WYKORZYSTYWANIE PRACOWNIKÓW FIRM

W PRZEMYŚLE ODZIEŻOWYM

Autorzy: uczniowie klasy IIg

Globalna północ i Globalne południe

Globalna Północ-czyli kraje, które są najlepiej rozwinięte, posiadają duży zasób surowcowy, charakteryzują sie zdecydowana przewaga gospodarcza, szybkim tempem rozwoju, brak zadłużenia kraju, wysokim stopniem wykształcenia ludności.

Przykład: USA, Kanada, Europa Zachodnia

Globalne Południe-czyli kraje słabo rozwinięte składające sie głownie z państwa które stosunkowo niedawno uzyskały niepodległość w czasie wielkiej fali dekolonizacji.

Przykłady: RPA, Kolumbia, Brazylia

Bieda panująca w krajach globalnego południa

W krajach globalnego południa powszechnie panuje bieda, a co za tym idzie niedoinformowanie i brak edukacji w jakiejkolwiek dziedzinie. Co za tym idzie statystki są przerażające... Szczególnie dramatycznie przedstawia się sytuacja kobiet i dzieci:

Według szacunków Banku Światowego:spośród 867 milionów ludzi, którzy nie potrafią czytać, 64% stanowią kobiety.Wśród 113 milionów dzieci w wieku 6-11 lat, które nie uczęszczają do szkół, 60 % to dziewczęta.Największe problemy z dostępem do edukacji mają dziewczynki w Afryce oraz Azji Południowej. W Burkina Faso do szkół chodzi tylko 30 proc. dziewczynek, w Gwinei i Mali - 40 proc., w Afganistanie, Beninie, Czadzie i Pakistanie - poniżej 50 proc., w Nigerii - 60 proc., w Nepalu - 66 proc.np. Nierówność płci widać na

przykładzie płac plantacji bawełny w Indiach. Szacuje się, że kobiety

zarabiają tam jedynie 55% tego, co mężczyźni.

 

Kto szyje nasze ubrania? Większość ubrań, które kupujemy w Polsce jest

produkowana w Azji czy Europie Wschodniej. Szyją je głównie kobiety, młode dziewczęta w wieku od 16 do 25 lat. Płace, które otrzymują są tak skandalicznie niskie (nawet jak na lokalne warunki), że z trudem są w stanie wyżywić siebie i swoje rodziny. Wynagrodzenia nie wystarczają na pokrycie kosztów jedzenia, czynszu czy lekarstw. Pracują po 12-16 godzin dziennie, 6-7 dni w tygodniu w warunkach urągających ich godności, a za dodatkowe nadgodziny (do których zwykle są przymuszane przez pracodawców) nie dostają ani grosza więcej.

                                                                                                                                                                            

Głodowe wynagrodzenia Przeciętne rzeczywiste zarobki w sektorze tekstylno-odzieżowym

pomimo, że zazwyczaj są niewiele wyższe niż ustawowe wynagrodzenie minimalne (płaca minimalna), nie wystarczają na zaspokojone podstawowych potrzeb. W niektórych krajach (np. w Chinach) często są nawet poniżej tej normy. Wynika z tego, że zarówno płaca minimalna, jak i płaca rzeczywista ma niewiele wspólnego z tzw. płacą wystarczająca na życie (living wage) czyli pokrywającą faktyczne koszty utrzymania. W dodatku w wielu krajach płaca minimalna nie ulega zmianie przez lata, podczas, gdy koszty utrzymania stale rosną.

  Faktyczne zarobki jako % pensji która wystarcza na życie…

 … której wysokość została oszacowana na: (miesięcznie)

 Bangladesz   44%  £40 Chiny  47%  £66 Indie  45%  £54 Maroko  60%  £200 Tajlandia  50%  £130 Wietnam  56%  £45

Głodowe wynagrodzenia Przykład (Sri Lanka) Pracownice i pracownicy szyjący

mundurki szkolne dla M&S zarabiają zaledwie 10 pensów za sztukę, podczas gdy cena detaliczna mundurka w Anglii wynosi 6 £. [źródło: Zróbmy porządek w świecie mody, Labour Behind The Label, 2007]

  Przykład (Bangladesz) Rząd Bangladeszu nie podniósł

płacy minimalnej przez 12 lat, aż do 2006 r., w okresie tym realna wartość płac zmalała o połowę. Kiedy ją podniesiono, w ujęciu realnym była nadal niższa niż 1994 r.

Problem pracy dzieci jest szczególnie nabrzmiały w Indiach. Dowiadujemy się z portalu Pomagamy.pl , z raportu sporządzonego przezdr D. Venkateswarlu z Indyjskiego Committee of the Netherlands (ICN) wynika, że około 25 000 dzieci indyjskich pracuje na polach bawełny dla Hindustan Lever Ltd., a 17.000 dzieci dla Mahyco.

Przeciętny czas pracy wynosi 13 godzin dziennie, za co dziecidostają równo wartość jednej złotówki (20 rupii). Dzieci pracują w

bardzo ciężkich warunkach i są narażone na szkodliwe działanie pestycydów używanych do poprawy wydajności pól.

Nielegalna praca dzieci

Na polach bawełny w całych Indiach pracuje ok. 247 tysięcy dzieci. Nie jest to jedyny przemysł

korzystający z wyzysku dzieci, jednak szacuje się, że 9 na 10 pracowników to dzieci. Co więcej, są to dzieci w

wieku od 6 do 14 lat, a ich zatrudnienie jest bardzo opłacalne dla pracodawców, gdyż dostają one

jedynie 30% pensji kobiet, które zarabiają tylko 55% wynagrodzenia mężczyzn. Dzieci pracują wiele

godzin dziennie, noszą ciężary zagrażające ich zdrowiu. Częste są przypadki zatrucia substancjami

owadobójczymi oraz podawania dzieciom narkotyków, by te mogły dłużej i wydajniej pracować.

W dniach 18-19 czerwca 2009 roku policja Wybrzeża Kości Słoniowej wraz z Interpolem sprawdzała, czy na

niektórych plantacjach kakao nie korzysta się z niewolniczej pracy dzieci. Udało im się uwolnić 54

dzieci w wieku od 11 do 16 lat. Za swoją pracę nie otrzymywały żadnego wynagrodzenia, zostały też

pozbawione możliwości nauki. Co więcej, żadne z nich nie zdawało sobie sprawy, że zmuszano je do

pracy wbrew prawu.

Praca ponad siłyWedług Międzynarodowej Organizacji Pracy maksymalny czas pracy powinien wynosić 48 godzin tygodniowo + 12 godzin nadliczbowych. Nadgodziny powinny być dobrowolne, nie powinny być wymagane od wszystkich, zawsze powinno być wypłacane za nie dodatkowe wynagrodzenie. Tymczasem w większości fabryk praca nie kończy się wraz z nastaniem zmierzchu.

 

Wydłużony czas pracy i wymuszone nadgodziny są głównym problemem pracownikówprzemysłu odzieżowego. Zarządcy fabryk zazwyczaj zmuszają zatrudnionych do pracy w

wymiarze od 10 do 12 godzin, a czasami od 16 do 18 godzin dziennie. Kiedy goniąterminy, czas pracy się wydłuża. Siedmiodniowy tydzień pracy staje się normą w szczycie

sezonu, szczególnie w Chinach, mimo limitów narzuconych przez tamtejsze prawo:chińscy robotnicy ankietowani dla projektu Fair Play na Olimpiadzie1 twierdzili w 2004

roku, iż w szczycie sezonu byli regularnie zmuszani do pracowania w trybiesiedmiodniowym. W jednej z fabryk w październiku 2003 przepracowano 120 nadgodzin –

trzy razy więcej niż dopuszcza to chińskie prawo. „W sezonie wypracowujemy niezliczonenadgodziny i pracujemy przez 13-14 godzin non stop. Dzieje się tak każdego dnia –szyjemy i szyjemy bez przerwy, aż sztywnieją nam ramiona” – powiedział jeden z

pracowników.

Phan, 22-letnia szwaczka w tajskiej fabryce odzieży, relacjonuje swoją pracę: „Pracujemyod 8 do południa, do przerwy obiadowej. Następnie pracujemy od 13 do 17. Codziennie

od17:30 wyrabiamy nadgodziny. W sezonie praca trwa do 2-3 nad ranem. Choć jesteśmywyczerpani, nie mamy wyboru. Nie możemy odmówić pracy po godzinach: nasza płacapodstawowa jest zbyt niska. Kiedy chcemy odpocząć, pracodawca każe nam nadalpracować”.

Krishanti, kolejna pracownica przemysłu odzieżowego w Tajlandii, dodaje:„Czasami musimy pracować na dzienną, a zaraz po tym na nocną zmianę. Zakłóca tonormalne funkcjonowanie organizmu. Pracuję jak maszyna, nie jak istota ludzka”

Praca ponad siłyPrzykład W fabrykach odzieżowych Tesco i Asdy pracuje się ok. 80 godzin w tygodniu, często praca trwa do godz. 23.00. Nadgodziny nie są dobrowolne. Kiedy menadżer żąda nadgodzin a pracownik się nie zgodzi, zostaje wyrzucony z pracy. Nadgodziny nie są też opłacane wcale lub według standardowej stawki za regularny czas pracy. Do oficjalnych rejestrów wpisuje się zaniżone wartości nadgodzin i zgodnie z nimi wypłaca pensje. [źródło: Zróbmy porządek w świecie mody, Clean Up Fashion, 2007]

 Przykład (Chiny) Badania Oxfam pokazały, że w fabrykach w Chinach standardowy dzień pracy to ok. 10-12 godzin dziennie. W szczytowych okresach produkcji wydłuża się nawet do 15-16 godzin. Nadgodziny wynoszą ok. 150 godzin miesięcznie. Średnio w miesiącu pracownicy mają zaledwie 2 dni wolnego. [źródło: “Trading Away our Rights”, Oxfam]

Brak bezpieczeństwa zatrudnienia

 Brak umów o pracę, stosowanie krótkoterminowych umów lub praca dorywcza to zjawiska nagminne w branży odzieżowej. Pracownicy zatrudnieni na kontrakty krótkoterminowe często nie kwalifikują się do podstawowych świadczeń i ochrony socjalnej i w większości przypadków nie mają prawa do organizowania się w związki zawodowe. Pracownicy zatrudnieni na umowy terminowe lub pracujący dorywczo, mogą być łatwo – i legalnie – zwolnieni z pracy po zakończeniu umowy.

 

Brak bezpieczeństwa zatrudnienia

Przykład (Indonezja) W fabrykach PT Busana Prima Global, nowi pracownicy zatrudniani są jedynie na umowy krótkoterminowe. Robotnikom kontraktowym nie przysługują takie same prawa jak pracownikom zatrudnionym na stałe, na przykład coroczny urlop lub urlop macierzyński W BPG I pracownicy obliczają, że 40% pracowników zatrudnionych jest na umowy krótkoterminowe. W BPG III, otwartej w 2001 roku, tylko jedna osoba z 1097 zatrudnionych ma stałe zatrudnienie. [źródło: Bieg z przeszkodami, Play Fair 2008]

 Przykład (Sri Lanka) Ponad połowa pracowników zatrudnianych przez dostawcę Tesco pracuje na podstawie umów czasowych. Dostają niższe pensje, pracują w gorszych warunkach i ciągle obawiają się utraty pracy. [Nabijanie kasy, Clean Clothes Campaign, 2009]

  

Brak przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym niezapewnianie pracownicom i pracownikom odzieży ochronnej, konieczność pracy z toksycznymi substancjami, brak zabezpieczeń przeciwpożarowych, zablokowane wyjścia ewakuacyjne, to niestety – pomimo stosunkowo łatwych możliwości implementacji – wciąż chleb powszedni w fabrykach odzieżowych.

Niebezpieczne warunki pracy

Przykład (Bangladesz) W lutym i marcu 2006 roku prawie 100 robotników zginęło, a wielu innych zostało rannych wskutek nader często wybuchających w fabrykach pożarów lub wskutek zawalenia się fabryk. Pracownicy mówili, że w ich fabrykach wyjścia ewakuacyjne nadal są często zamknięte. [źródło: Ofiary mody, War on Want, 2007]

Zdrowie i bezpieczeństwoWiele najpilniejszych problemów zdrowotnych pracowników przemysłu odzieżowego

wynika bezpośrednio z niekończących się godzin pracy. Niska ergonomia w połączeniu zwydłużonym czasem pracy i niesłabnącymi naciskami na wyrabianie norm prowadzą do

upośledzenia wzroku, przemęczenia i wywołują uszkodzenia ciała, zwykle niediagnozowane i nie poddane leczeniu. Zamiast wdrażać narzędzia i technologie

zapobiegające takim wypadkom, szefowie na ogół ignorują skargi pracowników na ból czy

dyskomfort i zwalniają tych, którzy już nie radzą sobie z wyrabianiem „norm”.Pracownicy mogą także zostać zwolnieni za wykorzystywanie dni wolnych z

przeznaczeniem na opiekę medyczną lub wyleczenie zranienia czy choroby. WBangladeszu pracownica ankietowana w 2003 r. pracowała przez dwa miesiące pomimo

choroby zanim wykorzystała wolny dzień, aby udać się do lekarza. Kierownictwo odebrało

jej dwudniową zapłatę i straciła premię za stuprocentową frekwencję. Została takżezmuszona do wypracowania dodatkowych, niepłatnych ośmiu godzin, za skorzystanie z

dnia wolnego. Ogółem choroba kosztowała ją jedenastodniowe wynagrodzenie3.W wielu fabrykach pracownikom nie zapewnia się czystej wody pitnej i nie pozwala na

używanie toalety. Powyższe restrykcje uderzają szczególnie w kobiety, bardziej podatnena infekcje pęcherza moczowego, kiedy piją niewystarczające ilości wody. Kobiety

potrzebują także stałego dostępu do czystych toalet z mydłem i wodą podczas menstruacji, lecz te potrzeby są często ignorowane. Na całym świecie można

znaleźćprzykłady fabryk otwierających toalety jedynie w określonych godzinach w czasie dnia.

Ciąża: czyj wybór?Szczególnie ciężką sytuację mają kobiety :

W niektórych fabrykach odzieżowych kobiety starające się o pracę są pytane o stan cywilny, o spotykanie się z mężczyznami, o planowane dzieci i stosowanie antykoncepcji. Niektórzy pracodawcy zatrudniają jedynie niezamężne bezdzietne kobiety, a inni zmuszają je do podpisania zobowiązania, iż nie zajdą w ciążę w okresie swego zatrudnienia wfabryce. Powszechne jest obowiązkowe przeprowadzanie testów ciążowych w czasie

rekrutacji – kobiety w ciąży oraz te, które odmówią poddania się testowi, zostają zwolnione, Pracownice, które zachodzą w ciążę, mogą starać się ukryć swój stan tak długo, jak to możliwe, co skutkuje znikomą opieką i pracą w ryzykownych warunkach, co z kolei powoduje nieprawidłowości w czasie porodu, przedwczesne porody, rodzenie się dzieci o zaniżonej masie ciała oraz inne problemy. W polskiej fabryce nadzorowanej przez partnerów Clean Clothes Campaign ciężarne pracownice ukrywały swój stan do dwóch.

Molestowanie i przemoc

Przemoc lub jej groźba jest często używana przeciwko pracownikom przez nadzorców,pracodawców, policję, siły bezpieczeństwa, służby pacyfikujące strajki i inne. Pracownicy

są często atakowani, bici, a czasami zabijani za organizowanie się w związki i prośby o lepsze warunki pracy.

Pracujące kobiety są często poddawane poniżającemu traktowaniu, przemocy słownej ipsychicznej oraz molestowaniu seksualnemu w miejscach pracy. Boją się też napaści i

gwałtów, kiedy późną nocą wracają z fabryk do domów.Kierownictwo zakładów pracy często molestuje i poniża pracownice. Elim, pracownica windonezyjskiej fabryce PT Busana Prima Globar, donosi: „Jest wiele ataków werbalnych.Kadra wyzywa nas, kiedy pracujemy. Nazywają nas głupimi, leniwymi, bezużytecznymi,bękartami. Mówią, że nie zasługujemy na nic lepszego. Spotykamy się także z przemocą

fizyczną – jesteśmy ciągnięte za uszy, wprost do których krzyczą nasi szefowie”8.W fabryce w Lesoto odwiedzonej przez Clean Clothes Campaign robotnice donosiły, iż

każdego dnia podczas opuszczania miejsca pracy były przeszukiwane przez inne,nadzorujące je, kobiety. Niektóre z pracownic były zmuszane do zdjęcia ubrań, aby udowodnić, że

niczego nie ukradły. Kobiety z tej fabryki były gwałcone podczas późnychpowrotów do domu, lecz kierownictwo niezmiennie odmawiało zapewnienia im transportu9.Indonezyjskie robotnice przyznają, że „młode dziewczyny w fabryce są molestowane przez

szefów. Przychodzą do dziewcząt, wzywają ich do swoich biur, szepczą im do uszu,dotykają ich (…), przekupują pieniędzmi i straszą utratą pracy, gdyby nie chciały uprawiać

seksu”

Odbieranie praw związkowych Związki zawodowe są najlepszym sposobem pozwalającym dojść

do głosu pracownicom i pracownikom, których prawa są nagminnie łamane. Niestety w przemyśle odzieżowym tylko niewielki odsetek pracownic i pracowników jest zrzeszonych w związkach zawodowych, z czego wiele to fikcyjne związki, utworzone przez kierownictwo fabryk, po to aby zadowolić swoich klientów. Przeszkody w tworzeniu lub wstępowaniu do związków stawiane przez zarządy fabryk często podsycane są przez działania rządów wielu krajów. Ograniczanie praw pracowniczych na tym szczeblu ma na celu przyciągnięcie zagranicznych inwestycji. Pomimo faktu, iż wolność zgromadzeń oraz prawo do grupowych negocjacji z pracodawcą zazwyczaj zapewnione jest prawem, rządy przymykają często oczy na przykłady jego lekceważenia. Firmy wybierają takie kraje, jak Chiny czy Wietnam, dlatego właśnie że potrafią one skutecznie przeciwdziałać powstawaniu niezależnych związków zawodowych.

Odbieranie praw związkowychPrzykład (Chiny) Związki zawodowe w Chinach mogą działać legalnie tylko wtedy, gdy są powiązane z Ogólno-Chińską Federacją Związków Zawodowych (ACFTU), kontrolowaną przez partie. Strajki ani nie są w pełni legalne, ani jasno zabronione, ale są za to gwałtownie, a czasami nawet brutalnie tłumione, a od roku 1982 uznano je za zagrożenie porządku publicznego. Zaś w zakładach, gdzie działają „związki zawodowe”, mają one charakter czysto fikcyjny, gdyż pracownicy są reprezentowani przez przedstawicieli, którzy zostali przez nich wybrani (np. członkowie kierownictwa zakładu).

 Przykład (Kambodża) W lutym 2007 r., Hy Vuthy, prezes Free Trade Union of Workers of the Kingdom of Cambodia (FTUWKC) został zastrzelony wracając do domu po nocnej zmianie w fabryce Suntex. Jest trzecim przywódcą związku, który został zabity w ciągu ostatnich 3 lat w Kambodży. Jego śmierć jest przejawem narastających w tym kraju represji przeciwko związkom zawodowym. [źródło: Bieg z przeszkodami, Play Fair 2008]

 Przykład (Indonezja) Kiedy związek zawodowy Perbupas wywalczył podwyżkę płac w indonezyjskiej fabryce w styczniu 2004 roku po dwumiesięcznym strajku, zarząd fabryki przekierował wszystkie zamówienia Nike do innego zakładu, a członkom Perbupas odmówił przeniesienia do tej fabryki. Pierwsza fabryka została zamknięta w czerwcu 2006 roku i później otwarta ponownie – żaden z członków Perbupas nie został jednak zatrudniony w fabryce po jej ponownym otwarciu. [źródło: Bieg z przeszkodami, Play Fair 2008]

Brak toalet, brak wyjść W wielu fabrykach pracownicy nie dostają do picia

czystej wody, ani nie pozwala się im skorzystać z toalety, kiedy mają taką potrzebę. Przyczyna wycieńczenia są także głodowe pensje, za które nie można przygotować sobie pełnowartościowego posiłku, bardzo często nie byłoby czasu na jego spożycie.

W Bangladeszu ok. 200 pracowników fabryk odzieżowych zmarło, a wielu doznało obrażeń, w wyniku pożarów, które miały miejsce między 2004 a 2006 r. Większość zginęła zadeptana na śmierć, gdy zamknięci w fabryce pracownicy wpadli w popłoch i rzucili się do ucieczki, do jedynego otwartego wyjścia. Zazwyczaj fabryki nie są wyposażone w wyjścia awaryjne.

Co zrobić, by zmienić ich trudny los???!!!

Wyślij list do firmy ubraniowej! Niezależnie od tego w jaki sposób uzupełniasz swoją szafę: poprzez kupowanie w "second-handach", na zakupach w sklepach odzieżowych,  przerabiając ubrania wygrzebane u cioci, mamy, wujka, dziadka..etc  urządzając ze swoimi znajomymi Wymienialnię szyjąc samodzielnie lub u krawca/krawcowej, etc.

Zawsze możesz BYĆ ODPOWIEDZIALNYM KONSUMENTEM/ KONSUMENTKĄ, wysyłając do wybranego przez siebie producenta odzieży, importera czy sprzedawcę list, w którym wyrazisz swoje zainteresowanie TYM, JAK SZYTE SĄ TWOJE UBRANIA.

Oto przykładowy list, który możesz uzupełnić o swoje dane i firmy a następnie wysłać na adres listowny lun e-mail podany zazwyczaj w dziale Kontakt na stronie internetowej firmy lub książce telefonicznej.

Przykładowy list  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------ Szanowna Pani/Szanowny Panie Jestem Państwa częstym klientem/klientką. Lubię Państwa produkty i

chciałbym/chciałabym dowiedzieć się, czy są one produkowane w godziwych warunkach. Jestem zaniepokojona/y różnymi doniesieniami o wykorzystywaniu pracowników w fabrykach odzieżowych i chciałabym/chciałbym się dowiedzieć :

Czy Państwa firma zna miejsca (konkretne fabryki) produkcji swoich ubrań i  monitoruje przebieg produkcji pod względem warunków pracy pracowników i pracownic?

Czy pracownicy szyjący ubrania do Państwa kolekcji otrzymują wynagrodzenia, za które mogą się utrzymać i czy pracują w normowanym czasie pracy?

Czy Państwa firma posiada i realizuje w swoich działaniach tzw. kodeks zasad postępowania, zgodny ze standardami Międzynarodowej Organizacji Pracy?

Jeśli tak, czy jego realizację monitoruje jakaś niezależna organizacja? Liczę na Państwa odpowiedź z poważaniem ............................... --------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Nie zapomnij podać swoje pełne imię i nazwisko oraz adres, aby otrzymać odpowiedź!

Zachęć swoich znajomych, klasę czy rodzinę do wspólnego napisania list. Większa ilość może odnieść większy efekt.