TURUNÇGİLLERDE DEPO HASTALIKLARI VE MÜCADELESİ

GİRİŞ

GİRİŞ

Birçok depo hatalığı, meyveler henüz bahçedeyken başlar.

Turunçgil üreticilerinin bir çoğu, depo hastalıklarının kendi

hatalarından kaynaklanmadığına inanır.

Suçlu genellikle; paketleme evleri, depolar veya taşıma

koşullarıdır.

GİRİŞ

Enfeksiyonların çoğu meyveler ağaç üzerindeyken, bazıları ise

ağaçtan koparılırken hasat esnasında yapılan hatalar nedeniyle

gerçekleşmektedir.

Bahçe hijyeninin sağlanmaması,

Yanlış hasat aletlerinin kullanılması,

Yanlış yöntemle hasat etme,

Deneyimsiz meyve toplayıcılarının meyveleri toplaması ve yanlış

zamanda hasat etme,

Paketleme sırasında veya transfer sırasında birçok farklı sıcaklık

ve nem ortamı.

GİRİŞ

Depo hastalıklarının oluşmasına neden olan fungal

etmenler, yalnızca meyveler üzerinde değil; paketleme

evlerinde, depolarda, paketlerde, paketleme makinelerinde

de bulunabilirler.

Enfekte olmuş meyveler ise paketleme evlerine getirilmeden

önce sağlıklı meyvelerden mutlaka ayrılmalıdır.

TURUNÇGİL DEPO HASTALIKLARI VE MÜCADELESİ

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f.sp. citri

Enfeksiyon;

20°C sıcaklık

yaprak yüzeyinin ıslak olması

4-6 saatlik bir sürede gerçekleşir.

İlk enfeksiyonlar ilkbaharda sürgün gelişimi ile birlikte

başlar.

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f.sp. citri

Genç yaprakların kenarlarından içeriye doğru

genişleyen kahverengi lekeler oluşur.

Bu lekeler düzenli değildir.

Lekelerin etrafı sarı bir hale ile çevrilidir.

Yapraklar sararır ve dökülür.

• Sağlıklı

• Hastalıklı

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• (Alternaria alternata f. sp. citri)

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f.sp. citri

Meyvede;

Nohut iriliğine gelmiş meyveler üzerinde küçük siyah

lekeler görülür.

Meyvedeki lekeler önce çökük siyah noktalar şeklinde

gelişir. Daha sonra alttan bir yara dokusu oluşur.

• Meyvedeki hastalık belirtisi

• Alternaria kahverengi leke hastalığı • (Alternaria alternata f. sp. citri)

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f.sp. citri

Meyvede;

Meyveler irileştikçe lekeler küçük, kahverengi, siğil

görünümlü bir hal alır.

Siğiller birleşerek meyve üzerinde geniş bir alan

oluşturur.

Kuşgözü benzeri simptomlar görülür.

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• (Alternaria alternata f. sp. citri)

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• (Alternaria alternata f. sp. citri)

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Kresoxim methyl % 25 25 g 35

Propineb % 70 250 g 7

Tebuconazole 250 g/l 100 ml 21

Trifloxystrobin % 50 20 g 28

Bakır Hidroksit % 50 300 g 7

Bakır Hidroksit 361.1 g/l 200 ml 7

Bakır Hidroksit % 40 300 g 14

Bakır sülfat penta hidrat 65.82 g/l 250 ml 1

Yağ ve Rosin Asitlerinin Bakır Tuzları 51.4 g/l 300 ml 7

Difenoconazole + propiconazole 150 g/l 50 ml 21

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

Hastalık Etmeni:Phytophthora citrophthora, Phytophthora parasitica

Kahverengi çürüklük hastalığına neden olan birçok

Phytophthora türü vardır. Bunlardan en önemlileri P.

citrophthora ile P. parasitica’ dır.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

Hastalık Belirtileri

Meyve üzerinde açık kahverengi renkte lekeler oluşur. Bu

lekeler hastalık ilerledikçe sertleşir ve derimsi bir hal alır.

Meyveler nemli ortamda kalırsa bu sert lekelerin etrafı beyaz

miselyum ile çevrilir. Hastalık paketleme sırasında diğer sağlıklı

meyvelere bulaşabilir. Bu hastalığın tanınmasındaki en önemli

özellik, çürüklük yerlerinin kokusunun, kokmuş balık kokusu

gibi olmasıdır.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

Enfeksiyon Koşulları

P. citropthora etmeni, P. parasitica ' ya oranla daha kolay ve etkin bir şekilde

zarar meydana getirebilmektedir. Çünkü P. citropthora etmeninin sporları

daha kolay ve daha hızlı çoğalabilmektedirler. Phytophthora sp. meyveye

bulaştıktan 3-4 gün sonra (enfeksiyondan sonra) lezyonlar meydana gelir.

Bu fungus toprak kökenli bir fungustur. Fungusla bulaşık topraklar, ağaçlar

üzerindeki yere yakın olan meyvelere, toprak sıçraması ile bulaşır.

Meyvelere su yoluyla geçen sporlar da çok çabuk çoğalabilmekte ve

hastalıklı bitkiden sağlıklı bitkiye hızlı bir şekilde geçebilmektedirler. Ayrıca

nemli ortamda daha da çok çoğalabilmektedirler. Bu hastalık erkenci

turunçgil çeşitlerini daha çok etkilemektedir.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Fosetyl-Al % 80 (Yeşil Aksam İlaçlaması) 200 g 15

Fosetyl-Al % 80 (Meyve Daldırması) 300 g 15

Bakır Sülfat (Bordo Bulamacı) % 1’lik 21

Captan % 50 (Yaz Uygulaması) 300 g 7

Thiopanathe methyl % 70 60 g 3

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

ANTRAKNOZ

Bu hastalık etmeninin ağaçlarda daha önceden yaralanmış

meyvelerde oluşturduğu simptomlar ile yaralanmamış meyvelerde

oluşturduğu simptomlar oldukça farklıdır. Yaralanmamış

meyvelerde görülen Antraknoz lezyonları ilk başta gümüşi beyaz

renkte ve derimsi yapıdadır. Bu lezyonlar meyve kabuğu ile aynı

seviyede olup aynı sertliktedir. Hastalık ilerledikçe, bu lezyonlar

kahverengimsi veya grimsi siyah renge döner ve söz konusu

lezyonlar yumuşak bir hal alır.

Hastalık Etmeni:Colletotrichum gloeosporioides

ANTRAKNOZ

Yaralanmış meyvelerde görülen Antraknoz lezyonları

ise kahverengi, kırmızı kahverengi ya da siyah renkte

görülmektedirler. Hastalık başlangıcında bu lekeler

sert ve kurudur, hastalık ilerledikçe bu lezyonlar

yumuşak bir hal almaktadır. Lezyonların büyüklükleri

ve şekilleri düzensizdir.

ANTRAKNOZ

ANTRAKNOZ

ANTRAKNOZ

ANTRAKNOZ

ANTRAKNOZ

Bu fungusun sporları ölmüş odun dokularında çoğalabilmektedir. Sporlar

suyla taşınabilmektedir. Suyla taşınan sporlar olgunlaşmamış meyvelere

bulaşırlar. Meyveye bulaşan bu sporlar üreyerek meyve yüzeyinde

appressoria meydana getirirler. Appressorialar hasattan önce gelişmezler

ve enfeksiyon meydana getirmezler. Bulaşma için yeşilimsi renkteki

olgunlaşmamış meyveleri tercih ederler. Önceleri olgunlaşmamış

meyvelere geçen sporlar daha sonra olgunlaşmış meyvelere geçer.

ANTRAKNOZ

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Imazalil 500 g/l 200 ml 3

Imazalil % 10 + thiabendazole % 14 400 ml 15

Thiabendazole 500 g/l 200 ml 21

Thiabendazole % 60 100 g 15

YEŞİL VE MAVİ KÜF

Hastalık Etmeni:Penicillium digitatum, Penicillium italicum

Hastalık bahçede, depolarda ve paketleme evlerinde

sorundur.

Hastalık yaralardan giriş yapmaktadır.

Etmen sporları havada bol miktarda bulunmaktadır.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

Yeşil Küf (Penicillium digitatum)

Meyve üzerinde çürümekte olan kısım yumuşak sulu

bir hal alır. Enfekte olmuş meyvenin bu yumuşak

kısmı daha sonra kütle halindeki yeşil sporlarla

kaplanır. Sporların bulunduğu alan dar beyaz

miselyum ile çevrilmiş durumdadır. Bu fungusun

sporları herhangi bir fiziksel etki altında kaldığı zaman

kolayca yayılabilir.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

Yeşil Küf (Penicillium digitatum)

Penicillium digitatum sporları hava yoluyla yayılabilmektedir. Meyve yüzeyinde

oluşmuş olan sporlar rüzgar yardımıyla dağılarak etrafa yayılırlar. Sporlar, kovalara,

paketlere, paketleme evlerine, alet ve ekipmanlara kolayca geçebilirler. Ayrıca bu

sporlar içi su dolu tanklara da geçebilirler. Bu fungus için en iyi gelişme koşulları

ılık ve nemli havalardır. Sporlar, rüzgar yoluyla ağaçtan ağaca taşınarak

meyvelerde infeksiyonu gerçekleştirirler. P. digitatum meyve kabuğunda yara

olduğu zaman meyvede küf oluşturabilir. Hasat veya paketleme sırasında meyve

berelenirse ve uygun nem ortamı olursa küf oluşumu görülür. Ayrıca bu hastalık

etmeni çok fazla sayıda spor üretebilir ve sporları paketleme evlerindeki alet-

ekipmanlara kolaylıkla bulaşabilir. Mavi Küfe göre daha yaygın görülür.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

Mavi Küf (Penicillium italicum)

Mavi küf hastalığı, yeşil küf hastalığı kadar yaygın değildir. Soğuk

koşullarda daha iyi gelişir. Bu fungus da hava kökenli bir fungus olup

ağaçlar üzerindeki yaralı meyvelere ve yerdeki meyvelere

bulaşabilmektedir. Bulaşma çok küçük yaralardan dahi

gerçekleşebilmektedir. Ayrıca hastalık küflü meyvelerden, sağlıklı

meyvelere de geçebilmektedir. Meyve satıştan önce temizlenmeli ve

yaralanmış meyveler ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Imazalil 500 g/l (Hasat sonu daldırma) 200 ml 3

Imazalil 75 g/l (Bahçe İlaçlaması) 150 ml 3

Thiabendazole 500 g/l (Hasat sonu daldırma) 200 ml 21

Thiabendazole % 60 (Hasat sonu daldırma) 100 g 15

Carbendazim % 50 (Bahçe ilaçlaması / Hasat sonu daldırma)

50 g 21

EKŞİ ÇÜRÜKLÜK

Hastalık Etmeni: Geotrichum candidum

Belirtileri yeşil küf hastalığı (Penicillium digitatum) ile

mavi küf hastalığına (Penicillium italicum) çok benzer.

Meyve üzerinde öncelikle sulu lekeler oluşur. Daha

sonra bu lekelerin üzerini sarı renkteki küfler kaplar.

Bazen bu küflü oluşumlar buruşuk bir hal alır. Bu

fungus etmeni toprak kökenli olduğundan daha çok

toprak yoluyla bulaşır.

EKŞİ ÇÜRÜKLÜK

Enfeksiyon Koşulları

Bu hastalık etmeni meyveye yalnızca yaralardan giriş yapabilir.

Derin yaraları enfeksiyon açısından daha çok tercih eder.

Meyveye rüzgar yardımıyla, toprak bulaşması yoluyla veya

meyvenin toprakla teması halinde geçmektedir. O nedenle bu

hastalığa ağacın toprağa yakın alt bölgelerinde daha çok

rastlanmaktadır.

EKŞİ ÇÜRÜKLÜK

SAP DİBİ ÇÜRÜKLÜĞÜ

Hastalık Etmeni: Diplodia natalensis, Phomopsis citri, Phomopsis candidum

Bu hastalığın belirtileri hasattan 7- 10 gün sonra kendini

göstermektedir. Meyvenin sapa bağlandığı kısımda önceleri açık

kahverengi renkte daha sonra koyu renkte çürüklük görülür.

Meydana gelen bu çürüklük çok hızlı bir şekilde büyüyerek meyveye

yayılır. Çürüklük meyvenin iç kısmına doğru da ilerleyebilir. Çürüyen

meyve ekşimsi bir koku yayar. Bazen meyvedeki çürüklükler

ilerleyen hastalık sonucu siyah renkli olabilir.

DIPLODIA SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ

Enfeksiyon KoşullarıBu fungus genellikle ağacın ölmüş odun dokularında

çoğalmaktadır. Buralarda çoğalan sporlar, yağmurlarla veya

sulama esnasında genç meyvelerin ölü dokusu olan meyvenin

sapa bağlandığı kısma ulaşırlar. Burada toplanan fungus

sporları gelişmelerini durdururlar veya hareketsiz hal alırlar.

Yalnızca hasat işlemi yapıldıktan sonra meyvede çürüme

meydana getirebilirler. Hastalık hasattan önce meyveye

bulaşmışsa, hasattan sonra depoda da gelişmesini sürdürebilir.

Ancak hastalık sağlıklı meyvelere bulaşmaz.

DIPLODIA SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ

DIPLODIA SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

HASATTAN ÖNCE MÜCADELE

Bazı hastalıkların (Phytophthora spp. gibi) depoya geldikten sonra

mücadelesi çok zordur. Bu nedenle bu tür hastalıkların kontrolünde

hasattan önce fungusit uygulaması yapmak yararlı olabilir. Önceki yıllarda

bahçede aynı hastalık görülmüşse, hastalığın oluşmasını önlemede en iyi

yol hasattan önce ilaçlama yapmaktır. İlaçlamada uygun ilaçlar seçilmeli,

ilaç üzerindeki etiket bilgileri dikkatlice okunmalıdır. Ayrıca etiket üzerinde

belirtilen bekleme süresine mutlaka uyulmalıdır.

HASATTAN SONRA MÜCADELE

Hasattan sonra, paketleme sırasında ve bekletme odalarında çeşitli

fungisitler kullanılmaktadır. Herhangi bir ilaç uygulanmadan önce şu üç

hususa dikkat edilmelidir: (1) ilaç ülkemizde ruhsatlı olmalı, (2)

gönderilecek ülkenin kodeksinde yer almalı, (3) aşırı dozda

kullanılmamalıdır.

Meyvedeki kabul edilebilir kalıntı miktarları, ihracatçı ülkelere göre farklılık

göstermektedir. Bu nedenle fungisit uygulaması yapıldığında, bu durum göz

önünde tutulmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

İLAÇLI SUYA DALDIRMA UYGULAMASI

Hasat yapıldıktan sonra mantarların dayanıklılık riskini

düşürmek için farklı fungisitler kullanılmalıdır. Fungusit

uygulaması hasattan hemen sonra yapılmalıdır.

Hasattan hemen sonra meyveler paketleme evine gelir gelmez

ilaçlanmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

İLAÇLI SUYA DALDIRMA UYGULAMASI

İkinci ilaçlama ise meyveler paketlenirken (makinelerde) uygulanmalı, böylece

pazarlama sırasında da mantarların inokulasyonu ve sporulasyonu önlenmelidir.

Hasat yapıldığı andan itibaren 24 saat içerisinde mutlaka ilaçlama yapılmalıdır,

çünkü fungus infeksiyonu gerçekleşmişse ancak bu şekilde zararlanma önlenebilir.

Guazatine aktif maddesini meyveler paketleme makinesine girmeden önce

kullanmanın birçok iyi yönleri vardır. Çünkü Ekşi Çürüklük, Mavi Küf ve Yeşil Küf

etmenlerine karşı oldukça etkilidir. Ayrıca kimyasal olarak diğer fungisitlerle

etkileşimi yoktur. Bununla beraber Guazatine aktif maddesinin uzun süre kalıcılığı

söz konusu değildir. Bu nedenle uzun süreli kontrolü sağlayabilmek için diğer

ilaçlarla ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

PAKETLEME EVLERİNDE UYGULAMA

İkinci ilaçlama ise meyveler paketlenirken (makinelerde) uygulanmalı, böylece

pazarlama sırasında da mantarların inokulasyonu ve sporulasyonu

önlenebilmektedir. Hasat yapıldığı andan itibaren 24 saat içerisinde mutlaka ilaçlama

yapılmalıdır, çünkü fungus infeksiyonu gerçekleşmişse ancak bu şekilde zararlanma

önlenebilir. Guazatine aktif maddesini meyveler paketleme makinesine girmeden

önce kullanmanın birçok iyi yönleri vardır. Çünkü Ekşi Çürüklük, Mavi Küf ve Yeşil

Küf etmenlerine karşı oldukça etkilidir. Ayrıca kimyasal olarak diğer fungisitlerle

etkileşimi yoktur. Bununla beraber Guazatine aktif maddesinin uzun süre kalıcılığı

söz konusu değildir. Bu nedenle uzun süreli kontrolü sağlayabilmek için diğer

ilaçlarla ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

RUHSATLI AKTİF MADDELER

RUHSATLI AKTİF MADDELER

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Kresoxim methyl % 25 25 g 35Propineb % 70 250 g 7Tebuconazole 250 g/l 100 ml 21Trifloxystrobin % 50 20 g 28Bakır Hidroksit % 50 300 g 7Bakır Hidroksit 361.1 g/l 200 ml 7Bakır Hidroksit % 40 300 g 14Bakır sülfat penta hidrat 65.82 g/l 250 ml 1Yağ ve Rosin Asitlerinin Bakır Tuzları 51.4 g/l 300 ml 7Difenoconazole + propiconazole 150 g/l 50 ml 21Fosetyl-Al % 80 (Yeşil Aksam İlaçlaması) 200 g 15Fosetyl-Al % 80 (Meyve Daldırması) 300 g 15

Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre

Bakır Sülfat (Bordo Bulamacı) % 1’lik 21Captan % 50 (Yaz ve Hasat Sonrası Uygulaması) 300 g 7Thiopanathe methyl % 70 60 g 3Imazalil 500 g/l 200 ml 3Imazalil 75 g/l (Bahçe İlaçlaması) 150 ml 3Imazalil % 10 + thiabendazole % 14 400 ml 3Thiabendazole 500 g/l 200 ml 21Thiabendazole % 60 100 g 15Carbendazim % 50 (Hasat sonu daldırma) 50 g 21Guazatine - -SOPP (Sodiumortophenylphenat) - -DCNA (Dikloronitroanilin) - -

RUHSATLI AKTİF MADDELER

RUHSATSIZ KULLANILAN AKTİF MADDELER

RUHSATSIZ KULLANILAN AKTİF MADDELER

KİMYASAL ADIProchloraz2,4 DBiphenylGlyphosate4-CPAPropamocarbButilaminFenopronil

TEŞEKKÜRLER

www.gsb.gov.tr