Zašto su važni POCT uređaji u

jedinicama intenzivnog liječenja?

BORIS TOMAŠEVIĆ

KLINIKA ZA ANESTEZIOLOGIJU,REANIMATOLOGIJU I INTENZIVNO

LIJEČENJE, KBC ZAGREB

Jedinice intenzivnog liječenja

Kirurških/ uroloških bolesnika

Neurokirurških bolesnika

Kardiokirurških bolesnika

Internističkih bolesnika / pulmoloških bolesnika

Neuroloških bolesnika

Pedijatrijskih/ neonatoloških bolesnika

Koronarna jedinica

Definicija kritičnog bolesnika

zahtjev za laboratorijsku

pretragu

uzorkovanje

obilježavanje uzorka i

upitnica

prijenos uzoraka

do laboratorija

analiza uzorka

rezultati/klinička

obrada

analiza uzorka

dnevno glukoza, Na, K, kreatinin,

(fosfat, Mg)

2 – 3 puta tjedno Ca, albumin ,funkcionalni testovi

jetara

jednom tjedno Zn i Cu

Učestalost laboratorijskih pretraga u bolesnika na

parenteralnoj prehrani

Potential advantages and disadvantages

Potential advantages Potential disadvantages

Decreased therapeutic tum around time Lack of adequate documentation

Rapid data availability Problems of training and competency

Increased real time patient managment Poor analytic performance

Augmented clinical decision making Sample handling error

Decreased preanalytic error Postanalytic error (e.g. transcription error or

communication failure)

Decreased iatrogenic blood loss Increased costs

Fewer redundant blood tests Unauthorized testing

Test clustering Limited test menu

Integration with performance maps,

algorithms, and care paths

No critical values notification system and/or

documentation

Gupta S, Bhattacharya A. POCT in anaesthesiology and intensive care – an overview. Indian J. Anaesth.

2004 48 (4) : 278 - 286

Problems with traditional laboratory tests

Increased therapeutic turn around time

Delayed data availability

Delayed decision making

Increased blood loss

Increased pre-analytic error

More redundant blood tests

Gupta S, Bhattacharya A. POCT in anaesthesiology and intensive care – an overview. Indian J. Anaesth.

2004 48 (4) : 278 - 286

pH

Smjer primarnog događaja

Kompenzacija organizma

Upućuje u prirodu primarnog poremećaja

pCO2

Hiperventilacija pCO2

Respiracijska alkaloza

Kompenzacija metaboličke

acidoze

pCO2 hipoventilacija

Respiracijska acidoza

HCO3

koncentracija bikarbonatnog iona izvanstanične tekućine koju bi bolesnik

imao ukoliko bi pCO2 bio normalan. Metabolička komponenta AB homeostaze koja se odvija na razini

bubrega.

HCO3

Metabolička alkaloza

Metabolička kompenzacija

respiracijske acidoze

HCO3

Metabolička acidoza

Metaboličkoj kompenzaciji

respiracijske alkaloze

BE- eksces baza količina bikarbonatnog iona u mmol/l koja se mora dodati ili oduzeti od svake litre

izvanstanične tekućine kako bi se pH vrijednost ekstracelularne tekućine vratila na

vrijednost od 7,4 uz normalan pCO2

Negativan BE / manjak

baza

Metabolička acidoza

Niski bikarbonati

Pozitivan BE

Metabolička alkaloza

Visoke vrijednosti

bikarbonata

pO2

Opisuje funkciju plućnog tkiva i oksigenaciju krvi

Poremećaji ABS u perioperativnom razdoblju:

Respiracijska

acidoza

Hipoventilacija

bolesnika

Anestetici

Opijati

Neuromuskularna

blokada

Respiracijska

alkaloza

Hiperventilacija

bolesnika

Bol

Uzbuđenost

Metabolička

acidoza

Hiperkloremična acidoza

Veće količine infuzije – dobitak Cl iona –izlučuju se u zamjenu za H ione bubrezima

MA uzrokovana laktatima/ ketonima

Poremećaji ABS u perioperativnom razdoblju:

Metabolička acidoza:

- smanjuje kontraktilnost miokarda

- smanjuje srčani izbačaj

- vazodilatacija

- loša distribucija krvi

- povećana učestalost poslijeoperacijske

mučnine i povraćanja

-hiperkloremija- smanjuje GF / protok kroz

bubrege i organe splanhnikusa

Hiponatrijemija

Hipovolemija Hipervolemija Normovolemija

Krvarenje Kongestivno srčano

zatajenje

SIADH

Opekline Nefrotski sindrom Pseudohiponatremijski

sindrom

Peritonitis Ciroza jetre

Moždani salt wasting

sindrom

TURP sindrom

Uzroci hiponatremije s obzirom na intravaskularni volumen

Hipernatrijemija

Mehanizam Klinički sindromi

Nedostatan unos Anoreksija, gladovanje, alkoholizam, primarni i

sekundarni hiperaldesteronizam

Pretjeran gubitak bubrezima Bartterov sindrom, diuretici, kronična

metabolička alkaloza, antibiotici (penicilin),

renalna tubularna acidoza, hipomagnezemija,

mijelomonocitna leukemija

Gubitak putem GIT-a Povraćanja, proljev, vilozni adenom

Pomak iz izvanstanične u unutarstaničnu

tekućinu

Β agonisti, akutna alkaloza, terapija inzulinom,

vit. B12 , predoziranje litijumom

Najčešći uzroci hipokalemije

Mehanizam Klinički sindrom

Pseudohiperkalemija Tehnički problem, liza uzroka

Poremećena unutarnja ravnoteža

kalija

Acidoza, manjak inzulina,

hipoaldesteronizam,maligna

hipertermija, nekroza stanica, lijekovi

(sukcinilkolin, digitalis, neselektivni β

blokeri)

Poremećena vanjska ravnoteža kalija Povećana nadoknada kalija,

transfuzija, antibiotici koji sadrže

kalijeve soli, smanjeno izlučivanje zbog

bubrežne bolesti,

lijekovi(heparin,diuretici koji štede kalij,

NSAIL,ACE inhibitori, antagonisti

angiotenzinskih receptora)

Glavni uzroci hiperkalemije

Magnezij

Drugi najzastupljeniji kation

Kofaktor u više od 300 enzimskih reakcija (ATP)

Regulira ulazak Ca u glatki mišić

Samo 1% Mg se nalazi u plazmi , moguć ukupni deficit

Uzroci hipomagnezemije: diuretici, antibiotici (

aminoglikozidi, amfotericin ), digitalis, adrenalin,

alkoholizam, proljevi, DM,AIM

Torsade de pointes povezana sa hipomagnezemijom

Hipermagnezemija – kod bolesnika sa poremećenom

bubreznom funkcijom

Fosfor

Hipofosfatemija uslijed opterećenja glukozom i

pomaka fosfora u stanicu

Dijabetička ketoacidoza – gubitak fosfora

urinom

Hiperfosfatemija kod renalne insuficijencije

Refeeding syndrome

Gladovanje, teški metabolički poremećaj

Hipofosfatemija nakon uvođenja parenteralne ili

enteralne prehrane

Promjene u koncentraciji kalija, magnezija i

glukoze

Česta pojava u bolesnika liječenih u JIL-u nakon

manje od 24 h gladovanja

Rizični čimbenici za razvoj stres hiperglikemije

Hipotenzija

Hipoksija

Sepsa

Trauma

Kirurški zahvat

Opekline

Infarkt miokarda i dr.

Intravenska glukoza /

totalna parenteralna

prehrana

Glukokortikoidi

Egzogeni katekolamini

Enteralne formule sa

visokim udjelom

glukoze