zaproszenie - rozynsk.diecezja.elk.plrozynsk.diecezja.elk.pl/folder_2016.pdf · felicidade (aranż....

Zaproszen ie

VIII MIĘDZYNARODOWYFESTIWAL MUZYKI

ORGANOWEJ i KAMERALNEJROŻYŃSK WIELKI 2016

1050 lecie Chrztu Polski

1050 lecie Chrztu Polski 1050 lecie Chrztu Polski

VIII MIĘDZYNARODOWYFESTIWAL MUZYKI

ORGANOWEJ i KAMERALNEJROŻYŃSK WIELKI 2016

Kierownictwo artystyczne festiwalu - dr Jolanta SosnowskaProwadzenie koncertów - Zenon Dłuski

Asystent artystów, registrant - Bogdan PrzyborowskiStrojenie organów - Krzysztof Grygowicz

Organizator:Rzymskokatolicka Parafia p.w. Św. Szczepana

w Rożyńsku Wielkim19-335 Prostki, Rożyńsk Wielki 15, tel. 087 425 82 14, tel. kom. 503 19 19 00

mrcus@poczta .onet .pl , www.rozynsk .diecezja .elk .pl/

rozpoczęcie koncertów o godzinie 11:30

Niedzielna Msza Święta o godz. 10:30

I N S P I R A C J E i I M P R O W I Z A C J E

15 maja

Jolanta Sosnowska – skrzypce (Polska & Austria)

Robert Kovács – organy (Węgry & Austria)

KONCERT I

(S C E N A M Ł O D Y C H)T Y L K O M U Z Y K A P O L S K A

Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Z. BrzewskiegoProf. Andrzej Gębski – prowadzenie (Polska)

19 czerwcaKONCERT II

P O R T R E T W I R T U O Z A

17 lipca

Jonathan Bolívar – gitara (Wenezuela)Michał Markuszewski – organy (Polska)

KONCERT III

R A P S O D I A I B A L L A DA

Maciej Gołębiowski – duduk, saksonet, klarnet basetowy (Austria)

Artjom Chaczaturow – organy (Rosja)

14 sierpniaKONCERT IV

V O X D E I V O X P O P U L IKONCERT V

18 września

Markus Miesenberger – tenor (Austria)

Peter Waldner – organy (Austria)

INSPIRACJE i IMPROWIZACJE


Marian Sawa (1937-2005)Bogurodzica (2003)

Franz Schmidt (1874-1939)z cyklu „Cztery Chorały” (1926)O Ewigkeit, du DonnerwortWas mein Gott will

Marian Sawa (1937-2005)Trzy Dialogi (2002)

Franz Schmidt (1874-1939)„O wie selig seid ihr doch, ihr Frommen” (1926)„Nun danket alle Gott” (1926)

Marian Sawa (1937-2005)Cadenza (2003?)

Fritz Kreisler (1875-1962)Recitativo und Scherzo-Caprice op. 6 (1910)

Franz Liszt (1811-1886)Preludium i fuga na temat B-A-C-H, S. 260 (1869-70)

Felix Borowski (1872-1956)Adoration (1898)

Fritz Kreisler (1875-1962)Preludium i Allegro (1910)

Improwizacje na tematy pieśni kościelnych

15 maja



KONCERT IDyspozycja Organów w kościele św. Szczepana w Rożyńsku Wielkim

Manuał I Bordun 16’Principal 8’Viola da Gamba 8’Flüteharm 8’Gedeckt 8’Oktava 4’Rohrf loete 4’Mi xtur 4 Fach

Manuał IIGeigenprinzipal 8’Salicional 8’Rohrf loete 8’Traversf loete 4’Fugara 4’R auschquinte 2 2/3

PedałViolon 16’Subbas 16’Octavbass 8’Pusaune 16’

Dźwignie nożneManual Coppel Pedal Coppel Tutti

PORTRET WIRT UOZA(S C E N A M Ł O D Y C H)T YLKO MUZY KA POLS KA


Michał Markuszewski (*1980)Uwertura (improwizacja)

Johann Sebastian Bach (1685-1750)„Erbarme Dich mein, O Herre Gott” BWV 721

Johann Sebastian Bach (1685-1750)II Sonata a-moll BWV 1003

AdagioAllegro

Luis Ochoa (1959-2014)Solsticio

Tom Jobim (1927-1994)Felicidade (aranż. Roland Dyens)

Efraín Silva (*1952)Canción parameñaEstudio con Pajarillo

Gerard Bunk (1888-1958)„Allelujah” z cyklu „Acht Charakterstucke” op. 54

Josef Gabriel Rheinberger(1839-1901)„Romance” z IX Sonaty b-moll op. 142

Michał Markuszewski (*1980)2 improwizacje nt. piesni maryjnych

Franz Liszt (1811-1866)Consolation nr 3

Vinzenzo Bellini (1801-1835)Sonata per Organo

17 lipca

Jonathan Bolívar – gitara (Wenezuela)

Michał Markuszewski – organy (Polska)

KONCERT III

Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Z. Brzewskiego (Polska)

Prof. Andrzej Gębski – prowadzenie

Piotr Wróbel (*1977)Polonez "Jan Kazimierz" na orkiestrę smyczkową

Anonim polski z XXIII w.Symphonia de Nativitate na smyczki (1759)

Romuald Twardowski (*1930)Canzona i Marsz na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową

solista: Mateusz Gębski

Stanisław Moryto (*1947)Cztery utwory w stylu polskim

Moderato affettuosoAndante mestoLarghetto drammaticoPresto, veloce

Romuald Twardowski (*1930)Tryptyk Mariacki na orkiestrę smyczkową

Stajenka Betlejemska Taniec I Złożenie do Grobu Taniec II Zmartwychwstanie

Henryk Czyż (1923-2003)Canzona di Barocco na smyczki

Piotr Wróbel (*1977)Sinfonietta nr 2 na orkiestrę smyczkową (prawykonanie)

19 czerwca

KONCERT II

VOX DEI VOX POPULIRAPSODIA I BALLADA


KONCERT V18 września

Anonim z XVI w.Tabulatura Jana z LublinaHayduczkyItalicaPoznanieZaklolam szya Tharnem (ad unum saltum)

Stefano Bernardi (1577-1637)Magnificat

Claudio Monteverdi (1567-1643)„Nigra sum“ z Nieszporów Maryjnych SV 206

Georg Friedrich Händel (1685-1759)„Comfort ye - Every valley“ z Mesjasza HWV 56

Johann Sebastian Bach (1685-1750)Fantazja “Komm, heiliger Geist, Herre Gott” BWV 651

Ludwig van Beethoven (1770-1827)„Ich liebe dich“ WoO 123

Franz Schubert (1797-1828)Ave Maria D 839

Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881)Prière

César Franck (1822-1890)Panis angelicus

Théodore Dubois (1837-1924)Toccata in G-Dur

Augustinus F. Kropfreiter (1936-2003)Dreifaltigkeits-Triptychon (1959)Christe, aller Welt TrostAndante mystico - Bewegt - Tempo I

Ralph Vaughan Williams (1872-1958)„Silent noon“

Markus Miesenberger – tenor (Austria )

Peter Waldner – organy (Austria )



Jochan Sebastian Bach (1685-1750)Koncert organowy a-moll BWV 593AllegroAdagioAllegro

Sergiej Rachmaninow (1873-1943)„Wokaliza” op. 34 nr 14

Camille Saint-Saëns (1835-1921)„Allegro appassionato” op. 43

Maciej Gołębiowski (*1975)„Improwizacja”

Reger (1873-1916)Sonata op.107VivaceAllegro

Max Reger (1873-1916)2 przygrywki chorałowe z op. 153a„Ach bleib mit deiner Gnade”„Aus tiefer Not schrei ich zu dir”

Wiaczesław Karatygin (1875-1925)Preludium i Fuga ‘à la Russ’

Eugène Bozza (1905-1991)„Ballade” (1944)Melodia tradycyjna „Scherele Rhapsodie”

Josef Gabriel Rheinberger (1839-1901)2 utwory z cyklu op. 174„Betrachtung”„Aufschwung”

Maciej Gołębiowski (*1975)„Duduk fur Janek”

14 sierpnia

KONCERT IV


1050 rocznica Chrztu Polski

Zamiast wstępu

Chrześcijaństwo ma już ponad 2000 historię. Za-początkowane zostało w Palestynie, ale nie ogra-niczyło się ono tylko do jej granic. Dobra nowina

o zbawieniu przeznaczona była dla całego świata. Okolicz-ności historyczne spowodowały, że nowym i trwałym ob-szarem chrześcijaństwa stało się imperium rzymskie wraz ze swoją stolicą w Rzymie. Mimo początkowej dyskrymi-nacji i surowych represji wobec wyznawców nowej religii chrześcijaństwo znajdowało tu podatny grunt dla swego rozwoju. Edykt mediolański z 313 r. zapewnił chrześcijań-stwu równouprawnienie z innymi ideologiami, a wkrótce później chrześcijaństwu nadano status religii panującej. Dla Polski światło Ewangelii zabłysło w 966 r. Zatem obecny rok jest rokiem jubileuszowym i warto pochylić nad tym wydarzeniem, ponieważ wtedy Polska weszła w krąg kultury chrześcijańskiej Zachodu i zaczęła budo-wać swą przyszłość na fundamentach Ewangelii.

Misje wśród Słowian

Pierwotną kolebką Słowian był kraj między Odrą i Bugiem, skąd rozeszli się na wschód, południe i północ. Sąsiadami Słowian na wschodzie były

ludy turko-tatarskie i ugrofińskie, na zachodzie Celtowie. Germanowie zjawili się z północy i zaczęli w ypierać Cel-tów na zachód, a od VI w. zaczęli napierać na Łabę i idą-cych w ślad za Celtami Słowian.

Z czasem mamy kilka grup plemion słowiańskich: za-chodnią, tj. plemiona polskie, nadłabskie i czeskie, wschodnią: plemiona ruskie, południową: plemiona

serbskie. W zaraniu dziejów Słowianie nie mają trwałej organizacji politycznej. Najprostszą formą społeczno--polityczną był ród tj. grupa ludzka związana więzami krwi w y wodząca się od wspólnego przodka. Na jej czele stał starosta. Z różnych powodów (np. wspólne niebez-pieczeństwo, kult) rody łączyły się w plemiona, na czele których stoi pierwotnie wojewoda, a potem książę. Reli-gia Słowian była politeistyczna. Niektórzy bogowie byli czczeni przez parę plemion pod różnymi nazwami lub pod tą samą nazwą np. Swaruch, Światowit lub Dac – bóg słońca i ognia, Perun – bóg piorunów i burzy. Bogowie są związani z kultem sił przyrody. Obok kultu bogów istnie-je kult przodków, wiara w czary, uroki, itp. Kult przejawia się w postaci modlitw i ofiar, kapłani i świątynie byli zja-wiskiem w yjątkow ym.

Nad nawracaniem Słowian zaczął pracować Konstan-tynopol, potem dopiero Zachód. Zachód zaczął nawra-cać misjonarzami iroszkockimi i niemieckimi. Spośród wszystkich Słowian najpierw zaczęli się nawracać Kroaci i Serbowie.

Początki chrześcijaństwa na ziemiach Polski

Ochrześcijaństwie w Polsce przed rokiem 966 prawie nic nie wiemy, ale nie jest w ykluczone, że docierało ono z Zachodu przez misjonarzy

Niemiec i iroszkockich, a kto wie czy nie ze Wschodu z Konstantynopola. Docierał i obrządek łaciński, ale nie jest w ykluczone, że także wschodni.

Jedną z pierwszych wzmianek o chrześcijaństwie w Pol-sce zawiera ży wot św. Metodego z połow y X w. Mówi, że nad Wisłą siedział potężny książę pogan, który czynił przykrości misjonarzom. Św. Metody kazał mu powie-dzieć, że to czego nie chce zrobić dobrowolnie, zrobi pod przymusem. I tak się stało, dodał kronikarz. Tym księ-ciem był prawdopodobnie książę Wiślan rezydujący może w Wiślicy. Został on ochrzczony ale nie wiadomo kiedy i przez kogo. Źródło późniejsze mówi, że ów książę dostał się do niewoli księcia morawskiego Świętopełka i w nie-woli przyjął chrzest. Nie wiadomo w jakim obrządku i czy Morawianie podbili Wiślan wprowadzając chrześcijań-stwo? Nie jest w ykluczone, że uczniowie św. Metodego szerzyli chrześcijaństwo wśród Wiślan, że założył nawet dla nich biskupstwo w Krakowie, i że obrządek, w którym się modlili pierwsi chrześcijanie Polscy był słowiański. Jednak dowodu na to nie ma.


Mieszko I i chrzest

Pierwsze niewątpliwie wiadomości o chrześci-jaństwie w Polsce mamy dopiero z czasów histo-rycznego księcia Polski Mieszka I (963-992). Był

to książę Polski, który władał Wielkopolską, Kujawami i Mazowszem. Czechom zabrał nadto Kraków i ziemię Krakowską. Był to człowiek bardzo zręczny, musiał bro-nić swego państwa (stolica Gniezno) przed napadami Normanów z północy, Lutyków ze wschodu i Czechów z południa. Faktem epokow ym dla Polski było przyję-cie przez Mieszka I i jego narodu chrztu w obrządku ła-cińskim 14 IV 966 r. (sobota paschalna). Chrzest został poprzedzony przez małżeństwo Mieszka I z córką księcia czeskiego Dobrawą w 965 r.

Czy te dwa w ypadki pozostają w ścisłym związku i co skłoniło Mieszka do przyjęcia chrztu nie wiadomo. Istnie-je na ten temat szereg hipotez. Prawdopodobnie Mieszko chcąc rozerwać ówczesny sojusz lutycko-czeski zbliżył się do Czech, zawarł z nimi przymierze i zawarł ślub z Dobra-wą. Nawrócił się zaś częściowo pod wpły wem Dobraw y i częściowo pod wpły wem rozważań natury politycznej. W orszaku Dobraw y przybyli prawdopodobnie i kapłani chrześcijańscy, ale nie z metropolii magdeburskiej, która rościła sobie pretensje do misji na wschodzie, lecz kapła-ni, którzy byli w Czechach z diecezji ratyzbońskiej i księ-ża obcy z W łoch. Należeli oni do metropolii mogunckiej, która była daleko i nie była groźną dla Mieszka I pod względem politycznym.

Mieszko I w ystarał się także o biskupstwo misyjne, w któ-rej to sprawie zwrócił się do Rzymu do papieża Jana XIII. Pośredniczką mogła być tu siostra Dobraw y Mladamaria (benedyktynka). W 968 r. otrzymała Polska biskupa. Był nim Jordanus, nie wiadomo jakiej narodowości (imię ta-kie spotyka się później we Francji). O charakter tego bi-skupstwa toczy się spór. Jedni z badaczy sądzili, że to było biskupstwo misyjne bez określonego terytorium. Inni, że musiało to być biskupstwo z określonym terytorium i stolicą. Faktem jest, że biskupstwo to nie było zależne od metropolii magdeburskiej, między innymi dlatego, że podstaw y pod nie założyli duchowni z innej metropolii. Nie jest wiadomo, czy inicjaty wa w yszła od Mieszka I, przez Mladę czeską, a papież się zgodził, czy też sam pa-pież był inicjatorem uzależnienia tego biskupstwa wprost od siebie. W każdym razie papież na to się zgodził, a w ten sposób przeszkodził rozciągnięciu wpły wu niemieckie-go arcybiskupstwa magdeburskiego na Polskę, a więc wpły wom niemieckim na Polskę. Ten krok papieża miał

olbrzymie znaczenie dla późniejszych dziejów Polski. Uzależnienie pierwszego biskupstwa od papieża wprost, a nie od Niemców miało swoje błogosławione znaczenie dla Polski, jeśli się ją porówna z Czechami, które na dłu-gie wieki były zależne od Niemiec. Polsce groził gorszy los od Czech, bo ówczesna ekspansja Niemiec była skie-rowana na Wschód.

Znaczenie przyjęcia chrztu

Przyjęcie chrześcijaństwa przez Polskę miało ogromne znaczenie polityczne dla tego kraju. Wytrąciło ono bowiem oręż z ręki Niemców, któ-

rzy dotąd chętnie w yprawiali się na Słowian pod hasłem szerzenia wiary. Poza tym wiązało Polskę z państwa-mi chrześcijańskiego Zachodu. Ułatwiało zapoznanie się Polaków z instytucjami prawnymi, ze zw yczajami Zachodu.

Duchowni łacińscy prowadzili sztukę czytania i pisania. Mogli szerzyć oświatę, choć nie była ona w ysoko posta-wiona i ograniczała się do niewielkiej liczy osób. Dla nas jest ważny również wzgląd religijny, bo wtedy światło wiary zabłysło na ziemiach polskich. Nie należy jednak sądzić, że cały naród przyjął chrześcijaństwo. Przyjął je u nas w sposób powierzchowny książę i jego drużyna. Przyjęcie chrześcijaństwa przez Mieszka I nie oznaczało, że naród polski stał się odtąd chrześcijański.

Dalszy rozwój chrześcijaństwa

Po śmierci Mieszka I rządy objął jego syn Bolesław Chrobry. Otoczył on chrześcijaństwo opieką, rozumiejąc jego doniosłą rolę kulturalną i poli-

tyczną. Z tych też to powodów poparł gorąco misję św. Wojciecha, który przybył do Polski pod koniec 996 r. W roku następnym św. Wojciech udał się w celu nawraca-nia Prusaków na Wybrzeże, ale 23 kwietnia 997 r. został przez Prusaków zamordowany. W krótce potem został kanonizowany. Aby uczcić św. Wojciecha, jego przyjaciel cesarz Otto III postanowił odbyć pielgrzymkę do grobu św. Wojciecha, tj. Gniezna, bo tam go umieścił Bolesław Chrobry po w ykupieniu z rąk Prusaków. Pielgrzymka ce-sarza odbyła się w 1000 r. Takie pielgrzymki do grobów świętych były modne. Przy tej okazji odbył się zjazd Ot-tona III z Bolesławem Chrobrym.

Strona kościelna tego zjazdu polegała na tym, że obaj monarchowie omówili utworzenie w Polsce metropo-lii w Gnieźnie, od której miał y być zależne biskupstwa


w Kołobrzegu, Wrocławiu, K rakowie i w Poznaniu (ale dopiero po śmierci ówczesnego bpa Ungera). Metropoli-tą został Radzim (Gaudenty) brat św. Wojciecha.

Podnoszono w wątpliwość, czy obok metropolii gnieź-nieńskiej nie powstała druga metropolia, a to z tego względu, że:

1. najstarszy kronikarz polski, Anonim zwany Gallus pisze o dwóch metropoliach w Polsce za Bolesława Chrobrego.

2. ze względu na to, że gdyby w Polsce istniały tylko w yżej w ymienione biskupstwa, to miałyby one dziwny w ygląd, mianowicie w ydłużonych pasów.

Ze względu na to nie jest w ykluczone, że powstała dru-ga metropolia, która obejmowała Kujaw y, Mazowsze, Łęczycę z Sieradzem, Sandomierz i Wiślicę. Gdzie ona istniała nie wiadomo, czy należał y do niej jakieś bi-skupstwa np. w Sandomierzu, na Kujawach, Mazowszu, nie wiadomo. W każdym bądź razie chrześcijaństwo ze wschodniej strony Polski było słabsze niż z zachodniej.

Chrześcijaństwo w Polsce było słabe. Pier wszymi mi-sjonarzami byli głównie Niemcy, prawie w yłącznie z metropolii mogunckiej, ale także Bolesław Chrobr y zwracał się o misjonarzy i do W łoch. Pier wszy k lasztor, a właściwie pustelnię (erem) założyli Benedyktyni wło-scy. Już w 1001 r. w ysłał ich św. Romuald do Polski. Naj-pier w przy jechało ich dwóch, ci dołączyli sobie dwóch Polaków. Zostali oni zamordowani w nocy w 11 na 12 l istopada 1005 r. Erem jednak nie upadł, powrócił do niego mnich Barnagacz, którego Bolesław Chrobr y w y-słał do R zymu. Erem ten prawdopodobnie znajdował się w Międzyrzeczu. Drugim osiedlem mnichów było opac-two w Trzemesznie koło Gniezna. W sk ład jego wcho-dzil i obcy zakonnicy, ale nie Niemcy. Byli to zakonnicy, któr ych sprowadził z Czech brat św. Wojciecha Gauden-ty. Nie w ydaje się prawdopodobnym, aby za Bolesława Chrobrego istniał y inne k lasztor y i eremy.

Ci benedyktyni wnosil i w pł y w y włoskie i irlandzkie do Polski czerpane z najczystszych ognisk ówczesnego życia duchowego. Pomagali Bolesławowi Chrobremu w budowaniu państwa. Byli jego doradcami, sekreta-rzami, posłami. Im też w znacznej mierze zawdzięczał Bolesław Chrobr y dobre stosunki w Europie. Z obcych duchownych należy wśród doradców Bolesława w ymie-nić postać św. Brunona, Niemca w Kwerfurtu.

Gorzej było z działalnością tych duchownych wśród mas. Byli oni zbyt nieliczni, a poza tym za mało znali język ludu. Nauka wiar y polegała na w y uczeniu ludzi „Ojcze nasz”, „Wierzę”, Oraz słów „Kyrie eleison”. Do mas mówiono o jednym Bogu w Chr ystusie, o Trójcy św. Następnie udzielano chrztu św., przy czym cał ym gru-pom nadawano to samo imię tak, że każdy je pamiętał i nim się posługiwał. Ogromna większość narodu była nie ochrzczona. Do zmian obyczajów w takich warun-kach było daleko. Nadal obowiązy wał zw yczaj kr wawej zemsty, kult zmarł ych, zak lęcia, czar y, wróżenie, wiara w wilkołaki, zmor y oraz zw yczaj palenia zmarł ych ze wszystkim do czego byli przy wiązani zmarli za życia, nawet i z żoną, mamy pogańskie obrzędy przy weselu i śmierci. Nawet ochrzczeni godzil i często dwie wiar y zachow ując pewne wierzenia pogańskie z chrześcijań-skimi. Najłatwiej przy jmował y chrześcijaństwo kobiety. One był y pier wszymi chrześcijankami w Polsce.

Bolesław Chrobr y był władcą ambitnym, udało mu się pokonać Niemców i zawrzeć z nimi korzystny pokój w Budziszynie (1018). Gdy ponadto pokonał Ruś K i-jowską, co uwieńczył nawet uroczystym wkroczeniem do K ijowa zachęciło go do starań o koronę królewską. Korona dawała wówczas państw u niepodległość i nie-podzielność, ale na jej osiągnięcie trzeba było wówczas zgody papieża i cesarza. Bolesław skorzystał z tego, że po śmierci Henr yka II, jego następca Konrad II był zajęty sprawą uznania go przez książąt niemieckich, a now y pa-pież nie stawiał oporu żądaniom Bolesława Chrobrego. Bolesław koronował się w Gnieźnie w 1024 r. na Boże Narodzenie (otrzymał koronę od papeiża), w 1025 r. w czer wcu zmarł .

Zakończenie

Kiedy analizujemy pochód chrześcijaństwa przez Europę, łatwo zauważyć, że najpóźniej ono do-tarło do terenów Europy Środkowej i Wschod-

niej, t j. najbardziej odległ ych od R zymu, a zarazem trudno dostępnych poprzez puszcze, knieje, mokradła zamieszkałe przez plemiona słowiańskie i nadbatyckie. Pogaństwo przetr wało więc najdłużej w tej odległej „wsi”, jaką była puszcza. Proces chr ystianizacji tych te-renów rozpoczął się w I X w. i tr wał do X V w. Jako ostatni w Europie przy jęli chrzest Żmudzini w 1417 r.

Największe połacie ziemi w Europie Środkowej zajmo-wali Słowianie. Ich siedzibami był y obszar y dzisiej-szej Polski, Słowacji, Czech, wschodnich Niemiec aż


po Łabę, Salę i Men; Panonię i południowo-wschodnią Europę. Z niektór ych obszarów (wschodnie Niemcy, Węgr y, Rumunia, północna Grecja) w prawdzie zosta-l i później w y parci bądź zasymilowani przez inne ludy (Niemców, Węgrów, Rumunów, Greków), jednak w V III i I X w. zasięg osadnictwa słowiańskiego oraz słowiań-skiego panowania w Europie był ogromny, znacznie szerszy niż obecnie.

Zetknięcie się z cy wilizacją zachodnią ludów Europy Środkowej spowodowało m. in. proces adaptacji kultu-rowej tych ostatnich, „doganiania” Europy Południowej i Zachodniej oraz w ykr ystalizowania się bytów państwo-w ych – około roku 1000 zakończył się właściwie proces formowania się państw słowiańskich i Węgrów, a k ilka wieków później także państw nadbałtyckich. Tym ple-mionom (np. Połabianom, Jaćwingom czy Prusakom), któr ym nie powiodło się, i które z różnych zresztą przy-czyn nie zbudował y własnych państw, prędzej czy póź-niej zagroziła bądź zagłada, bądź przynajmniej utrata własnej odrębności i wchłonięcie przez sąsiadów.

W warunkach średniowiecza, gdy kult religijny był tak ważnym elementem bytu społeczeństwa i gdy od daw-na już, niepowstrzymanie tr wał proces chr ystianizacji Europy – także zauważmy w zasadzie zakończony około roku 1000! – warunkiem przetr wania, a jeszcze bardziej: przetr wania w ramach własnych, rodzimych struktur społecznych i politycznych, było przy jęcie wiar y chrze-ścijańskiej. W Europie stało się jasne, że narody nie-chrześcijańskie nie mają szans przetr wania i że zostaną podbite, albo z zachłanności, albo z gorliwości misy jnej, albo wreszcie z obu tych moty wów łącznie. Konkwista-dorzy obciążyli dobre imię Ewangelii Chr ystusowej naj-pier w w Europie, potem zaś w obu A mer ykach.

Pracę nad nawróceniem Europy Środkowej, w tym przede wszystkim Słowian, zaczął Konstantynopol, do-piero później Zachód. Podczas chr ystianizacji doszło do wielk iej r y walizacji miedzy Kościołem wschodnim, reprezentowanym przez patriarchat w Konstantynopo-lu, a Kościołem zachodnim z papiestwem na czele. Ta walka podzieli ła ludy słowiańskie na dwie części: Ser-bowie, Bułgarzy i Rusini przy jęli chrzest w obrządku wschodnim wraz z kulturą bizanty jską z Konstanty-nopola, natomiast Polacy, Czesi, Chor waci, Słoweńcy, Słowacy i Słowianie Nadłabscy przy jęli chrześcijaństwo w obrządku rzymskim. Linia podziału miedzy obrząd-kami: wschodnim i zachodnim w yznaczała w zasadzie także granicą pomiędzy Europą Środkową a Europą Wschodnią.

Najczęściej przy jmowano chrześcijaństwo za przy-k ładem rodzin panujących (np. Polska, Czechy, Litwa, Węgr y). Przy jmował y je od razu całe rody, chociaż po-czątkowo zapewne tylko zewnętrznie. Do chr ystianiza-cji mas brakowało duchownych. Byli oni zbyt nieliczni, a poza tym za mało znali język ludu. Nauka wiar y po-legała na w y uczeniu ludzi „Ojcze nasz”, „Wierzę”, Oraz słów „Kyrie eleison”. Do mas mówiono o jednym Bogu w Chr ystusie, o Trójcy św. Następnie udzielano chrztu św., przy czym cał ym grupom nadawano to samo imię tak, że każdy je pamiętał .

Ks. Wojciech Guzewicz


pierwsze największe organy z wieku XVIII zwane „organami Antona Brucknera”. W latach 2009-2015 Robert Kovács był organistą tytularnym katedry w Eisenstadt (Austria), a także referentem do spraw muzyki kościelnej na diecezję Eisen-stadt. Artysta jest założycielem zespołu wokalnego Wiener Choralschola w Wiedniu. Działalność koncertowa organisty obejmuje całą Europę a także Azję i USA. Kovács występuje także razem z orkiestrami austriackimi, jako partner Filhar-moników Wiedeńskich, Symfoników Wiedeńskich, Orkie-stry Symfonicznej Radia Austriackiego, a także koncertuje z chórem wiedeńskim Wiener Singverein.

Skrzypaczka Jolanta Sosnowska, zwyciężczyni i fina-listka konkursów w USA i w Austrii, należy do wąskiego grona specjalistów wykonujących kompozycje od baroku do współczesności według kanonów interpretacji charakte-rystycznych dla każdej epoki. Szczególną pasją artystki jest kreacja nowej muzyki, niezależnie od tego czy wyszła spod pióra żyjącego twórcy, czy też przeleżała ona w archiwach kilka ostatnich wieków. Sosnowska jest absolwentką euro-pejskich i amerykańskich Uniwersytetów Muzycznych, stu-diowała w Polsce (UMFC w Warszawie), USA (University of Illinois w Chicago) i w Austrii (Konservatorium Wien w Wiedniu). Jest doktorem sztuk muzycznych. Koncertując także na instrumentach z epoki występowała w całej Europie, w Azji, obu Amerykach - w wielu słynnych salach koncer-towych, w ramach renomowanych festiwali, jak np. wiedeń-skie Resonanzen, czy MAFestival w Brugii. Sosnowska ma na swoim koncie wiele premier światowych i nagrań płyto-wych. Projekty te realizowała dla wytwórni fonograficznych w kraju (m in. Acte Prealable czy For Tune) i za granicą - dla koncernów płytowych takich jak Deutsche Grammophon, Gramola, PanClassics, Sony Classical i Naxos.

15 maja

KONCERT I INSPIRACJE i IMPROWIZACJE



Robert Kovács urodził się na Węgrzech. Już w wieku lat 5 uczęszczał na lekcje fortepianu, a od 12 roku życia rozpoczął naukę na organach. Ukończył Konserwatorium w Budapeszcie, a następnie studiował w Wiedniu na Uni-wersytecie Muzycznym (Universität der Musik und dar-stellende Kunst Wien) na Wydziale Organów w klasach Martina Haselböcka i Petera Planyavskiego oraz na Wydziale Muzyki Kościelnej. Studia ukończył z wyróżnieniem w roku 2002. Robert Kovács jest laureatem wielu najważniejszych międzynarodowych konkursów improwizacji organowej, między innymi I miejsca w holenderskim Haarlem w roku 2006 (we wcześniejszej edycji w roku 2004 był także finali-stą tego konkursu). Jest też laureatem I miejsca oraz nagrody publiczności w Schlägl (Austria) w roku 2008. W latach 2004-2006 był organistą tytularnym w bazylice opactwa OO. Augustianów w St. Florian (Austria), gdzie znajdują się


19 czer wca

KONCERT II(S C E N A M Ł O D Y C H)

T YLKO MUZY KA POLS KA

Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Z. Brzewskiego

Skład orkiestry:

Skrzypce:Andrzej Gębski – dyrektor artystyczny (prowadzenie) Emilia Jarocka Wojciech Sojka Tomasz Kobel Aleksandra Kłębukowska Mira Marton Semen Słobodaniuk Klara Gronet Marta Gębska

AltówkiKinga Wojdalska Tomasz Rosiński Anna Betley - opiekun

WiolonczeleBernardetta Wieczerzyńska Mateusz Błaszczak Borys Piszczatowski Ewa Groblewska - opiekun

KontrabasAgnieszka Detko

Gościnnie solo - Mateusz Gębski

Prof. Andrzej Gębski – prowadzenie (Polska)

WA R S Z AW SK A O R K I E ST R A S M YC Z KO WA im. Zenona Brzewskiego powstała w 1992 r, a jej pierwszym szefem, prowadzącym zespół od pulpitu, był prof. Mirosław Ławrynowicz. Zespół koncertuje bez dyrygenta, uczniom i studentom – członkom orkiestry przewodzi profesor – koncertmistrz, grający wspólnie ze swoimi uczniami. Ze względu na swoją oryginalność i niezwykły poziom, zespół odnosi wielkie sukcesy i należy do czołówki orkiestr kame-ralnych w Polsce.

Od 2002 r. kierownikiem artystycznym i jednocze-śnie pierwszym skrzypkiem tej orkiestry jest prof. dr hab. Andrzej Gębski, jeden z najlepszych pedagogów (UMFC i OSM im. Brzewskiego w Warszawie) i najwybitniejszych skrzypków polskich. Za osiągnięcia pedagogiczne i arty-styczne Andrzej Gębski był wielokrotnie nagradzany m.in.:


• XII Konkursie Duetów „Duettino” – War-szawa 2014

• I Ogólnopolskim Konkursie „Miniatura Wio-lonczelowa” – Warszawa 2015

Mimo młodego wieku Mateusz Gębski miał zaszczyt grać w prestiżowych salach m.in.: Sali Balowej Zamku w Łańcucie, Studio PR „S 1” oraz KulturZentrum Kastell Goch (Niemcy). .

Nagrodą Specjalną oraz Nagrodą I stopnia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, trzykrotnie Nagrodą Dyrektora Centrum Edukacji Artystycznej, Medalem „Zasłużony Kul-turze GLORIA ARTIS”, oraz Medalem UMFC i Medalem Radzyńskiego Towarzystwa Muzycznego. To właśnie z ini-cjatywy prof. Gębskiego nazwa zespołu przekształciła się w

„Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Zenona Brzewskiego”.Orkiestra prowadzi żywą działalność artystyczną regu-

larnie występując w sali Filharmonii Narodowej oraz Aka-demii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Orkiestra występowała również w innych miastach kraju a także poza jego granicami m.in. na XIX Festiwalu Orkiestr Młodzieżowych w Murcia (Hiszpania 2000), Festiwalu Orkiestr Młodzieżowych w Belfort (Francja 2001) w Kon-serwatorium w Bernie, w prestiżowej sali Unesco w kon-cercie zamykającym 11. Międzynarodowy Konkurs im. Miłosza Magina w Paryżu, w paryskim Konserwatorium im. Fr. Chopina , 32. International Marschner Festiwal w Hin-terzarten, Koncercie Jubileuszowym 15. Streichakademie In Goch (Niemcy) a także na 20. Jubileuszowym Conver-satorium Organowym w Legnicy, 10. Forum W. Luto-sławskiego w Filharmonii Narodowej, Międzynarodowym Festiwalu „Musica Sacra” w Warszawie, wielokrotnie pod-czas Międzynarodowych Kursów Muzycznych w Łańcucie. Wszędzie otrzymała entuzjastyczne recenzje oraz najlepsze opinie autorytetów muzycznych.

Zespół dokonał 14 prawykonań współczesnej muzyki polskiej a także wielu nagrań dla archiwalnych oraz nagrań płytowych m.in. dla firmy Acte Préalable (Komplet Dzieł na orkiestrę smyczkową oraz Koncert skrzypcowy Romu-alda Twardowskiego).

Mateusz Gębski urodził się w 2006 r. Naukę gry na wiolonczeli rozpoczął w wieku lat sześciu. Obecnie jest uczniem trzeciej klasy Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej im. Emila Młynarskiego w Warsza-wie w klasie Pani Ewy Groblewskiej u której uczy się od początku nauki. Swoje umiejętności wiolonczelowe Mateusz pogłębiał podczas Międzynarodowych Kursów Muzycznych w Łańcucie oraz podczas StreichAkademie in Goch (Niemcy) pod kierunkiem znamienitych profeso-rów: Stanisława Firleja i Gottharda Poppa. Mateusz Gęb-ski jest laureatem pierwszych miejsc w:

• Ogólnopolskich Konfrontacjach Wiolonczelowych w Bydgoszczy w 2014

• I Konkursie Instrumentalnym -„I pierwszak może być mistrzem” – Warszawa 2014


i grał na ludowym instrumencie wenezuelskim cuatro. Do 12 roku życia pozostawał autodydaktą. Formalnie swą edukację na gitarze klasycznej rozpoczął w Conservatorio de Música del Estado Aragua (konserwatorium muzyczne stanu Aragua), które ukończył z wyróżnieniem w roku 2006. Po ukończeniu wykładał na tej uczelni jako asystent. Przez dwa kolejne lata współpracował także z wenezuelską narodową orkiestrą gita-rową (Orquesta Nacional de Guitarras de Venezuela).

W roku 2008 artysta wyjechał do Europy, aby dosko-nalić swe umiejętności muzyczne na uniwersytecie muzycz-nym w Austrii, w Wiedniu (Universität der Musik und darstellende Kunst Wien), w klasie gitary prof. Waltera Würdingera, w ramach stypendium im. Viktora Bunzla. W 2009 roku został także stypendystą fundacji Yehudi Menuhina Live Music Now.

W 2013 roku artysta nagrał swój debiutancki album solowy Tierra de Sol, który poświęcony jest w większości muzyce latynoamerykańskiej, a także zawiera autorskie kompozycje artysty. W roku 2014, razem z perkusistą i basi-stą, gitarzysta zaproszony został do MUTH, znanej sceny wiedeńskiej promującej muzykę nową, do wzięcia udziału w koncercie z Wiener Sängerknaben – chórem chłopięcym z Wiednia. Wtedy to właśnie powstało Jonathan Bolívar TRÍO, zespół promujący repertuar latynoamerykański. Z tą formacją muzyczną gitarzysta odbył turnee po Chile w lecie 2015. W roku 2016, został zaproszony do występów w ramach znanego festiwalu Musikforum Viktring gdzie jako solista dokona, razem z zespołem Max Brand Ensem-ble, prapremiery światowej utworów autorstwa zwycięzców konkursu kompozytorskiego im. G. Mahlera (Gustav Mah-ler Kompositionspreis). Koncert ten będzie nagrywany i transmitowany przez radio austriackie ORF.

Od roku 2010 Jonathan Bolívar występuje także jako gita-rzysta i mandolinista także w produkcjach operowych w ope-rze wiedeńskiej Wiener Staatsoper w produkcjach takich jak Don Giovanni (Mozart), Romeo i Julia (Prokofiew), Otello (Verdi), Mojżesz i Aaron (Schönberg), Żydówka (Halévy) czy Don Pasquale (Donizetti). W w drugiej wiedeńskiej ope-rze Volksoper brał udział w spektaklu autorstwa Leigh Mitch Człowiek z La Manchy, w roli gitarzysty.

Wszechstronność artysty pozwala mu na interpretacje muzyki od renesansu do współczesności, ponadto na wyko-nawstwo i promocję muzyki swojego autorstwa. Artysta jest też jurorem konkursowym – zaproszony był aby oce-niać młodych gitarzystów w Rzymie, w roku 2012, podczas Concorso Internazionale di Chitarra Alirio Díaz per Gio-vani Chitarristi.

17 lipca

KONCERT IIIPORTRET WIRT UOZA

Jonathan Bolívar – gitara (Wenezula)

Michał Markuszewski – organy (Warszawa)

Jonathan Bolívar (Wenezula) to wybitny gitarzysta, któ-rego kunszt podziwiany był już w takich krajach jak Czechy, Białoruś, Chile, Niemcy, Dominikana, Hiszpania, Austria czy rodzima Wenezuela. Miał zaszczyt występować na deskach tak słynnych sal jak wiedeński Musikverein czy Konzerthaus.

Bolívar jest laureatem III miejsca w konkursie między-narodowym Concorso Internazionale di Chitarra Michelle Pitaluga (Alessandria, Włochy) w roku 2011. Ponadto był finalistą Forum Gitarre w Austrii i konkursu Kutna Hora w Czechach.

Jonathan Bolívar urodził się w Caracas – stolicy Wenezu-eli, w rodzinie, która ukochała muzykę. Od dziecka śpiewał


Michał Markuszewski – w 2004 roku ukończył z wyróż-nieniem studia w warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, w klasie organów prof. Joachima Gru-bicha, a także (w 2005 roku) w klasie fortepianu prof. Kazi-mierza Gierżoda.

W 2007 roku ukończył studia (specjalizacja - improwi-zacja organowa) na Universität der Künste w Berlinie w kla-sie prof. Wolfganga Seifena. W 2008 roku ukończył studia podyplomowe w klasie mistrzowskiej prof. Christopha Bos-serta w Hochschule für Musik w Würzburgu.

W 2013 roku uzyskał tytuł Doktora Sztuki Muzycznej w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka, nadany przez Radę Wydziału Fortepianu, Klawesynu i Organów, Uniwer-sytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

Do jego największych osiągnięć należą: II nagroda w kon-kursie Polskiej Muzyki Organowej XX wieku w Legnicy (1998), I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Muzyki Organowej w Rumii (2000) i wyróżnienie za najlepsze wyko-nanie utworów Jana Sebastiana Bacha oraz nagroda prezy-denta miasta Gdańsk, III miejsce na Międzynarodowym Konkursie Organowym w Zürychu-Wiedikon (2007).

W 2007 roku był stypendystą Ministra Kultury i Dzie-dzictwa Narodowego.

Wystąpił z ponad 500 recitalami na kilkudziesięciu międzynarodowych festiwalach w Polsce, na Litwie, Słowa-cji, Ukrainie, Wyspach Alandzkich, w Czechach, Hiszpanii, Holandii, Portugalii, Luxembourgu, Belgii, Norwegii, Rosji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii (m.in.: Katedra św. Pawła) oraz ponad 250 miastach w Niemczech.

Swoje umiejętności doskonalił na wielu kursach pod kierunkiem takich mistrzów jak: Guy Bovet, Aleksander Fiseyski, Julian Gembalski, Lorenzo Ghielmi, Jean Guillou, Bernhard Haas, Naji Hakim, Rudolf Innig, Edgar Krapp,

Olivier Latry, Heribert Metzger, Peter Planyawski, Martin Sander, Christopher Stembridge.

Współpracował z wieloma wybitnymi solistami, Pol-skim Chórem Kameralnym „Schola Cantorum Gedanensis”, chórem „Camerata Varsovia”, orkiestrą Camerata Janáček, orkiestrą Collegium instrumentale Bochum, orkiestrą Jeu-nesses Musicales, Płocką Orkiestrą Symfoniczną.

Dokonał również wielu nagrań płytowych (Organum Classics, Label Harp, DUX). Dwie jego płyty nagrane na zabytkowych organach Kościoła Reformowanego w War-szawie (DUX 0707) oraz na zabytkowych organach Ślą-ska Opolskiego nominowane były w dwóch kategoriach do nagrody FRYDERYK. Nagrywał również dla radia oraz telewizji.

Artysta ma na swoim koncie prawykonania współczesnej polskiej muzyki organowej, a także organowo-kameralnej.

Michał Markuszewki zajmuje się również problemami ochrony zabytkowych organów. Jest członkiem „Stowa-rzyszenia na rzecz badań i utrzymania śląskich organów” VEESO oraz od 2001 członkiem niemieckiego „Towarzy-stwa przyjaciół organów” GdO. Wykonał ponad 350 doku-mentacji zabytkowych polskich organów.

Uczestniczył również w wielu projektach restauracji zabytkowych organów, jak również był konsultantem przy budowie nowych instrumentów.

Z jego inicjatywy i pod jego nadzorem w latach 2004-2008 odrestaurowano zabytkowe organy (firmy Schlag und Söhne z 1900 roku) w kościele Ewangelicko-Refor-mowanym w Warszawie, gdzie od 2004 roku pełni funkcję organisty.

Od kilku lat zajmuję się działalnością managerską i ani-macją kulturalną. Jest pomysłodawcą i dyrektorem arty-stycznym międzynarodowego cyklu koncertów organowych w kościele Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.

Od 2012 wykłada organy grę liturgiczną i improwizację organową na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Cho-pina w Warszawie.


14 sierpnia

KONCERT IVRAPSODIA I BALLADA



Maciej Gołębiowski studiował klarnet na Akademii Muzycznej w Katowicach oraz na Universität für Musik und darstellende Kunst w Grazu (Austria). Finalista licznych konkursów, stypendysta prezydenta miasta Czestochowa, Junge Münchner Philharmonie w Monachium oraz Interna-tional Festival junger Künstler w Bayreuth (Niemcy).

Lata 2005-2006 artysta poświęcił idei odtwarzania orygi-nalnych utworów Mozarta na klarnet basetowy, czego wyni-kiem był projekt „Klarnet basetowy - Mozart w oryginale”. W ramach tego projektu występował między innymi na otwar-ciu Wiedeńskiego Roku Mozarta „Spirit of Mozart 2006” jak i na na scenach filharmonii w Polsce (www.gmusicm.com)

Współpracował z „Ensemble Art Resonance” oraz „Ensemble Zeitfluss” - zespołami specjalizującymi się w muzyce współczesnej, gdzie urzeczywistnia swoją fascy-nację klarnetem basowym. Koncerty w ramach Międzynaro-dowego Festiwalu Teatralnego w Grazu.

W roku 2002 zakłada „MusikBühne - Theater für Kinder”, jako multimedialne, pedagogiczno innowacyjne warsztaty dla dzieci i młodzieży. Współpraca ze szkołami i pedagogami w Austrii, Belgii i Polsce. W ramach tej działalności zakłada prywatną szkołę muzyczną „Musikschule für Blasinstrumen-te”ze specjalizacją na instrumenty dęte.

Muzyk jest również wziętym klarnecistą specjalizującym się w muzyce klezmerskiej i tradycyjnej muzyce wiedeńskiej

- jest solistą grupy „Ensembles Klesmer Wien”, grupy „Wan-derer” oraz „Das Viennart Ensemble” z Agnes Palmisano. Występował w produkcji „Ghetto” w reżyserii Joshuy Sobola na deskach Stadttheater w Klagenfurcie (Austria), jak rów-nież w następnej sztuce tegoż autora „Alma. A Show Biz am Ende” w Wiedniu w reżyserii Paulusa Mankera .

Artjom Chaczaturow urodził się w roku 1983. Po ukoń-czeniu szkoły średniej rozpoczął naukę w szkole akademickiej przy konserwatorium w Moskwie, w klasie fortepianu prof. O. Żukowej i w klasie organów prof. G. Sjemionowa. Następnie rozpoczął studia w słynnym Konserwatorium Moskiewskim im. Piotra Czajkowskiego, które ukończył z wyróżnieniem w roku 2007 w klasie fortepianu prof. O. Żukowej i klasy orga-nów N. Gurejewej-Wedernikowej.

Od roku 2007 Artjom Chaczaturow otrzymał zaproszenie i objął prestiżowe stanowisko organisty w Katedrze w Kali-ningradzie, gdzie prowadzi regularną działalność koncertową na jednych z największych organów w Europie (122 głosy).

Artysta występował w wielu miastach swojej ojczyzny: w Moskiwe, w Sankt-Petersburgu, w Permie, Saratowie i innych. Zapraszany był także na koncerty w świątyniach miast niemieckich: w katedrze w Berlinie, w katedrze w Erfur-cie, w Hannowerze i w Marktkirche, w kościele św. Piotra w Hamburgu i innych. Ma także na koncie solowy występ z orkiestrą symfoniczną MDR (Mitteldeutscher Rundfunk) w Lipsku.

Artysta ma na swoim koncie dwa solistyczne nagrania CD. Dokonywał także nagrań dla Radio i Telewizji rosyjskiej. W zeszłym roku po raz pierwszy występił też w Polsce.

Artjom Chaczaturow koncertuje także jako pianista czę-sto towarzysząc solistom w występach z repertuarem wokal-nym – w pieśniach rosyjskich kompozytorów takich jak P. Czajkowski, M. Musorgski czy S. Rachmaninow.


18 września

KONCERT VVOX DEI VOX POPULI

Markus Miesenberger – tenor (Austria)

Peter Waldner – organy (Austria)

Austriacki tenor liryczny Markus Miesenberger kształcił się w Wiedniu, w Salzburgu i w Linzu w klasie śpiewu pro-fesora Roberta Holla i prof. Sebastiana Vittucciego, a także ukończył studia w zakresie skrzypiec współczesnych oraz barokowej altówki.

Jako śpiewak wykonujący dzieła operowe, pieśni i muzykę sakralną Miesenberger gościł w światowych centrach muzcz-nych na estradach kraju ojczystego, w wielu miastach Europy oraz Meksyku. Tenor regularnie występuje w filharmoniach wiedeńskich (Wiener Musikverein i Wiener Konzerthaus), a także w takich festiwalach jak Conciertos de Bellas Artes w Meksyku, Festival Oude Muziek w Utrechcie, MA Festi-val w Brügge, Styriarte, Carinthischer Sommer, Schuber-tiade w Dürnstein, Brucknerfest w Linzu, Händel- Festspiele w Halle. Jako solista współpracował z takimi dyrygentami jak Pierre Andre Valade, Ralf Weikert, Andrés Orozco-Estrada, Gunar Letzbor czy Rubén Dubrovsky; z zespołami takimi jak: Ars Antiqua Austria, Bach Consort Wien, Wiener Streicherso-listen, Wrocław Baroque Orchestra czy Filharmonia Słowacka.

Na scenie operowej Markus Miesenberger występuje głównie w rolach mozartowskich i w repertuarze XX-wiecz-nym na deskach teatrów operowych w Austrii (Neue Oper Wien, Linzer Landestheater) i teatrów we Włoszech oraz Niemczech (włoskie Bolzano i niemieckie Bad Hersfeld).

Markus Miesenberger jest laureatem nagrody ‘Franz Joseph Aumann Preis’ za odkrycie nowego repertuaru i inter-pretację muzyki barokowej w ramach II edycji Międzynaro-

dowego Konkursu im. H.I.F. Bibera w St. Florian (Austria) w roku 2011.

Ponadto, artysta ma na swoim koncie wokalne nagra-nia CD z towarzyszeniem renomowanego zespołu baro-kowego Ars Antiqua Austria, dla firm fonograficznych takich jak Challenge Classics i Panclassics.

Klawesynista i organista Peter Waldner uważany jest za eksperta w dziedzinie utworów Jana Sebastiana Bacha i muzyki epoki Renesansu oraz Baroku. Peter Waldner pochodzi z miejscowości Mals im Vinschgau w Austrii. Studiował muzykologię i germanistykę Uniwersytecie im. Leopolda Franzensa w Innsbrucku, a także klawe-syn, organy i fortepian na Tiroler Landeskonservatorium w tymże mieście, w klasach profesorów Reinharda Jauda i Bożydara Noeva.

W latach 1992-1995, w ramach stypendium Regiolnu Tyrolskiego i Austriackiego Ministerstwa Nauki i Sztuki, Peter Waldner doskonalił swoje muzyczne umiejętności w Holandii, Francji i w Szwajcarii u takich profesorów jak Gustav Leonhardt (Amsterdam), William Christie (Paryż), Hans van Nieuwkoop i Kees van Houten (Amsterdam) i Jean-Claude Zehnder (Bazylea). Dodatkowo uczestniczył w kursach mistrzowskich w całej Europie u Luigi Ferdi-nando Tagliaviniego, Jespera Christensena, Kennetha Gil-berta, Haralda Vogla, Pierre Hantaia i Daniela Rotha.

Od roku 1988 Peter Waldner jest organistą kościoła Landschaftliche Pfarre Mariahilf w Innsbrucku (Austria). Pracuje także jako pedagog: wykłada klawesyn, organy i bas cyfrowany na Tiroler Landeskonservatorium i na filii Uni-wersytetu Muzycznego Mozarteum w Innsbrucku.

Artysta koncertuje na całym świecie i dokonuje nagrań radiowych i telewizyjnych dla takich stacji jak austriac-kie ORF, włoskie RAI, holenderskie KRO. Dokonuje też rejestracji dźwiękowych na płytach CD. Jego płyty “Orgel-landschaft Ritten I & II” otrzymały prestiżową nagrodę

„Pasticcio-Preis” austriackiego radia ORF.Peter Waldner jest kierownikiem artystycznym cyklu

koncertowego muzyki dawnej “Innsbrucker Abendmusik” i założycielem zespołu muzyki barokowej “vita & anima”, z którym przez dekady realizuje niecodzienne projekty fonograficzne i koncertowe.

Artysta współpracuje także z innymi zespołami i arty-stami, cenionymi i znanymi w świecie muzyki dawnej: La Capella Reial de Catalunya & Le Concert des Nations ( Jordi Savall), Atalanta Fugiens Milano, La Venexiana, Prih-sna Ensemble, Les Sacqueboutiers de Toulouse, Piccolo Concerto Wien i Oni Wytars.


Ry s h istor yczny R oż y ń sk a W iel k iego (1471-2 016)

Rożyńsk Wielki założyli na prawie magdeburskim w 1471 r. bracia Maciej, Jan, Jerzy i Bartłomiej oraz ich siostrzeńcy, Paweł i Maciej. W 1550 r.

osada została wsią czynszową, jej właścicielem był Łu-kasz Różyński.

W państwie krzyżackim tereny Rożyńska Wielkiego wchodziły w skład prokuratorii piskiej i komturii bałgij-skiej. Po przekształceniu tegoż państwa w księstwo świec-kie Rożyńsk Wielki znalazł się w obwodzie Natangii, w starostwie piskim i w domenie drygalskiej. W 1752 r., po zlikwidowaniu podziału na obwody i starostwa, ziemie te zakwalifikowano do powiatu oleckiego i kamery gąbiń-skiej. Następna zmiana podziału administracyjnego na-stąpiła w 1818 r. Omawiane tereny włączono do powiatu piskiego i rejencji gąbińskiej, a 1905 r. do rejencji olsztyń-skiej. Pod względem kościelnym Rożyńsk Wielki z okoli-

cą początkowo wchodził w skład diecezji warmiń-skiej i dekanatu reszel-skiego. Wybudowany tu ok. 1500 r. kościół był świątynią filialną parafii katolickiej w Drygałach, która istniała już w 1438 r. W czasie reformacji ludność Rożyńska i oko-lic przyjęła luteranizm. Przez pierwsze dwa

wieki podlegała superintendentowi w Ełku, potem super-intendentowi w Piszu (od 1715 r.). Mimo zaprowadzenia protestantyzmu ludność Rożyńska Wielkiego zachowała kult św. Erazma (zbór ewangelicki miał tu powstać jeszcze przed 1565 r.). Gdy w 1656 r. kościół szczęśliwie uniknął zniszczenia przez Tatarów, Mazurzy ewangeliccy uznali to za cud św. Erazma i tłumnie nawiedzali kościół na Prze-mienienie Pańskie. Kronika kościelna podaje, że na widok witraża przedstawiającego św. Erazma Tatarzy ugasili już rozniecony ogień, dzięki czemu świątynia przetrwała ten najazd w przeciwieństwie do większości zabudowań wsi.

Rozwój Rożyńska Wielkiego i okolic zatrzymał najazd tatarski z 1656 r. Doszło do niego w wyniku wojny pol-sko-szwedzkiej, zwanej „potopem”. Książę pruski i elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm popierał wówczas króla szwedzkiego. Rada królewska wraz z hetmanami zdecydo-wała, że konieczne jest rozbicie przeciwnika i zmuszenie

Prus Książęcych do odstąpienia od Szwedów. Na Prusy poszło więc główne uderzenie armii hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego, składającej się z oddziałów zaciężnych, koronnych, litewskich, tatarskich i pospolitego ruszenia. 8 października 1656 roku hetman Gosiewski pokonał pod Prostkami znacznie liczniejsze wojska szwedzkie i brandenburskie, dowodzone przez generała Jerzego Fryderyka Waldecka i księcia Bogusła-wa Radziwiłła. Konsekwencją bitwy był najazd tatarski, który spustoszył Mazury i północne Podlasie, spowo-dowany odmową wydania Tatarom księcia Radziwiłła. Nie mniejsze spustoszenia w ludziach poczyniła dżuma – „czarna śmierć”, która w latach 1709-1711 pochłonęła prawie ¾ ludności z tych ziem. Dodatkowym ciosem była wyjątkowo sroga zima z przełomu 1708 i 1709 roku. Wiele bydła zamarzło wówczas w oborach i trzody w chlewach, zdarzały się też wypadki, że ludzie zamarzali w nieopala-nych izbach. Wszystkie oziminy wymarzły. Zima wpraw-dzie przerwała szerzenie się zarazy, ale spowodowała głód i drożyznę. Niedożywiona i wycieńczona ludność tym łatwiej zapadała na różne choroby. Zaczęły szerzyć się czerwonka, ospa, gorączka plamista, a wreszcie pojawiła się znów dżuma. Później rozwój terenów hamowany był także poprzez wojny, w tym między innymi napoleońskie (1811-1812) oraz I i II wojnę światową.

Pierwszy kościół w Rożyńsku Wielkim był drewniany, kryty strzechą i poświęcony św. Erazmowi. Świątynia ta

została rozebrana w 1894 r. z powodu złego stanu technicz-nego. Na miejscu, gdzie stał ołtarz tegoż kościoła, stoi dziś obelisk z napisem: Hier stand der Altar der alten Kirche. Groß Rosinsko. 1589-1892. Obecnie głównym miejscem kultu w Rożyńsku Wielkim jest kościół pw. św. Szczepa-na. Został on zbudowany w latach 1889-1892. Po II wojnie światowej przeszedł w użytkowanie katolików i został po-święcony przez proboszcza drygalskiego na przełomie lat


czterdziestych i pięćdziesiątych. Z powodu zgody władz pań-stwowych parafię rzymskokato-licką powołał tu dopiero bp Jan Obłąk 23 lipca 1982 r.

Po II wojnie światowej teren dzisiejszej parafii w Rożyńsku Wielkim znalazł się w granicach

dekanatu piskiego i diecezji warmińskiej. 20 lipca 1990 r. wszedł on w skład nowo powstałego dekanatu Biała Piska. Wraz reorganizacją struktur Kościoła w Polsce, dokonaną przez Ojca Świętego Jana Pawła II w 1992 r., parafia zna-lazła się w nowo powstałej diecezji ełckiej i w tym samym dekanacie, co przedtem.

Pod względem administracji państwowej po 1945 r. zie-mia rożyńska należała do Okręgu Mazurskiego Prusy Wschodnie (1945-1946), a dalej do województwa olsz-tyńskiego i białostockiego (1953-1975), do województwa suwalskiego (1975-1999) i do województwa warmińsko--mazurskiego (od 1999 r.). Na przestrzeni ostatnich 60 lat zmieniała się także przynależność do powiatów. Omawia-ne ziemie wchodziły w skład powiatów piskiego, grajew-skiego i ełckiego. Bezpośrednio po wojnie utrzymano też dawny podział na gminy, następnie przekształcono je na gromady (od 1954 r.), by znów powrócić do podziału na gminy (od 1972 r.). Obecnie obszar parafii znajduje się w dwóch w gminach (Prostki i Biała Piska) oraz w dwóch powiatach (piski i ełcki)

Pierwsza szkoła w Rożyńsku Wielkim została założona w 1575 r. (do 1737 r., tj. reformy szkolnictwa w Prusach, szkoły istniały jedynie we wsiach kościelnych przy para-fii). Uczyli w niej przeważnie kolejni proboszczowie para-

fii. Zakres nauczania, ograniczony początkowo do pisania i czytania, znajomości katechizmu i pieśni religijnych, od początku XIX w. stopniowo rozszerzano i jednocze-

śnie wprowadzono obowiązek uczęszczania do szkół dla wszystkich dzieci w wieku szkolnym. Po II wojnie świato-wej szkoła wznowiła swoją działalność dopiero w 1958 r.

Urzędowa nazwa Rożyńska Wielkiego z początku X X w. brzmiała Gross Rosinsko, a od 1938 r. także Grossrosen.

Kalendarium Rożyńska Wielkiego

1471 – założenie miejscowościok. 1500 – w ybudowanie pierwszego (drewnianego)

kościoła, który był f ilią parafii katolickiej w Dry-gałach

ok. 1565 – utworzenie zboru ewangelickiego i zaprowa-dzenie luteranizmu

1575 – utworzenie pierwszej szkoły1656 – spustoszenie Rożyńska Wielkiego przez najazd ta-

tarski (cudowne uratowanie kościoła)1709-1711 – w yludnienie Rożyńska Wielkiego i okolic

spowodowane dżumą1889-1892 – budowa obecnego kościoła1945 – zakończenie II wojny światowej, napły w ludności

polskiej, przejecie kościoła przez katolików1954 – utworzenie Gromady Rożyńsk Wielki (do 1972)1958 – otwarcie obecnie istniejącej szkoły1958 – utworzenie samodzielnego wikariatu i przybycie

na stałe pierwszego księdza – Antoniego Zdunka.1982 – erygowanie parafii2016 – święcenia diakonatu, w tym pochodzącego z Ro-

żyńska Wielkiego Daniela Kowalskiego.

Ks. prof. Wojciech Guzewicz

ANEKSY

194

Fot. 66: Zapis nutowy Hymnu parafii w Rożyńsku Wielkim

Płyty nagrane w kościele parafialnym


Pastorałki

Rożyńskie

ARkA księdzA MARkAMarietta kruzel-sosnowska – organy

Jolanta sosnowska – vocal, skrzypce, piła

Bogdan Przyborowski – vocal

Parafialny hymn ku czci św. Szczepana

Słowa: ks. Wojciech GuzewiczMuzyka: Marietta Kruzel-Sosnowska

Ref: Abyśmy w wierze świętej mężnie trwaliI za Jezusem śmiało podążaliPod Ewangelii świętymi skrzydłamiŚwięty Szczepanie wstawiaj się za nami

1. Święty Szczepanie uproś łaski PanaNiech mądrość Boga dziś będzie nam danaByśmy umieli Boga miłowaćZa wszystkie dary szczerze Mu dziękować

2. Za Twą przyczyną Boga dziś prosimyNiech nam przebaczy bo wiele grzeszymyOfiarujemy Mu swe cierpieniaBóle, udręki błagając zbawienia

3. Wstawiaj się wstawiaj o święty SzczepanieNiech na nas spłynie Boże zmiłowanieI miłosierdzie Boga żywegoBądźże patronem naszym w Imię Jego

4. Racz nas wysłuchać o Chryste PaniePrzez to męczeństwo to kamienowanieOrędownika – wzoru naszegoUsłysz błagania głosy ludu Twego

5. Kiedy nadejdzie już nasze konanieZ Tobą o Jezu niech Szczepan stanieProwadząc nas przez szlak ostatecznyW krainę życia tam gdzie pokój wieczny

WydaWnictWa parafialne

Serdeczne podziękowania wszystkim dobroczyńcom i ofiarodawcom renowacji naszej zabytkowej świątyni Św. Szczepana w Rożyńsku Wielkim.

W intencji wszystkich ofiarodawców i dobroczyńców sprawowana jest w każdy poniedziałek Msza Święta. Bóg zapłać.

Nr konta:12 1060 0076 0000 3200 0107 6025

Dla osób zainteresowanych stworzona zostanie możli-wość nabycia płyty z muzyką organową oraz książki o parafii Rożyńsk Wielki, z których dochód przeznaczony zostanie na trwającą renowację świątyni.


ORGANIZATOR:Rzymskokatolicka Parafia pod wezwaniem Św. Szczepana

w Rożyńsku Wielkim19-335 Prostki, Rożyńsk Wielki 15

tel. 087 425 82 14, tel. kom. 503 19 19 00 [email protected], www.rozynsk.diecezja.elk.pl

PARTNERZY:

Gmina Prostki, Domy Malowane Osiedle w Ełku, CHMIELEWSKI Ubezpieczenia i finanse, Urząd Marszałkowski

w Olsztynie, Gminny Ośrodek Kultury w Prostkach, Redakcja MARTYRII, Caritas Diecezji Ełckiej, Studio ACARD, Piska

Telewizja Kablowa, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Nasze Prostki, Towarzystwo Miłośników Ziemi Rożyńskiej, Ełckie

Centrum Kultury, Miejski Dom Kultury w Grajewie, Gminny Ośrodek Kultury w Białej Piskiej, Piski Dom Kultury, Zakłady Ogrodnicze „MAZURY” w Olecku, „GRYFIX” Kondrat Sp.J.,

Ars Sacra Porowscy w Grajewie, Stowarzyszenie „Nasz Szczuczyn”, Miejska Biblioteka w Szczuczynie, PREFABET EŁK Spółka z o.o.,

CMB Ełk Sp. z o.o. Centrala materiałów budowlanych

Patronat medialny:

MARTYRIA

zaproszenie - rozynsk.diecezja.elk.plrozynsk.diecezja.elk.pl/folder_2016.pdf · felicidade (aranż....

Documents