ตีพิมพ์โดยองค์การอนามัยโลก ค.ศ....

ตพมพโดยองคการอนามยโลก ค.ศ. 2011

ภายใตชอ SCALING UP AGAINST NONCOMMUNICABLE DISEASES: HOW MUCH WILL IT COST?

© องคการอนามยโลก ค.ศ. 2011

ผอำานวยการองคการอนามยโลกมอบลขสทธการแปลและตพมพเปนภาษาไทยแก แผนงานเครอขายควบคม

โรคไมตดตอ (A Multi-sectoral Nework for Non-communicable Disease Control, Thai NCD Net)

สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข ซงเปนผรบผดชอบในการจดทำาเอกสาร

เปนภาษาไทยแตเพยงผเดยว

การขยายผลการปองกนและควบคมโรคไมตดตอ: จะตองลงทนอกเทาไหร

แปลและเรยบเรยงโดย

วชชกร สรยะวงศไพศาล

วรรณสดา งามอรณ

สกฤตา พมดวง

วรนช วองวรรธนะกล

ศรรวรร พทยรงสฤษฏ

ผตพมพ

แผนงานเครอขายควบคมโรคไมตดตอ (Thai NCD Network)

สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข

สนบสนนโดย

องคการอนามยโลก

สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.)

สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)

สำานกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.)

พมพ เผยแพร และสงวนลขสทธโดย

แผนงานเครอขายควบคมโรคไมตดตอ (Thai NCD Net)

สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข

ชน 2 อาคารคลงพสด ซอยสาธารณสข 6 (ภายในบรเวณกระทรวงสาธารณสข) ถ.ตวานนท อ.เมอง จ.นนทบร

11000

พมพครงท 1 ........

จำานวน ..... หนา

จำานวนทพมพ: 1,000 เลม

พมพท: .........

เอกสารนเผยแพรเปนเอกสารสาธารณะ ไมอนญาตใหจดเกบ ถายทอด ไมวาดวยรปแบบหรอวธการใดๆ เพอ

วตถประสงคทางการคา หนวยงานหรอบคคลทมความสนใจ สามารถตดตอขอรบการสนบสนนเอกสารไดทแผน

Thai NCD Netโทรศพท 02-590-2370 โทรสาร 02-590-2370 หรอดาวนโหลดขอมลไดท thaincdnet.com

หนา

บทสรป

1. บทนำา

1.1 บรบททางนโยบายและความสำาคญ

1.2 ขอบเขต เปาประสงค และวตถประสงค

2. วธการ

2.1 หลกการและการใชจายเพอขยายผลบรการทางสขภาพ

2.2 การเลอกจดการกบโรค ปจจยเสยง และยทธศาสตรการใชมาตรการ

2.3 ประเมนความตองการทางระบาดวทยาและความครอบคลมของมาตรการ

2.4 ประมาณการความตองการทรพยากรและตนทนตอหนวย

3. ผลลพธ

3.1 คาใชจายในการขยายผลมาตรการทมความคมคาทสดเพอจดการกบปจจยเสยงโรค NCDs

3.2 คาใชจายในการขยายผลมาตรการทมความคมคาทสดเพอจดการกบโรค NCDs

3.3 คาใชจายทงหมดของชดมาตรการเพอการปองกนและควบคมโรค NCDs

4. สรปผล

4.1 ผลการศกษาหลก

4.2 นยในการนำาไปใชกบนโยบายสาธารณสขและการจดสรรทรพยากร

4.3 ขอจำากดของการศกษาและความไมแนนอน

4.4 การดำาเนนการขนตอไป:

การปรบใชตามบรบทประเทศและการพสจนประสทธผลของการนำาไปใช

อางอง

ภาคผนวก

1

เอกสารฉบบนอธบายเครองมอการวางแผนงบประมาณการคลงรปแบบใหม ทพฒนาโดยองคการอนามยโลก (WHO) เพอ

ชวยใหกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางขยายผลชดมาตรการหลกเพอจดการกบโรคไมตดตอ (NCDs) อยางเชน โรค

หวใจและโรคหลอดเลอดสมอง โรคเบาหวาน โรคมะเรง และโรคปอดเรอรง เปนตน

ในปจจบนโรค NCDs คราชวตผคนถง 36 ลานรายตอป และภาระจากกลมโรค NCDs wfhเพมขนสงอยางตอเนอง โดย

เฉพาะในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง ซงกลมประเทศเหลานมกขาดทรพยากรและศกยภาพในการจดการกบ

กลมโรค NCDs ทำาใหกลมประเทศดงกลาวตองใชมาตรการเสรมเพอลดชองวางในการปองกนและควบคมโรค NCDs

การใชมาตรการเพอลดความพการและการเสยงชวตจากกลมโรค NCDs มความสำาคญใน 2 ระดบ คอ มาตรการระดบ

ประชากร (Population-wide) และระดบบคคล (indicidual) เพอลดการเขาถงปจจยเสยงทกอโรคกลม NCDs เชน การ

บรโภคยาสบ และการใชมาตรการระดบบคคลกบผทปวยเปนโรค NCDs หรอเปนกลมทมความเสยงสง ทงนมมาตรการทาง

สขภาพหลายมาตรการทสามารถใชไดในทง 2 ระดบ ซงมความทาทายประการหนง คอ การประเมนวามาตรการใดจะกอ

ประโยชนสงสดและใชเงนลงทนนอยทสด หรอคอ เปนมาตรการทม “ความคมคาสงทสด” ความทาทายอกประการหนง

คอ การประเมนมลคาในการขยายผลมาตรการดงกลาว

เครองมอขององคการอนามยโลก ถกสรางขนเพอชวยกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางประเมนการใชชดมาตรการ

ได โดยเครองมอดงกลาวมจดประสงคเพอการวางแผนทางงบประมาณการคลง ระหวาง พ.ศ. 2554-2568 เพอคาดการณ

การใชทรพยากรทจำาเปนในระดบประเทศและในระดบพนท เครองมอดงกลาวสามารถใชเสรมกลไกการจดสรรงบประมาณ

ในกลมประเทศดงกลาวและใหขอมลใหมๆ เกยวกบทรพยากรทจำาเปนตอหนวยงานดานการจดการกบภาระโรค NCDs ท

กำาลงเพมขน

เครองมอดงกลาวไดถกนำามาใชเพอกำาหนด “คาใชจาย” (price tag) ของชดมาตรการท “มความคมคาสงทสด” ทผสม

ผสานชดมาตรการระดบประชากรและระดบบคคลทถกจดเปนมาตรการสำาคญโดยองคการอนามยโลก มการประมาณการ

วาตนทนเฉลยตอปของกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางอยท 11.4 พนลานดอลลารสหรฐ (รวมเปนตนทนทงหมด

ระหวาง พ.ศ. 2554-2568 เทากบ 170 พนลานดอลลารสหรฐ หรอเทากบ 5,950 พนลานบบาท : ผแปล)

ตนทนตอหวประชากรอยในระดบตำา โดยตนทนดงกลาวเทยบเทากบการลงทนจำานวน 1 ดอลลารสหรฐในประเทศทมราย

ไดตำา 1.5 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง และ 3 ดอลลารสหรฐตอประเทศทมรายไดปาน

กลางระดบบน หากคดเปนสดสวนของคาใชจายดานสขภาพในปจจบนแลว คาใชจายของการนำาชดมาตรการไปใชมมลคา

คดเปนรอยละ 4 ของกลมประเทศทมรายไดตำา รอยละ 2 ของกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง และนอยกวารอย

ละ 1 ในกลมประเทศไทยทมรายไดปานกลางระดบบน

ชดมาตรการทมความคมคาสง ดานบหร การบรโภคอาหารทไมเหมาะสม และการออกกำาลงกายไมเพยงพอ ในกลม

ประเทศทมรายไดตำาและปานกลางระดบลางมคาใชจาย 2 พนลานดอลลารสหรฐตอป ซงมคาเฉลยตอหวประชากรนอย

กวา 0.20 เหรยญสหรฐตอป สวนประเทศทมรายไดระดบบนมคาใชจายใกลกบ 0.50 เหรยญสหรฐ โดยจำานวนทงหมดนม

คานอยกวารอยละ 1 ของคาใชจายตอหวประชากรในระบบสขภาพ ชดมาตรการทมความคมคาสงในระดบบคลลถกนำาไป

2

ใชในสถานบรการดานสาธารณสขระดบปฐมภม ซงมาตรการทเกยวของรวมถงการใหคำาปรกษาและการใชยารกษาผท

มความเสยงสงตอโรค NCDs อยางโรคหวใจและหลอดเลอด รวมถงมมาตรการทใชในการปองกนโรคมะเรงปากมดลก

สำาหรบมาตรการเหลานใชคาใชจายประมาณ 1 หมนลานดอลลารสหรฐตอป ในชวงการขยายผลการใชมาตรการในชวง

พ.ศ. 2553-2568 ตนทนตอหวประชากรจะตำากวา 1 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายไดตำา นอยกวา 1.5 ดอลลาร

สหรฐในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง และเฉลยท 2.5 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายปานกลางระดบ

สง

หมายเหต: การใชเครองมอตามการศกษาฉบบน ตองใชแหลงขอมลและการสรปผลขอมลทหลากหลายเพอตดสนวา

มาตรการใดสามารถขยายผลไดมากนอยเพยงใด และสามารถครอบคลมระดบใดไดบาง ชดมาตรการเหลานอาจไม

สอดคลองกบเปาหมายของประเทศหรอศกยภาพในระบบสาธารณสข และไมไดหมายความวาทกประเทศตองหาขอสรป

ตางๆ มาเพอใชประมาณตนทนในการใชชดมาตรการตามทมในรายงานฉบบนเทานน อยางไรกตาม เครองมอในรายงาน

ฉบบนถกพฒนาขนเพอใหผวจยในประเทศตางๆ สามารถประมาณตนทนตามบรบททางระบาดวทยา เศรษฐศาสตร และ

การเมองในประเทศของตนไดโดยสอดคลองกบนโยบายและศกยภาพของการดำาเนนงานในระดบชาตทใชมาตรการทม

ความสำาคญดานการปองกนและควบคมโรค

NCDsXNCD

3

บรบทเชงนโยบายและความสำาคญ

ความตระหนกเกยวกบการเพมขนของภาระโรคไมตดตอ (NCDs) ในระดบโลก โดยโรคหวใจและหลอดเลอด โรคมะเรง โรค

เบาหวาน และโรคปอดเรอรง กำาลงเพมขนอยางตอเนอง นอกเหนอจากการทตองตระหนกถงบรบททางระบาดวทยาของ

โรคแลว ตองใหความสำาคญกบผลกระทบทเพมขนในทางเศรษฐกจดวย โรคกลม NCDs นนทำาใหเกดภาวะทพพลภาพใน

ระยะยาวและมผลกระทบโดยตรงตอเศรษฐกจทงระดบครวเรอนและชมชน ซงเปน 2 สวน มผลกระทบทงภาระคาใชจาย

ดานสขภาพอนมาจากการใหบรการทางสาธารณสขภาพและระดบรายไดและผลตภาพแรงงาน (Abegundeet al. 2007:

WHO. 2005)

ถงแมวาจะมผลกระทบทรนแรง แตโรค NCDs กลบถกเพกเฉยจากหนวยงานดานสขภาพและการพฒนาระหวางประเทศ

มต UN A/64/265 เรอง “การปองกนและควบคมโรคไมตดตอ” (UN, 2010) กำาหนดขอบงคบทางการเมองระดบสง

เพอพฒนากรอบการทำางานดานนโยบายระหวางประเทศเพอการปองกนและควบคมโรค NCDs โดยกญแจสำาคญของ

ยทธศาสตรดงกลาวคอการสรางองคความรเกยวกบมาตรการทมประสทธภาพทกลมประเทศกำาลงพฒนาในภมภาคสามารถ

นำาไปใชไดในภมภาคกลมประเทศทกำาลงพฒนา

หลกฐานทสนบสนนมาตรการทใชจดการกบโรค NCDs ทสำาคญและปจจยเสยงทเกยวของ เชน การบรโภคยาสบ การรบ

ประทานอาหารทไมเหมาะสม การมกจกรรมทางกายไมเพยงพอ และการดมเครองดมแอลกอฮอล (WHO, 2011a) ใน

ระดบประชากร เนนมาตรการเพอลดการบรโภคยาสบ ลดการดมเครองดมแอลกอฮอล และลดการบรโภคเกลอ เพมความ

ตระหนกในการสรางสขภาพด เพมภาษสรรพสามตและภาษบหร เพอเสรมความเขมแขงใหกบมาตรการควบคม สวนมาตร

การในระดบบคคลมงเนนทการปองกนและรกษา เชน การปองกนโรคหวใจและหลอดเลอด โรคหลอดเลอดสมองในระดบ

ปฐมภมและทคยภม กบการตรวจโรค การวนจฉย การรกษา และการตดตามโรคมะเรง โรคเบาหวาน โรคหอบหด และโรค

ปอดเรอรง (WHO, 2010a)

สวนหนงของหลกฐานทางวชาการทางดานเศรษฐศาสตรทเกยวของกบการเพมการลงทนและลำาดบความสำาคญของ

มาตรการตางๆ พบวามการศกษาวจยทางเศรษฐศาสตรหลายการศกษาทเกยวของกบการปองกนและควบคมโรค NCDs

นน สวนใหญในกลมดงกลาวยงเปนการศกษาในกลมประเทศทมรายไดสง ทำาใหการนำามาเปรยบเทยบกบกลมประเทศอน

และนำาไปใชในวงกวาง อยางไรกตาม มการวเคราะหเชงเปรยบเทยบจำานวนหนงในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง

โดยสวนมากเปนงานวจยภายใตโครงการเพอศกษาลำาดบความสำาคญดานการควบคมโรค (Disease Control Priorities)

(www.dcp2.org) และแผนงาน WHO’s CHOICE (www.who.int/choice) ทใหขอมลทางวชาการทมากตอการกำาหนด

ลำาดบงานทสำาคญในบรบทของกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (ดภาคผนวก 1c)

จากหลกฐานขอมลทางวชาการทเกยวของกบนโยบายดานความคมทนกบตนทนประสทธผลและทางเลอกในการรกษา ซง

ขอมลตองมการพสจนความเปนไปไดในการนำาไปใชจรง (Feasibility) ความสามารถในการประยกตใชมาตรการ (Afford-

ability) และการยอมรบนโยบาย/มาตรการของสงคม (Acceptability) นอกจากนยงพบงานวจยจำานวนหนงทศกษาเกยว

กบตนทนของการขยายผลชดมาตรการเพอปองกนและควบคมโรค NCDs อยางเชน ยทธศาสตรตางๆ สำาหรบใชในระดบ

ประชากรเพอลดการบรโภคยาสบและการบรโภคเกลอ รวมถงการผสมผสานการใชยาเพอรกษาผทอยในกลมเสยงสงตอ

การปวยเปนโรคหวใจและหลอดเลอดในอก 10 ปขางหนา (ประมาณการณในกลมประเทศใหญ 23 ประเทสทมรายไดตำา

4

และปานกลาง ระหวาง พ.ศ. 2549-2558) (Asaria et al, 2007; Lim et a,. 2007) สำาหรบมาตรการระดบบคคลทใชพนท

ทมทรพยากรจำากดเพอการจดการกบโรคกลม NCDs ใหมความคมคา (WHO, 2010a) ลาสดรายงานสถานะโรค NCDs ใน

ระดบโลก พ.ศ. 2553 เสนอแนะขอมลเกยวกบชดมาตรการดงกลาง ยงรวมถงการดำาเนนงานทควรปฏบตโดยไมรอชาเพอ

เพมประสทธผลในสวนของการรกษาชวต ปองกนโรค และลดคาใชจายทหลกเลยงได (WHO, 2011a) มการศกษาความ

เปนไปไดของการนำาไปใชจรงและการศกษาตนทนการนำามาตรการไปใช ทใชแนวคดการดแลรกษาระดบปฐมภมในพนททม

ทรพยากรจำากด (Mendis et al. 2010; Soliman et al. 2010; Ndindjock et al. 2011; Mendis et al. 2011)

สงทตองเตมเตมคอ การประมาณตนทนในการขยายผลชดมาตรการทางการแพทยทสำาคญทมประสทธภาพตอการนำาไปใช

ในระดบประชากรและระดบบคคลเพอจดการโรค NCDs และปจจยเสยงหลก ชองวางทางความรดงกลาวสะทอนใหเหนถง

ปญหาขนาดใหญในการเคลอนยายทรพยากรและการวางแผนทางงบประมาณในระดบโลกและระดบประเทศ การศกษา

วจยชนนศกษาเกยวกบประเดนดงกลาว และมมมองตอการจดการกบประเดนปญหา

ขอบเขต เปาหมาย และวตถประสงค

เปาหมายของการศกษาชนนคอคอการพฒนาเครองมอเพอการวางแผนงบประมาณสำาหรบการขยายผลชดมาตรการการ

ดแลรกษาทคมทนในระดบประชากรและในประดบบคคลในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง เครองมอนสามารถ

พยากรณความตองการงบประมาณในระดบชาตและในระดบพนท นอกจากน เครองมอดงกลาวยงใชกำาหนดตนทนการ

ขยายผลของชดมาตรการในระดบโลก สามารถเสรมกลไกการจดสรรงบประมาณทมอยเดมในประเทศตางๆ และใหขอมล

เกยวกบการพฒนาหนวยงานกบสถาบนระหวางประเทศตางๆ ดานการจดสรรทรพยากรทมอยเพอจดการกบภาระของ

โรค NCDs ทกำาลงเพมขน อยางไรกตาม เครองมอดงกลาวไมไดประเมนผลกระทบตอสขภาพ หรอผลของการขยายผลชด

มาตรการ หรอเปนเครองมอทใชประเมนตนทนประสทธผล

การพฒนาเครองมอเปนความรวมมอระหวางกลมงานดานโรคไมตตตอเรอรงและสขภาพจต (Noncommunicable Dis-

ease and Mental Health, NMH) และระบบสาธารณสขกบการบรการสขภาพ (Health Systems and Services) ของ

สำานกงานใหญองคการอนามยโลก ณ กรงเจนวา โดยกลมงานดานโรคไมตดตอเรอรงและสขภาพจต มความชำานาญในการ

จดทำาสรปนโยบายและใหขอมลเกยวกบชดมาตรการและระเบยบการดำาเนนงานทพฒนาจากขอมลวชาการ ในขณะท HSS

ใหขอมลวชาการดานระเบยบวจยทางงบประมาณและการพฒนาเครองมอ ตลอดกระบวนการน องคกรเครอขายตางๆ ได

รบการใหคำาปรกษาเพอรบขอมลระดบชาตและคำาแนะนำาเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเครองมอ

แรงผลกดนของโครงการนมาจากการประชมผนำาระดบสงขององคการสหประชาชาตเกยวกบโรค NCDs เมอเดอนกนยายน

พ.ศ. 2554 ซงมผลจากการประชมดงน

• การสรางเครองมอเพอประเมนความตองการทางทรพยากร/คาใชจายทจะเกดขน

• การสรางฐานขอมลของนานาประเทศเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลทมประโยชนในการทำาแบบจำาลอง (Model) ตางๆ

• การรวบรวมขอมลวธการวจยและผลลพธ ซงรวมถงประมาณการคาใชจายในการนำาชดมาตรการทใชจดการโรค NCDs

ไปใช ตามชดมาตรการ “ทมความคมคาทสด” ทเสนอแนะในรายงานสถานะทางสขภาพระดบโลกขององคการอนามย

โลก พ.ศ. 2553

เครองมอดงกลาวสรางขนจากแหลงขอมลแหลงตางๆ ขอสรปทไดเกยวของกบชดมาตรการทถกนำาไปขยายผลและสามารถ

นำาไปใชไดในระดบตางๆ ขอสรปและเครองมอทไดอาจไมเกยวของเปาหมายเฉพาะของประเทศหรอศกยภาพของระบบ

สาธารณสข เครองมอดงกลาวจงถกพฒนาขนเพอใหพรอมใชงาน โดยปรบตามบรบททางระบาดวทยา เศรษฐกจ และ

การเมองของแตละประเทศ

5

หลกการและหลกปฏบตของการประเมนตนทนการขยายผลการบรการสขภาพ

เครองมอประเมนตนทนของโรค NCDs พฒนาขนจากระเบยบวธวจยทใชคำานวณราคาตนทนในระดบโลกสำาหรบการขยาย

ผลชดมาตรการทเกยวของกบเปาหมายการพฒนาทสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium De-

velopment Goals: MDGs) ซงมประเดนโรคเอดส วณโรค มาลาเรย และอนามยเดกรวมอย (ซงมตวอยางปรากฎในงาน

ของ Johns et al. 2007; Kiszewski et al. 2007; Stenberg et al. 2007)

วธการตางๆ ทกลาวไวขางตนยงถกนำามาประยกตใชกบโรค NCDs และสขภาพจต (Asaria et al. 2007; Lim et al. 2007;

Chisholm et al. 207) ซงวธการดงกลาวรวมถงการประเมนตนทนและผลลพธจากการขยายผลยทธศาสตรในการลดการ

บรโภคยาสบ และการบรโภคเกลอ นอกจากนยงรวมถงการผสมผสานการใชยารกษาผทมความเสยงตอการเปนโรคหวใจ

และหลอดเลอดสง (CVD)

หลกการทใชประกอบการกำาหนดระเบยบวธวจยถกสรปไวในกรอบท 1 จดประสงคของการใชระเบยบวธวจยดงกลาวคอ

เพอระบทรพยากรดานงบประมาณทจำาเปนตอการใชนโยบายอยางมประสทธภาพ ซงตรงกนขามกบการประเมนมลคาทาง

เศรษฐกจจากทรพยากรทใชในมาตรการหนงๆ ซงการระบทรพยากรดานงบประมาณทจำาเปนนน อาจรวมถงทรพยากรท

ไมมมลคาทางการเงนเลย เชน การดแลรกษาโดยอาสาสมคร สรปคอ วธการและวตถประสงคของการใชเครองมอประเมน

ตนทนไมเหมอนกบเครองมอทใชประเมนตนทนประสทธผลของมาตรการ

กรอบท 1 หลกการประเมนตนทน

ตนทนทเปนตวเงนกบตนทนทางเศรษฐกจ (Financial versus economic costing): ตนทนจะสะทอนการใชจาย

จรงทตองถกบรหารตามแนวคดทางระบบสาธารณสขแบบกวาง ตนทนทเปนตวเงนทไมไดจายเขาสระบบสาธารณสข

(โดยเฉพาะตนทนทเกดขนจากการเดนทางของผปวยและครอบครว) จะไมถกรวมอยในตนทนทเปนเงน ตนทนอนเชน

เวลาในการเดนทาง การสญเสยผลตภาพ ทอาจมมลคาทางเศรษฐกจ แตไมมมลคาทางการเงนนนจะไมถกรวมอยใน

การคำานวณเชนกน

ตนทนรวมและตนทนสวนเพม (Total versus incremental costing): ตนทนรวมในปหนงๆ คำานวณจากจำานวน

ประชากรทงหมดทตองการประกนสขภาพในระดบตางๆ โดยตนทนดงกลาวไมไดถกปรบตามคาใชจายทมอยเดม

สำาหรบตนทนสวนเพมถกประมาณจากคาใชจายจากการใชชดมาตรการในปจจบนทยงดำาเนนการอย นอกจากนการคด

ตนทนสวนเพมยงรวมถงทรพยากรและคาใชจายนอกเหนอจากการใชจายทเกดขนในปจจบน

ตนทนแปรผนและตนทนคงท (Separate costing of variable and fixed costs): ตนทนแปรผน ซงรวมถงคา

รกษาพยาบาล แปรผนตามจำานวนผปวยทตองไดรบการบรการสขภาพและหลกประกนสขภาพทพงไดรบในอนาคต

(Projected level of coverage) ในทางตรงกนขาม ตนทนทางวตถ (เชน อปกรณและสงปลกสราง) ไมไดผนแปรตาม

การรกษาผปวยแตละราย โดยตนทนจากการดำาเนนโครงการทไมไดอยในการใหบรการสขภาพ เชน การจดฝกอบรม

ในระดบจงหวดหรอระดบประเทศ และการนเทศงาน ถกนำามาคำานวณ นอกจากนยงรวมถงตนทนจากการประเมน

ศกยภาพของระบบสาธารณสขในแตละประเทศทใชจดการและตดตามการขยายผลมาตรการ

6

ตนทนของการขยายผลของชดมาตรการสามารถวดไดจากเกณฑดงตอไปน:

• ประชากร (ประเทศหรอภมภาค)

• ความชกของอบตการณ (โรคหรอปจจยเสยงทยงมขอกงขา)

• ความครอบคลม (สดสวนของประชากรทมความตองการทเขาถงหรอไดรบมาตรการ)

• ปรมาณทรพยากร (ความตองการใชมาตรการ เชน ทรพยากรมนษย เวชภณฑ อปกรณ)

• ราคาหรอคาใชจายตอหนวย (Unit cost) (สำาหรบทรพยากรหรอวตถแตละชนด เชน เงนเดอน ราคายา)

ขอมลทใชในการกำาหนดตนทนของมาตราการ

• จำานวนประชากร (ระดบประเทศ, ภมภาค)

• ความชกและอบตการณ (โรคหรอปจจยเสยง)

• ความครอบคลม (สดสวนของประชากรทเขาถงหรอไดรบมาตราการ)

• ปรมาณทรพยากร (ความตองการใชมาตราการ เชน ทรพยากรมนษย, เวชภณฑ,อปกรณ)

• ราคาหรอคาใชจายตอหนวย (สำาหรบทรพยากรหรอรายการคาใชจาย เชน เงนเดอน, ราคายา)

ผลคณของของเกณฑสองขอแรก (จำานวนประชากรคณดวยความชก) ใชบอกจำานวนประชากรกลมเสยงทตองการการชวย

เหลอ ในขณะทผลคณของเกณฑในสองขอสดทาย (การใชทรพยากรคณดวยราคา) ใหผลลพธออกมาเปนตนทนของการ

รกษาในรายบคคลหรอผทไดรบมาตรการ เกณฑขอทเหลอ ความครอบคลมของมาตรการ ทำาใหกลไกหลกในการขยายผล

การดำาเนนงานเกดขนเมอเวลาผานไป

กรอบท 2 ตวอยางการกำาหนดตนทนของการขยายผลมาตราการ

ประชากรผใหญจำานวน 1 ลานคน มความชกของการสบบหรคดเปนรอยละ 20 โดยประชากรจำานวน 200,000

คนในกลมดงกลาวทตองการมาตรการชวยเหลอ ซงประชากรกลมนควรไดรบประโยชนจากมาตรการระยะสนทมใน

หนวยบรการระดบปฐมภม เชน คาใชจายในการรกษาจำานวน 1 ดอลลารสหรฐตอคน

ดงนนตนทนการรกษาของมาตราการคอ 20,000 ดอลลารสหรฐ (200,000 คณ 1 ดอลลารสหรฐ คณ 10%) หากการ

ควบคมมาตราการระยะสนคอรอยละ 10 เมอมการขยายผลใหครอบคลมกลมอนไดมากขน (เชน ขยายผลมาตรการ

ไดอกรอยละ 50) ตนทนรวมจะเพมขนอก 5 เทา ทำาใหตนทนสงถง 100,000 ดอลลารสหรฐ ความแตกตางระหวาง

ความครอบคลมของกลมเปาหมายในปจจบนและกลมเปาหมายในอนาคตสรางตนทนเพมเตมใหกบการขยายผล

มาตรการ (รวม 80,000 ดอลลารสหรฐ)

ตนทนรวมหรอตนทนสวนเพมสามารถคดออกมาเปนคาใชจายตอหวประชากรไดโดยนำาจำานวนประชากรมาเปนตว

หาร (ในกรณน คาใชจายตอหวในแตละปจะเพมขนจาก 0.02 ดอลลารสหรฐ เปน 0.10 ดอลลารสหรฐ และมตนทน

เพมเตมท 0.08 ดอลลารสหรฐ)

การใชขอมลของแตละประเทศ (Use of country-specific data): ราคาของสนคาท “ไมสามารถซอขายได” และ

ความตองการการบรการอาจแตกตางกนในแตละประเทศ ฉะนน จงควรใชขอมลของแตละประเทศในการประเมน

ตนทน

7

การเลอกโรค ปจจยเสยง และยทธศาสตรของมาตรการ

การเลอกโรค (และปจจยเสยง)

คำาถามสำาคญของการประเมนตนทนคอ ขอบเขต โดยขอบเขตการประเมนจะครอบคลมกลมโรค ปจจยเสยง และมาตรการ

ตาง ๆ

ขอมลอางองทใชในการศกษานนำามาจากขอมลของแผนปฏบตการ พ.ศ. 2551-2556 ของยทธศาสตรดานการปองกน

และควบคมโรคไมตดตอระดบโลกขององคการอนามยโลกปพ.ศ. 2551 - 2556 (WHO, 2008a) ทมงเนนทการจดการ 4

กลมโรค NCDs ไดแก โรคหวใจและหลอดเลอด (CVD) โรคมะเรง โรคเบาหวาน และโรคระบบทางเดนหายใจเรอรง ซง

โรคดงกลาวเปนกลมโรคทกอใหเกดการเสยชวตมากทสดในกลมโรค NCDs (รปท 1) และเกดจาก 4 ปจจยเสยงหลกทาง

พฤตกรรมรวมกน ไดแก การบรโภคยาสบ การดมเครองดมแอลกอฮอล การมกจกรรมทางกายไมเพยงพอ และการบรโภค

อาหารทไมเหมาะสม โดยการปองกนโรคไตถกรวมอยในกรอบการวเคราะห เนองดวยโรคดงกลาวมสวนเกยวของกบโรค

หวใจและหลอดเลอดและโรคเบาหวาน เชนเดยวกนกบการปองกนโรคมะเรงตบทมสาเหตจากการดมเครองดมเครองดม

แอลกอฮอล

เมอจำากดกรอบการวเคราะหทกลมโรคและปจจยเสยง ภาวะของโรค NCDs อนๆ จดเปนภาระโรคในระดบโลก เชน โร

คอนๆ ทเกดทไตและตบ โรคในชองทอง โรคทางระบบประสาท (นอกเหนอจากโรคหลอดเลอดสมอง) และโรคความผด

ปกตทางจต จงไมถกรวมอยในการวเคราะห ซงประเดนดงกลาวมความสำาคญตอการพจารณาผลลพธของการศกษา ใน

กรณของโรคทเกยวของกบสขภาพจต ไดมการใชมาตราการประมาณการณตนทนการขยายผลในกลมประเทศทมทรพยากร

ตำาและปานกลางจำากดการกรอบการวเคราะหทกลมโรคขางตนแลว ภาวะของโรค NCDs อนๆ ทมภาระ

ขนตอนในการวเคราะหตองการขอมลดงน:

• นยามของชดมาตรการ

• ประมาณการมาตรการในปจจบนกบระดบของความตองการและความครอบคลมของประชากร

• การคำานวนตนทนของทรพยากรแบบปตอปในชวงระยะเวลาทกำาหนดเพอใหชดมาตรการครอบคลมกลมเปาหมายตาม

ตองการ

เครองมอการประเมนตนทนสามารถประมาณตนทนรวมและตนทนสวนเพมขององคประกอบของการขยายมาตรการ โดย

แบงออกเปน:

• หมวดชดมาตรการ (เชน มาตรการระดบประชากรกบมาตรการการรกษาระดบบคคล)

• หมวดตนทน (เชน ทรพยากรบคคล ตนทนทางกายภาพ)

• กจกรรม (เชน กฎหมายขอบงคบกบการรกษารายบคคล)

• เวลา (เชน ตนทนทจะเกดใน 5 และ 10 ป)

เครองมอประเมนตนทนทำาใหผนำาไปใชในแตละประเทศเปลยนมลคาตงตน ระยะเวลา หรอรปแบบการขยายผลการดำาเนน

งานได ดงทไดกลาวไวขางตน เครองมอดงกลาวมวตถประสงคเพอใหความชวยเหลอในการวางแผนงบประมาณเพอขยาย

ผลมาตรการทมการจดลำาดบความสำาคญแลว แตเครองมอดงกลาวไมไดใชเพอการประเมนความคมทนหรอประเมนการจด

ลำาดบความสำาคญ

8 1 ความคมทนของมาตรการมาจากผลลพธทางสขภาพทเกดจากประสทธภาพของมาตรการใดมาตรการหนง มาตรการทม “ความคมคาสงทสด” คอมาตรการท

เพมปสขภาวะ (หรอเทากบการลดการสญเสยปสขภาวะ) โดยใชตนทนตำากวารายไดในแตละปหรอตำากวามลคาผลตภณฑมวลรวมตอคนในประเทศ

16%

3%

48%

12%

21%

(แหลงทมา : องคการอนามยโลก, 2551b)

การเลอกชดมาตรการเพอจดลำาดบความสำาคญในมาตรการการขยายผล มมาตรการจำานวนมากทมสวนเกยวของกบการปองกนและควบคมโรค NCDs จงมความจำาเปนทตองเลอกมาตราการทจะ

นำามาใช เพราะทรพยากรดานสขภาพในหลายประเทศมนอยและมอยอยางจำากดมจำากด

นอกจากนนยงมหลกเกณฑหลายประการทมผลตอการนำามาตรการมาใช ซงรวมถงภาระโรคในปจจบนและอนาคต (ปจจย

เสยงทเกยวของ เชน การบรโภคยาสบ) ตนทนประสทธผล, ความเทาเทยม, ความเปนไปไดในการนำามาตรการไปใชจรง

และหลกการพจารณาทางการเมอง1

ในปพ.ศ. 2554 ผนำาระดบสงขององคการสหประชาชาตไดจดใหมการประชมทเกยวของกบกลมโรค NCDs โดยองคการ

อนามยโลกไดระบชดมาตรการทม “ความคมคาทสด” (Best buy) ทสอดคลองกบหลกเกณฑขางตน (WHO, 2001a;

WHO, 2011b) ความคมคาทสดเปนแนวคดทเกยวกบมาตรการทมตนทนประสทธผลและสามารถนำาไปใชไดจรง ซงม

ตนทนตำาและเหมาะสมกบการใชในระบบสขภาพทมทรพยากรอยอยางจำากดภายใตขอมลหลกฐานทางวชาการซงแนวคด

นเปนแนวคดทพฒนาไปมากกวาแนวคดดานประสทธภาพเชงเศรษฐศาสตรหรอความคมทนทางเศรษฐศาสตร โดยชด

มาตรการทไมเขาเกณฑอาจเปนประโยชนและมคณลกษณะทสามารถนำาไปใชไดจงจดอยในชดมาตรการทม “ความคมคาท

สด” ผกำาหนดนโยบายสามารถใชมาตรการทคมทนทสดเปนชดมาตรการหลกในการกำาหนดการขยายผลและชดมาตรการท

ม “ความคมคา” เปนชดมาตรการเสรมสำาหรบเมอมทรพยากรเพยงพอตอการดำาเนนมาตรการ

ในภาคผนวก 1a และ 1b มตารางสรปชดมาตรการทมการระบไววาเปนชดมาตรการทมความคมคาทสดเพอใชเปนเกณฑ

ในการกำาหนดลำาดบความสำาคญของมาตรการ (เชน การหลกเลยงภาระโรค ความคมทน ตนทนประสทธผล ตนทนของ

การนำาไปใช และความเปนไปไดในการนำามาตรการไปใชจรง) ภาคผนวนก 1c เปนแหลงขอมลทใชสรางความคมทน

ประสทธผลของมาตรการในประชากร (populating the cost-effectiveness dimension) ตารางท 1 เปนตารางสรป

รายการชดมาตรการทมความคมคาทสดกบชดมาตรการทมความคมคา โดยชดมาตรการดงกลาวถกแบงออกเปนมาตรการ

รปท 1 การกระจายตวของโรค NCDs ในระดบโลก แบงตามการตายของทงสองเพศ

9

ในระดบประชากรทใชจดการปจจยเสยงทกอโรค NCDs และมาตรการระดบบคคลทใชจดการโรค NCDs ในบรบทของการ

รกษาพยาบาลปฐมภม

ตารางท 1 สรปชดมาตรการและกลวธการประเมนตนทนการขยายผลชดมาตรการ

ชดมาตรการทมความคมคาทสดถกใชเปนขอมลพนฐานในการวเคราะหตนทนในการศกษาวจยน

การประเมนความตองการทางระบาดวทยาและความครอบคลมของมาตรการ

การหาความตองการในระดบประชากร

รายงานสถานการณโรคไมตดตอระดบโลก พ.ศ. 2553 (WHO, 2011a) รวบรวมประมาณการของขอมลทเปรยบเทยบ

ความชกของการบรโภคยาสบ โรคอวน และการมกจกรรมทางกายไมเพยงพอของแตละประเทศ การประมาณการของ

ขอมลความชกการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลไดมาจากการเปรยบเทยบและตรวจสอบ (Triangulating) ขอมลการบรโภค

เครองดมแอลกอฮอลตอหวประชากรกบขอมลการสำารวจระดบประเทศจากหลายประเทศเกยวกบการกระจายตวของการ

บรโภคเครองดมแอลกอฮอล (จำาแนกตามอายและเพศ) โดยใชเครองมอวจยทางสถตทพฒนาโดย Rehm et al. (2010)

ความชกของการบรโภคยาสบ ภาวะความดนโลหตสง และภาวะนำาตาลในเลอดสง ถกนำามาใชประมาณการสดสวนของ

ประชากรแบงตามอายและเพศทมระดบของความเสยงรวม (Total risk) ของการมภาวะจากโรคหวใจและหลอดเลอด

(แบบรนแรงและไมรนแรง) ในระดบตางๆในอก 10 ปขางหนาขอมลในระดบประเทศแบงตามการแบงภมภาคขององคการ

อนามยโลก จากการศกษาการประเมนความเสยงโดยการประเมนความเสยงแบบเปรยบเทยบ (Comparative Risk

Assessment) (WHO, 2009) ใชเพอการประมาณการการเขาถงความเสยงแบงตามรายอายและเพศ โดยขอมลดงกลาว

เปนขอมลทไมมในระดบประเทศ จงใชอตราของอบตการณหรอความชกโรคหวใจและหลอดเลอด เบาหวาน มะเรง และ

โรคระบบทางเดนหายใจผดปกต จากการประมาณการณในระดบภมภาคขององคการอนามยโลกในการศกษาภาระโรคใน

ระดบโลก (WHO, 2008b)

10

ตารางท 2 ประเทศทมรายไดตำาและปานกลางทถกวเคราะหตนทนการขยายผลมาตรการ

ระดบความครอบคลมและรปแบบของการขยายผลการดำาเนนการ

เพอใหบรรลเปาหมายของ พ.ศ. 2568 จงตองมการคำานวณการใชทรพยากรเพมเตม สำาหรบยทธศาสตรและประเทศ

สวนใหญทมรายการในการวเคราะหฉบบนพบวาในปจจบนยงไมมขอมลทเกยวของกบความครอบคลมของมาตรการท

มประสทธภาพ ซงขอมลทมอยพบวา ความครอบคลมของมาตรการทมประสทธภาพนนยงอยในระดบตำา ในสวนของ

มาตรการควบคมยาสบ พบวาประชากรของโลกทเขาถงมาตรการปจจยเยงตามกรอบอนสญญาวาดวยการควบคมยาสบ

ขององคการอนามยโลกในพ.ศ. 2551 ยงตำากวารอยละ 10 (WHO, 2011a)

ในชดมาตรการนมขอยกเวนในเรองการฉดวคซนไวรสตบอกเสบชนด B โดยนำาผลลพธทไดจากการนำาขอมลเฉพาะประเทศ

ขององคการอนามยโลกและ UNICEF เปรยบเทยบกน แสดงใหเหนวามาตรการการฉดวคซนดงกลาว (3 ปรมาณยาทให

ตอครง) มความครอบคลมสง (WHO, 2010b) พบวาจำานวน42 ประเทศของการศกษานมการใชมาตรการไดครอบคลม

มากกวารอยละ 80 โดยคาใชจายของมาตรการดงกลาวไมไดสรางความตองการในการใชทรพยากรเพมเตม ยกเวนในบาง

ประเทศทความครอบคลมของมาตรการดงกลาวยงตำากวารอยละ 80

สำาหรบมาตรการอนทมชในระดบบคคลของชดมาตรการทคมคาทสด(Best buy) ในปจจบน ไดถกนำามาใชในการดแลรกษา

ระดบปฐมภม ซงมความครอบคลมรอยละ 5 โดยองคการอนามยโลกตงเปาหมายใหชดมาตรการครอบคลมรอยละ 80

ระยะเวลาในการขยายผลมาตรการและการเลอกประเทศ

ระยะเวลาของการขยายผลมาตรการอยระหวางปพ.ศ. 2553-2568 ซงสมพนธกบเปาหมายและตวชวดทรวมกำาหนดโดย

ประเทศสมาชกขององคการอนามยโลก การวเคราะหระยะเวลาในการขยายผลมาตรการมงเนนทกลมประเทศทมไดรายได

ตำาและปานกลาง โดยเครองมอทใชในการวเคราะหกลมประเทศดงกลาวสามารถใชไดกบกลมประเทศทมรายไดสงเชนกน

การวเคราะหดำาเนนการในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางจำานวน 42 ประเทศ (โดยแตละประเทศมประชากร

มากกวา 20 ลานคน) จำานวนประชากรในประเทศทปวยเปนโรค NCDs คดเปนรอยละ 90 ของภาระโรค NCDs ทมตอ

การพฒนาในระดบภมภาคของโลกและรอยละ 77 ของภาระโรค NCDs ในระดบโลกทง 42 ประเทศไดแบงประเภทออก

ตามระดบของรายไดดงแสดงในตารางท 2 คาประมาณการของตนทนทงหมดของประเทศทมรายไดตำาและปานกลางทก

ประเทศถกประมาณการโดยการคณผลลพธทไดจากทง 42 ประเทศ ซงคดเปนรอยละ 90 ของประชากรในภมภาคของ

ประเทศทกำาลงพฒนาแลวหารดวย 1.11 (100%/90%)

11

ภายในปพ.ศ. 2568 ซงแตละประเทศอาจเลอกชดมาตรการทมเปาหมายทครอบคลมแตกตางกนไป ทงนขนอยกบนโยบาย

ยทธศาสตร และทรพยากรในแตละประเทศ

ศกยภาพทกลมประเทศสามารถขยายผลการบรการยงแตกตางกนไปตามระดบของโครงสรางภายในของประเทศ ศกยภาพ

ของทรพยากรมนษยและความมนคงทางการเงน เชนเดยวกบการกบการจดความสำาคญในเรองนนๆ ดงรปท 2 แสดงให

เหนถงรปแบบของการขยายผลการดำาเนนงานทแตกตางกนออกไปในแตละประเทศ ซงมรายละเอยดดงตอไปน

• การขยายผลแบบกาวกระโดด (Exponential scale-up) พบในกลมประเทศทมรายไดตำา โดยจะเกดความลาชาในการ

พฒนาของระบบสาธารณสขในชวงเรมตน และหลงจากมการพฒนาระบบแลว ความครอบคลมของมาตรการจะเพมขน

แบบกาวกระโดดเมอใกลถงปทมการตงเปาหมายไว

• การขยายผลแบบตว s (S-curve scale up) พบในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง โดยการขยายตวของ

มาตรการเกดขนอยางชาๆ และ ความครอบคลมของมาตรการจะเพมขนในอตราคงท (Linear rate)

• การขยายผลของมาตรการแบบเฉพาะหนา (front-growth) พบในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบสง การขยาย

ผลในรปแบบดงกลาวเกดขนเมอศกยภาพของการขยายผลของมาตรการเปนระบบซงหมายความวาความครอบคลมของ

มาตรการอาจเพมขนอยางรวดเรวในชวงระยะสนถงระยะกลาง

สำาหรบมาตรการในระดบประชากร (เชนการเปลยนแปลงนโยบาย การออกขอบงคบใหมหรอการรณรงคผานสอ) จะใช

แนวคดทตางออกไป การนำามาตรการดงกลาวไปใชในเชงนโยบายถกแบงออกเปน 4 ชวงเพอระบทรพยากรทจำาเปนในชวง

เวลาตางๆ

• ระยะการวางแผน (ปท 1)

• ระยะพฒนานโยบาย (ปท 2)

• ระยะการบงคบใชมาตรการบางสวน (ปท 3-5)

• ระยะการบงคบใชมาตรการเตมรปแบบ (ตงแตปท 6 เปนตนไป)

พบวาหลายศตวรรษทมการนำานโยบายมาบงคบใชมความจำาเปนทการดำาเนนนโยบายตองไดรบการบงคบใชในทกระดบทง

ในระดบลาง และในระดบสง แตมเพยงบางประเทศเทานนทสามารถดำาเนนนโยบายระดบสงได โดยอาศยเพยงตนทนของ

ทรพยากรเพอใหมการดำาเนนนโยบายอยางสมบรณแบบ

การดำาเนนงานในปจจบนของประเทศตางๆ ทเกยวของกบการขบเคลอนนโยบายการควบคมยาสบ มการประเมนโดย

ใชขอมลเปรยบเทยบทสวนหนงของขอมลในรายงานขององคการอนามยโลกเกยวกบการระบาดของยาสบในระดบโลก

(WHO, 2011c) ซงมขอมลขอมลคะแนนของแตละประเทศ ตามองคประกอบของชดมาตรการ MPOWER (ดภาคผนวก

2a) นโยบายแอลกอฮอล ขอมลตางๆ ถกรวบรวมจากการสำารวจระดบโลกเกยวกบแอลกอฮอลและสขภาพ (ดภาคผนวก

2b) ดานการบรโภคอาหารและการมกจกรรมทางกายยงไมมขอมลการดำาเนนกจกรรมในรายประเทศ แมวาการดำาเนน

นโยบายทจดการกบปจจยเสยงทงสองปจจยนอยมาก ทกประเทศมความจำาเปนตองไดรบการดำาเนนการทง 4 ชวงดงทได

กลาวถงเพอใหบรรลผลทางนโยบาย

12

รปท 2 รปแบบของมาตรการทใชขยายผลได

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

การประมาณการทรพยากรทจำาเปนและตนทนตอหนวย

สำาหรบมาตรการระดบบคคลทจดใหในสถานบรการระดบปฐมภมนน องคประกอบของทรพยากรประกอบดวยบคคลากร

เวชภณฑ หองปฏบตการ และกระบวนการบำาบดรกษา การประเมนปรมาณของทรพยากรทมความจำาเปนองตามแนวทาง

ปฏบตและขนตอนการปฏบตทางคลนก โดยเฉพาะตามแนวทางปฏบตขององคการอนามยโลกเพอการประเมนและจดการ

โรคหวใจและหลอดเลอดกบขอชแนะตามชดมาตรการ PEN (WHO, 2007; WHO, 2010a; ดภาคผนวก 3 สำาหรบขนตอน

การปฏบตของชดมาตรการทมความจำาเปนในการปองกนโรคไมตดตอ (Package of essential noncommunicable :

PEN) สำาหรบการจดการภาวะความดนโลหตสงและโรคเบาหวานอยางบรณาการดกรอบท 3 สำาหรบขอมลทรพยากรท

เกยวของกบการรกษา ระดบบคคลดวยยาหลายชนดสำาหรบผทมความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดนอยกวารอยละ

30)

กรอบท 3 ขอมลการใชทรพยากรสำาหรบการบำาบดรกษาดวยยาหลายขนาน (สำาหรบผทมความเสยงตอโรคหวใจ

และหลอดเลอดนอยกวารอยละ 30)

ขนตอนการคดกรอง:

• การตรวจเยยมในการรกษาระดบปฐมภม: ตรวจเยยม 1 ครงใชเวลา 5 นาท (ทกราย)

• การทดสอบในหองปฏบตการ: การวเคราะหนำาตาลในปสสาวะ (ทกราย) ตรวจนำาตาลในเลอด คอเลสเตอรอล

และวเคราะหปสสาวะ (รอยละ 30 ของผเขารบการตรวจคดกรอง)

ขนตอนการรกษา:

• การรกษาระดบปฐมภม (การใหคำาปรกษา ประเมนความเสยง): ตรวจเยยมทก 4 ครงตอป ครงละ 5 นาท

(ทกราย) ตรวจเยยม 4 ครงตอป ครงละ 20 นาท (สำาหรบผทเปนโรคเบาหวานทกราย)

• เวชภณฑ (การใหยาเปนโดสรายวน และรอยละของผรบรกษา) ยาไฮโดรคลอโรไธอาไซด (Hydrochlorothiazide)

(25 มก. ใหรอยละ 95 ของผเขารบการรกษา) ยาอนาลาพรล (Enalapril) (20 มก. ใหรอยละ 60 ของผเขารบ

การรกษา) อเทโนลอล (Atenolol) (75 มก. ใหรอยละ 50 ของผเขารบการรกษา) ยาแอมโลไดปน (5 มก. ให

รอยละ 60 ของผเขารบการรกษา) ยาซมวาสแตตน (15 มก. ใหกบผเขารบรกษาทงหมด) และหากทำาได ให

13

สำาหรบมาตรการในระดบประชากร มการพฒนาชดทรพยากรทตองการ โดยมระยะการพฒนานโยบาย 4 ระยะดงกลาวไว

ขางตนกบหมวดของการใชทรพยากรอก 6 หมวด กรอบท 4 แสดงใหเหนถงกจกรรมทมความสำาคญในแตละชวงของการ

พฒนานโยบายเมอมการระบทรพยากรทตองการแลวสำาหรบมาตรการเพอการควบคมยาสบ ตารางท 3 นำาเสนอตวอยาง

ทวไปของจำานวนทรพยากรทถกรวบรวมไวสำาหรบใชในรายกจกรรม

ยาเมทฟอรมน (2,000 มก. แกผทปวยเปนโรคเบาหวานทงหมด สำาหรบผปวยสวนใหญ โดสยาทใหอาจแตกตางกน

ไปตงแต 1,000 มก. ถง 2,000 มก. ตอวน)

กรอบท 4 การดำาเนนงานดานการควบคมยาสบ แบงตามขนการพฒนานโยบาย

นโยบายปลอดบหร

• ปท 1 – เตรยมขอมลทเกยวของ จดทำาประชาพจารณ

• ปท 2 – รางกฎหมายและขอบงคบ แผนในการบงคบใชกฎหมายและการออกแบบแผนการฝกอบรม พฒนา

ยทธศาสตรดานสอ

• ปท 3 – จดการรณรงคเพอสอสารขอมลแกสาธารณะและผประกอบการ การผานรางกฎหมาย รเรมการตรวจสอบ

และการฟองรองในคดทมการละเมด

• ปท 4 – ตรวจสอบอยางสมำาเสมอ การบงคบใชกฎหมาย และการรณรงคผานสออยางตอเนอง

การออกภาพคำาเตอนบนซองบหร

• ปท 1 – เตรยมขอมลทเกยวของ จดทำาประชาพจารณ


ยทธศาสตรดานสอ

• ปท 3 – จดกรรณรงคเพอสอสารขอมลแกสาธารณะและผประกอบการ การผานรางกฎหมาย รเรมการตรวจสอบ

และการฟองรองในคดทมการละเมด

• การดำาเนนการตอเนอง

• มการตรวจสอบอยางตอเนอง มการบงคบใชกฎหมายและรณรงคผานสออยางสมำาเสมอ

• มการหมนเวยนภาพคำาเตอนทกสองป

การหามการโฆษณา

• ปท 1 – การเตรยมขอมลทเกยวของกบการจดทำาประชาพจารณ


ยทธศาสตรดานการสอสาร

• ปท 3 – จดกรรณรงคเพอสอสารขอมลแกสาธารณะและผประกอบการ การผานรางกฎหมาย การเรมดำาเนนการ

การตรวจสอบและการฟองรองในคดทมการละเมด

• การดำาเนนการตอเนอง มการตดตามธรกจยาสบและการรณรงคผานสออยางตอเนอง

14

ตารางท 3 ตารางเมทรก (Matrix) ของทรพยากรทจำาเปนตอการใชมาตรการในระดบประชากร

จากตารางขอมลแสดงความสมพนธของความตองการทรพยากรการบรหารโครงการ/มาตรการในระดบตางๆ (ทงในระดบ

ชาต ระดบเขต หรอระดบจงหวด) เพอใหไดการประมาณการของทรพยากรทเปนทตองการ สมาการเปรยบเทยบกบชด

มาตรการตางๆ โดยคำานวณหาคามาตรฐานของประเทศจากจำานวนประชากร 50 ลานคน (แบงออกเปน 10 จงหวด โดย

มประชากรตอจงหวด 5 ลานคน กบ 10 เขต โดยมประชากรตอเขต 5 แสนคน) ตวอยางของทรพยากรบคคลทตองการท

ประมาณการแสดงในภาคผนวก 4a (สำาหรบนโยบายปลอดบหร) การประมาณการคานไดถกปรบคาเพอใหสามารถสะทอน

บรบทจากจำานวนของประชากรจรงและองคประกอบของการบรหารในแตละประเทศได (ภาคผนวก 4b เพอดตวอยางของ

ทรพยากรบคคลทจำาเปนตอนโยบายปลอดบหร สำาหรบประเทศทมประชากร 160 ลานคน ม 7 จงหวดและ 64 เขต)

กระบวนการเดยวกนนถกนำามาใชในการคำานวณทรพยากรในหมวดอนดวยนกน ตนทนของการฝกอบรมและการประชม

คำานวณตามความถของการจดประชมและการฝกอบรมใน 1 ป ระยะเวลาเฉลยในการจดกจกรรม จำานวนของผเขารวม

ประชมในระดบชาตและระดบนานาชาต (รวถงเจาหนาทฝายสนบสนน) และขนาดของสถานทในการจดประชม สำาหรบ

ทรพยากรดานสอ ตนทนการโฆษณาผานสอโทรทศนและวทย การโฆษณาในหนงสอพมพ โปสเตอรและแผนพบขอมลดง

กลาว ถกคำานวณรวมอยในคาประมาณการโดยคดจากจำานวนและความเขมขนของการออกสอ ตวอยางเชน การออกสอ 4

หรอ 2 ตอนตอสปดาหตอป โดยมการออกสอทงหมด 10 ครงในรายการโทรทศนและวทย ครงละ 1 นาทตอสปดาห

ตนทนตอหนวยของในหมวดอนๆ นำามาจากฐานขอมล WHO-CHOICE (www.who.int/choice/costs) ซงมขอมลของ

การประมาณการในรายประเทศ โดยมขอมลการเยยมบานในการดแลรกษาระดบปฐมภมในชวงเวลาตางๆ เงนเดอน คา

เบยเลยงตอวน (สำาหรบการฝกอบรมและการประชม) ตนทนของสอและวตถอปกรณทใชแลวหมดไป รวมถงเชอเพลงและ

อปกรณในสำานกงาน การประมาณคาเหลานใชหลกวเคราะหทางเศรษฐมตของฐานขอมลระดบนานาชาต โดยใชรายไดมวล

รวมระดบชาตคดตามหวประชากร (และตวแปรอนทเกยวของ) เพอประมาณการตนทนตอหนวยของประเทศสมาชกตางๆ

ขององคการอนามยโลก (หาขอมลเพมเตมไดจาก Adam et al., 2003; Johns et al., 2003 2008) ราคายาไดขอมลจาก

คมอตวชวดราคายาสากล ทปรบราคายาตามตนทนคาขนสง คาประกน และคาระวาง เชนเดยวกนกบตนทนการกระจายใน

ประเทศ (ตวคณตางๆ ไดมาจากฐานขอมล WHO-CHOICE) ราคาทงหมดใชหนวยเปนสกลเงนดอลลารสหรฐของป 2551

(คาเงนขางตนไมเกยวกบอตราเงนเฟอ)

ประวตการใชทรพยากรและมลคาของตนทนตอหนวยสามารถปรบแกไดตามความเหมาะสมของแตละประเทศ โดยการใช

เครองมอคำานวณตนทนตามบรบทประเทศ

15

ตนทนของการขยายผลมาตรการท “คมคาทสด” เพอจดการจดการกบปจจยเสยงโรค NCDs

การควบคมยาสบ

ตนทนรวมตอปของสมาตรการในระดบประชากรทมความคมทนสงสดในการลดอปสงคตามกรอบอนสญญาวาดวยการ

ควบคมยาสบ ซงรวมถงการจดการโครงการในภาพรวมและการสนบสนนสอนน ถกประมาณการวาจะใชเงนสงถง 0.6 พน

ลานดอลลารสหรฐสำาหรบประเทศทมรายไดตำาและปานกลางทงหมด หรอ 0.1 ดอลลารสหรฐตอหวประชากร (ตารางท 4)

ตนทนทสงทสดสมพนธกบการรณรงคผานสอ

ตารางท 4 ประมาณการตนทนตอปของการควบคมยาสบดวยชดมาตรการทมความคมคาสงทสดในกลมประเทศทม

รายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนดอลลารสหรฐโดยมลคาตามป 2551)

64,252,725

87,953,502

28,506,069

40,705,857

45,062,561

353,639,300

620,120,015

0.011

0.016

0.005

0.007

0.008

0.062

0.11

10

14

5

7

7

57

100

232,474,950

20,056,233

8,277,164

337,984,848

16,694,112

4,692,708

620,120,015

0.041

0.004

0.001

0.060

0.003

0.001

0.11

37

3

1

55

3

1

100

16

ดงแสดงในรปท 3 ตนทนของการนำาไปใชแตกตางตามระดบของรายได ตนทนเฉลยตอหวอยท 0.05 ดอลลารสหรฐ ในกลม

ประเทศทมรายไดตำา หรออาจสงถง 0.15 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบน หลงจากมการเรม

วางแผนใน 1 ปแรก ตนทนตอปจะไมเกนตนทนในสวนของการขยายผลมาตรการในชวงทเหลอ ซงหมายความวาตองมการ

ใชงบประมาณ เพอรกษาระดบการบงคบใชกฎหมายใหมความครอบคลมอยางตอเนอง

รปท 3 ตนทนเฉลยตอหวเพอการควบคมยาสบดวยมาตรการทมความคมคาสงทสดในประเทศทมรายไดตำาและ

ปานกลาง (หนวยเปนดอลารสหรฐ ป 2551)

การควบคมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

ผลลพธของการควบคมเครองดมแอลกอฮอลคลายคลงกบการควบคมการบรโภคยาสบ โดยมตนทนรวมตอปเทากบ 0.78

พนลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 5)

17

ตนทนเหลานเปลยนแปลงตามความตองการทางทรพยากรบคคลในการจดการโครงการและการบงคบใชกฎหมายทเกยว

กบเครองดมแอลกอฮอลและนโยบายทเกยวของ เชนเดยวกนกบคาใชจายทเกยวของกบสอ ความหลากหลายมากมายท

เกดกบตนทนตวอยาง (คามธยฐาน) ของการดำาเนนนโยบาย (รปท 4) เกดจากความแตกตางของความชกการดมเครองดม

แอลกฮอล มาตรการเหลานไมรวมประเทศทมความชกของประชากรผใหญทดมเครองดมแอลกอฮอลตำากวารอยละ 1

ตารางท 5 ประมาณการตนทนตอปของการควบคมเครองดมแอลกอฮอลดวยชดมาตรกรทมความคมคาสงทสดในกลม

ประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนดอลลารสหรฐ ป 2551)

344,980,900

36,386,931

24,546,845

54,538,088

318,360,099

778,812,863

0.061

0.006

0.004

0.01

0.056

0.138

44

5

3

7

41

100

287,908,847

17,661,797

5,525,637

448,131,507

18,217,176

1,367,899

778,812,863

0.051

0.003

0.001

0.079

0.003

0.000

0.138

37

2

1

58

2

0

100

18

รปท 4 ตนทนเฉลยตอหวเพอการควบคมเครองดมแอลกอฮอลดวยมาตรการทมความคมคาสงทสดในประเทศทม

รายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนดอลารสหรฐ ป 2551)

เพมการรบประทานอาหารทเปนประโยชนและการมกจกรรมทางกาย

ตนทนของการดำาเนนการมาตรการทมความคมคาทสด 3 มาตรการเพอจดการกบการบรโภคอาหารทไมเหมาะสมและการ

มกจกรรมทางกายไมเพยงพอนนมตนทนตำา (ตำากวา 0.10 ดอลลารสหรฐตอคน หรอคดเปน 435 ลานดอลลารสหรฐตอป

ในประเทศทมรายไดนอยและปานกลางทกประเทศ สามารถดขอมลเพมเตมไดทตารางท 6) คาใชจายทางสาธารณสขทมาก

ทสดในการดำาเนนมาตรการตามยทธศาสตรเหลาน เกดจากการสอสารขอมลเพอการสรางเสรมสขภาพทวไปกบการสราง

เสรมสขภาพในสอกระแสหลก ตวอยางเชนการสอสารขอมลงเพอการควบคมปรมาณเกลอ และการรณรงคเพอสรางความ

ตระหนก เปนตน

19

ตารางท 6 ประมาณการตนทนตอปในการจดการการรบประทานอาหารทไมเหมาะสมและการมกจกรรมทางกาย

ไมเพยงพอดวยชดมาตรกรทมความคมคาสงทสดในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปน

ดอลลารสหรฐ ป 2551)

ระดบของการใชงบประมาณคลายคลงกนกบปจจยเสยงทกอโรค NCDs ปรากฎในรปท 5 ทแสดงใหเหนวากลมประเทศทม

รายไดปานกลางระดบบนอาจมคาใชจายขนตำาทสงกวากวากลมประเทศทมรายไดนอยถงสองเทา จากเงนเดอนบคคลากร

และคาใชจายทเกยวของกบการใชสอสารมวลชน

213,042,290

169,581,224

52,685,944

435,309,458

0.038

0.030

0.009

0.077

49

39

12

100

79,324,835

12,255,133

4,216,617

333,636,765

5,876,108

-

435,309,458

0.014

0.02

0.001

0.059

0.001

-

0.77

18

3

1

77

2

0

100

20

รปท 5 ตนทนเฉลยตอหวเพอการขยายผลมาตรการทมความคมคาสงทสดดานการรบประทานอาหารและการม

กจกรรมทางกายในประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนดอลารสหรฐ ป 2551)

คาประมาณการณรวมของตนทนการขยายผลมาตรการทมความคมคาสงทสดสำาหรบการจดการปจจย

เสยงของโรค NCDs

ตนทนรวมของทรพยากรทตองการในยทธศาสตรการขยายผลมาตรการซงเปนมาตรการทมความคมคาสงทสดเพอจดการ

ยาสบ การดมเครองดมแอลกอฮอล การรบประทานอาหารทไมเหมาะสม และการมกจกรรมทางกายไมเพยงพอ สงถง 2

พนลานดอลลารสหรฐตอปสำาหรบกลมประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง (รปท 6) หลงเสรจสนระยะการวางแผนในป

ท 1 ตนทนจะไมเปลยนแปลงมากในแตละป ตนทนทเพมขนเลกนอยในป 2559 และในป 2564 สะทอนคาใชจายทเกดขน

จากการหมนเวยนและเปลยนถายของสำานกงานกบอปกรณอนๆ ซงจะเกดขนอยางตอเนองเพยงหาป ตนทนทสงขนในปท

2 (ชวงการพฒนานโยบาย) เกดจากการฝกอบรมในระยะเรมตน การบญญตกฎหมาย และการทำางานดานการสรางเสรมสข

ภาพ

21

รปท 6 ตนทนรวมในการขยายผลมาตรการทมความคมคาสงทสดสำาหรบการจดการปจจยเสยงทกปจจยในกลม

ประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนพนลานดอลารสหรฐ ป 2551)

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

ดงทแสดงในรปท 7 ตนทนตอหวประชากรในประเทศทมรายไดนอยและมรายไดปานกลางระดบลางมคามธยฐานจำานวน

นอยกวา 0.20 ดอลลารสหรฐ สำาหรบกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบน ตนทนดงกลาวเขาใกล 0.50 ดอลลาร

สหรฐ และอาจเกน 1 ดอลลารสหรฐตอหวประชากรในบางประเทศ

รปท 7 ตนทนตอหวประชากรในการขยายผลชดมาตรการทมความคมคาสงทสดเพอจดการปจจยเสยงโรค NCDs

ในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางคามธยฐาน (หนวยเปนพนลานดอลารสหรฐ ป 2551)

22

ตนทนการขยายผลชดมาตรการทมความคมคาสงทสดสำาหรบการจดการโรค NCDs

ดงทไดอภปรายไวขางตน ชดมาตรการทมความคมคาสงทสดในการดแลรกษาระดบปฐมภมของโรค NCDs ในระดบบคคล

รวมถง การใชยาหลายขนานในการรกษาสำาหรบกลมทมความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดตงแตรอยละ 30 ขนไป ซง

รวมถง 1)กลมผปวยโรคเบาหวาน กลมทมอาการเรมตนของโรคหวใจขาดเลอดหรอโรคหลอดเลอดสมอง กลมผทใชยา

แอสไพรนในการรกษาโรคหวใจวายเฉยบพลน 2)การปองกนโรคมะเรงปากมดลกดวยวธการตรวจคดกรองและการสงตอผ

ปวยเพอการรกษารอยโรคกอนมะเรง และ 3)การฉดวคซนปองกนโรคไวรสตบอกเสบชนด B เพอปองกนโรคมะเรงตบ การ

ฉดวคซนดงกลาว มการขยายผลจนประชากรสวนใหญทวประเทศเขาถง ดวยเหตนจงไมจำาเปนตองมทรพยากรอนเพมเตม

เพอใหไดผลมากกวามาตรการทมดำาเนนแลว

ตนทนโดยประมาณของการขยายผลชดมาตรการทมความคมคาสงทสดในระดบบคคลสำาหรบกลมประเทศทมรายไดนอย

และปานกลางสงถง 1,435 พนลานดอลลารสหรฐในชวงป 2554-2568 และโดยจำานวนดงกลาวเปนคาใชจายตอปสงถง

9.4 พนลานดอลลารสหรฐ โดยมมลคาตงแต 2 – 11.5 พนลานดอลลารสหรฐในป 2554 และป 2568 (รปท 8)

รปท 8 ประมาณการตนทนรวมของการขยายผลชดมาตรการทคมคาทสดในระดบประชากรสำาหรบการจดการโรค

NCDs ในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางทงหมด (หนวยดอลลารสหรฐป 2551)

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

รปท 9 สรปขอมลตนทนในทรพยากรหมวดตางๆ ทรพยากรบคคลและทรพยากรอนๆ ทเกยวของ ในระบบดแลในระยะเรม

ตนของการขยายผลชดมาตรการ การรกษาปฐมภมเปนหมวดของตนทนทขนาดใหญทสด ทงนตนทนดานเวชภณฑในการ

รกษากลมเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดในระดบบคคลจะมจำานวนเพมขนเรอยๆ ในคาใชจายรวมทงหมด เพอใหมความ

ครอบคลมกลมตามระดบเปาหมาย

23

รปท 9 คาประมาณการณตนทนการขยายผลการดำาเนนสำาหรบจดการกลมโรค NCDs ในกลมประเทศทมรายไดตำาและ

ปานกลาง (หนวยเปนดอลลารสหรฐป 2551) จำาแนกตามหมวดของทรพยากร

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

เมอมการใชมาตรการปองกนในระดบประชากรรวมดวย ตนทนประมาณการของการขยายผลมาตรการจะตางกนออกไป

ตามรายไดของประเทศ รปท 10 แสดงใหเหนวาในกลมประเทศทมรายไดตำา ตนทนตอหวประชากรของการใชชดมาตรการ

ระดบบคคลซงเปนมาตรการทมความคมคาสงทสด

ซงตนทนเฉลยตำากวา 1 ดอลลารสหรฐตอราย ในขณะทกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลางมตนทนเฉลยตอหว

ประชากรตำากวา 1.5 ดอลลารสหรฐ และในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบนมตนทนเฉลยตอหวประชากรท 2.5

ดอลลารสหรฐ

24

รปท 10 คาประมาณการตนทนเฉลยตอหวประชากรในการขยายผลโดยใชชดมาตรการทคมคาทสดในการจดการกบ

โรคNCDs ในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลาง (หนวยเปนดอลลารสหรฐป 2551)

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

โรคหวใจและหลอดเลอดและโรคเบาหวาน

ตนทนโดยประมาณของการขยายผลชดมาตรการทมความคมคาสงสดเพอจดการโรคหวใจและหอลดเลอดและโรคเบา

หวานในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางสงกวา 120 พนลานดอลลารสหรฐ โดยมคาใชจายตอปสงกวา 8 พนลาน

ดอลลารสหรฐเลกนอย ตนทนดงกลาวรวม 1)ตนทนการรกษาปฐมภมเพอตรวจหาความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดใน

ระดบบคคล โดยมตนทนการตรวจคดกรองประมาณ 3-5 ดอลลารสหรฐตอราย ตนทนของการใหยาแอสพรนแกผทมภาวะ

หวใจวายเฉยบพลนในการดแลรกษาระดบปฐมภม (รวมถงคาตรวจเยยม คาตรวจวนจฉย และคายา แตไมรวมตนทนหลง

การสงตอผปวย) มจำานวนระหวาง 13-15 ดอลลารสหรฐตอราย (ดตารางท 7) เมอเปรยบเทยบกนแลว ตนทนตอปในการ

รกษาผทมความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดสงในแตละรายโดยใชยาหลายขนานตอการรกษากลมเสยงโรคหวใจและ

หลอดเลอด มตนทนตงแต 70 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายไดนอย ไปจนถง 105 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศท

มรายไดปานกลางระดบบน

ดงแสดงในตารางท 8 การใหยาแอสไพรนแกผทมภาวะหวใจวายเฉยบพลนมตนทนตำาทสดในชวงการขยายผลการดำาเนน

งาน โดยมาตรการรกษาดวยยาหลายขนานกลายเปนองคประกอบสำาคญทสดในการรกษา เมออตราความครอบคลมของ

การรกษาเพมขนจากฐานเดมสเปาหมายความครอบคลมทรอยละ 80

โรคมะเรง

ตนทนโดยประมาณของการขยายผลการปองกนโรคมะเรงปากมดลกคอ 11.3 พนลานดอลลารสหรฐในชวงป 2554-2558

คาประมาณการรวมถงตนทนของการตรวจคดกรองเฉพาะเพศหญงอายระหวาง 35-45 ปโดยวธการตรวจคดกรองโดยใช

นำาสมสายช และดดวยตาเปลา หรอวไอเอ(Visual inspection with acetic acid, VIA) และการรกษาบาดแผลกอนรอย

โรคโดยใชวธการบำาบดดวยความเยนในการตรวจคดกรองผปวยทมผลตรวจคดกรองมะเรงเปนบวก ตนทนตอหวประชากร

มแสดงไวในตารางท 7 นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองและยทธศาสตรอนๆ ทเกยวของ เชน การตรวจคดกรองผหญง

ทมอายระหวาง 25-49 ปทกๆ 3 ปโดยใช VIA หรอการตรวจแปปสเมยร (Pap smear test) ยทธศาสตรดงกลาวอาจม

ตนทนทสงขน และอาจมความเหมาะสมในบางกลมประเทศ โดยเฉพาะกลมประเทศทมรายไดสง

25

ตนทนรวมโดยประมาณของการใชชดมาตรการทมความคมคาสงทสดในการปองกนและควบคม โรค NCDs

การผสมผสานมาตรการทมความคมคาสงทสดในระดบประชากรและในระดบบคคลเพอจดการกบโรค NCDs กบปจจย

เสยงทเกยวของ กอใหเกดตนทนทสงถง 170 พนลานดอลลารสหรฐในชวงป 2554-2568 โดยมคาใชจายเฉลยในแตละป

11.4 พนลานดอลลารสหรฐ (ดรปท 11) จำานวนเงนดงกลาวคดเปนงบประมาณการลงทนตอหวประชากรในแตละปในกลม

ประเทศทมรายไดตำา ปานกลางระดบลาง และปานกลางระดบบน จำานวน 1 1.5 และ3 ดอลลารสหรฐ ตามลำาดบ

สดสวนคาใชจายสวนทใหญทสดของตนทนเหลานเกดจาก การจดบรการ การรกษาโดยใชยาหลายชนด สำาหรบกลมทม

ความเสยงสงตอโรคหวใจและหลอดเลอด มาตรการในระดบประชากรทมงลดการเขาถงปจจยเสยงของโรค NCDs (การ

บรโภคยาสบ การบรโภคเครองดมแอลกอฮอล การบรโภคอาหารทไมเหมาะสม และการมกจกรรมทางกายไมเพยงพอ) ม

สดสวนไมสงเมอเทยบกบคาใชจายมาตรการทงหมด (ประมาณ 2 พนลานดอลลารสหรฐตอป) สำาหรบโครงการการจดการ

โรค NCDs ตนทนทเกดขน ไดแก งนเดอนของเจาหนาทของสวนกลาง ระดบจงหวดและระดบทองถนคาหลกสตรฝกอบรม

และคาใชจายดานสอ 0.5 พนลานดอลลารสหรฐตอป ซงคาใชจายดงกลาวเมอรวมกนแลวมสดสวนมากเชนกนเมอเทยบกบ

คาประมาณการตนทนรวม

ตารางท 7 คาประมาณการของตนทนการรกษาตอ สำาหรบชดมาตรการทคมคาทสดในการจดการโรค NCDs ในระดบ

บคคล

3.0

70

69

66

13

26

3.9

84

85

121

13

46

5.3

105

108

208

15

56

26

รปท 11 ตนทนรวมโดยประมาณของการขยายผลชดมาตรการทมความคมทนสงในกลมประเทศรายไดตำา

และปานกลาง (หนวยเปนดอลลารสหรฐป 2551)

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

ตารางท 8 ใหขอมลสรปงบประมาณทเกยวของกบการใชชดมาตรการตางๆ ในภมภาคทมรายไดตางกนตามอตรารอยละ

ของคาใชจายทางสขภาพในป 2551 โดยในกลมประเทศทรายไดตำา มงบประมาณการขยายผลชดมาตรการทมความคม

คาทสดคดเปนรอยละ 4 ของคาใชจายทางสขภาพ สำาหรบกลมประเทศกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง มงบ

ระมาณดงกลาวคดเปนรอยละ 2 ของคาใชจายทางสขภาพ และกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบน มงบระมาณดง

กลาวคดเปนรอยละ 1 ของคาใชจายทางสขภาพ (รปท 12)

ตารางท 8 คาประมาณการตนทนของชดมาตรการเพอจดการโรค NCDs คดตามอตรารอยละของคาใชจายทาง

สขภาพทงหมด

สำาหรบกลมประเทศทมรายไดนอย องคการอนามยโลก (2010c) ประมาณการสำาหรบการดำาเนนงานระดบสงเกยวกบการ

จดสรรงบประมาณเพอนวตกรรมระหวางประเทศในระบบสาธารณสข (High-Level Taskforce on Innovative Interna-

tional Financing for Health Systems) วาจะมตนทนของชดบรการสขภาพทถงเกณฑของเปาหมายการพฒนาแหงสห

ศวรรษท 44 ดอลลารสหรฐตอหวประชากรในป 2552 และจะเพมขนถง 60 ดอลลารสหรฐในป 2568 คาประมาณการณ

27

เหลานรวมตนทนเฉพาะโรคตามทกำาหนดไวในเงอนไขของการพฒนาแหงสหศวรรษและตามคาใชจายเฉพาะโรค NCDs

(เฉพาะคาใชจายดานเวชภณฑ) เชนเดยวกนกบทรพยากรรวมในระบบสาธารณสข เชนทรพยากรบคคลและการจดการ

ทวไป ทงนทกลาวถงจากสดสวนของประมาณการณตนทนรวมในป 2551 พบวาชดมาตรการทมความคมคาทสดในการ

จดการกบโรค NCDs มมลคาประมาณรอยละ 2 (0.88 ดอลลารสหรฐหารดวย 44 ดอลลารสหรฐ)

รปท 12 ตนทนรวมโดยประมาณของการขยายผลมาตรการเพอการจดการโรค NCDs ตามสดสวนของคาใชจายทาง

สขภาพโดยรวมในกลมประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง

2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

29

การดำาเนนนโยบายสขภาพและการจดสรรทรพยากร

ตนทนเหลานสามารถแปรผลออกเปนมตตางๆ ดงน:

• ในทางสาธารณสข การลงทนตอหวประชากรจำานวน 1-3 ดอลลารสหรฐตอปอาจถอเปนการลงทนราคาตำาทสามรถลด

ภาระโรคของโรค NCDs ทสำาคญกบปจจยเสยงทเกยวของไดอยางมาก สำาหรบกลมประเทศทมรายไดตำา

• ในทางเศรษฐศาสตร ผลรวมของตนทนทรวมการขยายผลการจดการตอโรค NCDs จดวาเปนการลงทนทนอยมากเมอ

เทยบกบความสญเสยตอผลตภณฑมวลรวมประชาชาต(GNP)หรอตอสวสดภาพของสงคมทอาจเกดขนหากไมม

มาตรการหรอการลงทนดงกลาว โดยสถานการณดงกลาวเปนการคาดประมาณรปแบบของการเขาถงปจจยเสยงของโรค

NCDs กบการเปลยนแปลงขนาดและโครงสรางของประชากร การวเคราะหขอมลทจดทำาโดยการประชมผนำาระดบสง

เกยวกบโรค NCDs โดยการประขมเศรษฐกจโลกและวทยาลยสาธารณสขในมหาวทยาลยฮารวารดระบวา คาประมาณ

การของความสญเสยของผลตภณฑของประชาชาตในกลมประเทศทมรายไดนอยและปานกลางในชวงป 2554-2568

จะมมลคานบลานลานดอลลารสหรฐ เมอเทยบกบมลคาความสญเสยในระดบดงกลาวแลว แนวทางคาใชจายในแตละป

ทจำานวน 10-12 พนลานดอลลารสหรฐนบวาเปนการลงทนทคมคา

• อยางไรกตาม งบประมาณทจำาเปนตอการขยายผลการตอบสนองการรกษาโรค NCDs แสดงใหเหนถงความตองการ

ของงบประมาณทางสขภาพ โดยเฉพาะงบประมาณทเกยวของกบคาใชจายเพอการปองกนและควบคมโรค NCDs ทใช

งบประมาณนอยมากในปจจบน ในขณะทผลกระทบตองบประมาณทเกดจากการใชจาย มาตรการดงกลาวในกลม

ประเทศทมรายไดปานกลางระดบบนมไมมาก กลาวคอ การขยายผลชดมาตรการทมความคมคาทสดใชเงนตำากวา

รอยละ 1 ของคาใชจายทางสขภาพทงหมด แตมการคาดการณวาผลกระทบดงกลาว จะมผลตอกลมประเทศทมรายได

ตำามากกวา (เมอชดมาตรการดงกลาวใชงบประมาณเปนรอยละ 4 ของคาใชจายทางสขภาพทงหมด) ทงนควรตระหนก

ขอคนพบหลก

งานศกษาวจยฉบบนเปนงานชนแรกทประมาณการทรพยากรทจำาเปนตอการขยายผลชดมาตรการทกำาหนดขนตาม

ขอมลทางวชาการสำาหรบการปองกนและควบคมโรค NCDs โดยการวเคราะหขอมลอางองขอมลของแผนปฏบตการตาม

ยทธศาสตรระดบโลกเพอการปองกนและควบคมโรคไมตดตอของขององคการอนามยโลก พ.ศ. 2551-2556 (WHO,

2008a) และการวเคราะหทมงเนนการประมาณการตนทนของการขยายผลยทธศาสตรของมาตรการทสำาคญในกลม

ประเทศทมรายไดตำาและปานกลางในชวงเวลา 15 ป (พ.ศ. 2554-2568) ซงเปนชวงมการคาดการณวามาตรการทงหมดจะ

บรรลเปาประสงคดานความครอบคลมกลมเปาหมาย

ผลของการศกษาหลกคอคอการขยายผลชดมาตรการทมความคมคาทสดทงในกลมประเทศทมรายไดตำาและปานกลางท ม

คาประมาณตนทนการขยายผลประมาณ 11.4 พนลานดอลลารสหรฐตอป จำานวนเงนดงกลาวเทยบเทากบเงนลงทนดาน

งบประมาณในแตละปทตำากวา 1 ดอลลารสหรฐตอหวประชากรในกลมประเทศทมรายไดนอย 1.5 ดอลลารสหรฐตอหว

ประชากรในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง และ 3 ดอลลารสหรฐในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบน

เมอแสดงจำานวนเงนดงกลาวออกมาเปนสดสวนของคาใชจายดานการรกษาสขภาพในปจจบนแลว ตนทนเฉลยตอปของ

การใชชดมาตรการเทากบรอยละ 4 ในกลมประเทศทมรายไดนอย รอยละ 2 ในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง

และตำากวารอยละ 1 ในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบบน

30

ขอจำากดของงานวจยและความไมแนนอน

การสรางแบบจำาลองการจดสรรงบประมาณทนำาเสนอในรายงานฉบบนไดมาจากผลสรปขอมลวชาการจากหลากหลาย

แหลง อยางไรกตาม มขอจำากดทางการศกษาวจยทสำาคญมดงน:

• การประมาณการตนทนในการขยายผลชดมาตรการดานสขภาพใชระเบยบวธทมการใชอยแลวและใชขอมลจากขอมล

หลกๆ ทมอย ไมวาจะเปนขอมลประชากร การประมาณคาความชก เปาหมายในการดำาเนนการใหครอบคลม

• สวนขอมลในมตอน โดยเฉพาะความครอบคลมของมาตรการทรพยากรทจำาเปนสำาหรบโครงการและกระบวนการเฉพาะ

ของแตละประเทศทใชในการผลตยาหรอผลตภณฑทองถน และบรการอนๆ มความไมแนนอนสง โดยอาจมสาเหตจาก

การขาดขอมลทเปนปจจบน (เชน ขอมลอตราความครอบคลมในแตละมาตรการของแตละประเทศ) หรอการวดผลทผด

พลาด (เชน การประมาณการระดบเงนเดอนหรอตนทนการตรวจเยยมระดบปฐมภมในแตละครง)

• หากพจารณาจากทรพยากรในระดบโครงการ ซงรวมถงการจดการบคลากรในโครงการ การจดประชมผทมสวนไดและ

สวนเสย การจดการฝกอบรม และการใชสอสารในรปแบบตางๆ รวมถงการดำาเนนงานมาตรการฐานถกนำามาใช เพอ

หลกเลยงการเกดตนทนทไมมความสอดคลองกนในแตละโครงการโดยเปรยบเทยบ ทงนคาประมาณการทเปนจรงทสด

วารฐบาลมรายไดสมำาเสมอจากภาษยาสบและเครองดมแอลกอฮอล ทอาจเปนแหลงเงนทนทเหมาะสมตอการปองกน

และควบคมโรค NCDs

• ตนทนของการขยายผลชดมาตรการในการศกษาวจยฉบบนสามารถนำามาเปรยบเทยบไดกบการขยายผลมาตรการ

ตอบสนองตอการรกษาโรคอนๆในกลมประเทศทมรายไดตำาและในกลมประเทศมรายไดปานกลางระดบลาง เชน โรค

เอดส วณโรค โรคมาลาเรย และอนามยเดก (Johns et al. 2007; Kiszewski et al. 2007; Stenberg et al. 2007)

ยกตวอยางเชน ในชวงป 2549-2558 คาประมาณการงบประมาณทตองการในระดบโลก คอ 3.9-6.6 พนลานดอลลาร

สหรฐ (คดเปนคาใชจายตอหวประชากร 0.73-1.03 ดอลลารสหรฐ) นอกจากนนมาตรการครอบคลมบรการสขภาพ

อนามยแมและเดกออนอยางทวถง และตองใชเงนถง 52.4 พนลานดอลลารสหรฐ (คดเปนคาใชจายตอหวประชากร

0.47-1.46 ดอลลารสหรฐ) เพอใชในการขยายผลชดมาตรการทสำาคญในกลมเดกทมอายตำากวา 5 ปใน 75 ประเทศ

เมอนำาขอมลมาเปรยบเทยบกนแลวพบวาขอมลพนฐานชดตางๆ ทเกยวกบการดำาเนนโครงการดานการจดการกบโรค

ตาง ๆ ตามเปาหมายการพฒนาแหงสหศวรรษนน มงบประมาณทมากกวา ซงหมายความวาตนทนสวนเพมในการ

ดำาเนนงานใหบรรลตามเปาหมายการพฒนาแหงสหศวรรษยอมลดลง ในทางตรงกนขามในปจจบนการดำาเนนโครงการ

หรอความครอบคลมการปองกนและควบคมโรค NCDs ยงอยในระดบตำา ซงหมายความวาตองมการลงทนเพมเตมเพอ

ใหครอบคลมการปองกนและควบคมโรคมากขน นอกจากน โรค NCDs เปนคำาทรวมถงภาวะตางๆ ทสามารถปองกน

และรกษาไดอกหลายภาวะ (ซงตางจากกลมโรคตดตอทโรคแตละโรคมภาวะจำาเพาะ)

• ภาพรวมของการดำาเนนการชดมาตรในแงมมตางๆ แสดงใหเหนวา แมจะมการดำาเนนการหลายอยางเพอจดการโรค

NCDs แตยงมความทาทาย การจดสรรงบประมาณดานการเงนอยมากสำาหรบกลมประเทศทมรายไดตำา ) สำาหรบการ

ดำาเนนชดมาตรการทมความคมคาทสดแสดงใหเหนวามาตรการดงกลาวเปนทางเลอกในการดำาเนนการทสามารถใชได

แมแตในพนททมทรพยากรนอยมากเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน อาทมาตรการระดบประชากรทเนนเรองการ

ปองกนโรค ซงเปนมาตรการทเรมตนไดดวยงบประมาณไมสงมากนกซงใชตนทนตำากวา 0.2 ดอลลารสหรฐตอหว

ประชากรทงในกลมประเทศทมรายไดนอยและในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง) การนำาชดมาตรการดง

กลาว ซงรวมถงมาตรการเพอการควบคมยาสบและการลดการบรโภคเกลอไปใช จะชวยลดการสญเสยทางเศรษฐกจท

กำาลงเพมขนอยางเหนไดชดเจนในกลมประเทศดงกลาว

31

ตามบรบทประเทศ กระนนการประมาณการดงกลาวยงขาดหลกฐานเชงประจกษ ซงมลคาทประมาณการไดมาจาก

ความคดเหนของผเชยวชาญเปนสวนใหญการประมาณการดงกลาวจะสะทอนใหเหนถงขอมลสำาคญในการหาความตรง

(Validation) และความสอดคลองกบบรบทประเทศ (Contextualization) ของขอมลในระดบประเทศ

• สำาหรบตนทนตอหนวยของสนคาและบรการทไมสามารถซอขายได (รวมถงเงนเดอนและตนทนตอหนวยอนในการตรวจ

เยยมระดบปฐมภม) เราใชฐานขอมลการคำานวณตนทนของ WHO-CHOICE ประมาณการตามบรบทของแตละประเทศ

ทปรบตามราคาใน พ.ศ. 2551 ทงนในแตละประเทศป 2551 มความแตกตางกน คาประมาณการของคาสทธไมแนนอน

ของราคา จงแตกตางจากขอมลพนฐานอยางชดเจน

• ราคายาในระดบสากลถกปรบตามคาตวทว (Miltiplier) สำาหรบการขนสง(ตามบรบทของตละประเทศ) ทงนไมมขอมล

สำาหรบประมาณการขอบเขตของการใชยา (Extent of mark-ups) ในแตละประเทศ

รายงานฉบบนไมมการกลาวถงการจดการกบตนทนทเกดจากขอจำากดของระบบในวงกวางในระบบ (เชน การไมสามารถฝก

อบรมหรอหาบคลากรดานสาธารณสขได) หลายองคกรไดรวมกนพฒนาเครองมอทรวมตนทน (เชน เพอจดการกบปญหา

ดงกลาวดวยโครงการสขภาพหนงเดยว (OneHealth)) เชนเดยวกนกบโมดลของการจดการโรค NCDs ทถกบรณาการเขาส

เครองมอการวางแผนระบบสาธารณสขในรายงานฉบบน

(http://www.internationalhealthpartnership.net/en/working/groups/working_group_on_costing)

ขอบเขตของการวเคราะหเปนไปตามการพจารณาชดมาตรการทมความคมคาทสดในการปองกนและควบคมโรค NCDs

ทไดมาจากกระบวนการศกษาทบทวนเอกสารทางวชาการ อยางไรกตาม ประเทศตางๆ อาจจางหรอมอบหมายอนเพอ

ดำาเนนการตามชดมาตรการในการศกษาฉบบนตามความเหมาะสมของบรบทในระดบทองถน

ดวยเหตน มการบรณาการชดยทธศาสตรมาตรการตาง ๆ ทกลาวถง จงสามารถเปนเครองมอเชงนโยบายในระดบประเทศ

ทครอบคลมมากขน (เชน การเลกบหร การใหคำาแนะนำาสน ๆ แกผทดมเครองดมแอลกอฮอลอยางหนก การตรวจคด

กรองโรคมะเรงเตานมในระยะเรมตน) นอกจากน หลกฐานทางเศรษฐศาสตรและหลกฐานทางวชาการอน ๆ ทรองรบ

การเลอกสรรชดมาตรการทมความคมคาทสด ไดมาจากการวเคราะหผลในระดบนานาชาตและในระดบภมภาค ซงอาจไม

สอดคลองกบเงอนไขและบรบทของแตละประเทศ ยกตวอยางเชน การขนภาษเครองดมแอลกอฮอลเปนยทธศาสตรทคม

ทนมากสำาหรบประเทศทมการดมเครองดมแอลกอฮอลในระบบภาษนอย แตมการดมเครองดมแอลกอฮอลนอกระบบภาษ

มากกวา (Anderson et al. 2009)

ขอจำากดอนของการกำาหนดรปแบบมาตรการอยทคาประมาณการตนทนทไมไดรวมมาตรการปองกนตามอตราของโรค

ทเกดขน เชนผลกระทบจากมาตรการควบคมยาสบทมตออตราการเกดโรคหวใจขาดเลอดหรอโรคหลอดเลอดสมองใน

อนาคต อนทจรงแลวมการสรปวาอตราการเกดโรคจะมการเปลยนแปลงทคงทตลอดชวงเวลาการขยายผลชดมาตรการ

ดวยเหตนตนทนรวมของการขยายผลชดมาตรการทนำาเสนอในรายงานฉบบน จงอาจเปนคาทประมาณการณเกนจรง

อยางไรกตามในกรณของประเทศทมการเตบโตของประชากรสง จะมผคนจำานวนมากทเขาถงปจจยเสยงโรค NCDs (เชน

ยาสบหรอการดมเครองดมแอลกอฮอล) ซงขอมลดงกลาวจะชวยลดการประมาณการทเกนจรง แมแตในกรณของประเทศท

มการเตบโตของประชากรเทากบศนย อายของประชากรทเพมขนยอมเพมกบเขาถงปจจยเสยงของประชากร

การบรณาการคาตาง ๆ ขางตน ตองอาศยแบบจำาลองทางระบาดวทยาทมความซบซอนทรวมโรค NCDs ทสำาคญตาง ๆ

กบปจจยเสยงทเกยวของทงการพฒนาและการใชประโยชนจากแบบจำาลองดงกลาว แบบจำาลองดงกลาวนนนำามาใชในการ

วเคราะหความคมทน แบบจำาลองทางระบาดวทยานนใชระเบยบวธการจำาลองสถานการณรดบจลภาค(Microsimulation)

ซงดปฏสมพนธของคาตาง ๆ ทอาจเกดขนกบประชากรกลมเสยง แบบจำาลองดงกลาวยงนำามาใชในการประเมนผลกระทบ

ทางสขภาพทเกดจากการขยายผลมาตรการรกษาดวยยาหลายขนาน (Lim et al. 2007) อยางไรกตาม ดวยขอจำากดของ

32

กาวตอไป: การนำามาตรการไปใชและความเกยวของของมาตรการในระดบชาต

การใชเครองมอทางนโยบายในเบองตนอยทการนำาไปใชในระดบชาต เครองมอดงกลาวไดรบการพฒนาขนเพอใหใชไดกบ

โปรแกรมทเขาถงไดในวงกวาง และตามการตอบสนองของการวางแผนหรอการพฒนาโครงการทเกยวกบโรค NCDs ใน

ประเทศกระบวนการประยกตใชชดมาตรการระดบชาตโดยสมาชกประเทศขององคการอนามยโลกจะเกดขนหลงจากทม

การประชมผนำาระดบสงขององคการสหประชาชาตดานการปองกนและควบคมโรค NCDs ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2554

ทงนเมอประเมนผลการใชมาตรการตางๆ กระบวนการนจะเปนประโยชนตอผใชมาตรการในระดบประเทศและผพฒนา

เพอเพมความยดหยนและประโยชนจากการเครองมอในระดบชาต ชดมาตรการทผกำาหนดนโยบายและผวางแผนสามารถ

เลอกได อาจตองมการใชมาตรการอนนอกเหนอจากชดมาตรการทมความคมคาสงทสดทประเมนไดดงทรายงานในการ

ศกษาฉบบน เชนเดยวกน รายการของทรพยากรทจำาเปนและคาประมาณการตนทนสำาหรบชดมาตรการอนไดนำามารวม

ในการคำานวณถกบรณาการไวในเครองมอ เพอใหประเทศตาง ๆ เขาใจถงการใชทรพยากรทนำาไปสการตอบสนองทาง

สาธารณสขตอโรค NCDs ทครอบคลมมากขน อยางไรกตาม หากความครอบคลมของการเขาถงยทธศาสตรมาตรการทม

ความคมคาสงทสดอยในระดบปานกลางในกลมประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง กลมประเทศดงกลาวอาจใหความ

สำาคญกบยทธศาสตรทมความคมคาทสด กอนจะพจารณาใชมาตรการยอยทางการคลงสขภาพและระบบสาธารณสขของ

ชดมาตรการใหญดานการรกษาทสามารถจดหาไดในบรบทการดแลรกษาระดบปฐมภม

เวลาและทนทรพย แบบจำาลองดงกลาวไมอาจนำามาใชกบมาตรการในระดบตาง ๆ หรอแผนการขยายผลแบบปตอปดงทได

เสนอไวในรายงานฉบบน

ดวยเหตน การวเคราะหผลจงไมไดนำาเสนอคาประมาณการผลกระทบทางสขภาพทเกยวของกบการผสมผสานการดำาเนน

งานตามยทธศาสตรมาตรการทมความคมคาทสด โดยเฉพาะการลดการเสยชวตกอนวยอนควรทหลกเลยงไดจากการขยาย

ผลชดมาตรการ ชองวางของขอมลดงกลาว แสดงใหเหนถงสวนสำาคญของการวเคราะหทจำาเปนตองแสดงใหเหนถงผล

ตอบแทนจากการลงทนขนาดใหญ ทงนเปนการดท การวเคราะหการขยายผลการควบคมการบรโภคยาสบ การลดการ

บรโภคเกลอ และการใชยารกษาหลายขนานทนำาเสนอไวขางตนทครอบคลม 6 ใน 14 มาตรการของชดมาตรการทมความ

คมคาทสด แสดงใหเหนถงประโยชนตอสาธารณะอยางมหาศาลทเกดขน ไดแก การลดกายเสยชวตลง 32 ลานรายภายใน

ชวงเวลา 10 ปในประเทศกำาลงพฒนาขนาดใหญทง 23 ประเทศ (Asaria et al. 2007; Lim et al. 2007)

ทายสดน ในขณะทการศกษาฉบบนอธบายถงการตอบสนองตอภาระโรค NCDs แตการศกษาดงกลาวไมไดบงชวาใครเปน

ผจายงบประมาณเพอการลดภาระโรค ประเทศแตละประเทศตองพจารณาขอคำาถามดงกลาวเอง โดยพจารณาตามรายได

และทรพยากรทม รวมถงศกยภาพทางสถาบนและโครงสรางภายในเพอขยายผลชดมาตรการและการบรการ ดงทอภปราย

ไวในรายงานสขภาพระดบโลก พ.ศ. 2553 (WHO, 2010d) มกลไกทวไป 3 กลไกทรฐบาลสามารถใชสรางทรพยากรดาน

สขภาพ (รวมถงแผนปฏบตการดานโรค NCDs) ไดแก

1. การเพมหรอรองรบการรวมจายของภาครฐดานสขภาพเทา ๆ กน (คาใชจายสขภาพโดยรวม หรอคาใชจายเฉพาะการ

ปองกนและควบคมโรค NCDs) ซงเปนกระบวนการทางการเมองทเรงรดไดดวยความรวมมอจากกระทรวงสาธารณสข

และภาคประชาสงคม

2. การหาแหลงทนเพอสนบสนนงานดานสขภาพใหม ๆ หรอมความหลากหลายมากขน เชน การเพมเงนในหลกประกน

สขภาพแหงชาตจากภาษมลคาเพม หรอการขนภาษสรรพสามตของเครองดมแอลกอฮอลหรอผลตภณฑยาสบ

3. ใชแหลงทนจากภายนอกทเปนไปตามเจตนารมณระหวางประเทศเพอการชวยเหลอดานการพฒนาและสงเสรมการชวย

เหลอในระยะยาวทสามารถคาดการณได

33

ขนตอนตอไปเกยวของกบสงผานเครองมอเชงนโยบายนไปสนโยบายสขภาพหนงเดยว(One health) เพอขยายผลการ

วเคราะหตนทนไปอกขนหนง ซงจะทำาใหการขยายผลมาตรการในการจดการโรค NCDs ถกนำามาพจารณาภายใตขอบเขตท

กวางขนได การนำาเอาโรค NCDs เปนสวนหนงของการพฒนาภายใตหลกสขภาพเดยว ตองใหความสำาคญกบการออกแบบ

มาตรการทมความหลากหลายและใหประโยชนตอสขภาพในดานตาง ๆ ดวยเหตน การวเคราะหผลกระทบทางสขภาพ

สามารถใหขอมลทจำาเปนในการประเมนผลตอบแทนจำานวนมหาศาลของการลงทนทางสขภาพทเกดขนจากการขยายผล

ยทธศาสตรดานการปองกนและควบคมโรค NCDs ทสำาคญ

$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$

$$$$$$$

$$$$$$$$$

$$$$$$$$

$$$$$$$$

$$$$$$$$

$$$

$$$$ $$

$$$$$

$

35

Abegunde D, Mathers CD, Adam T, Ortegon M, Strong K (2007). The burden and costs of chronic diseas-

es in low-income and middle-income countries Lancet; 370: 1929-1938.

Adam T, Evans D, Murray CJ (2003). Econometric estimation of country-specific hospital costs. Cost-ef-

fectiveness and Resource Allocation 2003; 1: 3.

Anderson P, Chisholm D, Fuhr D (2009). Effectiveness and cost-effectiveness of policies and pro-

grammes to reduce the harm caused by alcohol. Lancet, 373: 2234-46.

Asaria P, Chisholm D, Mathers C, Ezzati M, Beaglehole R (2007). Chronic disease prevention: health

effects and financial costs of strategies to reduce salt intake and control tobacco use. Lancet, 370:

2044-2053.

Cecchini M, Sassi F, Lauer JA, Lee YY, Guajardo-Barron V, Chisholm D (2010). Tackling of unhealthy

diets, physical inactivity, and obesity: health effects and cost-effectiveness. Lancet, 376: 1775-84.

Chisholm D, Lund C, Saxena S (2007). Cost of scaling up mental healthcare in low- and middle-income

countries. British Journal of Psychiatry, 191: 528-535.

Gaziano TA, Reddy S, Paccaud F, Horton S, Chaturvedi V (2006). Cardiovascular disease. In: Jamison D,

Breman J, Measham A, Alleyne G, Evans D, Jha P, Mills A, Musgrove P (eds.) Disease Control Priorities in

Developing Countries (Second Edition). New York, Oxford University Press.

Ginsberg GM, Lauer JA, Johns B, Sepulveda C (2009). Screening, prevention and treatment of cervical

cancer: a global and regional generalized cost-effectiveness analysis. Vaccine, 27: 6060-79.

Johns B, Baltussen R, Adam T, Hutubessy R (2003). Programme costs in the economic evaluation of

health interventions. Cost-effectiveness and Resource Allocation; 1:1.

Johns B, Sigurbjornsdottir K, Fogstad H, Zupan J, Mathaid M, Tan-Torres Edejer T (2007). Estimated glob-

al resources needed to attain universal coverage of maternal and newborn health services. Bulletin of

the World Health Organization, 85: 256-263.

Jha P, Chaloupka F, eds (2000). Tobacco control in developing countries. Oxford, Oxford University

Press.

36

Lim SS, Gaziano TA, Gakidou E, Reddy KS et al. (2007). Prevention of cardiovascular disease in high-risk

individuals in low-income and middle-income countries: health effects and costs. Lancet, 370: 1954-

1962.

Mendis S, Johnston SC, Fan W, Oladapo O, Cameron A, Faramawi MF (2010). Cardiovascular risk man-

agement and its impact on hypertension control in primary care in low-resource settings: a cluster- ran-

domized trial. Bulletin of the World Health Organization, 288: 412-9.

Murray CJ, Lauer JA, Hutubessy RC, Niessen L, Tomijima N, Rodgers A, Lawes CM, Evans DB (2003).

Effectiveness and costs of interventions to lower systolic blood pressure and cholesterol: a global and

regional analysis on reduction of cardiovascular-disease risk. Lancet, 361:717-25.

Narayan KMV, Zhang P, Kanaya AM, Williams DE, Engelgau MM, Imperatore G, Ramachandran A, (2006).

Diabetes: the pandemic and potential solutions. In: Jamison D, Breman J, Measham A, Alleyne G, Evans

D, Jha P, Mills A, Musgrove P (eds.) Disease Control Priorities in Developing Countries (Second Edition).

New York, Oxford University Press.

Ndindjock R, Gedeon J, Mendis S, Paccaud F, Bovet P (2011). Potential impact of single-risk-factor versus

total risk management for the prevention of cardiovascular events in Seychelles. Bulletin of the World

Health Organization, 89: 286-95.

Rehm J, Chisholm D, Room R, Lopez A, (2006). Alcohol. In: Jamison D, Breman J, Measham A, Alleyne

G, Evans D, Jha P, Mills A, Musgrove P (eds.) Disease Control Priorities in Developing Countries (Second

Edition). New York, Oxford University Press.

Rehm J, Kehoe T, Gmel G, Stinson F, Grant B (2010). Statistical modeling of volume of alcohol exposure

for epidemiological studies of population health: the US example. Population Health Metries, 8; 3.

Shibuya K, Ciecierski C, Guindon E, Bettcher DW, Evans DB, Murray CJL (2003). WHO Framework Con-

vention on Tobacco Control: development of an evidence based global public health treaty. British

Medical Journal, 327: 154-157.

Soliman EZ, Mendis S, Dissanayake WP, Somasundarm NP, Gunaratne PS, Jayasingne IK, Furberg CD

(2011). A Polypill for primary prevention of cardiovascular disease: a feasibility study of the World

Health Organization. Trials, 12: 3.

Stenberg K, Johns B, Scherpbier RW, Tan Torres Edejer T (2007). A financial road map to scaling up es-

sential child health intervention in 75 countries. Bulletin of the World Health Organization, 85: 305-314

37

UN (2010). Prevention and control of non-communicable disease. [http:/www.who.int/mediacentre/

news/notes/2010/noncommunicable_disease_20100514/en/index.html] website. New York, United

Nations.

WHO (2005). Preventing Chronic Disease: A Vital Investment. Geneva, World Health Organization.

WHO (2007). Prevention of cardiovascular disease: Guidelines for assessment and management of car-

diovascular risk. Geneva, World Health Organization.

WHO (2008a). 2008-2013 Action Plan for the WHO Global Strategy for the Prevention and Control of

Noncommunicable Diseases. Geneva, World Health Organization.

WHO (2008b). The Global Burden of Disease: 2004 update. Geneva, World Health Organization.

WHO (2010a). Package of Essential Noncommunicable Disease Interventions for Primary Health Care in

Low-Resource Settings. Geneva, World Health Organization.

WHO (2010b). Constraints to scaling up the health Millennium Development Goals: costing and finan-

cial gap analysis (Background Document for the Taskforce on Innovative International Financing for

Health Systems). Geneva, World Health Organization.

WHO (2010c). The World Health Report; Health systems financing: the path to universal coverage. Ge-

neva, World Health Organization.

WHO (2011a). Global status report on noncommunicable disease, 2010. Geneva, World Health Organi-

zation.

WHO (2011b). Prevention and control of NCDs: priorities for investment. Discussion paper for the First

Global Ministerial Conference on Healthy Lifestyles and Noncommunicable Disease Control. Geneva,

World Health Organization.

WHO (2011c). Report on the Global Tobacco Epidemic, 2011 – warning about the dangers of tobacco.

Geneva, World Health Organization.

Willett WC, Koplan JK, Nugent R, Dusenbury C, Puska P, Gaziano TA (2006). Prevention of Chronic

Disease by Means of Diet and Lifestyle Changes. In: Jamison D, Breman J, MeashamA, Alleyne G, Evans

D, Jha P, Mills A, Musgrove P (eds.) Disease Control Priorities in Developing Countries (Second Edition).

New York, Oxford University Press.

38

ภาคผ

นวก

1b. ม

าตรก

ารสำา

หรบจ

ดการ

กบปจ

จยเส

ยงทก

อโรค

ไมตด

ตอ: ก

ารหา

ชดมา

ตรกา

รทคม

คาทส

ด(ท

มา: G

loba

l Sta

tus

Repo

rt on

non

com

mun

icabl

e di

seas

es, 2

010;

WHO

, 201

1A)

a

�

�

�

39

____

____

____

____

____

__

a DAL

Ys (ห

รอปส

ขภาว

ะทสญ

เสยไ

ป) ม

การใ

ชอยา

งแพร

หลาย

สำาหร

บการ

วดกา

รเสย

ชวตก

อนวย

อนคว

รและ

การเ

จบปว

ย โด

ยหนง

DAL

Ys เท

ยบเท

ากบก

ารสญ

เสยป

สข

ภาวะ

หนงป

b ด

ภาคผ

นวกเ

พอหา

แหลง

ขอมล

เพมเ

ตม

c รวม

ถงกา

รปอง

กนกา

รเกด

ภาวะ

ของห

ลอดเ

ลอดซ

ำาทมส

าเหต

จากโ

รคหล

อดเล

อดหว

ใจแล

ะโรค

หลอด

เลอด

สมอง

40

ภาคผ

นวก

1c. ต

าราง

แสดง

ความ

คมทน

ของช

ดมาต

รการ

ทมคว

ามคม

คาทส

ดในก

ารปอ

งกนแ

ละคว

บคมโ

รค N

CDs

(ทมา

: การ

ปองก

นและ

ควบค

มโรค

NCD

s: ลำา

ดบคว

ามสำา

คญใน

การล

งทน;

WHO

, 201

1b)

Shibu

ya et

al,

2003

Jh

a et a

l. 200

6

Ande

rson e

t al.

2009

Re

hm et

al. 2

006

Murra

y et a

l.20

03Wi

lett e

t al. 2

006

Cecc

hini e

t al.

2010

41

Murra

y et a

l.20

03

Gazia

no et

al. 2

006

Gazia

no et

al. 2

006

Naray

an et

al. 2

006

Ginsb

erg et

al. 2

009

42

ภาคผนวก 1c. ตารางแสดงความคมทนของชดมาตรการทมความคมคาทสดในการปองกนและ

ควบคมโรค NCDs (ทมา: การปองกนและควบคมโรค NCDs: ลำาดบความสำาคญในการลงทน; WHO, 2011b)

1132222112133332222222212332222232312232

0103210031002131002012210220020331202320

1121311212211131122111211231111232121211

1112322123111131233111123222211321212322

0202212032002032232022021222221230203322

1222221213211211323211121221222222211222

44

ภาคผนวก 2b. การดำาเนนงานในระดบประเทศดานการควบคมเครองดมแอลกอฮอล(ทมา: Global Survey on alcohol and health, 2010)

0020111210111000121021201121101231121210

0020212210223000232033101131103231321310

0020222210111000122011101122201221212210

0020233120131000223012202122101231321210

ระบบการใหคะแนน: ในระดบการนำาไปใช/การบงคบใชคดคะแนนดงน 1-10:1 = <4; 2 = 4-7; 3 = 7

48

0.062

50.1

250.2

50.5 0.4 0.1

250.0

625

0.125 0 1.7

0.031

250.0

625

0.125

0.25

0.2 0.062

50.0

3125

0.062

50 0.8

0.025

0.05

0.1 0.1 0.025

0.025 0 0.3

0.062

50.1

250.2

50.5 0.4 0.1

250.0

625

0.125 0 1.7

0.031

250.0

625

0.125

0.25

0.2 0.062

50.0

3125

0.062

50 0.8

0.025

0.05

0.1 0.1 0.025

0.025 0 0.3

0.062

50.1

250.2

50.5 0.4 0.1

250.0

625

0.125 0 1.7

0.031

250.0

625

0.125

0.25

0.2 0.062

50.0

3125

0.062

50 0.8

0.025

0.05

0.1 0.1 0.025

0.025 0 0.3

0.062

50.1

250.2

50.5 0.4 0.1

250.0

625

0.125 0 1.7

0.031

250.0

625

0.125

0.25

0.2 0.062

50.0

3125

0.062

50 0.8

0.025

0.05

0.1 0.1 0.025

0.025 0 0.3

0.5 1 1 0.5 1 4.0

0.125

0.25

0.25

0.125

0.25

1.0

0.062

50.1

250.1

250.0

625

0.125 0.5

0.5 1 1 0.5 1 4.0

0.125

0.25

0.25

0.125

0.25

1.0

0.062

50.1

250.1

250.0

625

0.125 0.5

0.5 1 1 0.5 1 4.0

0.125

0.25

0.25

0.125

0.25

1.0

0.125

0.125

0.062

50.1

25 0.4

0.5 1 1 0.5 1 4.0

0.125

0.25

0.25

0.125

0.25

1.0

0.125

0.125

0.062

50.1

25 0.4

0.062

50.2

5

0.125

0.25

0.2 0.7 1.5

0.062

50.2

5

0.062

50.1

25 0.1 0.2 0.8

0.125

0.125 0.1 0.2 0.5

0.125 0.5 0.125

0.25

0.2 0.7 1.�

0.125 0.5 0.062

50.1

25 0.1 0.2 1.1

0.062

50.2

5

0.025

0.05 0 0.2 0.5

0.25 1 0.125

0.25

0.2 0.7 2.6

0.1 0.3 0.062

50.1

25 0.1 0.3 0.�

0.5 0.05 0 0.1 0.6

0.25 1 0.125

0.25

0.2 0.8 2.6

0 0.1 0.062

50.1

25 0.1 0.2 0.6

0.125

0.05 0 0 0.2

7.22.6

1.37.6

3.01.3

8.32.7

1.38.3

2.41.0

22

21

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

FTE

49

0 0 0 1 0 0 0 0 01.6

875

1 2 4 8 7 2 1 2 0 27

0 8 16 32 24 8 0 8 0 96

0 0 0 1 0 0 0 0 0 1.7

1 2 4 8 7 2 1 2 0 27

0 8 16 32 24 8 0 8 0 96

0 0 0 1 0 0 0 0 0 1.7

1 2 4 8 7 2 1 2 0 27

0 8 16 32 24 8 0 8 0 96

0 0 0 1 0 0 0 0 0 1.7

1 2 4 8 7 2 1 2 0 27

0 8 16 32 24 8 0 8 0 96

1 1 1 1 1 4

4 8 8 4 8 32

20 40 40 20 40 160

1 1 1 1 1 4

4 8 8 4 8 32

20 40 40 20 40 160

1 1 1 1 1 4

4 8 8 4 8 32

0 40 40 20 40 140

1 1 1 1 1 4

4 8 8 4 8 32

0 40 40 20 40 140

0 0 0 0 0 1 1.5

2 8 2 4 2 8 25.4

40 0 40 0 16 64 160

0 1 0 0 0 1 1.9

4 16 2 4 2 9 36.6

20 80 8 16 10 38 171.5

0 1 0 0 0 1 2.6

2 10 2 4 2 8 27.6

0 160 0 16 4 14 19

3.5

0 1 0 0 0 1 2.6

1 3 2 4 2 7 18.6

0 40 0 16 4 14 73.5

7.22.6

1.37.6

3.01.3

8.32.7

1.38.3

2.41.0

22

21

ตีพิมพ์โดยองค์การอนามัยโลก ค.ศ....

Documents