Улаанбаатар Их Сургууль

Бизнес менежментийн тэнхим

Хичээлийн нэр: Дунд шатны НББ

Лекц 12 . Байгууллагын орлогын бүртгэл

● Хичээлийн кредит: 3 кредит

● Хичээлийн индекс: ВА366

● Судлах анги: НББ-3 анги

Агуулга:

Орлогын мөн чанар ба орлого хүлээн зөвшөөрөлт

Хүргэлтийн өмнөх буюу үйлдвэрлэлийн

явцад орлого хүлээн зөвшөөрөх

Хүргэлтийн дараа орлого хүлээн зөвшөөрөх

[Image Info] www.wizdata.co.kr - Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only. You may not extract the image for any other use.

Орлогын мөн чанар:

● Бүтээгдэхүүн борлуулах, үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаагаар дамжин орж ирж буй мөнгө юм.

● Орлого нь бараа бүтээгдэхүүний борлуулалт, үйлчилгээ, хүү, ногдол ашиг, түрээсийн үйл ажиллагаа зэрэг байгууллагын бизнесийн үйл ажиллагааны үр дүнд орж ирж буй мөнгөн урсгал юм.

Бизнесийн үйл ажиллагааны

орлогыг 4 төрөлд хуваана:

1. Борлуулалтын орлого

3. Санхүүгийн үйл

ажиллагаанаас орох

орлого

2.Үйлчилгээний орлого

4. Борлуулалтын

олз

Худалдан авагчдад

бүтээгдэхүүн борлуулснаар

орж ирж буй мөнгөн урсгал

юм.

Үйлчлүүлэгчдэд үйлчилгээ

үзүүлснээр орж ирж буй мөнгөн

урсгал

• үндсэн үйл ажиллагааны орлого

биш, зээлийн, түрээсийн, хөрөнгө

оруулалтын, ногдол ашгийн зэрэг

санхүүгийн шинж чанартай орлого

•Бараа материалаас бусад

хөрөнгө оруулснаас үүссэн

орлого юм.

4 төрөл

Орлого хүлээн зөвшөөрөлт :

1

2

Хүлээн зөвшөөрөлт гэдэг нь бизнесийн үйл явдлыг

НББ-н давхар бичилтийн дагуу бүртгэх үйл

ажиллагаа юм.

НББ-н бичилтээр дансанд тусгах үйл ажиллагаа

Орлого болон олзыг хүлээн

зөвшөөрөх 2 хэмжүүр байна.

Хэрэгжих эсвэл

Хэрэгжих

Боломжтой

байх

Бараа, үйлчилгээг мөнгөөр эсвэл зээлээр

борлуулсан тохиолдолд орлогыг хэрэгжсэн гэж

үзэн бүртгэлд тусгах, нөгөө талаас мөнгөнд

хөрвөх бусад хөрөнгөөр бараа, үйлчилгээг

борлуулсан тохиолдолд орлогыг хэрэгжих

боломжтой гэж үзнэ.

Иж бүрдэл

болсон байх

Орлого олохтой холбоотойгоор гарсан ажил

гүйлгээ нь дуусгавар болсон тохиолдолд

орлого иж бүрдсэн гэж үзнэ. Энэ нь бараа

бүтээгдэхүүнийг борлуулахдаа худалдан

авагчдад хүргэж өгсөн, үйлчлүүлэгчдэд

үйлчилгээг үзүүлсэн үед дуусгавар

болно

Дээрх ажил гүйлгээний ангилал тус

бүрээр орлогыг хэзээ хүлээн зөвшөөрч

бүртгэхийг хүснэгтлэн харуулбал:

●Орлогын

төрөл

Борлуулалты

н орлого

Үйлчилгээни

й орлого

Санхүүгийн

орлого

Хөрөнгө

борлуулсны

орлого

Хүлээн

зөвшөөрөх

хугацаа

Борлуулалт

ын өдөр

Үйлчилгээ

үзүүлсэн

өдөр

Ашиглаж,

дуусгах

өдөр

Хөрөнгө

борлуулсны

өдөр

Хүснэгтээс харахад бараа бүтээгдэхүүний

борлуулалтыг борлуулсан өдөр бүртгэх ба үүний

үр дүнд мөнгө эсвэл авлага өснө. Зарим үед

орлогыг хүлээн зөвшөөрөхөөс өмнө мөнгө эсвэл

хөрөнгө хүлээн авах явдал байдаг.

Жишээлбэл:

● А компани үйлчилгээ үзүүлэхээр Б компаниас 100000

төгрөг урьдчилан хүлээн авсан. Энэ үед А компани нь үйлчилгээ үзүүлээгүй учраас мөнгө хүлээн авсаныг орлого гэж бүртгэхгүй юм. Харин Б компанид үйлчилгээ үзүүлнэ гэсэн өр төлбөр бий болно. Иймд 100000 төгрөгийн балансанд УОО дансанд бүртгэнэ.

● МХ...............100000

УОО..........................100000

Ер нь аливаа орлогыг борлуулалтын цэг дээр буюу борлуулалтын өдөр хүлээн зөвшөөрч бүртгэх ѐстой. Гэхдэ зарим тохиолдолд орлого хүлээн зөвшөөрөхдөө гажих тохиолдол байна.

Гажих 2 шалтгаан байна. Үүнд:

1. Олох боломжит орлогын дүн нэлээд тодорхой болсон гэж үзэх

2. Олох боломжит орлого болон түүнтэй холбоотойгоор гарах зардал, өртгийн дүн нэлээд тодорхойгүй

Дээрх шалтгааны улмаас орлогыг хүлээн

зөвшөөрч бүртгэх 4 төрөл байна.

Ерөнхий

зарчим

Үйлдвэрлэлийн

өмнө,явцад,

дараа

Мөнгө хүлээн

авснаар өртөг

нөхсөний дараа

Агентын

борлуулалт

, франчайз

Борлуулалтын цэг дээр

хүлээн зөвшөөрөх

Борлуулалтын цэгээс

өмнө хүлээн зөвшөөрөх

Борлуулалтын цэгээс

хойш хүлээн зөвшөөрөх

тусгай борлуулалтын

орлого хүлээн

зөвшөөрөх

Хүргэлтийн өмнө буюу үйлдвэрлэлийн явцад

орлого хүлээн зөвшөөрөх

• Борлуулалтын ажил гүйлгээ нь иж бүрдэл болоогүй буюу бараа бүтээгдэхүүнийг

хүргэж өгөхөөс өмнө орлогыг хүлээн зөвшөөрөх тохиолдол байна . Ийм төрлийн

орлогод дуусгавар болох үйл явц нь урт хугацаанд үргэлжилдэг

барилга, байгууламж барих болон машин тоног төхөөрөмж угсрах зэрэг ажил

гүйлгээний орлого хамаарна. Дээрх ажил гүйлгээний хувьд гэрээний үнэ нь

тодорхой, урт хугацаатай байдаг бөгөөд Урт хугацаат гэрээний орлого-г хүлээн

зөвшөөрөх 3 арга байна. Үүнд.

• 1. Гүйцэтгэлийн хувийн жингийн арга: орлого ба ашгийг гүйцэтгэлийн хувийн жинд

үндэслэн тайлант хугацаа бүрд хэсэгчлэн хүлээн зөвшөөрч бүртгэдэг.

• 2. Гэрээ гүйцэтгэлийн арга: орлого ба ашгийг үйлдвэрлэлийн дараа буюу эцэст

хүлээн зөвшөөрч бүртгэдэг.

• 3. Пропорцианаль гүйцэтгэлийн арга: гэрээний гүйцэтгэлтэй шууд

хамааралтайгаар гарсан зардал ба орлогыг хүлээн зөвшөөрч бүртгэдэг.

Боловсролын салбарт ихэвчлэн ашиглана.

Гүйцэтгэлийн хувийн жин

Жишээ: Жигүүр гранд компани 4500000 төгрөгийн гэрээний үнэтэй барилгын гэрээ хийсэн. Гэрээт ажлаас 600000 төгрөгийн ашиг олно гэж тооцоолсон,барилгыг 3 жилийн хугацаанд дуусгасан ба барилгын ажилтай холбоотой зардал болон нэхэмжилсэн мөнгөн хөрөнгийн мэдээлэл өгөгджээ.

Гүйцэтгэлийн хувийн жин═

Тайлант хугацаанл

гарсан зардал

Тооцоолсон нийт

зардал

Хүлээн зөвшөөрөх орлого / ашиг/═тооцоолсон нийт орлого /ашиг/ * гүйцэтгэлийн

хувийн жин - өмнөх тайлангийн хугацаанд хүлээн зөвшөөрсөн орлого / ашиг/

он 1999 2000 2001

Гүйцэтгэлээрх

хуримтлагдсан зардал

1560000 2925000 3900000

Цаашид нэмж

гаргахаар тооцоолсон

зардал

2340000 975000 -

Тайлант жилийн

гүйцэтгэлийн

нэхэмжлэл

1500000 1350000 1650000

Цуглуулсан мөнгө 1200000 1275000 2025000

Жигүүр гранд компаний хувьд

гүйцэтгэлийн хувийн жинг тодорхойлоѐ:

Гүйцэтгэгч нь худалдан авагчаас гүйцэтгэсэн ажилд ногдох төлбөрийг нэхэмжлэх бөгөөд худалдан авагч нь нэхэмжлэлийн дагуу төлбөрийг барагдуулдаг.

гүйцэтгэгч нь санхүүгийн тайлан бэлтгэхээс өмнө худалдан авагчийн төлбөр хийхийг шаардаж нэхэмжлэл явуулах бөгөөд уг нэхэмжлэлийг авлага дансны дебет, дуусаагүй барилга нэхэмжлэх дансны кредитэд бичилт хийнэ.

он 1999 2000 2001

Гүйцэтгэлээрх

хуримтлагдсан зардал

1560000 2925000 3900000

Цаашид нэмж

гаргахаар тооцоолсон

зардал

2340000 975000 -

Тооцоолсон нийт

зардал

3900000 3900000 3900000

Гүйцэтгэлийн хувийн

жин

40%

/1560000/3900000/

75%

/2975000/3900000/

100%

Журналын бичилтээ бэлтгэе

Тайлант хугацааны эцэст Орлогын тайланд тусгагдах орлого ба өртгийг бүртгэх шаардлагатай тул 1999 оны ОҮДТ-д гэрээт ажлаас 240000 төгрөгийг нийт ашгаар тайлагнана. /600000*40%/

он 1999 2000 2001

1. Барилгын ажилтай холбоотойгоор гарсан зардлыг бүртгэх:

Дуусаагүй барилга 1560000 1365000

/2925000-1560000/

975000

/3900000-1560000-

1365000/

Мөнгөн хөрөнгө

/өглөг, бараа материал,цалин,

хур.эл/

1560000 1365000 975000

2.Тайлант хугацааны нэхэмжлэлийг бүртгэх:

Авлагын данс 1500000 1350000 1650000

Дуусаагүй барилгын

нэхэмжлэх

1500000 1350000 1650000

3. Тайлант хугацааны мөнгөн цуглуулгыг бүртгэх:

Мөнгөн хөрөнгө 1200000 1275000 2025000

Авлагын данс 1200000 1275000 2025000

Хүргэлтийн дараа орлого хүлээн

зөвшөөрөх:

● бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан авагчдад хүргэж өгөх

эсвэл үйлчлүүлэгчдэд үйлчилгээг үзүүлснээр орлого олох үйл ажиллагаа нь дуусгавар болох бөгөөд энэ үе хүртэл орлогыг хүлээн зөвшөөрдөггүй. Гэхдээ зарим үед борлуулалтын орлого нь бүрэн цуглуулагдана гэж ул үндэслэлтэй нотолгоо байхгүй үед авлагыг цуглуулах хүртэл орлогыг хойшлуулдаг. Энэ тохиолдолд мөнгө хүлээн авснаар орлогыг хүлээн зөвшөөрдөг.

Орлого хүлээн зөвшөөрөх 4 арга

Борлуулалтын цэгт орлогоо

хүлээн зөвшөөрнө.

Мөнгөн цуглуулалтаар. Мөнгөн

төлбөрт ногдох хэмжээгээр

орлогоо хүлээн зөвшөөрнө.

Бүх өртөгөө нөхсөний дараа

мөнгөн цуглуулалтаар

Мөнгөн төлбөр цуглуулалтаар

Аккруэл

суурьт арга

Хэсэгчилсэн

борлуулалтын арга

Өртөг

нөхөлтийн

арга

Мөнгөн

төлбөрийн

арга

Эдгээр аргууд нь орлого ба ашгийг хүлээн зөвшөөрөх

хугацааны хувьд ялгаатай юм. Доорх аргуудаас мөнгөн

төлбөрийн арга нь аливаа өртгийн хойшлуулалтыг хүлээн

зөвшөөрдөггүй учраас хамгийн боломжтой орчин үеийн арга

юм.

Франчайзын бүртгэл

Франчайз гэдэг нь онцгой эрх өмчлөгчийн нэрийг ашиглан үйл

ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрч онцгой эрх өмчлөгчөөс онцгой

эрх ашиглагчид олгосон давуу эрх юм.

Бүтээгдэхүүн

үйлчилгээнийхээ онцгой

эрхийг төлбөртэйгээр

ашиглуулагч этгээд юм.

Франчайз олгогчид төлбөр

төлсний үндсэн дээр

франчайз олгогчийн онцгой

эрхийг ашиглан үйдвэрлэл

үйлчилгээ явуулах этгээд

юм.

Франчайз

олгогч

Франчайз

эзэмшигч

Франчайзинг

франчайзын анхны хөлс Франчайзын байнгын хөлс

Франчайз олгогчийн хувьд

орлого нь дараах 2 эх

үүсвэрээс бүрдэнэ.

• Франчайз олгохдоо холбогдсон анхны төлбөр болон холбогдох хөрөнгө, үйлчилгээг борлуулах орлого. Ихэвчлэн франчайзын гэрээнийдагуу анхны үйлчилгээг нэлээд хэмжээгээр иж бүрдэх хүртэл анхны хөлсийг хойшлуулдаг.

• Франчайз эзэмшигчид хуулийн зөвөлгөө өгөх, сурталчилгаа хийх, зэрэг тодорхой туслалцааг үзүүлсний төлөө франчайзын байнгын хөлсийг хүлээн авдаг.

Франчайз олгогч нь франчайз эзэмшигчдэд

дараах анхны үйлчилгээг үзүүлдэг. Үүнд:

•Үйл ажиллагаа явуулах байршил сонгох

•Барилгыг ажлыг хянах

•Ажилчдыг сургах

•Бүтээгдэхүүний үйлчилгээг цаашид

үргэлжлүүлэн хийхэд туслах

•Зөвөлгөө өгөх

•Зар сурталчилгаа , урамшуулалыг олгох

Text

Жишээ:

● Алтай компани /Франчайз олгогч/ Болор компанитай

25000 төгрөгийн анхны хөлс бүхий франчайзын гэрээ байгуулсан бөгөөд гэрээнд гарын үсэг зурснаар 10000 төгрөгийг хүлээн авсан. Харин үлдэх 15000 төгрөгийг 4 жилийн хугацаанд жил бүр 3750 төгрөгийг хүлээн авна.Франчайзын гэрээний дагуу Алтай ко Болор ко-д зах зээлийн судалгаа хийх, байрлалыг тогтоох, боломжит ашгийг тооцоолох, барилгын ажилд хяналт тавих болон ажилчдад анхны сургалтыг явуулахад тусална. Уг зардалд 14000 төгрөгийн зардал гарсан.

Мөнгөн хөрөнгө.............10000

Авлага..............................15000

Франчайзын үйлчилгээний орлого........25000

Франчайзын зардал.........14000

Мөнгөн хөрөнгө...........................................14000

LOGO

Thank You!