Загас

Хамгийн анхны хөвчтөн- Гавалгүйтний анги- Ланцетник

• Гавал хөгжөөгүй. Хөвчтэй

• Зэв хэлбэртэй 8 см орчим урттай.

Жинхэнэ нугалмайтан• Хөвч нум болон хувирсан

• Тархи нь гавлын ясаар хамгаалагдсан

• Нурууны яс болон гавлын яс нь тэнхлэг үүсгэдэг.

• Нугалмайтны эрхтэн системийг:1. Тулгуур эрхтний, булчингийн, хучуур эрхтэн, хоол

боловсруулах эрхтэн, амьсгал, цусны эргэлтийн, ялгаруулах, дархлаа, мэдрэл, үржлийн эрхтэн.

Загасны ангилал ба хувьсал• 3 ангитай: Agnatha; мөгөөрст; яст

• Бүх нугалмайтнаас хамгийн их тоотойДасан зохицол:

• Усны нягт агаараас 800 дахин их байдаг учир үүнтэй холбоотой загасанд хийн уут, хэлбэрийн өөрчлөлт зэргийн дасан зохицолтой.

• Сэлэх чадвар : сүмбэн биетэй, булчинлаг сүүл нь усан дундуур чөлөөтэй сэлэх боломжийг олгодог. Хос сэлүүр нь баруун, зүүн зүгт, дээш, доош чиглэлээ өөрчлөх үндэс болно. Хайрсаас ялгарах шүүрэл үрэлтийг багасгана.

• Хайрс арьсаар явагдах химийн солилцоог хязгаарлаж, хийн солилцоо заламгайн мембранаар явагдах бөгөөд үүнийг гадаад амьсгал гэнэ.

• Хажуугийн шугам: биеийн дагууд мэдрэлийн бүтэцтэй бөгөөд мэдрэлийн ширхэгээр тархитай холбогддог. Чичиргээ, доргилтыг мэдрэхээс гадна амт мэдэрнэ.

Agnatha “эрүүгүйтэн”

• Хажуугийн шугаман системгүй• 45 зүйлийн lampreys (цэвэр ус) ба

hagfish (далайд)• Cyclostomes “дугариг амтан” ;

хайрсгүй• хөвчтэй, L хэлбэртэй, тулгуур эрхтэн

нь мөгөөрс, сондгой сэлүүртэй

Lampreys: - чөлөөт эсвэл паразит; бусад загасны цус

болон шингэнийг сордог - үнэрлэх эрхтэн сайн хөгжсөн: хамрын

нүх үнэрийн хүүдийд орж үнэрлэх дэлбэнтэй холбогдно.

- хоол тэжээл: шүпэрхэг хэл, хатхаас хамгаалах шүүрэл

- ходоодгүй: ам, улаан хоолой, шулуун гэдэс, булчирхай

Hagfish

• Хүйтэн усны ёроолд амьдарна

• Далайн ёроолд үхсэн загасны сэгээр хооллоно

• Дотроос гадагш чиглэсэн шүдтэй

• Уян налархай, шүүрэл ялгаруулж биеэ хамгаална

• Далайн ёроолын далд хэсэгт нуугдан амьдарна

Мөгөөрст загас(Elasmobranchia)

• Аварга загаснууд

• Тулгуур эрхтэн нь мөгөөрс

• Хөдөлгөөнт эрүү, хос сэлүүртэй

Акул • махчин

• 6-20 арагшаа чиглэлтэй шүдтэй. 500 милийн цаанаас цус мэдэрнэ.

•Тэгш бус сүүлний сэлүүртэй. Зоон дээрээ мөн сэлүүртэй.•Заламгайгаар хийн солилцоо явагдна.

Хавтгай болон цацрагт загас

• Эдгээр нь бүлээн устай далайд амьдарна. Нүд нь биеийн дээр, заламгай болон ам нь биеийн доод хэсэгт байна.

• Далдлах өнгө сайн хөгжсөн.

• Зөөлөн биетэн болон хавч хэлбэртнээр ихэвчлэн хооллоно. Ус заламгай болон толгойн оройн нүхээр (spiracles) орж хийн солилцоо явуулна.

Яст загас• Цэвэр болон далайн усны ихэнх

популяцийг бүрдүүлнэ.• Олон сэлүүртэй• Заламгайгаар хийн солилцоо

явуулна.

Яст загасны гадаад бүтэц буюу морфологи

Гадаад анатомиБиеийн бүтэц• толгой, их бие, сүүл

- хатуу хавтас заламгайг хамгаална. Хөгжил сайтай булчинтай

Сэлүүр

• Хальсан

• Цусан хангамж сайтай

• Биеийн t˚-ийг зохицуулна

• Цацраг болон өргөсөөр дэмжигднэ.-цацраг – хагас ясархаг, уян хатан-өргөс- ясархаг, хатуу

• Сэлэх болон залах үүрэгтэй

• Сүүлний сэлүүр:-чиглүүлнэ

• Нурууны 2 сэлүүр, төгсгөлийн сүвийн өмнөх сэлүүр:

-загасыг дээш болон шулуун шугамаар хөдөлгөнө.

аарцгийн хос сэлүүр ба сэрвээний сэлүүр:-уран нарийн хөдөлгөөн хийлгэнэ.-амрах үед тэнцвэржүүлнэ.

Бүрхүүл

• Хайрсаар бүрхэгдсэн.Scales grow quickly when food is abundant and slowly when scarce

• Хроматопор гэх фигмент агуулсан учир олон янзын өнгөтэй.

Дотоод анатоми

• Араг яс

Хоол боловсруулах систем

• Махчид • Эрүү нь маш олон хурц шүдтэй бөгөөд энэ

нь хоол тэжээлээ эргэж алдахаас хамгаалдаг.

• Хэл нь хатуу, хөдөлгөөнгүй• Lined with nerve cells, helps detect chemicals

in environment• Хоол тэжээл ам залгиур улаан

хоолой ходоод нарийн гэдэс клоак

• Шимэгдэл ходоодны мухар хуниасанд явагдна.

• Элэг болон нойр булчирхайн хоол боловсруулах энзимүүд хоолыг задална.

• Үлдэгдэл бодис биеэс ерөнхий сүвээр зайлуулагдна.

Цусны эргэлтийн систем

Бүтэц :-2 тасалгаат зүрхтэй

1. тосгуур- цусыг хураана2. ховдол- цусыг шахна

-цусны судастай-улаан болон цагаан эсийг агуулна.

Амьсгалын эрхтэн тогтолцоо

• Заламгайд хийн солилцоо явагдна

• Толгойн 2 талд 4 бүлэг нум үүсгэнэ.

• Заламгай нь хялгасан судсаар баялаг

Хийн уут

• Гэдэснээс нь салбарласан, зөвхөн яст загасанд хөгжсөн. Хөвөх, живэх нөхцлийг бүрдүүлнэ.

Ялгаруулах эрхтэн тогтолцоо

Их биеийн хос бөөр, пронефроз

Үржил

• Эр болон эм гэж ялгагдна• Ерөнхий сүвээр гадагшилна• Гадаад үр тогтолттой• Маш олон түрс шахна

Анхаарал тавьсан та бүхэнд баярлалаа