O espazo humano mundial, en Europa e España

Unidade 2

David Barrán Ferreiro2ºESO Xeografía e Historia

CPR CalasanciasA Coruña

http://countrymeters.info/es/World

Introdución

A poboación e as fontes demográficas

• Conxunto de habitantes dun territorio• É estudada pola demografía, a

xeografía, a socioloxía e a economíaA

poboación• Estuda como se reparte no espazo,

os ,movementos naturais e evolución, a composición por sexo e idades e os movementos migratorios.

A xeografía

A repartición mundial da poboación

A repartición mundial da poboación

A poboación da terra 7238 habitantes

A súa distribución analízase por densidade de

poboación

A distribución é irregular

Os factores de distribución: físicos

• Próximas ao mar e auga doce

• Fértiles • Recursos minerais e

enerxéticos

• En zonas de clima temperado

• En zonas chairas

RelevoClima

Auga

Solo

• As civilizacións da antigüidade(Exipto, Mesopotamia, China, Grecia…) explican o poboamento en Europa e AsiaHistóricos

• Guerras que desprazan poboación (refuxiados) concentrando ou baleirandoPolíticos

• Nos países máis ricos e con opotunidades Económicos

Os factores de distribución: factores humanos

Concentración•Os focos principais son: o sur e surleste

de Asia, Europa occidental e central; e a costa leste dos Estados Unidos

•Outros focos: vales dalgúns ríos, litoral atlántico do Brasil, México e o Magreb.

A repartición mundial da poboación: focos de concentración e despoboamento

Despoboamento •Coincide coas zonas frías; alta montaña (Himalaia, Tíbet…); os desertos (Sáhara, Atacama…); e as grandes selvas ecuatoriais.

A repartición mundial da poboación: focos de concentración e despoboamento

Os movementos de poboación

Os movementos naturais de poboación

Naturais

Natalidade

Mortalidade

Esperanza de vida

Son as variacións no número de habitantes dun territorio debidas ao ciclo vital das persoas

Para estudar o movemento natural da poboación recorremos aos indicadores demográficos, que son os conceptos –neste caso taxas– que nos permiten medir a evolución dunha poboación ao longo do tempo:natalidade, mortalidade, esperanza de vida....

A natalidade: características xerais

É o número de nacementos ocorridos

nunha poboación durante un ano

Mídese con dúas taxas: taxa de

natalidade e o índice de fecundidade

A taxa mundial é do 20 por mil e o índice

de 2,5 fillos por muller

Diferenzas entre países desenvolvidos

e os non desenvolvidos

A natalidade: factores que explican as diferenzas

• Custo dos fillos• O traballo da muller fora

do fogar• Anticonceptivos• Crenzas relixiosas

• Planificación familiar• O aborto• Axudas ás familias

• Porcentaxe de mozos ou anciáns

• Idade do matrimonio

• Idade da nai

Biolóxicos

Demográficos

Socio-económicos

Políticos

A mortalidade: características xerais

Número de defuncións nunha poboación durante un ano

Mídese con taxas: a taxa de mortalidade, a

taxa de mortalidade infantil e a esperanza

de vida

Hai diferenzas entre os países desenvolvidos e os non desenvolvidos

A mortalidade: factores que explican as diferenzas

• Ingresos• Profesión• Hábitos de

vida

• Sanidade• Auga potable

• Porcentaxe de mozos e anciáns

• Herdanza• Sexo

Biolóxicos Demográficos

Socio-económicos

Políticos

O crecemento natural e a evolución da poboación mundial

O crecemento natural: as características básicas

Tamén chamado crecemento vexetativo

É a diferenza entre a natalidade e a mortalidade

Cando a natalidade supera á

mortalidade: crecemento positivo

Cando a mortalidade supera á natalidade: crecemento negativo

O crecemento natural: as súas diferenzas

Países desenvolvidos• Crecemento natural débil e incluso negativo

Países menos desenvolvidos• Elevado crecemento natural (positivo)

A evolución do crecemento natural

A humanidade foi evolucionando

demograficamente

A natalidade, a mortalidade e o

crecemento natural foi cambiando e

evolucionando ao longo dos séculos

O estudo desta evolución faise a través dos réximes

demográfico

Os réximes demográficos

A natalidade, a mortalidade e o

crecemento natural foi cambiando ao longo

dos séculos

Esta evolución pasou por tres grandes etapas

As tres etapas: o réxime demográfico antigo, a

transición demográfica e o réxime demográfico

moderno

Deuse a nivel mundial

Alta natalidade

Alta mortalidade

Baixa esperanza de

vida

Débil crecemento

natural

Os réximes demográficos: o réxime demográfico antigo

Réxime Antigo

CronoloxíaDende inicio da humanidade ata 1750 (Rev.Ind)

Características

Alta natalidade

Non hai métodos anticonceptivos

Fillos para axudar (finalidade económica)

Alta mortalidade xeral e infantil

Mala alimentación, falta de hixene e medicina, mortes

catastróficas

Baixa esperanza de vida Entre 33 e 35 anos

Débil crecemento natural

Os réximes demográficos: a transición demográfica

Nos países desenvolvidos

iniciase en 1750 e remata en 1950

Nos países subdesenvolvidos

iníciase en 1950 aínda están neste período

Ten dúas fases

A primeira fase: alta natalidade e

baixa mortalidade

1ª fase

Cronoloxía

Países desenvolvidos 1750- finaliza

dependendo do país

Países subdesevolvidos

1950-1975

Características

Alta natalidade Mantense a do réxime antigo

Forte redución de mortalidade

Mellora da alimentación,medici

ña e hixene

Crecemento natural elevado

Os paises subdesenvolvidos

chegaron mais tarde

2ª fase

Cronoloxía

Países desenvolvidos depende do país

pero en xeral rematou en 1950

Países subdesenvolvidos

dende1975

Características

Desceso lento da natalidade

Economía urbana: control dos

nacementos…

Segue a forte redución de mortalidade

Mellora da alimentación,medici

ña e hixene

Crecemento natural descende pero é

positivo

Algúns países subdesenvolvidos están

na primeira fase

Os réximes demográficos: o réxime demográfico moderno

Nos países desenvolvidos

iniciouse en 1950 Baixa natalidade

Baixa mortalidade

Desaceleración do crecemento

mundial

Réxime moderno

CronoloxíaPaíses desenvolvidos

dende 1950 ata a actualidade

Características

Baixa natalidade

Anticonceptivos, atraso da

maternidade, custo da crianza, muller no

traballo…

Baixa mortalidadeAccidentes,

cardiovasculares, cancro..

Crecemento natural reducido

A composición da poboación

A composición da poboación

Tamén se chama estrutura de poboación

Estúdase a estrutura por sexo, idade e estrutura

económica

A composición ou estrutura por sexo

É proporción entre o número de homes e

mulleres dunha pobación

Nacen máis homes que mulleres

Os varóns predominan no grupo de idades novas

A cantidade de mulleres aumenta coa idade: polos

traballos, menor participación en guerras e hábitos máis saludables

A composición ou estrutura por idade

É a porcentaxe de poboación nova(0-

14), adulta (15-64) e anciá (+65)

A Terra ten unha poboación

adulta

Pero hai diferenzas mundiais

• Países subdesenvolvidos de África Subsahariana, Asia e América Latina

• Inicio transición demográfica

• Países de desenvolvemento emerxente de Asia e América Latina

• Avanzada transición demográfica

• Países desenvolvidos• Réxime demográfico

moderno

Poboación nova Poboación adulta

Poboación envellecida

http://www.educaplus.org/geografia/mun_piramides.html

Pirámides de poboación

Unha gráfica de barras no que se distribúe a poboación en función

do sexo e a idade

Compóñense de 3 partes

Base da pirámide: onde se sitúan as persoas

entre 0-14 anos (poboación infantil).

Tronco da pirámide: onde atopamos as

persoas entre os 15 e os 64 anos (poboación

adulta)

Cúspide da pirámide: onde están

reprensentados aqueles de máis de 65 anos (Poboación anciá).

Tipos de pirámides

Os movementos migratorios

Os movementos migratorios: conceptos básicos

Movementos migratorios

Emigración

Inmigración

Saldo migratorio

• Desprazamentos de poboación no espazo

• Saída de poboación dende o seu lugar de orixe

• Chegada de persoas a un lugar de destino

• Diferenza entre inmigración e emigración

• Pode ser postivo ou negativo

As migracións interiores

•Dentro das fronteiras dun mesmo estado•Son as máis importantes. Afectan a 750 millóns de persoas

As migracións exteriores

•Fora das fronteiras do país de orixe•Afectan a 225 millóns de persoas

Os movementos migratorios actuais: tipos de movementos

As causas das migracións: por que saen?

Causas naturais

Catastrofes naturaisClima desfavorable

Causas políticas

GuerrasPersecuciónsRelixión

Causas económicas

Falta de traballoCarencia de sanidade e educación

Cando é por causas

económicas son xeralmente migracións voluntarias

Cando son causas naturais e políticas

son migracións forzosas

(http://www.crtvg.es/informativos/obama-visita-nova-orleans-para-lembrar-xunto-cos-seus-habitantes-odecimo-aniversario-do-furacan-katrina-1398622

As causas das migracións: que buscan nos lugares de destino?

Causas naturais

Clima e condicións físicas favorables

Causas políticas

Paz social Causas económicas

EmpregoSanidadeEducación

Os emigrantes

Pola súa forma de entrada

• Legais: con permiso ou con contrato de traballo• Ilegais: entran de forma clandestina• Refuxiados: piden protección. A súa vida está ameazada

Pola súa cualificación

• Pouco cualificados: traballos duros e mal pagados• Cualificados: traballos especializados e ben pagados

As migracións exteriores: características xerais

Déronse ao longo da historia da humanidade

A tendencia xeral é a migración dende os países menos desenvolvidos aos

mais desenvolvidos

O saldo migratorio é positivo nos países

desenvolvidos e negativo nos menos desenvolvidos

Distintas etapas e países

Dende o S. XVI - XVIII

•Idade Moderna•Millóns (5 aprox) de europeos marcharon caras as colonias españolas, inglesas e portuguesas en América

Dende o S. XIX-1914

•Europa entraba na transición demográfica•50 millóns de europeos emigraron principalmente cara América. Estados Unidos recibiu 30 millóns

Entre 1914-1945 •Os movementos migratorios descenden polas dúas guerras: I Guerra Mundial (1914-1919) II Guerra Mundial (1939-1945)

As migracións exteriores: etapas e países

Dende 1945-Actualidade

•Europa crece económicamente polo que absorbe o seu crecemento demográfico e tamén demanda chegada de emigrantes.•Nun principio emigran dende o sur de Europa. Na actualidade emigran dos países menos desenvolvidos

Estados Unidos

•Nunca deixaron de recibir emigrantes. •Actualmente un millón chega cada ano

En cantidade, son máis importantes

cas exteriores

A tendecia xeral foi a de emigrar do campo

á cidade: o éxodo rural

As migracións interiores: características xerais

Desenvolvidos

•No século XIX a industrialización trouxo novas oportunidades nas cidades•No campo a chegada das máquinas trouxo paro. Moito marcharon cara as cidades cheas de oportunidades: o gran éxodo rural

Non desenvolvidos

•Exactamente o mesmo proceso pero non se iniciou ate ben avanzado o século XX•A día de hoxe continúa

As migracións interiores: países desenvolvidos e no desenvolvidos

Consecuencias dos movementos migratorios

Consecuencias nos países emisores: positivas e negativas

Redúcese o paro

Saída de opositores políticos

Envían remesas de cartos aos seus

países de orixe

Redúcese a man de obra

Aumenta a natalidade

Aportan man de obra

Aportan multiculturalida

de

Actitudes de xenofobia e

racismo

Consecuencias nos países receptores: positivas e negativas

A poboación europea

O movemento natural europeo: características xerais

A súa evolución demográfica é a

propia dos países desenvolvidos

Atópase nun réxime demográfico moderno:

baixa natalidade e baixa mortalidade

Comezou a crecer dende o século XVIII e durante o XIX

(transición demográfica)

En 1970 xa había 600 millóns de habitantes (rematou a transición demográfica).

Dende 1970 ata actualidade a evolución foi máis lenta. No 2015 a poboación europea

sumaba 750 millóns

O movemento natural europeo: evolución demográfica

A distribución da poboación europea: características xerais

A densidade de poboación é de

70 hab/km2

Hai diferenzas entre distintas

zonas

Zonas con maior densidade: Na Europa central e occidental. Atópanse as grandes cidades que son o motor

da economía

A densidade decrece según nos afastamos do centro do continente

As zonas de clima frío, montaña ou con abundante aridez son as menos

poboadas

A distribución da poboación europea: a distribución da densidade

A poboación española

O movemento natural europeo: características xerais

A súa evolución demográfica é a propia

dos países desenvolvidos. Aínda que máis tardía

Atópase nun réxime demográfico moderno:

baixa natalidade e baixa mortalidade

O movemento natural español: características xerais

O réxime demográfico antigo mantívose ata principios do século

XX

A transición demográfica iniciouse a inicios do século XX

e durou ata 1975

Dende 1975 ata actualidade

desenvolveuse o réxime demográfico moderno

A distribución da poboación española: características xerais

A densidade é superior á media

europea: 92 hab/km2

Existen grandes contrastes na

distribución da poboación

Focos de concentración

•Madrid: capital e sede das grandes multinacionais•Áreas costeiras: actividades turísticas e comerciais

Menor concentración e despoboamento

•Interior peninsular: declive das actividades agrarias•Zonas de montaña

A distribución da poboación española: a distribución da densidade