xuan nguyet - bette bao lord - amazon s3€¦ · tôi ham ñọc truy ện ch ứ không ph ải...

XUÂN NGUYỆT

Bette Bao Lord

Making Ebook Project

BOOKAHOLIC CLUB

Bette Bao Lord XUÂN NGUYỆT

2

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

• Tên sách: XUÂN NGUYỆT • Tác giả: Bette Bao Lord • Nguyên tác: Spring Moon • Dịch giả: Hồng Giang dịch theo bản tiếng Pháp: Lune de Printemps của Pierr Alien • Nhà xuất bản: Trẻ • Năm xuất bản: 10/1988 • Số trang: 582 • Khổ sách: 13x19 cm • Giá bìa: 5.800 ñồng

ðánh máy: Mỹ Linh, Phương Khanh, ðặng Mùi, Hồng Nhung, Cát Trinh, Hải Vân, Thanh Hồng, Phương Lan, Thanh Hồng, Hằng, Kim Oanh

Kiểm tra: Trịnh Cường, Hà My Chế bản ebook: Thảo ðoàn Ngày thực hiện: 15/02/2012 Making Ebook Project #227 – www.BookaholicClub.com


3

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mục lục

GIỚI THIỆU TÁC GIẢ

MẤY LỜI CỦA MỘT NGƯỜI ðỌC TRƯỚC

NHỮNG NHÂN VẬT CHÍNH

PHẦN MỞ ðẦU

GIÓ TÂY

1. Người tộc trưởng mới

2. Những cuộc cải cách

3. Những ñôi hài có cánh

4. Người lính

5. Những tấm thiệp hồng

LỬA MÙA XUÂN

6. Nàng dâu mới

7. Người xa lạ thân yêu

8. Chờ ñợi âm thầm

9. Nghĩa hòa ñoàn

10. Cuộc chia ly

11. Vĩnh biệt

12. Người quả phụ


4

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

NHỮNG ðỐNG TRO TÀN

13. Về bên ngoại

14. Người vợ hiền

15. Năm mới

16. Những kẻ mưu phản

17. Dải lụa

18. Những kẻ sát nhân

19. Những ñiều tiên ñoán về số phận

RƯỢU MÙA HÈ

20. Màn xen giữa vở kịch

21. Khuất phục

22. ðể che mắt thánh

23. Những lá thư

24. Tên gọi hợp thức

CON PHƯỢNG HOÀNG BẰNG NGỌC

25. Lễ phát bằng tốt nghiệp

26. Những món quà tặng

27. Một con người có nghị lực

28. Kẻ si tình

29. Chiếc thuyền rồng

30. Khi ñã ngồi trên lưng cọp


5

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

31. Trò chơi

32. ðội tiền phong

33. Mẹ và con

34. Cầu hôn

GIEO HẠT LÚC RẠNG ðÔNG

35. Vết thương lòng

36. Người cán bộ

37. Lưỡng phân

38. Trả nốt món nợ cuối cùng

ðOẠN KẾT

LỜI BẠT CỦA TÁC GIẢ

NIÊN BIỂU


6

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Giới thiệu tác giả

BETTE BAO LORD

Tốt nghiệp Khoa Luật và Ngoại giao. Sinh năm 1938 ở Thượng Hải. Năm 1946 bà theo thân phụ là một quan chức ñược cử sang Mỹ.

ðến năm 1972 bà mới có dịp quay về Tổ Quốc cùng với chồng là cố vấn chủ yếu của Henry Kissinger về các mối quan hệ với Trung Quốc.

Gặp lại gia ñình sau bao năm xa cách là ñề tài giúp bà hoàn thành tác phẩm XUÂN NGUYỆT khiến bà nổi tiếng khắp thế giới.


7

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

XUÂN NGUYỆT THUỘC SÁCH BÁN CHẠY NHẤT Ở MỸ – ðƯỢC DỊCH 15 THỨ TIẾNG – XUYÊN QUA LỊCH SỬ TRIỀU ðẠI NHÀ THANH LÀ LỊCH SỬ TRUNG QUỐC TỪ CUỐI THẾ KỶ XIX ðẾN NAY – ðÂY CŨNG LÀ CHUYỆN ðỜI CỦA MỘT PHỤ NỮ ðƯỢC KỂ BỞI MỘT PHỤ NỮ NGOẠI LỆ!


8

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mấy lời của một người đọc trước

(Thay lời giới thiệu)

Giáo sư TRẦN QUỐC VƯỢNG

Cuốn sách ñang ở dưới tay bạn ñọc là cuốn sách bán chạy nhất (best seller) ở Mỹ năm

1981 (nguyên văn tiếng Anh: Spring Moon, xuất bản ở New York); nó ñã lập tức ñược dịch

ra 15 thứ tiếng nước ngoài: bản dịch tiếng Pháp của Pierre Alien do nhà xuất bản Club

France Loisirs ấn hành năm 1983 ñược báo Figaro Madame coi là “một quyển truyện hay

nhất trong năm ñã tới ñược nước Pháp.”

Tôi ham ñọc truyện chứ không phải là một chuyên gia về văn học nên không ñủ tư cách

giới thiệu cuốn truyện ñã khiến tác giả của nó, bà Bette Bao Lord – một người Mỹ gốc Hoa

“danh gia vọng tộc” – trở nên nổi tiếng trên thế giới.

Sở dĩ có mấy dòng gượng viết sau ñây là vì người bạn dịch giả tiếng Việt thấy tôi có

chút ít tri thức về Trung Quốc học nên ông ñã ñưa xem trước bản thảo kèm theo bản dịch

tiếng Pháp (Lune de Printemps) ñể nhờ tôi “hiệu ñính” dùm một số tên người, tên ñất, sự

kiện lịch sử Trung Hoa cùng rất nhiều kinh dịch, thi ca, từ phú… Trung Hoa, ñược trích

dẫn làm ñề từ ở ñầu mỗi chương và trong hầu khắp các chương sách, từ Khổng Tử, Lão

Tử ñến Tôn Dật Tiên, Mao Trạch ðông, từ Luận Ngữ, ðại học, Kinh Thi, Kinh Thư, thơ

ðường, thơ Tống ñến các bài viết của họ Tôn, họ Mao thời cận hiện ñại…

Người bạn dịch bảo rằng có thể xem ñây là cuốn tiểu thuyết lịch sử Trung Hoa mà tác

giả vừa là người ngoài cuộc (Mỹ) với tư duy tiểu thuyết hiện ñại và bút pháp tuyệt vời, ñã

phân tích rất rạch ròi và khách quan bước chuyển mình nhọc nhằn nhưng vĩ ñại của xã

hội, văn hóa và tâm thức Trung Hoa, từ TRUYỀN THỐNG ñến ðỔI MỚI mà vẫn giữ một

Hằng số Trung Hoa, là vừa là người trong cuộc (dòng dõi một gia ñình quý tộc nho học

Trung Hoa), ñã nhập thân rất sâu trong khuôn viên bí ẩn mà huyền nhiệm của các danh

gia vọng tộc Trung Hoa, ñể mỗi lời, mỗi ý ñều thấm ñẫm sắc thái Hoa Hạ, Viêm Hoàng…

Có nghĩa là cuốn sách này vừa là kết quả nghiệm sinh (vecue) sâu sắc vừa là kết quả lý

niệm (concue) thâm trầm của một tác giả người Mỹ gốc Hoa. ðiều ñó tạo nên sức sinh


9

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

ñộng tuyệt vời và sự cuốn hút ñến mê say của cuốn sách. Thật ñúng như lời giới thiệu tóm

tắt của nhà xuất bản Club France Loisirs: “Cuốn sách này ñã tái hiện một cách tinh tế và

sinh ñộng bức tranh phức tạp về ñời sống truyền thống ở nước Trung Hoa và những “tai

họa” của cuộc cách mạng kéo dài ở nước này kể từ cuối thế kỷ trước ñến ñầu những năm

70 (của thế kỷ 20)”.

Bản thân tác giả, dòng dõi một gia ñình nho học quý tộc, ñã mô tả với một tài năng

khác thường cái thế giới bí ẩn, huyền ảo trong các vườn cấm của các gia tộc, một thế giới

ngày nay không còn nữa nhưng sức mạnh của nó vẫn sống trong lòng mỗi người Trung

Quốc.

Nhân vật trung tâm của câu chuyện là XUÂN NGUYỆT, một thiếu nữ sinh ra trong một

gia ñình quan lại ở Tô Châu vào cuối thế kỷ trước, Xuân Nguyệt ñến với chúng ta ngay từ

trang ñầu (và sẽ còn có mặt cho ñến trang cuối; tuổi hơn 90, chứng nhân của Lịch sử,

người có số phận ñược báo trước chứng kiến 5 ñời gia tộc họ Trương – TQV). Chính cuộc

ñời Xuân Nguyệt ñã cho chúng ta thấy tấn bi kịch của nước Trung Hoa, những giá trị tinh

thần vĩnh cửu và những ñổi thay kỳ lạ của nó kể từ thời Vua Quang Tự (Nhà Thanh) ñến

cuộc cách mạng vô sản.

Chưa có cuốn sách nào với sức tưởng tượng phong phú kể từ sau cuốn “Bác sĩ Jivago”

ñã toát ra một cách xúc ñộng như vậy tính người ở một thời kỳ có nội chiến và những ñảo

lộn xã hội.

Nhà bình luận nữ Marie Claire Pauwels viết trên tờ Figaro dành cho phụ nữ rằng:

“Qua lịch sử gia tộc họ Trương, người ñọc thấy ra lịch sử nước Trung Hoa từ cuối thế kỷ 19 ñến ngày nay. Bốn trăm trang sách ñầy tư liệu nhưng cũng giàu chất thơ và chất

nghiêm túc.

ðây cũng là tiểu sử của một phụ nữ, do một phụ nữ khác, một phụ nữ rất ñặc biệt, kể

lại”.

Người phụ nữ rất ñặc biệt này, tác giả cuốn sách, là bà Bette Bao Lord, sinh vào giờ

Dần năm Dần 1938 tại Thượng Hải. Năm 1946, bà theo cha lúc ñó ñược Chính phủ Trung

Hoa dân quốc cử sang công cán ở Mỹ. Em gái của bà, bấy giờ còn nhỏ, ở lại Trung Quốc.


10

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Do ðảng Cộng sản Trung Quốc giành ñược chính quyền tại Hoa lục, gia ñình bà ở

luôn bên Mỹ. Mãi ñến năm 1962, em gái của bà mới ñi ñược Mỹ ñể ñoàn tụ gia ñình. Hoàn

cảnh của người em gái bà ñã là chủ ñề cho cuốn tiểu thuyết ñầu tiên của bà: Tuần trăng

thứ tám.

Năm 1973, Bette Bao Lord cùng chồng về thăm Tổ quốc – chồng bà là cố vấn chính

của H. Kissinger về các vấn ñề Trung Hoa. Những cuộc gặp gỡ của bà với ñại gia ñình

trong chuyến ñi này ñã gợi ý cho bà viết cuốn XUÂN NGUYỆT. Và như ñã nói, cuốn sách

này ñã làm cho bà nổi tiếng khắp thế giới. Bà Bette Bao Lord ñã tốt nghiệp về Luật và về Ngoại giao ở trường Fletcher. Bà có hai con và hiện nay sống với chồng ở New York. Năm

1983 chồng bà là Chủ nhiệm Phòng Cố vấn về các vấn ñề nước ngoài.

***

XUÂN NGUYỆT (Trăng mùa Xuân) là một cái tên rất ñẹp, tên nhân vật nữ chính của

cuốn truyện và ñược dùng làm luôn tên truyện. Cuốn truyện có thể ñược xem như tiểu sử

của Xuân Nguyệt, từ thuở ấu thơ thập kỷ cuối thế kỷ trước, ñến tuổi chín mươi cuối thập kỷ 70 của thế kỷ này. Nhưng nó cũng là, hay ñồng thời là, bản thế phả chi tiết của 5 ñời gia

tộc họ Trương, một vọng tộc ở miền Tô Châu Giang hạ, một trung tâm lớn của văn minh

Trung Hoa, hay ñúng hơn một sắc thái ñặc biệt Giang hạ của văn minh Trung Hoa, có gốc

gác NGÔ – VIỆT từ thời Phủ Sai – Câu Tiễn, nhiều thế kỷ trước Công Nguyên, khởi sắc từ

lúc Giang tả Ngô Tôn Quyền ñời Tam Quốc, thịnh ñạt với Giang Nam thời Nam – Bắc

triều (thế kỷ 4 – 7) và ñặc biệt với thời Nam Tống (thế kỷ 11 – 13)… Thế cho nên, dù qua

tiểu sử cá nhân Xuân Nguyệt, dù qua thế phả 5 ñời gia tộc họ Trương vẫn ánh lên, qua dọc

dài cuốn truyện, cả một cơ tầng Lịch sử Trung Hoa, cả một hạ tầng văn minh Trung Quốc.

Có người TỘC TRƯỞNG, có tấm THIẾP HỒNG, có NÀNG DÂU mới, có người QUẢ

PHỤ, có bên NỘI Bắc Bình, có bên NGOẠI Tô Châu, có người VỢ HIỀN, có GIẢI LỤA

SÁT NHÂN, có sự KHUẤT PHỤC, có vải thưa ñể che mắt thánh, có quà tặng ngọc ngà, có

thuyền rồng bập bềnh trôi nổi, có sự cầu hôn, có vết thương lòng, lại cũng có người cán bộ

với thế lưỡng phân. Và rồi kết thúc, thì cũng chỉ là trả nốt món nợ cuối cùng… Những

chương sách mang những cái tên như thế, ñược triển nở bao la, thì hẳn bạn ñọc ñủ hình

dung sự xiết bao phong phú của cuốn truyện mà chỉ một mình ai, chỉ một mình tôi, hay

thêm bạn dịch cho khỏi lẻ ñôi, cũng chẳng thể bắt cầm, nắm hết trong tay mình ñược.


11

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Vậy nên chăng lại dẫn lời tác giả trong phần Kết luận, nói về lần thăm lại NƯỚC ở

lứa tuổi 35:

“Tâm hồn của XUÂN NGUYỆT sống lại trong chuyến ñi này, vượt qua cả các phụ ñề lớn lao báo chí, qua cả các khẩu hiệu cộng sản, qua cả các giá trị tinh thần của phương

Tây, qua cả cái hố ngăn cách về sự khác biệt của hai nền Văn hóa ðông – Tây, qua cả sự

cô lập về chính trị và hàng rào ngôn ngữ… ñể ñi vào TRÁI TIM và KHỐI ÓC của GIA

TỘC tôi”.

Cách ñọc tốt nhất bao giờ cũng là sự ñọc vào nguyên bản. Nhưng ở nước mình, ấy lại

là ñiều khó khăn chưa dễ vượt, vì bó buộc khách quan và hạn hẹp chủ quan. Vậy xin Bạn

tạm bằng lòng cùng bản DỊCH chưa lột tả hết bản văn nguyên thủy và chắc chắn còn

nhiều sai sót này. Rồi qua chuyến thăm Mỹ lần này, tôi gắng gặp Bette Bao Lord, hầu

chuyện Bà và ñối thoại cùng Bà về Xuân Nguyệt, ñể khi về, cùng bạn dịch “sửa sai”

dần…1

Với ai ñó thích vội vàng xem/nghe vắn tắt, thì ñây, một lần nữa, chúng tôi gắng gượng

tóm thâu:

XUÂN NGUYỆT là một phụ nữ Trung Hoa có phần bướng bỉnh, tự bé thơ ñã phần nào

lệch chiều văn hóa cổ truyền, lại chịu thêm ảnh hưởng Mỹ – Âu (vì có biết/có học tiếng

Anh) nhưng vẫn bị trói buộc trong lễ giáo phong kiến nho gia và ñã sống thật lâu ñể phải/ñược nhìn những biến thiên của xã hội Trung Hoa từ cuối trào Mãn Thanh ñến cao

trào “Cách mạng văn hóa”. Và chính Bà ñã chịu bao tai họa, bao cảnh khổ cực nhọc nhằn

nhưng trong lòng vẫn ước ao tập hợp ñược con cháu chắt chút chít tại nơi ðẤT TỔ QUÊ

CHA, là ñất Tô Châu, dù chỉ một lần, trước khi nhắm mắt…

1 Bà Bette Bao Lord không có mặt ở New York khi giáo sư Trần Quốc Vượng qua Mỹ những ngày ngắn ngủi cuối tháng ba, ñầu tháng tư năm 1989. Các bạn người Mỹ hoan nghênh việc giới thiệu sách của Bette Bao Lord ở Việt Nam, Nhà Trung Quốc học, giáo sư chủ nhiệm khoa sử trường ñại học Cornell, Sherman Cochran ñã tặng giáo sư Vượng cuốn Spring Moon, nhà xuất bản Avon, New York, USA phát hành tháng 9-1982 với lời “cảm ơn nhiều về những cuộc trao ñổi ý kiến thích thú ban ñầu và với hy vọng còn nhiều dịp gặp gỡ”.

Cuốn Spring Moon xuất bản ở Mỹ ñề tặng: “Những bà con họ hàng người Trung Hoa và người Mỹ của tôi, Winsson Lord chồng tôi và người xuất bản sách tới Corona Mochemer, những người tôi không bao giờ có thể trả hết nợ ân tình”.

Người dịch ñã ñối chiếu bản dịch với nguyên bản do giáo sư Vượng mang về.


12

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Bà ñã ñược toại nguyện, và tuy ñã ngoài 90 tuổi, tuy thấy con TRAI từ Mỹ trở về mà

chẳng dám công khai nhận lấy con mình. Bà vẫn không quên mối TÌNH ðẦU lạ kỳ và oan

trái, nói thẳng là một sự LOẠN LUÂN.

Tuyến ñọc truyện tưởng chừng ñơn ñiệu: Xuân Nguyệt bé thơ. Xuân Nguyệt ñến tuổi

lấy chồng. Bà nội cô nhận lời với một gia ñình trọc phú. Xuân Nguyệt cố chống trả và cầu

cứu người bác ruột là Trưởng tộc. Trưởng tộc YÊU cháu gái – với cả nghĩa hẹp và nghĩa

rộng của chữ YÊU – ñã tìm ñược cách cứu gỡ cho Xuân Nguyệt. Sau ñó, biết không thể trì

hoãn mãi chuyện gả chồng cho cháu gái, ông Trưởng tộc ñã chủ ñộng làm mối Xuân

Nguyệt cho con trai một gia ñình nho học ñã biết quen từ trước, có tước vị Hàn lâm, ở Bắc

Kinh, Xuân Nguyệt phải chấp nhận cảnh lấy chồng không biết mặt nhưng thỏa mãn ñược

tính tò mò và lòng khát khao tự do ñược thoát khỏi bốn bức tường vây bọc dinh cơ gia tộc

họ Trương tại Tô Châu.

Về nhà chồng mà suốt một năm không chăn gối cùng chồng, Xuân Nguyệt chỉ có việc

hầu hạ bà mẹ chồng khó tính. Chồng Xuân Nguyệt tham gia một HỘI KÍN chống triều ñình

Thanh Mãn. ðến khi ñược gần chồng ít lâu và có mang, thì chồng lại rời bỏ gia ñình ñi

hoạt ñộng, rồi biệt tích luôn… Chồng Xuân Nguyệt là con một, người nối dõi tông ñường,

nhưng Xuân Nguyệt lại sinh con gái, ñem lại sự thất vọng lớn cho gia ñình chồng và cho

cả bản thân.

Con gái Xuân Nguyệt, nàng Ánh Ngọc ñược gửi vào một trường dòng do các bà “xơ”

Thiên chúa giáo người Âu – Mỹ trông coi, với hy vọng của người MẸ và ÔNG BÁC là sau

khi tốt nghiệp, tiếp thu ñược những kiến thức phương Tây, Ánh Ngọc vào ñời sẽ góp phần

cải cách nước Trung Hoa phong kiến…

Trong khi người MẸ cố dãy dụa nhưng vẫn cuối cùng cam chịu cảnh kiềm tỏa của lễ giáo nho xưa thì Ánh Ngọc tiếp nhận ñược ở trường dòng lòng NHÂN ÁI thương yêu ñồng

loại, thương xót người nghèo, rồi khi ra trường lại chịu ảnh hưởng tuyên truyền cách

mạng của ðảng Cộng sản Trung Quốc, tham gia hoạt ñộng sinh viên, chủ ñộng lấy chồng

gốc nông dân lệ thuộc tá ñiền của chính gia tộc Mẹ và ñi dạy học cùng kết hợp vận ñộng

cách mạng trong biển cả nông thôn – nông nghiệp – nông dân.


13

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Ánh Ngọc cùng chồng tham gia cuộc VẠN LÝ TRƯỜNG CHINH và khi Cách mạng

thành công trở thành những cán bộ cách mạng có uy tín lớn lao và ñịa vị quan trọng trong

ðảng và Chính quyền cách mạng.

Nhưng rồi số phận của Ánh Ngọc cùng chồng con lại còn bi thảm hơn cả số phận của

mẹ cô là Xuân Nguyệt. Trong “Cách mạng văn hóa”, cả hai vợ chồng Ánh Ngọc bị kết tội

là “phản cách mạng” và buộc phải lựa chọn con ñường tự vẫn trong lao tù.

Sau “Cách mạng văn hóa”, những ai trong 5 thế hệ nối tiếp của gia tộc họ Trương còn

sống sót?

ðấy là cái bóng tàn Xuân Nguyệt, ñấy là nhà tư sản Thu Phong, ñấy là chàng Vĩnh

Hứa – ñứa con do Thần Phật oái oăm ban cho Xuân Nguyệt với người bác ruột – nay là

nhà ngoại giao người Mỹ gốc Hoa, ñấy là những nhà khoa học Trung Hoa từng bị dứt bỏ

khỏi các phòng thí nghiệm, các viện nghiên cứu, các trường ðại học ñể về nông thôn “cải

tạo”… Cái dây nối di truyền sinh học – văn hóa của dòng họ Trương xưa ñã liên kết họ

lại, thúc ñẩy họ trở lại họp mặt ở Tô Châu, cùng ñứng dưới bóng Tùng mặc niệm trước

phần mộ của những người ñứng ñầu dòng họ ấy… Rồi họ lại ra ñi, tản mác mỗi người một

ngả. ðể Xuân Nguyệt một mình một bóng bên gốc Thông già…

Hà Nội, tháng 2 – 1989


14

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Những nhân vật chính

Nhà họ Trương ở Tô Châu

MẠNH TÀI, trưởng nam của Lão Trượng với bà chính thất của ông, Lão bà.

CHÂN TÀI, Con trai thứ của Lão Trượng với bà thứ thất.

QUÝ TÀI, Con trai thứ ba của Lão Trượng với bà vợ ba, bà Bình Minh.

TUYẾT HƯƠNG, vợ của Chân Tài.

XUÂN NGUYỆT, con gái Chân Tài.

THANH ðỨC, vợ Mạnh Tài.

THU PHONG, người họ hàng xa.

QUYẾT CHÍ, con trai người tá ñiền họ Lý.

CHỊ BÉO, người hầu gái trung thành.

Nhà họ Vũ ở Bắc Kinh

HÀO CHÍNH, Nho sĩ Hàn Lâm viện

THÙY LIÊN, vợ ông Hàn

PHÚC HỨA, con trai của họ

ÁNH NGỌC, con gái Phúc Hứa

VĨNH HỨA, con nuôi thừa kế của ông Hàn

CÔ CÂM, người hầu gái


15

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Phần mở đầu

Trước buổi khai thiên lập ñịa là Hỗn mang. Có mọi thứ tiếng ồn ào hỗn ñộn mà không

có gì ñể nghe, có mọi tình thế nhưng không có gì ñể trông. ðêm tối nối tiếp ñêm tối trong

dòng thời gian vô tận.

ðến giờ ñã ñịnh, Bần Cổ – người khổng lồ ngủ quên, xuất hiện trong cảnh Hỗn mang.

Khi bừng tỉnh, nổi giận với cảnh trống rỗng xung quanh, ông bèn ñập tan nó bằng một quả

ñấm. Những mảnh tan vỡ bay nổi lên phía trên, phần còn lại thì chìm xuống dưới. Và như

thế là hình thành Trời và ðất. Hơi thở của Bần Cổ hóa thành mây gió, tiếng nói của ông

hóa thành sấm sét, mắt trái là mặt trời, mắt phải là mặt trăng, râu tóc của ông hóa thành

các vì tinh tú; mồ hôi từ trên trán ông chảy ra biến thành mưa móc. Các con rận ở thân thể

ông biến thành những người ñàn ông và ñàn bà.

Thế giới hình thành như thế ñấy. Ba vị thần2 từ trên trời ñược phái xuống giúp ñỡ nhân

loại, dạy dỗ cho giống người tóc ñen làm ra lửa, biết câu cá, biết săn bắn, biết thuần

dưỡng súc vật và biết cày cấy. Các vị thần trên trị vì nhân loại hàng ngàn vạn năm. Tiếp

ñó lại tái diễn cảnh hỗn mang, vì các vị thần kế tiếp họ ñều là những ông vua hèn yếu. Và

do không có trật tự nên loài người không bao giờ ñược sống yên ổn. Cuộc sống của họ

không hơn gì cuộc sống của loài vật.

Thế rồi, Hoàng ðế lên ngôi, xây dựng lại kinh thành. Ông dạy cho dân cư vùng Hoàng

Hà biết ñào ñất lấy quặng mỏ, ñúc tiền, biết chữa bệnh, biết ghi chép lại những ñiều khôn

ngoan của loài người và biết tính toán thời gian ñã trôi qua. Còn ðế Hậu thì dạy cho phụ

nữ biết nghề dệt lụa.

Trải qua hơn bốn nghìn năm dài, các ñế chế lớn lên rồi lại suy tàn, các triều ñại hưng

thịnh rồi lại suy vong, các gia tộc phát triển rồi lại tan biến ñi, giống như mùa theo mùa,

năm tiếp năm.

Rồi còn nữa, còn ghê gớm hơn cả hổ báo, ghê gớm hơn cả lụt lội lẫn ma quỷ, ñó là

thời kỳ loạn ly, thời mà vua chẳng ra vua, tôi chẳng ra tôi, cha chẳng ra cha, con chẳng ra 2 Toại Nhân (thần làm ra lửa), Hữu Sào (thần săn bắn), Thần Nông (thần cày cấy).


16

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

con, chồng không ra chồng, vợ không ra vợ, anh em không phải là anh em, bạn bè không

phải là bạn bè. ðến thời Thánh Khổng tử, vua nước Ngô muốn tìm kiếm vinh quang mới

phán bảo quan Tể tướng của vua rằng: “Khanh hãy xây cho ta một Kinh ñô mới, là tấm

gương của Trời ðất, tại ñó sẽ có các nho sĩ ñạo ñức và mỹ nữ và khi có biến, ñây là nơi

thần dân và của cải của ta ñược coi giữ an toàn”.

Thế là sau ñó, giữa một vùng ñồi núi xanh tươi, ñồng bằng màu mỡ, bốn mùa hoa nở,

thành Tô Châu ñược xây dựng, có hào sâu bao bọc xung quanh. Cũng như trên Thiên ñình,

Thành có tám cửa nước, cũng như dưới trái ñất, Thành có cửa ñi tám hướng cho kẻ bộ

hành. Trên các núi ñồi là những ngôi ñền chùa nối tiếp, dưới ñồng bằng thì ngang dọc

kênh mương với các vườn cây ăn trái trải dài vô tận.

Hai ngàn năm ñã qua ñi nhanh như một ngày. Hồi ñó, dưới triều vua Vạn Lịch, có một

nho sĩ nghèo cùng người mẹ già, trên ñường lên Bắc Kinh thi Hội, dừng chân lại Tô Châu.

Tại ñây bà mẹ già mắc bệnh nặng. Trước khi qua ñời, bà trăn trối lại cho con hãy chôn cất

mình ở bất cứ nơi nào cũng ñược, rồi phải tiếp tục lên Kinh theo con ñường ñã chọn.

Người con ñã làm ñúng theo lời mẹ dặn. Anh chôn cất mẹ ở bên hồ. Ở ñó có một ñôi uyên

ương làm tổ, biểu tượng của tình yêu bất diệt; một nhánh cây bách ñược trồng bên mộ ñể làm dấu cho sau này.

Tại Kinh ñô, nho sĩ ñã ñỗ ñầu tất cả các kỳ thi, nhưng chẳng bao giờ anh hé một nụ

cười, suốt thời gian ba năm cư tang. Nhà vua thấy thế, lấy làm lo ngại, bèn hỏi ngọn

nguồn. Người trưởng tràng tâu rõ sự tình. Những người biết chuyện ñều mủi lòng thương

cảm.

Nhà vua bèn bổ anh về làm quan ở Tô Châu ñể có thể trông nom phần mộ người mẹ

yêu quý. Về ñến Tô Châu, anh thấy phần mộ vẫn còn nguyên và nhánh bách ñã trở thành

một cây con vững vàng.

Anh cho xây dinh cơ, cổng hướng về phía nam và cây bách cũng ñược bao bọc trong

bốn bức tường của khu vườn nhà.

PHẢ KÝ


17

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Phía tây, mặt trời ñã rực lửa, nhưng Xuân Nguyệt vẫn còn ngủ yên. Phòng của cô thật là mát mẻ, có mái ngói xanh với ñường cong duyên dáng vươn xa những bức tường cổ.

Xuân Nguyệt nằm cuộn tròn một cách thoải mái ở trong góc cuối giường, mình ñắp tấm lụa hồng sực mùi hương long não. Cô thở nhè nhẹ.

Bỗng tia nắng lách qua mái ngói ñến bên cửa sổ ñể mở, xuyên qua một kẽ hở của bức rèm, chiếu sáng lốm ñốm trên giường.

Tia nắng rọi mơn man làm Xuân Nguyệt rùng mình. Cô lại kéo chăn trùm lên ñầu. Cô chỉ còn vừa vặn nhìn thấy chiếc hộp ñỏ, và vẫn còn muốn tiếp tục ñắm mình trong giấc mộng chiều hè. Nhưng không thể nào ngủ tiếp ñược nữa.

Cô tung chăn nhổm dậy và cất tiếng gọi người hầu gái:

“Hạnh Hoa, sao chị lại ñể hở rèm? Ta vừa qua một giấc mơ tuyệt ñẹp, nhưng thế là giấc mơ ñã bị tan biến mất rồi”.

Thật thế, ñúng là một giấc mơ ñẹp nhất, thật huyền ảo và thật hồi hộp. Có những người phu kiệu từ nơi nào rất xa khiêng ñến nhà Xuân Nguyệt một chiếc rương sơn son. Trên mặt rương có những chữ vàng kỳ lạ mà ñến ngay Bác Cả cũng không ñọc nổi. Những người phu kiệu nói: “ðây là quà mừng cho tiểu thư Xuân Nguyệt, tiểu thư phải ñợi ba ngày, ba ñêm, ñến ñúng giờ sinh của tiểu thư thì chiếc rương ñó sẽ tự ñộng mở tung nắp ra như một hạt dẻ nướng.”

Và Xuân Nguyệt chờ ñợi. Nhưng khi giờ Thân sắp ñiểm, thì tia nắng rọi ñã làm cô tỉnh giấc. Thế là không bao giờ cô có thể biết ñược trong rương có gì.

Xuân Nguyệt thở dài. Chắc trong rương phải có vật gì thật ñặc biệt. Phải chăng là một hạt ñào mầu nhiệm biết hát cho cô nghe, hay là một bùa phép có thể biến ớt cay thành kẹo ngọt. ðáng lẽ chị Hạnh Hoa không ñược ñể hở chiếc rèm dù chỉ là một khe nhỏ.

Cô lại cất tiếng gọi: “Hạnh Hoa!”

Vẫn không thấy Hạnh Hoa thưa. Lần này Xuân Nguyệt lên tiếng gọi to: “Hạnh Hoa, ta ñã dậy rồi ñây. Ngươi không ñược phép ngủ khi ta ñã tỉnh giấc. Thưa lên nào!”


18

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Cô vạch rèm nhìn ra. Không có ai ngoài phòng cả. Cô lại gọi tiếp:

“Hạnh Hoa ñâu rồi? Chúng ta chơi trò ú tim ñấy ta?” Cô tụt ra khỏi giường và nhìn xuống gầm giường. Ở ñây chỉ có một cái ñê khâu và một cái nậm ñặt ngay dưới chỗ cô thường gối ñầu ñể trừ khử tà ma.

Xuân Nguyệt ñứng dậy, cau mày suy nghĩ một lát, rồi nhanh nhẹn xỏ ñôi chân bó lụa vào ñôi hài thêu màu hồng, khoác vội chiếc xiêm ñi dọc theo hành lang chạy dài theo khu vườn Minh-lâm-ñình.

Vườn này bé nhỏ, không ẩn nấp vào ñâu ñược, nên Xuân Nguyệt ñi ñến từng cửa, nhòm vào từng phòng, khắp tất cả ba dãy nhà của gia tộc cô. Không thấy bóng Hạnh Hoa ñâu cả, mà cũng chẳng có người nào.

Thế thì chị nữ tỳ ñi ñâu? Bất thần Xuân Nguyệt thấy sợ hãi và trái tim cô thắt lại. Chỉ có con rắn hổ mang hai ñầu là có thể bắt ñược Hạnh Hoa ñi thôi. Thế nhưng… có thể bà Tuyết Hương (mẹ Xuân Nguyệt) cần sai bảo gì Hạnh Hoa chăng? Sáng nay, chị Béo cũng kêu ñau ñầu. Chắc là Hạnh Hoa ñã phải thay chân chị Béo hầu hạ mẹ mình.

Cô nhanh nhẹn lách qua cửa Phiên-môn ñi qua phòng Tĩnh trúc; phòng này ñược dành riêng cho vợ con của các cháu Lão Trương – ñến tận Vãng Lai kiều và tới phòng ðức Hạnh. ðến gần hàng cột lớn sơn son trước phòng, Xuân Nguyệt ñã nghe thấy tiếng nói chuyện râm ran và tiếng lách cách của quân bài mà-chược. Cô dừng lại, lưỡng lự một chút: Nếu mẹ cô lại thua thím Ba nữa thì sao? Cũng có thể nếu mẹ cô ñược, thì bà rất vui vẻ. Nghĩ vậy, Xuân Nguyệt mạnh dạn bước tới cửa phòng. ðến bên thềm, cô bé còn lưỡng lự, ñưa mắt cố tìm xem có thấy Hạnh Hoa hay bà Tuyết Hương giữa ñám ñông các bà, các mẹ, các bà quả phụ, bọn thê thiếp, các thiếu nữ, ñám nữ tỳ lớn nhỏ v.v… Những người phụ nữ này ñều sinh hoạt nhưng ở một trong ba mươi sảnh ñường dưới sự che chở của tổ tiên dòng họ Trương.

Xuân Nguyệt liếc mắt qua ba nàng dâu mới, qua “thím Thiên Tân”, ñang chăm chú vẽ hoa trên một chiếc quạt lụa. Thím không nhìn thấy cô em chồng ñứng sau lưng mình ñang làm ñiệu bộ nhại lại vẻ mặt ñăm chiêu và ñiệu bộ kiểu cách của bà ngay dưới con mắt Lão bà. Bà già khô khẳng này không ñể lộ ra mặt dấu hiệu gì là ñã trông thấy Xuân Nguyệt,


19

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

mặc dù ai cũng biết không có ñiều gì có thể lọt qua ñược con mắt của bà. Lão bà ngồi ñúng giữa phòng, hai bên là hai cô nữ tỳ với dung nhan dịu dàng, quần áo lịch sự ñã chứng minh cho sự giàu có và thứ bậc trong xã hội của gia tộc họ Trương. Bỗng nhiên Xuân Nguyệt thấy mình nhẹ nhõm hẳn lên. Bà Tuyết Hương không chơi bài với thím Ba. Ai nghe thấy giọng nói của thím Ba ñều biết chắc là bà ñang thắng bài. Nhưng cô cũng chẳng thấy tăm hơi người hầu gái của mình ñâu cả. Cô ñưa mắt nhìn từ nhóm này sang nhóm khác, trong lòng lại sợ hãi. Mãi rồi cô bé cũng nhận ra màu áo mận chín của mẹ cô là màu mà từ nhiều năm nay bà ưa thích nhất, cho cả ñến bây giờ. Bà Tuyết Hương ñang ngồi thêu ở cạnh cửa sổ phía tây. Ở ñó, những tia nắng cuối cùng của một ngày sắp tắt còn dọi tới. Xuân Nguyệt len lỏi qua ñám ñông, ñến kéo tay áo gọi mẹ: “Mẹ! Mẹ này!” Bà Tuyết Hương ñập vào tay con và bảo: “Con làm gì thế? Vô lễ nào! Chạy bổ vào phòng như cơn gió, làm rối mọi người lại còn không chào ai cả! Mọi người sẽ nghĩ rằng ta không biết dạy dỗ con. Con làm xấu cả tổ tiên nhà ta!”

Xuân Nguyệt cúi ñầu xin lỗi mẹ. Cô bé quay lại và từ từ ñi về phía Lão bà. Lão bà ñang chăm chú nhìn cô cháu thứ năm của bà. Cô này ñang cúi ñầu nhìn xuống gấu áo nghe lời răn dạy của bà, chuẩn bị cho sự kiện vui mừng sắp tới.

“Cháu phải nhớ kỹ là không ñược ăn các món thịt băm ñề phòng sau này ñứa con sinh ra sẽ mắc tính bừa bãi…”

Xuân Nguyệt vẫn ñứng yên chờ ñợi. “…và không lúc nào ñược buồn bã vẩn vơ ñề phòng ảnh hưởng không tốt ñến ñứa bé”. Lão bà gật ñầu nói tiếp: “Bây giờ bà cho phép cháu ñi uống trà”, rồi bà quay ñầu về phía Xuân Nguyệt.

Cô bé ñỏ mặt, chợt nhớ ra rằng sau giấc ngủ trưa, mình chưa rửa mặt. Chắc Lão bà thế nào cũng biết. Bà biết tất cả mọi việc, nhưng không ai biết bà nghĩ gì vì lớp phấn trên mặt bà ñã che lấp hết tất cả những dấu hiệu tình cảm bộc lộ bằng nét mặt, giống như mặt con rối mà Bác Cả ñã cho Xuân Nguyệt trước khi ñi du học. ðến khi Lão bà nhìn ñến Xuân Nguyệt thì cô bé cảm thấy mình bé hơn cả một hạt vừng. Bà hỏi:

“Cái gì thế?”

Xuân Nguyệt nuốt nước bọt, cúi rạp mình xuống và nói: “Cháu kính chào bà nội. Cháu xin lỗi vì ñã không chào bà nội ngay khi mới vào”.


20

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Lão bà mỉm cười, không muốn hé môi sợ ñể lộ hai hàm ñã rụng hết răng chỉ còn lợi, bà bảo:

“ðúng thế, cháu có vẻ hốt hoảng thì phải”. Xuân Nguyệt thở hổn hển. Bà lại hỏi:

“Có việc gì thế cháu?”

ðược bà hỏi, cô bé nói vội:

“Bà ơi, bà! Hạnh Hoa mất tích rồi. Cháu tìm ñâu cũng không thấy”.

Nhóm phụ nữ ngồi gần ñấy bỗng nhiên ngừng khâu vá, trò chuyện, ăn uống, chơi bài, ñể nhìn về phía Xuân Nguyệt và nghe ngóng.

Lão bà không mỉm cười nữa và bảo cô bé:

“Cháu không ñược nghĩ vẩn vơ: Hạnh Hoa chỉ ở trong nhà này thôi, có thể nó ñang tìm cháu ngay ở trong phòng cháu ñấy”. Bị mắng, Xuân Nguyệt không cựa quậy ñược nữa, ñứng nhìn bà nhấp trà từng ngụm nhỏ, cô có cảm giác như chính mình bị bà nuốt vậy.

Bà lại hỏi:

“Nào, thế còn gì nữa không nào?”

Lão bà ñợi mãi không thấy cháu trả lời, sẵng giọng giục Xuân Nguyệt:

“Nói ñi, nói ngay ñi nào!”

Giọng run run, Xuân Nguyệt ñành phải trả lời:

“Thưa bà! Thế nhưng Hạnh Hoa không có ở phòng cháu lúc cháu ngủ dậy. Cháu tưởng nó ñến ñây, nhưng cũng chẳng thấy ñâu cả. Có thể là ñã xảy ra sự gì. Cháu e rằng có ñiều gì… ”

Xuân Nguyệt ấp a, ấp úng. ðôi mắt của Lão bà lại nheo ñến mức chỉ còn là hai khe hở, nhìn quanh phòng tìm mẹ Xuân Nguyệt, người chịu trách nhiệm về hành ñộng của con mình. Lập tức, bà Tuyết Hương ñứng dậy, kéo tay Xuân Nguyệt và ñẩy ra khỏi phòng, ñứa con ngỗ ngược.


21

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Tất cả mọi con mắt ñều ñổ dồn về phía cửa phòng, không có tiếng ñộng nào khác ngoài tiếng xủng xẻng của những chiếc vòng ñeo tay bằng vàng của bà Tuyết Hương.

Ra ngoài phòng, ñứng khuất sau hàng cột sơn son, bà mẹ mắng con: “Xuân Nguyệt nghe ñây! Con cứ luôn luôn nhúng vào công việc của gia tộc. Một ñứa bé ngoan không bao giờ ñược hỏi bà những câu hỗn hào như vậy!”

Mắng con xong, bà Tuyết Hương ñuổi Xuân Nguyệt ñi về phòng riêng. Xuân Nguyệt ñịnh cãi, nhưng bà mẹ ñã cau mặt lại, làm cô bé không dám hé miệng nữa. Thấy rõ ràng không cưỡng lại ñược với mẹ, cô ñành cúi mình chào mẹ rồi chầm chậm trở về phòng riêng. Có thể Bà nội có lý và Hạnh Hoa ñã trở về phòng.

Nhưng nào có ai ngồi trên chiếc ghế sơn ñâu! Xuân Nguyệt lại nhìn vào tủ treo quần áo bằng gỗ trắc, mở các rương bằng gỗ ñàn, mặc dù biết rằng các rương ñó không thể giấu ñược người nào lớn hơn con khỉ của anh Sáu, người anh họ của cô. Tìm tòi chán rồi cũng chịu. Xuân Nguyệt ñành thôi, buông mình nằm xuống chiếc giường của người nô tỳ.

ðôi hài thêu làm Xuân Nguyệt ñau chân, cô thử tự mình xoa bóp lấy các bắp chân, nhưng những ngón tay của cô quá yếu. Mỏi mệt quá, cô ngả ñầu ra ñằng sau, lau vội một giọt nước mắt cho khỏi chảy xuống mặt. Cô ñã lớn rồi, không thể khóc như vậy ñược. ðến nay ñã là hơn hai năm kể từ khi Xuân Nguyệt tròn bảy tuổi, lần ñầu tiên người ta ñã dùng các dải lụa bó chân cô. Cô ñã kêu khóc rên la mãi cho ñến khi bốn ngón bé nhất của hai bàn chân bị gập vào lòng bàn chân và bàn chân bị cong xuống dưới gót như là chân bị gập ñôi. Bà Tuyết Hương bảo cô: “Con ơi, bó chân là hạnh phúc của con ñấy. ðẹp này, giàu này, lại rất hiếu thảo với cha mẹ này, dù tốt ñến mức nào ñi chăng nữa, cũng không thể thiếu ñôi gót sen, không có ai thèm lấy ñứa con gái có ñôi bàn chân ñi bành bạch như con vịt bầu ñâu”.

Trong những lúc ñó, chính Hạnh Hoa ñã an ủi Xuân Nguyệt, ñã lau rửa cho ñôi bàn chân của cô bằng nước thuốc ñể giữ gìn sao cho bàn chân khỏi bị thối có thể làm rụng ñến vài ngón chân. Hàng ngày người nô tỳ trẻ ñó ñã cõng Xuân Nguyệt ra nằm dưới bóng mát của hòn giả sơn, ngắm ñàn cá vàng bơi lội.

Xuân Nguyệt ngồi nhớ lại và mỉm cười. Cô ngồi xuống và nghĩ ñến cái ñộng. Tại sao cô không nhớ ñến nó ngay nhỉ? Ngày xưa, ñã lâu lắm rồi, có lần Hạnh Hoa ñã nói với cô


22

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

rằng ñó là nơi nó ưa ñến nhất ñể giải trí. Có thể là Hạnh Hoa ñã ñến ñó và ñã quên thời gian trôi qua.

Tuột khỏi chiếc giường tre, Xuân Nguyệt vội vã ra khỏi phòng.

Nhưng khi ñến gần khu vườn, cô nghe thấy có tiếng ñộng, cô dừng lại nghe ngóng. Phải rồi! ðúng là có tiếng chân người ñi, bước nhẹ như bước chân của một bóng ma…

Cô gọi to: “Hạnh Hoa! Có phải Hạnh Hoa ñấy không?” Nhưng vô ích, vẫn không có ai trả lời.

Xuân Nguyệt rón rén ñi vòng quanh hòn giả sơn. Kia rồi! Hạnh Hoa ñang quằn quại gập mình trên hai ñầu gối. Nó ngước mắt nhìn Xuân Nguyệt, lấy lưng bàn tay quệt nước mắt.

Xuân Nguyệt nhẹ nhàng hỏi: “Sao thế Hạnh Hoa?” Chưa bao giờ cô bé trông thấy người nô tỳ của mình khóc, trừ trường hợp ở các ñám ma mà mọi người ñều kêu gào thảm thiết. Ngay trong buổi sáng nay, Hạnh Hoa còn không thể nhịn cười ñược khi các cô em họ sắp ñi làm dâu ñã xếp hạng sắc ñẹp nó vào loại ba chỉ vì nó có hai nhược ñiểm là khuôn mặt tròn và ñôi mắt quá gần nhau. Xuân Nguyệt ñịnh vuốt má người nữ tỳ ñáng tuổi chị mình nhưng Hạnh Hoa né tránh và nói:

“Tiểu chủ ơi, hãy ñể cho tôi ñược ngồi yên một mình, lát nữa tôi sẽ về.

“Nhưng chị làm sao vậy, Hạnh Hoa? Chị ốm ư? Mẹ sẽ mời thầy thuốc ñến chữa cho chị.”

“Không, tôi không ốm ñâu.”

“Thế sao chị lại khóc?”

“Tôi không khóc, ñơn giản là tôi cần suy nghĩ.”

“Chị nghĩ về ñiều gì?”

“ðiều ñó không có gì quan trọng.”

“Nào, thế thì chị chơi với em ñi.”


23

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Hạnh Hoa lắc ñầu.

“Chị phải chơi với em. Chị là nữ tỳ của em. Chị phải làm tất cả mọi cái mà em bảo chứ.”

Hạnh Hoa lễ phép cúi ñầu nói: “Dạ, thật ñúng thế. Tôi chỉ là một ñứa nô tỳ không có giá trị gì.”

Từ trước tới giờ, chưa bao giờ người nữ tỳ nói với chủ mình một cách chua chát như vậy, dù cho cô chủ có muốn nói gì thì nói. Nghe Hạnh Hoa trả lời như vậy, lập tức Xuân Nguyệt cầm lấy tay người nữ tỳ ñặt lên ngực mình, nơi có trái tim và thốt lên: “Hạnh Hoa ơi, chị là chị em. Em xin lỗi chị vì em ñang tức giận. Em ñã ñi tìm chị khắp nơi khắp chốn. Có ñiều gì không phải, xin chị nói cho em biết.”

Nhưng Hạnh Hoa chỉ một mực lắc ñầu. Xuân Nguyệt cúi xuống sát mặt Hạnh Hoa ghé tai thỏ thẻ: “Hay là Bà em ñã mắng gì chị làm cho chị khóc?”

“Suỵt!” Hạnh Hoa vội lấy tay bịt miệng Xuân Nguyệt.

“À, như thế là Bà…”

“Chúng ta không ñược phép ñụng ñến Bà.”

“Em không sợ. Chị nói rõ ngay ñầu ñuôi cho em biết” Xuân Nguyệt bực mình lớn tiếng.

Người nô tỳ do dự một lát, nhún vai rồi nói: “Lão bà bảo chị phải ñi ñến ở một gia ñình khác”.

Như vậy là những giọt nước mắt của Hạnh Hoa không phải là nước mắt thật. Chẳng qua ñó chỉ là những giọt nước mắt theo tục lệ, nó giống như những giọt nước mắt mà người ta ñã khóc khi ñi lấy chồng. Xuân Nguyệt vỗ tay hoan hô mừng cho việc vui của Hạnh Hoa và cũng thấy nhẹ nhõm vì ñã trút ñược nỗi lo lắng vừa qua. Cô không nhận ra ñiều Hạnh Hoa che giấu. Cô nghĩ: thảo nào mà chị ta khóc dữ vậy! Hạnh Hoa ñóng kịch còn hay hơn các diễn viên trong các vở tuồng diễn vào dịp năm mới. Suy diễn như vậy, Xuân Nguyệt bảo người nữ tỳ:


24

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Chị Hạnh Hoa ơi, như vậy ñó chính là tin mừng ñặc biệt. Bà em ñã lựa chọn cho chị một tấm chồng. Chị sắp sửa ñi ở riêng và ñược tự do, còn em thì…”

Xuân Nguyệt bỗng ngắt lời. Người nữ tỳ của cô lại vùi mặt trong lòng hai bàn tay thổn thức. Cô hết sức phân vân. Tất cả các nữ tỳ ñều ñược gả chồng trước hai mươi tuổi, còn Hạnh Hoa thì cũng ñã mười bảy tuổi rồi. Cô bé lại hỏi:

“Hạnh Hoa ơi! Sao chị lại khóc? Chúng ta ai cũng biết trước là việc ñó sẽ ñến. Chị có thể thỉnh thoảng trở lại thăm nhà. Em mời chị trước ñấy. Chúng ta sẽ uống trà ở ngoài vườn và em…” Xuân Nguyệt ñang nói thì ngừng lại vì thấy Hạnh Hoa bỗng nhiên trở nên bình tĩnh lạ lùng. Và khi người nữ tỳ nhìn lên thì ñôi mắt không còn ñẫm lệ nữa mà mờ ñi như ñôi mắt của những người xẩm mù.

Hạnh Hoa nói: “Tiểu chủ ơi, tiểu chủ không hiểu, không phải là tôi ñược ñi lấy chồng ñâu”.

“Nhưng chị nói với em là…”

“Tôi nói là tôi sắp phải ñi ở một nhà khác, chứ không phải là ñi lấy chồng. Gia ñình tiểu chủ ñã hứa với ông già họ Diệp cho tôi về làm thiếp của ông ta.”

Nghe Hạnh Hoa nói vậy nhưng Xuân Nguyệt vẫn chưa hiểu gì cả. Thế thì sao nhỉ? Bà vợ của ông già họ Diệp khô béo, cong queo như một con tôm luộc. Nhưng hoàn cảnh của Hạnh Hoa còn có thể xấu hơn nữa. Chị ấy có thể bị gả cho một tên Lô què hoặc cho anh thợ cạo lác mắt. Ông già họ Diệp là một nho sĩ và lại rất giàu có.

“Thôi ñừng khóc nữa, Hạnh Hoa ạ. Chị hãy nghĩ tới món hồi môn mà bà em sẽ cho chị… Như vậy chị sẽ không bao giờ còn bị nghèo khổ nữa. Chị sẽ không bao giờ phải bán một trong những con cái sau này của chị. Nhà ông họ Diệp cũng giàu có như nhà này vậy. Chị sẽ sinh cho ông ấy một ñứa con trai. ðứa bé ñó sẽ trở thành một nho sĩ. Em chắc chắn như vậy. Nó sẽ ñỗ ñầu tất cả các cuộc thi của nhà vua và sẽ trở thành người ñứng ñầu các giám sinh. Nó lại có thể ñược vào Viện Hàn lâm nữa cơ. Tất cả vinh quang của ñứa bé ñó sẽ là của chị. Sau này chị sẽ là mẹ của người Tộc trưởng. Số phận sẽ quyết ñịnh như thế. Có thể chị còn danh giá hơn em. Lúc ñó chính chị sẽ lại mời em ñến uống trà”.


25

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Nghe lời khuyên giải của Xuân Nguyệt, nét mặt Hạnh Hoa không hề thay ñổi. Khi Xuân Nguyệt ngừng ñể thở thì Hạnh Hoa chỉ nói: “Thôi em về ñi, tôi van em!” Giọng nói của người nữ tỳ ñều ñều như vỏ quả mướp ñắng và cũng cay ñắng như ruột nó vậy.

Xuân Nguyệt lại hỏi gặng:

“Thế em có thể ngồi lại ñây với chị không?”

“Tôi van em, em về ñi. Tôi sẽ về theo giúp em trang ñiểm ñể ăn bữa tối.”

Xuân Nguyệt phật lòng nhưng ñành phải ñi về. ði ñược vài bước cô lại dừng lại nhìn xem Hạnh Hoa có thay ñổi ý kiến không. Nhưng người nữ tỳ vẫn ngồi thu mình lại không cựa quậy sau hòn giả sơn, ñôi mắt của chị u uất như những cánh cửa sổ ñóng kín che mất cái ánh sáng muốn dọi vào trong phòng.

Xuân Nguyệt quyết ñịnh tìm hiểu rõ thêm nhưng không dám quấy rầy các bà trong gia ñình nữa. Còn nam giới và ñám anh em họ trẻ tuổi thì sao? Bọn con trai chắc ñã ñi học. Nếu họ có biết chuyện chắc cũng không thèm nói cho Xuân Nguyệt hay. Còn những người lớn? Xuân Nguyệt nhẩm tính tách ra từng người. Ông thì ñang ốm, còn cha thì giờ này ñang học tập với ông ðường. Các ông bác thì rất khoan dung ñối với Xuân Nguyệt, nhưng cô cũng biết là không ai muốn bị quấy rầy. Chỉ còn có chú Ba. Chú Ba không như những người khác, và ñặc biệt quý Xuân Nguyệt. Không ai ngoài Xuân Nguyệt ñã ñược chú Ba tặng cho một chiếc quạt có họa ñồ nước Trung Hoa, khi ông từ Học viện Quân sự trở về gia ñình. Mặc dù cho chị Béo dèm pha với tất cả mọi người là Xuân Nguyệt ñược tặng quạt chỉ vì cái mảng màu, các ñường ngoằn ngoèo của họa ñồ ñã làm chú Ba nhớ tới các bức thêu xấu xí của Xuân Nguyệt.

Cô vội vàng ñi về phía vườn tùng bách nối liền khu nhà ngoài của dinh cơ gia tộc họ Trương. Khi tới tấm bình phong bằng cẩm thạch, Xuân Nguyệt dừng lại, lùi vài bước rồi ñi ñến một chiếc ghế ñá dưới bóng của vật gia bảo và ngồi ñợi ở ñó.

Hầu như ngày nào cô bé cũng cùng Hạnh Hoa ñến nơi này ñể nghe tiếng học trò học ở lớp học của nhà họ Trương nằm bên kia tấm bình phong. Cô cố gắng tìm hiểu ý nghĩa những tiếng mà bọn học trò ñồng thanh ñọc rất to nhưng chúng không bao giờ ñọc ñi ñọc lại một trang. Cô hiểu rằng bọn học trò học vỡ lòng ñọc sách Tam tự Kinh, bọn học cao hơn thì học các lời dạy của ðức Khổng tử trong Tứ Thư, Ngũ Kinh.


26

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Cô cũng biết rằng bọn học trò cũng chẳng hiểu gì hơn cô những câu Kệ mà chúng ê a, vì rằng Thầy ñồ chỉ giảng nghĩa cho họ một khi họ ñã thuộc lòng từng chữ. Tất nhiên là Thầy ñồ cũng không bao giờ cắt nghĩa cho cô, cô chỉ là một ñứa con gái. Tuy vậy, ñối với Xuân Nguyệt, những tiếng ñọc bài ê a thật huyễn hoặc và cũng ñủ làm cho cô có những suy tưởng triền miên.

Thế nhưng hôm nay, cô không nghe học bài, mà nóng lòng chờ ñợi một gia-nô nam ñi qua ñể nhờ người ñó mời giúp chú Ba ra cho cô gặp, vì chỉ nam giới mới ñược phép ra vào khu vực cấm ñịa này. Lớp học bỗng nhiên im lặng, cô nghe thấy tiếng chân người kéo lê. ðó là ông lão làm vườn mang chiếc lồng chim chiền chiện của bà bác thứ hai ñưa chim ñi hóng gió.

Xuân Nguyệt vội ñứng dậy và giơ tay vẫy gọi: “Bác làm vườn ơi! Bác hãy lại ñây một chút!” Ông lão không trả lời. Cô lại gọi to hơn: “Này lão bộc, lại ñây nào!” Thế nhưng, lão làm vườn cứ từ từ ñi thẳng không thưa. Khi ñến gần Xuân Nguyệt, lão rủ rỉ: “Lão có ñiếc ñâu, ngay từ ñầu lão ñã nghe tiểu thư gọi. Nhưng tại sao lão lại phải mất hết hơi ñể trả lời tiểu thư? Bởi lẽ trước sau rồi chúng ta cũng gặp nhau cơ mà.”

Xuân Nguyệt gật ñầu bảo: “Lão nói có lý”, vì cô biết rằng mình không nên làm phật ý ông lão nếu muốn nhờ ông ta giúp việc gì. Mẹ cô thường dạy cô: “Những người lão bộc cần ñược kính trọng và không phải ñể sai bảo”. Xuân Nguyệt vỗ nhè nhẹ vào cánh tay gân guốc rám nắng của người lão bộc và bảo: “Lão bộc cần giữ gìn sức khỏe ñể chăm sóc vườn tược”. Ông lão bèn trả lời: “ðó chính là công việc lão ñã làm từ khi lão mới vào ở gia tộc này. Tính ñến nay ñã là bốn ñời rồi”. Nói xong ông lão nhún vai coi như mình ñã thắng lợi trong cuộc tranh luận với Xuân Nguyệt.

Cô bé cúi ñầu cung kính nói: “Lão bộc ạ, lão là người giúp việc lâu nhất của gia tộc. Gia tộc rất lấy làm hãnh diện lão ạ!” ðôi mắt của người lão bộc dịu ñi. Xuân Nguyệt lại cúi ñầu ngước mắt nhìn người lão bộc và nói: “Lão ơi! Lão có thể giúp cháu một việc nhỏ thôi ñược không? Chỉ mất một tí thời gian thôi!”

Thấy ông lão vẫn không nói gì, cô lại nói tiếp: “Lão ơi, lão tìm hộ cháu chú Ba và nói là cháu cần gặp. Khẩn cấp lắm”.

Nói xong, cô bé mỉm cười, hy vọng:


27

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Người lão bộc làu bàu: “ðối với một ñứa trẻ như tiểu thư thì có việc gì là khẩn cấp nhỉ?”

“Lão ơi! Nhanh lên nếu không thì quá muộn mất rồi!”

“Các tiểu thư thì bao giờ cũng hối hả, vội vàng. Nếu không phải là tiểu thư thì lại là người khác. Hãy nghe lời của người già lão ñây. Thiên nhiên ñã dạy cho con người biết rằng: “Không cái gì có kết quả khi mà cây cỏ bị buộc phải ra hoa trái mùa. Vậy thì làm thế nào mà ñôi chân cuối ñời của lão lại có thể chạy như lúc lão còn ñang ñộ thanh xuân, hừm? Ngay cả ñể chiều ý tiểu chủ! Tiểu chủ có bao giờ nghĩ ñến tai họa gì có thể xảy ra cho trái tim giá lạnh này không?”

Xuân Nguyệt cố nén lòng sốt ruột bảo lão: “Lão bộc nói có lý ñấy. Không có gì là vội vã cả. Lão cứ ñi từ từ thôi. Ta sẽ giữ lồng chim cho lão”.

Người lão bộc vuốt bộ râu dài lơ thơ, suy nghĩ về lời yêu cầu của Xuân Nguyệt, trước khi lên tiếng trả lời:

“Hay thật! Thế sao tiểu thư không nói thế ngay từ ñầu? Chúng ta ñã không bỏ phí mất bao nhiêu là thời gian. Lẽ ra lão ñã ñi và về xong rồi không. Chính tại vì tiểu thư nói nhiều quá.”

Thế là lão lê ñôi chân, vừa ñi vừa lắc ñầu, lắc mạnh ñến nỗi làm cả bộ râu thưa của lão cũng bay phất phơ.

Chắc như thế là ổn. Xuân Nguyệt ngồi xuống tấm ghế ñá. Cô cẩn thận ñặt chiếc lồng chim bên cạnh mình và ngắm nhìn con chim sâu bé nhỏ nhảy nhót trong lồng từ que cầu này sang que cầu khác. ðược một lát nó ñậu lại và cất tiếng hót chào buổi chiều tà quen thuộc. Khi tiếng hót cuối cùng còn ngân vang trong không trung, nó quay nghiêng ñầu về phía Xuân Nguyệt như mời cô hát một bài họa lại. Xuân Nguyệt bèn hát bài ca mà lần ñầu tiên trong ñời cô ñã học ñược ở một người trai cùng làng với Hạnh Hoa:

“ðầu năm tuyết lả tả bay

ðèn lồng treo cửa, xuân về ñó ñây

Nhà nhà sum họp vui vầy


28

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Riêng chàng lận ñận ñi xây Trường Thành”.

Con chim nhỏ nghiêng ñầu và lại cất tiếng hót khi ông lão làm vườn quay trở lại cùng ñi với Quý Tài.

Ôi chao! Khi chú Quý Tài không cười sao chú có vẻ nghiêm nghị thế! Xuân Nguyệt lưỡng lự không biết có nên hỏi chú về việc của Hạnh Hoa không? Nhưng chẳng còn cách nào khác. Chú ra ñây rồi! Cô cắn môi ñứng dậy cúi chào chú và nói:

“Xin cảm ơn chú ñã ñến. Xin cảm ơn lão bộc ñã vất vả ñi tìm chú giúp cháu”.

“Không sao ñâu, tiểu chủ. Tôi cũng ñã hứa với ông chủ là sẽ cho ông thấy sự tinh tiến trong việc tôi huấn luyện con chiền chiện trong thời gian ông vắng nhà”. Hai chú cháu cùng nhìn ông lão làm vườn cúi mình xuống mở chốt chiếc lồng chim. Con chim chiền chiện quay ñầu nhảy ra khỏi lồng bay ñến ñậu ngay trên thềm nhà. Bất thần nó vọt qua bức tường rào bay bổng lên trời rồi mất hút trong không trung. Lão làm vườn bật cười trước sự ngạc nhiên của chú cháu Xuân Nguyệt, cầm chiếc lồng chim và nói:

“Kiên tâm, vấn ñề ñơn giản là phải kiên tâm, các bạn trẻ ạ. Con chim nó sẽ ñợi lão sau hòn giả sơn”. Hai người ñứng nhìn ông lão ñi khuất sau cổng vườn.

Bấy giờ, chú Quý Tài mới hỏi Xuân Nguyệt:

“Cháu cần hỏi gì thế, Xuân Nguyệt?”

Cô bé ngước nhìn người chú, thân hình cao lớn, ngay ngắn trong tấm áo lụa dài màu ñỏ sậm, giống như những dải lụa treo trên hàng cột ở nhà thờ tổ vào dịp năm mới. Xuân Nguyệt tự hỏi thầm không biết nên vào ñề như thế nào. Chú lại hỏi: “Thế nào, cô cháu gái, có chuyện gì thế?”

Xuân Nguyệt thở một hơi dài rồi nói:

“Thưa chú, tại sao chú lại không mặc quân phục nữa? Bộ quân phục thật là kỳ diệu”. Chú cười. Thế là tốt rồi! ðáng lẽ chú phải luôn luôn cười mới ñúng. Cô bé cầm tay chú, kéo chú ngồi xuống bên cạnh mình trên chiếc ghế ñá. Ông vừa ngồi xuống vừa trả lời:


29

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Này nhé, hình như ông nội cháu và cháu là thống nhất ý kiến về việc ñó. Còn những người khác trong gia tộc ñều chung một ý nghĩa là quân phục chỉ phù hợp với những tên man di hoặc với những kẻ tiện dân”.

“Thưa chú, tại sao người ta lại nghĩ như vậy?”

“Chắc cháu ñã ñược nghe câu tục ngữ:

“Người ta không dùng thép tốt ñể làm ñinh, với những người cao quý, người ta không

cho làm lính” (Tính cương bất vi ñinh, quý nhân bất vi binh).”

“Thưa chú, có ñúng như vậy không ạ?”

“Không! Theo ý kiến riêng của chú thì không ñúng. Vả lại ý chú thường không giống mọi người” – Chú mỉm cười, hình như là mình ñã lộ cho cô cháu một ñiều bí mật. Ông lại hỏi Xuân Nguyệt:

“Này cháu, thế cháu cho mời chú ñến ñây ñể làm gì vậy?”

Ông khẽ nắm chặt tay Xuân Nguyệt như có ý khuyến khích, cô bèn hỏi: “Chú ơi, chú! Chú làm ơn cho cháu biết vì sao Diệp lão lại bắt mất nữ tỳ của cháu?”

Nụ cười trên môi chú vụt tắt. Chú Ba ñã biến thành một ông tướng nghiêm khắc nhất. Ông bảo Xuân Nguyệt: “Gia tộc ta ñã hứa nó cho Diệp lão. Vì vậy tất cả mọi người trong gia tộc ñều có trách nhiệm cho lời hứa ñó”.

“Nhưng Hạnh Hoa ñau khổ quá. Chị ấy khóc suốt ngày ñêm. Trước ñây chưa bao giờ chị ấy khóc. Hạnh Hoa không như những nô tỳ khác. Chú thử nghĩ xem có thể cho Mật Nữu hay Phúc Hoa thay chị ấy ñược không? Hai người này hễ thấy có người lạ ñến cổng là uốn éo, ríu ra ríu rít.”

“Có thể ñược, nhưng như vậy thì ta vẫn mang tiếng là không giữ lời hứa…”

“Thế thì bất công quá! Những nô tỳ ngoan ngoãn không thể ñem cho làm thiếp ông già ñược.”

Chú Quý Tài ñứng dậy, Xuân Nguyệt không dám nói nữa. Cô ñã nói ñiều gì làm cho ông nổi giận? Ông bước vài bước về phía bức bình phong bằng ñá hoa cương, rồi bỗng


30

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

ñứng lại và ñứng im như một nghệ nhân nhào lộn ñang lấy thăng bằng ñể chuẩn bị biểu diễn một trò nguy hiểm hơn.

Xuân Nguyệt khấn thầm mong chú Quý Tài không bỏ ñi. Cô nín thở cho ñến khi chú quay trở lại chiếc ghế ñá và cầm lấy tay Xuân Nguyệt. Một lát sau ông mới nói:

“Cháu ơi, cháu không bao giờ hiểu ñược và lẽ ra chú không nên tranh cãi chuyện ñó với một người còn quá non trẻ như cháu, nhưng… trước kia chú cũng là người trẻ nhất trong gia tộc, và khi mọi người không nói gì cho mình biết thì như vậy có nghĩa là ñiều ñó không ñơn giản…” Chú Quý Tài hẵng giọng và nói tiếp: “ðêm hôm trước Bác Hai ñi dự một ñám lễ với Diệp lão, hai người chơi ñổ bác với nhau.

Bác Hai thua hết sạch sẽ tiền. ðến gần sáng, Diệp lão ñề nghị chơi một ván cuối cùng. Nếu bác Hai thắng, bác sẽ lấy lại ñược tất cả số tiền ñã thua. Nếu bác Hai lại thua nữa thì bác phải cho con Hạnh Hoa về làm thiếp cho lão. Bác Hai ñồng ý và lại thua nốt ván bạc cuối cùng.”

ðối với Xuân Nguyệt, lời giải thích ñó không có nghĩa là gì cả. Như thế là không ñúng! Cô hỏi tiếp: “Tại sao Diệp lão lại ñược lấy cái ñược coi là của riêng cháu?” Chú Quý Tài buồn bã trả lời:

“Hạnh Hoa không phải là của riêng cháu ñâu. Nó là của gia tộc họ Trương. Cháu cũng ñã ñủ khôn lớn ñể hiểu rằng: Tất cả những gì mỗi người chúng ta có ñều không phải là của riêng mỗi chúng ta”.

“Thế nhưng…” Xuân Nguyệt ñịnh nói tiếp nhưng ñôi mắt cô ñã ñẫm lệ. Mặc dầu cô ñã cố nén lại, nhưng một giọt nước mắt cứ từ từ lăn trên má. Chú Quý Tài thẳng người ñứng dậy và nói: “Thôi bây giờ chú phải ñi ñây”. Thấy hỏi nữa cũng vô ích, Xuân Nguyệt cũng ñứng dậy và cúi mình chào chú. Cô nhìn theo cho ñến khi ông ñã khuất sau tấm bình phong ñá hoa cương. Chú Ba có lý Xuân Nguyệt không thể hiểu ñược và ñã không hiểu ñiều ñó.

Xuân Nguyệt lại ngồi xuống một lúc, trầm tư. Có thể Diệp lão chưa biết là Hạnh Hoa ñau khổ ñến mức nào. Nếu có một ai ñó nói cho lão biết ñiều ñó thì lão có thể sẽ thay ñổi ý kiến chăng? Nhưng mà ai chứ? Cuối cùng cô quyết ñịnh liều chịu ñể cho mẹ mắng một lần nữa và từ từ quay trở lại nhà mình.


31

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Xuân Nguyệt liếc mắt nhìn vào phòng riêng của cha mẹ. Cô trông thấy chị nữ tỳ Béo, một người rất ñẫy ñà, mạnh khỏe ñang chải ñầu cho mẹ cô. Lập tức, cô bé mất hết can ñảm. Bà Tuyết Hương rất kiêu hãnh khi mỗi tuần bà sáng tạo ra một kiểu ñầu mới và bà rất ghét ai ñến quấy phá khi bà ñang chải ñầu, uốn tóc. Lúc này bộ tóc của bà ñã mang hình một chiếc ñài sen như mọi khi trước giờ uống trà. Chị Béo chỉ còn việc vuốt lại mấy sợi tóc chưa vào nếp là xong. Xuân Nguyệt bước lại gần bàn trang ñiểm. Trên ñó chỉ có một chiếc hộp ñựng phấn son. Cô hỏi mẹ: “Thưa mẹ, con có thể thưa chuyện với mẹ ñược không ạ?” Bà Tuyết Hương liếc mắt ra hiệu ngầm cho người nữ tỳ và bảo con: “ðã gần ñến giờ ăn tối rồi, có việc gì cần gấp ñến mức mà con phải ñến quấy rầy mẹ thế?”

Chị Béo vốn quen ñiều khiển gia nhân trong nhà này như chị vẫn ñiều khiển chồng là Lão Ưng, không bỏ lỡ dịp ñể góp ý kiến: “Thưa bà, con gái bà ñáng lẽ phải tên là Ngạnh Dương. Cô bé này là một cô gái hay cáu kỉnh và bướng bỉnh. Tiểu thư ñược gia ñình chiều chuộng là nhờ có ñôi mắt to ñen nhánh. Nhưng nếu về nhà chồng thì ñôi mắt to ñen ñó chẳng giúp ích gì cho tiểu thư hơn ñôi mắt tinh quái của con chuột nhắt”. Chị Béo lại còn làm ra vẻ hiền từ như pho tượng bụt bụng phệ, năn nỉ bà Tuyết Hương: “Thưa bà, xin bà cho phép con ñược theo hầu tiểu thư ñể ñược là người chứng kiến!” Cả hai người cùng cười ran. ðột nhiên Xuân Nguyệt kéo mạnh tà áo màu ñen của chị Béo và bảo: “Chị hãy ñi ra ngoài kia ñi. Tôi có câu chuyện riêng với mẹ”. Bà Tuyết Hương liền cất cao giọng mỗi khi bà phật ý, bảo con:

“Xuân Nguyệt! Con coi chừng ñó! Phải giữ lễ ñộ”.

“Ồ! Thưa bà, tiểu thư chỉ ñùa ñấy thôi ạ”. Cái lưỡi của chị ta lúc nào cũng sẵn sàng châm chọc, nhưng chị ta vẫn tha thứ cho câu nói của Xuân Nguyệt.

Bà Tuyết Hương vừa bảo chị vừa hỏi tiếp con:

“Không nên bao giờ cũng khuyến khích trẻ con như vậy. Thế nào, có việc gì vậy con?” Bà vừa ngắm mình trong gương vừa hỏi.

“Mẹ ơi! Con van mẹ. Mẹ làm thế nào ñể lão Diệp trả cho con chị Hạnh Hoa ñi!” Bà Tuyết Hương trừng mắt nhìn Xuân Nguyệt và bảo:

“Con thật là hỗn xược. ðó là công việc của người lớn, không liên quan gì ñến con cả. Nhà ta ñã hứa rồi. Việc ñó ñã ñược coi là dứt khoát”.


32

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Xuân Nguyệt lập tức ñáp lời mẹ:

“Cần phải rút lại lời hứa ấy!”

Nghe Xuân Nguyệt nói câu ñó, cả hai người quay ngoắt lại. Cô bé vội vàng nấp vào sau tấm lưng ñồ sộ của chị Béo, ngoài tầm tay của mẹ cô.

“Sao con lại có thể nghĩ ra ñược một ñiều kỳ cục thế hả?” Hỏi con xong, hình như bà cũng nhận thấy giọng nói của mình quá to nên ngừng lại. Khi bà nói tiếp thì giọng bà lạnh hẳn ñi tựa như nước giếng khơi:

“Thiên hạ sẽ coi gia tộc ta ra sao nếu chúng ta tự làm mất thanh danh vì một ñứa nữ tỳ hèn hạ? Gia tộc ta sẽ mất danh dự không biết ñến mấy ñời con cháu nữa. Con phải thôi ngay không ñược can thiệp vào chuyện ñó nữa, nếu không cả tỉnh sẽ cho con là ñứa con gái không biết phải trái là gì, không có ý tứ chút nào. Thế con ñịnh làm tan vỡ cuộc hôn nhân tốt ñẹp của con hay sao? Một khoản hồi môn lớn ñến mức nào cũng không nhử ñược người ta mang về gia ñình họ một ñứa con gái luôn gây chuyện rắc rối”.

Nói xong, bà Tuyết Hương lại quay về soi gương và bảo chị Béo:

“Này chị Béo, cho tôi thêm một cái ghim”. Không còn nói gì ñược nữa, Xuân Nguyệt ñành quay gót, rời khỏi phòng của mẹ. Cô bước chầm chậm theo hành lang về hướng phòng ñọc sách của cha ñể ñi tiếp vào phòng riêng của mình.

Khi cô tới phòng của cha là Chân Tài, cô dừng lại. Như thường lệ, trước bữa ăn tối, cha cô vẫn ngồi trước án thư miệt mài ñọc một trong hàng vạn cuốn sách của thư viện, những cuốn sách ñóng bằng những sợi dây chắc, ñược xếp ñầy ắp trên các ngăn tủ và phủ kín ba mặt tường phòng. Hầu như chưa bao giờ Xuân Nguyệt nói chuyện với cha vì ông ñọc sách quanh năm suốt tháng. Nhưng bây giờ sắp ñến giờ ñi ăn tối. Có thể ông chịu ngừng ñể tiếp chuyện con. Và cũng có thể lần này ông giúp ñỡ ñược Xuân Nguyệt. Cô vội ngoảnh nhìn phía sau ñể xem mẹ và chị Béo có nhìn theo không và bước nhanh vào thư viện của cha.

“Thưa cha, con có thể hỏi cha ít ñiều ñược không ạ?”

Ông Chân Tài không trả lời nhưng Xuân Nguyệt cũng không lấy làm ngạc nhiên. Tâm hồn của cha cô lúc nào cũng mơ màng ở ñâu ñâu. Có thể là ông ñang ở cửa Khổng sân Trình, nghe lời Thánh dạy.


33

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Cô hỏi lại, vẫn không thấy cha cô trả lời. Cô bèn mạnh bạo ñến sát án thư, ñặt tay lên trang sách cha cô ñang ñọc. Thấy vậy, cha cô ngước mắt nhìn lên tỏ vẻ hơi ngạc nhiên. ðôi mắt hiền từ nhẹ nhàng nhìn vào khuôn mặt ñứa con gái ñộc nhất ñang ngẩng lên nhìn ông.

“Ồ! Con gái cha ñấy ư? Có phải mẹ con cho con ñến gọi cha không? Hay là cha ñã quên không tiếp một ông khách quý hoặc quên một cuộc họp gia tộc?”

“Thưa cha, không phải thế ñâu! Con ñến gặp cha ñể tỏ bày những phiền muộn của con”.

“Thế thì con hãy ñi gặp mẹ con. Mẹ sẽ bảo con cần phải làm như thế nào.”

“Nhưng mẹ con cũng chẳng làm gì ñược.”

“Thế thì con cần cha giúp gì con?”

“Thưa cha, con muốn nói ñến chuyện Hạnh Hoa. Chị ấy bị gả bán cho ông già họ Diệp. Con không muốn chị ấy ñi khỏi ñây, cha ạ”.

Ông Chân Tài thấy phân vân. Tay ông mân mê những viên ngọc thạch ñã nhẵn bóng vẫn ñể trên án thư. Ông lại hỏi Xuân Nguyệt:

“Con ñịnh nói gì thế, con gái? Hạnh Hoa là ai vậy?”

“Chị ấy là nữ tỳ của con.”

“À! Thế ra là như vậy. Không sao ñâu con ạ. Mẹ con sẽ cho con một nữ tỳ khác”.

“Nhưng con không ưng ñứa nào khác cả”.

Ông Chân Tài ñặt tay lên vai con gái và bảo:

“Con ạ, ñức Thánh ñã dạy rằng người cao quý thì tìm lạc thú ngay trong lòng mình, kẻ tiểu nhân thì ñi tìm lạc thú trong lòng người khác”.

“Thưa cha, con hiểu. Nhưng nếu ñúng như thế thì sao Diệp lão lại muốn chiếm ñoạt Hạnh Hoa của con?”


34

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Xuân Nguyệt ñối ñáp như vậy nhưng cha cô ñã quay ñầu ñi nơi khác. Khuôn mặt dài xanh xao của ông lại cúi xuống cuốn sách trên án thư, ngón tay thuôn nhỏ lại lần theo từng chữ ñang ñọc.

Xuân Nguyệt cúi mình chào cha: “Con xin cảm ơn cha”. Dứt lời, cô quay gót, lững thững theo dọc hàng hiên trở về phòng mình.

Hạnh Hoa ñã ngồi trên chiếc giường tre, tay ñang cuộn những dải lụa dùng ñể bó chân cho Xuân Nguyệt. Chị hỏi:

“Tiểu thư ñi ñâu về thế?”

“Em ñã ñi khắp nơi tìm cách xóa bỏ lời hứa gả chị cho Diệp lão, nhưng không ai chịu giúp em cả”.

Xuân Nguyệt ngồi xuống bên cạnh Hạnh Hoa và nhìn ñôi bàn tay của chị.

Hạnh Hoa nói: “Các bậc cha chú của tiểu thư nói phải ñấy. Ai mà lấy lại ñược lời hứa của mình khi ñã nói ra rồi? Thôi, chị không buồn phiền nữa ñâu”.

“Em chả hiểu chị nói gì cả, chị Hạnh Hoa ạ. Thế là nghĩa thế nào?”

“Làm sao mà tiểu thư hiểu ñược?” Người nữ tỳ ñáp lại và tay cuộn càng nhanh dải lụa. “Tiểu thư có một gia ñình, có nhà cửa ñể ở, chưa bao giờ tiểu thư bước ra khỏi bốn bức tường bao quanh dinh cơ”.

“Nhưng em có thể ñánh ñổi… ñổi tất cả mọi niềm hạnh phúc của em ñược xem bên ngoài bốn bức tường có gì?”

“Không ñược, tiểu thư không ñược làm thế!” Xuân Nguyệt thầm nghĩ: “Chị ấy còn xa ta hơn cả Hoàng ñế xa ta”. Và những giọt nước mắt ñau khổ lại một lần nữa trào ra từ ñôi mắt cô bé. Cô nói: “Chị Hạnh Hoa ơi, em van chị, chị lại làm em khóc ñấy”. Nghe vậy, người nữ tỳ buông dải lụa, quay lại nhìn vào tận ñáy mắt cô, rồi nói: “Tiểu thư ơi, tiểu thư còn non trẻ quá ñể có thể hiểu. Nhưng rồi ñây, trong vài ba ngày nữa, tiểu thư sẽ nhớ lại.” Tiếng nói của Hạnh Hoa như dao ñâm dần vào cõi xa xăm…

Xuân Nguyệt lại gọi: “Hạnh Hoa”.


35

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Người nữ tỳ giật mình thưa: “Dạ, tôi ñây” và nói tiếp: “ðã từ lâu và cho ñến bây giờ, ngay cả sau khi cha tôi ñem tôi ñi bán, ñêm ñêm tôi vẫn hằng ước mơ nếu mình là một nữ tỳ ngoan ngoãn, nếu mình làm việc hết sức thì Lão bà sẽ gả cho tôi một người thợ thủ công trẻ trong thành này hoặc sẽ cho lấy một nô bộc trung thành của gia tộc. Tôi ñã ước mơ là sẽ gặp ñược người vừa ñôi phải lứa và sẽ có nhiều con cái. Tôi sẽ có một gia ñình riêng và thực sự có ñược ñịa vị là một người con dâu, một người vợ trẻ và một người mẹ. Nhờ có ước mơ ñó nên cuộc ñời nô tỳ của tôi cũng không ñến nỗi nào.

Nhưng hôm nay trong khi tiểu thư ngủ thì giấc mộng ñẹp của tôi ñã bị tan vỡ rồi. Tôi sẽ không bao giờ ñược là một người chính thất. Tôi sẽ chỉ là một kẻ tì thiếp. Khi tiểu thư bảo là tôi sẽ có một ñứa con trai và tôi sẽ ñược vẻ vang vì nó, thì những lời ấy như một lưỡi dao ñâm thẳng vào trái tim tôi. Tiểu thư xem ñấy, tôi sẽ không bao giờ, không bao giờ có ñược ñứa con trai ñâu. Diệp lão già quá rồi. Ông ta ñã có bà chính thất và rất nhiều tì thiếp, nhưng những người ấy ñều không có con. Tôi sẽ chỉ là một cái bình rỗng. Không bao giờ tôi có ñược một ñịa vị cho riêng mình. Nếu Diệp lão chết ñi, hoặc chẳng may tôi làm cho ông ta không vừa ý, thì tôi có thể bị hắt ñi như một chậu nước tắm. ðối với tôi mọi mơ ước ñã hết rồi”.

Nói dứt lời, người nữ tỳ ñứng dậy. Xuân Nguyệt không còn nhận ra ñược con người xa lạ ấy ñang thu nhặt các dải lụa và xếp vào tủ áo.

Trong bữa tối, Xuân Nguyệt ăn ít và không nói năng gì cả. Cô bé nhận thấy trong bữa ăn, mọi người không muốn trêu ghẹo mình như mọi lần, vì cô là ñứa con gái bé bỏng nhất nhà. Họ im lặng quan sát cô, coi cô như một người mới trở về gia ñình sau một trận ốm lâu ngày. Còn Hạnh Hoa thì ñi ñi lại lại hầu hạ như thường lệ.

ðến món ăn thứ ba, Xuân Nguyệt mới nhận ra là không thấy lão bà ngồi ở ghế danh dự như thường lệ. Cô bé quay sang bên hỏi người chị họ thứ sáu: “Chị ơi, bà ñâu nhỉ?” ðây cũng là lần ñầu tiên trong bữa ăn, cô bé cất tiếng hỏi và ñược người chị trả lời: “Ông mệt, bà bận chăm sóc ông”. Xuân Nguyệt thầm nghĩ ñáng ra ta phải ñến gặp ông ngay. Dù ông có ốm, ông vẫn là Tộc trưởng. Tất cả mọi ñiều ông quyết ñịnh ñều nhất thiết phải ñược thực hiện, không bàn cãi gì cả. Làm cách nào mà cô gặp ñược ông nhỉ? Cô vẫy gọi Hạnh Hoa và bảo chị ñến chỗ ông xin phép cho cô ñược gặp.

***


36

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Lão Trượng, tộc Trưởng họ Trương, nằm trên chiếc giường gỗ trác của ông. Xung quanh ông, các thầy lang và gia nhân ñang lăng xăng phục vụ Lão Trượng thầm mong họ cút xéo ñi vì ông ñang hấp hối và bọn họ chẳng còn có ích gì cho ông nữa. Có lẽ ông cũng ñã bảo họ ñi ñi rồi nếu ông tin rằng họ sẽ vâng lời ông. Nhưng chắc là họ không ñi ñâu cả. Họ sẽ làm ra vẻ vâng lời ông, vâng lời một người mà trước ñây chỉ ho he một tiếng thôi cũng ñủ làm cho hàng chục tỉnh ñều phải răm rắp tuân theo. Là quan chức của triều ñình, ñược ban thưởng nhiều huân chương Bạch Hạc, ông ñã ñược mọi người vị nể và kính trọng theo ñúng nghi lễ triều ñình. Nhưng bây giờ thì… Mệt nhọc, ông nằm nhắm mắt, nhớ lại từ xa xưa căn phòng ông ñang nằm ñây là nơi nghỉ ngơi không riêng gì của ông, mà còn của bao tộc Trưởng trước ông nữa. Ông nhắm mắt mà có thể thấy từng ngóc ngách của căn phòng. Tại ñây, tất cả ñều cân ñối, bề thế và hài hòa: nào là những tấm bình phong làm bằng những thanh ván ghép thay thế cho cửa ra vào, nào là những chiếc ghế có phần tựa lưng cao, từng ñôi một ñược xếp bên cạnh chiếc án thư có nẹp ñồng sáng loáng; nào là những bức trướng treo trên tường, trong ñó ghi lại những dòng thơ nét chữ mà bạn bè thân hữu ñã cùng nhau xướng họa từ ñời này sang ñời khác; nào là những ñồ sứ cổ mà cụ ông của Lão Trượng ñã sưu tầm, những bảo vật bằng ngọc quý mà cha ông ñã dày công góp, những pho tượng ñồng mà ông rất thích thú bày trong những tủ kính giống nhau như hệt. Còn về sách vở thì gia tộc ông quý trọng nó hơn tất cả các tài sản khác.

ðối với một người già, ñiều cần thiết là phải có trật tự chứ không phải là cái hỗn ñộn ñang xâm chiếm căn phòng cấm kỵ này. Gia nhân, thầy cúng, ma quỷ, bà chính thất, tất cả những thứ ấy ñang âm mưu chống lại ông. Không lúc nào ông ñược nằm yên một mình. Bao giờ cũng có một người túc trực bên giường, ngay cả khi ông ngủ.

Bây giờ ñến lượt chị Béo cũng xen vào ñám người nói trên. Chị mang ñến cho ông món nước thang mà chồng chị ñã nấu bằng vú bò. Lão Trượng ñã ngửi thấy mùi nước canh. Ông mở to mắt và bảo: “Bỏ thứ ấy ñi!” Ngoài cửa phòng có sự lộn xộn, ông ra hiệu gọi người quản gia và hỏi: “Có ñiều gì xảy ra vậy? Ta ốm không ñến nỗi mà mọi người không cho ta biết có việc gì ñã xảy ra!” Người quản gia ñáp: “Bẩm cụ lớn, nó không có gì phiền ñến cụ lớn ñâu ạ. ðây là con nữ tỳ Hạnh Hoa, nó hãy còn nhỏ dại, nó nói là nó muốn bẩm cụ lớn một ñiều. Con ñã ñuổi nó ñi rồi ạ”. Lão Trượng mắng thầm người quản gia: ñồ láo, ñồ ngu xuẩn, và ông quyết ñịnh gặp người nữ tỳ.


37

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Hạnh Hoa tiến lại gần giường. Lão Trượng ra hiệu cho nó lại gần hơn nữa, gần hơn tất cả mọi người có mặt trong phòng, ñến hẳn chỗ danh dự gần ñống gối có tác dụng ñể giữ cho ñầu ông ñược ngay ngắn. Ông hỏi: “Thế nào nữ tỳ? Con ñến ñây có việc gì?” Ông lấy làm buồn vì tiếng nói của ông run run.

“Bẩm cụ lớn, con là nữ tỳ của tiểu thư Xuân Nguyệt, cháu gái của cụ lớn. Tiểu thư sai con ñến xin cụ lớn cho gặp mặt. Tiểu thư muốn ñược ñến chúc ông mình mau bình phục”. Lão Trượng mỉm cười: “Xuân Nguyệt, cái tên cũng ñẹp”. Nghiêm khắc với con, người Trung Quốc lại rất chiều chuộng ñám cháu. Ông quyết ñịnh sẽ cho cô cháu gặp, nhưng ông chưa kịp nói gì thì Lão Bà ñã nói: “Không thể ñược, Người cha của các con ta cần ñược nghỉ ngơi. Không có trò chuyện gì cả!” Lão Trượng nhìn Lão Bà bảo “Bà hãy bảo ñứa cháu gái yêu quý của tôi ñến với tôi. Còn tất cả mọi người ñều phải ra khỏi phòng. Kể cả người mẹ của ñứa con trưởng của tôi” Ông xua tay ñuổi mọi người: “Cút ñi! Cút ñi!” ðám ñông chạy tán loạn như một ñàn gà bị bóng ñen của con diều hâu làm hoảng loạn. Xuân Nguyệt ñã tới cửa phòng mà ông còn cằn nhằn mặc dù ông ñương phải chống chọi với sự buồn ngủ. ðầu ông lắc lư trên một cái cổ gầy guộc và ñôi mắt ông nhấp nháy liên hồi.

Xuân Nguyệt hỏi: “Thưa ông, cháu ñược phép vào chứ?”

“Sao? Ồ! Thế ra là cháu gái ta ñấy à?”

Bỗng nhiên, ông thấy rõ là mình ñang hấp hối. Con bé còn non trẻ quá! Ông gọi: “Lại ñây, cháu lại ngồi gần ông và ủ ấm cho ñôi bàn tay và trái tim giá lạnh của ông”. Xuân Nguyệt vội vàng vâng lời, trèo lên giường ngồi gần ông, ñôi bàn tay bé nhỏ nắm lấy ñôi bàn tay ông trước ñây rất ñẹp và rất mềm mại, nhưng nay những ngón tay ñã xương xẩu và tay ñã lốm ñốm da mồi. Cô bé âu yếm ñặt má mình lên ngực ông. Ông thở dài, cố ñể ý không cựa quậy. Xuân Nguyệt thỏ thẻ:

“Cháu rất buồn thấy ông không ñược khỏe mạnh. Ông ơi, thế ông bị bệnh gì?”

Ông trả lời: “Bệnh của thần chết”.

“Nhưng cháu biết là ông sắp khỏi bệnh rồi mà.”

“Cũng có thể. Nhưng cháu ơi, cháu hãy nói cho ông rõ cháu ñến có việc gì?”


38

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Xuân Nguyệt quên mất là không nên ñộng ñậy trên ngực ông, vội vàng ngẩng cao ñầu và nói:

“Ông ơi, sắp xảy ra tai họa rồi. ðứa nữ tỳ của cháu ñã bị gán nợ cho Diệp lão. Cháu thì không muốn cho chị ấy ñi. Cháu van ông, ông làm thế nào giữ chị ấy lại ñược cho cháu, không thì cháu chết vì thất vọng mất”.

Lão Trượng lại thở dài. Cô cháu gái ngây thơ quá. Ông bảo:

“Không! Cháu không chết ñâu cháu ạ!”

“Nhưng cháu sẽ chết. Cháu biết là cháu sẽ chết”. Xuân Nguyệt cãi lại.

Lão Trượng nhắm mắt lại một hồi lâu, cố nhớ lại sự thất vọng ñầu tiên trong ñời mình. Vô ích, ông không thể nhớ lại ñược gì nữa.

Xuân Nguyệt gọi: “Ông ơi!”

Lão Trượng nhỏm dậy nói: “Không, cháu ơi, cháu không chết ñâu. Cháu phải nhớ rằng chúng ta không phải là những ông tiên có thể làm thay ñổi mọi sự theo ý mình. Chúng ta chỉ là những con người, trước sau rồi cũng phải chết. Con người ta phải học cách không chống chọi lại với cuộc sống, mà chỉ biết chấp nhận nó thôi”.

Xuân Nguyệt lại hỏi ông:

“Thế sao cháu lại phải chấp nhận những ham muốn của Diệp lão?”

“Vì lý do danh dự và nghĩa vụ. Trong việc ñó còn nhiều lý do, nhiều gấp bội lần hơn người ta tưởng, cháu ạ”.

“Ông ơi! Chỉ vì một món nợ cờ bạc thôi, ông ạ. Chú Ba bảo cháu thế”.

“Chú Ba ñáng lẽ phải giữ mồm, giữ miệng. Hơn nữa, chú ấy chỉ nhìn thấy miếng da trên khúc xương thôi. Cháu hãy tin là ngay ông cũng không thể nào xóa ñược việc gì ñã ñược quyết ñịnh. Ngay cả thử can thiệp, ông cũng không ñược phép làm”.

Lão Trượng nhìn thấy ñôi mắt của cháu gái rớm lệ. Ông nghĩ ñó là phần thưởng cuối cùng mà trời ñã ban cho ông. Cái hình ảnh tuyệt ñẹp ñó là tất cả những gì còn lại của thời


39

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

trẻ thơ. Nhưng nó lại là niềm ñau khổ cuối cùng vì buộc ông phải bôi nhòe cái hình ảnh ñẹp ñẽ ñó ñi. Ông nói tiếp:

“Nào Xuân Nguyệt! Cháu ñã lớn rồi mà còn khóc. Hãy ñể ông lau nước mắt cho cháu gái yêu của ông nào. Rồi ông kể cho cháu nghe một câu chuyện cổ tích”.

Tay Lão Trượng run run thấm nước mắt cho cô cháu yêu quý, rồi ông kể:

“Ngày xửa, ngày xưa, ñã lâu lắm rồi, có hai vợ chồng nhà kia mong muốn có một ñứa con trai hơn tất cả các thứ khác trên ñời. Nhưng rồi họ cũng không sinh ñược con trai. Sau nhiều năm không sinh ñẻ, người vợ hiền năn nỉ chồng lấy một người thiếp. Mới ñầu người chồng không chịu. Sau rồi mãi cũng phải bằng lòng. Nhưng họ vẫn không có con trai.

“Họ sống trong một ngôi nhà khang trang, có nhiều ruộng ñất, lại có nhiều của cải. Người chồng làm quan ñược mọi người kính trọng nhưng ngay cả ñến những kẻ hành khất cũng tỏ lòng thương hại cặp vợ chồng ấy. Ở trên ñời này, không có gì nghiệt ngã hơn là số phận không có người nối dõi tông ñường. Vì người chồng là người cuối cùng của dòng họ nên ngay cả việc nuôi con nuôi cũng không ñược phép. Hai vợ chồng ñó phải có một ñứa con trai. Nếu không họ sẽ bị trời bắt tội ñi lang thang ăn mày ñến tận kiếp sau. Không có người nối dõi tông ñường ñể chăm sóc mồ mả, cúng bái tổ tiên, họ không có cách gì ñể làm cho linh hồn mình ñược thanh thản ở kiếp sau. Hai vợ chồng ngày ñêm cầu trời khấn Phật xin một ñứa con nối dõi.

“Thế nhưng than ôi! Những lời cầu nguyện của họ không có kết quả gì. Trong cơn tuyệt vọng, họ ñành cầu nguyện xin một ñứa con gái. Họ nghĩ rằng với khoản hồi môn lớn sẽ có thể mua ñược cho con gái mình một người chồng nhà nghèo và người ñó sẽ lấy họ nhà vợ. Nhưng cả ñến con gái, họ cũng không có nốt.

“ðến khi người chồng ñược bổ nhiệm làm quan ở Lạc Dương xa nơi quê nhà thì vợ chồng họ ñến ở ñối diện với một gia ñình khác. Gia ñình này có một ñứa con trai. Vào một năm, trong lúc cả hai người chồng có việc quan phải ñi xa, một nạn dịch ñã xảy ra. Nhà nhà ñều có người bị chết dịch. Sự kinh hoàng lan tràn khắp nơi. Thần chết sát hại liên tục, không ghê tay, ñến nỗi không còn ñủ người sống ñể chôn những người ñã chết. Thây xác thối rữa suốt dọc các ñường phố, cả hai mẹ con nhà ñối diện ñều mắc bệnh dịch. Những gia nhân trung thành của họ ñều chết hết. Số còn lại thì sợ hãi chạy trốn ñi nơi khác. Thế là


40

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

người ñàn bà hàng xóm không con ñến chăm sóc cho họ. Bà thổi cơm, quét dọn, thuốc thang, ngày ñêm không rời ñầu giường hai mẹ con người hàng xóm. ðến ñêm thứ ba, không ai dự tính ñược trước, thằng bé con bỗng nhiên biến sắc mặt, nhắm mắt lại, ngừng thở và lạnh dần. Nhưng người ñàn bà tốt bụng ấy không chịu thua thần chết. Không hề khiếp sợ, bà cầm cái áo của thằng bé chạy khắp các con phố, vừa chạy vừa hú hồn: “Hồn bé ñâu, hãy trở về nhà! Hồn bé ñâu, hãy trở về nhà!” Mặc dầu khi ñó các phố ñầy rẫy bọn hôi của, ma quỷ và kẻ cướp hoành hành. Chỉ ñến khi khản cổ, mất tiếng, ñôi chân chảy ñầy máu, bà mới trở về nhà. Bà trông thấy ñứa bé nằm co quắp nhưng hãy còn sống.

“Người ñàn bà tốt bụng này ñã cướp lại ở tay thần chết linh hồn ñứa bé, mà ñứa bé ñó không phải con bà.

“ðến bây giờ, người ñàn bà tốt bụng ñó ñã già rồi. Hai vợ chồng họ vẫn không có con cái gì cả. Nhưng vừa qua, bà ñã nằm mộng thấy một ñứa nữ tỳ mà bà biết, một cô gái tươi tắn, khỏe mạnh, sẽ làm thiếp cho chồng bà và người nữ tỳ ñó sẽ có một ñứa con trai nối dõi tông ñường nhà họ. Người ñàn bà tốt bụng ñó cho rằng giấc mộng nói trên là một ñiềm lành ñược Phật bà Quan âm báo cho bà.

“Mới ñầu, người chồng cứ giả ñiếc làm ngơ. Ông không nghe những lời thỉnh cầu của vợ. Nhưng vợ ông ta cứ mòn mỏi dần. Thế rồi cuối cùng ông cũng phải ñồng ý với vợ, tìm cách lân la làm quen với gia tộc có người nữ tỳ ñó. Việc ñó phải làm một cách quanh co khéo léo. Vì rằng nếu cứ yêu cầu thẳng một vấn ñề quan trọng như thế với bằng hữu sẽ làm người ta không từ chối ñược. Và như vậy là không lịch thiệp.”

Kể ñến ñây Lão Trượng phải nhắm mắt hồi lâu. Nỗi ñau ñớn quá lớn: nó hiện rõ trong ñôi mắt người cháu gái và trong cả trái tim của ông. Khi ông mở mắt ra thì ông không còn nhìn ñược rõ nữa. Nhưng câu chuyện nhất thiết phải ñược kết thúc. Không thể nào làm cho giọng nói ñược trong trẻo nữa, ông khàn khàn thì thầm:

“Cháu yêu quý của ông! ðứa bé trai trong câu chuyện ông vừa kể là người con trưởng của ông, bác Mạnh Tài của cháu ñó. ðứa nữ tỳ là Hạnh Hoa. Còn người ñàn bà tốt bụng là bà vợ của ông già họ Diệp”.

Lão Trượng ngừng kể như muốn chờ ñợi một lời ñáp lại của cô cháu gái nhưng không thấy gì. Ông lại hỏi cháu:


41

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Xuân Nguyệt, cháu! Câu chuyện chưa hết. Theo cháu thì nên kết thúc như thế nào?”

Một lúc lâu sau, không nghe thấy ñộng tĩnh gì ngoài hơi thở hỗn hển của Lão Trượng. Thế rồi ông nghe cô cháu bé thỏ thẻ: “Ông ơi! Cháu muốn mình không bao giờ ñược biết câu chuyện ông vừa kể. Trước kia cháu ñã biết thế nào là tốt. Bây giờ ông làm ñảo lộn tất cả những hiểu biết của cháu. Cháu không còn biết thế nào là tốt, thế nào là xấu nữa. Cháu không muốn lựa chọn gì cả”. Lão Trượng lại nói:

“Không có sự lựa chọn nào cả cháu ạ. Bắt buộc câu chuyện chỉ có một kết thúc thôi. Gia tộc ta phải trả món nợ ñó. Chỉ có Trời Phật mới có phép làm thay ñổi số mệnh thôi. Còn cháu, cháu yêu quý của ông, cháu phải chấp nhận. Chấp nhận và không bàn cãi gì cả”.

Xuân Nguyệt ñáp lời ông:

“Ông ơi! Ông làm như câu chuyện ñơn giản quá ñi thôi. Ông không biết trái tim cháu ñang vỡ ra ñây này!” Và bây giờ thì cô khóc thổn thức, khóc thật sự, không giữ gìn ý tứ gì nữa. Lão Trượng lại bảo cô bé:

“Xuân Nguyệt này, nếu trái tim cháu không vỡ một lần thì làm sao cháu biết rằng cháu có một trái tim? Các con tim vỡ rồi lại lành, và lại như vậy trong một vòng luẩn quẩn không có ñầu mà cũng không có cuối. Nó cũng giống như vòng quay của ngày ñêm: có sớm thì sẽ có chiều, mà có chiều thì sẽ có bình minh”.

Ông lại lau nước mắt cho cô cháu bé. Dần dần cô thôi không khóc nữa và bình tĩnh trở lại. Cô nói:

“Ông ơi! Những ñiều ñó chỉ có vẻ ñẹp khi do chính ông nói ra”.

“Thật là ñẹp! Ông nói cho cô cháu và cũng là nói cho mình. Thôi bây giờ ñã khuya rồi, ông phải ngủ ñây!”

Xuân Nguyệt tụt xuống giường cúi mình chào ông: “Chúc ông nội ngủ ngon”.

ðôi mắt của Lão Trượng ñã nhắm từ lúc nào rồi.

Xuân Nguyệt từ từ ra khỏi phòng, cố hoãn lại cái giây phút mà cô phải giãi bày cho Hạnh Hoa chuyện gì ñã xảy ra trong câu chuyện giữa cô và Lão Trượng.


42

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Cô ngẫm nghĩ khi Hạnh Hoa về nhà chồng thì cuộc sống của cô sẽ thay ñổi biết bao! Trong ký ức về thời thơ ấu, cô không còn nhớ gì bố mẹ. Cô chỉ nhớ và hình dung lại ñược là mình ñang cưỡi trên lưng người nữ tỳ. Cho ñến khi ñã biết ñi, cô vẫn thích ñược Hạnh Hoa cõng, nhún nhảy theo nhịp chân của chị, ñiều khiển người nữ tỳ bằng cách kéo hai cái ñuôi sam như thể giật dây cương vậy. Lần ñầu làm như thế, Xuân Nguyệt cũng tự hỏi không biết cô có làm Hạnh Hoa ñau không?

Bước qua ngưỡng cửa, Xuân Nguyệt thấy ngay Hạnh Hoa vẫn ñứng ñợi cô sau cánh cửa. Người nữ tỳ ñứng ngây ra, hai tay buông thõng. Trông chị cao và thẳng tắp như một thân cây cứng không chịu uốn cong trước luồng gió táp.

Cô bé muốn chạy ngay ñến với Hạnh Hoa nhưng nén lại ñược. Cô thấy mình nhẹ nhõm vì người nữ tỳ vẫn im lặng ñi theo cách cô vài bước. Cả hai cùng nhau trở về phòng riêng. ðêm hôm ñó trời nóng nực một cách bất thường. Hương nhài man mác trong không gian. Trời ñêm trong sáng ñầy sao. Bên kia bức tường bao quanh khu vườn, ai ñó thổi lên những tiếng tiêu sầu…

Khi hai người ñã về tới phòng, người nữ tỳ thay quần áo cho Xuân Nguyệt và xếp dọn chăn giường. Xuân Nguyệt mệt mỏi vô cùng. Như trong mơ, cô chui vào chăn. Chị nữ tỳ kéo chăn cho thẳng thắn; vuốt gọn những sợi tóc xõa xuống mặt cô tiểu chủ rồi chuẩn bị ra khỏi phòng.

“Chúc chị Hạnh Hoa ngủ ngon”.

“Chúc tiểu chủ thấy nhiều mộng ñẹp”.

***

Khi tỉnh giấc, tiếng người ñầu tiên Xuân Nguyệt nghe thấy là tiếng mẹ mình: “Coi chừng ñấy, không cho tiểu thư ra khỏi phòng. Xuân Nguyệt không ñược nhìn thấy gì hết. Nhanh lên nào!”

Cô bé nhỏm ngay dậy, vạch rèm nhìn thấy chị Béo ñứng cạnh cửa, ñang thở hổn hển và lau mặt bằng vạt chiếc áo choàng ngoài.

Xuân Nguyệt hỏi to:


43

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Cái gì vậy, chị Béo? Tại sao chị lại ñứng ñây?”

Thế là chị Béo bật tiếng rên rỉ. Xuân Nguyệt lại bảo:

“Thôi, chị im ñi và nói cho ta biết chuyện gì ñã xảy ra! Hạnh Hoa ñâu rồi?” Chị Béo hỉ mũi rồi lẩm bẩm một lời cầu nguyện. Chị trả lời: “Mẹ tiểu thư sắp về. ðể chính bà sẽ nói cho tiểu thư biết”.

“Chị phải nói cho ta biết ngay bây giờ. Việc gì ñã xảy ra thế?”

Chị Béo một mực lắc ñầu. Xuân Nguyệt bèn nhảy xuống giường và chạy ra cửa phòng. Chị Béo túm cô bé lại nhưng cô giãy mạnh thoát khỏi tay chị. Ngoài sân, mọi người ñang chạy nhốn nháo. Cô bèn theo họ.

Trong vườn tùng bách, ñám ñông ñứng im lặng. Họ há hốc mồm nhìn cây tùng già cỗi. Xuân Nguyệt không nom thấy gì mà cũng không ai tránh ra cho cô có thể vào xem ñược. Chân tay run rẩy, cô trèo lên lưng con rùa ñá. ðứng trên ñó, cô bé nhìn thấy tất cả.

Hạnh Hoa ñã tự vẫn treo cổ vào một cành của cây cổ thụ.

Vì chuyến ñi xa này, chị ñã mặc quần áo ñẹp nhất, quàng thêm một chiếc khăn lễ phục quanh cổ.

***

Người nữ tỳ ñã trả ñược hận thù: gia tộc họ Trương sẽ bị bôi nhọ. ðể trả một món nợ, họ lại mắc thêm một món nợ khác.

Cây tùng cổ thụ bị ñốn xuống.

Lão Trượng cũng qua ñời trong tuần ñó.

Câu chuyện trên ñây xảy ra ở Tô Châu, dưới Triều vua Quang Tự của Triều ñại nhà Thanh, vào tháng năm, năm Thìn theo dương lịch là năm 1892.


44

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Gió Tây


45

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Chương i

Người tộc trưởng mới

Người ta kể lại rằng Vĩnh Vinh là người ñầu tiên ñược gọi là du học sinh hồi hương.

Ở làng thì anh ta nói tiếng Quảng ðông. Ở trường nhà dòng thì anh ta học và nói tiếng

Anh. Sau khi ñã ăn phải bã ngoại ñạo, anh ta ñược gửi sang Hoa Kỳ học ở Trường ðại

học Yale. Tại ñó anh ta ñã tốt nghiệp ñại học Khóa năm 1854.

Khi trở về nước, anh ñược lãnh các trách nhiệm quan trọng mà con mắt của những kẻ mù tịt vì sự ngu dốt không bao giờ thấy ñược. Anh ta mơ ước sẽ càng ngày càng gửi ñược

nhiều du học sinh ñi học ở Hoa Kỳ. Mười tám năm sau, mơ ước của anh ñược thực hiện.

Chính phủ gửi một trăm hai mươi nam thanh niên ñến học tại các học viện ở Hart-ford,

Connecticut. Theo kế hoạch của Vĩnh Vinh mỗi thanh niên ñó sẽ ñược ñào tạo theo hệ thống giáo dục phương Tây trong mười lăm năm. Sau ñó mới trở về phục vụ Tổ quốc

Trung Hoa.

Cũng như Vĩnh Vinh, chẳng bao lâu những thanh niên ñó ñã thay ñổi ñầu óc. Họ ngả

theo thể chế ñại nghị nhiều hơn là theo giáo lý Khổng Mạnh. Họ ăn mặc theo kiểu phương

Tây, bỏ y phục dân tộc. Cũng chẳng bao lâu, ñức Hoàng ñế cảm thấy nguy cơ có thể nảy

sinh từ số du học sinh này nên ñã triệu họ về nước.

Nhưng than ôi! ðã quá muộn mất rồi.

Lúc ñó ñế chế (Trung Hoa) ñầy rẫy những cảng tự do buôn bán do lũ người man rợ cai

quản và gieo rắc lối sống của ngoại bang.

Những nhà quý tộc người Hán biết lo xa ñã gửi con cái họ ñi học theo phương pháp

nước ngoài với hy vọng số con em ñó sẽ cứu ñược nước Trung Hoa.

Hàng ñoàn nông dân nghèo ở miền Nam Trung Hoa, quê hương của Vĩnh Vinh ñã vượt

biển sang tìm vàng ở tận ñầu bên kia trái ñất. Họ ñã gửi về cho gia ñình tiền bạc và mọi

thứ hàng hóa mới lạ. Họ còn gửi cả về những giáo lý mới lạ nữa, giáo lý của cái ñất nước


46

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

mà không người nào phải quỳ lạy Hoàng ñế. Một trong số du học sinh nói trên sau này trở

thành người cha ñẻ của Cuộc Cách mạng Trung Quốc; ñó là Tôn Dật Tiên. Từ năm 13

tuổi, ông ñã vượt biển ñến Honolulu ñể tìm “ăn bả ngoại ñạo”. Khi trở về nước, ông ñã

phá bỏ các thần tượng trong các ñền chùa miếu mạo và tuy rằng ñã học nghề thầy thuốc

nhưng ông vẫn làm Cách mạng, có nghĩa là hủy diệt con người.

(Trích LỊCH SỬ NƯỚC TRUNG HOA)

***

Mạnh Tài vội vàng cầm lấy chiếc phong bì trong ñó có bức ñiện tín mà bà chủ trọ ñưa cho, anh bỏ ngay vào túi áo.

“Anh không xem ngay à?” Giọng nói của bà chủ ñầy trìu mến nhưng cũng không kém phần tò mò.

“Tôi ñã biết trước trong ñó có gì rồi.”

“Chắc không phải là tin dữ chứ? Tôi mong thế”.

“Không có gì là bất ngờ cả, bà ạ. Xin cảm ơn bà ñã ñợi ñể ñưa cho tôi bức ñiện”. Nói xong, Mạnh Tài nghiêng mình chào bà chủ nhà rồi bước lên cầu thang. Bà chủ lại hỏi theo:

“Ông Trương, ông vẫn mạnh khỏe ñấy chứ?”

“Vâng, tôi vẫn rất khỏe, xin cảm ơn bà”.

Trả lời rồi, Mạnh Tài từ từ theo cầu thang lên lầu ba về phòng riêng. Vẫn như mọi ngày, mùi mỡ muối mỗi lúc càng trở nên khó chịu, bám dai dẳng theo từng bước chân anh. Nhưng hôm nay là lần ñầu tiên kể từ khi anh ñến trọ ở nhà này, mùi mỡ muối ñã làm cho anh muốn nôn mửa. Rồi tiếng chìa lách cách trong ổ khóa.

Ngoài chiếc bàn kê cạnh cửa sổ còn ñược chút ánh chiều tà chiếu sáng, phần còn lại trong phòng ñã chìm vào bóng tối. Không bật ñèn, anh cởi áo khoác ngoài, tháo ca-vát rồi ñến ngồi trước bàn, ñặt bức ñiện tựa vào lọ mực. Anh nhìn chiếc phong bì hồi lâu. Như vậy là ñã bảy năm trôi qua kể từ khi anh từ biệt cha anh ñể ñi du học. Còn bây giờ, không bao giờ anh còn ñược gặp cha anh nữa.


47

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Anh ñã chờ ñợi sự mất mát này. Chính anh ñã trân trọng, kính biếu cha anh nhân dịp lễ sinh nhật của Lão Trượng, ngày ông tròn sáu mươi tuổi, chiếc quan tài ñồ sộ bằng loại gỗ quý khai thác ở tận vùng rừng núi Liễu Châu. Cũng từ lâu, y phục khâm liệm ñã ñược chuẩn bị sẵn sàng, ñược dệt ñặc biệt riêng bằng những bàn tay khéo léo của những bà mệnh phụ tốt phúc vì ñường kim mũi chỉ ñã thêu nên những bức thêu tuyệt kỹ và lại có may mắn còn ñầy ñủ cha, chồng và con gái. Về phần Lão Trượng, sau khi suy ñi nghĩ lại kỹ càng, ñã tự chọn sẵn lấy cho mình một cuốn cổ thi ñể mang theo xuống suối vàng. ðã có thanh thế ngay từ khi cất tiếng khóc chào ñời nhờ ở tên tuổi dòng họ và nhờ ở gia tộc. Ông ñã làm rạng rỡ tổ tiên hơn nữa bằng các công lao cống hiến cho Triều ñình và lòng hiếu thảo ñối với cha mẹ. Cuộc sống của ông rất hài hòa. Chắc ông ñược yên lòng khi nhắm mắt từ giã cõi ñời. Một người con không thể ñòi hỏi gì hơn nữa ở một người cha như vậy. Suy nghĩ thế Mạnh Tài thấy mình sẵn sàng làm tròn bổn phận của người con trưởng.

Anh mở chiếc phong bì và ñọc bức ñiện ngầm ngắn gọn: “Lão Trượng ñã cưỡi hạc quy tiên”.

Anh xem lại ngày tháng ghi trên bức ñiện rồi nhìn lên quyển lịch. Không còn nhiều thời gian nữa. Nhất thiết anh phải có mặt ở Tô Châu trước ngày giỗ bốn mươi chín ngày, phải lên tàu ở Tân Cảng (New Haven) càng sớm càng tốt.

Anh ñứng dậy một cách nặng nhọc và bật ñèn sáng. Anh lôi từ trong tủ ra một chiếc rương rồi bắt ñầu sắp xếp vào ñó một cách thứ tự tài sản và những vật dụng ñã tích lũy ñược trong bảy năm qua. ðầu óc anh bề bộn kỷ niệm từng lúc cứ lóe sáng lên rồi tắt ngấm ñi như những tia lấp lánh của kim cương trong ñêm tối. Anh hồi tưởng lại ánh mắt tự hào của cha anh khi lần ñầu tiên anh ra mắt ông trong bộ lễ phục có thêu con hạc quý cả ở ñằng trước và ñằng sau.

Anh nhớ lại sự mềm mại ở tấm áo choàng viền nhung của cha anh, nhớ lại một buổi chiều xưa anh ñã nấp vào trong những nếp to xù của chiếc áo ñó khi anh nghịch ngợm ñánh ñổ các chậu cúc quý của ông lão làm vườn. Những tấm áo ñó cũng không cứu thoát anh khỏi tay người lão bộc. Cha anh bảo anh:

“Con ơi, con phải nhớ kỹ là ñối với lão bộc mỗi ñóa hoa là một ñứa con của lão ñấy”.


48

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Biết bao kỷ niệm! Anh nhớ lại bàn tay của cha anh sờ trán anh khi ông trở lại Lạc Dương ñể thấy ñứa con trai ñầu lòng ñã tưởng như chết rồi… Mạnh Tài nhớ lại một ñêm, chỉ ít lâu sau ngày hải quân Pháp quốc ñánh chìm hạm ñội Nam Hải của Trung Hoa, cha anh cho gọi anh ñến gặp, và anh còn nhớ từng câu từng tiếng của Lão Trượng:

“Con ạ! Cha quyết ñịnh gửi con sang Hoa Kỳ”.

Bị bất ngờ, Mạnh Tài bàng hoàng, ñứng câm lặng, mắt ñăm ñắm nhìn vào làn khói xoáy trôn ốc bay lên từ ống ñiếu của cha anh. Anh tự hỏi:

Ta có vô tích sự ñến nỗi không làm nổi chức huyện quan không mà phải tống ñi xa như vậy? Không ai chối cãi ñược là cách cai trị của anh chẳng làm vừa lòng ai cả, không làm vừa lòng quan chức Mãn Thanh, cũng chẳng vừa lòng cả những người ngoại quốc mà anh ñã học ở họ tiếng nói và lối sống.

Lão Trượng rít ống ñiếu rồi nói:

“Cha biết ñã làm con ngạc nhiên. Vậy cha hỏi con ñiều ñơn giản này thôi: cha mất bao nhiêu thời gian ñể hút hết ñiếu thuốc này?”

Mạnh Tài ngập ngừng. Ông lại hỏi:

“Nào nói ñi, bao nhiêu thời gian?”

“Mười phút, phải không thưa cha?”

“ðấy! Con nhớ lấy. Hạm ñội Nam Hải của chúng ta ñã bị ñánh chìm không lâu ñến thế ñâu”.

Muốn lập lại hạm ñội, nước Trung Hoa cần phải hiện ñại hóa. Nhưng những kẻ bảo thủ ở Bắc Kinh lại cho ñóng cửa ðồng Văn quán (Tung wen Quan) nghiên cứu học thuật nước ngoài; họ lại còn cho gọi tất cả du học sinh về nước. Chúng ta là những người chống ñối họ, chúng ta phải gửi người của chúng ta ñi du học ở ngoại quốc bằng tiền bạc riêng của chúng ta. Chính con ñược lựa chọn là hợp lý nhất. Vị hôn thê của con ñã mất rồi, phải qua nhiều năm nữa mới lựa chọn cho con ñược một người khác, vì chúng ta phải tôn trọng gia tộc bên ấy. Về tư chất, con lại có ñầu óc thích tìm hiểu.”


49

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Thưa cha, thế các em con có ñi không?”

“Không. Cha ñã có dự kiến khác cho Quý Tài. ðất nước Trung Hoa cần có những người lính hiện ñại. Em nó sẽ vào học tại Học viện quân sự mới do ông Tổng ñốc tỉnh Sơn Tây mới thành lập. Chúng ta có cái may mắn là tất cả các quan chức ñịa phương không theo ñường lối bảo thủ của Triều ñình Bắc Kinh”.

“Thế còn Chân Tài?”

“Nó chỉ là một con mọt sách nên nó sẽ ở nhà”.

Trả lời rồi Lão Trượng ngồi yên lặng hút cho ñến hết tẩu thuốc. Ông gác ñiếu sang bên cạnh, ñứng thẳng dậy ñối diện với Mạnh Tài. Từ nãy anh vẫn ñứng nguyên tại chỗ, không cựa quậy. Với lời lẽ nghiêm trang trịnh trọng thường chỉ nói trong các buổi cúng giỗ của gia tộc, người cha ñã vạch ra con ñường tương lai của con mình như sau:

“Con sẽ ñi du học ở phương Tây. Con sẽ nghiên cứu học tập các môn khoa học của họ. Khi trở về nước, con sẽ dạy lại cho những người trong gia tộc và phổ biến cho ñồng bào của con những bí mật về sức mạnh của phương Tây”.

Sau nhiều tuần chuẩn bị, ñến ngày lên ñường, Mạnh Tài vinh dự ñược Lão Trượng tiễn chân ñến tận kiệu. Ông ñi bên cạnh con ñến tận cổng dinh khuất sau tấm bình phong ñá hoa cương làm nhiệm vụ ngăn chặn tà ma, bảo vệ cổng ra vào dinh cơ của gia tộc. Ông ñợi cho ñến khi con ñã lên ngồi hẳn trong kiệu. Ông ñứng bên cạnh các con sư tử bằng ñồng ñể nhìn theo cổ kiệu mang con ông ñi xa dần cho ñến khi Mạnh Tài không còn nhận rõ nét mặt của cha anh nữa. Ông vẫn còn ñứng ñó, một hình bóng mảnh khảnh, nghiêm chỉnh trong bộ y phục thêu lóe sáng lên trong ánh chiều tà. Ông ñứng cho ñến khi cổ kiệu ñã quẹo vào con ñường ngoặt sau ngôi chùa Mặc tự.

Dáng ñiệu của người cha nhìn theo con còn hùng hồn hơn tất cả những lời căn dặn của ông.

***

Trời ñã rạng sáng, tất cả các ngăn tủ và ô kéo ñều ñã ñược dọn dẹp sạch sẽ, rương hòm ñã ñóng ñầy ắp quần áo sách vở, Mạnh Tài lôi một chiếc va li da nằm dưới gầm giường ra. Chiếc va li này ñã nằm yên ở ñó suốt thời gian gần bảy năm ròng, không ñược ñụng ñến kể


50

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

từ ngày anh mới ñến trường ðại học Yale, họa may chỉ có chiếc chổi của bà chủ nhà là ñụng ñến nó. Mạnh Tài xếp vào va li những quần áo cần thiết cho cuộc hành trình và các vật dụng quý giá nhất một cách cẩn thận. Những thứ ñó ñã theo anh từ khách sạn này ñến khách sạn khác, từ Nhã ñiền ñến Parie, tới Luân ðôn và khắp nơi trong cuộc hành trình mười hai tháng bắt buộc, vòng quanh châu Âu ñể rồi cuối cùng ñến Tân Cảng (New Haven).

Trước hết, anh xếp về bên trái va li bộ Tứ thư bọc trong một tấm lụa, các loại bút ñại tự bằng lông cáo, giá bút bằng ngọc, rồi ñến nghiên mực hình lá sen cùng các thỏi mực mà cha anh rất quý.

Rồi nữa, giữa hai tấm áo dài, anh xếp bức ảnh gia ñình chụp ngay trước ngày anh rời Tô Châu lên ñường du học. Trong ảnh là ba thế hệ gần năm mươi tư người trong gia ñình. Ở giữa ảnh là cha mẹ anh ngồi ngay ngắn trong những chiếc kỷ bằng gỗ trắc. Dưới chân ông bà là Xuân Nguyệt, ñứa cháu gái yêu quý của Lão Trượng. ðáng lẽ ra thì cô bé phải ngồi trong ñám trẻ con.

Cuối cùng, Mạnh Tài cầm ñến chiếc hộp cloisonné3 ñặt trên chiếc bàn ngủ ñầu giường. Các nhánh tùng bách bằng chỉ ñồng khảm trên chiếc nắp hộp men lam vẫn bóng loáng như từ ngày mà chiếc hộp ñựng bộ quân cờ ñó ñã ñược Hoàng ñế Vạn Lịch nhà Minh ban cho người Tộc trưởng ñầu tiên của gia tộc họ Trương. Cho mãi tới năm ñúng ba mươi tuổi anh vẫn tự hỏi rằng có nhất thiết ông sẽ chọn anh – người con trưởng – làm người kế nghiệp không? Vì rằng theo gia phả của dòng họ Trương thì trong suốt thời gian ba trăm năm qua cũng có nhiều trường hợp một người ñược chọn thay thế người con trưởng xét ra không ñủ tài ñức nối nghiệp cha ông ñể gìn giữ cơ nghiệp và gia phong.

Anh mở hộp ñưa mấy ngón tay lên những chữ khắc trên các quân cờ hình tròn bằng ngà voi. ðây là các quân tốt, mã, pháo, tượng… Anh vẫn có thể chỉ sờ tay lên mặt chữ là nhận ñược ra ngay quân gì. Lại một lần nữa anh mỉm cười hồi tưởng lại trong một dịp Tết Trung Thu năm xưa, cha anh từ kinh ñô trở về quê nhà sau nhiều năm vắng mặt… Lúc ñó anh mới hai mươi tuổi, còn chú Hai kém anh ba tuổi. Người Tộc trưởng, cha anh quyết ñịnh tổ chức một trận ñấu cờ sau bữa tiệc mừng con Ngọc Thỏ4. Hai anh em muốn làm vui

3 Nguyên văn bằng tiếng Pháp (cloisonné: ñồng tráng men). ND

4 Chú thích của người dịch: Tết Trung Thu.


51

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

lòng cha ñã bỏ tiệc tùng trốn ra kỳ viên ñể ôn luyện các thế cờ. Chú Ba muốn tỏ ra là cũng ñã biết ñánh cờ, theo chân liền hai anh, mặc dù ba quả ñào ngắn thun lủn trên cái ñầu cạo trọc của chú cũng chỉ cao vừa tới mặt bàn. Hơn nữa chú cũng chưa biết các nước ñi của quân cờ.

Bất ngờ, cha các chú từ cửa Trúc môn xuất hiện rực rỡ trong tấm áo ñại hồng có thêu một ñàn hạc bay. Ba kỳ thủ vội vàng ñứng dậy. Chú Ba nhanh chân bỏ chạy. Cha chú quát: “ðứng lại”. Giọng ông nghiêm khắc nhưng mắt thì lộ vẻ vui mừng, Quý Tài ñứng ngay như tượng gỗ nhưng mắt thì ñảo quanh muốn trốn. Theo lệnh cha, chú vội vã quay trở lại chỗ bàn cờ, khấu ñầu ba lần làm nhảy nhót ba cái bím tóc ngắn chỉ dám ngồi xuống ghế khi ông chỉ tay ra hiệu. Ông im lặng quan sát mấy nước cờ rồi phán bảo:

“Mạnh Tài, con! Không nên chú ý quá nhiều về phương pháp. Con phải luôn luôn nhớ tới mục ñích”.

“Chân Tài! Không cần nặn óc ñể nhớ lại tất cả các nước cờ có thể ñi ñược trong các sách cờ. Con phải thực hành nhiều hơn”.

“Còn Quý Tài! Con phải hiểu rằng cách tấn công có hiệu quả nhất không nhất thiết phải là tấn công trực diện. Con phải trau dồi cách ñánh mưu cơ nhiều hơn”.

Phán xong, ông ñi ra khỏi Phong diệp môn, ông rời kỳ viên nhanh ñến nỗi các con ông không còn kịp ñối ñáp. Thế ñấy!

Lão Trượng chưa xem các con chơi cờ bao giờ cả!

Biết bao là kỷ niệm! Mạnh Tài nhẹ nhàng ñậy nắp hộp quân cờ lại, bọc hộp bằng một miếng vải mềm và xếp nốt nó vào trong va li. Không biết trước khi chết cha anh còn có thể nhắm mắt mà vẫn nhận ra quân gì bằng ñầu ngón tay không, hay là tuổi tác ñã làm chai sạn các ñầu ngón tay của ông rồi? Sẽ không bao giờ biết ñược lời giải ñáp ñó. Ván cờ mà anh mơ ước sẽ không bao giờ có nữa.

Một tuần sau, ở Cựu-Kim-Sơn, người Tộc trưởng mới của dòng họ Trương bước lên boong chiếc tàu chạy bằng hơi nước của nhà vua, tàu “Thành phố Bắc Kinh”, vượt biển ñi Thượng Hải.


52

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Viên quản lý trên tàu, một người Anh bụng phệ mặt ñỏ gay lễ phép chào Mạnh Tài nhưng không giấu nổi sự ngạc nhiên khi thấy một người phương ðông lọt vào ñám hành khách vé hạng nhất này. Ông ta cũng không giấu nổi vẻ nhẹ nhõm của mình khi Mạnh Tài cho biết là anh không cùng ăn tối với các hành khách khác, kể cả các bữa ăn sớm, trưa, chiều. Với một thái ñộ quá ư lịch sự, viên quản lý cho gọi ñến một người phục vụ có chiếc ñuôi sam giấu rất khéo trong chiếc áo trắng ñồng phục là thẳng cứng và giao nhiệm vụ:

“Anh dẫn ngài Trương ñây ñến phòng số 8. Anh chịu trách nhiệm lo liệu mọi thứ theo yêu cầu của ngài”.

Hơi lúng túng, Mạnh Tài ñứng nhìn qua cửa sổ trong khi người phục vụ ñang lăng xăng xếp dọn mọi thứ, lau chùi vách ca-bin, ngắt ñi một nụ hồng héo, xếp lại chiếc gối cho ngay ngắn, ñặt chiếc va li da lên giá gác hành lý và kéo chiếc rèm che phòng vệ sinh.

Làn sương mù buổi sớm phủ lên thành phố cảng ñang tan dần. Mặt trời ló ra các ñỉnh ñồi bao quanh cảng giống như một ñồng tiền vàng ñặt thẳng ñứng. ðó cũng là hình ảnh cuối cùng của Mạnh Tài về ñất nước Hoa Kỳ.

Bỗng nhiên anh mong muốn có nhiều thời gian hơn nữa. ðây là lần ñầu tiên anh tới Cựu-Kim-Sơn. Từ nay sẽ không bao giờ anh còn có dịp thăm lại thành phố này.

ðến bao giờ anh lại ñược ñi lang thang ñây ñó theo sở thích? Bốn mươi năm nữa chăng? Nhưng lúc ñó thì lưng ñã còng, với một bộ râu ñã bạc rối bời, ñược giải phóng khỏi các tục lệ khắt khe của Khổng giáo, khỏi các trách nhiệm của một người tộc trưởng, có thể chăng anh ñược sống cuộc ñời của một ẩn sĩ, du ngoạn qua các vùng rừng núi mù sương, theo lý tưởng Lão Trang?

Lão Trượng, cha anh, không bao giờ ñược thảnh thơi. Con ông, Mạnh Tài, có ñược bảy năm tự do. Có thể như vậy là quá nhiều tự do cho một con người. Anh cần có bốn mươi chín ngày kể từ ngày nhận ñược bức ñiện tín – nay còn ba mươi sáu ngày – ñể trở lại Trung Quốc.

ðang mơ màng, bỗng anh nghe người phục vụ hỏi:

“Thưa ông chủ, hình như có sự nhầm lẫn. Con chỉ thấy có mỗi chiếc va li ở ñây, ông ñưa con phiếu gửi hành lý, con sẽ ñi nhận cho ông các kiện hành lý khác ngay lập tức”.


53

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mạnh Tài lắc ñầu, quay lại trả lời:

“Không có gì là nhầm lẫn cả ñâu, anh ạ. Tất cả các thứ cần dùng cho cuộc hành trình ñều ở trong chiếc va li này rồi. Các hành lý khác có thể nằm yên trong hầm tàu”.

“Thưa ông chủ, ông có hài lòng về phòng này không ạ?”

“Tốt, tốt lắm. Nhưng tôi cần có một chiếc bàn hình chữ nhật, hơi cao một chút ñể thay cho cái bàn giấy này. Anh có thể giúp tôi ñược chứ?”

“Dạ thưa ông chủ, tất nhiên là ñược!”

“Anh có biết có người qua lại trên boong tàu lúc bình minh không nhỉ?”

“Dạ thưa ông, không có ai ngoài anh chăn ngựa của ngài hầu tước người Anh dắt ngựa ñi hóng gió và người bảo vệ”.

“Tôi phải ñi bách bộ mỗi buổi sáng, và sẽ trở về phòng lúc sáu giờ. Anh mang cho tôi bữa ñiểm tâm vào giờ ñó nhé. Ăn trưa vào ñúng ngọ, uống trà vào bốn giờ chiều và ăn tối vào bảy giờ. Ngoài ra tôi không muốn bị quấy rầy”.

“Thưa ông chủ, ông thích ăn những món gì?”

“Không quan trọng gì lắm: Cơm với rau tươi hoặc rau ñóng hộp và hoa quả. Thế là ñược rồi. Tôi không uống rượu ñâu.”

“Nếu ông chủ không yêu cầu gì thêm nữa, con xin phép ñi lấy bàn”. Nói xong, người phục vụ cúi chào ñi ra và nhẹ nhàng ñóng cửa ca-bin không một tiếng ñộng.

Mạnh Tài mở va li và mau chóng cởi áo khoác ngoài, áo vét, quần và cả chiếc sơ mi cứng ngắc kiểu nước ngoài. Anh lôi trong va li ra một chiếc áo lụa dài màu nâu nhạt.

Khi anh ñang gài khuy cổ thì có tiếng gõ cửa.

“Mời vào”.

“Thưa, chiếc bàn ông chủ yêu cầu ñã ñược mang ñến”.


54

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Trong khi người phục vụ thay bàn, Mạnh Tài ñi tắm rửa. Khi quay về phòng, chỉ còn lại một mình.

Anh lấy trong va li ra một cuốn giấy tàu bạch, trải ra cho kín mặt bàn, phần giấy còn lại nằm cuộn tròn dưới chân anh. Tiếp ñó anh lấy ra bộ Tứ thư xếp về bên trái.

Anh xắn tay áo thụng, với lấy bình nước trên bàn ngủ, ñổ nước vào cốc, thận trọng ñể cốc lên bàn rồi rót một ít nước vào chiếc nghiên mực bằng ñá quý, rót từng giọt một ñể không quá mức nước cần thiết. Anh ngồi lại cho ñúng tư thế, tay phải cầm chiếc bút lông, tay trái cầm thỏi mực tầu. ðể xua tan các ý nghĩ vẩn vơ, anh nhắm mắt lại và thở rất sâu.

Thôi, bây giờ là lúc bắt ñầu làm việc. Tay cầm thỏi mực anh mài quay tròn trong lòng nghiên mực cho ñến khi nước mực trở nên ñen bóng và có ñộ ñậm ñặc thích hợp. Tiếp ñó, anh chấm bút lông vào mực, dầm dầm cho mềm ngòi bút, quệt vài lần trên nghiên mực cho ñến khi anh thấy vừa ý. Cầm chắc ngọn bút lông trong tay, anh chững lại, cánh tay giơ cao, thẳng, trên tờ giấy phủ trên mặt bàn.

Những vết ñen kịt nguệch ngoạc ñầy tờ giấy trắng. Tay anh run run. Chẳng có gì là lạ cả. Anh không còn nhớ ñược lần cuối cùng anh tập viết theo nghệ thuật người xưa như thế này là từ bao giờ.

Thời gian ở Hoa Kỳ, anh ñã tập trung tất cả thời giờ có ñược vào việc học tập những kiến thức hiện ñại. Những kiến thức này quan trọng biết bao.

Trong những bức thư anh gửi về nhà anh ñã báo cho gia ñình một cách trung thực sự tiến bộ của anh về môn toán và vật lý, cũng như những tiến bộ khác về môn triết học của phương Tây mà trong thâm tâm anh, anh thích hơn môn vật lý và các môn kỹ thuật khác. Nhưng hoàn toàn anh không ñả ñộng gì ñến mối lo lắng ngày càng lớn lên trong ñầu óc anh. Anh càng biết nhiều thêm thì lại càng không dám nói cho cha anh biết những ñiều anh ñã khám phá ra. Có thể nào làm cho Lão Trượng hiểu ñược rằng: các loại máy móc, những khoa học mà gia tộc anh cử anh ñi nghiên cứu học tập chỉ là biểu hiện bên ngoài của sức mạnh phương Tây chứ chưa phải là nguồn gốc? Gốc rễ của sức mạnh ñó bắt nguồn từ hệ tư tưởng của họ, trong lối sống của họ, một lối sống vô cùng lạ lùng hơn cả tầu hỏa cùng máy gặt ñập, và cũng vô cùng khó khăn cho người Trung Quốc nào muốn thâm nhập.

Còn bây giờ thì ít ra anh cũng ñã tránh ñược cuộc ñối thoại ñó với cha mình.


55

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Bất thần, chiếc bút lông trong tay anh bắt ñầu chạy trên tờ giấy, nắn nót từng nét những chữ mà anh ñã phải tô khi còn nhỏ dưới con mắt giám sát chặt chẽ của cha anh. Tô lại lần nữa, tô mãi nét mác. Tô mãi nét phẩy, nét sổ, nét giăng ñầu, nét chấm thủy, nét gầy, nét móc…

Tàu rời bến lúc nào, anh cũng không hay biết.

***

Sau một cuộc hành trình dài ba mươi ngày, ngày thứ hai của tuần cuối tiết xử-thử, chiếc tàu biển “Thành phố Bắc Kinh” bỏ neo ở vùng nước sâu ngoài xa cửa sông Hoàng Phố. Sau một tiếng ñồng hồ, hành khách ñã lên hết chiếc xà-lan Tráng Vĩnh ñể vượt quãng ñường biển mười hai hải lý ngăn cách họ với thành phố Thượng Hải. Buổi sáng hôm ñó, Mạnh Tài ñã chỉnh tề trong chiếc áo lụa dài màu xám lông chim gáy ñứng lặng ngắm mình hồi lâu trước tấm gương cho ñến khi anh thấy ñủ bình tĩnh ñể không bộc lộ sự háo hức của một Hoa kiều sau bảy năm xa cách Tổ quốc nay hồi hương. Bây giờ anh ñã ñứng tựa vào chiếc xuồng như thể là nhờ vậy anh có thể về ñến nhà mau chóng hơn. Anh chú ý giữ gìn phong thái thanh thản của một người dân Tô Châu.

Tựa lưng vào lan can, Mạnh Tài thấy con sông Hoàng Phố vẫn như xưa, vẫn giống như ngày anh xuất dương du học, cách ñây bảy năm. Vẫn những chiếc du thuyền, những tàu chạy bằng hơi nước, những tàu kéo, những thuyền tam bản và những thuyền buồm trong ñó nhiều chiếc trang trí ở ñằng mũi hai con mắt tròn to thô lố dùng ñể canh phòng ñám thủy quái. Tất cả các loại tàu thuyền ñó chen chúc nhau trong sự ồn ào, hỗn ñộn với những tiếng trầm của còi tàu lớn, tiếng chói tai của con tàu nhỏ và những tiếng tù và trong sương mù. Trên các thuyền tam bảo, những người ñàn bà chân trần vẫn ngồi xổm trước cái bếp than trong lúc ñám trẻ con, mình quấn những tấm khăn màu sặc sỡ, lưng ñeo một khúc gỗ hay một cái bầu nậm rỗng ruột ñề phòng chúng có thể trượt chân rơi xuống sông, ñang cần cù múc nước và xách nước, tay cầm vợt tranh nhau vớt rác rưởi thải ra từ các tàu ngoại quốc.

Giờ ñây thành phố Thượng Hải và vùng lân cận ñã hiện ra trước mắt anh, có nhiều nét Luân ñôn hơn là Trung Hoa. Các lá cờ ba màu của nước Pháp, cờ có sọc ngang của hoàng hậu Victoria nước Anh, mà không phải là lá Long-Kỳ của nhà vua, vẫn phấp phới trên


56

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

ngọn các cột cờ cắm dọc theo bến cảng. Ở các ñường phố lớn của tô giới Anh vẫn những cảnh binh cao lớn người Xích ñầu chít khăn màu ñỏ ñứng ñiều khiển giao thông.

Chiếc xà lan ñược neo lại bằng các dây tam-cố nhẹ nhàng cập bến. ðứng bên cạnh cầu thang, Mạnh Tài nóng lòng chờ ñợi gia nhân ñến ñón mình, trong lúc các hành khách khác chen lấn nhau, thu gom hành lý và con cái, ồn ào chào từ giã nhau, chen huých nhau ñể nhảy lên bờ. Bên trái anh một nhóm thủy thủ người Mỹ ñùa nghịch ầm ỹ vừa kêu la vừa huýt sáo trêu ghẹo những người ñứng trên bến. Một thủy thủ nằm ngả mình quá nguy hiểm trên lan can tàu, một số thủy thủ bạn giả vờ nhấc anh lên làm bộ ñiệu muốn vứt anh xuống sông, khiến cho ñám ñông khán giả trên bến ñược một mẻ cười hể hả. Mạnh Tài nhăn mặt lắc ñầu. Anh cũng vui lây. Người Mỹ thật ñúng là trẻ con với các trò ñùa tinh nghịch và nhiệt tình dễ dãi! ðàn ông thì dễ dàng bắt tay người lạ, ñàn bà thì ngồi cùng bàn ăn và nói chuyện rất tự nhiên với những người ñàn ông mà họ không quen biết bao giờ, trẻ con thì tự do ném những vốc tuyết vào người lớn. Dù ñịa vị của họ như thế nào ñi nữa thì giờ ñây anh vẫn thấy nhớ họ.

Tuy nhiên không bao giờ anh ñược hoàn toàn thoải mái trong quan hệ với họ. Quan hệ với họ không giống như quan hệ của anh với Phúc Hứa, một người bạn trẻ ñồng hương, khi hai người cùng im lặng ngồi suy nghĩ trước bàn cờ.

Cách ñây gần một năm, cha anh có biên thư báo tin cho anh biết là Phúc Hứa ñã lên ñường sang Tân Cảng (New Haven) ñể theo học ở Yale. Ông ñã yêu cầu anh phải có trách nhiệm “như một người anh cả ñối với con trai người bạn ñồng nghiệp già của cha”. Anh thấy nghĩa vụ ñó không có gì là khó khăn. Chàng thanh niên này có một sức hấp dẫn tự nhiên hình như ñể bù lại cho thái ñộ dè dặt của anh. Anh ta tràn ñầy phấn khởi tiếp nhận tất cả cái gì là phương Tây, ngay cả ñối với hoạt ñộng gọi là thể thao. Và dần dà, theo thời gian trôi qua, anh ta càng nhìn tương lai với con mắt lạc quan gần như là lãng mạn. Cách nhìn ấy có khác thường gần giống như cách nhìn của người Mỹ và ở một con người trong ñộ tuổi ấy ñiều ñó thật là ñáng mến.

Nhớ ñến chuyện ấy, Mạnh Tài bỗng mỉm cười một mình. Người bạn tâm tình ñộc nhất mà anh kết giao ñược trong những năm tháng ñằng ñẵng du học ở nước ngoài. Một người Trung Quốc.

Bỗng anh nghe thấy có người gọi từ phía sau anh với thổ âm Tô Châu:


57

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Chủ nhân! Chủ nhân ơi!”

Anh quay lại và thấy ñó là ông lão làm vườn của gia tộc. Anh thốt lên:

“Lão Bộc!” Lòng anh tràn ñầy cảm ñộng trước nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt người Lão Bộc trung thành có ñôi mắt ngời sáng thể hiện cùng sự sùng kính ñối với người con ñã trở về và ñối với người Cha ñã ra ñi.

Hai người cúi mình chào nhau theo tục lệ. Người Lão Bộc nói:

“Chủ nhân ơi! Chủ nhân vắng nhà quá lâu, quá lâu ñấy!”

“Nhìn thấy lão là ta ñã thấy như ở nhà rồi”.

Từ ñây, hai thầy trò cùng nhau chung một chiếc thuyền ngược dòng Tô Châu vượt tám mươi dặm trường. Phải mất ba ngày ba ñêm. Ngồi trong khoang, Mạnh Tài thả hồn theo tiếng sóng vỗ mạn thuyền. Anh loáng thoáng nghe tiếng người lão bộc kê khai các nghi lễ mà sắp tới anh sẽ phải làm.

ðối với người du khách phương xa, cuộc sống hai bên bờ con sông uốn khúc quanh co hình như vẫn tiếp diễn, trải dài theo một nhịp ñiệu muôn thuở. Những con trâu mắt nhắm tít vẫn cứ tiếp tục kéo quay các guồng nước. Các tay chân sào vẫn dùng sào ñùn ñẩy các bè mảng tre nứa. Trên mảng vẫn mấy con chim bói cá, chân bị ràng buộc bằng một sợi dây dài, ñứng nhìn soi mói xuống dòng nước phù sa hòng kiếm cho chủ nó một vài con cá.

Trên những “nhà thuyền” chen chúc dọc hai bờ sông, bóng dáng các bộ áo xanh bạc mầu ñiểm thêm một nét ñậm cho phong cảnh sông nước lững lờ trong gió nhẹ mùa hè mang theo tiếng trẻ con kêu khóc, mùi cá rán quen thuộc khi thoang thoảng, khi nồng nặc, ñến tai, mũi người du khách. Trên các cánh ñồng, những dân quê nhịp nhàng bổ những nhát cuốc theo một nhịp ñiệu còn xa xưa hơn cả sự ñung ñưa nhè nhẹ của con thuyền. Rồi mỗi khi con sông phải tung bọt sóng xoáy quanh những hòn ñá nằm trên dòng chảy, lại thấy những người ñàn bà ngồi xổm vừa nói chuyện vừa giặt quần áo trên các tảng ñá phẳng phiu, hoặc vừa nói chuyện vừa vặt lông những con gà ñã cắt tiết. Cánh ñồng lúa của tỉnh Giang Tô trải dài ñến tận chân trời. Mầu xanh ngọc thạch của nó ñược ñiểm xuyết bởi những ñàn ngỗng trắng như tuyết.


58

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mỗi buổi chiều tà, khi những tia nắng vàng chằng chịt xuyên qua các kẽ lá, từng ñàn chim sáo lại bay ñến ñậu trên các cột và trên những sợi dây ñiện thoại. ðó là một sự mới lạ ñộc nhất. Và cũng mới lạ nữa là chính anh, người du học sinh, nay ñã trở thành người Tộc trưởng. Cha anh ñã nói: “Ngay trong sự trở về, người ta cũng thấy chia ly”.

***

Vào một buổi chiều của ngày phiên chợ, sau khi len lách nhiều lần, chiếc thuyền mui ñỗ ñược vào bến Tô Châu ở cửa Khẩu tây bắc. Trên bãi chợ, hàng trăm dân quê da rám nắng ñứng canh các sọt ñầy ắp nông phẩm ñang rao hàng ầm ĩ. Hàng trăm người bán hàng rong khác bày la liệt hàng của họ trên các chiếc chiếu cói cũng ồn ào không kém.

Những người ñi chợ, người không có áo cánh cũng như người mặc áo dài thêu kim tuyến, ñều mặc cả ñể mua ñược rẻ hơn.

Cạnh ngôi ñền bà Tiết phụ họ Công, một nhạc công mù ñứng núp bóng dưới vòm cửa vừa gãi, vừa thở, ñang vỗ nhẹ vào chiếc Thập huyền cầm của mình.

Bị xô ñẩy giữa tiếng ồn ào tràn ngập các mùi vị, giữa sự náo nhiệt của ñám ñông, Mạnh Tài ñứng mệt mỏi ñôi chân, hết chân phải lại ñến chân trái, nóng lòng chờ ñợi ông lão làm vườn tính toán trả tiền ñò. Không biết ñã bao lần anh qua ñây mà không bao giờ nhận ra ñám người cùng khổ, nhận ra ñống rác rưởi hôi thối và tiếng ầm ĩ ghê người này? Anh tự lý giải: chợ búa thì không thay ñổi, chỉ có ñôi mắt và ñôi tai của anh thay ñổi.

“ðào ñây, ñào tiên ñây! Ngọt như rượu trường sinh bất tử ñây! ðào…”

“Mộc nhĩ ñây, long nhãn này, nụ sen này…”

“Này ñây, ngó sen ñảm bảo tiên trên Thiên ñình cũng phải vừa ý này…”

“ðây là lụa dệt từ các khung cửi của nàng Chức nữ này… nó có thể làm vừa lòng cả các bà mẹ chồng này…”

“ðây vịt con ñây!…”

“ðây xương ñây! Xương ñược lựa chọn từ bếp các nhà quyền quí nhất thành phố ñây…”


59

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mạnh Tài tay nắm chặt chiếc va li mà anh ñã cố giành giật với người lão bộc ñể tự mình mang lấy và mở một lối ñi giữa hai ñám người vô công rồi nghề, một ñám ñang xem người thợ cạo hành nghề, còn ñám kia thì ngắm một người viết thuê ñang múa bút. Tới ñược một chỗ hơi thoáng, anh phủi bụi áo dài và thở nhẹ nhõm thì… bỗng dưng từ phía sau lưng anh một mùi hôi thối chùm lên người anh nồng nặc ñến mức làm anh buồn nôn. Anh bịt mũi quay lại: Thì ra một người ăn mày ghê tởm ñang vội vã luồn lách bên cạnh anh. Người thợ cạo, người viết mướn và khán giả của họ chạy tan tác khi người ăn mày ñến gần họ.

Mạnh Tài vội móc túi ñịnh lấy một ñồng tiền vứt cho con người ghê tởm ñó, nhưng túi anh trống rỗng! Không biết việc gì ñã giữ ông lão làm vườn lại lâu thế? Thật là không ñúng lúc. ðể cho túi không dính một xu nhỏ thì lấy gì giải thoát ñược khỏi cái ñống phân hôi thối và ñống tã rách kia! Nhưng bỗng nhiên người hành khất không tiến lên bước nữa và không hiểu sao anh ta rụt cái bàn tay cáu bẩn lại. ðôi mắt ñầy nhử chằm chằm nhìn một lúc lâu vào mắt Mạnh Tài. Thế rồi, anh ta nhổ toẹt xuống ñất và lần ñi, ñến buông mình xuống ñất ngay sau lưng một anh phu kiệu ñang ngồi sì sụp húp một bát mì bên thềm các bậc ñá dẫn xuống sông. Người ăn mày lè nhè: – “Ông ơi! Xin quí ông cho tôi một miếng, chỉ một miếng thôi”. Người phu kiệu ñuổi:

“Cút ñi! Cút ñi!”

Người ăn mày bước một bước tới sát bên cạnh người phu kiệu và năn nỉ thêm:

“Ông ơi! Con xin ông. ðã mấy ngày nay, con không ñược miếng nào vào bụng cả”.

“Quỷ tha ma bắt mày ñi! Mày làm tao ăn mất ngon ñây này!”

Người phu kiệu buông bát xuống, ra hiệu ñuổi người ăn mày, nhưng ñó chính là cơ hội mà người ăn mày mong ñợi. Nhanh như chớp, anh ta nhổ toẹt một bãi nước bọt vào bát mì, rồi quay ñầu nhăn mặt nhạo báng, cười thẳng vào mặt nạn nhân. Người phu kiệu ñứng phắt dậy. Từ tốn tự nhiên như không có việc gì xảy ra, anh ta hắt bát mì xuống bùn rồi ngẩng cao ñầu bỏ ñi.

Mạnh Tài trông theo người phu kiệu biến mất trong ñám ñông. ðúng là tính cách của người Trung Quốc. ðáng khâm phục biết bao! Thế thôi, chỉ có bát mì bị ñổ ñi. Nếu là ở bên Mỹ thì chỉ có máu mới có thể thanh toán ñược món nợ ñó.


60

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Còn người ăn mày, anh ta nhăn răng ra cười, rồi nhanh nhẹn ñưa tay bốc vội những mảnh rau, thịt còn lại tung tóe trên ñống bùn tộng ñầy mồm. Khi ñã nuốt xong miếng ăn thừa, hắn ta lại chăm chằm nhìn Mạnh Tài với bộ mặt lạnh như ñá.

Thời gian cứ trôi qua. Người ăn mày không ñộng ñậy gì, không có ý bỏ ñi hay lại gần Mạnh Tài. Anh càng ngày càng thấy bứt rứt. Tại sao anh lại phải chịu ñựng khảo sát nặng nề và kéo dài ñến thế? Anh nhìn về phía bến thuyền ñể xem việc gì ñã giữ người lão bộc lâu như vậy. Kia rồi, ông già ñang rảo bước về phía chủ mình.

“Thưa ông chủ, mọi việc ñã xong xuôi. Hành lý sẽ có xe chở theo chúng ta sau khi dỡ hết hàng. Chúng ta có thể ñi thuê ngay kiệu.”

Vừa dẫn ñường, người lão bộc vừa gật ñầu liên tục chào hỏi lễ phép mọi người trong khi thầy trò len lỏi giữa ñám ñông người mua bán: “Xin lỗi quý vị, xin quý vị tránh ra một chút cho chúng tôi ñi nhờ!” Từ người này ñến người khác, những người ñi chợ cứ im lặng dần. Trên mỗi mặt người chỉ thấy lại cái nhìn của người ăn mày.

Mạnh Tài nhìn xuống y phục của mình. Vẫn bộ y phục ấy. Anh không ñi giày tây. Có cái gì không ổn? Anh bèn gọi người lão bộc.

“Dạ, thưa chủ nhân hỏi gì ạ?”

“Họ nhìn cái gì thế?”

“Xin lỗi chủ nhân, họ nhìn chủ nhân ñấy ạ.”

“Thế họ có biết ta không?”

“Thưa chủ nhân, không ạ.”

“Thế thì có cái gì ñáng nhìn ở ta?”

“Thưa chủ nhân, chủ nhân ñừng quan tâm ñến ñiều ñó. Họ toàn là những kẻ vô công rồi nghề thôi. Con mắt của họ ngứa ngáy ñấy mà.”

Người lão bộc cố gạt xa những người ñó ra, nhưng họ không chịu nhúc nhích.


61

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mạnh Tài thử gật ñầu chào những người ñứng ngổn ngang trên con ñường ñi ñến chỗ kiệu ñỗ, nhưng không ai thèm ñáp lại. Anh quyết ñịnh không ñể lộ sự lo ngại của mình, bèn ñi thẳng tới chỗ có lá cờ hiệu bên cạnh cây tùng bách xanh um, phớt lờ các con mắt theo dõi anh, phớt lờ ñám ñông. Họ tản ra rồi lại khép kín lại sau bước chân anh. Anh không thể nhớ lại có trường hợp nào khác mà anh bị sỉ nhục ñến như thế không? Ngay cả khi còn ở Mỹ, không có ai ñã chằm chằm nhìn vào mặt anh như thế. Phải chăng anh ñã bỗng nhiên mọc lông, mọc cánh? Càng nghĩ anh càng lo ngại, thậm chí ñến mức sợ hãi. Anh tự hỏi họ sẽ ñối xử như thế nào với một con quỷ như vậy. Anh không hiểu ra sao cả.

Rồi thầy trò cũng ñến ñược nơi ñỗ kiệu. Những người phu kiệu cúi chào xong lại ñứng nghiêm. Trong những con mắt của họ, lại thấy vẻ lạnh lùng mà anh ñã gặp.

Thế là thế nào nhỉ? Anh tự hỏi thầm rồi quay lại hỏi người lão bộc một lần nữa:

“Này lão bộc, lão ñừng e ngại gì cả, lão phải nói cho ta biết tại sao họ lại nhìn ta với những con mắt như vậy?”

Cúi ñầu lễ phép, ông già trả lời:

“Thưa chủ nhân, chắc là ít khi họ gặp ñược một người cao quý như chủ nhân. Khuôn mặt quý phái ñã phản ảnh rõ ràng dòng dõi quý tộc của chủ nhân.”

“Thôi! Lão nói thẳng ra ñi!”

“Lão có nói gì quanh co ñâu. Những ñiều lão nói trong suốt như nước giếng của nhà Vua. Tấm áo của chủ nhân cũng lịch sự không kém gì loại áo mà bọn thị thần vẫn mua cho những ngài quyền quý trong cung và…”

“Thế rồi sao?”

Bây giờ, ông già làm vườn mới cười thoải mái:

“Chính là vì bộ tóc của chủ nhân ñấy. Tất cả mọi người ñều tự hỏi không hiểu tại sao một học sĩ hàn lâm lại không có ñuôi sam. Kính thưa chủ nhân, tóc của chủ nhân cũng ngắn như tóc của một con khỉ rừng”. Nói xong, bỗng nhớ lại phép tắc lễ ñộ, ông lão lấy tay che miệng, nhưng cũng không khỏi bật cười.


62

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Mạnh Tài nở một nụ cười cay ñắng. À ra là như thế. Từ khi bước chân xuống tàu ở Tân Cảng (New Haven) anh ñã không cắt tóc. Thế nhưng bộ tóc cũng chưa dài ñược bao nhiêu ñể có thể tết ñược ñuôi sam. Con mắt của những người ñồng hương lên án anh: “ðồ ngoại bang!”

“ðúng nó ñã ăn phải bả của ngoại bang rồi”. Ấy thế mà anh ñã làm hết sức mình ñể hóa thân lại thành người Trung Quốc! Tuy vậy theo ñà tóc mọc trong thời gian vượt biển, anh không nghĩ gì ñến cái ñuôi sam, mà chỉ nghĩ rằng anh sẽ cho cắt tóc khi về tới nhà.

“Thưa chủ nhân, chủ nhân không nên bận tâm về việc ñó”.

Phải chăng anh ñã Mỹ hóa ñến mức thể hiện thành xúc cảm lộ ra trên nét mặt? Anh cười gượng. Tiếng cười của anh có vẻ nhạt nhẽo nhưng cũng ñủ làm cho ông lão yên tâm. Anh nói:

“Lão bộc ơi, họ có lý ñấy. Tóc ta còn quá ngắn”. Ngượng nghịu ông lão giúp chủ mình bước lên kiệu xong rồi cũng lên kiệu của mình. Hai cỗ kiệu khởi hành bỏ lại ñám ñông…

Ái chà! Anh ñã quên mất thế nào là một cuộc hành trình bằng kiệu. Nó cũng khó chịu như cuộc hành trình trên du thuyền chạy buồm mà năm trước bạn anh ñã cố mời anh tham dự. ðến tận bây giờ anh hãy còn cảm thấy rượu bia và trứng luộc lùng bùng trong bụng. Nếu như anh còn phải ở lại nước Mỹ một trăm năm nữa, anh cũng không bao giờ có thể thấy những hoạt ñộng mệt mỏi ñó là thú vị. Thế mà họ, người phương Tây lại tỏ ra rất ham mê. ðối với anh, hình như có ñiều gì rõ ràng là không hài hòa trong vấn ñề phải hy sinh một cách phi lý các tiện nghi và lại cho ñó là thú vui. Anh cười khẩy, có lẽ dù sao ñi chăng nữa, anh vẫn là người Trung Quốc.

Và, chỉ cho mãi ñến lúc chiếc kiệu ñã ñi qua các ñường phố lớn của Tô Châu, ñi vào các phố hẻm yên tĩnh giữa hai bức tường rào vườn cây, thì anh mới thấy thư thái. Anh nhẩm lại tên những bạn hữu ñã sống trong các dinh thự, sau các cánh cửa chạm trổ và các tấm bình phong. ðây là nhà họ Dương ñã phải nhờ vả gia tộc anh từ bao ñời nay; ñây là nhà họ Tống, gia tộc vị hôn thê của anh ñã mất; ñây là phòng ông Tộc trưởng họ ðường, bên cạnh phòng anh, ñã có lần suốt ba ngày ñêm liền miệt mài về một bài thơ và bài văn sách trong một cuộc thi hương. Khóa ñó cả hai người ñều ñỗ sinh ñồ.


63

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Chiếc kiệu bỗng lắc mạnh rồi ñỗ lại. Trước mặt anh là Mặc tự, ngôi chùa này ñối với anh cũng quen thuộc như những ngôi nhà của tổ tiên anh ñể lại. Bóng ngôi chùa ñó trải dài lên mái những ngôi nhà này.

Tay xách va li, Mạnh Tài bước ra khỏi kiệu. Theo phong tục, anh phải kính cẩn ñi bộ khi về gần tới nơi chôn nhau cắt rốn. Anh bước thong thả dọc theo bức tường ñá ñến tận cổng có ñôi sư tử bằng ñồng. ðôi sư tử này ñã có mặt trong gia tộc anh từ cuối nhà Minh ñến nay. Quang cảnh không có gì thay ñổi kể từ ngày anh bước chân ra ñi, ngoài các tấm phướn dài xanh, trắng ñược treo rũ từ trên mái nhà xuống cổng ra vào ñể báo hiệu cho mọi người biết là nhà có người mới mất.

Anh mới ñi ñược nửa quãng ñường thì một cơn gió ào tới thổi bay cả các tấm phướn và táp vào mắt anh một nắm bụi mù. Anh dừng chân chớp chớp mắt. Khi mắt sáng dần, anh nhìn thấy một bóng người ñứng trước cổng nhà, một người không mặc y phục mùa hè, mặc dù ñang mùa hè, mà lại khoác tấm áo ñại hồng có thêu kim tuyến. Phải chăng ñây là bóng ma Lão Trượng ñứng ñón con, ñứng trấn ở nơi mà ông vẫn ñứng từ bao lâu nay? Vì khoảng cách xa nên anh không nhận rõ ñược nét mặt ông, anh chạy vội về phía cổng nhà: “Cha ơi, cha không cần phải vất vả như vậy nữa. Con ñã về ñây!” Nhưng anh chưa kịp tới cửa thì ñám bụi lại tung lên mù mịt. Lần này, khi anh mở ñược mắt ra thì các tấm phướn lại ñã buông thõng xuống. Ảo ảnh ñã tan biến. Lát sau anh ñã tới cổng nhà. Anh ñặt bàn tay không cầm va li lên con sư tử ñồng và dựa vào nó. ðược mặt trời sưởi nóng, con sư tử ñồng cho anh cảm giác như một con vật sống.

Ông lão làm vườn chạy thở không ra hơi, lướt qua bên anh ñể chạy lên trước mở ñường. Rồi ñột nhiên tiếng thanh la, tiếng trống nổi lên chói tai, báo tin người con ñã về. ðồng thời nhắc ñến cái chết của người cha. Anh thở rất sâu. Thế là ñã về ñến nhà!

Anh thong thả ñi vòng quanh tấm bình phong ñá hoa cương chặn ñường ma quỷ, ñể bước vào sảnh ñường tiếp khách. Anh dừng lại trước thềm và quan sát quang cảnh vắng lặng, hy vọng lại nhìn thấy ảo ảnh của cha anh một lần nữa. Nhưng ở ñây chỉ có phường bát âm làm mướn và ông lão làm vườn ñang ngồi ñợi anh trong căn phòng trống rỗng của người gác cổng.

Tất cả gia tộc ñã túc trực bên cạnh thi hài người quá cố.


64

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Ông lão làm vườn hướng dẫn anh:

“Xin chủ nhân ñi theo lối này.”

“Phải rồi, ñúng thế.” Anh nhún vai trả lời như kẻ mất hồn.

Có phải cha anh ñứng dưới bóng cây dương liễu kia không? Không phải, không có ai ở ñấy cả.

Ông lão làm vườn lại giục anh:

“Thưa chủ nhân, ñã muộn rồi. Ta phải ñi nhanh lên thôi.”

Anh nghe lời, lê bước theo sau ông lão. Ông dẫn anh qua một hàng cửa thứ hai mở vào ñại sảnh gia tộc họ Trương. Anh dừng lại một lần nữa, mơ màng ngắm mái nhà uốn cong lợp bằng loại ngói xanh, ngắm hàng cột sơn son tám chiếc của nhà thờ tổ ở trước mặt anh. Một lần nữa anh cảm thấy như bóng hồn của cha anh ñang vẫy anh từ sau các cánh cửa chớp ñóng kín. Anh bước tới ñể gặp ông.

Ông lão làm vườn giữ anh lại và hướng dẫn:

“Xin chủ nhân ñi lối này.”

“Xin lỗi lão. Ta như mất hồn. Tới ñây ta thấy bị lạc lõng.”

“Thưa chủ nhân, ñiều ñó dễ hiểu thôi. Vậy xin chủ nhân ñi theo lão về phòng riêng nếu chủ nhân ñồng ý?”

“Phải ñấy. Lão ñi trước dẫn ñường cho ta.”

ði qua cửa Bình môn, qua Kỳ viên và nhà học, rồi ngoặt qua tấm bình phong ñá hoa cương. Bỗng Mạnh Tài dừng ngay lại. Không thể nào anh nhầm ñược. ðúng ñây là khu vườn có cây tùng bách cổ thụ, nhưng sao cây không còn nữa? Tại chỗ cây xưa, nay là một hồ sen chắn ngang lối anh ñi. Anh bèn hỏi ông lão làm vườn:

“Lão bộc! Hãy ñợi ta một chút. ðiều gì xảy ra ở ñây?”

Người lão bộc ñịnh mở miệng như muốn giải bày nhưng rồi ngậm miệng lại và bảo anh:


65

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Thưa chủ nhân, xin chủ nhân ñi lối này.”

Mạnh Tài cũng không gặng hỏi nữa. Suy nghĩ cho kỹ thì anh không nên hỏi gì người lão bộc. Anh chỉ có thể trông vào các chú em sẽ kể cho anh nghe mọi vận hạn ñã xảy ñến với gia tộc.

Cuối cùng anh cũng về ñến phòng riêng.

Dừng chân trước cổng, anh thấy tại ñây không có gì thay ñổi. Dáng vẻ thanh tao của các ñồ sứ ñời Minh không hoa mỹ cầu kỳ, trừ các chậu sứ lam-trắng ñặt trên các giá ñể ñồ, bao giờ cũng có sức hấp dẫn làm cho tâm thần anh nhẹ nhõm. Im lặng, ông lão làm vườn chỉ cho anh bộ quần áo tang, cái mũ và ñôi giày bằng sợi gai thô cất trong một hốc tường. Xong xuôi, ông lão thẳng người, trịnh trọng ñứng yên một lúc, hai tay buông xuôi trước khi cúi chào chủ mình ñể rút lui.

Vừa mở va li, vừa mặc quần áo tang, Mạnh Tài thầm ôn lại các lễ nghi trong một ñám tang. Ông lão làm vườn ñã nhắc ñi nhắc lại những cái ñó nhiều lần bất chấp sự thờ ơ của chủ nhân. “Ông lão làm như ta có thể quên hết ñược các tục lệ truyền thống ñó. Làm sao mà một người Trung Quốc lại có thể quên ñược!”

Khi tiếng khóc than bắt ñầu thì anh ñã chuẩn bị xong.

Lại ñi qua Nguyệt-môn và Tam-Diệp-môn, lại qua tấm bình phong ñá hoa cương. Anh ñi ñến nhà Thờ tổ. Tiếng khóc lóc kêu than vang to dần khắp các sảnh ñường. Các cánh cửa chớp ñược mở toang. ðến thềm nhà, anh dừng lại ñể chỉnh ñốn y phục và vuốt lại ñầu tóc. Hơn một trăm người trong gia tộc ñều mặc quần áo vải bố trắng, ñầu tóc xõa rũ rượi, râu không cạo, quỳ thành hàng dưới bức rèm gỗ có chạm trỗ, ñàn ông bên trái, ñàn bà bên phải. Hai bên là những ñệ tử thần phật: Tăng ñồ phật giáo ăn mặc áo mầu vàng nghệ, ñạo sĩ lão giáo mặc áo màu ñen. Chiếc quan tài phủ lụa bóng ñỏ ñặt trên những chiếc mễ, nằm ở cuối sảnh ñường sau bàn thờ. Từ ngày thứ ba, xác Lão Trương ñược bọc trong tấm áo vóc ñại hồng thêu chỉ kim tuyến. Áo này ñã ñược chuẩn bị từ trước và cất trong quan tài.

Dáng ñiệu thành kính, mắt nhìn xuống, Mạnh Tài tiến về phía nhà thờ, ñến ñứng trước chiếc bàn ñặt trước quan tài. Trên bàn là bức ảnh của cha anh và một tấm bài vị có viết tên ông. Anh quỳ gối sụp lại ba lần. Tiếng khóc than lại ngừng.


66

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Một gia nô bưng ñến một mâm cỗ lễ. Cầm một ngọn nến ñã cháy, Mạnh Tài trịnh trọng thắp tiếp các ngọn nến khác và ñốt hương. Sau ñó anh xếp lên bàn các bát thịt, rau, hoa quả và cả một ñôi ñũa. Anh ñi giật lùi ba bước, dừng lại, rồi khóc rống lên ba tiếng “ối cha ơi”. Sau ñó anh sụp lạy ba lần, ñầu gục xuống sàn gỗ, anh nghe thấy tiếng chân ñi lại của các thành viên khác của gia ñình. Tất cả ñàn ông trong gia tộc họ Trương, tất cả ñàn bà ñều quỳ lại ba lần trong khi tăng ñồ cất tiếng cầu kinh siêu thoát cho người chết, ñánh nhịp bằng các tiếng thanh la và tiếng chuông. ðàn bà thì khóc lóc, rền rĩ, sợ rằng Lão Trượng xuống suối vàng không còn nghe thấy nỗi ñau xót thương tiếc của họ. Khi trời ñã tối, mọi người rút lui, từng người một ra hết khỏi sảnh ñường cho ñến khi chỉ còn một mình Mạnh Tài. Vẫn quỳ gối trước quan tài từ ñầu buổi lễ, anh thề nguyện trước vong hồn cha sẽ tiếp tục làm rạng rỡ gia tộc của cha anh ñể lại, nguyện sẽ làm ñầy ñủ bổn phận trong sự kính trọng của mọi người và giữ gìn hương khói tổ tiên như cha anh ñã thề nguyện trước người cha của ông, như người ông của anh ñã thề nguyện với người sinh ra ông.

Sự yên tĩnh ñã trở lại sảnh ñường và trong lòng người con, Mạnh Tài ñứng dậy và ñi về khu nhà của mẹ. ðến cửa, anh bảo người gia nô vào xin phép Lão Bà cho anh ñược gặp.

Ngay lập tức anh ñược dẫn vào phòng khách danh dự riêng của bà. Bà ngồi trên chiếc kỷ bằng gỗ trắc có chạm trổ, ñôi hài thêu kim tuyến của bà ñể trên một chiếc ñôn chuyên dùng vào việc ñó. Xung quanh bà quây quần một ñám nô tỳ. Tất cả ñều mặc áo tang trắng dệt bằng sợi gai thô cũng như Lão Bà.

Vừa lạy mẹ xong, Mạnh Tài bị bà quở luôn: “Phải chăng chỉ cái chết của cha con mới gọi ñược con trở về gia ñình? Con chỉ là một ñứa con lêu lổng, con ạ”. ðôi mắt trìu mến của bà lại ngược với giọng quở mắng nghiêm khắc. Bà gọi Mạnh Tài:

“Lại ñây con! Nhanh lên ñể ta có thể nhìn rõ mặt ñứa con hư nào!”

Anh bước lại gần mẹ và bảo: “Thưa mẹ, mẹ dạy gì con ạ?” Anh thầm mỉm cười. Chỉ có mẹ anh là không bao giờ thay ñổi.

Bà ñưa tay ñịnh vuốt má anh nhưng lại thay ñổi ý kiến. Bà chỉ thẳng tay vào mặt anh và bảo: “Con ơi, con phải ñể mọc lại ñuôi sam! Nếu không người ta sẽ nghĩ rằng con ñã phát rồ và chỉ chạy lang thang trong các sân sau của nhà này”. Hai ñứa nữ tì trẻ bật cười


67

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

khúc khích. Nhanh như một con rắn, Lão bà quay ngoặt từ bên này sang bên kia, quắc ñôi mắt như chiếu hai tia lửa xuyên vào tận xương tủy của hai ñứa nữ tì.

Mạnh Tài thấy khôn ngoan hơn hết là thay ñổi câu chuyện. Anh hỏi:

“Thưa mẫu thân! Con thấy mẫu thân nhuận sắc ñấy ạ”.

Bà quay lại mắng yêu con: “Thằng ranh, chỉ phỉnh phờ! Ta chẳng chợp mắt ñược lúc nào suốt tuần chay bốn mươi chín ngày. Rồi lại còn bao nhiêu việc nữa! Phải trông nom phục dịch cho hàng trăm khách tang ñến thăm viếng ñược ăn uống, những họ hàng xa gần mà ta chẳng nghe thấy ai nói ñến bao giờ. Lẽ dĩ nhiên là người nào cũng nghèo rớt mồng tơi. Phải cho họ chỗ nghỉ ngơi và cả tiền bạc nữa, ấy là chưa kể ñến ñám thầy cúng, tăng ni. Ta phải thuê thêm hai mươi lăm người phục vụ nữa mới làm xuể. Nếu có con ở nhà, có lẽ ta có sắc mặt tươi tốt hơn như con nói”.

Mạnh Tài cúi ñầu thưa:

“Xin mẫu thân tha thứ cho ñứa con bất hiếu này. Con xin hứa với mẫu thân là từ ñây về sau, không bao giờ con còn dám xao lãng công việc của gia tộc”.

Lão bà giơ hai tay lên trời kêu:

“Trời! Con lại còn cái tội chưa cho ta một ñứa cháu ñích tôn. Ta ñã nói với cha con là không ñược cho con ñi ñến nơi cùng trời cuối ñất trước khi con cưới vợ. Còn bây giờ thì nhà ta ñã có tang, không còn cách gì khác là phải ñợi ba năm nữa. ðến lúc ñó con ñã bốn mươi tuổi rồi, cái tuổi mà bất kỳ người con hiếu thảo nào cũng ñã có thể cho ta ñược bế chắt”.

Mạnh Tài thầm nghĩ: Bà mẹ yêu quý của mình vẫn ngồi ñúng ở chỗ mà cách ñây bảy năm bà ñã ngồi. Anh lại phải lái sang chuyện khác một lần nữa: “Thưa mẫu thân kính mến, mọi công việc chuẩn bị cho ñám tang ngày mai ñã ñược hoàn tất rồi chứ ạ?”

Lão bà giả bộ không nghe thấy câu hỏi. Bà gọi ñám nữ tì ñến quạt cho mình. Mạnh Tài nhắc lại câu hỏi to hơn. Tiếng nói của anh quá lớn là bà giật mình. Bà trả lời:

“Ồ! Gia tộc ta không thể làm lễ ñưa ma sớm thế ñâu. Các thầy chiêm tinh cho rằng nên ñể chậm lại nữa, có thể làm tang vào năm tới”.


68

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Thưa mẫu thân, theo tục lệ là phải ñưa ma ra ñồng sau bốn mươi chín ngày. ðó cũng là ñiều mong muốn của cha con. Chắc mẫu thân cũng còn nhớ ñiều ñó chứ, thưa mẫu thân?”

“Con mẹ quan tâm ñến tục lệ từ bao giờ thế? Theo tục lệ, ta còn phải xem xét việc các bà mối chọn cho ta ñược cháu dâu ñã. Hơn nữa, các thầy chiêm tinh mới biết làm thế nào là tốt hơn. Này con, sau khi con ñi ñược ít lâu, có những tên quỷ ngoại bang ñã ñến nước ta, họ dòm ngó ñất nước bằng những ống kính của phù thủy rồi trồng các cột lớn có căng dây. Tất cả các thầy chiêm tinh của thành phố này ñã báo cho các quan chức là không nên cho họ làm như vậy, nhưng các quan không chịu nghe. Lão bà thở dài não nuột rồi tiếp: “Thế rồi cái gì ñã xảy ra?” Bà lại ngừng kể một lần nữa, ñợi xem con bà trả lời ra sao. Thấy con không nói gì, bà trả lời thay anh:

“ðơn giản thôi, cái ñiều tất nhiên phải xảy ra: Lũ lụt tràn về và mùa màng bị mất. Hãy coi chừng, không ñược xúc phạm ñến các thần linh của Long vương. Có phải ta có lý không, các con?” ðám nữ tì gật ñầu tán thành nhiệt liệt. Mạnh Tài thấy chỉ trích lòng mê tín của bà mẹ ñối với các thầy chiêm tinh và vô ích và không giải quyết ñược gì cả. Rất nhã nhặn, anh nói với mẹ: “Thưa mẫu thân, làm sao con lại có thể phản ñối ñược những ý kiến mà mẫu thân ñã suy nghĩ rất kỹ rồi?” Sự hả hê vụt lóe lên trong ñôi mắt của bà. Những ai ñã hiểu bà thì có thể ñoán chắc rằng bà ñang rất vui lòng.

Khi bị thua một nước, người chơi cờ lại tìm ñi một nước khác. ðợi một lúc, Mạnh Tài hỏi mẹ:

“Thưa mẫu thân, mọi người trong gia tộc có ñược bình yên cả không ạ?”

“ðến bây giờ thì tốt thôi. Từ ngày con ra ñi họ chỉ có mỗi việc chạy ra chạy vào cái phòng này ñể hỏi tin tức con”.

Phải chăng Lão bà thôi không kiếm chuyện nữa? Hình như thế, Mạnh Tài lại hỏi tiếp:

“Những chị em họ của con có ñược hạnh phúc không ạ?”

“Ồ, có chứ, ít ra là có hai nàng sẽ ñẻ con trai. Ta có thể dám chắc như vậy khi nhìn dáng ñiệu ñi ñứng của chúng nó”.

Bây giờ ñến lượt anh tấn công:


69

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Thưa mẫu thân, nếu vậy thì con phải nhanh nhanh kiếm một ngôi nhà ở vùng phụ cận thành phố vì mẹ thường nói rằng: sinh con ở trong một ngôi nhà mà người chết còn ñể ñó thì sẽ xảy ra tai họa phải không ạ?”

Nhìn ánh mắt của mẹ, anh biết là anh ñã thắng cuộc. Nếu không thì không bao giờ bà ñể lộ cho người khác thấy sự kiêu hãnh của bà trước sự ñối ñáp linh hoạt của con, hoặc ñể lộ sự khó chịu khi bị thua cuộc. Rất bình thản, Lão bà quay sang bên bảo người nô tì gần nhất ñi báo các thầy cúng làm lễ mai táng. Vào tờ mờ sáng ngày ñã chọn, ñám ma rời dinh cơ họ Trương, theo con ñường ngoằn ngoèo ñi qua các phố ra phía cổng thành dành cho người bộ hành ở phía tây, rồi tiếp tục tiến trên các con ñường của cánh ñồng quê, các bức trướng chia buồn, kiệu của Lão Trượng, chiếc dù và áo thụng, bức chân dung và tấm bài vị của ông, rồi ñến mười tám vị tăng ni, mười tám vị ñạo sĩ Lão giáo, bảy vị lạt ma Tây Tạng, hai phường bát âm hoàn chỉnh, một trăm người phu khiêng cỗ cúng thần, mười vị phù thủy trừ tà, mười tám võ sĩ gươm tuốt trần sáng ngời sẵn sàng ñánh ñuổi ñám ma quái và ba mươi hai người phu mặc ñồng phục thêu xanh, ñầu ñội mũ có ngà ñỏ khiêng chiếc nhà táng khổng lồ bằng lụa che chở cho chiếc quan tài Lão Trượng. ði theo ngay sau nhà táng là Mạnh Tài, con trai ñộc nhất còn sống của bà chính thất. Chân Tài con trai ñộc nhất còn sống của bà thứ thất ñã mất, và Quý Tài con trai ñộc nhất còn sống của bà ba, dẫn ñầu tất cả nam giới trong gia tộc. Những người này ñều ñi chân ñất, còn tất cả các nữ giới ñều ñi xe ñóng kín cửa, tiếp ñến là con cháu, bạn hữu, các người làm công và tá ñiền của gia tộc họ Trương.

Hai bên lề ñường người xem ñứng chật ních. ðám phu phen tay vỗ ñồm ñộp vào trán, không tin rằng có một ñám tang mà ñoàn người ñưa lại kéo dài mãi không ngớt, hầu như vô tận. Chỗ khác là ñám thương nhân kính cẩn vái chào sự giầu có của họ Trương.

Những con mắt tò mò của các thiếu phụ và thiếu nữ sáng lên sau các khe cửa chớp, cửa lớn. Họ vẫn giữ ñược lễ giáo mà vẫn ñược xem ñám tang. Còn các bà già thì vừa trò chuyện vừa chỉ tay chê bai người này người khác trong ñám người ñưa tang, lại vừa bắt buộc phải ñể mắt nhìn theo lũ con cái ñang chạy theo ñám ñốt pháo cướp nhặt pháo rời rồi chúng lại tản ra hỗn loạn như những con thiêu thân bị ánh sáng hút ñến nướng cánh trên ngọn lửa ñỏ. Rất nhiều cửa hiệu tạp hóa, cửa hàng thủ công nghệ trên dọc ñường ñã bày trước cửa nhà bàn thờ trải một chiếc chiếu trắng. Trên ñó các con trai họ Trương thay nhau quỳ lễ tạ ơn chủ nhà ñã làm vẻ vang cho người cha của họ. Chỉ không thấy ñám hành khất,


70

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

họ Trương ñã trả cho người trùm cái bang một khoản tiền khá rộng rãi ñể không cho lọt vào ñây một bộ mặt bẩn thỉu gớm ghiếc nào làm lu mờ ñám tang oai nghiêm này.

Nửa ngày trời ñã trôi qua mà ñám tang vẫn chưa ñến ñược hết tại nghĩa trang riêng của gia tộc họ Trương.

Theo sự bấm số của các nhà chiêm tinh thì khu ñất này ở vào thế ñắc ñịa. Hướng sông, núi, hướng của con ñường lượn quanh tay long, tay hổ ñều thuận, lại có thần linh của cây cối phù hộ, và hướng mặt trời, hướng gió ñều thuận cả.

Từ thế hệ này ñến thế hệ khác của gia tộc họ Trương ñều ñược chôn cất tại ñây.

Người gia nô cuối cùng ñã ñến nghĩa trang của tổ tiên dòng họ Trương. Trật tự im lặng vừa ñược lập lại thì bị tiếng kèn thê lương chói tai của phường bát âm phá vỡ.

ðiệu kèn ảo não tang tóc bay lên ñến tận trời xanh. ðàn ông ở vòng trong, ñàn bà vẫn ngồi kín trong các xe ở vòng ngoài. Họ vây quanh huyệt ñể chứng kiến giây phút chuyển chiếc quan tài từ nhà táng ra ñặt xuống huyệt ñã ñược ñào sẵn từ trước. Rồi mỗi người lần lượt ném một nắm ñất vào chiếc quan tài cho ñến khi nó ñược lấp kín; các thầy cúng bắt ñầu ñốt ñủ thứ vàng mã: nào ngựa giấy, nào hình nhân gia nô, nào ngựa xe, lợn, gà, gạo, nước, thức ăn mọi thứ, ñàn sáo, bàn cờ, nhà cửa và mọi vật dụng khác nữa ñể cho người chết mang theo ñến tây phương cực lạc.

ðể chấm dứt buổi lễ tang, mọi người ñều quỳ xuống trước mộ, Mạnh Tài chấm một chấm ñỏ vào tấm bài vị sẽ ñược mang về thờ ở nhà. Thế có nghĩa là từ nay về sau một trong ba hồn của Lão Trượng sẽ về ở mãi mãi trong nhà họ Trương, hồn thứ hai sẽ nằm dưới nấm mồ và hồn thứ ba sẽ bay về cõi Âm-ti.

Hai tay nâng tấm bài vị lên trước mặt, người tộc trưởng mới cất lời ca tụng cha anh như sau:

“Tội lỗi của con quá nhiều, ñáng nguyền rủa, ñáng lẽ con phải chết vì những tội lỗi ñó. Thế nhưng con vẫn còn ñược sống. Thần Phật ñã trừng phạt con bằng cách bắt cha con chết. Ông ñã mất vào ngày mồng năm tháng năm năm nay dưới mái nhà của tổ tiên. Các em con và con khóc thương cha chảy ra máu mắt và ñau ñớn cúi mình rạp ñất ñể cho trái tim chúng con nhớ mãi ñến cha nằm dưới mộ này”.


71

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Cha con sinh ngày… tháng… năm…”

Tiếng nói của Mạnh Tài trở nên khàn khàn, anh ñã hết lời ca tụng công ñức của Lão Trượng và khuyến khích mọi người noi gương ông.

“Cha ôi! Chúng con xin cống hiến ñời chúng con cho cha cũng như cha ñã cống hiến ñời mình cho gia tộc họ Trương”.

ðến ñây chấm dứt quãng ñời trần thế của một con người, người ñó ñã ñược an nghỉ ngàn năm nơi quê cha ñất tổ.

Không ai trốn tránh ñược cái chết cũng như không trốn tránh ñược nghĩa vụ.

Năm Thìn trôi qua, rồi ñến năm Tị, năm Ngọ. Trong thời gian ñó, những người trong gia tộc họ Trương thương khóc Lão Trượng. Tất cả mọi người ñều ăn mặc xuềnh xoàng, giản dị, bỏ hết các lễ: Tết, sinh nhật, cưới xin, xa lánh cuộc sống xã hội và rút lui khỏi quan trường. Cho mãi ñến ngày thanh minh năm Ất Mùi, dương lịch là năm 1895, ñàn con cháu Lão Trượng mới tụ họp nhau lại cùng nhau ñi quét dọn sửa sang phần mộ tổ tiên bằng các cành liễu ñã nở hoa. Và từ ñó gia tộc họ Trương mới trở lại với cuộc sống bình thường.


72

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Chương ii

Những cuộc cải cách

ðau khổ thay người Trung Quốc!

Ôi! tôi ñau khổ, vì tôi phải làm người Trung Quốc.

Không phải vì người ngoại quốc chửi mắng tôi,

Không phải vì ñồng bào tôi áp bức tôi,

Y không vạch mặt chỉ tên và cũng không chà ñạp tôi,

Y không bôi nhọ tên tôi, cũng không chửi rủa tôi,

Vì một lẽ rất ñơn giản: Y tiến về phía tôi mặt giáp mặt.

Ngâm nga một ca khúc không quen, rồi Y qua ñi,

Nhưng về tới nhà, tôi mơ màng ngơi nghỉ,

Y cũng về tới nhà Y sau vườn nhà tôi,

Y ñốt những tràng pháo ñùng ñoàng.

Chen Tao-jen (1910)

(Trần Tự Nhân – khoảng 1910)

Mạnh Tài rùng mình ñút hai bàn tay vào sâu trong tay áo thụng, theo những con ñường vắng vẻ qua vườn ñi ra cổng.

Kể ra thì chưa có gì là muộn nếu muốn quay trở lại nhà. Nơi ñó có lò sưởi ấm áp và anh lại mới nhận ñược một bọc sách từ Thượng Hải gửi tới. Không gì làm cho anh sung


73

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

sướng bằng ñược ngồi ñọc sách suốt buổi sáng. Nhưng trách nhiệm của người tộc trưởng không cho phép anh ñược làm như vậy.

Nhà tiền sảnh vắng vẻ không có ai ngoài những người phu kiệu ñang ngồi hút thuốc, co ro bên những bức tường. Trong không khí lạnh giá buổi sớm mai, hơi thở của họ cũng trắng xóa như làn khói thuốc.

Trông thấy anh họ vội vàng ñứng dậy và vái chào – Anh gật ñầu ñáp lại.

Theo người ta nhớ thì chưa bao giờ trời lại rét như mùa ðông năm nay. ðến ngay mụ góa họ Vương cũng không còn ngồi ñợi ông chủ ở chỗ thường lệ bên cạnh tấm bình phong ñá hoa cương ñể tuôn ra những lời ca cẩm về người tá ñiền này hay người tá ñiền khác nữa… Người ñàn bà khốn khổ này không có con cái, già cả và tự chọn cho mụ cái nghề rình mò ñám nông nô của họ Trương ñể tăng công với chủ hy vọng ñược ban thưởng gì ñó. Không ai tin mụ cả, riêng Mạnh Tài lại càng không. Nhưng anh phải nhớ bảo chị Béo mang cho mụ một miếng mỡ phần muối ñể ñáp lại quả trứng vịt mà hôm qua mụ ñã biếu anh khi ñến báo cáo anh ñủ truyện. Anh thở dài. Những người ñiền chủ không có quyền nhận quà biếu của nông dân. Dù sao hôm nay sẽ không có ai ñến ñể cầu xin. Anh có thì giờ ñến thăm người tá ñiền họ Lý vì ñã nửa tháng nay anh chưa ñến ñó, như vậy anh sẽ hoàn thành ñược nghĩa vụ của ông chủ một cách thoải mái. Lý là người tá ñiền duy nhất không tâng bốc uy quyền của chủ. Lời nói của anh bao giờ cũng ñi ñôi với hành ñộng, không bao giờ có ý ẩn. Vén tà áo thụng, Mạnh Tài bước lên kiệu. Người phu kiệu cúi ñầu chào anh, khép cửa kiệu, rồi lên tiếng ra lệnh cho một chú nông dân trẻ mới xin vào làm. Chú nông dân này rời khỏi chỗ ngồi ở bên bức tường chỗ ñể ñèn, quỳ mọp xuống ñất.

“Con lạy ông chủ, xin ông chủ ñừng bắt con phải làm như thế. Con sẽ làm tất cả các việc gì khác cũng ñược. Con van xin lão bá…”.

Người phu trưởng nhắc lại lệnh của mình và chửi thầm chú nhỏ. Chú nhỏ vẫn tiếp tục quỳ rạp, ñập ñầu liên tục vào thềm ñá. ðể mặc cho người phu trưởng giải quyết, Mạnh Tài khép rèm kiệu lại và mỉm cười một mình. Thấy không còn bị ông chủ giám sát nữa, người phu trưởng tha hồ ñược chửi mắng cho hả giận:

“ðồ nhát gan! ðồ con ñẻ hoang ghẻ lở của con khỉ ñầu chó lắp bắp!”

Tiếp theo ñó là những tiếng ñấm ñá huỳnh huỵch và tiếng thét ñau ñớn.


74

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Ái! Ái! ðể yên cái ñuôi sam của tôi! Tôi lại ngay ñây, ối! ối! ối!” Tiếng kêu kèm theo những câu chửi rủa và tiếng thở hổn hển của người phu trưởng.

Anh ta ñang lôi xềnh xệch cái thân hình gày gò của chú nhỏ vào chỗ chân kiệu ñằng sau. Một phút im lặng ñáng sợ, rồi lại một tiếng ho xé gan, xé ruột. Mạnh Tài ñang suy nghĩ không biết ñã ñến lúc phải can thiệp chưa thì bất thần chú nhỏ lại kêu rống lên:

“Con van xin ông chủ, lần sau ñừng bắt con phải chui qua dây phơi quần áo, lần này, chắc chắn sẽ xảy ra ñiều gì kinh khủng ñấy!”

“ðồ lừa, ñồ mê tín nhảm nhí! ðây là một ñại gia, một nhà toàn nho sĩ. Nếu người muốn còn làm việc, hãy nhìn thẳng mà ñi không cần biết có gì treo trên ñầu.”

“Vâng, con xin…”

“Nào, dô ta này! ới a!” Người phu trưởng vừa nhấc kiệu vừa dô hò.

“Nào, nhấc lên nào!” – Chú nhỏ rên rỉ nâng kiệu.

Chiếc kiệu chuệnh choạng một cái xong nhịp nhàng ñung ñưa ñi vòng qua tấm bình phong ñá hoa cương trừ ma quỷ. Mạnh Tài cười sảng khoái.

ðã tiến bộ rồi ñấy! Anh ñã mất mấy tháng trời ñể thuyết phục người phu trưởng rằng một chiếc quần phơi trên dây không phải là một ñiềm gở. Năm hay mười tháng? Tiếc rằng cách nói có sức thuyết phục như thế của người phu trưởng lại không xứng với phẩm cách của anh.

Nếu như anh có thể áp dụng phương pháp của người phu trưởng ñối với ông thầy ñồ của lũ trẻ con trong nhà! Ông này luôn luôn ñe dọa là sẽ bỏ nhà họ Trương ñi chỗ khác còn hơn là phải dạy toán cho lũ trẻ. Ông thường nói: – “Công việc tính toán là công việc của những kẻ làm công quèn và của những gian thương”. Anh tưởng tượng ra cái mồm xuất khẩu thành chương của thầy ñồ há hốc, hết còn thốt ra ñược những câu cú thông thái rởm hoặc nhũng ẩn dụ ngoắt ngoéo, sau khi ñã nghe một hay hai từ rút ra từ kho từ ngữ của người phu trưởng. Một vài từ ngữ kiểu ñó ñem vào trong câu chuyện về vệ sinh mà anh sắp nói với ñám gia nô chuyên việc bếp núc, có thể sẽ làm cho họ phải nghĩ lại trước khi nhổ nước bọt vào hai bàn tay, xoa xoa, rồi chùi vào những cái ñít quần cáu bẩn của họ. Anh hình dung trước cảnh tượng những người ñó trong các bộ tạp dề trắng tinh, rửa tay trong


75

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

những bồn nước mà anh cho lắp ñặt từ hai năm nay, bằng thứ xà phòng mà anh ñã bày cho họ làm ra ñược, chứ không phải ñem giấu nó ñi ñể rồi ngầm bán cho thương nhân.

Vẫn mỉm cười một mình, anh ngả người trên ghế kiệu, tận hưởng cái giây phút cô ñơn hiếm có. Nó làm anh nhớ lại cuộc sống thanh thản ở bên kia ñại dương. Ở ñó, không ai quấy rầy ñòi anh phải phân xử các vụ tranh chấp, ñòi phải trả các món nợ. Anh ñã quen sống một mình giữa ñám người xa lạ trong nhịp ñiệu êm ái của ngôn ngữ tiếng Anh.

Anh lắc ñầu. Về nước ñã ba năm, anh vẫn chưa thể nào quen với các âm sắc chói tai của tiếng mẹ ñẻ. Tiếng Trung Quốc với sự thay ñổi âm sắc cao thấp liên tục, với cách ngắt âm của thứ tiếng ñộc âm, ñối với anh cứ như tiếng trống, tiếng chũm chọe, tiếng cồng, tiếng chuông, là một thứ tiếng gồm toàn tiếng thốt, tiếng kêu. Ngay ở những thổ âm êm dịu nhất như thổ âm Tô Châu câu chuyện thông thường rất dễ phát triển ñến âm giai cực mạnh. Cho nên một ñôi khi tuy anh có thể trốn tránh ñược một vài người khách bằng cách bỏ nhà khách của Tộc trưởng ñể về với chiếc án thư thân thiết kiểu ñời Minh của anh, anh cũng không thể thoát khỏi tiếng ồn của cuộc sống hàng ngày trong gia tộc anh. Có thể anh cũng không ñến nỗi buồn phiền như vậy nếu có những vấn ñề ñáng nói. Nhưng cả gia tộc anh, ít ra là trong thời gian ñể tang Lão Trượng, chẳng có việc gì làm ngoài việc nhai ñi nhai lại một số câu chuyện quen thuộc. Họ rất thích nói ñi nói lại mãi những chuyện cụ. Họ tranh cãi không ngớt về tài nghệ của những người nấu ăn, về thái ñộ láo xược của một gia nô, và sự vụng về của một người bạn ông hàng xóm. Những chuyện xoi mói. Chỉ là những chuyện xoi mói.

Mỗi lần anh ăn cơm ở phòng ăn dành riêng cho nam giới cùng cánh ñàn ông trong gia tộc, thì trước hay sau, câu chuyện lại quay về vấn ñề người ngoại quốc. Người anh họ lắc ñầu chán nản nói trước: – “Bọn người man rợ không hiểu một tí gì về chữ “Nhân”. Làm sao mà họ có thể trở thành những con người văn minh ñược? Riêng trong tuần lễ vừa qua, anh trai của con nữ tì làm dưới bếp của nhà ta ñã bị người Anh ñuổi việc. ðó là quyền của ông chủ. Nhưng nếu họ là một con người chứ không phải là một tên man di, thì họ có thể ñể cho anh con nữ tì xin thôi việc cho khỏi bị mất thể diện ở Trung Quốc, ngay một tên lưu manh ñểu cáng nhất ngoài phố cũng không bao giờ cho kẻ thù của mình thêm một cái ñạp khi nó sắp chết ñuối.”

Bác Ba hoặc người anh họ thứ hai lập tức nhún vai và trịnh trọng nói: – “Nhưng họ có thể làm thế nào khác ñược khi mà ngay cả chính phủ của họ ñã làm gương cho họ? Bọn


76

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

quan Thượng thư của nữ hoàng Vich-tô-ri-a bán thuốc phiện cho người Trung Quốc, nhưng họ lại cấm dùng nó ở nước Anh. Nếu nữ hoàng vô ñạo thì làm sao dân chúng có ñạo ñược?”

Thế là tất cả mọi người ñều than vãn về những thiệt hại của Trung Quốc trong cuộc chiến tranh nha phiến, trong vụ ñốt cháy Hạ Cung (cung ñiện mùa hè), trong việc Trung Quốc phải cắt nhượng tô giới cho các cường quốc, – tất cả năm mươi sáu người ngồi ăn ñều nói, hết người này ñến người khác.

Nhưng nếu Mạnh Tài nhắc lại cho họ vụ thảm sát các nhà truyền giáo không có vũ khí tự vệ, hoặc chỉ dụ của nhà vua buộc các phái viên ngoại quốc phải quỳ lạy Hoàng ñế trong khi họ không phải quỳ lạy ngay cả vua của họ, thì lập tức anh bị họ vặn lại ngay:

“Ai mời họ ñến ñây? Có phải là ngay từ ñầu vua Càn Long ñã báo cho họ biết trước là kể cả của cải và sự có mặt của họ ñều không ñược hoan nghênh ở Trung Quốc không? Nếu họ chịu trở về nước thì mọi sự ở ñất nước này ñều sẽ tốt ñẹp cả.”

Câu chuyện sẽ kéo dài vô tận giống như một trò chơi không có kết thúc. Không người nào còn nghi ngờ là nước Trung Hoa như một trái cây ñã chín mõm bị coi thường, bị sỉ nhục, sẵn sàng rơi vào miệng bọn người tham tàn ngoại bang. Không một ai, trừ Mạnh Tài và Quý Tài, tin rằng còn có thể làm gì ñược cứu nước Trung Hoa khỏi tình thế ñó. Câu than vãn lải nhải không ngừng là:

“Khổ thay cho nước Trung Hoa! Khổ thay cho người Hán! Một phi tần chân to người Mãn Thanh giật dây sau ngai vàng! và bọn man di mũi lõ tràn ngập Thiên quốc này.”

Chân Tài không giúp ñược gì cho việc tranh cãi. Anh nói: “Phải ñấy! Ai mời họ ở lại ñây? Họ giễu cợt nền văn hóa cổ kính và các bậc hiền nhân của chúng ta, nhưng họ lại phô trương ñức tính của một anh thợ mộc chết toi.5 Họ chê cười các bài vị thờ tổ tiên của chúng ta nhưng họ lại tôn thờ một chúa trời có ba ngôi. Họ chế giễu các mâm cỗ cúng tổ tiên của ta, nhưng họ lại tuyên bố rằng bánh mì là thịt, rượu vang là máu của chúa trời. ðúng là bọn ăn thịt người! Những người Trung Quốc theo Thiên chúz giáo thì sao? Vậy ñấy! Chúng ta ñã mất mười năm chiến tranh và hai mươi triệu người chết mới ñánh tan ñược vụ phản loạn Thái bình Thiên quốc của nông dân theo Thiên chúa giáo.”

5 Ám chỉ Chúa Giê-su và công việc truyền giáo.


77

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Nếu là chị Béo phục dịch bữa ăn hôm ñó thì câu nói cuối cùng bao giờ cũng là của chị:

“Một con rùa không cổ, không mắt cũng có thể biết họ là những tên gián ñiệp. Không phải thế thì muốn ở lại làm gì nơi người ta không cần ñến chúng? Gián ñiệp, toàn là bọn gián ñiệp thôi! Nếu khi nào bọn dương-quỷ ñó bảo tôi phải xuống ñịa ngục, tôi sẽ nhổ toẹt vào cái mặt của chúng và bảo chúng nó: “Chúng bay hãy ñi trước chỉ ñường cho tao.” Thế là tất cả cười ầm lên, như là họ mới nghe nói lần ñầu.

Trong thời gian ñầu, Quý Tài là ñồng minh của Mạnh Tài trong các cuộc tranh luận. Anh biết là cần phải hiện ñại hóa ñất nước và rất kính trọng các huấn luyện viên người Anh và người ðức ở Học viện quân sự. Nhưng trong những tháng vừa qua, thấy rõ ràng là nước Nhật có ý ñịnh xâm chiếm Cao Ly, người em trẻ tuổi này của Mạnh Tài bị ñiều gì ám ảnh, luôn luôn thôi thúc người anh tộc trưởng cho phép anh ñược trở lại ñơn vị thủy quân mặc dù chưa mãn tang cha.

Anh bảo: “Tôi là một người lính – Vai trò của tôi là chiến ñấu chống quân thù trên biển – Công việc cải cách còn có nghĩa lý gì nếu ñất nước bị chiếm ñóng?” Là tộc trưởng, Mạnh Tài phải từ chối yêu cầu ñó. Làm sao mà anh lại có thể cho phép bất cứ người nào trong gia tộc phá vỡ tục lệ thiêng liêng ñược? Nhất là các thành viên khác của gia tộc không bỏ lỡ dịp nào ñể nói ñi nói lại thật rõ ràng là… “ngay cả cụ tổ kính mến, cận thần của Hoàng ñế, cũng phải về Tô Châu ñể chịu tang trong suốt thời gian cư tang.”

Vì vậy bây giờ trong các buổi họp của gia tộc, Quý Tài ngồi im lặng, hoặc anh lui về phòng riêng thầm ñếm số ngày còn lại và không còn mảy may quan tâm gì ñến các nỗ lực của Mạnh Tài trong công cuộc cải cách ñịa phương. Anh nói: “Một người lính như tôi thì biết gì cày cấy?” ðúng ra có thể là anh muốn nói: “Một du học sinh từ phương Tây về thì có thể biết việc ñó chăng, kể cả anh ấy?” Mạnh Tài thở dài và mở rèm kiệu ñể hít thở không khí trong lành.

Họ ñã vượt qua các cổng thành và theo những con ñường mòn ngang dọc trên các cánh ñồng của gia tộc họ Trương. Hai bên ñường là cánh ñồng lúa lấp lánh dưới ánh mặt trời. Những chân ruộng xâm xấp bùn nâu vào thời kỳ này trong năm là mùa cày cấy. Mặt trời giữa trưa ñã chọc thủng ñám mây ñen và những người tá ñiền tạm nghỉ công việc ñồng áng trở về nhà húp một bát cháo ñỡ lòng. Khi cỗ kiệu ñi qua, họ tránh ra bên ñường cúi rạp mình chào ông chủ – Mạnh Tài gật ñầu mỉm cười.


78

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Trước mắt anh, những người nông dân này bao giờ cũng tỏ thái ñộ kính trọng và thường là im lặng. Ngay cả ñến anh tá ñiền họ Lý lúc nào cũng sẵn sàng thử nghiệm một việc gì mới, cũng ít nói – Anh ta cười, gãi ñầu, nghiêng mình, nhưng ít khi có ý kiến riêng – Nhưng từ khi những người tá ñiền khác thấy các vong hồn bơ vơ không dám ám ảnh anh Lý sau khi anh ñặt một máy bơm nước bên cạnh mồ mả tổ tiên thì họ cũng muốn dùng máy bơm.

Vừa qua Mạnh Tài và anh tá ñiền họ Lý thử kêu gọi nông dân hợp tác ñể sửa sang các khúc ñê hư hỏng vì bọn tham quan ô lại không nhòm ngó gì ñến. Những người nông dân thuộc gia tộc anh cũng như khi ñầu, phục tùng anh không hào hứng lắm và bỏ tiền mua công cụ, vật liệu. Anh Lý huy ñộng nhân lực. Nhờ sửa sang ñược ñê kè và có máy bơm nước, các cánh ñồng ñược cấy hết trong mùa xuân, nước ñến ñâu lúa xanh tốt ñến ñấy.

Khi chiếc kiệu chao nghiêng ñể ñi về phía chiếc lều bằng rơm và ñất sét – Nhà anh tá ñiền họ Lý – tiếng gọi của một ñứa bé dứt Mạnh Tài ra khỏi trạng thái mơ màng dễ chịu.

“Mẹ ơi! Mẹ! Ông chủ kính mến ñã ñến!”

Tiếng gọi hình như ñến từ phía sau kiệu. Anh ngó ra ngoài thấy một cậu bé vừa vẫy tay vừa chạy theo cỗ kiệu, chiếc áo dài màu da cam phập phồng trên ñôi vai rắn chắc của chú. ðó là Quyết Chí, bốn tuổi, con anh Lý.

Khi Mạnh Tài bước ra khỏi kiệu, chú bé ñã biến mất sau góc nhà, cả gia ñình anh Lý xếp hàng ñón chào ông chủ. Nhóm người này trông tựa như tấm chăn phủ giường chắp vá bằng những mảnh vải miếng to, miếng nhỏ, màu xanh ñã phai với loáng thoáng những mảnh áo ñỏ của trẻ con. Họ cúi rạp mình chào anh, làm toát ra những lớp áo nhồi rơm: “Chúng con rất sung sướng ñược chủ nhân ñến thăm! Chúng con không xứng với vinh dự này.”

“Chào các bạn. Ngày hôm nay các bạn ñã ăn gì chưa?”

“Kính thưa ông chủ, chúng con khỏe cả ạ!” – Họ ñồng thanh trả tời và hỏi lại anh: – “Ngày hôm nay ông chủ ñã ăn gì chưa ạ?”

Anh nghiêng ñầu trả lời: – “Tôi cũng khỏe”.


79

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Bà mẹ già ñã rụng hết răng bước ra khỏi hàng, bưng một bát nước nóng mời anh uống trong lúc hai người cậu gầy giơ xương ñược vinh dự mang ñến cho anh một chiếc ghế tựa ñể anh ngồi dưới bóng râm của bức tường – Thấy ông tộc trưởng uống nước, cả gia ñình anh Lý cười hả hê, gật ñầu, tỏ ý bằng lòng.

Bất thình lình, từ sau nhà, Quyết Chí hiện ra trong một ñám bụi mù, tay kéo một sợi dây buộc một con lợn con màu ñen. Thắng bé ñã cao lớn hơn hai anh nó mặc dù nó hãy còn phải ñeo ở tai hai chiếc khuyên vàng mỏng manh của mẹ nó, ñể ñánh lừa các ông thần ganh tị, lầm tưởng nó là con gái mà không ñể ý ñến nó nữa. Cổ nó ñeo ñủ các loại bùa trừ tà ma, bệnh tật ñã làm cho nó suýt chết mấy tuần trước.

Nó gọi Mạnh Tài:

“Ông chủ kính mến, xem này. Ông chủ thấy ông ỉ này lớn không?”

“ðúng thế, con lợn này ñáng ñể tiến vua” – Mạnh Tài vừa trả lời vừa gật ñầu với một sự nghiêm trang thích hợp.

Quyết Chí ñịnh nói thêm gì nữa nhưng mẹ chú, một người phụ nữ lực lưỡng, sóc lại ñứa em chú ñang ngủ trên lưng chị, bước lên một bước nắm lấy tay chú – Con chị phải biết ñúng vị trí của nó.

“Xin bà, cứ ñể cháu ở ñây” – Mạnh Tài can thiệp – “Tôi rất vui ñược chơi với cháu.”

Nghe ông chủ nói thế, Quyết Chí dướn mình lên cho có vẻ lớn hơn làm cho cả gia ñình nó bật cười, sau ñó mọi người im lặng, ngượng nghịu. Mẹ Quyết Chí cúi mình phá tan sự im lặng: – “Thằng con thứ ba ngốc nghếch này của tôi không chịu cho bất cứ ai ñến gần con lợn của nó. Nó trực tiếp cho lợn ăn và rửa chân cho lợn, làm như là chân của ñức Phật ấy”.

“Thưa chủ nhân kính mến” – Quyết Chí trịnh trọng cúi rạp mình nói với Mạnh Tài. Anh không thể nhịn ñược cười khi thấy nó chổng cái mông bị hở ra do chiếc quần thủng ñít: – “Con muốn cho thịt ông ỉ ñược thật ngon lành ñấy ạ!”

“Chú có thể tin chắc là ta sẽ trả bằng một giá ñặc biệt cho một vị thật ñặc biệt ñó!”


80

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Ồ! Không ñâu, thưa chủ nhân. Con ỉ này là món quà biếu”. Nó lắc ñầu trả lời mạnh ñến nỗi cái bím tóc ngắn ngủi quăng quật trên mặt nó.

“Món quà biếu cho ta à?” – Anh hỏi lại.

Mọi người ñều gật ñầu.

Bà mẹ già nói: – “Thưa chủ nhân kính mến. Nếu không có chủ nhân cứu giúp thì Quyết Chí ñã ñi theo tổ tiên nó rồi ñấy ạ!”

“Có gì ñâu. ðó chỉ là việc nhỏ nhặt tôi ñã làm thôi.”

Mẹ chú bé lau những giọt nước mắt, chị không thể nào cầm nổi mỗi khi nhớ lại bịnh trầm trọng của con chị. Chị nói:

“Thưa chủ nhân, chủ nhân có thể bỏ ñi khi con cãi lại ông. Con tưởng rằng bệnh viện của ngoại bang là một nơi ñầy ma quỷ. Con ñã không tin chủ nhân khi ông bảo con là họ không bắt con con ñể nó thành vàng. Chủ nhân có thể tha thứ cho mụ ñàn bà ngu dốt này không ạ?” – Nói rồi, chị Lý quỳ sụp xuống.

“ðứng dậy ñi nào! Ta yêu cầu chị ñấy, có gì phải tha thứ ñâu!”

ðến ñây chấm dứt cuộc nói chuyện theo nghi thức. Mạnh Tài ñứng dậy và hỏi anh tá ñiền họ Lý ñi ñâu mà không thấy có mặt.

“Cha con không có nhà. Thấy trong người ốm yếu nên cha con ñã ñi thẳng ñến bệnh viện rồi.”

“Từ bao giờ? – Anh hỏi lại. Họ nhìn quanh lẫn nhau – Một ông già, cậu anh Lý nói là anh ñi vào ngày trăng tròn, còn chị Lý, vợ anh, thì nói là vài ngày trước ñó.”

Tất cả mọi người trong gia ñình ñều tin rằng anh Lý sẽ sớm trở về hoàn toàn khỏi bệnh.

Họ gật ñầu một cách rất quả quyết.

Lòng tin mới nẩy nở nhưng lại tuyệt ñối của những người nông dân này vào những phép mầu của bệnh viện của các nhà truyền giáo, làm cho anh hoảng sợ.


81

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

Anh vội vàng chào từ biệt mọi người và sau khi kiệu ñi khỏi tầm nghe, anh ra lệnh cho phu kiệu chạy thẳng ñến bệnh viện.

Bệnh viện là một ngôi nhà nhỏ hai tầng bằng gạch ñỏ ñược xây dựng một phần bằng vốn của gia tộc họ Trương ñóng góp theo yêu cầu ñặc biệt của anh. Hình như một trận gió vô tình nào ñó ñã bốc và ñưa nó thẳng từ Tân Cảng (New Haven), bang Connecticut ñến Tô Châu.

Bệnh viện là một nhượng ñịa ñộc nhất trong vùng có tường cao bao quanh. Thay cho các tấm bình phong trừ tà ma thông thường của các dinh thự, trên cổng bệnh viện ñược treo một tấm biển có ghi hàng chữ: BỆNH VIỆN CỦA ðOÀN TRUYỀN GIÁO TÔ CHÂU, bằng hai thứ tiếng Anh và Trung Quốc.

Mạnh Tài dang tay gạt phu kiệu, chạy như tên bắn qua tiền sảnh, chú ý né tránh những thân nhân người bệnh mang thức ăn riêng, bị cấm, ñến cho người nhà.

Họ ngồi xổm dọc các bức tường, than thở và cãi cọ với nhân viên của bệnh viện. Mạnh Tài nhăn mũi khi ngửi thấy mùi thuốc sát trùng lan tỏa lẫn lộn với mùi nước thuốc sắc, mùi nước súp gà. Bà nữ tu sĩ có bộ tóc ñã hoa râm, vừa làm nhiệm vụ tiếp khách vừa làm phiên dịch, lại vừa là người hướng dẫn, chỉ cho Mạnh Tài ñến một phòng ở phía sau, số 16.

Cửa phòng mở toang – Anh tá ñiền họ Lý trong tình trạng hôn mê, nằm ngửa người ra trên ñống gối trong một chiếc giường hẹp, thân hình to lớn của người nông dân này mới cách ñây hai tuần còn tràn ñầy sức sống, nay trông như cái xác không hồn, gầy gò vàng vọt. Mặt anh xanh xám như vỏ ñậu khô. Mi mắt anh luôn chớp giật do chấn ñộng thần kinh, một tiếng sôi réo phát ra trong bụng, lúc ùng ục, lúc im ắng.

Mạnh Tài ñến bên giường người bệnh – Căn phòng cỏn con này gợi lên cảm giác ñầy thần linh quanh quẩn, tự nhiên làm anh vô tình thì thầm: – “Anh bạn già ơi, tôi ñây, tộc trưởng họ Trương ñây – Anh có ñau nhiều không? Anh nói ñược không?”

ðôi mắt bệnh nhân tập trung nhãn lực cố gắng mở ra một cách khó khăn, một nụ cười thoáng qua trên ñôi môi khô héo của người nông dân: “Chủ nhân…”

Mạnh Tài ghé xuống gần bệnh nhân hơn: “Anh ñừng lo lắng gì. Tôi sẽ nói chuyện với ông bác sĩ. Anh sẽ ñược chăm sóc tốt nhất. Tôi hứa với anh như thế.”


82

BO

OK

AH

OL

IC

C

LU

B

|

Ma

ki

ng

E

bo

ok

P

ro

je

ct

“Vâng… xin cảm ơn…” Bỗng nhiên anh Lý thở gấp hơn, theo mỗi nhịp thở, tiếng rào rào hắt ra lại nặng nề khó nhọc hơn.

Mạnh Tài ñứng dậy ñịnh ñi ra, anh thấy phải tìm người cấp cứu: “Hãy ở lại ñây với tôi… Chủ nhân ơi…”

“Phải, tất nhiên rồi” Con người không biết sợ ma là gì nay sợ nằm một mình. “Tất nhiên rồi, tôi ở lại ñây với anh.”

Mạnh Tài rút chiếc khăn tay từ trong tay áo thụng ra, cúi xuống muốn lau mồ hôi trán cho bệnh nhân. Anh lại ngần ngừ. Mồ hôi từ bím tóc của người tá ñiền rỏ xuống ñất, Chắc anh có thể tìm ñược ngay cạnh ñấy thôi, một người nào ñó săn sóc cho bệnh nhân.

Úp chiếc khăn tay vào chính miệng mình, Mạnh Tài chạy ñi tìm người cấp cứu.

Anh gặp bác sĩ ñang ñi lên cầu thang: – “Bác sĩ ơi, phải ñến xem hộ tôi – ðấy là anh tá ñiền họ Lý.”

“Vâng, tôi biết”. Bác sĩ dừng lại, thở hổn hển. ðôi mắt ông gặp ñôi mắt Mạnh Tài.

“Bác sĩ có thể làm gì ñược không?”

Bác sĩ lắc ñầu nói:

“Chúng tôi… Anh ta ñến bệnh viện quá chậm.”

***

ðến giờ Dậu thì anh tá ñiền họ Lý tắt thở. Chiều hôm sau, ñứa con bé nhất của anh mang con lợn ñến bán cho gia ñình họ Trương – Con lợn còn quá bé, không ñáng gì nhưng ông tộc trưởng cũng trả cho nó một giá rất hời.

Món tiền ñó chi tiêu hết vào việc ma chay.

ðưa ma anh tá ñiền họ Lý về, khi xuống dốc phố, chú phu kiệu mới nghênh mắt nhìn chằm chằm vào một chiếc quần phơi trên ñầu nên bị vấp vào một hòn ñá long ra khỏi mạch. Chân chú ta bị gãy.

xuan nguyet - bette bao lord - amazon s3€¦ · tôi ham ñọc truy ện ch ứ không ph ải...

Documents