WELKOMSTWOORD Gunther Van Broeck, wnd. voorzitter Milieuraad Beveren

Kieldrecht

Verrebroek

Vrasene Beveren Melsele Zwijndrecht

Meerdonk

Kallo

HISTORISCHE PERSPECTIEF GEWESTPLAN 1978

Doel

TOEKOMSTPERSPECTIEF GRUP 2014

GROEI WAASLANDHAVEN

NIEUWE MSC TERMINAL

SLUIS zonder naam

UITBREIDING VERREBROEKDOK

Beveren Melsele

Kallo Verrebroek

Kieldrecht

2e fase

LOGISTIEK PARK WAASLAND

Vrasene Zwijndrecht

SAEFTINGHEZONE EN -DOK

Doel van de debatavond

• Impact van de groei van de Waaslandhaven op leefbaarheid van de omliggende woonkernen

• Leefbaarheid = mobiliteit, leefmilieu, open ruimte, duurzaamheid (=langetermijn visie)

• Inzicht geven in bestaande situatie, verwachtingen, inspanningen, engagementen en standpunten

• Platform voor publiek om vragen te stellen

DEBAT AVOND 9 november

INLEIDING MODERATOR Dirk Lauwers, professor mobiliteitsplanning

VOORSTELLING PANELLEDEN

Boudewijn Vlegels & Raf Van Roeyen schepenen

Jan Hemelaer afdelingshoofd

Greet Bernaers directeur

Stephan Vanfraechem directeur

Peter Van de Putte directeur

Erik Grietens lid beleidsteam

Johan Baetens projectmedewerker

STELLING 1

Stelling 1, spreker 1

Jan Hemelaer

Afdelingshoofd van de afdeling Algemeen Beleid bij het Departement

Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid

In 2012 door de Vlaamse Regering aangesteld als procesmanager

voor de Ontwikkeling van het Havengebied Antwerpen

Contact:

0499 698 229

jan.hemelaer@vlaanderen.be

Stelling 1

De groei van de haven betekent

stilstand op de Wase wegen

Wat vooraf ging

Actieprogramma

Modal split

Wegverkeer

49

40

57

42

39

40

36

43

12 20

7 15

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Totaal Totaal Cont 2013 Cont 2030

Weg Binnenvaart Spoor

Modal split ambitie Actieprogramma

2013 2030 2013 2030

Containertrafiek Totale trafiek

Vrachtverkeer over de weg – enkele cijfers

Wegontsluiting Waaslandhaven

huidige situatie

primaire weg I

2x2 –weg

2x1 – weg

Deurganckdok – volledige invulling

Prognose: binnen 5 à 6 jaar op maximumcapaciteit.

11 miljoen TEU betekent 9 miljoen TEU maritieme trafiek

die na transhipment wordt verdeeld over 7% spoor, 57%

weg, 36% binnenvaart

9 mio TEU - 55% transhipment = 4,05 miljoen TEU,

waarvan 57% via weg = 2,3 miljoen TEU

Het aantal TEU is niet gelijk aan het aantal vrachtwagens.

Er wordt meestal met factor 1.6 gerekend: 2,3 miljoen TEU

/ 1.6 = 1.443.000 vrachtwagens/jaar

5.772 vrachtwagens/dag bij volle capaciteit Deurganckdok

Ontwikkeling zone Saeftinghe:

1ste fase Saeftingedok

Wegontsluiting Saeftinghedok 1ste fase

Fase 1: einde 2016

Fase 2: 2019-2020

Fase 3: 2020-2021

Fase 4: 2022

Fase 5: 2020-2021

Fase 5: volgt op fasering van

Saeftinghedok

Oosterweelverbinding

STELLING 1

Gemeentebestuur Beveren: Schepen van mobiliteit Raf Van Roeyen

(geen slides beschikbaar)

STELLING 2

09/11/2015 Stelling 2:

De groei van de haven wordt er één van

algemene lage emissie: lage fijnstof

emissie, lage geluidsemissie, lage

afvalemissie, lage ...

Ir. Greet Bernaers

Directeur Infrastructuur & Milieu

Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Haven blijft in ontwikkeling:

toekomstscenario’s voor overslagvolume

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1980 2014 2030 2050

Milj

oe

n t

on

min. 280Mt

max. 319Mt

min. 245Mt

Max.441 Mt

199 Mt

82 Mt

Antwerpen vs Rotterdam

Antwerpen Rotterdam

Totale oppervlakte: 12.068 ha 12.500 ha

Totale goederenoverslag 2014:

199 miljoen ton 444 miljoen ton

Toegevoegde waarde totaal

waarvan direct in havengebied

19 miljard euro

9,9 miljard euro

12,5 miljard euro

(Regio Rotterdam-Rijnmond)

Tewerkstelling (regio):

waarvan direct in havengebied

150.000 mensen

61.500

93.766 (Regio Rotterdam-Rijnmond)

26

Minder emissies van Fijn Stof, NOx, SO2… - in het verleden -

…dankzij inspanningen geleverd door:

• NOx: Industrie & Raffinaderijen (-6.459 ton/j)

• SO2: Raffinaderijen & Scheepvaart (-21.268 ton/j)

• FS: Raffinaderijen & Scheepvaart (- 1.143 ton/j) (Toename bij industrie tgv meename diffuse emissies sinds 2013)

Evolutie SO2-emissies Evolutie NOx-emissies Evolutie PM10-emissies

Legende:

-7.741 ton/jaar; -28% -24.050 ton/jaar; -71% -973 ton/jaar; -46%

27

Minder emissies van Fijn Stof, NOx, SO2… - in de toekomst-

…dankzij maatregelen zoals: • Modal shift naar (vnl.) meer binnenvaart:

• Premium Barge Service

• Uitbreiding Walstroom

• Vermindering verblijftijden

• …

• Geleidelijke uitfasering van oude, vervuilende voer-, vaar- en werktuigen o.i.v.

verstrengende emissienormen. Realisatie door uitstoot-verminderende technieken

& alternatieve brandstoffen:

• Vrachtwagens: Selectieve Catalytische Reductie van NO2 (SCR) &

Compressed/Liquified Natural Gas (CNG/LNG) - waterstof (H2)

• Binnenvaart: roetfilters – SCR & LNG - H2-aandrijving

• Treinen: verdere elektrificatie & roetfilters – SCR (voor diesellocs)

• Zeescheepvaart: SO2-scrubbers - SCR & LNG - H2-aandrijving

Evolutie Modal Split Containervervoer

5543

7

15

38 42

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2014 2030

Mo

da

l sha

re (

%)

Barge

Rail

Road

28

Minder CO2 door minder fossiele energie… -in het verleden-

Evolutie geïnstalleerd vermogen hernieuwbare energie

… dankzij:

Toename energie-efficiëntie van industriële

productie & transport

Groei groene-stroomproductie:

Warmte-kracht-koppeling

Windmolenpark rechteroever

Zonnepanelen op daken

Initiatiefnemers Indaver en SLECO willen een netwerk van stoom- en condensaatleidingen

leggen tussen hun thermische verwerkingsinstallaties en een aantal nabije bedrijven in de

Waaslandhaven.

Het warmtenetwerk transporteert de stoom die wordt opgewekt tijdens de afvalverbranding

via een geïsoleerde stoomleiding naar de deelnemende bedrijven. Het transport verloopt

efficiënt en zonder noemenswaardig verlies door gebruik te maken van oververhitte stoom op

hoge druk (40 bar) en temperatuur (400°C). Via een condensaatleiding loopt het warm

water terug naar Indaver/SLECO waar dit wordt ingezet als proceswater. De leidingen zullen

elk 3 tot 4 kilometer lang zijn en worden deels ondergronds, deels bovengronds geplaatst.

Indien het project er komt, zal het transport via stoom- en condensaatleidingen

georganiseerd worden door een afzonderlijke exploitatievennootschap. Hieraan betaalt elke

afnemer een uniform transporttarief.

Efficiënt transport van stoom

Minder CO2 door minder fossiele energie… -in de toekomst- in e Waaslandhaven

Hoge leveringszekerheid, milieuvriendelijk en tegen lage kost

…dankzij maatregelen zoals

hergebruik restwarmte b.v. :

• Ecluse (Indaver – SLECO):

Toepassing Groene Warmte in Vlaanderen

13-11-2015

–Berekening op basis van 50% hernieuwbare energie

–Wanneer het Ecluse-project operationeel is, zal het tenminste 5% opleveren van alle groene warmte die in Vlaanderen geproduceerd wordt. Om toekomstige groei mogelijk te maken werd dit netwerk ontworpen op een hogere capaciteit zodat het kan uitgroeien tot een verminderde emissie van 200.000 ton CO2 of een equivalent van 100 windmolens. Het ecologisch potentieel van dit project is daarmee als ordegrootte vergelijkbaar met een grootschalig windmolenpark op zee (bijv. Belwind 1).

Bij realisatie van het Ecluse-project:

Walstroom voorzieningen binnenscheepvaart

31

Vijfde Havendok

Leopolddok

Churchilldok

Bestaande kasten

(20 kasten)

Kasten in uitvoering

tegen 2017 (28 kasten)

Kallo

(Eind 2015)

(1e helft 2016)

(2e helft 2016)

11 stuks

Berendrecht

9 stuks

(2017)

(eind 2016)

9 stuks

3 stuks 3 stuks

3 stuks

3 stuks

32

Minder resterend afval… -in het verleden-

Evolutie afvalinzameling binnenvaart:

Uitgesorteerde fracties

Evolutie afvalinzameling binnenvaart:

Restfracties

...dankzij inspanningen van -bijvoorbeeld-

Containerparken voor Binnenvaartsector

33

Minder resterend afval… -in de toekomst-

…dankzij maatregelen zoals:

• Sensibilisering:

• Binnenschippers (sorteren aan boord)

• Chauffeurs vrachtwagenparking

• Netheidsindex inzake zwerfvuil:

zie volgende dia

• Verdere uitbouw kringloopeconomie, bijvoorbeeld:

• Gyproc = gipskartonplaten, gemaakt uit slib, afkomstig van scrubbers,

en op hun beurt recycleerbaar

• Hergebruik van ontwaterde baggerspecie uit de haven als bouwstof:

vulmateriaal, onderfundering, bakstenen (o.a. in nieuw Havenhuis)

Zwerfvuil in de haven: netheidsindex

34

Zwerfvuil wordt sinds 2015 voor de hele haven in beeld

gebracht op basis een netheidsindex.

Eerste test: zone Luithagen (RO)

35

(Nog) minder geluidshinder vanuit de haven… -in het verleden-

…dankzij oordeelkundige ruimtelijke ordening:

Inplanting meest lawaaierige activiteiten in

centrum havengebied

Scheiding haven - bewoning

“Inkapseling” resterende hinderlijke activiteiten

d.m.v. natuurcompensatiegebieden

geluidsbuffers, e.d. rondom havengebied

Situatie geluidshinder in 2013

Geluidsbelastingskaart 2013

Legende:

36

(Nog) minder geluidshinder vanuit de haven… -in de toekomst-

…door haveninterne maatregelen : • gebruik geluidsmodel voor:

beoordeling geluidsbelasting nieuwe ontwikkelingen

sensibilisering van publiek en overheid

…door havenexterne maatregelen : • Wegverkeer: zie AWV

Geluidsschermen

Geluidsarme wegbedekking (~fluisterasfalt)

Geluidsarmere voertuigen (strengere EU-geluidsnormen > 2019)

• Spoorverkeer: zie Infrabel

Geluidsschermen

Geluidsarmere locomotieven & wagons (remmen!)

Geluidsarmere rails (voegen!)

…dankzij:

• Dicht draaien van haveninterne “kranen van vervuiling”

• Wel nog aanvoer van o.a. nutriënten uit bovenstrooms gebied Schelde

37

Evolutie aantal prioritaire stoffen wel (= rood) / niet (= blauw) in overschrijding met

waterkwaliteitsnorm

Aa

nta

l p

riorita

ire

sto

ffe

n (

#)

Zuiverder water… -in het verleden-

Zuiverder water… -in de toekomst-

…dankzij maatregelen zoals:

• Sensibilisering t.b.v. “dichtdraaien kranen van vervuiling bovenstrooms”

• Hergebruik water: b.v. Induss: waterfabriek levert duurzaam gedemineraliseerd water

aan vooral chemische sector

Hergebruik en de behandeling van industrieel afvalwater

Capaciteit: Met expansie in 2015 zal de kaap van 10 miljoen kubieke meter jaarlijkse

capaciteit overschreden worden (of anders uitgerekend een dagelijks volume gelijk aan

12 olympische zwembaden)

38

(Verdergaande) ontkoppeling

tussen economische groei en milieu-impact

Sinds 2000 (zie dia 3):

• Niet enkel afname van emissies van polluenten per geproduceerde eenheid…

• …maar ook afname van absolute emissies van NOx, SO2 en Fijn Stof

Sinds 2008:

• Niet enkel afname van energie-behoefte per geproduceerde eenheid…

• … maar ook afname van totaal energieverbruik & CO2-uitstoot

Dit alles ondanks groei van productie/omzet!

BESLUIT: JA, de Antwerpse haven zal emissie-armer zijn tegen 2045!

Evolutie totale CO2-emissie per productie-eenheid

STELLING 2 Bond Beter Leefmilieu

Haven en milieuBeveren 09-11-2015

STELLING 3

STELLING 3 MLSO EN NATUURPUNT

Gewestplan 1978 tot GRUP

STELLING 4

STELLING 4 VOKA/ALFAPORT

Gemeentebestuur Beveren: schepen ruimtelijke ordening en leefbaarheid van de

polderdorpen, Boudewijn Vlegels

Stelling 4: Een bloeiende haven in een leefbare omgeving

Planningscontext

• Gewestplan Sint-Niklaas – Lokeren (1978) • Deurganckdok + leefbaarheid Doel (20.01.1998) • Schorsing 1e en 2e gewestplanwijziging (1999-2001) • Validatiedecreet – “Nooddecreet” (14.12.2001) • Geactualiseerd SigmaPlan (22.07.2005) • GRUP Waaslandhaven fase I (16.12.2005) • GRS Beveren (2006) en Antwerpen (2006) • GRUP Intergetijdengebied Prosperpolder Noord (11.04.2008) • GRUP Afbakening zeehaven Antwerpen (AZA) (30.04.2013)

– Verzoek tot vernietiging GRUP AZA Beveren bij RvS (30.06.13)

• Gedeeltelijke schorsing GRUP AZA door RvS (3.12.2013) • GRUP AZA, havenontwikkeling Linkeroever (24.10.2014)

– Verzoek tot vernietiging GRUP LSO Beveren bij RvS (26.01.15)

46

Haven ruimtelijk begrenst

Beveren en tewerkstelling

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

18.000

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

To

taa

l w

erk

gele

gen

heid

in

VT

E

Waaslandhaven : directe werkgelegenheid

Beveren

Zwijndrecht

16.327

Leefbaarheid omgeving maximaliseren

• Leefbaarheid polderdorpen

• Mobiliteit

• Duurzame haven

• Buffering haven (bomen , volumebuffers, geluid, …)

• Landschap

• Maximaal behoud en nieuwe kansen voor overblijvende landbouw

Recreatief medegebruik natuurgebieden, toerisme

• Prosper Polder

• Havenland

• Wandel, fietspaden op of langs dijken

• Erfgoed

• Contact met de Schelde

• Educatie , informatie, nieuwe kansen voor horeca en verblijfstoerisme

• Recreatief medegebruik natuurgebieden

Havenland voorbeeld

VRAAGMOMENT

AFSLUITING

Hartelijk dank aan de panelleden en de moderator!

Hartelijk dank voor uw aanwezigheid!

Wij nodigen u nu graag uit om nog even na te kaarten het Cultuurcafe.

Met bijzondere dank aan ons

gemeentebestuur