Zadatak: OSNOVNI ELEMENTI TOPOGRAFSKIH KARATA

Obilježi sljedeće elemente na isječku topografske karte:

1. Označi hidrografsku mrežu (rijeke, potoke, zaokruži izvore, cisterne) plavom bojom

2. Označi staze, puteve, ceste, željezničke pruge zelenom bojom3. Označi kote i trigonometrijske točke smeđom bojom4. Označi dalekovode ljubičastom bojom5. Označi morfološki istaknute vrhove žutom bojom6. Označi strme odsjeke, klisure, litice, usjeke crvenom bojom7. Označi površinske pijeske, šljunke, kamenjare ružičastom bojom8. Pokušajte razlikovati oznake za različitu vegetaciju i zemljišta9. Pokušajte razlikovati oznake za različite vrste ograda10. Identificirajte oznake koje ne prepoznajete

OSNOVNI ELEMENTI TOPOGRAFSKE KARTE

Izbor mjerila topografske osnove na kojoj se kartira geologija ovisi o namjeni geološke karte – pravilo je da se terenski rad ne smije obavljati na karti mjerila manjeg od mjerila karte na kojoj će biti prikazani rezultati istraživanja

Osnovna geološka karta Jugoslavije je na terenu rađena u mjerilu 1:25 000, dok je konačna karta tiskana u mjerilu 1:100 000

Pri izradi Osnovne geološke karte Republike Hrvatske se radna geološka karta na terenu radi na mjerilu 1:25 000 ili višem, a rezultati se prikazuju na listovima mjerila 1:50 000

U praksi se kod izrade namjenskih geoloških karata većeg mjerila često radi u istom mjerilu

Ekvidistantne ravnine su međusobno paralelne i jednako razmaknute ravnine

Ekvidistancija („e”) je visinski razmak između dviju uzastopnih ekvidistantnih ravnina

• Mjerilo topografske osnove će određivati iznos ekvidistancije koja je zadana za svaku topografsku kartu

Presjekom reljefa s horizontalnim ekvidistantnim ravninama dobivaju se nepravilne vijugave linije koje nazivamo izohipse Izohipse su dakle linije koje spajaju sve točke iste nadmorske visine Ortogonalno projicirane na horizontalnu površinu omogućuju prikaz

trodimenzionalne topografske površine u dvije dimenzije

Izvor: Bahun, 1993

Morfološki istaknuta mjesta ili markantnije građevine su često označene kotama gdje je točno određena i ispisana nadmorska visina

Strmiji teren – međusobno gušće izohipseBlagi teren – rijeđi raspored izohipseZaravnjeni teren – vrlo razrijeđene ili bez izohipsa – katkada su u tim slučajevima (ako postoji blaža varijacija u terenu ispod razine zadane ekvidistancije) dodane pomoćne izohipse smanjene standardne ekvidistancije

Izvor: Bahun, 1993

Osim reljefnih i visinskih oznaka koje se označavaju smeđom (izohipse) i crnom (kote) bojom, na topografskim kartama su najčešće simbolima ucrtani i drugi prirodni ili izgrađeni objekti Hidrografska mreža (plavo) – potoci, rijeke, jezera,

močvare, lokve, izvori, ponori Izgrađeni objekti (crno) – željeznice, ceste, putevi,

naselja, zgrade, mostovi, itd. Vegetacija (zeleno) – šumska područja

Topografski simboli

Topografska osnova mora biti točna i aktualna, ponajprije zbog potrebe za besprijekornom terenskom orijentacijom kartirajućeg geologa

Danas su od velike koristi pomoćni uređaji poput preciznog GPS-a i digitalne karte, ali sposobnost orjentacije na temelju karte i kompasa, kao i sposobnost isčitavanja i interpretacije topografskih podataka će uvijek ostati nezaobilazna vještina!

Važno je uzeti u obzir da nam površinske geomorfološke i reljefne pojave, osim što nam služe za orjentaciju, mogu sugerirati i na geološke karakteristike u podlozi!