Предмет :

Основи на маркетинг

Тема :

Маркетинг стратегии за развој на културата

СОДРЖИНА

Вовед-----------------------------------------------------------------------------------------------------------3

1.Поим за стратегија--------------------------------------------------------------------------------------4

2. Стратешко планирање на маркетингот----------------------------------------------------------5

3.Стратегија за развој на културата------------------------------------------------------------------9

3.1Потенцијал за развој на културниот туризам во Република Македонија-------------9

3.2.Градење на културни политики на локално ниво------------------------------------------10

3.3Маркетингот и неговите придобивки за градење и промоција на културата-------11

3.4 Пример за маркетинг стратегија во културата и промоцијата на националното

богатство----------------------------------------------------------------------------------------------------11

4.Планирање на културниот развој-----------------------------------------------------------------16

4.1 Стратегиско планирање----------------------------------------------------------------------------17

Заклучок-----------------------------------------------------------------------------------------------------19

Користена литература----------------------------------------------------------------------------------20

2

Вовед

Маркетингот е процес што се одвива. Значи се работи за динамично

окружување и непрестан проток на идеи и случувања. Ова значи дека пазарот се менува, а

она што го засега маркетингот од овој факт е фактот дека она што купувачите го сакаат

денес не значи дека ќе го сакаат и утре. Повеќето луѓе мислат дека терминот „маркетинг“

се однесува на рекламирање и продажба. Но сепак, маркетинг е широк поим кој опфаќа

безброј нешта надвор од сувопарното рекламирање и продавање. Маркетингот не е

едноставна работа, бидејќи тој подразбира и пријателски односи меѓу вработените и

клиентите со цел да ја одржи врската со купувачите. Така, во маркетинг влегуваат и

ситните повеќе пријателски обврски како пишување на писма за благодарност, точност и

благовременост во извршувањето на договорите со клиентите, па дури и одење на кафе со

поранешен или иден клиент. Значи, клиентот, купувачот, потрошувачот ја има

централната улога во маркетингот и се се одвива во сооднос со неговите потреби и желби.

3

1.Поим за стратегија

Како последица на развојот на модерната информациска технологија се

потттикнува и индивидуализмот и креативноста, со што менаџментот осигури брз развој

како научна дисциплина. Начинот како да се оствари одредена замисла со ангажирање на

другите е прашање старо колку и човечката цивилизација.1

Стратегијата е одлука во процесот на менаџирањето. Во современи услови

на стопанисување, стратегијата треба да се сфати како суштинска одлука, така што

модерниот менаџмент треба да се разбере како стратегиски менаџмент и може да се

дефинира како процес каде стожерот е стратегија, односно определување, вреднување и

имплементација. Но, ако може да се сфати и суштината на вкупниот човечки живот како,

метафорички кажано, воено поле, веднаш треба да се спомне дека дефиницијата на

стратегијата доаѓа во економијата од воената доктрина. 2

Постојат неколку размислувања за значајот на стратегијата како

дефиниција, но можеби најважни се дека тоа е план кој треба да обезбеди постојано

задржување во трендот на развојот и опстојувањето на пазарот и се дефинира врз основа

на планирањето на конкурентите, притоа фирмата треба да се позиционира врз основа на

позицијата на конкурентите. Тоа треба да оствари опстанок и просперитет независно од

промените на окружувањето и релативните позиции во однос на конкурентите.

Секоја организација, односно фирма, ја карактеризира три стратегии:

Стратегија на фирмата, Стратегија на бизнисот и Стратегија на функционалните подрачја.

Хиерархиската стратегија обезбедува комплементарност и поддршка во реализација на

поедините стратегии.

Имајќи го во предвид фактот дека стратегијата е во центарот на модерниот

менаџмент, познат и како стратегиски менаџмент, треба да се посвети посебно внимание и

на логиката на стратегискиот менаџмент. Ако задачата на стратегискиот менаџмент е

реализација на намерите во фирмата, тие треба да се стават во основен контекст на

стратегискиот менаџмент што претставува окружувувањето.

1 Бобек Шуклев: Деловно планирање, Економски факултет, Скопје, 2002,стр.45

2 Fred L. David: “Strategic Management”, Macmillan Publishing Company, New York,

2007.стр.27

4

Развивањето на маркетинг стратегијата подразбира изработка на план на

активностите за остварување на целите. Овде се значајни неколку прашања:

- определување на трошоците на маркетингот,

- изработка на маркетинг – микс концепт и алокација на вложувањето

по оделни производни канали, медиуми и продажни подрачја.

Планирањето на тактиката на маркетингот е значајно заради остварување на

поставените цели. Практиката покажува дека низа стратешки определувања не се

остваруваат заради тоа што не е разработена соодветната тактика. Основа за изработка на

тактиката се карактеристиките на производот, цените, дистрибуцијата и промоцијата.

Последната фаза во управувањето со маркетинг активностите е примената и

контролата на маркетинг активностите. Доколку не се примени планираната стратегија и

тактика не може воопшто да се оствари маркетинг концепцијата во работењето.

Контролата пак, е значаен елемент за корекции во процесот на управувањето.

2. Стратешко планирање на маркетингот

Стратешкото планирање на маркетингот е управувачки процес за

одржување и развивање на животната способност, на целите и задачите на претпријатието

во сооднос со можностите на околината. Задача на стратешкото планирање е да го

прилагоди претпријатието за да може да опфати доста поволни активности, кои ќе му

овозможат да може да се одржи дури и кога некои негови работи се штетни.

Остварувањето на целите на маркетингот може да се изврши со сопствена

стратегија и тактика.

Самиот поим стратегија потекнува од воената терминологија и во основа

претставува раководење со вооружените сили во целина. Така, може да има одбрамбена

стратегија, агресивна стратегија итн. Врз основа на стратегијата се разработува тактика со

која се утврдува начинот на остварување на стратегијата со конкретни активности.

Се разбира дека секоја стратегија зависи од условите во кои работи

претпријатието, неговата организациона поставеност и ефикасност, средствата со кои

располага итн. Стратегијата се утврдува за подолг временски период и претставува основа

за донесување на одлуки во маркетингот.

5

Според Котлер постојат три основни стратегии во маркетингот:

1) Стратегија на недиференциран маркетинг која поаѓа од претпоставката за

постоење хомоген пазар, односно сегмент. Такво гледање на пазарот ретко поаѓа од

фактичката состојба, туку повеќе е претпоставка која произлегува од недоволните

проучувања на пазарната структура. Се смета дека во определени услови може да се појде

и од таква претпоставка, иако се имаат определни познавања на пазарот, при што таквата

стратегија би претставувала свесно избрана стратегија за определни производи.

2) Стратегијата на диференциран маркетинг базира врз поголемо познавање

на пазарот за определен производ или група производи. Притоа се претпоставува дека

постојат доволно согледувања за разликите во пазарот по оделни сегменти, кои разлики

произлегуваат од низа елементи, кои се проучуваат посебно за тој сегмент. Во таа насока

одделно се следат купувачите од секој сегмент по сите елементи (население, ниво на

личен доход, навики на купувачите итн.). Оттука произлегува и диференцираниот пристап

на оделни сегменти, со избор на посебна тактика во оделен сегмент.

3) Со стратегијата на концентриран маркетинг се определува еден пазарен

сегмент на кој се насочува влијанието на претпријатието. Оваа стратегија е применлива за

производни организации со ограничено производство кое ги задоволува обично локалните

рамки, или пак, за организации кои лансираат нов производ. Притоа, од проучувањата на

пазарот се одбира најпогодниот сегмент или оној кој е подложен на влијание.

Проучувањата за избор на сегмент треба да ги дадат основните резултати за

оделните сегменти:

реална потрошувачка на конкретниот производ според разни

категории потрошувачи

временска дистрибуција на потрошувачката

старосна дистрибуција на потрошувачката

прецизни податоци за примена на производите во оделни

групи

територијална дистрибуција на потрошувачката на

производите на производната организација и конкурентите

осетливост на влијанието на економската пропаганда

податоци за реагирањето на цените итн.

6

Резултатите од проучувањата ќе дадат можности за избор на сегменти врз

кои ќе се примени стратегијата на диференциран маркетинг.

Покрај споменатите три вида стратегии, во економската литература се

сретнуваат класификации на низа алтернативни маркетинг стратегии. Така, постои општа

поделба на стратегиите на маркетингот на:

Маркетинг стратегија со оглед на карактерот на

конкурентните односи пришто може да се примени определена алтернатива на

игнорирање на конкуренцијата, имитирање, надминување или спротивставување.

Маркетинг стратегија со оглед на големината на

претпријатието.

Стратегија со оглед на карактеристиките на пазарот и

Други видови стратегии како што се неадаптабилна стратегија

адаптабилна со оглед на време, конкуренти и др.

Вообичаено е во теоријата на маркетингот оделните алтернативни видови

стратегија да се групираат на: стратегија на екстензивно и стратегија на интензивно

искористување на пазарот, стратегија на територијално сегментирање на пазарот според

белезите на потрошувачите, стратегија на недиференциран, диференциран и концентриран

маркетинг.

Во зависност од пазарните цели на стопанските субјекти, се сретнува

класификација на следните видови стратегија:

Недиференцирана стратегија

Стратегија базирана врз резултатите на сегментирањето

на пазарот

Диференцирана стратегија и

Екстремна стратегија.

Познатиот теоретичар Ф.Роко во поглед на настапот на пазарот разликува

три основни типа стратегија:

- стратегија на силата на тежа (слободен пат)

7

- стратегија на туркање и

- стратегија на навлекување

Постојат и низа други класификации на можните маркетинг стратегии, што

покажува дека во изборот на стратегијата најмногу влијае конкретната состојба на

стопанскиот субјект и околината во која дејствува.

При изборот на стратегијата на маркетингот може да се применат неколку

техники кои можат да помогнат во изборот на стратегијата3:

1) Маркетинг тест како експериментален метод чија суштина се состои во

избор на помал дел од пазарот кој ќе служи како пробен полигон во проценка на избраната

или на неколку алтернативно можни стратегии. Процедурата на изборот и спроведување

на тестот на маркетингот на определен пазар е сложена и е сврзана со низа тешкотии;

2) Математичка анализа базирана врз примена на определени математички

модели кои се користат како дополнителни елементи во оценката на оделни алтернативни

решенија на стратегијата на маркетингот;

3) Методи и техники на симулација кои даваат информации за спроведување

на тестирани комбинации на стратегијата на маркетингот со користење на компјутерска

техника.

За утврдување на маркетинг целите и изборот на стратегијата и тактиката

мошне е значајно местото (нивото) на кое тоа се врши како и постапката во одлучувањето.

Со оглед на тоа што маркетинг цели суштествено влијаат врз деловната ориентација на

претпријатието местото каде што се одлучува ја искажува и афирмацијата на маркетинг

концепцијата во работењето. Доколку претпријатието има усвоено таква концепција за

маркетинг целите се одлучува како за основни цели на претпријатието и притоа се

определува надлежноста на маркетинг организационата единица во остварување на целите

3.Стратегија за развој на културата

3 Јовановска Ристевска С.,Јаќовски Б. “Маркетинг”,Скопје , 2007,стр.28

8

3.1Потенцијал за развој на културниот туризам во Република

Македонија

Како млада туристичка земја, Република Македонија има добра можност и

основа за да го развива културниот туризам и истиот да го насочува на добар пат. Притоа

треба да ги користи добрите, но и лошите искуства на другите држави, да креира нови и

атрактивни производи кои ќе ги пратат светските туристички трендови, да дејствува брзо

за да не заостанува зад конкуренцијата, а културниот потенцијал кој го има треба да го

валоризира. Реалните можности за развој на културниот туризам во Република

Македонија произлегуваат од:

Глобалниот пресврт во туризмот кој подразбира забрзан влез на туристичката

мапа каде постојат сé поголем број помали (нови) дестинации, следејќи ги сé

поизразените навики на туристите да бараат и прифаќаат нови искуства и

дестинации.

Потенцијал на туристичкиот производ - културниот туризам е еден од петте

туристички производи кои треба и ќе се развиваат во иднина. Република

Македонија има квалитетна и разновидана културна основа за креирање

културен производ во кого има испреплетено безберој автентични и

атрактивни туристички „приказни“.

Промена на профилот на туристите. Сé повеќе се зголемува бројот на

туристите со високо образование, туристи кои се во потрага по автентични

искуства, како и активни туристи кои се културно издигнати.

Општиот раст на пазарот. Традиционално емитивните земји и понатаму имаат

тренд на раст, со сé поголема разновидност и интереси кои се во склад со

социо-културните промени во светот. Од друга страна, се отвораат и нови

пазари кои се поизбирливи, а европските интеграции особено одат во прилог

на полесен пристап кон пазарот. Ако се земе во предвид дека само жителите

на Европа остваруваат околу 400 милиони патувања, поточно меѓу 1.6 и 2

милијарди ноќевања, Република Македонија треба да вложи голем напор за да

се вклучи на пазарот, но само со автентични и атрактивни производи по кои

ќе стане препознатлива и барана.

9

Во продолжение накратко ќе се осврнам на еден дел од културното богатство на

Република Македонија и без да навлегувам во детална анализа, ќе обрнам внимание на

нивните автентични и атрактивни атрибути, кои се дел од културниот туристички

производ, кој надополнат со интересни „приказни“ треба да дејствуваат како магнет за

привлекување туристи, но и на одредените недостатоци кои во иднина треба да се

минимализираат.

Целокупното културно наследство може да се подели на:

1. материјално (архитектура, сликарство, археолошки локалитети, споменици,

градови-музеи, етнолошки збирки, верски објекти, дворци, музеи, галерии, сувениари,

тврдини и дрги културни институции) и

2. нематеријално (музика, игра, религија, наука, манифестации, фестивали, фолклор,

свечености, гастрономија, традиција, животен стил и сл.).

3.2.Градење на културни политики на локално ниво

Градењето на културни политики на локално ниво е значајно бидејќи

граѓаните кои живеат во средината каде треба да се развива културата, најдобро ги

познаваат ресурсите и можностите за развој, како и потребите и областите каде е

најприоритетно да се делува. Тие се субјектите кои најмногу се засегнати за нивната

средина и нејзиниот развој и најмногу можат да дадат придонес за развојот на културата и

останатите сфери од општественото живеење. Неопходно е препознавање на фактот дека

јавната политика од областа на културата може да има одржливо влијание само ако

граѓанските засегнати страни, врз кои таа ќе има директно влијание, учествуваат во

нејзиното подготвување. Локалните културни политики се креираат, пред се за граѓаните

така да тие треба да бидат инволвирани со својата способност во креацијата на културните

политики на локално ниво. Значи, за поставување на добра културна политика потребно е

воспоставување на синергија помеѓу културните институции, локалната самоуправа,

граѓанските организации и државните институции кои поседуваат средства за реализација.

3.3Маркетингот и неговите придобивки за градење и промоција на

културата

10

Индустриите на културата, односно културните индустрии означуваат

разнообразна група на често меѓусебно испреплетени сектори во стопанствотои во своите

потесни, пошироки и комплементарни значења ги опфаќаат ситеоние бизнис операции и

комерцијални активности што се преземаат заподготвување, создавање, сочувување или

заштита на уметничката продукција, за ширење на културата и презентација преку

медиумите или оние дејности штоизработуваат или пласираат производи со таква цел.

Она што се смета за исклучок е јавниот сектор, односно индустриите накултурата

не ги вклучуваат активностите што ги врши јавниот сектор, ниту пакдругите

културни институции што добиваат средства од јавни фондови. Јаслично не се

согласувам со ова мислење бидејки сметам дека во праксата сеиспреплетуваат

взаемните интереси на јавниот и приватниот сектор во доменотна презентацијата,

односно деловната промоција на културното наследствокако еден од начините на

неговата заштита.

3.4 Пример за маркетинг стратегија во културата и промоцијата на

националното богатство

Имаме заштитен објект рангиран во највисоката категорија на

заштитенокултурно наследство. Што со него? Дали тој може сам да се одржува односнода

се издржува?

Објектот ќе го дефинираме како производ со содржина врз основа

налокацијата и целта:

Локација -Од каде е производот, каде се наоѓа? Производот

односноградењето на препознатливост на одреден сегмент од културата, мора да

бидедистинктивен односно единствен - уникатен и со тоа да ја одбележувакултурната

историја и ликот на одредено место.

Цел -поврзана со локацијата, да има сопствена културна историја односно

да едефиниран брендовски како производ со прифатлива приказна.

11

Се враќаме на почеток. Градиме, заштитуваме објекти, меѓутоа сето

тоазавршува со нивна физичка заштита и конзервација. Се изработува липрограма за тоа

што со нив понатаму, уште пред да почнеме да работиме? 4

Станува збор за генерален проблем на оцена и вреднување на

културнотонаследство од аспект на одржлив развој. Во културата и економијата се

губатогромни суми на скапоцени средства, а и време, на реализација на содржинибез

анализи за одржливост на содржините. Кој ќе ги одржува и како? Она што енужно да се

реализира како прв чекор кон конкретна примена на индустриите накултурата е стручно

оспособување на професионалци преку програми за обука, особено за работниците во

секторот на културата, како што е оспособување напрофили на експерти за :

-содржини и технологии;

-дизајн и технологија - профили на експерти за дизајн;

-менаџмент и технологија - дистрибуција, дисперзија(ширење) и чување на

дигиталната информација (нивно технолошко менаџирање и одржување на опремата);

-Дистрибуција и технологии на дистрибуција - стручни лица одговорни за

ширење на дигиталните информации на производите и услугите (реализација во пракса,

организациски аспект).

Овие категории се поврзани со одредени вештини и знаења како што

севештините за менаџирање и организирање, информатичкото знаење, позитивнилични

ставови, познавање на законите, комуникацијските и јазичнитеспособности. Потребно е

градење на креативни капацитети за одржлив развој, преку создавање на механизми за

натпревар на меѓународната арена, секакоимајќи критичен став во однос на квалитетот,

особеноста и регионалнатапосебност на производот.

Европската политика за новите технологии насочена кон културата ја

реафирмира апсолутната сувереност на креативноста како главна цел напрограмската

политика во било која област од доменот на културата. Она штотреба да се наметне како

4 Котлер Ф. Маркетинг во третиот милениум: Како да се создаде, да се завојува и да се

задржи пазарот / Ф. Котлер; Прев. од англ. В.А. Голдич и А.И. Оганесова; Науч. ред и авт.

вовед. ст. Б.А. Соловјев. – М.: ДОО ,Издателство АСТ, 2001.стр.267

12

принцип на корелација е културата задолжително давлијае врз новите технологии, а не

обратно,

Односот помеѓу културниот и економскиот развој и нивното влијание

врзпазарите на работната сила се повеќе станува предмет на дискусија наевропско ниво

бидејќи се верува дека секторот на културата има пресуднозначење за идниот развој на

Европа. Со вложувањата во културнотонаследство во периодот од 1981 - 91 година во

Северна Рајна Вествалија за161 % е зголемен бројот на работните места. Решенијата се

гледаат во развојотна регионите преку разни мерки поврзани со културата и индустриите

накултурата и развивање на можности за вработување во оваа дејност. ВоШпанија,

Франција и Обединетото Кралство за околу 30% е зголемен бројот накомпаниите

поврзани со културата, а сето тоа врз основа на “индустриите насодржини”. Без

индустриите на културата (и секако експертите, луѓе оспособениза практична работа)

невозможно е да се произведе култура со национална содржина. 5

Она што е нужно кај нас е државен протекционизам за развој на

индустриите кои се во повој -доколку ги има!? Цената на протекционизмот треба да се

гледа во разработена програма за одржливост на проектот (производот, производите),

односно програма за одржлив развој преку испитување на пазарот.

Секако она што е најзначајно е содржински поврзано со тоа кому му

сеобраќаме, на кој пазар -домашен или странски, во рамките на културнатапобарувачка.

Што покажуваат анализите? И дали воопшто ги имаме ли?

Културата, односно културното наследство, мора да се постави во

средиштетона економскиот развој кај нас, бидејќи она што претставува закана

восовремениот живот и актуелниот степен на глобализацијата, е постепенотоисчезнување

на малите народи и помалку застапените народи и јазици илинивно претопување во

рамките на некои подоминантни културни средини.

Европската унија во своите стратегии за вработување преку резолуциите

какотие донесени во Есен и Мадрид во 1999, културата и културното наследство

гоидентификуваа како еден од новите резервоари за вработување, т.е. секторшто

5 Бобек Шуклев, Љубомир Дракулевски “Стратегиски Менаџмент”, Економски факултет,

Скопје, 2001,стр.27

13

заслужува посебен третман со цел да се зголеми потенцијалот наекономскиот развој за

создавање на работни места. Меѓутоа, она што сеслучува во праксата е следново:

добивката и продуктивноста во културата епониска од онаа во производниот сектор:

разликите помеѓу трошоците и приходите се големи

исто така вработувањата во културата и уметноста можат да

бидат пречка ане можност

вработените во културата се премногу сигурни во

своетовработување иако се најмалку платени

Дали може понудата и побарувачката на јавни културни добра да се

зголеми, без тие да се заменат со комерцијални културни добра на начин кој позитивноќе

влијае вработените во културата? Можноста можеби треба да се гледа восоздавање на

мрежа на културни производи преку системите за масовнакомуникација, за да се

задоволат потребите на луѓето од културни производи иистовремено да се создадат нови

работни места. Во Западна Европа производството во индустриите на културата

претставуваосновен дел од општата понуда на културните производи и услуги и

имапресудно влијание во формирањето на вкусот на едно општество, врзестетиката,

опкружувањето и моделите на стилот на живеење. 6

Што се однесува до понудата на културни богатсва треба да се потенцира

дека секој град мора да ги дефинира основните приоритети на развој и да обезбеди

согласност со сите релевантни фактори за идниот развој со активно учество на граѓаните и

невладините организации. Секој граѓанин треба да има шанса да учествува во визијата на

сопствениот град. Реалностите на 21 век ги направија градовите места за изразување на

креативноста од каде може да ја замислиме иднината. Креирањето на локална култура во

градовите денес игра витална улога. 7Денес се појавува потребата да се води грижа за

културниот развој, како потребна состојба за квалитетен живот. Градовите во целиот свет

сегашни и минати имаат културни елементи кои ги одвојуваат од руралните подрачја.

6 Јовановска Ристевска С.,Јаќовски Б. “Маркетинг”,Скопје , 2007,стр.377 Д-р Снежана Ристевска, Д-р Бошко Јаќовски, Маркетинг, 8 издание, Економски

Факултет- Скопје, 2007,стр.19

14

Секој град има сопствена култура, сопствен морал, посебност. Иако денес градот се

согледува од урбо-економски, географско-просторен демографски, психолошки аспект,

сепак културолошкиот аспект е исто така многу значаен. Денес во многу развиени градови

низ целиот свет преовладува мислењето дека инвестицијата во културата води до раст на

урбаната економија. Овде се мисли на инвестиции во производство на културата во форма

на уметност, идеи, стилови и тенденции. Културата во модерното време се произведува во

светлото на "потрошувачките добра". Новата симболична економија на градот опфаќа

четири конститутивни елементи:

а) туризам;

б) мас медиуми;

ц) забава - која во главно се однесува на уметностите, рекреацијата, храна и

пијалоци;

д) специјални настани - кои се однесуваат на културата и спортовите;

Инвестицијата и развојот на овие елементи на културата води до генерирање

на приход, а со тоа економски раст и развој на градовите, а затоа денес голем дел од нив

во својата стратегија на развој даваат големо значење на овие сегменти од културата.

Јасно се гледа дека факторот култура се употребува пошироко во различни

иницијативи кои се однесуваат на регенерацијата на градовите и нивниот економски

развој преку примена на специфични стратегии и тактики. Земајќи го во предвид овој

пристап може да кажеме дека постоењето на одржлива и ефективна културна економија се

заснова на способноста и знаењето на креаторите на културната политика во градовите.

Развојот на македонските градовите во новото пост транзициско време најмногу зависи од

изнаоѓањето на областа која е најпрофитабилна како и креативноста на авторитетите кои

ја креираат потитиката на развој. Секако веќе почна да се става акцент на развојот на

културата во Македонија насочен кон заштата и промоција на културното наследство и

традицијата. Во таа насока Пробиштип веќе ја постави базата за развој на културниот

туризам, кој може да биде- културно-историски, манастирски, рекреативен, еко-туризам.

Културното наследство, природните богатства, туризамот, спортот, забавата, креативните

индустрии влијаат врз економскиот развој на еден град и тие не може да се разгледуваат

одделно. Живописноста, природната разновидност, инспиративноста, до кои граѓаните од

сите локални заедници имаат пристап, со кој може да се поврзат, сочинуваат значаен дел

15

од општественото ткиво и ја одредуваат привлечноста на животната околина на една

област, како и квалитетот на животот кое едно место го нуди.

Главни стратегиски цели

1. Богата културна понуда

2. Афирмација и развој на богатото културно и природно наследство

3. Развој на културните индустрии

4. Ревитализација и развој на културната инфраструктура и воведување на

информатичка технологија во културата.

5. Подигање на човечките капацитети

4.Планирање на културниот развој

За функционирањето на културната политика неопходни се соодветни

инструменти. Планот на културниот развој е еден од важните инструменти преку кои

може да се изрази културната политика во однос на општествената политика. Планот за

развој на културата може да биде дефиниран како показател на културната состојба, затоа

што ја подразбира анализата на актуелните и општите проблеми на културниот живот

како и изнаоѓањето на можни решенија, особено во однос на културната политика. Затоа

процесот на донесување план за културен развој е исклучително долг и сложен. За да биде

успешно планирањето во културата не е доволно само да се анализира сегашноста.

Потребно е да ги предвиди и идните состојби и ситуации (подолгорочно планирање),

односно да ги претпостави идните културни потреби и начините за нивно задоволување во

иднина.

Со цел да го планира развојот на културата Општина Пробиштип тргнува од

потребата за ревитализација на инфраструктурата во културните објекти како основа за

создавање на подобрени услови за работа и реализирање на одредени културни

активности и содржини. Планирањето исто така оди во правец на отстранување на стариот

бренд на градот "рударски град" и негово ребрендирање во "град на Лесновски камен",

потоа што поголемо вклучување на населението во културните активности и подигање на

капацитетите на човечките ресурси во полето на културата, промоција на старите занаети,

традицијата, обичаите, развој на културниот и манастирскиот туризам. Овој план

16

произлегува од постоечките ресурси: природни, технички и човечки, на територијата на

општината.

4.1 Стратегиско планирање

Стратегиското планирање е процес на организацијата во дефинирање на

сопствена стратегија или насока и донесување на одлуки за алоцирање на своите ресурси

за создавање на оваа стратегија, вклучувајќи го својот капитал и луѓе. Различни техники

на анализи може да се применат во стратешкото планирање, вклучувајќи ја СЊОТ

анализата (јаки страни, слабости, можности и закани), и ПЕСТ анализата (политичка,

економска, социјална и технолошка анализа). 8Стратегискиот план е формалното

размислување за текот на иднината на организацијата. Ова се разгледува како процес за

определување каде оди организацијата во текот на следната година или потипично од 3 до

5 години.Стратегиското планирање е мошне важна активност и треба да заврши со цели и

мапа на начини за постигнување на тие цели.Со цел да определи каде оди организацијата

треба да знае точно каде е сега тогаш определува каде сака да оди, и како ќе стигне до

таму. Документот кој произлегува како резултат на ова се нарекува "стратегиски план".

Секако, со процесот на децентрализација општините имаат за задача самите да го

планираат својот локален економски развој во кое денес значајно место завзема културата.

Во Македонија досега не се изработени Стратегии за локален културен развој, но и

следејќи ги светските трендови во однос на креирање на политиката на локално ниво се

соочивме исто така и со нужната потреба за планирање на локалниот културен развој и

негово ставање на хартија, односно изработување на стратегиски документ за развој на

културата на локално ниво. 9Подолу, накратко ги прикажавме неколкуте чекори во

процесот на стратегиско планирање во културата. По утврдување на насоките на

културната политика и приоритетите за развој како и поставување на стратегиските цели

8 Fred L. David: “Strategic Management”, Macmillan Publishing Company, New York,

2007.стр.45

9 Траен развој на културниот туризам во Република Македонија, Зборник на трудови,

Министерство за култура и асоцијацијата Пиктор, Скопје, 1998,стр.52

17

се утврдуваат програмите, проектите и проектните активности кои произлегуваат и

соодветствуваат на целите.

Заклучок

18

Заклучокот не може да биде ништо друго освен тоа дека маркетинг концептот е

многу значаен. Сите негови четири елементи имаат еднаква важност и мора да бидат

добро разработени и усогласени еден со друг.

Ефективната маркетинг-програма ги соединува елементите на маркетинг-

миксот во една координирана програма, дизајнирана за да се постигнат маркетинг целите

на компанијата. Маркетинг-миксот ги опфаќа тактичките алатки на компанијата за

воспоставување цврста позиција на целните пазари.

Новото време наметнува нови потреби, нови насоки на развој, реалноста се

менува, урбаната култура во време на глобализација бара нови начини на размислување,

нови полиња на развој во кои ние во јавната администрација треба да делуваме. И тоа

преку предвидување на идните реалности и обидувајќи се да делуваме за да генерираме

средина на урбана коегзистенција, и културно богатство, кое ќе работи во корист на сите

граѓани.

Многу е важно тактички да ги одбираме активностите кои ќе се преземат во

сите четири концепти, доколку избрзаме или не направиме одредена активност навреме

можеме да трпиме последици кои ќе го уништат нашиот производ. Исто така мора да се

внимава на трошоците да не бидат поголеми од профитот. Како ќе расте нашата компанија

така полека ќе растат нашите можности за маркетинг на производот.

Она што сепак ни е најважно е да го продадеме самиот производ, како во тоа ќе

ни помогне маркетинг миксот? Едноставно, почнувајки од самата организираност што ни

ја дава самито микс па ние понатаму бираме кој сегмент ќе има за нас најголемо значење,

односно на што ќе бидеме сконцентрирани најмногу. Во овој случај тоа ќе биде цената,

затоа што таа не најмногу носи во преднсот во однос на конкуренцијата, ние не би можеле

да се сконцентрираме толку многу на промоцијата затоа што сеуште сме мали и немоќни

со пари за да правиме скапи и големи промоции. Што се однесува на дистрибуцијата и

производот овде константно ќе постои интерес и ќе ја користиме секоја добра прилика за

да го подобриме нашиот производ и да го проближиме повеќе до потрошувачите.

Користена литература

19

Бобек Шуклев: Деловно планирање, Економски факултет, Скопје, 2002

Fred L. David: “Strategic Management”, Macmillan Publishing Company, New York,

2007.

Бобек Шуклев, Љубомир Дракулевски “Стратегиски Менаџмент”, Економски

факултет, Скопје, 2001

Проф.Д-р Сретен Миладиноски, Основи на маркетинг, Универзитет за туризам и

менаџмент,Скопје,2009

Јовановска Ристевска С.,Јаќовски Б. “Маркетинг”,Скопје , 2007

Д-р Снежана Ристевска, Д-р Бошко Јаќовски, Маркетинг, 8 издание, Економски

Факултет- Скопје, 2007

Котлер Ф. Маркетинг во третиот милениум: Како да се создаде, да се завојува и да

се задржи пазарот / Ф. Котлер; Прев. од англ. В.А. Голдич и А.И. Оганесова; Науч.

ред и авт. вовед. ст. Б.А. Соловјев. – М.: ДОО ,Издателство АСТ, 2001.

Траен развој на културниот туризам во Република Македонија, Зборник на

трудови, Министерство за култура и асоцијацијата Пиктор, Скопје, 1998

20

21