This PDF is Created by Simpo PDF Creator unregistered version - http://www.simpopdf.com

„ატომის კვლევა თამაშია, ბავშვის თამაშთან შედარებით..“-თქვა რა ეს სიტყვები ბატონმა ამირანმა, მე დავიწყე ფიქრი საზოგადოების მნიშვნელობაზე სახელმწიფოში. მე საზოგადოებას ძირითადათ სახელმწიფოებრ კონტექსტში განვიხილავ, რადგან საზოგადოებრივი მეცნიერებებიდან ყველაზე მეტად სახელმწიფოს მართვითა და მოწყობით ვარ დაინტერესებული. იმასაც დასაწყისშივე ავღნიშნავ, რომ სახელმწიფოს მთავარ ღირებულად მე ჯანსაღი, მაღალი ინტელექტუალური და სოციალურ სტატუსის მქონე საზოგადოება მიმაჩნია. ამაზე ოდნავ მოგვიანებით. სტატიის შესავალს კი საზოგადოების სოციალური ზოგადშეფასების კრიტერიუმების მიმოხილვას დავუთმობ.

საზოგადოების განვითარების უმნიშვნელოვანეს საწყისად სტაბილური სოციალური მდგომარეობა მიმაჩნია. დღეს მყარ სოციალურ მდგომარეობაშიკი უპირველეს ყოვლისა მყარი ფინანსური გარანტიები ითვლება.რასაც უკვე ინტელექტუალური „ცივილიზაცია“ მოყვება. ეს ყველაფერი კომპიუტერულ თამაშს ჰგავს, თუ „დახურავ“ ერთ ტურს გადახვალ მომდევნოში და ა.შ ამ კრიტერიუმს შეიძლება დავუკავშიროთ ევროპის წინარენესანსული პერიოდი საქართველოში - ოქროს ხანად წოდებული XI-XIII საუკუნეები. მაშინ ქვეყანაში პოლიტიკური სიმშვიდე დამყარდა, რამაც საზოგოდოებას ფინანსურად „წელში გამართვის“ საშუალება მისცა-ამას კი „ვეფხისტყაოსანი“ მოყვა. რა უძღოდა ამას წინ? დიდი თურქობა რომელმაც სახელმწიფო და შესაბამისად საზოგადოებაც ჩამოშალა, განვითარების საშუალება მოუსპო და სიკვდილის გზას გაუყენა. მეორე მაგალითსაც მოვიყვან: XVI-XVII საუკუნეში აღმოსავლეთ საქართველოში როგორც ისტორიკოსები იტყვიან ხმალი არ გაჩერებულა, ვიბრძოდით თითოეული იდეისთვის, თითო ნაბიჯი მიწისთვის სისხლი იღვრებოდა და ადამიანები ეწირებოდნენ. თუმცა როცა სასურველი შედეგი მაინც ვერ მივიღეთ, გამოჩნდნენ პოლიტიკოსები, რომლებმაც თავისუფლების დათმობის ფასად მშვიდობა „მოიტანეს“. მშვიდობასთან ერთად

საზოგადოებამ ფინანსური სიმტკიცე მიიღო.(რას ნიშნავდა ეს მაშინ? ომის დროს ხალხს ხმალი ეჭირა და თოხისთვის აღარ ეცალათ, ვაჭრებიც ვერ საქმიანობდნენ ქალაქებში თავისუფლად, გადაზიდვები და ქვეყანათაშორისო ტრანზიტებიც შეჩერებული იყო, მოკლედ რომ ვთქვა, მცირე ბიზნეს აზროვნებასაც მოვიშველიებ და უხეშად ვიტყვი ქვეყანაში „ფული“ არ იყო. რას შვება ადამიანის ფსიქოლოგია ასეთ დროს? ცდილობს როგორმე ის მოიპოვოს, მაგრამ ამასაც ვერ ახერხებდა პოლიტიკური სიტუაციის გამო და ნელნელა დეგრადაციისკენ მიიწევდა). მშვიდობა მხოლოდ ფინანსური მდგომარეობის გაუმჯობესებით არ დამთავრებულა, სოციუმმა დაიწყო ფიქრი სიახლის შექმნის შესახებ, რასაც მოყვა 1709 წელს სტამბის დაარსება. დაიწყო წიგნების ბეჭდვა და ინფორმაციის სწრაფი გავრცელება. სწორედ ამ დროს ჩაისახა საქართველოში მნიშვნელოვანი სამეცნიერო გარდატეხების საწყისები.

მხოლოდ საქართველოს მაგალითებით რომ არ შემოვიფარგლო, გაგახსენებთ ევროპაში რენესანსის შემდეგ, ხოლო ამერიკაში პოსტ სამოქალაქო ომის პერიოდისას განვითარებულ გამაოგნებელი მასშტაბების საზოგადოებრივ რეფორმებს. ამ მაგალითების განხილვის შემდეგ შესაძლებელია გავაკეთო დასკვნა თუ როგორ

This PDF is Created by Simpo PDF Creator unregistered version - http://www.simpopdf.com

ჯაჭვურ კავშირშია ერთმანეთთან, ჩემეული(და არამარტო ჩემეული, ალბათ უფრო ზოგადი) საზოგადოების სიჯანსაღის შემაფასებელი კრიტერიუმები.

ამ შესავლის შემდეგ დროა დღევანდელი ქართული საზოგადოების სოციალურ დახასიათებაზეც გადავედი. ისტორიული რეალობის გამო, სამწუხაროდ ჩვენი სახელმწიფო ხშირად იყო „მიბმული“ სხვა დამპყრობელი ერის ნაციონალიზირებულ

პოლიტიკაზე. რასაც ლოგიკურია უპირველეს ყოვლისა ქართული საზოგადოების განვითარებაზეც დაუტყვია ადეკვატური კვალი.

26 საუკუნოვანი ისტორიის მიმოხილვა შორს წაგვიყვანს. ამიტომ ბოლო 2-3 საუკუნის რეფორმაციებზე ვისაუბრებ. XIX საუკუნე ჩვენმა ქვეყანამ რუსეთის იმპერიის ბატონობის ქვეშ დაიწყო. ბუნებრივია მდიდარი კულტურული ცივილიზაციის მქონე სახელმწიფოს, სხვა უფრო ნაკლებად განვითარებული(ეს ჩემი აზრია) ერის შემადგენლობაში შესვლა დიდ კვალს დაამჩნევდა საზოგადოების სოციალურ განვითარებულობას. ასეც მოხდა... ერი მანამდე მიჰყვა დაღმასვლის გზას, სანამ მშობლიური ენა არ დაკარგა, ტრადიციები არ დაივიწყა და ერის დეგრადაციის ბოლო ნიშნულს არ მიუახლოვდა.

ყველაზე დიდი სოციალური გარდატეხა რაც ამ დროს ქართულმა საზოგადოებამ განიცადა, ჩემი აზრით პატრონყმური ურთიერთობიდან, ბატონყმურ ურთიერთობებზე გადასვლა იყო.

„ყველა იმპერიას აქვს დასასრული“-ის ფორმატში რუსეთის იმპერიაც დაიშალა.თუმცა ეს ის დრო იყო როცა, ახალი სოციალური იდეების ათვისებას და საკუთარ პოლიტიკურ იდელოგიად გარდაქმნას ცდილობდა ყველა ვინც პოლიტიკოსი იყო, ან თვითონ ეგონა საკუთარი თავი პოლიტიკოსი. ამიტომ სოციალურად გაჩანაგებულ, რევოლუციით

დანგრეულ რუსეთის იმპერიის მოსახლეობას ლენინი და მისი გუნდი „გამოეცხადა“ - თავიანთი სოციალისტურ-კომუნისტური იდეებით, და პირველი რევოლუციის დასასრულს, მეორე რევოლუციაც მალევე მოაწყვეს. ახალი სოციალური იდეებით

აღჭურვილმა კომუნისტური წითელი დროშის მოფრიალეებმა იმპერიის ნანგრევებზე ძალადობით შექმნეს ახალი იმპერია, რასაც შეეწირა საქართველოს 1005 დღიანი დამოუკიდებლობა.

საბჭოთა კავშირის სწრაფ განვითარებასთან ერთად დასავლური სამყაროც ფეხს იდგამდა აშშ-სა და ბრიტანეთის სახით(მარშალის გეგმის დაწყების შემდეგ მათ შეუერთდა დასავლეთ ევროპაც). სამყაროში მხოლოდ 2 იდეა სუფევდა: სოციალიზმი და კაპიტალიზმი. სწორედ ამ იდეების დაპირისპირების გამო დაიწყო II მსოფლიო ომი, შემდეგ კი როგორც ჩერჩილმა თქვა-„ევროპას დიდი რკინის ფარდა ჩამოეფარა“ და ცივი ომი დაიწყო, იარაღისა და ბომბების გარეშე, ეკონომიკური ომი.

This PDF is Created by Simpo PDF Creator unregistered version - http://www.simpopdf.com

საქართველო ამ დიდ პოლიტიკურ თამაშებს შორიდან უყურებდა. აქ სოციალიზმი ყვაოდა...ჩამორთმეული კერძო საკუთრება და შელახული სიტყვა ქვეყნის მართვის კომუნისტური რეჟიმის სიმბოლოდ იქცა. თუმცა კვლავ გავიდა დრო რკინის ფარდის ერთ მხარეს მყოფმა სამყარომ აჯობა მეორე მხარეს. როგორ? სწორედ სოციალური წყობით, რომლებიც რადიკალურად განსხვავდებოდა ერთმანეთისგან. ცივი კულმინაციაც სწორედ ამ სოციალური წყობილებების ომი იყო. სოციალიზმი და კაპიტალიზმი როგორც ორი ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებული იდეოლოგია პლანეტაზე ძალაუფლების მოსაპოვებლად.

გაიმარჯვა კაპიტალიზმმა, თუმცა მარცხი წითელი სამყაროსთვის იმდენად მძიმე იყო რომ ამ ქვეყნების ეკონომიკურმა სისტემებმა კარგა ხანს ვერ შეძლეს ვერ კაპიტალიზმზე გადასვლა და ვერ სოციალიზმის შენარჩუნება. ერთ-ერთი ასეთი ქვეყანა იყო 90-იანი წლების საქართველო. ჩვენ თითქოს დამოუკიდებლობისკენ მივიწევდით, ეროვნული მოძრაობებით, მანიფესტაციებითა და გამოსვლებით. თუმცა რეალურად ისე ამ ეროვნული მოძრაობის მთავარი მამოძრავებელი იდეა-საქართველოს გამოყოფა საბჭოთა კავშირიდან და დამოუკიდებელ რესპუბლიკად ჩამოყალიბება ისე მოხდა რომ ეროვნული მოძრაობის ვერცერთი ლიდერი და ვერც ხალხი ამას ვერ მიხვდა. დაიშალა საბჭოთა კავშირი, საქართველო თავისუფალი სახელმწიფო გახდა, მაგრამ ამ დროს თბილისში ომი იყო გაჩაღებული და ალბათ ოდესღაც მეგობრები და ერთი იდეის ქვეშ გაერთიანებულები უკვე ერთმანეთს ესროდნენ. ეს არის ნათელი მაგალითი სოციოლოგიაში თუ როგორ იცვლება მასების აზროვნება.

ქვეყანა გახდა დამოუკიდებელი იმ დროს როცა ქართული ეკონომიკა მთელი 70 წლის განმავლობაში მიბმული იყო რუსეთზე, გასაგებია რომ ამას სხვა პოლიტიკური დატვირთვა ჰქონდა მაგრამ დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ საჭირო გახდა ქვეყნის ახლიდან „აწყობა“, რამაც ერთი სოციალური წყობილებიდან მეორეზე გადასვლა შეაფერხა, საზოგადოებას ჯანსაღი ფორმაციის საშუალება არ მისცა და მოგვცა ის შედეგი რაც დღეს რეალურად არის ქვეყანაში.

dRevandeli qarTuli saxelmwifos mdgomareoba maxsenebs safrangeTis me-19

saukunis movlenebs, roca aristokratiasa da kleross gadanawilebuli hqonda

saxelwmifo qonebis 90%-ze meti, roca isini mxolod sazogadoebis 5%

Seadgendnen. eklesiaze saubrisgan Tavs Sevikaveb da dRevandeli socialuri

mdgomareobis gasaRebsa mizezebs saxelmwifos makroekonomikur politikas

davukavSireb.

Bbunebrivia, yvela srulfasovan qveyanaSi sazogadoebis sociluri danawevreba

miRebulia. Qqvis xanis Semdeg es dayofis procesi mimdinareobs da albaT sanam

kacobrioba iarsebebs gagrZeldeba kidec. Tumca sakiTxavi isaa, Tu rogor

davyofT sazogadoebas socialur fenebad, ramdenad samarTliani iqneba es

dayofa da dayofis Semdgom ramdenad jansaRad aisaxeba cvlilebebi da rogor

ganviTardeba SemdgomSi yvela arsebuli socialuri kategoria. albaT swore

des faqtorebi ganapirobebs zemoTxsenebuli jansaRi sazogadoebis Seqmnis

This PDF is Created by Simpo PDF Creator unregistered version - http://www.simpopdf.com

mTavar ideas. vTanxmdebiT imaze rom kapitalizmi Tanamedrove ekonomikuri

realobis pirobebSi saukeTeso wyobaa.(Tumca SesaZlebelia man odesRac

amowuros sakuTari Tavi, da sazogadoebam xelovnurad miiRos axali masze

ufro sasargeblod morgebuli socialuri modeli).

dRes saqarTveloSi 2 gamokveTili fenaa, erTi- maRali socialuri statusis

mqone, romelic franguli magaliTis msgavsad mosaxleobis ramdenime procents

Seadgens. Tumca maTi kapitali usazRvroa, da meore nawili romelic qveynis

mosaxleobis absolitur umravlesobas Seadgens da aris dabali socialuri

statusis mqone. Dda ras gulisxmobs es socialuri statusi? Upirveles yovlisa

finansur mdgomareobas, romelic ase rogorc zeviT magaliTebSi avxseni ase

mniSvnelovania socialuri statusis Semafasebeli sxva kriteriumebis

dakmayofilebisaTvis.

saSualo fena, romelic ase mniSvnelovania dasavluri demokratiebisTvis

saqarTveloSi ar arsebobs, arc arsebobda sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg da

verc garantiebs vxedav rom male rame Seicvalos.

sainteresoa rom analogiuri situaciaa politikaSic. SeiZleba bevrs es arc

gaukvirdes-aba yvela xom ver iqneba ministry, parlamentis wevri da a.S magram

me im adamianTa ricxvs mivakuTvneb sakuTar Tavs vinc Tvlis rom politikaSi

finansuri mdgomareoba mniSvnelovani “bronirebuli” poziciis flobaa.

saqarTveloSi ar aris saSualo fena ra eWvi miCndeba rom danarCen 2 fenas arc

ki adardebs. swored es aris Cveni saxelmwifos ganiviTareblobis mizezi.