ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 17-18

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Εκδοτικό σημείωμα ............................................................................................ 3

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΛΛΙΑΣ: Ο πολιτισμός αποτελεί προνομιακό πεδίο για την Τριφυλία ......................... 6 Locus Solus ........................................................................................................ 8ΑΛΕΞΙΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ:Ακροβολισμοί ενός παράκαιρου ιατρού ......................................................... 17ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΧΑΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ:Αγαπώ τη δυσλεξία σου .................................................................................... 21ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ:Λησμονημένες εποχέςΑληθινές ιστορίες .............................................................................................. 25ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΞΥΔΗ: Ποίηση ............................................................................................................... 28CHARLES FREDERIC SCHMITZBERGET: Ποίηση ............................................................................................................... 30ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΓΚΟΤΣΗΣ: Ποίηση ............................................................................................................... 31ΟΘΩΝ ΚΑΓΙΑΦΑΣ:Όμηρος Πέλλας .................................................................................................. 32ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ:Κυπαρίσσιοι και από τα γύρω χωριά αιχμάλωτοι του Ιμπραήμ 1825 – 1828 .................................................................................. 37ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ:Ιστορική πορείαΚαταργηση του Δήμου Αυλώναςκαι ο νεοσυστατος Δήμος Τριφυλίας ............................................................... 46ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ :Το Πανηγύρι του Σταυρού στην ΚυπαρισσίαΕμποροπανήγυρη και ζωοπανήγυρη ............................................................ 50ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΓΚΙΟΥΛΗΣ:Ο Σιδηροκαστρίτης Δημήτρης Ι. ΓεωργακάςΕμβληματική μορφή των γραμμάτωντου νεότερου Ελληνισμού ................................................................................ 56ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΡΒΙΛΑΣ:Αγροτική, λαϊκή αρχιτεκτονικήΣτην ορεινή Τριφυλία ....................................................................................... 61

Εκδηλώσεις ........................................................................................................ 64

ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑΤΡΙΜΗΝΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΩΝ «Η ΑΡΚΑΔΙΑ»

ΓΡΑΜΜΑΤΑ • ΤΕΧΝΕΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΕΣΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ΄ • ΤΕΥΧΟΣ 17-18 (145-146) 3ο & 4ο /2010

ΚΩΔ. 2370Γραφεία Τ.Ε. και Συλλόγου:

Καποδιστρίου 42 (3ος όροφος) 104 32 Αθήνα, Τηλ. – Φαξ: 210 5237450 e–mail: [email protected]

[email protected]

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣύλλογος Κυπαρισσίων «Η ΑΡΚΑΔΙΑ»

ΕΚΔΟΤΗΣ – ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣσύμφωνα με το νόμο

Ρούλα Τσατσάκου – Θεοδωροπούλου(Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου)

Αλκμήνης 3, Τ.Κ. 176 72 Καλλιθέα, τηλ.: 6932474529

Το Δ.Σ. του ΣυλλόγουΠρόεδρος: Ρούλα Τσατσάκου – Θεοδωροπούλου, Αντιπρόεδρος: Παναγιώτης Λούτος Γεν. Γραμματέας: Γιώργος Κορμάς Ταμίας: Ηλίας Παρασκευόπουλος Μέλη : Πέτρος Δεδούσης, Ηλίας Γιαννόπουλος,

Δημήτρης Ντρούλιας

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Στάθης Παρασκευόπουλος, Αριστείδης Γκιουλής, Γιάννης Βρεττός

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΑΡΧΕΙΟ: Δημήτρης Κ. Ντρούλιας,

Παναγιώτης Λούτος, Ευγενία Μπόζου.

ΕΞΩΦΥΛΛΟ – ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Φωτογραφιές της Τριφιλίας

ΕΚΤΥΠΩΣΗ : gps4u τηλ.:210 51.53.850

ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ : ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΤΡΙΑΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ»ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Εσωτερικού 20€, Εξωτερικού 50$ , 45€

Οργανισμών και Τραπεζών 35€Αρ. Λογαριασμού: 129/347150-63 Εθνική τράπεζα

ΙΒΑΝ: GR 0401101290000012934175063 (για καταθέσεις εξωτερικού)ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 5€

EΚ∆ΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ε Κ Δ Ο Τ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α

Η νέα χρονιά ανέτειλε εφέτος, σ' ένα παγκόσμιο αλλά και εθνικό περιβάλλον αναστάτωσης. Αυτή την εποχή, περισσότερο από

ποτέ, όλοι θέλουμε να ελπίζουμε και να αισιοδοξούμε για το καλύ-τερο. Οι ευχές μας λοιπόν προς όλους, είναι «Η Υγεία και η Ελπίδα να μην εγκαταλείψει κανένα μας», μέσα στο δύσκολο οικονομικό πε-ριβάλλον που βιώνουμε. Ευχόμαστε ακόμη, να ξεπεράσει η πατρίδα μας γρήγορα, τις δυσκολίες και τα σωρευμένα προβλήματα δεκαετι-ών, που αντιμετωπίζει.Ο κόσμος μας βλέπετε βιώνει μια πράγματι «ενδιαφέρουσα» εποχή,

που εγκυμονεί τις ελπίδες και τα οράματα όλων, για καλύτερη ζωή.Όλοι έχουμε κατανοήσει τις συνέπειες, του ότι πάψαμε να έχουμε

ενδιαφέρον για τους συνανθρώπους ή για τα δρώμενα στον τόπο μας, ότι σταματήσαμε να είμαστε ενεργοί πολίτες, ότι παραδώσαμε χωρίς καμιά αντίσταση, μεγάλο μέρος από τις αξίες, το ήθος και την αξιο-πρέπειά μας.

3

Aγαπητές Φίλες και Φίλοι

4 ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ

Είναι λοιπόν φυσική η αγωνία όλων μας, για το τι μας επιφυλάσσει η επόμενη ημέρα.Εμείς πιστεύοντας στις αξίες και στα οράματα, καταθέτουμε τις

προσπάθειές μας για τον πολιτισμό, μέσω του Συλλόγου μας, που με-τέχει δυναμικά στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής, με ποικίλες δραστηριότητες.

Στις προσπάθειες αυτές έχουμε συμπαραστάτες, τα αξιόλογα Μέλη του Συλλόγου τόσο στη γενέτειρα γη, όσο και στην Αθήνα και στο εξωτερικό, που με την ενεργή παρουσία τους, συμπαρίστανται στις δραστηριότητές μας και ενισχύουν το έργο μας. Χαιρετίζουμε το νεοεκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο, του νέου Δή-

μου Τριφυλίας, που προήλθε από τη συνένωση πέντε Δήμων και μίας Κοινότητας της περιοχής.

Ελπίζουμε ότι το πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα «Καλλικράτης», θα ικανοποιήσει το πολύχρονο αίτημα όλων, για αναμόρφωση της αυτο-διοίκησης, για περισσότερη διαφάνεια, για συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη λήψη αποφάσεων που τις αφορούν, για αποτελεσματι-κότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης, τελικά δε για καλύτερη εξυπηρέ-τηση του πολίτη,

5

Ευχόμαστε ολόψυχα στο κ. Δήμαρχο και σε όλα τα Μέλη του Δημο-τικού Συμβουλίου.

«Καλή τύχη και απόλυτη επιτυχία στα νέα τους καθήκοντα». Να έχουν δύναμη και σύνεση, για να ανταποκριθούν στις διοικητι-

κές ευθύνες, αλλά και στις ελπίδες των Δημοτών.

Η πρόεδροςΡούλα Τσατσάκου Θεοδωροπούλου

EΚ∆ΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ


Μια προσέγγιση – μήνυματου Δημάρχου Τριφυλίας Κώστα Κόλλια

Καταρχήν θα ήθελα να συγχαρώ τους συντελεστές της έκ-δοσης της «ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ», που συνεχίζουν

την ωραία παράδοση, το ωραίο ταξίδι ενός περιοδικού, που ήδη έχει διανύσει με επιτυχία αρκετή απόσταση κι έχει κατακτήσει περίοπτη θέση στη νεοελληνική Γραμματολογία.Έχοντας ο ίδιος μια μακρά θητεία στη διεύθυνση του ομοειδούς

(σε γενικές γραμμές) περιοδικού «ΦΙΛΙΑΤΡΑ» μπορώ να εκτιμήσω και να τιμήσω το μόχθο και τη συνεισφορά τους.Το δεύτερο σημείο στο οποίο ας μου επιτραπεί να σταθώ είναι

ότι η προσωπική μου διαδρομή, η προσωπική μου κατάθεση στο χώρο των Γραμμάτων και του Πολιτισμού στον τόπο μας και γενικότερα, με καθιστά ιδιαίτερα ευαίσθητο στα ζητήματα αυτά, αλλά και μου δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσω πόσο προνομιακό είναι ειδικά για την Τριφυλία το πολιτιστικό πεδίο.Η ιστορικότητα του τόπου, οι παραδόσεις του, η αξιολογότατη

και σε αριθμό αλλά και σε ποιότητα παρουσία στον κάθε καιρό, αλλά και σήμερα, προσωπικοτήτων σε όλες της εκφάνσεις του πνεύματος και του πολιτισμού: των επιστημών, των Γραμμάτων, των Τεχνών, είναι ένα κεφάλαιο, που δεν μπορεί να παραμένει αναξιοποίητο.Έχω καταγραφεί ως θιασώτης της «ζώσας τέχνης», που

ανεξάρτητα από το πόσο υψιπετής είναι, πρέπει να βρίσκεται κοντά στον άνθρωπο που μοχθεί, που λαχταρά, που ονειρεύεται κι ελπίζει. Μ’ αυτή τη βιωματική πίστη πορεύομαι. Ο πολιτισμός άλλωστε αποτελεί τη συνείδηση και δείχνει την ταυτότητα ενός τόπου. Η πολιτιστική ταυτότητα της Τριφυλίας είναι πιστοποιημένη. Για μας θα είναι το πρόταγμα στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες του νέου μας Δήμου. Είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε και να αναδείξουμε τον τοπικό πολιτισμό και να τον

Ο πολιτισμός αποτελείπρονομιακό πεδίο για την Τριφυλία

7

χρησιμοποιήσουμε ως μοχλό ανάπτυξης. Ήδη είμαστε σε διάλογο με τους πολιτιστικούς φορείς για να

σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα δράσης, που θα σέβεται την αυτονομία και την ιδιαιτερότητα των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, αλλά ταυτόχρονα θα στοχεύει στο συντονισμό τους, με συμπληρωματικές –σ’ επίπεδο Δήμου– εκδηλώσεις. Κάτι άλλωστε που είναι αναγκαίο στο δεδομένο οικονομικό πλαίσιο. Θα ενισχύσουμε κάθε καινοτόμα πρωτοβουλία που θα προβάλλει την περιοχή και θα δίνει ευκαιρίες, ώστε οι κοινωνίες μας να γνωριστούν καλύτερα και να συνεργαστούν. Επιθυμούμε η περιοχή μας να αποκτήσει τη δική της ξεχωριστή πολιτιστική ταυτότητα, την οποία θα αξιοποιήσουμε προς όφελος της ιδιαίτερης πατρίδας. Προς αυτή την κατεύθυνση απευθύνουμε πρόσκληση σε όλους τους Τριφύλιους δημιουργικούς και προοδευτικούς ανθρώπους να συστρατευθούν μαζί μας στην κοινή προσπάθεια.Πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να μιλήσουμε περισσότερο

συγκεκριμένα.Σήμερα δηλώνουμε ότι θα μπούμε μπροστά και ζητάμε απ’

όλους να στοιχηθούν μαζί μας.

Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣΚΩΣΤΑΣ ΚΟΛΛΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ 17-18 | ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ Γ' | 3ο & 4ο 2010


Το περασμένο Φθινόπωρο (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος) και μετά από την θριαμβευτική της πορεία στο Λονδίνο και έχοντας απο-

σπάσει θετικές κριτικές στο σύνολο του Βρετανικού τύπου, η Σωζήτα Γκουντούνα παρουσίασε, για δεύτερη φορά στην Αθήνα, στο αίθριο του μουσείου Μπενάκη της οδού Πειραιώς την παραγμένη αυτή τη φορά σε σχέση με αυτή που είχε παρουσιάσει προ ετών στο Βυζαντινό και Χριστιανικό μουσείο έκθεση με δρώμενα Locus Solus. Μια πραγ-ματικά πρωτοποριακή έκθεση που τραβούσε την προσοχή και το ενδι-αφέρον των επισκεπτών του μουσείου είτε λόγω κάποιου εκθέματος (αν ήταν τυχεροί θα άκουγαν και την ταυτόχρονη ξενάγηση από τους συντελεστές της έκθεσης), είτε λόγω της πραγματοποίησης την στιγμή εκείνη κάποιου δρώμενου, με τη συμμετοχή σε πολλά από αυτά των ιδίων. Η συμμέτοχη του κοινού και η επισκεψιμότητα καθ' όλη την διάρκεια της υπήρξε πολλή μεγάλη και τα σχόλια που ακούστηκαν ήταν άκρως θετικά.

Η έκθεση με δρώμενα Locus Solus (Μόνος/μοναχικός ή μοναδι-κός–Τόπος) είναι εμπνευσμένη από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρέ-ϊμοντ Ρουσέλ (1914), στο οποίο ένας επιστήμονας εξοπλίζει τα πολυ-τελή εργαστήρια του σε μια βίλα κοντά στο Παρίσι. Σε κάθε δωμάτιο εκθέτει μία από τις ιδιοφυείς εφευρέσεις του εγκυκλοπαιδικού του πνεύματος. Η Έκθεση εστιάζει στην επαναξιολόγηση της σχέσης της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής κατασκευάζοντας ένα πολύπτυχο χώρο, όπου συνδιαλέγονται με ένα μη γραμμικό τρόπο αρχιτεκτονικές δο-μές, εικαστικά περιβάλλοντα, δρώμενα, μηχανισμοί, θεατές και περ-φόρμερ.Οι χώροι του Locus Solus παραλληλίζονται και αναπαριστούν τους

χώρους και τα εκθέματα ενός μουσείου εφευρέσεων (cabinet of curiosities). Η σκηνοθετική επιμέλεια της Σωζήτας Γκουντούνα βασί-στηκε σε αυτή τη δομή για να αποτυπώσει τις διασταυρώσεις των πα-ραστατικών, των εικαστικών τεχνών και της αρχιτεκτονικής. Η αρχι-τεκτονική εγκατάσταση του Locus Solus υποδηλώνει ένα διφορούμενο Τόπο, μοναδικό και μοναχικό συγχρόνως, έναν λαβυρινθώδη Τόπο απο τον οποίο δεν βρίσκει κανείς διέξοδο.Τα δρώμενα της Έκθεσης εναλλάσσονταν καθημερινά και περιλαμ-

βάναν τη συμμετοχή των: The International Institute of Important Items (Chloe Maillet, Louise Herve), καλλιτεχνική ομάδα Kom.post

Locus Solus

9

(Camille Louis, Laurie Bellanca), η μουσικός Δήμητρα Λαζαρίδου–Χατζηγώγα (Ζither), η περφόρμερ Gabriella Daris, η σκηνογράφος Χριστίνα Πέννα σε συνεργασία με την περφόρμερ Χουλιέτα Κιλγκελ-μαν, η περφόρμερ Μελία Κρέϊλινγκ σε συνεργασία με την Πατρίσια Απέργη, οι χορευτές Ευαγγελία Ράντου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Νε-φέλη Σκαρμέα και πενήντα περφόρμερ σε χορογραφία της Alexandra Waierstall.Ο Ρουσέλ εξέτασε τα όρια και τις δυνατότητες της γλώσσας και της

αναπαράστασης μέσω της οφθαλμαπάτης και του λαβυρίνθου. Η αφη-γηματική τεχνική του έργου του, κατά την οποία μία αφήγηση εμπερι-έχει μία άλλη ως διακριτό τμήμα της, δίνει τη δυνατότητα στη διερεύ-νηση της αναπαράστασης, της αρχιτεκτονικής, των ηχοτοπίων και της γλώσσας.Το έργο του Ρουσσέλ εστιάζει στη σχέση επιστήμης και τέχνης, κα-

θώς και στη σύμπραξη των τεχνών και επηρέασε συγγραφείς όπως o Marcel Duchamp, o Michel Foucault, o Jean Cocteau, το γκρουπ OuLiPo (Ouvroir de Litterature Potentielle) και συγγραφέων του νέου μυθιστορήματος (nouveau roman). Πρόθεση της έκθεσης είναι η επα-ναπροσέγγιση του Locus Solus σύμφωνα και με τον αντίκτυπο που είχε σε αυτά τα κινήματα και στη σύγχρονη τέχνη και αρχιτεκτονική. Ο περίπατος των θεατών στο Locus Solus είχε ως επίκεντρο τον λαβύ-ρινθο και τις διαδραστικές σχέσεις που επηρεάζουν την αρχιτεκτονική και την λειτουργία του δομημένου περιβάλλοντος στο αίθριο του

EΙΚΑΣΤΙΚΑ


Μουσείου Μπενάκη.Βασικός στόχος της έκθεσης είναι η διακλαδική εργασία κατά μήκος

των ποικίλων καλλιτεχνικών μέσων, η επικέντρωση δηλαδή στις από-πειρες ενός μέσου να ενσωματώσει τις τεχνικές μεθόδους ενός άλλου. Οι διασυνδέσεις ανάμεσα σε αυτούς τους διαφορετικούς κλάδους φω-τίζουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους το κοινό προ-σλαμβάνει ένα «άχρονο» εικαστικό καλλιτεχνικό αντικείμενο και ένα έγχρονο θεατρικό έργο.Η δραματουργία βασίζεται στην αναλογία κειμένου, εικόνας και

ήχου, προκειμένου να παρουσιάσει νύξεις και απόηχους, αφηγηματι-κά επεισόδια και περιγραφικές σκηνές, «ρηματικά ευρεθέντα» αντι-κείμενα, μεταβαλλόμενα αισθητικά ύφη και αρχεία. Σαράντα ερμη-νευτές και χορευτές ενσαρκώνουν τα πορτρέτα κινούμενων μορφών μέσα σ’ ένα μεγάλο “Tableau Vivant”.Ο John Ashbery περιέγραψε ως εξής το Locus Solus στην εισαγωγή

του στο δοκίμιο του Michel Foucault για τον Roussel που εκδόθηκε στα αγγλικά με τον τίτλο Death and the Labyrinth (Ο θάνατος και ο Λαβύρινθος): «Εξέχων επιστήμονας κι εφευρέτης, ο Martial Canterel προσκαλεί μια ομάδα συναδέλφων του να επισκεφθούν το πάρκο του εξοχικού του, το Locus Solus. Καθώς η ομάδα περιδιαβαίνει το εξοχικό, ο Canterel τούς δείχνει εφευρέσεις που γίνονται ολοένα πιο περίπλοκες, όλο και πιο παράξενες. Ξανά, η έκθεση ακολουθείται ανεξαιρέτως από την εξήγηση, η ψυχρή υστερία της πρώτης δίνει τη θέση της στις αναρίθ-μητες διακλαδώσεις της δεύτερης. Έπειτα από μια εναέρια μηχανική σφύρα που κατασκευάζει ένα μωσαϊκό από δόντια κι ένα πελώριο γυά-λινο διαμάντι γεμάτο νερό στο οποίο πλέουν μια κοπέλα που χορεύει, μια άτριχη γάτα και το διατηρημένο κεφάλι του Δαντών, φθάνουμε στον κεντρικό και μακρύτερο διάδρομο: μια περιγραφή οκτώ περίεργων tableaux vivants που λαμβάνουν χώρα μέσα σε ένα τεράστιο γυάλινο κλουβί. Πληροφορούμαστε ότι οι ηθοποιοί είναι στην πραγματικότητα νεκροί τους οποίους ο Canterel έχει αναστήσει με «αναστίνη» (resurrectine), ένα υγρό δικής του επινόησης που, όταν εγχέεται σε ένα φρέσκο πτώμα, το κάνει να διαδραματίζει το σημαντικότερο περιστατι-κό της ζωής του». Τα έργα του Roussel δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, ούτε τα

μυθιστορήματά του έχουν παρασταθεί θεατρικά στην Ελλάδα. Κατά τον Alain Robe–Grillet, «η σαφήνεια και η διαφάνεια των έργων του [Roussel] αποκλείουν την ύπαρξη άλλων κόσμων πίσω από τα πράγμα-τα, κι ωστόσο ανακαλύπτουμε ότι δεν μπορούμε να βγούμε από αυτόν τον κόσμο. Τα πάντα είναι σε στάση, τα πάντα συμβαίνουν πάντοτε ξανά από την αρχή».Η παραγωγή της Out of the Box Intermedia επιδιώκει να παρουσιά-

11EΙΚΑΣΤΙΚΑ

σει ζητήματα σχετικά με τη χωρικότητα και την κινητικότητα, κατα-πιάνεται δηλαδή με τον θεατρικό χώρο με τους όρους του φυσικού μετασχηματισμού του, μέσω της κίνησης τόσο των θεατών όσο και των ερμηνευτών. Ο Locus Solus (Μόνος Τόπος), ως ενδιάμεσος «ιδε-ατός» χώρος ιδωμένος μέσα από το πρίσμα της κινητικότητας του ερ-μηνευτή, εξαλείφεται με διαστολές και συστολές. Όπως υποστήριξε ο Raymond Roussel στο Locus Solus: «[το υποκείμενο] αναπαρήγε δια-μιάς, με αυστηρή ακρίβεια, και την παραμικρή ενέργεια στην οποία προ-έβη σε κάποια εξαιρετικά λεπτά της ζωής του· έπειτα, χωρίς διάλειμμα, επαναλάμβανε επ’ άπειρον την ίδια απαράλλακτη σειρά πράξεων και χειρονομιών που είχε επιλέξει άπαξ δια παντός. Η ψευδαίσθηση ζωής ήταν απόλυτη: η κινητικότητα της έκφρασης, η συνεχής δραστηριότητα των πνευμόνων, η ομιλία, η κάθε είδους δράση, το περπάτημα – τίποτα δεν έλλειπε».

Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν εκπαιδευτικά προγράμματα και

συνέδριο με τίτλο: Ρέϊμοντ Ρουσέλ: Διατομεακές Προσεγγίσεις, με επίσημους ομιλητές:

Thea Brejzek (Curator for Theory στην Quadrennial της Πράγας) Sodja Lotker (Καλλιτεχνική Διευθύντρια στην Quadrennial της Πρά-γας) Werner Nekes (Κινηματογραφιστής/ Ερευνητής/Συλλέκτης) Σω-ζήτα Γκουντούνα (Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Out of the Box Intermedia) Πάνος Κούρος (Καθηγητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή


του Πανεπιστημίου της Πάτρας) James Putnam (Επιμελήτης) Ιερώνυ-μος Ζωιδάκης (βιοχημικός, Ακαδημία Αθηνών) Lea Sinoimeri (Καθη-γήτρια στο Πανεπιστήμιο της Χάβρης).

Αποσπασματα απο συνεντεύξεις της Σωζήτα Γκουντούνα για το Locus Solus

Φιλοσοφία, θεατρικές σπουδές και εικαστική δημιουργία. Ποιο είναι το κοινό τους χαρακτηριστικό;Οι τρείς τομείς έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά όπως και διαφο-

ρές. Τα κοινά χαρακτηριστικά είναι ίσως πιο προφανή και περιλαμβά-νουν τον στοχασμό και την διερώτηση για την ανθρώπινη κατάσταση και την σχέση του Ανθρώπου με ό,τι τον περιβάλλει στην φυσική και στην μεταφυσική του υπόσταση. Παρολαυτά, η φιλοσοφία βρέθηκε παραδόξως ενάντια στο θέατρο

και την ποιησή (Πλάτωνας), ενώ στην πραγματικότητα η Αρχαία Ελ-ληνική Τραγωδία εφάρμόζε με τον πιο εύστοχο τρόπο την Αρχαία Ελ-ληνική Φιλοσοφία. Επίσης, συχνά παρατηρούμε ότι οι εικαστικοί ενα-ντιώνονται στην θεατρική πρακτική, διότι παρερμηνεύουν την θεατρικότητα. Αυτά τα σχήματα διαφοροποιησης των εκφραστικών μέσων, κατα τη γνώμη μου, είναι καλό να τα υποστηρίζουμε μόνο όσο βοηθούν και εξελίσσουν την σκέψη μας και όχι όσο την εγκλωβίζουν

13EΙΚΑΣΤΙΚΑ

στις ίδιες παραδοχές. Επομένως, στόχος της έκθεσης με δρώμενα Locus Solus ήταν να διερευνήσει ακριβώς αυτες τις σχέσεις, θεατρι-κότητας και εικαστικής πρακτικής, τομείς που αλληλοσυμπληρώνο-νται αλλα και που στην ιστορία της τέχνης έχουν βρεθεί σε αντιμαχία. Ο στόχος σε αυτό το πρότζεκτ ήταν να μην μπορεί κανείς να διαχωρί-σει τους καλλιτεχνικούς τομείς, το θέατρο δηλαδή και το μουσείο. Το Locus Solus είναι μια αναπαράσταση ενός μουσείου (cabinet of curiosities) μια παράσταση μέσα σ’ ενα μουσείο ή ένα μουσείο που αποτελείται απο πολλές σκηνές, εξού και οι 36 σκηνές με τις 36 αυλαί-ες. Ενα θέατρο μέσα σ’ ενα μουσείο ή ένα μουσείο μέσα σ’ ενα θέα-τρο, ένα μουσείο μια σκηνή.

Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το μυθιστόρημα του Ρουσσέλ; Ο Ρουσσέλ παρουσιάστηκε πριν μία δεκαετία στις αναγνωστικές

μου περιπλανήσεις με το βιβλίο του «Εντυπώσεις Αφρικής», οπού και μου έκανε εξαιρετική εντυπωση εξαιτίας της περίπλοκης σχέσης του με τη χρήση της Γλώσσας και τον Σουρεαλισμό. ‘Επειτα τον ανακάλυ-ψα και τον κατανόησα καλύτερα κυρίως υπό το πρίσμα και την ιδιαί-τερη ερμηνεία του Μισέλ Φουκώ στο βιβλίο του «Ο Κόσμος του Ρει-μοντ Ρουσέλ» (Αγγλική μετάφραση Continium, Τίτλος: Ο Κόσμος του Ρειμοντ Ρουσέλ , υπότιτλος Ο Θάνατος και ο Λαβύρινθος)

‘Οταν προέκυψε η σκέψη για τη δημιουργία ενός πρότζεκτ στο οποίο να συνδιαλέγονται ισότιμα οι διάφοροι τομείς και πειθαρχίες (επιστήμη, τέχνη– χορός, μουσική, θέατρο), δεν θέλησα να περιορι-στώ σε ένα κείμενο, αλλά όπως γίνεται και στην καλλιτεχνική πρακτι-κή του θέατρου της επινόησης (devising) το κείμενο θα προέκυπτε μέσω της συλλογικότητας (ensemble). Τελικά όμως αποδείχθηκε περι-οριστική αυτη η τοποθέτηση εφόσον το κύριο μέλημα ήταν η συνδιαλ-λαγή διαφορετικών τεχνών που δεν ήταν εξοικειωμένες με την θεατρι-κή πρακτική. Επομένως επέλεξα ενα κείμενο που θα επέτρεπε την έρευνα και την δημιουργία ενός hypertext (υπερ–κείμενο). Ο καμβάς ήταν το Cabinet of Curiosities: ο εκθεσιακός χώρος μέσα στο κείμενο του Ρουσσέλ και η σχέση στατικών και κινούμενων (εμβίων) εκθεμά-των που παραπέμπει άμεσα στο πεδίο της έρευνας μου, τη σχέση εικα-στικών τεχνών και θεάτρου.

Το Locus Solus έχει ταξιδέψει αρκετά στο εξωτερικό, ποιά ήταν η ανταπόκριση εκεί;

Ήταν γεναιόδωρη η ανταπόκριση απο το κοινό και απο την ακαδημία και βοήθησε στην εξέλιξη του πρότζεκτ σε αυτο που είδαμε στο Μουσείο Μπενάκη. Επίσης ήταν μεγάλη η ανταπόκριση απο καλλιτέχνες του εξωτερικού (Mat Collishaw, Martin Sexton, James P


Graham, Balint Bolygo, Marenka Gabeler, Simon Tegala κα), απο καλλιτεχνικές ομάδες (Shunt Theatre Collective, Kom.Post, Flux Factory, The Institute of Improtant Items) απο «πρωτοποριακές» γκαλερί ( AVA All Visual Arts, Aicon Gallery, BlainSouthern, Unosuonove Gallery, Rohkunstbau) ινστιτούτων (DARHA, Prague Quadrennial, Venice Biennale Arts Conference) και Πανεπιστημίων (Σχολές Αρχιτεκτονικής Θεσσαλίας και Πατρών). Υπήρξε επίσης μεγάλη η συμμετοχή θεωρητικών στο συνέδριο που διοργάνωσα παράλληλα με την έκθεση με δρώμενα στο Μουσείο Μπενάκη με θέμα «Ρειμοντ Ρουσέλ: Διατομεακές Προσεγγίσεις» και με επίσημους ομιλητές μεταξύ άλλων τον παγκοσμίου φήμης συλλέκτη Werner Nekes και την καλλιτεχνική διευθύντρια της Quadrennial Πράγας Sodja Lotker.

Το εγχείρημα φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο και πολύπλοκο, ποιές δυσκολίες αντιμετώπισες; Υπήρξαν πολλές οι δυσκολίες αυτή την τριετία προετοιμασίας του

εγχειρήματος, οι λόγοι οικονομικοί ως συνήθως, αλλά και καλλιτεχνι-κοί. Η διατομεακή έρευνα (καθώς και η χρήση νέων τεχνολογιών) εί-ναι στην ουσία πολύ περίπλοκη υπόθεση, ενώ θεωρείται απαραίτητη για το σύγχρονο καλλιτεχνικό πειραματισμό, το κάθε μέσο (medium–genre) συντηρεί τις συμβάσεις του οπότε η δημιουργική συνύρπαξη με ένα κοινό στόχο όπως και η χρήση κοινών μεθόδων παραμένει το ζητούμενο. Το θέατρο είναι απο την φύση του διατομεακό αλλα εστι-άζουμε σε αυτο το γεγονός για να εξετάσουμε ή και για να αμφισβητί-σουμε την δομή της θεατρικής πρακτικής.

Πώς έγινε η επιλογή των καλλιτεχνών που πήραν μέρος στην έκθεση;Στα τρία στάδια του πρότζεκτ της Out of the Box Intermedia (http://

outoftheboxintermedia.org) η επιλογή έγινε με διαφορετικά κριτήρια. Στην έναρξη υπήρξαν καλλιτέχνες και κυρίως αρχιτέκτονες που λει-τούργησαν στη λογική της συλλογικότητας – ensemble (Λίνα Δήμα, Ασπασία Κουζούπη, Ζωή Λαγγη, Γιώργης Νουκάκης, Δήμητρα Σταματίου) και αυτη ήταν η αρχική επιδιώξη αλλα στη συνέχεια όσο διευρύνονταν θεματικά και μεθοδολογικά, οι απαιτήσεις του πρότζεκτ, χρειάστηκε να καλέσω και καλλιτέχνες (Mat Collishaw, Steven C Harvey, James P Graham, Martin Sexton) που δεν θα εμπλέκονταν τόσο πολύ με τον κεντρικό πυρήνα της έκθεσης με δρώμενα, αλλα των οποίων το έργο ήταν πολύ σχετικό με το Locus Solus. Κάλεσα επίσης και ομάδες (Kom.Post, Flux Factory, International Institute of Important Items) των οποίων η δομή και ο τρόπος εργασίας είχε ως επίκεντρο «νέες» και πειραματικές προσέγγισεις της καλλιτεχνι-κής παραγωγής, και των οποίων η λογική ταίριαζε στη δομή των πρό-

15EΙΚΑΣΤΙΚΑ

τζεκτ της Out of the Box Intermedia.

Στο βιβλίο του Ρουσσέλ, «οι περιέργες κατασκευές» εκτίθενται στους κήπους του, σε έναν ανοιχτό δηλαδή χώρο, εσύ επέλεξες έναν λαβύρινθο με δωμάτια, γιατί;

Στην πρώτη παρουσίαση του Locus Solus στο Λονδίνο λειτουργήσαμε στη λογική των Site – Specifi c (προσιδιάζον στον τόπο και στις περιστάσεις) πρότζεκτ και στην δεύτερη μικρή παρουσίαση στο Βυζαντινό Μουσείο, η βίλα της Δουκίσσης Πλακεντίας μετουσιώθηκε στην βίλα του ήρωα – Μάρτιαλ Καντερέλ και όλα τα εκθέματα βρίσκονταν στον περίβολο του Βυζαντινού Μουσείου. Αυτοί οι μετασχηματισμοί των χώρων του Locus (οι τρείς αυτοί διαφορετικοί αναπαραστατικοί χώροι – Loci) ενέπνευσαν την αρχιτεκτονική σύλληψη και την τελική εκδοχή του χώρου αλλά και της δομής του Locus Solus.Επομένως στο Μουσείο Μπενάκη η σκηνοθετική επιμέλεια εστίασε

στην ερμηνεία του Φουκώ για το έργο του Ρουσσέλ στο βιβλίο «Ο Θάνατος και ο Λαβύρινθος» και η αρχιτεκτονική μελέτη βασίστηκε σε αυτη τη συλλογιστική. Ο λαβύρινθος αποτελείται απο 36 σκηνές, στις οποίες ο θεατής γίνεται και δράστης – περφόρμερ. Δεν υπάρχει δηλαδή διαχωρισμός θεατή και ηθοποιού. Στον περίπατο στο λαβύρινθο με τις αυλαίες, ο θεατής ανακαλύπτει τα διάφορα εκθέματα που τυχαίνει να είναι ζωντανά ή στατικά. Κλείνεται στη σύμβαση της αυλαίας και των τεσσάρων τοίχων και παράλληλα δραπετεύει. Έξωτερικά όμως απο αυτο τον συμμετρικό λαβύρινθο που βασίζεται στην πρώτη τυπολογία της βίλας απο τον Αντρέα Παλάντιο (Αντρέα του Πιέτρο ντε λα Γκόντολα Πάντοβα, 1508–1580) και στην Πυθαγόρια εκδοχή του αριθμού 6 (6x6=36 δωμάτια, ερμηνεία του αριθμού έξι στην θεωρία

ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ16

του Πυθαγόρα) βρίσκεται ο κήπος, η εγκατάσταση της Άρτεμις Παπαγεωργίου, ένας τεχνητός κήπος αλληλεπίδρασης που ενεργοποιεί ένα σύστημα από αλυσίδες κάθε φορά που ένας θεατής – δράστης ποτίζει μια γλάστρα, θυμίζοντας «αναγεννησιακό μηχανικό κήπο»

Πώς συνδέεται το Locus Solus με το σήμερα, γιατί πιστεύεις ότι αφορά κοινό και καλλιτέχνες;Είναι βέβαιο οτι το Locus Solus δεν συνδεόταν με το 1914, την χρο-

νολογία δηλαδή που γράφτηκε, είχε λάβει αρνητικές κριτικές και ο Ρουσσέλ στην προσπάθεια να μετατρέψει το βιβλίο σε θεατρική παρά-σταση απέτυχε. Αυτή του η αποτυχία υπήρξε για εμένα η κινητήριος δύναμη για μια αντίστοιχη απόπειρα σ' ένα άλλο φυσικά πλαίσιο. Πι-στεύω οτι το κοινό και οι καλλιτέχνες ενεπλάκησαν σε αυτη την προ-σπάθεια, όχι απαραίτητα λόγω της διαχρονικότητας του κειμένου, αλλα ίσως χάρη στη συγχρονικότητα του εγχειρήματος.

Η Σωζήτα Γκουντούνα είναι η καλλιτεχνική Διευθύντρια της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας "Out of the Box Intermedia". Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στη σκηνο-θεσία και στη δραματουργία στη Βασιλική Ακαδημία της Δραματικής Τέχνης (RADA) στο Λονδίνο, σε συνεργασία με το τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου King's College (2000). Σπούδασε, επίσης, Φιλοσοφία και Θεατρικές σπουδές (BA) στο Λονδί-νο (1996–99) και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, με τίτλο «Mediated Breath: Οι συσχετισμοί της Κριτικής θεωρίας στις Εικαστι-κές Τέχνες και το θέατρο» στο πανεπιστήμιο Royal Holloway, University of London.

Έχει εργαστεί ως σκηνοθέτης, δραμα-τουργός σε συνεργασία με το Κέντρο Σύγχρονου Χορού «The Place» και την Ακαδημία RADA στο Λονδίνο, στο Βυ-ζαντινό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενά-κη, στο Shunt Theatre Collective, στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης ICA, στο Barbican Centre. Έχει συνεργαστεί με τον διακεκριμένο συγγραφέα Χάουαρντ Μπρέντον και με διακέκριμενους εικα-στικούς (Mat Collishaw, Martin Sexton, James P Graham, Simone Tegala) υπήρξε εξωτερικός συνεργάτης στο Μουσείου Μπενάκη, στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Ανά-δειξη Συλλογών και Αρχείων» με τίτλο «Οι Έλληνες Σκηνογράφοι και το Αρ-χαίο Δράμα». Είναι λέκτορας και σύμ-

βουλος έκδοσης στο ακαδημαικό περιοδικό Studies in Theatre and Performance (STP), Intellect Academic Publishing και συντάκτρια στις εκδόσεις Commonground Publishing Provider και στο τμήμα σύγχρονης λογοτεχνίας της Routledge. Άρθρα της για την αι-σθητική, τα εικαστικά, το θέατρο και την εκπαίδευση έχουν δημοσιευθεί σε ακαδημαικες έκδοσεις και δύο βιβλία της πρόκειται να δημοσιευθούν στις εκδόσεις Macmillan. Έχει επίσης εισηγηθεί σε συνέδρια μεταξύ άλλων στην Tate Modern, στη Documenta–Kassel, το PSi, στο IFTR, DRHA, Prague Quadrennial και στη Μπιενάλε της Βενετίας και του Σίδνεϊ.

17

Ακροβολισμοί ενός παράκαιρου ιατρού

Στόχος δεν είναι μια κριτική των ιδιοτελών επίορκων απογό-νων του Ιπποκράτη, στους οποίους άλλωστε δυνητικά ανήκει

και ο γράφων. Η ολίσθηση σε επιχειρηματικές τακτικές, χυδαίας κερδοφορίας είναι σαφώς επιλήψιμη και δικαίως κατακριτέα, ειδικά όταν προέρχεται από τους – θεωρητικά τουλάχιστον – θε-ματοφύλακες της ανθρωπιστικής παιδείας, τους ιατρούς. Αντι-κείμενο προβληματισμού δεν είναι λοιπόν τα ιδιοτελή κίνητρα ατομικού συμφέροντος, που ορίζουν αρχαιόθεν τις ανθρώπινες πράξεις, αλλά η βαθύτερη ουσία της ιατρικής παιδείας όπως αυτή φαίνεται να διαμορφώνεται σήμερα εκ νέου και η ταυτό-τητα με την οποία ο σύγχρονος ιατρός περιέρχεται στην ανθρώ-πινη κοινωνία.Οι καλπάζουσες τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και ένας αδίστα-

κτα εφαρμοζόμενος οικονομισμός σε κάθε επίπεδο κοινωνικής οργάνωσης έχουν οδηγήσει στην στενή εξειδίκευση, ίσως ακόμα και στην αλλοίωση της ίδιας της φύσης των επαγγελμάτων. Συ-γκεκριμένα όμως, ενώ η κοινωνία επένδυε τον ιατρό του προη-γούμενου αιώνα με τον – σχεδόν μυθολογικό – ρόλο του ιερού διαχειριστή της ανθρώπινης ζωής, η προϊούσα αποϊεροποίηση του κόσμου επιφυλάσσει ένα μάλλον θετικίστικο προσανατο-λισμό στο σύγχρονο ιατρό, αποφορτισμένο από όποιες a priori αυθεντίες, αλλά και προσωπική ευθύνη απέναντι στο θεραπευ-όμενο.Ο ιατρός καλείται να υποδυθεί το διττό πλέον ρόλο του επι-

στήμονα – ιατρού (όχι με την ακαδημαϊκή – κοινωνική, αλλά με την στενά θετικίστικη έννοια). Να είναι δηλαδή πρωτίστως επιστήμονας, πιστός ακόλουθος και εφαρμοστής των πιο πρό-σφατων κλινικών απόψεων – οδηγιών (στατιστικά και πειραμα-τικά επικυρωμένων). Τυχόν απόκλιση από αυτές τις ορθολογικά τεκμηριωμένες κατευθυντήριες οδηγίες, αντιμετωπίζεται ήδη στις δυτικοευρωπαϊκές, βορειοαμερικανικές χώρες ως ιατρικό

τουΑλέξιουΑντωνόπουλου



λάθος, ποινικά κολάσιμο. Δευτερευόντως ο ιατρός καλείται όχι μόνο να υιοθετεί αυτήν την επαγγελματική νοο-τροπία αλλά και να συμβάλλει στη διατήρηση και ανανέωση της, συμμετέχοντας ενεργά στις ερευνητικές εξελίξεις στο γνωστικό πεδίο του. Η σφυρηλάτηση των ιατρικών εξελίξεων και γνώσεων παύει να είναι προϊόν μιας ολιγάριθμης κάστας επιστημόνων και γίνεται πλέον αντικείμενο συστηματικής, αδιάλειπτης, καθημερινής με-λέτης απειράριθμων ιατρών σε αμέτρητα νοσοκομειακά και πα-νεπιστημιακά ιδρύματα παγκοσμίως. Τα νεωτερικά πρότυπα κα-λούν τον ιατρό να μπολιάσει την ανθρωπιστική του παιδεία με την καθολική πίστη στην ερευνητική παρατήρηση και πειραμα-τική επαλήθευση. Μια επιτελούμενη υποσυνείδητα διαδικασία η οποία, ενδεχομένως, μετατοπίζει το κέντρο βάρους του ίδιου του γνωστικού αντικειμένου από τον άνθρωπο, στην – αμέτοχη και συνεπώς ανεύθυνη – παρατήρηση, διαχείρηση της φύσης και των βιολογικών λειτουργιών. Ο homo scientifi cus φωνάζει πλέ-ον περίτρανα «παρών» μέσα από τα ίδια τα σπλάγχνα – και όχι από κάποια απομακρυσμένη γωνία – της κοινωνίας, ενσαρκού-μενος με τον πιο θεαματικό τρόπο στο πρόσωπο του ιατρού. Ση-ματοδοτεί η αλλαγή αυτή νοο-τροπίας μια αλλοίωση επικίνδυνη για την ίδια φύση του ιατρικού λειτουργήματος; Αναμφισβήτητα όχι για εκείνους που αναλώνονται στην εμπορευματική αξιοποί-ηση του τίτλου σπουδών τους. Ωστόσο για όσους αναγνωρίζουν στο ρόλο του ιατρού όχι μόνο επιστημονική αλλά και ανθρωπι-στική ευθύνη, αυτού του είδους η αλλαγή μοιάζει τουλάχιστον μονοδιάστατη.Αναντίρρητα, οι παραδεδομένες μεθοδολογικές πρακτικές ορ-

θολογικής τεκμηρίωσης και έρευνας είναι μονόδρομος για την πληρέστερη κατανόηση του φυσικού κόσμου, και αυτονοήτως και του ανθρώπινου οργανισμού ως κομμάτι του πρώτου. Η σύγχρονη έρευνα είναι αυτή που δίνει λύσεις σε προηγουμένως θεωρούμενες ανίατες ασθένειες και βελτιώνει την πρόγνωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο αυτή η «ιερή» επιστη-μονική αντικειμενικότητα προϋποθέτει μια διάλυση του προσώ-που εντός της ανωνυμίας του συστήματος. Η άρνηση αυτή του ανθρώπου, νοούμενη ως επιστημονικό ιδεώδες διαχωρίζει τον επιστήμονα και εκ του εαυτού του αλλά και εκ των συνανθρώ-πων του. Ο άνθρωπος, το «υπο-κείμενο» της έρευνας, διερμη-

19

νεύει τον εαυτό του στο μέτρο ακριβώς που τον λησμονεί (1). Η ομοιομορφία των στατιστικών αριθμών και η προσπάθεια μέσω αυτής να κινηθεί το ανθρώπινο πνεύμα από τα επι μέρους προς την καθολικότητα αποδεικνύεται σε δεσμώτη της ανθρώπινης ελευθερίας. Κάθε ετερότητα, ιδιαιτερότητα ή προσωπική εμπει-ρία καταρρέει υπό το βάρος μιας αβάστακτης αριθμητικής συλ-λογιστικής. Τελικά ο «αντικειμενικός» παρατηρητής κινδυνεύει να απωλέσει την ίδια την υποκειμενικότητα του και την ικανό-τητα του να βλέπει αυτό που βρίσκεται απέναντι του: το έτερο ανθρώπινο πρόσωπο (προς+όψη).Αυτή η ιδιότυπη «δισσή επιταγή» (double bind) (2), το κάλε-

σμα δηλαδή σε μια προμηθεϊκού τύπου επιστημονικότητα που αντιστρατεύεται την ίδια τη φύση και τη βαθύτερη ουσία του ανθρώπου, είναι το σύγχρονο δίλημμα που η νεωτερικότητα θέ-τει στον επιστήμονα. Κάθε ορθολογική επιστημονικότητα οφεί-λει να αναπτυχθεί παράλληλα προς μια γενικότερη αντίληψη και φιλοσόφηση της ανθρώπινης ουσίας. Ο Ντοστογιέφκσι, αυτός ο αξεπέραστος ψυχολόγος και προφήτης της σύγχρονης εποχής, περιγράφει το πρότυπο εκείνο ιατρού που παρά την άμετρη αγά-πη του για την ανθρωπότητα, αδυνατεί να σταθεί πραγματικά διπλά στους ασθενείς του (3). Ο γόρδιος δεσμός λύνεται μόνο αν ο ιατρός σκύψει ξανά πάνω από τον ασθενή και αναλάβει την ευθύνη απέναντι του, αναζητώντας κατ'αυτόν τον τρόπο και την απωλεσθείσα ταυτότητα του. Ενάντια τόσο σε εμπορευματοποι-ημένες πρακτικές όσο και την συναισθηματική αποστείρωση και ψυχολογική αυτασφάλιση πίσω από αόριστες αρχές και γενικό-λογους κανόνες, ο ιατρός οφείλει να θεραπεύσει όχι τον ασθενή εν γένει αλλά τον συγκεκριμένο άνθρωπο που βρίσκεται ενώπι-όν του... «ιατρός καθ' έκαστον γαρ ιατρεύειν»(4).Το πώς θα διαχειριστεί ο σύγχρονος ιατρός – επιστήμονας τα

διλήμματα αυτά θα καθορίσει την πορεία της ιατρικής επιστή-μης. Η ταυτόχρονη ανασυγκρότηση των επιστημονικών δεδομέ-νων, των ψυχολογικών παραμέτρων της θεραπευτικής διαδικα-σίας, της κοινωνικής ευθύνης του ιατρού και της φιλοσοφικής διάστασης εν τέλει του ανθρώπου σε μια ενιαία ιατρική στάση και κλινική πρακτική, είναι που θα αποτρέψει τον υποβιβασμό της σχέσης ιατρού – θεραπευόμενου σε μια απλή διαχειριστική, διεκπεραιωτική διαδικασία, συναλλαγματικής φύσεως...



Ο Αλέξιος Αντωνόπουλος, υιός του Σπυρίδωνα και της Βασιλικής, είναι ειδ. ιατρός καρδιολόγος και υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το τρέχον έτος βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία με το βραβείου του καλύτερου νέου επιστήμονα για την ερευνητική συνεισφορά του στον τομέα της Καρ-διολογίας. Δημότης Κυπαρισσίας, εργάζεται και διαμένει την τελευταία δεκαετία στην Αθήνα. (e–mail: [email protected])

Σημειώσεις1. Κυριαζόπουλος, Σ. Ενώπιον της Τεχνικής. Αθήνα : Εκδόσεις Γρηγόρη, 1971.2. Ζυράρ, Ρ. Κεκρυμμένα από καταβολής σελ. 378. Αθήνα : Γ.Α. Κουρής Α.Ε., 1994.3. Ντοστογιέφσκι, Φ. Αδελφοί Καραμάζοβ. Αθήνα : Εκδόσεις Γκοβόστη, 1991.4. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια – Βιβλίο Ι, κεφ. VI.

Ο Αλέξιος Αντωνόπουλος με τον Πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής καθ. Fausto Pinto τη στιγμή της απονομής του βραβείου, ως καλύτερου νέου επιστήμονα.

21

Κάτω στην προκυμαία ένας δαιμονισμένος αέρας ξύριζε τα πρόσωπα των περαστικών. Απέναντι στον Τσεσμέ μια γε-

ρόντισσα πάνω σ' ένα βράχο έτριβε το κουλούρι της ψίχουλα και τάιζε τους γλάρους. Τριγύρω της οι βάρκες, αλυσοδεμένες με τον πυθμένα προσπαθούσαν μάταια να απελευθερωθούν. Αφη-νιασμένες χτυπούσαν η μια την άλλη, σχηματίζοντας οι καρίνες τους ενάλιες χορογραφίες. Θα έλεγε κανείς πως χορογράφος ήταν κάποιος από τους Κορύβαντες, εκείνους τους ιερείς της Κυβέλης στη Φρυγία, που χοροπηδούσαν εκστασιασμένοι όταν τελούσαν τα καθήκοντά τους. Η γερόντισσα κοιτούσε απέναντι τη Χίο και κάθε τόσο σκούπιζε τα μάτια της. Απ' την αλμύρα, τον αγέρα, τα δάκρυα; Ποιος ξέρει. Η βάρκα μπροστά της άσπρη με κόκκινες ρίγες έγραφε στην πλώρη: Zambak. Δίπλα από το όνομα, ζωγρα-φισμένος ένας λεπτοκαμωμένος κρίνος μετέφραζε την τούρκικη γλώσσα. Οι γλάροι τη γνώριζαν καλά και τη βάρκα και τη ρυτι-διασμένη γιαγιά. Τυλιγμένη στη μαύρη μαντίλα της έδινε ελάχι-στα δικαιώματα στον ήλιο να δει το πρόσωπό της. Χρόνια τώρα ερχόταν κάθε πρωί, άπλωνε μια κουρελού στο βράχο κι έφευγε το δειλινό. Έστηνε σ' ένα στενό βαθούλωμα το καλάμι της, κάρ-φωνε το δόλωμα στο σκουριασμένο αγκίστρι και περίμενε χρόνια τώρα να πιάσει κάνα ψάρι. Οι παλαιότεροι διηγούνται πως μια φορά έπιασε ένα μικρό και το ξανάστειλε από κει που ήρθε. Όλοι λένε πως είναι τρελή, ψάχνει να πιάσει κάποια συγκεκριμένα ψά-ρια που είναι μισοτηγανισμένα. «Πιστεύει ότι θα φθάσουν απ' τη Μονή του Μπαλουκλή. Της είπαν πως τινάχτηκαν απ' το τηγάνι μόλις πήραμε την Ινσταμπούλ» λένε οι ψαράδες στα καφενεία και χασκογελούν μαζί της. Κάποτε σαν ήταν νεότερη, έπαιρνε τη Zambak της και τραβούσε στα βαθειά. Έριχνε τα δίχτυα της μα ποτέ δεν έπιασε αυτά που αναζητούσε. Ήθελε να δει πως μπορεί να κολυμπάει ένα ψάρι μισοτηγανισμένο. Οι γονείς της ήταν βο-σκοί και μεγάλωσε μαζί τους στα βάθη της Ασίας πάνω σε κακο-τράχαλα βουνά. Ο πατέρας της ακολούθησε τον Κεμάλ από κο-

Αγαπώ τη δυσλεξία σου

τουΓρηγόρηΧαλιακόπουλου

Συγγραφέα και δημοσιογράφου

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ


ντά και μόλις έπεσε ο Σουλτάνος και διώχθηκαν οι ξένοι απ' την Τουρκιά, εγκαταστάθηκαν στα παράλια. Εκεί στον Τσεσμέ, παιδί εκείνη την εποχή, άκουσε για μύθους και ιστορίες που λέγανε οι πατριώτες της. Κάποιος μορφωμένος Τούρκος, ο δάσκαλος του σχολείου της διηγήθηκε κάποτε την ιστορία πως έπεσε η Ινστα-μπούλ. Πόνεσε σαν την άκουσε. «Αφού την πήραμε, γιατί μετά να τη λεηλατήσουμε, δικιά μας ήτανε έπρεπε να σεβαστούμε τους ηττημένους» του είπε, κι εκείνος συμφώνησε μαζί της.

«Οι Γραικοί τη λένε Κωνσταντινούπολη και είναι ωραία πανά-θεμά την. Αν μπορέσεις να πας καμιά μέρα, θα χαρείς. Τα έχει όλα. Ξέρεις πόσοι μύθοι έχουν βγει γι αυτή την Πόλη; Αμέτρητοι».Και ο δάσκαλος της μίλησε για τα τηγανισμένα ψάρια της Μο-

νής Μπαλουκλή. Απ' όσες ιστορίες άκουσε το μικρό κορίτσι αυτή ήταν που την συνάρπασε περισσότερο. Όταν μεγάλωσε έγινε η μοναδική γυναίκα ψαράς σ' ολόκληρο τον Τσεσμέ. Όργωνε μέρα νύχτα τη θάλασσα να πιάσει τα περίεργα ψάρια που περίμεναν τη στιγμή που η Ινσταμπούλ θα ξανάπεφτε στα χέρια των Γραικών, για να συνεχιστεί το τηγάνισμά τους. Της άρεσε πολύ αυτός ο μύ-θος, μα πιο πολύ χαιρότανε που κυνηγούσε αυτά τα ψάρια στο Αι-γαίο. Έτσι πέρασε σχεδόν όλη τη ζωή της. Στεναχωριότανε όμως πολύ που δεν μπορούσε να βγει με την Zambak της πιο ανοιχτά στο πέλαγο. Κάθε φορά που ξεμάκραινε λίγο απ' τα μέρη της, να΄σου ένα ταχύπλοο από τη Χίο ερχόταν καταπάνω της. «Ξε-κουμπίσου από δω της λέγανε» κι εκείνη μάταια προσπαθούσε να τους πει πως ψάχνει για τα δικά τους ψάρια, τα μισοτηγανισμέ-να. Μα κανείς δεν καταλάβαινε τη γλώσσα του άλλου κι ας ήταν τόσο κοντά τα μέρη τους. Τη νύχτα έβλεπε ο ένας τα φώτα των σπιτιών του άλλου. Μια νύχτα που έριχνε τα δίχτυα της συνέβη το εξής: Ένας γέρο ψαράς απ' τα απέναντι, πλησίασε κοντά της και ζήτησε τα σπίρτα της ν' ανάψει το τσιμπούκι του. Του έδωσε τη λάμπα ν' ανάψει και καταμεσής στα σύνορα οι σκιές τους απ' το φως ζωγραφίστηκαν πάνω στα κύματα. Ο Έλληνας έδεσε τη βάρκα του στη δική της και πέρασε κοντά της. Αυτή ντράπηκε μα δεν φώναξε. Ποιος να την ακούσει άραγε. Όμως ο Ρωμιός δεν την πείραξε καθόλου. Την κοίταζε και της χαμογελούσε συνέχεια. Κάποια στιγμή έσπασε κι αυτή, του χαμογέλασε. Επικοινωνού-σαν με νοήματα και χειρονομίες.

«Είσαι πολύ όμορφη» της έγραφε με τα δάχτυλα ο Έλληνας δεί-χνοντας περιγραφικά το πρόσωπό της.

23ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

«Κι εσύ» του έλεγε αυτή κουνώντας το κεφάλι προς τα κάτω δίχως να φαίνεται το αναψοκοκκίνισμά της μες τη νύχτα.Κρίμα να ζούμε σ' απέναντι στεριές» συνέχιζε ο άντρας.«Ο Αλλάχ», έδειχνε στ αστέρια η γυναίκα.«Γιατί;» ρωτούσε αναστενάζοντας εκείνος.«Κισμέτ» ψιθύριζε η βαρκάρισσα.«Μπαμ, μπουμ, ο πόλεμος» είπε ο βαρκάρης.«Ισμινίζ νε;» τον ρώτησε, κι εκείνος κατάλαβε απ' τη λάμψη

των ματιών της.«Μανούσο» αποκρίθηκε.«Ισμινίζ νε;» τη ρώτησε στη γλώσσα της.«Ισμιμ…Αϊσέ».«Σε λένε Αϊσέ, λοιπόν» δυνάμωσε τη φωνή του ο Μανούσος χα-

μογελώντας και συνέχισε: «θα σου μάθω ελληνικά: πες, ευ – χα – ρι – στώ» κι έκανε μια μικρή υπόκλιση ενώνοντας τις παλάμες μπρος στο στήθος του.

«Εχαϊστό» πρόφερε η Αϊσέ και ξεκαρδίστηκαν στα γέλια.«Εσύ τώρα» την παρότρυνε ο Μανούσος.«Τεσεκύρ εντέριμ» ακούστηκε η βελούδινη φωνή της, να λέει το

ευχαριστώ, μεσάνυχτα και μεσοπέλαγα.«Τεσερύκ εντερίν» τ ανακάτεψε μιμούμενος το δικό της μπέρ-

δεμα.«Μεμνούμ ολντούμ», συνέχισε η Τουρκάλα που ξεθάρρευε.«Κατάλαβα τι είπες, χαίρεσαι, ε;» κολακεύτηκε ο Έλληνας.Ύστερα η Αϊσέ κατέβασε το κεφάλι, έβαλε τα δυο χέρια στα

μάτια της κι έκρυψε το βλέμμα που πρόδιδε συμπάθεια για τον πειρατή από τη Χιό, τον Γιούνανληγ που μόλις είχε κάνει ρεσάλ-το στο σκαρί και τη ψυχή της.Εκείνος της χάιδεψε το κεφάλι και φίλησε τα χέρια της. Έβαλε

τα κλάματα η Αϊσέ κι αφέθηκε στην αγκαλιά του. Η Zambak δε-μένη με την «Αγιά Μαρκέλλα» του Μανούσου ανεβοκατέβαιναν στα κύματα. Δεμένοι οι άνθρωποι, δεμένα τα σκαριά. «Άραγε σε ποια νερά νάμαστε τώρα, τουρκικά ή ελληνικά» αναρωτήθηκαν κι οι τέσσερις, ξύλα και ψυχές.Ένας προβολέας έριξε το φως του πάνω τους. Το τούρκικό τα-

χύπλοο κόντεψε να τους πετάξει στη θάλασσα καθώς η πλώρη του πέρασε ξυστά απ' την Zambak. Η «Αγιά Μαρκέλλα» δίχως βάρος, μόλις που γλύτωσε το αναποδογύρισμα. Οι λιμενικοί απ' την Ασία τράβηξαν στο σκάφος τους με το ζόρι το ψαρά απ' την


Ευρώπη κι έπειτα ανέβασαν με άγριες κινήσεις την Αϊσέ. Με γρήγορες κινήσεις δέσανε τις βάρκες στην πρύμνη τους και τρά-βηξανε για απέναντι. Στο δρόμο χτυπήσανε την Αϊσέ μπροστά στα μάτια του Μανούσου που έκλαιγε σαν μικρό παιδί. Ένας γλά-ρος απ' αυτούς που ταΐζει η γριά Αϊσέ τώρα στη προκυμαία, της είπε μετά από καιρό πως ο πειρατής που γνώρισε στα νερά του Αιγαίου έκανε φυλακή κάμποσα χρόνια στα Άδανα. Η κατηγο-ρία ήταν πως αποπειράθηκε να βιάσει μια Τουρκάλα και η άλλη πως μπήκε παράνομα σε τουρκικά ύδατα. Ένας μύθος του Τσε-σμέ, που διηγούνται οι γέροντες, λέει πως ο Μανούσος πέταξε το τσιμπούκι του στη θάλασσα την ώρα που τον τραβούσαν πάνω στο σκάφος τους οι Τούρκοι λιμενικοί. Το άφησε ενθύμιο, λένε, στο σημείο που αγάπησε τη γυναίκα που το μόνο που έμαθε γι' αυτή, ήταν το όνομά της και η λάμψη των ματιών της. Από τότε κανείς στο Τσεσμέ δεν ξανάκουσε για το Μανούσο. Άλλοι λένε, πως δεν θέλει να ξαναδεί άνθρωπο, κι άλλοι πως πέθανε μόλις αποφυλακίστηκε από τις κακουχίες. Η Αϊσέ έχασε τα λογικά της και γριά όπως είναι δεν κουμαντάρει τη βάρκα της καλά και ψα-ρεύει με τ' αγκίστρι τα μισοτηγανισμένα ψάρια του Μπαλουκλή. Ένας άλλος τούρκικος μύθος, αναφέρει πως οι γλάροι που ταΐζει διηγούνται την ιστορία απέναντι, στους άλλους, που αράζουν στη χιώτικη προκυμαία.

«Έτσι κι αλλιώς τα πουλιά τα βλέπουν όλα» είπε ο γέρο Μα-νούσος στον Άγγελο, καθώς τον είδε καθισμένο στο παγκάκι να κοιτάζει τον Τσεσμέ. Εκείνος ξαφνιάστηκε και παραμέρισε να καθίσει ο άγνωστος γέρος με τις ρυτίδες να χάσκουν στο μέτωπο, τραύματα ανοιχτά της μάχης με το χρόνο. Η γερόντισσα Αϊσέ, επιβλητική φιγούρα πάνω στο βράχο, κοι-

τούσε τη Χίο και μετρούσε με τα μάτια την απόσταση απ' το ση-μείο που αγάπησε. Τα κύματα όμως της χαλούσανε τους υπολο-γισμούς.

«Τίποτα στη ζωή δεν είναι σταθερό, πέρα απ' την αγάπη» σκέ-φτηκε η γριά Μουσουλμάνα.

«Δυό πιθαμές τα σύνορα», ψέλλισε ο Άγγελος.«Μια χούφτα αγάπη η ζωή» ψιθύρισε, κι έκανε το σταυρό του ο

γέροντας, ψάχνοντας απέναντι την Αϊσέ της νιότης του.

25∆ΙΗΓΗΜΑ

Αρχές της δεκαετίας του '60 στο Γυμνάσιο, βασίλευε ακόμα η φτώχεια η ανείπωτη. Συγκατοικούσα με το Λιά από την

πέρα μεριά, τα Κοντοβούνια. Σμίγαμε και οι δυο τις ανέχειες μας. Τα ίδια κουρέλια είχαμε κρεμάσει από το λιπόσαρκο κορ-μί μας. Κουρελούδες περπατησιάρες και οι δυό μας. Ας είναι... Κοντεύανε Χριστούγεννα και πήγαμε στο χωριό του να φάμε «κορκοφίγκι»1, μια και γεννάγανε οι προβατίνες του πατέρα του. Μισή δωδεκάδα παιδιά, αραδιασμένα το ένα κοντά στο άλλο, σ'ένα πετροκάλυβο που έπρεπε να κάνεις τεμενάδες διάκου για να μπεις στην πόρτα.Μας καλοδεχτήκανε και το βράδυ ήρθε η γειτόνισσα η Θα-

νάσω, να ρωτήσει για μια βαφτιστήρα από το χωριό μου. Είχε καινούργιες γαλότσες, φουστάνι ωραίο μακρύ και μια ομπρέλα κατακαίνουργια. Ο άντρας της, ο Σαράντος, ήτανε τραυματίας της Αλβανίας. Είχανε κοπεί και τα δυο του πόδια, έπαιρνε μισθό και γι' αυτό η γυναίκα του η Θανάσω τα είχε όλα καινούργια.

'Οταν έφυγε η γειτόνισσα, η Κωνσταντινιά, η μάνα του Λιά, τα 'βαλε με τον έρημο τον Κωνσταντή τον άντρα της που είχε και εκείνος πάει στην Αλβανία.

— Ρε άχρηστε, το βλέπεις; Έχουνε το σπίτι του μελίσσι ατρύ-γητο. Το βαρείς και κινάει από τις τέσσερις μπάντες με τους μι-στούς του Σαράντου. Εσύ ρε πήγες στην Αλβανία και γύρισες αδειανός. Χάθηκε να πας κείθε που ντουφεκορίνανε, να σε πε-τύχει, καμιά σφαίρα; Δε λέου, ας σου κόβανε το ένα πόδι, να παίρναμε και 'μεις λεφτά για καμιά σάκινα αλεύρι.Την κακομοίρα, την είχε κάνει η φτώχεια θηρίο.Το βράδυ τραγούδησε ο Κωσταντής τραγούδια παλιά θλιβε-

ρά... Και χορέψαμε. Ακόμα νιώθω εκείνη τη ζεστασιά στο φτω-χοκάλυβο με τα μπόλικα παιδιά.

— Να μην πάτε στη θάλασσα για κολύμπι, να μην πιάσουτε φιλεναδούλες και να μην καβαλήκουτε «υποδήλατο», μας συμ-

Λησμονημένες εποχέςΑληθινές ιστορίες

τουΠαναγιώτηΓεωργακόπουλου

Αντιστράτηγου ε.α. τηςΕλληνικής Αστυνομίας


βούλευε ο Κωσταντής, μια και αυτές ήσαν οι ασωτίες... εκείνης της εποχής (Αχ... και πού να βλέπανε σήμερα!).Περνάγοντας ο Φλεβάρης, έρχεται ο Κωσταντής στο Γυμνασι-

άρχη να πάρει τους βαθμούς του Λιά. Εκείνος έψαχνε τα χαρτιά του και ο μπάρμπας χάζευε με τους ήρωες που ήτανε κρεμασμέ-νοι στον τοίχο.

– «Δεν διαβάζει ο Ηλίας κύριε Κώστα», του είπε ο Γυμνασιάρ-χης, κοιτάζοντας τον πάνω από τα γυαλιά του, και συνέχισε; «Τι απόδοση νάχει τώρα που πάει και στην εφηβεία».

— Αυτή φταίει; ανατρίχιασε ο αλησμόνητος.— Αυτή, ποιος άλλος, επανέλαβε ο Γυμνασιάρχης.Φεύγει ο έρημος ο Κωσταντής φουρτουνιασμένος. Στο δρόμο

αλησμόνησε το όνομα, ξαναγυρίζει στο Γυμνασιάρχη.— Πώς τη λένε είπες εκείνη που πάει ο Λιας, Δάσκαλε;— Εφηβεία, του απάντησε εκείνος. Έρχεται στο σπίτι αμίλη-

τος, έκλαιγε πίσω από την μαύρη τραγιάσκα του, όχι για τους βαθμούς, αλλά γιατί πίστευε ότι ο κακομοίρης ο Λιάς «χου-ντρουμπούλαγε»2 όπως έλεγε με την... εφηβεία. Ούτε εγώ, ούτε ο Λιας ξέραμε να εξηγήσου με,τι διάβολο ήτανε η εφηβεία3. Ήρθε ο γείτονας που ήταν υπάλληλος στα Δικαστήρια, εξήγησε στο μαύρο τον Κωσταντή και έφυγε...Στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου στην Εθνική Γιορτή ο

Λιάς σαν πρώτος μαθητής, εκλήθη να πάει τη σημαία στην πα-ρέλαση, αρκεί να είχε μαύρο παντελόνι και άσπρο σακάκι. Πή-γαμε μαζί στο χωριό, να καταφέρουμε τον Κωσταντή, να πάρει του Λιά «την πρέπουσα ενδυμασία». Εκείνος όχι μόνον «απέρ-ριψε» το αίτημα λόγω αδεκαρίας, αλλά «χούγιαξε» τον έρημο το Λιά λέγοντας:

— Ρε χαζόπραμα, τόσα παιδιά έχει το Γυμνάσιο, εσένα βρήκανε να πας τη Σημαία; Οι ξύπνιοι δεν πάνε να ξεμασκαλιστούνε και να καλντίσουνε4. Τελικά «ελλείψει της πρέπουσας ενδυμασίας» ο Λιάς δε σήκωσε τη σημαία.Πέρασαν χρόνια. Ο Λιάς έγινε Στρατηγός και όταν περνώντας

χαιρέταγε τις Σημαίες, θυμότανε με συγκίνηση τη σημαία του Γυμνασίου.Όταν πέθανε ο Κωσταντής πήγα και εγώ, φρόντισα να τον

σκεπάσουν με σημαία, που στη θεωρία της έκανε γιουρούσια στην Αλβανία και που δεν είχε να πάρει την «πρέπουσα ενδυ-

27∆ΙΗΓΗΜΑ

μασία» του Λια, για να την πάει στην παρέλαση, τότε, εκείνη τη λησμονημένη εποχή.Αφιερώνω τούτες τις γραμμές στη μνήμη του Κωνσταντή, στο

δωδεκαφαμελίτη που δεν πήγε «κείθενε που ντουφεκορίχνανε» στον πόλεμο της Αλβανίας, να τον πετύχει καμιά σφαίρα να σα-κατευτεί, για να πάρει καμιά σάκινα αλεύρι, «να στομώσει» την πείνα των παιδιών του.

Σημειώσεις1. Πίτα από πρωτόγαλα.2. Ερωτόπαιζε.3. Και που δεν την μάθαμε, δε χάσαμε και τίποτα, εμείς της δικίας μου ηλικίας που διοικήσαμε ακόμα και το κράτος, αλλά σήμερα χυδαίοι κουλτουριάρηδες βωμολοχούν να ορμηνέψουν τάχα τα μικρά παιδιά από νωρίς, μπας και δεν μάθουν ό,τι η φύση εδώ και αιώνες κανονίσει.4. Κουραστούνε.


Εκείνα που δεν έχω

Θα σου ομολογήσω κι εγώ. Να! Σου ομολογώ.Στην αρχή δεν είχαμε τίποτα.Δεν κρατάγαμε τίποτα στα χέρια.Ανεβήκαμε σ’ένα κάρο Ξαστεριά και καλοκαίριΤα πόδια μας κρέμονταν στο κενόΑπό κάτω έφευγε ο δρόμος τα χαλίκιαΓεμίσαμε χώματα ψιθύριζες το πρώτο ποίημαμυστικά στα μαλλιά Στην πλάτη άχυρα κι αστέριαΌταν με φίλησες ακούγονταν ο γρύλος Και το βατράχιΜετά είχαμε αυτό. Κατακόκκινο.Το ποίημα που βυθίστηκεΜαζί με το φιλί στα σπλάχναΑκόμη δεν σκόρπισε

τότε δεν ήμασταν δειλοίτότε λοιπόνόλα τα είχαμε χωρίς να τα ζητάμε

Ποίηση

29ΠΟΙΗΣΗ

Κύκλωπας

Τα μάτια μου συγκλίνουνΏσπου εφάπτονταιΚύκλωπας έγιναΓια να χωρέσωΤο αιώνιοΣτο πεπερασμένο

Το κουμπί

Το πρωί έραβαΤο κουμπίΣτο λευκό σου πουκάμισοΈβαλα στοΣτόμαΤην κλωστήΤην κατάπιαΤην ακολούθησαΤώρα…Ποιος ξέρειΠού θα με βγάλειΜέσα μουΑς κάνω το σταυρό μουΩς το βράδυΠου θα ψάξειςΚι εσύΤο κουμπί σου


Χελώνα Τριφυλίας

Σε χαιρετώΩ! Ελεφάντινε Ντουβίτσα,Ταυτόχρονα κοιτάςκαι πάλι επάνω από τον ώμο μουτο μέλλον μας.

Σε χαιρετώ, Ντυμένος με πουκάμισο ταρταρούγαςΚαι ήδη πέρασες το δρόμο σουΑφήνοντάς μου χαρτίΜε χίλια σχέδιαΣκιαγραμμένα με μολύβι

Ντουβίτσα πάλι χαίρε,Με τα μάτια γεμάτα ανέμουςΤο στόμα σου στάζειΖάχαρη κι αλάτιΚαι στα χέρια σου κυλάνε χιλιάδες πέτρες. Ο ορίζοντάς σου ψηλόςΑφού το Αιγάλεω είναι ο θρόνος σου.Ενώ εμείς,στη γαλέρα μας,Αδειάζουμε τα νερά μιας ζωήςΕξήντα χρόνια Ναυμαχία Σαλαμίνας,Εκατό χειμώνες στο Γράμμο,Χωρίς νικητή.

Τελικά θωρείς την καταστροφή μας, Καταλαβαίνεις ότι ήσουνα κι εσύΜαζί μας μες στη μάχη.Οπλίτης,κωπηλάτηςΜε την καρδιά σου Στη γροθιά σου.

Γεια σου Ντουβίτσα,Με ξυράφι στο βλέμμαΚαι καρφί μες στη μοίρα.

Ποίηση Charles Frederic Schmitzberget

O Charles Frederic Schmitzberget

ζει μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας.

Ασχολείται με την λογοτεχνία, την ποίηση, την Ελληνική γλώσσα, την μουσική και την ζωγραφική.

Είναι Πανεπιστημιακός και το προσεχές

διάστημα θα κυκλοφορήσει

στην Ελλάδα, ένα δοκίμιο του

με τίτλο "Αναμορφωτικά"

στον τόμο "Πολιτισμός

και διαφορετικότητα. Εμείς και οι άλλοι" που επιμελειται ο

Δημήτρης Μαγριπλής από τις εκδόσεις

Σταμούλη

31ΠΟΙΗΣΗ

ΝΥΧΤΑ ΤΣΙΓΓΑΝΑ στην Σοφία Φίλντιση

Νύχτα τσιγγάνα μελαμψήόμορφα ντυμένη με χρυσές φεγγαραχτίδες ,στην αγκαλιά σου αφημένηακούω μόνο τις μηχανές της γης που ταξιδεύει.Κι έτσιαφημένη από τις έγνοιες μουαναλήφθηκα γυμνή στων χειλιών σουτο βελούδινο φιλί.Και ήρθαν και με έντυσανόνειρα ζεστά λησμονημένα,όπως εκείνα της παιδικής μου αθωότηταςπου κρατώντας στα χέρια τουςτο κρυστάλλινο γέλιο μου, μυστικά κοίταζαναπ‘τ ανοιχτά παράθυρα του Ιονίουτις κόκκινες βλεφαρίδες του δειλινού.Όπως εκείνα της μυστικής Άνοιξηςπου ξεβοτάνιζαν από της ανθρωπιάς το περιβόλιτ αγκάθια του εγωισμού μου.

Κι έτσι ζεστά ονειροντυμένηγλίστρησα απαλά από το βελούδινο φιλί σου,και κόβοντας πλευρές του εαυτού μουστο διάφανο σώμα σου τις έριχνααναζητώντας τις πύλες σου τις μυστικέςπου οδηγούν στα ουράνια υψίπεδα.Μα εσύ, τρυφερά πιάνοντας μου τα χέρια,τα σεντόνια σου ξεδίπλωσες ψιθυρίζοντας μου,το Όλο Φως στα ουράνια υψίπεδαθα συναντήσουν μόνον οι καρδιέςπου στα δάκρυα τους ξεδιψάη Αγάπη.

Από την ανέκδοτη βραβευμένη ποιητική του συλλογή «Με της καρδιάς μου τη φωνή».

Ποίηση Νίκου Δημογκότση


Όμηρος Πέλλας

τουΌθωνα

Καγιάφα

ΛαογράφοςΣυγγραφέας

[…Κοιτάζω γύρω μου και βλέπω ανθρώπους «κατηφείς» λένε πολλοί και η κατήφεια είναι μεταδοτική. Το πηγαίο, το λυτρωτικό γέλιο σπανίζει και τη θέση του παίρνει το πικρό υπομειδίαμα.

Είμαστε δεμένοι μπροστά στη φτώχεια, στην ανέχεια, στους Γερ-μανοϊταλούς, που πατούσαν τη γη μας και άρπαζαν το βιός μας. Όλους τους Έλληνες τους πατούσαν σαν το σκουλήκι. Για μικρούς και μεγά-λους η ίδια μοίρα σ’ αυτή τη μακρινή μαύρη νύχτα, της κατοχής!...]

Σκληρή μητριά η Φύση –παίζει με τα πλάσματά της– τον προίκισε πλούσια με όλα της τα σπάνια ψυχικά και πνευματικά δώρα, τον

σφράγισε με την πιο φωτεινή σφραγίδα της μεγαλοφυΐας, για να τον συντρίψει αδιάφορη στην πρώτη άνθιση των εκπληκτικών του ταλέ-ντων, αφού πρώτα του ΄δωσε μια σύντομη ζωή βασανισμένη, μαρτυ-ρική, γεμάτη κατατρεγμούς, εξορίες, ξενιτιά και ομηρία. Όμως απ΄ την άλλη τον προίκισε με βαθιά, ολύμπια ψυχική γαλήνη και καρτερία, ώστε να γίνονται ευλογημένα τα βάσανά του. Και το κέρδος του: δε ζει εκείνος που φτάνει σε μεγάλη ηλικία, αλλά

αυτός που ζει έντονα. Η Πατρίδα μας αισθάνεται ακόμα ορφανή – πότε άραγε μπορεί να γεννηθεί πάλι ένα τέτοιο πνεύμα; Έρχομαι σε αμηχανία όταν πρόκειται να περιγράψω τη δουλειά ενός

άλλου. Ευρίσκομαι ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το κοινό. Αναζητώ τη συγκίνηση μέσα απ’ το όνειρο. Πρέπει να βρω τρόπο να διοχετεύσω τη συγκίνηση σε πρακτικό επίπεδο. Εξ αυτού νιώθω δέος μπροστά σ’ έναν αληθινό καλλιτέχνη, σ’ εκείνον που με επιμέλεια επεξεργάζεται την εργασία του, που δεν διστάζει να μετουσιώνεται διαρκώς μέσα απ’ αυτήν. Νιώθω απέραντη ικανοποίηση κοιτάζοντας πίσω του τα ίχνη, που τον έφεραν ως εδώ.Ζωγράφος και γλύπτης, εκπαιδευτικός και απαράμιλλος λογοτέχνης,

στοχαστικός και ενθουσιώδης, πολύγλωσσος και πολυκάτεχος. Κάθε δοκίμιο – μελέτημά του αποτελούσε πηγή, με το μεστό έμπλεο σοφί-ας λόγο του. Δεν πρόφτασε να μας δώσει παρά ένα μικρό αντίδωρο από το θησαυρό της ψυχής και του πνεύματός του. Αθάνατο όμως δώρο. Γιατί είναι ένα αληθινό παγκόσμιο αριστούργημα το «STALAG IV–C», το ημερολόγιο της ομηρίας του. Μια κατάθεση μαρτυρία, ενός ανθρώπου που τον γνώρισα στα μαθητικά του χρόνια στο Γυμνάσιο Κυπαρισσίας.Ο Οδυσσέας Γιαννόπουλος ευαίσθητος δείκτης της συνείδησής του

γίνεται ο άγρυπνος φρουρός των ανθρωπίνων αισθημάτων. Σε στιγ-μές λυρισμού γίνεται εξομολογητικός, δομημένος με λέξεις – βότσα-λα, ξεπλυμένα με δάκρυα καρδιάς. Με επιγραμματικές αδρές λέξεις ο Οδυσσέας σκίζει το πέπλο της ομηρίας του, για να μας αποκαλύψει το αληθινό πρόσωπο, τη βαρβαρότητα που διακατέχει τον τύραννο

33

κατακτητή του Β' παγκοσμίου πολέμου. Εκεί στα στρατόπεδα του Μπέλσεν–Νταχάου της Γερμανίας, καθώς τα γεγονότα του πολέμου δεν δρομολογούνται αλλά διαμορφώνονται, όταν βρέθηκε ο ίδιος σε κατάσταση ομηρίας.Ο συγγραφέας με γλαφυρότητα - πειστικός - μας μεταφέρει τις

εμπειρίες του από τη ζωή του στρατοπέδου που βίωσε. Σεμνός και μετριόφρων, εξιστορεί τα γεγονότα μοιρασμένα ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν. Εμπειρίες ίσες, ορισμένες πιο ίσες από τις άλλες. Η πείνα, η εξαθλίωση, ο αμείλικτος «προστάτης» των ανθρώπων του Μπέλσεν. Ανθρώπινα σκέλεθρα–φαντάσματα. Η φωνή των «καταπιε-σμένων» πνίγεται από τους βάναυσους επιτηρητές των στρατοπέδων της βίας.

«Ιδαλγός» με εντελέχεια ο «Όμηρος Πέλλας», ψευδώνυμο αποκτη-θέν στην ομηρία προσπαθεί να κρατηθεί «άνθρωπος» μέσα από συν-θήκες που δε συνάδουν με τον ανθρωπισμό και ο μονόδρομος είναι το τέρμα χωρίς επιστροφή. Όσες αντιστάσεις και να έχεις ως θεατής, παραδίδεσαι. Η αδικία τον θυμώνει, την ανάσα την έχει συνηθίσει. Για την αβάσταχτη ελαφρότητα, η «γεύση» του στρατοπέδου είναι κάτι παραπάνω από μια των πέντε αισθήσεων για τον εξαθλιωμένο σωματικά Οδυσσέα. Έχει συνειδητοποιήσει, ότι το τέλος της πίστης και της ελπίδας δεν είναι ο τελικός δρόμος, σκοπός. Το κουράγιο, η θρασύτητα, η εξέγερση είναι ουσιώδη στοιχεία αντίδρασης. Ξεσηκώ-νει τη στοχαστική οκνηρία, την έκσταση και τον ύπνο. Προετοιμάζει πυρετωδώς την εξέγερση το «ταχύ βήμα, το χαστούκι, τη γροθιά». Δεν υπάρχει άλλη ομορφιά έξω από τον αγώνα. Όλες οι πνευματικές φυσιογνωμίες του κόσμου το μόνο που θέλουν

Δημήτρης Κυριαζής, Παναγιώτης Μελτέμης, Όμηρος Πέλλας (μαθητές Ε' Γυμνασίου, Γυμνάσιο Κυπαρισσίας, 1936 ή 1937)



να διαλαλήσουν είναι οι δρόμοι του ηθικού μεγαλείου και το ύψος του σωστού ανθρώπου.Μας πρόσφερε το ημερολόγιο της ομηρίας του «Στάλαγκ» αναση-

κώνοντας το πέπλο του μυστηρίου, εκθέτοντας τις τρομερές κακουχί-ες και τη στέρηση κάθε ελευθερίας, εμπειρίες που καλύπτουν το χρόνο σ’ ένα θετικό αποτέλεσμα, κεντρίζοντας τον αποτροπιασμό του μετα-πολεμικού ελεύθερου κόσμου. Ο αναγνώστης βιώνει τις αποτρόπαιες συνθήκες «ζωντανά» και γίνεται καθοριστικό κομμάτι του χρόνου.Παιδαγωγός και προικισμένος με υψηλό πνευματικό ανάστημα ο

Οδυσσέας Γιαννόπουλος, με μια πολυδύναμη αποφασιστικότητά ως άνθρωπος των γραμμάτων. Ο αλγεβρικός βίος του, ως άθροισμα πρά-ξεων από τα δεινά για την επιβίωση –στέρηση ελευθερίας, εγγενών παραβατικές πράξεις– συνελήφθη και εστάλη στο Μπέλσεν. Οι κανό-νες της ομηρίας σκληροί, απάνθρωποι.Αποφεύγεις να λες ότι σκέφτεσαι. Και σκέφτεσαι πάντα ότι λες. Τα

λόγια πολλές φορές απατούν, η συνείδηση όμως ποτέ. Η κριτική, ο διάλογος αντικαθίσταται από τη σιωπή…«νιώθω για σε Πατρίδα μου στα σπλάχνα χαλασμό». Τα μάτια δε βλέπουν καλά τον κατακτητή, παρά μέσα από τα δάκρυα. Η αφήγησή του με αιθέρια ελαφρότητα, το στρατόπεδο σε λεπτομέρεια, σαν όραμα φωτισμένο με ανάγλυφες παραστάσεις αναπαράγει εντυπώσεις και σε μεταφέρει στην πραγμα-τικότητα. Στο «γολγοθά» για την ομηρία η αφήγησή του ανάγλυφη: «έπιασα

τα μάτια μιας νέας γυναίκας γιομάτα δάκρυα. Βάδιζε πλάι, έλεγε κά-ποιο όνομα, έσπρωχνε ο Γερμανός, ξανάβρισκες το ρυθμό σου κι όλο πύκνωνε ο κόσμος στα πεζοδρόμια μέχρι που φτάσαμε στη πλατεία, ήταν γεμάτη. Κάποιος πήρε να τραγουδάει: «Τα ρόδα, τα τριαντάφυλλα της άνοιξης καμάρι». Πως μεταδίδονται μερικά πράγματα! το πήραμε όλοι μαζί:

«…τα λουλούδια, οι ζέφυροι, ο ήλιος, το φεγγάριχάνουν την ομορφάδα τους στη σκλαβωμένη γη…Μια μέρα η πατρίδα μας ήταν λαμπερή, μεγάλη».

«Τιμή σ’ εκείνους που στη ζωή τους όρισαν να φυλάνε Θερμοπύλες». Θα μας πει ο Καβάφης, κορυφαίος του είδους, μη αποκρύπτοντας πόσο βαθιά είναι επηρεασμένος από την ακένωτη δεξαμενή της ελλη-νικής γραμματολογίας.Η πραγματικότητα είναι πιο δυνατή από τον ερμηνευτή της, είναι ο

«καθρέφτης» είναι η επιτομή της ανθρώπινης ιστορίας. Πολυδιαβα-σμένος ο Οδυσσέας με πολλές ανησυχίες. Ο λόγος του συνοδεύεται από το πλούσιο άρωμα της γεύσης. Έχει το ατίμητο προνόμιο να ακο-λουθεί τα γεγονότα με την ευαισθησία του πολυδιάστατου ανθρώπου με γνώση.Στον Οδυσσέα Γιαννόπουλο ένα πράγμα παραμένει ζεστό που μπο-

ρείς να ακουμπήσεις, ο νους και η καρδιά. «Η ανάσα του πλαϊνού, ο χτύπος της καρδιάς ενός αγνώστου που’ναι ξαπλωμένος πλάι σου. Το δύστροπο σούρουπο αλλάζει σιγά – σιγά, είναι οι τελευταίες εικόνες του δειλινού, το φως λιγοστεύει, ενώ η αγωνία κορυφώνεται. Σύντομα θα γλυκανθίσει η αυγή! Της λευτεριάς».Γεμάτος αίσθημα, αγάπη, πάθος και ενθουσιασμό προ πάντων, γε-

35

μάτος πατριωτισμό, λιτός, συμφιλιωμένος με το χρόνο, προσφέρει με επιτήδευση βοήθεια στους συνανθρώπους του. Οργανώνει θεατρικές παραστάσεις. Με την ατίμητη αυτή προσφορά, δίνει θάρρος – παρά-ταση ζωής, ελπίδα στα σκελετωμένα φαντάσματα του στρατοπέδου. Οργανώνει, συνωμοτεί ενάντια στην τυφλή βία. Με την ικανότητα του λόγου διακωμωδεί το τραγικό, μεταβάλλει την πάθηση σε σιωπή, που κάποτε έρχεται για όλους… Ζούσε την επικαιρότητα της εποχής. Σαν άλλος Κρυστάλλης μεταμορφώνει το λυρικό λόγο σε ποίηση: «Και τα βουνά τα ισκιερά – χαιρέτα τα από μένα…». Της ξενιτιάς τα βάσανα προσπαθεί να ξεχάσει. «Τ’ άγιο το χώμα που πατάς, τα δάση που δια-βαίνεις…». Αγωνίζεται να χαλυβδώσει την πίστη που χρειάζεται για την επιβίωση. «Ποτέ μην κλαις έλεγε, όσο είσαι μόνος. Γιατί ο άλλος χαρά παίρνει, χαρά που δεν αξίζει…».

«Τα μαύρα μάτια που κοιτάςτ’ αγέρι που ανασαίνειςτους ποταμούς, τα κρύα νεράτα πλάγια τ’ ανθισμένακαι τα βουνά τα ισκιερά χαιρέτα τα από μένα…»

Ο Οδυσσέας Γιαννόπουλος ή Όμηρος Πέλλας έλαβε τους πρώτους αρμούς των «γραμμάτων» στο Γυμνάσιο Κυπαρισσίας. Στάθηκε ριζι-κός βράχος του τόπου του κι εμείς δεχθήκαμε τη τρυφερή δροσιά του λογοτεχνικού έργου του, και την πνευματική αγρύπνια γεμάτη ήθος και ανθρωπιά. Μια αόριστη θλίψη αναβλύζει μέσα του, μακριά από τους δικούς του σε στιγμές μνήμης γίνεται ένα κομμάτι ψυχής, ζεστα-σιά και ανθρώπινου μεγαλείου για τους συνανθρώπους.

Κύριε εσύ που τα πάντα εξουσιάζειςκαι καλώς τα εξετάζειςδεν είναι ποτέ δυνατόν με τον ανθρώπινο νου,τα πάντα να σχεδιάζεις.

Βλέπω την εικόνα Σου καθ’ ομοίωση,που είμαι κι εγώ φτιαγμένοςκοιτάζω με δέος τα έργα Σουκι είμαι αληθινά γοητευμένος.

Άνθρωπος με υψηλό φρόνημα, νιώθοντας πιο έντονη την αίσθηση της ομαδικότητας στον αγώνα, τόσο πιο ανώτερο πιο πλατύ γίνεται το νόημα της υπευθυνότητας, της επιβίωσης με σχετική ανθρώπινη αξιο-πρέπεια. Ένας κόσμος χωρίς εκρήξεις, χωρίς «ίσκιους» στα μάτια.Τι γλυκό πράγμα, με ματιά, με καλοσύνη! Ο συγγραφέας του ημερο-

λογίου της ομηρίας «Stalag» συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά για μια προσέγγιση στην πραγματική έκφραση του λόγου. Είναι μια οδύσσεια των συναισθηματικών λέξεων που γειώνει τον αναγνώστη και αίφνης τον απογειώνει.Στις αφηγήσεις του ο συγγραφέας υπογραμμίζει έντεχνα χαρές,

λύπες των ανθρώπων, τους ντύνει με τη ζεστασιά της ψυχής του. Η



περιγραφή, τα επιχειρήματα δεν κουράζουν, αντιθέτως δημιουργείται περιέργεια που υπάρχει στη λεπτομέρεια. Ο Ελύτης χαρακτηρίζει τη λεπτομέρεια πολύ σημαντική. Υπογραμμίζεται με λέξεις, αλλά εκφρά-ζεται μες στη ψυχή με δονήσεις που οι προεκτάσεις φτάνουν μακριά. Η αφηγηματική σύνθεση του λόγου του αποτελεί ασυνήθιστο επί-

τευγμα για την ελληνική πεζογραφία. Διαθέτει συγκλονιστικές αλή-θειες που ο αναγνώστης παρακολουθεί άλλοτε με αποτροπιασμό και άλλοτε με κομμένη ανάσα. Με το αφηγηματικό του ταμπεραμέντο, μας οδηγεί στις δύσβατες «ατραπούς» της ανθρώπινης ψυχής, παρα-θέτοντας πολύμορφες ψηφίδες που φτιάχνουν τη μαγική εικόνα της φρίκης, μπροστά στα εκπληκτικά μάτια του αναγνώστη τα ζοφερά σχέδια του κατακτητή. Ο Οδυσσέας Γιαννόπουλος υπήρξε μορφή – άνθρωπος των γραμμά-

των, ένα πολύπλευρο ταλέντο στη μουσική, στη ζωγραφική και στη λογοτεχνία. Σε θέματα εικαστικά, σκιτσογράφος και σεναριογράφος θεατρικών παραστάσεων. Είχε από μέσα του το μεράκι για την τέχνη. Είχε την τιμή να γράφει σ΄ ένα χώρο που φέρει την υπογραφή του μεγάλου Χουρμούζιου. Τα λόγια του γεμάτα αίσθημα αγάπης, πάθος, παράπονο και προπάντων πατριωτισμό, αγωνιστικότητα. Ο Κώστας Κατσαρός έγραψε για τον Οδυσσέα Γιαννόπουλο: «Δεν

μπορώ να κρατήσω τα δάκρυά μου, όταν θυμηθώ τον θαυμάσιο αυτό πνευματικό άνθρωπο που γεννήθηκε στο τριφυλιακό χωριό Καημένη Γυναίκα».

Στην Κυπαρισσία δημιούργησε φιλίες, χόρεψε λεβέντικα στο πα-νηγύρι. Εδώ δημιούργησε την πρώτη λογοτεχνική συντροφιά με τον Άριστο Σταθόπουλο και τον Κώστα Κατσαρό, καταλαμβάνοντας τι-μητική θέση εν μέσω των δύο με την εργασία του.

Έτρεφε μεγάλη αγάπη για τους συμπατριώτες του, το χωριό του την Καημένη Γυναίκα, που ήταν ο γενέθλιος τόπος του. Ο δυναμικός του χαρακτήρας και το πολυσύνθετο ταλέντο του, δομημένο σε στέρεες βάσεις γίνεται ο άγρυπνος φρουρός των ανθρώπινων συναισθημάτων. Πιστεύει στην πνευματική ποιότητα κι όχι στην ποσότητα, τον ενδια-φέρει όχι τι γράφουμε, αλλά τι αφήνουμε «πίσω». Ο Όσκαρ Ουάιλντ έλεγε: η λίγη ειλικρίνεια επικίνδυνη και η πολύ θανάσιμη. Η καρδιά του Οδυσσέα ανάλαφρη, αισιόδοξη, διάβαζε πολύ, έγραφε μετρημένα, έτσι έφτιαξε το δικό του προφίλ. Ξεναγός του Ελληνικού τοπίου, συνθήκες κατοχικές που τίποτα δε

μοιάζουν να είναι στη θέση τους με ελλειμματική συνείδηση, η ιστο-ρική μαρτυρία του Οδυσσέα Γιαννόπουλου ρίχνει μεγαλύτερη φωτα-ψία στη δημοσιότητα. Αν και βραχύβιος σε διάρκεια, ο συμβολισμός του μεγάλος. Το άλικο φως αυτών των χιλιάδων που θυσιάστηκαν, θα μένουν προς κάθε ιδανικό και ωραίο.

�

37

Γράφοντας το πόνημά μου αυτό για τους μάρτυρες–θύματα του θηριώδους και αιμοσταγούς Ιμπραήμ Πασά της Αιγύ-

πτου, με καταλαμβάνει πόνος και οργή και με διαπερνούν ρίγη συγκινήσεως αναλογιζόμενος όλα αυτά που υπέστησαν οι πρό-γονοί μας. Όλες αυτές τις περιπέτειες και τους φόβους που πέρα-σαν, όπου, σαν τα κυνηγημένα αγρίμια τους ανακάλυπταν μέσα στις σπηλιές και τα λαγκάδια με ειδικούς σκύλους. Επίσης τις αιχμαλωσίες και τα βασανιστήρια ενός ανεπανάληπτου Απελευ-θερωτικού Αγώνα, τα ηρωικά εκείνα χρόνια. Αποτελεί όμως ένα χρέος, να γνωρίσουμε–να διαβάσουμε και να ψελλίσουμε τα θύ-ματα αυτά κι αυτό προσπαθώ να επιτελέσω.Το Φεβρουάριο και το Μάρτιο του 1825 ο Ιμπραήμ με χιλιά-

δες στρατό, ιππικό και κανόνια αποβιβάζεται στην Μεθώνη. Αποβιβάζεται χωρίς καμία αντίδραση, ανενόχλητος, γιατί είχε προηγηθεί ο εμφύλιος πόλεμος το φθινόπωρο του 1824 και τους Έλληνες μάστιζε η διχόνοια η δολερή.Με ορμητήριο την Μεθώνη έκανε πολλές επιδρομές για να

υποτάξει με προσκυνοχάρτια ή με τη βία την Πελοπόννησο. Κατά τις επιδρομές του, όπου περνούσε, πυρπολούσε σπίτια, λεηλατούσε περιουσίες, έκοβε με τσεκούρια δένδρα, σκότωνε και συλλάμβανε αιχμαλώτους – όποιους εύρισκε στο δρόμο του– προπάντων των γυναικόπαιδα. Δεν άφηνε πέτρα πάνω στην άλλη πέτρα, ενώ η λαϊκή έκφραση «Ιμπραήμ επέρασε» είναι δη-λωτική της καταστροφής που προξένησε.Στο σαρωτικό πέρασμά του χιλιάδες είναι οι αιχμάλωτοι άν-

δρες, γυναίκες και παιδιά, ακόμη και νήπια 2 ετών που σύρθη-καν στα κάστρα της Μεθώνης, της Κορώνης, του Νεόκαστρου και στα σκλαβοπάζαρα της Αλεξανδρείας της Αιγύπτου. Από τους αιχμαλώτους αυτούς οι περισσότεροι χάθηκαν και πολύ λίγοι επέζησαν. Τα γυναικόπαιδα τα πωλούσαν στα σκλαβοπά-ζαρα και τα αγόραζαν Μωαμεθανοί που τα εξισλάμιζαν. Ο ιστο-ρικός Κυριάκος Σιμόπουλος γράφει: «Οι πιο μαύρες και οι πιο

Κυπαρίσσιοι και από τα γύρω χωριά αιχμάλωτοι

του Ιμπραήμ 1825 – 1828

τουΔημήτριουΣτρατικόπουλου

τέως Αντιδήμαρχου,Συγγραφέα

ΙΣΤΟΡΙΑ


σπαρακτικές σελίδες του Αγώνα ήταν η σκληρή μοίρα των αμάχων κατά την εισβολή των Αιγυπτιακών στρατευμάτων. Δεν υπαγόρευ-αν οι ανάγκες του πολέμου αυτόν τον κατατρεγμό αλλά η κερδο-σκοπία. Σκλάβοι και σκλαβόπουλα αποτελούσαν περιζήτητο και πολύ αποδοτικό εμπόρευμα».Ο Διονύσιος Κόκκινος γράφει: «Εις όλας αυτάς τας επιδρο-

μάς τα αιγυπτιακά σώματα έχοντα όλα την εντολή της λεηλασίας, εχρησιμοποίησαν και κυνηγετικά σκυλιά προς ιχνηλασία ανθρώ-πινης σαρκός. Επί τρία έτη και οκτώ μήνες (Φεβρουάριος 1825 – Σεπτέμβριος 1828) που έμεινε ο Ιμπραήμ τα βουνά, τα δάση, οι χαράδρες, τα ξωκλήσια είχαν γεμίσει από έντρομα πλήθη για να γλυτώσουν την αιχμαλωσία». Και πράγματι με εξασκημένα σκυλιά ανακάλυψαν γυναικόπαιδα στη σπηλιά του Τζούγκα και του Κούτρα το βουνό.Σε καταλαμβάνει φρίκη για την ανθρώπινη βαρβαρότητα,

όταν παιδιά 2–5 χρόνων χωρίς τις μανάδες τους, να σέρνονται στην αιχμαλωσία και σαν καλό εμπόρευμα στα σκλαβοπάζαρα και άλλα στον εξισλαμισμό.Η Αρκαδιά (Κυπαρισσία) ήταν μια σημαντική πόλη για τα δε-

δομένα της εποχής εκείνης. Ωστόσο βρέθηκε στο πέρασμα του Ιμπραήμ για την υποταγή της Πελοποννήσου, γι’ αυτό υπέστη πολλές επιδρομές. Μεγάλος ήταν και ο αριθμός των αιχμαλώ-των από αυτή, την τύχη των οποίων δεν γνωρίζουμε, όπως και τον ακριβή αριθμό.Ο Ιωάννης Καποδίστριας όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της

Χώρας μεταξύ των πολλών προβλημάτων που είχε να αντιμετω-πίσει ήταν και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων 1825–1828 και ο επαναπατρισμός τους από τα κάστρα της Μεθώνης, Κορώνης, Νεόκαστρου και την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Πρώτη ενέρ-γειά του ήταν να συγκεντρώσει στοιχεία για τους αιχμαλώτους προκειμένου να διαπραγματευθεί την απελευθέρωσή τους. Τον Αύγουστο του 1828 έστειλε διαταγή στον Έκτακτο Επίτροπο (Έπαρχο) της Άνω Μεσσηνίας (Αρκαδία, Μεθώνη, Κορώνη, Νεόκαστρο) Αντώνιο Τζούνη να συλλέξει στοιχεία για τους αιχ-μαλώτους της Επαρχίας του.Ο κατάλογος των αιχμαλωτισθέντων Αρκαδίων (Τριφυλίων)

που έστειλε ο Επίτροπος περιελάμβανε 311 άτομα καταγεγραμ-μένα με το όνομα, το επίθετο, την ηλικία, τον τόπο καταγωγής, τον τόπο σύλληψης, τον χρόνο σύλληψης και τον τόπο που με-

39

ταφέρθηκαν και ευρίσκονται. Από τον κατάλογο αυτό, στην ερ-γασία μου θα μεταφέρω τους Κυπαρίσσιους αιχμαλώτους και των γύρω χωριών.Το Έγγραφο της αποστολής του καταλόγου έχει ως εξής:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑΠρος την Α. Ε. Κυβερνήτη της Ελλάδος

Ο κατά την Άνω Μεσσηνία Έκτακτος ΕπίτροποςΚατά την υπ’ αρίθμ. 2652 Διαταγή της Σεβαστής Κυβέρνησης,

πέμπω εσωκλείστος ονομαστικόν κατάλογο των εκ τούτου του Τμήματος εις αιχμαλωσία πεσόντων, το οποίο συνέταξα καθ’ όσην η σημερινή κατάστασις των πραγμάτων επιτρέπει ακρί-βειαν

Βυδίσοβα τη 9 Αυγούστου 1828 Ο Έκτακτος Επίτροπος

Α. Τζούνης

Ο κατάλογος των ονομάτων

1) Γεώργιος Δημ. Τζακάλης. Ετών 18. Τόπος καταγωγής: Λυκου-δέσι. Αιχμαλωτίσθη 20 Μαΐου 1825 εις Διάσελον Σαρακινάδας. Τόπος που ευρίσκεται: Εις Μεθώνην.2) Σταθούλα Παναγ. Γυφτάκη. Ετών 15. Πατρίς Ραφτόπουλον. Αιχμαλωτίσθη 3 Σεπτεμβρίου 1825. Τόπος που αιχμαλωτίσθη: Εις Ραφτόπουλον. Τόπος που ευρίσκεται: Εις Μεθώνη.3) Θανάσης Παναγ. Γυφτάκης. Χρόνων 10. Πατρίς Ραφτόπου-λον. Αιχμαλωτίσθη 3 Σεπτεμβρίου 1825, εις Φιλιατρά. Τόπος που ευρίσκεται, εις Νεόκαστρο.4) Κυριακούλα Θοδωρή Πέππα. Χρόνων 17. Τόπος καταγωγής Ραφτόπουλον. Αιχμαλωτίσθη 3 Σεπτεμβρίου 1825, εις Φιλιατρά. Ευρίσκεται υπό τον Σουλεϊμανμπέη.5) Χρυσούλα Θεοδ. Πέππα. Χρόνων 20. Καταγωγή Ραφτόπουλον. Συνελήφθη 3 Σεπτεμβρίου 1825, εις Φιλιατρά. Ευρίσκεται υπό τον Σουλεϊμανμπέη.6) Γεώργιος Ζύγιας. Ετών 7. Καταγωγή Ραφτόπουλον. Συνελήφθη 3 Σεπτεμβρίου 1825 εις Λεντεκάδα. Τόπος που βρίσκεται Άδηλος.7) Πανάγιος Γκότζενας. Ετών 10. Καταγωγή Ραφτόπουλον. Συνελήφθη 3 Σεπτεμβρίου 1825 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται στη Μεθώνη.8) Χρυσούλα Σταμ. Γκοτζοπούλου. Ετών 8. Καταγωγή:Αρκαδιά. Συνελήφθη 12 Οκτωβρίου 1825 εις Γλάντζαν. Ευρίσκεται εις Μεθώνην.9) Μαρία Σταμ. Γκοτζοπούλου. Ετών 8. Καταγωγή:Αρκαδιά.

ΙΣΤΟΡΙΑ

O Iμπραήμ Πασάς


Συνελήφθη 12 Οκτωβρίου 1825 εις Γλάντζαν. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.10) Ιωάννης Σταμ. Γκοτζόπουλος. Ετών 3. Καταγωγή:Αρκαδιά. Συνελήφθη 12 Οκτωβρίου 1825 εις Γλάντζαν. Ευρίσκεται εις Μεθώνην.11) Παγώνα Σταύρου Κατζαρού. Ετών 12. Καταγωγή:Αρκαδιά. Συνελήφθη το 1825 εις Στροβίτζι. Ευρίσκεται εις Πάτρας. [Έχει γραφεί ότι επουλήθει στην Αλεξάνδρειαν της Αιγύπτου και επέ-στρεψε στην Κυπαρισσία το 1855 κατόπιν ενεργειών της τότε Κυβερνήσεως].12) Πανάγιος Αλέξ. Περδίκης. Ετών 5. Καταγωγή:Αρκαδιά. Συνε-λήφθη το 1825 εις Στροβίτζι. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.13) Κανέλλα Αλεξ. Περδίκη. Ετών 14. Καταγωγή:Αρκαδιά. Αιχμα-λωτίσθη το 1825 εις Στροβίτζι. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.14) Γεώργιος Στραβοκέφαλος. Ετών 25. Καταγωγή:Αρκαδιά. Αιχ-μαλωτίσθη το 1825 εις Στροβίτζι. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρειαν.15) Δημ. Κονταναστασόπουλος. Ετών 40. Πατρίς Αρκαδιά. Συνε-λήφθη 28–10–1825 εις Καλλίτζενα. Ευρίσκεται εις Πάτρας.16) Βασιλική Γύφτου Μελενιτιάνου. Ετών 10. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.17) Πανάγιος Γκότσης. Ετών 14. Καταγωγή:Αρμενιοί. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.18) Φωτεινή Γύφτου Μακαρούνη. Ετών 3. Πατρίς:Νταούταγα. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.19) Πέτρος Μπούρας. Ετών 40. Καταγωγή:Μαλενίτι. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.20) Ιωάννης Μπούρας. Ετών 18. Καταγωγή:Μαλενίτι. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.21) Στασινή Μπούρα. Ετών 14. Καταγωγή:Μαλενίτι. Συνελήφθη 28–12–1826. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.22) Γεώργιος Παναγ. Καλού. Ετών 4. Πατρίς Λυκουδέσι. Συνελή-φθη 28–12–1826 εις Σαρακινάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνην.23) Γεωγούλα Παναγ. Καλού. Ετών 6. Πατρίς Λυκουδέσι. Συνελή-φθη 28–12–1826 εις Σαρακινάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνην.24) Γεώργιον Αναστ. Σμυρλήν. Ετών 12. Καταγωγή:Λεντεκάδα. Συνελήφθη 27–2–1827 εις Λαπέικα Καλύβια. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.25) Ζαχαρίας Κ. Δημόπουλος. Ετών 31. Καταγωγή:Μουριατάδα. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.26) Σταθάκης Παπαλεξανδρόπουλος. Ετών 18. Χωριό Μουρια-τάδα. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Τόπος που βρίσκεται Άδηλος.27) Γυνή Κωσταντή Ντρούχια. Ετών __. Καταγωγή:Μουριατάδα. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.28) Ανδρέα Κωσταντή Ντρούχια. Ετών 3 Καταγωγή:Μουριατάδα. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.

41

29) Γιαννούλα Κων. Ντρούχια. Ετών 5 Καταγωγή: Μουριατάδα. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.30) Γιαννούλα Κάμπρα. Ετών 3. Πατρίς Καρβούνι. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.31) Γεώργιος Κάμπρας. Ετών 14. Καταγωγή:Καρβούνι. Συνελή-φθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.32) Γεώργιος Γιάννη Αρβανίτης. Ετών 5. Καταγωγή:Καρβούνι. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.33) Κόρη Δημήτρενας Γιάννη Αρβανίτη. Χωριό Καρβούνι. Ετών __. Συνελήφθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.34) Δημήτρενα Γιάννη Αρβανίτη. Ετών __. Πατρίς Καρβούνι. Αιχμαλωτίσθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.35) Κόρη Δημήτρενας Γιάννη Αρβανίτη. Ετών __. Πατρίδα: Καρβούνι. Αιχμαλωτίσθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.36) Κόρη Δημήτρενας Γιάννη Αρβανίτη. Ετών __. Πατρίς Καρ-βούνι. Αιχμαλωτίσθη 2–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδη-λος.37) Αντώνα Κάμπρα. Ετών 6. Πατρίς:Καρβούνι. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827. Τόπος Άδηλος. Βρίσκεται Άδηλος.38) Παναγιώτης Γεωργίου Ζύγιας. Καταγωγή:Ραφτόπουλον. Ετών 8. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Νεόκαστρον.39) Χρυσούλα Γαλάνη. Ετών 8. Πατρίς Ραφτόπουλον. Αιχμαλωτί-σθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Νεόκαστρο.40) Άννα Θαν. Γιαννακόπουλου. Ετών 8. Πατρίς Ραφτόπουλον. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Νεόκα-στρον.41) Αναστάσης Θαν. Γιαννακόπουλος. Ετών 10. Πατρίς Ραφτό-πουλον. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Νεόκαστρον.42) Γεωργούλα Θαν. Γιαννακόπουλου. Ετών 9. Πατρίς Ραφτό-πουλον. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Νεόκαστρον.43) Πανάγιος Θαν. Γιαννακόπουλος. Ετών 4. Καταγω-γή:Ραφτόπουλον. Αιχμαλωτίσθη 6–4–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρί-σκεται εις Νεόκαστρο.44) Αναστασούλα Κακολετριώτη. Ετών 13. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχ-μαλωτίσθη 22–5–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια Αιγύπτου. [Η περιοχή Τζούγκα (τσούκαζ είναι χαράδρα πλησίον της Κοινότητας Αγαλιανής που όπως φαίνεται είχαν καταφύγει να κρυφτούν τα παιδιά που αιχμαλώτισαν].45) Γεώργιος Κολωναρίτισσας. Ετών 10. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχ-μαλωτίσθη 22–5–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια Αιγύπτου.46) Παναγιώτης Μπατζιώτης. Ετών 15. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχ-

ΙΣΤΟΡΙΑ


μαλωτίσθη 22–5–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια Αιγύπτου.47) Πανάγιος Γκότζενας. Ετών 10. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλωτί-σθη 22–9–1827 εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Μεθώ-νη.48) Απόστολος Γκότζενας. Ετών 6. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλωτί-σθη 12–9–1827 εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Μεθώ-νη.49) Μαρία Θανάση Μπίτζικα. Ετών 15. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχ-μαλωτίσθη 12–9–1827 εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.50) Σταματίνα Διαμαντή. Ετών __. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλωτί-σθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.51) Υιός ιδίας. Ετών 6. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλωτίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.52) Υιός ιδίας. Ετών 4. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλωτίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.53) Διονύσιος Κασταντάκης. Ετών 7. Πατρίς Αρμενιοί. Αιχμαλω-τίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.54) Ηλίας Μαντόπουλος. Ετών __. Πατρίς Ποδογορά. Αιχμαλωτί-σθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.55) Υιός ιδίου. Ετών 15. Πατρίς Ποδογορά. Αιχμαλωτίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.56) Δημήτριος Τζαβάρας. Ετών __. Πατρίς Ποδογορά. Αιχμαλω-τίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.57) Κανέλλα Αδάμη Καρκηδόνη. Ετών 2. Πατρίς Ποδογορά. Αιχ-μαλωτίσθη 12–9–1827. Τόπος Άδηλος. Ευρίσκεται Άδηλος.58) Γιαννούλα Μπονοροπούλα. Ετών 32. Πατρίς Στασιό. Αιχμα-λωτίσθη 6–10–1827 εις Καλλίτζενα. Ευρίσκεται εις Πάτρας.59) Παναγιώτα Αδάμη. Ετών 23. Πατρίς Στασιό. Αιχμαλωτίσθη εις Καλίτζενα την 6–10–1827. Ευρίσκεται εις Πάτρας.60) Ιδίας θυγάτηρ. Ετών 4. Πατρίς Στασιό. Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Κο-ρώνη.61) Κατέρω Ιδίας. Ετών __. Πατρίς Στασιό. Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Κορώνη.62) Παναγιώτης ιδίας. Ετών 8. Πατρίς Στασιό. Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Με-θώνη.63) Σταθούλα Μανούσου. Ηλικία 7. Πατρίς Σιδερόκαστρο. Αιχμα-λωτίσθη 6–10–1827. Τόπος Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.64) Λυμπέρης Νικολού. Ετών 3. Πατρίς Σιδερόκαστρον. Αιχμαλω-τίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.65) Αθανάσιος ιδίου Λυμπέρη. Ετών __. Πατρίς Σιδερόκαστρον.

43

Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρί-σκεται εις Μεθώνη.66) Σταθούλα θυγάτηρ Παναγιώτας Αδάμη. Ετών __. Πατρίς Στα-σιό. Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.67) Πανάγιος Κωστόπουλος. Ηλικία __. Πατρίς Άγιος Ιωάννης. Αιχμαλωτίσθη 6–10–1827. Τόπος εις του Κούτρα τα βουνά. Ευρί-σκεται εις Μεθώνη.68) Γεώργιος Κώστα. Ηλικία 6. Πατρίς Βλασάδα. Αιχμαλωτίσθη 7–10–1827. Τόπος Αγαλιανή. Ευρίσκεται Άδηλος.69) Αθάνασιος Μπισκινιώτης. Ετών 14. Πατρίς Βλασάδα. Αιχμα-λωτίσθη εις Αγαλιανή την 7–10–1827. Ευρίσκεται Άδηλος.70) Κονδύλω Ρούση. Ετών 6. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμαλωτίσθη 7–10–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.71) Αναστασούλα Ιδίου. Ετών 3. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμαλωτίσθη 7–10–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.72) Παναγιώτης Κακολετρώτης. Ετών 4. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμα-λωτίσθη 7–10–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.73) Δημήτριος Στάθη Νάνου. Ετών 10. Καταγωγή Αγαλιανή. Αιχ-μαλωτίσθη 7–10–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.74) Μαρία ιδίου. Ετών 7. Καταγωγή Αγαλιανή. Αιχμαλωτίσθη 7–10–1827 εις Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.75) Χρυσαυγή Παναγιώτου. Ηλικία 40. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμα-λωτίσθη 7–10–1827. Τόπος Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.76) Πανώργια Καρβουνιώτη. Ηλικία 30. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμα-λωτίσθη 7–10–1827. Τόπος Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.77) Γεώργιος Παπαγεωργόπουλος. Ηλικία 4. Πατρίς Αγαλιανή. Αιχμαλωτίσθη 7–10–1827. Τόπος Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.78) Σταθούλα Μανούσου. Ηλικία 8. Πατρίς Σιδερόκαστρον. Αιχ-μαλωτίσθη 7–10–1827. Τόπος Τζούγκα. Ευρίσκεται Άδηλος.79) Κωνσταντίνα Αντων. Κουζουμπού. Ετών 12. Πατρίς Λυκουδέ-σι. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται Άδηλος.80) Αναστασία Χοντροπούλου. Ετών 10. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχ-μαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.81) Παναγιώτα ιδίου. Ετών 5. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.82) Βασίλω Παναγ. Τζάκαλη. Ετών 12. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμα-λωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.83) Γεωργούλα ιδίου. Ετών 15. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.84) Κανέλλα Αλεξ. Μπούξη. Ηλικία__. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμα-λωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.85) Γυνή Θεοδωράκη. Ετών__. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.86) Βασίλω ιδίου. Ετών__. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.

ΙΣΤΟΡΙΑ


87) Παναγιώτα Χονδροπούλου. Ετών__. Πατρίς Λυκουδέσι. Αιχ-μαλωτίσθη εις Λεντεκάδα. Ευρίσκεται εις Μεθώνη.88) Πανάγιος Κώστας. Ετών 36. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Πεπερίτζα. Ευρίσκεται Άδηλος.89) Λυμπέρης Νικολάκη Στασιώτη. Ετών 25. Πατρίς Στασιό. Αιχ-μαλωτίσθη 1–1–1827 εις Πιπερίτζα. Ευρίσκεται Άδηλος.90) Αθανάσιος ιδίου. Ετών 16. Πατρίς Στασιό. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Πιπερίτζα. Ευρίσκεται Άδηλος.91) Γιαννούλα Γεω. Καρυδομάτη. Ετών 18. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχ-μαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.92) Σταθούλα Κωσταντή Αριδά. Ετών__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμα-λωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.93) Ασημίτζα Κουκουλίκα. Ετών__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτί-σθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.94) Γεωργούλα Θοδωρή Ταγκαλάκη. Ηλικία__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάν-δρεια.95) Ευροσύνη Δημ. Λύκου. Ετών__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτί-σθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.96) Ευαγγελίτζα ιδίου. Ετών__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.97) Αναστάσης ιδίου. Ετών__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.98) Σταθού Σπύρου Καραβίτη. Ετών __. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμα-λωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.99) Βενέτα Αναστ. Σαραρτζή. Ετών __. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμα-λωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.100) Χριστίνα ιδίου. Ηλικία__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.101) Γιαννάκης ιδίου. Ηλικία__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.102) Βασιλική Γεωρ. Βαρθολομιώτη. Ηλικία__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτίσθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάν-δρεια.103) Παναγιώτης ιδίου. Ηλικία__. Πατρίς Αρκαδιά. Αιχμαλωτί-σθη 1–1–1827 εις Αρκαδιά. Ευρίσκεται εις Αλεξάνδρεια.

Οι αιχμαλωτισθέντες προφανώς ήταν περισσότεροι από αυ-τούς που περιέχει η αναφορά του Έπαρχου Άνω Μεσσηνίας Α. Τζούνη. Σ’ αυτούς θα προσθέσω από άλλες πηγές, την αιχ-μαλωσία του σπουδαίου Αρκαδινού οπλαρχηγού Αναστασίου Κατσαρού, ύστερα από αιφνίδια επιδρομή το λυκαυγές της 14 Σεπτεμβρίου 1825 στην Αρκαδιά και τη μεταφορά του στη Με-θώνη, όπου αποκεφαλίσθη το 1826 μαζί με τον γυναικάδελφό

45

του Γρηγόριο Επίσκοπο Μεθώνης και τα σώματά τους τα πέτα-ξαν στην θάλασσα. Την μητέρα του Ιερέως των Βρυσών Αντων. Αναγνωστοπούλου το 1827, της οποίας έκοψαν τα αυτιά, γιατί λόγω γήρατος δεν είχε αξία ως εμπόρευμα.Το ότι είναι ελλιπής ο κατάλογος του Έπαρχου το επιβεβαιώνει

και η αναφορά προς τον Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια, του Γεωρ-γίου Αρκαδινού (Κυπαρίσσιου) μαχητή, που συνελήφθη τραυ-ματισμένος στη μάχη του Μανιακίου (20–5–1825) και ακρω-τηριασθείς απ’ τα δύο πόδια του. Ο ίδιος περιγράφει την μάχη, πώς ακρωτηριάστηκε, πώς κατόρθωσε μετά την Ναυμαχία του Ναβαρίνου και την καταστροφή του τούρκικου στόλου και την σύγχυση που επικράτησε στην Πύλο να φύγει, ώσπου να φθάσει στην Αρκαδιά και να βρει την οικογένειά του καταστρεμμένη. Και συνεχίζοντας την αναφορά του γράφει «Διασωθείς δε εύρον τρία μου τέκνα αιχμαλωτισμένα και τα άλλα εις αθλίαν κατάστα-σιν, ώστε οι άθλιοι παρ’ αθλιωτάτου προσδοκώσι κηδεμονίαν. Εις τοιαύτην λοιπόν κατάστασιν ευρισκόμενος προστρέχω προ σε τον κοινόν πατέρα, όστις ενεμπιστεύθης την ολικήν παρακαταθήκην του Έθνους, να δείξης προς την ταλαίπωρον οικογένειάν μου την πατρικήν σου κηδεμονίαν, ήτις παρ’ άξιαν στερουμένη του επιου-σίου άρτου, επαιτεί.

Υποσημειούμαι δε με σέβας τ’ οφειλόμενον Τη 5 Μαρτίου 1828ο ευπειθής και τεθλιμμένος

Εν Πόρω πολίτηςΓιόργης Αρκαδινός

πηγή: (Γ.Α.Κ.). Γενικά Αρχεία του Κράτους

Οι ενέργειες για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων συνεχί-στηκε μέχρι το 1858. Οι γονείς τους, τα αδέλφια τους και οι συγ-γενείς τους συνέχιζαν να τους αναζητούν, παρ’ ότι είχαν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια, με την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να τους απελευθερώσουν. Αυτοί είναι οι αφανείς ήρωες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Αιωνία τους η μνήμη.

�ΙΣΤΟΡΙΑ


Οι βαθιές ρίζες, κάποιας μορφής, του σημερινού θεσμού του Δήμου (ομάδες οργανωμένων πολιτών με κοινό πρόγραμ-

μα και επιδιώξεις), έχουν ξεκινήσει, κατά τη μακραίωνα παρά-δοση, από την κτίση της Ρώμης, αργότερα από το ρωμαϊκό δί-καιο και την Ελληνο – Βυζαντινή αυτοκρατορία.Κατά την Τουρκοκρατία και τον Εθνοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, η τοπική αυτοδιοίκηση είχε ανατεθεί σε αιρετούς ή διορισμένους τοπικούς ΄Αρχοντες – Δημογέροντες, που ασκούσαν καθήκοντα κυρίως Διοικητικά, Αστυνομικά, Φορολο-γικά κλπ. Το θεσμό της Δημογεροντίας κατάργησε το 1829 ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και θέσπισε στη θέση του, διορισμένο (όχι αιρετό) δωδεκαμελές Συμβούλιο. Το Συμβούλιο αυτό αντικαταστάθηκε από το θεσμό του Δήμου το 1833, επί της αντιβασιλείας του ΄Οθωνα και κατά την οργάνωση του νεο-σύστατου κράτους από το Γερμανό Νομομαθή και μέλος της Τριμελούς Αντιβασιλείας Γεώργιο Μάουρερ (1790 – 1872). ΄Οσον αφορά τη Δημογεροντία Σιδηροκάστρου, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ως εξέχουσα προσωπικότητα αυτής ο δραστήριος και έξυπνος Σιδηροκαστρίτης Αλέξης Αλεξάκης, Εθνοαγωνι-στής και αξιωματούχος της Επανάστασης του 1821. ΄Αξιος διά-δοχός του, μορφωμένος, θρησκευόμενος και ιεροψάλτης (κατά τον Π. Κωνσταντινίδη), ήταν ο γιός του Κώστας ή Αναγνώστης.Ο Δήμος Αυλώνας συνεστήθη το 1835 και έλαβε το όνομα από την Αρχαία πόλη Αυλώνα. Περιελάμβανε, αρχικά, τα χωριά Σι-δηρόκαστρο, έδρα του Δήμου, Καραμούσταφα (Αυλώνα μετο-νομάσθηκε το 1922), Πλατάνια, Καλό Νερό, Αγαλιανή, Βλασ-σάδα, Βανάδα, Μουρτάτου (Γλυκορίζι) και Καλίτσαινα. Το 1840, με τη συγχώνευση των Δήμων, προστέθηκαν τα χωριά Ρί-πεσι, Πιτσά και Αγριλιά. Ακολούθησε ο Νόμος ΔΝΖ/1912, που κατάργησε τους Δήμους κάτω των δέκα χιλιάδων κατοίκων και εφαρμόσθηκε κανονικά από το 1914. Με το Νόμο αυτό καταρ-γήθηκε και ο Δήμος Αυλώνας και συστήθηκαν κοινότητες από

Ιστορική πορείαΚαταργηση του Δήμου Αυλώνας

και ο νεοσυστατος Δήμος Τριφυλίας

τουΠαναγιώτη Ι.

Γεωργακόπουλου

Συμβούλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

47

τριακόσιους κατοίκους μέχρι δέκα χιλιάδες. Από το 1835 μέχρι το 1914 εκλέχθηκαν ή διορίσθηκαν Δήμαρχοι οι εξής:Από το Σιδηρόκαστρο: Αλέξης Αλεξάκης (αργότερα Αλεξό-πουλος), Γεώργιος Ευσταθίου Σταθόπουλος, Αναγνώστης Θα-νασάς, Θεμιστοκλής Αναγνώστου Αλεξόπουλος, Επαμεινώνδας Γεωργίου Σταθόπουλος, Επαμεινώνδας Οικονομόπουλος και Αλέξης (Αλέκος) Αλεξόπουλος, δραστήριος, πανέξυπνος και αργότερα μεγαλοεπιχειρηματίας και μεγάλος δωρητής Κυπα-ρισσίας. Από την Αυλώνα: Κωνσταντίνος Τρουπάκης, Γεώργι-ος Βουδούρης (Κράντος), Γιάννης Γεωργ. Βουδούρης (Κρά-ντος) και Γεώργιος Γρηγορ. Βουδούρης (Καλφακάκος) και από το Ρίπεσι: Νικόλας Μπαλτάς. Οι ένοπλες αναρχικές βιαιότητες των εθνοκτόνων γεγονότων της εκθρόνισης του Βασιλέα Οθω-να την 11–10–1862 και η ενθρόνιση του Γεωργίου Α΄ την 10–10–1863, εξανάγκασαν τον συνετό και δραστήριο Δήμαρχο Γεώργιο Ευσταθ. Σταθόπουλο να παραιτηθεί και ανακηρύχθη-κε Δήμαρχος, βίαια και αυθαίρετα, ο Νικόλας Μπαλτάς από το Ρίπεσι. Κατά τη λειτουργία του Δήμου απορρίφθηκαν, αρμοδί-ως, προτάσεις, το έτος 1842, συγχώνευσης των Δήμων Αυλώ-νας και Δωρίου και το 1843 μεταφορά της έδρας του Δήμου από το Σιδηρόκαστρο στην Αυλώνα. Η καθημαγμένη, φοβι-σμένη και καθυστερημένη ακόμη, περιοχή του Δήμου, κατά την περίοδο 1835 – 1914, δειλά – δειλά άρχισε να αναπτύσσε-ται. Οι κάτοικοι απόκτησαν βαθμιαία ελεύθερη αυτοδιοικητική αυτοπεποίθηση και συνείδηση. Πραγματοποιήθηκαν τα πρώτα βασικά οργανωτικά και λειτουργικά δημοτικά έργα. Λήφθη-καν, στο μέτρο του δυνατού, βελτιωτικά μέτρα για τη γεωργία, κτηνοτροφία, δενδροκαλλιέργεια κ.λπ.Οι Κοινότητες που συστήθηκαν μετά την κατάργηση του Δή-μου, το 1914, διοικούνταν από εκλεγμένα ή διορισμένα, για τέσσερα χρόνια, Κοινοτικά Συμβούλια με Πρόεδρο Κοινό-τητας . Στο Κεφαλοχώρι Σιδηρόκαστρο, που έσφυζε από ζωή και δημιουργία, εκλέχθηκαν (επανεκλέχθηκαν) ή διορίσθηκαν είκοσι περίπου Πρόεδροι. Πρώτος Πρόεδρος εξελέγη ο Γεώρ-γιος Παπαδόπουλος και τελευταίος ο δυναμικός και δραστήρι-ος Αθανάσιος Αλεξ. Κυριαζής. Ενδιάμεσα επανειλημμένα επα-νεξελέγη ο επίσης δραστήριος και δυναμικός, μεταξύ πολλών άλλων, Βενετσάνης Κάκαβας, με σημαντικότερα έργα του, το υδραγωγείο (υδατοδεξαμενή) στην Καρούγγενα, την επέ-



κταση ενός μέρους του υπονόμου κλπ. Παράλληλα, υπηρέτησαν διαδοχικά ως Γραμματείς της Κοινότητας, οι άξιοι υπάλληλοι Γεώργιος και Κυριάκος Γεωργακάς. Οι διατελέσαντες Πρόεδροι Κοινοτήτων προσέφεραν πολλές εκσυγχρονιστικές και αναπτυ-ξιακές υπηρεσίες. Κατασκεύασαν αρχικά με σκληρή προ-σωπική εργασία των κατοίκων , μεταξύ άλλων, πολλά κοι-νωφελή έργα, διάνοιξη και διαπλάτυνση κοινοτικών και αγροτι-κών δρόμων, υδραγωγείο, υπονόμους, πλατείες, ελήφθηκαν μέ-τρα για τη γεωργία, κτηνοτροφία, ελαιοκαλλιέργεια κλπ. Συστή-θηκαν Δημόσιες Υπηρεσίες, Ειρηνοδικείο, Συμβολαιογραφείο, Αστυνομία, Σχολεία, Κοινοτικό Ιατρείο, Ταχυδρομείο κλπ. Επι-δείχθηκε ιδιαίτερη ευαισθησία και προσοχή στην Εκκλησία του Αγίου Νικολάου, προστάτη του χωριού. Στην Αυλώνα, πρώτος Πρόεδρος εξελέγη το 1914 ο Θεόδωρος Αρ. Βουδούρης και τε-λευταίος ο ευγενής και δραστήριος Σωτήρης Λαμπρόπουλος. Με το Νόμο 2593/1997 του Καποδίστρια καταργήθηκαν οι Κοι-νότητες και επανασυστήθηκε ο Δήμος Αυλώνας. Διετέλεσαν εκλεγμένοι Δήμαρχοι ο Γεώργιος Γαλάνης από το Καλό – Νερό και ο Ιωάννης Φιλντίσης από τη Βανάδα. Περιελάμβανε τα χω-ριά: Σιδηρόκαστρο, έδρα του Δήμου, Αυλώνα, Πλατανιά, Καλί-τσαινα, Βανάδα, Αγαλιανή, Καλό – Νερό, Ελαία και Καρυές (Κοπανίτσα). Η γενικότερη, πανελλαδικά, αυτοδιοικητική κακή, σπάταλη και ανεξέλεγκτη οικονομική αυτοδιαχείριση, ιδίως στα έργα αυτεπιστασίας, η έλλειψη αυτοδιοικητικών και εκτελεστι-κών γνώσεων, εμπειριών και ικανοτήτων και η αναποτελεσματι-κή διοίκηση οδήγησαν το θεσμό σε θνησιγένεια και αδιέξοδο.Ο νέος θεσμός πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης και αποκέντρωσης Καλλικράτης (Ν. 1352/2010) (Αρχαίος ΄Ελληνας Αρχιτέκτονας – εργάσθηκε για την ανέγερση των Μακρών Τειχών της Αθήνας και της Ακρόπολης, μαζί με τον Φειδία και τον Ικτίνο), αποτελεί λύση ανάγκης εξόδου από την κρίση του καταχρεωμένου, απο-διοργανωμένου και αναποτελεσματικού θεσμού του Καποδί-στρια. Με την καταβαλλόμενη προσπάθεια εξυγίανσης της Το-πικής Αυτοδιοίκησης, μέσω της εκχώρησης ανεξέλεγκτα πολ-λών κρατικών αποφασιστικών αρμοδιοτήτων και της συνένωσης μικρότερων εδαφικών περιοχών, σε πολύ εκτεταμένες, εδαφικά ανοργάνωτες και οικονομικά αδύνατες και καταχρεωμένες δη-μαρχιακές ενότητες, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν λει-τουργικές αγκυλώσεις, δυσλειτουργίες και περαιτέρω αναποτε-

49

λεσματικότητα και αδιέξοδο στο όλο αυτοδιοικητικό σύστημα.Ο νεοσύστατος ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ είναι ένας από τους 333, περίπου, πανελλαδικά νέους Δήμους και ένας από τους έξι του Νομού Μεσσηνίας (Καλαμάτας, Μεσσήνης, Πύλου – Νε-στορίου, Τριφυλίας, Οιχαλίας και Δυτικής Μάνης). Περιλαμβά-νει τους καταργηθέντες – συγχωνευθέντες Δήμους Κυπαρισσί-ας, έδρα του νέου Δήμου, Φιλιατρών, Γαργαλιάνων, Αε-τού, Αυλώνας και την Κοινότητα Τριπύλης. Ο συνολικός πληθυσμός ανέρχεται σε 33.580 κατοίκους και 33 Συμβούλους, από τους οποίους 20 εκλέγονται με τη συμπολίτευση και 13 με αντιπολίτευση. Η εκλογή των Δημοτικών Αρχών (Δημάρχου, Δημοτικών Συμβούλων και Συμβούλων Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων, που συγκροτούν τα διάφορα όργανα, Συμβούλια – Επιτροπές κ.λπ.), γίνεται για 5 χρόνια, με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία. Τον εδαφικά εκτεταμένο Δήμο Τριφυλίας αναμένει σημαντικότατο και δύσκολο έργο. Η Τριφυλιακή δια-νομαρχιακή ενότητα έχει πολλές οργανωτικές, λειτουργικές, οι-κονομικές και άλλες σοβαρές ανάγκες και υποχρεώσεις για αξι-ολογική ιεράρχηση, μελέτη και επιτυχή υλοποίηση. Η αποτελε-σματική υλοποίηση του όλου έργου, όπως είναι αυτονόητο, απαιτεί σοβαρή, άοκνη και υπεύθυνη προσπάθεια. ΄Ολως ενδει-κτικά: Η ορθολογιστική θεμελίωση διαδημαρχιακής, αναπτυξι-ακής υποδομής με ταυτόχρονη τακτοποίηση των υφισταμένων εκκρεμοτήτων, η αυστηρή, σύννομη, διαφανής, χρηστή οικονο-μική αυτοδιαχείριση των Δημαρχιακών, Κρατικών, Κοινοτικών, Δημοτικών κλπ. πόρων, η τυφλή εφαρμογή των Νόμων και τή-ρηση των νομίμων διαδικασιών, η λήψη αποφάσεων με νόμιμες και δημοκρατικές διαδικασίες, απαλλαγμένες, οι αποφάσεις, από παρεμβάσεις και διαμεσολαβήσεις τρίτων, με αμετακίνητο στόχο τους την εξυπηρέτηση του διαδημαρχιακού συνολικού συμφέροντος, η αξιοποίηση των παραγωγικών πηγών του Δή-μου κλπ. είναι μερικές από τις ανάγκες του νέου Δήμου, την ικανοποίηση των οποίων αναγκών περιμένουν με αισιοδοξία οι Τριφύλιοι κάτοικοι του Δήμου.



Εκάστου έτους καθιερωθέν προ πάρα πολλών χρόνων (λέγεται πως είναι η αδιάλειπτη συνέχεια και ο εκχριστιανισμός - μεταδόμηση Δι-ονυσιακών τελετών κατά την αρχαιότητα στην ίδια περιοχή που εγ-γύζει την Διονυσιάδα πηγή - Άι Λαγούδης και πιθανώς ιερό του Θεού Διονύσου στην ίδια θέση), το ονομαζόμενο από τους Κυπαρίσσιους το Πανηγύρι του Σταυρού. Έχει συνδυασθεί με την Παγκόσμια Ύψω-ση του Τιμίου Σταυρού. Το θρησκευτικό μέρος τελείτο και τελείτε, ήτοι Πανηγυρικός Εσπερινός και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας που υπάρχει στο χώρο τελέσεως του πανη-γυριού.Η Ζωοπανήγυρη κρατούσε τρεις ημέρες και η Εμποροπανήγυρη

οκτώ ημέρες. Στη Ζωοπανήγυρη έφθαναν πάρα πολλά ζώα, ήτοι άλο-γα, γαϊδούρια, μουλάρια, πρόβατα, γίδια και πουλερικά, μαζί με τους ιδιοκτήτες τους. Επίσης πάρα πολλοί τσιγγάνοι και εγένετο η αγορο-πωλησία, καθώς κα τα επονομαζόμενα τράμπα χαΐρια και αυτά με το αζημίωτο, αφού με την αλλαγή του ζώου θα έπρεπε να δώσεις και ένα χρηματικό ποσό, ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσεις τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών στα παζάρια.Ο Πανοχωρίτης γείτονάς μου Θανάσης Αθανασόπουλος (Κουτσο-

φωτάκης) κτηματίας είχε και το επάγγελμα του ταμπή ετοίμαζε καφέ-δες στα καφενεία της εποχής, Φώτη Ζήρα, Νίκου Γιαννόπουλου (Αμπατζή), Παναγιώτη Σταθόπουλου.Είχε και το γάϊδαρο, όπως πάρα πολλοί Κυπαρίσσιοι της εποχής για

τις αγροτικές δουλειές τους.Έφθασε το Πανηγύρι του Σταυρού, λέει η γυναίκα του Θανάση

Ελένη, Θανάση λόγω του ότι γέρασε ο Μέντιουμ, δεν τον πας στο πανηγύρι να τον αλλάξεις με το τράμπα, χαΐρια. Παίρνει ο Θανάσης τον Μέντιουμ και τον πάει στο πανηγύρι. Εκεί τον πρώτο λόγο στη δουλειά αυτή τον είχαν οι γύφτοι. Γίνονται τα παζάρια και λένε στο Θανάση οι γύφτοι, να έρθεις αύριο να πάρεις τον γάιδαρο. Όλη τη νύχτα οι γύφτοι περιποιήθηκαν τον γάιδαρο του Θανάση του άλλαξαν καπίστρια και τον έκαναν αγνώριστο. Κατεβαίνει ο Θανάσης του λένε αυτός είναι ο καινούργιος γάιδαρος δώσε μας και τόσα χρήματα. Παίρνει τον γάιδαρο και ανηφορίζει προς την Άνω Πόλη. Όταν έφθα-σε στο Ηρώο στην πλατεία, ο γάιδαρος κατευθείαν παίρνει τον δρόμο

Το Πανηγύρι του Σταυρού στην ΚυπαρισσίαΕμποροπανήγυρη και ζωοπανήγυρη

του Παναγιώτη Η.Γιαννόπουλου

τέως Δ. ΔιευθυντήΝοσοκομείου Κυπαρισσίας

51ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

για το κατόϊ του Θανάση. Φθάνει ο Θανάσης και φωνάζει την Ελένη. Ελένη έλα να δεις τι γάιδαρο πήραμε να γνωρίζει το κατόϊ μας. Κατε-βαίνει η Ελένη με χιούμορ βρε νεκρέ, βρε αχρόνιαγε πάλι τον γάιδαρό μας σου δώσανε οι γύφτοι. Τις λες μωρή ζουρλή που είναι ο γάϊδαρός μας. Πού να το παραδεχθεί ο Θανάσης.Ωραία η ζωή των παλιών και αγαθών Κυπαρίσσιων, με πολλά ευχά-

ριστα γεγονότα, και καλαμπούρια.Τα εμπορεύματα των εμπόρων που θα λάμβαναν μέρος από άλλες

πόλεις έφθαναν στην Κυπαρισσία σιδηροδρομικώς με την ιστορική ΣΠΑΠ. Λόγω του ότι στην Κυπαρισσία υπήρχε Λιμενικό Ταμείο, πολύ παλαιά εγένετο διακίνηση αντικειμένων ακτοπλοϊκώς στον υπάρχον λιμάνι, τα πλοία έπιαναν αρόδου και η μεταφορά των αντι-κειμένων εγένετο με τις ιστορικές μαούνες στην αποβάθρα.Υπήρχε λοιπόν ο λιμενικός φόρος, ο οποίος είχε επεκταθεί και στα

εισερχόμενα εμπορεύματα σιδηροδρομικώς.Το 1949 έγινα απόφοιτος του οκτατάξιου ιστορικού Γυμνασίου Κυ-

παρισσίας. Φτώχεια πολύ, Δήμαρχος ο μακαρίτης Γεώργιος Καλα-ντζάκος, ο πατέρας μου προσκείμενος με τα αδέλφια του μακαρίτες Ιωάννη και Νίκο στο κόμμα το Λαϊκό. Φορατζής του Λιμενικού Τα-

Στη φωτογραφία Κυπαρίσσιοι σε μια ώρα ανάπαυλας και διασκέδασης στο πανηγύρι του Σταυρού. Από δεξιά 1) Ανδρέας Σκοτάδης ψαράς μακαρίτης 2) Κώστας Παυλό-πουλος μαραγκός μακαρίτης 3) Τάκης Γιαννόπουλος καφεπώλης εν ζωή. 4) Κώστας Πουλόπουλος μετανάστης στην Αυστραλία μακαρίτης 5) Τάκης Παναγόπουλος (Αλεξο-γιάννης) υπάλληλος νοσοκομείου εν ζωή. 6) Παναγιώτης Γιαννόπουλος ο γράφων εν ζωή 7) Κώστας Κουτσίκος ο πρακτικός – ορθοπεδικός της εποχής του, μακαρίτης.


μείου ο μακαρίτης Γρη-γόρης Κατσικάρης άν-δρας της Αμαλίας Μποϊλέ. Με την εντολή του Δημάρχου με πήρε βοηθό για την είσπραξη του Λιμενικού φόρου και εγκατασταθήκαμε στην αποθήκη εμπορευ-μάτων της ΣΠΑΠ. Εκά-ναμε τις εισπράξεις, τε-λειώνοντας θα έπρεπε να γίνουν οι ανάλογες ει-σπράξεις φόρου και στις αγοροπωλησίες της Ζω-οπανήγυρης. Φορατζής στην εργασία αυτή είχε ορισθεί ο μακαρίτης Ντί-νος Κουτσαναστάσης (Χρόνης) ένας καλοκά-γαθος γέροντας ασπρο-μάλλης, με πολλά καλα-μπούρια, είχε χρηματίσει και παιδονόμος της επο-χής εκείνης. Αρχίζοντας η ζωοπανήγυρη πηγαί-ναμε με ένα τραπέζι και καρέκλες και τα μπλοκ εισπράξεων και κάναμε την είσπραξη του Λιμε-νικού φόρου. Ο μπάρ-

μπας Ντίνος μου έλεγε, όπου βλέπεις τον Δημοτικό φορατζή, που ει-σέπραττε τα τσατζίκικα (Δημοτικός Φόρος) θα πιάνεις τους συναλασσόμενους και θα μου τους φέρνεις να πληρώσουν το Λιμενι-κό φόρο και έτσι με την ενέργεια αυτή δεν μας έφευγε κανένας.

Και τώρα περιγραφή της εμποροπανήγυρης:Οι πάσης φύσεως έμποροι και επαγγελματίες που θα λάμβαναν μέ-

ρος εκθέτοντας τα εμπορεύματα τους, θα έπρεπε να ενοικιάσουν την μπαράκα τους. Οι μπαράκες βγαίνανε στην δημοπρασία, ενώπιον της Δημοτικής Επιτροπής, ήταν και είναι, ακόμα και στις μέρες μας ένα


καλό εισόδημα για τον Δήμο. Άρχιζε η δημοπρασία με γερά και καλά κτυπήματα. Την προσφορά την ντελάλιζε ο ντελάλης και με τα λόγια ένα, δύο έχει επάνω ο δείνας τόσα και εκεί γινότανε το σώσε, το φινά-λε ένα, δύο, τρία έμεινε και κατακυρώθηκε στον τάδε. Έπεφτε το χρή-μα με την ευχή Καλές Δουλειές. Τα χρήματα εισπράττονταν από τον Δημοτικό Φορατζή. Εκεί υπήρχαν τα μπεζεστένια, τα μπεζεστένια ήταν ένα ενοίκιο λιθόκτιστο σε σχήμα Π, σκεπασμένα με κεραμοσκε-πή, ασφάλεια στα εμπορεύματα από την βροχή. Υπήρχαν όμως και οι πρόχειρες κατασκευές από μπαράκες.Έμποροι που λάμβαναν μέρος ήταν οι Κυπαρίσσιοι Σταύρος Μαρ-

τίνος, πεθερός μου και μετέπειτα ο γιος του Μίμης, υποδήματα. Ο Σπύρος και Νέστωρας Θωμόπουλος νονός μου, υποδήματα, Διονύσης Παναγιωτόπουλος (Κωτούλιας) και μετέπειτα ο γιος του Στάθης, υποδήματα. Ιωάννης Βλάχος, υποδήματα, Νίκος Κόσυβας, υποδήμα-τα, Παναγιώτης Στρίγκας, υποδήματα. Επίσης οι μεγάλοι έμποροι Αθηναίοι, υποδημάτων, Κοζουρός και Χαλούλος, έμποροι ενδύσεως, Δημήτρης – Πέτρος Κοντόπουλοι, Ιωάννης Σχοινάς, Σπύρος Χηνό-πουλος, Κώστας Χαρώνης, Θανάσης Αρνόκουρος, Δημήτριος – Μα-νώλης Ζωγόπουλος, Γιάννης Κάκκαβας, Γρηγόρης – Κανέλλος Αδα-μόπουλοι, Παναγιώτης Αγγελόπουλος. Υαλοπώλες Παναγιώτης – Γεώργιος Πετρόπουλοι, Γιάννης Τσουκαλάς. Φαναριτζήδες και είδη εστιάσεως Αναστάσιος – Διονύσιος Χαΐνης, Παναγιώτης Τσελον-δρές, Δήμος – Σταμάτης Γυφτάκης, Γεράσιμος Μανιάτης, Παναγιώ-της Στρατικόπουλος (Μαλιάγκος) υποδήματα, παπλωματάδες: Κώ-στας Λυδιώτης και ο γιος του Αλέκος. Επίσης οι καπελάδες: Κώστας και Χρήστος Παναγιωτόπουλοι, Ρεμπούπλικες, Τραγιάσκες, Πηλήκια Γυμνασίου, έμπορος Γεώργιος Γεωργακόπουλος και παλιά και έτοιμα ενδύματα Κώστας και Ευστάθιος Γκότσης, έμπορος υφασμάτων Γε-ώργιος Κοντοβουνήσιος. Εστιατόρια, ταβέρνες, Δημήτριος Φραγκό-γιαννης, Μήτσος, Ρήγας (Μαρκάλας), Ηλίας Κακούνης (Χριστίνης), Χρήστος Σεγκουνάς, Ευάγγελος Μανιάτης, Διονύσιος Αποστολίδης. Πωληταί της γουρνοπούλας - σήμα κατατεθέν για το πανηγύρι, Γεώρ-γιος Γκοτσόπουλος –Κούντουρος (ο Μάγκας), Γεώργιος Γκρίτζαλης, Γιάννης Πανόπουλος και Γιάννης Βλάχος (Μπελέχας) από τις Βρύ-σες, Γιάννης Ρεκούμης, Σταμάτης Γκρίτζαλης, Κώστας Γκοτσόπου-λος (Κούντουρος), Παστελάδες και πωλητές σάμαλης και άλλων γλυ-κών ταψιού: Χρήστος Βερλέκης (Λιάλιος) με την Μαρία την γυναίκα του, Στεφανής Πατρίκιος, Χαρίλαος και Σοφούλα Αποστολίδη, Γιάν-νης Καρατζάς, Γεώργιος Γαλατάς καταγόμενος από τα γειτονικά Φι-λιατρά. Παιδιά της Κυπαρισσίας που μετοίκισαν στην Αθήνα και διέ-πρεψαν στο εμπόριο, ερχόντουσαν στο πανηγύρι του Σταυρού, ενοικιάζοντας μπαράκες και πουλούσαν τα εμπορεύματα τους. Διο-

ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ54

νύσιος Γιαννόπουλος ή Αμπατζής του Ιωάννου εξάδελφος μου, εμπό-ριον πλεκτών, Νικόλαος Βαριμποπιώτης ή Στάγκας του Γεωργίου, ο πατέρας του φορούσε τζογέ παντελόνι και στιβάλι παπούτσι, εμπόρι-ον είδη ένδυσης Παύλος Μίχας του Δημητρίου ο πατέρας του Αγρο-φύλακας εκείνης της εποχής στην Κυπαρισσία, εμπόριον με είδη εσωρούχων, καλτσών κ.τ.λ..Οι Κυπαρίσσιοι και οι κάτοικοι της ενδοχώρας με μεγάλη χαρά τους

προτιμούσαν αγοράζοντας τα είδη που πωλούσαν και έτσι αυτοί ανα-χωρούσαν ευχαριστημένοι από την γενέτειρά τους.Υπήρχε το εξοχικό κέντρο του Γενναίου Σαρδέλη που εξυπηρετού-

σε τους επισκέπτες. Ήταν ακόμη οι μπαράκες με τα ωραία χαλκώμα-τα, ήτοι τεντζερέδες διαφόρων μεγεθών, ταψιών, κανατιών, καζανιών. Επίσης οι Ηπειρώτες από το Μέτσοβο, τεχνίτες κατασκευαστές βαρε-λιών, σκαφιδιών, κουτάλων, γουδιών, καρδάρων, όλα απαραίτητα για τα νοικοκυριά. Στο χώρο του πανηγυριού ήταν το μπακάλικο του Γιάννη και Σταμάτας Λαμπροπούλου, καθώς και ο φούρνς του Αντώ-νη Αναστασόπουλου (Μαρούλη) που εξυπηρετούσαν με τα προϊόντα τους, τους πανηγυριώτες, πωλούντες και αγοράζοντες. Υπήρχαν ακό-

Κυπαρίσσιοι διασκεδάζοντας, πίνοντας τα κρασάκια τους με τα λαϊκά όργανα. Στο Πα-νηγύρι του Σταυρού. Από δεξιά στη φωτογραφία 1) Δημήτρης Δημογκότσης οικοδόμος μακαρίτης. 2) Παναγιώτης Γιαννόπουλος ο γράφων εν ζωή. 3) Κωνσταντίνος Νταϊ-φώτης, Καφεπώλης μακαρίτης. 4) Κώστας Πουλόπουλος μετανάστης στην Αυστραλία μακαρίτης 5) Τάκης Γιαννόπουλος καφεπώλης εν ζωή.


μη ο γύρος του θανάτου, οι πάσης φύσεως φακίρηδες, που μας παρου-σίαζαν διάφορα φακιρικά κόλπα, ελάτε να δείτε την κοπέλα χωρίς κε-φάλι, τον άνθρωπο που βγάζει φωτιά από το στόμα και άλλα πολλά.Υπήρχαν ακόμη και άνθρωποι με τις μαϊμούδες και τις αρκούδες,

όλοι και καθένας, από το πόστο του να βγάλει το ψωμάκι του. Ήταν ακόμη τα καφέ Σατάν, όπως του Λάλε που λέγανε ήλθαν οι πριμαντό-νες, σε μας τότε τους μικρούς ακουγότανε κάπως παράξενο. Δεν θα έλειπε και η διασκέδαση που προσέφεραν οι Λαϊκοί οργανοπαίκτες Κυπαρίσσιοι και από την γύρω περιοχή, όπως ο Τόσος Κουμουνδού-ρος (Λάζαρος) με το βιολί του, Τάκης Τσάμπρος και Φώτης Κουμού-στες με τα λαούτα τους, επίσης ο Γεώργιος Κούκος, ο Κωτσαρίκος, ο Ζώης από την Καλήδονα της Ολυμπίας με το ωραίο κλαρίνο του και παλαιότερα ο Γιάννης Μητρόπουλος (Στραβός).Μεγάλη εξυπηρέτηση την εποχή εκείνη προσέφερε με το άφθονο

νερό του ο Αι Λαγούδης (Διονυσιάδα Πηγή) και τα πολλά πηγάδια της κάτω πόλης, αφού το υδραγωγείο δεν είχε επεκταθεί προς την παραλία. Γαϊδούρια με ντενεκέδες και βαρέλια μετέφεραν το νερό επ' αμοιβή στους έχοντας ανάγκη. Σήμερα το πανηγύρι τελείται με καλύ-τερες συνθήκες αφού υπάρχουν τουαλέτες, ύδρευση, ηλεκτρικό ρεύ-μα, εξυπηρετήσεις αρκετά μεγάλες.Στην Κυπαρισσία μας λόγω της μεγάλης ενδοχώρας της, το πανη-

γύρι, παρουσίαζε μεγάλη οικονομική κίνηση. Τα χωριά μας εκείνη την εποχή καλλιεργούσαν τις σταφίδες, σοβαρό εισόδημα, καθώς και τα δημητριακά και κανόνιζαν οι οικογενειάρχες να έχουν την οικονο-μία τους να κάνουν τις αγορές τους στο πανηγύρι: ένδυση, υπόδηση, είδη προικός για τις ανύπαντρες κοπελιές. Γεγονός είναι ότι τα χρό-νια εκείνα φτωχά, με πολλές στερήσεις και δυσκολίες στην ζωή, αγνά όμως και όμορφα.Ο παππούς μου Γεώργιος Αθανασούλιας (Τζαβάρας) πατέρας της

μάνας μου Καλλιόπης μεγαλοκτηματίας από το χωριό Σπηλιά, στο πανηγύρι θα μας έπαιρνε υποδήματα και άλλα είδη.Στο πανηγύρι ακόμη ζώντας ένα χρόνο περίπου στην Κυπαρισσία,

ο Εθνικός μας Ποιητής Κωστής Παλαμάς πλησίον του αδελφού του Χρήστου Παλαμά, Έπαρχου της περιοχής εμπνεύσθηκε και έγραψε τον Δωδεκάλογο του Γύφτου.

� �


Ο Σιδηροκαστρίτης Δημήτρης Ι. ΓεωργακάςΕμβληματική μορφή των γραμμάτων

του νεότερου Ελληνισμού

Ο Δημήτρης Γεωργακάς γεννήθηκε στο Σιδηρόκαστρο Τριφυλίας

στις 30/1/1908. Την περίοδο του (1926–1931), σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών παίρνοντας το πτυχίου του με άριστα. Διορίστηκε συντάκτης –παραμένοντας ως το 1946– του ιστορικού λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών. Η ανησυχία του και το ενδιαφέρον του φάνηκαν από πολύ νωρίς,

όταν μαθητής στο Γυμνάσιο Κυπαρισσίας έδειξε ενδιαφέρον για τη γλώσσα, ενώ ταυτόχρονα στο δικό του χωριό, το Σιδηρόκαστρο, κατέ-γραφε τις τοπικές ιδιομορφίες της. Το 1938 έφυγε για σπουδές στο Βερολίνο με υποτροφία του κληρο-

δοτήματος Σταθάτου, όπου σπούδασε ινδοευρωπαϊκή και συγκριτική γλωσσολογία και αρχαία ελληνική σύνταξη. Παράλληλα παρακολού-θησε μαθήματα σλαβικής, χετιτικής, αρμενικής και γοτθικής γλώσ-σας. Σπούδασε δίπλα σε δασκάλους –λαμπρούς επιστήμονες– όπως τους Άμαντοv, Schwyzet, Deubner, Specht, και Vasmer. Η διδακτο-ρική του διατριβή φέρει τον τίτλο Grundfriagen des peloponnesischen Griechisch (βασικά προβλήματα του πελοποννησιακού ιδιώματος). Θα μπορούσε, γυρίζοντας πίσω στην πατρίδα του, την Ελλάδα, να

συνεχίσει το έργο του στο ιστορικό λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών. Αλλά του συνέβη ένας γεγονός –σύμφωνα με τις μαρτυρίες των δι-κών του ανθρώπων– ένα γεγονός που σημάδεψε για πολλά χρόνια τη χώρα μας. Το γεγονός της εγγραφής του στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Ε.Α.Μ.), αποτέλεσε τροχοπέδη στην επαναπρόσληψή του στην Ακαδημία Αθηνών. Έτσι όμως του ανοίχτηκε ο δρόμος, αφού η χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αναζητούσε επιστήμο-νες, όπου θα εργάζονται γι’ αυτήν. Έτσι «χωρίς να τον ρωτήσει που ανήκει ιδεολογικά» τον κάλεσε κοντά της, αναγνωρίζοντας το πολύ-μορφο σπουδαίο ταλέντο του.Την περίοδο 1947–1948, ο Δ. Γεωργακάς πραγματοποίησε έρευνα

στις βιβλιοθήκες των Πανεπιστημίων Σικάγου και Μίσιγκαν, απο-

του Αριστείδη Γκιουλή

57ΤΕΥΧΟΣ 17-18 | ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ Γ' | 3ο & 4ο 2010

κτώντας, έτσι σιγά–σιγά μια λαμπρή σταδιοδρομία αρχικά ως λέκτο-ρας της γλωσσολογίας στα 1948–1951, στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.Εκεί δίδαξε ινδοευρωπαϊκή γλωσσολογία, παλαιοσλαβικά, συγκριτι-κή γραμματική των κλασσικών γλωσσών καθώς και ιστορία της ελ-ληνικής γλώσσας τις χρονιές 1948–1949. Την περίοδο 1949–1951, δι-δάσκει τη γλώσσα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης στο McCormick Theological Seminary του Σικάγο. Στη συνέχεια στα έτη 1951–1953, διδάσκει ινδοευρωπαϊκή γλωσσολογία, στο Πανεπιστή-μιο Utah. Το διάστημα 1953–1959, είναι οι πρώτες χρονιές της μεγάλης πια

ανέλιξης του. Στην αρχή έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπι-στήμιο Βόρειας Ντακότα, μετέπειτα το χρονικό διάστημα 1959–1975 γίνεται καθηγητής, ενώ από το 1975 γίνεται καθηγητής ερευνών. Εί-ναι ο πρώτος καθηγητής στην ιστορία του Πανεπιστημίου της Βόρει-ας Ντακότα με αυτόν τον τίτλο καθώς του σπάνιου τίτλου του αρι-στίνδην ή διακεκριμένου καθηγητή. Έτσι ο Σιδηροκαστρίτης Δημήτρης Γεωργακάς, γίνεται ομότιμος

καθηγητής στο Grand Forks, που είναι μια μικρή πόλη στα σύνορα Αμερικής και Καναδά, εκεί όπου βρίσκεται το Πανεπιστήμιο της North Dakota (Βόρειας Ντακότα).Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι πολυποίκιλα, γιατί το φά-

σμα των δραστηριοτήτων του καλύπτει τους τομείς της αρχαίας, της κοινής και της μεσαιωνικής γλώσσας. Ασχολήθηκε με πολλές διαλέ-κτους, όπως της ποντιακής, της καππαδοκικής, της κυπριακής, της κρητικής, καθώς και με τα ιδιώματα των Δωδεκανήσων, των Κυκλά-δων, της Λήμνου, της Χίου και τα κατωιταλικά. Μετά συνέχισε τις έρευνές του για την ιταλική, τη διάλεκτο της Βενετίας, τη σλαβική, τη ρουμανική, και την τουρκική, καθώς επίσης με τις γλώσσες του Καυκάσου και των Βάσκων.Οι τιμητικές του διακρίσεις είναι εντυπωσιακές: είναι ο μοναδικός

βραβευθείς που τιμάται δυο φορές από το Πανεπιστήμιο Βόρειας Ντακότα, στα τριάντα χρόνια λειτουργίας του Guggenheim, ενώ τι-μήθηκε με βραβεία αριστείας και με διάφορα ειδικά διπλώματα για την νεοελληνική γλώσσα στον αγγλόφωνο κόσμο. Οι έρευνές του επίσης έλαβαν χώρα στην Ελλάδα, στη Γερμανία και στη Γαλλία. Υπήρξε μέλος, επισκέπτης, καθώς και συνεργάτης καθηγητής σε διε-θνής επιτροπές ονοματολογικών επιστημών, διευθυντής περιοδικών, σύμβουλος σε προγράμματα ερευνών και μέλος πολλών επιστημονι-κών επιτροπών σε Ευρώπη και Αμερική.Διέπρεψε κυρίως ως ιστορικός της ελληνικής γλώσσας, λεξικογρά-

φος, ετυμολόγος και τοπωνυμιολόγος. Έγραψε αρκετά βιβλία και πά-μπολλα επιστημονικά άρθρα. Μόλις στα 23 του χρόνια συγκεντρώνει


το πρώτο γλωσσικό υλικό από την Τριφυλία με τίτλο ΄ τα Ποιμενικά της Μεσσηνίας΄ , (1931), αργότερα δε, συγκεντρώνει στοιχεία για άλ-λες εργασίες του όπως το ΄ Τοπωνυμικόν Σιδηροκάστρου και περιο-χής΄ (1933–1935), το ΄ Μεσσηνιακόν γλωσσάριον΄ (1945), ενώ πολύ σπουδαίο θεωρείται μεταξύ άλλων το έργο του Place names of south West Peloponnesus. Η επιστημονική του κατάρτιση στη συγγραφή των άρθρων και των

βιβλίων, επέβαλε σ’ ολόκληρη την παγκόσμια επιστημονική κοινότη-τα την μεγάλη μορφή του, ως γλωσσολόγου. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο φανερώνεται σ΄ όλο τον κόσμο ότι ο Μήτρος του Σιδηροκάστρου –έτσι όπως τον αποκαλούσαν στο χωριό του– είναι πολύ σπουδαίος, κι αναγνωρίζεται ως κορυφαίος γνώστης του αντικειμένου του. Επίσης ασχολήθηκε με ζητήματα κλασσικής και βυζαντινής φιλο-

λογίας και μελέτησε σε βάθος αρχαίες ελληνικές διαλέκτους. Αργό-τερα στράφηκε προς τη νεοελληνική λογοτεχνία, μελέτησε το έργο του Σολωμού, του Δροσίνη και του Ξενόπουλου και κατάθεσε πολυ-άριθμες βιβλιοκρισίες.Το έργο ολκής για τον Δημήτρη Γεωργακά είναι η σύνταξη του Ελ-

ληνο–αγγλικού λεξικού, ενός έργου που αφιέρωσε περίπου εικοσιπέ-ντε με τριάντα χρόνια. Το 1960 το Υπουργείο Παιδείας των Η.Π.Α., του αναθέτει να συντάξει Ελληνο–αγγλικό λεξικό, για το οποίο δού-λεψε ως το τέλος της ζωής του, έχοντας εκτός των άλλων για βοηθό τη σύζυγό του Βαρβάρα, κλασσική φιλόλογο και επίσης γλωσσολό-γο. Ερχόμενος γι’ αυτό πίσω στην Αθήνα αποδελτιώνει συστηματικά τις πηγές της ελληνικής γλώσσας, όπου ασχολήθηκε σε πρώτη φάση περίπου απερίσπαστος 27 μήνες, (1960–1962), σε οίκημα στην περιο-χή της Φιλοθέης Αθηνών, παραχωρημένο γι’ αυτό το σκοπό από τον Αντρέα Παπανδρέου μετέπειτα πρωθυπουργό. Διακόπτει και ξαναγυ-ρίζει στην Αμερική, ωστόσο καταλαβαίνει βέβαια ότι το έργο του εί-ναι αρκετά μεγάλο και τα προβλήματα μεγαλύτερα, αλλά πρέπει να συνεχίσει. Σε μια δεύτερη φάση αποδελτιώνει πάλι στην Ελλάδα, (1965–1966) και σε μια τρίτη στην Αμερική από το (1967–1974), στην ουσία όμως, μόνο στο τέλος της ζωής του σταμάτησε αυτήν του την εργασία.Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι για το γράμμα «Α», το πρώτο

της ελληνικής αλφαβήτου, δακτυλογραφήθηκαν περίπου εφτά χιλιά-δες σελίδες. Εισέπραξε σε πρώτη φάση την αδιαφορία του ελληνικού κράτους και ενώ συνέχιζε ακάθεκτος το έργο του, αποφασίζει να πα-ραχωρήσει το υλικό στην Ακαδημία Αθηνών το 1973. Το ανώτατο ίδρυμα της χώρας δεν τήρησε τους όρους της δωρεάς και απάλειψε τ’ όνομά του από τον πίνακα δωρητών της Ακαδημίας που δημοσιεύεται στην επετηρίδα της. Έτσι ο Δ. Γεωργακάς αποφάσισε να δωρίσει το


λεξικογραφικό του αρχείο στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, το οποίο απο-δέχτηκε τη δωρεά με τους υπευθύνους της τότε επιτροπής, Γρηγόρη Σηφάκη και Χριστόφορο Χαραλαμπάκη.Υπήρξε από τους σημαντικότατους εκπροσώπους της ελληνικής

γλωσσολογίας και ανήκε στη γενιά των Ν. Ανδριώτη, Ι.Θ. Κακριδή, Στ. Καψωμένου, Εμ. Κριαρά, Λ. Πολίτη, και Α. Τσοπανάκη, ενώ ήταν μαθητής του πατέρα της ελληνικής γλωσσολογίας Γ. Χατζηδάκη.Πολύ μεγάλη προσπάθεια για την εκτύπωση των τόμων του Ελλη-

νο–αγγλικού λεξικού κατέβαλε ο εκδοτικός οίκος Melissa Media Associates στη Νέα Υόρκη, του Έλληνα Άρη Καρατζά, ειδικευμένου επιστήμονα σε τέτοιου είδους εκδόσεις. Ο ίδιος ο Δημήτρης Γεωργα-κάς πρόλαβε να δει τυπωμένο μόνο τον Α τόμο του λεξικού του –που διέρκησε από το 1970 έως το 1981 – και φέρνει τον τίτλο ‘’Modern Greek–English Dictionary. Ο πρώτος αυτός τόμος καλύπτει μόνο το πρώτο γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου, το ΄ΑΛΦΑ΄ και κυκλοφό-ρησε από το κέντρο της ελληνικής γλώσσας, που ιδρύθηκε στη χώρα μας το 1994. Τότε, αποφασίστηκε με εισήγηση του καθηγητή Δ. Γε-ωργακά, ο εκπατρισμός του υλικού και της αξιοποίησης του εδώ πια στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα το υλικό καθώς και η βιβλιοθήκη του ίδίου ήρθε στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος έθεσε ως σκοπό της ζωής του να συλλέξει όλες τις πηγές της νέας ελληνικής γλώσσας για αυτό το σπουδαίο έργο–σταθμός, που ενώ γράφτηκε, τυπώθηκε και χρηματο-δοτήθηκε στις Η.Π.Α., ευτυχώς τώρα ανήκει στην πατρίδα του Δ. Γε-ωργακά, στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο κέντρο ελληνικής γλώσσας στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, μετά τη δωρεά της γυναί-κας του.Η επίσημη παρουσίαση του 1ου τόμου έγινε την Πέμπτη 15 Μαΐου

2008, στην ελληνοαμερικάνικη ένωση από τον Ι.Ν. Καζάζη καθηγη-τή στο Α.Π.Θ. Για το έργο της ζωής του έγραψε κάποτε ο ίδιος: «Σκοπός και περι-

εχόμενο του Ελληνοαγγλικού λεξικού είναι να περιλάβει το θησαυρό της κοινής νεοελληνικής και της καλλιεργημένης νεοελληνικής, κυ-ρίως από τα δημοτικά τραγούδια (18ος αιώνας) και την ποίηση του Σολωμού και της Επτανησιακής Σχολής και της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα (1880–…) ως τις μέρες μας.(…) Από το παρελθόν έχουν ληφθεί λεξιλογικά στοιχεία, και από το Βυζάντιο, και από τη μεταβυζαντινή εποχή, διότι πάρα πολλοί όροι απαντούν σε ιστορικά και άλλα έργα που διδάσκονται σε διάφορες βαθμίδες της παιδείας, π.χ. λέξεις όπως παιδομάζωμα, χαράτσι (κεφαλικός φόρος) κλπ., φιλοσοφικοί όροι του παρελθόντος κλπ.(…) ένας από τους λόγους που ερμηνεύει το εκτετα-μένο λεξιλόγιο της νεοελληνικής είναι ότι τα λόγια στοιχεία αρχαιο-ελληνικής αρχής έγιναν διεθνή στις μεγάλες γλώσσες και φυσικά


ενμέρει επανήλθαν τα ίδια ή παράγωγα των και στη νεοελληνική. Απ’ τους κορυφαίους νεοέλληνες ερευνητές και με βαθιά επιστη-

μονική κατάρτιση ο Δημήτρης Γεωργακάς, ΄ έφυγε΄ από τη ζωή στις 7/2/1990. Ο Τριφύλιος γλωσσολόγος διέπρεψε στα Πανεπιστήμια του κόσμου, όπου δίκαια κατατάσσεται ως ένας απ’ τους πρώτους κατά τη γνώμη μου των ελληνικών γραμμάτων στο σύγχρονο Ελληνικό κρά-τος.

Σημειώσεις - Βιβλιογραφία:

Καζάζης Ν. Ι., Εισαγωγή στο A Modern Greek-English Dictionary, Volume I, A, Compiled and Etited by Demetries J. Georgacas

Χαραλαμπάκη Χ., Ο διαπρεπής γλωσσολόγος Δημήτριος Ι. Γεωργακάς (1908-1990), περιοδικό Τριφυλιακή Εστία, τ. 83, Αθήνα 1993

Φατούρου Δημήτρη, Πρόλογος στο A Modern Greek-English Dictionary, Volume I, A, Compiled and Etited by Demetries J. Georgacas

Μυρτσιώτη Γιώτα, Η Ελλάδα αποκτά το εθνικό λεξικό της, Εφημερίδα, Η Καθημερινή, Αθήνα 24-25/12/2005

Σοφρά Ερρίκου, Πανόραμα της νεοελληνικής γλώσσας, Βιβλιοθήκη Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 18/04/2008

Πολέμη Ι. Ιωάννη, Δημήτριος Ι. Γεωργακάς, Εφημερίδα, Σιδηροκαστρίτικοι αντίλαλοι, φ. 33, Αθήνα 1987

Λιακάκη Μαρία, Κασσίμης Γιώργος, (επιμέλεια), Δημήτρης Γεωργακάς, παρουσίαση Ελληνοαμερικανικού Λεξικού, Εφημερίδα, Σιδηροκαστρίτικοι αντίλαλοι, Αθήνα 4ος - 5ος - 6ος /2008

Κυριαζή Δημήτρη, Τιμητικές εκδηλώσεις Σιδεροκαστριτών, Εφημ. Φωνή της Μεσσηνί-ας, Καλαμάτα 30/08/2010)


Τα πανωχώρια της ορεινής Τριφυλίας, είναι τα χωριά δυτικά του Λυκαίου όρους και κυρίως τα χωριά της Είρας τα οποία

αποτελούν, όπως και παλιά, ξεχωριστό Δήμο.Μπορεί αυτά να είναι λίγο απόμακρα από τον πολύ κόσμο και

να μην διαθέτουν πεδιάδες και ισιώματα, έχουν όμως ένα αγαθό πλούσιο, πέραν από τον καθαρό τους αέρα και τα κρύα νερά των πηγών τους.

Η πέτρα είναι το καλό που έχουν τα Μεσσηνοχώρια αυτά. Και τι πέτρα. Πέτρα άσπρη, πλακουδή, γυαλιστερή, πανέμορφη. Στις πεδιάδες, όπου κυριαρχεί το χώμα και οι πέτρες είναι σπάνιo εί-δος, εκτός αν έχουν μεταφερθεί από αλλού, φαίνεται η στέρησή τους αυτή. Το πλεονέκτημά τους, ότι αποτελούν εύφορες πεδιά-δες, δεν αναπληρώνεται με το θείο δώρο της πέτρας.Η πέτρα στα ορεινά μέρη αποτελεί ζωντανό οργανισμό, μι-

λάει, μαγεύει και κάνει τον άνθρωπο να την χαίρεται, παρά το ότι είναι εκεί τόσο πολύ χορταστική. Αυτό συμβαίνει και στην περιοχή των χωριών του Δήμου Είρας και όχι μόνο, γιατί η πέ-τρα αυτού του είδους συνεχίζεται μέχρι κάτω το Διαβολίτσι και μέχρι προς τα εδώ την Φιγαλία, την Αλιφείρα κ.λ.π.Είναι πέτρα της γης που την κάνει στέρεη, στραγγερή και

ωραία. Είναι η οικοδομική πέτρα, που βγαίνει από λατομικά ση-μεία, όπως βγαίνουν τα άλλα μεταλλεύματα από τα έγκατά της. Η πέτρα αυτή είναι επιφανειακή και βρίσκεται σε μεγάλη αφθο-νία στις πλευρές του Κουκούρεβου, του Κωτόγιου, της Ανάλη-ψης και άλλων κοντοβουνίων της περιοχής δώθε από την χώρα της ιστορικής Ανδρίτσαινας.Με αυτήν την πέτρα έχουν γίνει όλες οι οικοδομικές κατα-

σκευές στα χωριά αυτά και στα άλλα πιο πέρα και πιο κάτω. Η χρήση της, στο χτίσιμό της, είναι εύκολη γιατί δεν είναι ακανό-νιστη, αλλά επίπεδη, ομαλή, μετρίου μεγέθους και ίδια πάντοτε σε χρώμα λευκό ή το πολύ–πολύ φαιά ή και γκρίζα.Αυτοί που την κτίζουν, γνωρίζουν εκ πείρας την τεχνική της. Η

Αγροτική, λαϊκή αρχιτεκτονικήΣτην ορεινή Τριφυλία

τουΙωάννηΒορβίλα


«τέχνη της πέτρας» είναι ζηλευτή, αποτελεί προνόμιο, και είναι στις ημέρες μας προσοδοφόρα απασχόληση και συνάμα ευχάρι-στη.Τώρα, τέτοιες πέτρες συλλέγονται και μεταφέρονται και στα

κατώμερα και εκεί ό,τι κτίζεται μ’ αυτές αποτελεί ένα σημείο θαυμασμού με απαράφθαστη χάρη. Εκεί ακριβώς φαίνεται και η αξία της πέτρας των «Σπανιοχωρίων» ή «Λυκαιοχωρίων» δηλα-δή της ορεινής Τριφυλίας.Τέτοια στολίδια έχουν γίνει στο παρελθόν σ’ αυτά τα χωριά

που δίνουν τριγύρω απαράμιλλη ομορφιά, χωρίς να περνά η αξία τους, χωρίς να παλιώνουν και χωρίς να εγκαταλείπονται σαν άχρηστα.Με αυτήν την πέτρα έχουν κτισθεί όλα τα σπίτια στα χωριά

αυτά άλλα χαμώγεια κι άλλα δίπατα, με ταράτσες, με σκάλες και με παρασπίτια. Ακόμη και οι σκεπές τους με πλάκες μεγάλες είναι σκεπασμένες αντί για κεραμίδια. Ακόμη συναντά κανείς σπίτια με σκεπές από πλάκες τοποθετημένες αριστοτεχνικά για να μην εισχωρεί το νερό της βροχής και το πολύ χιόνι που ρίχνει στα χωριά όλους τους χειμώνες.Οι πέτρες των τοίχων αποκαλύπτουν το βυζαντινό ισόδομο σύ-

στημα. Είναι τοποθετημένες σταυρωτά για να δένουν καλά με-ταξύ τους. Οι γωνίες τους είναι σταυρωτά αγκωνάρια, πελεκη-μένα με υπομονή και τέχνη άφθαστη. Το ίδιο και τα ανοίγματα (πόρτες και παράθυρα) έχουν γίνει με τέτοια αγκωνάρια. Κάποτε η στέψη των ανοιγμάτων αυτών είναι κυκλική ή αψιδωτή και αποτελεί χάρμα οφθαλμών. Οι σκάλες είναι εξωτερικές πάντα και τα σκαλοπάτια τους είναι όμορφα και τέλεια πελεκημένα με ειδικό σφυρί. Σε κάποιο σημείο υπάρχει –όχι πάντοτε– και η χρονολογία του κτίσματος από τον πρωτομάστορα τον Λαγγαδι-νό ή τον Ηπειρώτη ή και τον Τήνιο ακόμα.Ίδιες είναι και οι λοιπές κατασκευές στις αυλές γύρω από κάθε

σπίτι, δηλαδή τα παρασπίτια (στάβλοι, αποθήκη, σταχτοφούρνι, σοφάδες του σκύλου, κοτέτσι κ.ό.κ.) και οι μάντρες της περί-φραξης «ξερολιθιά» με την «παρέα» τους.Πιο πέρα από τα σπίτια η ομορφιά της πέτρας συνεχίζεται στις

βρύσες, στα εικονοστάσια τα υπαίθρια, στα γεφυρίδια των ρεμά-των και στους δρόμους τους «καλντεριμωμένους».Και οι Εκκλησίες, το Καθολικό κάθε χωριού και τα Παρεκκλή-

σια, ακολουθούν τον ίδιο τρόπο οικοδόμησης με αγκωνάρια στις


γωνίες και με πλάκες στο δάπεδό τους. Αυτό συμβαίνει και στα μικρά εξωκκλήσια έξω από τα χωριά, στις κορυφές λόφων ή σε πλατώματα με τρεχούμενα νερά και δίπλα από δέντρα αιωνόβια, σε πανέμορφες συνθέσεις.Πέτρινα είναι και τα «καλύβια» των γεωργών στα χωράφια.

Έχουν πόρτα και παράθυρο μικρό και είναι σκεπασμένα με πλά-κες. Μένουν απέθαντα στο πέρασμα του χρόνου και αποτελούν μνημεία της αγροτικής γης.Τα πλίθινα καλύβια (ξεμώνια ή οισκόσπιτα) των πεδιάδων συ-

χνά έχουν χρονολογία λήξης αν μείνουν χωρίς φροντίδα ανθρώ-πινη. Αυτά τα καλύβια των ορεινών χωριών, δεν χαλάνε μα ούτε και γερνούν ποτέ.Πέτρινα, από ταιριασμένες πλάκες είναι και τα αλώνια, όπου

γινόταν ο αλωνισμός των δημητριακών στα περασμένα χρόνια. Αυτά τα κυκλικά αλώνια τα λένε και «πετράλωνα» και παρου-σιάζουν τέτοια τεχνική που θαυμάζονται. Οι πλάκες τους είναι τόσο καλά τοποθετημένες που είναι και στέρεες και ωραίες, χω-ρίς κενά και χαραμάδες.Σε κάθε καλύβι συναντά κανείς και το αλώνι. Συναντά ακόμη

τους φράχτες των χωραφιών που είναι λες χτιστές χωρίς υλικό λάσπης ή τσιμέντου. Τις λένε «ξερολιθιές» και είναι κι αυτές αριστοτεχνικά φτιαγμένες.Από πέτρες έχουν γίνει και τα «τουράκια», ήτοι κατασκευές

για να κάθονται ή να τρώνε οι αγρότες, γεωργοί και τσοπάνηδες, καθώς και τα «γραίκια» (μαντριά) των τσοπάνηδων για τα γιδο-πρόβατά τους.Η πέτρα κυριαρχεί παντού. Η ορεινή Τριφυλία είναι το βα-

σίλειο της οικοδομικής πέτρας και είναι ο τόπος της «τέχνης της». Μπορεί παλαιά η πέτρα να χρησιμοποιήθηκε τόσο πολύ και παντού, γιατί ήταν το μόνο πρόσφορο μέσο οικοδόμησης. Στις ημέρες μας, όπου η οικοδομική έχει προοδεύσει παντού, η χρήση της πέτρας γίνεται σαν υλικό κατάλληλο για κάθε κατα-σκευή, αλλά κυρίως γιατί έχει ξεχωριστή χάρη και εξαιρετική ομορφιά με υψηλή αισθητική που δένει απόλυτα με το τοπίο. Όπου χρησιμοποιείται, με τέχνη και με μεράκι, βεβαιώνεται η αθάνατη παράδοση της ορεινής αγροτικής υπαίθρου σ’ αυτό τουλάχιστον τον χώρο.


Την πρώτη εκδήλωση-συνάντηση για το νέο έτος πραγματοποίησε ο Σύλλογός μας στις 20/2 σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών,

ταυτόχρονα με την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του.Ο κόσμος πολύς και η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε από τους

παρευρισκομένους εξαιρετικά ζεστή, έφερε για άλλη μια χρονιά τους ανθρώπους που μεγαλώσανε μαζί πάλι στο ίδιο τραπέζι ο καθένας με αγωνία να προσπαθεί να μάθει τα νέα του άλλου, τα νέα της Κυπα-ρισσίας.Ο Αντιπρόεδρος κ. Παναγιώτης Λούτος από βήματος αφού χαιρέ-

τησε τους παρευρισκόμενους συμπατριώτες μας για την μαζική τους προσέλευση, ανέφερε τους επίσημους προσκεκλημένους που τιμού-σαν με την παρουσία τους την εκδήλωσή μας. Μεταξύ αυτών ο υφυ-πουργός Οικονομικών, συμπατριώτης και μέλος του συλλόγου μας κ. Δημήτρης Κουσελάς, οι βουλευτές Μεσσηνίας κ. Νάντια Γιαννα-κοπούλου και ο κ. Οδυσσέας Βουδούρης, ο πρόεδρος του περιφερει-ακού συμβουλίου Αττικής κ. Κώστας Καράμπελας, ο αντιδήμαρχος του Δήμου Αθηναίων κ. Άγγελος Αντωνόπουλος, η πρόεδρος του Ορ-γανισμού Νεολαίας και Άθλησης του Δήμου Αθηναίων κ. Τούλα Ψα-ράκη, ο περιφεριακός σύμβουλος Αττικής κ. Κώστας Αθανασόπου-λος, ο αντιπρόεδρος του ΕΚΑΒ κ. Παναγιώτης Κορμάς και ο γενικός Διευθυντής Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών

Η κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας του Συλλόγου μας

Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Κωνσταντίνος Θεοδωρόπουλος, σύζυγος της προέδρου, καθώς επίσης τους προέδρους και τα Δ.Σ. των συλλόγων της Τριφυ-λίας που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα. Επιστολή χαιρετισμών απέστειλαν, ο Μητροπολίτης Τριφυλίας & Ολυμπίας κκ. Χρυσό-

στομος, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας κ. Αντώνης Σαμαράς και ο βουλευτής κ. Γιάννης Λαμπρόπουλος.Στη συνέχεια το λόγο πήρε η πρόεδρος του Συλλόγου κ. Ρούλα Τσατσάκου-Θεοδωροπούλου

η οποία χαιρέτησε και ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους για την παρουσία τους και

Κ. Παπαθεοδώρου, Μ. Παπαδόπουλος με την συζυγό του Λ. Μπερδούση και η Φ. Πα-παθεοδώρου.

Τα αδέρφια Κ. και Χ. Τσατσάκος, και τα μέλη του Δ.Σ. Γ. Κορμάς, Η. Γιαννόπουλος, Η. Παρασκευόπουλος, Π. Δε-δούσης, Π. Λούτος και η πρόεδρος Ρ. Τσατσάκου - Θεοδωροπούλου.

Ο Αντιπρόεδρος Π. Λούτος από βήματος συντονίζει την εκδήλωση.

Η κ. Πρόεδρος Ρούλα Τσατσάκου στο βήμα απευθύνει χαιρετισμό.

Ο γεν. γραμματέας με τους Σ. Μακρυνιώτη και την συζυγό του, Β. Καραγκούνη και την κ. Μπούρα.


αναφέρθηκε στις δραστηριότητες και τους στόχους του συλλόγου. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην έκδοση του περιοδικού "Τριφυλιακή Εστία" που μέσα από τις σελίδες του δίνεται το βήμα σε ανθρώπους του πνεύματος, νέους και παλαιούς, να προβάλλουν το έργο τους προσφέροντας έτσι στον πολιτισμό μας. Τελειώνοντας κάλεσε όλους τους συμπατριώτες μας να αγκαλιάσουν και να στηρίξουν ηθικά και υλικά την εκδοτική αυτή προσπάθεια, ώστε να συνεχίσει χωρίς προ-βλήματα η έκδοση του περιοδικού.

Στη συνέχεια κάλεσε στο βήμα τους βουλευτές να απευθύνουν έναν χαιρετισμό στους παρευρισκομένους. Ο υφυπουργός κ. Κουσε-λάς αφού χαιρέτησε και εξήρε τις προσπάθειες του συλλόγου αναφέρ-θηκε στο κυβερνητικό έργο για το νομό Μεσσηνίας. Στην συνέχεια το λόγο πήραν η κ. Γιαννακοπούλου και ο κ. Βουδούρης οι οποίοι αναφέρθηκαν στον ρόλο των συλλόγων στην εποχή μας.

Ο βουλευτής Μεσσηνίας κ. Οδυσσέας Βουδούρης και η βουλευτής Μεσσηνίας κ. Νά-ντια Γιαννακοπούλου, απευθύνουν χαιρετισμό στους παρευρισκομένους.

Η πρόεδρος του συλλόγου κ. Ρούλα Τσατσάκου με το νεώτερο και δραστήριο μέλος του συμβουλίου Δημήτρη Ντρούλια.

Ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Δημήτρης Κουσελάςαπευθύνει χαιρετισμό στους παρευρισκομένους.

Ο Β. Ματσινόπουλος, ο Π. Γιαννόπουλος, ο στρ. Δ. Μη-τρόπουλος, ο Δ. Αθανασόπουλος και ο Π. Αθανασόπου-λος

Ο Δ. Κερερές, ο Γ. Μπενάρδος, ο Κ. Δημητρακάκης, το μέλος του Δ.Σ. Π. Δεδούσης, ο ποιητής Ν. Δημογκότσης και τα αδέρφια δικ. Π. και Σ. Καρυδομάτη.

Ο συγρραφέας Σ. Παρασκεύοπουλος με τη συζυγό του Κάκια, ο ταμίας του συλλόγου Η. Παρασκεύοπουλος με την συζυγό του και τα παιδιά του.

Ο δικηγόρος Η. Γιαννόπουλος, ο σκηνοθέτης Θ. Μαρα-γκός, η ποιήτρια Π. Μηλιά, η Χ. Στριμπάκου και ο Φ. Φωτίου.

Οι πρόεδροι και τα μέλη Δ.Σ. των τοπικών συλλόγων. Δι-ακρίνονται οι: Κ. Αδαμόπουλος, Θ. Χάρταλος, Ν. Βορρές, Γ. Λάνος, Μ. Κωνσταντάκοπούλου και Θ. Χαχής.


Συνάντηση της ΟμοσπονδίαςΣυλλόγων Τριφυλίας

με τον Δήμαρχο Κώστα Κόλλια

Με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία, παρουσία πολλών Προέ-δρων και εκπροσώπων της Ομοσπονδίας Συλλόγων – Συνδέ-

σμων Τριφυλίας έγινε, το απόγευμα της Τρίτης 25/01/2011, κοινή σύ-σκεψη μετά του Δημάρχου Τριφυλίας Κώστα Κόλλια. Στη σύσκεψη αναπτύχθηκαν πολλά θέματα και προβλήματα που έθεσαν οι συμμε-τέχοντες, ενημερώνοντας τον κύριο Δήμαρχο. Ο Δήμαρχος από την πλευρά του καθόρισε τον τρόπο επικοινωνίας και λειτουργίας του Δήμου με τους Συλλόγους και υποσχέθηκε, αφού ευχαρίστησε τη δι-οίκηση της Ομοσπονδίας και τον Πρόεδρο Παναγιώτη Λούτο, ότι θα προσπαθήσει να έχει τακτική επαφή με τους ανθρώπους της Ομο-σπονδίας και η πόρτα του θα είναι πάντα ανοιχτή. Aπό το Σύλλογο Κυπαρισσίων «Η ΑΡΚΑΔΙΑ» παραβρέθηκε η πρόεδρος Ρούλα Τσα-τσάκου με το Δ.Σ.

Ο κ. Κόλλιας ανάμεσα σε προέδρους και μέλη Δ.Σ. των τοπικών συλλόγων που δραστη-ριοποιούνται στην Αθήνα.

Το Δ.Σ. της ομοσπονδίας και ο Δήμαρχος την ώρα τησ συζήτησης.

69

Η κοπή της πίτας της Ομοσπονδίας Συλλόγων – Συνδέσμων Τριφυλίας

Για άλλη μια χρονία πραγματοποιήθηκε και φέτος η κοπή της πίτας της Ομοσπονδίας Συλλόγων – Συνδέσμων Τριφυλίας στις

26/01/2011.Η συμμετοχή των Συλλόγων και των επισήμων προσκεκλημένων

ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Όπως έχει καθιερωθεί βραβεύθηκαν και φέτος οι συμπατριώτες μας, κ. Αρνόκουρος Κων/νος επιχειρημα-τίας, για την προσφορά του στην περιοχή και ο ηθοποιός Καλογερό-πουλος Νίκος για την προσφορά του στην τέχνη.Τους Προσφώνησαν ο αντιδήμαρχος Τριφυλίας, εκπαιδευτικός κ.

Μερκούρης Γιάννης και ο γεν. γραμματέας θεατρικών συγγραφέων κ. Χριστοφιλάκης Γιώργης αντίστοιχα.Οι τιμώμενοι με τη σειρά τους ευχαρίστησαν το Δ.Σ. για την τιμή

,που τους έκαναν και μάλιστα ο Νίκος Καλογερόπουλος αφιέρωσε την πλακέτα στον αείμνηστο καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλο. Τις πλακέτες απένειμαν: ο υφυπουργός οικονομικών κ. Δημήτρης Κουσελάς στον κ. Αρνόκουρο ενώ στον κ. Καλογερόπουλο ο πρόε-δρος της Ομοσπονδίας κ. Παναγιώτης Λούτος. Την εκδήλωση συντό-νισε ο Γεν Γραμματέας της Ομοσπονδίας κ. Αδαμόπουλος Κων/νος. Διαβάστηκαν χαιρετισμοί του Μητροπολίτη Τριφυλίας & Ολυμπίας κκ Χρυσόστομου, των βουλευτών Γιάννη Λαμπρόπουλου & Χαρα-

ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ


λαμπόπουλο Γιώργου, του αντιπερειφερειάρχη περιφ/κης ενότητας Μεσσηνίας κ. Μαλαπάνη Χρήστου & του πρώην πρύτανη του παν/ου Αθηνών κ. Δημόπουλου Κων/νου. Παραβρέθηκαν οι αντιδήμαρχοι , Τσίγγανος Παναγιώτης, Σαμπαζιώτης Γεώργιος, Φιλντίσης Γιάννης, και ο αντιπρόεδρος του Δημ. Συμβ. Κ. Κατσαργύρης Γιάννης, επίσης, ο αντιδ/χος Αθηναίων κ.Αντωνόπουλος Αγγελος ,η πρόεδρος του Ο.Ν.Α του Δ. Αθηναίων κ. Ψαράκη Παναγιώτα, Περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι , πρόεδροι των Συλλόγων Τριφυλίας και Μεσ-σηνίας γενικότερα που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα,από το Συλ-λογό μας η πρόεδρος Τσατσάκου Ρούλα και το Δ.Σ, καθώς και ο πρώ-ην νομάρχης Δημήτρης Δράκος και ο διεθνολόγος κ. Θαλής Μυλωνάς. Την πίτα έκοψε ο Δήμαρχος Τριφυλίας κ. Κων/νος Κόλλιας, που απηύθυνε χαιρετισμό, ενώ την ευλόγησε ο συμπατριώτης μας ιερέας κ .Αργυρόπουλος Νίκος.

Ο κ. Αρνόκουρος με τη πλακέτα που του παρέδωσε ο υφυπουργός Οικονομικών Δ. Κου-σελάς.

Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας Π. Λούτος ετοιμάζεται να βραβεύσει τον ηθοποιό Ν. Κα-λογερόπουλο.

ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΟΥ- ΟΜΙΛΙΑΣ

ΤΜΗΜΑΤΑ• ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ• ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ• ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΥ κ.λ.π• ΒΑΡΗΚΟΪΑΣ – ΚΩΦΩΣΗΣ• ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ• ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ 1o: Αγ. Πάντων 78 & Θησέως. ΚαλλιθέαΤηλ : 210.9591969Κιν: 6973.218903ΚΕΝΤΡΟ 2o: Δοϊράνης 87 & Δαβάκη. ΚαλλιθέαΤηλ : 210.9599439 Κιν: 6945.236156

www.eumatheia.gr e-mail : info@ eumatheia.gr

Η παρούσα έκδοση του περιοδικού, είναι ευγενική χορηγία των ιδιοκτητών του παραπάνω Κέντρου Παθολογίας Λόγου - Ομιλίας,

των κυριών Μαριάννας και ‘Ελβας Καλογεροπούλου, θυγατέρων της Προέδρου του Συλλόγου μας,

κ. Ρούλας Τσατσάκου Θεοδωροπούλου.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥΛογοπαθολόγος – Λογοπαιδικός.

Καθηγήτρια Τ.Ε.Ι. Λαμίας

ΕΛΠΙΝΙΚΗ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥΙατρός

ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 17-18(145-146) ΤΗΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ ΤΟΥ 2011

ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥΚΥΠΑΡΙΣΣΙΩΝ «Η ΑΡΚΑΔΙΑ»

ΣΕ 1.000 ΑΝΤΙΤΥΠΑ

ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 17-18

Documents