Li::1 .llm (.'-1-­- tarafından

T ır.�"""M-ao_-�.......,1'\

HAFTALıK SiYASi HABER VE YORUM DERGiSi

• • • • • • • • • • • • • • • •

SAYı 17 5AGUSTOS 1975

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . � . . . . . . . . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·. - M ...... �

5 TL.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • . 9 ' • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . � . . · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

· . . . . . . . . . . . - . . � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . � . . • • • • • • • f • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

•••.

••••••••••.•...•.•.•.•..•

..•.....•.•...............•...................•................... ' .......•...••.

•. . ' .••

. . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . ••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

•••••••••••• •• • • • • • • • • • e . • • • • • • • e • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • � • , • • • • • • • • • • • • • • • • e • • e • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • e e . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • , • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . . . . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •.• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4 • • • • • • • • ............... ......

..... .. . . . . . . . .. .......... . . . . ... ... _ _ 8 _ _ - .. . . . . 4 ................ , ••••• · . . . . . . . . . '" . . . . . . . . . •...........•. ·�·.·r·.·.·.·.·. · . . . . .A , . . . . . ••••••• •• ," f •• ••••• ••• • • • • • • • • • · . . ' . . . . • • • tr' • • • • • • • • • • • · . . , . . .

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• •

AMERIKAN SERMAYESINE •

i KIM ELKOYACAK -

Amerikan askeri yardımının kesıımesi. sııah ambargosunda ABD'­nin ısrar etmesi, kamuoyunun tUm dikkatlerini. Amerıkan emperyaıız­mınin. askeri yönU Uzerlnde topladi Geçmlşde Us yok tesıs var diyenler. şimdi Içleri kan ağuyarak Usler hak­kında karar verme zorunda kalıyor. Yıllarca, Amerıkan üslerinin kapatıl­masıDl sawnan. üsleri" TUrkiyelnin başına bela olacağını tüm baskıiara rağmen ortaya atıp kamuoyuna mal eden sosyalistleri. tarih. bir kez da­ha doğruladı.

sözkonusu. Emperyalizm. Uslerl 8r8-cılıjtıyle çıkarları", TUrklye toprak­ları üzerınde korurken, TUrklye e­meKçııerlnln Urettlğinı, onun alınte­rini, artık değerInI de U1keslnln doy­mak bilmez sermaye sınıfına arzedi-yol'.

TUrklyede, 6224 sayılı "Yaban­cı Sermayeyi Teşvik Kanunu" uyarın­ca f."Uyettebulunan 18 Amerıkan rır­ması bulunuyor. Bu 18 rırmaya 1567 sayılı Türk Parasını Koruma kanunu ile Petrol yasası uyarınca gelen Amerİ­kan yabancı sermayesI dahIl deği i. Bu firmaların adları, yabancı sermaye tutarı, yabancı sermayenin toplam sermayeye oranı ve toplam sermaye­lerı şöyle:

Ancak emperyalIzm bır bUtUn. Bır ülkedeki varlığı. yalnız Usledyle söz konusu değil. Amerika'nın bir de ekonomik olarak Türkiye'de varlığı

F i r m a Ün v a n ı Yabancı sermaye Yabancı Sermaye Toplom

--------------------------

Uniroyal EndUstrisi T ,A. ş,

Goodyear Loslikleri T ,A, ş,

The Caca-Cola Export ist. Şb.

Pepsi Cola Mamulleri Ltd, Şti,

Türk Dıı Ticaret Bonkosı A, ş,

TUrkiye Sınai Kalkınma Bankası A,Ş.

TUrk Otomotiv End,A. ş,

TUrk Generol Elektrik End ,A, ş,

General Elektrik LA,O,

Permo Sharp Çelik Sn,A. ş,

Nesa} Aliminyum San.ve Tic .. A,Ş.

Layne'SowlerDik TUr.in Pompoları Son, A. ş,

Tutarı (TL) nin Toplam serma yeye oranı

Sermaye

--------- ------ ---------------- --------

90,000,000 60 150,000,000

71.280,000 66 108.go0,000

38,395,281 100 38.395.2ŞI

1,395,281 100 1,134,000

2.500,000 25 10.000.000

22.334,800 1 1 .55 193.375.000

8,500.000 LO 85,000.000

19,227,000 51 37.700.000

7.500,000 60 12,500,000

540,000 15 3.600.000

29,445,000 15.1 195,000,000

Er-Squibb ond Sons ilaçları A.Ş, 5.967,000 92,17 6,477.000

Wyeth Laborotuorları A. Ş. 13.745.000 ve 255.000 98 14,000,000

Apex Kimyevi Mod,imlt,A,Ş, 269.370 36.50 738,000

istanbul Tolih Oyunlorı Ltd, Şti. 2.700,000 95,24 2,835,000

Bimaı Birleıik inı. ve Muh.A, Ş. 1,600,000 40 4.000.000

Çukurovo Makino ve imolot A, Ş, 3,610,800 1 0,62 34,000,000

T OPLA M 318,973,251 1 9,50 1,634.016,281

YURtIYO$ HAFTAlıK SiVASi HABER VE VORUM DERGiSi

SAHiBi: Nihat SARGIN

SORUMLU VÖNETMEN: Taner TUNCEL

TEKNiK SEKRETER: Ugur QKMAN

ADRES: Konur Sokak 15/8 Veniıehir - ANKARA Tel: 17 45 81 ABONE KOŞULLARI: Vıllık: 200.-TL 6 aylık : ıoo,-TL Dıı ulkelere obone bedeli iki katıdır.

Bu verIler 1973 yıl sonu Itiba­riyle derlenmiş. 1974 de Iklyenı flrma daha katılıyor. Bu arada sennaye artı­nmları da sözkonusu. 17 firmadan do­kuzu %51'In üstünde hlsseye saltıp. İkı fırma ise <ııooııük bır kontrolu üzer­lerinde ruhıyor. Yabancı sermaye TUr ­klye ;;bl bır ülkeye. lşblrUkçl, bur­juvazi yaratmaya gelir. işbirlIkçI bur­juvazi aracılığıyla. kendı Ideolojisinin poııtlk planda etkInliğinI sağl"r. iıbır Ilrçl burjuvazI, emperyalizmIn parab borazancı başıdır.

Amerikan emperyaıızmI 318 mııyon 973bln 25 1 Uralıksermayesly­le. i mılyar 634 mIlyon 16 bın 281 U­ralık yatırımı kontrol edIyor, Kimya sanayIInden taUh oyunlarına kadar yaygın bir alanda faaUyel gösterIyor. istanbul Talilı Oyunları LImlled Şirke­tiInin sermayesinln <;f95.24'ü Amerikan emperyalizminin. Bir zamanlar KU­ba'yı sermaye sınıfının eğlenceler ilI­kesi olarak kullanan ve Küba halkının onurlu dIrencIyle gerek U dersl alan Amerika. Türkiye'de aynı oyunların temellerIni atmış,

Amerl\an emperyalizminin

CUMHURivET - 27 Temmuz 1975

iLAN KOŞULLARI:

Arka Kopok Renkli Arka Kopok Siyah Beyaz iç sayfalarda sutun santimi

:7,5oo.-TL : 6.000.-TL

20,-TL iç sayfalardaki yoyın ilonlo" % 50 indirimlidir. Dizgi : ÖNCÜ Orset

Tel: 17 79 19 Ankoro

dUnya Uzerlnde varlığını sUrdUrmede kuııandılıı Uslerl. Ulkenln en yetkIlI

ağzı. başbakanı. tesıs olarak niteleyip. ne olduğu anlaşılınaz bır kararla. gö­rünUşte bır tedbir alırsa, böyle bır Iktidarın. TUrklye hallunın artı delte­rini sömüren emperyalizmin ekonomik varlığına son vermesi beklenemez. Küçük bır sermaye lle de olsa. Işbir­likçi burjuvazI ağını TUrkiye'de (Iren Amerıka'yı ülkemızden atmanın yolu. cephe destekCısl bu. IşbIrlIkçi serma­ye ııe de mücadeleyl gerektirIr. i,­blrUkçl burjuvazI cephecIlerIn en bU­yUk destekclsldlr. Emperyalizm. TUr ­kiye üslerlndekI polItik kontrolünü bun­lar aracılığıyla sUrdürüyor.

Emperyalizm. bır ülkeye yal­nız askeri alanda girmez. Bunun eko­nomIk. poUUk ve kUltUrel bütUnlültü vardır'. Emperyalizme karşı verilen mücadele. somut olaylarla da artık h;'

lkımıza mal oldu. Ancak onun boyut­larını. her alandaki uzantılarını da ortaya koymalıyız. l!nutınamahyız kı, emperyalizmle mücadele, onun lşblr­Ilkçııeriyle. kapltallzmle, sosyallzm Için mücadeledIr.

Boskı: Koraca Orset Matboocılık Dağıtım: GAMEDA Kaynok gösterilmeden alıntı yo pılamaz. Gönderilen yazı ve fo­toğraflar iade edilmez.

KAPAK DÜZENi ıbrahim Niv AZio�LU

\ \ \

ne

'DE • • •

•• •• • •

OOKUSU • •

Yuk.1l

Önce "vietnamizotion" kavramını hatı rlatmak gerek . Vietnamldoıtı rma on­laTlIna kullanı ldı , Emperyalist bloğun l ideri .Amerika icet etti. Vietnam halk ın ın devrimci mUcodelesiyle Amerika içindeki sov01 aleyhtarı eğilimler birleıince eıııper yolizmin baskısını, Uzak Doğu'daki korakollardon birisini, bu kavramı n arkasında gizlerneye çal'ıtı . Gizleyemedi . Çeki ldi, gitti . Ama arkasında bir kavram bıraktı, Emperyalizmin zaman zaman ku l l anabileceği bir kavran .

Sonra bir a l ı ıkanlığı hatırlamak gere� . 12 Mart döneminde TUrkiye'de çok kullanıldı . 12 Mort dönemi öncesi TUrkiye'nin devrimci pratiği, hepbir ovuçyerol­lı, kbku dııarda /:IrgUtçulerin oyunu olarak değerlendiri ld i . Böyle prapoğanda edil­di. Turkiye'nin ekonomik ve siyasal yapısının soru n ve çel iıkileri bir tarafaatılarak, yaı-deli, yarı -dahi olorok tosqrlonon bir avuç yer altı örgUt�UsU vehimine kapıldı . Aynı vehim Amerika'nın TUrkiye'ye uyguladığı s i lah ambargosu sırası nda da piyasa­ya ,UrUldU.

Amerika'nın TUrkiye'ye uygu ladığı si lah omborgosunun arkasında Amerika'ya göre köku dl10rda bir gUç arand ı . Kamuoyu, biraz da bilgiçce bir eda i l e, bir "yu­non Lobisi" ile 1artlandırı lmaya çalıııldı. Yunan lobisi ve yarı-deli yarı -dahi çete ile kahrananlar gibi mUcodele eden Ford ve Kissinger ikilisi. Kovboy fifimlerinde­ki iyi adamla zeki yardımcısı. Böyle bir tablo çizildi .

Öyle çok çizildi ki, Amerikan politikasıyla yakından i lgili olanlar bile bu tablonun altı nda kald ı . Öyle ki, en azından John Kennedy 'nin öldUrulmesinden be­ri baıkanl ığa hazırlanan Ted Kennedy 'nin durumu bile unutuldu . Tekel l erfe ve en­tel i ians servisleriyle yakın iıbirliği i çinde Amerikan Boıkanlığına hazırlan­dığ ı muhakkak olon en kUçUk Kennedy 'nin, 'iya,al geleceğini nasıl olup do kUçuk bir çeteye teslim ettiği soru lmodı . Kennedy 'nin, eğer teke llerin onayı olmazsa ve bilgiç danıımonların ın olumlu öğUtleri olmazsa TUrkiye'ye uygulanan ambargonun devamına bu denli açıkça sahip çı kmayacağı akla gelmedi.

ButUn bunlar Amerika'da ve Batı Avrupa'da doğdu. Uluslararası sermayenin Turkiye'deki uzantııı yayın organları uzunca bir sUre sayfa soy fo bunları kUtlelerin kafasına sokmaya çalııtı. Amerika'ya muhabir ler gönderip bunların yazı larıyla am­barganun kol kmasına karıı Çı kon .A.merikan temsi 'ci lerini Turkiye'de azarlattı l ar. Fa­kat sonunda anbarganun devamı kararı bir kez daha a l ı n ı nca"oohlt çektiler . Böy­lece TUrkiye'nin Amerikan baskısı ndan kurtulduğunu yazdılar. Bir baıkası sevinç ç ığ l ıkları arasında "artık bizim de bir UssUmUz var" diye kamu oyunu. yandtmoya devan etti.

TUrkiye'yi Amerika'nın kuyruğundan kopormamak için oloğanUstu çaba sUr­dUrenIar, MC HukUmeti 'nin aldığı kararı obortmak için yine oloğanUstu bir titiz l i k gösterdi ler . Gayet normal bir davranı ı . Kendi açılarından. Çunku abortmo i l e TUr­kiye'nin aldığı kararın, "geçici" bir karar olduğunu bile b i l e . Bu kararı n ıu onda Uslerin dıı g/:lrUnUıUnU TUrkleıtirmekten boıka bir anlam toıımadığın ı bi le bile. Dıı g/:lrUnUıteki fedakarl ı kla ılzU kurtarmaya çalııarak.

MC HUkUmeti 'nin olmıı olduğu karar, u51erin eylemleri, Çalıımosı ve TUrki­ye için toııdığ ı tehlikeler açısı ndan hiç de önemli deği l . Amerika'n ın uyguladığı omborgoya karıı l ık olarak, Amerikan savunmasına zarar vermek için Uslerin çalıı mosını durdurmak, bu OSlerin Turkiye!nin savunmasıyla hiç bir i lgisi olmadığını ka­bul etmek demek . &ı Usterin TUrkiye'nin sovunmasıylo hiç bir ilgisi olmodığı,dev­rimci pratik iç inde yı llarca söylendi. Burası yeni değ i l . Yeni olon bunun MC partile ri tarafı ndan do kabul edilme,i MC portilerinin bu Ulkeye ve bu ulkenin genij halk kUllelerine çok zarar verdiği de daha ılnce çok ,öy lendi. Eğer MC portileri, eski-

den çok iddia ettikleri gibi, jimdi de bu Uslerin ortak savunmayı aTloçlodığıno ina",­yorlorso/,bunları n çalıımasını durdurmakla TUrkiye'nin Çı kor ları na zarar vermiı olu­yorlar. Bunu kabul ediyorlar. Öyleyse hukUmetten istifa etmeleri, sadece bir zorun lu luk.

MC partilerinden bu kadardoal,a bir ıUtar l ı l ı k beklenemez . Kim,e de bekle­miyar. Ancak MC partileri, tutarl ı olmasa da, aldığı korar geçici olsa do,Uslerin çal ııma ve etkinlikleri bakımı ndan öneml i olmasa da, baıko bir bakımdan çokönem li . Boıko bir deyiıle, MC 'nin kararı hem çok önemsiz, hem de çok önem l i .

Bir karar hem çok önemsiz, hem d e çok öneml i olobi l i r . Tıpkı b i r odımının hem önemsiz hem de önemli olabileceği gibi . Duz ve uzun bir yolda otılan bir odımı nın hrç bir önemi yok . Ama, bir dönemeçte atı lan bir odım ne kodar kUçuk olursa olsun, çok buyuk bir öneme sahip. Dönemeçte atılan oJllil ın ın önemi ,urada: Uzu n duzlUğun sonunu simgel iyor.

TUrkiye'de Amerikancı ideoloji uzun bir yolda devam eden bir yUrUylJıtU Simdi bu ideolojinin sonuna gelindi. Artık TUrkiye'de hiç bir siyasal veya siyasal

olmayan örgUt, halktan ne kodar uzak olursa olsun, .A.merikancı ideolojiyi Oliıkça sUrdUremez. Amerikancı eylemlerini sUrdUrUr . Bunları sUrdUrmeye devam edecek. Fakat artık TUrkiye'de Amerikancı l ı k öldu. Kaba Amerikancılık öldu . ince Ameri­kanc ı l ı k için i nce yöntemlerin bulunması gerekecek.

Cephe'ni n kararı nın niteliği burada. Niteliği bu olunca, bu kararı doğuran olay ve eylemler Uzerinde durmak kaçın ılmaz. Burada, Turkiye'de sosyal i zm adına ileri sUrUlen bazı dlJıUnçelerle i lgili yönler var. Bunlarır, bir beslUmU, TUrkiye'ni n i l k Kıbrıs çıkartmmı nı onlamomakl a i lgili . Bir bıllum b u çıkııa, kaba v e mekanik bir determinizmin bakıı oçl51ndon baktı. NATO çerçevesi iç indeTorkiye, Yunanis­tan ve Amerika arasındaki bUtunlUğe bakarak, olayı bUyuk bir NATO planının bir parças i ,olarak gördU. Diyalektiği unuttukları için. Diyalektik açıdan, bUtUn denilen olgunun Çeliıkilerin belli bir zaman kesiti I>lduğunu anlamadıkları için. Çeliıkinin önemli olabi lmesi için sadece yöneticilerde olması gerekmez . Tarihin kUtlelerde biriktirdiği çeliıkiler de önemli . Emperyalizm, her zaman çeliıik e�ilimdeki kUt­lelerinin bUtonUnU oynı onda kontrol alt ında tutamaz.

MC HukUmetinin olmıı olduğu kararı n altı ndaki nedenlerden biri ıi birinci Kıbrıs Ç ı kartma51. Geçen y ı l ı n olayı. Fakat bu olay, 011 nan kararı n bUtUnUnU açı kı 0-maya yetmeyeceği gibi, neden kararı n {)slerle ilgi l i olduğunu do ortaya koymaz.. Bunun için daha gerilere ve daha derinlere gitmek gerekir. Daha derinlerde ise devrimci pratiğin 12 Mart öncesi var. Altıncı F i l o eylemleri, Vance olayları, NA­TO kamponyaları, Uslerle ilgili yoğun aj ita,yanlar. Bunları o zamanlar pratik bul­mayanlar, göle maya çalmaya benzetenler Çı ktı. Şimdi ise urunleri toplanıyor. Üs­telik de bu eylemleri demirellerle bastırmak isteyenlerin, bostırmaya çalııanların uzantısı bir hukumet döneminde. Uste lik de oradan çokzaman geçmeden.

DUnya losyali5t si5teminin geliıimi, halkların devrimci eylemleri, kapi ta­l ist dUnyanın iç çel iıkileri Amerika 'nın Avrupo'ya do§ru çekiliıine katkıda bulunu­yor. Ayrıca Avrupa'da do sıkııtırıyor. TUrkiye'de a l ınan karar, bu genel çerçeve iç inde kUçuk bir adı m . ideoloj ik planda önemli bir adı m . Yalnız bu adım Amerika nın Turkiye 'den ıu onda çeki Idiği anlamına gelmiyor. Askeri Usleriyle birl ikte eko­nomik Usleri durvyor. Ekonomik uılari askeri Usleri kadar öneml i. O kadar ki, Ama· rikan siyaseti nde politikacıları Yunan Lobisi ve karıısı ndokiler ıek l inde ayırmak yerıne TUrkiye'de ve Orta D�u'da ekonomik Usleri olanlar ve olmayanlar ıekl in­de ayırmak daha do anlaml ı .

TORKIYE' DE YORCmJ'$

Politikada yeni sahne:

güriiItü , CHP'de honıitu i • •• •

• "KAPATMA". "EL KOYMA", "FAALiYETiNİ DURDURMA", "BAYRAK Çı::KME", "MECBURi iZİ '" FORMÜLLERiNDEN SONRA, MtLLiYETÇİ CEPHE AMERfKA İLE "KAPALI PAZARLıK" MASASıNA OTURI<lA çABASıNDA. MC 'NİN DıŞiŞLERi BAKANl ÇAGLA YANGİL, A�IERiKA'NTN KARARıNı DEGİŞTİRMESİ içiN BİR SURE SINIRI ÖNGÖRÜLMEDiGİNİ AÇıKLADı' BU ARADA .. İNCiRLfK USSÜNDEKi NÜKLEER BAŞLıKLARıN TUZCUoGLU'NUN KAMYONLARTYLA İS RAiL'E KAçmILOlGI İLERİ SÜRÜLÜYOR.

Sermayenin atlı. kurtlu ve de koçC lu, seccadeli MC'slnln gürültülü "35 milyarlık yatırımlar gezlsi" geçtiğimiz haftanın başlarında sona erdI. Cephe ba­şı, başkente dönerken hızını alamadı, ıçınde bulunduğumuz yıl ıçınde 100 mil­yarlık yatırım yapılacağı", açıkladı • . . Türkiye'de Işlerin yalan dolanlayUrütU­leblleceğl alternatiftnden başkaca elin­de program olmayan MC firmasının. Adana, Mersin ve Maraş ve yörelerini kapsayan gezisi en i lke i propaganda yön­temlerlyle sürdürüldü.

Etliye sütlüye karışmamakla tanı­nan bir gazetecinin Ankara'ya döndUğün­de söylediği şu sözler ilginçti:

"Gezi boyunca kendimi kasaba pa­nayırında hissettim .. . 11

GazetecInin gözlemleri bu kadarla kalmıyordu. MC partileri başkanları, halkın önünde sadece "Bul karayı al pa­rayı" dememişlerdi. Ancak bu kazıkla­ma sloganınm politikadaki karşılığı bol bol kullanılmıştı.

Cepheciler yol boyunca uğradıkla­rı merkezlerde. alanlara yayı lıyorlar ve tezgAhı kuruyoriardı, Demirel bir köşede kendi satışını yaparken, bir baş­ka köşede Hoca' Necmettin Kıbrıs'a nasıl çıktığını anlatıyor, daha başka bir tUm­sek Ustünde komando başı atıp tutuyor­du, . , Bu arada şerbetçi profesöre yapa­cak iş kalmıyordu, Doğrusu atımlık ba­rutu kalmamıştı ...

Sahne buydu!

Beyoğlunda köşe kapan tombalacı görünUmU, neden sonra DemirePin gö­zUnden kaçmadı. Cepheeller gezinin son kısmını, kürsUlerde yanyana "dördU bir yerde" gösterisiyle tamamladılar" .

Basındaki "Show"

Aynı günlerde basın, Türkıye'deki Amerikan üsleriyle meşgul olduğundan konuya fazlaca eğllememlşti! Amerikan Us'lerlne "el koyma" işlemi, basında gerçek boyutları çarpıltılarak ele alındı­ğı Için, cephecilerin bu konuda da keyif­lerine diyecek yoktu. Bu çarpık gösterI­de. Demirel'e malzeme de çıkıyordu: "Ecevit Kıbrısta çıktıysa. Demirel de Us'lere çıkmıştı!, .

Gazetelerin heyecanlı manşetlerl­nin arkasında durum yUrekler aC181 idi. Milllyet'in "Durum"cusu bile heyecanı yatıştıktan sonra, sUtununda Us ve tesis­lerin kapatı lma durumunun söz konusu olmadığını, olsa olsa Türkıye'deki Ame­rikalı personelin "geçiciII bir "TatiP'e glrdlItlnl Itırafa mecbur kalıyordu" .

Gazete haberleri arasında, Türki­ye'nln büyük bl r atom gücUne sahıp ola­bıleceltı haberi de vardı, Amerıkan se­natosu Cumhuriyetçi lideri ortaya bır ,ey atmıştı: "Uslerdekl nUkleer sllahla­ra eI koyması halinde Türkıye bır gece­de dUnyanın en güçlü nUkleer devletlerln­den biri olabilirdi!,."

YtlRUYUŞ - 5 Ağustos 1975 - 4

• CEPllE IlÜKÜMETİ. fKiLi ANLAŞMALARDAKi PÜRÜZLERi GiDEREREK ANLAŞMALARı SORDİİRMEYE ÇALıŞTYOn. BUNA KARŞıLıK. AMBARGONI.:N KALK�lASI içiN TİİRKtYE'NİN KıBRıS'TA BİR "BARIŞ PLANT" HAzmLAMASI ÖNGÖRÜLÜYOR.

.

• KIBRIS CUMHI:RiYETi'NİN AVRL'PA KONFERANS ıNDA DoGA L OLARAK MAKARİoS TARA F ıNDA N TEMSiL EDİ LMESİ VE CEPHE HÜKUMETİNİN BU "DiPLOMATiK YENİLGi"Yi KABUL ETMEK ZORUNDA KALMASı. "BARIŞ PLANT" ÖNERİLERiNİN SıKLAŞTmILMASıNA NEDEN OLDU. iç pOLiTİKA ÇEVRELERiNDE, Bii BARIŞ PLANl��N .. YİİRÜTÜLMESİ İçiN BİR AP-CHP KOALlSYONI.: ONERlLIYOR.

Demek ki, Amerikan üsIJerindc nükleer silahlar da vardı,

Amerika kendi savunma amaçları için Türkiye'yi dinamit kutusu haline ge­tırmiştı .. ,

Babıali basını bu ikinci konu üze­rinde durmuyordu tabii. Yıllardır Tür­kiye'de Amerikan emperyalizmine karşı mUcadele veren, demokrasiden, bağım­sızlıktan, sosyaUzmden yana güçler, her türIU baskı, terör ve cinayetlerde kurbanlar vermişti bu gerçekleri anlat­mak Icin,

Türkıye kapitalizmi ve onun em­peryalizmle Işbirlikçi burjuva iktidarı, ABD temsilciler Meclislnin ambargoyu kaldırmama kararından sonra kitlelerin heyecan atmosferi içinde tutulmasında yarar görüyordu, "Uslere el koyduk", "Uslere çıktık" babrırışmaları arasında zaman ve pazarlama aralığı kazanmaya çalışıyordu,

Bu anahtar başka anahtar

Cephe hükUmetinin bu farfara için­de takındl1i;ı sessizlik anlamlıydı. Cep­he'nin bır sUreden beri Amerika Işleri­ni ledvire memur Kamran inan'ı ise ge-o rekli dUzeltmeyl yapıyordu, inan, "Us­lerdeki nUkleer .lIahlara el koymamız söz konusu de!!,lI" diyordu. Cumhurıyet Senatosu Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AP Bitlis senatörU inan şöyle konuşu­yordu:

"Bır anahtarı Amerikalıların elin­de, biri de Türk askeri yetkililerinin elinde bulunan "ilkleer taktik savunma

silahlarına el koyma gibi bır durum yok­tur. Bu konu karşılıklı görüşmelerle halledilecektir, .. "

İşte olayın anhası minhası buydu. Amerikalılarla karşılıklı görüşmeler devam edecekti, .. "El koyduk" hikaye­si böyle sonuçlanıyordu ...

Nükleer başlıklar

Geçtiğimiz hafta. içinde Amerıkan Uslerindeki bazı hayati önemdeki parça­ların sökülerek saklandığı. hatta yurt dışına çıkarılarak Amerıka'ya götUruı­düğüne ilişkin haberler gazetelerde yer aldı. Bir süre önce Adana incirlik Üs­sünden toplam 1000 tona yakın malzeme kamyonlarla iskenderun'a sevkedIImiş ve bu kamyonlarda neyin olduğu, sonra ne yapıldı�l bir "meçhul" olmuştu.

Bu soruya cevap arayan gazeteci­ler bazı ciddi söylentllerle de karşı laş­tılar. Örne!!'ln. MC hUkUmelinln Amerl­ka'ya verdiği bır aylık süre Içinde, Tuz­cuoğlu'ndan alınan kamyonlarla Usler­deki nükleer başlıkların israll'ekaçırıl­dılb ileri sürülUyordu. Bu söylenitinin, Amerıka'ya "tekn'ik hazırlıklarla Ilgili" (!) olarak verilen sUrenln ne işe yaradı­�I konusundaki merakla da bl r Ilgisi vardı.

Alem ol alem Basında bu Wr haberler birbirini

izlerken, Türkiye'deki Amerıkan askeri personelinin rınk attığı Us ve teslslerdo herşey esldsl gıbı devanı ediyordu, Ko-

nuya bi r türlü anlam veremeyenler ise. bu gibi yerlerde çalışan Türk ve Ameri­kan personeldi.

Örneğin, yıllardan beri her sabah Ankara Güvercinlik askeri hava alanın­dan kalkan ve ABD'nin Sinop radar üssü­ne malzeme ve mühimmat taşıyan e.21 tipinde ve 18011 kuyruk No. lu personel uçağı normal mesaisine devam ediyor­du. Ayrıca, 'incirlik, Çiğli. Karamür­sel, Esenboğa arasında devamlı malze­me ve Amerıkan personeline ihtiyaç maddelerı taşıyan Amerikan C"130 ve C-1I8 tıp ii uçakların seferleri aynen de­vam etmekteydi, Bunun yanı sıra Sam­sun, Malatya. Diyarbakır. Erzurum meydanlarına yapılan uçuşlar da normal seferlerini yapıyorlardı.

Bu arada, incirlik üssüne tarifeli olarak kargo taşıyan C-141 trarığlnde de bir değişiklik olmamıştı, Ankara-İncir­lik arasındaki bu seferin Amerikalı lara tanınan bir imtiyaz olduğu öteden beri biliıunekteydi.

Peki herşey eskisi gibi devam et­nıekteyken basındaki haberler neydi? . Amerikalı personeli eğlendiren hikaye de işte buydu • • ,

"Küçük Amerika" aşkıyla gtibekten ba!tlı Türkiye kapitalizminin sıyasal yö­netimi. I'Sam Ameal'sına eilve yapıyor­du ..

Başkan Ford'da çok Uzgündü bu durumlaı'dan. CepheCı yönetımin yetki­li ağız larından. üfilrUkçU basınına kadar hep aynı Jlklet çiğneniyoı'du: Başkan Foı'd, "Ah keşki olnıasaydı" diyordu" .

Herkes kör. nlem sersemdl de, bunlar akıllıydı! ..

Hclsinki kahramanı

Geçtiğimiz haftanın sonuna doğru. MC'nin bol renkli balonlarından biri da­ha uçuruldu. Geçen ayların BrUksel kahramanı muhteşem Siteyman, yeni bir efsane yaratıyor. Son Havadis'in başyazarına göre, "Demirel hUkümeti­nin takıp ettiği ve adeta dUnyanın içI nde

bulunduğu şartlara yeni bl i' Istlkamet veren" politika Helsinkt zirvesinın bU­yük sorunlarını gölgede bırakarak 35 UI­ke temsilcilerinIn dlkkatlnl üzerınde topluyordu.

Sanki Demi rel Helsinki'de Kanuni­den sonra ikinci bir Avrupa kentini ku­şatmışb. Fırsattan istlIade Ankara'da başbakanlık koltuğuna kurulan Erbakan Hoca herhalde bu sefer yine rahatsızlık Içindeydi.

Patırtı-gürültU'nün arkasında ya­tanıar, sermayenin akıl hocalarının ağ­zında yine "akıllı, ustu" dile geHyordu. i Gerçek şuydu: Makarlos'un Helslnki'de Kıbrıs Cumhuriyeti'"i temsil etmesi Ankara Için bir yenllgiydi. UsteUk, dün­yanın en önemli sorunlarını tartışan ül­keler biraraya gelmişlerdi ve bir ufacık Kıbrıs sorunu '!ürkiye'nin tecrit olma­sına yetip amyordu. Artık olayl .... Rum propagandası, başarısız diplomasi ge­rekçeleriyle de açıklanamazdı. Daha doltrusu, "akıl hocaları" taktik değlştl­rlyorl.r, bu bayatlarnış açıklama tarzı­nı hakluyla rafa kaldırıyorlardı. Anka­ra'mn bugüne kadar kı Kıbrıs politikası­nın Iflasla sonuçlandığını tescil ediyor­lardı.

Gerçi Kanunl'varl bır Jestle De­mirel. Makarlos konuşurken konlerans salonunu terketmıştı. Fakat bunun, If­lası örtbas edecek bır göz boyamadan Ibaret olduğunu bl Imeyen yoktu. O za­man yapılacak iş, "özel konuşmaların-' da resmi konuşmalarındandaha anlayış­lı olanların" bir Barış Planı hazırlaına­sıydı. .

Gö runU rde, Helslokl'deki "Jest"i yetersiz bulanlar vardı. Bunların başın­da CHP lideri geliyordu. MC'nin Ihtl­razı kaydı eksik sunuluyordu. Acaba CHP liderinin bu tutumu gerçekten Kıb-, rıs polltlkasının tam bır Iflas la sonuç­landığını kabul etmedIği anlamına mı ge­lıyordu? Bundan daha kabadayı tavırlar­la Kıbrıs açmazı çözUlecek miydi?

şısında pasif tavır takınmak bır çelIşkI­dir. "Gerçekte açıkça bilinen bir gerçek vardı. CIIP lideri. Makarlos'un başa­rısına karşı "daha aktıf" bir tutum öne­recek durumda dejtlldl. lIelsinkl de, de­ğişen dUnyadakl her olay gibi TUrklye'yi apansız yaknlamışıı. Geriye yalnız şu açıklama kalıyordu: Eiter Kıbrıs'ta ge­rekli adımlar atılıyor olsaydı, Cephe'­nın bu tutumunda bl i' çelişki olmayacak­tı.

Bunun da anlamı açıktı. TUrkiye­yi bugün açmaza gölüren politikadan ge­ri dönUlmesl. dUnya planında nefes dar­lığından dUşüp gitmemek ıçın tek çıkar yoldu. Eh, bunun da akıl hocatarının Barış Planı önerilerinden (arklı bir ta­rafı yoktu. Aynı Cuma günU yine Milli­yet ve Hürriyet'!n "akıllı" sUtünlarından aynı öneriler ve "iç barışı! çağrıları tekrarlandı.

İşin dikkatlerden kaçmayan, hatta ciddi kaygılar verici yanı, bazı ilerici yayın organlarının hAla. eski bir sarhoş­luktan kurtulamamış olmalarıydı. Bir kısım ilericiler, soyut bir !Itaviz karşıt­lığı"lçinde, Türkiye'nin Kıbrıs politika­sının daha MC'den önceki Ankara hilkil­metleri zamanında çıkmaza girdiğini, bu çıkmazın bugün sadecedoğal sonuçla­rını verdiğini farketmemiş görünilyor­lardı.

Gürültü ve horultu

Haftanın Cephe'ye bakışı bu. Peki Sosyal Demokrat muhalefet ne alemde?

Bu soruyu artan bır yaygınlıkla sormak mÜJnkiln. Ama sorunun farkında olan kım? Sosyal demokrasinin alatur­kası Iyiden ıyiye sesslzUğe gömUldU. Derinde Ise fazlaca meşgul. Genel Baş­kan Ecevit Romanya'da Iken bır pUrUz ayıklandı. Ankara ii örgütü bl i' gecede temizlendI. Zaman Iyi seçilmişti. EI­bette konu bir iç sorundur. Ancak "Fesh'I Için uygulanan yöntemler, hareket nok­taları ilginç.

CHP Genel Merkez yöneııml, dl­kenslz gül bahçesi görUnümUndeblr ör­güt Isııyor. HIlkümete karşı muhalefetı­ne barajlar koyan genel merkezciler, lçteld muhalefete de sınır çiziyorlar. Siyasal kadastro çalışmalarında çizdik­leri bır başka sınır. da tel örgü döşliyor­

.1'1' Tel örgü CHP'yl soldan ayıra­cak ... Kimse de, bunlara gölge etme­yince berhUdar olacaklar! ..

Biraz basıt anı.tıldı ama, CHP merkez yönetiminin politikasını anlat­mak için bundan daha akademik bır dil .

Ne var ki CHP liderinin söylemek istediği o kadar saklı değildi. Ecevit şöyle diyordu: "Bır yandan Kıbrıs'ta uz- kullanılamıyor.

laşma yolunda herhangi bır adım atmak- Genel merkezcileI'In ii ve Ilçe ör­

tan kaçınırken, öbUr yandan Helslnkl'de . gütlerlnde kuııandıkları dil bu konuda

Makarlos yönetimine verilen mevki kar- bazı Ipuçları veriyor.

i

I)C�ılZC�rlil{ Genel Sekreter Yardımcısı Musta-

fa UstUndağ'ln Konya ii örgüttinde "Içi­mizdekI solcular defolsun" dedlitl blU­nlyor. Dığer yöneticilerin sağda solda kullandıkları dil de farklı değiL. TUrkl­ye'dekl sol potanslyele salt sandıks.1 kurnazlıkla bakııınca, dUzen değişikli­ğine çamaşır delılşlkllği Ile yaklaşım kurulunca sonuç böyle oluyor ...

Bır cephe ci bakanın CHP-MSP hü­kümeti kurulduktan sonra CHP'ye bakıp bakıp da, "Doğrusu biz bunları bayajtı ciddi zannetmlştlk" sözU hatırlarda.

Aynı sözU CHP muhalefetl ıçın daha fazla söylemek mUmkUn.

Bürokraı göçü

Son zamanlarda partiye bUyiIk bU­c,�,--,-_..ı....-ı rokrat göçU başladı. İçlerinde Teoman

11/7/19"

(L/mJI 1IUIUHIIr.) - 1ıı.,ı1a 1111_ -FaolaDl1l ıon perdeıI ba,lıyor arkada,lar,

tbazır olaA matem bavıııa.ı.. i. J

"

K'6prUIU\er örneğı gibi temiz Isimler var. Ancak bu yeter ml'! KöprUIUler alı­nıyor, paraşUtle Ankara ii örgütUnUn başına Indiriliyol'. Yerıne IndirIIdilıl sandalya sahibi "Lunaparkıl olayı ile ya­ralı. Ancak uygulanan yöntemin Ipe sa­pa gelır yanı yok. Genel Merkez kayıt­Sız şartsız kendine açık bono veren bU­rokratları senatör yapmak ıçın bu yolu seçiyor. Klllmln altında bu yatıyor ...

Cephe hUkümetlnln sık sık envan­teri çıkarıhyol'. Örneğin bır gazete a­çıkladı: Cephe hUkUmetl 100 günde 436

ODTÜ' de komondo planı uygulanmaya konuyor

.lIuzırlıl, ulmlu ll1iidiirlii<jünH

IW111undu yonlısı idris Bsen qetirildi ...

• uırl'ü . den ut llucul' denill1ci i;(jrencilerin yerıne l,u ll1undulur yerle�tirilecel(

ODTÜ Haz ı r l ı k Okulu MUdUrlUğune ODTÜ 'deki komandalorın yöneti­cisi olduğu i leri sUrUlen jdris Esen getiri Idi . jdris Esen 'in mUdUr ol arak otanmosı­na Hazırlık Okulu'nda öğretmenlik yapanları n yUzde doksan i itiraz etti. iti­razıarını yazı l ı alarok RektörlUğe bildirdiler . Buna roğmen ODTÜ'nUn MC uzontısı yöneticileri, yeni mUdUrU göreve getirmekte ı srar etti. ÇunkU idris Esen'in atanmosı , ODTÜ ile ilgili komondo plan ı n ı n bir porçası idi.

Elde edilen bilgilere göre ODTÜ 'deki komando planının onohatları ıöyl e : Boykot dolayıs ıy la sı navlara girmeyen öğrencilerin bUyuk bir bölUmU­nUn y ı l kaybetmesi bulunacak formul lerle çözulecek. Fakat, boykota katı l ­d ık lar ı gerekçesiyle 1 5 00 kodar devrimci öğrencinin universite i l e ilgisi kesi­lecek. Bunların yerine he komondo öğrenciler a l ı nacak .

ODTÜ'de bu plon kulaktan kulağo söyleniyor. Orta Doğu Teknik Üni­versitesi 'nin giri� s ınavlarının bu amaçl a "dUze l tileceğı" bildiriliyor. Giriı s ınavları dUzeltilerek 1500 kadar olduklorı bildirilen komandonun ODTÜ'ye girmeleri soğlanacok . Komandoların, ingilizce lisan barajı nı Olmaları bek­l enmediğinden , bUtUnUnUn hazı r l ı k oku luno gitmeleri söz konusu . Komondo­lar gelmeden de haz ı r l ı k yapması için komandoyanlısı yeni haz ı r l ı k oku l u mU­doru atandı .

Üniversite ile ilgili olarak kul aktan kulağa söyl enen bu planın uygu­Ianmosında yeni atama önemli. Ancak böyle bir planın vor l ığ ı ba�ka yerler­den de doğru landı. MSP'li bir mi l letvekili yokın lorı ndan birisine "biz ODTÜ meselesini hal lettik, girecek öğrencilerin listesini idareye verdik" dediği du­yuldu . Bu da kulaktan kulağa naklediliyor.

Devrimci öğrenci çoğunluğuna sahip bu Universite sorununu çözmeyi emaçlayan komando planı adım adım uygulonırken ODTÜ öğretim Uyeleri de not vermede tutumların ı saptamak için devaml ı toplantı yaptı l ar . Toplantıla­rın sonunda genel likle sı navlara girmeyen öğrencilere (F) zayıf verilmesi ka­rarlait ı r ı ld ı . Bu karar öğrenciler arasında bir sUrpriz etkisi yapmadı . Sadece MC'nin uzantısı ODTÜ yöneticilerinin baskı s ın ın olumlu sonuç verdiği ortaya Çı ktı. Baskı karılSında pol isler bi le tepki gösterirken , ODTÜ öğretim Uyeleri­nin çok bUyuk bir çoğunluğu baskıya sinme ile cevap verdi .

ODTÜ öğretim uyeleri verdikleri kararla devrimci öğrencileri sı nıfta bıraktılar. Anco.� bu kararla ası l s ın ı fto kalan kendileri oldu. Çunku ald,kla­rı kararl a , ODTU öğretim uyelerinin çok bUyUk bir çoğunluğu hukuk devleti ve demokrasi sı navında s ı nifta kaldı .

yüksek memuru görevinden almış. Cep­he'nln cinayet ve terör envanteri de tu­tuluyor.

Bunu yapan CHP değil. Gazete mu hablrlerl çetele tutuyorlar.

Cephe'nin ekonomik kararlarının ardında yatan oyunlar ve bunları sergi­lenen CHP'nln işi değiL.

Kitlelere verdikleri sözler var. Demokrasiye bağlılık, bunlar ıçınde kendı güç çerçevesi alanında en müm­kUnU gözüküyor.

Ama, CHP'nln bugünkU tutarsız merkez yöneıımlyle bu Ilkeler zaafa uğ­ruyor.

Eğer, "Gölge etme başka ihsan istemem" sözü gerçekten· resmi partt polıtıkası olarak benlmsendlyse, demok­rasinin de CHP poııııkasına aynı sözü söylemesi bu kez gerçekten haklı olarak gerekecek.

Kurnazlar

İş bununla bitmiyor. CHP'nl ken­di solundan koparma glrlşlmlerlserma­yenin en "usta", en ''kıdemli" stratejle­rı tarafından daha ileri yöntemlerle sUr­dUrU\Uyor.

Bu yöntemlerin en "gelişmiş" olanı, TUrklye'yl ancak bır AP-CHP koaUsyonunun kurlaracalı yargısının yaygınlaştırılması. Karşılaşılan her çıkmaz, "ustaların" buönertyl getirme­leri ıçın bır Iırsat biliniyor.

17 Temmuz'a kadar hUkUmetl Amerikan ambargoBuna karşı en "uysal" tedblrl almaya çalııran, yetklll çevre­leri "Illşkııerl koparacak tehlike U bır

tırmanmatıya karşı uyaran, arkasından da ''bayrak çekip bayrak Indirmekten Ibaret" tedbırlerı yetersiz bulan Mlııı­yet'In "Durum"cusu. bu vesileyle. Cep-, he hükümetinln aczlnl çıtlatarak eski öneriyi tekrarladı.

Bu yolun daha da eski yolcusu. HUrriyet'In Not Defteri yazarı, önerl)'1 'açık açık dile gelırmekten kaçınmadı.

Sermayenin kullandığı, görUnUşte birbiriyle çelişen iki taktik var. Birin­cisi, C HP'yi ve liderini ''komünist'' Ilan etmek. İkincisi deOllu "ltidale·'. sorum­luluğa çağırmak. Seçim dUşünceslnden. dolayısıyla CIIP'yl kitlelere yaklaştı­ran çalışmalardan ve sloganlardan cay­dırmak. İkı taktlğln de hedefinin aynı oldujtu gözlerden kaçmıyor. Bu hedef. CHP'yl kendı solundan tecrit etmek. Da­ha doğrusu, CIIP'n;n kendı kendisini tecrit etmesini sağlamak. TÖB-DER toplantıları sırasında ve toplantıların ertesinde CHP IIderlnl� gösterdilli tep­kiyi sUrekU kılmak.

Bu arada, HUrriyet'In Not Defteri yazarının. CIIP'yi, özel olarak kurdujtu dış IUşkller nedeniyle eleştlrmeol dlk­katlerden kaçmıyor. Bay yazarın eleş­tirisi, kurulan Ilişkilere değil de, bun­ların "muhalefette iken" kurulmasına yönelıyor. Nedenini anlamak zor değiL. Bay yazar, birincisi, CHP'nln tak başı­na Iktidara hazı rlanmasından endişe edi­yol', İkincisi de, "madem kı bu kadar akıllısın, gel kapitalizmi demir-ellerle bırlıkte kurtar" demeye getırıyor.

Cephe'deki gürUltuye karşı CHP den horultu gelmeye devarn ettlkçe, ser­mayenlnbuyllışmaslsUreceğe benzlyor,

YÜRÜYÜŞ - 5 Aitnstoo 1975 - 5

.. Cephe " cİler Toprak Mahsulleri

Ofİsİnİ büyük zarara soktu .

varıyorlar. Davanın kaybedilmesine Türki ye'de tarım, iklim kOjulla- % 100 gözüyle bakı l ı yor. Açılan tozmi­

rı no yokı ndon bağlı. Kurak yı llarda buğ- not davosı nı n koybedi Imesi durumunda day ithal etmek bir zOfunluluk . Nufusu- Ofisi n kaybı, buğdayın yUksek fiyatla nun % 60', k ı rsal yörelerde yerle)ik Tür- ithal edilmesiyleuğrond ocak zararı n çok U kiye, kendine yeterli ekmeği bazı yı llar UstUnde. soğllYCI'Tlıyor. Ko� yapayım derken göz çıkaran

Ülkede buğdayın dengeli dağı l ı - Cephed ier, durumu düzeltmek istiyor. mını sağlayan bir kurulVi var. Toprak Önce onılan firmalara bOivurup, kOiullo­Mahsulleri Ofisi. Bu kurulu� taban fiyo- rının kabul edildiği bildiri liyor. Eski iort­t ındon buğday alır. Ülke üretimi ihtiya- lorla buğdo;fln getirilmesi isteniyor. An­ca yetmediğinde, yurtdliındon buğdoy so- cak atı olon Üskudor ' ı çoktan geçmijtir. t ınolmak Ofisin görevi . Şimdi firmalar kôrlı bir tazminatın pejin-

1974 y ılında alınan bir kararla dedir. TMO'nin 1,5 milyon ton buğday ithal et- MC hUkUmeti, bir yandan Uretim mesine olanak sağlanıyor. Ofis bunun yUksekliğinden dem vurup, TUrkiye'nin i mi lyon tonunu ithal ediyor. Geri kolon buğday ihraç edebileceğinden sözederken 500 bin ton buğdayın da bağlantıları ya- alelacele buğday ithal kararı alıyor. pılıyor. Sen porti buğdayın Mayıs 1975 de TMO de 4 . 7 . 1975 gUn ve B486/12 sayılı teslimi gerekiyor. , yönetim kurulu kararıyla ihtiyacı olmadli

Bakanlar Kurulu'nun teknik konu- ğı halde buğdayı ihale ediyor. Elaltı ndan daki toplantılarına, mUhendis cetveli yle do davacı firmalaro haber uçuruluyor. giren Bakanlar, çok ince hesaplarlo ( � ) ihale bu firmalara veri lecek . F i rmalar dUnya piyasalarında buğday fiyatlarının öneriyi red ediyor. dUıtuğUnU saptlYOflar. Bakı yorlor ki an- iıin ilginç

· yönlerinden biri de

laıması yapılmıı sen porti 500 tenluk buğ- REKMAK ' ln sahibinin eski TMO Genel dayın fiyat ı, dUnya piyasafarının çok üs- MU�UrU olması . MÜMTA Z REK adlı bu tUnde. Devletin yU ksek menfaatlerini san- jahıs, Ofise buğdayın nasıl satıldığını ki çok dUjUnUrlermiıcesine, onlaımayı genel mudurlüğU sUresince iyice öğren­feshediyorlar. miı alsa gerek . Sermaye s ın ı fı ile Devle-

i�in içinde bilgisizl ik olunca ince tin içli dl�lı l ığının ilginç bir örneğini nesoplar do Bağdat'ton dönUyor. Son SOO veriyor oloylorın gel i� imi. tonluk buğdayı TUrkiye'ye getirecek olon i�te Cephe oklı evvellerinin firmalar FIN)\GRAIN, BUNGE ve TRA- son serUvenleri de bu. Şimdi bir p<ofesör DAK . Bunların yerli temsilci leri REKMAK yoııanmı� Londra'ya, uzlo�ma yollarını TRANSTÜRK ve BREMAR . Bu firmalar an- bilimsel olarak araııırıyor olsa gerek. lo�manın iptaliyle Londro mahkemelerin- Ofisin uğradığı zararın yanında profesöre de tazminot davası açıyor. verilenin ne önemi var. Bakalım Cep-

Dava açıldı ktan sonrc uyanan henin ettiğini, profesör temi zleyebilecek Cepheciler, yaptıkları hatanın farkına m i ?

TÜSİAD cephe iktidarına karşı

TUrk Sanayicileri ve iıadamları, Derneği (kısa adıyla TÜSiAD) yeni b i r ra­por yayınladı . Raporda 1925'in ilk altı ayının ekonomik göstergeleri ile genel b!r ekonOfnik değerleme yer alıyOf. TÜ­SIAD, ekonOfnik gidil Uzerinde ciddi kay­gular duyuyor. Raporda karamsar bir hava var.

Bilindiği gibi TüsiAD, sermaye s ın ı f ının tekelci kesiminin örgUtU. çoğun­lukla istanbul'un bUyUk ianayicilerinin seslerini duyurabilme amacıyla kurdukla­rı bir örgUt. TÜSiAD, özellikle Kaç ve Eczacıbaıı 'nın görUılerini yansıtmakla tanınıyor.

Raporda Cephe iktidarının kısa dönemli tedbirleri elejtiriliyor. Turkiye'­nin sorunları nın, kısa dönemli değil, uzun dönemli ciddi ıedbirlerle çözumlenebile­ceği belirtiliyor.

Rapor'un bir yerinde " Önemli olon kısa vadeli tedbirler ile bUtunluğUn sağ­lanornamas ı, kısmi ve dağınık tedbirlerin ise beklenen etkiyi gösterememes; bir ya­na ekonomiye pohalı yUkler geti rmesidir . " denil iyor.

yerine Merkez Bankası 'nın s ın ır l ı olanak­larından yararlanı lmaktariır. Enerji soru­nu karıısında kaynak arttır ıc ı tedbirler yerine sanayiin enerjisi kısılmaktodır. Yağlı tohum Uretiminin dUımesi karıısın­do, Uretim arttır ıcı tedbirler alı nmadan sadece ithalôtla yetinilmektedi r . Döviz rezervlerinin azalması karııs ında, döviz gelirini arttırı cı tedbirlere ağırlık verile­cek yerde OÇM hesaplarının geçici im­kônlarından memnunluk duyulmaktodır."

Eğitim sorununa do değinilen ra­pordo " BUtUn bunlara ek olarak eğitim sistemi de Cumhuriyetin 50. y ıl ında hôlô dengesizi ik, boıluk ve araYlj i çinde olun­ca sosyal huzursuzluklar-ekonomi k huzur­suzluklar kısır döngUsU sUrUp gitmekte­di r . "

Cepheci leri gUC; durumda bı raka­cak eıeıtirHer bunlar. Gec;ici tedbirlerle halkı uyutup kap kaç politikası yapan, atılmı� temelleri yeniden atarak i� yaptı­ğı izlenimini vermeye çalııan Cepheci­ler, kendilerini aldatıyarıor. Tekelci sermayenin bir kısmı Cephe hukUmetine oynamıyer. Bu ötedenberi bi linen bir gerçek. Şimdi açıktan kar�ı olma sözko­nusu. Bakalım Cepheci ler bu pirincin ta-

•• •• ••

\ln�(J\lJS ..

•

t�I�I�lD�IJ��n'C }I� . ..

•

15 NİSAN 1975'TE ILK SAYISI ÇıKAN "YtlRÜYÜŞ" UN DAGITIM DÜZENİN­DE DEGIŞİKLİK YAPTO<. NİSAN BAŞıNDA HÜR DAGITIM' LA ANLAŞMA YAPMıŞTO<. \o HAZiRA N' DA iSTANBUL'DA ırtlR-DAGITlMCA DAGITI­LAN GAZETE VE DERGi TEMsiLCiLERiNiN KATILDlGI BİR TOPLANTı­DA, BAŞTA GENEL MilDURÜ OLMAK UZERE HÜR-DAGITIM TEMSiLCi­LERI, ÖZELLİKLE YÜRUYUŞlü ÖRNEK VEREREK "TiCARİ BiR iş YAP­TO<LARINI, DAGITlLAN GAZETENİN SiYAsi GÖRUşU NE OLURSA OL­SUN, HER HANGi BiR BÖLGEDEKİ SATIŞI l BiLE OLSA DAGITACAKLA­RINr' BELİRTTiLER.

OYSA 18 TEMMUZıDA HtlR-DAGITIM GENEL MUDüR YARDIMCISI İMZA­SIYLA ALDlGIMIZ BiR YAZı, "BUNDAN SONRA YÜRÜYÜŞ'UN DAGITIMI­NIN YAPILAMIYACAGINI" BiLDiRiYORDU.

EN ÇOK SATAN, 5 TL. FiYATı DOLAYISIYLA DA DAGITICIYA EN FAZ­LA KAR BıRAKAN BiR HAFTALO< DERGi OLARAK "YtlRÜYÜŞ" , BU Ç E­şIT ÇE LMELERLE iLK KEZ KARŞlLAŞMIYOR. iLK SAYıDAN SONRA OFSET'E GEÇME KARARıMıZLA GÜNAYDıN VEB. OFSET BURSA TE­siSLERİ iLE 19 NİSANıDA ANLAŞMA YAPTıK. 2' NCi ve 3'NCÜ SAYlLAR BURSAıDA BASILDI. 4'NCÜ SAYI.NIN BASILMASINA 2 GÜN KALA HAL­DUN SiMAVi'NİN TEMSiLCiLERi "BURSA TESisLERiMizi DAGITıYORUZ. YÜRÜYÜŞ'Ü BASAMIYACAGıZ·' DEDiLER. GÜNAYDıN VEB OFSET TE­siSLERi BURSA'DA ÇALIŞADURSUN YtlRÜYÜŞ 5 ' NCi SAYISINDAN BU YANA iSTANBUL KARA CA OFSET'TE BASıLıYOR. BU SAYIMIZLA YENİ BiR DAGITIM DÜZENİNE GiRİYORUZ.

OKUYUCULARA DÜŞEN. KARŞILAŞABiLECEGiMiz BENZER ÇELMELE-, Rİ GÖZÖNÜNDE TUTMAK. ·'YÜRÜYÜŞ·' E ABONE OLMAK, ABONE BUL­

MAKTıR.

Kapitalist Ul kelerde; ilerici göru�leri savunan, barııtan ve demokra­siden yana tUm yayın organlorına baskı yapılır. Baskı biçi mi ve yoğunluğu , burjuva demokrasisinin ne derece yaygın ve yerleıik olduğuna ve ilerici ha­reketin ne denli güçlu olduğuna bağlı olarak deği�ir . ilerici yayın organları­nın bu ulkelerde verdiği mücadele bir bakıma do varolduğu ileri sUrulen bur­juva demokrasisinin bUtUn koıullarıyla uygulanmasını sağlama mUcadelesidir.

ButUn kapitalist ülekelerde olduğu gibi TUrkiye'de de, gazete dergi kapatma, yasaklarno, ilerici yazarları tutuklama gibi burjuva demokrasisinin özUne aykırı baskı yön.temlerinin yanısıra daha rofine, daha ince baskı yön­temleri de uygulanır. Ilerici dergi ye gazetelerin bas ı lmasına dağıtılmasına engel olmak, dağıt ım sağlansa bile okuyuculara ve sat ıc ı lara baskı yaparak bu tür dergi ve gazetelerin okunmas ına engel olmak en çok kullanılan yöntem­lerdir. Basın-yayın alanında do hı zla ilerleyen tekelle�menin i lerici yayın organlarına getirdiği en bUyUk gUçlüklerden birisi olon mali olanaksı zlıklar, bu yayın organlarının kendi okuyucular ının aktif parasal katkılarıyla bir de­receye kadar giderilebilir oma teknolojik yeniliklerin yakından izlenmesi için gerekli olon kaynaklar bir turlu sağlanamaz.

Ellerinde çak geni� mali olanaklar bulunan dev basın tekelleri, "ta­rafsız" ve "bağımsız" dergi ve gazetelerinin saytsını ve t i ra iını sUrekli ola­rak arttırarak yUklendikleri görevi yerine getirirlerken, ilerici yayın organ­ları bUyUk gUçlukler içinde bir varolma mUcadelesi verirler. ilerici kapitalist ulkelerde bUyUk boyutlara ula�an basın tekelleri , yalnız ilerici yayın organ­larını değil aynı zamanda kendi imparator lukları dljında kalmı� olon kuçuklu buyuklU dergi ve gazeteleri de piyasadan silmeye çal lj ı rlar. Örneğin Fransa da san 25 yıl içinde Paris dııında kalan bölgelerde 100 kadar gazete basın te­kellerinin bunai t ıcı baskısına kar;ı koyonıayarak iflas etmi�tir. Paris'te 1 946 yılında 40 gunluk gazete yayınlanırken bU9Un yalnız 13 gUnlUk gozete yayın­lanmaktadır • Federal Almanya'da beı bUyUk basın tekeli toplam gUnlUkgaze­te tiraiının % 81 'ini ellerinde tutmaktadırlar. Bu da basın tekellerinin yalnız ilerici yayın organlarına de�iI, kendi dıılannda kclan bUtUn gazete ve dergi ­lere yönelen bir tehdit olduklarını gösterir. Burjuva dergi v e gazetelerinin sahip oldukları mali olanaklar ve burjuvazinin açık-kapalı baskı yöntemleri­ne kar�ı i lerici yayın organlarının sahip oldukları en gUçlu savunma aracı , okuyucularının s�dakati ve devrimci fikirleri yaymoda gösterdikleri kararlı­h ktır. Örneğin, ıtalya i�çi s ın ı f ının gUnlUk gazetosi L'Unita pazar gUnleri gönUIIU okuyucular tarafından da�ıt ı l ı r, hem de tom bir milyon tane. Bu tira­i ıyla L'Unita, en bUyUk burjuva gazeteleri olon Lo Stampa ve Corriere della Sero'nın ulaımayı hayal bi le edemeyeceği bir satı� yapar. Batı Berl i n 'de Die Wahrheit, Belçika'da De Dode Vaan, Avusturya'da Valkstimme hep okuyucu­ları taraf ından dağıt ı lırlar. Japonya'da her sabah 60.000 gönUllU okuyucu Japonya i�çi s ını fının gazetesi Akhata 'yı kapı kapı dola�arok safarıor. Akho­ta'nın pazar gU.

nleri satııları en bUyuk tirailı burjuva gazetelerinin tam Uc; misline ulaıı'. Ingiltere iıçi s ın ı f ının gazetesi Merning Star, sokaklarda fab­ri kalarda i�c;j Jer ve �rencilertarafından dağı t ı l ı r. ilerici kuruluılar ın verdik­leri reklamlar dııında bir kuru�luk bile reklam geliri olmayan Morning Star her oy 1.000 derlin zarar eder ve bu zerar okuyucularının gönderdiği boğıı­larlo karıı fonır.

Tekelci burjuvazinin baskı ytlntemleri Çeıit c;e�ittir. 8onl(l"a ka'11 i lerici yayın organlarının tek silahı okuyucular ın ın yardımlarıdır. Bu yardım ohn�an ayakta durmak çok gUçtllr. Bağımsızlık, Demokrasi , Sosyalizm için YÜRÜYÜŞ'e yapocağınız katkılar, kendi koydukları kurallcra bile uymayan­lara verilecek en gUzel cevap olacak.

•

Cephecilerin kısa dönemli polit i­kası ıöyle eleıtiriliyOf: "Kredi darlığ ı kar� ıs ında, tasarrufu artt ır ıcı tedbirler YÜRUYÜŞ - 5 A�.w. 197; - a

ıını nas ı l ayı klayacaklar. \.. --------------------------�

Aınerikon ihrocatıınızo do

Silah ambargosunun doğurduğu sorunlar, yeni boyutlarkazMıyor. Cep­heciler, lister konusunda, biçimi belir­siz de olsa bir karar alma durumunda kaldı. Kamuoyunun tüm dikkati bu so­runlar üzerinde toplanmış bulunuyor. Bu arada Türkiye ile Amerika araslU­daki diğer i1işkııer gözden kaçıyor. Dn­ha doğrusu gözden kaçırılmak isteniyor. işbirlikçi burjuvazi, sııah ambargosu kararını. Amerikan Temsilciler .Mecli­sindeki Yunan sempatizanlarının mari­feli olarak göstermek ve kamuoyunu o yönde şartlamak Istedi. Onlara göre Amerikan Hükümeti Türkiye'nin dostu. Doğru. dost. Ama kimin? işbirlikçi burJuvazinin.

Ekooomik ambargo

Emperyaıızm bir bütün. Bir ül­kedeki varlığı yalnızca o ülkedeki üsle­re dayanmıyor. Egemenliklerı altında­ki ülkeyi ekonomik olarak sömünnek ana amaçlan. Ekonomik sömürüsünU sürdürmede herçeşıt yolu deniyor. Çı­karları ,doğrultusundan sapan ülkelere gerekli dersi vermekten sakınınıyor. Yairuz unutulmaması gereken nokta, emperyalizmin yenllmez olmadığı.

�blrllkçl burjuvazi, kedi pisllği­nı örterceslne, silah ambargosundaki suçu Amerikan Temsııcller Mecııslne yıkmaya çalıştı. öte yanda Amerıkan HükUmetinin, Türkıye ÇıkıŞlı ithalatta ülkemiz a leyhine aldığı kararı kamuoyu­nun gözünden özenle kaÇırdı. Bu konu kitle haberleşme araçlarında yeterince yer almadı.

ABD Tıcaret Kanununu özelllkle az geıışmlş ülkelerden yapılan ithalatta " Genel Tercihi' Rejim" uygulama ola­nağı sağlıyor. Kanun uyarınca tercihli rejimden yararlanacak illkelerl Başkan Ford saptıyor. Bu rejimden yararlanan ilikeler Ihraç ettikleri mallar ıçın gUm­rük veglsl ödemiyor, Bu da satış ola­naklarını kolaYI04tırıyor.

Başkan Ford 1975 başında aldığı bır kararla, Tllrklye'yı, 23 geıışme yolundaki illke ııe birlikte. "Genel Ter­c1hıı Rejimden" yararlanması mümkün, ancak durumu 'bır delterlendlrme ve incelemeyi" gerekttren ilIke statüsüne aldı, Bu durumda TUOOye, Amerıka'ya Ihracatında kolaylJklardan yara rl_namı­yacak, Böylece lşblrllkçııerln üzerine toz kondurmak Istemediği Başkan Ford, TUrklye'nln Ihracatına ambargo uygulu­yordu.

�te, işblrııkçi burjuvazinin, Çl­karlarını silrdürebllmek, Amerlkan em­peryaıızmlyle bırııkte, Türkıye Işçi sı­nıfının ve Wm emekçi sınıf ve tabakala­rın em�nl sömürebilmek ıçın ortaya attığı "dost (� Amerlkan Hükümeti " sloganının lçyUzU,

Ford'un bu kararı, Işbirlikçileri hayrete düşürürken, Dışişleri Bakanlı­ğını da Ş04kına çevirdI. Harlclyemlz böyle bır kararı akhnın köşesinden dahi geçırmlyordu. O kadar hazırlıksızdıl_r kı kararın nedenlerini dahi kesınlıkle bllmlyorlardı. Ancak tahminlerde bulu­nabıııyorlardı. Bır süre 80nra gerçek ııeden öi!'renlleblldl.

TUrkiye Ile bırlıkte kar .. listeye

ontbargo uyguluyor

TÜRKiYE - ADD DIŞ TiCARETi

Genel içinde ' Genel içinde Yıııar İthalat ıL. 000 §ll Yüzde 1923 6635,5 7 ,64 1925 10,462,4 8,1 1 1930 2, 871.9 4 , 13 1935 4. 916,1 6.96 1940 5.406.1 10.80 1945 17.049,3 17.58 1950 70.068.0 24.53 1955 ııı,296,8 22.37 1960 120.609,6 25.76 1965 160.638,4 28.09 1970 206,045,0 21,74 1974 350.358.0 9,28

ahnan dığer 22 azgelişmiş ülke, Ortak Pazarla ıılşkııerını, Amerikayı rahat­sız edecek derecede gelişıırmlşdl. Em­peryalizmin devgUcü Amerika, ağırlığı­nı ortaya koyarak büyüklüğünü bır kez daha onaylatmak I sııyordu, O en büyük­dU ve ona her alanda boyun eğllmellydl. Ortak pazarla ııışkııer onun bağışhdıitı ölçUlerde ceryan etmellydl. Aşırı eğl­ıımlere hoşgörülü olamazdı.

Amerika Ticaret Kanununun 502 (b) 3 maddesı' Genel Terclhli Re­jimden yararlanacak ülkeler için bazı krıterler getırıyor. Başka ülkelerle ya­pılan tıcaretın. Amerlkayla yapılmakta olan ticareti bozmaması gerekiyor Ter­clhli rejimden yararlanmak Isteyen Ui­keler bu yönde Amerıkaya teminat ver­mek zorunda. Türkıye'nın de Ortak pa­zarla olan I l Işkııerlnln Amerlkayla olan ııışkllerlnl elkl lemlyeceğlne dair temi­nat vermesi gerekiyor. TUrkiye1nin, re­jimden yararlanması ıçın, i ocak 1976 ya kadar, konuya ııışkln görüşmeler yapmaya hazır olduğunu ve Amerlkayla ııcarl ııışkllerlnl, Ortak Pazar ııışkl­lerinin bozmıyaca�ını bildirmesi gere­kiyor,

Türkiyc_ ABD dış ticareıi

Türkıye Cumhurıyetı kurulduğun­dan bu yana, Amerika Birleşik Devlet­lerlyle dış tıcaret ııışkııerl ıçınde bu­lunmuş, 1923-1974 yılları arasında bu tıcarı ılışkıler sUregeimiş, Genel bır delterlendlrme Ile, Amerikanın, TU"kl­ye dış tıcaretl ıçınde önemlı bır yerı var.

Sıra ihracat ı I. 000 §ll Yüzde Sıra 4 4049.7 7.97 5

13.592,7 13,24 8, 391.7 11.76 4 7 , 676.0 10.07 2 11,425.6 14.1 2

73,747.1 43.83 44,484,3 16.89 48,639.8 15,52 58,543.2 18.25 82. 329.4 17.75 56.234.0 9,56

144. 196.0 9.41

Tablonun ııglnç bır yönü, 1925 -1945 arasında TUrklye'den yana gelişen dış tıcaret, 1950'den bu yana sürekli ve önemıı açıklar verıyor. 1945'Ier sonra­sı savaşın son bulup, TUrklyelnln, ken­disini Amerıkan emperyalizminin kuca­gına attığı yıllar, O gUnlelı:leh bu yana ABD kendı yararına işleyen bir dış tica­ret ııışklsi ıçınde. Bu i ıışklnln bozulma­sına karşı, Kendi açısından, maddi yön­den çok prestij önemlı' Asya'da şamar otlanına dönen Amerika, mevcutlar ilze­rinde ekonomik ba.kıda bulunarak ken­dini tatmine çalışıyor.

Türkıye Ortak Pazarla 1963'de an­laşma Imzaladı. 1963-1974 yılları Itiba­riyle TU rklye-A BD dış ticaretinde oran­sal olarak bır düşüş var. Amerlkad_n Ithalatın, genel Ithalattakı yerı 1963'de % 31 den, 1974'de % 9'_ dUşüyor, Aynı biçimde Ihracat da % 13, 53'den'lf 9, 41e Inlyor, Buna karşın Ortak Pazarla olan dış tıcaret sUrekli bır geıışlm gösteri­yor. TUrkiye dış ticaretinin hemen he­men yarısı bu Ulkelerle. işte ABD'nln hazmedemedlği nokta bu.

Bu olgu bize aynı zamanda emper­yalizmin Iç çeıışkllerlnl de gösteriyor. Emperyalist Ulkeler bütünlüğü de, ken­di Iç çeıışkııerlnl taşır. Bunların uz­laşmazlığını Iddia etmek gUç. Bu ülke­ler Içinde Amerikatnın, ayrı bır öneml ve yerı var. Baş patronun o olduğu mut­lak. Fransa'yla olan uçak savaşını na­sıl kazandıltı biliniyor.

Veriler, TUrklye'nln dış ııcare­tlnde ABD'nln yerinin hiç deltııse gerl­ledliil Izlenlml verebilir, Bu önemıı bır Yhnılgı olur, Dünyanın hızla değişen ko-

şuııarı her alanda olduğu gibI. dış tica­rette de yenı olguları beraberinde geti­riyor.

Bu yenı olgu "çok uluslu şırket -ler. "Bırden (azla ulus şirketleri bır araya gelerek bütunleşlyor. Bu büttin­leşme ülkelerarası ııcaretl etkıııyor. Bu tıcaretten elde edııen kar. çeşltıı Ulkelerdekl ortaklara dağılıyor. Doğal olarak büyük bır kısmı da ABD'ndekl ortaklara gidiyor. Bu durumda ithala­tın kaynağını saptamak olanaksız.

Türkıye. ttikettığl petrolün bUyük bır kısmını dışarıdan getırlr. istatıstık­ler. petrol Ithal edııen ülke olarak Arap ülkelerini gösterır. Amerıka'dan petrol Ithalatı gözükmez. Türkiye'ye petrolü getıren kimdir ? Kuşkusuz dev petrol şirketlerI. Mobıı, Shell gibi, Bu şirket­lerin karları, Arap ülkelerine ml gider yoksa Amerikalı ya d. ingiıız ortakları­na mı?

Amerika bastırıyor

Türkıye'nın kara ıısteye alınması tum bu veriler ışığında poıııık bı r karar olarak da değerlendlrııebı ıır. Sııah ambargosu. Hem ekonomik hem de poıı­tık lçerlkıı bır karar, Her şeye rağmen. lşblrııkçl burjuvazi üzülecek ama, ABD kararında ısrarlı. Türkıye'yı mutlaka dize geıırmek Istiyor.

Bu amaçla ABD Mr, Stephen Lan­de'yl Ankara'ya yolladı. 17 Temmuz gU­nU gelen Lande ııe 18 Temmuz'da Dışiş­leri Bakanlığında bır toplanU yapıldı, Konuya ıılşkln görüşler karşılıklı olarak beıırtlldl. Amerika teminat I stiyordu.

Ancak Işın ilginç bır yönU var, TUrklye Ortak Pazarla daha önceden bl r anlaşma Imzalamış. Bu anlaşma 1973 yılında yürürlüğe giren "Katma Proto­kol, " Bu Protokol, Parlamento tarafın­dan da onaylandığından Iç hukukun bır parçası. Anlaşma hükümleri böyle bır teminatın verıımeslne olanak saltlamıyor, Bu koşullar altında TUrklye ıçın ne isa ya ne de Musa'ya yaranmak mUmkUn,

Emperyaıızmle IÇıı dışlı olmanın somut sonuçları ortada. Kendı Iç çellşkl­lerinin yükü nU de azgeıışmlşlere çekıı­riyorlar. Onların emekçııerlne yüklilyar­lar. Emperyaıızm bUyük ve gUçlil bır bUtün, Ancak yenllmez değil, Bu bütUnU ıyı tanımak, çeıışkııerlnden yararlan­mak zorunlu, Ama bu, mııııyetçı ılkten, lşblrııkçl burjuvazinin çıkarlarını kol­lamayı anlayan Cephe HükUmetinin harcı deitıı,

YUll Ş - 5 Ağustos 1975 - 7

TURKİYE , EMPER

Türkiye'de çel i � k i l erin hem say ı ca arttığı , hem de y�unlo�tığı bir dtinem yo�ıyoruz. Bunal ım dönemle­ri nde bu çok doğal bir olgu . Çel i�ki ler le yolnız ekono­mi k , toplumsal ve siyasal olanl arda kor�do�drnıyor. Bu çe l i �k i l er ideol o j i k plana do yansıyor, bir kavram kar-90�asl doğuyor . Toplumun siyasal planda kor�l loitığl çe­l i�ki l er ı ideolojik planda açmazlor, çözUmsUzlükler bi ­çiminde toplumu çelkal ıyor.

Butün dünyoda olduğu gibi Türkiye'de de bu bu­nal ımın kaynağı , buriuva iktidarların yoraHık lor ı sorun ları ç!:Szemez durumda olmalorı . Türkiye 'n in d ı � politi ­kada sürüklendiği bunal ım, bir yandan bağ l ı bulunduğu emperyalist dünya sistemi buna l ı m ı n ı n yansımos ı , diğer yandan do Türkiye 'nin geri kapi talist yapısı n ı n ürünü . Bu bunal ımın a�ılması , ancak Türkiye 'ni nkapi talist dün­ya sisteminden kapması ve sosyalizm yoluna girmesiyle mümkün.

Burjuvazi ve burjuva ideolojisi yalnız i çerde de­ğ i l , belki içerdekinden daha do fazla d ı �arda , if las noktasına gel ip dayanmı� durumda. Bu , yalnız yüz kü­sur günlük MC iktidarı olgusuyla s ı n ı r l ı deği l . Bu, MC iktidarının kurulmasından çok önce ba�laml� bir buna­lım ve bundan sonra do burjuva i ktidarlar surdükçe so­na ermeyecek. Dlj politika buna l ı m ı n ı n , CHP'nin ön­cülUğündeki geçen koalisyon döneminde doğması ve ön­cel i k l e dı� politika sorunlarının bu koal isyonu çökert­mesi bir rastlantı deği ld i r . Bir s iyasal parti , dlj i l ijki ­lerini hükümeti s ı rosında kurmaya çal ı� ıyor ve bajara­mıyorso; ondan sonra do muhalefet olmaya sıra gel ince bu ije girijiyorsa, bu , ül kedeki dlj pol itika bunal ımının o portiyi de sardığı ndan bajka anlam tajımaz . Bu durum, kapita l izmin Türkiye'deki genel bunal ımın ın ideoloj ik plano ne d enl i genij boyutlarda yansıdığ ı n ı n ve bütün burjuva akımlarını kapsadığ ın ın bir göstergesi .

Sonuç olarak, Türkiye'n;n Jı� pol i t i ka sorunla­r ı na burjuva ideoloiisinin s ınır ları iç inde bir çözüm bu l ­manın ortık olanaksız olduğu söylenebi l i r .

Türkiye'de cevabı oran ıp d a b i r tür l ü bulunama­yon sorunlardan biri , çeyrek yüzyı ldır sürdürülen " Batı i tt ifakın ın" , bugün bu i ttifakın haj aktörleri tarafından nas ı l olup do çözülme noktası na getiri Idiğidir. Dünya kapitalist sistemiyle giri len ittifak, yayg ın ve resmi ide­alojiye göre " hlir dünyayı " , "demokrasi dünyasın ı" ko­rumak amacını gütmektedir. Böyle olduğuna göre , bu i tt ifakı n , üye ülkeler arasında uyumlu bir pol i ti kanın saptanması nı sağlamas ı , üye devletlerin artok çıkarla­rına dayanması bekleni r . ittifakın güç l u üyesin i n , bu ittifakı karjl baskı aracı olarak ku l l anmas ın ı" anlamak mlknkUn deği ldir . "

Oysa oiaylar bunun tom tersine olduğunu gös­_ termitt ir .

ittifak,n temeli

Türkiye 'de Batı ittifak sisteminin bunal ımın ne­denlerini arayı p da bulamayanların ası l koçırdı kları nok­ta , Batı ittifak sisteminin gerçek teme l lari . Bu ittifak sisteminin bunal ımı ve bunal ı m ı n Türkiye ' ni n d lj pol i ­ti kasında b u denli ağır sonuçlarla yansıması , b u ittifa­kın nitel iğine dayanmakto . Bojta NATO olmak Uzere tUm " Batı ittifakı" nın bunal ım ı , Türkiye-Amerika i l i�­k i l erinin ötesinde bir kapsama sahip ve Türkiye'de i kt i­darı e l l erinde tutanların dıı politi kada karjı la�tıkları bunal ı m yine bu i i ijk; leri ajan bir kapsamda eleal ı nmak zorunda.

ikinci dUnya savaıı sonrası dönemde kapital ist Batı sisteminin bunal ımsız geçirdiği bir zaman oralığı yak gibidi r . Gerçi son bir-i ki yı lda bu bunal ım sakla­namaz boyutlara varmljt ır . Örneğin , artık ittifak iç in­dek i ulke lerde keskin siyasi rej imdeğiı i k l i k l eri gdzlen­mekte, bazı Ulkeler kapi talizme ve emperyal izme kar­ıı bir politika benimsemekte, ittifakın askeri ve siya­sal temel leri açıkça sal lanmaktad ı r . Fokal . emperya­l ist blok polit ikas ı n ı n çelijki lerle dalu olduğunu gör­mek için o kodar yakınlara gelmek gerekmez . Bu itti­fak sisteminin, Uye ulkelere yalnı-zca sı kınt, ve acı ge­tirdiöini hatırlamak yeter. NATO'nu n , bugUne kadar

.,

VE BAGL tirdiğin; hatırıama yete r . NATO 'nun, bugUne kadar " kendi bünyesindeki fOjist rejimieri" ve di ktatörl ükleri dest'ekleyerek ayakta durduğu . NATO'nun en yüksek yetki l i leri tarafından it irof edilmektedir. NATO, yal ­nız fa}ist rejimieri desteklemekle kalmam ı ı , Yunanis­tan'da olduğu gibi hOjuna gitmeyen gel i�meler gördüğü ül kelerde, demokrasiyi boğaz lamı�t ı r . Üste l i k i ttifaka katı lmayan u l kelere de el uzatı Iml j , aynı yöntemler pu ulkelerde uygulanmaya çal ı �ı 1mııtı r . Bugün , yarım yüz­y ı l l ı k fa�ist yönetimden sonra demokrasi yoluna gire:ı Porteki z ' i n NATO'dan çı kar ı lmasına ve bir ba�ka fa-

jist rej i m i n , ispanyo 'nın NATO'ya al ı nmasına çal l � ı I ­maktadı r .

NATO, kapi talist ü l ke l erin sosyalizme karjl gUçlerini birle�tirmek amacıyla i kinci dünya sovaı ı n ı n ertesinde kuruldu. Er.ıperyal ist dünya sistemi , ik inci dünya sava�ırldan gUçsUz çıkmı�tı . Savaj sonrasında, ABD emperyalist dünya sisteminin l iderliğini ele geçir­di . Emperyal izmin ideologlo!" kapi tali zmi yeniden eski gUcUne kavujturmak ve savaı sonrasında bir dünya sistemi haline gelmi� olon sosyal i zmi tecrit ve tehdit etmek için çejitli ıosarılar hazırladı lar. Bu tasarı ların biri , askeri ve siyasal bloklar oluıturarak sosyal izme karjl tek bir gUç olujturmak, kapi talist dev letlerin d ı ı pol i t i ka ve si lahıanma alanında uyumlu b i r politika yU­rUtmelerini so?Jlomaktl . Askeri blokların güttUğü i kinci amaç do , emperyal ist ülkeler aras ındaki itti fakto Ame­ri kan emperyalizminin hegemonyasın ı sağlamaktı .

ikinci dUnya savajının sonuçlarından biri de emperya lizmin sdmürge sisteminin dağ ı l ması olmu�tu. Kısa bir sUr e içi nde çok sayıda Asya ve Afrika ül kesi siyasi boğıms ı z l ı klorını kazandı lar. Sosyalist dUnya sisteminin var l ığ ı , bu sUreç iç in elverijli kOju l lar yara­tı yordu . Bu ülkeler , siyasal bağıms ı z l ı klarını kazandı k­tan sonra, ekanom i k bağıms ı z l ı klarını do kazanmak için mücadele etmeye kararl ı ydı lar. Emperyalizm iç in , yeni egemen devletleri yeniden doğrudan bayunduruk alıına almak artık a l anaks ı zd ı . Karmajı k ve ince bir mekanizma olujturmak zorunluydu .

Emperyal izm i n bağıms ı z l ı ğ ı n ı yeni kazanan u l ­kelerin b�ımsız , anti -emperyalist b i r doğru / tuya gir­melerini önlemek iç in bajvurduğu yöntemlerden biri , bu u l keleri askeri bloklaro sokmak, onlor ı n toprakla­rında askeri Us ler kurma�tı . Bunun sağlayamadığı du­rumlarda , komıu ulkelerde aynı yöntemlere baıvuruyor , o ül kelerdeki gel ijmeleri böylece kontrol etmeye çol ı ­�ı yordu . NATO'nunyanında, CENTO, SEATO, ANZUS

ve OAS gibi askeri bloklar bu amaç la kuru ldu .

Bunalımın ıemeli

Şimdi Türkiye 'de yajanon buna l ı m , emperyal iz­min bu blok politi kasındaki bunal ı m ı n ı n Türkiye'ye

yans ımasından baıka birjey deği Id ir . Kıbrıs olaylmı , emper yalisf blok sisteminin açmazı iç in tUm dünyoda veri len i l k örneklerin arasında yer a l ı yor. Fakat örnek­ler in in bununla s ı n ı r l ı olduğunu sanmak bir haya L . Blok politikas ı n ı n açmazını gösteren i l k örne k , NATO'nun

kurul uıundançok kısa bir süre sonra Yc:li0ndı . 1954'te Fransa Ul usal Meclisi 'nde yapdon bir oylomada Avrupa Savunma Topluluğu projesi redded i l d i . 1960-64 y ı l laı aras ı nda Çok Tarafl ı Nükleer Kuvvetlerin olujtvrulma-sı konusunda NATO içinde yoğun ve uzun bir tartııma ortaya ç ı ktı . 19631te, ingiltere'nin Ortak Pozarıo ka­tı lması üye ülkeler arası nda büyük ayrı l ı klara yol QÇtl . 1966'da Fransa NATO'nun askeri örgütünden ayrılmak zorunda kaldı .

Emperyalist i tt ifak sistemi iç indeki bu ayrıYna, emperya list ortaldar aros ındaki güçler dengesindeki de­ğijmelerle daha da h ı z l andı . NATO'nun kurulmasından çok kısa bir sUre sonra , Avrupa ü l keleri nin ekonomik potansiyellerini yavaı yava� arttırmoları sonucunda , ekonomik ayrı l ı klar 5U yüzUne çı kmoya OOllod l . 1956 don sonra , NATO yönetici l eri , üye ü l kelerin askeri olmayan alanlarda po l i t i kalar ı n ı koordine etmek aııa­cıyla bir komite kurulmasın ı zorunlu görd ü . Komitenin amacı , tek tek ulkeler kararlarını olmadan önce gerek­li tartıımalar ı n yapılmasıydı .

Bugün, dUnya kapi talizmi i çinde Amerika Bir­lejik Devletlerinin baskın gücü gitgide azaldı . Avrupa ülkeleri ve Japonya, ABD i le e konomi k alanda boy öL­çUjecek durumda değilse de, i k i nci dUnya savOjında ABD'nin en ciddi rakibi hal ine geldi . Avrupa ülkeleri , siyasal , ekonom i k ve hatta askeri planda ABD 'den ba­ğımsız bir pol i t ika gütmeye çal ı �ıyorlard ı . NATO'nun, emperyal ist devletler arasında tek bir s i l ahlanma siste­mi olu�turma amacı yarı yolda kaldı . Bunun do nedeni , bu ol anda askeri sınai tekellerin çı karları nın kıyasıya çarpljmasıydı .

Sosyalizmin gücü

Emperyal izmin blok pol i ti kasının geçirdiği bu buna l ı m ı n kaynağında, temel amacının günden gUne tarihe karıjması yatmaktadı r . Sosyalizme karı i mücade­le edecek bir kuvvet üstüniUğU yaratma amacı i l e em­peryalist dünyanın olanakları arasında derin bir uçurum vard ı r . Sasyalist sistemin ortan ekonom i k gücü, ve ka­pitalizmin tehdidini dengelemeyi ba�aran askeri po­tansiye l i dUnyadaki güçler dengesini değiıtirmijtir. Bunun sonucunda sosyal ist dünya llborıı iç inde birarada yajama" politi kas ın ı kapi talist U l kelere benimsetmiı­t ir . En azından kapitalist devletler bu i l keyi benimser görünmek zorundadır lar.

Kaldı ki , sosyal izme kar�ı b i rle}l1le hedefi , yi­ne de emperyalist devletlerin bUtun askeri konularda

, anla�masını sağ layamamaktadır . Aksine . savcı hazır­I ı klarının y�unlaıtığı her dönemde , askeri bir çatıı­ma",n doğurduğu ıehli keler er.ıperyolist kamp i ç i nde biraz dah� iyi anlaıt lrnaktad ı r . NATO'nun tari h i , ulus­lararası olandaki her askeri bunal ı m ı n , bu blok i çinde­ki çeli�ki leri artı rmakton ba�ka bir ije yoramadığını gbstermi�tir. 1962'de Karaibter'de ortoya ç ı kan buna­l ım , Fransa' n ı n NATO'nun askeri örgUtUnden ayrı lma­sını hazı r layan etkenlerin arasında öneml i bir yer tu­lar. ABD'nin Vietnam serUveni , Avrupa l l ı mUttefi kle­rini bUyük huzursuzluğa süruklemijti r . Batı Avrupa ül­keleri , Avrupa'dan gelen her turlu baskıya rağmen Amerika'yı destekl�meyi kabul etmem i ılerdir. 1973 sonbaharında Arap-ısrail sava�ı sırası nda Amerika'nın Avrupa'daki NATO üslerini israiPe yardım için kullan­mas ı , batı Avrupa ulkelerinin Amerikan po l i t i kasına karı i ilk kez doğrudan lutum olmasına neden olmujtvr

Askeri harcamaların art ır ı lması , kapi tal ist u !­kelerdeki ekonomik bunal ımı artıran ayrı bir etkend i r .

�ALİsT BLOKLAR NTISIZLIK Bu eıkinin gitgide doha yoğun olarak duyulmosı , bir çok Avrupa ü l kesini askeri harcamaların ve kredi lerin azaltı lmasını istemeye yöneltmi�tir .

Kapi talist ol kelerde blok po l itikasına karıı yo­§un bir muhalefet bo) göstermiştir . Blok polit ikası , NATO'nun Avrupa ' I . üyelerinin aktif bir dı) politika yürütmelerini engel l emekıedir . NATO blokunun bir sözde "ortok düşman" i hedef olması buna engeldir . Kaldı ki , gUçlU i le daha oz gUçlU arasındaki olt-list hiyeror�jsj , eşits iz l ik ve eşitsizgel işme kanunu, emper­yalizmin birleşme eği l imin in iç inde sakl ıdır. Emperya­list bloklar, sistem içindeki çelişki lerin yine sistem için­de çözümlenmesini amaçlamaktad ı r . Ne var ki, çeliş­kilerin kaynağında eşitsiz gel i ıme kanunu yattı�ı için, buna daya l ı blakların çeliıkilerin çözümüne yararlı o!­ması olanaksızdır . Bu yüzden, emperyal ist bloklar her geçen gOn daha büyUk bir keımekeıin yuvası olmakta­dıriar. Tekelci devlet kapi talizminin yarattı§ı ulusol ve uluslararası çeliıkilerin çözümü, ülkeler arası nda nite l i k olarak fark l ı , karıı ı ı ki ı ç ı karı temel olan, de­mokratik bir iıbirliği zorunlu kı lmakt odı r . Bu, kapita­list Ulkelerdeki anti-tekelci mUcodeleyi barıı için ve emperyalist bloklara karıı mUcadeleyle birleıtirmekte­dir . Tek tck u l keler içinde siyasal güçler dengesinin gitgide sola koyması , bu yüzden burjuva partilerini de seçim propogandaları nda barı�çı bir pol itikanın savunu­culuğunu yapmaya yöneltmekted i r . Helsinki 'de topla­nan zirve, Avrupa'daki anti -tekel mücadelenin burjuva iktidarın zor l a da olsa kabul ettikleri ba�ar ı l arı ndan bi­ridir .

Sonuç olarak, emperyalist blok poli ti kasının bugün dUnya öl çUsUnde geçirdiği bunal ı m , birbirinden kopuk olayların sonucu değ i l , emperyalizmin dU:ıya ö l ­çüsUnde s05yalizm v e barıı göçleri kar�ıs ında geri leme­sinin, kendi iç çeli�kilerinin ağır l ığ ı a l t ında güçsüz düımesinin bir sonucudur. Türkiye'de burjuva ideolog­larının bu bunalım için bir neden aramaları b�unadır . Bazı ları , bu bunal ım iç in b lok l iderinin "basiretsiz" politikasını , iç po l i t i ka davalarıyla çalkalanmasını n� den göstermektedirier. Bazı ları ise, Avrupalı ittifak Uyelerinin " sorumsuz" politi kasından dem vurmaktod ı r . Kimi leri de , Sovyetler Biri i ğ i n i n kurnoz l ığ ından yakın­maktadır . Oysa tarihin geli�imini , "bosiretsiz" l i k , so­rumsuzluk yoda kurn:ızl ı k değil , kapitalizmle sosyolizm arasındoki objektif güçler dengesi be l i r lemektedi r .

Yeni demagoji

Son aylar i çi nde Türkiye de burjuvo ideolojisi ­nin oçmazı , çözüm getiremezliği , birincisinin yansıma­sı olorak bir baıko dı� pol itiko olonı nda da kendisini gösterdi . iıbirlikçi burjuvazinin temsi IcHeri ve onlar kodar " kurnaz" olamayan kuçuk burjuva ideologları , blok poli t ikasının iflasına kar�ı bir olmaıık aramaya boılodı lar . Bağlantısı z l ı k ,t!zU bu di I lere de dolandı .

Burjuva ideolojisinin çel i�ki ler i , "boğlontısız­Iık" kavranı n ı n tartıı ı lmasında i lginç bir tarzda yansı ­yO( . 81 r yandan boğlantısı z l ı k askeri bloklorın dııında olmok gibi s ın ır l ı bir kapsama indirgeniyor, diğer yan­dan do "boğlantıs ı z l ı k " pol i t i kasının özünde yer olma­yan bazı n i te l i kler bu politi kaya yakı ıtır ı lmak isteni­yor. ButUn bu karga�anın temelinde ise, Türkiye'yi , emperya lizme karıı yine aktif bir politika iz lemeyen, anti-komünist rotas ın ı sürdUren bir politi kada tutmak gibi tek bir amaç yatıyor.

" Boğlantıs ız l ı k" kavram ı , ikinci dünya sav�ı ertesinde boğıms ı z l ı ö ı kazanan devletler tarafından ar ­

i taya atdmı) b i r kavram . Görün� te , "askeri bloklara katı lmamak" bu politikanın tanımlayıcı niteliği . Siya­sal boğımsız l ığ ın ı kazanan ulkeler, askeri blokl arda yer olmama, t oprakları nda yabancı üsl ere yer vermem�

konusunda büyuk özen gösterdi ler ve göstermekteler .

i�in aslı

Ne var ki , uboğlontısı z l ı k" kavramı bununla s ın ır l ı deği ld ir . Bu kavramın tanımı 1961'de Kahire'de, baglantısız pol i t ikayı benimsemiı 22 ülkenin katıldığı

konferansta �öyle yapı lmı�t ır : II Ü l kenin politi kası ba­ğımsız almal ıd ı r , barıı iç inde birarada yo�amon ı n ve bağlantısızl ığ ı n i l kelerine dayanmalı yoda bu politi ka­ya yaklai"'al ıd ı r . Sôz konusu Ulkenin u lusal kurtulu) için mUcadeleyi desteklemesi , hiçbir kollektiF askeri i tti foka katılmaması , herhangi bir bUyUk devletle i k i l i i tt ifaka girmemesi , hiçbir büyUk devletin kendi taprak­larında askeri US kurmasına izin vermemesi gerekir. ot Görüld�U gibi , boğlantı s ı z l ı ğ ı n i l kelerinin ba�ında " boğıms ız l ı k , barıı içinde birarada ya�omaya bağ l ı l ı k ve ulusal kurtuluı hareketlerini destekl eme" yer olmak­tadır. Askeri blokl arda yer olmama, bu anti -emperya­l ist , anti -1ömUrgeci pol i ti kanın doğal ve zorunlu sonu-·cuch.ır .

Bağ lantısız dı) pol i t ikan ın gereğince kavranma­sı iç in, bu poli tikanın doğduğu k�u llorı iyice kavra­mak gerekir. ikinci dUnya sava�ı sonrasında emperya­l ist sömürge sisteminden kopan ülkeler, bağımsı z l ı k la­rını korumak ve güvenlik i çinde geli�mclerini sağlamak için elveri)li k�u l1ar arad ı l ar . Hedef, sömürgeci l iğin bütün kal ı ntı lar ın ın sökulüp atı lmasıydı . SömUrge siste­minin ortadan kalkması , sömürgeci l iğin de yak olması i çin yetmemiıti . Bir yandan emperyalizmin bu geri ülke­lerdeki ekonomik Usleri hôlô dururken; emperyal izm , "dıı ti caret" , "ekonomik yardım" gibi yol larda yeni ka­leler kazanmak için i leri atı lmı)tı . Oysa, boğıms ı z l ı ğ ı ­n ı yeni kazanan ulkelerin pek çoğunda , sömürge ekono­misinin y ı kı lmasını arzu layon, kendi ekonomik gücünü güven altına olmak isteyen ve iç pazarı geni�leterek de­netimine olmaya uğra)an ulusal burjuvazi iktidarı ele geçirmi)ti . Bu yüzden, bu ülkelerin öneml i bir kesimin­de , emperyalizme ve emperyalizmin aldığı yeni biçim­lere kar�ı mücadele eden, dünyada barı� ortamın ın ge­l ipnesini , emperyalist ve sosyalist sistem arasındaki ger­ginliğin yumu)aması n ı , uluslararası i�birl iğini hedef olon bir dıı politika taraftar ve gUç kazandı . Bu pol i t i­ka, 1947 ve 1 949'do Delhi'de, 1954'te Seylan'da, (ıimdi Sri Lanka} , 1955'te Sandung 'ta , 1961'de Kahire'de ve

Selgraa'da ve bundan sonra Çeıi t l i zamanlardave çe�it­'Ii vesi leler le, bloklar dı�ı nda kolon ul kelerin toplantı ­larında onaylandı ve geliıtiri ldi .

Sömürgeciliğe karıı ç ı kma ve bar ıı içinde bir­orada yaıamadan , uluslararası iıbirliğinden yana olma, bağ lantısı z polit ikaya, dünya sorunlarında pasif değil aktif olon bir nitelik verdi . Bu nedenle bu pol itika , "poz.itif nötralizm" deyimiyle cnı lmaya ba)landl .

TUrkiye'de "bağlant ı s ız l ık" kavramının çarpı t ı l ­masının pol i t ik özU, iıle b u noktada ortaya çıkmaktad ı r .

Ba�lantls ız l ığ ın anti -emperyalist özü giz lenmekte, bazı Batı Avrupa ülkelerinin "sürekli nötral i zm" olarak ad­landırılan poli t ikas ıy la eıde�er gösteri Imek is!enmekte-. dir . "Sürekli nötralizmin" klasi k örnekleri , ısviçre ve Avusturya'dır. Bu ülkeler, u lus l ararası sorunlara kot ı l ­makta kendilerini sınırlamaklo, barı� içinde b i r orada ya)ama çal ı ımalarında aktif olmomakla, emperyalizme kar)ı cephe olmamakla diğerlerinden ayr ı l ır . &..ına kar­ı ı l ı k , Asya ve Afrika ul kelerinde rastlanan "nötralizm" , ulusal kurtulu� mücadelesinin bir parçası ve devam/ dır . Kaynağı , o ülkelerin coğrafi konumunda deği l , toplum­sal ve ekonomik ge l i )miı l ik dUzeyinde ve barı� ortam ı ­n a duyulan ihtiyaçtad ı r .

Emperyal izme karı i mücadel e , bağlantısız ülke­leri , uluslararası sorunlarda çoğunlukla sosyalist ülkeler­le kurulan ekonomi k i�birl iği , boğlantısız ülkelerin dı) i l i�kileri nde belirleyici bir yer tutar. Bu iıbirl iği , hem bu u l kelerin kapitalist devletlerle daha e�it kOjul larda i l i)ki kurmolarını ve anlara karı i bağıms ı z l ı klarını karu­molar ı n ı , hem de ger i l iğe kar�ı mücadelede hızla i ler­lemelerini olanak l ı k ı l ar . Sosyal i st ülkelerin ekonomik desteğ i , öncel ikle ekonomideki devlet kesiminin gUç­lendirilmesine yönel iktir; böylel i kl e , bu Ulkelerin sos­yali zme doğru i l erlemelerinin ön k�uııorını yaratır .

Eski hamam yeni tas Türkiye'de son zamanlarda bir "üçUncü dUnya"

fetiıizminin yaratı lmas ı , üçüncü dUnyanın " üçUncU bir blok" gibi lanse edi lmesi , kapi talist sistemden kopup " komUnizmin kucağ ı na dU�memenin" i l acı olarak göste­ri lmesi , burjuva ideolojisi nin bir " varyant" ı ndan boıka bir)ey deği ld i r . Burjuvaz i , kendi Amerikancı idealo j i ­!ıini n çökü�ü kar�ısında, ül kede anti -emperyalist b i r po ­tansiye l i n gel iımesinden korkmakta v e b u tehli keyi sos­yalist dünyaya karıı bir dU�man l ı kla denge lemekistemek­tedir . Bazı küçUk burjuva i lerici ler in in, müzmin, kra l ­don çok kralcı anti -komünizmi d e buna hizmet etmekte­dir. Hatta, burjuvazinin, yeni manevrasında gUvendiği ası l gücün bu " i lerici /er" )lolduğu dahi söyleneb i l i r .

Üçüncü dünyayı , sosyaliz.me karı i b i r "blok" olarak gl:Srenlerin 1955'te Bandung 'ta TUrkiye'yi ücüncü dUnyadan koparan tartı)manın ne olduğunu hatırlarnalerı gerekir . Türkiye'yi bütUn dünyan ı n gözü tsnUnde o zaman emperyal is t Batı 'n ın uzantısı olarak tanıtan tutum, "ulus­lararası komünizm tehlikesi " ni ta�ıdığı gerekçesiyle ba� r ı� içinde birarada ya)amc:ı i l kesine kar�ı ç ıkı lması , ve öze l l i kl e , sömürgeci l iğe kar�ı ç ı kı l ı rken Sovyetler Bir­l iği 'nin de adının anılmasının istervnesiyd i . Adnan Men­deres , o zamanlar, barı) iç inde birarada yaıanayı , " Sovyet Rusya 'nın bir m i l lete hakim olması karıısında. tahakküme maruz kolonların buna katlanması" bi ç imi n­de yoruml uyordu . Şimdi yorum biraz değiımi� gözukmek­tedir fakat özU aynıd ı r : Barıı iç inde birarada ya)oma, sözde , dünyanın Sovyetler Bir l iği i le Amerika arasında bölUıUlmesidir �

Bugün karıı karııya olduğumuz yeni demogoji , burjuvaz inin Turkiye'de bağ lantısız bir po l i ti ka i z l eme gUcUnden bUtUnuyle yoksun olduğunun bir kanı t ıd ır . Emperyalist b lok pol it ikasının ç ı kmazı karııs ında burju­vaz i , görünUı'e bağ ımsız bir pol itika i l e emperyal izmle i l i�kilerini aynen sürdUrmenin ön koıul l cr ını elde hazır tutmaya çal ı)maktad ı r . DUnya ıartları TUrkiye'yi NATO vb . gibi emperyalist bloklardon daha da uzakla�maya ittiği takdirde, burjuvaz inin iz l eyeceği polit ika özün­de farkl ı olmayan bir poli tika olacakt ı r .

" Bağlantısız dıı pol i t ika , u lusal çı karları savun­maya karar l ı iktidarlarlo mUmkündür . Türkiye'de ulusal ç ıkarları koruyacak bir burjuva iktidarının kurulabi le­ceğini dU�Unmekise mümkün değ i l di r . Türkiye 'nin anti­emperyolist, aktif, barı�tan yana, gerçek anlamıyla b�lantısız bir politika izlemes i , ancak ulkede iıçi ve emekçi s ın ıfların i ktidaro ağı r l ı k larını koymaları , TUr­kiye'yi emperyal ist ı l iıkiler ağı ndon koparmoları ve bağımsız bir geli�me yoluna sokmaları i l e mUmkün ola­b i l i r . Baıka bir yöntemle TUrkiye'nin dunyadaki ç ı kma­zı ve yal nız l ığ ı giderilemeyeceği gibi , ülkenin esenlik içinde geli)mesi de mUmkün olmayacaktır.

TIIrklye'nln de içinde bulund� bunalım bır dUnya bunalımı değil, kapi­talist dUny�n bunalımıdır. Soayalist Ulkeler bu bunalımı, bu bunalımın ıkı te­mel göstergesi olan ennaayon ve lşsizU­�I tanımıyor. istikrar ve elklnUk, sos­yaUst ekonomilerin ıkı temel özeLUği. Bunun kaynağı, çalışanların toplumdaki yerı, çalışanlarla Uretlm aygıtı arasın­dakı b�; insanlar orada kendı üretim kgşullarının üretimine öncelik verıyor­lar, sermayenin yasalarına değil.

Emperyalizmin yalanları lle çarpı­tılan sosyaUst Ulkeler gerçeği Ise ba,ka. Emperyalizminyalanlarım kitlelere ya­yan sermaye çevrelerinin sözcUlerlne göre sosyalist Ulkelerde Işçiler bUyUk sıkıntı lar ıçınde. Pek çok malların Iot-4iı yUzUnden m�azalar önUnde kuynık­lar uzar gıder. Piyasada bulunabllen mallarsa kaba, kötUkaUteU, dayanıksız, pabalı. İstatistikler, rakamlar hep pro­paganda amacına yönelik. Tam Istihdam, sabıt fıyatlar hep tepeden Inme bUrok­ratik kararlarla belirlenir.

işsi�liıln orlamı yok Kapitalizmde. onun tekelci devlet

kapitalizmi a,amasında emeğin verim­UUği lle tam Istihdam arasında onulmaz bır çeli,kl var. Oysa soayaUst Ulkeler­de emeğin verlmllUği lle tam Istihdam arasında paraleLUk sözkonusu. Verimin artması lşslzU�e yol açmıyor. Bu ve­rlmUlIğin görece olarak az arttıltı sek­törlerde bile bır eksik yatırım poUtika­sı uygulanmıyor. Tersine, Demokratik Alman Cumhurıyetınde old� gıbı, kö­mUr Uretlmlnde ve tarımda ek yatırım­larla gecikmeler kapatılıyor. Böylece, ekonominin, verımı yUksek kesimlerin­de görUlen aşırı blrlkimle verimi dU,Uk kSllmlerdekl d�er kaybetme çellşklle­ri, Uretlmln sosyal nlteUlt1 Ile ortadan kaJ1oyor. Kaynakların planlı bl r yenlden­d�ıtımı lle kesimler arasındakl eşitsiz­likler glderlllyor. İşslzUğin önUne geçil­mesi, )srilların en büyU�Un kökUnU kazıyor.

Enrıasyon yok

Burjuva lkilsatçıları enflasyonu "talep fazlası" diye yutlurmaya çalışır­lar. ÇözUm olarak, talebi losmaya kal­Io,ırlar. Talebin losılması, kltleler ıçın bır yoksunluk politikasıdır. Oysa enflasyonun kayn�ı bUyUk tekellerin aşı­rı karlarıdır.

Bu nedenle, kapltaUst Ulkelerde enflasyon, ekonomık düzeyde sımhava­şının bır görUnUmU. Sosyalist toplumda gelır d�ılımını sınıf mUcadelesl belir­l1emedlltlne, Iktidar Işçi sınıfının elinde

Y1h!OYUŞ - 5 Alustoa 1975 - LO

SOSYOIiSt ÜIkeIer

, olduğuna göre, enflasyonun da sın1fsal temeU ortada yok.

BuDa karşılık, sosyaUst ekonoml­de de tabii perakende mal satışı yapılı­yor. Piyasada mal kıtlıltıyla karŞılaşıl­maması ıçın tutarlı bır fiyatpolitikası zo­runlu. Ancak, sosyalist toplumda, kapi­talist toplumda olduğu gıbı fiyatlar Ihtı­yaçların neölçUde karşılanacağını belir­lemiyor. Aksine, toplumun kaynakları brr plan uyarınca çeşıtlı Ihtiyaçların karşılanması ıçın buralara tahsis ed!ll­yor ve fıyatlar buna göre belirleniyor. Fıyatlar da üretım planlamasına baitlı olarak düşUyor. Böylece, enflasyonun tUm kaynakları kurutuluyor.

Emperyalist propaganda. sosya­Ust Ulkelerde özel topraklarda yapılan üretimin pazarlanmasını, enflasyona yol açacak bır neden olarak abariır. Oy­�a örneğin Sovyetler Birliği'nde Kolhoı dışı piyasa, toplam lUketımin sadece yUzde 2, 3'UnU kapsıyor. Bu oran gltglde azalıyor da.

Kapitalist ülkelerin "talebi fren­leme" politikalarının tersine sosyalist ülkelerde, halkın satınalma gUcUnu ko­ruma ve arttırma politikası uygulanıyor. Bu politika, öte yandan da yaşam ve ça­lışma koşullarının Iyileştirilmesi !le bırlıkte ele alınıyor.

Gelirler arttıkça gelirler Uzerln� den alınan vergiler azalmakta, bu azal­ma özeıııkle düşük gelırlılerde göz len­mektedlr. Oturulan evin bakım giderle­rine katılma payı olarak kabul edılen konut kirası aılenın gelirinin ancak % 5 ını oluşturmaktadır. Saltıık ve eğitim hlzmetlerlnln tUmUyle parasız olması yanında çocukların ve yaşlıların ba1oml­m toplum Uzerine almaktadır. BugUn Sovyet tiyatroları, sinemaları, konser ııalonları, kltaphkları, mUzelerl okuyu­cu, seyirci, dinleyici sayısı bakımından dünyada en ön sırada yer alıyorsa, bu, burjuva ıktısat biliminin sözıuitUnde yer almayan bır "gerçek gelir" dUzeyinln varlıitını gösterır.

Hiç mi sorun yok?

Enflasyon, lşslzUk, karabors. yok, ama komUnist topluma geçış süre­cini yaşayan sosyalist Ulkelerln çözmek durumunda oldukları pek çok sorun var, Ne var kı Urettm IUşkllerlnln niteliği, sıyasal Iktidar, bunların halk yararına çözUmUne olanak veriyor. Bu sorunlar­dan biri, Urettcl fonların ve yatırımla­rın Uretımln kendisinden bile hızlı art­ması. örneğin 1960-73 arBSI Sovyetler Blrliltlnde Uretlm 2, 4 katı, ürettel lon-

laraa 3 katı arttı. Bu gelişmenln sonucu olarak maddi üretlm fonlarının gerisin­de kalan bır gelır artışıyla karşılaşılı­yor , bu da Ikmal aksamalarına, tUketim düzeyinde Ise malların daha modernle­rIyle değiştirilmesinde bazı gecikmeiere yol açıyor.

Bu tıkamklığın temelinde, çalışan­ların önemlı bır kesimi için, el emeği­ni� hala yeterli bır verimlilikte olmayı­Şı yatıyor. Kalan keslmln s&itladıltı bi­rikim, çalışanlarm tümünUn gerekaln­me lerini karşılamak durumunda.

Yatırımlardan tUketlme dek yan­sıyan bu ve benzerl geri Um ler, zam furyasına dönUşmUyor, kitlelerin yaşa­madUzeylerlnde birdüşUşe yol açmıyor. Arz. talep ve fiyat arasındakl ııışklle.r sorunu, kapitalizmdekl gıbı tıcari �la­rın, parazit maliye sıstemının yenıdell ayarlanması !le değil, Urettmln -ral talebe uydurulması ile çözUlUyor. Kapi­talist ekonomldekl arz-talep d_I, fi­yatlar yUkseltılerek, yUksek tutulank s�IBnır. Soayalist Ulkelerde I"" Uretl­min demokratlkleştırllmesl, çalışanla­rın yönetime daha elkln olarak katılma­ları, üretım/tUkettm ilişkisini toplum yararına çözUyor.

KapltaUst ülkelerde maliye siste­mi tekelleryaranna sUrekli bır yenlden­d�ıtım politikası uygular. Soayallst Ulkelerdekl yenıden-dağıtım Ise enflas­yon dolturucu deit1l. ÇünkU özel serma ­yellin kar'ına katlo olarak beUrmiyor, tersine sosyal yararlıklı Urettme aktar­malar biçiminde oriaya çıkıyor. Ayrıca bu yenlden-dağıtım politikası ile Uretim koşullarının Urettmlne katkıda bulunulu­yor. Çalışanların gelir dUzeyl korunu­yor. Gene bu yeniden-daltıtım politikası ile genel bUtçenln yUkU haflfletıUyor, buna karşılık Işletmelerin yetkl ve so­rumlulukları arttırılıyor. Bu konudaki temel eği lim, subvanslyonları ve kesln­ttlerl karşılıklı olarak azaltmak, gide­rek ortadan kaldırmak yönUnde.

Bunalımın elkileri Kapitalist dünyayı sarsan bugUn­

kU bunalım karşısında soayaUst UIk .... lerln Ilk ışı kendı aralarındaki ılışkı ve b�larl daha da sıklaştırmak oldu. Ha­ziran'ın sonlarında BudBpeşte'de yapı­lan Karşılıklı Ekonomık Yardımlaşma Konseyi (COMECONj zlrvesl bulşblrU­ğinl daha da pekiştirdI. Anttemperyalist ülkelerle sUrdUrUlen tekelci olmayan ekonomık !ıışkller de sosyalist Ulkel .... rln bunalım karşısında takındıklan ta­vır.

Ne var ki dUnyamızın önemlı bır bölUmU hala emperyalizmin sömürU

alam, kapitalist bunalımın etki.1 altın­da. Bu bunalım bl r yerde sosyalist Ui­keleri de etkiliyor. Enflasyona karşı dokunulmazlıltı , lşslzliğe karşı baltışık­lıltı olan sosyalist ülkeler emperyaUz­min bunalımından ıkı biçimde etkllenl-yor:

- Do�rudan etkıler. yanı flyatla­n artan Uretim araçlarının itnall yolu Ile;

- Dolaylı etkiler; yanı ithal edil­mekte olan malların yerıne yerlilerini koymak yada dünya ölçüsünde kapitalist tekellerin egemenliltlndekl bazı pazar­ı_ra uyına zorunlultu sonucu yapılan Iç harcamalar da artıyor, böylece enflas­ynaım dolaylı etkileri sosyall_tUlkelere de yansıyor.

işle bunalımsıı dünya

Soayallst Ulkelerde uygulanan -rallst plan Iç pazarı, ulusal kayıuık­ları ve teknolojik dUzeyi geli,tirlyor, larafsız, ennasyonsuz bır kalkınma aat­lıyor. BugUn, bunalım ıçınde debelenen emperyalist Batı'nın beııı birkaç alan­da ooayallst ülkelerden !lerde old� bır gerçek. Tarihin suçu. Örneğin bilgi sayar Uretıml ve çekirdeksel sanayi sosyalist Ulkelerde çok geç başladı. Bu­ukar,ılık sosyalistUlkelerde hızla ge­U.,.,n ileri teknoloji ve otomatızasyon batıdaki gibi lşslzli�e yol açmıyor. Soa­yalIst Ulkeler, sarsılmayan paralar: ve �Iatıf sermaye hareketlerinden et­kllenmsyen ekonomileri !le fıyat Istlk­r&rlDl temel verı olarak koruyabilecek yopıya ve gUce sahipler.

Özetle, görUlUyor kı, soayalist Ulkeler kendı toplumsal geUşmelerlnln yarattııta bazı sorunlarla karşılaş.alar da TIIrklye'yi de allak-bullak eden em­peryalizmin bunalımını tanımıyorlar. Bunun temelinde de sosyalist ekonomi­nin, özel sermayenin karına Insamn sö­mUrUlmeslne deitll, toplumun yararına dayamnası yatıyor. Sosyalist Ulkelerde­kı ekonomik politıka, tam Istıhdamın, gelır dUzeyınln ve çalışanların kazanıl­mış baklarının korunması ve geliştiril­mesi koşullarında uygulanıyor,

SosyalistUlkelerln gösterdiği Ikln­cl bırnokta da bunalımın kaçınılmaz 01-m.ıııta, mukadder olmadıjtı. Hatkın Çı­karlarına saygı esasına dayalı yeni bır kaJkınma politikası Izlemekle kapltaıız­min bunalımından kurtulunabiIIr, bu bunalımın en belirgin göstergeleri olan enfla.yon ve lş.lzllk a1tedlbeIlUr.

Demek kı kapitalist dUnyanın bır parçası olan TUrklye'de bunalım, önUne geçllemez bır alınyazısı değil.

•• •

nııti. eınl)(�ry(lIist

uııti. (uşist «JiiçhirIi«j i (iıu�nli

Geçtl�mlz Cuma günU DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler Ankara'da bır basın toplantısı dUzenledI. Bu toplantı, Türkler'In bugüne kadarki basın toplan­tılarından birçok bakımdan farklıydı.

Basın toplantısındaki konuşması­na, TUrklye'n!n hızlı bır sosyal d�ş­me ıçınde bulunduğunu, DİSK'ln bu d�ş­me ıçınde Işçi ve emekçi sınıflara ve tUm halkımızakarşı sorumluluklar YUk_ lendl!!ln! söyleyerek başlayan Tilrkler; "sorumluluklarınıız bugün ülkemizin 81-nırlarını da aşarak, tUm dünya ölçUaUn­de verilen baltımsızlık, barış ve demok­raıl mücadelesi ıçındedaha blUnçU yer almamlZı gerekıl kılıyor" dedi. Ardın­dan dünya durumunun genel bır de!!er­lendlrmesln! yaptı. Bu de!!erlendlrme özetle şöyle:

oonya ölçUsUnde süren yumuşama politikası, hem dojtru ve gerçekçi bır polıtıka olduğunu Ispatlamış, hem de barışın güçlenmesinde etkın bır rol ay­namı" ve emperyalizmin ma8kesinJ dil­şürmüştur. Barış ıçınde bırarada yaşa­ma politikası, emperyalizmin sa1dırg&n­lı!!ının dlzglnlenmeslnde etkın bır rol ay­nayarak geri kalmış ülkeler üzerınde emperyallst baskıyı hafifletmiştir. Böy­lece bu ülkelerin ekonomık, sosyal ve Ilyasal her alanda daha hızlı geUşmele­ri, toplumsal Ilerleme yolunda mesafe katetmelerı mUmkUn hale gelmiştir. 11-lahsızlanma, bugün dUnya barışının b.., koşuludur. Buna karşılık emperyalizm, silah tüccarlı!!ını ancak d�şlk yöntem­lerle sUrdUrmeye çalışmakta, geri kal­mış tahrlkçlllğlne çalışmaktadır. Son Kıbrıs olayları bunun örne�nl vermiş­tir. Türkıyeının ulusal S8wnma sana­yiinin kurulması sorununda, haklı olan bır durum Için sılanlanma Ile dUnya öl­çüsünde gellşen ıllanlanma aruında d� bır denge kurulmasına dıkkat edil­melldlr. oonyada barışın gittikçe güç­lenmesi emperyalizmin saldırganlı!!ını dindirmemiştir.

Kemal TUrkler, konuşmuında dUnya çapındaki devrımcı nıIIcadelenln durumunu da şöyle dile getirdi: ''Barış ve demokrasi ıçın verilen mücadele ha­vadan ve soyut bır mücadele d�ldIr. Kapıtalızm ve sosyalizm arasındaki mü­cadelenin bır ürünüdür. Baltımlı, yan­baltımlı U1kelerln kurtuluş mücadeleleri, anti-emperyalist ve demokratik mUcade­leler ıkı sıstem yanı kapitalist dUnya ıistemi Ile sosyalist sıstem' arasındaki mücadelenin bir uzantısıdır. Bu nedenle Işçi sınıfıbarış ve demokrasi mücadele­ıinin en saltlam gücüdUr. "

Kemal Türkler, dünyadakı bu ge­lişmelerin yanında Türkıye'nın emper­vallzme bajtımlılıjtının sUrdUııunü, hatta gltglde daha da artlı!!ını anlattı. Sllab ambargOBunun, ancak B8wnma gUcil em­peryallstlerln kontrolü altında olan bır ülkeye uygulanahllecel!!nl söyledı' İlerl­ellerın, devrimcilerin, DİSK'ln, yıllar­dır açı!!a vurdultu gerçeklerin buglln na­ııl saklanamaz hale geldll!!ııe dikkati çekti.

MC'nln Amerıka'ya yönelen karar­larda Iılç de Istekli olmayışını Türkler şöyle açıkladı : "Ba!!ımsızlık ve demok­ra.1 mücadelesi birbirinden ayrılamazJ şsylerdlr. Demokraalye kastedenLerin, baltımıızlıktan yana ıamımı olmaları mümkün del!!ldlr . . . Ba!!ımsızlık müca­pelesi halkın aktif de.tetıyle baş.rıla�

bilir. Oysa MC h(\kQınetl, halktan ve hal­lrunızın demokratlk mücadelesinden korkmaktadır. MC Iktidarı, ambargo kararından sonra, halkımız tçinde ant1-emperyalist bilincin geıışmeslnden en­lIlşe etmektedir. Bu nedenle de göster­melik bır kaç kararla meoeley! uyutma­ya çalışmaktadır. Çünkü MC iktidarını bluşturanpartller Işbirlikçi tekelci bur­juvazinin çıkarlarını kollayan partIler­dir. Bu U,Udarın programı, yabancı sermayenin Ulkemize daha genlş ölçü­lerde el atmasıoı, NATO ve CENTO'ya daha ııkı batı;lanmayı, ülkemlzde düşün­ce özgürlüğünU. sendlkıılaşma ve grev özgUrtuııunü kısıtlarneyı 1ingôren bır programdır. ii

DİSK Genel Başkanı, ülkemızın Yl.ljadı!!ı Iç bunalımını da özetle şöyle açıkladı:

TUrkiye'nin ekonomık olarak em­peryaıızm .. bağımlı oluşu, 8anaylleşme­mn ve tUm e..ltonomikgeUşmenln önUnde­id en büyUk engeldir. Bunun önündeki IIdncl engel, emperyaUzınin lşbl rllkçl.ı tekelci çevrelerdır. Bır avuc oernıaye­darın egemenlll!!ndokl bır ülkede ekooo­mik dUzenelzllk hakimdIr ve bu düzen­.Izlltın yükU Işçi .ınıfı Ile yoksul köy­LU. memur, eBnaf, ahnteriyle çalışan tum emekçilerin, kı.aca çalışan halkın .ırtıoa yüklenir.

SBmürüyle bırlıkte kitlelerin sö­mürüye karşı mücadelesi de artmakta­dır. Bunun karşısında tekelci burjuvazt ülkemizi faşlzmle tehdld etmektedir. 12 Mart önceıinde oldultu gıbı bugün de faşizm, adım adım yaklaşma yöntemini kullanmaktadır. "Kısaca, MC iktidarı faşizmin basamaklarını tırmanm.aktadır. Bugün öoUrnüzdekl görev faşizme karşı aktif mücadeledir ve bu mücadele ancak faşizmin karşısına en genış kıtlelerl dlk­mekle başarıya varabilir. FaşIzmekar­'I. ilerici. demokratik. yurtsever ve devrımcı tum güçlerin anti-faşist bır güçblrll� oluşturmaları zorunludur. Bu güçbirliI!! sadece faşizme karşı del!!l, aynı zamanda, faşizmi besleyen emper­yalizme karşı da olacaktı r. ii

Kemal TUrkler basın toplantısın­dakI konuşmasını şöyle tamamladı:

"Anti-emperyalist ve anti-faşist blr güçblrll�nln oluşturulmasında ileri­ci kitle örgütlerine önemlı görevler dü­şüyor.

Böylesine bır örgüt olan !EK bu konuda kendine dUşeni yapacaktır. Esa­sen 80n V. Kongre kararları DiSK yöne­tim kadrolarına bu yönde açık ve kesin görevler vermiştir. DİSK, Kongre ka­rarlarını yerine getirebilmek ıçın ileri­ci kitle örgüUerlyle. tum demokratlk güçlerle sUrekıı temas halinde olacak ve antl-emperyaıısı ve anU-faşlst güçblrll �nln oluşmasında aktif ve örgütlü bır güç olarak,

Ba!!ımsızlık, Barış, Demokraıl ve Toplumsal ilerlemenin en mücadele­el gücü olan Işçi sınıfıDIn bır örgütu ola­rak görevlnl yerıne getirecektir. "

DİSK Genel Başkanı 'nın Cuma gün­kü basın toplantısında yaptı!ı bu konuş­ma TUrklye'de Işçi sınıfı hareketinin ge­Uşlmi açııından olumlu bır gelişme. Bu olumlu gelişmenin etklılnln DİSK'ln sl­mrları dl'lOa ta,masını bekLemek gere­kır.

KüçÜk sanayi geliştirme merkezi

öyküsü

�H hi ninc":f�r

EI el in eıeğini ıarkı söyleyerek OJ' ar demiıler, Tekelci bUyuk sermaye de kUçuk iıletmenin ",runlorına böyle bir yaklOJlmlo eğilmekte,

TUrkiye'de kuçuk iıletmenin bUyuk dertleri var: 1- Geri teknoloji , 2- Yetersiz bi lgi , 3- Pozorlomodo tıkonıklıklorın oluıturduğu atıl kopasite, 4- Butun bunların sonu�u olarok gelir dUjUkIUğU, kötu yaıam kOJulla-

rı , Bu sorunların Ustesinden gelmek için kUçuk sanatkôr vesanayiciye yol

gösterecek, teknoloji seçimi ve uyarlamasında ono yardım edecek, en uygun teknolojinin seçiminde ön ayak olacak bir merkezi kuruluıa gereksinme var­dır. Bu gereksinme planlarımızda belirtildiği gibi , zaman zaman, bi l inmez hangi dUrtUlerle uluslararası kuru luılar tarafından TUrkiye 'ye, TUrkiye'deki i lg i l i makamlara duyuruldu. Bir takım giriıimiere geçi ldi . Bozı sonuçlar al ın­mayo çalııı ldı , Şimdi sizinle bu çobaların öykUsunu izleyel im,

Birinci Beı Yı l l ı k Plandon bu yono her Allahın yı l ı ploncı ler söz ko­nusu merkezi kurmuılar, (tobii koğıt Uzerinde) onu yetki ve kaynaklorlo do­notmıılor, fakat bir turlu planın sayfaları ndon dııcrıya çı kararnarnıılordı . Bu orada, "merkezi" yönetimi altına olmak, böylece burs, i nceleme gezisi, ek görev yönetim kurulu Uyeliği gibi dUnya nimetlerinden karınca kararı nca se­beplenmek isteyen bUrokratlor bazon oçık bazan kapolı bir rekabete giriımiı­lerdir. Yı l lor geçip gitmiı, 1969 y ı l ı , bUrokratları " ploncı lor dohi l" ,hôlô ho­vanda laf döver bulmuıtur . Koyun can derdinde, .kasop et derdindedir.

Öte yandan tekelci bUyuk burjuvazi ve onun siyasal temsi lci leri bu duruma bakıp anlamlı anlam l ı gUl umsemekte ve iıi daha da sorpe sardırocak ' öneri leri bUrakrasideki temsl lci leri arac ı l ığıyla sunmaktadıriar.

Bu orada boıton savma kabi linden 8irleımiı Mil letler Yardımı isteni I ­m i ı , b u yardımın biçim v e kOJul lorı Uzerinde ç"ıitlemeler yopılarak gönul eğ­lendirilmiJtir. BUtçesi mi Iyorları bulan bir devlet, kuruluıu beı on milyonla gerçekleıtiri lebilecek bir merkez için Birl"lmiı Milletlerden yardım istemiı, bunun için öneriler hazırlamlj, d�ol olarak bu öneri lere karıı öneriler i leri surulmuJ ı böylece. iıler uzay ı p gider olmuıtur. Derken söz konusu giriıim için konu n ya do kararname çı korma zorunluluğu gel i p çotmıı, nedense bu YOlol gtsrev de. yerine getiri lemediği için "dahi ce" bir. öneri ileri surulmUJtUr! Ku­çuk Sanayi Geliıtirme Merkezi için bir dernek kurulması duıUnulmuıtUr,.Ne­den olmosı n � Kamuya ait olon, fakat nedense ki(11senin Ustlervnediği , hukume­tin Birleımiı Mil letlere ciro ettiği bu projeyi bu kez de bir dernek kobullenip niçin bağrına basmasın! Bu dahice buluıun arkası nda, bir zamanlar kooperatif­çi l iğin " herika çocuğu" sayı lan , sonraları kUçUk $Onatkarların koruyucu me­leği kesilen, sonunda bUyuk sermayenin en bUyUk baskı grubu haline gelen iı Adamları ve Sanayici ler Derneğinin genel sekret&ri olon ve böylece kim­den yana olduğunu ortaya kayon GUngtır Ur", bulunuyordu , Ona buroda bu kodar yer ayırıjımızın nedeni hizmetlerine olon ıukran borcumvzu ödemektir. Dahi çocuk torihte eıi gtırUlmemil olan bu giriıimde yalnızdeğildi , Yakın za­manlara kadar Sabancılar ' ı n sabanı nı sUren' bir baıka dahi de bu giriıimde o­nun yanı ndoydı •

Ne gUze i : Dıı Yordımı Birleımiı Mil letler tarafından sağlanan, iç kay­nakları özel bir dernek tarafından bulunan bir kamu proiesi( � ) marifetiyle kUçuk sonayi çoğdoıloıtırı locok, gönendirilecekti . Yoz gel i p yonco bitecek, sanatkarların ve kUçuk sanayici lerin dertleri dinecekti . Bu kimselerin ve bun­lara kulak verenlerin ne kerte ciddi oldukları bi l inmez. A.ma gUnUn biri nde bu acı kı ı gulduru bitti . Buyuklerimiz ve ortancalarımız " ı'Aerkez" Uzerinde ciddi uğraılorı sorfetmeye baılodı lar . Ne gUzel değil m i ? sooundo sanatkor ve kUçOk sanayici ler bir "yari vefakôr" ıbvldular • . • Yook o kodar sevinme­yin, bu öykU bir tuluot oyunundo olduğu gibi mutlu bir dUğunl. sooa ermedi , BUtUn TUrkiye'yi kopsoyacak merkezi bir kuruluı holinde tırgutlendiri lmesi du­jUnulen KUçUk Sanayi Geliıtirme Merkezi 'nin birden Gaziantep'e gönderi l­diğini duyduk, Fokir Merkez: ogUn bugundur kUçuk köıesinde orso soğloma , su getirtme, kanali za,yon gibi çözUlmesi gerçekten gUç bUyuk sorunlarla ce­bell_ıip durur. Bir kısım Birleımiı Mil letler uzmonıno ( : ) bol porol ı , bol isti­rahatlı iıler bulunmuıtur. Rapor yazı p dururlar . Kuıkusuz rapor yazmak iı yap­maktan kolaydır . TUrk iı-uzman larının biri gidip biri gelmektedir. TOrk sa­r.0tkorlorı ve kuçuk .anayicileri ise tevekkulle " Godot"yu beklemekfedirler, Öte yandan Ortak Pazar umacısı zaman zaman yUzUnU göstermekte ve korkulu rUyalar �ördUrmektedi r ,

lıte b u kodordır ol hi kayet Bokisi duruğu binihayet

Peki bu Ul kede kuçuk iıletmenin sahibi yok mudur ? Onun dertleriyle kimse i lgi lenmez m i ? O do ne demek� BogUn her i l çede meslek grupları Uzerinden örgUtlenen, kentl erde birlikler, merkezde çeşi tli meslek gruplarının federm­yonlar onların do birleJme,inden doğan konfederasyonlardon OlUJan bUyuk bir baskı grubu vordır. Pekiyi , bunlar ne yapor? O da baıko bir öykUnUn konusu , Onlarıimdi l i k kUçuk iıletmeyi arenal arda aslanların ağzına atmakta, mihrop­larda Iv\ommon'a kurban etmekte ve efendileri buyuk sermayeye Jöyle seslen­mektedirler:

Ava CaMar, morituri te salutont!

Sezar! Öıüme gIdenler s.nl selamlıyor!

Yl.lRUyUş - 5 $stos 1975 - II

ÖNtJMUZDEKİ 6 AY içiN DE

Kapitalist ÜIkeIenIe

iSSiZIik • OECD'nın yayınladığı son büyük

raporda, önUmüzdeki altı aylık dönem ıçınde, ö rgüt üyesi ülkelerin çoğunlu­ğunda Işsi zliğin artacağı açıklandı, Ay­nı örgüt, bu yılın başında yayınladığı raporda, yılın ikinci yarısında işsizli­ğtn azalacağı tahmininde bulunmuştu. Yılın Ikıncı yarısıyla ilgili olarak şim­di yayınlanan raporda ise. işsizlik ar­tışının en yoğun Fransa'da gözleneceği, buna karşılık ekonomide bi r canlanma olasılığının çok düşük olduğu bildirili­yor,

Rapora göre OECD'ye üye ülkeler­de toplam olarak IS milyon lş.lz yaşıyor ve bunların çalışabilir nüfusa oranı yUz­de S,S dolaylarında. İşlerini hala yitIr ­meyenlerin ortalama çalışma sUreleri­nın de büyük ölçüde azaldığı bildiriliyor. Net mıllı geıırln, 1973'ün Ikıncı yarısın­dan başlayan 18 aylık süre içinde Birle­şik Amerıka'da yüzde 8 oranında azaldı­ğı vediğer ülkelerde artıŞ göstermedığı bildirilen raporda, eskiden bu kadarlık bır süre ıçınde yüzde 6 Ile yüzde 9.S arasında bır artış gözlendığı hatırlatı­lıyor. OECD raporunda yer alan bu bil­giler, beıu başlı kapitalist ülkelerin 'içine girdikleri son ekonomık bunalı­mın ıılç.eğInl ve önemini belgelemektedlr.

Mıllı geıırdekl düşüşün ve Istıh­damdaki azahşın sonucu olarak, enflas­yon oranının söz konusu Ulkelerde yUzde IS'ten aşağıya düştüğil, fakat yine de yüzde LO düzeyinde kaldığı aynı raporda yer alıyor, Yine aynı nedenlerle, örgti­te üye en büyük altı ülkenin dış ödeme­ler dengesinin geçici bir fazla göster­diği bildi rı ııyor.

Canlanma yok OECD Raporunda ekonomık hayat­

ta "belirli" bir canlanmanın öngörüle­bIleceği I fade edi lmekteyse de, raporu hazırlayanlar bu konuda son derece sı­nırlı bır ümit beslediklerini göstennlş ­lerdlr. Raporda da, gayri safi mıllı gelirlerde beklenen artışın İngıltere ve İtalya için söz konusu olmadığı, ve ger=-

Afrika'da .

yenı 60 mi lyonu aşan nüfusuyla AfrIka­

nın en kalsbalık ülkesi olan Nljerya'da 29 Temmuz günü kansız bır darbe oldu. Afrika Bırlığı Örgütünün Kampala'daki toplantısına katılan Yakubu Govon dev­rildI. Eski rejimin ulaştırma bakanı Murtaza Rıfai Muhammed Cumhurbaş­kanı oldu. Eski Başkan Govon önce tUm olanakları kuııanarak dlreneceğlnl açık­ladıy.a da daha sonra herhangi bl r yurt­taş olarak da ülkesine hizmet edebllece­ğlnl.blldlrdl.

Yenı yönetim inülkede neyi neyön­de değiştireceği şimdilik kesinlikle bl­IInnılyor, ancak Muhammed'In ılımlı kl­şı ııği köklü dönüşümlere gidi leceği Iz­lenlmlnl vermiyor. ÖZellikle Portekız sömürgelerinin birbiri ardından bağım-8ızlık kazanmaları veAngola'da emper­yalizmin ve gericiliğin giriştiği tertip­ler dikkatleri Kara Afrika'ya çekmlştl. Kaynayan Afrika'da kaynayan bır NIJer­ya mı şımdı de ?

Hağımmlıkıan iç savaşa Eski bır İngiliz sömürgesi olan

NIJerya i Ekım 1960'ta ba/tımsız lığına_ vtlRUYUŞ - " Ağustos 197!i - 12

artacak çekleşen yerlerde de "ılımlı bır gidiş" gösterecei!;ı söylenmektedlr.

OECD'nın raporunun en dıkkat çekici bölümü, işslzıığln 1976 yılı sonu­na dek azalmasının beklenmedığının açıklandığı bölümdür,

Raporda ayrıca, Işsizliğin azal­tı lmasına yönelik tedbi rlerin alınmasınm yanlış olacağı ileri sürülmektedl r! OECD'ye göre, "işsizliğin yüksek bır düzeyde tutulması mevcut koşullar için­de belki de kaçınılmaz bir olgudur. Da­ha iyi istihdam koşullarının yaratılması Için OECD ekonomılerini zorlamak yan­lış olacaktır. ır

Enfyasyon oranında görülen göreıı düşüşün de, bazı ülkelerde 1975'te, ba­zılarında Ise 1976'da duracağı bildiril­mektedlr. En iyimser tahminlere göre, enfyasyon oranındaki düşüş yüzde 8 do­laylarında duracaktır. Buna rağmen Iş­sizlikte bir azalma olmayacaktır.

Öte yandan OECD ülkelerinde top­lam dış açığın bu yılın ikinci yarısında 2S mılyar dolara ulaşması beklenmek­tedir. Buna neden olarak da, talepte ya­ratılması istenen artış, ve petrol üret­meyen az geıışmiş ülkelerin Ithalatları­nı azaUacak olmaları gösterilmektedir.

OECD raporunu hazırlayan uzman­lar, bugüne kadar uygulanan politikalar üzerınde ciddi bır kötümserlık göster­mektedlrler. Bugüne kadar ekonomık bunalımlardan kurtulmak için kullanılan araçların, yüksek enflasyon oranları ve dllşük ekonomık faaııyetln tüketıcıler üzerındekı etkisi sonucunda, giderek etklslzleştlğl beıırtl lmektedlr. Burjuva uzmanlar, ekonomik hayatı hemen cnn­landırma ve bunun için bir süre bekle­me almaşıklarının Ikisinin de büyül, rlsklerle dolu olduğunu kabul etmekte­dirler.

Kapitalist ekonomllerin Içine glrı dıklerı bunalım, tekellerin tüm toplu", üzerındekı egemenııklerlnln ve devletl* tekellerle bütünleşme poııtlkasının içine gı rdığı bır bunalımdır. Tekelci devlet

kapitalizmi, kapitalizmin olağan çellş= kilerini daha da ağırlaşh rmakta, dev­resel dalgalanmalar eskıslnden daı.;;­uzun silrelt olmaktadır. Buna ko.r�ılık ekonominin canlanma süresi çok kısa sürmektedir. İşsizıık ve enIlasyon sü ­rekıııık kazanmaktadır. Kamu kaynak, larının tekeller hizmetine seferber edil­mesi de, istenen sonuçları verememek-("!lI r.

Demagoji

Burjuvazi ve Ideologları, enIlas­yonun sorumluluğunu, geçimini ilcret­lerle sağlayııı ların piyasada yarattıkları satın-alma gücüne bağlamakta; bu ( ? ? ) ytizden de yeni iş alanları yarablmasının ve ücret artışlarının piyasaya yeni alım gticil sokacağını ve ennasyonu arbraca­ğını Ileri sünnektedlrler. Bu nedenle, OECD raporunda da görüldüğü gibi, iş­siz Uğe karşı tedbirler alınmasını "sa­kıncahl' görmektedirler.

Gerçekte Ise, emekçilerin gerçek gelirleri sürekli olarak düşmekte, bu durumda, fiyatların arkasından koşarak onlara yetişmeye çalışan ücretler 01-maktadı r. Gerçek satınalma gücünün düşmesi, bir piyasa sorunu yaratmakta ve aynı sorundan kıvranan ülkeler ara­sında mal alış verişi de buna bi r çözüm getirmemektedir. Giderek işsizlik ve ekonomide genel bir atıl kapasitenin i doğması, kapltaııst ekonomilerln genel bır karakteristiği olmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kapanmak­ta, kapanmayan işyerlerinde de çalışma saatleri azaltı lmaktadır. _ Bunun sonucu olarak, toplum ıhtıyaçlarının en yoğun' olduğu bır sırada, toplumun üretıcı güç­leri akıl almaz bir israna karşılaşmak­tadır. Ennasyon ve işsizlik yanyana yti­rümektedlr. Bu oığu . kapitalizmin te­mel çelişkisinin günümüzde ne ölçüde kesklnleştlğlnl göstermektedir.

Çözüm yolu Buna karşılık alınması gereken

köklU tedbı rler, halk kitlelerinin tüke­tim düzeyini artırmaktan geçmektedir, Pazar bunalımını" çözümU, tüketim araç ları sanayı lerinin canlandırı lması ve Uretlm araçları sanayJlerlnln uyumlu olarak geııştlrllmesl ancak bu yolla ola­naklıdır, Ne var kı bu da yetmeyecekti r. Enflasyonun kaynağına gidilmesi , ulus­lararası tekellerin ka.rlarını şişi rmek üzere uyguladıkları yöntem lerin önüne geçılmesı ve yine büyük tekeııerin kar marjlarının sını rlandırıLması zorunlu­dur. Kısacası tekellerin hakimiyetine bir set çeki lmelI. giderek bu egemenıık bütUnüy le kı rı Ima lıdı r.

Bugün Avrupa'nın birçok ülkesin­de, tekellerin egemenliğine son vermek üzere köklü anti-tekel tedbirlerin uygu­lanması, siyasal bir alternatif olarak ağırlığını duyurmuştur. Başını işçi sı­nıfı partilerinin çektiği antı-tekelci mücadele, toplumsal dönüşümü hız lan­dı rmaktadı r.

Tekelci devlet kapitalizminin. top­lumsal ve uluslararası ilişki lerin çeşit­li alanlarında karşı laştığı bunalımlar birbirine sıkı sıkıya bağlıdır, ve birbir­lerini karşılıklı olarak etki leyerek ağır­laştırmaktadırlar. Bir yanda emperya­list blokların çözülmesi ile, öte yanda siyasal istikrarsızlık ve ekonomik çe­lişkllerin keskinleşmesl birbirini koşul­landırmaktadır. Bu durumda, kapitali Bt toplumun en geniş emekçi kesimleri. silrekli bunalıma karşı bi limsel sosya­lizmin çözüm önerilerine arlan bir ilgi göstermekte, bu önerilere sarı lmakta­dır. öte yandan. aynı emekçi kitleler. uluslararası ortamın barışçı ilişkilere uydurulması için mücadele etmektedir­ler. Tekelci kapitalizmin bunalımının yUkleri, ancak uluslararası güvenliğin

J peklşmeslyle azalmaktadır. Kapitalist Ulkelerde emekçi sınıfların bunalıma ve tekellerin egemenliğine karşı verdiği mücadele, kapitalist devletlerin emper­yalIst bloklar biçiminde bütünleşmesine engel olmakta, emperyalizmin blok po­litikasına set çekmektedir.

darbe ülkesi : NİJERY A kawşuyor, 1963'ün i Ekım'inde de Cum­huriyetını Ilan ediyor. Çeşıtlı ırk ve ka­bı lelerden oluşan ülke federal bır sis­temle birliğini korumaya çalışıyor. 1966 Ocağında başlayan karışıkl ıklarda ıkı federe başbakan ve federal Başbakan Balewa öldürülUyor. General Aglyl İron­sı iktidara geliyor. Mayıs 1966'da fede­ral sistem kaldırıl ıyor. merkezi devlete dönülUyor. Yenıden alevlenen ksblle çe­klşmelerl sonucu İronsi öldürülüyor, yerine Kuzeyıılerln temsilcisi Yakubu Govon Iktidara geçiyor. Federal sıstem yenıden kuruluyor, eyaletlere askeri valiler atanıyor. 1967 Mart'ında tam yetki Ile Askeri Konseyln başına geçen Govoıı 'a karşı doğu eyaletindeki İbo'!ar başkaldırıyor. Eyaletlerlndekl zengln petrol yataklarına federal devletin el koyınasına karşı çıkan İbo'!ar OJukw önderllifinde vergilerini kendileri topla­maya, federal devletin mallarına ve ku­rumlarına el koyınaya başlıyorlar. 30 Mayıs 1967'de de Blafra'nın bağımsız 11-/tını Ilan ediyorlar. Temmuz 1967'de Iç savaş başlıyor ve Ocak 1970'e dek sürU­yor. Kurulan Blafra devleti Tanzanya.

' Zamblya, Flldişl Kıyısl'nca tanınıp Fransa ve Portekizlee silahla ve her tUrlü yardımla desteklenirken Sovyetler Bırlığı ve İngiltere Ulkenln ırk ve kabi­le esaslarına göre bölUnmesine karşı çıkıyorlar ve merkezi hükümetı destek­lıyorlar.

Birlik ve kalkınma Son yılların gelişmelerini beıırle­

yen ana olgu, Iç" savaş sonrası girlştlen yapım ve onarım çalışmaları oldu. iç savaşta ortaya çıkan yaraları ülkeyi o­luşturan halkların kardeşıiği I lkesi lçln­de saran Govon yönetimi, böylece 12 fe­dere devletten oluşan NiJerya'nın birli­ğini de sağlam ış oldu. dere devletten oluşan NIJerya'nın birli­ğini de sağlamış oldu.

YüzölçUmü, doğal kaynakları ve Insan gücü bakımından Afrika'nın önde geleli ülkelerinden biri olan NIJerya'nın mıl l ı geliri 1960'ta 4. OSO ml lon dolarken bugUn 7 , 164 mi lyon dolardır. Tarımın tUm ekonomlve katkısı 1960't. � 60 Iken bugün bu o

'rnn rf 50'ye Indi.

Bugün rı 20 olan sanayı sektörünün kat-

kısı Ise 1960'ta sadece \\ l 'di. DUnyanın petrol üreten illkeleri

arasında 7. sırayı alan 'ijerya'nın 1973 teki Ihracatı 3. 607 mllyondolaı·. Bu ra­kamı n Içindeki asıl pay petrolün. AET­ye yapılan Ihracat tutarı 1972 yılında ı . 377 milyon doları buluyor. Küçük Iş­letmeleri yerli girişimcilere ayıran Govon rejimi orta ve bUyük işletmeler ıçın yabancı sermayeye bUyük kolaylık­lar sağlamaktan çekinmedI.

Barışçı dış polil ika Afrika Birliği Örgütü ıçınde aktif

bır rol oynayan Nijerya son olarak 9'1ar lle de yenı ııışkller peşlndeydi. Çe"re­de ve kıtada Izlediği barışçı dış polltlka C'ıOvon'u İsrail'le i lişkilerini kopanuaya. arap halklarıyla daha yakın bağlar kur­maya götUrmüştü.

LagOS'un yeni "öneticileri ülkeye nasıl bır dı� polllika çı zecekler? Gös­terişsiz (akat etkili adımlarla gerçek­leştirilen reform ları sürdürecekler ml ? İşte, bağımsızlıliının 13. yılını kutlama­ya hazırlanan Nijeryn'nın 29 Temmuz darbesi sonrasında k�tşı laştl�ı sorun,

'Ri . �i,�:, 'oft'.� � " ' i ' ı

ECEVİT - ÇAVUŞESKU BİLDIRiSINDE, ASKERi BLOKLARIN ÇÖZÜLMESi stJRECiN� ()iRILDi�İ TEZİ YER ALD!. CIIP AÇıSıNDAN iLERİ BİR ADıM SA YILABILECBK BU AÇIKLAMA, AYNI ZAMANDA BİR Ç E LiŞKiYi ORTAYA KOYDU. BIR YANDAN ASKERi BLOKLARıN ÇÖZÜLMEst stJRECİNİ YEN! BİR DÜNYA DÜZENİNİN KURULMASı ıçİN OLUMLU BİR GELIşME SAYAN, Di�En YANDAN DA AÇIK AÇIK NATO' YU SAVUNAN CHP'NİN TUTARSıZLıKLARı DAHA ÇOK DiKKATLERi ÇEKIYOR,

SON BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİNDE ROMANYA'DA ÜRETiM ARAÇLARI ÜRETiMİNİN YILLIK ORTALAl\lA ARTıŞ IILZ1 YÜZDE 18, 6' YA ULAŞTı' KİMYA SANAYÜ YÜZDE 19, HAFiF SANAYi YÜZDE 14, GIDA SANA Yii iSE YÜZDE 9' LUK G E LişME GÖSTERDi. GERÇEK ÜCRETLERDE YÜZDE 23' LtlI< BiR ARTıŞ SAGLANDI. ÖNÜMÜZDEKi BEŞ YILDA DA iş ÜRETKENLiciNİN YÜZDE 40 YÜKSE LTiLMESi PLANLANıYOR, TOPLAM 2 700 SANAYi TESistNİN KURUL�IASI TASARLANıYOR,

Ecevit'in unzo koyduğu ortak bildiri

CHP Genel Başkanı Ecevit Roman­ya gezisinden 29 Temmuz'da döndü. Or­tak bildiride Avrupa Güvenlik ve İşbirlI­t! Konferansı ile ilgili olarAk yer alan

� dünyo sonmioruu kopsıyor

mZl ULASTI

•

��şle� CHP lIdect�n. hlr sosy��t �������������������������������������������������� devletin ba,sı olarak Çavuşesku'nun öte­den beri sawnduğu gö�şlerl paylaştığı 8onucunu ç ıkannayayöneltiyor. Özellik­le. bildirideki. "uluslararası yumuşama­yı gelişttrerek ve si1ahsızlanmayl ger­çekleştirerek askeri blokları günün bi­rinde gereksiz kılmak Için, devletlerl�. hüknmetlerin. ulusların ve kamuoyunun önümüzdeki dönemde çabalarını artırma­larlı gereği" dikkati çekiyor.

Askeri blokların kaldırılması için çalışma. bloklaşmanın ta başından beri, gelişmekte olan ülkelerin ve sosyalist dünyanın emperyalizme karşı verdiği mücadelenin önemli bir ögesi oldu. Hel­slnkl'de 3. aşaması açılan Avrupa Kon­feransı, uluslararası ortamı bu yönde değiştirmek ıçın yapılan çalışmaların bır ürünü.

Ortak b!ldiride, " her türlü'emper­yallzme, sömürgecıliğe ve sömürücülU­ğe karşı olunduğu takdirde, " ideolOji ve düzen ayrılıklarının uluslararası işbir­lIt!ne engel olmayacağının belirtilmesi de, CHP lideri ıçın !leri bır adım sayı 1-malı. BlIdlrldeki şu sözler Ise özellikle dikkatleri çekiyor: "Artık blokların çö­zülmesi sürecine gir!ldlğl açıktır ve ge­reklnce değerlend i ri lirse, bu süreç, dünyada sürekli barışı sağlayacak, bü­tün Ulkelerin daha belirli ve etkin Işbir­Liği olanaklarını artıracak yeni bır iliş­kiler urtamına geç ilmesini kolaylaştırı­cı niteliktedir. "

Dünyada blokların çözUlmesl sü­recine girilmesi, emperyalizmin, aske­ri bloklar yoluyla sosyalizme karşı tek bır gUçlU cephe oluşturma politikasının ve tasarılarının başarısızlığa uğraması­nın sonucudur. Sosyalist ülkeler, aske­ri blokların kaldırılmasını emperyaliz­me karşı mücadelelerinin başlıca hedef­lerinden biri olarak saptamışlardır,

Bır yandan da askeri blokların çözülmesi sUrecini yenı bır dUnya düze­ninin kurulması ıçın olumlu bir gelişme olarak değerlendırmenin dığer yandan da NATO'yu sawnmanın, CHP lideri Için tutarlı bır polıtıka olmadığı açıktır, Akla gelen en Iyimser olasılık, CHP LI­derinin dış polıtıka konularında kamu­oyuna kapalı programlama yürUttü!tU, Birbiriyle bağdaşmayan poUtlkaların yanyana aynı anda yürütUlmesi Ile mUm­kün değildir. Değişik doğrultudnki IlIş­k!lerde tutarlılığın bulunması her türIU dış politikanın vazgeçilmez koşuludur, Bugün Için CHP'nln kurduğu dış !Uşkl­lerde bu tutarlılığın kurulduğunu söyle­mek mUmkün değ!ldlr. Kurulmadığı sü­rece de, CHP 'nın, TUrklye'nin emper­yalizme bağımlılığ1nda bir değişiklik öngörmedit! tezinin doğrulanması kaçı­nılmRz olacaktır.

BLOKLAR SORUNU Ecevit'In Romanya'ya gittiğinin

ertesı gUnü Romanya Devlet Başkanı Ça­wşesku'nun Le Monde'da bir demeci yayınlandı. Çawşesku, Helslnki zirve­sinin toplanmasıyla elde edııen sıyasal başarıdan sonra, artık, en başta askeri sorunların çözümUnU hedef alan tedbir­lerin gerçekleştirilmesi gerektiğini söy­ledi. Çawşesku, Ecevit'le ortak bildi­risinde yer alan tedbirlerin yanısıra, yabancı üslerin kaldırılmasından da söz etti. Çavuşesku'nun uluslararası gilven­lik konularındaki görüşleri arasında, or­tak bildiriye girmeyen tek konu bu oldu. ÇaVl!şesku, demeclnde askeri blokların dağıtılmasından yine söz etti, Demeclnin sadece bu bölümü, bır süredir Babıali basınındabaşlatılan anti-Sovyet gUrültü ­Iere alet edilmek üzere gazetelere geç­ti. Babıali basını, Çawşesku'nun sözle­rini, "Sovyetıere de karşı olmak" biçi­minde yorumlamaya çalışıyordu. BIlin­meyen, daha doğrusu gizlenmek Istenen nokta, askeri blokların kaldırılmasının sosyalist ülkeler ve komUnist part1ler tarafından gerek uluslararası toplanh­larda gerekse tek tek öteden beri saw­nulduğu Idi. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 1971'deki 24. Kongresine su­nulan raporda şöyle den!liyordu : " Var­şova antlaşması üyelerinin. kendı ant- , laşmalarının ve Kuzey Atlantik ittifakı­nın aynı anda dağıtılması . yada-bir Ilk adım olarak kendı askeri örgUtlerlnl dağıtma için hep birlikte hazır oldukla­rmı teyid ederiz. "

ÖRNEK Romanya'nın Balkan ülkeleri ara­

sında taşıdığı öneml başlıca Iki etkenle açıklamak mümkUndUr. Bunlardan bi­rincisi, Romanya'nın 119 Ulkeyle diplo­matik Ilişkisini sürdürmesi ve yine 130 Ulkeyle çeşıtlı ekonomık Ilişkilerde bu­lunması. İkincisi de, Romanya'nın sos­yalist Uretim Ilişkileri ıçınde yüksek bır hızla kalkınmanınönemli bI rörneğI­ni oluşturması.

Faşizmin yıkılmasından bu yana ' Romanya'da sanayi tiretlml 30 katına çıktı, Bu hız bugUn de sürdU�IUyor. Romen yönetlctlerl, Romanya'nın haıa kalkınma yolunda olduğunu ve b4 döne­min geride bırakılması ıçın beııı bır sti­renln geçmesi gerektiğini belirtiyorlar. Romanya Komünist Partısı'nın Kasım 1974'te yaptığı onbirinci kongresinde, sosyalizmin maddi ve teknik temellnın luzlı geUşmeslni sağlamak görevinin, önUmüzdekl 1976-81 plan dtinemlnde ve ondan sonraki 1981-90 döneminde başlı-"

ca görevi oluşturacağı , Romanya'nın bundan sonra " gelişme yolundaki ülkelt aşamasını geride bırakacağı kongre me­tinlerlne geçirildi.

Geride bırakı lmak üzere olan 1971-75 plan döneminde Romen ekonomi­si, plan hedeflerini dahi geride bırakan bır gelişme gösterdi. Bu dönem içinde 2400 yeni sanayi kuruluşunun işletmeye açı lması gerçekleştirııdi. Bu dönem içinde. Uretim araçları üretiminin y,ll­lık crtalam. artış hızı yüzde 18, 6'ya ulaştı. Kimya sanayı yüzde 19. hafif sa­nayi yüzde 14, gıda sanayı ise yUzde 9 luk gelişme gösterdi, Elektrik enerjisi üretimi 5 milyon kw artırıldı, Romen ekonomisinin teknolojik modernizasyo­na ayak uydurması sağlandı. Gerçek Uc­retierde yüzde 23' lük bir artış gerçek­leştirildi. Kooperatifleşmiş köylülerin gelirleri Ise yüzde 35 oranında yüksel­tildi.

YENi PLANLAR Romen ekonomisinin gelişme pers

pektlrı, 1990 yılında ulusal gelirin 1975'e göre 3, 5 ile 3, 8 kat artırılınasını ön­gö�yor. Aynı dönem ıçınde Iş üretken­liğinin 2. 5 katına çıkarılması bekleni­yor.

önümüzdeki yıl 1976-81 plan döne­mine giri lecek. Bu döntrm içersinde toplumsal ürünün yüzde 8-9 oranında ar­tırılması. ulusal gelirin de yüzde 9-10 yükseltilmesi öngörüıüyor. Romen eko­nomisinin önümUzdeki beş yıl Içindeki başlıca sorunları arasında yeni enerji ve ham madde kaynaklarının bulunması, yer altı araştırmalarının hızlandırılma­sı yer alıyor. E lektrik enerjisi üretimi­nin 75-80 kw/s'e çıkarılması öngörmU­yor, Bu arada ağır sanayinin hızlı geli­şimine önem verilecek. Elektronik ve elektrotelcnJk sanay!!, üretimini 2-3 kat artıracak, Çelık Uretimi 18 milyon tona ulaşacak. Kimya ürünleri Uretlml 1. 7 katına yükselecek. Harıf sanayi ve gıda sanayll Ise 1 , 5 mlsU gelişecek, Bu dö­nem Içinde Iş üretkenliğinin yüzde 40 oranında artacağı hesaplanıyor. Toplam olarak 2700 yenı sınai tesisin kurulma­sı tasarlanıyor.

Tarımın gellştlrU mesl önUmüzdeki beş yılın önemlı görovlerinden biri, Ta­rım üretiminin yUzde 25 ile 34 arasında artırılması bekleniyor. Bu gelişmeyi sağlayacak etkenlerden ilki. tarım tek­nolojlslnln geliştirilmesi . İldnclsl ise. tarımda gerekli sosyal düzenlemelerin tamamlanması. Bunların arasında koo­peratiflerln gUçlendirllmesl, kooperatif­ler arası konseylerin koordlnasyonrlaki rolUnUn artırılması yer alıyor.

1976-1981 dönemı Içinde Romanya­daulusal gelirinyüzde 66'sı tüketim fon� ları na ayrılırken, yüzde 34'U kalkınma fonları olarak tutulacak. Buna karşılık halkın tüketim düzeyindeki. gerçek gelir­deki yükselmenın, bir öncekl plan döne­mlndekl düzeyde yani yüzde 20 oranında olacağı bildiriliyor. Bu dönem ıçınde 815. 000 adet yeni konut yapımı planlanı­yor.

TEKNOLO,ii Ekonoml�n teknolojik düzeyinin

yükseltilmesinin önümüzdeki dönemde taşıdığı önem Çawşesku taraIından son kongrede şöyle açıkland ı : "önümüzdeki beş yıl, bilimsel ve teknolojik devrimin beş yılı olmalıdır. Yani , bilimin en !le­ri başarılarının, Romen sanayiinin bU­tUn dallarında ve sektörlerinde geniş öl­çüde uygulanmasınınbeş yılı olmalıdır. "

Romen ekonomisinde öngö�len bu büyük gelişmenin, Romanya'nın uluslar­ilrası işbölUmünde yerini almasıyla gel'­çekleşebi lecet! yine son Kongrede dile getirildi. Bu Iş bölümünde yerini alma­nın, tümdünyada barış ve işbirliği dava­sını destekleyeceği, eski eşitsizlik IlIş­kUerine son veren ve emperyalist, sö­mUrgcci ve yeni sömUrgeei politikanın çökUşUnü mUjdeleyen yeni bır uluslar­Ilrası ekonomik düzenin kurulmasına katkıda bulunacağı belirt!ldl.

Bu amaçların gerçekleştlrııme­sinde Romanya'nın sosyalist Ulkelerin işbirliğine verdiği önem, Çavuşesku'nun Le Monde'a verdiği son demecinde de dile getirildi. Çavuşeslo.'U, sosyalist U1-kelerln Karşılıklı Ekonomık Yardımlaş­ma Konseylnin (COMECON'un) haiırla­dılıı son ekonomık entegrasyon progra­mını hatırlatarak, bu programın !lkele­rının, bUtün Uye ülkelerin tek tek ve bir bUtUn olarak hızlı gelişmelerini ve ulu­sal ekonomilerinin bağımsızlığını gUç­lendiricl nitelikte olduğunu söyledi. Son Kongrede de, Romanya'nın ekonomik a1ı,ş-verişlerlnde ve Işbirliği Ilişkile­rinde Sovyetler Birliği'nin Ilk sırayı tuttuğu, ve sosyalist Romanya'nın bu ll!şkllerl geliştirmekte kararlı olduğu metinlere geçirildi.

Çawşesku geçen Kongre'ye sundu­ğu raporda Parti politikasını şöyle özet­liyordu: "TUm toplumsal ve ekonomik f.aliyetlmlzln hedef! , partimizin politi­kasının en yüksek hederı, bll!msel ola rak tanımlanmış rızyolojlk ihtlyaçlarla ve Insan bilgisinin kesintisiz lIerleme­sinin Urünü olan ruhsal Ihtiyaçiarla u­yumlu olarak tUm halkın maddi vemane­vi yaşam düzeylnln yükseltilmesidir. ,.

YÜRÜYÜŞ - 5 Alıustos 1975 - 13

Kadlz. bekliyorum senden senin benden beklediğinI.

Hemen yanıbaşındasın Cebelltarık'ın, üstelik bugün daha yakınsın New-York'a. De bana hangi dilden konuşacaksın. hangi topuğunu vuracaksın. ve hangi turküde söyleyeceksin sevdanı ?

Kım seyredecek görüntusUnü koylarında. kim ıslatacak tuzlalarım, kım aşağlıyacak denizcilerini ve canım yelkenci kızlarını ?

Zorba bır denize çevlr Iyiliğini. gillilmseylşlni kasırgaya. Iyl beliesin o kuzey-amerikalı Kadlz nasıl kaldırabl Ur ellni ölUm dansı uğruna.

Kadlz. bekllyorum senden senln benden beklediğini.

Rafael ALBERTİ

Türkçesi: Teornan AKTtlREL

� KONUKYAYıNLARı

�K_7.9ISTANBUl SOSYAlizM KiTAPllGI -f'RANSIZ BOUJNUN

.. .. ORTAK HUKUMET PROGRAMI O.EX'IRGfE MARCJWS'NlN 0N9CIı0YıE YAKIN ÇAGLAR TARİHİ

N V YEUSEYEVA GERÇEKTE VE EYLEMDE

HUKUK'UN mYI MARXB1Sr lENINIHr BIR 'CAKLVjIMLA M:ıN1QUE-ROl.ANDWEYl.. ÇA/l1MlZlYo

ULUSAL ırum;:uıpş ŞAV�IARI

VE UÇUNCU DUNYA &IUKDY. A.lSKENDEROV MARKSÇHENlNCI AÇıDAN •

MAO'NUN TEORIK GÖRÜşLERİNİN ELEŞTİRİSİ

KAPttAı..1zM1N EN vUKsF..K AŞAMASı EMPERYALİZM ÜZERİNE

TEMEL KURSLAR 1974 GERÇEKÇi ROMANLAR

TESLİM OLMAYANLAR ÖLMEZ

SIKIYöNETİM f'RANOO SOWNAS çev;u!ku tamer ÇEKÇEK '-"'-ŞE

EDEBjyAT VE SANAT INCELEMELERI

SANATıN GEREKLİLİGİ ERNEllT PlBCHER çev:oevat çapan

şIIR Dizisı BİRSİYASİNİN ŞİİRLERt

CAN YÜCEL

Y1JRtlY1J Ş - 5 Ağustos 1975 - 14

Kardeş, duyuyor musun kara uçuşunu kargaların ovnlarımız UstUnde?

Kardeş duyuyor musun Zincire vurulan tllkenln sağır çığlıklarını ?

Hey Partlzanlnr işçiler köy LU ler Davranın, tehlike çanı !

İSA\NYOL . DAN YANiİ

İşin ne burda. çiğniye çlğnlye yapış yapış elkietinI. maymun yankI. it diliyle bulantılı coca-cola'nı ? S:iyle, ne arıyorsun İspanyol toprağında? . Denizim ne zaman senin

yuta yuta

denizin oldu, söyle, ne zaman, ne zaman

ASIffiRINE

korunaklı limanlarım. de bana, senln Umanların oldu ? Ne zaman gördün düşünde. söyle. aydınlık göklerimin senin oldujpınu ?

rote zaman senin oldu koyaklarım, tepeterim ve ırmaklarım? Hangi haritadan öğrendln bUtun bunların Benim değil de senin olduğunu ?

Yetmez ml madenIerin sana, yetmez ml fabrikaların, bankaların, milyonların ? Ee. öyleyse. Işın ne toprağından bunca uzakta. toprağıma top tUeek saçmak m ı ? Nerdesin ? BIlınez mısın ki sessiz lik ateştir burada ve binlerce göz gözlUyor her dakika seni kör etmek ıçın? Oilveniyorsun kendine ha � GUvenme derim, ayartıcı mutlu eUn cUzdanının üzerinde. BUtUn bır halk soluğunu tutmuş bekliyor. oysa .ırıtıyorsun sen şimdiden bır kor püskürüyor öfkesinden, kUkreye kUkreye!

Rafael ALBERTİ

Türkçesi: Teornap AKTURE L

t uran aLtuntaş

� @WJ]

'[işçi sınıfının müttefiki yoksul köylülüğün özyaşamöyküleri

isteme yerı :

PART'IZANLAR

Bu <ıkşam dUşman Bilecek kan pahasını Ve gözyaşlarını. . .

Çıkın maden ocaklarından Dağlardan baYIl'lardan Inln Arkadaşlar !

Kıran biziz Mapusane pannaklıklarını Kardeşlerimiz uğruna !

ÖC ardımıza düşmüş Yolumuz açlık Ve yoksu lIuk . . .

Kimi ülkelerde Kimileri yan gelir yatar DUş kurarlar . . .

Biz. burda. görüyor musun Yürüyoruz ve öldürüyoruz Geberiyoruz.

Burda. biliyor herkes Ne Istediğinı. ne yaptığını Geçerken o . . .

Kardeş. düşecek olursan Bırbaşka kardeş çıkar gölgeden Senin yerıne.

Yarın, kara kan Kurur kızgın gilneşte Yollar Uzerinde.

rslık çalın yoldaşlar ! Gece içre dinliyor bizi Bağımsızlık . . .

Maurice DRUON­Joseph KESSE L ­

Anne MARLY

Türkçesi : Teornan AKTtlRE L

TAB - DER/Adana Şubesi Belediye bitlşiaı

isıpnbu ı -izmir dağ,t ,m : GE-DA

isteme Adresi : Nur-u Ziya Sok . 1 7/5 T�nel -iSTANBUL

• • "

MlrrAFIZIK "

•• •

ın senıvem

TII Il c : I ! r Tı ı ıjc : ı ı

"DEMOKRA TİK SOL" DERGisiNDE "HALKÇ ı DEVRiMCi FELSEFE N?TLARI" BAŞLlGI ALTINDA Bm YAZı DIZISI YAYINLANIYOR. TUNCER TUGCU, BU YAZıSıNDA, "DEMOKRATİK SOL"DAKİ FELSEFE DizisiNİN ELEŞTİRisİNE

Metafi z i k Kavramı , felsefe ve bi l im tar ihine bir rastlantı sonucu olarak gir­miıt ir . Aristoteles ' i n ( i . ö . 384-322) öğrenci ler i nden Andronikos hocas ı nı n eserle­rini bir oraya toplarken Prote Philosphia (i l k felsefe) adlı eserin i Physi ko adlı ese­r inden sonraya koydu . Sonraları hep Androni kos 'un Aristoteles dUzenlemesi esas ola­rak a l ındığı iç in Prote Philosphia'ya Physi ka adlı kitaptan sonra gelen ki tap anla­mında Metafi z i k "f iz i kte;' sonraki" dendi .

Aristoteles bu kitabı nda felsefenin geleneksel sorunlarına bel ir i i bir yöntem­le yaklo�ıyor, ku l l andığı yöntem in ve çözüm aradığı sorunlorın tabiatına uygun ko­ç ı nı lmaz sonuçlara vorı yordu . Kitobın ana sorunu: bu , sürekli değiıim göste­ren maddi dünyanı n arkası nda saklı olan ned i r ? Değiıimin ve olu�umun bir taı ıy ıcı si değiımeyen ve kendisiyle aynı kalan bir "tiz" var mıd ır? Bu değiıim ve oluıumsU recinin boğl ı olduğu temel i l keler ve kural lar var mıdır? Bu deği�im ve oJuıum sU­reci bir anaca yöne l i k midir? Bu sorular Thales'den ( i . Ö . 625-525) Aristoteles' e kodar fi l ozorıar ı n cevap arad ıkları ana sorulardı . Bu soruları kendinde toplayan sorun ise felsefenin i l k ve temel sorunu kobul ed i l iyordu . i�te bu yuzdenAristoteles de bu sorulara cevap )rodığı kitabına asıl felsefe anlamında Prote Philosphia " i l k felsefe" adını vermi�ti . Ama ne var ki bir rastlantı i l e kitap kendi tiz adı yerine sonradan hep Metafiz i k diye onı ldı ve Aristoteles'ten sonraki fi lozoflar, bi lgi nler, kistofeles ' i n yodsınemayan otor i tesinden titUrü, Aristote les ' i n bi l imler s ı nı flama­sına uyarak yukarıdo sayı lan sorunlarla uğra�an felsefi dis ipl ine, b i l g i dal ı na Meta­fiz i k dedi ler . Böylece Metafi z i k eski felsefenin en temel disipl in in in araıtırmaola­nı bokımından sorunior ı n ı n kapsam ı bakımı ndan en geniı kapsam l ı alan ı n ı n adı oldu. Yoni Metafi z i k den i l i nce fizik gibi montık gibi kendine tizgU sorunlorı ve töntem· leri olan bel ir l i bir b i l g i dal ı , bir b i l im anla� ı 1 l yordu .

Bin y ı l ı aıkın bir sUre öze dokunmayan yuzeysel bazı deği�imlerle bir bi lgi dal ı na ver i len od olarak Metafi z i k K .Marx ve F. Engels'ten sonra Bi l imsel Felsefe -de kazondıgı yeni anlanı bel irleyen ono öğeleri toa Aristoteles' ten beri i çermiıtir. Yani Bi l imsel Felsefenin (Marksizmin) ku l l andığı Metafiz ik kavramı anlamını bi l im dal ı olan Metafiziğin sorunlarında ve ytinteminde ortak olan bir nitel i kten Çı kar ­mlitır; Çağdai B i l imsel Felsefenin ku l l andığı Metafizik kavramı be l i r l i bir tur so ­runlar grubunun ve araıtı rma biçimi n i n , yani zihinsel tutumun en geniı anlamıyla bir yöntem i n adıdırfbir değer biçimidir; bel i r l i bir z ih insel turumun , sorunlara yaklaıım biçiminin , yöntemin olumsuzlanmasıd ır .

o holde soru ıudur : Çağdaı Bi l imsel Felsefenin ku l l andığı anlamda Metafi ­z i k kavramı i çeriğini bir bi l im dalı olarak eski Metafizi�in hangi ögelerinden oldı ? Yani geni) onl em ı i l e yöntemi n hangi ortak özel l i k leri bugUn kullandığımız anlam do Metafiz i k kavram ı n ı n Jçeriğini oluiturdu lar? Aristoteles kendinden önceki fi lo­zofların oynı sorulara verdi k l er i cevaplardoki uyuımazl ığ ı n karı ı t l ı ğ ı n nedenin i 0 -rCl'Tiakla iie bai lamııtı . E�yanın bir özel l iğ in i bi lmeye yönelmiı bel i r l i bir sorunun bir tek doğru cevabı olmalıydı . Oysa Aristoteles görUyordu ki t t ı ?kı kendinden ön­ce gelen ,ofistler ve septikler (ku�kucu l ar) gibi , aynı soruna doğru luk iddiası taı ı ­yon birbirine karııt veya birbir i n i yadsıyon birden faz la çözUm getiri lmiit ir . Ger -çek olon �eyin karı ı t ı n ı n uyduruk , doğru bi lginin karı ı t ın ın ise yan ı ı ı bi lgi olmosı gerekirken, gerçek l i k ve doğruluk iddias ı nı birbi rini yadsıyon bUtun felsefeler tail-yordu .

Aristatetes iite buradan iıe baı lodı . Ona göre doğadaki sorunları çözmeye baılomodan önce bu sorunlara yaklaıımdo ku l lonı l acak en dağru z i hinsel tutumu n yani yöntemin saptanması gerekiyordu . Aris�ot�I � 'e göre bir b

.i lg in i�

.d��ulu�u

.nun

ya do yonı ı ı ' ı ğ ı n ı n kaynağı iki yonlı id i t bdgıyı elde eden, b ı l en bı l ı nç ı le bı l ı nen ıeyin, bi l inmesi gereken �eyin kendis i . Eğer biz b i l incin nas ı l bi ldi§ini , nası l ça­I ııt ığını ve b i l i nmesi gereken eıyanın iç inde yer aldığı tUm var l ı ğ ı n temel normla­rını saptoyabi l i rsek doğru b i l g i elde edebi lmede gerekli olan aıamayı .oğlamıı olu­ruz.

DU�Unme, b i l incin bi lme sUreci , ara�tırma sUrecidi� . Yani dU�Unme de bir sUreç olduğuna göre onun da kura l l arı i l keleri olmalıyd ı . lıte bu kural ların bu i l ­kelerin saptanması bize doğru bi lgi edi nmede gerekli olanın buyuk bir bölUğUnU verird i . Bi l i nc i n bi lme faal iyetinde dayandığı en temel i l ke Aristot eles'e göre öz­deı l i k (çeliımez l i k) i l kesi idi . Bunun anlamı ıudur: dUıUnme olayını bel i r leyen i l ke özdeı l i k olunca biz birbiri i l e çeliıen ıeyleri bi lemezd i k ; bunların bi lgisini elde edemezdi k . ÇunkU insan b i l inci için b i l me alayı nda tek bir olanak vardı , yalnı zca özdeı olanların çel iımeyen �eylerin b i lg is i .

BİR GiRiş YAPıYOR.

Böylece çeliıki leri n , karıı tların bi Igi'i yasaklanıyor, daha arcıtırman ı n ba ­iı nda Aristoteles tarafından saf dı�ı bırakıl ıyordu . Eğer doğada çel i�ki ler varsa bi le benim bi l incim bunları bi lemezdi , çunkU dayandığı en temel i l ke böyle bir ıeyi yadsıyordu.

ikinci olorak Aristateles eıya hakkındaki bi lginin ancak gene l i n bi lgisi He doğru lanabi leceğ i ni , tek �eyler hakkındaki doğru bi lgiyi onun tOrnel i aracı l ığı i l e çı karabi leceğini b i r i l ke olarak koyuyordu . Ahmet l i n , Mehmet ' in birgUn kaçı nı l ­maz olorak ölecekleri doğrudur. Çün kü bu b i Igiyi "bUtUn insanlar ölUm lüdUr" gibi bir tumel bi lgiden çı kormıı ımd ı r . Bundan sonra yapı lacak iı bUtUn bi lgimizi day ı ­yabileceğimiz o e n genel doğru ları bulmakt ı r .

Aristoteles doğru b i l g i elde edebilmek iç in gerekli olon i k i n c i koıulu do ıöyle saptıyordu : Bi lgisini elde edeceğ imiz ıeylerin iç inde yer aldığı tUm var l ığ ın bu temel belirleyicilerine Aristoteles kategori ler adın ı verdi ve birinci kategori o larak "ÖZ"U (substans) saptad ı . Böylece var l ı k i k i ayrı �eye bölunmU� oluyordu Bir yan't:Ja maddeni n tailYI CISI , ondan ayrı olon bir ıey, diğer yanda do maddi olon bUtUn öteki ler .

Aristoteles vor l ığ ın giz ler in ; çözebi lmek i ç i n gerekli olon oleti elde etmiJ o luyordu. Bunun i ç i n , yöntemini gel i �t ir diği alt ı kitaplık eserine Organon "alet" adı n ı vermiiti . ilk önce dUıUnmenin ana i l ke ve kural larını , 0- biz ancok özdeı "Ianı bi lebi l ir iz kar� ı t lar ın ve çe l i ımenin bi lgisi insan i ç i n olanaksızdır, b- tek' i n pi lgisi .ancak tUmel olanda temel lendi ri l i rse doğrulanabi l i r , olarak soptıyor ; sonra da vord ığı tiz ve öz olmayan ötekiler diye i kiye ayırı yordu .

Aristote les ' i n do§an ı n gizlerini çözerken kullandığı bu yöntem sonraki yUz­:-, ı l lar içerisi nde biraz geliıtiri ldi ise de i l k biçimini bUtUn dehıeti i le korudu . Aris­rote les'ten sonra do§ayı be l ir leyen ono i l keni n de özdeı l i k i l kesi olduğu kanıtlan­ı naya çal ıı ı ld ı . Felsefenin boı amacı , öze l l ik le orto çağda , karı ı tları n bi lgis inin o l anaksı zl ığı i l e doğada çeliıki gibi görUnenler i n gerçekte özdej olduğunu kanı tlo· maya çal ı ımok oldu. YUzyl l lar boyu bi lgin ler ve f i lozoflar çel i�kiden öcüden kor -kar gibi korktu lor. Öze l l ik le ortaçağ ı n buyuk dUıUnce mimarları ndon Aquino'lu Thomas ( 1 225-1274) bu yönteme en son biçimini verdi . Aquino' lu Thomas'a göre dUıUnmenin i l keleri aynı zamanda doğanın do i l keleri idi . Yani özdq l i k doğadaki olayları da be l ir leyen ono i l ke oluyordu . Böylece çeliıkiye ve karıı tların bi lgisi ne karjl örUlen bUyUk Çin Seddi tamam lanmıı oluyordu. En TUmel kavraml ardon yani tanrı ya do var l ı k kavramları ndan (hang isi n i n öncel i k alacağı yöntem açısındanPek önemli deği ldi) özdeıl i k i l kesine ve mantığın diğer dU�Unme kural lorını ku l l anarak doğa Uzerine doğru bi lgi ler elde edebi l irdi k . Fe lsefi bakımdan var ı lan bu sonuç , aristokrasiye yaroı ı r biçimde onur k ır ıcı idi . ÇtınkU bi l inç kendi l iğ i nden doğaya karıı köre l t i l iyordu . Olaya, eıyanı n kendisine bakarak oradaki oluıumu belir leven kural ları yokalayıp olayın gel iıme olanakları Uzerine varsayımlarda bulunmayerine bel leti lmiı doğma nitel iğindeki bir genel kavramdan ya da yarg ıdan salt mantı ksal ç ıkarımlarla oloy hakkında bi lgi elde edi l iyor yani gerçek l i k kavrama uydurulmaya ço l ı ı d ı yordu , yoni zorlanı yordu . Yalnız bununla kalınmıyor, olayın geleceğine eS bi 19i açısı ndan i petek konuluyordu . GUnUmUzden bu ytintemi açı klayacak bir tirnek verecek olursak: Toplumun içi nde bulunduğu sosyo-ekonomik koıul l ordon ve s ı n ı fsal yapı n ı n incelenmesinden hareket ederek mUcadele taktiklerini saptanmas ı na gi t ­mektense , bel i r l i mUcadele taktiklerini uygulayabilmek için toplumun sosyo-ekono m i k koıul lar ını ve s ı n ı fsal yapıs ı n ı değiıtirmek zorlomak kavramdan hareket ederek gerçeği zorlamak gemektir.

Bu yöntem.in özel l i kle ortaçağda en mUkemmel biçimini olması bi r rastlan­tı deği ldi . bu olayın tarihsel neden leri , s ın ıfsal kökleri vardı . Egemen s ı nı f , yani aristokrasi ve onun yandaıı ki l ise bu yöntemi kutsal laıt ı rmakla kendi ayrıcal ı k l ı du­rumlar ı n ı n felsefi temel lendirmes ini yapmlj oluyorlardı . Aristokrasi ve k i l ise karıı t­Iarın çel i ıkinin olanaksız oldu�unu kanıtlamaya ço l ı ımakla doğadaki gel i ıimi yad­sıyabi Idikleri ni , kendi ayrı calı k ı , durumlorı nı , var olon statUkoyu dondurabi I d i k ie­rini , egemeni i klerine 'sonsuzluk kazandırabi Idiklerini sanı yorlard ı . ÇUnku karııt ia­rın ve çeliıkinin doğadaki ana belirleyici gUç olduğu gtlrUıUnUn toplumsal bi lgi oçısı ndan sonuç lorı , 0- aristokrosinin ve k i l ise adamları nın hal k tabakaları ndan olan ayrı calı klorı nı , seçkin olmalarını (el i t) ortadan kaldırıyor, b- egemenl i klerini itoman oçısı ndon s ın ı r landırıyordu . Aristokrasi gelece�ıni felsefi bilgi bakımından ıonsuz l aıtırmak i ç i n dört el le bu yönteme sar ı lmııt ı . Tı pkı kendisinden sonra gelen burjuvazi gibi . Aristokrasi burada kendi kul landığı yöntemi n kurbanı idi . Bilgi açı � s ı ndan yarı nlarını v e seçki n l iğini kurtarabi l irse gerçekte d e kurtarabi leceğini sanı ­yordu .

YtlRth1JŞ - 5 Atu8to8 1975 - 15

/

şiMDi GÖRÜLÜYOR Ki TÜRKİYE'DEK( KENTLEŞME, EGER HIZLA DEVAM EDERSE GENE pOLİTİK YAPIYI DEGiŞTİRECEKTiR. YANİ İKTiDARI SAGDAN ALIP, SOLA VERECEKTiR,

SOSYALİST GİRişiMlN OLMADlGI Hiç BİR ÜLKEDE, Hiç BİR KENTTE SAG LIKLI BIR KENTLEŞME OLAMAZ,

• Açlık greviniz , TUrkiye'de beledlyelerle merkezi Idare (hilkümet) arasındakı çelişkInIn en keskin örneğini verıyor, Bu çelişkiyi nasıl açıkh­yeraunuz ?

Ü l kemizde 1950 y ı l ı ndan sonro, makinenin tarıma 9iriıi ve topr�ı n kuruploımCHI , yani bel l i e l l erde top­lanması gibi bir çok nedenler, birdenbire kır insanlarını kentleredoğru i tmeye boıladı , Ve 1950 aıoğı yukarı TUr­kiye'de gecekondulaımo hareketinin boılongı cı gibi gö­rUnen önem l i y ı l haline ge l iyor, Bi lhassa 50 y ı l ları ya­ni Marshall yardımının TUrkiye'ye giriıi , Marshal l yar­dımı i l e gelen binlerce traktör, Marshall yardımı i l e ge­len binlerce yol maki nesi / Türkiye'de o zamana kodar gUdulen tutar l ı pol i t ikaları birden bire tersine çeviriyor; ıuursu z , b i l i nçsiz bir karayolu pol i ti kası i l e TUrkiye'=le kent-kır arasında kopuk boğlar alabildiğine h ı z l a birbi­r ine düğUmleniyor, Böylece köydeki kapolı ekonomi bir­den bire kente açı l ıyor. Ve kırdaki , demin saymı} oldu­ğum nedenlerle kentlere akmoğa hazı r bu insanlar sUrat­l e , olanak buluyorlar ve kentlere akıyorlar. Kentler , bu gelen iısiz k i t leleri istihdam edecek, onları emecek sa­nayi tesisleri n i , iı olanlarını açmıı deği l . Kentler, bir­den bire köyUn bu baskını karıısında ıaıkı n , kendi ler i ­n i toporlıyamıyorlor. V e kentlerde birdenbire b i r sefa!. lot kentleımesi boı l ıyor, Ama 1950-54 y ı l ları aras ı n ­da kırdaki insanların kentlere gelmeleri kentlerdeki i n ­sanları sevindiriyor; kentlerdeki , ucuz emeğe ihtiyacı olon , emeği sömUrmek isteyen sını rıar iç in çok caz ip. fakat ucuz emek gelmeye devam ettiği sUrece, bir sUre sonra 54-58 arO$lnda kent, bu k ı rdan gelen akımdan r� hatsız olmaya boı l ı yor, ÇUnkU onları ememiyor , kul 10-namıyor ve bu insanlar bu sefer kentlerde i�portoc ı l ı k , gozete boy i l iği , boyacı l ı k gibi Uretken olmayan iıler ­de çolıııyorlor. Köylerde iısiz olon bu insanlar; ıehir­de de gerçekte iısiz, ıehirin s ırt ına asalak gibi yığı lma ya baı l ı yor. Ve bu insanlar ordusuı kır insanları , i l k gereksinmeleri olarak kendilerine gecekondu larını inıa etmeye boı l ı yorlar, O sı rada TUrkiye 'nin po l i t i k yapı " si nda do önemli gel iımeler var. 50'de yeni bir yönetim boılamıı, O zamana kodarki statUkocu tavır birden bi­re �lunmUı, l iberal ekonominin bUtUn kural ları s ı nırsız bir ıekilde TUrkiye 'de serbest bırak ı l m ı ı , Bu hava içer­s i ndeseçimden seçime koıan iktidarlar her dört yı lda or bu gecekondu fenomenini kendi Çı karları iç in ustöca ku l ­kul lanma yolunu seçiyorlar. &.ı insanları seçim sothı n ­do bir potansiyel olarak kul l anma yöntemini seçiyorlar.

Bir yasa ç ı karı l ıyor, Bu yasaya göre gecekondu yapımı yasaktı r . Gecekondu yapımı yasak olmasına rağ­men gecekondu yapı l ıyor, Bu gecekondu yapı l ırken de gece kondu cu suçlu duruma dUıUyor . Seçim sathında po­l i ti kocı i l e gecekonducu orası nda atomati kman bir anlaı­ma meydana geliyor: Oy poli t ikacı n ı n ı fakat, poli tikacı çt:.carmıı olduğu yasayı uygu lamıyocak. Bu uzlaımo y ı l ­larca devam ediyor, To 1965-68 lere kadar bir seçim mekanizması olarak .UrUyar , Gecekondunun 1950' de gelmiı i l k kuıağı köy imaj ı n ı kafOl ı nda tutuyor , Köyde

i�l1ı\(lrn belediye bnşlulıll .

s ı kınt ı lar çekmiı bu kuıak, ıehirde yol , su, elektrik bul ­duğu vakit kend ini daha mutlu hissediyor. fakat bunun yetiıen i k inci kuıağ ı , gerek gel irken çok kUçuk çocukla­

• Avrupa'nın bi rçok Ulkeslnde, sıyasal dönU­şUmlerln yerel yönetimlerde göreli olarak daha hızlı oldullu gözlenIyor, Bunu nasıl açıklarsını z ?

rı gerek kentte doğmuı çocukları köy imaj ın ı yitirdi k le- BugUn kapi tal ist ulkelerin i k i bUyük s ı k ı nt ıs ı çö­ri i ç i n ; bUyudUkçe kentte yeni almıı oldukları terbiye zUm bulmuyor. Birincisi enflasyon hasta l ığı , i kincisi gereği , analar ı n ı n ve babalar ın ın bağnaz ve tutuculuk- de kapitalist U l keferdeki yerel yönetimlerin içersine lar ın ı bUnyelerinde taıımıyan , daha doğrusu kentteki dU;muı oldukları s ı k ıntı lar . Yerel yönetimlerde bir dev­yoıoma h ı nç l a , öfkeyl e dolu yeni bir kuıak ortaya çı k ı - rimciçekirdek çok çabuk f i l i z leniyor ve yerel yönetimi _ yar. Ve bu kuıak 1973 seçimlerinde e l i sandığa ulaıt ı - de geçiyor . Örneğin bir ay evvel Milono hal k ı n ı n ğı gUn , o gelen i l k gecekondu kuıağ , i le oy ku l lanmıyar, Mi lono'daki sosyal ist b i r baıkan, bi le reddederek kornü­Böylece TUrkiye 'de birdenbire yeni bir dönem baı l ıyor . nist bir ba�kanı iı baı ı na getirmesi batıda yerel yöne _ Yani , gecekondunun yetiıen ik inci kuıağı , o soğcı tu- timlerde bu devrimci zihniyetin çok can l ı bir örneğini tucu kitleleri birden bire a l ı p , kendi ana ve babalarını veriyor. Halbuki italyo'da merkezi yönetim bugun he ­da etki Jeyerek , �te ki t�rafa , sol parti lere doğru korkunç men hemen tamamen sağcı parti leri n yönetimi ndedir . bir özlem i le koiuyar , lıte 73 seçimleri nde buyuk kent- Bu durum kapi talist Ul kelerde hakikaten iki nci bir dö­lerdeki oy potlaması ve bu oyun soldaki bir portiyekayı - nem olarak baıl ıyer, _ temelinde yatan gerı;ek olay bud<ır , Halbuki .osyal ist ulkeleri .ele a l ı n , Sosyalist U i -

Ş i m.::J i görul Uyor k i TUrkiyeldeki kentleşme , eğer �elerin hi ç birisinde bir enflasyon hastal ı ğı , bir ye-hız la devam ederse gene pol i t ik yapıyı değiıtirecektir. rel yönetim sorunu ç ı kt ı ğ ı nı gördUnUz m U ? Halbuki bun­Yani i ktidarı sağdan a l ı p , sola verecektir . Turkiye h ız- don 15 gUn önce Amerikan belediyeleri toplanorak Ame ­lo bu kentleımenin eıiği nde gi tmektedir hala' ,Kenller- rikan hUkUmetine karıı boı kaldırd ı l ar . Ve çok bel irgin de belediyelerin baılarına çok öneml i sorunlar birden bi örnek de New York belediyesinin durumu • • • New Yer k re yığı l ı p kal ı yor, GörUyoru z , belediyeler kentlerdeki va bel ediyesi içine dUıtUğU çıkmazlordon kurtulamıyor , tandaıı n , özel l i k l e gecekondulu vatandaıın hiç bir soru- Şimdi bizim Ulkemiz de batı dUnyas ı n ı n , l i beral ekono­nuna cevapveremez hale geliyor. &.ındon yine TUrkiye ' - minin uzantısı olmaya devam ettiği için farkında olmo­deki i k tidarı e l i nde tutan egemen guçlerin ç ı karı olduğu dan bUtUn bu etki leri hissediyoruz . iç in bu durumda tutuluyor. Çünku, eğer belediyeler Ben Mil ano'da çok i l ginç bir tartı ımoya katı l ­gUçlu, �a l i �çıdan guçl

,u ve bağıms ı z hale getirilseler, d ı m . Tartı ;ma ıu idi : Bir sağl ı kl ı kent yaratı lması kapi­kentt�kı bu ınsanlara hızmet götur�� olanakları n ı �u - tal ist sistemde yani l i beral ekonominin hakim olduğu yuk bır gUçle bulacaklar ve merkezı ıdareye boyun egme Ul kelerde mi daha çok al Ollak iç indedir, yoksa sasya­veya onlardanyardım isteme veya onların vesayeti �l t ı n - l ist u l kelerde mi ? Sonunda gerek kapi ta l is t u l kelerin da kalma gibi ıeylerden sUratle kurtu lurlarsa � bo

,?ımsız tems i l c i l eri , gerek sosyal ist ulkelerin temsi lc i leri oy poli t ik kurul

,uılar

.örne

.ği

. verecekler . Halbukı egeme,n bi rl iği i le o sonuca vardı lar ki i sosyal ist giriıimin olma­güçler beledıyelerı seçımı kazanmanın aracı olarak gör"U- dığı hiç bir Ulkede, hiç bir kentte sağ l ı k l ı bir kentlej­yorlar, O zaman belediyeleri bu halde tutma, gUçlUkler me olamaz , Bunun temel i nde yatan en bUyuk ıey top­i � i�de tutma, yasalar ı n ı ç ı k�rmoma ı onl ��a çoğdaı yöne- rak rejimid i r . MUl kiyet kavramıd ır , yeni bir anlayııla t ımı kuracakları yasalar getırmeme, bugunku tutucu s�ğ - modern bir kentte girmesi , modern bir kent planlaması cı iktidarın temel gÖf"UıU olarak ortadadır. ÇUnkU verdı k - i eninde ele a l ı nması gerektiği konusunda hiçbir kuıku I.�ri onda diğer bir

ı kole daha e

kı lerinden git

kmiı o

.lo.c��t

.ı r k� lmamııtı r . Turkiye'deyeni toprakre j imini ortaya koy­Orneği

.n be i ed

.i ye

. er yasası

. Çı ar�a bugu� ent 151 i t ı - mad ı kca , mül kiyet anlayııı ndaki yeni çağdaı yorumları don e l ı ne geçırmlj sol partı ler , hızmetlerı beledıyeler - getirmed i kçe, bizim Anayasa çerçevesi içersinde kent-de yoksul halktan baılatarak ortaya koyacak . Kentte le me konusunda hiçbir adım atı lamıyacağı kanısında-

belediye hizmetleri ne kadar dar bir çerçevede kal ırsa ı

kentteki orsa fiyatları o kadar artar. Kentteki ç ı karcı yım

. s ın ıflar ı n çı karları o kadar çok korunmuş olur . Bunu ne kadar çok yayananı z , bu sefer belediyenin götürmUı olduğu bu hizmetlerden yararlanan s ın ıflar ne 'kadar çok , bu sefer oradaki o insanların, be l l i bir zUmrenin ç ı karı da o kadar çokzedelenir. Hizmetleri ad i l olarak dağıtan, hele en az yararlanmıı s ın ı fa götUren bir bele-diye, kentte bunu , mali gUcU olur, bağıms ız l ığ ı da olur ve bu ıeki lde ortaya koyarsa , TUrkiye'de sağ i ktidarları n sO,nu gelmiı demektir .

• Kentlerlmlzde valilik ve belediye başkanlığı gibi Ikili bir sorumluluk mekanizması bulunmasını nasıl karşılıyorsunu z ?

Bir kere metropol öze l l i k ler kazanmıı mi lyanun üstünde kentlerde bir baıka yeni yönetim biçiminin oluıturu lmaSl I metropol yönetim tarz ı n ı n ortaya konma ­sı zorunl udur , Ama kUçuk merkezler, kUçuk yerleımeler böy le yeni bir yönetime henUz gereksinme duymaya bi -l i r ler. Ama devrimci n i te l i k leri kendisinde taııyan, ye­ni bir yönetim i , halka yeni bir hizmet biçimini götUr ­mek isteyen bir belediye baıkanı n ı n da val i i l e , yani merkezi idarenin tems i l cisi i l e hiç bir zaman bağdaj­mosı sözkonusu olamaz, çUnku bugUn TUrkiye 'de merkezi yönetim sağcı parti lerin el i nded i r . Bosı n toplantısı n ­d a b i r örnek verdim size; ben " akkondull projesi gel i � ­t i rmek istiyorum, butUn fukakara h a l k ı n sorun l-orı nı çözmek i ç i n ; sağcı iktidar bana Çankoya'da bir dereyi 50 m i l ­yona istimlak etmem iç in para gönderiyor, park yapı l ­ması içi n . Onun a l t ı nda ne gibi ç ı kar �eyleri olduğunu ayr ıca anlatmadım size. Kimindir o dere? O dere ıa ­hıs lar ındı r .

Bu nedenle val i ve belediye reisinin b i r kentte i k i l i alarak sorumlu olması asasta çok sakat bir ıey, he­le biri sağ ı n öteki solun temsi l cisi ise .

Anayasa'daki mUlkiyet kavramı ve Anayasa l daki toprak sorununa yaklaıma kavramı çok çağ dı ı ıd ır . Me­cel lede bi le doğrusu , is lam hukukunda bi le, toprak mUl kiyeti onlayı�ı daha i leridir ,

• Açlık grevlnızden ne gıbı somut sonuç lar bekııyorsunuz ?

Bizim hal kımız soru sormasını bi lmeyen bir hal k . Kendi özlemlerine dönUk sorular sormuyor . Ono her ıey empoze ed i lmiıti r . Şimdi ı böy le bir aç l ı k grevi i l e ben i k i Uç y ı l bu aç l ı k grevi nin aktUa l i tesi n i n devam ede­ceğ ini ve " niç in yaptınil diye her zaman bana soru sora­caklarını tahmin ediyorum . Ben de o zaman bu kent hakkında, belediye hakkı nda onları aydınlatmak isti­yorum.

i ki ncisi belediyeler i n sorunlar ı n ı can l ı tutmak is ­tiyorum. S ık ıntı içersinde olduğumuz bu dönem lerin Uzerinden sUnger geçilmesin istiyorum . Halbuki aç l ı k grevi , vakıa temel i nde çok büyUk bir zahmet i gerek­tirmiyar hiç bir zaman, amo haber nitel iği olarak haki­katen bir gUç taııyor. Ve bana soracaklardır : " Bu adam açl ı k grevini niçin yapı yor?" Herkes bunu tartııacak­t ı r . kendi orası nda. Konunun tart l ı ı lmaSl bize konuyu kazandıracakt ır. Bu konuyu tartııma alanına dökmek bence savajın i l k etabı dır .

iıçimin s ı k ı ntısı nı , onun yanında oldUğumu gös­termek açısı ndan do böyle bir ıeyde karar l ı y ı m , Bu son y ı l l arda aç l ı k grevleri çok yapı ldı ve yazlaıtor ı ldı, A­ma bir B . Russe l l ' i n , bir N . Hi kmet ' in bir B i n Se l i o ' n ı n yapmıı oldukları açl ı k grevleri doğru.u bUtUn gUcUnU hala ta�ıyar ve anlam l ı , Şimdi benim aç l ı k grevim de dediğim gibi konuyu hep canlı tutmak açısı ndan bir an­lam taııyor, ÇUnkU bu açl ı k grevini yapon kiıi herhan­gi bir kiıi deği ld i r , TUrkiye Cumhuriyetinin Anayasa'da yaz ı l ı ıehrinin belediye baıkanının grevidir .