอมปรมาณประชากรมากเกนไป

ถาเกดการอพยพอยางตอเนอง (ซงมโอกาสเกดขน)ไดยาก จะท าใหขนาดของประชากรลดลงอยางชดเจน


การอพยพ

การอพยพชวงสน (trivial or non-migratory)

เปนการเคลอนทไปในระยะทางสนๆ ใกลกบแหลงแพรพนธ เพอการหาอาหาร การผสมพนธ หรอการวางไข นบเปนกจกรรมปกตทเกดขน

การอพยพชวงยาว (migratory) เปนการเคลอนทโดยการบนอพยพเปนระยะนบรอยนบพนกโลเมตร โดยมไดมวตถประสงคเพอแสวงหาอาหาร แหลงแพรพนธ หรอแหลงวางไขโดยตรง แตเกดจากความพรอมใจและตงใจอยางแนวแนทจะอพยพของแมลงแตละตวทอยภายในฝงซงอาจมมากถงหลายรอยลานตว ในขณะทมการอพยพแมลงมอตราตายสงมากเนองจากในระหวางทางอาจไมพบแหลงอาหาร ถนอาศยชวคราว หรอแหลงคมภยทเหมาะสมส าหรบประชากรไดทงหมด


การอพยพชวงสน (trivial or non-migratory)

นกอพยพหนหนาวจากไซบเรย และนกหายากจากตางถน อพยพเขามาอาศยหากน และท ารงวางไขในเขตหามลาอางเกบ

น าสนามบน จ.บรรมย ชวงหนาหนาวกวา 2 หมนตว


การอพยพชวงยาว (migratory)

การเพมของประชากร (population growth)

รปแบบการสบพนธเพอเพมประชากรอย 2 รปแบบ

1. สงมชวตทมการสบพนธเพยงครงเดยว (Single reproduction)

สงมชวตกลมนเมอถงวยเจรญพนธกจะออกลกออกหลาน จากนนกตาย ตวอยางเชน แมลงตางๆ เชน แมลงชปะขาว ผเสอและตวไหม เปนตน หรอ

ไมลมลกบางชนด เชน คะนา กวางตง ขาว และถวเขยว เปนตน

2. สงมชวตทมโอกาสในการสบพนธไดหลายครงในชวงชวต (multiple reproduction)

สงมชวตกลมน จะผลตลกหลานไดจ านวนนอยตอการผลตหนงครง และมวฏจกรชวตคอนขางยาวนาน ตวออนจะไดรบการดแลเปนอยางดและมอตราการตายต า

ตวอยางเชน สตวมกระดกสนหลง เชน สนข แมว มนษย ไมพม เชน ชบา แกว เขม และไมยนตน เชน มะมวง ขนน สม ล าไย เปนตน


แบบแผนการเพมของประชากรม 2 รปแบบ

1. การเพมจ านวนประชากรแบบเอกโพเนนเชยล (exponential growth)

“อตราการเกด สงกวา อตราการตายมาก”


1. การเพมจ านวนประชากรแบบเอกโพเนนเชยล (exponential growth) การเพมของประชากรแบบเอกโพเนนเชยลจะไดกราฟเปน

รปตวเจ (J shape) ซงพบวาการเพมของประชากรแบบเอกโพเนนเชยล มระยะของการเปลยนแปลงแบงออกเปน 2 ระยะคอ

ระยะทมการเพมของประชากรอยางชาๆ (exponential growth phase) เปนระยะทประชากรเพมขนอยางรวดเรวมากในระยะทมการเพมประชากรอยางรวดเรวน ดเหมอนวาประชากรจะเพมอยางไมมทสนสด และไมมปจจยใดๆ มาขดขวางการเจรญเตบโตไดลกษณะดงกลาวนเปน ภาวะเหตการณทางอดมคต (idealized crircumstances) และไมเปนจรง ทงนเพราะในธรรมชาตนนจะม ตวตานทานในสงแวดลอม (envirpnmental resistance) ไดแก อาหาร ทอยอาศย และความสมพนธในรปแบบตางๆ ของสงมชวตทมายบยงไมใหการเพมประชากรเพมขนอยางไมมขดจ ากด


1. การเพมจ านวนประชากรแบบเอกโพเนนเชยล (exponential growth) ลกษณะดงกลาวนสอดคลองกบแนวคดของ ทอมส มลทส (Thomas Malthus)

ซงกราฟทเขยนจะคลายรปตวเจในระยะแรก และเมอถงระยะหนงการเพมของประชากรกจะลดลง อยางรวดเรวและมการเพมขนและลดลงสลบกน (irruptive growth)


1. การเพมจ านวนประชากรแบบเอกโพเนนเชยล (exponential growth)

ทอมส มลทส เปนนกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ ไดเสนอแนวความคดของการเพมประชากรมนษยวา

ประชากรมนษยมแนวโนมในการเพมแบบเรขาคณต แตการเพมของอาหารส าหรบมนษยเปนแบบเลขคณตซงพบวาลกษณะดงกลาวนจะท าใหมนษยมการคดคนหาวธการในการเพมผลผลตทางเกษตร และอตสาหกรรม เพอรองรบ

กบปญหาดงกลาว


แบบแผนการเพมของประชากรม 2 รปแบบ

2. การเพมของประชากรแบบลอจสตก (logistic growth)

“อตราการเกด สงกวา อตราการตายมาก”


2. การเพมของประชากรแบบลอจสตก (logistic growth) จากกราฟจะเหนไดวาการเพมประชากรแบบลอจสตกสามารถเขยนกราฟไดเปน รปตวเอส (S- shape) หรอ กราฟแบบซกมอยด (singmoidal curve) ซงแบงระยะตางๆ ออกไดเปน

4 ระยะคอ

ระยะท 2 : ชวโมงท 6-10 พบวาอตราเพมประชากรเปนไปอยางรวดเรว เนองจากประชากรเรมตน (กอนการแบงเซลลเจรญเตบโต แพรพนธ) มจ านวนมาก ระยะท 3 : ชวโมงท 10-14 พบวาอตราการเพมประชากรชาลง เนองจากมตวตานทานในสงแวดลอมเขามามบทบาทมากขน ระยะท 4 : ชวโมงท 14-18 พบวามอตราเพมประชากรคอนขางคงท เนองจากประชากรสามารถปรบตวตอตานทานในสงแวดลอมได จงมอตราเกดเทากบอตราตาย

ระยะท 1 : ชวโมงท 2-6 พบวาอตราการเพมประชากรเปนไปอยางชาๆ เนองจากประชากร เรมตนยงมจ านวนนอย

ระยะท 2 : ชวโมงท 6-10 พบวาอตราเพมประชากรเปนไปอยางรวดเรว เนองจาก ประชากรเรมตน (กอนการแบงเซลลเจรญเตบโต แพรพนธ) มจ านวนมาก

ระยะท 3 : ชวโมงท 10-14 พบวาอตราการเพมประชากรชาลง เนองจากมตวตานทาน ในสงแวดลอมเขามามบทบาทมากขน

ระยะท 4 : ชวโมงท 14-18 พบวามอตราเพมประชากรคอนขางคงท เนองจากประชากร สามารถปรบตวตอตานทานในสงแวดลอมได จงมอตราเกดเทากบอตราตาย


2. การเพมของประชากรแบบลอจสตก (logistic growth)

ระยะท 2 : ชวโมงท 6-10 พบวาอตราเพมประชากรเปนไปอยางรวดเรว เนองจากประชากรเรมตน (กอนการแบงเซลลเจรญเตบโต แพรพนธ) มจ านวนมาก ระยะท 3 : ชวโมงท 10-14 พบวาอตราการเพมประชากรชาลง เนองจากมตวตานทานในสงแวดลอมเขามามบทบาทมากขน ระยะท 4 : ชวโมงท 14-18 พบวามอตราเพมประชากรคอนขางคงท เนองจากประชากรสามารถปรบตวตอตานทานในสงแวดลอมได จงมอตราเกดเทากบอตราตาย

ในการเพมประชากรแบบลอจสตกน ตวตานทานในสงแวดลอมมผลมากขนตอ

การเพมประชากรในระยะท 3 และ 4 จงท า ใหมขดจ ากดทท าใหสภาพแวดลอมนน

สามารถเลยงดประชากรได ระดบท สภาพแวดลอมสามารถเลยงดประชากรได

มากทสดนเรยกวา แครองคาพาซต

(carrying capacty)

การรอดชวตของประชากร กราฟอตราการรอดชวต (survivorship curves) ได 3 รปแบบ

รปแบบท 1 สงมชวตมการรอดชวตในวยแรกเกดและคงทเมอโตขน หลงจากนนอตราการรอดชวตจะต าเมอสงวยขนสงมชวตดงกลาว เชน มนษย ชาง มา สนข (ตายตามอายขยทางสรระวทยา)

รปแบบท 2 สงมชวตมรปแบบการรอดชวตเทากนทกวย เชน ไฮดรา นก เตาเปนตน (อตราการตายคงททกวย)

รปแบบท 3 สงมชวตมอตราการรอดชวตต าในระยะแรกของชวงชวต หลงจากนนเมออายมากขนอตราการรอดชวตจะสง เชน ปลา หอย และสตวไมมกระดกสนหลง (ตายในระยะตนของวงจรชวต)

การรอดชวตของประชากร ตวอยางกราฟอตราการรอดชวต (survivorship curves)


กราฟแสดงแนวโนมประชากรมนษย ระหวางป ค.ศ. 1750 - 2100

ทมา : http://envirosci.net/111/population/the_human_population.htm


ลงคขอมลส านกงานสถตแหงชาต

http://service.nso.go.th/nso/data/02/pop2000/prelim.html

จากป 2513-2555 ประเทศไทยมจ านวนประชากรรวมเพมขน 30 ลานคน จาก 34.39 ลานคน เปน 64.36 ลานคนในปจจบน แตจะลดลงเหลอ 63.87 ลานคนในป 2583

แตหากพจารณาแยกตามกลมอายแลวจะพบวา ในชวงเวลา 40 ปทผานมา วยแรงงานซงเปนวยทส าคญตอระบบเศรษฐกจนนมจ านวนเพมขนถง 25 ลานคน แตจะลดลงในอก 30 ปขางหนาเกอบ 8 ลานคน เหลอเพยง 35.18 คนเทานน คดเปนสดสวนวยแรงงานในป 2513, 2555 และ 2583 เปนรอยละ 50, 66.7 และ 58.6 ตามล าดบ

โครงสรางประชากรมนษย

ชวงอายของประชากร แบงเปน 3 ชวง คอ

1. ชวงกอนการสบพนธ (pre-reproductive) คอ ชวงของประชากรตงแตเกดจนถงกอนการสบพนธ

2. ชวงวยเจรญพนธ (reproductive) คอ ชวงของประชากรทสามารถผลตลกหลายได

3. ชวงหลงการสบพนธ (post-reproductive) คอ ชวงของประชากรหลงวยสบพนธ ผลตลกหลานไดนอยลง หรอผลตไมไดเลย


พระมดโครงสรางอายประชากรมนษยแบบตางๆ

ก. พระมดฐานกวางยอดแหลม

ข.พระมดทรงรปกรวยปากแคบ

ค.พระมดรประฆงคว า

ง. พระมดรปดอกบวตม


พระมดโครงสรางอายประชากรมนษยแบบท 1

ก. พระมดฐานกวางยอดแหลม โครงสรางประชากรเพมขนอยางรวดเรว พบโครงสรางของประชากรแบบนไดในประเทศกวเตมาลา ซาอดอาระเบย และประเทศในแอฟรกา เชน เคนยา ไนจเรย กวเตมาลา ซาอดอาราเบย เปนตน

พระมดแบบขยายตว (expansive pyramid)



ข.พระมดทรงรปกรวยปากแคบ เปนพระมดประชากรทมรปแบบคลายทรงกรวยปากแคบ หรอมโครงสรางประชากรในแตละชวงอายทเพมขนอยางชาๆ ซงแสดงถงรปแบบของอตราการเกดและอตราการตายของประชากรทต า พบโครงสรางประชากรแบบนไดในประเทศสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย และประเทศไทย เปนตน

พระมดแบบคงท (stationary pyramid)



ค.พระมดรประฆงคว า เปนพระมดประชากรทมรปแบบคลายกบระฆงคว า หรอมโครงสรางประชากรทคงท ซงแสดงถงรปแบบของอตราการเกดและอตราการตายของประชากร ทไมเปลยนแปลงพบโครงสรางประชากรแบบนได ในประเทศสเปน เดนมารก ออสเตรย เปนตน

พระมดแบบเสถยร (stable pyramid)



ง. พระมดรปดอกบวตม เปนพระมดประชากรทมรปแบบของฐานพระมดแคบ ตรงกลางพองออกและยอดคอยๆ แคบเขาคลายรปดอกบวตม ซงแสดงถงรปแบบของอตราการเกดและอตราการตายทต า หรอมโครงสรางประชากรลดลง พบโครงสรางประชากรแบบนไดในประเทศสาธารณรฐเยอรมน สวเดน สงคโปร เปนตน

พระมดแบบหดตว (constrictive pyramid or declining pyramid)


แสดงพระมดประชากรของประเทศไทย ป พ.ศ. 2503, 2523, 2543 และ 2563

ทมา : http://advisor.anamai.moph.go.th/main.php?filename=env101 http://hp.anamai.moph.go.th/soongwai/statics/about/soongwai/topic004.php

จงอธบายโครงสรางประชากรในแตละป


การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของประเทศไทย

http://thaipublica.org/2012/09/population-crisis/

ปจจบนประเทศไทยก าลงกลายเปน Ageing Society หรอสงคมของผสงอายแทน เพราะมอตราเพมสงมากจากจ านวน 1.68 ลานคนในป 2513 กลายเปนเกอบ 10 ลานคนในปจจบน และจะเพมขนเปนประมาณ 20 ลานคนในอก 30 ปขางหนา

ใหนกเรยนน าเสนอผลกระทบทเกดขนจากการเปลยนแปลงโครงสรางของประชากรไทย พรอมทงเสนอแนวคดในการบรหารจดการ “สงคมไทย ยคใหม”

สงคมญปนป 2550 พ.ศ. 2593 จะเปนเชนไร ?

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=157109

กรณศกษา

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=157109

แหลงอางอง

http://www.vcharkarn.com/lesson/1322

http://biology.ipst.ac.th/?p=913

นนทนา ส าเภา. เอกสารประกอบการสอนวชาชววทยา หนวยการเรยนรท 2 ประชากร โรงเรยนปทมราชวงศา

โรงเรยนมหดลวทยานสรณ. เอกสารประกอบการสอนวชาชววทยา นเวศวทยา (ประชากร)

บทที่ 20 ประชากร

Education